Өрт қауіпсіздігі туралы

Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 22 қарашадағы N 48 Заңы

Жаңартылған

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Бүкiл мәтiн бойынша "мемлекеттiк комитеттер", "мемлекеттiк комитеттерге", "мемлекеттiк комитеттердiң", "мемлекеттiк комитеттердi" деген сөздер алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29. N 511 , Мәтiндегі сөздер ауыстырылды - 2004.12.20. N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңдарымен.

      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша:
      "меншік нысанына қарамастан", "меншік нысандарына қарамастан," ,"меншік нысандарына қарамастан", "Меншік нысанына қарамастан", "меншік нысанына қарамастан,", "Меншік нысандарына және қай ведомствоға байланыстылығына қарамастан" деген сөздер алып тасталды;
      "өртке қарсы қызмет органдарының", "өртке қарсы қызметтің органдарын", "Өртке қарсы қызмет органдарының", "өртке қарсы қызмет органдары", "Өртке қарсы қызмет органдары", "өртке қарсы қызмет органының", "өртке қарсы қызмет органы" және "өртке қарсы орган", "өртке қарсы қызмет органдарында", "өртке қарсы қызмет органдарындағы", "Өртке қарсы қызмет органына", "өртке қарсы қызмет органдарына", "өртке қарсы қызмет объектілері", "Өртке қарсы қызмет органдарындағы", "Өртке қарсы қызмет органдарын", "Өртке қарсы қызмет органдарында", "өртке қарсы қызмет органдарымен" деген сөздер тиісінше "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын", "Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары", "Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органының", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органы", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарындағы", "Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органына", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына", "Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарындағы", "Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында", "мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарымен" деген сөздермен ауыстырылды;
      "Өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті орган", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органға", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органына", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті орган", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органның", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органының", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органы", "Өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органның", "өрт қауіпсіздігі жөніндегі орталық атқарушы орган", "өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті органымен", "Қазақстан Республикасының Өрт қауіпсіздігі жөніндегі орталық атқарушы органмен" деген сөздер тиісінше "Уәкілетті орган", "уәкілетті органға", "уәкілетті орган", "уәкілетті органның", "уәкілетті орган", "уәкілетті органмен", "уәкілетті органға" деген сөздермен ауыстырылды - 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      Өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету адамдардың өмiрi мен денсаулығын, меншiктi, ұлттық байлық пен қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi мемлекеттiк қызметтiң ажырамас бөлiгi болып табылады.
      Осы Заң мемлекеттiк органдардың, жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасы аумағында өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы құқықтық қатынастарын реттейдi.

1-тарау
Жалпы ережелер

      1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

      ерiктi өрт сөндiрушi - өрттiң алдын алу және (немесе) сөндiру жөнiндегi қызметке ерiктi негiзде (еңбек шартын жасаспай) тiкелей қатысатын азамат;

      қоныстану аумағы - елдi мекен аумағының тұрғын үй қорын, қоғамдық ғимараттар мен құрылыстарды, сондай-ақ жекелеген коммуналдық және өнеркәсiптiк объектiлердi орналастыруға арналған бөлiгi;

      өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылау - уәкілетті органның өз құзыреті шегінде өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасы заңдарының және Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулыларының талаптарын жеке және заңды тұлғалардың сақтауын қамтамасыз етуге бағытталған қызметі;

      өрт - адамдардың өмiрi мен денсаулығына, қоғам мен мемлекеттiң мүдделерiне зиян, материалдық залал келтiретiн бақылаусыз жану;

      өртке қарсы ерiктi құралымдар - азаматтардың елдi мекендерде және ұйымдарда өрттiң алдын алу мен оны сөндiрудi ұйымдастыруға қатысу нысаны;

      өртке қарсы қызмет - белгiленген тәртiппен құрылған басқару органдарының, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының облыстардағы (республикалық маңызы бар қаладағы, астанадағы), облыстық маңызы бар қалалардағы, аудандардағы күштерi мен құралдарының, соның iшiнде өрттiң алдын алу мен оны сөндiрудi ұйымдастыруға, бiрiншi кезектегi авариялық-құтқару жұмыстарын жүргiзуге арналған мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің жиынтығы;

      өртке қарсы шаралар режимi - өрт қауiпсiздiгi талаптарының бұзылуына жол берiлмеуiн және өрттiң сөндiрiлуiн қамтамасыз ететiн азаматтардың мiнез-құлық ережелерi, өндiрiстiк және шаруашылық қызметiн ұйымдастыру тәртiбi, құрылыстарды, ғимараттарды, үй-жайларды (аумақтарды), өндiрiстiк және арнаулы жабдықтарды күтiп ұстау шарттары;

      өрт қауiпсiздiгi - адамдардың, мүлiктiң, меншiктiң, қоғам мен мемлекеттiң өpттeн қорғалу жай-күйі;

      өрт қауiпсiздiгiнiң талаптары - өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының  заңнамасымен белгiленген әлеуметтiк және (немесе) техникалық сипаттағы арнаулы шарттар;

      өрт қауiпсiздiгiнiң талаптарын бұзу - Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгiленген өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi нормаларды, ережелер мен нұсқауларды орындамау немесе тиiсiнше орындамау;

      өрт қауiпсiздiгi шаралары - өрт қауiпсiздiгi талаптарын орындау жөнiндегi iс-әрекет;

      өрт сөндiру-техникалық өнiмi - өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге арналған арнаулы техникалық, ғылыми-техникалық және санаткерлiк өнiмi, соның iшiнде өрт сөндiру техникасы мен жабдығы, өрт сөндiру құралдары, от сөндiретiн және оттан қорғайтын заттар, арнаулы байланыс және басқару құралдары, электронды есептеу машиналарына арналған бағдарламалар мен деректер базалары, сондай-ақ өрттiң алдын алу мен сөндiрудiң өзге де құралдары;

      өрттi сөндiруге байланысты бiрiншi кезектегi авариялық-құтқару жұмыстары - адамдарды, мүлiктi, меншiктi құтқару мен басқа жерге көшiру, өрт кезiнде зардап шеккендерге дәрiгер келгенге дейiнгi алғашқы көмек көрсету жөнiндегi жауынгерлiк iс-әрекеттерi;

       өрт қауіпсіздігі саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік реттеу мен бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган.
      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының  2006.12.29 N 209 , өзгерту енгізілді - 2007.05.15 N 253 , 2008.05.26  N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      2-бап. Қазақстан Республикасының өрт қауiпсiздiгi
              саласындағы заңдары

      Қазақстан Республикасының өрт қауiпсiздiгi саласындағы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заңнан, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өрт қауiпсiздiгi мәселелерiн реттейтiн басқа да заңдық және өзге де нормативтiк  құқықтық актiлерiнен тұрады.

      3-бап. Өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң негiзгi
              принциптерi

      Өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етудiң негiзгi принциптерi:
      - Өрт қауiпсiздiгi саласында адамдардың өмiрi мен денсаулығын, меншiктi, ұлттық байлық пен қоршаған ортаны қорғау;
      - ұйымдар мен азаматтардың қызметiндегi қатер деңгейiн алдын-ала анықтау, өрт қауiпсiздiгi саласында сақтандыру шараларына оқытып-үйрету және алдын алу шараларын жүзеге асыру; P080148
      - өрт сөндiру, бiрiншi кезектегi авариялық-құтқару және басқа қажеттi жұмыстарды жүргiзу мiндеттiлiгi, медициналық көмек көрсету, азаматтарды және зардап шеккен қызметкерлердi әлеуметтiк қорғау, өрт салдарынан азаматтардың денсаулығы мен мүлкiне, қоршаған орта мен шаруашылық жүргiзушi объектiлерге келтiрiлген зиянның орнын толтыру болып табылады.

      4-бап. Қазақстан Республикасындағы өрт қауiпсiздiгiн
              қамтамасыз ету жүйесi

      Қазақстан Республикасындағы өрт қауiпсiздiгi жүйесi - өрттi және одан келетiн залалды болдырмауға бағытталған экономикалық, әлеуметтiк, ұйымдық, ғылыми-техникалық және құқықтық шаралардың, сондай-ақ өртке қарсы қызмет күштерi мен техникалық құралдарының жиынтығы.
      Өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жүйесi өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн орталық және жергiлiктi атқарушы органдарды, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын, мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті, өрттен қорғау-техникалық ғылыми-зерттеу мекемелерiн, өрттен қорғау-техникалық оқу орындарын, өрт сөндiру-техникалық өнiм өндiру кәсiпорындарын қамтиды.
      Система обеспечения пожарной безопасности включает в себя центральные и местные исполнительные органы, обеспечивающие пожарную безопасность, органы государственной противопожарной службы, негосударственные противопожарные службы, пожарно-технические научно-исследовательские учреждения, пожарно-технические учебные заведения, предприятия пожарно-технической продукции.
      Ескерту. 4-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

2-тарау
Мемлекеттік органдардың өрт қауіпсіздігі саласындағы
құзыреті

      Ескерту. Тақырыбына өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      5-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретi

      Қазақстан Республикасы Үкiметi өрт қауiпсiздiгi саласында:
      - мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын, оны жүзеге асыру жөнiндегi стратегиялық және тактикалық шараларды әзiрлейдi және оларды iске асыруды қамтамасыз етедi;
      - өрт қауiпсiздiгi саласындағы салалық бағдарламаларды бекiтедi;
      - мемлекеттiк органдар қызметiне басшылық жасайды, олардың Қазақстан Республикасы заңдарын, Президентi мен Үкiметiнiң актiлерiн орындауын бақылайды;
      - өрт қауiпсiздiгi саласында ақпарат беру, бiлiмдi насихаттау, халықты және мамандарды оқытып-үйрету тәртiбiн белгiлейдi;
      - өрттi және оның салдарын мемлекеттiк есепке алу тәртiбiн айқындайды;
      - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары штат санының лимитін белгілейді;
      - қоныстану аумақтарының және өртке қарсы қызмет өрттен қорғайтын мемлекеттiк меншiктегi аса маңызды объектiлердiң тiзбесiн белгiлейдi;
      - Қазақстан Республикасы аумағында өрттерден сақтандыру мен оларды жою жөнiндегi халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады және шетелдiк ұйымдар мен азаматтардың қызмет тәртiбiн белгiлейдi;
      - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қатардағы және басшы құрамының қызмет өткеруі туралы ережені бекітеді;
      - өртке қарсы қызмет мiндетті түрде құрылатын ұйымдар мен объектiлердiң тiзбесiн бекiтедi;
      - өрт қауiпсiздiгi саласындағы техникалық  регламенттердi  бекiтедi;
      - дала өрттерiн, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары құрылмаған елдi мекендердегi өрттi сөндiру тәртiбiн белгiлейдi;
      - өрт қауiпсiздiгi саласындағы нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленбеген талаптарды келiсу тәртiбiн белгiлейдi;
      - міндетті түрде өртке қарсы қызмет құрылуға тиіс ұйымдар мен объектілерде өрт сөндіруге мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары тартылған жағдайда шығатын шығындарды өтеу тәртібін айқындайды;
      - мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің жұмысын жүзеге асыру тәртібін бекітеді;
      - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлері үшін нысанды және арнаулы киім-кешектің үлгілері мен тиесілілік нормаларын белгілейді.
      Ескерту. 5-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 1999.07.16 N 437 , 2000.05.05 N 48 , 2003.12.29 N 511 , 2004.12.20  N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан   қараңыз), 2006.12.29 N 209 , 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      6-бап. Уәкiлеттi органның құзыретi

      Уәкiлеттi орган:
      1) бiрыңғай мемлекеттiк саясатты жүргiзедi, өрт қауіпсіздігі саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;
      2) өрт қауіпсіздігі саласындағы нормативтердi, стандарттар мен  ережелердi бекiтедi және келiседi;
      3) өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;
      4) өрт қауiпсiздiгi саласындағы зерттеу қызметiн, бiлiмдi насихаттауды, азаматтар мен мамандарды оқытып-үйретудi ұйымдастырады;
      5) алып тасталды
      6) өз өкiлеттiктерi шегiнде өрттер бойынша анықтауды жүзеге асырады;
      6-1) өртке қарсы қызметтердің өрт қауіпсіздігі саласындағы мамандарын арнайы даярлау бойынша бағдарламаны, оқу курстарын және біліктілік талаптарын бекітеді;
      7) өртке қарсы қызметтердiң жұмысын үйлестiредi;
      8) Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қатардағы және басшы құрамының қызмет өткеруi туралы ереженi әзiрлейдi;
      9) өз құзыретi шегiнде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қатардағы және басшы құрамындағы адамдарды қызметке қабылдауды, қызмет бабында ауыстыруды, қызметтен босатуды, арнаулы атақтар беру мәселелерiн шешудi жүзеге асырады;
      9-1) осы Заңның 10-6-бабының төртінші бөлігінде көзделген жағдайда, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің қаражаттың орнын толтыруы тәртібін айқындайды;
      10) әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс жүргiзудi жүзеге асыруды бақылайды;
      11) объектiлер құрылысына өрт қауiпсiздiгiнiң талаптарын белгiлейтiн стандарттардың, нормалар мен ережелердiң жобаларын келiседi;
      12) өрт қауiпсiздiгi саласындағы техникалық регламенттердi әзiрлейдi;
      13) өрт қауiпсiздiгi саласындағы техникалық  регламенттерде  белгiленген талаптардың орындалуына мемлекеттiк бақылауды жүзеге асырады;
      14) өрт қауіпсіздігі ережелерін бекітеді;
      15) өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік есепке алуды жүргізеді;
      16) "Жеке кәсіпкерлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ведомстволық статистикалық есептіліктің, тексеру парақтарының нысандарын, тәуекел дәрежесін бағалау критерийлерін, жыл сайынғы тексерулер жоспарларын әзірлейді және бекітеді.
      Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), өзгерту енгізілді - 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан   қараңыз), 2006.12.29 N 209 , 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз),  2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      7-бап. Орталық мемлекеттiк органдардың өрт қауiпсiздiгi
             саласындағы өкiлеттiктерi

      Орталық мемлекеттiк органдар өз құзыретi шегiнде:
      1) өрт қауiпсiздiгi саласындағы нормативтердi, стандарттар мен ережелердi әзiрлеп, келiседi, мемлекеттiк есепке алуды жүргiзедi және оның деректерiн уәкiлеттi органға бередi;
      2) салалық өрттен қорғау-техникалық комиссияларын құрады;
      3) мемлекеттiк органдардағы өрт қауiпсiздiгiнiң жай-күйiн бақылауды қамтамасыз етедi, өрттiң алдын алу жөнiндегi iс-шараларды жүргiзедi.
      Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

      8-бап. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың,
             аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың)
             жергiлiктi атқарушы органдарының өрт
             қауiпсiздiгi саласындағы өкiлеттiктерi

      Республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органдарының өрт қауiпсiздiгi саласындағы өкiлеттiктерiне мыналар жатады:
      1) тұрғын халықты және ұйымдарды өрт қaуiпсiздiгi саласындағы шаралар туралы хабардар ету;
      2) өрт салдарынан зардап шеккен азаматтар мен қызметкерлердiң әлеуметтiк қорғалуын өз құзыретi шегiнде қамтамасыз ету, азаматтардың денсаулығы мен мүлкiне, қоршаған ортаға және шаруашылық жүргiзушi объектiлерге келтiрiлген зиянды өтеу;
      3) дала өрттерін, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары құрылмаған елді мекендердегі өрттерді сөндіру. P070000542
       Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді),  өзгерту енгізілді - 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

3-тарау
Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының мәртебесі мен
құзыреті

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының - 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңымен.

      9-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының
              мәртебесi

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өрттiң алдын алуды, өрт қауiпсiздiгi саласындағы бақылауды және өрт сөндiрудi жүзеге асыратын арнайы мемлекеттiк орган болып табылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары уәкілетті органнан, уәкілетті органның ведомствосынан, оның аумақтық бөлімшелерінен және мемлекеттік мекемелерден, оның ішінде өрт-техникалық оқу орындарынан тұрады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының тулары болады, олардың сипаттамасын Қазақстан Республикасының Президентi бекiтедi.
      Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз),  өзгерту енгізілді - 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      9-1-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының
                құзыретi

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары:
      1) өрт қауіпсіздігі саласындағы бақылауды жүзеге асырады;
      2) (алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26  N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен)
      3) (алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2007.01.12 N  222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) Заңымен)
      4) өрт және өрт қауiпсiздiгi ережелерiн бұзу туралы iстер бойынша анықтауды жүзеге асырады;
      5) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген құзыреттер шегiнде әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс жүргiзудi жүзеге асырады;
      6) өртке қарсы қызмет бөлiмшелерiн жұмылдыру дайындығы және бейбiт және соғыс уақытында төтенше жағдайлар туындаған кезде жұмылдыру, олардың жұмысының орнықтылығын арттыру жөнiнде шаралар әзiрлейдi, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының жұмылдыруға ұдайы дайын болуын қамтамасыз етедi;
      7) (алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26  N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен)
      8) елдi мекендерде және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан объектiлерде өрт сөндiру бөлiмшелерiнiң өртке қарсы күреске дайындығын бақылауды жүзеге асырады;
      9) қоныстану аумақтарын және мемлекеттік меншіктегі ерекше маңызды объектілерді өрттен қорғауды қамтамасыз етеді.
      Ұйымдардың, жекелеген өндiрiстердiң, өндiрiстiк учаскелердiң, агрегаттардың жұмысын iшiнара немесе толық тоқтата тұруды, субъектiлер өрт қауiпсiздiгiнiң нормалары мен ережелерiн бұза отырып жүзеге асыратын, сондай-ақ ұйымдарды, объектiнi, құрылыстарды, ғимараттарды салу, қайта жаңарту, кеңейту немесе техникалық қайта жарақтандыру кезiнде жобаларда көзделген өрт қауiпсiздiгiнiң талаптары орындалмағанда ғимараттарды, құрылыстарды, электр желiлерiн, жылыту аспаптарын пайдалануға және өрт шығу қаупi бар жұмыстарды жүргiзуге тыйым салуды уәкiлеттi органның және облыстардағы (республикалық маңызы бар қаладағы, астанадағы), облыстық маңызы бар қалалардағы, аудандардағы аумақтық мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының өтiнiшi бойынша сот жүргiзедi.
      Субъектiнiң жұмысын iшiнара немесе толық тоқтату немесе оған тыйым салу туралы талап-арызды уәкiлеттi орган және облыстардағы (республикалық маңызы бар қаладағы, астанадағы), облыстық маңызы бар қалалардағы, аудандардағы аумақтық мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен және негiздерде сотқа жiбередi.
      Ескерту. 9-1-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз),  өзгерту енгізілді - 2006.12.29 N 209 , 2007.01.12. N 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      9-2-бап. <*>

      Ескерту. 9-2-бап алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      9-3-бап. <*>

      Ескерту. 9-3-бап алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      9-4-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы оқу орындары

      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы оқу орындары өртке қарсы қызмет қызметкерлерiне бiлiм беру және олардың бiлiктiлiгiн арттыру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын мамандықтар бойынша жоғары бiлiмi бар мамандарды даярлау мақсатында құрылады.
      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы оқу орындарының басты мiндеттерi:
      1) мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерiнiң кәсiби өсуi мен біліктілігін арттыруға жағдай жасау;
      2) мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары үшiн мамандар даярлау;
      3) мамандар даярлау бейiнiне сәйкес қызметтi жетiлдiрудiң өзектi проблемалары бойынша ғылыми зерттеулер жүргiзу, алынған зерттеу нәтижелерiн оқу процесiне және практикаға енгiзу болып табылады.
      Ескерту. 9-4-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), өзгерту енгізілді - 2007.07.27 N 320 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      9-5-бап. Өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік
               бақылау

      1. Өрт қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік бақылау тексеру нысанында және өзге де нысандарда жүзеге асырылады.
      Тексеру "Жеке кәсіпкерлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады. Мемлекеттік бақылаудың өзге де нысандары осы Заңға сәйкес жүзеге асырылады.
      2. Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға:
      Қазақстан Республикасының мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік бас инспекторы - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының басшысы;
      Қазақстан Республикасының мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік бас инспекторының орынбасарлары - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары басшысының орынбасарлары;
      Қазақстан Республикасының мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлары - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының мемлекеттік бақылау жөніндегі мамандары;
      облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік бас инспекторлары - мемлекеттік өртке қарсы қызметтің аумақтық органдарының басшылары;
      облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік бас инспекторларының орынбасарлары - мемлекеттік өртке қарсы қызметтің аумақтық органдары басшыларының орынбасарлары;
      облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, облыстық маңызы бар қалалардың, аудандардың мемлекеттік бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлары - мемлекеттік өртке қарсы қызметтің аумақтық органдарының мемлекеттік бақылау жөніндегі мамандары жатады.
      3. Ұлттық қауіпсіздік органдары, қорғаныс, қылмыстық-атқару жүйесі объектілерінде, шахталардың, кеніштердің, кен қазбаларының жерасты құрылыстарында, ашық көмір разрездерінде, орман және тоғай алқаптарының аумақтарында, сондай-ақ әуе, теміржол, теңіз және ішкі су көлігінде өрт қауіпсіздігі саласындағы бақылауды Қазақстан Республикасының тиісті уәкілетті органдары жүзеге асырады.
      Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының дипломатиялық мекемелерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының шет елдердегі өкілдіктерінің өрт қауіпсіздігімен қамтамасыз етілуін бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
      4. Мемлекеттік инспекторлар жүргізілген мемлекеттік бақылаудың нәтижелері бойынша өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасының заңдары және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары талаптарының анықталған бұзушылықтарына қарай мынадай актілер:
      1) тексеру жүргізу нәтижелері бойынша акт;
      2) әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама;
      3) өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасы заңдарының және Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулыларының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама;
      4) өрт қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасы заңдарының және Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулыларының талаптары бұзылған жағдайда кінәлі тұлғаларды әкімшілік жауаптылыққа тарту туралы қаулы шығарады.
      5. Дара кәсіпкерлердің және заңды тұлғалардың өрт қауіпсіздігі саласындағы нормаларды, қағидаларды, техникалық регламенттерді және стандарттарды сақтауы бақылануға жатады.
      Ескерту. 9-5-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз),  өзгерту енгізілді - 2006.12.29 N 209 , 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен. 

      9-6-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы бақылауды жүзеге
                асыру тәртiбi

      Ескерту. 9-6-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

3-1-тарау
Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің
құқықтық жағдайы және олардың қызмет өткеруі

      Ескерту. 3-1-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

       9-7-бап. Шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң өрт
               қауiпсiздiгi саласындағы нормативтiк құқықтық
               актiлердi орындауын бақылауды жүзеге асыру
               тәртiбi

      Ескерту. 9-7-бап алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      10-бап. <*>

      Ескерту. 10-бап алып тасталды - Қазақстан Республикасының - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

       10-1-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                қызметкерлерiнiң құқықтық жағдайы

      Белгiленген тәртiппен арнаулы атақтар, белгiленген үлгiдегi қызмет куәлiктерi мен жетондар берiлген, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында қызметте тұрған адамдар мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерi болып табылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының арнаулы атақтар берiлген қызметкерлерiне Қазақстан Республикасының заңдарында ішкi iстер органдарының қызметкерлерi үшiн белгiленген медициналық, санаторий-курорттық және зейнетақымен қамсыздандыру тәртiбi қолданылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің еңбек қатынастары осы Заңда және өзге де нормативтік құқықтық актілерде көзделген, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлері үшін белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен және мемлекеттік қызмет туралы заңнамасымен реттеледі.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасымен реттеледі.
      Ескерту. 10-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) 2007.05.15. N 253 , 2008.05.26  N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      10-2-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                қызметкерлерiнiң қызмет өткеруi

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарындағы қызметке жасы кемiнде он сегiздегi, кәсiби даярлығы, денсаулық жағдайы, дене дамуы және бiлiм деңгейi бойынша өздерiне жүктелген қызметтiк мiндеттердi орындауға қабiлеттi Қазақстан Республикасының азаматтары қабылданады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының өрт-техникалық оқу орындарында оқу үшiн орта бiлiмi бар, он сегiз жасқа толмаған адамдар қабылдануы мүмкiн. Бұл орайда аталған оқу орындарына түскен адамдармен өрт-техникалық оқу орнын бiтiрген соң мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында одан әрi қызмет өткерудiң талаптары мен тәртібі көзделетiн келiсiм-шарттар жасалады. Казарма жағдайындағы өрт-техникалық оқу орындарының курсанттары Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын нормалар бойынша тамақпен қамтамасыз етіледі.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының өрт-техникалық оқу орнындағы оқу уақыты Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мерзiмдi әскери қызмет мерзiмiне есептеледi.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қатардағы және кiшi басшы құрам лауазымдарына отыз екi жастан аспаған, орта және аға басшы құрамға отыз бес жастан аспаған адамдар қабылданады. Ерекше жағдайларда аталған жас мөлшерi қажеттi бiлiмi, кәсiби даярлық деңгейi бар және Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген бiлiктiлiк талаптарына сай келетiн адамдарға қатысты уәкiлеттi орган басшысының шешiмiмен өзгертiледi. Кіші және орта басшы құрам лауазымына - қызмет түрі бойынша орта кәсіптік немесе жоғары кәсіптік білімі бар адамдар, аға басшы құрам лауазымына қызмет түрі бойынша жоғары кәсіптік білімі бар адамдар тағайындалады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары өрт-техникалық оқу орындарының курсанттары мен тыңдаушыларын қоса алғанда, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қатардағы және басшы құрам лауазымдарына тағайындалған немесе кадрына есепке алынған әскери мiндеттiлер белгiленген тәртiппен әскери есептен шығарылады және мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында арнайы есепте тұрады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органына қызметке алғаш алынған адамдар мiндеттi түрде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының кәсiби даярлау мектептерiнде және оқу пункттерiнде арнайы бастапқы оқытудан өтедi. Көрсетiлген оқу орындарында алғашқы дайындықтан өтудiң тәртiбi мен шарттарын уәкiлеттi органның басшысы белгiлейдi.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органына алғаш қабылданған адамдар үшiн үш айға дейiнгi сынақ мерзiмi белгiленедi. Сынақ нәтижесi қанағаттанғысыз болған жағдайда, мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерi сынақтан өтпеген адам ретiнде жұмыстан босатылуы мүмкiн. Нәтижесi оң болған жағдайда сынақ мерзiмi қызмет стажына есептеледi.
      Бұрын сотталған және ақтай алмайтын негiздер бойынша қылмыстық жауапкершiлiктен босатылған, сондай-ақ мемлекеттiк қызметтен, құқық қорғау органдарынан, соттардан және әдiлет органдарынан терiс себеппен жұмыстан босатылған адамдар мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына қызметке қабылданбайды.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына қызметке тұрған азаматтар ант қабылдайды, оның мәтiнiн Қазақстан Республикасының Президентi бекiтедi.
      Өрт-техникалық оқу орындарының күндізгі бөлімін бітірген мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлері мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында кемінде бес жыл жұмыс істеуге міндетті.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органының қызметкері өрт-техникалық оқу орнын бітіргеннен кейін одан әрі бес жыл бойы қызметін өткеруден бас тартқан не осы Заңның 10-4-бабы екінші бөлігінің 5), 7), 9), 10) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша жұмыстан босатылған жағдайда, ол өзінің оқу кезеңіндегі стипендия төленуіне, тамағына, заттай жабдықталымға жұмсалған бюджет қаражатын мемлекетке өтеуге міндетті. Ұстап қалуға жататын сома келісім-шарт мерзімі аяқталғанға дейінгі қызмет өткермеген әрбір толық ай үшін барабар есептеледі.
      Өрт-техникалық оқу орны күндізгі бөлімінің әскерге шақырылу жасына жеткен және сабақ үлгермегені, тәртіп сақтамағаны үшін, сондай-ақ өз еркімен оқудан шығарылған курсанттары, егер олар оқу орнына түскенге дейін мерзімді әскери қызметтің белгіленген мерзімін өткермесе, арнайы есептен шығу үшін тұратын жері бойынша әскери басқарманың жергілікті органдарына жіберіледі.
      Ескерту. 10-2-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      10-3-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарындағы
                қызметтiң шектi жасы

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерiнiң қызметте болуының шектi жасы:
      1) қатардағы және кiшi басшы құрамдағы адамдар үшiн - қырық бес жас;
      2) орта, сондай-ақ арнаулы майор және подполковник атақтары бар аға басшы құрамдағы адамдар үшiн - қырық бес жас, арнаулы полковник атақтары бар адамдар үшiн - елу үш жас;
      3) жоғарғы басшы құрамдағы адамдар үшiн - елу сегіз жас болып белгiленедi.
      Қызметте болудың шекті жасына жеткен кезде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің қызмет ету мерзімі мемлекеттік өртке қарсы қызмет органы басшысының шешімімен бес жылдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.
      Қызметтiң ұзартылуы мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерiнiң осы Заңда көзделген негiздер бойынша қызметтен босатылу мүмкiндiгiн жоққа шығармайды.
      Ескерту. 10-3-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      10-4-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарындағы
                қызметтi тоқтату негiздерi

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарындағы қызметті тоқтату негіздерi:
      1) осы Заңда белгiленген тәртiппен қызметтен босату;
      2) Қазақстан Республикасы азаматтығын жоғалту;
      3) мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерiн Заңмен  белгіленген тәртiппен хабар-ошарсыз кеткен немесе әрекетке қабiлетсiз деп тану;
      4) мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерiнiң қаза болуы;
      5) лауазымымен сыйыспайтын қызметпен айналысу;
      6) соттың айыптау үкiмiнiң заңды күшiне енуi немесе ақтай алмайтын негiздер бойынша қылмыстық iстiң тоқтатылуы болып табылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерi:
      1) зейнетақыға құқық беретiн еңбек сiңiрген жылдары (қызмет мерзiмi) бойынша;
      2) қызметте болудың шектi жасына жетуi бойынша;
      3) денсаулық жағдайы бойынша - тиiстi комиссияның қызметке жарамсыз немесе шектеулi жарамды екендiгi туралы қорытындысының негiзiнде;
      4) штаттың қысқаруына байланысты;
      5) өз еркi бойынша;
      6) келiсiм-шарттың бұзылуына байланысты;
      7) аттестаттау тәртiбiмен қызметке сай келмейтiндiгі анықталуы бойынша;
      8) сынақ мерзiмi iшiнде қызметке жарамсыздығы анықталған жағдайда;
      9) беделiн түсiретiн қылық жасаған жағдайда;
      10) қызмет тәртiбiн үнемi бұзғаны үшiн жұмыстан шығарылады.
      Ескерту. 10-4-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңдарымен.

      10-5-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                қызметкерлерiнiң арнаулы атақтары
 
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерiне мынадай арнаулы атақтар белгiленедi және берiледi:

      қатардағы құрам:
      өртке қарсы қызметтiң қатардағы жауынгерi;

      кiшi басшы құрам:
      өртке қарсы қызметтiң кiшi сержанты;
      өртке қарсы қызметтiң сержанты;
      өртке қарсы қызметтiң аға сержанты;
      өртке қарсы қызметтің старшинасы;
      өртке қарсы қызметтiң прапорщигi;
      өртке қарсы қызметтiң аға прапорщигi;

      орта басшы құрам:
      өртке қарсы қызметтiң кiшi лейтенанты;
      өртке қарсы қызметтiң лейтенанты;
      өртке қарсы қызметтiң аға лейтенанты;
      өртке қарсы қызметтiң капитаны;

      аға басшы құрам:
      өртке қарсы қызметтiң майоры;
      өртке қарсы қызметтiң подполковнигi;
      өртке қарсы қызметтiң полковнигi;

      жоғары басшы құрам:
      өртке қарсы қызметтiң генерал-майоры.
      Жоғары басшы құрамның арнаулы атағын Қазақстан Республикасының Президентi бередi.
      Кiшi, орта және аға басшы құрамның арнаулы атақтарын беру, төмендету (одан айыру) тәртiбi мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында қызмет өткеру туралы ережемен анықталады.
      Ескерту. 10-5-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

3-2-тарау
Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерін
әлеуметтік қорғау және осы органдарды қаржыландыру

      Ескерту. 3-2-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      10-6-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
               қызметкерлерiнiң еңбегiне ақы төлеу,
               зейнетақымен және өзгедей қамсыздандыру

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерiнiң ақшалай ризығы Қазақстан Республикасының Президентi бекiтетiн мемлекеттiк бюджет есебiнен ұсталатын Қазақстан Республикасы органдары қызметкерлерiнiң еңбегiне ақы төлеудiң бiрыңғай жүйесi негiзiнде белгiленедi және Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерiн зейнетақымен қамсыздандыру Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңдарында  белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерi үлгiлерi мен тиесiлiлiк нормаларын Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейтiн нысанды және арнаулы киiм-кешекпен тегiн қамтамасыз етiледi.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органының қызметкері аттестаттау тәртібімен анықталып, қызметіне сай келмеуі бойынша, беделін түсіретін теріс қылық жасағаны үшін немесе қызметтік тәртіпті ұдайы бұзғаны үшін жұмыстан шығарылған жағдайда, ол өзіне берілген және тиесілі мерзім бойынша пайдаланылмаған нысанды киім-кешектің құнын уәкілетті орган белгілеген тәртіппен оның тозуын есепке ала отырып өтеуге міндетті.
      Ескерту. 10-6-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      10-7-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының
                қызметкерлерi мен зейнеткерлерiнiң тұрғын
                үйге құқықтары және оларды әлеуметтiк
                қорғаудың өзге де шаралары

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарында қызмет өткерiп жүрген қызметкерлер өздерi тұратын қызметтiк тұрғын үйге теңестiрiлген үйiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жекешелендіpe алады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерi мен зейнеткерлерi, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қаза тапқан қызметкерiнiң отбасы басқа тұрғын үй берiлмей, қызметтiк тұрғын үйден немесе қызметтік тұрғын үйге теңестірілген үйден шығарылмауға тиiс.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерiне тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда айқындалған мөлшерде Қазақстан Республикасы Үкiметi айқындайтын тiзбе бойынша тұрғын үйдi ұстауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге ақшалай өтем төленедi.
     Ескерту. 10-7-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңдарымен.

       10-8-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                қызметкерлерiнiң демалысы

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерiне ұзақтығы күнтiзбелiк отыз күн жыл сайынғы демалыс, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа да демалыстар берiледi.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерiне еңбек сiңiрген жылдарына қарай (күнтiзбелiк есептеумен) еңбек сiңiрген жылдары:
      он жылдан acca - ұзақтығы күнтiзбелiк бec күн;
      он бес жылдан асса - ұзақтығы күнтiзбелiк он күн;
      жиырма жылдан асса - ұзақтығы күнтiзбелiк он бес күн қосымша ақы төленетiн демалыс берiледi.
      Өрт-техникалық оқу орнында оқудың күндізгі нысаны бойынша білім алатын курсанттарға:
      1) қысқы каникулдық демалыс - ұзақтығы күнтізбелік он төрт күн;
      2) жазғы каникулдық демалыс - ұзақтығы күнтізбелік отыз күн;
      3) оқу орнын аяқтауына байланысты - ұзақтығы күнтізбелік отыз күн демалыс беріледі.
      Оқуда қарызы бар курсанттарға каникулдық демалыс оны өтегеннен кейін беріледі.
      Ескерту. 10-8-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      10-9-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                қызметкерлерiнiң қаза тапқан (қайтыс болған)
                немесе мертiккен жағдайдағы кепiлдiктерi

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерi қызметтiк мiндеттерiн немесе қызметтiк борышын орындау кезеңiнде мертiккен жағдайда - оған, ал ол қаза болған (қайтыс болған) жағдайда өтем алуға құқығы бар адамдарға бiржолғы өтем төленедi.
      Бiржолғы өтемдi төлеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерi қызметтiк мiндеттерiн немесе қызметтiк борышын атқару кезiнде не алған жарақат салдарынан қызметтен босатылғаннан кейiнгi бiр жыл iшiнде қаза болған (қайтыс болған) жағдайда асырауындағы адамдар мен мұрагерлерiне оның соңғы атқарған лауазымы бойынша алпыс айлық ақшалай қаражат мөлшерiнде бiржолғы өтем төленедi.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерiне қызметтiк мiндеттерiн немесе қызметтiк борышын атқару кезiнде алған жарақаты, жаралануы, (контузия алуы), мертiгуi, науқастануы салдарынан болған мүгедектiк белгiленген жағдайда оларға:
      1) I топтағы мүгедекке - отыз айлық ақшалай қаражат;
      2) II топтағы мүгедекке - он сегiз айлық ақшалай қаражат;
      3) III топтағы мүгедекке - алты айлық ақшалай қаражат мөлшерiнде бiр жолғы өтем төленеді.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлерi қызметтiк мiндеттерiн немесе қызметтiк борышын атқару кезiнде мүгедектiкке соқтырмайтын ауыр мертiккен (жарақаттанған, жараланған, контузия алған) жағдайда оларға бiржарым айлық ақшалай қаражат мөлшерiнде; жеңiл мертiккен жағдайда - жарты айлық ақшалай қаражат мөлшерiнде бiржолғы өтем төленедi.
      Егер мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерiнiң қаза болуы (қайтыс болуы), жарақаттануы, жаралануы, контузия алуы (мертiгуi), науқастануы қызметтiк мiндеттерiн немесе қызметтiк борышын атқарумен байланысты емес мән-жайлардан болғандығы Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен дәлелденсе, бiржолғы өтем төленбейдi.
      Ескерту. 10-9-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2003.12.29 N 511 , өзгерту енгізілді - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      10-10-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын
                  қаржыландыру

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын қаржыландыру бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
      Ескерту. 10-10-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      10-11-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                қызметкерлерiнiң жауапкершiлiгi және олардың
                iс-әрекетiне шағымдану құқығы

      Ескерту. 10-11-бап алынып тасталды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      11-бап.
      Ескерту. 11-бап алып тасталды - Қазақстан Республикасының - 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

3-3-тарау
Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтердің өрт
қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласына қатысуы

      Ескерту. 3-3-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      12-бап. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет

      1. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет - жеке немесе заңды тұлғалардың өрттердің алдын алу және сөндіру, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету және мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелері жоқ ұйымдар мен объектілерде өртпен байланысты бірінші кезектегі авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жөніндегі қызметі. P08000949
       Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет міндетті түрде құрылатын ұйымдар мен объектілердің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
      2. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтің негізгі міндеттеріне:
      1) тиісті объектілерде өрттің алдын алу және оны сөндіру;
      2) тиісті объектілерде өрт сөндіруге байланысты бірінші кезектегі авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жатады.
      3. Өртке қарсы қызмет міндетті түрде құрылатын ұйымдар мен объектілердің өрт қауіпсіздігі мемлекеттік емес өртке қарсы қызметпен шарттар жасасу арқылы қамтамасыз етілуі мүмкін.
      4. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет осы Заңға және өртке қарсы қызметтің жұмысын реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес өз қызметін жүзеге асырады.
      Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет субъектілері өрт қауіпсіздігі саласындағы міндеттерді орындауда мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына жәрдемдесуге міндетті.
      Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің осы Заңда көзделген барлық заңды талаптарын орындауға міндетті.
      5. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметке жұмысқа кәмелеттік жасқа толған және арнайы дайындық пен оқу курсынан өткен Қазақстан Республикасының азаматтары қабылдана алады.
      Мемлекеттік емес өртке қарсы қызметке жұмысқа психикалық ауруы, денсаулық жай-күйінің шектеулі болуы себепті, маскүнемдігі немесе нашақорлығы бойынша денсаулық сақтау органдарында есепте тұратын, сондай-ақ мемлекеттік емес өртке қарсы қызметке жұмысқа кіру уақытында Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар адамдар қабылдана алмайды.
      Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет өз қызметкерлерін мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары үшін белгіленген нормалар бойынша арнайы киім-кешекпен және өртке қарсы жарақтармен қамтамасыз етуге міндетті.
      6. Мемлекеттік емес өртке қарсы қызмет мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары үшін белгіленген өрт сөндіру техникасы, өрт-техникалық жарақтары мен жабдықтары бойынша тиісті нормаларға сәйкес келуге тиіс.
      Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      13-бап. Қоғамдық бiрлестiктер (халықтың өртке қарсы
             ерiктi құралымдары)

      Қоғамдық бiрлестiктер (халықтың өртке қарсы ерiктi құралымдары) Қазақстан Республикасының заңдары мен өздерiнiң құрылтай құжаттарына сәйкес өрттерден сақтандыру және оларды жою, азаматтарды, қоршаған орта мен шаруашылық жүргiзушi объектiлердi өрттерден қорғау жөнiндегi шараларға қатыса алады.
      Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

4-тарау
Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету

      14-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы құқықтық реттеу

      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы құқықтық реттеу - нормативтiк құқықтық актiлерде мiндеттi түрде орындалуға тиiс өрт қауiпсiздiгi талаптарын белгiлеу.
      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы нормативтiк құқықтық актiлерге өрт қауiпсiздiгiнiң нормалары мен ережелерi, өрт қауiпсiздiгiнiң талаптарын қамтитын нұсқаулықтар, техникалық регламенттер және өзге де нормативтiк құқықтық актiлер жатады.
      Өнiмге және оның өмiрлiк циклiнiң процестерiне қойылатын өрт қауiпсiздiгiнiң талаптары техникалық регламенттерде белгiленедi.
      Мемлекеттiк органдар әзiрлейтiн және өрт қауiпсiздiгi талаптарын белгiлейтiн нормативтiк құқықтық актiлер уәкiлеттi органмен мiндеттi түрде келiсiлуге тиiс.
      Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының   2006.12.29 N 209 Заңымен.

      15-бап. Өрт қауiпсiздiгi шараларын әзiрлеу және iске
               асыру

      Өрт қауiпсiздiгi шаралары Қазақстан Республикасының заңдарына, өрт қауiпсiздiгi жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлерге сәйкес, сондай-ақ өртке қарсы күрес тәжiрибесi, заттардың, материалдардың, технологиялық процестердiң, бұйымдардың, конструкциялардың, ғимараттар мен құрылыстардың өртену қаупiн бағалау негiзiнде әзiрленедi.
      Заттарды материалдарды, бұйымдарды және жабдықтарды дайындаушылар (жеткiзушiлер) тиiстi техникалық құжаттамада осы заттардың, материалдардың, бұйымдар мен жабдықтардың өртену қаупiн, сондай-ақ оларды пайдаланған кездегi өрт қауiпсiздiгi шараларын мiндеттi түрде көрсетедi.
      Кәсiпорындар, ғимараттар, құрылыстар және басқа да объектiлер үшiн өрт қауiпсiздiгi шараларын әзiрлеп, iске асырғанда, соның iшiнде оларды жобалағанда, өрт кезiнде адамдардың басқа жерге қауіпсiз көшiрiлуiн қамтамасыз ететiн шешiмдер мiндеттi түрде көзделуге тиiс.
      Өндiрiстер үшiн адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi шешiмдердi көздейтiн өрттердi сөндiру жоспарлары мiндеттi түрде әзiрленедi.
      Елдi мекендер мен әкiмшiлiк-аумақтық құрылымдар үшiн өрт қауiпсiздiгi шараларын тиiстi мемлекеттiк органдар әзiрлеп, iске асырады.
      Ескерту. 15-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

       15-1-бап. Объектілерді өрт қауіптілігі дәрежесі бойынша
                бөлу

      1. Ұйымдар өздерінің өрт қауіптілігі дәрежесі бойынша бірінші, екінші, үшінші және төртінші топтар объектілеріне бөлінеді. Аудандағы объектілер есебін мемлекеттік өртке қарсы қызмет органы жүргізеді.
      2. Бірінші топтағы объектілерге: жалпы құрылыс алаңы үш мың бес жүз шаршы метрден асатын ірі өнеркәсіп орындары және республикалық ғылыми-зерттеу ұйымдары; электр станциялары; әуежайлар; теңіз сауда порттары; театрлар, спорт сарайлары, басқа да мәдени-ойын-сауық ұйымдары, сегіз жүз және одан да көп адам сиятын медицина ұйымдары мен қонақ үйлер; жалпы алаңы екі мың бес жүз шаршы метрден асатын сауда объектілері; мұражайлар, сурет галереялары; жалпы алаңы екі мың бес жүз шаршы метрден асатын кітапханалар; жалпы сыйымдылығы екі мың текше метрден асатын мұнай базалары мен мұнай өнімдерінің қоймалары; сыйымдылығы бір мың текше метрден асатын газ сақтау қоймалары мен газ құю станциялары жатады.
      3. Екінші топтағы объектілерге: бірінші топқа енбеген өнеркәсіп орындары мен ғылыми-зерттеу ұйымдары; балық және өзен порттары; елу бірліктен астам техникасы бар автокәсіпорындар; темір жол станциялары, локомотив, вагон, вагон жөндеу, рефрижератор, жөндеу-жабдықтау деполары; атқарушы және өкілді органдардың ғимараттары; Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен екінші деңгейдегі банктер; ауысымда сегіз жүз және одан да көп оқушылар, студенттер, тыңдаушылар саны бар оқу мекемелері; бірінші топқа енбеген театрлар, спорт сарайлары, басқа да мәдени-ойын-сауық ұйымдары; алаңының көлеміне қарамастан ғибадат мекемелері; жалпы алаңы бір мыңнан екі мың бес жүз шаршы метрге дейінгі сауда объектілері; жалпы алаңы бір мыңнан екі мың бес жүз шаршы метрге дейінгі мұражайлар, сурет галереялары және кітапханалар, төрт жүзден сегізге жүз дейін адам сиятын медицина ұйымдары мен қонақ үйлер; жалпы құрылыс алаңы бір мың бес жүз шаршы метрден астам ауыл шаруашылығы, мал шаруашылығы объектілері мен құс фабрикалары жатады.
      4. Үшінші топтағы объектілерге: екінші топқа енбеген білім беру ұйымдары; ғылыми-зерттеу және жобалау институттары; елу бірліктен аз техникасы бар автокәсіпорындар; жалпы алаңы бір мың бес жүз шаршы метрден аз ауыл шаруашылығы, мал шаруашылығы объектілері мен құс фабрикалары; балалар, әкімшілік ғимараттары, жатақханалар, байланыс ұйымдары, коммуналдық және тұрмыстық қызмет көрсету, тамақтандыру кәсіпорындары, ойын мекемелері, дәріханалар, пошталар, байланыстың сөйлесу пункттері, телеграфтар, банк бөлімдері, көркемсурет шеберханалары, алаңы бір жүз елу шаршы метрден астам салтанат залдары; бірінші және екінші топтарға енбеген мұражайлар мен сурет галереялары, медицина ұйымдары мен қонақ үйлер, сауда объектілері, кітапханалар жатады.
      5. Төртінші топтағы объектілерге: ашық автотұрақтар мен жеке гараждар; бір қабатты жер үсті және жер асты гараждары; автомобильдерге май құю стансалары, саяжай және бау-бақша шаруашылығы қоғамдары; сауда павильондары, жөндеу шеберханалары, дүңгіршіктер, қабылдау пункттері мен валюта айырбастау пункттері, тауарларды өткізуге арналған, оның ішінде базарлардың аумақтарында орналасқан контейнерлер; жеке тұрған және тұрғын үйлер мен құрылыстарға жапсарлас (қабаттас) салынған, алаңы бір жүз елу шаршы метрге дейінгі сауда, тұрмыстық қызмет көрсету, тамақтандыру кәсіпорындары, ойын мекемелері, дене шынықтыру-сауықтыру кешендері, дәріханалар, медициналық кабинеттер, банк бөлімдері, көркемсурет шеберханалары, салтанат залдары, мұражайлар, көрме залдары, офистер, аудио-, бейнежазба және прокат пункттері, диспетчерлік пункттер мен басқа да шағын объектілер жатады.
      6. Салынып жатқан объектілерді мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары олардың жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасының және орындалған құрылыс-монтаждау жұмыстарының өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкестігіне тексереді.
      7. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары:
      қоныстану аумағында - өртке қарсы өтетін аралықтардың, кіреберістердің, өтпе жолдардың, өткелектердің және өртке қарсы сумен жабдықтаудың болуын және олардың жай-күйін;
      көп пәтерлі тұрғын үйлерде - өрт қауіпсіздігінің, түтінді жою, өртті анықтау және сөндіру жүйелерінің, ғимараттар мен құрылыстарға өтетін өртке қарсы өтпе жолдардың жай-күйін, сондай-ақ жалпыға ортақ пайдаланылатын үй-жайлардың өртке қарсы жай-күйін;
      жеке тұрғын және тұрғын емес құрылыстарда - жеке және заңды тұлғалардың өтініштері бойынша ғана өрт қауіпсіздігінің нормалары мен қағидаларының сақталуын тексеруді жүзеге асырады.
      Ескерту. 15-1-баппен толықтырылды - ҚР 2009.07.17. N 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      16-бап. Өрттердi сөндiру

      Өрттердi сөндiру азаматтарды, мүлiктердi құтқаруға және өрттердi жоюға бағытталған жауынгерлiк iс-әрекеттер болып табылады.
      Қоныстану аумақтарында, стратегиялық, ерекше маңызды мемлекеттік объектілерде және мемлекет меншігіндегі тіршілікті қамтамасыз ету объектілерінде өрт сөндіруді мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары жүзеге асырады.
      Дала өрттерін, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары құрылмаған елді мекендердегі өрттерді сөндіруді тиісті аумақтағы жергілікті атқарушы органдар жүзеге асырады.
      Басқа объектілердегі өрттерді сөндіруді мемлекеттік емес өртке қарсы қызметтер жүзеге асырады.
      Міндетті түрде өртке қарсы қызмет құрылатын ұйымдар мен объектілерде өрт сөндіруге мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарын тартқан жағдайда шығындарды өтеу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен жүргізіледі. Шығындар сомасы республикалық бюджетке есептеледі.
      Өрттердi сөндiрудi ұйымдастырудың және бұған мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті тарту тәртiбiн уәкiлеттi орган белгiлейдi. P080000949
      Өртке қарсы қызмет бөлiмшелерiнiң өрттердi сөндiруге баруы және оларды жоюға қатысуы сөзсiз тәртiппен жүзеге асырылады.
      Өртке қарсы қызмет бөлiмшелерiн шақыру үшiн елдi мекендердiң телефон жүйелерiнде бiрiңғай - 01 нөмiрi белгiленедi.
      Өрттердi сөндiру кезiнде өртке қарсы қызметтiң қызметкерi барлық тұрғын үйге, өндiрiстiк және басқа да үй-жайларға кедергiсiз кiруге, сондай-ақ азаматтарды құтқаруға, оттың өршуiне жол бермеуге және өрттi сөндiруге бағытталған кез-келген шаралар қолдануға құқылы.
      Өртке қарсы қызметтiң өрттi сөндiруге тартылған барлық бөлiмшелерi өрттi сөндiру жөнiндегi басшыға бағынады. Өрттердi сөндiру кезiнде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының уәкiлеттiлік алған лауазымды адамдарынан басқа ешкiмнiң де оның iс-әрекетiне араласуға немесе оның өкiмiнiң күшiн жоюға құқығы жоқ.
      Уәкiлеттi органның басшысы мемлекеттік өртке қарсы барлық қызметтерге қатысты аға жедел бастық болып табылады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызметтің аумақтық органдарының басшылары тиісті облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), облыстық маңызы бар қаланың, ауданның аумағында орналасқан өртке қарсы барлық қызметтерге қатысты аға жедел бастық болып табылады.
      Өрттердi сөндiру кезiнде келтiрiлген материалдық залал қолданылып жүрген заңдарда белгiленген тәртiппен өтелуге тиiс. Өртке қарсы қызметтiң жеке құрамы, аса қажет болған жағдайларда өрт сөндiруге қатысқан өзге де адамдар келтiрiлген залалды өтеуден босатылады.
      Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік, ішкі істер органдары және қорғаныс, әуе, темір жол, теңіз және ішкі су көлігі, орман шаруашылығы объектілеріндегі өрттерді сөндіру уәкiлеттi орган мен тиісті заңды тұлғалары арасындағы келісімдермен регламенттеледі.
      Апаттарды, дүлей зілзалаларды және өрт сөндіруге байланысты емес өзге де төтенше жағдайларды жою кезінде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының күштері мен құралдары (ақшалай қаражаттан басқа) оларды жою жөніндегі басшының қарамағына көшеді.
      Өрт сөндiру кезiнде мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерiнiң:
      1) өрт сөндiру үшiн өртке қарсы қызметтiң күштерi мен құралдарын, көлiк және басқа да материалдық-техникалық құралдарды тартуға; P020000801
      2) өрттi сөндiру және жою жөнiндегi жұмыстарды жүргiзу кезiнде цехтар мен объектiлердiң жұмысын тоқтатуға, қажет болғанда қауiптi аймақтан адамдарды және материалдық бағалы заттарды көшiруге нұсқау беруге;
      3) өрт кезiнде азаматтардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында олардың жекелеген учаскелерге, аумақтарға, ғимараттардың үй-жайларына кiрулерiн шектеуге немесе оған уақытша тыйым салуға;
      4) өрт кезiнде азаматтардың жеке қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында және азаматтарды құтқаруға, оттың таралуын болдырмауға және өрттi жоюға бағытталған шараларды қабылдау үшiн азаматтардың тұрғын үй және өзге де үй-жайларына, ұйымдарына, оларға тиесiлi жер учаскелерiне, дипломатиялық иммунитетi бар шет мемлекеттердiң және халықаралық ұйымдардың өкiлдiктерiнен басқа аумақтар мен үй-жайларға кедергісiз кiруге;
      5) қажет болған жағдайларда жабық есiктер мен терезелердi, сондай-ақ адамдарды құтқару мен өрт сөндiруде кедергi болатын құрылыстарды бұзып ашуға;
      6) адамдарды құтқару үшiн және аса қажет болған жағдайда өрттi сөндiру және жою кезiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен, ұйымдардың байланыс құралдарын, мүлкiн және өзге де материалдық құралдарын, көлiктi, егер залал келтiрiлген болса, оны иелерiне өтеу арқылы пайдалануға құқылы.
      Ескерту. 16-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 1999.07.16 N 437 , 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      17-бап. Өрт сөндiру - техникалық өнiмдi өндiру

      Өрт сөндiру - техникалық өнiмi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiпте шарттық негiзде, сондай-ақ кәсiпкерлiк қызметпен жүзеге асырылатын тәртiпте өндiрiледi.
      Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын өрт сөндіру-техникалық өнімінің түрлерін уәкілетті орган белгілейді.
      Ескерту. 17-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 1999.07.16 N 437 Заңымен.

      18-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы жұмыстарды орындау
               мен қызметтер көрсету

      Қазақстан Республикасында өрт қауiпсiздiгi саласындағы жұмыстарды орындайтын және қызмет көрсететiн мемлекеттiк емес ұйымдар құрылып, жұмыс iстеуi мүмкiн, оларға мыналар жатады:
      - өрт сөндiру-техникалық өнiмiн өндiру, оны сынықтардан өткiзу, сатып алу және жеткiзiп беру;
      - жобалау iздестiру жұмыстарын атқару;
      - ғылым-техникалық кеңес беру және жобалардың мемлекеттiк сараптамасының ерекше құзыретiне жатқызылатын сараптау жұмыстарын қоспағанда, сараптама жүргiзу;
      - заттардың, материалдардың, бұйымдардың, жабдықтардың және конструкциялардың өрт қауiпсiздiгiн сынау;
      - халықты өрт қауiпсiздiгi шараларына оқытып-үйрету;
      - өртке қарсы насихатты жүзеге асыру, арнайы әдебиет пен жарнама өнiмiн басып шығару;
      - оттан қорғау және мұржа-пеш жұмыстары;
      - өрт саймандарын, өрттердi сөндiрудiң бастапқы құралдарын өндiру, оларды жөндеу және қызмет көрсету, отты сөндiретiн заттардың сапасын қалпына келтiру;
      - өртке қарсы қызметтiң ғимараттары мен құрылыстарын салу, қайта құру және жөндеу;
      - өрттен қорғау жүйелерi мен құралдарын өндiру, монтаждау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу;
      - тiзбесiн мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары белгiлейтiн өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге бағытталған басқа да жұмыстар мен қызметтер жатады.
     Ескерту. 18-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 1999.0716 N 437 , 2003.07.02 N 454 , 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      19-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы бiлiмдердi
              насихаттау, халықты және мамандарды
              оқытып-үйрету

      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы бiлiмдердi насихаттауды уәкiлеттi орган және республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) жергiлiктi атқарушы органдары мен қоғамдық бiрлестiктер жүзеге асырады. Бiлiмдердi насихаттау үшiн бұқаралық ақпарат құралдары пайдалануы мүмкiн.
      Азаматтарды оқытып-үйрету мектепке дейiнгi және жалпы орта бiлiм беру мекемелерiнде, жұмыс орны мен тұрғылықты жерi бойынша ұйымдарда, ал мамандарды оқытып-үйрету - орта білімнен кейінгі, арнаулы орта және жоғары білім беру, кадрлардың біліктілігін арттыру мен қайта даярлау ұйымдарында, өрт қауiпсiздiгi саласындағы iс-әрекеттерге әзiрлеу жөнiндегi орталықтарда, жұмыс орны бойынша ұйымдарда жүргiзiледi.
      Бағдарламалар мазмұнына қойылатын талаптарды және өрт қауiпсiздiгi шараларына оқытып-үйрету тәртiбiн уәкiлеттi орган белгiлейдi.
      Ескерту. 19-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2007.07.27 N 320 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      20-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы ақпаратқа халықтың
               құқығы

      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы ақпаратты ұйымдар қызметiнiң қауiп-қатер деңгейi және басым өртену қауiптiлiгi, қажеттi қауiпсiздiк, өрттердiң салдарлары, олардан сақтандыру және оларды жою жөнiндегi шаралар туралы мәлiметтер құрайды. Ақпарат ашық және жариялы болып табылады, бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жариялануға жатады.
      Мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдары өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде өздерi қабылдаған шешiмдер туралы халықты хабардар етуге және өрттен қорғау - техникалық бiлiмдердi таратуға жәрдемдесуге тиiс.
      Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

        21-бап. Өрттердi және олардың салдарын мемлекеттiк
               есепке алу

      Өрттердi және олардың салдарларын мемлекеттiк есепке алуды Қазақстан Республикасының статистика жөнiндегi уәкiлеттi органымен келiсiм бойынша уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
      Мемлекеттiк органдар, ұйымдар мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына өрттер және олардың салдарлары туралы есептер ұсынады.
      Ескерту. 21-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      22-бап. Өрт қауiпсiздiгiн ғылыми-техникалық жағынан
               қамтамасыз ету

      Өрт қауiпсiздiгiн ғылыми-техникалық жағынан қамтамасыз етудi ғылыми-зерттеу ұйымдары және оқу орындары жүзеге асырады.
      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы ғылыми-техникалық талдамаларды қаржыландыру бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру көздерi есебiнен жүзеге асырылады.
     Ғылыми зерттеулердi үйлестiру уәкiлеттi органға жүктеледi.
     Ескерту. 22-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2006.01.31 N 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

      23-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы сәйкестiктi растау

      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы сәйкестiктi растау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады
      Ескерту. 23-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының   2006.12.29 N 209 , өзгерту енгізілді - 2007.01.12 N 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-1-тарау
Өрт қауiпсiздiгiнiң жалпы талаптары

     Ескерту. 4-1-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2006.12.29 N 209 Заңымен.

      23-1-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы техникалық реттеу
                объектiлерi

      Өнiм және оның өмiрлiк циклiнiң процестерi өрт қауiпсiздiгi саласындағы техникалық реттеу объектiлерi болып табылады.

      23-2-бап. Жобалау, салу, реконструкциялау және өндiру
                кезiндегi өрт қауiпсiздiгi талаптары

      Техникалық реттеу объектiлерiн жобалау, салу, реконструкциялау және өндiру кезiнде:
      1) объектiлердi орналастыру;
      2) объектiлердi пайдалану;
      3) объектiлердi өрт-техникалық тұрғыдан жiктеу;
      4) объектiлердi өрт депосы ғимараттарымен және құрылыстармен қамтамасыз ету;
      5) адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
      6) өрттiң таралуын болғызбау;
      7) өрттi сөндiру мүмкiндігiн қамтамасыз ету;
      8) өрт сөндiру кезiнде құтқару жұмыстарын жүргiзу жөнiндегi талаптар сақталуға тиiс.

      23-3-бап. Пайдалану, сақтау, тасымалдау, қолдану және
                өткiзу кезiндегі өрт қауiпсiздiгі талаптары

      Техникалық реттеу объектiлерiн пайдалану, сақтау, тасымалдау, қолдану және өткiзу кезiнде:
      1) өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша ұйымдастырушылық және техникалық iс-шаралар;
      2) адамдарды эвакуациялау жолдары;
      3) өрт шыққан жағдайда адамдардың қауiпсiздiгi мен iс-қимыл тәртiбiн қамтамасыз ету;
      4) инженерлiк жүйелермен жарақталуы және олардың жұмыс жағдайына келтiрiлуi;
      5) өрт автоматикасы жүйесiмен жарақталуы және оның жұмыс жағдайына келтiрiлуi, оған қызмет көрсету және қызмет көрсететiн қызметкерлер ұдайы болатын орындарға шығару;
      6) өрт техникасымен жарақталуы және оның жұмыс жағдайына келтiрiлуi;
      7) өрттiң таралуын болғызбау;
      8) өрттi сөндiру мүмкiндiгiн қамтамасыз ету;
      9) аумақтарды, ғимараттар мен құрылыстарды, объектiлердiң үй-жайларын күтiп-ұстау;
      10) өрт сөндiру кезiнде құтқару жұмыстарын жүргiзудi қамтамасыз ету жөнiндегi талаптар сақталуға тиiс.

5-тарау
Өрт қауіпсіздігі саласындағы құқықтар мен міндеттер

      24-бап. Азаматтардың өрт қауiпсiздiгi саласындағы
              құқықтары мен мiндеттерi

      Қазақстан Республикасы азаматтарының:
      - өрттер болған жағдайда өздерiнiң өмiрiн, денсаулығын және жеке мүлкiн қорғауға;
      - Қазақстан Республикасы аумағындағы белгiлi бiр жерде болғанда өздерi ұшырауы мүмкiн өрт қаупi туралы және қажеттi қауiпсiздiк шаралар туралы хабардар болуға;
      - өрттер салдарынан өздерiнiң денсаулығы мен мүлкiне келтiрiлген залалды қолданылып жүрген заңдармен белгiленген тәртiппен өтеттiруге;
      - өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, соның iшiнде белгiленген тәртiппен қоғамдық өрттен қорғау бiрлестiктерi қызметiне қатысуға құқығы бар.
      Қазақстан Республикасының азаматтары:
      - өрт қауiпсiздiгi талаптарын сақтауға;
      - өрттердi байқаған жағдайда өртке қарсы қызметтi дереу хабардар етуге;
      - өртке қарсы қызмет бөлiмшелерi келгенге дейiн азаматтарды, мүлiктi құтқару және өрттердi сөндiру жөнiнде қолдан келген шараларды қолдануға;
      - өрттi сөндiру кезiнде өртке қарсы қызметке көмек көрсетуге;
      - мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының нұсқамалары мен өзге де заңды талаптарын орындауға;
      - Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген тәртiппен мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына өрт қауіпсіздігі саласындағы бақылау мақсатында  өздерiне тиесiлi өндiрiстiк, шаруашылық, тұрғын үйлердi және өзге де үй-жайлар мен құрылыстарды тексеруге және қарап шығуға мүмкiндiк беруге мiндеттi.
      Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      25-бап. Ұйымдардың өрт қауiпсiздiгi саласындағы
              құқықтары мен мiндеттерi

      Өрт қауiпсiздiгi мен өрт сөндiрудi қамтамасыз ету ұйымдардың басшыларына жүктеледi.
      Ұйымдардың:
      - өз қаражаты есебінен ұстайтын мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті осы Заңда белгіленген тәртіппен құруға, қайта ұйымдастыруға және таратуға, сондай-ақ шарттар негізінде мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті тартуға;
      - мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi өкiлдi органдарға өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде ұсыныс енгiзуге;
      - ұйымдардың объектiлерiнде болған өрттердiң себептерi мен мән-жайларын анықтау жөнiнде жұмыстар жүргiзуге;
      - заңдармен белгiленген шекте өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi әлеуметтiк және экономикалық ынталандыру шараларын белгiлеуге;
      - өрт қауiпсiздiгi мәселелерi жөнiнде ақпарат, соның iшiнде белгiленген тәртiппен мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарынан ақпарат алуға құқығы бар.
      Ұйымдар:
      - өрт қауiпсiздiгi талаптарын сақтауға, сондай-ақ мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының нұсқамалары мен өзге де заңды талаптарын орындауға;
      - өрт қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi шараларды әзiрлеп, жүзеге асыруға;
      - өртке қарсы насихат жүргiзуге, сондай-ақ өздерiнiң қызметкерлерiн өрт қауiпсiздiгi шараларына оқытып-үйретуге;
      - міндетті түрде өртке қарсы қызмет құрылатын ұйымдар мен объектілерде, соның ішінде мемлекеттік емес өртке қарсы қызметпен шарт жасасу негізінде мемлекеттік емес өртке қарсы қызметті құруға немесе ұстауға;
      - өрт сөндiру жүйелерi мен құралдарын түзу күйiнде ұстауға, олардың мақсатқа сай пайдаланылмауына жол бермеуге;
      - өрт қарсы қызметке өрттердi сөндiру, олардың шығу және өршу себептерi мен жағдаяттарын анықтау кезiнде, сондай-ақ өрт қауiпсiздiгi талаптарының бұзылуына және өрттердiң шығуына кiнәлi адамдарды анықтау кезiнде жәрдем көрсетуге;
      - өрттердi анықтайтын және сөндiретiн автоматты құралдарды енгiзу жөнiндегi шараларды жүзеге асыруға;
      - өрт сөндiру жөнiндегi жауынгерлiк iс-әрекеттердi атқаруға қатысатын өртке қарсы қызмет бөлiмшелерi және өрт сөндiруге тартылған күштер үшiн ұйымдар аумағында өрттердi сөндiру кезiнде қажеттi күш-құралдарды, жанар-жағар май материалдарын, сондай-ақ тамақ өнiмдерi мен тынығу орындарын Үкiмет белгiлеген тәртiппен беруге;
      - өртке қарсы қызметi өкiлдерiне олар ұйымдар аумағында қызмет бабындағы мiндеттерiн жүзеге асырған кезде заңдарда белгiленген тәртiппен жүрiп-тұруын қамтамасыз етуге; P020000801
      - өрт қауiпсiздiгiнiң жай-күйi туралы, соның iшiнде өздерi өндiретiн өнiмдердiң өртену қаупi туралы, сондай-ақ өз аумақтарында болған өрттер және олардың зардаптары туралы мәлiметтер мен құжаттарды мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарына беруге;
      - өрттердiң шыққаны, өртке қарсы қолда бар қорғану жүйелерi мен құралдарының ақаулары туралы, жолдар мен кiрме жолдардың жай-күйiнiң өзгерiстерi туралы өртке қарсы қызметке дереу хабарлауға мiндеттi.
      Ескерту. 25-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 1999.07.16 N 437 , 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

6-тарау
Өрт қауіпсіздігі саласындағы заңдарды бұзғаны үшін
жауапкершілік

      26-бап. Өрттердi және олардың зардаптарын тексеру

      Өрттердi тексеру және олардың зардаптарын анықтау Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiледi.
      Өрт қауiпсiздiгi ережелерiнiң бұзылғаны немесе лауазымды адамдар мен азаматтардың әрекетсiздiгi анықталған жағдайда тексеру материалдары кiнәлiлердi жауапқа тарту үшiн тиiстi органдарға берiлуге тиiс.

      27-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы заңдарды және
              өзге де нормативтiк актiлердi бұзғандық
              үшiн жауапкершiлiк

      Өрт қауiпсiздiгi туралы заңдарды және өзге де нормативтiк құқықтық актiлердi бұзғаны үшiн жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына  сәйкес жауап бередi.
      Ескерту. 27-бапта мемлекеттік тілдегі мәтінге өзгерту енгізілген жоқ - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      28-бап. Азаматтардың денсаулығы мен мүлкiне,
              қоршаған ортаға және шаруашылық жүргiзушi
              объектiлерге өрт келтiрген залалды өтеу

      Өрттердiң салдарынан азаматтардың денсаулығына, мүлкiне қоршаған ортаға және шаруашылық жүргiзушi объектiлерге келтiрiлген залалды өтеу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiледi.

      28-1-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары
                 қызметкерлерінің жауапкершілігі және олардың
                 іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану
                 құқығы

      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлері өздерінің қызметтік міндеттерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына  сәйкес жауаптылықта болады.
      Мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдары қызметкерлерінің іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағымдануға болады.
      Ескерту. 28-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

7-тарау
Қорытынды және өтпелі ережелер

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін  2-баптан қараңыз) Заңымен.

      29-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы дауларды шешу
               тәртiбi

      Өрт қауiпсiздiгi саласындағы дауларды Қазақстан Республикасының заңдарымен  белгiленген тәртiппен соттар шешедi.

      30-бап. Мемлекеттік өртке қарсы қызметтiң жұмысында
              заңдылықтың сақталуын қадағалау

      Мемлекеттік өртке қарсы қызметтiң жұмысында заңдылықтың сақталуын қадағалауды мемлекет атынан Қазақстан Республикасының прокуратура органдары жүзеге асырады.

      31-бап. Өрт қауiпсiздiгi саласындағы халықаралық шарттар

      Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңда белгiленгеннен өзгеше ережелер көзделсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

      32-бап. Өтпелі ережелер

      2009 жылғы 1 қаңтарға дейін ішкі қызметтің (өртке қарсы қызметтің) полковнигі немесе ішкі қызметтің (өртке қарсы қызметтің) генерал-майоры арнайы атақтары берілген мемлекеттік өртке қарсы қызмет органдарының қызметкерлері мынадай шекті жасқа:
      1) ішкі қызметтің (өртке қарсы қызметтің) полковнигі - елу жасқа;
      2) ішкі қызметтің (өртке қарсы қызметтің) генерал-майоры елу бес жасқа жеткенде қызметтен босатылуға құқылы.
      Ескерту. 32-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2008.05.26 N 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      Қазақстан Республикасының
      Президентi