Темір жол көлігімен жүк тасымалдау ережесiн бекiту туралы

      РҚАО-ның ескертпесі!
      2012.01.01 өзгерту енгізу көзделген - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2010.09.29 № 440 Бұйрығымен.

     Ескерту. Атауына өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008 жылғы 23 желтоқсандағы N 554 бұйрығымен. (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз).

      "Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 2-тармағының 4) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса берiлiп отырған Темір жол көлігімен жүк тасымалдау ережесi бекiтiлсiн.
      Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008 жылғы 23 желтоқсандағы N 554 бұйрығымен. (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз).
      2. Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникациялар министрлiгiнiң Темiр жол көлiгi комитетi (Н.Т.Байдәулетов) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiне мемлекеттiк тiркеу үшiн ұсынуды қамтамасыз етсiн.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Көлiк және коммуникациялар бiрiншi вице-министрi Ю.И.Лавриненкоға жүктелсiн.
      4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күнiнен бастап күшiне енедi.

      Министр

Қазақстан Республикасы Көлік    
және коммуникациялар министрінің 
2004 жылғы 23 қарашада N 429-І  
бұйрығымен бекітілген

      Ескерту. Ереженің атауына өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008 жылғы 23 желтоқсандағы N 554 бұйрығымен. (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз).         

Темір жол көлігімен жүк тасымалдау ережесі 1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      1. Осы Темір жол көлігімен жүк тасымалдау ережесі (бұдан әрі - Ереже) "Темір жол көлігі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленген.
      Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008 жылғы 23 желтоқсандағы N 554 бұйрығымен. (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз).

      2. Ереже жүкті Қазақстан Республикасының темір жол көлігімен тасымалдауды жүзеге асырудың шарттары мен ұйымдастыру тәртібін белгілейді.
      Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      3. Қазақстан Республикасы арқылы темір жол көлігімен халықаралық және транзиттік қатынаста жүктер тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы бекітілген халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      3-1. Осы Ережеде қарастырылмайтын жүктерді тиеу және бекіту техникалық нормалары, сұйық жүктерді құйма түрде, қауіпті жүктерді тасымалдау тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасы мүшесі болатын Темір жолдар ынтымақтастығы ұйымы және Тәуелсіз мемлекеттер достығы (ТМД) мүше- елдерінің және Латвия Республикасы, Литва Республикасы, Эстония Республикасы темір жол көлігі бойынша Кеңесі тараптарынан қабылданған халықаралық келісімдерге (шарттарға) сәйкес бекітіледі және басқа да халықаралық келісімдерге (шарттарға) сәйкес жүзеге асырылады.
      Ескерту. 3-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      4. Осы Ережеде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
      1) жоспардан тыс тасымалдау - негізгі жоспармен көзделмеген ағымдағы айдың ішінде түскен өтінім бойынша жүк тасымалдау;

      2) жүк жөнелтілімі - тасымалдауға бір теміржолдық көліктік жүк қағазымен тапсырылатын жүк партиясы;

      3) кірме жол мен жанасу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процесі - кірме жол мен жанасу станциясының өзара әрекеттесу жағдайын анықтайтын технологиялық акт, ол меншікті локомотивпен қызмет көрсетілетін және орташа тәуліктік жүк айналымы 50 және одан да артық вагоннан тұратын ұйымның кірме жолы үшін әзірленеді;

      4) инвентарлы вагон (контейнер) - ТМД елдері, Латвия, Литва және Эстония темір жол әкімшілігінде темір жол әкімшілігінің ақпараттық- есептеу орталығы мәліметтерінің автоматтандырылған базасында тіркелген жүк вагоны (контейнеры);

      5) ақпараттық жүйе - тасымалдау процесін ақпараттық қамтамасыз етуге арналған бағдарламалық-техникалық құралдар, ақпараттық технологиялар мен желілер жиынтығы;

      6) айналмалы маршрут - бір жөнелтуші біртекті жүк тиеген бір жөнелту станциясынан бір жүк алушының атына бір станцияға тағайындалған және жүк түсіргеннен кейін бос вагондар бастапқы станцияға жүз пайызды қайтарылатын бір жүк қағазымен ресімделген белгіленген салмақты және ұзындықты поезд құрамы;

      7) маршрут - жүкжөнелтушімен кірме жолында немесе теміржол станциясында құрастырылған белгіленген салмақтағы немесе ұзындықтағы поезд құрамы;

      8) ұсақ жөнелтілім - оны тасымалдау үшін жеке вагон, контейнер беру қажет етілмейтін бір жүк қағазымен тапсырылатын жүк;

      9) аз тонналы жөнелтілім - бір жүк қағазымен тапсырылатын, массасы 10 тоннадан артық және 20 тоннаға дейін, төрт білікті вагондармен тасымалданатын, сыйымдылығы осындай вагон көлемінің жартысынан аспайтын жүк партиясы;

      10) тасымалдау бөлімшесі - өз шекарасы шегінде жүк және коммерциялық жұмысты ұйымдастыруды жүзеге асыратын, клиенттердің темір жол көлігімен жүк тасымалдары қажеттілігін қамтамасыз ететін тасымалдаушының оқшауланған бөлімшесі;
      11) алып тасталды - 2007.11.27. N 252 Бұйрықпен
      12) алып тасталды - 2007.11.27. N 252 Бұйрықпен

      13) тасымалдаулардың негізгі жоспары - алдағы айға тасымалдаушымен қабылданған және мақұлданған жүктерді тасымалдауға өтінім (жоспар);

      14) реттеуші тапсырма - түсіруден бос вагондарды беру және тиеуге бос вагондарды қабылдау, сондай-ақ жылжымалы құрамды пайдаланудың сапалы көрсеткіштерін қамтамасыз ету және станциялар бойынша вагондарды (контейнерлерді) бөліп беру туралы станцияның тапсырмасы;

      15) қосарланған жүк операциясы - жүк алушының өзі түсірген вагонды, контейнерді жүк тиеуге пайдалануы;

      16) жалғама жол - станциялардың парктерін немесе станцияны кірме жолдармен қосатын арнайы тағайындалған теміржолдық жол;

      17) мамандандырылған контейнерлер -құрылымы жекелеген және сусыма, сұйық, тез бүлінетін, қауіпті және басқа жүк түрлеріне арналған контейнерлер;

      18) тиеу, түсіру (жүктен босату) мерзімдері (технологиялық уақыт) – жалпы пайдалану орындары мен кірме жолдардағы дайындау, қосалқы және соңғы операцияларға жұмсалған уақытты есепке ала отырып, жүктерді механикаландырылған немесе механикаландырылмаған тәсілдермен тиеуді және түсіруді орындауға жұмсалатын уақыт(бұдан әрі - технологиялық уақыт);

      19) КБК тақтайшасы - "Қауіпсіз контейнерлер жөніндегі халықаралық конвенциямен" (КБК) белгіленген, әмбебап контейнерді жасағанда немесе күрделі жөндегенде міндетті түрде есігіне жапсырылатын және оны пайдалану қауіпсіздігін куәландыратын тақтайша;

      20) кедендік тақтайша (КТК) - контейнерге жапсырылатын және оның жүктерді кедендік бақылаумен тасымалдауға жарамдылығын растайтын нақты мөлшердегі және мазмұндағы тікбұрышты металл тілікше;

      21) көліктік пакет - ыдыстағы (мысалы, жәшіктердегі, қаптардағы, бөшкелердегі, мамандандырылған контейнерлердегі) немесе ыдыссыз, өзара әмбебап, арнайы біржолғы пайдаланылатын немесе табандықпен немесе табандықсыз көп айналымдық пакеттік құралдардың көмегімен біріктірілетін,  жүктің жекелеген орнынан қалыптастырылған ірілендірілген жүк орны;

      22) әмбебап контейнер - жүкті орналастыруға арналған ішкі көлемі бар көп рет қолданылатын, бір немесе бірнеше көлік түрімен жүк тасымалының сақталуын қамтамасыз ететін, брутто массасы, габаритті мөлшері, конструкциясы және таңбасы бойынша стандартты және механикаландырылған тиеу, түсіру (жүкті босату) және қайта тиеуге арналған конструкциясы бар, жүктердің кең номенклатурасын тасымалдауға пайдаланылатын көлік жабдығының бірыңғайландырылған жүк бірлігі;

      23) әмбебап орташа тонналық контейнер - брутто массасы 3 және 5 тонна, осыған сәйкес сыйымдылығы 5 және 11 текше метр, тиісінше 3-ке және 5-ке басталатын тоғыз мәнді нөмірі бар әмбебап контейнер;

      24) әмбебап ірі тонналық контейнер - брутто массасы 10 және одан артық тонна және ұзындығы 10 және одан артық ағылшын футы болатын, ИСО стандартына сәйкес келетін таңбалау коды бар және Контейнерлер жөніндегі халықаралық бюрода (ВIC) тіркелген әмбебап контейнер;

      25) тасымалдардың электрондық досьесі (ТЭД) - компьютердің жадында болатын және құжаттармен электрондық алмасу және жүкті тасымалдау мен ілесіп жүруге қатысты хабарламаларды жасау мүмкіндігін қамтамасыз ететін деректер жиынтығы;

      26) деректермен электрондық алмасу (ДЭА) - ақпараттық желілерді, бағдарламалық және техникалық құралдарды қолдану арқылы, тараптар келіскен деректерді тапсыру хаттамаларының негізінде жүргізілетін жүк тасымалдары мәселелері бойынша деректермен (құжаттармен, хабарлармен) алмасу;

      27) баршаға арналған орындар - жүк әрекеттерін жүргізуге және жүктерді сақтауға ашық станциялардағы қоймалар, алаңдар және темір жол кірме жолдары;

      28) қабылдау-тапсыру (көрме) жолдары - қабылдау-тапсыру әрекеттерін жүргізу үшін арналған станция шегіндегі немесе кіреберіс жолдағы темір жолда вагондарды беру- алу келісімдерімен негізделген жолдар;

      29) өз өсіндегі жүк - тасымалдау төлемақысы төленген толық тасымалдау құжаты бойынша бос түрде жөнелтілген жылжымалы құрам;

      30) меншік вагон (контейнер) - көлік құралы (жабдығы) ретінде берілетін және сәйкесті нөмірге (префикске) ие меншік құқығы немесе басқа заңды негізде жеке немесе заңды тұлғаға жататын жүк вагоны (контейнеры);

      31) тікелей аралас қатынаста тасымалдау - тасымалдауға қатысатын тасымалдаушылар санына қарамастан бүкіл тасымалдауға бірыңғай тасымалдау құжатын толтыру арқылы ұйымдастырылған екі және одан көп көлік түрлерімен жүргізілетін жүкті тасымалдау.
      Ескерту. 4-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрықтарымен.

      5. Осы Ережеде пайдаланылатын өзге ұғымдар "Темір жол көлігі туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен белгіленген мәндерде қолданылады.

      5-1. Жүкті тасымалдау үшін тасымалдаушы және жүкті жіберуші арасында тасымалдау шарты толтырылады, ол бойынша тасымалдаушы жүк беруші тапсырған жүкті уақтылы және сақтаулы түрде жіберу станциясынан жеткізу станциясына дейін жеткізіп, жүк алушыға тапсыруға міндеттенеді, ал жүк жіберуші (жүк қабылдаушы) жүк тасымалдауын төлеп және оны қабылдауды міндеттенеді.
      Жүк тасымалдау шарты осы Ережеге 14, 15, 16, 17, 19 қосымшалар бойынша нысанда темір жол жүкқағазын толтыру арқылы расталады.
      Жүк тасымалдау шарты жүк жіберушіге жүкқағазында жіберу станцияның күнтізбелік бұрыштамасы қойылып және жүкті тасымалдауға қабылдану туралы қабылдау-тапсырыс құжаттарына (вагондарды беру-алу ведомосі, жаднама, натурлық парақ) қол таңбалары қойылып, жүк қабылданған туралы төлемқағазы берілген уақытынан бастап бекітілді деп есептеледі.
      Тасымалдау шарты жүк қабылдаушы немесе оның уәкілетті тұлғасы жүкқағазды алып және жол ведомосіне және де жүкті қабылдау туралы қабылдау-тапсырыс құжаттарына (вагондарды беру-алу ведомосі, жаднама, натурлық парақ) қол таңбасын қойғаннан кейін орындалды деп есептеледі.
      Ескерту. 5-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

&1. Темір жол көлігімен жүктерді тасымалдауды
ұйымдастырудың және жүзеге асырудың негізгі қағидалары

      6. Тасымалдау процесін орталықтан басқаруды және ұйымдастыруды, жүк тасымалдаушыларға магистральдық темір жол желісінің қызметтерін көрсетуді магистральдық темір жол желісі операторының функциясын орындаушы Ұлттық темір жол компаниясы жүзеге асырады.

      6-1. Тасымалдаушы жүк тасымалдау бойынша өз міндеттерін орындау үшін магистралды темір жол операторы көрсететін магистралды темір жол қызметін қолданады.
    Ескерту. 6-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      7. Магистралды темір жол операторы темір жол көлігінде техникалық құралдарды тиімді қолдану және жол жүру қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптарына сәйкес магистралды темір жол желісі бойынша жылжымалы құрам өткізілуін қамтиды, тасымалдау процесін үйлестіру, орталықтық басқару және ұйымдастыруын жүзеге асырады.
    Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      7-1. Жүк жіберуші, жүк қабылдаушы жүкті тасымалдаумен байланысты жұмыстарды орындау үшін тармақша иесі, тасымалдаушы, экспедитор, жылжымалы құрам иесі және басқа да тұлғалар қызметтерін шарт негізінде жүріс, техникалық құралдар және жылжымалы құрам қауіпсіздігі қамтылу шарты орындалу жағдайында қолдану мүмкін.
    Ескерту. 7-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      8. Тасымалдау процессінің қатысушылары темір жол көлігінде жүрістің қауіпсіздігі талаптарын орындау мақсатында, өз жұмысшыларының қажетті кәсіби дайындығын қамтамасыз етеді, жүріс қауіпсіздігі мен еңбекті күзетудің ерекше шарттарымен байланысты жұмыстарды орындауға тұлғаларды жіберуді бақылауын жүзеге асырады.
    Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      8-1. Кіреберіс жолдар, олардың құрылыстары мен құрылғылары жүктерді ырғақты тиеу, түсіру (жүктен босату), жүк айналымына сәйкес маневр жұмысын және де жылжымалы құрамды тиімді қолдануын қамтамасыз ету керек.
    Ескерту. 8-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      9. Тасымалдаушының, тасымалдау процесіне қатысушылардың және жүк тасымалдарымен байланысты қызметтерді ұйымдастыру және/немесе орындау үшін тартылатын өзге де тұлғалардың көрсететін қызметтерінің бағасын жүк тасымалдары шартының тараптары белгілейді. Жүктерді тасымалдаумен байланысты көрсетілетін қызметтердің тізбесі 44-қосымшада келтірілген.
      Ескерту. 9-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

&2. Тасымалдау процесіне қатысушылардың өзара
әрекеттесуінің ұйымдастырушылық-құқықтық схемасы

    10. Тасымалдаушы магистральдық темір жол желісі бойынша жүк тасымалдауды жүк жөнелтушінің жүк тасымалын қабылдаған өтінімі негізінде жүзеге асырады.

    11. Тасымалдаушылар жүк жөнелтушілердің өтінімдері негізінде жүк тасымалы жоспарын қалыптастырады және магистральдық темір жол желісі операторына олардың поездарын қозғалыс графигіне енгізуге өтінім береді.
    Келісілген жоспар бойынша жүк тасымалына өтінімнің орындалуын тасымалдаушы жүк жөнелтушінің есепке алу карточкасында осы Ережемен белгіленген тәртіппен ескереді.

    12. Магистральдық темір жол желісінің операторы тасымалдаушы келісуге ұсынған жүк тасымалы жоспарларын қарайды. Поездар қозғалысының графигін, өткізудің технологиялық мүмкіндігін оператор магистральдық темір жол желісіне қатысушылардың поездарды өткізу және тасымалдау жұмыстарын тасымалдаушылардың өтінімін ескере отырып орындау жөніндегі техникалық және технологиялық мүмкіндіктерінің негізінде әзірлейді.

    13. Жүктерді тасымалдау тасымалдаушының локомотивтік тартымымен немесе локомотивтік тартым операторымен тасымалдаушының, жүк жөнелтушінің (жүк алушының) немесе вагондар (контейнерлер) операторының вагондарында (контейнерлерінде) жүзеге асырылады.
    Тасымалдау процесіне Қазақстан Республикасы Жылжымалы құрамының мемлекеттік тізілімінде тіркелген, магистральдық темір жол желісіне жіберу талаптарына сай келетін техникалық жай-күйдегі жылжымалы құрам жіберіледі.

    14. Тасымалдаушы жүктерді тасымалдауды жылжымалы құраммен жүргізеді және тасымалдау құжаттарында көрсетіледі.
    Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    14-1. Жүк жіберуші мен вагон (контейнер) иесі арасындағы өзара қатынастар олардың арасындағы шарт негізінде жүзеге асырылады.
    Ескерту. 14-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    15. Тасымалдаушыда меншікті локомотив паркі болған жағдайда, ол оған тиесілі локомотивтермен басқа тасымалдаушылар мен тасымалдау процесіне қатысушыларға локомотивтік тартым операторы ретінде локомотивтік тартым қызметтерін көрсетеді.

    16. Тармақ иеленуші темір жол кірме жолының, оның құрылыстары мен құрылғыларының техникалық жай-күйін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қамтамасыз етеді.

    16-1. Тасымалдаушы және жүк жіберуші жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шартқа отыруы мүмкін, ол бойынша тасымалдаушы бекітілген мерзімдерде қабылдауға, ал жүк жіберуші шартталған көлемде тасымалдауға жүк беруге міндетті.
    Жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шарт бойынша тасымалдау көлемдері, мерзімдері, сапалары, көлік құралдарын беру және тасымалдауға жүкті тапсыру жағдайлары және тағы басқа да жағдайлары негізделеді.
    Ескерту. 16-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

2-тарау. ТАСЫМАЛДАРДЫ ЖОСПАРЛАУ

    17. Темір жол көлігімен жүктерді тасымалдау жүк жөнелтушілердің жүктердің номенклатуралық топтарының бекітілген тізімдемесі бойынша (қосымша 1) ГУ-12, ГУ-12К (2 және 3 қосымшаларына сәйкес) нысандағы бланктерінде жылжымалы құрамның меншігіне қарай бөлініп үш данада толтырылған айлық өтінімдерінің негізінде жүзеге асырылады. Қате толтырылған жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерді жүк тасымалдаушы қарастыруға қабылдамайды.
    Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    18. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдерді жүк жөнелтушілер береді, темір жол көлігімен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер берудің тәртібі мен мерзімі осы Ережемен белгіленеді.

    19. Жүк жөнелтушілер жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді береді, жүктерді тиеуге өтініммен көзделген мөлшерде дер кезінде және ырғақты беріп отырады және тиеуді белгіленген мерзімде жүзеге асырады. Жүк жөнелтуші жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерінде жүк алушының жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) бойынша мүмкіндігінен аспайтын көлемді көрсетеді.
    Тасымалдаушы вагондардың жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімдерге сәйкес жүк тиеудің барлық пункттері бойынша дер кезінде және ырғақты берілуін қамтамасыз етеді.
    Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    20. Экспорттық және импорттық жүктерді тасымалдау Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарт ережесімен тиісті жүк түрлерін тасымалдау жоспары бойынша жалпы өтінімнің есебінен жүзеге асырылады.

&1. Жүктерді айлық жоспарлау

    21. Жүктерді вагондармен, контейнерлермен үшінші елдерге тасымалдауды айлық жоспарлау жүк жөнелтуші облысаралық және халықаралық қатынаста жоспарланған ай басталғанға дейін 14 күннен кешіктірілмей және халықаралық қатынаста 20 күннен кешіктірілмей, жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімдердің негізінде жүзеге асырылады.
    Жүк жөнелтушілер тасымалдаушыға жүктердің номенклатуралық топтарының бекітілген тізімдемесі бойынша (қосымша 1) ГУ-12, ГУ-12К (2 және 3 қосымшаларына сәйкес) нысандағы бланктерінде үш данада толтырылған жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді береді.
    Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша дұрыс ресімделмеген өтінімдер қарауға қабылданбайды.
    Ескерту. 21-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    22. Тоннамен және вагондармен тасымалдауға жоспарланған жүктердің тізбесі осы Ереженің 4-қосымшасында келтірілген.
    23. Жүк жөнелтушілер вагондармен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер жасағанда вагондарды тиеудің техникалық нормаларын басшылыққа алады. Жүк жөнелтушілер өтінімдерде тиеудің техникалық нормалары бойынша қажеттіден артық вагон санын көздеген жағдайларда тасымалдаушы тасымалдауға жүк жөнелтуші көрсеткен тонналарды қабылдайды және вагондардың мәлімделген санын азайтады.
    24. Контейнерлерде жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер жүк массасы тоннамен және контейнерлердің саны физикалық бірліктермен көрсетіліп беріледі.
    25. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінім нысаны өтінім деректерін электрондық-есептеу машиналарында автоматты өңдеу мүмкіндігін көздейді және облысаралық қатынаста, халықаралық қатынаста және үшінші елдерге халықаралық қатынаста жүк тиеуді жүргізетін барлық жүк жөнелтушілер үшін бірыңғай болып табылады.
    Ескерту. 25-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    26. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер тасымалдаушыға почта арқылы, шабарманмен, электрондық почта құралдарымен тапсырылады.
    Жүк жөнелтушінің меншікті автоматтандырылған жүйесі және/немесе тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне (бұдан әрі - ААЖ) қол жеткізе алатын болғанда, тасымалдаушының АЖ-сына тиісті функционалдық мүмкіндіктер болса, жүк тасымалдарына өтінімдерді ДЭА арқылы беруге жол беріледі. ДЭА-да Қазақстан Республикасының заңнамасына немесе тараптардың келісімдеріне сәйкес электрондық цифрлық қолтаңба қолданылады.
    Жүк жөнелтушіге жатпайтын кіреберіс жолдан жүкті жөнелткенде тасымалдаушыға жүкті тасымалдау өтінімі тармақ иеленушісімен келістіріліп өтінімде тиісті белгі қойылғаннан кейін тапсырылады.
    Ескерту. 26-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    27. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерге мағлұматтарды, кодтарды қоса алғанда, жүк жөнелтуші ("жоспар бойынша өтінімнің нөмірі" бағанынан басқа, оны тасымалдаушы толтырады) баспа әріптермен түзетулерсіз енгізеді.
    28. Жүк жөнелтушілер жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімді жеке тапсырады:
    әр жөнелту станциясы бойынша;
    жүктердің әр номенклатурасына;
    жөнелту белгісі бойынша: вагондарда, контейнерлерде;
    вагондар және контейнерлердің меншік белгісі бойынша;
    қатынас түрлері бойынша.
    Өз өстерінде жүктерді тасымалдауға өтінімдер өз өстеріндегі жүк бірліктер мөлшері және оның салмағы көрсетілуімен тапсырылады.
    Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    Ескерту: 29-тармаққа 2010 жылғы 13 тамызда ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.05.23. N 117 бұйрығымен өзгерту енгізіледі.
    29. ГУ-12, ГУ-12К нысанды өтінімдер мынадай тәртіппен толтырылады:
    "Тасымалдаушы" бағанында - оның қызмет ету шегінде жүк жөнелтуші және жөнелту станциясы орналасқан тасымалдаушының атауы көрсетіледі;
    "Жүк жөнелтуші" бағанында - жүк жөнелтушінің дәл толық атауы көрсетіледі;
    "Мекен-жайы" бағанында - оның почталық мекен-жайы, байланыс телефоны, факсы, электрондық почтасының адресі (болғанда) көрсетіледі;
    "Банк" бағанында - банктің атауы, барлық банкілік деректемелер: БЖК (банкілік жеке код), есептік шот, банктің атауы, жүк жөнелтушінің СТН (салық төлеушінің тіркеу нөмірі) көрсетіледі;
    Кіреберіс жолы" жолында кіреберіс жол аталуы, шарттың нөмірі, тармақ иеленушісінің пошталық мекен- жайы белгіленеді;
    "Тармақ иеленушісінің келісуі туралы белгі" жолында Тармақ иеленушісі өкілінің тегі, аты, әкесінің аты, қолы, мөрі көрсетіледі;
    "________ ____жылға" жолында жүк жөнелтуші тасымалдарды жүзеге асыруды көздеп отырған айы көрсетіледі;
    "Жөнелту станциясының атауы" бағанында N 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес, ТМД мемлекеттері - қатысушылары, Латвия, Литва, Эстония темір жол көлігі бойынша Кеңестің бекітуімен (әрі қарай -N 4 Тарифтік басшылық) жөнелту станциясының дәл атауы көрсетіледі;
    Тасымалдаған өтінім (жоспар) (жоспарлық, жоспарлықтан тыс (керексізді сызып тастау)" жолында жақшада керексізді сызып тастау;
    "Жүктер номенклатурасының атауы" бағанында тасымалданып отырған жүктің аталған түрі сәйкес келетін жүктер номенклатурасының атауы көрсетіледі;
    Вагонның меншіктігі" жолында вагонның меншіктігі көрсетіледі (инвентарлы - 1, меншік, жалға алынған - 2);
    "Тасымал белгісі" бағанында:
    облысаралық және халықаралық қатынастарда - 3 цифра;
    үшінші елдерге халықаралық қатынаста: шекаралық станциялар арқылы - 2 цифра, кемежай маңындағы станциялар арқылы - 1 цифра көрсетіледі;
    "Жоспар бойынша өтінімнің N  " бағанын тасымалдаушының өкілі жөнелту станциясында жүктердің әрбір номенклатурасы бойынша толтырады;
    "Бөлімшенің N " бағанында шекарасында жөнелту станциясы тұрған тасымалдау бөлімшесінің нөмірі көрсетіледі (5-қосымша);
    "Жөнелту станциясының коды" бағанында жөнелту станциясының коды N 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес көрсетіледі;
    "Жүктің номенклатуралық тобының коды" бағаны жүктер номенклатурасына сәйкес көрсетіледі (1-қосымша);
    "Жүк жөнелтушінің коды" бағанында жүк жөнелтушіге тасымалдаушы берген төрт мәнді коды және  КҰЖЖ (кәсіпорындар мен ұйымдардың жалпы жіктегіші) коды көрсетіледі;
    "Вагон түрлерінің кодтары" бағанында вагондар түрінің кодтары жүк вагондары түрлерінің тізбесіне (6-қосымша) сәйкес көрсетіледі;
    "Жүктің дәл атауы" 1-бағанда осы тағайындауда жөнелтіліп отырған жүктің дәл атауы көрсетіледі, жүктің қысқартылған немесе толық емес атауын көрсетуге жол берілмейді;
    2-бағанада "Жүктің коды" Жүктердің Бірыңғай тарифтік- статистикалық номенклатурасына сәйкес жүктің алтыбелгілі коды көрсетіледі;
    "Жүктің коды" 3-бағанда жүктің коды Жүктердің үйлестірілген номенклатурасына сәйкес көрсетіледі;
    "Тасымалдаушының, тағайындалу станциясының, аудару пунктінің және тағайындалу пунктінің дәл атауы" 4-бағанда:
    халықаралық қатынаста - темір жолдың атауы (қысқартылған) және тағайындалу станциясының толық атауы, N 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес көрсетіледі;
    облысаралық қатынаста - станцияның толық атауы N 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес көрсетіледі;
    "Темір жолдың, тағайындалу станциясының, шекаралық станцияның немесе аудару пунктінің және тағайындалу пунктінің кодтары" 5-бағанда:
    облысаралық қатынаста - станцияның коды  N 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес;
    халықаралық қатынаста - темір  жолдың коды және тағайындалу станциясының коды;
    үшінші елдерге халықаралық қатынаста - шекаралық станцияның (7-қосымша) немесе экспорттық жүктерді теңіз және өзен көлігіне аударуды жүргізетін кемежай маңындағы станцияның (8-қосымша) кодтары мен толық атауы көрсетіледі;
    шекаралық станцияның және аудару станциясының қысқартылған атауын көрсетуге жол берілмейді;
    "Тағайындалған елдің коды мен атауы" 6-бағанда тағайындалған елдің коды мен атауы жүктерді үшінші елдерге халықаралық қатынаста тасымалдағанда (9-қосымша) ғана көрсетіледі;
    "Жүк алушының коды мен атауы" 7-баған жүктерді халықаралық қатынаста кемежай маңындағы станциялар арқылы тасымалдағанда жүк шын мәнінде адресіне жөнелтіліп отырған жүк алушының коды мен дәл толық атауы көрсетіліп толтырылады;
    "Бір айдағы тоннаның саны" 8-бағанда тасымалдануы тоннамен және вагондармен, сондай-ақ халықаралық қатынаста және тікелей аралас халықаралық темір жол қатынасында 4-қосымшада көрсетілген жоспарланып отырған жүктер бойынша жүктің брутто салмағы бір тоннаға дейінгі дәлдікпен көрсетіледі;
    "Вагондар түрлерінің атауы", "Вагондар түрлерінің кодтары", "Вагондардың бір айдағы саны" 9-13-бағандарда әр тағайындалу станциясы бойынша вагондардың түрлері бойынша вагондардың саны көрсетіледі;
    "Барлығы" 14-баған тасымалдау жылжымалы құрамның бір түрімен ғана жоспарланып отырған болса да міндетті түрде толтырылады.
    Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімде 10-15-бағандар бойынша жиынтығы көрсетіледі.
    Ескерту. 29-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    30. Тиесілі контейнерлермен жүк жоспарлау жүк жөнелтушілер тапсыратын жүктерді тасымалдау жоспары бойынша ГУ-12К нысанды өтінімдер негізінде жүзеге асырылады.
    Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    31. ГУ-12К 1-4-бағанын толтыру ГУ-12 нысанды толтыруға ұқсас жүргізіледі.
    6, 8-бағандарда контейнерлердің саны, 5, 7-бағандарда - оларға тиелген жүктің массасы 1 тоннаға дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.
    Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімде 6-8-бағандар бойынша жиынтығы көрсетіледі.
    32. Реттеуші тапсырмалар бойынша жөнелтілетін бос контейнерлерді тасымалдау "Қалған және құрама жүктер" номенклатуралық тобы бойынша жоспарланады.
    33. (Ескерту. 33-тармақ алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз).
    34. Төтенше жағдайлардың салдарын жоюға тағайындалған жүктерді тасымалдауды тасымалдаушы тапсырылуы бойынша қабылдайды.
    35. Көкөністерді, картопты, жемістерді және басқа да ауыл шаруашылық өнімдерін тасымалдауды жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдер бойынша, сондай-ақ шектеусіз тапсыру бойынша, тиеу басталғанға дейін бес күн бұрын берілетін өтінімдер бойынша жүргізеді.
    36. Ұсақ топтамалармен, сондай-ақ мемлекеттік резервтен вагондық жөнелтіліммен тиелетін азық-түлік және өндірістік тауарлар тапсырылуы бойынша қабылданады.
    37. Жүк жөнелтушілер ұсынған және тасымалдарды жоспарлау автоматтандырылған жүйесі (бұдан әрі - АРМ МПП) құралдарымен өңделген ГУ-12 нысан бойынша жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімдердің негізінде тасымалдаушы жалпы алғанда облысаралық және халықаралық қатынастардағы тасымалдарды ескере отырып және:
    тәулігіне орташа 4-қосымшада көрсетілген жүктер номенклатурасы бойынша;
    станциялар және тағайындалу жолдары мен вагондардың түрлері бойынша;
    цистерналардағы құйма жүктердің станциялары және тағайындалу жолдары бойынша, мұнай өнімдері жеке, соның ішінде ашық түсті құйма, өсімдік майы, спирт, сірне, химикаттар, аммиак суы және өзге құйма;
    тас көмірдің, ағаш жүктерінің, астықтың, темір және марганец рудасының, қара металдардың, құрылыс жүктерінің, химиялық және  минералдық тыңайтқыштардың станциялар және тағайындалу жолдары бойынша бөлініп жүк тасымалдарының жиынтық айлық жоспарының жобасын әзірлейді.
    38. Жоспарлардың жобаларында вагонның жүк көтергіштігі мен сыйымдылығы ескеріліп жүк тасымалдарын қамтамасыз ету үшін вагондардың қажеттілігі олардың түрі бойынша көрсетіледі.
    39. Жүк тасымалдарының жиынтық айлық жоспарының әзірленген жобасы тағайындалу жолдар бойынша есеп шоттардың макеттеріне, жүктер номенклатурасы бойынша және жылжымалы құрамның түрлері бойынша қалыптастырылады және жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 10 күннен кешіктірілмей Бас Есептеу Орталығына және Темір жол көлігі жөніндегі кеңестің дирекциясына (бұдан әрі - Дирекция) жүктерді тасымалдаудың жиынтық желілік жоспарын қалыптастыру үшін тапсырылады.
    Ескерту. 39-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    40. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған, АРМ МПП-да қорытылған айлық өтінімдердің негізінде тасымалдаушы жылжымалы құрамды пайдаланудың техникалық нормаларын, тағайындалу теміржол жолдары бойынша, тасымалдау бөлімшелері және жылжымалы құрамның түрлері бойынша тиеу жоспарын, жолдар бойынша жүктерді тасымалдаудың жиынтық айлық жоспарын, үсті ашық вагондарға түрі бойынша тиеу жоспарын, жүктердің түрлері бойынша статистикалық жүктеме жоспарын, тиеу станциялары бойынша көмір, мұнай және мұнай өнімдерін тиеу жоспарын әзірлеу үшін теміржол жолдары бойынша жүк тиелген вагон ағындары корреспонденциясының жобасын жасайды.
    Ескерту. 40-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    41. Дирекция қабылдаған жоспарланып отырған айға жүктерді тиеудің орташа тәуліктік мөлшеріне сәйкес тасымалдаушы тасымалдау бөлімшелері үшін тәулігіне орташа алғанда вагондардағы және тоннадағы жүк номенклатурасы бойынша тасымалдардың айлық жоспарын бекітеді және тасымалдау бөлімшелеріне жариялайды, олар тасымалдау жоспарларын бекітеді және жүк жөнелтушілерге әр тиеу станциясы бойынша келесі ай басталғанға дейін 3 күннен кешіктірмей жариялайды.
    42. Дирекциямен келісілген жылжымалы құрамды пайдаланудың техникалық нормаларының және жүк тиеудің орташа тәуліктік мөлшерінің негізінде тасымалдаушы өзінің барлық бөлімшелеріне бекітілген жүк тиелген вагон ағындары корреспонденциясын, тасымалдаудың жиынтық айлық жоспарын, тағайындалу жол жолдары бойынша бөлімшелері бойынша және жылжымалы құрамның түрлері бойынша тиеу жоспарын, үсті ашық вагондарға түрлері бойынша тиеу жоспарын, жүктердің түрлері бойынша және бөлімшелер бойынша статистикалық жүктеме жоспарын жариялайды.
    Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    43. Тасымалдаушының құрылымдық бөлімшесі жоспарлы ай туғанға дейін жүк жөнелтушілермен келісу бойынша бір ай, онкүндік және тәулік ішінде тиеудің біркелкілігін және ырғақтылығын және жүктерді жөнелту маршруттарымен тасымалдау жөніндегі тапсырмалардың орындалуын қамтамасыз ететін жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді орындаудың тәртібін белгілейді.
    Ескерту. 43-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    44. Жүк жөнелтушілер жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімдермен қатар тасымалдаушыға жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 14 күннен кешіктірмей тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімде көзделген мөлшерде осы Ережеге 45 (ГУ-114 нысаны)-қосымшаға сәйкес жүктерді маршруттармен тасымалдауға үш дана өтінімді тапсырады.
    Жүктерді маршруттармен тасымалдауға өтінім негізгі айлық өтінімге біріктіріледі.
    Ескерту. 44-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    45. Тасымалдау бөлімшесі жүк жөнелтушімен келісу бойынша маршруттарды тиеудің айдың күндері бойынша күнтізбелік жоспарын жылжымалы құрамның меншігіне қарай бөлінуі бойынша әзірлейді және жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 5 күн бұрын бекітеді.
    Бекітілген күнтізбелік жоспар маршруттарды тиеу станцияларына және жүк жөнелтушілерге жоспарлы ай басталғанға дейін 3 күннен кешіктірмей жарияланады.
    Ескерту. 45-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    46. Жүк жөнелтушілер онкүндік басталғанға дейін 3 күн бұрын тасымалдау бөлімшесіне немесе тасымалдаушының өкіліне станцияға күнтізбелік кестемен ГУ-11 нысаны бойынша (10-қосымша) онкүндіктің күндері бойынша тиеу мөлшеріне өтінім береді. Тасымалдау бөлімшесі жүк жөнелтушілермен бірлесіп ұзақ мерзімге (мысалы, жарты айға, бір айға) өтінімдер берудің тәртібін белгілейді.
    47. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша (Қосымша 11) өтінімді орындаудың келісілген тәртібі тасымалдар жоспарын орындаудың есептік карточкасына жазылады.
    Ескерту. 47-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    48. Тасымалдаушы жүктерді тасымалдау жоспары бойынша негізгі айлық өтінімдерді шығу және тағайындалу станциялары бойынша өзгертуді жүк жөнелтушілердің қолдаухаты бойынша ағымдағы ай аяқталғанға дейін 10 күннен кешіктірмей жүргізеді.
     Ескерту. 48-тармақ жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    49. Жүк жөнелтушілердің белгіленген мерзімнен кеш берген жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерін (осы Ереженің 21, 44-тармақтары), тасымалдаушы жоспардан тыс тасымалдар туралы өтінім ретінде қарайды.
    50. Жүк жөнелтушілер жоспардан тыс жүк тасымалдарына өтінімдерді тиеу күні басталғанға дейін 5 күннен кешіктірмей тапсыруы тиіс.
    Мұндай тасымалдарға өтінімдер ГУ-12, ГУ-12К (қосымшалар 2 және 3) нысанындағы бланктерде бір данада "жоспардан тыс" белгісімен ресімделеді
    Жоспардан тыс тасымалды жүзеге асыру мүмкіндігі болмаған жағдайда тасымалдаушы үш тәулік мерзімде өтінім берушіге мұндай тасымалдардан бас тартатындығы туралы хабарлайды.
    Халықаралық қатынаста жоспардан тыс тасымалға арналған рұқсат ағымдағы күнтізбелік айдың аяғына дейін қолданылады.
    Облысаралық қатынаста жоспардан тыс тасымалға арналған рұқсат тасымалды жүзеге асырудың техникалық және технологиялық мүмкіндіктерін ескерумен өтінім түскен кезден бастап 30 күн ішінде қолданыста бола алады.
    Ескерту: 50-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2005.12.22. N 409-І (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз), 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрықтарымен.
    51. Тасымалдаушы:
    1) онда техникалық мүмкіндіктерден және кәсіпорынның (жүк жөнелтушінің) өңдеу қабілетінен асатын тиеу көлемі көрсетілген жағдайда;
    2) алдыңғы айларда жүк жөнелтуші кінәсінан жоспарлық өтінімдерді жүйелі түрде орындамаған жағдайда;
    3) вагондарды беру-алу шарты немесе тармақ иеленушінің жазбаша келісімі болмағанда;
    4) онда жүк жөнелтуші көрсеткен АРМ МПП құралдарымен енгізу және өңдеу үшін қажетті мәліметтер қате, дәл немесе толық болмағанда жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімді қабылдаудан бас тартады;
    5) Заңға сәйкес темір жол қатынасы жойылған жағдайда";
    6) магистралды темір жол операторы учаскелер мен станциялардың шектелген өткізу мүмкіндігіне байланысты жүктерді тасымалдау көлемдерін мақұлдаудан бас тарту жағдайында;
    7) жарияланған жүктерді тасымалдау көлемдеріне тасымалдаушы беретін вагондар мен контейнерлердің қажетті көлемі жоқ болған жағдайда;
    8) Қазақстан Республикасы заңнамасымен қарастырылған басқа жағдайларда.
    Бұл жағдайларда тасымалдаушы жүк жіберушіге жүк тасымалдауға өтінімді себептерді көрсетіп қайтарады.
    Ескерту: 51-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    52. Тасымалдаушы жүк тасымалдары бойынша айлық жоспарлық өтінімді орындауға зиян келтірмеген халықаралық қатынаста басқа жүктер бойынша бас тартылған және жете тиелмегендер және сол тағайындалу жолдарына жөнелтушілер есебінен, облысаралық қатынаста және жылжымалы құрамның тиісті түрі бос күйде жүріп келе жатқан бағытта бас тартылған өтінімдер есебінен, сондай-ақ жылжымалы құрамды пайдалану тиімділігін арттыру есебінен де.
    Ескерту: 52-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    53. Тасымалдаушыға:
    1) жүк жөнелтушілердің қолдаухаты бойынша келесіні жүзеге асыруға болады:
    1) жүк тасымалдары жоспары бойынша өтініммен көзделген жүк жөнелту станциясын өзгертуге;
    2) жүктердің бір номенклатуралық тобымен көзделген шегінде жүктің бір түрін басқасымен ауыстыруға рұқсат етіледі;
    3) инвентарлы вагон, контейнерді өзінің меншігіндегі вагонға, контейнерге ауыстыру.
    Ескерту: 53-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    54. Тасымалдаушы жүк жөнелтушілердің қолдаухаты бойынша жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімде және тағайындалу станциясымен көзделген тасымалдар жоспары бойынша аталған жүк бойынша ГУ-12 нысанды (2-қосымша) жан-жақты өтінім берген клиенттің тиеудің жоспарлық нормасынан 15%-дан аспайтын мөлшерде, ал тасымалдар жоспары бойынша айына 50 вагонға дейін өтінім бар клиенттерге - 15 вагоннан аспайтындай өзгертеді.
    55. Тасымалдау бөлімшесіне:
    1) жүк жөнелтушілердің қолдаухаты бойынша жүк тасымалдары жоспары бойынша өтінімде көзделген жүкті жөнелту станциясын тасымалдау бөлімшесінің шегінде өзгертуге;
    2) егер осы Ережемен аталған жүкті үсті ашық жылжымалы құраммен тасымалдауды жол берілетін болса, жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімде көзделген жабық жылжымалы құрамды ашығына, сондай-ақ вагондардың жекелеген үлгілерін ұтымды пайдалануды ескере отырып, үсті ашық жылжымалы құрамның бір түрін екіншіге ауыстыруға;
    3) облысаралық қатынаста, халықаралық қатынаста, транзиттік темір жолдардың қатысуынсыз жоспардан тыс тасымалдауға;
    4) жүк жөнелтушімен онкүндік басталғанға дейін үш тәулік бұрын келісу бойынша қажетіне қарай маршруттарды тиеудің күнтізбелік жоспарларын өзгертуге;
    5) жекелеген жағдайларда жүк жөнелтушілердің өтінімдері бойынша тиеу күнінің алдында - тағайындалу жолдары шегінде тағайындалу маршрутының станциясын өзгертуге рұқсат етеді.
    Ескерту: 55-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    56. Тасымалдаушының кінәсі бойынша жол берілген кем тиеудің орнын толтыру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:
    1) тасымалдау бөлімшесі есептік айдан кейінгі айдың 2-сінен кешіктірмей тасымалдаушыға алдын ала тексерілген ГУ-1 есепке алу карточкасын (11-қосымша) бере отырып, оның кінәсі бойынша әр жүк жөнелтуші, жүктің түрі және тағайындалу станциясы бойынша жол берілген кем тиеулер жайында хабарлайды;
    2) жүк жөнелтуші үш күннен бір ай өткеннен кейін кешіктірмей, егер тасымалдау шартымен өзгеше көзделмесе, тасымалдау бөлімшесіне тасымалдаушының кінәсі бойынша жол берілгеннің орнын толтыруға өтінім береді;
    3) тасымалдау бөлімшесі тасымалдаушының кінәсі бойынша шын мәнінде жол берілгеннің жүк жөнелтуші берген өтінімге сәйкес келуін, есептеудің дұрыстығын мұқият тексергеннен және тараптардың жауапкершілігін есепке алу карточкасына жазғаннан кейін, жүктерді тиеудің онкүндік тапсырмасына жеке жол берілген кем тиеудің орнын толтыру бойынша вагондарды беру мөлшерін енгізеді. Тасымалдау бөлімшесі бір уақытта тасымалдаушыға жалпы алғанда тасымалдау бөлімшесі және жүктердің түрлері бойынша кем тиеудің орнын толтыру үшін қабылданған мөлшерлер туралы хабарлайды;
    4) тасымалдау бөлімшесінен өткен айда тасымалдаушының кінәсінен жол берілген кем тиеудің орнын толтыруға тапсырма алғаннан кейін станция жүк жөнелтушімен әр онкүндіктің күндері бойынша орнын толтырудың тәртібін келіседі және әр жүк жөнелтуші және жүктің түрі бойынша жеке есепке алу карточкасын ашады.
    Ескерту: 56-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    56-1. Темір жол көлігімен әскери жүктерді тасымалдауға өтінімдерді тапсыру және қабылдау ерекшеліктері әскери тасымалдау Жарғысымен реттеледі.
    Ескерту: 56-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

&2. Үшінші елдерге халықаралық қатынаста
тасымалдарды жоспарлау (экспорт)

    57. Үшінші елдерге тасымалдау деп түсінетін ТМД мүшелері- мемлекеттері және де Латвия, Литва, Эстониядан басқа елдерге бағытталған жүктерді тасымалдаулар.
    Үшінші елдерге халықаралық қатынаста жүк тасымалдарын айлық жоспарлауды жүк жөнелтушілер жүктердің тиісті түрлерін тасымалдаудың жалпы жоспарлары есебінен жүктердің түрлері және тағайындалу елдері бойынша теңіз кемежайлары мен шекаралық станциялардың белгіленген мамандандырылуын сақтап жүзеге асырады.
    Ескерту: 57-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    58. Халықаралық темір жол қатынасында үшінші елдерге жүк тасымалдарын айлық жоспарлау жүктерді жоспарлау бекітілген тәртібі бойынша жүзеге асырылады.
    Ескерту: 58-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    59. Тасымалдаушы жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 3 күн бұрын жөнелту станцияларына тасымалдарға қатысушы транзиттік темір жол әкімшіліктері бойынша төлемдерді жүзеге асыратын экспедиторларды көрсетіп жүк жөнелтушілер бойынша үшінші елдерге халықаралық қатынаста жүк тасымалдарының келісілген көлемдерін хабарлайды.
    60. Ақтау-Порт-Перевалкаға тағайындалуымен ағызып және одан әрі экспортқа (үшінші елдерге халықаралық қатынаста) жүк тасымалдарын келісуді тасымалдаушы кемежаймен және жүк тасымалдауға қатысушы барлық қатысты кемежай маңындағы әкімшіліктермен дербес, ал Ақтау-Порт-Паром арқылы халықаралық қатынаста үшінші елдерге (экспорт) тасымалдау, сондай-ақ тасымалдауға қатысушы кемежай маңындағы темір жол станцияларының қатысты темір жол әкімшіліктерімен жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 10 күн бұрын, жүк жөнелтушіні, жөнелту станциясын, жүктің атауын, жүктің көлемін вагондармен және тоннамен, кемежай маңындағы станцияның атауын, кемежайдағы жүк жөнелтушінің атауын, тағайындалған елдің атауын көрсетіп жүзеге асырады.
    61. Үшінші елдерге халықаралық қатынаста негізгі жоспармен көзделмеген, жоспарлы ай ішінде түскен жүк тасымалдарына өтінімдерді келісуді тасымалдаушы мынадай тәртіпте жүргізеді:
    1) тасымалдаушы шекаралық темір жол станциялары арқылы жүк тасымалдарын үшінші елдердің темір жолдарымен РТЖ ААҚ арқылы келіседі;
    2) тасымалдаушы Ресей Федерациясының, Украинаның, Түркменияның, Грузияның, Әзірбайжанның, Латвия Республикасының, Литва Республикасының, Эстония Республикасының кемежай маңындық темір жол станциялары арқылы жүк тасымалдарын қатысты темір жол әкімшіліктерінің магистральдық темір жол желісі операторы арқылы келіседі.
    62. Тасымалдаушы жүкті экспортқа тасымалдау жоспары бойынша өтінімнің орындалуын жеке есепке алу карточкалары бойынша есепке алуды жүргізеді.

&3. Жүкті экспортқа/импортқа Достық-Алашанькоу
шекаралық өтпесі арқылы айлық жоспарлау

    63. Тоқсан бойынша бөлінген экспорттық және импорттық жүк тасымалдарының жылдық жоспары экспорттық, импорттық тасымалдардың және транзиттік тасымалдардың көлемі темір жол көлігімен келісу бойынша Темір Жолдар Ұйымдардың Ынтымақтастығының (ц-ның) жыл сайынғы кеңестерінде қабылданады және бекітіледі.
    64. Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының тасымалдаушылары арасында Достық-Алашанькоу шекаралық өтпесі арқылы Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерді келісу Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникациялар министрлігі мен Қытай Халық Республикасының Темір жол министрлігі арасындағы 1992 жылғы 10 тамыздағы Жоспарлау тәртібіне және Шекаралық темір жол келісіміне сәйкес жүзеге асырылады.
    65. Жүктерді Қазақстан Республикасы арқылы транзитпен Қытай Халық Республикасына және одан әрі тағайындалуымен жөнелтуші жүк жөнелтушілер мен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің темір жол әкімшіліктері белгіленген номенклатураға (осы ережеге 1-қосымша) сәйкес жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 20 күннен кешіктірмей жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімдер береді. Минералды тыңайтқыштарды, қара металл сынықтарын және екінші қайтара шикізатты тасымалдауға өтінімдерді жүк жөнелтушілер Қытай темір жолдары растаған келісім-шарттарды және жүк алушыларды көрсетіп береді.
    66. Қытай Халық Республикаға жүк тасымалдарының мәлімделген көлемін тасымалдаушы Достық-Алашанькоу шекаралық өтпелерінің өткізу қабілетін ескеріп тасымалдардың айлық жоспарына енгізеді.
    67. Қазақстан Республикасынан Қытай Халық Республикаға тағайындалуымен немесе Қазақстан Республикасы арқылы транзитпен, Өзбекстан, Түркменстан, Тәжікстан, Қырғызстан Республикаларынан және кері бағытта тасымалдар жоспары бойынша айлық өтінімдерді келісуді осы мемлекеттердің темір жол әкімшіліктерінің құзырлы органдарымен жүзеге асырады. Минералды тыңайтқыштарды, қара металл сынықтарын және екінші қайтара шикізатты тасымалдауға өтінімдерді жүк жөнелтушілер Қытай темір жолдары растаған келісім-шарттарды және жүк алушыларды көрсетіп береді.
    Жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 5 күн бұрын екі жақ бір-біріне жүктердің атауын, вагондар мен тонналардың санын, сондай-ақ ақтарылып тасымалданатын жүктердің атауы, қос доңғалақтары ауыстырылып, мөлшерден тыс тасымалданатындар жеке және жөнелтушінің шекаралық станцияларда қабылдаушы жақтың вагондарына тиеуі көрсетілген, жүк тасымалдары жоспары бойынша қабылданған өтінімдер туралы хабарлайды.
    Тасымалдаушы жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 3 күн бұрын жөнелту станцияларына тасымалдардың келісілген көлемін береді.
    68. Қытай Халық Республикаға жүк тасымалдарының мәлімделген көлемі тасымалдаушының қолындағы тасымалдау құралдарына қарай және Достық-Алашанькоу шекаралық өтпелерінің өткізу қабілеті ескеріліп, тасымалдаушының айлық тасымалдар жоспарына енгізіледі.
    69. Жүктерді тасымалдаудың айлық жоспарларын келісу тасымалдаушы темір жол және Қытай Халық Республикасының Темір жол министрлігі мен Үрімші темір жолы арасында жүзеге асырылады, олар жүк тасымалдары жоспары бойынша өтінімдермен жоспарланған ай басталғанға дейін алмасады.
    70. Қытай темір жолдарынан келісілген айлық жүк көлемдері туралы ақпаратты алғаннан кейін, тасымалдаушы жүк жөнелтушілер мен транзиттік темір жол әкімшіліктеріне хабарлайды.
    Ескерту: 70-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    71. Жоспардан тыс экспорттық-импорттық жүк тасымалдарына (Үрімші темір жолының шегіне/нен басқадан) өтінімдер жолмен және ҚХР Темір жолдар министрлігінің Халықаралық байланыс департаментімен, ал Үрімші темір жолының шегіне/нен - Үрімші темір жолымен келісіледі.
    72. Жүк тасымалдарының жоспардан тыс көлемдерін келісуде бір уақытта шекаралық станцияларға жүктерді тапсырудың орташа тәуліктік нормасының номенклатура бойынша және тоннамен тиісті артуы туралы хабарланады.
    73. Келісілген тасымалдардың негізгі айлық көлеміне және жекелеген жүктер тасымалының жоспардан тыс көлеміне сәйкес шекаралық станциялар жүктердің белгіленген мөлшерінің кідіріссіз қабылдануын қамтамасыз етеді.
    74. Өткен айдың жоспарына сәйкес тиелген, бірақ шекаралық станцияларға келесі айда жеткен жүктер кедергісіз қабылданады.
    75. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдердің орындалуына бақылау жасауды шекаралық станция есепке алу карточкасы бойынша жүргізеді. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер орындалғанда, шекаралық станциялар негізге жүктің тасымалдауға қабылданған күнін алады.

3-тарау. ТАСЫМАЛДАУ ЖОСПАРЫНЫҢ ОРЫНДАЛУЫН
ЕСЕПКЕ АЛУ КАРТОЧКАСЫН ЖАСАУ

    76. Жүк тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімнің орындалуы ГУ-1 нысанды (11-қосымша) есепке алу карточкасында ескеріледі.
    Есепке алу карточкасы жүктерді жөнелту станциясында әр қабылданған өтінім бойынша жеке жөнелтушімен жүргізіледі. Жүк жөнелтушінің өтініші бойынша оған есепке алу карточкасының көшірмесі беріледі.
    Жүк жөнелтушінің меншікті жүйесі болғанда және/немесе тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне қол жеткізе алғанда есепке алу карточкасын жүргізу жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық өзара әрекеттесу технологиясына және стандарттарына сәйкес ДЭА арқылы автоматты әдіспен жүзеге асырылады. Қажет болғанда ДЭА-да заңнамаға сәйкес немесе тараптардың келісімне сәйкес электрондық цифрлық қолтаңбалар қолданылады.
    Есепке алу карточкасына жүк жөнелтуші және тасымалдаушының станциядағы өкілі әрбір есептік тәулік не болмаса қабылданған өтінімге сәйкес жүктерді тиеу үшін белгіленген тәуліктер аяқталғаннан кейін қол қояды, ал ай аяқталғаннан кейін станция бастығы қол қояды. Жүк жөнелтуші есепке алу карточкасына қол қоюдан бас тартқанда тасымалдаушы жалпы нысандағы акт жасайды.
    Ескерту: 76-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    77. Есепке алу карточкасы жөнелту станциясымен тасымалдаушы қабылдаған жүк тасымалдары жоспары бойынша өтінімнің негізінде ресімделеді. Есепке алу карточкасына өтінім нөміріне сәйкес келетін нөмір беріледі.
    78. Жоспарлы ай басталғанға дейін тасымалдаушы жүк жөнелтушімен келісу бойынша бір ай және тәулік ішінде тиеудің біркелкілігін және ырғақтылығын қамтамасыз ететін жоспардың орындалу тәртібін белгілейді. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді орындауды ұйымдастыруға негіз жүк жөнелтушілердің тасымалдаушыға әр онкүндік басталғанға дейін, берген күнін қоспағанда, үш күн бұрын онкүндіктің күндері бойынша тиеу мөлшерінің күнтізбелік кестесімен беретін онкүндік өтінімдер болып табылады. Жылжымалы құрамның тиеуге біркелкі берілуін қамтамасыз ету мақсатында алдын ала келісілген тәртіп бойынша жүк жөнелтуші жүк тасымалдары жоспары бойынша қабылданған өтінімнің немесе күнтізбелік жоспардың тиеудің орташа тәуліктік нормасын алға тарта отырып, онкүндік өтінімде осы онкүндікке келетін вагондардың, контейнерлердің санынан аз болмайтын мөлшерді көрсетеді. Көлемі шамалы болғанда (5 вагоннан аспағанда) тасымалдаушы вагондарды жекелеген тәуліктерде беруге өтінім қабылдайды.
    79. Есепке алу карточкасын жүргізу былайша жүзеге асырылады:
    тасымалдаушы 2-бағанда жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімге сәйкес тиеу күні бойынша вагондардың (контейнерлердің) санын көрсетеді.
    Егер жүк жөнелтушінің онкүндік өтінімінде тиеу күні көзделмесе, тасымалдаушы есепке алу карточкасының 2-бағанын толтыруды жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімге сәйкес бір айға біркелкі орташа тәуліктік тиеуді алға тартып жүргізеді.
    3-баған вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша толтырылады. Жүктерді тек вагондармен, контейнерлермен ғана тасымалдау жоспарланғанда бұл баған толтырылмайды.
    4-бағанда тасымалдаушының жүк жөнелтушіге жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді қамтамасыз ету үшін есептік тәулікте шын мәнінде берген вагондарының, контейнерлерінің саны көрсетіледі. Бұл ретте:
    технологиялық уақытқа қарай жүк жөнелтуші осы тәулікте тиеуі мүмкін есепті тәулікте берілген (соның ішінде қосарланған операция ретінде) бос вагондар, контейнерлер;
    өткен тәулікте тиелмей қалған вагондар, контейнерлер;
    тасымалдаушының жүк жөнелтушінің есепті кезең ішінде олардың тиелуін қамтамасыз ету мүмкіндігін ескерусіз (тиеу-түсіру операцияларын жүргізудің технологиялық уақытына қарай) берген, бірақ жүк жөнелтуші есепті тәулік аяқталғанға дейін тиеген вагондары, контейнері берілген болып саналады;
    кем тиелу орнын толықтыру есебіне жоспарлық ай барысында жүк жөнелтуші өтініші бойынша берілген вагондар.
    Жүк жөнелтушінің өтінімсіз берілген тиелмеген вагондар, контейнерлер берілген деп есептелмейді.
    5-бағанда жүк жөнелтуші осы есептік тәулікте нақты тиеген вагондардың, контейнерлердің саны көрсетіледі.
    6-бағанда вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша есепті тәулікте тиелген тонналардың саны көрсетіледі, жүктерді тек вагондармен және контейнерлермен ғана тасымалдағанда бұл баған толтырылмайды.
    Ескерту: 79-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    80. Онкүндік ішінде жүктерді тасымалдауға өтінімдердің (жоспар) орындалу нәтижесі мынадай тәртіппен анықталады:
    2-баған бойынша онкүндікке жоспарланған вагондардың, контейнерлердің саны, 4-баған бойынша - берілген вагондардың, контейнерлердің саны, 5-баған бойынша - шын мәнінде тиелген вагондардың, контейнерлердің саны есептеледі.
    Вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша қорытындылар 3 және 6-бағандар бойынша шығарылады.
    2-баған бойынша есептелген соманы және 5-баған бойынша есептелген соманы салыстыру жолымен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімнің онкүндік ішінде вагондармен орындалуы, ал тоннамен орындалуы - тиісінше 3-баған бойынша соманы және 6-баған бойынша соманы есептегенде анықталады.
    Ескерту: 80-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    81. Егер онкүндікте жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімінің орындалмағаны анықталған болса, мынадай есептеу жүргізіледі:
    онкүндік ішінде тасымалдаушының кінәсі бойынша тиелмеген вагондардың, контейнерлердің саны 2-ші және 4-ші бағандар жиынтығы арасындағы айырмашылықты анықтап, кейіннен осы айырмашылықтан жөнелтушінің кінәсі бойынша берілмеген (тиеу шебінің нормадан тыс жұмыссыз тұрған вагондардан бос болмауынан, жүктің болмауынан, төлемдерді жасамаудан) вагондардың, контейнерлердің санын шегеру жолымен белгіленеді.
    Жүк жөнелтушінің кінәсінен тиелмеген вагондардың, контейнерлердің саны 4-баған бойынша есептелген сомадан онкүндік ішінде 5-баған бойынша есептелген соманы шегеру жолымен анықталады.
    7, 8-бағанда тасымалдаушыны немесе жүк жөнелтушіні жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді орындамағаны үшін жауапкершіліктен босататын жағдайлар көрсетілгенде, берілмеген және осының нәтижесінде тиелмеген вагондардың, контейнерлердің саны да алынған айырмадан шегеріледі.
    Ескерту: 81-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    82. Тасымалдаушының не болмаса жүк жөнелтушінің кінәсінен жол берілген жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімнің тоннамен жалпы орындалмауының шамасы тиелмеген вагондардың, контейнерлердің санын статикалық жүктеменің шамасына көбейту жолымен анықталады. Статикалық жүктеменің шамасы 3-бағанда көрсетілген тоннаның мөлшерін 2-бағанда көрсетілген вагондардың, контейнерлердің санына бөлу арқылы есептеледі.
    Жүк жөнелтушінің кінәсі бойынша тасымалдаушының вагондарды бермеуі (жүктің болмауы, тиеу шебінің жеке меншік вагондардың, контейнерлердің келмеуі, төлемдерді жасамау, меншік вагондардың жоқ болуы) жүк жөнелтушінің кінәсіне жатқызылады, мұндай жағдайлардың болуы 8-бағанда көрсетіледі.
    Жүктерді тасымалдауға арналған өтінімде (жоспарда) көрсетілген жеке меншік вагондардың (контейнерлердің) жөнелту станциясына келмегені үшін жауапкершілікті белгілеу тәртібі жүкжөнелтушінің өтінімі бойынша тасымалдаушы мен жүкжөнелтуші арасында жасасқан жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру туралы шартта белгіленеді.
    Ескерту: 82-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз). Бұйрықтарымен.
    83. Мүліктік жауапкершілік туралы деректер есепке алу карточкасының 2-бөлігіне енгізіледі.
    84. Жоспардың есепті тәулікте орындалу нәтижесі тасымалдаушының станциядағы өкілінің және жүк жөнелтуші өкілінің қолдарымен тиісінше 9-10-бағандарда расталады.
    85. 11-24-бағандарда жүктерді тағайындалған темір жолдары бойынша вагондарда, контейнерлерде тиеу туралы деректер көрсетіледі. Жүк жөнелтушінің өтініші бойынша темір жолдар бойынша тиеу мөлшері өзгертілген жағдайда осы Ережеге сәйкес тиісті өзгертулер есепке алу карточкасының 11-24-бағандарының онкүндік және ай жолының алымына, сондай-ақ, егер мұндай өзгерту тәуліктік тиеуді өзгертуді талап ететін болса 2, 3-бағандарға енгізіледі.
    86. Жүкті вагондармен тасымалдау жоспары бойынша өтінім орындалмағанда, бірақ оларды тасымалдау вагондармен және тоннамен белгіленген жүктер бойынша тоннамен орындалса, өтінім орындалған болып саналады.
    Жүк жөнелтушінің вагонды тиеудің техникалық нормаларын орындамауы салдарынан тоннамен жоспары бойынша кем тиеу жүк жөнелтушінің кінәсіне жатқызылады. Егер жүк жөнелтуші вагондарды сыйымдылығына дейін (олардың жүк көтергіштігін ескеріп) толық тиемесе және осы себептен тоннамен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінім орындалмаған болса, тасымалдаушы вагондарды бермейді.
    87. Тоннамен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінім орындалмағанда (тасымалдау вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша) вагондармен норма толық пайдаланылғанда және оларды тиеудің техникалық нормалары орындалғанда тасымалдаушы вагондарды тоннамен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді орындау үшін қажетті мөлшерде тиеуге береді.
    88. Жүктерді жоспардан тыс тасымалдауға жеке есепке алу карточкасы жасалады.
    Егер жоспарда тиеу есепті айдың жекелеген күндерінде ғана көзделсе, қорытындылар шығару соңғы тиеуден кейін 5 күннен кешіктірілмей жүргізіледі.
    89. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімнің орындалмағаны үшін түпкілікті есеп айырысу ай аяқталғаннан кейін бес күннен кешіктірілмей жүргізіледі.

4-тарау. ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУҒА ҚАБЫЛДАУ

    89-1. Жүктер тасымалдауға жүктік жылдамдық және де үлкен жылдамдықпен қабылданады (қосымша 25).
    Тасымалдау үшін төлем ақы қысқаша шақырым бойынша жөнелту үшін алынады.
    Жүк жөнелтуші тасымалдау жылдамдығы түрін негіздейді және жүкқағазда көрсетеді. Егер бұл жүкті тасымалдау тек бір анықталған жылдамдықта жүргізілетін болса, жүк жөнелтуші жүкқағазында осы жылдамдықты көрсетуге тиісті.
    Ескерту: 89-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    90. Жүктерді тасымалдауға қабылдау қабылдау-тапсыру жолдарында жүзеге асырылады. Жүк операциялары үшін ашық станциялардың тізбесі N 4 Тарифтік басшылықта жарияланады.
    Ескерту: 90-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    91. Жүк тасымалдары вагондап, контейнерлеп, шағындап, топтаулы және маршруттық жөнелтілімдермен жүзеге асырылады.
    Тасымалдау үшін жеке вагонның берілуі талап етілетін, тасымалдауға бір темір жол көліктік жүк қағазымен (бұдан әрі - жүк қағаз) берілетін жүк вагондап жөнелту болып саналады.
    Тасымалдау үшін бір контейнер беру талап етілетін, тасымалдауға бір жүк қағазымен берілетін жүк контейнерлеп жөнелту болып саналады.
    Тасымалдау үшін жеке вагонның немесе контейнердің берілуі талап етілмейтін, тасымалдауға бір жүк қағазымен берілетін жүк шағындап жөнелту болып саналады.
    Тасымалдау үшін бір вагоннан артық берілуі, бірақ маршруттық жөнелтілімнен аз болатын, тасымалдауға бір жүк қағазымен берілетін жүк топтаулы жөнелтілім болып саналады.
    Тасымалдау үшін вагондардың маршруттар үшін массасы немесе ұзындығы бойынша белгіленген нормаларға сәйкес келетін мөлшерінің берілуі талап етілетін, тасымалдауға бір жүк қағазымен берілетін жүк маршруттық жөнелтілім болып саналады.
    Бір жүк алушының атына бір жүк қағазымен түрлі атаудағы берілетін жүк құрама вагондап жөнелту болып саналады. Егер жүк қағазында бір жөнелтілім бойынша тасымалданатын барлық жүктерді атап шығу үшін орын жетіспеген жағдайда жүк жөнелтуші тізбе жасайды және "Жүктің атауы" бағанында "Құрама вагондап жөнелту, жүктердің тізбесі қоса беріліп отыр" деп көрсетеді.
    92. Жүкті тасымалдауға қабылдау үшін тасымалдаушының жүкті қабылдау туралы белгісімен жүкті тасымалдауға өтінімнің жоспар бар болуы негіз болып табылады.
    Ескерту: 92-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    93. Тасымалдаушы жүк жөнелтушіге вагондардың, контейнерлердің тиеуге берілуі туралы беруден бұрын екі сағаттан кешіктірмей, мұндай хабарламаны вагондарды тиеуге беру уақыты туралы хабарламалар кітабында тіркегеннен кейін хабарлайды.
    Вагондарды кірме жолдарға беру-алу тәртібі вагондарды беру-алу шартына сәйкес белгіленеді. Жүк жөнелтушінің ұсынысы бойынша хабарлаудың өзге тәртібі белгіленуі мүмкін. Хабарлау үшін деректермен электрондық алмасу желісін қоса алғанда, қолдағы байланыс құралдары қолданылады. Жүк жөнелтушінің хабарламаларды қабылдауын қамтамасыз ету үшін хабарламаларды қабылдау бойынша жауапты адамдар белгіленеді, олардың тегі және телефон (факс, телекс) нөмірлері жазбаша түрде тасымалдаушыға хабарланады.
    Жүк жөнелтуші вагондардың берілгені туралы хабарламаны алмаған жағдайда немесе тасымалдаушы вагондарды хабарламасыз бергенде вагондар жүк жөнелтушінің атына есептеледі және олардың кірме жолда болу уақыты вагондар шын мәнінде берілгеннен кейін екі сағат өткен соң есептеледі.
    Вагондарды хабарламада көрсетілген мерзімнен кешіктіріп бергенде, вагондардың кірме жолда болған уақыты шын мәнінде берілген сәттен бастап есептеледі. Егер кешіктіру екі сағаттан асып кетсе, тасымалдаушы жүк жөнелтушіге вагондарды беру туралы тағы хабарлайды.
    Ескерту: 93-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    94. Жүк тасымалдары үшін ақыны және тасымалдаушыға өткен жүк тасымалдары үшін тиісті төлемдерді төлегенге дейін келесі тиеу үшін вагондарды, контейнерлерді беру тоқтатылады.
    95. Тасымалдаушы тиеуге ақаусыз, сырты мен іші тазаланған, қажет болған жағдайларда жуылған және залалдандырылған, нақты жүктерді тасымалдауға жарамды, бекітуге арналған қарапайым құралдары алынған, алынбайтындардан басқа, тиесілігіне қатыссыз вагондарды, контейнерлерді береді.
    95-1. Жүк жөнелтушінің оның өтінім бойынша тиеу станциясына келген бос ерекшеленген вагондардан бас тарту және бұл станцияда басқа жүк жөнелтушімен тәулік барысында қолдануға болмайтын жағдайында тасымалдаушы одан жөнелтілген станциядан тиеу станциясына дейін, бірақ 300 километрден аспайтын шақырым үшін төлем ақы алынады.
    Ескерту: 95-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    96. Облысаралық қатынаста да, халықаралық қатынаста да тасымалдауға жіберіледі:
    инвентарлы вагондар, контейнерлер;
    Вагондар паркінің автоматтандырылған деректер паркінде тіркелген меншік вагондар;
    Меншік контейнерлер.
    Ескерту: 96-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    97. Тиеуге берілген вагондардың, контейнерлердің техникалық жарамдылығын тасымалдаушы негіздейді.
    Тасымалдаушы тиеуге жарамды, сырты және іші бұдан бұрын тасымалданған жүктерден тазартылған, қажетті жағдайларда жуылған және зарарсыздандырылған, нақты жүктерді тасымалдауға жарамды вагондар, бекітпеге арналған шешілмейтін құралдарынан басқа бекітпеге арналған құралдары шешілген контейнерлерді беруге тиісті.
    Тиеуге, оның ішінде құюға, тасымалдаушы меншігіндегі вагондар мен контейнерлерді дайындауды тасымалдаушы немесе жүк жөнелтуші өзара бекітілген шарттарға сәйкес жүргізіледі, ал тасымалдаушы меншігіне жатпайтын вагондар мен контейнерлерді, оның ішінде ерекшеленген вагондарды, контейнерлерді дайындау жүк жөнелтушімен немесе мүмкіндік бар жағдайда жүк жөнелтуші есебінен тасымалдаушымен олардың өзара бекіткен шарттарына сәйкес.
    Вагондарды, контейнерлерді тиеуге дайындау вагондарда, контейнерлерде жарияланған жүкті тиеуге дейін поезд жүрісі қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында жүргізілетін жұмыстарды қарастырады.
    Цистерналарға құю алдында қазандардың, арматураның және цистерналардың әмбебап құю аспаптарының техникалық жарамдылығын тексереді.
    Вагондардың, контейнерлердің (аталған жүктерді тасымалдауға жарамды жүк бөлімдерінің, вагондардың, контейнерлердің жай-күйі, сондай-ақ вагондардың, контейнерлердің ішінде бөтен иістің, жүктерді тиегенде, түсіргенде және тасымалдағанда жай-күйіне әсер ететін ашық вагондардағы ауа- райы жауындары салдарын есептемегенде өзге де қолайсыз факторлардың болмауы, вагондар, контейнерлер шанақтарының ішкі конструкцияларының ерекшелігі) нақты жүктерді тасымалдауға коммерциялық тұрғыдан жарамдылығы мынадай қатынаста анықталады:
    вагондардың - жүк жөнелтушілермен, егер тиеуді олар жүзеге асырса, немесе тасымалдаушымен, егер тиеуді ол жүзеге асырса;
    контейнерлердің - жүк жөнелтушілермен.
    Ескерту: 97-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    98. Жүк жөнелтушілер нақты жүк тасымалдау үшін жарамсыз вагондардан, контейнерлерден бас тартса, тасымалдаушы аталған вагондардың, контейнерлердің орнына ақаусыз, осындай жүктерді тасымалдауға жарамды вагондарды, контейнерлерді береді.
    99. Вагондардың жүк тасымалдауға, соның ішінде қосарланған операциялар (жүкті вагоннан түсіргеннен кейін) ретінде пайдаланылатындардың жарамсыз болу деректерді жалпы нысандағы актімен ресімделеді (43-қосымша), оған тасымалдаушының және жүк жөнелтушінің өкілдері қол қояды.
    100. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге кірме жолдарда жалпы пайдаланымдағы орындарда тиеуді жүк жөнелтуші немесе шарт негізінде тасымалдаушы жүзеге асырады.
    Жалпы пайдаланымдағы орындарда тиеу жүргізіледі, мыналардан басқа:
    қауіпті және тез бүлінетін жүктер;
    малдан алынған шикі азық-түліктер;
    бір орындық массасы 0,5 тоннадан асатын және жабық вагонда тасымалданатын;
    габариттен тыс жүктер;
    құйылып, үйіліп және ақтарылып тасымалданатын жүктер;
    мамандандырылған жылжымалы құрамда;
    жүк алушылар және жүк жөнелтушілер өкілдерінің қоса жүруімен.
    Ескерту: 100-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    101. Жүк жөнелтушілер жүктерді тасымалдауға қозғалыс қауіпсіздігі, жүктердің, вагондардың, контейнерлердің сақталуы қамтамасыз етілетіндей етіп дайындайды. Жүктер, соның ішінде экспортқа тікелей немесе халықаралық қатынаста Қазақстан Республикасының (КЗХ) теңіз кемежайлары мен шекаралық тапсыру станциялары арқылы тасымалданғанда, оларды зақымданудан, бүлінуден, жоғалудан және жетіспеуден сақтау, сондай-ақ жылжымалы құрамның, темір жол төсемінің және қоршаған табиғи ортаның ластануын және қоқыстануын болдырмау мақсатында тасымалдауға стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкес келетін көліктік ыдыс қолданылып буып-түйілген түрде беріледі. Жүктің ыдысына және орамасына, тасымалдаушы тасымалдайтын өнімнің сапасына талаптар тасымалдаушымен келісу бойынша тиісті ұйымдармен бекітілген стандарттармен, техникалық шарттармен белгіленеді. Жүк жөнелтушілер тасымалдаушының талап етуі бойынша тиелетін өнімге, егер жүк буып-түйілген болса, орамасына стандарттар немесе техникалық шарттар қояды.
    Ескерту: 101-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    102. Ыдысына және орамасына стандарттар мен техникалық шарттар белгіленбеген жүктер тасымалдауға жеткізіп беру келісім-шарттарының, шарттардың ережелеріне және осы Ереженің талаптарына сәйкес келетін олардың тасымалдауда толық сақталуын қамтамасыз ететін ақаусыз ыдыста тапсырады.
    Тасымалдаушы жүктің ыдысы мен орамасы сәйкестігіне тексеру жүргізуге құқылы.
    Ескерту: 102-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    102-1. Оңай жанатын жүктер қатарына жатпайтын, бірақ оңай жанатын материалдарды қолданумен (мата, жөке) буып-түйілген немесе бұзудан оңай жанатын материалдармен (қағаз, жөке, жоңқа, сабан, басқалар) қорғалған болса, және де жұмсақ жиһаз тасымалданғанда, вагондарды, контейнерлерді қарау және оларды тиеуге дайындау жаңғыш жүктердікі секілді жүргізілу керек.
    Ескерту: 102-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    103. Импорттық ыдыстағы және дара жүктерді тасымалдаушы тасымалдауға, егер ыдыс (орама) жүкті темір жол көлігінде тасымалдағанда сақталуын қамтамасыз ететін болса, олардың шекарадан келген ыдысында (орамасында) қабылдайды. Қажетті жағдайларда жүк алушы, жүк жөнелтуші жүк тасымалдарының ерекше шарттарын тасымалдаушымен келіседі.
    104. Жүк жөнелтуші ыдыстағы және дара жүктерді тасымалдауға көліктің басқа түрлерінде қолданыстағы таңбалау талаптарына тәуелсіз көліктік таңбалаумен тапсырады. Көліктік таңбаның мазмұны, орны жапсыру орны мен әдісі, орналастыру тәртібі, таңбалық жапсырмалар мен жазбалардың мөлшері "Жүктерді таңбалау" МемСТ 14192-77 сәйкес жасалады. Көліктік таңба негізгі, қосымша, ақпараттық жазбалардан және манипуляциялық белгілерден тұрады.
    105. Жүк орындарындағы негізгі жазбалар тұрады:
    жүк жөнелтушінің белгіленген тәртіппен тіркелген атауынан; тағайындалу станциясының толық атауынан және тағайындалу темір жолының қысқартылған атауынан;
    жөнелтілімдегі жүк орындарының санынан және жөнелтілім ішіндегі орынның реттік нөмірінен (бөлшекпен көрсетіледі: алымында - жөнелтілімдегі орынның реттік нөмірі, бөлімінде - жөнелтілімдегі орындардың саны).
    Жүк орындарының саны және орынның реттік нөмірі бір үлгідегі ыдыста әр түрлі текті немесе әр түрлі сұрыпты жүктер (мысалы, бумадағы мақтаның түрлі сұрыптары) немесе бір текті жүктер түрлі үлгідегі ыдыста немесе бір текті жүктер жөнелтілімінде мұрыптардың араласуы мүмкін емес болғанда, немесе жабдық жиынтықтарын тасымалдағанда, сондай-ақ жол жүру барысында шамадан артық тиеп тасымалдағанда немесе жүктерді бір вагонда шағын жөнелтіліммен тасымалдағанда көрсетіледі.
    Ескерту: 105-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    106. Жүк орындарындағы қосымша жазбалар: жүк жөнелтушінің тасымалдаушының (бағатізбесі) белгіленген тәртіппен тіркелген толық немесе шартты атауынан; жөнелту станциясы көрсетілген жөнелту пунктінің атауынан және жөнелту темір жолының қысқартылған атауынан; жүктерді шағын жөнелтіліммен тасымалдағанда бөлшек түрінде: алымы - жүкті жөнелтуге қабылдау кітабы бойынша реттік нөмірі және сызықша арқылы - жөнелтілімдегі орынның саны; бөлімі - тарифтік басшылыққа сәйкес жөнелту станциясының коды жазылатын темір жол таңбасынан тұрады.
    Темір жол таңбасын: тасымалдаушы жөнелту станциясында - жүктерді тасымалдауға жалпы пайдаланымдағы орындардан қабылдағанда және сонымен қатар жүк қағазында "Т.ж. маркасы" бағанында көрсетіледі; жүк жөнелтуші (жүкті тасымалдауға тапсырғанға дейін) - жүкті шағын жөнелтімдермен клиенттің кірме жолдарында тиегенде жазады.
    Ақпараттық жазбалар: жүк орнының килограмдағы брутто массасынан және нетто массасынан тұрады. Нетто массасының орнына бұйымдардың данадағы санын көрсетуге жол беріледі. Егер бұл мәліметтер орамадағы өнімді сипаттайтын таңбалауда көрсетілсе, олар жазылмайды, жүк орнының габариттік мөлшері сантиметрмен (ұзындығы, ені, биіктігі не болмаса диаметрі мен биіктігі). Егер габариттік мөлшердің біреуі жүкті ашық жылжымалы құрамда тасымалдағанда 1 м-ден аспаса және жабық вагонда - 1,2 м-ден аспаса, мұндай мөлшерлер көрсетілмейді.
    Манипуляциялық белгілер - жүкпен жұмыс істеу тәсілдерін көрсететін суреттер.
    Манипуляциялық белгілерді жазудың қажеттілігі өнімнің стандарттарында, техникалық шарттарында белгіленеді. Егер манипуляциялық белгілермен жүкпен жұмыс істеу әдісін көрсету мүмкін болмаса, ескерту жазбаларын қолдануға жол беріледі.
    Көліктік таңба әр жүк орнына жазылады. Бір текті жүктерді тікелей темір жол қатынасында вагондап жөнелтулерде негізгі, қосымша және ақпараттық жазбаларды (брутто массасынан және нетто массасынан басқа) барлық жүк орындарына, бірақ төрттен кем болмайтын жерлерде жазбауға жол беріледі. Бұл жағдайда таңбаланған жүк орындары: жабық вагондарда - әр есіктің қасында таңбасы сыртқа көрсетіліп екі орыннан; үсті ашық жылжымалы құрамда - тиеудің жоғарғы ярусында таңбасы жоғары көрсетіліп вагонның әр бойлық ернеуіндегі екі орыннан орналастырылады. Негізгі, қосымша және ақпараттық жазбаларды (брутто массасынан және нетто массасынан басқа) әмбебап контейнерлерде тасымалданатын жүктерге жазу міндетті емес. Жүктерді ыдыссыз үйіп және құйып тасымалдағанда көліктік таңба жазылмайды. Жүктерден қалыптастырылған көліктік пакеттерге жазбалар жазудың ерекшелігі осы Ережемен белгіленеді.
    Ескерту: 106-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    107. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге орналастыру және бекіту жүктерді орналастыру және бекіту Техникалық шарттарына, Темір жол көлігінде мамандандырылған контейнерлерде жүк тасымалдау Ережелеріне, Темір жол көлігінде әмбебап контейнерлерде жүк тасымалдау Ережелеріне, және де осы Ережелеріне сәйкес жүргізіледі.
    Жүктерді вагондарға, контейнерлерге тиеу, орналастыру және бекіту поездар қозғалысының қауіпсіздігін, тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыруды және қауіпсіздігі мүмкіндігін, жүктердің, вагондардың, контейнерлердің стандарттар талаптарына сәйкес сақталуын қамтамасыз етеді.
    Орамаларында манипуляциялық белгілер және ескерту жазбалары бар жүктер вагондарға осы белгілердің, жазбалардың талаптары сақталып тиеледі.
    Жүктерді тиеу, бекіту және тасымалдау үшін қажетті жабдықты, материалдарды, пакеттеу құралдарын және өзге де қарапайым құралдарды жүк жөнелтуші береді. Мұндай қарайым құралдарды тиеу кезінде орнатуды кімнің тиеуді жүзеге асыруына қарай жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы жүргізеді. Бір вагонға өзінің қасиеті бойынша басқа жүктерге зақым келтіретін немесе бүлдіретін жүктерді тиеу жүргізілмейді. Ыдыстағы және дара жүктерді вагонның есікаралық кеңістігінде орналастыру есік пен жүк арасындағы саңылау 25 см-ден кем болмайтындай етіп жүргізіледі. Жүктер вагондарға, контейнерлерге Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес белгіленген оларға жүк тиеудің техникалық нормасы ескеріліп, бірақ вагондағы, контейнердегі трафаретке сәйкес жүк көтергіштігінен артық болмайтындай жүргізіледі.
    Жүк тиеудің техникалық нормалары белгіленбеген жүктер вагондардың, контейнерлердің толық сыйымдылығына дейін, бірақ вагондағы, контейнердегі трафаретке сәйкес жүк көтергіштігінен артық болмайтындай тиеледі. Жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарда жүк алушы түсіретін жүктерден басқа, жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарға бара жатқан жабық вагондарға ұзындығы екі метрден асатын жүктерді тиеуге жол берілмейді.
    Ескерту: 107-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    108. Орман жүктерін, ағаштар мен кеспе ағаштарды тасымалдау тиеу-түсіру жұмыстарын мейлінше механикаландыруға мүмкіндік беретін пакеттермен, штабельдермен және торламалармен жүзеге асырылады.  Торламалардағы, пакеттердегі, штабельдердегі орман жүктерін, ағаштар мен кеспе ағаштарды тасымалдауға қабылдау жүкқағазда торламалардың, пакеттердің, штабельдердің саны көрсетіліп жүргізіледі.
    Орман жүктерін платформаларға немесе үсті ашық вагондарға екі штабельден артық мөлшерде тиегенде - егер бұл мөлшер бір штабельде 100 бірліктен және екі штабельде 200 бірліктен аспаса, бөренелердің саны көрсетіледі.
    Орман жүктерін, кеспе ағаштарды тасымалдауға қабылдағанда, тиеу габаритінің үстіңгі тар бөлігін пайдаланып ("үйме"), үсті ашық вагондарда орналастырғанда, жүк жөнелтуші жүк қағазында жүктің атауы тұсында "үймедегі" штабельдердің санын көрсетеді.
    Ескерту: 108-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    109. Жүктерді тасымалдауға бергенде жүк жөнелтуші жүк қағазында олардың массасын, ал ыдыстағы және дара жүктерді бергенде дәл осындай жүк орындардың санын.
    Жүк массасын анықтау, егер оларды вагондардың, контейнерлердің толық сыйымдылығына дейін тиеу рұқсат етілген жүк көтергіштіктен тыс тиелуіне әкеліп соғуы анықтау, өлшеу арқылы жүзеге асырылады. Бұл ретте, атқарылып, үйінді тасымалданатын жүк массасын анықтау вагондық таразыда өлшеу жолымен асырылады.
    Жүктердің массасын анықтауды жүк жөнелтуші жүргізеді. Тасымалдауға бір жүк қағазымен вагонда, контейнерде берілетін жүктің жалпы массасы өлшеу не болмаса трафаретке сәйкес әрбір жүк орнында көрсетілген массаны қосу арқылы, стандарттық масса бойынша, сондай-ақ есептеу жолымен және өлшеу арқылы анықталады.
    Жүк жөнелтушіде вагондық таразы болмағанда жүктің массасы тасымалдаушының таразысында анықталуы мүмкін. Жүктерді өлшегені үшін тасымалдаушы тарифтік басшылықта тасымалдаушының (бағатізбеде) көрсетілген алымдарды алады. Контейнерлермен тасымалданатын жүктердің массасы барлық жағдайларда жүк жөнелтушімен анықталады.
    Ескерту: 109-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    110. Цистерналарға құйылып тасымалданатын жүктердің массасын анықтау өлшеу жолымен немесе жөнелтушінің темір жол цистерналарын мөлшерлеу кестесін қолданып құю биіктігін өлшеу және құйылған жүктің көлемін анықтау жолымен жүргізіледі. Бұл жағдайда жүк жөнелтуші жүк қағазында сондай-ақ жүктің атауы тұсында құю биіктігін, цистернадағы жүктің температурасын және өнімнің тығыздығы көрсетеді.
    111. Тасымалданатын жүктерді өлшеу үшін өлшеу аспаптарының қажетті санымен жабдықтауды жалпы пайдаланылатын орындарда және кірме жолдарда көрсетілген орындардың және жолдардың иесімен жүргізіледі.
    Ескерту: 111-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    112. Жүктерді вагондық таразылармен өлшеу вагондарды тоқтатып және ағытып немесе вагондарды ағытпай тоқтатылып жүргізіледі. Осындай әдіспен өлшеу үшін тағайындалған вагондық таразыларда ғана жүріп келе жатқанда өлшеуге рұқсат етіледі. Сұйық жүктері бар қозғалыстағы цистерналарды арбаша бойынша немесе білік бойынша өлшеуге жол берілмейді.
    113. Үйіліп тасымалданатын астық, нан жүктері, бұршақ тұқымдастардың тұқымдары, құрама жемдер, кебектер, ақтарылып тасымалданатын картоп, көкөністер, бақша тұқымдары, пакеттелмеген түсті металдар мен түсті металл сынықтары, азық-түлік жүктері, құйылып тасымалданатындар (спирттен, шараптан, шарап материалдарынан басқалар) вагондар тоқтатылып және ағытылып өлшенеді.
    Вагондық таразыларда басқа жүктерді өлшеу вагондарды ағытпай, оларды тоқтау немесе өлшеудің осындай әдісі үшін тағайындалған вагондық таразыларда жүріп келе жатқанда жүргізіледі. Вагон, контейнер ыдысының массасы вагондағы, контейнердегі трафаретке сәйкес қабылданады. Жүк жөнелтушіде вагондық таразы болғанда, вагонның ыдысын жүк қағаздың "Ыдыс тексеріл." бағанында вагон ыдысының шын мәніндегі массасын көрсетіп жүргізуге рұқсат етіледі.
    Еттің, ет өнімдерінің, тоңазытқыш вагондарда ақтарылып тасымалданатын тез бүлінетін басқа жүктердің массасы тауарлық таразылармен анықталады.
    114. Жүктерді алынбалы жабдығымен және бекіту деректемелерімен, соның ішінде көкөніс, астық қалқандарымен және қымтау құралдарымен тасымалдағанда, аталған қарапайым құралдардың, материалдардың массасы жүктің массасына кірмейді және жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" 4-бағанында жеке көрсетіледі. Алынбайтын астық қалқандарының массасы вагон ыдысының массасына кіреді.
    Бекіту құралдарының тізілімін жүк жөнелтуші "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" 4-бағанында көрсетеді.
    115. Жүк массасын анықтау әдісі, жүк массасын кім анықтағаны (жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы) жүк қағазының тиісті бағандарында көрсетіледі. Жүк массасын стандарт бойынша анықтағанда қосымша бір орынның массасы көрсетіледі.
    116. Жүк тиелген вагондарды, контейнерлерді, егер жүк тасымалдаушымен тиелген болса, тасымалдаушы немесе жүктер жүк жөнелтушілермен тиелген болса, жүк жөнелтушілер пломбылайды. Вагондар мен контейнерлерді пломбылау осы Ережеге сәйкес жүзеге асырылады. Экспорттық жүктері бар вагондар мен контейнерлерді пломбылау оларды кедендік ресімдеу аяқталғаннан кейін жүргізіледі. Вагондармен, контейнерлермен пломбылаусыз, бірақ есіктерді, люктерді жабуға арналған бұрамалардың белгіленген үлгісін қолданып тасымалдауға жол берілетін жүктердің тізбесі осы Ережеге сәйкес белгіленеді.
    117. Тиеу аяқталғаннан кейін жүк жөнелтуші жабық және мамандандырылған вагондардың шатырын, тиеу люктерін тиелген жүктің қалдықтарынан тазалайды, вагондағы трафареттік жазбаларды сүртеді, вагонның рамасы мен жүріс бөлігін тазартады.
    118. Жүкті тасымалдауға бергенде жүк жөнелтуші тасымалдаушыға жүктің әр жөнелтіліміне тиісті жасалған жүк қағазы мен өзге де қажетті құжаттарды тапсырады. Аталған жүк қағазы және оның негізінде жүк жөнелтушіге берілген жүкті қабылдап алу туралы квитанция жүк тасымалдары шартының жасалғандығын растайды. Жүктің тасымалдауға қабылдануын растау үшін жүк жөнелтушіге жол тізімдемесінің түбіртегінде қол қойғызып, жүкті қабылдау туралы квитанция беріледі. Жүкті тасымалдауға қабылдау уақыты жүк қағазының тиісті бағанында жүкті ресімдеген тәуліктің уақытына тәуелсіз, ағымдағы тәуліктің датасы көрсетіліп, станцияның күнтізбелік мөрқалыбы қойылып куәландырылады.
    Жүк жөнелтушіде меншікті автоматтандырылған жүйесі болғанда тасымалдау құжаттарын қабылдау, ресімдеу, бақылау және басу, оларды келісу және виза қою жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық іс-қимыл жасаудың технологиясы мен стандарттарына сәйкес электрондық деректер алмасу арқылы жүзеге асырылуы мүмкін. Электрондық жүк қағазын ресімдеу осы Ережемен белгіленген тәртіпте жүзеге асырылады.
    Тасымалдау құжаттарын реттеуді және тиеуді аяқтауда, жүк жөнелтуші қабылдама-тапсырмалы жолдарда, белгілі вагондарды беру-жинау шартымен вагонды немесе контейнерді тасымалдаушыға, қабылдама-тапсырмалы операцияларын вагондарды беру-тазарту (МК-46 пішінінің) ақпарттізімінде, қабылдау тапсырушының (МК-45 пішінінің) жаднамасында қол қоюлар арқылы береді.
    Ескерту: 118-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    118-1. Жүк жөнелтушінің және тасымалдаушының уәкілдеріне жүк тиелген вагондарды тапсырып/қабылдағанда осы ереженің техникалық және коммерциялық қатынастардағы қарауға сәйкес, жүктерді бекіту және тиеудің техникалық жағдайымен, үлгіқалыптарымен және нұсқаумен жүргізіледі.
    Ескерту: 118-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    119. Халықаралық темір жол қатынасында, халықаралық аралас қатынаста Қазақстан Республикасының теңіз кемежайы және шекаралық станциялары арқылы экспортқа тасымалданатын жүктерді қабылдау көліктің тиісті түрлерінде қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер, сондай-ақ тиісті халықаралық келісімдер сақталып жүзеге асырылады. Аталған тасымалдар тиісті халықаралық қатынастардың жүк қағаздарымен ресімделеді, ал халықаралық аралас қатынаста теңіз кемежайлары мен темір жолдардың шекаралық станциялары арқылы жүргенде - Қазақстан Республикасы темір жол көлігінде қолданыстағы тасымалдау құжаттарымен ресімделеді.
    Жүктерді Қазақстан Республикасының кедендік аумағынан тыс жерге шығару оларды кедендік ресімдеуді аяқтағаннан кейін ғана жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының кедендік аумағына темір жол көлігімен енгізілетін не болмаса оның аумағынан тыс жерге шығарылатын жүктерді кедендік ресімдеу тәртібі Қазақстан Республикасының кедендік заңнамасымен реттеледі.
    Кедендік бақылаудағы жүкті тасымалдауға беруден бұрын жүк жөнелтуші жоспарланып отырған күнге дейін алдын ала кеден органына тиісті түрде толтырылған тасымалдау құжаттарын жүкті шетелге шығару ниеті туралы хабарлама ретінде тапсырады. Мұндай жүкті кеден органының тиеу мүмкіндігін растау ретінде кеден органы жүк қағазында жүктің атауы тұсында жеке нөмірлі мөрімен расталған және аталған органның лауазымдық тұлғасы қол қойған "Тиеуге рұқсат етілген" мөртабанын қояды.
    Жүкті вагонға немесе контейнерге тиегеннен кейін жүк жөнелтуші тасымалдауды кедендік ресімдеуді аяқтайды. Кеден органының жүкті жөнелтуге рұқсат беруі халықаралық қатынастағы тасымалдау құжаттарында "Кеденнің белгілері" бағанында нөмірлі мөрімен расталған және аталған органның лауазымдық тұлғасы қол қойған "Тиеуге рұқсат етілген" мөртабанымен куаландырылады. Жүк тасымалдарын Қазақстан Республикасының тасымалдаушысы қолданатын тасымалдау құжаттарымен ресімдегенде аталған белгі жүк қағазының төртінші бағанында соғылады. Станция қызметкері Қазақстан Республикасының кедендік шекарасы арқылы темір жол көлігімен тасымалданатын жүктерді кедендік ресімдеуде тасымалдау құжаттарында кеден органдары қойған мөртабандар мен мөрлерді кеден органы бұрын тауарлық кеңсеге берген үлгілерімен салыстырып тексереді және олар сәйкес келмеген жағдайда жүкті тасымалдауға қабылдауды ресімдеуді кідіртеді немесе жүкті жөнелтуді кідіртеді және кеден органына және жүк жөнелтушіге анықталған сәйкестікке келмеушілік және қабылданған шаралар туралы хабарлайды.
    120. Жүк жөнелтуші жөнелту станциясына жүкті оны жалпы пайдаланымдағы орындарға тиеуге көзделген уақыттан бұрын әкелгенде, тасымалдаушы жүкті осы Ережеге сәйкес сақтауға қабылдай алады. Бұл жағдайда жүк қағазында "Тиеу мына айдың мына күніне тағайындалған" жолында және тасымалдауға қабылдау уақыты туралы күнтізбелік мөрқалыпта осы жүктің жалпы пайдаланымдағы орындарда нақты тиелген датасы көрсетіледі.
    Ескерту: 120-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    121. Тиегенде вагондар, контейнерлер қауіпті жүктерге арналған шарттар сақталып дайындалатын жүктер 12-қосымшада көрсетілген.

5-тарау. ЖҮКТЕРДІ БЕРУ

      Ескерту: 5-тарау жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

&1. Тағайындалған станцияға жүктің келуін ескерту

      122. Тасушымен анықталған тәртіппен, жүк қабылдаушы тасушының автоматтандырылған мағлұмат базасында тіркеледі.
      123. Жүк тасушы шартқа сәйкес жүк қабылдаушыға жүктердің оның мекенжайына келуі туралы хабарлама ұсыну мүмкін. Ескертпенің тәсілі шартпен белгіленеді.
      124. Жүк тасушы жүк қабылдаушыға жүктердің оның мекенжайына келуі туралы хабарламаны күндізгі уақыт тәулігінде 12 сағаттан, келесі келу күнінен кешіктірілмей ескертеді.
      Тағайындалған станцияға жүктердің келуі туралы тәртібі және хабарландыру тәсілдері тасушымен құрылады. Тасушы келісім-шарт бойынша жүк алушымен хабарландырудың басқа тәртібін құру рұқсат етіледі. Хабарландыруға байланысы бар болатын құралдары қолданылады.
      Хабарлаған үшін шығындарды төлеу тасымалдаушының және жүк алушының келісім-шартымен анықталады.
      Жүк алушымен хабарландыруларды қабылдауды қамтамасыз етуі үшін арнайы жауапты хабарландырушы тұлғалар белгіленеді, олардың жөні және телефондарының нөмірлері, факстері, телекстері туралы жазбаша түрде тасымалдаушыға хабарланады.
      Хабарландыруды тапсыру станцияларда жүктердің келуі туралы анықталған түрімен бір уақытта тіркеледі.
      Жүктің келіп жетуі туралы хабарландыруда хабарландырудың датасы және тапсыру уақыты белгіленеді.
      Егер тасушы жүктердің келіп жетуі туралы ескертпесе, онда жүк алушы вагондарды, контейнерлерді пайдалану төлем ақыдан және босатылады және жүктердің келіп жетуі туралы хабарландырудың алуына дейін олардың алымдарынан босатылады.
      125. Кеден бақылауы астында тұрған жүктердің тағайындалған станциясына келіп жетуі туралы тасымалдаушы кеден органдарына тасымал құжаттарын тапсыру жолымен хабарлайды".
      126. Жүк алушы оның мекен жайына келген жүкті қабылдап және тасымалдаушыға тиесілі ақысын төлеуді қамтамасыз етеді.
      Жүк алушы оның мекен жайына келіп түскен қауіпті жүктен бас тартуға рұқсат етілмейді.
      127. Тасымалдаушының хабарлама жүйесінен тағайындалған арнайы электрондық тасымалдау құжатын (бұдан әрі - электрондық жөнелтпе құжат) қолданумен тағайындалған станцияға келіп жеткен рәсімделген жүк.
      127-1. Тағайындалған станцияға келіп жету бойынша жүк, электрондық тасымал құжат қолданумен рәсімделген (бұдан әрі-электрондық жөнелтпе құжатта), автоматтандырылған станцияның тауарлық кассир жұмысы орнына тасымалдаушының ақпараттық жүйесінің тағайындауынан тасымалдау құжаттары туралы хабарлама электрондық хабарлама (хабарлама) беріледі.
      Жүк тасушының өзінде меншікті автоматтандырылған жүйе немесе тасымалдаушының хабарлама жүйесіне қол жетірлі болған жағдайда жүктің оның мекен жайына келгені туралы хабарлама жүк жіберуші, жүк алушы және тасушының арасында қабылданған электрондық мағлұмат айырбастау технологиясымен және ақпараттық әрекеттестік үлгіқалпына сәйкес жүзеге асырылады.

&2. Қабылдама-тапсыру жолдарына вагондарды беру

      128. Тағайындау станциясына келген вагондар қабылдама-тапсыру жолдарына, тасушы және жүк алушы арасында анықталған жүктелген вагондарды немесе жүкті жүкалушыға беру немесе уәкілді тұлғаға беріледі.
      129. Вагондарды қабылдама-тапсыру жолдарына беруі туралы, тасушы беруге дейін 2 сағаттан кешіктірмей, Ережеде және олардың арасындағы келісім-шартқа сәйкес бекітілген тәсілмен және тәртібімен жүк алушыны ескертеді.
      Тасымалдаушының жүкалушыға берілгендігі туралы хабарламаған жағдайда, берілген вагондар жүк алушының есебіне қосылады, және жүкалушының міндетіндегі олардың уақытында жатуы вагондарды іс-жүзінде беруі екі сағаттан соң кешіктірілмей есептеледі.
      Хабарландыруда көрсетілген, жүк алушының міндетінде болған мезгілінен кешігуімен берілген вагондар, физикалық мезгілінде берімен есептеледі. Егер кешігуі екі сағаттан асса, онда тасушы алдағы беру туралы жүк алушыны жаңадан ескертеді.
      130. Қабылдама-тапсыру операциялар вагондарды беру-жинау шартының шарттарымен қабылдама-тапсыру жолдарында жүргізіледі.
      131. Вагондармен қабылдама-тапсыру операцияларында, соның ішінде тиелген контейнерлермен, қатысушы жақтар, техникалық және коммерциялық байқау жолымен вагондардың, контейнерлердің түзулігінде куәланады, сонымен қатар вагондық бетте белгіленген және темір жол жөнелтпе құжаттарында мәлімдеулердің сәйкестігі көрсетіледі.
      Ашық жылжымалы құрамда жүктерді тасымалдауда бұзылудың (бүлінудің) көрінетін іздерінің және жүк жоғалтулары жоқ екендігіне көз жеткізу қажет.
      Вагонда, контейнерде техникалық ақауларын анықтаған жағдайда тасымалдаушының өкілімен вагонның, контейнердің МК-106 пішінінің (43 қосымша) техникалық жағдайы туралы Актісін толтырады.
      Вагонда, контейнерде коммерциялық ақауын тапқан жағдайда тасымалдаушының өкілімен МК -23 жалпы пішінінің актісі толтырылады.
      132. Кеден бақылауы астында тұрған тағайындалған станцияға келіп жеткен жүктер, кеден органдардың және тасымалдаушының технологиялық әрекеттестігіне сәйкес қабылдау-тапсыру жолдарына беріледі.
      Кеден органдарының жазбаша рұқсаты бойынша, қайсы қызмет аймағында орналастырылып тағайындалған станция, көрсетілген жүктермен вагондарды кіріс жолдықтарына әперуге рұқсат етіледі.
      Кеден бақылауы астында тұрған жүк алушысына жүктерді беруді дайындау, келесі тәртіпте жүргізіледі:
      1) Тағайындалған станцияға кеден бақылауы астында тұрған жүктердің келіп жетуі туралы, жүк алушының уәкілдері қайсы қызмет аймағында орналастырылып көрсетілген станцияда белгілі тәртіппен жүк алушыны және кеден органдарын мәлімдейді.;
      2) Кеден органдардың құрылымды бөлімшелері бар станцияларда, лауазымды тұлғаларға, жүк алушының уәкілдерімен, жолдама құжаттармен бірге уақытың және датасын көрсетіп арнайы кітапта беруі фактісімен тасымалдау құжаттарының жинағын береді. Көрсетілген станциялар бойынша жүк алушыға тасымалдау құжаттарын беру кеден органының лауазымды тұлғасына ұсынуға дейін рұқсат етілмейді.
      Кеден органдарының лауазымды тұлғалары ұсынылған құжаттарды тексереді, орныққан тәртіп бойынша кеден рәсімдерін дайындайды және тасымал құжаттарын жүк тасымалдаушының уәкілдеріне уақытың және датасын көрсетіп арнайы кітапта беруі фактісімен қайтарады.
      Кеден органдардың құрылымды бөлімшелері жоқ аймағындағы станцияларда, жүк тасымалдаушының уәкілдері, бар байланыс құралдарын қолданып қызмет аумағындағы тағайындалып орналасқан станцияға келесі ақпарат ұсынумен кеден органдарына хабарлайды:
      жіберуші және жөнелтім елі;
      алушы және оның мекенжайы;
      жүк атауы;
      орындардың саны, брутто/нетто салмағы;
      көлік құралының нөмірі;
      тасымал құжат нөмірі (теміржолдық жөнелтпе құжат);
      жүк келіп жетуі және транспорттық құралдардың датасы.
      Осыдан кейін кедендік рәсімдеуді жүргізу үшін жүк тасымалдаушының уәкілімен құжаттардың тізімі көрсетілген, құжаттың қабылдау уақыты және датасы, олардың нөмірі белгіленген құжаттары, сондай-ақ тауарлық кеңсеге тасымал құжаттарын тапсыру уақыты туралы тасымалдау құжаттары жүк алушыға қолхат арқылы беріледі.
      Осыған орай тасымалдаушының уәкілдері бар байланысы болатын құралдарын қолданып, кеден органдарына келіп жеткен жүктерге жүкқабылдаушыға құжаттарды беру туралы хабарлайды.
      Кедендік рәсімдеуден кейін жүкқабылдаушы тасымалдау құжатын қайтарғаннан кейін тауарлық кеңсенің жұмыскері халықаралық темір жол жүк қатынастарының жөнелтпе құжатындағы барлық беттеріндегі бағанына жеке нөмірленген куәландыру мөрімен сәйкес қойылған, кеден органдары жұмыскерінің қол қоюмен "Шығару рұқсат етілген" кеден органдарының мөртаңбасын тексереді.
      Жүктердің уақытша сақтау қоймаларынан беруі немесе жүк алушымен кірем жолдарға вагондарды беруінен кейін олармен бұйрық етуі, кедендік рәсімдеу аяқтауына дейін рұқсат етілмейді.

&3. Жүкті беру

      133. Жүк тағайындалған станцияда жүкқабылдаушыға немесе олармен жүк тасымалдағаны үшін және басқада тасымалдаушыға тиесілі төлемдерді енгізу оның уәкілетті тұлғасына беріледі.
      Жүк берілгендігінің растау жүк алушының немесе олмен, берілген темір жол жөнелтпесінің данасымен және жүкті алуға сенімхаттың датасы және нөмірі белгіленген жол ақпартізіміндегі тұлғаның қол қоюі болып табылады.
      Тасымалдаушының уәкілінің қатысуынсыз жүкқабылдаушының қаражатымен жалпы қолданымдағы орындарда және кірме жолдарда жүктерді түсіруді жүзеге асырудың растауы жүктердің физикалық берілуі жүкқабылдаушының қабылдап тапсырушының жаднамасындағы немесе "Вагонды қабылдадым" деген бағандағы беру және жинау ақпартізімінде қол қоюі болып табылады.
      Халықаралық қатынаста жүк тасуды жүзеге асыруда жүктерді бері туралы белгі Халықаралық жүк қатынас келісімге (бұдан әрі- ХЖҚК) немесе жүк тасымалдау жүзеге асырылатын халықаралық келісімге сәйкес жатады.
      134. Тасымалдаушымен тағайындалған станцияда соңғы есептесуді аяқтағаннан кейінгі электрондық жүк парағын қолданып жүкті тасымалдауда осы ережеге сәйкес жүкті беруді ресімдеудің уақыты тағайындалған станцияның күнтізбе мөртаңбасымен және тауар кассирінің қолымен мөрленген тасымалдағаны үшін жүкқабылдаушыға электронды жүкпарақтың көшірмесі беріледі. Жүкпарақ жүкқабылдаушыға электрондық жол ақпартізімнің қағаз көшірмесінде қол қойдырылып беріледі.
      Өзіне меншікті автоматтандырылған жүкқабылдаушының жүйесі немесе тасушының ақпараттық жүйесіне рұқсатты бар болса, оның мекен жайына келген жүкке жүк парағын беру жүк жіберуші мен жүкқабылдаушының арасында және хабарланған стандарттық өзара әрекеттестік және тасымалдаушысының технологиясына сәйкес тап осы электрондық мағлұмат айырбас арқылы, оның мекенжайына жүк жүзеге асады.
      135. Электрондық жолдама құжаттар электрондық немесе қағаз түрінде бұйыммен жіберіледі. Егерде адресатқа қағаз түріндегі құжаттарды электрондық жолдама құжатымен жіберсе олар жүк тасымалдаушының уәкілімен тағайындалған станцияда электрондық құжаттың қағаз түрінде басылып және станцияның күнтізбелік мөрімен мөрленеді.
      136. Жүкті алу кезінде жүк алушы немесе онымен өкілеттіленген тұлға тасымалдаушыға жүкті алуға құқылы туралы сенім хатты осы ұйымның басқарушының қоюыменен немесе осыған басқа да құрылтай құжаттарында уәкілетті тұлғаға ұйымның мөрінің бедерлемесімен беріледі.
      Сенім хат нақты жүк парағымен жүкті бір рет алуға беріледі.
      Бұл жағдайда тасымалдау несиелендеттіреуден кейін ол жол жүк парағына салынады. Ұзақ мерзіміне берілген сенім хат тағайындалған станцияда тасымалдаушының уәкілінде сақталады.
      Сенім хатта тұлғаның паспортының немесе жеке куәлігінің жайы белгіленіп, сенім хат берілгенде, ол уәкіл етілген іске асыру (құжаттардың несиелендеттіреуі, тасымалдағаны үшін есеп-қисапты жүзеге асыру, қабылдап-тапсырушының жаднамасында қол қою, вагондардың берілу-жинау ақпартізімдері, коммерциялық акт немесе тағы басқалар), сонымен қатар вагонның (контейнердің) нөмірі және жол парағының нөмірі, егерде сенім хат нақты жол парағымен жүк алуға берілсе.
      137. Жеке тұлғаларға мекендеген жүктер жүк қабылдаушыға тек қана жеке басын куәлендіретін құжаттың жайын (сериясы, нөмірі, кіммен беріледі, берілу датасы) және жүктің алған уақытын көрсетіп қол қойып беріледі.
      138. Түзелген тиек-тесігі бекітілген жүк жіберушінің құралдарының артында вагондарда, контейнерлерде, келген жүктерді беру, сондай-ақ тиек-тесігі бекітілмеген құралдарының, қашан бұл тасымалдау зақым (бұзылу) және жетпеу белгісі, жоғалту іздерінсіз, Ережемен ұрықсат етіліп, тасымалдаушымен қабылдау-тапсыру жолдарындағы орындардың санын және массасының қалпын тексермей жүргізіледі.
      139. Тағайындалған станцияға кеден органдарымен немесе жүк жіберушімен тиек-тесігі бекітілген түзілген вагондарда, контейнерлерде импорттық тауарларын беру Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілген орындардың санын қоспағанда және тасымалдаушының уәкілінсіз оның массасын, қалпын тексеруде жүргізіледі.
      140. Шекара қызметінің станциясымен шекара, санитарлық, уақытша тыйыммен және басқада қадағалау түрімен жүргізіліп пломбалап қойылған сәйкес, вагонды (контейнерлерді) ашудағы зақым келтірілген актілерімен саны және қалпы тексеруінсіз жүргізіледі.
      141. Жүк қабылдаушының өтінішімен тасымалдаушы олардың арасында бекітілген шарт бойынша сол оқиғаларда Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілмеген болса, оның массасын, жүктің қалпын, орындардың санын тексеруге қатысады.
      Келіп жеткен жүктің қалпын оның массасын, қалпын, орындардың санын тексеру және беру нәтижелері осы Ережемен көрсетілген тәртіппен рәсімделеді.
      142. Тасымалдаушының қатысуынсыз жүк беруі туралы станция, жүк қабылдаушының талабы бойынша "Жүк берілуі туралы белгі" жөнелтпе құжатының бағанында келесі мазмұнды таңбаны жасайды:
      Вагондарда, контейнерлерде жүк жіберушімен, кеден органдарымен немесе басқада бұған өкілетті органдармен пломбалап қойылып келген жүктеріне: "Осы жөнелтпе құжатымен жүк түзу вагонмен, контейнермен келіп жетті (керек еместі - сызып тастау) N_____ жіберушінің ЗПУ түзулермен, кеден органы немесе басқа да, өкілетті етілген органның және "____"__________ г. тексерусіз берілген".
      Тиек-тесігі бекітілусіз, сондай-ақ ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктерге:
      "Жүк осы жүкқұжат бойынша түзу вагонда жетті N___ жоғалту белгілерсіз және "___"________ г. тексерусіз берілген".
      143. Беруді және жүк тексеруін тасушы осы Ережемен көзделген жағдайда жүргізеді.
      Жүк беруді және тексеруде тасымалдаушы берудің қорытындысында байланысты коммерциялық актіні жүргізеді. Көрсетілген жағдайлардың барысы туралы қабылдап тапсырушының жаднамасында немесе вагондарды беруді - жинау ақпартізімдегі "Ескерту" бағанында тасымалдаушының қатысуымен беру және жалпы пішінді актінің нөмірін көрсетумен қаулыдан жалпы түр акті нөмір нием және берудің тасушы қатысуымен белгі істеледі.
      144. Жүктің жетпеуі, құртылуы немесе бұзылуында, оның берілуі алдында коммерциялық акті жасалған болса (оның ішінде жолшыбай еруде), тағайындалған станцияға тасымалдаушының уәкілі жүк қабылдаушыға жүк қабылдаушының табыс еткен құжаттарының (есеп шот фактурасы және тағы басқа) жүктің бұзылуы немесе құртылуын физикалық жетіспеушілігінің көлемін анықтағаннан кейін беріледі.
      Көрсетілген құжаттары тапсырылған жағдайда жүк жүк алушыға экспертизалық актіні сәйкес жағдайларда құру немесе жүктің бар болып шығуының нақты тізімдемесімен беріледі.
      145. Тасымалдаушымен жалпы қолдану орындарда және кірме жолдарда жүктерді беру кезінде, жүктің бергені туралы растау жүк парақтың екінші жағындағы "Жүк беру туралы белгілеу" бағанында станцияның мөртабанымен расталған және тағайындалған станцияның мөртабанымен расталған және тағайындалған станцияның тасымалдаушы уәкілімен енгізу болып табылады.
      146. Жалпы қолданымдағы орындарға тасымалдаушымен вагондық таразыда жүктің массасын тексеру туралы талапта түсіру, жүкқабылдаушы түсірудің алдында хабарлайды.
      Кірме жолдарда вагондарды түсіру кезінде жүк алушының вагондық таразының үстіндегі жүктің массасын өлшеу талабы онымен вагондарды қабылдау уақытында шартта белгіленген тәртіппен ұсынылады.
      Жүктің массасын тағайындалған пунктерде жіберу пунктерде өлшенген дәл осындай таразымен тексеріледі. Егер де жүк алушымен және тасымалдаушыда вагондық таразы болмаған жағдайда, басқы және үйменен тасымалданатын жүктер, вагондардың түзулігінде, олардың салмақтарын тексермей беріледі.
      147. Вагонның, контейнердің мәжбүрлі келуде босқа тұруы жүктерді беруге қатысуға тасымалдаушы уәкілінің келуі, Қазақстан Республикасының заңнамасында ескерілген жүкқабылдаушының қолдануында вагонның немесе контейнердің жалпы уақытында болуы енгізілмейді.
      Тап осы жағдай жалпы түр актісімен ондағы вагондардың, контейнерлердің босқа тұру уақыты тасымалдаушыны оның келуі кезеңіне дейін тасымалдаушы уәкілінің болуының қажеттігімен расталады. Жалпы түр актісі жүк алушылар және тасымалдаушылардың уәкіл етілген өкілдерімен қол қойылады.
      148. Тасымалдаушы жүктің мөлшерін және жай-күйін осы Ережеге сәйкес тексеруді мынадай тәртіппен жүргізеді:
      1) массасы өлшеумен белгіленген ақтарылып, үйіліп тасымалданатын жүктердің массасы, әдетте, жөнелтуге жіберерде анықталған таразы түрлерінде тексеріліп беріледі. Бұл ретте вагон ыдысының массасы вагондағы трафаретке сәйкес қабылданады. Жүк алушыда вагон таразы болғанда вагонның ыдысын өлшеуді жүргізуге рұқсат етіледі. Масса жөнелтуде өлшеу бойынша, есептеу жолымен анықталған жүктер жүктің массасы жөнелткендегі тәсіл бойынша тексеріліп және анықталып беріледі;
      2) жөнелткенде массасы стандарт бойынша трафарет бойынша анықталған ыдыстағы, дара жүктер жөнелтілімдегі орындарының саны мен массасы немесе жүк бірліктерінің саны зақымданған жерлерде ғана тексеріліп беріледі;
      3) ақтарылып, соның ішінде торкөздерде тасымалданатын картоп, капуста және басқа да көкөністер, бақша дақылдары жүк жөнелтушіге олардың массасы тексеріліп беріледі. Массасы жөнелткенде трафарет бойынша немесе стандарт бойынша анықталған, орамада, соның ішінде ашық жәшіктерде тасымалданатын тез бүлінетін жүктерді беру жүк орнының саны мен массасы немесе зақымданған жерлерде ғана жүк бірліктерінің саны тексеріліп жүзеге асырылады;
      4) кеспе ағаштар мен ағаш материалдарының саны тасымалдау құжаттарына сәйкес 100-ден аспаса, вагондағы орынның саны тексеріліп және қалған жағдайларда өлшеу арқылы беріледі.
      Ағаш материалдарын, кеспе материалдарды, ағаштарды тасымалдағанда жүктің мөлшерін тексеру бекітпесі бұзылған штабельдерде ғана өлшеу арқылы жүргізіледі.
      Егер осы параграфта көрсетілген жүктердің массасы жөнелткенде өлшеу арқылы анықталған болса, жүк тасымалдаушы тағайындалу станциясында жүктің массасын тексеруді сол тәсілмен жүргізеді.
      Вагонда орман жүктері мен ағаштар биіктігінің отыруының және тығыздалудың салдарынан төмендеуі, егер ол штабель биіктігінің әр метріне 3 см-ден аспаса қалыпты болып саналады.
      Жүктерді пакеттерде, соның ішінде кеспе және орман материалдарын тасымалдағанда тасымал ақаулы болғанда, оларды беру ақаулы пакеттердегі ғана пакеттердің саны және жай-күйі тексеріліп жүргізіледі.
      Орамасыз изотермиялық жылжымалы құрамда тасымалданатын ет және ет өнімдері жүк массасы (тауар таразысында өлшеу жолымен), және жүк қағазында олардың саны көрсетілген жағдайларда орындардың саны тексеріліп беріледі.
      Құйылып тасымалданатын жүктердің массасын тасымалдаушы жүк алушымен бірге осындай жүктің массасы жөнелтілгенде анықталған тәсілмен анықтайды. Келіп жеткен қауіпті жүктің жай-күйін, массасын және орындардың санын тексеруді жүк алушы тасымалдаушының станциядағы өкілінің қатысуымен, қауіпті жүктерді тасымалдау шағын жөнелтпелермен жүзеге асырылған жағдайларды қоспағанда, тікелей жүк алушының қоймасында жүргізіледі.
      Қауіпті жүктерді беру кірме жолдарда жүзеге асырылады.

      149. Жүктің массасы, егер жөнелту станциясында жүктің белгіленген массасы арасындағы айырмашылық тағайындалу станциясында тексеруде белгіленген массамен салыстырғанда:
      массасы кем шыққанда - осындай жүктің нетто массасын (массаны өлшеу қателіктері) анықтау алшақтықтары мәндерінен, сондай-ақ оның массасының табиғи азаю нормасынан;
      массасы артық шыққанда - осындай жүктің нетто массасын (массаны өлшеу қателіктері) анықтау алшақтықтары мәндерінен аспаса дұрыс болып саналады.
      Жүк массасының табиғи азаю нормалары:
      ыдыста және орамада тасымалданатын жүктер бойынша брутто массасынан;
      ыдыссыз және орамасыз тасымалданатын жүктер бойынша нетто массасынан есептеледі.
      Вагон таразысында жүкті өлшеу дәлдігінің нормасы және жүк массасының табиғи азаю нормалары 21 қосымшада көрсетілген.
      150. Жүктерді аралас қатынаста тасымалдаған кезде массаның табиғи кему нормалары тасымалдауға қатысатын әрбір көлік түріне тікелей құжат бойынша көліктің осы түріндегі тасымалдаудың түгел қашықтығына бір еселік мөлшерде қолданылады.
      151. Тасымалдаушы жүкті осы Ережеге сәйкес беретін жағдайларда, ол жүк қағазының "Жүктің берілуі туралы белгілер" бағанында мына мазмұндағы белгі соғады:
      Коммерциялық акт жасау үшін жағдайлар болмағанда тасымалдаушы "Жүк тасымалдау құжаттарына сәйкес берілді. Дұрыс, талап жоқ." деген белгі соғады.
      Жүкті жол-жөнекей коммерциялық актінің деректеріне сәйкес берген жағдайда тасымалдаушы "Жүк__________ ст. _____ N ____ коммерциялық актіге сәйкес дұрыс берілді" деген белгі соғады;
      Аталған жүк массасының табиғи азаю нормасынан, нетто массасы өлшемінің қателігі мәнінен аспайтын жүк массасының кем шығуы анықталғанда, сондай-ақ нетто массасы өлшемінің қателігі мәнінен аспайтын жүк массасының артық шығуы анықталғанда: "__" ________ж. жүктің массасын тексергенде________ кг болды (цифрмен және жазбаша)";
      Жүктің массасын және орындардың санын тексерудің нәтижелерін ресімдегенде коммерциялық актімен жүк қағазының "Тасымалдаушының белгілері" бағанында мынадай белгі соғылады:"_____________туралы (не туралы) "__" __________ж. N __________коммерциялық акт жасалды".
      Жүкті беру туралы белгі тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы жол мөрқалыбымен расталған тасымалдаушының қолымен куәландырылады.
      Жүк алушы тағайындалу станциясында тасымалдаушыға осы тармақта көрсетілген белгілерді енгізу үшін жүк қағазын түсіру күні немесе түсіру күнінен кейінгі тәуліктен кешіктірмей береді.
      Жүк массасының артық болуы анықталғанда және жүк құжаттарға сәйкес берілгенде осы тармақта көзделген "Дұрыс. Талапсыз" деген белгілерді тасымалдаушы жүк алушының талабына тәуелсіз қояды.
      152. Тасымалдаушы жүкті тексеріп берген жағдайларда, вагонды, контейнерді ашу жүк алушының қатысуымен жүргізіледі. Жүк алушы вагондарды, контейнерлерді тасымалдаушының станциядағы өкілінің қатысуынсыз ашқанда, жүктің сақталмағаны үшін жауапкершілік жүк алушыға жүктеледі.
      153. Ыдыстағы және дара жүктерді бір жүк жөнелтуші/жүк алушы пайдаланатын кірме жолдарда түсіргенде, жүкті беру тасымалдаушының қатысуымен жүргізілетін жағдайларда, жүк алушы түсірілген жүкті, қажетінде қайталап тексеру мүмкіндігі сақталуы қамтамасыз етілуі үшін жүкті бұрын түсірілгеннен бөлек жинайды.
      154. Тасымалдаушы алынбалы жабдықпен, соның ішінде көкөніс, астық қалқандарымен, сондай-ақ қымтағыш және төсем материалдарымен тасымалданатын жүктерді бергенде, аталған жабдықтың масса мен материалдарының массасы вагон ыдысының массасына енгізілмейді.
      Қымтағыш материалдардың, көкөніс қалқандарының және басқа да алынбалы жабдықтың массасы жүк қағазында көрсетілген деректерге сәйкес қабылданады.
      155. Жүкті тағайындалу станциясының жалпы пайдаланымдағы орындарында түсіру барысында тасымалдаушы тиеген және пломбылаған вагонда немесе тасымалдаушы тиеген ашық жылжымалы құрамда жүктің артық шығуы анықталғанда тасымалдаушының станциядағы өкілі ол жайында тиеу станциясына хабарлайды. Бұл ретте ыдыстағы дара жүктердің артық орны тағайындалу станциясында олардың тиесілігі анықталғанға дейін қалады. Ақтарылып, үйіліп тасымалданған жүк, сондай-ақ бүліну қатері төніп тұрған тез бүлінетін жүк массасының артығы жүк алушыға сақтау қолхатымен жүктің жүк қағазында көрсетілген негізгі мөлшерімен бірге беріледі.
      Жүк алушыға жүкті жалпы пайдаланымдағы орындарында және клиенттің кірме жолдарында түсіргенде артық жүк те осы тәріздес сақтау қолхатына беріледі. Жүк алушының сақтау қолхатында алынған артық жүкті пайдаланбау және оларды тасымалдаушының бірінші талабы бойынша қайтару міндеттемесі белгіленеді.
      Тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілінен жүктің артық шығуы туралы жеделхатты алғаннан кейін ол жайында жүк жөнелтушіге хабарлайды, ол төрт тәулік ішінде, тез бүлінетін жүктер бойынша екі тәулік ішінде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкіліне артық түсірілген немесе берілген жүкті қалай жұмсау керектігін хабарлайды. Аталған мерзімде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілінен ақпарат алынбағанда жалпы пайдаланымдағы орындарында түсірілген жүктер белгіленген тәртіппен сатылуға жатады. Сақтау қолхатына берілген жүктер тасымалдаушы жүк алушыға сақтау қолхатын қайтарғаннан кейін жүк алушының иелігінде қалады.
      155-1. Жүкті станциядан алып шығу үшін жүк алушы барлық тиісті төлемдерді енгізгені туралы белгісі бар жүк қағазын, ал жүкті рұқсатнама бойынша алып шығу тәртібі белгіленген станцияларда сондай-ақ тасымалдаушының өкілі қол қойған рұқсатнаманы көрсетеді. Жүкті станцияның аумағынан алып шыққанда рұқсатнама бақылау-өткізу пунктінде жүк алушыдан алынып қояды. Егер жүк бөліп шығарылатын болса, рұқсатнама жүктің соңғы бөлігі шығарылғаннан кейін алынады.
      Егер жүкті шығару ақысыз сақтау мерзімі өткеннен кейін жүргізілсе, жүк алушы қабылдаушы-тапсырушыға жүкті сақтағаны үшін алымды төлегені туралы квитанцияны көрсетеді.
      156. Жүк станцияға жеткізудің белгіленген мерзімінде келмеген жағдайда жүк алушы тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкіліне жүкті қабылдау туралы квитанцияның түпқұжатын немесе жөнелту станциясының анықтамасын көрсетеді. Тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілі жүктің тағайындалу станциясына келмегендігіне көз жеткізеді және жүктің тасымалдауға қабылданғаны туралы көрсетілген квитанцияның түпнұсқасы екендігін тексеру үшін тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілін сұратады. Тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі мұндай сұрау салуды алғаннан кейін, бір тәулік мерзімде жүк қағазының барлық бағандарындағы мәліметтерді жүкті жөнелтуге қабылдау кітабына сәйкес көрсетіп, жүктің тасымалдауға қабылдануын растап жауап береді. Көрсетілген құжаттардың түпнұсқалығы расталған жауап алғаннан кейін тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілі ұсынылған квитанцияда немесе жөнелту станциясының анықтамасында "Жүк келген жоқ" деген белгі соғады және аталған жазбаны тағайындалу станциясындағы тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалпымен және өзінің қолымен растайды.
      Жүкті қабылдау туралы квитанцияда көрсетілген мерзімде келмеген жүкті іздестіру жүк алушының арызы бойынша тасымалдаушы жүргізеді.
      Жүкті іздестіру туралы талаптың негізділігін растау үшін жүк алушы жүкті тасымалдауға қабылдау туралы квитанцияны, ал ол болмаған жағдайда - мына құжаттардың біреуін: егер аталған құжаттарда жүктің түрі, тиеу датасы, жөнелту станциясы, тағайындалу станциясы, жүк тасымалдауға тапсырылған жүк қағазының нөмірі және вагонның (вагондап жөнелтілімде) нөмірі немесе жүкті контейнермен жөнелткенде - контейнердің нөмірі туралы деректері болса, жеткізушінің шот-фактурасын (түпнұсқада немесе көшірмесін), жеткізушінің (жүк жөнелтушінің) шот-фактураны алмастыратын құжатын тапсырады.
      Электрондық жүк қағазы қолданылған қағазсыз технология бойынша тасымалданатын жүк жүкті қабылдау туралы квитанцияда көрсетілген жеткізу мерзімінде келмеген жағдайда, жүк алушы тасымалдаушыға жүкті іздестіру туралы талап қояды. Ол үшін жүк алушы тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкіліне жазбаша арыз береді, онда электрондық жөнелтілімнің нөмірін және жөнелту станциясын көрсетеді. Жүкті іздестіру тасымалдаушының ақпараттық жүйесі арқылы жүргізіледі.
      Шетелден немесе Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы елдердің, Латвия Республикасының, Литва Республикасының, Эстония Республикасының темір жол станцияларынан келе жатқан жүкті іздестіруді тағайындалу станциясының тасымалдаушысы қолданыстағы халықаралық келісімдердің шарттарына сәйкес жүргізеді.
      156-1. Қосымша жеткізу тасымалдау құжаттары бойынша тасымалданатын жүктерді беру былай жүргізіледі:
      негізгі тасымалдау құжаттарымен жүктің келген бөлігі - жүк алушыға жүктің кем шығуына жүк қағазы мен коммерциялық актіні беріп, жол тізімдемесінде қол қойғызып;
      қосымша жеткізу тасымалдау құжаттары бойынша жүктің жетпейтін бөлігі келгенде - жүк алушы негізгі жүк қағазы мен коммерциялық актіні көрсеткенде, қосымша жеткізу жол тізімдемесінде қол қойғызып. Бұл ретте коммерциялық акт вагонның тиесілігіне тәуелсіз тасымалдаушыда қалады.
      Тасымал үшін ақтық есеп айырысу негізгі жүк қағазы бойынша жүргізіледі. Тасымалдаушының станциядағы өкілі қосымша жеткізу құжаттары бойынша келген жүктің берілгендігі туралы белгіні негізгі жүк қағазында соғады.
      Қосымша жеткізу құжаттары бойынша жүк негізгі тасымалдау құжаттары бойынша жүктен бұрын келген жағдайда жүктің келген бөлігін беру жүк алушының қосымша жеткізу жол тізімдемесінде қолын қойғызып жүргізіледі. Сонымен бірге жүк алушы тасымалдаушыға жүктің алынған бөлігін ол негізгі жөнелтілімнің есебіне жатқызатындығы туралы анықтама береді.
      Қосымша жеткізу құжаттары бойынша жүкті қабылдау туралы квитанцияға сәйкес барлық жүк келген жағдайда станция аталған квитанцияның негізінде жоғалтылғандардың орнына жүк қағазы мен жол тізімдемесінің көшірмелерін жасайды және жүкті беруді ресімдеу осы Ережемен белгіленген тәртіпте жүргізіледі.
      156-2. Электрондық жүк қағазын қолданып қағазсыз технологиямен ресімделген, негізгі жөнелтілімнен ағытылған вагондар қосымша жеткізілген жағдайда жүктерді беру:
      осы Ережемен белгіленген тәртіппен негізгі жөнелтілімге электрондық жүк қағазы бойынша келген жүктің бөлігі коммерциялық акт беріліп және жүктің келмеген бөлігі туралы электрондық жүк қағазына және электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесіне белгі соғылып;
      негізгі жөнелтілім келгеннен кейін қосымша жіберу құжаттары бойынша келген жүктің бөлігі - жүк алушы коммерциялық актіні және негізгі жөнелтілімге жүк қағазын, егер ол жүк алушыға берілген болса, көрсеткенде қосымша жеткізу жол тізімдемесінің түпнұсқасында (қосымша жеткізу тізімдемесі вагонмен бірге жүргенде) немесе қосымша жеткізу тізімдемесінің қағаз көшірмесінде (тасымалдаудың қағазсыз технологиясында) қол қойғызылып;
      негізгі жөнелтілім келгенге дейін қосымша жіберу құжаттары бойынша келген жүктің бөлігі - жүк алушы тасымалдаушыға алынған жүктің бөлігін ол негізгі жөнелтілімнің есебіне жатқызатындығы туралы анықтама беріп, қосымша жеткізу жол тізімдемесінің түпнұсқасында (қосымша жеткізу тізімдемесі вагонмен бірге жүргенде) немесе қосымша жеткізу тізімдемесінің қағаз көшірмесінде (тасымалдаудың қағазсыз технологиясында) қол қойғызылып жүргізіледі.

6-тарау. ВАГОНДАР МЕН КОНТЕЙНЕРЛЕРДІ ПЛОМБАЛАУ
ҮШІН БЕКІТУ-ПЛОМБАЛАУ ҚҰРЫЛҒЫЛАРЫН ҚОЛДАНУ

      Ескерту: 6-тарау жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      157. Тасымалданатын жүктердің сақталуын және бөтен адамдардың кіруінің алдын алуды қамтамасыз ету мақсатында тиелген вагондармен контейнерлер:
      1) тасымалдаушының, жүк онымен тиелгенде немесе жол үстінде қайта тиелген жағдайда;
      2) жүк жіберушінің, жүк жүк жіберушімен тиелген жағдайда;
      3) порттың, кемежайдың, жүк кемежаймен жол үстінде, портпен қайта тиелген жағдайда, және олар жүк жіберуші болған жағдайда;
      4) кедендік органдардың жол үстінде Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес тексеру үшін ашқан жағдайда бекіту-пломбалау құрылғыларын қолданылады.
      Сонымен бірге, кедендік органдардың бекіту-пломбалау құрылғылары жіберушінікіне теңестіріледі.
      158. Бекіту-пломбалау құрылғылары (бақылау элементтері бұғаттау құрылғыларымен бір конструкцияда біріктірілген) вагонның, контейнердің тұтастығын бұзбай олардан алу мүмкіндігіне жол бермеуі тиіс.
      159. Бекіту-пломбалау құрылғылары қолдану вагондардың, контейнерлердің ақаусыз бекіту құрылғыларына бекіту-пломбалау құрылғыларында жазылған ақпаратты көзбен шолуды қатерсіз оқу мүмкіндігін қамтамасыз ету арқылы жүргізіледі.
      160. Бекіту-пломбалау құрылғылары мыналарға орнатылады:
      жабық әмбебап вагонда - вагонның әр жағындағы есіктердің жапсырмаларында - бір-бірден БПҚ;
      цистернада - жоғарғы жүк тиеу люгінің қақпағында - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары, осы Ережемен пломбылаудың ерекше тәртібі көзделген жағдайларды қоспағанда;
      жабық хоппер-вагонда - әр жүк түсіру штурвалында және тиеу люктерін бекітетін қарнақтарда - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары;
      жеңіл автомобильдерді тасымалдауға арналған жабық вагонда - әр бүйірлік алаңша есіктерінің бекітпе құрылғыларында және өту алаңында - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары;
      контейнерлерде - сол жақта орналасқан тұтқада, соңғы болып жабылатын есіктің оң жақ жақтауында, арнайы изометриялық вагонда -есікте, баспа тақтайшаларымен бекіту рычагымен жабдықталғанына вагонның әр жағында - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары немесе - вагонның әр жағында бекітуге арналған төмендегі құлақшаларымен жабдықталған есікте- бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары.
      Вагондардың басқа түрлерінде бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату бекітуге арналған арнайы қарастырылған орындарында немесе түмешектерінде жүргізіледі.
      161. Бекіту-пломбалау құрылғылары мынадай белгілерден тұрады:
      1) Темір жол әкімшілігінің әріппен қысқартылған атауы;
      2) кемінде алты белгіден тұратын жеке бақылау белгісі;
      3) жасаушы кәсіпорынның тауарлық белгісі;
      4) бекіту-пломбалау құрылғыларының шығарылған жылының соңғы цифры;
      5) бекіту-пломбалау құрылғыларының атауы.
      Жеке бақылау белгілері бірдей, сондай-ақ анық емес және толық емес бекіту-пломбалау құрылғыларын қолдануға жол берілмейді.
      Вагондармен контейнерлері үшін бекіту-пломбалау құрылғыларына техникалық талаптары осы Ережеге 45 қосымшаға сәйкес белгіленеді.
      162. Бекіту-пломбалау құрылғысы оған, жеке қадағалау таңбасымен қондырылған әзірлеушімен, жүк жіберушімен, тасымалдаушымен қатал есепке алынады (бекіту-пломбалау құрылғыларын қолданған қолданған жағдайда).
      Пайдаланылған бекіту-пломбалау құрылғылары тасымалдаудан кейін жүк алушымен жоюға жатады.
      163. Жіберушінің бекіту-пломбалау құрылғыларына кедендік органдардың түзу бекіту-пломбалау құрылғылары теңестіріледі, егер шекаралық және кедендік бақылау, сондай-ақ санитарлық фитопотологиялық және басқа да түрлерінің тексеру мақсатында вагондарды, контейнерлердің ашылуы орын алғанда, салдары ретінде алғашқы салынған пломбалардың немесе бекіту-пломбалау құрылғыларын ауыстырылуы.
      Вагондардың, контейнерлердің, ашулары тасымалдаушымен осы Ережемен белгіленген (қосымша 43) тәртіппен актімен, немесе "Тасымалдаушы белгісі" жүк қағазындағы бағанында ашу туралы тиісті белгі қою арқылы куәланады. Ашу актісі лайықты беттердің қол қоюларымен куәландырылады, жүзеге асырғандардың бақылау, тасымалдаушы өкілі қол қоюымен және календарлық мөрі салуымен станция, пломбалардың немесе бекітуі ауыстырылуы болған құрылғылардың, ал белгі қапталған тасымалдаушы өкілінің лайықты ашу туралы қол қоюмен куәландырылады, станцияларға пломбалардың немесе бекіту құрылғылардың ауыстырылуы болған жағдайда осы станцияның календарлық мөрі салуымен, сонымен қатар егер соңғы қол қоюлары Қазақстан Республикасының заңымен қарастырылған болса тиісті беттердің, бақылауды жүзеге асырғандардың қолымен куәландырылады.
      164. Вагондармен, контейнерді жол үстінде бекіту-пломбалау құрылғыларынсыз немесе бұзылған бекіту-пломбалау құрылғыларын немесе жүк қағазында көрсетілген мәлімдемеге сәйкес келмейтін бекіту-пломбалау құрылғыларын табылған жағдайда, вагонға, контейнерге алдын ала бұзылған бекіту-пломбалау құрылғыларын немесе жүк қағазында көрсетілген мәлімдемеге сәйкес келмейтін бекіту-пломбалау құрылғыларын алып тастау арқылы жаңа бекіту-пломбалау құрылғылары орнатылады.
      Бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату туралы "Тасымалдаушы белгісі" жүк қағазындағы бағанында бекіту-пломбалау құрылғыларының бақылау белгісін көрсетілумен сәйкес белгі қойылады.
      Вагонда, контейнерде кедендік немесе басқа мемлекеттік бақылау (қадағалау) органдардың бекіту-пломбалау құрылғыларының болуы жүкті беру кезінде тасымалдаушымен оның жағдайын, массасын және орын санын тексеруге негіз бола алмайды.
      Осы Ереженің 27 тарауының талаптарына сәйкес тасымалдаушымен коммерциялық акт рәсімдеген жағдайда оған бекіту-пломбалау құрылғы бірге беріледі.
      165. Жол жүру барысында жүктің жағдайын тексерген жағдайларда, сондай-ақ кедендік тексеру әлде мемлекеттік бақылаудың (қадағалау) басқа түрі үшін бекіту-пломбалау құрылғыларын толық ауыстырмай, жүкке қол жеткізу үшін алынған бекіту-пломбалау құрылғыларын ауыстырумен ғана шектелуге жол беріледі, ол жайында жалпы нысанда акт жасалады және тасымалдау құжатында белгі соғылады.
      Жөнелту станциясында вагонда, контейнерде өткен тасымалдардан қалған БПҚ анықталған жағдайларда оларды жүкті кімнің тиеуіне қарай жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы алып тастауы тиіс.
      166. Қазақстан Республикасының аумағында 13-қосымшада аталған жүктерді БПҚ-сыз, бірақ есіктерді, люктерді жабуға бұраулар (тростық, кідірістік) міндетті түрде салып тасымалдауға жол беріледі.
      Егер цистерналардың конструкциясы төменгі ағызу аспаптарын жоғарғы тиеу люгін ашпай-ақ ашылуына жол бермейтін болса, олар пломбыланбайды.
      167. Осы Ережемен көзделген жағдайларда, сондай-ақ жүктері түсірілген бос вагондар да, контейнерлер де пломбыланады немесе тиелген вагондарға бекіту-пломбалау құрылғыларымен жабылғанға ұйқас бұраулармен жабылады.
      Вагондарының сериясы 918 меншікті және жалданған бос вагондарды тасымалдау, 800 нөмірленген рефрежераторлық вагондардан, изметриялық вагодардан қайтадан жабдықталған вагондарды, 927 нөмірленген жеңіл автомобильдері үшін арнайы платформаларды бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату жүк алушының есебінен жүргізіледі.
      Дезопромстанцияларына (дезопромпункты) бірінші және екінші категориясы бойынша санитарлық өңдеуді қажет ететін жабық, изометриялық бос вагондарын жүкті түсіргеннен кейін жіберген кезде есіктерге және люктерге бұраулармен пломбалар салынады.
      167-1. Вагондарды, контейнерлерді пломбылау үшін осы Ереженің талаптарын ескеруінсіз жасалған бекіту-пломбалау құрылғылары қолдануға жол берілмейді.

7-тарау. ЖҮК ҚАҒАЗЫН ЖӘНЕ ТАСЫМАЛДАУ
ҚҰЖАТТАРЫН РЕСІМДЕУ

     168. Жүктерді вагондап және шағын жөнелтіліммен тасымалдау ГУ-27 нысанды (14-қосымша) жүк қағазымен не болмаса ГУ-29-0 нысанды (15-қосымша):
      жүк қағазының түпнұсқасының (жүкпен бірге жүреді және тасымалдаушымен жүк алушыға беріледі);
      жол тізімдемесінен (жүкпен бірге жүреді және тасымалдаушыда тағайындалу станциясына қалады);
      жолдық тізімдеме түбіртегінен (жіберу станциясында тасымалдаушыда қалады);
      жүкті қабылдау туралы квитанциядан (жүк жіберушіде қалады) тұратын тасымалдау құжаттарының жинағымен ресімделеді.
      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесін қолданып ресімделген жағдайда электрондық тасымалдау құжатының көшірмесі ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) әмбебап жүк қағазынан, жол тізімдемесінен, жол тізімдемесінің түбіртегінен және ГУ-29-У-ВЦ нысанды (17-қосымша) жүкті қабылдау туралы квитанциядан тұратын жинақ болып табылады. ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) жүк қағазы тасымалдардың барлық түрлерін ресімдеуден тұрады және тасымалдаушы ресімдейтін жеткізу темір жол жүк қағаздарының барлық түрлерін ауыстырады. Әмбебап жүк қағазы басуға телетайптық форматтағы(тар) орама қағазбен де, 11 форматтағы жеке парақтармен де беріледі.
    Ескерту: 168-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    169. Тасымалдау құжаттарының бланктері машинкамен басу тәсілімен, тауар кассирінің АЖО-сы пайдаланып немесе қолмен шарикті қаламмен толтырылады. Жекелеген мәліметтер мөрқалыптар түрінде көрсетіледі. Тасымалдау құжаттарында өшіруге және түзетуге жол берілмейді. Жүк жөнелтушінің тасымалдау құжатына енгізген мәліметтерін өзгерту қажет болғанда, жүк жөнелтуші осындай құжаттың жаңа бланкін толтырады. Тасымалдаушының тасымалдау құжатына енгізген өзгерістері мен қосымша мәліметтері тасымалдау құжатын ресімдеген тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен куәландырылады.
    Тасымалдаушы жүк жөнелтушіге жүк қағазының бланктерін калькуляцияға сәйкес ақыға береді.
    170. Жүк жөнелтушінің осы Ережеге сәйкес ресімдеген жүк қағазы мен оның негізінде жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау туралы берілген квитанция жүкті тасымалдауға жасасылған шартты растайды.
      Жүк қағазы жол тізімдемесімен қоса жүкпен тағайындалу станциясына дейін жүреді, ол жерде жүк алушыға жол тізімдемесіне қолын қойғызып беріледі. Жүкті қабылдау туралы квитанция жүк жөнелтушіге жол тізімдемесінің түбіртегіндегі тиісті бағанда қол қойғызып беріледі. Жол тізімдемесінің түбіртегі тасымалдаушыда қалады.
      Тасымалдауды тасымалдардың электрондық досьесін қолданып ресімдегенде жүк темір жол көлігінде қабылданған тасымалдарды ұйымдастыру технологиясына сәйкес қағаз тасымалдау құжаттарымен (электрондық құжаттардың көшірмелері) бірге немесе оларсыз (қағазсыз технологияда) жол жүреді.
      Егер тасымалдар үшін ақы төлеуші экспедитор болып табылатын болса, онда оның өтініші бойынша тасымалдаушы жол тізімдемесінің қосымша данасын олардың арасында жасалған жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шартқа сәйкес жеке төлем бойынша береді.
    Ескерту: 170-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    171. Мынадай тасымалдарды бір тасымалдау құжатымен ресімдеуге жол берілмейді:
    1) басқа жүктермен келе жатқан тез бүлінетін жүктерді, жолсеріктер ілесіп жүретіндерді қоспағанда;
    1-1) рефрежераторлық секцияда келе жатқан тез бүлінетін жүктерді;
    2) өздерінің қасиеттері бойынша бірге бір вагонда тасымалдауға жол берілмейтін жүктерді;
    3) тасымалдауда сақтанудың ерекше шараларын қолдануды талап ететін жүктерді мұндай шараларды талап етпейтіндермен бірге;
    4) санитарлық, ветеринарлық, өзге де ерекше нормалар мен ережелерді талап ететін жүктерді мұндай нормалар мен ережелердің сақталуын талап етпейтін жүктермен;
    5) осы Ережеге сәйкес сақтау мерзімі әр түрлі жүктерді.
    Ескерту: 171-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    172. Тасымалдаушы жүк жөнелтушінің жүк қағазында көрсеткен мәліметтерінің дұрыстығын және жолдама құжаттардың болуын тексереді.
    Ескерту: 172-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    173. Тасымалдау құжаттары мәтіндік ақпаратымен қатар оның кодтық ақпаратынан тұрады. Кодтық ақпаратқа арналған орындар тасымалдау құжаттары бланктерінің рамкамен қоршалған орындарында көзделген. Тасымалдау құжаттарындағы ақпаратты кодтау тәртібін тасымалдаушы белгілейді.
    174. Тасымалдардың электрондық досьесі тауар кассирінің АЖО-сында ресімделеді және тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық желісіне деректермен электрондық алмасу желісі арқылы беріледі. Ақпараттық жүйе электрондық тасымалдау құжаты деректерінің сақталуын және қауіпсіздігін, құпиялылықтың сақталуын және мәліметтерді рұқсатсыз қол жеткізуден қорғауды қамтамасыз етеді.
    Тасымалдардың электрондық досьесі қолданылған тасымалдау шарты тасымалдаушының автоматты ақпараттық жүйесінен автоматтандырылған ақпарат жүйесінен хабарламаның - электрондық құжаттың (квитанцияның) алынғандығы оң растауды тауар кассирінің АЖО-сына қабылдағаннан және жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау туралы квитанцияны (қағаз немесе электрондық түрде) бергеннен кейін жасасылған болып саналады.
    Жүк жөнелтушіде немесе жүк алушыда меншікті автоматтандырылған жүйе болғанда тасымалдау құжаттарын жүк жөнелтуші (жүк алушы) мен тасымалдаушы арасында қабылданған технология мен стандарттарға сәйкес деректермен электрондық алмасу арқылы ресімдеуге жол беріледі. Деректермен электрондық алмасуда сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына немесе тараптардың келісіміне сәйкес электрондық-цифрлық қолтаңба да қолданылады.
    175. Тасымалдардың электрондық досьесіне құқылы тұлғаның деректемелері бойынша деректер енгізуді: жүк жөнелтуші, жөнелту  станциясы, жол жүру барысындағы станциялар, тағайындалу станциясы жүргізеді.

&1. Жүк жөнелтушінің жүк қағазын толтыруы

    176. "Жылдамдық" бағаны - жүк тасымалдарының қандай жылдамдықпен (жүктік немесе үлкен) жүзеге асырылуы керектілігі көрсетіледі. Егер жүкті тасымалдау тасымалдаушының тарифтік басшылығына сәйкес үлкен жылдамдықпен жүзеге асырылуы тиіс болса, жүк жөнелтуші бұл бағанда осы жылдамдықты көрсетеді.
    Ескерту: 176-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    177. "Вагонның түрі", "Вагонның N", "Вагонның жүк көтергіштігі", "Біліктердің саны", "Мойынтірек туралы мәліметтер", "Тіркеменің коды, Вагонның типі", "Вагон шанағының көлемі", "Тиеудің техникалық нормасы" бағандары жүкті жүк жөнелтушінің құралдарымен тиегенде әр вагонға қатысты толтырылады.
    Жүктерді рефрежираторлық секцияларда тасымалдағанда "Вагонның түрі" бағанында "PC" әріптері қойылады, ал "Вагонның N" бағанында бөлшекпен көрсетіледі: алымында - рефрижераторлық секцияның нөмірі, бөлімінде - вагонның нөмірі көрсетіледі.
    "Вагонның N" бағанын толтырғанда, вагонның нөмірінен басқа қосымша вагон иесі - темір жол көлігі әкімшілігінің цифрлық коды Халықаралық теміржолдық жүк тасымалдары туралы келісімге (ХЖҚК) сәйкес көрсетіледі.
    Жүктерді тіркеспен тасымалдағанда вагондарға қатысты мәліметтер тіркестің барлық вагондары бойынша көрсетіледі.
    Жүк қағазына Достастық мемлекеттері Латвия, Литва және Эстония кәсіпорындары мен ұйымдарының меншігіндегі вагондар туралы деректер жиынтығынан тұратын Вагондар паркінің автоматтандырылған деректер паркінде тіркелген вагондардың нөмірлері ғана енгізіледі.
    178. "Габаритсіздіктің индексі" бағанында келесі реттілігімен бес сандық индексімен габаритсіздік индексі көрсетіледі: 1-ші белгі - әріп "Н", 2-ші белгі - габаритсіздіктің төменгі дәрежесі, 3-ші белгі - габаритсіздіктің бүйір дәрежесі, 4-ші белгі - габаритсіздіктің жоғарғы дәрежесі, 5-ші белгі - аса габаритсіздік. Жүк габаритсіздігі болмағанда "Габаритсіздіктің индексі" бағаны толтырылмайды.
    Ескерту: 178-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    179. "Тиеудің техникалық нормасы" бағаны - вагонды тиеудің техникалық нормасы көрсетіледі. Техникалық нормалар белгіленбеген жүктер бойынша бұл бағанда қысқаша "Н/Б" деп көрсетіледі.
    180. "Жөнелту станциясы және тасымалдаушы" бағаны - тасымалдаушының және жүкті жөнелту станциясының толық атауы тасымалдаушының тарифтік басшылығына (прейкурантпен) сәйкес көрсетіледі. Аталған баған станцияның мөрқалыбын қоюмен толтырылады.
      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде жөнелту станциясының атауы тасымалдаушының Тарифтік басшылығы (прейкуранты) негізінде жасалған магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің станциялар жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.
    Ескерту: 180-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    181. "Тағайындалу станциясы және тасымалдаушы" бағаны - тасымалдаушының және жүктің тағайындалу станциясының толық атауы тасымалдаушының тарифтік басшылығына сәйкес көрсетіледі. Жүк жүкті түсіру клиенттің кірме жолдарында ғана жүзеге асырылатын станцияға бара жатқан жағдайларда "Тағайындалу станциясы және тасымалдаушы" бағанында станцияның атауы тұсында "кірме жолға беріліп..." деген белгі соғылады және кірме жолы қызмет көрсетуге тағайындалған жүк алушының атауы көрсетіледі.
      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде тағайындалу станциясының атауы N4 Тарифтік басшылықтың негізінде жасалған магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің станциялар жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.
    Ескерту: 181-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    182. "Жүк жөнелтуші" бағаны - жүк жөнелтушінің дәл және толық атауы және оның коды Қазақстан Республикасының кәсіпорындары мен ұйымдарының жіктегішіне сәйкес көрсетіледі. Егер жүкті жеке тұлға жөнелтіп отырса, жүкті жөнелтіп отырған тұлғаның тегі, аты және әкесінің аты (толығымен) көрсетіледі.
    183. "Жүк жөнелтушінің почталық мекен-жайы" бағаны - жүк жөнелтушінің почталық толық мекен-жайы (индексімен) республиканың, облыстың, ауданның, қаланың, селоның, көшенің атауы және үйдің нөмірі көрсетіледі.
    184. "Жүк алушы" және "Жүк алушының почталық мекен-жайы" бағандары осы Ережемен белгіленген тәртіппен толтырылады.
    "Жүк жіберуші" және "Жүк алушының почталық мекен жайы" бағаналарын толтыру кезінде тек қана бір заңды немесе жеке тұлғаның аты көрсетіледі.
    Ескерту: 184-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    185. "Төлем төлеуші" бағаны - жүкті жөнелткенде және бергенде тасымал үшін есеп айырысуды жүзеге асырған тасымалдау процесіне қатысушы заңды тұлғаның атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (толығымен) және төлем жасаушының коды көрсетіледі.
    Ескерту: 185-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    186. "Жүк жөнелтушінің белгілері" - жүк жөнелтушінің жүк орындарында белгілеген ерекше белгілері көрсетіледі.
    187. "Орындардың саны" бағаны - жүктің әрбір атауы (құрама жөнелтілім) бойынша, ораманың әрбір түрі бойынша жүктердің орны жеке және орындардың жалпы саны көрсетіледі.
      Жүктерді пакеттермен табандықтарда тасымалдағанда бұл баған бөлшекпен:
      алымында - табандықтарда қалыптастырылған пакеттердің саны;
      бөлімінде - пакеттердегі орындардың жалпы саны көрсетіледі.
      үйіндімен жөнелтілетін жүктер үшін,- "Үйінді" сөзі;
      ақтара тиеумен жөнелтілетін жүктер үшін,- "Ақтара тиеу" сөзі;
      құюымен жөнелтілетін жүктер үшін,- "Құйылу" сөзі;
    Ескерту: 187-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    188. "Орамасы" бағаны - жүк ыдысының түрі қысқартылып көрсетіледі, мысалы, жүктер жәшіктерге, қораптарға, бөшкелерге, себеттерге салынғанда тиісінше "жәш.", "қор.", "бөш.", "себет".
    Тасымалдауға оралмаған жүк берілсе бұл бағанда "Н/Б" деп қысқартылып көрсетіледі.
    Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде ораманың қысқартылған атауы тауар кассирі АЖО-сының жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.
    189. "Жүктің атауы" бағаны - жүктің толық атауы Жүктердің Бірыңғай тарифтік-статистикалық номенклатурасына сәйкес көрсетіледі.
      "Жүктің атауы" бағанын көрсеткенде әртүрлі жүк атауына байланысты әрбір жүктің толық атауы Жүктердің Бірыңғай тарифтік - статистикалық номенклатурасына және Гармонизирлендірілген жүк номенклатурасына сәйкес көрсетіледі.
      Бір номенклатуралы жүк позициясына сәйкес келетін, әртүрлі жүк атауын тармақта көрсеткен кезде, код ретінде тарифтік басшылығына сәйкес код позициясы көрсетіледі. Әртүрлі номенклатуралы жүк позициясына сәйкес келетін, әртүрлі жүк атауын тармақта көрсеткен кезде, код ретінде сол позицияға сәйкес жүк коды, сондай-ақ тарифті басшылыққа сәйкес құрама жөнелтілім коды қосымша беріледі.
      Жүк қағазында бір жөнелтіліммен тасымалданатын барлық жүктерді атап көрсету үшін орын жетпегенде, жүк жөнелтуші өзінің ұйымының бланктерінде (тасымалдау құжатының форматынан артық болмайтын) тасымалданатын барлық жүктердің белгілерін, маркаларын, орындарының санын, орамасын, атауын және массасын көрсетіп тізімдеме жасайды. Тізімдеме қаржылық операцияларда қолданылатын мөрмен және жүк жөнелтуші-ұйымның басшысы уәкілеттендірген тұлғаның қолымен расталып, төрт данада жасалады.
      Орындардың жалпы саны және жүктердің массасы жүк қағазының тиісті бағандарында көрсетіледі, ал "Жүктің атауы" бағанында "Құрама жөнелтілім, жүктің тізбесі қоса берілген" деп көрсетіледі. Тізімдеменің даналары жүк қағазына және жол тізімдемесінің түбіртегіне мықтап қыстырылады. Тізімдеменің бір данасы жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау туралы квитанциямен беріледі.
    Ескерту: 189-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    190. "Жүктің жүк жөнелтуші белгілеген кг-мен массасы" бағаны - егер жүктің массасын ол не болмаса оның қатысуымен анықталса жүк жөнелтуші толтырады. Жүктің массасы вагон таразыларымен анықталса, тиісті бағандарда оның бруттосы, неттосы және вагон ыдысының массасы көрсетіледі.
    Әр түрлі атаудағы және әр түрлі орамдағы ыдыстағы-дара жүктерді тасымалдауға бір тасымалдау құжатымен бергенде, әр атаудағы жүктің массасы ораманың әрбір түрі бойынша жеке және аталған құжат бойынша берілген жүктердің жалпы массасы көрсетіледі.
    Егер өз баған өсінде жүк тасымалы кезінде "Нетто масса қорытындысы" және "Вагон тарасы" толтырылмайды, ал бағанында "Анықталған жүк массасы кг-мен" және "Масса брутто" өзінің өсінде жөнелтілетін жүктің массасы көрсетіледі.
      Вагон салмағындағы "Масса нетто қорытындысы" сәйкес бағанда көрсетіледі:
      Вагонның брутто массасы таразыға өлшеу жолымен анықталады;
      Вагонның тара массасын анықтаған кезде,қысқартылған "брутто-н" алынып тасталған өлшену жолымен алынған мәліметтер таразыда көрсетіледі, егер тара массасы вагон мәліметіне сәйкес анықталған болса, онда "пров" қысқартуы алынып тасталады. Вагонның тара массасы белгіленген станцияда жүкпен бірге жүк алушыға берілмейтін, мұнда бірақ вагон тара массасы қосылмаған, алынбалы және алынбалы емес құрал-жабдықтары бар вагон есебімен анықталады.
      "Жүктің атауы" бағанында әртүрлі жүк атауы немесе бір түрдегі жүк әртүрлі хаттамада "Анықталған жүк массасы кг-мен" бағанында әртүрлі жүк массасының хаттамасына сәйкес жеке салмағы және жөнелтуге жіберілетін жүктің жалпы массасы көрсетіледі.
    Ескерту: 190-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    191. "Орындардың жиынтығы" бағаны - тасымалдауға берілген барлық жүк атауы орындарының жалпы саны жазумен көрсетіледі.
    192. "Масса жиынтығы" бағаны - тасымалдауға берілген жүктің жалпы массасы көрсетіледі.
    Ескерту: 192-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    193. "Массаны анықтау тәсілі" бағаны - жүктің массасы қандай тәсілмен анықталғандығы көрсетіледі (жүктің массасы жүк жөнелтушімен не болмаса оның қатысуымен анықталған жағдайларда толтырылады).
    Егер жүктің массасы стандарт бойынша анықталса, бұл бағанда бір жүк орнының брутто және нетто массасы көрсетіледі.
    Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде "Массаны анықтау тәсілі" бағаны тауар кассирінің АЖО-сының жіктегішіне сәйкес толтырылады.
    194. "БПҚ туралы мәліметтер" бағанында плобылау кіммен өндірілгенін: жүк жөнелтушімен немесе тасымалдаушы.
      "БПҚ типі" бағанында вагонға орнатылған бекіту-пломбылау құрылғысының типі (бұдан әрі-БҚП) көрсетіледі.
      "К/ белгілері" бағанында БПҚ бақылау белгісі көрсетіледі.
      "БПҚ типі" және "К/белгілері" бағандары Нақты Ережелердің 6 бөлімінің талаптарына сәйкес вагондарда орнатылған барлық БПҚ үшін толтырылады.
    Ескерту: 194-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    195. Тасымалдағанда және сақтағанда сақтанудың ерекше шараларын сақтауды талап ететін жүктер бойынша жүк қағазының жоғарғы бөлігінде ("ерекше белгілер мен мөрқалыптарға арналған орын") жүк жөнелтуші осы Ережемен көзделген жазбаларды, соның ішінде мөрқалыптар түрінде, жүктің ерекше қасиетін сипаттайтын өзге де белгілерді қояды.
    196. "Мәлімделген құндылық" бағаны - жүк жөнелтушінің жүктің мәлімделген құндылығы жазумен көрсетіледі.
    197. "Жүк қағазына енгізілген мәліметтердің дұрыстығына жауап беремін" бағаны - жүк жөнелтуші қолын анық қояды және өзінің аты-жөнін көрсетеді, жүк жөнелтуші уәкілеттендірген тұлға тасымалдау құжаттарын ресімдеуге берілген сенімхаттың негізінде қосымша лауазымын көрсетеді.
    Ескерту: 197-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    198. Жүк қағазының сырт жағындағы "Жүк Техникалық  шарттардың __ ______ тарауының ______ суретіне ___________ сәйкес дұрыс орналастырылған және бекітілген" 1-бағаны жүктерді вагондар мен контейнерлерде орналастырудың және бекітудің техникалық шарттарының (бұдан әрі - техникалық шарттар) талаптарына сәйкес толтырылады. Бұл мәліметтер қол қойған тұлғаның лауазымы, тегі, аты-жөні көрсетіліп қойылып куәландырылады.
    Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде оған техникалық шарттарға сәйкес деректер, сондай-ақ жүкті орналастыруға және бекітуге жауапты тұлғаның лауазымы мен тегі енгізіледі.
    199. Жүк жөнелтуші 4-ші бағанда қарастырылған, сондай-ақ Негізгі Ережеде көрсетілмеген белгілерді де жасауға құқылы (мысалға: жүктің түрлілігі мен өнімнің маркасы жайлы қажетті мағлұматтар туралы) жағдайларда мынадай белгілер жасалады:
    "ашық жылжымалы құрамда жүк жөнелтушімен келісілген _______ N_____ рұқсат.";
    табандықтардың саны - жүкті табандықтарда тасымалдауға бергенде; жөнелтушінің вагонда орнатқан қарапайым құралдарының (мысалы, көкөніс қалқандары, пештер, астық қалқандары) атауы мен саны;
    жүктерді алынбалы жабдықпен және қымтаумен тасымалдағанда жабдық пен қымтау материалдарының массасы;
    жүк жөнелтушінің жүкті қатудан сақтау үшін қабылдаған профилактикалық шаралары;
    тасымалдауға берілген орамасыз жүкте көзге көрінетін зақымдардың болуы, (мысалы, "станоктің ___ деталі түсіп қалған", "машинаның фарасы сынған");
    осы Ереженің талаптарына сәйкес жүк жөнелтушілердің қоса беретін құжаттарының (мысалы, сипаттама, техникалық паспорт, мүкәммалдық алынбайтын бекітпені бекіту сызулары), сондай-ақ мемлекеттік бақылау жасауға уәкілетті органдардың талаптарымен белгіленген құжаттардың атаулары. Қоса берілетін құжаттар тасымалдау құжаттарына мықты тіркеледі.
    Ескерту: 199-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    200. Жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында деректерді электрондық алмасу ұйымдастырылғанда жөнелтуші электрондық тасымалдау құжатында бағандарды толтырғанда жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық өзара іс-қимыл жасау технологиясы мен стандарттарына және тауар кассирінің АЖО-сы мен тасымалдаушының автоматты ақпарат жүйесінде қолданылатын жіктегішке сәйкес кодтауды жүргізеді.
    Жекелеген жүк түрлерінің тасымалына тасымалдау құжаттарын әзірлеудің қосымша талаптары, осы жүктерді тасымалдау ережесіне сәйкес белгіленеді.
    Ескерту: 200-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

&2. Жөнелту станциясының жүк қағазды толтыруы

      201. "Ерекше белгілер мен мөрқалыптарға арналған орын" бағанында мынадай белгілер қойылады:
      Пойыз құрамына вагонды бекіту жайлы мынандай жағдайларда, қауіпті жүктерді тасымалдау ережесіне, темір жол транспортын эксплуатациялаудың техникалық ережелеріне және осы Ережемен көзделген және магистральдық желі операторы белгіленген тәртіппен бекіткен 1520 мм жолтабан темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықпен көзделген жағдайларда;
      тасымалдардың аталған бағытында жылжымалы құрамның массасы, түрі немесе тиеу габариті бойынша шектеулер туралы (ол жайында белгі жүк қағазына виза қойғанда жасалады);
      "дөңестен түсірілмесін" - осы Ережемен көзделген және магистральдық желі операторы белгіленген тәртіппен бекіткен 1520 мм жолтабан темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықпен көзделген жағдайларда;
      "N ___ тікелей жөнелтілушілік маршрут" немесе "_________ ст. таратылатын N ___ жөнелтілушілік маршрут" - жүктерді жөнелтілушілік маршрутпен тасымалдағанда;
      "N ___ тікелей айналмалы маршрут" немесе "_________ст. таратылатын N ___ айналмалы маршрут" - жүктерді айналма маршруттармен тасымалдағанда.
      Сонымен қатар, егер жүк барлық жол бойында әскериленген күзетпен бірге алып жүру жағдайы туындаса, аталған жүкқағаз бөлімінде "Күзет" деген штамп қойылады.
    Ескерту: 201-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    202. "N№___ жүк қағазы" бағанында аталған жүк тағайындалу станциясына дейін баратын жол тізімдемесінің типографиялық нөмірі (жөнелтілімнің нөмірі).
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде жөнелтілімнің нөмірі темір жол көлігінде белгіленген тәртіппен бөлінген станция жөнелтілімдерінің нөмірлеріне сәйкес машиналық тәсілмен қойылады.
    Ескерту: 202-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    203. "N___ өтінім бойынша" бағанында тасымалдаушы қабылдаған өтінімнің нөмірі көрсетіледі. Жүктер өтінімсіз қабылданған да тиеу өкімінің нөмірі көрсетіледі.
    204. "Жүкті "___" _______________ енгізуге рұқсат етілген" - жүктерді тасымалдауға жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарға берудің барлық жағдайларда толтырылады.
    Ескерту: 204-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    205. "Тиеу "___" _______________тағайындалған" - жүктерді тиеуге жалпы пайдаланымдағы орындарға берудің де, бір жүк жөнелтуші/жүк алушы пайдаланатын кірме жолдарға берудің де барлық жағдайларында толтырылады. Жүк қағаздарға виза қоюдың тәртібін тасымалдаушы белгілейді.
    Ескерту: 205-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    206. "Жүктің тасымалдаушы анықтаған кг-дағы массасы" және "Массаны анықтау тәсілі" бағандары - жүктің массасын тасымалдаушы анықтағанда тасымалдаушымен толтырылады. Бұл ретте таразының үлгісі көрсетіледі.
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде "Массаны анықтау тәсілі" бағаны тауар кассирі АЖО-сының жіктегішіне сәйкес толтырылады.
    207. "Тасымалдаушының қабылдаушы-тапсырушысы" бағанында жүктің массасы тасымалдаушымен не болмаса оның қатысуымен анықталғанда тасымалдаушының жөнелту станциясындағы қабылдаушы-тапсырушысы анық қол қояды.
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде, егер жүктің массасы тасымалдаушымен не болмаса жүк жөнелтуші тасымалдаушының қабылдаушы-тапсырушысымен бірлесіп анықтағанда қабылдаушы-тапсырушының тегі енгізіледі.
    208. "Т.ж. маркасы" бағанында (жүктерді шағын жөнелтіліммен тасымалдағанда толтырылады) жүктерді жөнелтуге қабылдау кітабы бойынша реттік нөмірі, жөнелтілімдегі орынның саны және жөнелту станциясының коды көрсетіледі.
    "Жөнелту станциясы" бағанында жөнелту станциясының атауы және осы станцияға N 4 Тарифтік келісімге сәйкес берілген коды мөрқалыппен көрсетіледі.
    209. Жүк қағазының сырт жағында "Жүкті бөліп әкелу" 2-бағанында тасымалдаушының қабылдаушы-тапсырушысы аталған жөнелтілімге жататын жүктің жалпы пайдаланымдағы орындарға жеке әкелінген әрбір бөлігі бойынша датасын, орындардың санын және жүктің массасын қояды. Бұл мәліметтер қабылдаушы-тапсырушының қолымен куәландырылады.
    Ескерту: 209-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    210. "Тарифтік белгілер", "___ км үшін төлемдермен есеп айырысу", "Жөнелткенде" бағандары тарифтік басшылық (прейскурантпен) тасымалдаушысына сәйкес толтырылады,"алынып тасталған тариф N" бағанында ерекше тарифтің коды көрсетіледі.
      "Жөнелткенде" бағанында тасымалдаушының жүк тасымалдары үшін есептеулерді немесе төлемдерді өндіріп алуды жүргізетін өкілі тасымал ақысының, жолсеріктің (жолсеріктердің) жол жүргені үшін, жүктің мәлімделген құндылығы үшін алымдардың мөлшерлерін төлемдер туралы басқа да белгілерді көрсетеді.
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде тарифтік белгілердің кодтары магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі жіктегішіне сәйкес қойылады. "___ км үшін төлемдермен есеп айырысу", "Жөнелткенде" бағандары тауар кассирінің АЖО-сында бағдарламалық қалыптастырылады.
    Ескерту: 210-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    211. "Төлемдер жөнелту станциясында өнідіріп алынған" бағанында - әртүрлі алымдар квитанциясының нөмірі немесе төлем картасының нөмірі көрсетіледі. Төлемдерді өндіріп алу тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен куәландырылады.
    Егер жүктерді жөнелтуші және алушы жеке тұлғалар болып табылғанда "Жөнелтуші" және "Алушы" бағандары  цифрлық кодпен толықтырылады.
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде тасымал төлемдері туралы мәліметтер оларды өндіріп алу орнына және есеп айырысу түріне қарай тауар кассирінің АЖО-сында бағдарламалық қалыптастырылады.
    212. Жүк қағазының және жол тізімдемесінің сыртқы жағының сол жақ жоғарғы бұрышында, сондай-ақ жол тізімдемесі түбіртегінің және жүкті тасымалдауға қабылдау квитанциясының бет жағында станцияның жүкті тасымалдауға қабылдау уақыты туралы күнтізбелік мөрқалыбы соғылады.
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде жүкті тасымалдауға қабылдау датасы тауар кассирінің АЖО-сы арқылы электрондық тасымалдау құжатына енгізіледі.
    Ескерту: 212-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    213. Жөнелту станциясының, тағайындалу станциясының атауларынан кейін станцияларға тарифтік басшылыққа (прейскурантқа) сәйкес берілген коды қойылады. Жөнелту станциясы жүк жөнелтуші жүк қағазын бергенде ондағы мәліметтер мен белгілерді жол тізімдемесіне, жол тізімдемесінің түбіртегіне және жүкті қабылдау туралы квитанцияға көшіреді.
      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде кодтар тауар кассирінің АЖО-сында және магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қолданылатын жіктегішке сәйкес қойылады.
      Жүк тасымалы тасымалдардың электронды жүкқағаз қолданылып рәсімделгенде, рәсімделген жүкті қабылдау мерзімі электронды жүкқағазға енгізіледі.
    Ескерту: 213-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

&3. Жүк қағазын жол жүру барысындағы
станциялардың толтыруы

    214. Жол жүру барысында осы Ережемен көзделген барлық белгілерді тасымалдаушының станциядағы өкілі жүк қағазының сырт жағындағы "Тасымалдаушының белгілері" 5-бағанында жасайды.
    Аталған жөнелтілімге жататын акт жасағанда, актінің нөмірі, оның жасалған датасы, акт не туралы жасалғандығы көрсетіледі (мысалы, "____ орынның кем болуы туралы", "____ кг массаның кем болуы туралы"). Жеткізу мерзімін ұзартуға құқық беретін жүктің кідіртілу себептері туралы.
    Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде белгілер тасымалдардың электрондық досьесіне автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің қызмет ету технологиясына сәйкес енгізіледі және электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесіне (егер жүк электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен келе жатса) қойылады.
    215. Жүкті жаңа тасымалдау құжаттарын ресімдеумен барар жері өзгертілгенде мына мазмұндағы белгілер қойылады:
      жаңа тасымалдау құжаттарында - "Жүктің барар жері _____________(рұқсат берген тұлғаның тегі, лауазымы) "___" ________"N ___ өкімі бойынша өзгертілген, бастапқы жүк қағазының N _____, жөнелту станциясы _______________, тағайындалу станциясы ______________".
      Белгілер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және мекен-жайды ауыстыруды ресімдеген станцияның мөрқалыбымен куәландырылады.
      Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы тармақта аталған деректер мен оларды тасымалдау құжаттарына енгізген тасымалдаушының станциядағы өкілінің тегі тиісінше жаңа және бастапқы электрондық тасымалдау құжаттарында толтырылады. Барар жерін ауыстыруды ресімдеуде басылған ГУ-27-У-ВЦ нысаны бойынша (16-қосымша) жаңа және бастапқы электрондық жүк қағазының қағаз көшірмелері тасымалдаушының тауар кассирінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады.
    Ескерту: 215-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    216. Жүктің барар жерін бастапқы тасымалдау құжаттары бойынша өзгерткенде тасымалдау құжатындағы тағайындалу станциясының атауы және оның коды, жүк алушы және оның коды (қажет болғанда оқуға болатындай) сызылып тасталады және барар жерін өзгерту туралы өкімге сәйкес жаңа деректер мен олардың коды көрсетіледі. Түзетулер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен куәландырылады. Сонымен қатар, Жүктің барар жері _____________(рұқсат берген тұлғаның тегі, лауазымы) "___" ________" N ___ өкімі бойынша ___________________т.ж. ___________________ станциясына өзгертілген" деген белгі соғылады. Белгі тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен куәландырылады. Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы тармақта аталған деректер ГУ-27-У-ВЦ нысанды бастапқы электрондық жүк қағазының және ГУ-29-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) жол тізімдемесінің қағаз көшірмелерінде толтырылады, олар тауар кассирінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады. Тасымалдардың электрондық досьесінде тағайындалу станциясын және алушыны өзгерту тасымалдаушының автоматтандырылған  ақпараттық жүйесінің қызмет ету технологиясына сәйкес жүргізіледі.
    217. Тағайындалу станциясын өзгертусіз жүк алушыны өзгерткенде жүк алушының атауы және оның коды (қажет болғанда оқуға болатындай) сызылып тасталады  және жүк жөнелтушінің арызы негізінде жаңа жүк алушының атауы және оның коды көрсетіледі. Жасалған түзетулер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен куәландырылады. Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы тармақта аталған деректер ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) бастапқы электрондық жүк қағазының және ГУ-29-У-ВЦ нысанды (17-қосымша) жол тізімдемесінің қағаз көшірмелерінде толтырылады, олар тауар кассирінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады. Тасымалдардың электрондық досьесінде алушыны өзгерту автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің қызмет ету технологиясына сәйкес жүргізіледі.
    218. Жүкті жол жүру барысында басқа вагонға қайта тиеген жағдайда тасымалдау құжатында вагонның нөмірі және ол туралы басқа да мәліметтер (қажет болғанда оқуға болатындай) сызылып тасталады, содан кейін жүк қайта тиелген вагон туралы деректер қойылады. Бұл түзету қайта тиеуді басқарған тасымалдаушы өкілінің қолымен және жүк басқа вагонға қайта тиелген станцияның мөрқалыбымен куәландырылады.
    Жүкті электрондық жүк қағазын қолданып тасымалдағанда оған осы тармақта аталған деректерден басқа қайта тиеуді басқарған тасымалдаушының станциядағы өкілінің лауазымы мен тегі енгізіледі.
    Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы тармақта аталған деректер, сондай-ақ қайта тиеуді басқарған тасымалдаушының станциядағы өкілінің лауазымы мен тегі ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) бастапқы электрондық жүк қағазының және ГУ-29-У-ВЦ нысанды (17-қосымша) жол тізімдемесінің қағаз көшірмелеріне енгізіледі. Тасымалдардың электрондық досьесінде вагон нөмірін өзгерту тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің қызмет ету технологиясына сәйкес жүргізіледі.

&4. Жүк қағазын тағайындалу станциясында толтыру

    219. "Келуі бойынша" бағанында - ақтық есеп айырысу бойынша тасымалдау ақысының сомасы, тасымалдау құжаттары бойынша тағайындалу станциясында өндіріліп алынған қосымша алымдар, тасымал ақысының және тасымалдаушыға барлық тиісті төлемдердің жалпы сомасы көрсетіледі.
    220. "Төлемдер тағайындалу станциясында өндіріп алынған" бағанында - әртүрлі алымдар квитанцияларының нөмірі немесе төлем картасының нөмірі көрсетіледі. Төлемдерді өндіріп алу тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен куәландырылады, жүк қағазының және жол тізімдемесінің сырт жағында жүкті беру уақыты туралы станцияның күнтізбелік мөрқалыбы қойылады.
      3 Баған "Жүк шақыру" жүкті тасымалдаушымен жалпы пайдалану жерінде жүкті түсіру мен қабылдауға тағайындалған станциядан әкету кезінде жүкқағаздың келесі беті тасымалдаушы өкілімен толтырылады.
    Ескерту: 220-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    221. "Жүкті тасымалдаушының түсіруі немесе жүк алушының құралдарымен түсіруге беру" бағанында - жүк қағазының және жол тізімдемесінің сырт жағында жүкті тасымалдаушының құралдарымен түсіруге беру уақыты немесе алушының құралдарымен түсіруге беру уақыты туралы станцияның күнтізбелік мөрқалыбы қойылады.
    222. Жүк қағазының сырт жағындағы "Жүкті әкету" 3-бағаны жүктерді жалпы пайдаланымдағы орындарда түсіргенде және тағайындалу станциясынан әкеткенде тасымалдаушының станциядағы өкілімен толтырылады. Егер жүк кезең-кезеңмен әкетілсе, оның әр бөлігінің әкетілуі туралы аталған бағанда тиісті белгі қойылады.
    Жүктерді станциядан рұқсатнама бойынша әкету тәртібі белгіленген станцияларда, аталған бағанның атауында "Жүкті әкету" сөздерінен кейін "N рұқсатнама" деп көрсетіледі.
    Ескерту: 222-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    223. Жүк қағазының сыртқы жағындағы "Тасымалдаушының белгілері" - келген жүктің барар жерін өзгерткен жағдайда осы Ережемен көзделген белгілер жасалады.
    224. Жүк қағазының сыртқы жағындағы "Жүкті беру туралы белгілер" 6-бағанында жүкті жүк алушыға беру туралы осы Ережемен көзделген белгілер жасалады.
    225. Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы Ережемен көзделген  деректер тасымалдардың электрондық досьесіне электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесі беріліп енгізіледі.

&5. Жүк қағазын тағайындалу станциясында толтыру

      Ескерту: 5-параграф жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    226. Жүкті және тасымалдар үшін есеп айырысуларды алғанын растап жүк алушы мен тасымалдаушы жол тізімдемесінің келесі бағандарын толтырады.
      Баған "Жүкті ______________ "___" ___________ алдым." бағанын - жүк алушы толтырады.
      Баған "___" ___________№ ____ сенімхат бойынша" бағанын - тағайындалу станциясы уәкілетті тұлға жүкті алуға берген сенімхаттың нөмірі мен оны беру датасын көрсетіп толтырады.
      "____ сериялы N ____ жеке басының куәлігі (төлқұжаты), __________қаласында __________көшесі N ____ үй N ___ пәтерінде тіркелген" бағанын - тасымалдаушының станциядағы өкілі толтырады, жүкті алуға уәкілеттендірілгеннің төлқұжатының сериясы мен нөмірі көрсетіледі және төлқұжаттың иесі тіркелген мекен-жайы көрсетіледі.
      227. Жол тізімдемесіне енгізілген мәліметтер жүк алушының және тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолдарымен куәландырылады.

&5-1.

      Ескерту: 5-1-параграфпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      228. Жүктік жөнелту ведомості қалдық жүкті арнаулы станциясына жөнелту кезіндегі, сондай-ақ негізгі жөнелтілімнен жүктің жарты бөлігін бөліп алу жағдайында тасымалдаушымен ГУ-29-О формасында толтырылады.
      229. Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы Ережемен көзделген деректер тасымалдардың электрондық досьесіне электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесі беріліп енгізіледі.
      230. Жүкті тасымалдар ведомості келесідей ретпен толтырылады:
      жүктік ведомость пен жүкқағаз түбіртегінде "досылочная";
      "жеткізу мерзімі өткен" баған толтырылмайды;
      "вагон түрі" бағанында вагон түрі көрсетіледі;
      "вагон нөмірі", "вагонның жүккөтергіштігі", "осьтерінің саны", "габаритсіздік индексі", "Цистернаның түрі/көлемі", "Тасымалдаушы", "Беру станциясы" бағандары нақты белгіленген Ережелерге сәйкес тәртіппен толтырылады;
      "Жүктік ведомость N" және "Жүктік ведомость түбіртегінің N" бағанында тасымалдаушымен берілген жіберілу нөмірі көрсетіледі;
      "Жылдамдық" бағанында "Жүктік" көрсетіледі;
      "Жіберуші станциясы" бағанында Жүктік жөнелту ведомостін тіркейтін станция коды және N 4 тарифтік басшылыққа сәйкес нақты атауы көрсетіледі;
      "Жіберуші" бағанында қалдық жүктік ведомості тіркеген тасымалдаушы өкілінің атауы көрсетіліп жазылады;
      "Пошталық мекен-жай", "төлеуші", "Құралдармен тиеу", "Жарияланған бағалылық" және "Тарифтік белгілеулер" бағандары толтырылмайды;
      "Белгіленген станциясы" бағанында Жүктік жөнелту ведомостін тіркейтін станция коды және N 4 тарифтік басшылыққа сәйкес нақты атауы көрсетіледі;
      "Қабылдаушы" бағанында белгіленген станцияда тасымалдаушы өкілінің атауы көрсетіліп жазылады;
      бағандарды толтыру жүк және оның салмағы туралы мәліметтері бар жүкқағаздың түпнұсқасы бойынша жүргізіледі. Сондай-ақ жүктің атауымен белгі жасалынады "Жөнелтуге қосылады".

&6. Тасымалдау құжаттары жинағын толтыру

    231. Жүктерді вагондап және шағындап жөнелткенде тасымалдау құжаттарын ресімдеуді тездету мақсатында жүк қағазынан, жол тізімдемесінен, жол тізімдемесінің түбіртегінен және жүкті қабылдау туралы квитанциядан тұратын ГУ-29-0 нысанды тасымалдау құжаттарының жинағы қолданылады.
    232. Тасымалдау құжаттарының жинағына кіретін бланктердің нысаны аталған құжаттарда сәйкес орналастырылған бағандарды көшіргі қағаздың көмегімен бір уақытта толтыруға мүмкіндік береді.
    233. Жүк жөнелтушінің және тасымалдаушының тасымалдау құжаттарының жинағын толтыруы осы Ережемен белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
    234. Тасымалдау құжаттарының жинағын толтырғаннан кейін оған станциялар бөлетін нөмірлерге сәйкес келетін нөмір беріледі.

&7. Жүк қағазын тасымалдардың электрондық досьесін
қолданып толтырудың ерекшеліктері

    235. Жүк жөнелтушінің меншікті автоматтандырылған жүйесі болғанда және жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында деректерді электрондық алмасу ұйымдастырылғанда жүк жөнелтуші тасымалдардың электрондық досьесінде деректерді осы Ереженің "Жүк жөнелтушінің жүк қағазын толтыруы" бөлімінде белгіленген тәртіппен толтырады. Жөнелту станциясы тасымалдардың электрондық досьесін осы Ереженің "Жүк қағазын жөнелту станциясының толтыруы" бөлімінде белгіленген тәртіппен толтырады. Деректерді электрондық алмасудың тәртібі тасымалдаушының автоматты ақпараттық жүйесінің қызмет ету және жүк жөнелтуші (жүк алушы) мен тасымалдаушы арасында өзара ақпараттық әрекеттесу технологияларымен белгіленеді.
    236. Тасымалдардың  электрондық досьесі қолданылып ресімделген құжаттарды кредиттен шығарғанда тағайындалу станциясы тасымалдардың электрондық досьесіне мәліметтерді осы Ереженің "Жүк қағазын тағайындалу станциясында толтыру" және "Жол тізімдемесін тағайындалу станциясында толтыру" бөлімдерінде белгіленген тәртіппен енгізеді.
    237. Электрондық тасымалдау және ілеспе құжаттар қажет болған жағдайда тағайындалу станцияларында электрондық және қағаз түрінде беріледі. ГУ-27-У-ВЦ (16-қосымша), ГУ-29-У-ВЦ (17-қосымша) нысандардың және электрондық ілеспе құжаттардың қағаз көшірмелерін басып шығарғанда, қағаз тасымалдау құжаттарында жөнелту станциялары мен жол жүру барысында қойылуы осы Ережемен көзделген барлық мөрқалыптар, жазбалар мен қолдар машинамен басу түрінде қойылады.
    Қағаз көшірмелер:
    тасымалдардың электрондық досьесінің ГУ-27-У-ВЦ нысан (16-қосымша) бойынша басылған қағаз көшірмесі - "Жүкті беруді ресімдеу" бағанында тауар кассирінің, тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және станцияның күнтізбелік мөрқалыбымен;
    тасымалдардың электрондық досьесінің ГУ-29-У-ВЦ нысан (17-қосымша) бойынша басылған қағаз көшірмесі - кредиттен шығару туралы деректерден кейін электрондық жүк қағазын кредиттен шығарған жүк алушы өкілінің және тауар кассирінің қолымен, сондай-ақ "Жүкті беруді ресімдеу" бағанында станцияның күнтізбелік мөрқалыбымен;
    электрондық түрде ресімделген басқа да ілеспе құжаттардың қағаз көшірмелері - тағайындалу станциясының күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылады.
    Жүк жөнелтушінің меншікті автоматтандырылған жүйесі болғанда және/немесе тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне қол жеткізуі болғанда оның атына келген жүкке жүк қағазын жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында қабылданған өзара ақпараттық әрекеттесу технологиясы мен стандарттарына сәйкес деректермен электрондық алмасу арқылы беруге жол беріледі.
    Тасымалдау немесе ілеспе құжаттарды деректермен электрондық алмасуды қолдану арқылы бергенде электрондық құжаттың тұпнұсқалылығы және электрондық цифрлық қолтаңбаларда қолдану қажеттілігі тараптар келісімдерінің, нормативтік құқықтық актілердің, электрондық құжат айналымы жүйесінің ережелері негізінде белгіленеді.
    238. Тасымалдау құжаттарын жүкті тарату пунктінде ресімдегенде жүк жөнелтуші, жүк алушы уәкілеттендірген тұлға, егер ол автоматтандырылған ақпараттық желінің абоненті болып табылатын болса, электрондық жүк қағазына тасымалдаушының автоматтандырылған жүйесінің қызмет ету технологиясымен көзделген мәліметтерді енгізеді. Қажет болғанда электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесі беріледі.

&8. Қосымша жеткізу жүк қағазын толтыру

    239. Үйіліп тасымалданатын цементтен, әктік және басқа материалдардан босатылған бос цистерналарды, хоппер-цемент тасығыштарды, минерал тасығыштарды, астық тасығыштарды, апатит тасығыштарды, шекемтас тасығыштарды, суық илек болатты тасымалдауға платформаларды, қағаздарды тасымалдауға арналған үсті жабық вагондарды, жеңіл автомобильдерді тасымалдауға арналған үсті жабық вагондарды, жеңіл автомобильдерді тасымалдауға арналған қос ярусты платформаларды, тұтас металдан жасалған жүк вагондарын, транспортерлерді, үсті ашық вагондарды, платформаларды және жабық вагондарды тасымалдау ГУ-27сп нысанды (18-қосымша) қосымша жеткізу жүк қағазымен ресімделеді.
    240. Тасымалдаушының тапсырмасы бойынша мұнай және мұнай өнімдерін құю пункттеріне бара жатқан бос цистерналар, бункерлік үсті ашық вагондар былай ресімделеді:
    ГУ-27сп нысанды (18-қосымша) қосымша жеткізу жүк қағазымен - мөлдір мұнай өнімдері ағызып алынған бос цистерналарды тасымалдағанда;
    ГУ-27дт нысанды (18-қосымша) қосымша жеткізу жүк қағазымен -  бункерлік үсті ашық вагондарды және қара мұнай өнімдері ағызып алынған бос цистерналарды тасымалдағанда.
    241. Жүк жөнелтуші қосымша жеткізу жүк қағазын әрбір түсірген вагонына ресімдейді және станцияда жүктен босату (құйып алу) аяқталғаны туралы хабарламамен бір уақытта көрсетіледі. Қосымша жеткізу жүк қағазынсыз станция вагондарды қабылдамайды.
    242.  Жүк жөнелтуші қосымша жеткізу жүк қағазымен бір уақытта жөнелту станциясында қалатын ол түсірген әрбір вагонға қосымша жеткізу жүк қағазының түбіртегін толтырады.
    243. Тасымалдаушы жүк алушыдан қосымша жеткізу жүк қағазын алғаннан кейін, оның толтырылу дұрыстығын, жүктен толық босатылуын (құйып алынуын) және вагонның тазартылуын растайтын бағанда жүк жөнелтушінің қойған қолының анықтығын және мөрдің (мөрқалыптың) болуын тексереді.
    245. Жүктерін әскери бөлімшелер, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің мекемелері босатқаннан кейінгі бос вагондарға қосымша жеткізу жүк қағаздарында жүктен босатқан немесе құйып алған ұйымның атауы және жүкті алушының агентінің лауазымы туралы бағандар толтырылмайды, жүк алушы мөр немесе мөрқалыбын қоймайды.
    246. Қосымша жеткізу жүк қағазының келген вагонды қарап тексерудің нәтижелерінен тұратын сыртқы жағы жүктен толық босатылмаған, вагонды тазаламаған және вагон кезекті тиеуге жарамаған жағдайларда осы вагон жаңа тиелетін станцияда толтырылады.
    247. Қосымша жеткізу жүк қағазының барлық нысандарының типографиялық нөмірі бар және жүк қағазы мен жүк қағазының түбіртегінен тұрады. Қосымша жеткізу жүк қағазы бос вагондармен ілесіп жүреді, ал осы жүк қағазының түбіртегі жүктен босату (құйып алу) және бос вагонды жөнелту станциясының істерінде қалады.

8-тарау. ЖАППАЙ ТИЕЛЕТІН ЖҮКТЕРДІ БІР ЖҮК ҚАҒАЗЫМЕН
МАРШРУТТЫҚ ЖӘНЕ ТОПТАМА ВАГОНДАРМЕН ТАСЫМАЛДАУ

    248. Тасымалдауға вагондық топтамамен (топтама немесе маршруттық жөнелтілім) берілетін жүктер мына шарттар сақталғанда:
      1) жүктер біртекті болғанда;
      2) тиеу және түсіру клиенттің кірме жолдарында жүргізілгенде;
      3) жүктерді жөнелтуді бір жүк жөнелтуші бір жөнелту станциясында тапсырғанда;
      4) жүкті жөнелту бір жүк алушының атына бір тағайындалу станциясына жіберілгенде;
      5) жүк жөнелтуші, жүк алушы немесе тасымалдаушы жүктің массасы мен вагондардың санын жол жүру барысында өзгертпегенде ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) бір жүк қағазымен ресімделеді.
    Ескерту: 248-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    249. Жүктерді тасымалдауды жөнелту станциясының тауар кассирінің АЖО-сында ТЭД-ны пайдаланып топтама (маршруттық) жөнелтіліммен ұйымдастырғанда ГУ-27-У-ВЦ нысанды жүк қағазы (17-қосымша), жол тізімдемесі, жол тізімдемесінің түбіртегі ГУ-29-У-ВЦ  нысанды жүкті қабылдау туралы квитанция (17-қосымша) осы Ережемен белгіленген тәртіппен ресімделеді.
    250. Жөнелтілім маршрутты қалыптастырғанда маршруттың ядросы да, маршруттың тіркеме бөлігіндегі вагондардың әрбір тобы да, сондай-ақ маршруттың тіркеме бөлігіндегі әрбір дара вагон жүк қағазымен ресімделеді. Жолсерік қоса жүретін жануарларды вагондар тобымен тасымалдауды бір жүк қағазымен ресімдеуге жол беріледі.
    251. ГУ-27е нысанды жүк қағазы (19-қосымша) осы Ережеге сәйкес толтырылады. Бұл ретте жүк жөнелтуші оның атауындағы:
    жүктерді маршруттық жөнелтіліммен тасымалдағанда - "немесе вагондар тобы" сөздерін,
    жүкті топтама жөнелтіліммен тасымалдағанда - "маршрут немесе" сөздерін сызып тастайды. Орындардың саны мен жүктің массасы, сондай-ақ тасымалдау ақысы әр вагон бойынша жүк қағазында тиісті бағандарда, ал орындардың жалпы саны, бүкіл жөнелтілімнің массасы мен тасымалдау төлемінің жалпы сомасы - жүк қағазының бет жағында көрсетіледі.
    БПҚ туралы мәліметтерді жүк жөнелтуші топтың әрбір вагоны бойынша жүк қағазына қосымша берілетін парақта көрсетеді. Қосымша парақты жүк жөнелтуші үш данада толтырады және қол қояды. Жүк қағазында жүктің атауы тұсында жүк жөнелтуші "Бекіту-пломбылау құрылғылары туралы мәліметті қосымша парақта қара" деген белгі соғады. Жүк қағазы мен қосымша парақтың үш данасын жүк жөнелтуші жөнелту станциясына береді. Станция қосымша парақтың барлық данасына жүк қағазының нөмірін қояды. Қосымша парақтың бірінші және екінші данасын жөнелту станциясы тиісінше жүк қағазы мен жол тізімдемесінің түбіртегіне қыстырады, ал үшінші данасы жүкті қабылдау туралы квитанциямен бірге осы Ережемен белгіленген тәртіппен жүк жөнелтушіге қайтарылады.
    Тасымалдауды ТЭД-ны қолданып ресімдегенде ГУ-27-У-ВЦ нысанды жүк қағазы (16-қосымша) осы Ережеге сәйкес толтырылады. Бұл ретте орындардың саны, жүктің массасы, БПҚ туралы мәліметтер, сондай-ақ тасымалдау ақысы әр вагон бойынша көрсетіледі. Жүк қағаз тасымалдау құжаттарымен (электрондық құжаттардың көшірмелері) бірге немесе оларсыз (қағазсыз технологияда) темір жол көлігінде қабылданған тасымалдарды ұйымдастыру технологиясына сәйкес жүреді.
    252. Маршруттық немесе топтама жөнелтілімнің бір жүк қағазымен жүретін жүктердің баратын жерін ауыстыру жүктердің баратын жерін ауыстыру ережесімен белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады. Бұл ретте осы Ереженің шарттарын ескере отырып, маршруттық немесе топтама жөнелтілімдердің жекелеген вагондарының баратын жерін ауыстыру, олар алғашқы тағайындалу станциясына келіп жеткеннен кейін ғана жүзеге асырылады.
    253. Жол жүру барысында вагонды (вагондар тобын) оның (олардың) ақаулығынан маршруттық немесе топтама жөнелтілімнен (бұдан әрі - негізгі жөнелтілім) ағытқан жағдайда, вагонды (вагондар тобын) ағыту жүргізілген станция ол жайында вагондарды (вагондар тобын) ағытудың себептерін, сондай-ақ жөнелтілімнің нөмірін жүктің тағайындалу станциясының атауы мен кодтарын, жүк алушының атауы мен кодын, оның почталық мекен-жайын, жүктің атауы мен кодын көрсетіп екі дана жалпы нысанды акт жасайды.
    Негізгі жөнелтіліммен келе жатқан жүк қағазы мен жол тізімдемесінің "Жол жүру барысындағы белгілер" бағанында ағытылған вагонның (вагондардың) нөмірі, ағыту станциясының атауы, ағыту себебі, жалпы нысанды актінің нөмірі және оның жасалған күні көрсетіліп белгі соғылады. Енгізілген деректер станцияның тиісті қызметкерінің қолымен және күнтізбелік мөрқалыппен куәландырылады. Жүк қағазында (жол тізімдемесінде) орын жетіспегенде жол жүру барысында ағытылған вагондар туралы мәліметтер жүк қағазының мөлшеріне тең болатын қосымша парақтарға жазылады. Аталған парақтардың жоғарғы бөлігінде "N жүк қағазына (жол тізімдемесіне) N қосымша парақ" деп жазылады. Қосымша парақтар жүк қағазына және жол тізімдемесіне қыстырылады. Жүк қағазының "Магистральдық темір жол желісі операторының белгілері" бағанында "Ағытылған вагондар туралы деректердің жалғасын N қосымша парақтан қара" деген жазба жасалады
    Жалпы нысандағы актінің бірінші данасы жөнелтіліммен бірге келе жатқан, тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екінші данасы вагонды ағыту жүргізілген станцияның істерінде сақтауда қалады.  Ағытылған вагон (вагондар тобы) туралы деректер негізгі жөнелтіліммен келе жатқан вагон парағынан да сызылып тасталады. Мұндай түзету вагонды (вагондар тобын) ағыту себептері көрсетіліп, станцияның тиісті қызметкерлерінің қолымен және күнтізбелік мөрқалыппен куәландырылады. Станция ақауларды жойғаннан кейін, жалпы нысандағы акт деректерінің негізінде әрбір ағытылған вагонға жаңа вагон парағы мен қосымша жіберу жол тізімдемесі жасалады, солармен мұндай вагон тағайындалу станциясына барады. Қосымша жіберу жол тізімдемесін жасағанда "Алушы" бағанында "__________ДС" (жүктің тағайындалған станциясы) көрсетіледі, "Жүктің атауы" бағаны толтырылады, оның тұсында "______ тж ______________ станциясының негізгі жөнелтпесіне N ______ беру үшін (алушының атауы, оның почталық мекен-жайы) қосымша жіберіліп отыр" және БПҚ туралы мәліметтер көрсетіледі.
    254. Тасымалдануы ТЭД-ны қолданылып жүзеге асырылған маршруттық немесе топтама жөнелтілімнен жол жүру барысында ақаулығы салдарынан вагон (вагондар тобы) ағытылған жағдайда, ағыту жүргізілген станция магистральдық темір жол желісі операторының ААЖ-сынан ГУ-27-У-ВЦ нысан (16-қосымша) бойынша электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесін сұратып алады. Жөнелтпе электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен қоса жүріп келе жатқанда ағыту станциясы ағытудың себебін көрсетіп екі дана жалпы нысандағы акт жасайды. ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) негізгі жүк қағазының "Жол жүру барысындағы белгілер" бөлімінде және ГУ-29-У-ВЦ нысанды (17-қосымша) жол тізімдемесінде ағыттылған вагонның нөмірі, ағыту станциясының атауы, ағыту себептері, жалпы нысандағы актінің нөмірі және оның жасалған датасы көрсетіліп белгі соғылады. Енгізілген деректер станцияның жауапты қызметкерінің қолымен және күнтізбелік мөрқалыбымен расталады. Актінің бірінші данасы негізгі жөнелтілім келе жатқан электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелеріне қоса беріледі. ААЖ-сынан алынған, машинамен басылған құжатпен тігілген екінші данасы станцияның істерінде қалады.  ТЭД-ға түзету енгізу үшін ААЖ-ға акт пен ағыту себебі көрсетілген  ағыту туралы ақпаратпен хабар беру ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі. Жөнелтілім қағазсыз технология бойынша тек ТЭД-ымен ғана жүргенде жалпы нысандағы акт бір данада жасалады, ол ААЖ-дан алынған ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша). ТЭД-ға акт және ағыту себебі көрсетіліп ағыту туралы ақпарат АИС-тың жұмыс істеу технологиясына сәйкес енгізіледі. Вагонның ақаулығын жойғаннан кейін станция қызметкері ААЖ-дан алынған ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) машинамен басылған жүк қағазы деректерінің негізінде әрбір ағытылған вагонға электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесін ресімдейді. Электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесінің "Алушы" бағанында "____ДС" (жүктің тағайындалу станциясы), сондай-ақ вагонның нөмірі, коды және жүктің атауы, негізгі жөнелтілімнің нөмірі, жүк алушының коды және атауы және оның почталық мекен-жайы туралы мәліметтер, БПҚ туралы мәліметтер көрсетіледі. Вагонның тағайындалу станциясына дейін электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесімен немесе оның қағаздық көшірмесімен ғана жүруіне жол беріледі.
    255. Тағайындалу станциясы маршруттық немесе топтама жөнелтіліммен келген жүкті бергенде жүк қағазында жол жүру барысында вагонның (вагондар тобының) ағытылғандығы туралы белгі (белгілері) бар тасымалдау құжаттарына қоса берілген жалпы нысандағы актінің (актілердің) негізінде келмеген вагондардың нөмірлерін көрсете отырып коммерциялық акт жасайды.  Жүк қағазының "Тасымалдаушының белгілері" бағанында "Жөнелтпе құрамында_______ вагонмен келді. Келмеген NN ________ ___ вагонға N _______ коммерциялық акт жасалды" деген жазба жазылады. Тағайындалу станциясына қосымша жөнелту жол тізімдемесімен келген жүк жүк алушыға осы Ережеге сәйкес оған берілген коммерциялық актінің данасы мен жөнелтуге жүк қағазын көрсеткеннен кейін беріледі. Тасымалдаушының станциядағы өкілі коммерциялық актінің барлық данасының "Ж" бөлімінде және жөнелтуге жүк қағазының "Тасымалдаушының белгілері" бағанында жүктің қосымша жіберу жол тізімдемесімен келгендігі туралы қосымша жіберу жол тізімдемесінің нөмірін, вагонның, қосымша жіберуді ресімдеген станцияның нөмірін, қосымша жіберуді ресімдеу датасын және жүкті жүк алушыға берудің датасын көрсетіп белгі соғады. Коммерциялық актіде келмеген деп көрсетілген соңғы вагон келгеннен кейін жүк алушы коммерциялық актіні тағайындалу станциясына сақтау үшін қайтарады. Қосымша жіберу жол тізімдемесімен келген жүкті негізгі жөнелтілім келгеннен бұрын беру жүк алушының қосымша жіберу жол тізімдемесінде қолын қойғызып жүргізіледі. Бұл жағдайда негізгі жөнелтілім келгеннен кейін коммерциялық акт жасалмайды.
    256. Тағайындалу станциясына жол жүру барысында вагонның (вагондар тобының) ағытылғандығы туралы белгілері бар, ТЭД қолданылған негізгі маршруттық немесе топтама жөнелтілім келгеннен кейін тағайындалу станциясымен вагонды (вагондар тобын) ағыту туралы жалпы нысандағы актінің (актілердің) негізінде келмеген вагондардың нөмірлері көрсетіліп коммерциялық акт жасалады. ААЖ-ға ақпарат беру ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
    257. Тағайындалу станциясында келген вагондар санының немесе нөмірлерінің жөнелтіліммен бірге келген тасымалдау құжаттарында көрсетілген деректермен сәйкес келмейтіндігі анықталған жағдайда жүкті беруді ресімдеу тасымалдау құжаттарын ресімдеу тәсіліне қарай (қағазда немесе электрондық түрде) осы Ережеге сәйкес тәртіпте жүргізіледі.
    258. Маршруттық немесе топтама жөнелтіліммен келген жүкті бергенде тағайындалу станциясы жүк тасымалымен байланысты ақтық есеп айырысуды жүк қағазы (электрондық жүк қағазы) бойынша жүк қағазында көрсетілген вагондар саны үшін жүргізеді. ТЭД қолданылып маршруттық (топтама) жөнелтіліммен келген жүкті беруді ресімдеу осы Ережеге сәйкес жүргізіледі.

9-тарау. ҚҰНДЫЛЫҒЫ ЖАРИЯЛАНҒАН ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУ

    259. Жүк жөнелтушілер қажет болған жағдайда тасымалдауға дайындалған жүктерді олардың құндылығын жариялап береді.
    260. Құндылығын жариялау мына жүктерді:
      1) алтын, күміс және платина сондай-ақ осылардан жасалған басқа да бұйымдар;
      2) бағалы тастар;
      3) бағалы терілер, мысалы,;
      4) түсірілген фильмдер;
      5) суреттер;
      6) мүсіндер;
      7) көркемдік бұйымдар;
      8) антикварлық заттар;
      9) видео және аудио аппаратуралар;
      10) электронды-есептеуіш техника;
      11) көбейткіш техника;
      12) ерусіз тасымалданатын тәжірибелі машина үлгілері, үйдің керек-жарақтары;
      13) ерусіз тасымалданатын жеке және үйге қажетті жүктер.
      Тасымалдауға апарардың алдында үй қажеттіліктерінің атын,санын және бағасын жазып, әрбір жүктік орынға орналастырып, олардың тізімін жөнелтуші жасап жүкқағазда көрсетілген бағалығын береді.
      Сонымен қатар, тізімде жүкқағазда көрсетілген бағалылыққа сәйкес, үй қажеттіліктерінің жалпы құны мен орындардың жалпы саны көрсетілуі керек. Тізімнің бірінші данасы жөнелтілген станцияда қалады, екіншісі-жөнелтушіде, ал үшінші данасы үй қажеттіліктерінің арасына салынып, аталған станцияға дейін бірге жеткізілуі керек.
      Ақтарма, үйілме, құймалы түрде, ашық жылжымалы құрамда, жолсеріктермен, жүк жөнелтушінің бекіту-пломбылау құрылғыларымен тасымалданатын, сондай-ақ тез бүлінетін және қауіпті жүктердің құндылығын жариялауға жол берілмейді. Сондай-ақ бір жүкқағазымен тасымалданатын жүктің бір бөлігінің құндылығын жариялауға жол берілмейді.
      Жүктердің құндылығын жариялау жүк жөнелтушінің тілегі бойынша ғана жүргізілуі мүмкін.
    Ескерту: 260-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    261. Жүктердің құндылығы олардың құнын негізге ала отырып жарияланады.
    Жүктің құны сатушының шотында көрсетілген немесе шартта көзделген оның бағасын негізге ала отырып, ал олар болмағанда ұқсас жағдаяттарда осындай тауар үшін әдетте алынатын бағаны негізге ала отырып белгіленеді.
    262. Жүк жөнелтуші тасымалдауға құндылығы жарияланған жүктерді берген кезде тасымалдаушыға жүкқағазымен бірге жөнелту станциясында ГУ-112 нысанына сәйкес (20-қосымша) толтырылған құндылығы жарияланған жүкті тасымалдауға арналған тізімдемені береді.
    Бір жүкқағазы бойынша құндылығы әртүрлі жүктер берілген кезде олардың айырмалық ерекшеліктері, орындарының саны мен олардың құндылығы тізімдемеде жеке жолмен көрсетіледі.
    Құндылығы жарияланған жүктерді тасымалдауға арналған тізімедеме үш данада жасалады, олардың біреуі жүк жөнелтушіге қайтарылады, екіншісі вагонның, контейнердің ішіне көрінетін жерге бекітіледі не ұсақ жөнелтіліммен тасымалданған кезде жүк орындарының біреуіне салынады, ал үшінші данасы тасымалдаушыда жөнелту станциясында қалады.
      263. Егер жүк жөнелтушінің жүктің құндылығын асырып жіберді деуге негіз болса, тасымалдаушы құндылығын қарап тексеру үшін тасымалдауға берілген жүкті ашуды талап етеді.
      Ескерту: 263-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
      264. Жүк жөнелтуші берген тасымалдау құжаттарын ресімдеген кезде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі:
      жүк жөнелтушінің тізімдемені дұрыс толтыруын тексереді, онда жүкқағазының нөмірін көрсетеді,
      "Тізімдеме қабылданды" деген жолға қол қояды
      жөнелту станциясының күнтізбелік мөрқалыбын қояды.
      Егер тізімдеме бірнеше парақта жасалса, күнтізбелік мөрқалып және жүк жөнелтуші мен тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілінің қолдары әрбір парақта қойылады.
      Ескерту: 264-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
      265. Жүктердің жарияланған құндылығы үшін жүк жөнелтуші тасымалдаушыға тарифтік басшылыққа сәйкес алым төлейді. Алынатын алымның мөлшері тасымалдау құжаттарында көрсетіледі.
      Ескерту: 265-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
      266. Алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
      267. Алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

10-тарау. ТАСЫМАЛДАУ ЖӘНЕ ТАСЫМАЛДАУ ТӨЛЕМІ БОЙЫНША ЕСЕП

      Ескерту: 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

    268. Жүк тасымалы, жүкті алып жүретін жолсеріктердің жол жүруі, тиеу, түсіру, тасымалдаушының құралдарымен таразылау, сақтау үшін төлемдер мен басқа алымдарды төлеуші жөнелту станциясында қолма-қол ақшамен темір жол ұйымдардың негізгі қызметі бойынша әртүрлі алымдар, айыпақы және қосымша төлемдер қабылдауға арналған жүк есепті квитанциясы бойынша, орталықтандырып тасымалдау құжаттарын өңдеу жөніндегі технологиялық орталықтары (ТехПД) немесе электрондық төлемдер жүйесі арқылы төлейді.
    Ескерту: 268-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    268-1. Вагондар мен контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлемдер тасымалдаушының тарифтік басшылыққа (прейскурантпен) сүйене отырып, тасымалдаушыға жүкжөнелтуші, жүк қабылдаушылардан төленеді.
      Вагондар мен контейнерлердің осы уақытқа дейін тұрған уақытына тиеу уақыты мен жөндеу жұмыстарының уақыты қосылады;
      Жүк жөнелтушілер, жүк қабылдаушылардың кінәсынан магистральды, станциялы жолдарда вагондар мен контейнерлердің тоқтап қалу уақыты.
    Ескерту: 268-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    268-2. Магистральды, станциялы жолдарда вагондар мен контейнерлердің тоқтап қалуы уақытының төлемін оператордың Тарифтік басшылығына сүйене отырып, жүкжөнелтуші, жүк
    Ескерту: 268-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    268-3. Егер тасымалдаушы жүк жөнелту кезінде, жүк жөнелтушілер, жүк қабылдаушылар жүгі өз уақытында тиелмеудің салдарынан тасымалдаушы кейбір қиыншылықтарға кезіксе, ол 24 сағаттан асқан жағдайда вагондар мен контейнерлерді пайдалану үшін төлемін көбейтуге құқылы, бірақ ол он реттік мөлшерден аспауы қажет.
      Вагондардың тоқтап қалу жағдайындағы вагондар мен контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлем көлемі, станцияда төлемнің көбейтілгені туралы хабарландыру ілінген уақыттан бастап бір күннен ерте төленбейді.
    Ескерту: 268-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    268-4. Жүк жөнелтушілер, жүк қабылдаушылардың және тасымалдау процесінің басқа да қатысушылары кінәсынан магистральды, станциялы жолдарда вагондар мен контейнерлердің тоқтап қалу уақыты, жолдың вагондармен орын алуы және оны босатуы уақыты есептеледі.
    Ескерту: 268-4-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    269. Жүк тасымалдары үшін төленуге тиіс барлық төлемдер мен тасымалдарға байланысты қосымша алымдар нақты Ережелерге және Тарифтік басшылыққа (прейскурантпен) сүйене отырып, тасымалдаушы құжаттардың тексерілуі технологиялық орталықтар арқылы есептеледі, орталықтандырып төлеушілердің жеке шоттарынан (алдын ала жасалған төлемнің қолда бар сомасынан), ақшаны есептен алу жолымен жүргізіледі, егер өзгесі шартпен көзделмесе.
      Тасымалдаушы құжаттарды толтыру кезінде жөнелту станциясынан тасымалдаушының өкілі арқылы жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау кезінде жеткізу төлемінің соммасы көрсетілген квитанция беріледі.
    Ескерту: 269-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    270. Жүктік есеп квитанциясының формасы Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігі Салық комитеті арқылы белгіленеді.
    Ескерту: 270-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    271. Жөнелтілген кезде алынған төлемдер сомасы жүкқағаздың, жол тізімдемесінің, жол тізімдемесі түбіртегінің және жүкті тасымалдауға қабылдау жөніндегі квитанцияның тиісті бағандарында цифрмен көрсетіледі.
    272. Жүктерді тасымалдау үшін түпкілікті есеп айырысуды жүк алушы жүктің тағайындалған станцияға келуі бойынша жүргізеді. Бұл ретте жүктерді жүк алушыға беруді ресімдегенге дейін тасымалдаушының станциядағы өкілі өндіріп алынған тасу ақысының дұрыстығын тексереді, жөнелту станциясында жол беріліп алынбай қалған сомаларды, сондай-ақ жолда және тағайындалған станциясында пайда болған барлық төлемдер мен алымдарды есептейді.
      Бұл жағдайларда артық алынған сомаларды төлеу кінә қою тәртібімен жүргізіледі.
    Ескерту: 272-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    273. Жүктің тасымалданғаны үшін төлемді және тасымалдаушыға төленуі тиіс өзге де төлемдерді төлеуші, егер өзгесі шартпен көзделмесе, жүкті жөнелткенге дейін енгізеді. Жүктің қабылданғаны жөніндегі тасу ақысы көрсетілген квитанцияны барлық жағдайларда жүк жөнелтушіге жөнелту станциясындағы тасымалдаушының өкілі тасымалдау құжаттарын ресімдеген кезде береді. Жүк жөнелтушіде меншікті автоматтандырылған жүйесі болса және/немесе ол тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне қол жеткізе алса Жүктің қабылданғаны жөніндегі тасу ақысы көрсетілген квитанцияны жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық өзара қимыл жасау технологиясы мен стандарттарына сәйкес деректермен электрондық алмасу жолымен беруге болады. Деректермен электрондық алмасуда Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне, электрондық құжат айналымы жүйесінің ережелеріне сәйкес электрондық-цифрлық қолтаңбаның қолданылуына жол беріледі.
    Ескерту: 273-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    274. Жүк алушыдан қосымша тасу ақысын немесе алымдарды өндіріп алу қажеттілігі пайда болған (жолда немесе тағайындалған станциясында пайда болған) жағдайларда өндіріп алу сол тәртіппен жүргізіледі.
    Қалдық жүктік ведомостағы тасымалдау төлемі алынбайды.
    Ескерту: 274-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
    275. Осы Ережелерге және тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің жұмыс істеу технологиясына сәйкес тасымалдау тасымалдаудың электрондық досьесін пайдаланып ресімделген кезде осы ережелерде аталған тасымалдар үшін есеп айырысу туралы белгілер тасымалдаудың электрондық досьесінде қалыптастырылады.
    276. Қолма-қол ақшасыз есеп айырысудың электрондық нысанын қолданған кезде төлеуші электрондық төлемдер ережелеріне және/немесе электрондық төлемдер жүйесіне қатысушылардың арасында жасалған шарттарға сәйкес оған есептелген жүктің тасымалданғаны үшін төлемдер мен тасымалдарға байланысты қосымша алымдарды төлем картасы немесе электрондық-цифрлық қолтаңбаны ұстаушы арқылы оның жеке шотынан сомаларды есептен шығару үшін акцептілейді.

11-тарау. ВАГОНДАРДЫ БЕРУГЕ-АЛУҒА ШАРТТАР ЖАСАСУ
ЖӘНЕ МҰНДАЙ ШАРТТАРДЫҢ МІНДЕТТІ ЕРЕЖЕЛЕРІ

    277. Кірме жолдар жүк жөнелтушілерге және жүк алушыларға қызмет көрсетуге тағайындалған.
    278. Локомотивтің тиесілігіне қарай мұндай жолдарға қызмет көрсетумен байланысты шарттардың мынадай түрлері:
    вагондарды беру-алу шарттары - меншік құқығында немесе басқа да заңды негіздерде кірме жолы және локомотиві бар тасымалдаушымен және тармақ иеленушімен, жүк жөнелтушімен;
     вагондарды беру-алу шарттары - олар магистральдық темір жол желісі операторының немесе тасымалдаушының локомотивімен қызмет көрсеткенде тасымалдаушымен және тармақ иеленушімен немесе контрагентпен жасасылады.
       Ескерту: 278-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз). Бұйрығымен.
    279. Вагондарды беру-алу шарттарын жанасу станциясының жұмыс технологиясын және кірме жолдың жұмыс технологиясын, ал тиісті жағдайларда - кірме жол мен жанасу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процестерін (бұдан әрі - БТП) ескере отырып, тасымалдаушы немесе тармақ иеленуші әзірлейді .
       Ескерту: 279-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    280. БТП-ны бірлескен комиссия әзірлейді, оның құрамына тасымалдаушының, Магистральдық темір жол желісі операторының уәкілетті өкілдері және меншікті локомотивтерімен қызмет көрсететін және орташа тәуліктік жүк айналысы 50 және одан артық вагон болатын ұйымдардың (бұдан әрі - ұйым) кірме жолдарының тармақ иеленушісі кіреді. БТП-ны әзірлеу қажеттілігін тасымалдаушы, Магистральдық темір жол желісі операторы және тармақ иеленуші белгілейді. БТП-ны әзірлегенде уәкілетті орган бекіткен кірме жолдар мен жанасу станциялары жұмысының бірыңғай технологиялық процесін әзірлеу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар қолданылады.
       Ескерту: 280-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    281. Белгіленген тәртіппен әзірленген БТП-ның жобасын Тасымалдаушы немесе Магистральдық темір жол желісінің операторы тармақ иеленушіге жібереді, ол бір ай мерзімде оны қарауы және қол қоюы тиіс. Егер жоба бойынша ескертулер болса, ол оған тәуелсіз қол қояды және келіспеушілік хаттамасымен (негіздеп) осы мерзімде Тасымалдаушыға немесе Магистральдық темір жол желісі операторына қайтарады.
       Ескерту: 281-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    282. Егер тармақ иеленуші белгіленген бір айлық мерзімде қол қойылған БТП-ны қайтармаса немесе оны қол қоймай және келіспеушілік хаттамасыз қайтарса, онда ол Тасымалдаушының немесе Магистральдық темір жол желісі операторының редакциясында күшіне енеді.
       Ескерту: 282-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    283. Келіспеушілік хаттамасымен қол қойылған БТП-ның жобасын алғаннан кейін тасымалдаушының өкілі бір айлық мерзімде келіспеушілік хаттамасын қарайды. Келіспеушіліктерді қарау күні туралы тасымалдаушының өкілі тармақ иеленушіге қарау күні тағайындалғанға дейін он күннен кешіктірмей хабарлайды.
      Егер белгіленген тәртіппен қол қойылған БТП-да келісілмеген мәселелер қалса және олар шешілмеген болса, тасымалдаушының өкілі БТП-ның жобасын келіспеушілік хаттамасымен бірге келіспеушілік хаттамасы ресімделгеннен кейін 15 күн ішінде тасымалдаушыға немесе Магистральдық темір жол желісі операторына жіберуі тиіс. БТП-ның қол қойылған жобасын алғанда тасымалдаушы немесе Магистральдық темір жол желісінің операторы келіспеушілік хаттамасын екі айлық мерзімде қарайды. Келіспеушіліктерді қараудың күні туралы тармақ иеленушіге қарау күні тағайындалғанға дейін кем дегенде 25 күн бұрын хабарланады.
      Келіспеушіліктер хаттамасын қарағаннан кейін БТП-ға тасымалдаушы немесе Магистральдық темір жол желісінің операторы қол қояды.
      Тармақ иеленуші келіспеушіліктер хаттамасын қарауға дәлелді себептерсіз келмесе, БТП күшіне тасымалдаушының немесе Магистральдық темір жол желісі операторының редакциясында енеді. Егер тасымалдаушы немесе Магистральдық темір жол желісінің операторы белгіленген мерзімде келіспеушіліктер хаттамасын қараудың күнін тағайындамаса, БТП күшіне тармақ иеленушінің редакциясында енеді .
       Ескерту: 283-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    284. БТП бойынша реттелмей қалған келіспеушіліктер тасымалдаушының немесе Магистральдық темір жол желісі операторының және тармақ иеленушінің қолдары қойылған хаттамамен ресімделеді .
       Ескерту: 284-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    285. Вагондарды беру-алу шарттарымен вагондарды беру-алу тәртібі, сондай-ақ тиеудің және түсірудің (жүктен босатудың) технологиялық уақыты немесе вагондар айналымының технологиялық мерзімдері белгіленеді. Вагондар айналымының технологиялық мерзімін есептегенде осы Ереженің 12-тарауында, 1-28 кестелерде (23-қосымша) келтірілген жүк вагондарымен тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған мерзімдер және жүк вагондарымен тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған мерзімдерді анықтау жөніндегі әдістемелік ұсыныстар қолданылуы мүмкін (24-қосымша) .
       Ескерту: 285-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    286. Контрагенттің кірме жолына тармақ иеленушінің локомотивімен қызмет көрсетілгенде, олардың арасындағы қатынастар шартпен реттеледі. Контрагент пен өзінің меншікті локомотивімен қызмет көрсетілетін тармақ иеленуші арасындағы қатынастар олардың арасында жасалған шартпен реттеледі.
      Кірме жолға тасымалдаушының локомотивімен қызмет көрсетілгенде, контрагент пен тасымалдаушының арасында вагондарды беруге-алуға шарт жасасылады. Мұндай шарт тармақ иеленуші контрагенттің вагондарын өзінің жолдары арқылы өткізуге келісім бергенде жасалады .
       Ескерту: 286-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    287. Вагондарды беруге-алуға шарттар бес жыл мерзімге жасасылады.
    Станцияның немесе кірме жолдың техникалық жарақтануы, жұмыс технологиясы өзгерген жағдайда шарттарға өзгерістер, толықтырулар енгізіледі, олар қосымша келісімдермен ресімделеді немесе жаңа шарттар жасасылады.
    288. Тармақ иеленуші өзгерген жағдайда, жаңа тармақ иеленуші мен тасымалдаушы арасында вагондарды беруге-алуға шарт жасасылады.
       Ескерту: 288-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    289. Тасымалдаушы тармақ иеленушімен бірлесіп вагондарды беруге-алуға шарттың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін кем дегенде үш айдан кешіктірмей жаңа шарт жобасын әзірлеуге кіріседі.
       Ескерту: 289-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    290. Вагондарды беруге-алуға шарт жасасылғанға дейін тармақ иеленуші Тасымалдаушыға кірме жолға құқығын растайтын құжаттарды тапсырады.
       Ескерту: 290-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    291. Вагондарды беруге-алуға шарттар әзірлеу кезінде Кірме жолға қызмет көрсету және онда қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулықтың, кірме жолдың техникалық паспортының, кірме жолдың жоспарының деректері, кірме жолдың бойлық пішіні, жасанды құрылыстардың сызбасы және кірме жолды тексеру актісінің деректері (22-қосымша) ескеріледі .
       Ескерту: 291-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    292. Вагондарды беруге-алуға шарт жасасар алдында оның шарттарын анықтау үшін Магистральдық темір жол желісі операторы тасымалдаушымен және тармақ иеленушімен бірге кірме жолға және оның техникалық жарақталуына тексеру жүргізеді. Тексерудің нәтижелері кірме жолды тексеру актісімен ресімделеді (21-қосымша).
    293. Кірме жолды тексеру актісіне құрамы Магистральдық темір жол желісі операторының, тармақ иеленушінің және Тасымалдаушының уәкілетті өкілдерінен тұратын комиссия, ал тиісті жағдайларда мемлекеттік органдардың өкілдері қол қояды. Кірме жолды тексеруді станция бастығы және тармақ иеленушінің уәкілетті өкілі басқарады.  Тексеруге қатысушы тармақ иеленуші кірме жолды тексеру актісіне қол қояды, ал актіге енгізілген деректермен келіспеген жағдайда, оған қол қояды және өзінің уәжді пікірін жазбаша не болмаса актіге қоса берілетін жеке парақта баяндайды.
       Кірме жолды тексеру актісі үш данада жасалады, оның біреуі-тармақ иеленушіде, екіншісі станцияның істерінде қалады, үшіншісі тасымалдаушыға тапсырылады. Тасымалдаушының талабы бойынша оларға тағайындалған актінің даналарына тармақ иеленуші тиеу және түсіру орындары жазылған және теміржол жолдарының мамандануы мен қойма жайлары көрсетілген кірме жолдың масштабтық сызбасын және жоспарын қоса береді.
       Ескерту: 293-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      294. Вагондарды беру-алу шартын әзірлеу осы Ережеге сәйкес жүргізіледі.
      Шарт жобасының қол қойылған екі данасын Тасымалдаушы тармақ иеленушіге қол қоюға жібереді, ол алынған шарттың жобасына қол қояды және оны Тасымалдаушыға бір айлық мерзімде қайтарады. Аталған мерзім: шарт жобасы қолға берілгенде - адресаттың шартты алғандығы туралы қабылдаған тұлғаның лауазымы және тегі көрсетілген сенімхаттың күнінен бастап; почта арқылы жазбаша хабарламамен жібергенде - адресаттың жазбаша хабарламада көрсетілген шарт жобасын алған күнінен бастап есептеледі.
      Егер шарт жобасына қол қою барысында тармақ иеленушіде оның шарттары бойынша қарсылықтар туындаса, шарттың жобасына қол қоюмен қатар ол келіспеушіліктер хаттамасын жасайды және оның екі данасын қол қойылған шартпен бірге Магистральдық темір жол желісі операторына жібереді. Келіспеушіліктердің бар екендігі туралы шарттың жобасында айтылады.
      Тармақ иеленуші Тасымалдаушыға қол қойылған шарт жобасын бір айлық мерзімде қайтармаған жағдайда шарт күшіне Тасымалдаушының редакциясында енеді.
      Тасымалдаушы келіспеушіліктер хаттамасын алған күннен бастап бір айлық мерзім ішінде оны қарайды. Тасымалдаушы келіспеушіліктерді қарау күні туралы тармақ иеленушіге келіспеушіліктерді қараудың тағайындалған күнінен 10 күннен кешіктірмей хабарлайды. Егер Тасымалдаушы бір айлық мерзімде келіспеушіліктерді қарау күнін тағайындамаса шарт күшіне тармақ иеленушінің редакциясында енеді. Егер тараптар шарттың ережелері бойынша келісімге келмеген жағдайда тасымалдаушы дауды келіспеушіліктер хаттамасына қол қойғаннан кейін он күн мерзімде сот органдарының қарауына тапсырады.
      Вагондарды беруге-алуға шарт бойынша келіспеушіліктерді тасымалдаушының және тармақ иеленушінің уәкілетті өкілдері қарайды және шешеді.
      Қозғалыс қауіпсіздігін және жылжымалы құрамның сақталуын қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі шешімдерді Магистральдық темір жол желісі операторының уәкілетті өкілі қабылдайды.
      Даулы мәселелер шешілгенге дейін тараптардың барлық қатынастары вагондарды беру-алуға бұрын жасалған шартпен реттеледі.
       Ескерту: 294-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      295. Контрагентке өзінің локомотивімен көлік қызметін көрсететін негізгі тармақ иеленушімен жасалған шартқа сәйкес контрагент мұндай тармақ иеленушіге жүк алуға не болмаса жүк пен вагонды қабылдауды дербес жүзеге асыруға тапсырма беруі мүмкін.
       Ескерту: 295-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      296. Жүктерді тасымалдауда тасымалдаушының теңіз және өзен порттарымен өзара қарым-қатынастары вагондарды беру-алу шарттарымен реттеледі .
       Ескерту: 296-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      297. Кірме жолдарды салу кезеңінде оларға вагондарды беру тасымалдаушы мен құрылыс салуды жүзеге асырушы ұйым немесе кірме жол арналып салынып жатқан ұйым арасында бір жылдан аспайтын мерзімге жасасылатын қысқа мерзімді шарттың ережелерімен жол беріледі.
    Аталған шартқа қол локомотивтер мен вагондардың құрылысы салынып жатқан кірме жолда қозғалуының тәртібі мен шарттарын регламенттейтін нұсқаулық белгіленген тәртіппен бекітілгеннен кейін қойылуы мүмкін.
       Ескерту: 294-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      298. Тармақ иеленушінің иелігіндегіден басқа вагондардың кірме жолда зақымдану оқиғалары ВУ-25 нысанды (43-қосымша) актімен ресімделеді, оған Тасымалдаушының және тармақ иеленушінің уәкілетті өкілдері қол қояды.
       Ескерту: 298-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      299. Кірме жолды салу және пайдалануға қабылдау аяқталғаннан кейін Магистральдық темір жол желісі операторының уәкілетті өкілінің қатысуымен тармақ иеленуші әрбір кірме жолға Кірме жолда қызмет көрсету және қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулықты (бұдан әрі - Нұсқаулық) әзірлейді. Нұсқаулыққа тармақ иеленушінің қолы қойылады, станция бастығымен келісіледі және Магистральдық темір жол желісі операторының уәкілетті өкілі бекітеді. Кірме жолдардағы жұмысты жүзеге асыратын тармақ иеленушілер, контрагенттер, Магистральдық темір жол желісі операторы мен тасымалдаушылар Нұсқаулықтың талаптарын сақтауы тиіс.
      Нұсқаулықты бекіткенге дейін вагондарды кірме жолға беруге жол берілмейді. Аталған Нұсқаулық кірме жолдың техникалық жарақтандырылуы немесе оның жұмысының технологиясы өзгергенде қайта қаралады. Кірме жолдың иесі өзгерген жағдайда жаңа Нұсқаулық бекітіледі .
       Ескерту: 299-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    300. Нұсқаулық келесі негізгі бөлімдерден тұрады:
    1) кірме жолдың сипаттамасы;
    2) вагондарды кірме жолға берудің және алудың тәртібі;
    3) кірме жолда маневрлік жұмысты жүргізу тәртібі;
    4) қабылдау-тапсыру операцияларының тәртібі ;
    5) тараптардың жауапкершілігі.
       Ескерту: 300-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    301. Вагондардың, контейнерлердің жүкжөнелтушіде, жүк алушыда, тармақ иеленушіде тұру уақыты Магистральдық темір жол желісі операторының, Тасымалдаушының локомотивімен қызмет көрсеткен жағдайда, вагондардың жүк тиеуде, түсіруде тұрған уақыты вагондарды жүкті тиеу немесе түсіру орнына нақты беру сәтінен бастап станцияның жүкжөнелтушіден, жүк алушыдан, тармақ иеленушіден вагондарды алуға дайындығы туралы хабарламаны кейіннен жазбаша растап, алған сәтіне дейін есептеледі .
    Вагондардың осы жолдар иесінің локомотивімен қызмет көрсетілетін кірме жолдарда болу уақыты вагондарды тармақ иеленушіге шығарып қоятын жолдарда беру сәтінен бастап оларды қайтарған сәтке дейін есептеледі.
       Ескерту: 301-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    302. Вагондарды хабарламалар, кесте бойынша немесе белгіленген уақыт интервалдары арқылы бергенде және жинағанда олардың кірме жолда болған уақыты былай есептеледі:
    1) хабарламалар бойынша - хабарламада көрсетілген мерзімнен ерте емес;
    2) кесте бойынша - кестемен көзделген мерзімнен ерте емес;
    3) интервалдар бойынша - алдыңғы беруден кейінгі уақыт өткеннен ерте емес.
    Тасымалдаушы вагондарды хабарламасыз бергенде берілген вагондар жүк алушыға, жүк жөнелтушіге, тармақ иеленушіге есептеледі және олардың кірме жолда болған уақыты оларды нақты берген сәттен бастап екі сағат өткеннен кейін есептеледі.
    Вагондар хабарламада көрсетілген уақыттан кешіктіріліп берілгенде, вагондардың кірме жолда болуы уақыты нақты берілген сәттен бастап есептеледі. Егер кешіктірілуі екі сағаттан асатын болса, онда Тасымалдаушы жүк алушыға, жүк жөнелтушіге, тармақ иеленушіге беру туралы тағы хабарлайды.
    303. Вагондардың кірме жолда болған уақытын есепке алу қабылдаушы-тапсырушының жаднамасы негізіндегі вагондарды беру және алу тізімдемесі бойынша нөмірлік тәсілмен жүзеге асырылады. Вагондарды беру және алу тізімдемесін және қабылдаушы-тапсырушының жаднамасын толтыру тәртібі тиісті нұсқаулықпен белгіленеді.
    Тармақ иеленушінің меншікті ақпараттық жүйесі болса, хабарламаларды, тапсырушының жаднамаларын және  вагондарды беру және алу тізімдемесін ресімдеу және тапсыру тармақ иеленуші мен станция арасында қабылданған ақпараттық өзара іс-қимыл жасаудың технологиясы мен стандарттарына сәйкес ҚЭА арқылы жүзеге асыруға болады. Вагондардың кірме жолда болған уақытын есепке алу осы Ережеге сәйкес тараптардың келісімі бойынша электрондық құжат айналымы, техникалық және бағдарламалық құралдарды қолдану негізінде автоматтандырылған тәсілмен жүргізіледі.
    304. Вагондарды, контейнерлерді жүктен босатуға, қайта тиеуге кірме жолға беруде оларды станцияда жүк алушыға, тармақ иеленушіге тәуелді себептер бойынша кідірту, сондай-ақ бос вагондарды жүк түсіруге қабылданған өтінімге сәйкес тиеуге беруде жүк алушыға, тармақ иеленушіге тәуелді себептер бойынша кідірту станциялық жолдарды ұстап тұрғаны үшін одан әрі алым алу, ал тасымалдаушының вагондары, контейнерлері үшін, кідіртілген вагондардың, контейнерлердің нөмірлері енгізіліп, жүк операцияларына беруді күтіп тұрған вагондарды, контейнерлерді пайдаланғанына төлем жасау үшін жалпы нысандағы актімен ресімделеді. Тасымалдаушының шартпен белгіленген мерзімде вагондарды бере алмауы кідірту фактісі болып табылады.
       Ескерту: 304-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      305. Жүк тиелген және бос меншікті және жалға алынған вагондарды тағайындау станциясының жүк алушыға, тармақ иеленушіге тәуелді себептер бойынша қабылдамауынан және тағайындау станциясында вагондарды шоғырландырудың техникалық мүмкіндігінің болмауынан кідіртілгенде Магистральдық темір жол желісі операторының өкілі вагондардың аралық станцияда кідіртілуі туралы бұйрық шығарады және бұл туралы тасымалдаушыға хабарлайды. Осы бұйрықтың негізінде тағайындау станциясындағы тасымалдаушының өкілі жүк алушыға, тармақ иеленушіге вагондардың кідіртілуі туралы хабарлайды, ал аралық станциядағы тасымалдаушының өкілі станциялық жолдарды ұстап тұрғаны үшін одан әрі алым алу және тасымалдаушының вагондары, контейнерлері үшін вагондарды, контейнерлерді пайдаланғанына төлем жасау үшін жалпы нысандағы акт жасайды .
       Ескерту: 305-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    306. Кірме жолдағы қозғалыста үзілістің пайда болуына және жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салынатын өзге де жағдайларды тудырған тойтарылмас күштің, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың, әскери іс-қимылдардың, төтенше жағдай енгізудің, блокаданың, эпидемияның, сондай-ақ нәтижесінде жүк жөнелтушінің, жүк алушының, тармақ иеленушінің негізгі өндірістік қызметін жүзеге асыру тоқтатылған, оларда болған авариялардың салдарынан вагондарды кірме жолдарда кідірту жалпы нысандағы актімен ресімделеді. Жалпы нысандағы актіге нәтижесінде кірме жолда тиеу, түсіру (жүктен босату) жөніндегі операцияларды жүргізуге болмайтын жағдайлардың себебі мен жіктелуі туралы құзырлы органның қорытындысы қоса берілуі тиіс.

12-тарау. ТИЕУ ЖӘНЕ ТҮСІРУ (ЖҮКТЕН БОСАТУ) МЕРЗІМДЕРІ

    307. Технологиялық тиеу, түсіру уақыт:
    1) жүк станциясы жұмысының технологиялық процесін әзірлегенде;
    2) кірме жол мен жанасу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процесін әзірлегенде;
    3) кірме жолдағы вагон айналымының технологиялық уақытын (мерзімін) есептегенде;
    4) кірме жолға/дан вагондарды беру-алу жүзеге асырылатын уақыт интервалын есептегенде;
    5) жүкжөнелтуші жүк тасымалдарына өтінімді тиеу мөлшерінің жүк алушының жүктен босату мүмкіндігіне сәйкес келуі бөлігінде ресімдегенде ескеретін пайдаланымдағы кірме жолдың өңдеу қабілетін анықтағанда қолданылады .
       Ескерту: 307-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    308. Тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған технологиялық уақыт вагондарды беру-алу шарттарында ескеріледі.
    309. Жаппай тасымалданатын жүктерді бір үлгідегі механизация құралдарымен тиеуге және жүктен босатуға арналған технологиялық уақытты бірыңғай тәсілмен анықтау мақсатында 1-28 кестелерде (23-қосымша) тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған технологиялық уақыттың мәндері келтірілген.
    310. Егер клиенттің кірме жолында жүкжөнелтушінің, жүк алушының күшімен және құралдарымен тиегенде және түсіргенде (жүктен босатқанда) 1-28 кестелерде (23-қосымша) аталмаған тиеу-түсіру механизмдері, құрылғылар мен құрылыстар қолданылса немесе жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) механикаландырылған тәсілмен жүргізілсе, технологиялық уақытты тасымалдаушы жүкжөнелтушімен, жүк алушымен, тармақ иеленушімен бірлесіп әзірлейді және тасымалдаушы бекітеді .
    Жүк жөнелтуші, жүк алушы, тармақ иеленуші құжаттамалы расталған технологиялық уақытты әзірлеуден бас тартса немесе жалтарса тасымалдаушы немесе магистральдық темір жол желісі операторы технологиялық уақыттың өз есебін жасайды.
     Технологиялық уақыттың есебі осы Ережеге 24-қосымшаға сәйкес жүргізіледі. Қажетті есептеулерді жасау кезінде тасымалдаушы 23-қосымшаға сәйкес қолданылатын, бірақ жарты жылдан аспайтын технологиялық уақыт белгілейді .
       Ескерту: 310-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    311. Жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) механикаландырылған тәсілмен жүргізілгенде технологиялық уақыт есептеу жолымен жүктерді тиеуге және түсіруге тағайындалған механизация құралдары, құрылғылар мен құрылыстар, сондай-ақ дайындау, қосалқы және қорытынды операцияларға жұмсалатын уақыт ескеріліп жүргізіледі. Вагондарды тиеуге және түсіруге жұмсалатын уақыт шығындарын анықтағанда операцияларды мейлінше қатар орындау ескеріледі.
    Жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) механикаландырылмаған тәсілмен жүргізілгенде технологиялық уақыт өндірудің бірыңғай нормалары мен тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған уақыт ескеріліп белгіленеді.
    312. Жүктерді сегіз осьті вагондармен тасымалдағанда тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған уақыт осьті білікті вагондарға белгіленген технологиялық уақытпен салыстырғанда 100%-ға арттырылады.
    313. Т ранспортерлермен және арнайы жабдықталған платформалармен тасымалданатын жүктер мен габаритті емес жүктерді тиеуге, түсіруге (жүктен босатуға) арналған технологиялық уақытты тасымалдаушы жүкжөнелтушімен, жүк алушымен, тармақ иеленушімен бірге станциялардың жергілікті жұмыс жағдайларына қарай анықталады .
       Ескерту. 313-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    314. Бір уақытта берілген цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондар партиясының барлығы үшін құю мен ағызып алуға арналған технологиялық уақыт:
    Құю үшін:
    1) цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылған құю пункттерінде - 2 сағаттан;
    2) төрт және одан артық осьтері бар цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылған құю пункттерінде - 3 сағаттан аспағанда;
    Ағызып алу үшін:
    3) төрт және одан артық осьтері бар цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылған құю пункттерінде - 2 сағаттан;
    4) төрт және одан артық осьтері бар цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылмаған құю пункттерінде - 4 сағаттан аспағанда.
    Цистерналарға құю қоймалардан өздігінен ағу немесе механикалық жетегі бар сорғыштардың көмегімен жүргізілетін, ал ағызып алу осындай сорғыштардың көмегімен немесе цистерналардың төменгі ағызып алу тесіктері арқылы өздігінен ағызып алынатын пункттер механикаландырылған құю және ағызып алу пункттері болып саналады.
    Цистерналарға құю қол сорғыштармен жүргізілетін пункттер механикаландырылмаған құю және ағызып алу пункттері болып саналады.
    315. Ағызып алу пунктіне Т-1, Т-2, ТС-1 отыны және авиациялық бензин келгенде, қажет болғанда, талдау жүргізу үшін қосымша келген жүктің барлық партиясына 35 минут уақыт белгіленеді.
       Ескерту. 315-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    316. Тұтқыр және қатып қалатын жүктерді ағызып алу қиын болған және жылдың суық кезінде оларды қыздыру қажет болған жағдайда технологиялық уақыт мұндай жүктерді қыздыруға және ағызып алуға қосымша уақыт ескеріліп белгіленеді.
      Тұтқыр және қатып қалатын жүктерді қыздыруға және ағызып алуға арналған қосымша технологиялық уақыт:
      I-топ жүктері үшін - 4 сағат;
      II-топ жүктері үшін - 6 сағат;
      III-топ жүктері үшін - 8 сағат;
      IV-топ жүктері үшін - 10 сағаттан аспайтын болып қолданылады.
      I-топтың жүктерін механикаландырылмай ағызып алған жағдайда технологиялық уақыт төрт және одан артық осьтері бар цистерна үшін 2 сағатқа ұлғайтылады.
      Бу кеудешесі бар цистернадан ағызып алғанда I және II-топ жүктер үшін - 3 сағаттан; III және IV-топтар үшін - 4 сағаттан аспайтын қосымша технологиялық уақыт белгіленеді.
      Жылдың жылы кезеңінде тұтқыр және қатып қалатын жүктерді қыздыру қажет болғанда осы Ереженің 314-тармағымен белгіленген ағызып алудың технологиялық уақыты I және II-топтың жүктері үшін, сондай-ақ бу кеудешесі бар цистерналардан ағызып алғанда - 1 сағатқа; III және IV-топтар үшін 2 сағатқа ұлғайтылады .
       Ескерту. 316-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      317. Тұтқыр және қатып қалатын жүктерді ағызып алуға арналған технологиялық уақытты ұлғайту қажеттілігін тасымалдаушы станцияда әрбір жеке жағдай бойынша жүк алушы жүктің физика-химиялық қасиеттері, олардың жүру жолында болған уақыты, температуралық жағдайы, ағызып алудың қолданылатын тәсілі және технологиялық жабдықтың өнімділігі туралы деректердің негізінде белгілейді.
       Ескерту. 317-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
       317-1. Вагондарды қосарланған операцияларға беру, шарт бойынша вагондарды беру-алуға қосарланған операциялар үшін (түсіру және тиеу) жеке мерзім, яғни уақыты өткеннен кейін жүгі түсірілетін вагондар жүк тиеуге алынатын уақыт белгіленген кезде вагондарды беру және алу тізімдемесінде (ГУ-46 нысан) "Ескерту" бағанында жүгі түсірілген және жүк тиелген вагондардың қарсысына "Қосарланған операция" белгісі қойылады. Егер қосарланған операцияға мерзім белгіленбесе, онда екі дербес операция кезіндегідей жазу жазылады. Бұл ретте "Ескерту" бағанында тиісінше "Жүк тиеуге қалдырылды" немесе "Жүгі түсіріліп болған" белгілері қойылады.
      Жүк түсірудің астына техникалық дайындық ВУ-14 кітабында вагондарын қарап тексерушінің қолымен расталады.
       Ескерту. 317-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      318. Вагондарды механикаландырылған тәсілмен тиеуге, түсіруге (жүктен босатуға) арналған технологиялық уақыт механизмдерді барынша ұтымды пайдаланғанда және аталған жағдайда жүктерді тиеу және түсіру операцияларын орындаудың ерекшеліктерін ескеріліп олардың жұмыс өнімділігі алға тартылған есеппен белгіленеді. Вагондарды тиеу, түсіру (жүктен босату) мерзімін белгілегенде операциялардың мейлінше қатар орындалуын ескеру керек.
      319. Жүктерді вагондарға механикаландырып тиеуге, түсіруге (жүктен босатуға) арналған мерзімді есептеудің тәртібі туралы әдістемелік нұсқаулар 24-қосымшада көзделген.
       319-1. Ұйымдардың кірме жолдарында олардың локомотивтері қызмет көрсететін вагондар айналымының технологиялық мерзіміне мыналар қосылады:
      1) әр вагонға 1 минут есебінен, бірақ бір мезгілде берілетін барлық вагондар партиясына 30 минуттан артық емес, берілетін вагондар санына тәуелді белгіленетін қабылдау-тапсыру операцияларына арналған уақыт;
      2) қозғалыс жылдамдығына және қашықтығына қарай есептеу жолымен анықталатын вагондардың кірме жолдағы қозғалысына және маневрлік операцияларды орындауға арналған уақыт.
      Қозғалыс жылдамдығы кірме жолда қызмет көрсету және қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулықпен белгіленген мөлшерде қабылданады.
      3) осы Ережеге 23, 24-қосымшаларға сәйкес вагондарға жүк тиеуге және түсіруге арналған уақыт;
      4) кірме жолдарда құрамдарды таратуға және құрастыруға арналған уақыт есептеу жолымен немесе хронометраждық бақылау негізінде анықталады және құрамды таратуға арналған 25 минуттан және құрастыруға арналған 30 минуттан аспауы тиіс.
      Кірме жолда контрагенттер болған кезде вагондар айналымының мерзімі контрагенттердің жұмысын есепке ала отырып анықталады.
       Ескерту. 319-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

13-тарау. ЖЕТКІЗУ МЕРЗІМДЕРІ
ЖӘНЕ ЖЕТКІЗУ МЕРЗІМДЕРІН ЕСЕПТЕУ ЕРЕЖЕЛЕРІ

    320. Жүктерді, сондай-ақ меншікті (жалға алынған) бос вагондарды жеткізудің мерзімдері ол бойынша тасу төлемдері есептелетін қашықтықты негізге алып жөнелту станциясында есептеледі.
    321. Жүктердің жеткізу мерзімдерін есептеу жеткізу мерзімдері туралы деректерді тасымалдаудың электрондық жинағына енгізумен тауар кассирінің автоматтандырылған жұмыс орнында автоматтандырылған тәсілмен жүргізіледі.
    Жүктерді жеткізу мерзімдерін есептеген кезде толық емес тәуліктер толыққа саналады. Есептік уақыты - астаналық.
    322. Қазақстан Республикасының шектерінде тасылатын жүктерді, сондай-ақ меншікті (жалға алынған) бос вагондарды жеткізудің мерзімдері 25-қосымшасына сәйкес, жүруінің барлық жолына анықталады.
    323. Жүкті жеткізу мерзімін есептеу жүкқұжат пен жүкті қабылдау туралы түбіртегіндегі тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбында көрсетілген тасымалдауға жүкті қабылдаған күнінің 24 сағатынан басталады.
    324. Жүкті жеткізу мерзімінің өту күні жөнелту станциясында  соның ішінде тасымалдау құжаттарында тасымалдаушымен жүкті қабылдау туралы жүкжөнелтушіге берілетін түбіртекте көрсетіледі.
       Ескерту. 324-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    325. (Ескерту. 325-тармақ алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен).
    326. Тасымалдаушы жүкқағаздың "Тиеу 200__ жылғы "___"___________ белгіленген" бағанына белгі соғады.
    327. Олар үшін жеке вагондар берілген жүктерді жеткізу мерзімі, вагондар топтарымен жөнелтуді қоса, вагон-вагон жөнелтулер үшін белгіленген тәуліктік жүріс нормаларының негізінде есептеледі.
    Бір вагонда бір жөнелтпеден артық, бір станциядан артыққа тағайындалған жүктерді тасымалдау кезіндегі жеткізу мерзімін шағын жөнелтпелер үшін белгіленген тәуліктік жүріс нормаларының негізінде есептейді.
    328. Жөнелтпелік маршруттармен жүктерді тасымалдау кезінде жүктерді жеткізу мерзімдері маршруттық жөнелтпелер үшін белгіленген тәуліктік жүріс нормаларының негізінде есептеледі.
    Бұл мерзімдер:
    1) тасымалдаудың барлық қашықтығына маршруттық жөнелтпелер үшін белгіленген жүрістің тәуліктік нормасы негізінде - жүкжөнелтушімен жөнелтудің бір станциясында тиелгендердің тағайындалғанның бір станциясына тура маршруттары үшін;
    2) маршруттық жөнелтпелер үшін белгіленген жүрістің тәуліктік нормасы негізінде - жөнелту станциясынан бөліп-бөліп жіберу (тарату) станциясына дейінгі қашықтыққа жеке және вагондар бойынша жөнелтпелер үшін белгіленген жүрістің тәуліктік нормасы негізінде - бөліп-бөліп жіберу (тарату) станциясынан тағайындалған станциясына дейін жеке - бөліп-бөліп жіберу (тарату) станцияларына бағытталатын маршруттық жөнелтпелер үшін, бұл ретте қашықтықтың нормативтік белдемесі болып тасымалдың қалған қашықтықтары саналады;
    3) маршрут құрамында ядроның (белгіленген салмақтың жөнелтпелік маршрутының негізгі бөлігінің, ол жүріс жолында поездың салмағы өзгерген жағдайда тағайындалған станциясына дейін қайта құрастырылмай жүреді) бар болған кезінде - тек аталған ядроға енгізілген вагондар үшін тәуліктік жүріс нормасына сүйеніп есептеледі.
    329. Осы Ережелермен қаралған тәуліктік жүріс нормасына сүйеніп есептелген жүктерді жеткізу мерзімдері мыналарға арттырылады:
    1) 2 тәулік - жүктің жөнелтілуі мен келуіне байланысты операцияларға (1 тәулік жөнелту станциясы үшін және 1 тәулік тағайындалған станциясы үшін);
    2) 2 тәулік - рефрижераторлық секцияларға тиеу жүргізілетін әрбір аралық станция үшін, егер оған тиеу бірқанша станцияларда жүргізілсе;
    3) 1 тәулік - көліктің басқа түріне берген, тікелей аралас қатынаспен тасымалданатын жүктерді көліктің басқа түрінен қабылдаған кезде жүктерді аударумен байланысты;
    4) 2 тәулік - вагондарды паром арқылы өткізгенде;
    5) 2 тәулік - жүктерді жолтабанының ені басқа доңғалақтар жұбының вагондарына тиеген кезде;
    6) 2 тәулік - вагондардың доңғалақтар жұбын жолтабанының бір енінен басқасына орнын ауыстырған кезде;
    7) 1 тәулік - жүкті басқа адреске жіберуге байланысты операцияларға;
    8) 1 тәулік - жүктерді 1000 км-ге дейінгі қашықтыққа тасымалдаған кезде, 2 тәулік - шағын жөнелтпелермен және контейнерлерде тасымалданатын, оларды жинақтау және жүксұрыптау платформаларында сұрыптау үшін жүктерді 1000 км-ден астам қашықтыққа тасымалдаған кезде.
    330. Жүктерді жеткізу мерзімдері мынадай жағдайларда кідіртудің барлық уақытына арттырылады:
    1) шекаралық, кедендік, фитосанитарлық және басқа органдар станция аумағында өздерінің қызметін станция жұмысының режимінде жүзеге асыратынын есепке ала отырып, кедендік және басқа мемлекеттік бақылау органдарының жүктерді кідіртуі;
    2) жүкжөнелтушінің кінәсінен жіберілген тиеуді түзету, жүктердің асқынжүгін жою үшін жүктерді жүріс жолында кідіртуі;
    3) тасымалдаушыға тәуелсіз себептер бойынша туындаған олардың техникалық немесе коммерциялық жағдайларын түзетуге байланысты жүріс жолында вагондарды, контейнерлерді кідіртуі;
    4) жүктерді тасымалдауды жүзеге асыруға бөгет болатын дүлей күштің, әскери әрекеттердің, қоршаудың, індеттердің немесе өзге жағдайлардың салдарынан жүріс жолында вагондарды, контейнерлерді кідіртуі;
    Жүкжөнелтушінің, жүкалушының немесе экспедитордың кінәсі бойынша тасымалдауға бөгеттер пайда болған кезде тасымалдаушы оларды бұл жөнінде тәулік ішінде хабардар етеді.
    Осы тармақпен қаралған жүктің кідіру себептері туралы және осы кідірудің себептері туралы тасымалдаушымен екі данада жалпы нысанды акт жасалады. Актінің бірінші данасы тасымалдау құжаттарына және тағайындалған станциясында жолдық ведомосқа қоса тіркеледі. Жүкқұжаттың "Тасымалдаушының белгілері" бағанында және жолдық ведомостағы жүк атауының астында мына мағынадағы белгі жасалады: "Жүк ___________________________ станциясында
__________________________________________________________________
              (кідіруінің себебі көрсетіледі)
үшін кідіртілді. Жеткізу мерзімі ____ тәулікке ұзартылады, ол жөнінде 20___ жылғы "__"______________ N______ жалпы нысанды акт жасалады". Белгі тасымалдаушының немесе ол уәкілеттік берген адамның қолымен және тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылады.
    Тасымалды тасымалдаудың электрондық жинағын пайдаланып жүзеге асырған кезде осы тармақта көрсетілген белгілер электрондық жүкқұжат пен жолдық ведомостың қағаздық көшірмесіне қойылады. Жүктің кідіруі және жеткізу мерзімінің ұзаруы туралы тасымалдаудың электрондық жинағына ақпаратты енгізу тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде осы функционалдық мүмкіндіктердің бар болған кезінде жүргізіледі.
    331. Габаритсіздіктің 6-дәрежелі және аса габаритсіз жүктерден бөлек габаритсіз жүктерді жеткізудің мерзімдері мына нормаларға сүйеніп, нақты жүріп өткен қашықтық бойынша белгіленеді:
    жүрістің әр 100 км-не (қашықтық 100 км-ден кем болғанда толыққа саналады) 1 тәулік - біріншіден төртінші дәреже бойынша қоса алғандағы габаритсіз жүктер үшін;
    жүрістің әр 80 км-не (қашықтық 80 км-ден кем болғанда толыққа саналады) 1 тәулік - бесінші дәрежелі габаритсіз жүктер үшін.
    Барлық жүріс жолына жылдамдықты арнайы шектеуді талап ететін габаритсіздіктің алтыншы дәрежелі және аса габаритсіз жүктер үшін жеткізу мерзімдері белгіленбейді.
    332. 1-шіден 5-інші дәреже бойынша (қоса алғанда) габаритсіз жүктерді жеткізу мерзімдері мынаған арттырылады:
    1 тәулік - жүкті өткізу үшін рұқсат алған мезеттен бастан жөнелтуге.
    1-шіден 5-інші дәреже бойынша (қоса алғанда) габаритсіз жүктерді жеткізу мерзімдері осы Ережемен қаралған жағдайларда арттырылады.
    333. Салынып жатқан темір жол желісі станцияларына немесе осындай станциялардың желісінен магистральдық жолдарға жөнелтілетін бірыңғай тасымалдау құжаты бойынша тасымалданатын жүктерді жеткізу мерзімдері магистральдық жолдар бойынша қашықтыққа жеке және салынып жатқан темір жол желісі бойынша қашықтыққа жеке жеткізу мерзімдерінің қосындысы ретінде белгіленеді.
    Салынып жатқан темір жол желісі бойынша қашықтыққа жүктерді жеткізу мерзімдері магистральдық жолдардан салынып жатқан темір жол желісіне жүктерді тапсыру бойынша және кері операцияларды жүзеге асыруға екі тәулікке арттырып, тәуліктік жүрістің нормаларын екі есе азайтылғанды негізге алып есептеледі.
    Салынып жатқан темір жол желісінің тағайындалған бір немесе әртүрлі станцияларында орналасқан бірқанша алушылардың адресіне рефрижераторлық секцияларда жүктерді тасымалдаған жағдайда, салынып жатқан темір жол желісі бойынша оларды жеткізудің мерзімін есептеген кезде тәуліктік жүріс нормасы үш есе азайтылады.
    334. Егер тасымалдаушы жүкті тағайындалу станциясында жүк қабылдаушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға белгіленген жеткізілу уақыты өткенге дейін берсе, жүк мерзімінде жеткізілген болып саналады.
      Егер жүктер жеткізілу уақыты өткенге және жүк алушыға тәуелді себептер бойынша вагонды, контейнерді қабылдау кідіртілгенге дейін тағайындалу станциясына келген жағдайда олар мерзімінде жеткізілген болып саналады, ол туралы жалпы нысанда акт жасалады.
      Бос, меншікті, жалға алынған вагон, егер оны тасымалдаушы тағайындалу станциясында жүк қабылдаушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға жеткізілу уақыты өткенге дейін берсе, мерзімінде жеткізілген болып саналады .
       Ескерту. 334-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    335. Осы Ережемен белгіленгенге қарағанда жүктерді жеткізудің өзге мерзімдерін қарастыратын шарттар жасасу кезінде, тасымалдаушы жүкқұжатының "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында белгі жасайды.
    336. Егер жүктің келгендігі және оны жүкалушының билігіне берудің мүмкіндігі туралы тасымалдаушымен хабардар етілгеннен кейін жүкалушымен жүк бір тәулік ішінде алынбаса, тасымалдаушымен жүктердің жеткізу мерзімі өткені үшін айыппұл төленбейді.

14-тарау. ЖҮКТЕРДІ САҚТАУ

      337. Жүктерді:
      1) жалпы пайдалану орындарында;
      2) вагондардағы, контейнерлердегі және жүк алушының күштерімен түсіруге жататын, сондай-ақ өздерінің осьтеріндегі жүктерді;
      3) жүкті тиеу тағайындалған күннен ерте тасып әкелген кезде, сондай-ақ тағайындалған күннен ерте тасып әкелінген жүкті жүкжөнелтушінің талабы бойынша тасымалдау болмаған немесе кейінге қалдырылған жағдайда жалпы пайдалану орындарында сақтауға рұқсат етіледі.
       Ескерту. 337-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      338. 26-қосымшада көрсетілген жүктерді ашық қоймаларда, платформаларда және алаңдарда сақтауға рұқсат етіледі.
       Ескерту. 338-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      339. Жалпы пайдалану орындарында жүктерді сақтау үшін сақтаудың шекті мерзімдері белгіленеді (27-қосымша).
      Жүкті шекті сақтау мерзімі жүкті тасымалдаушының құралдарымен түсірген (жүктен босатқан) сәттен не болмаса вагонды, контейнерді түсіру орнына жүк алушының құралдарымен берген сәттен бастап есептеледі.
      Жүкті тасымалдаушының құралдарымен түсіру (жүктен босату) не болмаса вагонды, контейнерді түсіру орнына жүк алушының құралдарымен беру датасы көліктік теміржолдық жүк құжатының (бұдан әрі жүк құжаты) сырт жағына станцияның күнтізбелік мөртабанын қою жолымен көрсетіледі.
      Жүк алушыға тәуелді себептер бойынша жүктің жалпы пайдалану орындарында тұрып қалуынан туған оның бұзылып кетуіне мүліктік жауапкершілік жүк алушыға жүктеледі.
      Тиеу тағайындалған күннен бұрын жалпы пайдаланымның кірме жолдарына жүкті әкелген кезде, сондай-ақ тиеу тағайындалған күннен бұрын әкелінген жүктің тасымалдануы жүкжөнелтушінің талабы бойынша болмаған немесе кейінге қалдырылған жағдайда, мұндай жүктің станция аумағында болған уақытына жүкжөнелтушіден жүкті сақтау үшін тасымалдаушының Тарифтік басшылығында (прейскурантта) көрсетілген алым алынады.
       Ескерту. 339-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

       339-1. Жүкті сақтау үшін тасымалдаушының Тарифтік басшылығында (прейскурантта) көрсетілген алым алынады.
      Жүкті сақтау үшін алым:
      - тасымалдаушының құралдарымен жүкті түсірген сәттен не болмаса вагондарды, контейнерлерді жүк алушының құралдарымен жалпы пайдалану орындарына түсіруге берген сәттен;
      - барар жерін өзгертуді тосып станциялық жолдарда тұрып қалған және жүк алушының құралдарымен жүгін түсіруге жататын вагондардағы, контейнерлердегі жүктің тағайындалу станциясына келгені туралы жүк алушыны хабардар еткеннен кейін 2 сағат өткен соң;
      - жүкжөнелтуші жүкті тиеу тағайындалған мерзімінен ерте жалпы пайдалану орындарына әкелген кезден, жүкті нақты әкелген және жүк тиелуі тиіс күні аяқталған күннен немесе жүкжөнелтуші тиеуден бас тартқан жағдайда, жүкті тасып әкеткен күннен бастап есептеледі.
      Жалпы пайдалану орындарында тұрған жүкті сақтау үшін алым жүкті кім күзеткеніне қарамастан алынады.
      Жүктердің дер кезінде түсірілмеуінен, жалпы пайдалану орындарынан тасып әкетілуінен, жүк алушылардың жүктің барар жерін өзгертуінен туындаған технологиялық қиыншылықтар тасымалдаушыда пайда болған кезде тасымалдаушы жүкті 24 сағаттан артық сақтағаны үшін алымды он есе мөлшерге дейін ұлғайта алады.
      Жүкті сақтағаны үшін алымның ұлғайтылған мөлшері станцияда төлемнің ұлғайтылғаны туралы хабарландыру ілінгеннен кейін бір тәуліктен ерте емес мерзімде енгізіледі.
       Ескерту. 339-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

15-тарау. ЖҮКТЕРДІ ҰСТАП ҚАЛУ,
ЖҮКТЕРДІ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРҒА ТАПСЫРУ

      340. Тасымалдаушының Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына жүктерді тапсыруы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
      Жүк алушы:
      одан әрі тасымалдау кезінде жүктің бұзылуының немесе жоғалуының мүмкіндігі;
      тағайындалған станция ауданында жоқ жүк алушының адресіне келген жүкпен не істеу керектігі жайында жүкжөнелтушінің нұсқауларын алмауы;
      шартпен қаралмаған жүкті жеткізу;
      оның кімге тиесілі екендігін анықтау мүмкін болмаған (құжатсыз) жүктің табылуы;
      жүк тасымалына ақы төлеуден және тасымалдаушыға тиесілі басқа төлемдерден жүк алушының жалтаруы;
      жүктің станцияда осы Ережемен белгіленген шекті мерзімдерден артық болуы салдарынан жүкті алушыға жеткізу немесе беру мүмкін болмаған кезде мұндай жүкті ұстап қалады немесе сатады.
      Тасымалдаушы кедендік бақылауда тұрған жүкті сатуды станция оның қызмет өңірінде тұрған кедендік органды хабардар еткеннен кейін іске асырады.
      Тез бүлінетін жүктерден басқа азаматтардың үй заттары сату қоймасына беріледі.
      Шекті сақтау мерзімдері өтіп кеткеннен кейін жүктердің барлығы, соның ішінде, сату мерзімі 6 ай үй заттарын қоспағанда, құжатсыздары 3 айдың ішінде сатылады.
       Ескерту. 340-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      341. Жүк тасымалдаушы жүкті басқа ұйымдарға сату, сатуға жататын жүк тұрған станцияларда немесе тасымалдаушы ұйымдастырған арнайы қоймалар арқылы жүргізіледі .
      Барлық вагондап жөнелтілетін жүктерді, сондай-ақ тез бүлінетін және қауіпті жүктердің ұсақ жөнелтілімдерін сату тікелей келу станциясында жүргізіледі .
       Ескерту. 341-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      342. Сату қоймаларына түскен барлық жүктер белгіленген нысанды кітапқа жазылады.
      343. Жүктер құрамында тасымалдаушының өкілі (төраға), жүкті алатын тұлғаның өкілі, Сауда-Өндірістік Палатасының өкілдері бар комиссиямен жүргізілген бағалау бойынша сатылады.
    Жүкті бағалау комиссия мүшелері қол қоятын актімен ресімделеді.
    Жүкті бағалау жүктің тұрған орнында қолданыстағы нарықтық бағаларға сүйеніп жүргізіледі.
       Ескерту. 343-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      344. Жүктерді бағалағаннан кейін оларды сату тасымалдаушының станциядағы өкілі немесе сату қоймасының бастығы мен жүкті алатын тұлғаның өкілі жасайтын қабылдау-тапсыру актісі бойынша жүргізіледі.
      Жүктерді бағалау және қабылдау-тапсыру актілері төрт данада жасалады, олардың:
      біріншісі тасымалдаушыда қалады;
      екіншісі жүкті алушы тұлғаның өкіліне беріледі;
      үшіншісі сату қоймасында қалады;
      төртіншісі жүкжөнелтушіге жіберіледі.
       Ескерту. 344-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      345. Жүктерді сату тасымалдаушының есепшотына жүктің құнын алдын ала төлеуді жүзеге асырғаннан соң жүргізіледі.
      Сатылған жүк үшін тасымалдаушы алған сома, тасымалдаушыға тиесілі барлық төлемдер шегеріліп, депозит жағдайында жүкжөнелтуші үшін нотариустің атына аударылады.
      Сомаларды өтеу жүкжөнелтушілердің (жүк алушылардың) талаптары мен талап-қуынымдары бойынша осы Ереженің 33-тарауына сәйкес жүргізіледі.
      Жүкжөнелтушіден/жүк алушыдан жүкті сатқанынан түскен ақшаны қайтару туралы өтініш түспеген кезде, ол заңнамамен белгіленген талап-қуыным мерзімі өткеннен соң тасымалдаушының табысы болып танылады.
       Ескерту. 345-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      346. Үй заттарында табылған ақшалық белгілер жүкжөнелтуші үшін нотариустің атына депозит шартында тасымалдаушыға қызмет көрсететін Банкке енгізіледі.
      Депозитті ресімдеумен байланысты шығыстар табылған ақшалық белгілер соммасынан төленеді.
      Банктің есеп айырысу-кассалық бөлімшелері ақшалық белгілерді қабылдағаны туралы тасымалдаушыға түбіртек береді.
      Жүкжөнелтушімен талап етілмеген ақшалар үш ай мерзімі өткеннен соң тасымалдаушының шотына аударылады.
      Үй заттарында табылған бағалы қағаздар, асыл металдар, тастар мен меруерт, сондай-ақ олардан жасалған бұйымдар тізімдеме бойынша құндылықтардың атауы, олардың саны мен массасы онда көрсетіліп, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне аударылады.
      Бұл ретте тізімдеменің бірінші данасы жіберілімге салынады, екіншісі жіберіліммен бір мезгілде жеке пакетпен жіберіледі, ал үшіншісі тасымалдаушының немесе сату қоймасының істерінде қалады .
       Ескерту. 346-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

16-тарау. БАСҚА МЕКЕНЖАЙҒА ЖІБЕРУ,
ЖҮКЖӨНЕЛТУШІГЕ ҚАЙТАРУ

      347. Тасымалдаушы жүкжөнелтушінің немесе жүкалушының өтініші бойынша тасымалдау құжаттарында көрсетілген жүкалушыны және/немесе тағайындалған станцияны өзгерту арқылы тасымалданатын жүкті басқа адреске жібере алады .
       Ескерту. 347-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      348. Жүктерді басқа адреске жіберу мыналардың рұқсаты бойынша жүргізіледі:
      тасымалдаушының - халықаралық қатынасқа бағытталған жүктерге, сондай-ақ габаритсіздігі нольдік дәрежеден жоғары жүктерге қатысты;
      тасымалдау бөлімшесінің - облысаралық қатынасқа бағытталған жүктерге қатысты.
      349. Халықаралық теміржолдық қатынаста тасымалданатын жүктерді басқа адреске жіберу осы Ережемен қаралған тәртіппен жүзеге асырылады, егер басқасы халықаралық қатынастармен белгіленбеген болса.
      350. Тасымалданатын жүкті басқа адреске жіберу туралы өтініш жүкжөнелтушімен немесе жүкалушымен тасымалдаушының немесе тасымалдау бөлімшелерінің атына жазбаша түрде (соның ішінде факс, телетайп және телеграф бойынша) беріледі.
       Ескерту. 350-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      351. Жүкті басқа адреске жіберу туралы өтініште мыналар көрсетіледі:
    вагонның немесе контейнердің нөмірі;
    көліктік теміржолдық жүкқағазының нөмірі (бұдан әрі - жүкқағаз);
    жүктің атауы;
    жүкжөнелтушінің, станцияның және жөнелтушінің темір жолының атауы;
    алғашқы жүкалушының атауы;
    алғашқы тағайындалған станцияның және темір жолдың атауы;
    жаңадан тағайындалған станцияның және темір жолдың атауы;
    жаңа жүкалушының атауы.
    Облысаралық қатынаста басқа адреске жібергенде жүріс жолында өтінішке жүкті қабылдағаны туралы түбіртек қоса тіркеледі, ал халықаралық қатынаста басқа адреске жібергенде өтінішке жүкқағазының телқұжаты тіркеледі.
    352. Жүкжөнелтушіде немесе жүкалушыда меншікті автоматтандырылған жүйесі және/немесе тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне қолжеткізу мүмкін болса, қажет болған жағдайда басқа адреске жіберу туралы өтініш қоса тіркелген құжаттарымен тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде тиісті функционалдық мүмкіндіктер бар болса деректермен электрондық алмасу жолымен беріледі. Деректермен электрондық алмасуда Қазақстан Республикасының заңамасына сәйкес электрондық-сандық қол қоюлар қолданылады.

    Ескерту: 353-тармаққа 2010 жылғы 13 тамызда ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.05.23. N 117 бұйрығымен өзгерту енгізіледі.
    353. Заңды тұлғалар жүкті басқа адреске жіберу туралы өтініштерді фирмалық бланкіде, егер фирмалық бланк болмаса - онда қойылған мөрімен ұсынады. Жүкті басқа адреске жіберу туралы өтінішке, өзге адреске жіберуге өтініш білдірген ұйымның басшысы қол қояды және белгіленген тәртіппен расталады. Жеке тұлғалар жүкті басқа адреске жіберу туралы өтінішінде төлқұжаттың, жеке куәліктің нөмірін, СТН-ді және тұратын орнының адресін көрсетеді.
     Жүкті басқа адреске жіберу жүкжөнелтуші немесе жүк алушы уәкілеттік берген тұлға оған осы жүкті басқа адреске жіберуді ресімдеу құқығы берілгендігіне сенімхатты ұсынған жағдайда тасымалдаушымен жүзеге асырылады. Жаңа тасымалдау құжаттары бойынша немесе алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жүкті басқа адреске жіберу жүзеге асырылатын станцияда тасымалдаушының өкіліне берілген сенімхат тасымалдаушыда сақталады .
       Ескерту. 353-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
     354. Жүкті басқа адреске жіберуге арналған рұқсатты осындай өзге адреске жіберуді жүзеге асыру үшін станция бастығына жазбаша түрде жіберіледі.
    Жүріс жолында басқа адреске жіберу кезінде жүкті өзге адреске жіберуге арналған рұқсат басқа адреске жіберу жүргізілетін станция бастығына, ал көшірмесі алғашқы тағайындалған станция бастығына жолданады. Басқа адреске жіберілгендігі туралы оны жүзеге асырған станция алғашқы тағайындалған станцияға телеграф арқылы хабарлайды.
    355. Жүкті тасымалдау кезінде тасымалдаудың электрондық жинақ бойынша басқа адреске рұқсатты өзге адреске жіберу жүргізілуі тиіс станция бастығының атына тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің тиісінше функционалдық мүмкіндіктері бар болғанда ғана деректермен электрондық алмасуды қолдану арқылы берілуі мүмкін. Жүктерді басқа адреске жіберу мынадайда жүргізіледі:
    1) қосымша жолдық ведомосты ресімдеу арқылы ескі құжаттар бойынша - ТМД және Балтия елдері темір жолдары станцияларынан Қазақстан Республикасының станцияларына тағайындалып (ХЖҚК құжаты) жүру кезінде ТМД және Балтия елдері темір жолдарында орналасқан тағайындалған жаңа станцияға басқа адреске жіберу.
    Тасымалдық төлемдер Қазақстан Республикасының Тарифтік саясаты бойынша теміржолдық тарифті, қосымша алымдарды алдын ала толық төлеген жағдайда ғана қабылдаудың шекаралық станциясынан тапсыру шекаралық станциясына дейін төленеді.
    Ресімдеу кедендік органдардың рұқсаты болғанда ғана жүргізіледі.
    2) ХЖҚК-тің жаңа құжаттары бойынша - ішкі құжаттар бойынша ресімделген Қазақстан Республикасының станцияларынан Қазақстан Республикасының станцияларына тағайындалып жүру кезінде ТМД және Балтия елдері темір жолдарында орналасқан тағайындалған жаңа станцияға басқа адреске жіберу.
    Тасымалдық төлемдер Қазақстан Республикасының экспорттық тасымалдарға арналған тарифтер бойынша теміржолдық тарифті, қосымша алымдарды алдын ала толық төлеген жағдайда ғана алғашқы жөнелту станциясынан шығару шекаралық станциясына дейін төленеді.
    3) ХЖҚК-тің ескі құжаттары бойынша - ТМД және Балтия елдері темір жолдары станцияларынан Қазақстан Республикасының станцияларына тағайындалып жүру кезінде Қазақстан Республикасында тағайындалған жаңа станцияға басқа адреске жіберу.
    Тасымалдық төлемдер импорттық тасымалдарға арналған тарифтер бойынша теміржолдық тарифті, қосымша алымдарды алдын ала толық төлегенде ғана қабылдаудың шекаралық станциясынан жаңадан тағайындалған станциясына дейін төленеді.
    4) жаңа құжаттары бойынша - Қазақстан Республикасының станцияларынан және станцияларына (ішкі құжаттар бойынша ресімделген, республика ішіндегі тасымал) жүрген кезде Қазақстан Республикасының жаңа станцияларына тағайындалуы.
    Тасымалдық төлемдер теміржолдық тарифті, вагондарды пайдаланғаны үшін, облысаралық тасымалдарға арналған тарифтер бойынша қосымша алымдарды алдын ала толық төлегенде ғана басқа адреске жіберу станциясынан жаңадан тағайындалған станциясына дейін төленеді.
    356. Басқа адреске ресімдеу кезінде өтінішкер жүкті тасымалдауға есеп айырысуды алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жүргізеді және барлық төлемдер жаңа тасымалдау құжаттары бойынша енгізеді, егер осы Ережемен есеп айырысудың басқа тәртібі қаралмаған болмаса.
    357. Маршруттық немесе топтық жөнелтілімдердің құрамында жүрген жеке вагондарды басқа адреске жіберуге жаңа тасымалдау құжаттары бойынша тасымалдауды онан әрі ресімдеу арқылы тағайындалған станцияларында ғана жол беріледі.
    358. Басқа адреске жіберуді ресімдеген кезде тасымалдаушы жүкқағазының және жол ведомосінің түпнұсқасында басқа адреске жіберу туралы тиісті белгі жасайды .
       Ескерту. 358-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    359. Жаңа тасымал құжаттарын ресімдеу арқылы ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктерді басқа адреске жіберу кезінде алғашқы жүкқұжаттың кері жағының 1-бағанында бар белгілер жаңа тасымалдау құжаттарына жүкті орналастыру мен бекіту схемаларын қоса тіркеу арқылы көшіріледі, егер ол алғашқы тасымалдау құжаттарына тіркелген болса.
      360. Тез бұзылатын жүктерді басқа адреске жіберу мынадайда жүргізіледі:
      алғашқы тағайындалған станцияларда - жаңа тасымалдау құжаттарын ресімдеу арқылы оларға жүктің сапасы туралы жаңа құжатты тіркеп, жүкалушымен вагонға, контейнерге жаңа бекіту-пломбылау құрылғыларын қондырумен;
      жүріс жолында - жүктің сапасы туралы жаңа құжат ұсынбай алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша, егер жүк жаңа тағайындалған станцияға жүкқағазында көрсетілген оның тасымалдылық мерзімі өткенге дейін жеткізу мүмкін болған жағдайда ғана;
      импорттық және экспорттық жүктерді - алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша, егер жүкқағазында көрсетілген жүктің тасымалдылық мерзімі оның жаңа тағайындалған станциясына жеткізгеннен кейін бітетін болса.
      Рефрижераторлық секцияның құрамынан тез бұзылатын жүктері бар жеке вагондарды басқа адреске жіберуге жол берілмейді.
      Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Мемлекеттік ветеринарлық бақылау органдары бақылауындағы тез бұзылатын жүктерді басқа адреске жіберу осы Ережеге сәйкес жүргізіледі.
      Жүк сапасының нашарлауына алып келетін жеткізу мерзімдері, тасымалдаудың температуралық режимі, желдету тәртібі, тасымалдаудың басқа шарттары бұзылған кезде, сондай-ақ бекіту-пломбылау құрылғылары ақаулы және жол бойындағы станциялардың актілері бар вагондардағы жүктерді басқа адреске жіберуге жүктің жағдайы мен сапасын тексергеннен соң аталған кемшіліктер табылған кезде оның сапасы туралы жаңа құжат беру арқылы тез бұзылатын жүктерді басқа
адреске жіберуге рұқсат беріледі.
       Ескерту. 360-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      361. Бүлінген, зақымданған, кем шыққан белгілері, сондай-ақ ақаулы бекіту-пломбылау құрылғылары, температуралық режимі мен желдету тәртібінің бұзылуы және жол бойындағы станциялардың актілері бар ақаулы вагондардағы, контейнердегі жүктерді басқа адреске жіберуге табылған кемшіліктер жойылған жағдайда ғана рұқсат беріледі.
      362. Кедендік бақылауда тұрған жүкті басқа адреске жіберу тиісті кедендік органның келісуімен жүргізіледі.
      Егер кедендік бақылауда тұрған жүкті тасымалдау адамдардың денсаулығы мен өміріне, қозғалыс қауіпсіздігіне, экологиялық қауіпсізікке, жүктің жай-күйі мен сапасына қауіп төндіретін жағдайларда басқа адреске жіберу кедендік органның келісімінсіз жүргізіледі. Тасымалдаушы мұндай басқа адреске жіберу туралы тиісті кедендік органды хабардар етеді .
       Ескерту. 362-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      363. Жүкқұжатта көрсетілген жүкалушының тағайындалған станция ауданында болмағанында жүкжөнелтушінің өтінішіне сәйкес жүкті басқа адреске жіберу алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жаңа тағайындалған станцияда жүкалушыдан тасымалдаушыға тиесілі төлемді төлету арқылы Қазақстан Республикасының шектерінде ғана жүргізіледі. Жүкжөнелтушінің жүкті басқа адреске жіберу туралы өтінішінің көшірмесі тасымалдау құжаттарына тіркеледі, ол жөнінде жүкқұжат пен жолдық ведомостың бет жағының жоғарғы бөлігінде белгі соғылады. Өтініштің түпнұсқа данасы алғашқы тағайындалған станцияда сақталады.
    Жүкті тасымалдаудың электрондық жинағы бойынша тасымалдаған кезде тағайындалған станция ауданында жүкалушының болмаған жағдайында станция жүкжөнелтуші мен тасымалдаушының ақпараттық әрекеттестік технологиясына сәйкес жүкті қалай ұйымдастыру туралы деректермен электрондық алмасу арқылы жүкжөнелтушіге сұранымды жіберу мүмкін.
       Ескерту. 363-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    364. Жүкалушыны немесе тағайындалған станцияны өзгерткен жағдайда оның өтініші бойынша осындай өзгеріс өткізілген тарап осындай өзгерістердің салдары үшін алғашқы жүкалушының алдында жауапты болып табылады және жүкжөнелтушінің, алғашқы жүкалушы мен нақты жүкалушының араларындағы есеп айырысуды жүргізеді.
    365. Тасымалдаудың электрондық жинағы бойынша жүкті басқа адреске жіберу жаңа электрондық тасымалдық құжаттар бойынша немесе осы Ережемен белгіленген жағдайларда алғашқы электрондық тасымалдық құжаттар бойынша одан әрі тасымалдауды ресімдеу арқылы жүргізілуі мүмкін. Басқа адреске жіберу ресімделген кезде электрондық тасымалдық құжаттарды толтыру тәртібі темір жол көлігінде тасымалдау құжаттарын толтырудың ережесімен белгіленеді.
    Басқа адреске жіберуді ресімдеу станциясы алғашқы тасымалдау құжаттарының - ГУ-27-У-ВЦ нысаны (16-қосымша) бойынша жүкқұжатының және ГУ-29-У-ВЦ нысаны (17-қосымша) бойынша жолдық ведомостың қағаздық көшірмелерін алады және басады. Тауарлық кассирдің машинабаспалық құжаттарды толтыруы Тасымалдау құжаттарын толтыру ережесімен белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
    Жаңа электрондық тасымалдық құжаттарды жасау арқылы жүкті басқа адреске жіберуді ресімдеуші тарапқа станциямен "Тауар кассирі" бағанында тауар кассирінің қолымен және "Жөнелту (тасымалдауға жүкті қабылдау) станциясының мөрқалыбы" бағанында күнтізбелік мөрқалыппен расталған ГУ-27-У-ВЦ нысаны (16-қосымша) бойынша жаңа электрондық жүкқұжатының қағаздық көшірмесі беріледі.
    Басқа адреске жіберу станциясы тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің жұмыс істеу технологиясына сәйкес басқа адреске жіберу және жаңа электрондық тасымалдық құжаттарды ресімдеу туралы хабарларды беруді жүргізеді.
    Егер тағайындалған жаңа станцияға дейін жүкті тасымалдау қандай да бір себептермен тасымалдаудың электрондық жинағы бойынша жүргізілуі мүмкін болмағанда, басқа адреске жіберу жүргізілетін станция тасымалдау құжаттарының қалыпты толық жиынтығын ресімдейді.
    Егер одан әрі тасымалдау алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жүргізілетін болса, онда жүкпен бірге "Тасымалдаушының белгілері" бағанында басқа адреске жіберу туралы белгісімен, сол бағанда күнтізбелік мөрқалыппен, тауар кассирінің қолымен расталған ГУ-27-У-ВЦ нысаны (16-қосымша) бойынша жаңа электрондық жүкқұжатының қағаздық көшірмесі және ГУ-29-У-ВЦ нысаны (17-қосымша) бойынша жолдық ведомостың қағаздық көшірмесі жүреді. Бұл ретте электрондық жүкқұжатының "Тағайындалған станциясы" бағанында тағайындалған жаңа станцияның атауы мен коды, "Алушы" бағанында жаңа алушының атауы мен коды, "Оның почталық адресі" бағанында - жаңа жүкалушының почталық адресі көрсетілген болуы тиіс.
       Ескерту. 365-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    366. Жүкті басқа адреске жібергені үшін тасымалдаушы Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген мөлшерде алым алады.
    367. Жүкжөнелтушіден, жүкалушыдан тәуелді себептер бойынша оларды басқа адреске жіберуді күтіп вагондардың, контейнерлердің жүкпен тұрған уақытына тасымалдаушымен вагондарды, контейнерлерді пайдаланғаны үшін , жүкті сақтағаны үшін алым, станциялық жолдарда адресін ауыстыруды ресімдеу сәтіне дейін тұрғаны үшін төлем алынады.
       Ескерту. 367-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      368. Тасымалдаушы:
      жүк тиісті емес жүк алушының адресіне келген;
      тасымалдау шартында көрсетілген жүк алушы жүкті алудан бас тартқан;
      жүк алушы жүкті алу бойынша міндеттемелерін орындаудан жалтарған;
      төрт тәулік (тез бұзылатын жүктерге қатысты - екі тәулік) ішінде жүкжөнелтушіден жүк жөнінде өкім болмаған;
      тасымалдаушыға тәуелсіз себептер бойынша жүріс жолында вагондар мен контейнерлердің жүкпен кідіруі және жүктің одан әрі жүруі мүмкін болмаған жағдайларда, жүкті жүкжөнелтушіге оның есебінен қайтарады.
      Қазақстан Республикасының ішкі тасымалдары бойынша жүкті қайтарғанда жүкжөнелтуші төлемдер төлеуді бастапқы жөнелту станциясында жүргізеді.
      Экспорттық-импорттық және транзиттік халықаралық қатынастарда тасымалданатын жүктер жүкжөнелтушіге кедендік органдардың келісумен қайтарылады. Төлемдер төлеуді экспедитор (ол келіскенде), жүкжөнелтуші не жүк алушы жүргізеді .
       Ескерту. 368-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

17-тарау. ҮЙІП ЖӘНЕ АҚТАРЫП ТАСЫМАЛДАУ

    369. Үйіп өзара жылжымалылыққа (сусымалыққа) ие біртекті жіктік құрамдық (түйірлер, кесектер) жиынтық болып табылатын жүктер тасылады. Үйіп тасуға жол берілетін жүктердің тізбесі 28-қосымшада көрсетілген.
    370. Ұн ауаландыру жүйесімен жарақталған арнайы ұнтасығыш-вагондарда және жабық вагондарда үйіліп тасылады. Дәндік жүктер, кебектер және ұн тарту өндірісінің қалдықтары дәнге арналған вагон-хопперлерде (дәнтасығыш-вагондарда) үйіліп тасылады.
    Дәнтасығыш-вагондар тиеуге ақаусыз шанақтарымен, саңылауларды болдырмайтын резеңкелік тығыздағыштары бар тиеу және түсіру жүктесіктердің қақпақтарымен, сондай-ақ БПҚ-ны бұзбастан жүктесіктерді ашуды болдырмайтын бұғаттаудың бекіту механизмдерімен және ақаусыз құрылғыларымен беріледі. (Жабу тиеу жүктесіктерінің тығыз жабысуын қамтамасыз ету мүмкін болмағанда 7 БПҚ-ны қабаттастырумен жүргізіледі).
       Ескерту. 370-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    371. Өсімдіктердің карантині бойынша бақылауға жататын жүктер осы Ережеге сәйкес тасымалданады.
    372. Жауын-шашыннан және тозаңдатудан қорғауды талап ететін жүктер (мысалы, цемент, әк, минералдық тыңайтқыштар, апатит, гипс, бор) вагон-хопперлерде - цементтасығыштарда, минералтасығыштарда, апатиттасығыштарда және арнайы жабық вагондарда үйіліп тасылады.
    Жауын-шашыннан қорғауды талап етпейтін жүктер (мысалы, кен, көмір, қождамалар, құм, қиыршықтас, малтатас, шымтезек, қождар) ашық жылжымалы құрамдарда және арнайы жабық вагондарда үйіліп тасылады. Аталған жүктерді жүктесіктері бар тұтасметалды ашық вагондардың орнына жүктесіксіз (түбі саңылаусыз) ашық вагондарда тасымалдауға жүкалушыларда вагонаударғыштар немесе оларды механикаландырып түсірудің басқа құралдары бар болғанда ғана рұқсат етіледі.
    373. Арнайы вагондарда, түбі саңылаусыз ашық вагондарда жүктерді үйіп тасымалдауға тасымалдау құжаттарын ресімдеу кезінде жүкжөнелтуші көліктік теміржолдық жүкқұжатының "Жүкжөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында мына мазмұндағы белгі жасайды: "Арнайы вагондарда (немесе тиісінше түбі саңылаусыз ашық вагондарда) тасымалдау жүкалушымен келісілген. Түсіру құрылғылары бар".
    374. Ақтарылып пакеттелмеген түрде вагондық жөнелтілімдермен вагондарға тиеген кезде орындарды есептеуді (дана) талап етпейтін және өзінің физикалық жағдайы бойынша үйінді жүктерге жатқызуға мүмкін емес жүктер тасымалданады. Егер тиеуді сырттай қарау кезінде жылжымалы құрамда көзбен шолғанда орын санын есептеу мүмкін болмаса, онда барлық жағдайларда жүкқұжатының "Орын саны" бағанында "ақтарып" көрсетіледі.
    Ақтарып тасымалдауға жол берілетін жүктердің тізбесі 25-қосымшада көрсетілген.
    375. Ақтарылып тасылатын және жауын-шашыннан, ластанудан қорғауды талап ететін жүктер (мысалы: бақша дақылдары, көкөністер және басқалар) жабық вагондарда тасымалданады.
    Ақтарылып тасылатын және жауын-шашыннан, ластанудан қорғауды талап етпейтін жүктер (мысалы: отын, табиғи тастар, қара металдар) ашық жылжымалы құрамда және арнайы вагондарда тасымалданады.
    376. Жабық вагондарда жүктерді ақтарып тасымалдауға жүкжөнелтушімен орнатылған есіктік бөгеттермен ғана жол беріледі.
    Вагондардың есіктік ойықтарын бөгеп қою үшін қалқандар, тақтайлар, дөңестақтайлар, басқа тығыз материалдардан бөгеттер қолданылады.
    Жүктерді үйіп немесе ақтарып тасымалдаған кезде сақтап қалу мақсатында жүкжөнелтуші қалқандарды, тақтайларды, торқапшықтарды, брезент немесе осындай тығыздығы бар басқа материалдардан бөгеттер қолданады.
    377. Жүктерді үйіп немесе ақтарып тасымалдауға тасымалдық құжаттарды ресімдеу кезінде жүкқұжаттың "орын саны" бағанында жүкжөнелтушімен тиісінше "үйіп" немесе "ақтарып" көрсетіледі.
    378. Үйіп немесе ақтарып тасымалдауға жататын жүктерді тиеу алдында жүкжөнелтуші вагондардың құрылыстық саңылауларын бітеу бойынша шаралар қолданады. Вагондардың саңылауларын бітеу жүріс жолында жүктердің темір жолдарға сусымауын және қоршаған табиғи ортаның ластануын болдырмау үшін қажет.
    379. Астықтық жүктер темір жол көлігімен үйіп тасымалдауға есіктік бөгеттер (қалқандар) болғанда жол беріледі.
    Тарыны, зығыр мен қышаның тұқымын, қонақжүгеріні, қонақтарыны тасымалдаған кезде жүкжөнелтуші вагонның қабырғалары мен қалқандарын қағазбен немесе басқа материалдармен техникалық шарттарға сәйкес желімдейді.
    Басқа астық жүктері, сондай-ақ ұн, жарма және іріктелген жүгерінің тұқымдары тек қаптарда тасымалданады.
       Ескерту. 379-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    380. Астық жүктерін үйіп тасымалдау жабық вагондарда алынбалы және алынбалы емес есіктік қалқандармен және өздігінен тығыздалатын есіктермен жүргізіледі. Аталған вагондардың мынадай айыру белгілері бар:
    алынбалы емес есіктік қалқандары бар барлық төртосьті вагондардың шанақ сыйымдылығы 106 куб.м туралы үлгісі бар;
    өздігінен тығыздалатын есіктермен жабдықталған вагондардың шанақ көлемі 106 куб.м туралы үлгісі және есігінің төменгі орта бөлігінде төртбұрышты түсіру жүктесігі бар.
    Астықтық алынбалы қалқандары бар астықтық үйілмелі жүктерді тасымалдау жабық вагонның кез-келген түрінде жүргізіледі.
    Өздігінен тығыздалатын есіктермен жабдықталмаған шанағының көлемі 120 куб. м вагондарда астықтық жүктерді тасымалдау астықтық алынбалы қалқандарды орнату арқылы жүргізіледі.
    381. Вагондарда астықтық алынбалы қалқандарды қамтамасыз ету және бекіту жүкжөнелтушінің күштерімен және құралдарымен жүргізіледі. Қалқандар (қалқанның металдық пердесіндегі тесік арқылы) вагон есігінің жақтауларына әр жағынан ұзындығы 100-110 мм-ден аспайтын екі шегемен қағылады.
    Астықтық қалқандардың жүктесіктерінің ысырмалары шегелермен қағылмасын.
       Ескерту. 381-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    382. Дәнді үйіп (қара бидайды, бидайды, арпаны, сұлыны, жүгеріні дәнде), асбұршақты, қарақұмықты алынбалы және алынбалы емес қалқандары бар төртосьті жабық вагондарда тасымалдаған кезде жүктің орналасуы вагонның есіктік ойығындағы қалқанның жоғарғы жиегінен 10 см төмен жүргізіледі. Бұл ретте вагонның шет қабырғалары жағына қарай табиғи еңіс бұрышымен дәннің көтеріле бастауы (қара бидайды, бидайды, арпаны, сұлыны, жүгеріні дәнде) астықтық қалқанның шетінен кемінде 100 см қашықтыққа (схеманы қара), асбұршақ пен қарақұмық үшін - кемінде 150 см қашықтыққа қашықтауы тиіс.
    Тары, зығыр, қыша мен арыштың тұқымдары вагонның шеткі қабырғаларына қарай көтерместен астықтық қалқанның жоғарғы жиегінен 10 см төмен тиеледі.
    Өздігінен тығыздалатын есіктермен жабдықталған төртосьті жабық вагондарға дәнді тиеу вагонның төбесінде орналасқан жүктесіктер арқылы жүргізіледі.
    Жүктерді жүктесіктер деңгейінен жоғары үйіп немесе ақтарып тиеген кезде вагондардың жүктесігі тесіктерін жүкжөнелтуші тығыздап жабады және ішкі жағынан кенеп матамен немесе бірнеше қабатты тығыз қағазбен бітейді.
    383. Астықтық жүктерді тиеуге ақаусыз және тазартылған, ал қажет жағдайларда әрі жуылған вагондар беріледі, оларды тиеуге бергенге дейін тасымалдаушының станциядағы өкілі қарайды.
    Вагондарды жуғаннан соң тиеу вагондарды кептірмей, бірақ еденді тасымалдаушының күштерімен және құралдарымен жүкжөнелтушінің есебінен сүрту арқылы жүргізіледі.
    Жүкжөнелтуші тиеу алдында вагондар мен қалқандардың коммерциялық жағынан ақаусыз, тазартылған, зиянкестер түспеген, олар арқылы дәннің ағуы мүмкін болатын тесіктер мен саңылаулар жоқ екендігіне көз жеткізеді.
    Тасымалдаушының Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің тиісті аумақтық (облыстық немесе аудандық) басқармаларымен уағдаластық бойынша жаппай тасымалдау кезеңінде дәнді тиеуге вагондардың жарамдылығын алдын ала қарау, вагондарды жуу және дайындау пункттерінде жүкжөнелтушінің өкілімен жүргізіледі.
       Ескерту. 383-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    384. Астықтық жүктерді, майлы және бұршақты дақылдардың тұқымдарын Қазақстан Республикасы ішінде және экспортқа тасымалдауға жүкжөнелтушінің Қазақстан Республикасының  заңнамасына сәйкес талап етілетін дән сапасы сертификаты, сондай-ақ өзге құжаттары бар болғанда ұсынылады.
    Астықтық жүктерді экспортқа халықаралық теміржолдық қатынасының жүкқұжаты бойынша тасымалдаған кезде жүкқұжаттарына сапа сертификатын тіркеу міндетті емес. Бұл жағдайда жүкжөнелтуші жүкқұжатының "Жүкжөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында мынадай: "Сертификатты тіркеу талап етілмейді" белгі соғуға міндетті.
       Ескерту. 384-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    385. Ылғалдылығы 16% дейінгі дән жүктерін тасымалдау, соның ішінде 17% дейінгі дәнбұршақтық дақылдарды, 15% дейінгі тары, 10% дейінгі майлы дақылдар тұқымдарын, 8% дейінгі күнбағыс тұқымдарын қоса алғанда теміржолдық қатынаста да, сондай-ақ аралас теміржол-су қатынасында да жалпы шарттар бойынша жүргізіледі.
    386. Зақымданған дән Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Өсімдіктер карантині жөніндегі Бас мемлекеттік инспекторымен белгіленген ұйымдардың адресіне мұндай дәнді өңдеу және (немесе) қайта өңдеу үшін тасымалданады.
    Ауылшаруашылығы өнімдерінің ауруларымен зақымданған дән жүктерін түсіргеннен (босатқаннан) соң жүкалушы вагондарды жуады.
    Дән емес жүктерді түсіргеннен соң дәнтасымалдағыш-вагондар да жууға жатады.
    Бұзылған дәнді тасымалдағаннан соң вагондар мен астықтық қалқандарды бұқырлау тасымалдаушы мен жүкалушының арасындағы шарттармен белгіленетін тәртіппен жүкалушының есебінен жүкалушымен немесе тасымалдаушымен жүргізіледі.
    Бұқырлау жүргізілгеннен соң Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің тиісті аумақтық (облыстық немесе аудандық) басқармаларымен тасымалдаушыға вагондар мен қалқандар залалсыздандырылды деген анықтама беріледі.
      387. Клиенттің кірме жолдарында астықтық қалқандарды вагондарға тиеу және оларды вагондардан түсіру жүкжөнелтушімен және жүк алушымен жүргізіледі.
      Астықтық жүктерді түсіргенде жүк алушы астықтық қалқандарды вагонның есік ойығының тіреуінен сүйменнің жалпақ ұшымен соққысыз ығыстыра отырып түсіреді .
       Ескерту. 387-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      388. Алынбайтын есіктік қалқандармен жабдықталған вагондарды астықтық жүктерді үйіп тиеуге беру алдында вагон шаруашылығы қызметінің қызметкерлері бөгеттік қалқандардың және қалқандарды тасымалдық жағдайдан жұмысшыға ауыстыру үшін тағайындалған барлық тік және көлденең бағыттауыштардың ақаусыздығын мұқият тексереді.
      Қалқандардың тасымалдық жағдайы деп қалқандардың есіктік ойықтан алынған және көлденең бағыттауыштарда тұрғаны, жұмыстық жағдайы - қалқандардың есіктік ойыққа орнатылғаны саналады.
      Қалқандары ақаулы вагондарға дәнді тиеуге рұқсат берілмейді.
      Вагонға дән тиеу алдында жүкжөнелтуші қалқандарды тасымалдық жағдайдан жұмысшы жағдайына ауыстырады. Бұл үшін вагонның шеткі қабырғалары жақтарынан төменгі бағыттауыштарда орналасқан топсалық ілмек-бекіткіштерді ашқаннан соң, қалқандар көлденең бағыттауыштар бойынша кез-келген кезектілікпен есіктік ойыққа жылжытылады және тік бағыттауыштар бойынша бірінің үстіне бірі түсіріледі.
      Қалқандар түсірілгеннен соң жүкжөнелтуші олардың тура орнатылуын тексереді.
      Бұл ретте вагонның ішіндегі қалқандардағы брезент алжапқыштар еден мен қалқан арасындағы, сондай-ақ жоғарғы мен төменгі қалқандар арасындағы саңылауларды жабулары тиіс.
      Вагоннан жүкті түсіру алдында жұмысшы жағдайынан мына тәртіппен қалқандарды жинастыру жүргізіледі: екі жалпақұшты сүйменшелер қалқанның төменгі бұрыштарының қиғаш-ұяларына соққысыз салынады және олардың көмегімен жоғарғы қалқан жүктің қажетті ағысы пайда болғанға дейін 90-100 мм биіктікке көтеріледі, содан соң жоғарғы мен төменгі қалқанның арасына ағаш салма қойылады.
      Жүктен босағаннан соң жоғарғы қалқан қолмен жоғарғы бағыттағышқа көтеріледі және вагонның бүйір қабырғалары бойымен кез-келген жағына жылжытылады.
      Содан соң дәл сол реттілікпен төменгі қалқан көтеріледі және кері жаққа жылжытылады.
      Жүк түсірілген соң қалқандар тасымалдық жағдайға орнатылады, бұл үшін олар вагонның бүйір қабырғалары бойымен тірелгенге дейін жылжытылады және бекіткіштермен бекітіледі.
      Қалқандарды жұмысшы немесе тасымалдық жағдайға орнату қалқандарды бүлдіруі мүмкін өткірұшты сүймендерді, балталарды және басқа заттарды қолданбай жүргізіледі.
      Қалқандарды шегелермен бекітуге, сондай-ақ вагондардан қалқандарды алуға жол берілмейді.
      Ыдыстық және даналық жүктерді тасымалдаған кезде қалқандар тасымалдық жағдайда болады.
       Ескерту. 388-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

18-тарау. АШЫҚ ЖЫЛЖЫМАЛЫ ҚҰРАМДА ТАСЫМАЛДАУ

      389. Ашық жылжымалы құрамда тасымалдауға 30-қосымшада көрсетілген жүктерге жол беріледі.
      Өздерінің қасиеттері мен сипаты бойынша 1-қосымшада көрсетілген жүктерге теңестірілуі мүмкін емес жүктерді тасымалдау ашық жылжымалы құрамда жүкжөнелтушінің (жүкалушының) әмбебап немесе арнайы контейнерлерінде тасымалдауға жол беріледі, егер тасымалдаудың мұндай тәсілі осы өнімге стандартпен қаралған болса, ал контейнердің құрылымы мен параметрлері осы стандарттың талаптарына сәйкес келеді.
       Ескерту. 389-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      390. Ашық жылжымалы құрамның түрі тасымалданатын жүктің тегіне, тиеу, түсіру (босату) шарттарына, оларды жүргізу үшін құрылғылар мен механизмдердің бар болуына байланысты жүкжөнелтушімен таңдалады. Тиеу-түсіру жұмыстарының өндірісі МемСТ 22235-76 және вагондардың, контейнерлердің сақталуын қамтамасыз ету жөнінде талаптарына қоятын басқа нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес орындалады.
       Ескерту. 390-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      391. Ашық жылжымалы құрамда жүктерді орналастыру және бекіту  жүктерді орналастырудың және бекітудің техникалық шарттарына сәйкес жүргізіледі.
       Ескерту. 391-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      392. Оның қасиеттеріне байланысты жүкті буып-түю қажет болғанда, ыдыстар мен буып-түюге талап қоятын стандарттарға немесе техникалық шарттарға сәйкес келетін көліктік ыдыс қолданылады.
      Қағазды, пергаминді және оңай жанғыш материалдарды қолдану арқылы буып-түйілген жүктерді ашық жылжымалы құрамда тасымалдауға жол берілмейді.
      393. Ашық жылжымалы құрамда тасымалдауға жол берілетін қауіпті жүктер осы Ережеге сәйкес тасымалданады.
      394. Қара металл сынықтары, қалдықтары, олардың қорытпалары тасымалдауға қауіпсіз, отжарылуқауіпті және радиоактивті материалдардан зиянсыздандыру, зиянды химиялық заттардан тазартылған жағдайдағы стандарттарға сәйкес дайындалып тасымалданады және олардың жарылу қауіпсіздігін куәландыратын құжатпен алып жүреді.
      Түсті металл сынықтары, қалдықтары, олардың қорытпалары жиынтығы 500 кг-дан артық пакеттерге баспаланып ашық вагондарда немесе арнайыландырылған контейнерлерде тасымалданады.
      395. 26-қосымшада көрсетілген, майда фракциялары бар жүктерді (олардың мөлшері 13 мм-ден аспайтын түйірлер) ашық жылжымалы құрама тасымалдаудың мүмкіндігі жүкжөнелтушімен белгіленеді.
      396. Жүкжөнелтуші майда фракциялары бар жүктерді тиеу алдында ұсынған жүкті осы жылжымалы құрамда тасымалдау оның шығындарына, оның темір жол мен қоршаған табиғи ортаны ластауына алып келмейтініне көз жеткізеді. Егер платформаның немесе вагон шанағының ақаусыздығы кезінде жүктің шығыны құрылыстық саңылаулар арқылы мүмкін болса, онда жүктің сақталуы үшін жүкжөнелтуші төгілуіне қарсы қосымша іс-шаралар қолданады.
      397. Пайда фракциялары бар жүктерді ашық жылжымалы құрамға тиеу кезінде жүкжөнелтуші қозғалыс кезінде майда түйіршіктердің үрленуін, сондай-ақ вагондардың ернеуінің деңгейінен оны жоғары тиеген ("бөрігімен") жағдайларда жүктің құйылуын болдырмауға іс-шаралар қолданады. Аталған іс-шаралар жүкжөнелтушімен жүктің әр түрі үшін әзірленеді. Байыту фабрикасының сұрыптау қондырғыларына жөнелтілетін сортталған және қатардағы көмірлері мен брикеттерінен басқа барлық жағдайларда жүктің беті вагондардағы және контейнерлердегі жүктердің орналасуы мен бекітілуінің техникалық шарттарына сәйкес немесе жүкжөнелтушімен жасалған және тасымалдаушымен келісілген нұсқалыққа сәйкес тегістеледі және тығыздалады. Бұл ретте "бөрікке" көлденең қимада трапеция пішіні беріледі. Жүкті тығыздағаннан соң "бөріктің" төменгі негізі ашық вагон шанағының жоғарғы байлауынан аспайды.
      Жүкті тегістеу мен тығыздау үшін вагондарда механикаландырылған қондырғылар және басқа қарапайым құралдар қолданылуы мүмкін.
      398. Минералдық-құрылыс жүктерін ашық вагонның ернеулерінен жоғары тиеген жағдайларда жүк "бөрігінің" негізі ернеулер деңгейінен ең кемінде 50 мм төмен болуы тиіс.
      399. Жүктерді механикаландырылған қондырғылармен тығыздау және басқа тәсілдерді қолдану МемСТ 22235-76-ға сәйкес жүктер мен вагондардың сақталуын қамтамасыз етеді.
      400. Суықтан қатуға ұшырайтын жүктер осы Ережеге сәйкес тасымалданады.

19-тарау. ЖОЛСЕРІКТЕРДІҢ АЛЫП ЖҮРУІНДЕГІ ТАСЫМАЛ

      401. Жолсеріктердің, жүкжөнелтушілердің, жүк алушылардың алып жүруімен мына жүктер вагон-вагондық жөнелтілімдермен тасымалданады:
      малдар;
      құс пен аралар;
      тірі балық пен балықотырғызу материалдары (шабақтар);
      өсімдіктер мен тірі гүлдер;
      тасымалдаған кезде арнайы қызмет көрсетуді (жылытуы, желдетуді, күтімді) талап ететін тез бұзылатын және азық-түлік жүктері;
      шарап, мамандандырылған жылжымалы құрамда құйылып тасымалданатын шарап материалдары мен коньяктік спирт (изотермиялық вагон-цистерналарда, цистерна-термостарда);
      ашық жәшіктерде шарап, арақ, коньяк;
      мұражайлық және көнекөздік құндылықтар;
      өздерінің осьтерімен жұмыс істемейтін жағдайда тасымалданатын теміржолдық жылжымалы құрам (тепловоздар, электровоздар, паровоздар, мотовоздар, вагондар, соның ішінде арнайы тағайындалған және өздігінен жүретін автодрезиналар, автомотрисалар, дизельпоездар мен электропоездардың вагондары, жылжымалы жүккөтергіш крандар, электрстанциялар, энергопоездар және теміржолдық жүрістегі тағы басқа жабдықтар);
    локомотивтердің тендерлері;
    тар жолтабанды теміржолдық көлікке арналған платформаларда тасымалданатын локомотивтер;
    пайдаланыста болған автомобильдер, тракторлар, барлық атаулардағы моторландырылған машиналар, соның ішінде жөндеуге және жөндеуден келе жатқан;
    арнайы автомобильдер, арнайыландырылған автомобильдер мен автоцистерналар (соның ішінде мұнай өнімдерін, су, сұйытылған газ тасымалдау үшін және отынқұйғыштар), арнайы шанақты автомобильдер; малдәрігерлік қызметтің, халыққа мәдени және тұрмыстық қызмет көрсетудің автомобильфургондары;
    автомобильдердегі жылжымалы шеберханалар, зертхана автомобильдерді қоса алғанда;
    техникалық көмек автомобильдері, өрт машиналары, автобетоналмастырғыштар, тозаңдатқыштары бар жол жинастыруға арналған автомобильдер; арнайы жабдықтармен жарақталған рентгендік, жедел жәрдем, реанимациялық және басқа автомобильдер;
    жүріс жолында жартылай түсіру немесе тиеу арқылы тасымалданатын жүктер;
    қауіпті жүктер.
       Ескерту. 401-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    402. Жүкқұжатына жүкжөнелтушімен жүк атауының астына жолсеріктерінің санын, олардың аты-жөнін (толық) көрсетіп, жүкті жолсеріктер алып жүретіні туралы белгі соғылады. ТЭЖ-ді пайдаланып жүк тасымалын ресімдеу кезінде сондай-ақ жолсеріктер саны көрсетіледі.
       Ескерту. 402-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      403. Тасымалдауға кедергілер және жүкті беру қажеттілігі туындаған жағдайда жолсерік жүкжөнелтушінің функциясын жүзеге асырады. Жолсерікке жүкжөнелтушінің функцияларын жүктеу туралы жолсерікке берілетін өкілеттіктерді дәл сипаттау арқылы жүкқұжатының "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында белгі соғылады.
      Заңды тұлғаның атынан мұндай өкілеттіктер беруге сенімхат оның басшысының немесе осы ұйымның мөрімен куәландырылған оның құрылтайшы құжаттарымен осыған уәкілетті өзге адамның қол қоюымен беріледі.
      Ереженің осы тармағымен қаралған ТЭЖ-ді пайдаланып тасымалдарды ресімдеу кезінде мәліметтер темір жол көлігінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің жұмыс істеу технологиясына және жүкжөнелтуші мен тасымалдаушының арасындағы электрондық құжат айналымы жүйесіне сәйкес ТЭЖ-ге енгізіледі.
      404. Жолсеріктердің мыналарда жүруіне рұқсат беріледі:
      жүк тасымалданатын вагонда;
      жүкжөнелтушінің өтінімі бойынша тасымалдаушы берген жеке вагонда;
      жүкжөнелтушіге, жүкалушыға тиесілі немесе олармен жалға алынған жеке вагонда.
      Оның кімге тиесілі екеніне қарамай жолсеріктердің жеке вагонда жүрген жағдайында жүкжөнелтуші ГУ-27е нысанды жүкқұжатын (19-қосымша) немесе осы Ережемен белгіленген тәртіппен ТЭЖ үшін деректерді толтырады, онда әрбір алып жүретін жүгі бар вагон жөніндегі мәліметтерді және жолсеріктер жүріп бара жатқан вагон туралы мәліметтерді көрсетеді.
       Жүкті алып жүретін жолсеріктердің жол жүруі үшін жүкжөнелтушіден тасымалдаушының Тарифтік басшылығы (прейскурантымен) белгілеген мөлшерде ақы алынады. Жолсеріктердің жолақысы жүкқұжатта көрсетіледі .
       Ескерту. 404-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      405. Жолсерік салмағы отыз бес килограмнан жоғары емес оған тиесілі қол жүгін өзімен бірге вагонда тегін алып жүреді.
    Жолсерікте белгіленген нормадан жоғары қол жүгі бар болғанда одан қол жүгінің артық жиынтығы үшін тариф бойынша тасымал төлемі алынады (шағын жөнелтпелермен тасымалданатын жеке (тұрмыстық) қажеттіктерге арналған жүктер ретінде).
    406. Жүкті алып жүру және күзету сеніп тапсырылған жолсерік жөнелту станциясына төлқұжатты (жеке куәлікті) және іссапар куәлігін ұсынады.
    Жолсерікке осы және тасымал құжаттарының негізінде станциядағы тасымалдаушының өкілімен немесе ол уәкілеттік берген қызметкермен қол қойылған және күнтізбелік мөрқалыппен расталған жөнелту станциясымен белгіленген нысандағы куәлік (27-қосымша) беріледі.
    Жолсерікпен куәлік алынған кезде жолдық ведомостың түбіртегінде жөнелту станциясының күнтізбелік мөрқалыбының астына "Куәлікті алдым" деген жазба жазылады және жолсеріктің аты-жөні, тегі көрсетіліп қолы қойылады. Жолсерік куәлікті алған кезде куәлікте баяндалған жолсеріктің негізгі міндеттерімен танысады және бұл жөнінде куәлікке әрі жөнелту станциясы жүкжөнелтушілерінің (жүкалушыларының) жолсеріктерге куәліктерді беруді тіркеу кітабына қол қояды.
    Жолсерікке куәлік ТЭЖ-ді пайдаланып жүк тасымалдауды ресімдеу кезінде жөнелту станциясымен басып шығарылған ГУ-27У-ВЦ нысанды (16-қосымша) электрондық жүкқұжаттың қағаздық көшірмесіне қол қойдыру арқылы беріледі. Куәлікті алғаны туралы белгі ТЭЖ-ға тасымалдаушының ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес енгізіледі.
    407. Жүктерді алып жүруге арналған жолсеріктердің саны жүкжөнелтушімен (жүкалушымен) белгіленеді. Бұл ретте, жолсеріктердің санын екі адамнан кем тағайындауға рұқсат берілмейді.
    408. Қауіпті жүктерді алып жүрудің қосымша шарттары осы Ережемен белгіленеді.
    409. Алып жүруге жататын жүкті вагондар мен контейнерлерде жүктерді орналастырудың және бекітудің техникалық шарттарының талаптарына сәйкес жүкжөнелтуші орналастырады және бекітеді.
    410. Жолсеріктер өрт қауіпсіздігінің талаптарына жауап беретін қолшамдарды және қатты отынды (көмір, отын) пайдаланып қалыпты түрдегі шойын пештерді қолданады. Жүріс жолында жолсеріктер өрт және жеке қауіпсіздік талаптарын ұстанады.
    Жүкжөнелтуші вагондарды пешпен жабдықтаған кезде өрт сөндіру мақсаты үшін жүкжөнелтуші жолсеріктерді көлемі 100 литрден кем емес брезенттік немесе полиэтилендік сыйымдылықтардағы су қорымен қамтамасыз етеді.
    411. Жылжымалы құрамға зақым келтірмейтін және қозғалыс қауіпсіздігі мен өрт қауіпсіздігінің талаптарын қанағаттандыратын жолсеріктердің алып жүруіндегі жүктерді тасымалдауға арналған қажетті барлық алынбалы қарапайым құралдарды жүкжөнелтуші береді.
    412. Жүк вагонында пештер мен пеш жабдықтарын орнату өрт қауіпсіздігі талаптарымен  белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Пештерді орнатқан кезде жүк пен пештің арасындағы қашықтық 1 м-ден кем емес, ал тиеудің жоғарғы деңгейі мен вагонның төбесі - 50 см-ден кем емес. Жүкпен бірге жолсеріктердің болуы болжамданған вагондардағы есік ойықтарында жүктердің, қатты отын қорының, басқа материалдардың орналасуына тыйым салынады.
    413. Вагондарда жүкжөнелтушіге (жүкалушыға) тиесілі пештер мен пеш жабдықтарын орнатқан кезде, жүкжөнелтушімен жүкқұжатының "Жүкжөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" кері жағының 4-бағанында олардың саны көрсетіледі.
    414. Вагондарды жүріс жолының барлығына пешке арналған қатты отынмен жабдықтау жүкжөнелтушімен қамтамасыз етіледі.
    415. Жүкке бұзылу қаупі төнген жағдайда және оны толық сақталымда жүкалушыға жеткізу мүмкін болмаса, жүкжөнелтуші немесе бұған уәкілетті жолсерік жүкке өзі билік етеді.
    Тасымалдау процесінде бекітудің немесе жүктің орнықтылығының бұзылғанын байқаған кезде жолсерік вагонды ағыту жөнінде шешім қабылдау үшін станция бастығына жазбаша өтініш береді және бекітуді түзету, жүктің орналасуы мен орнықтылығын қалпына келтіру бойынша іс-шаралар қолданады. Тасымалдаушының кінәсінан бекітудің немесе жүк орнықтылығының бұзылған кезінде түзету тасымалдаушының күштерімен және құралдарымен жүргізіледі. Бекітудің немесе жүкті тиеуді тексерудің нәтижелері және жүкжөнелтушінің кінәсінан вагонның амалсыз бос тұру уақыты жалпы нысандағы екі дана актпен ресімделеді. Акттің бір данасы тасымалдау құжаттарына тіркеледі және жүкқұжатының "Тасымалдаушының белгілері" кері жағының 6-бағанында жалпы нысанды актінің нөмірі және оның жасалған күні көрсетіледі. Актінің екінші данасы вагонның ағытылуы жүргізілген станцияда қалады.
    416. Жолсеріктердің қоса жүруімен бара жатқан вагондардың техникалық ақаулығы жүріс жолында байқалған және осы поезбен бұл вагондардың бұдан әрі жүруі мүмкін болмаған кезде мұндай вагондар ағытылады.
    Жүкжөнелтушінің немесе жолсеріктің кінәсінен болған вагонның зақымдануы кезінде вагонның зақымдануы туралы акт және жалпы нысанды акт ресімделеді.
    Жолсерік вагонның бұзылғаны туралы актінің мағынасымен келіспейтін жағдайда, келіспеуінің уәждерін көрсетіп, оған ескертулермен қол қояды. Вагонның бұзылғаны туралы актінің бірінші данасы тағайындалған станциясында жүкалушыға беру үшін тасымалдау құжаттарына немесе егер бұзылған вагон топтық жөнелтпе құрамында жүрген болса қосымша жіберілетін жолдық ведомосқа тіркеледі. Бұл ретте, қосымша жіберілетін жолдық ведомостың жүк атауы астына немесе жүкқұжатының "Тасымалдаушының белгілері" кері жағының 5-бағанында вагонның бұзылғаны туралы актінің нөмірі, оның жасалуының күні мен себебі көрсетіледі. Вагонның бұзылғаны туралы актінің екінші данасы вагонның бұзылғаны жөніндегі шотқа тіркеледі, ол тасымалдаушымен жүкалушының ақы төлеуі үшін қойылады. Вагонның бұзылғаны туралы актінің үшінші данасы вагонның ағытылуы жүргізілген станцияда қалады.
    Егер құрамында техникалық ақаулы вагон болған вагондар тобы бірқанша жолсеріктердің алып жүруімен жүрген болса, онда жолсеріктердің біреуі кідірген вагонмен қалады.
    Егер вагонның техникалық ақауын жою үшін жүк басқа вагонға қайта тиелген жағдайда, бұл жөнінде тасымалдау құжаттарында немесе қосымша жіберілетін жолдық ведомосқа (егер ағытылған вагон топтық жөнелтпе құрамында жүрсе) тасымалдау құжаттарын толтыру ережесімен белгіленген тәртіппен белгі қойылады.
    417. Жолсеріктердің жүкті онан әрі алып жүруді жүзеге асыруы мүмкін болмайтын жағдайлар туындаған кезде (мысалы, аурудың себебінен), станциядағы тасымалдаушының өкілі жолсеріктердің жазбаша өтініші бойынша жөнелту немесе тағайындалған станция арқылы жүкжөнелтушіні немесе жүкалушыны бұл жайында хабардар етеді. Жолсеріктер жазбаша өтініш беруге мүмкіндігі болмаған жағдайларда, хабар беруге және жүктің алып жүру тәртібін өзгертуге белгіленген тәртіппен ресімделген, бұл үшін тиісінше уәкілетті органмен, ұйыммен (мысалы, медициналық мекемемен, құқық қорғау органымен) ұсынылған анықтама негіз болып табылады. Хабар алғаннан соң жүкжөнелтуші немесе жүкалушы жолсеріктерді алмастыруды жүзеге асырады.
    Бұл жағдайда вагондар жүктерімен жүкжөнелтушінің немесе жүкалушының жаңа жолсеріктері келгенге дейін станцияда кідіртіледі, ол жөнінде жалпы нысанды акт жасалады. Вагондар жүгімен кідіртілген станция жаңа жолсеріктерге осы Ережемен белгіленген тәртіппен куәлік береді. Вагондар жүгімен кідіртілген станция жаңа жолсеріктер туралы мәліметтерді жүкке ілесіп жүретін жүкқұжаттың "Тасымалдаушының белгілері" бағанында көрсетеді.
    Жүктің тағайындалған станцияға келген бойында тасымалдаушы тасымалдау құжаттарына тіркелген жалпы актінің негізінде жаңа жолсеріктердің келуін күтіп вагондардың станцияда болуына байланысты кеткен шығындарын жүкалушыдан өндіріп алады.
    Осы ережемен белгіленген тәртіп жолсеріктердің алып жүруімен қауіпті жүктерді тасымалдауға қолданылмайды.
    ТЭЖ-ді пайдаланып тасымалдауды жүзеге асырған кезде Ереженің осы тармағына сәйкес жолсерікті алмастыру туралы ТЭЖ-ға белгілер тасымалдаушы ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес енгізіледі. Жүкті электрондық тасымалдық құжаттарының қағаздық көшірмелерімен алып жүрген кезде белгілер сондай-ақ бұл қағаздық көшірмелеріне де енгізіледі.
    ААЖ-да тиісті функционалдық мүмкіншіліктер бар болғанда, қажет кезінде құжаттар (өтініш, анықтама, акт) электрондық түрде жасалады және ААЖ-ға беріледі, бұл жағдайда жолсеріктермен қол қойылған электрондық құжаттардың қағаздық көшірмелері алып жүрушілер алмастырылған станцияда сақтауда қалады.
    418. Жолсеріктердің алып жүруімен жүретін вагондар поездың құрамына бір топпен қойылады.     
    419. Жүкке бұзылу қаупі төнген жағдайларда және оны алғашқы тағайындалуы бойынша толық сақтап жеткізу мүмкін болмаса, тасымалдаушы жолсеріктің жазбаша талабы бойынша вагонды ағытады және белгіленген тәртіппен жүкті басқа ұйымдарға беруде жолсерікке көмек көрсетеді.

20-тарау. ЖӨНЕЛТУШІЛІК МАРШРУТТАРМЕН ТАСЫМАЛДАУ

    420. Жүк тасымалдарын жөнелтушілік маршруттау жүктердің жеткізу мерзімдерін қысқартуға, вагондардың айналымын тездетуге, станцияларда олардың қайта өңдеу көлемін азайтуға, материалдық құралдарды үнемдеуге, тасымалдар кезінде жүктерді сақтаудың жағдайларын құруға ықпал ететін және кірме жолда маршруттық жөнелту тасымалдарын қалыптастырған кезде тасымалдаушы мен жүкжөнелтушінің арасында өзара тиімді жағдайларды қамтамасыз етеді.
       Ескерту. 420-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    421. Жөнелтушілік маршруттау мыналарға негізделеді:
    1) жүкағындарын шоғырландыру жолымен:
    тұтынушыларды жеткізушілерге және түсіру (босату) аудандарын тиеу учаскелеріне оңтайлы бекітуді қамтамасыз ету;
    жеке маршруттық тағайындауларға жаппай жүктерді тиеуді шоғырландыру;
    бір жүкжөнелтушімен бір станциядан тағайындаулар бойынша жүктерді тиеудің күнтезбелік жоспары;
    кәсіпорындардың кірме жолдарында немесе бір жүкжөнелтуші станциясының жолдарында белгілі тағайындалған вагондардың шоғырлануы;
    2) тарату станцияларына тағайындау маршруттарын ұйымдастыру кезінде жүк поездарын құрастыру жоспарын сақтау және жөнелтушілік маршруттарын немесе олардың негізін толық құрамда құрастыру станциясынан тағайындалған станциясына дейін сақталып өткізілуін қамтамасыз ету;
    3) жүкжөнелтушілердің, жүкалушылардың, тасымалдаушылардың және магистральдық темір жол желісі операторының техникалық құралдарын ұтымды пайдалану;
    4) маршруттық тасымалдауды ұйымдастырудың нысандары мен әдістерін тұрақты жетілдіру.
    422. Бір жүкжөнелтуші бір станцияда тиелген және бір түсіру немесе тарату станциясына тағайындалған вагондардан маршруттарды ұйымдастыру (қалыптастыру) жоспары жүк поездарын құрастыру жоспарына сәйкес кемінде бір станцияны маршрутты қайта өңдеуден міндетті түрде босатуды көздейді .
       Ескерту. 422-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    423. Маршруттың салмағы мен ұзындығы магистральдық темір жол желісі операторымен келісім бойынша тасымалдаушымен белгіленеді. Ерекше жағдайларда маршрут ұзындығын азайту жағына қарай белгіленген нормалардан нақты бір вагоннан артық емес ауытқуға рұқсат беріледі. Жүкжөнелтушінің кірме жолында белгіленген салмақтық нормадағы (тиеу шебі бойынша шектеу және басқалар) маршруттарды құрастыру мүмкін болмағанда, салмағы магистральдық бағыттардағы поездардың салмағына еселі вагондар топтарынан маршруттар ұйымдастыру қаралады.
       Ескерту. 423-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    424. Маршруттардың жүріс бағытында поезд салмағының азаю жағына өзгеру станциялары (түбірлі өзгеріс пункттері) бар болғанда, маршруттар негізден (жүріс жолында поездың салмағы өзгерген жағдайда тағайындалған станциясына дейін қайта құрастырусыз жүретін белгіленген салмақтағы жөнелтушілік маршрутының негізгі бөлігі) және салмақтың түбірлі өзгеріс пункттеріне дейін құрамның жүретін тіркеме бөлігі. Салмақтың немесе құрамның ұзындығының қатар нормалары белгіленген бағыттарда мұндай маршруттар барлық станциялармен құрамды өзгертпей өткізіледі. Маршрут негізінің салмағы мен ұзындығы тасымалдаушымен белгіленеді. Нақты тағайындаулар үшін маршруттар негізінің салмағы мен ұзындығының белгіленген нормасы жүкжөнелтушілерге хабарланады.
    Салмақтық нормаларды түбірлі өзгерту станцияларында оның құрамының салмағын немесе ұзындығын өзгерткен кезде жүріс жолында маршруттардың негізін таратуға рұқсат берілмейді.
    Поездардың салмақтық нормаларын түбірлі өзгерту станцияларында  тасымалдаушы маршрутты толық салмаққа немесе ұзындыққа толтыру жөнелтушілік маршрутының тағайындалғанына сәйкес вагондармен жүзеге асырылады, ал мұндай вагондар болмағанда - осы станция үшін белгіленген поездарды құрастыру жоспары бойынша қашық тағайындаулар вагондарымен.
       Ескерту. 424-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    425. Маршруттар олардың тасымалдаушы ұйымдастырылуы мен құрастырылуы бойынша мыналарға:
    бір жүкжөнелтушімен бір станцияда тиелген вагондардан құралған, сондай-ақ бір кірме жолда тармақиеленушімен және осы кірме жолдың басқа жүкжөнелтуші-контрагенттерімен құрастырылған жөнелтушілік маршруттарына;
    бір станцияда әртүрлі жүкжөнелтушілермен тиелген вагондардан (станциялық сатылы маршрут), бір жүкжөнелтушімен немесе бірқанша жүкжөнелтушілермен бір немесе бірқанша бөлім бекеттерінде (учаскелік сатылы маршрут) құрастырылған сатылы маршруттарға бөлінеді.
    Енгізілген вагондардың тағайындалуы бойынша маршруттар мыналарға:
    1) бір тиеу (босату) станциясына бір немесе бірнеше жүкалушылар адресіне (жүктерді маршруттармен қабылдау үшін қажетті техникалық жайластырулары бар мұндай станциялар мен жүкалушылардың тізбесі магистральдық темір жол желісі операторымен белгіленеді) тағайындалған вагондардан құрастырылған тура маршруттарға;
    2) кірме жолды пайдалануға немесе жүкалушының жүкжөнелтушінің жауапкершілігін есепке алып вагондарды беру мен жинауға арналған шартта белгіленген тағайындалу станциялары бойынша вагондарды топтап (бір жүкалушының адресіне жіберілетін топтағы вагондардың барынша саны оның түсіру (босату) пунктінің түсіру қабілеттілігіне сәйкес келеді) іріктеу арқылы бір тиеу (босату) учаскесінің станцияларына арналған маршруттарға;
    3) жүріс жолында қайта өңдеуді барынша қысқартуды ескеріп, маршруттың жүріс жолында орналасқан станциялардың жүк поездарын құрастыру жоспары бойынша ұйымдастырылған тарату станциясына арналып тағайындалған маршруттарға;
    4) іс-әрекеттер аудандарының осы пункттері (маршруттарды тарату пункттерінің және олардың іс-әрекеттерінің аудандарының тізбесі магистральдық темір жол желісі операторымен белгіленеді) үшін белгіленген шектерде тиеу (босату) станциялары және жүкалушылар бойынша вагондарды адрестерге жіберу жүргізілетін тарату пункттері маршруттарына;
    5) тиеу (босату) станциялары (кіру мен тарату станцияларының және олардың іс-әрекеттерінің аудандарының тізбесі магистральдық темір жол желісі операторымен белгіленеді) бойынша осы жүктерімен вагондарды адреске жіберу отын жүктерін алатын кіру немесе тарату станцияларына маршруттар болып бөлінеді;
    "2", "3", "4", "5" тармақтармен ескерілген тағайындалған маршруттар тарату маршруттарына жатады.
       Ескерту. 425-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    426. Жөнелтушілік пен сатылы маршруттар біртекті және әртекті жүктерден ұйымдастырылады.
    Жүктерді тасымалдауды маршруттармен жоспарлаған кезде өңдеусіз жүктердің ең қашық жүрісі ескеріледі. Жүкжөнелтушілер жүктерді тасымалдауға арналған өтініммен қоса үш данада жүктерді маршруттармен тасымалдауға арналған өтінімді тасымалдаушыға ұсынады.
    Тасымалдаушы жүкжөнелтушілермен ұсынылған маршруттармен тасымалдауға арналған айлық өтінімдердегі маршруттардың техникалық-экономикалық тиімділігін, жоспардың тасымалдаудың жайылған жоспарына сәйкестігін тексереді, вагон ағындарын өңдеуді қамтамасыз етпейтін маршруттарды жоспардан шығарады. Станциялар үшін жүктерді тасымалдауды маршруттау жөніндегі айлық жоспарлар тасымалдаушының тапсырмасы негізінде әзірленеді.
    427. Тарату пункттеріне жөнелтушілік маршруттарымен жүктерді тасымалдаған кезде жүкжөнелтушілер маршруттармен жүктерді тасымалдауға арналған айлық өтінімдерде (жоспарларда) осы тарату пунктінің іс-әрекеті ауданына кіретін түсіру (босату) тағайындалған станциялар бойынша бөлу арқылы маршруттарды тарату пункттерінің атауын, маршруттар санын және олардағы вагондардың жалпы санын көрсетеді .
       Ескерту. 427-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      428. Тасымалдаушы жүкжөнелтушімен келісім бойынша өтінімді орындаудың тәртібін орната отырып, тасымалдардың күндер және тағайындаулар бойынша ірілендіруді ескереді, маршруттармен жүктерді тасымалдау жөніндегі тапсырмалардың орындалуын қамтамасыз ететін маршруттарды тиеудің күнтізбелік жоспарын жүкжөнелтушілердің қатысуымен әзірлейді және бекітеді. Бекітілген күнтізбелік жоспар жоспарлық ай басталғанға дейін кемінде үш күн бұрын маршруттарды тиеу станцияларына және жүкжөнелтушілерге хабарландырылады. Қажет болғанда маршруттарды тиеудің күнтізбелік жоспары онкүндік басталғанға дейін үш тәулік бұрын тасымалдаушының жүкжөнелтушілермен келісуі арқылы онкүндіктер бойынша түзетіледі.
      429. Вагондарды маршруттарды тиеуге, түсіруге (босатуға) беру тәртібі, оларды белгіленген жиынтық мен ұзындыққа дейін құрастыру, тиеуден, түсіруден (босатудан) соң қайтарылуы және жөнелтушілік пен сатылы маршруттардың вагондар тобына тиеуге, түсіруге (босатуға) арналған технологиялық мерзімдер вагондарды беру-жинауға арналған шарттармен белгіленеді. Барлық вагондар үшін айналымның жалпы технологиялық мерзімі белгіленген кезде бұл шарттарда маршруттарды тиеуге, түсіруге (босатуға) арналған жеке технологиялық мерзім ескеріледі.
       Ескерту. 429-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      430. Жөнелтушілік маршруттарды бөліктермен тиеген кезде шарттар мен технологиялық үрдістерде бөліктердің саны, олардағы вагондардың саны, маршруттың әр бөлігін тиеудің технологиялық мерзімі, сондай-ақ бірінші бөлікті беру мезетінен бастан тиеудің және маршруттың соңғы бөлігін тапсырудың біткеніне дейін саналатын маршрутты тиеудің жалпы технологиялық мерзімі ескеріледі. Тасымалдау бөлімшесінің вагондарына тиеуге, түсіруге (босатуға) тасымалдаушымен белгіленген мерзімге кірме жолдарға жөнелтушілік маршрутты тиеуге, түсіруге (босатуға) жергілікті жағдайларға байланысты қосымша технологиялық уақыт береді.
       Ескерту. 430-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      431. Тасымалдау бөлімшелері тас көмірді, ағашты, дәнді және басқа жаппай жүктерді тиеу учаскелерінде тиеуді, маршруттарды құрастыру мен жөнелтуді қамтамасыз етуді қарастыратын, сондай-ақ осы учаскеде маневрлік жұмысты ұйымдастыруды есепке алып тиеу мерзімдерін белгілейді.
      432. Кірме жолдарға жүк тиеу үшін вагондарды беру осы жолдарда тиеуден, түсіруден (босатудан) соң вагондарды пайдалану есепке алынып жүргізіледі. Жүкжөнелтуші онда тиеуде, түсіруде (босатуда) тұрған вагондарды тиісті түрдегі басқа вагондармен маршрутты тиеуге берілген вагондарды алмастырады, айналма маршруттар мен вертушкалар құрамындағы вагондардан басқа.
      433. Маршрутты тиеу мынадай жағдайларда тасымалдаушының кінәсінен қамтамасыз етілмеген деп саналады:
      1) маршрутты тиеуге вагонды толық немесе жартылай бермеу не ақаулы немесе түрі бойынша мұндай жүкке сәйкес келмейтін вагондарды беру;
      2) осы есептік тәуліктерде тиеуге толық емес мерзіммен маршрутты тиеуге вагондарды беру, егер жүкжөнелтуші есептік тәуліктің соңына дейін жүкті тиемесе және тасымалдаушыға тапсырмаса. Осы есептік тәуліктерде тиеуге толық емес мерзіммен маршрутты тиеуге вагондарды беру жүкжөнелтушіні, тасымалдау бөлімшесін, станцияны оны ұйымдастырудан босатпайды. Маршрутты тиеу вагондарды беру-жинауға шарттармен белгіленген мерзімдерде бітеді.
       Ескерту. 433-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      434. Маршрутты тиеу жүкжөнелтушінің кінәсінен қамтамасыз етілмеген деп саналады, егер:
      1) осы тәуліктерде тиеуге тағайындалған және тасымалдаушымен тиеуге толық мерзіммен вагондармен қамтамасыз етілген маршрут тиелмеген әрі есептік тәуліктің соңына дейін тасымалдаушыға тапсырылмаған;
      2) жүкжөнелтуші күнтізбелік жоспар бойынша ескерілген маршрутты тиеуден бас тартса;
      3) маршрут немесе маршруттың негізі белгіленген нормаға қарағанда кем жиынмен немесе вагондар санымен тасымалдаушыға берілсе не ол жүкжөнелтушімен поездар құрастыру жоспарын және Техникалық пайдалану ережесін бұза отырып құрастырылса.
      Мынадай жағдай маршруттық тиеу бұзылған болып саналмайды, егер алғашқы тағайындалған маршрутты жаңасына алмастыру осы Ережеге сәйкес тасымалдаушымен келісім бойынша жүргізілсе.
      435. Жүкжөнелтуші мен тасымалдаушы осы онкүндіктің жеке күндерінде маршруттың тиеу жоспарын жол берілген орындалмауының орнын берілген күнтізбелік онкүндік ішінде толтырған кезде, маршруттарды тиеуді қамтамасыз етпегені, сондай-ақ жүкжөнелтушілердің кінәсі бойынша да, сондай-ақ тасымалдаушының кінәсі бойынша да сатылы маршруттарға тиеуді қамтамасыз етпегені үшін мүліктік жауапкершіліктен босатылады .
       Ескерту. 435-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      436. Жөнелтушілік маршрутты тиеу станциясы немесе сатылы маршрутты құрастыру станциясы түсіру (босату) не тарату станциясына дейін маршруттың немесе маршрут негізінің құрамында жүрген вагондардың жүкқұжаттарында және жолдық ведомосында мөрқалыппен мынадай тиісті белгі: "N_________тура жөнелтушілік маршрут", "_________________________ ст. таратылатын N_________жөнелтушілік маршрут", "N________тура сатылы маршрут", "_______________________ ст. таратылатын N_________ сатылы маршрут" соғылады.
      437. Құжаттарында "_________________________ст. таратылатын N_________ жөнелтушілік маршрут" деген мөрқалыбы бар тарату пунктіне маршруттың құрамында келген вагондарды жүкжөнелтушінің өкілдері, ал жүк алатын кіріс немесе бөлу станцияларына келген вагондарды тарату пункттерінің не кіріс пен бөліс станциялардың іс-әрекет ауданына кіретін түсіру (босату) станциясында жүк алушының, тасымалдаушының өкілдері әрі қарай жібереді. Мұндай вагондарды түсіру (босату) станциялары бойынша әрі қарай жіберу алғашқы құжаттар бойынша жүргізіледі .
    Жүктерді ТЭЖ бойынша тасымалдаған кезде ресімдеу станциясы тасымалдаушының ААЖ-ынан адрестерді алады және алғашқы тасымалдау құжаттарының қағаздық көшірмелерін - ГУ-27-У-ВЦ нысан (16-қосымша) бойынша жүкқұжатын және ГУ-29-У-ВЦ нысан (17-қосымша) бойынша жолдық ведомосты басады, олар жаңадан тағайындалған станцияға дейін адреске бағытталған вагондармен бірге жүреді.
    ТЭЖ-ді түзету тасымалдаушының ААЖ-ы жұмыс істеуінің технологиясына сәйкес жүргізіледі.
       Ескерту. 437-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      438. Маршруттың тарату пунктіне келгенінен соң вагондарды адреске бағыттауды жүргізетін жүкжөнелтушінің өкілімен мерзімдерін тағайындау бойынша жүкқұжаттарына поездың келу станциясының паркінде болуын технологиялық үрдіспен ескерілген уақыт шектерінде қамтамасыз ететін белгі соғылады. Вагондарды адреске бағыттау жөніндегі құжаттарды толық ресімдеу маршруттың станцияға келген мезетінен 1 сағаттан аспайтын мерзімде жүргізіледі.
       Ескерту. 438-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      439. Тиелгендердің қатарында жалпы пайдалану орындарында және кірме жолдарында құрастырылған барлық жоспарлық және жоспардан тыс маршруттар есепке алынады .
       Ескерту. 439-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

21-тарау. ШАҒЫН ЖӘНЕ АЗТОННАЛЫҚ
ЖӨНЕЛТІЛІМДЕРМЕН ТАСЫМАЛДАУ

    440. Шағын және азтонналық жөнелтпемен тасымалдауға ұсынылатын жүктің көлемі (бұдан әрі - шағын жөнелтпе) көлемі бойынша вагон сыйымдылығының үштен бірінен аспайды.
    441. Жүктің шағын жөнелтпемен тасымалдауға ұсынған жалпы жиыны 20 тоннадан аспайды.
    Бұл ретте жүктің (табандықта немесе төсемде орналастырылатын пакеттелмеген және пакеттелген) бір орнының жиыны мынаны құрайды:
    жабық вагонда тасымалданатын жүктер үшін - 36 кг-дан кем емес және 1500 кг-дан артық емес;
    ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктер үшін - 150 кг-дан кем емес және 10 тоннадан артық емес.
    442. Шағын жөнелтпемен тасымалдауға ұсынылатын жүктің бір орнының ұзындығы мынаны құрайды:
    жабық вагонда тасымалданатын жүктер үшін - 2 метрден артық емес;
    ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктер үшін - вагондарда жүктерді орналастыру мен бекітудің техникалық жағдайларына сәйкес.
    443. Жүктерді шағын жөнелтпелермен тасымалдау N 4 тарифтік басшылыққа сәйкес осы жөнелтпелерді қабылдау мен беру үшін ашылған станциялар арасында жүргізіледі.
    Бір теміржол торабының әртүрлі станцияларына тағайындалып жүретін жүктерді шағын жөнелтпелермен бір вагонға тиеуге болмайды.
       Ескерту. 443-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      444. Тасымалдаушы жүктерді шағын жөнелтпелермен жүріс жолында жүктерді сұрыптамай (тура құрама вагондар) бір станцияға бірнеше жүкжөнелтушінің шағын жөнелтпелері тиелетін құрама вагондарда тасымалдайды.
       Ескерту. 444-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      445. Шағын жөнелтпелермен жүктерді тасымалдауға қабылдау жүктерді тасымалдауға арналған өтінімнің негізінде жалпы пайдаланымдағы орындарда немесе кірме жолдарда жүргізіледі.
       Ескерту. 445-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      446. Шағын жөнелтпенің әрбір жүк орнына жүкжөнелтуші осы Ережеге сәйкес жөнелтушілік, арнайы және темір жол таңбаларын салады .
       Ескерту. 446-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    447. Шағын жөнелтпелермен тасымалдауға ұсынылатын жүктер жүкжөнелтушімен ыдысқа және/немесе қаптамаға буып-түйілген, оларға қойылатын талаптар белгіленген тәртіппен бекітілген стандарттармен немесе техникалық жағдайлармен ескерілген. Ыдысқа және/немесе жүк топтамасының жеке орнын буып-түюге талаптар стандарттармен не техникалық жағдайлармен қаралмаған жағдайларда, жүкжөнелтуші қозғалыс қауіпсіздігін, жүктердің, вагондардың сақталуын қамтамасыз ететіндей етіп буып-түйеді.
    448. Жүкжөнелтуші шағын жөнелтпенің әр жүк орнына осы Ережеге сәйкес жүкжөнелтушілік, арнайы теміржолдық таңба соғады.
    449. Шағын жөнелтпелерді қабылдауға арналған қойма тағайындалулары бойынша мамандандырылады. Әр тағайындалуға арналып белгілі учаске немесе секция бөлінеді. Ауырсалмақты және ұзынөлшемді жүктерді қат-қабаттың сырт жағына төсейді. Табандықтағы жүктерді қоймада жүк орындарының жиынына және өлшемдеріне байланысты бірқанша ярусқа немесе сөрелерге орналастырады. Жүктерді орналастыру вагонға жүкті тиеу басталғанға дейін орындарды санауға және теміржолдық таңбалауды тексеруге мүмкіндікті қамтамасыз етеді.
    450. Шағын жөнелтпелермен тасымалдауға ұсынылатын жүктерді қабылдау кезінде жөнелту станциясындағы тасымалдаушының өкілімен белгіленген тәртіппен бекітілген стандарттармен немесе техникалық жағдайлармен ескерілген талаптарға сәйкес қаптамаға, соғылған таңбаға, ал қажет болған жағдайларда - жүк жиынының жүкқұжат ішіндегі деректерге сәйкестігіне тексеру жүргізіледі.
    Тасымалдаушы жүкті тасымалдауға қабылдағанын растау үшін жүкқұжатына күнтізбелік мөрқалыпты басады. Жүкті қабылдағаны туралы төлемқағаз жүкжөнелтушіге жолдық ведомость түбіршегінің белгілі бағанына қол қойдыру арқылы беріледі.
      451. Жалпы пайдаланымдағы орындарға шағын жөнелтпе жүктерін бөліктер бойынша әкелген кезде тасымалдаушының өкілі қаптаманы және жүктің массасы туралы деректердің болуын тексереді, әр жөнелтілімді Жүктерді жөнелтуге қабылдау кітабына жазады және жүкқұжатының екінші жағына белгі қояды, ол жүктің соңғы бөлігі жалпы пайдаланымдағы орындарға әкелінгенге дейін жүкжөнелтушіге қайтарылады .
       Ескерту. 451-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      452. Шағын жөнелтпелерді тиеуге берілген вагондардың коммерциялық тұрғыдан жарамдылығы жөнелту станциясында тасымалдаушымен анықталады. Жөнелту станциясындағы тасымалдаушының өкілі әр вагонға жүкті іріктеуді жүргізеді және вагондық қағазды жасайды, ол жөнелту станциясында тасымалдаушының өкілінде сақталады.
      453. Жиналмалық вагонға тиеу кезінде станциядағы тасымалдаушының өкілі шағын жөнелтпелермен ұсынылатын жүктердің дұрыс орналастырылуын бақылайды. Бұл ретте сұрыптау станциясынан әрі қарай жүретін жүктердің жөнелтілімін жүк сұрыптау кезінде жүктің осы жөнелтпеге жататындығын тексеру мүмкін болу үшін жабық вагондарда вагонның шет қабырғаларының біріне жайғастыру қажет. Әртүрлі қаптамадағы және буып-түйілмеген жүктерді солай орналастыру қажет, бірлесіп тасымалдаған кезде олардың бұзылуы мүмкін болмауы тиіс.
    Шағын жөнелтілім жүктерді тиеу, түсіру (босату) кезінде деректемелерді орнату мен алу, вагондардың, контейнерлердің борттарын, жүктесіктерін, есіктерін жабуды, ашуды тасымалдаушы жүзеге асырады.
    454. Ашық жылжымалы құрамда шағын жөнелтпелермен жүктерді тасымалдау кезінде вагонда жүкті солай, жол бойындағы станцияларда жеке жөнелтілімдерді түсіру (босату) кезінде вагонда қалатын жүктің орнын алмастырудың қажеті болмайтындай етіп орналастырады. Бұл ретте жүк жүктерді орналастыру мен бекітудің техникалық шарттарының талаптарына сәйкес бекітіледі.
       Ескерту. 454-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    455. Вагонға жүктерді шағын жөнелтпелермен тиеу біткен соң, жөнелту станциясындағы тасымалдаушының өкілі жөнелтпенің санын, орынды және вагонға тиелген жүктің жиынын санайды; вагондық қағазда жөнелтілімдердің жиынтық санын жазбаша көрсетеді және оған қол қояды; әр вагонның жүкқұжаттарын, оған тиелген барлық жүктердің шағын жөнелтпелерін жинайды және құжаттарды жөнелту станциясындағы тасымалдаушының тауар кеңсесіне тапсырады.
    Вагонның есігі жабылғаннан соң станциядағы тасымалдаушының өкілі оларды БПҚ-мен пломбылайды және БПҚ туралы мәліметтерді вагондық қағазға (жиналмалық вагон үшін) және жазады, оларды өз қолымен куәландырады.
    456. Жөнелту станцияларындағы жүктерді шағын жөнелтпелерге топшалау тәртібі МТЖ операторымен бекітілетін жабық вагондарда және тасымалдаушымен келісім бойынша ашық жылжымалы құрамдарда шағын жөнелтпелерді қалыптастырудың желілік және облысаралық жоспарларымен белгіленеді. Шағын жөнелтпелерді топшалау сондай есеппен жүргізіледі, тура жиналмалық вагондардың барынша санын құрастыруды қамтамасыз ету үшін.
       Ескерту. 456-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    457. (Ескерту. 457-тармақ алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен).
    458. Шағын жөнелтпелермен тасымалданатын жүктерді түсіру (босату) үшін вагонды ашу алдында станциядағы тасымалдаушының өкілі БПҚ-ның ақаусыздығын тексереді және оларды алады.
    459. Жүктердің әрбір шағын жөнелтпесін түсіру жалпы пайдаланымдағы орындар тасымалдаушымен жүргізіледі. Мұндай жүктерді түсіру барысында станциядағы тасымалдаушының өкілі ыдысты және (немесе) қаптаманы, түсірілетін жүктің вагондық қағаз бен жүкқұжаттың мәліметтеріне сәйкестігін тексереді.
       Ескерту. 459-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    460. Шағын жөнелтпелермен тасымалданатын жүктерді түсіру (босату) кезінде станциядағы тасымалдаушының өкілі бұл үшін арнайы бөлінген жалпы пайдаланымдағы орында жұмыстар жүргізген кезде жүктің ұқыпты ақаусыз жинастырылуын және сонымен бірге жүктің сақталуы қамтамасыз етілуін бақылайды. Жалпы пайдаланымдағы орындарда түсірілген шағын жөнелтпелерді күнін, жөнелтпенің нөмірін және орындарының санын көрсетіп таңбалайды. Түсірілген жүктер туралы мәліметтерді станциядағы тасымалдаушының өкілі Жүктерді түсіру кітабына енгізеді .
    Жалпы пайдаланымдағы орындарға жүктердің шағын жөнелтпелерін тасымалдаушының түсірген кезінде жүктердің қалған орындарын жылжыту мен бекіту жөніндегі жұмыстар тасымалдаушымен жүзеге асырылады.
    Вагоннан жүкті түсіру біткеннен соң станциядағы тасымалдаушының өкілі вагондық қағазға түсірудің (босатудың) біткен уақытын қояды, вагондық қағаздарға қолын қояды және тағайындалған станцияның тауарлық кеңсесіне жібереді.
       Ескерту. 460-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    461. Вагонда қалған және басқа тағайындалған станцияларға жөнелтілетін жүктердің шағын жөнелтпелеріне қатысты станциядағы тасымалдаушының өкілімен орындардың санын, олардың вагонда орналасуы мен бекітілуінің дұрыстығын, жаңа вагондық қағазды толтыру арқылы тиісті таңбалаудың болуын тексереді.
    462. Тасымалдаушы шағын жөнелтпемен келген және вагоннан түсірілген жүктерді жүк беру ережесінде белгіленген тәртіппен жүк алушыға береді.
      Станциядағы тасымалдаушының өкілі жүк алушы жүкті сақтауға арналған алымды төлеген соң жүкті автомобильге тиеуге рұқсат береді. Бұл ретте жүкқұжатында (рұқсаттамада) станциядағы тасымалдаушының өкілі жүктің берілгені туралы белгі қояды, ал Жүктерді түсіру кітабында жөнелтпені бергені туралы жазбаның қарсысына оның берілген күнін, жүк әкетілетін автомобильдің нөмірі мен маркасын белгілейді .
       Ескерту. 462-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    463. Шағын жөнелтпелермен тасымалданған жүктерді беру кезінде ыдыс пен қаптамада зақымданудың іздері болмаса жолдық ведомостың кері жағында жүкалушының жазбаша келісімімен жүк ішін ашпай және тексермей беріледі деген жазба жасалады.
    Егер тағайындалған станциясында жүктің жағдайын, оның жиынын, орын санын тексерген кезде жүктің кем шығуы, бүлінуі (бұзылуы) табылса немесе мұндай жағдайлар жүріс жолында коммерциялық акт жасалып анықталса, тасымалдаушы жүктің кем шығуының, бүлінуінің (бұзылуының) нақты мөлшерін анықтайды және жүкалушыға коммерциялық акт береді.
    464. Азтонналық жөнелтпелермен тасымалдауға сондай-ақ тез бұзылатыннан басқа ыдыстық пен даналық жүктерге рұқсат беріледі.
    Жүкжөнелтуші тасымалдаушымен бірлесіп жүктің тиісті түрі бойынша тасымалдаудың жайылған жоспарында азтонналық жөнелтпелермен жүктерді тасымалдауға арналған вагондардың дербес нормасын белгілейді.
    465. (Ескерту. 465-тармақ алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен).
    466. Онкүндік басталардан 3 күн алдында жүкжөнелтушілер азтонналық жөнелтпелермен жүктерді жөнелтуге арналған жүкқұжаттарын тасымалдаушыға ұсынады, олар бойынша бір станцияға тағайындалып топшаны және әртүрлі жүкжөнелтушілердің жүктерінің жөнелтілуін есепке алып тиеу мерзімдері белгіленеді. Бір жүкжөнелтушімен бір вагонда бірқанша азтонналық жөнелтпелерді бір тағайындалған станцияға әртүрлі жүкалушыларға жөнелткен кезде алдын ала жүкқағаздарын ұсыну талап етілмейді.
    467. Жүкжөнелтушілер азтонналық жөнелтпелерді тасымалдаушыға басқа жүкжөнелтушілердің азтонналық немесе шағын жөнелтпелерімен топтастыру үшін тура құрама вагондарда немесе құрастыру жоспары бойынша ауыстырып тиеу вагондарында тасымалдаушының құралдарымен тиеуді ұсынады. Бұл жағдайда азтонналық жөнелтпелер шағын жөнелтпелермен операция жүргізу үшін ашылған станцияларға тағайындалып қабылданады .
       Ескерту. 467-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
    468. Бір төртосьті вагонда екі-үш азтонналық жөнелтпелерді жинақтауға, сондай-ақ сол тағайындалған станцияға баратын вагонды шағын жөнелтпелермен қосымша тиеу арқылы жол беріледі. Бір тораптың әртүрлі станцияларына тағайындалып шағын жөнелтпелермен тасымалдауға ұсынылатын жүктер осындай жүктерді түсіруге ашық осы тораптың бір станциясына ғана жіберіледі.
    469. Азтонналық жөнелтпемен тасымалдауға ұсынылатын жүктің әр орнына белгіленген жөнелтушілік және теміржолдық таңба жүкжөнелтушімен қойылады.
    470. Бір тағайындалған станцияға тура маршрутты құрастыру үшін олардың жеткіліксіздігі кезінде бір жүкжөнелтушінің азтонналық жөнелтпелері сол бағытта орналасқан тағайындалған екі-үш станцияға арналып құрама вагондарға тиеледі, егер түсірудің бірінші станциясына дейін кемінде 500 км қашықтыққа вагон жүрген жағдайда, жолда жүкті қайта тиеу арқылы. Бұл жағдайда жүктер мына тәртіппен жабық вагонда орналасады: түсірудің бірінші станциясына - есікаралық кеңістікке, екінші және үшінші станцияларға - вагонның шеткі қабырғаларында сондай есеппен, екінші станцияда түсірілгеннен соң шеткі қабырғаларда жүктердің бірдей орналасуы қамтамасыз етілетіндей. Тағайындалудың әртүрлі станцияларына жүретін азтонналық жөнелтпелері бар құрама жабық вагондардың жүгін түсіру жалпы пайдаланымдағы орындарда жүргізіледі.
      Ашық жылжымалы құрамда жүктерді орналастыру мен бекіту Жүктерді тиеу мен бекітудің техникалық шарттарына сәйкес жүргізіледі .
       Ескерту. 470-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      471. Ашық жылжымалы құрамда келген ыдыстық пен даналық жүктерді тағайындалған станцияларына түсіру келесі шарттарды сақтау арқылы жүргізіледі:
      вагонда үш жүк орны келіп жеткен кезде, олардан вагонның шеттерінде орналасқан немесе біреуі - ортадағы екі орын түсіруге жатады, оларды түсіру ығыстырылмастан және қалған орындардың бекітілуі бұзылмастан жүргізіледі;
      вагонда екі жүк орны келіп жеткен кезде, бір орын түсірілгеннен соң басқа жөнелтпенің қалған орны вагонның орта бөлігіне қайта қойылады және белгіленген тәртіппен бекітіледі.
      472. Қара металдардың азтонналық жөнелтпелерін тағайындалған бірінші станцияда түсіру былай жүргізіледі: жоғарғы сымдық байластыруды алғаннан соң төсемдерге қойылған жөнелтпелерді түсіру жүргізіледі.
      473. Әр жөнелтпені түсіру станциядағы тасымалдаушы өкілінің қатысуымен жүргізіледі.

22-тарау. КОНТЕЙНЕРЛЕРДЕ ЖӘНЕ КӨЛІКТІК
ПАКЕТТЕРДЕ ТАСЫМАЛДАУ

      474. Контейнерлер азық-түлік және халық тұтынатын өндірістік тауарларды, өндірістік және басқа ұйымдарды материалдық-техникалық жабдықтау заттарын, азаматтардың үй мүліктерін және контейнерге жарамды басқа жүктерді ыдыссыз әрі қаптамасыз, алғашқы қаптамада немесе жеңілдетілген ыдыста және қаптамасыз қосымша бекітумен тасымалдау үшін тағайындалған.
      Контейнерлерде тез бұзылатын және қауіпті жүктерді тасымалдауға рұқсат беріледі.
      Жүкжөнелтушілермен/жүкалушылармен, тасымалдаушылармен, басқа тұлғалармен оларға тиесілі емес контейнерлерді тасымалдар үшін пайдалануға рұқсат берілмейді, соның ішінде мұндай контейнерлердің иесінің рұқсатынсыз жүктерді сақтауға да, егер тиісті шарттармен өзгесі қарастырылмаса.
      475. Контейнерлердің осы Ережеге 32-қосымшада келтірілген сызба бойынша белгіленген үлгідегі таңбасы бар. Барлық ірітонналық контейнерлерге КБК тақтайшасы (оны пайдаланудың қауіпсіздігін куәландыратын) және КТК тақтайшасы (оның жүктерді кедендік бақылаумен тасымалдауға жарамдылығын растайтын), сондай-ақ кезекті куәландыру немесе жөндеу мерзімі көрсетілген трафареттер бекітіледі.";
      Темір жол әкімшіліктеріне тиесілі контейнерлер меншік иелерінің тізбесі және олардың әріптік кодттары осы Ережеге 51-қосымшада берілген .
       Ескерту. 475-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      476. Жаңадан жасалған мамандандырылған контейнерлердің және темір жолдар бойынша тасымалдауға алғашқы ұсынылғандардың техникалық талаптарға сәйкес келуі тиіс .
       Ескерту. 476-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      477. Осы Ережемен белгіленген контейнерлерді таңбалауға қатысты талаптарды сақтау үшін тасымалдаушының алдындағы жауапкершілік оның иесіне тиесілі. Тиісті таңбалау болмаса контейнерлер тасымалдауға қабылданбайды.
      478. Ірітонналық контейнерлерде тез бұзылатын жүктерді тасымалдаудың тәсілі жөнелтушімен белгіленеді және жүкқұжатының "Жүкжөнелтушінің ерекше өтініштері" бағанында көрсетіледі. Ондай нұсқау жоқ болса жүкті суытудың, желдетудің, жылытудың немесе оны изотермиялық контейнерде тасымалдаудың қажеттілігі жоқ деп саналады. Тез бұзылатын жүктердің тасымалдау тәсілін таңдаған кезде осы Ережеге сәйкес жүкжөнелтуші жүктің барлық жүріс жолындағы тасымалданатын жүктің барынша мүмкін болатын тасымалдану ұзақтығын, жыл мезгілі мен климаттық жағдайларды ескереді. Жүктерді тасымалдау тәсілі мен контейнердің түрін қате таңдаудың салдарлары және өзге талаптар үшін жауапкершілік жүкжөнелтушіге тиесілі.
       Тасымалдаушы беретін контейнерлерде сасық, контейнерлердің ішкі бетін ластайтын жүктерді тасымалдауға рұқсат берілмейді, тасымалдағаннан және түсіргеннен соң осы Вагондарды тазалау және жуу ережесіне сәйкес оларды залалсыздандыру талап етіледі.
      Пайдаланудан шығарылған, жеке меншіктегі ірітонналық және ортатонналық контейнерлерде азаматтардың жеке мүлкін тасымалдау қаптамадағы жүк ретінде жүзеге асырылады және вагондағы жүктің салмағына тасымалдық төлем есептеу арқылы вагондап жөнелтумен ресімделеді.
       Ескерту. 478-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      479. Сұйық жүктер контейнерлерде тасымалдауға алғашқы сынбайтын (бөшкелерде, бидондарда, канистрлерде, пластикалық сыйымдылықтарда), сондай-ақ сыйымдылығы 1 литрден аспайтын шағын ыдыстарға (бөтелкелерге, банкаларға) өлшемделген, картон қораптарға, торлыққа және басқа жеңілдетілген қаптамаға буып-түйілген ыдыстарда ғана рұқсат етіледі. Бұл ретте шағын ыдыс ұсынылған сұйық жүкті тасымалдауға тағайындалған болуы тиіс.
      480. Ірітонналық контейнерге тиелетін жүктің бір орындық салмағы 1500 кг-ден, ал ортатонналық контейнерге тиелетіннің 1000 кг-ден аспайды. Бұл ретте жүктің тиелген орындарынан, соның ішінде құрастырылған қат-қабаттарды есепке алып контейнердің еденіне
шоғырланған жүктеме ірітонналық контейнерде бір квадраттық сантиметрге 1 кгс-тен және 0,5 кгс-тен орташатонналық контейнерде аспайды.
      Контейнердің еденіне көрсетілген меншікті жүктеме асқан кезде жүктік орын қалыпты табандыққа не тиісті тіректік беті бар төсемдерге (қимасы 100х20мм-дан кем емес) орнатылады. Мұндай жүк орындары контейнерде тек бір ярусқа орнатылады.
       Ірітонналық контейнерде бір орынның салмағы 1500 кг-нан асатын және ортатонналық контейнерде 1000 кг-нан асатын жүктерді, стандартты емес жабдықтарды, автомобильдерді, түсті металдарды, металл сынықтарын тиеуді жүкжөнелтуші контейнерлерге жүктерді тиеу мен бекітудің сызбасын әзірлей отырып жүзеге асырады .
      50 кг-дан аспайтын асқынжүк түсірілмейді.
      Азаматтардың жеке мүлкі (үй заттары) контейнерлерде жеке орындардың жиыны шектелмей тасылады.
       Ескерту. 480-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      481. Тасымалдаушы ақаусыз, осы жүкті тасымалдауға жарамды, жүк пен қоқыстан тазартылған контейнерлерді тиеуге береді. Ыдыссыз алғашқы қаптамада немесе жеңілдетілген ыдыста тасымалдауға ұсынылатын жүктерді, сондай-ақ оларды тасымалдауға тағайындалған контейнерлерді жүкжөнелтуші тиеу, тасымалдау, түсіру кезінде түрлі үйкелістерді, деформацияларды, мұздауды немесе жүктің қызып кетуін, жүктің контейнерге теріс әсерін болдырмау үшін (мысалы, контейнердің қабырғасын қағазбен, үлдірмен қоршау, қорғағыш тақтайшалар мен резеңкелік төсемдерді орнату, жүкті жұмсақ оқшаулағыш материалға буып-түю) алдын ала дайындайды.
      Қаптамасыз майланған күйдегі жүктерді (мысалы, қосалқы бөлшектер, металл бұйымдары) тасымалдаушы беретін контейнерлерде тек тығыз қағазға орап тасымалдауға, сондай-ақ контейнердің еденін және контейнердің қабырғалары арасындағы кеңістікті сақтағыш материалмен төсеуді, контейнердің ішкі бетін ластанудан және механикалық зақымданудан сақтаудың басқа шараларын қамтамасыз еткен жағдайда, жол беріледі.
      Мейлінше сасық исі бар, контейнердің ішкі бетін ластайтын жүктерді ыдыс және мұндай жүктерді буып-түю жүктің аталған жағымсыз қасиеттерінің көрінуін болдырмайтын жағдайларды қоспағанда, контейнерде тасымалдауға рұқсат берілмейді.
      Жүкжөнелтуші вагондарға, контейнерлерге жүк тиеу тасымалдаушының құралдарымен жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, коммерциялық тұрғыдан вагондар мен контейнерлердің мәлімдеген жүктерді тасымалдауға жарамдылығын анықтайды, Жүкжөнелтуші тиісті жүкті тасымалдауға жарамсыз, берілген көлік құралдарынан бас тартады. Түсіруден соң контейнерлерді тазалауды барлық жағдайларда жүк алушы жүргізеді. Тасымалдаушы беретін контейнерлерді тазалау бойынша талаптарды жүк алушы орындамаған кезде жүк алушыдан тасымалдаушының пайдасына тазалау жөніндегі жұмыстардың екі еселік құны мөлшерінде айыппұл алынады.
       Ескерту. 481-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      482. Жүкжөнелтуші контейнерлердегі жүктерді тасымалдау үрдісі, табиғи күштердің әсері кезінде олардың контейнер ішінде жылжу мүмкіндігін болдырмайтындай етіп орналастырады. Контейнердің есіктеріне жүктің қысымын болдырмайды. Жүкті қалау кезінде жүк пен контейнер есігінің арасында 3-тен 5 см-ге дейін бос кеңістік қалдыру қажет. Оларды бекіту (тіреулер, сыналар, аратөсемдер және басқалар) үшін жүктер мен қарапайым құралдарды шегелермен немесе қапсырма шегелермен контейнердің еденіне қағуға тыйым салынады. Контейнерде жүктерді бекітпе тіреуіштік білеулерді, шынжырларды, шектеу қалқандарын (контейнердің есік ойығында), қимасы 20х100 мм-ден кем емес ағаштардан керме жақтауларды орнатумен қол жеткізіледі. Жүктің қат-қабаттары арасындағы, сондай-ақ жүктер мен контейнердің қабырғалары арасындағы саңылаулардың жалпы қосындысы 200 мм-ден аспауы тиіс. Контейнерде орналастырылған жүктер жиынының жалпы орталығының контейнер ортасынан жылжуы: ірітонналық контейнердің ортасынан ұзындығы бойынша - 600 мм-ден; ортатонналық контейнердің ұзындығы бойынша - 200 мм-ден және ені бойынша - 100 мм-ден аспайды.
       Ескерту. 482-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      483. Контейнердегі жүктің жиыны таптаурындықта көрсетілген контейнердің жалпы жиыны мен контейнер ыдысының жиыны арасындағы айырмашылық ретінде анықталатын таза жиыны жүккөтергіштігінен аспауы тиіс .
       Ескерту. 483-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      484. Контейнерге жүк тиелген соң контейнердің есіктерін жабу, бекітіп тастау және пломбылау осы Ережемен белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Тиелген контейнерлер тасымалдауға контейнерлер мен пломбалардың сыртқы қарауы немесе пломбалар не БПҚ туралы мәліметтерді жүкқұжатына енгізудің болуын және дұрыстығын тексеру арқылы жиыны мен пломбалары үшін БПҚ немесе жүкжөнелтушілердің БПҚ-сы бойынша қабылданады.
      485. Жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарда контейнерлерді вагондар мен автомобильдерге тиеу және оларды вагондар мен автомобильдерден түсіруді тасымалдаушы, жүкжөнелтуші, жүк алушы жүзеге асырады . Клиенттің кірме жолдарында бұл операциялар жүкжөнелтушілермен және/немесе жүкалушылармен орындалады.
      Жылжымалы құрамда контейнерлерді орналастыру мен бекіту жүктерді тиеу мен бекітудің техникалық жағдайларына сәйкес ашық вагонның, платформаның барлық ауданын алатын толық жиынтықтармен (контейнерлер тобымен), оларды жүктерді орналастыру мен бекіту схемасына сәйкес орналастыру арқылы жүзеге асырылады.
      Платформаның арбашықтарына бірқалыпты жүктемені қамтамасыз еткен жағдайда платформаның ортасында оларды фитингтік тіректерге орналастыру арқылы толық емес жиынтықтармен мамандандырылған платформаларда ірітонналық контейнерлерді тасымалдауға рұқсат беріледі. Жергілікті техникалық жағдайлар бойынша ортатонналық контейнерлерді тасымалдауға облысаралық қатынаста ғана рұқсат беріледі.
      Жүріс жолында контейнерлердің ығысуын болдырмау үшін оларды тиеу қоқыстан, ластан, мұз бен қардан тазартылған теміржолдық платформаларда, ал қыс кезінде сондай-ақ еденге 1-2 мм қабатты таза құрғақ құмды себу арқылы жүргізіледі. Бұл ретте контейнерлердің тірек беттері (түптері) платформаларға тиер алдында ластан, мұз бен қардан мұқият тазартылады.
      Бос ірітонналық контейнерлерді тасымалдау БПҚ-ны пломбылау немесе контейнердің есіктеріне бұрауларды орнатып, вагондарға есіктерін сыртқа қаратып қою арқылы жүргізіледі.
       Ескерту. 485-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      486. Контейнерлерде жүкті тасымалдау жалпы салмағы белгіленген контейнерлермен операциялар үшін ашық станциялар арасында жүргізіледі. Контейнерлермен операциялар үшін ашық емес станциялар арасында жүктерді контейнерлермен тасымалдау тасымалдаушының жазбаша келісімі болғанда ғана жүргізіледі.
      Аралас теміржол-су қатынасына енгізілмеген кемежайлар арқылы контейнерлер қабылдауға және ауыстырып тиеу үшін ашылмаған кемежайлар мен станциялар арқылы контейнерлер бағыттауға рұқсат берілмейді.
      Контейнерлермен операциялар үшін ашық станциялардың тізбесі белгіленген тәртіппен N 4 Тарифтік басшылықтың 2-кітабында басылады.
       Ескерту. 486-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      487. Темір жол көлігімен тасымалдауға ұсынылатын әрбір тиелген және бос контейнерге жүкқұжат (16-қосымша) ресімделеді.
       Жүкжөнелтуші жүкқағаздың бет жағына келесі бағандарды толтырады:
      "контейнер иеленушінің коды":
      ірітонналық контейнерлер үшін латын алфавитінің үш бас әріпінен тұратын иеленушінің әмбебап коды және жүк вагондарының сәйкестендіргіші ретінде латынның U бас әрпі қойылады;
      ортатонналық контейнерлер үшін халықаралық темір жолдарды кодтау жүйесіне сәйкес контейнерді иеленуші темір жол әкімшілігінің екі мәнді цифрлық коды қойылады;
      "контейнердің нөмірі":
      ірітонналық контейнерлер үшін алты араб цифрынан тұратын сериялық нөмірі мен иеленуші кодының және сериялық нөмірінің растығын бақылайтын құрал болып табылатын бақылау саны қойылады;
      ортатонналық контейнерлер үшін сегіз араб цифрынан тұратын сериялық нөмірі мен иеленуші кодының және сериялық нөмірінің растығын бақылайтын құрал болып табылатын бақылау саны қойылады;
      "мөлшер кодтары мен контейнер үлгісі":
      ірітонналық контейнерлер үшін таңбалау нөмірінің екінші жолында тұратын төрт әріптік-цифрлық символдар қойылады;
      бірінші екі символ контейнер мөлшерінің коды, келесі екі символ контейнер үлгісінің коды болып табылады;
      ортатонналық контейнерлер үшін таңбалау нөмірінің екінші жолында тұратын және контейнердің үлгісі мен конструкциялық ерекшеліктерін көрсететін екі соңғы цифрлар қойылады;
      "контейнердің үлгі-мөлшері":
      ірітонналық контейнерлер үшін: алымында – контейнердің ұзындығы ағылшын футымен, бөлімінде – контейнердің брутто массасы қойылады;
      ортатонналық контейнерлер үшін 3 немесе 5 қойылады.
      Жүкжөнелтуші тасымалдау құжаттарын ресімдеген кезде жүкқұжатында "Контейнерлі вагондарды құрастырудың мемлекетаралық жоспарына" (Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы, Латвия, Литва мен Эстонияның Темір жол көлігі жөніндегі кеңесі шешімімен бекітілетін) сәйкес "Өтудің шекаралық станциялары" 7-бағанында жөнелту елінің және транзиттік елдердің контейнерлерін беру үшін ашық шығу шекаралық станцияларын көрсетеді.
      Бұл ретте жүкқұжатына жолдық ведомостың қосымша сандары тіркеледі: жөнелту станциясы үшін екі дана және тасымалдауға қатысатын әрбір шетелдік транзиттік темір жол үшін бір данадан.
      Жүкжөнелтуші жүкқұжатының "Жүкжөнелтушінің қоса берген құжаттары" тиісті бағанында көрсету арқылы жүктің барлық жүріс жолында кедендік және басқа ережелерді орындауға қажетті жүкқұжатқа тіркелген құжаттарды қоса береді және жүкқұжатына жүріс жолында оларды ажырамастай етіп бекітеді.
      Үй заттарын тасымалдауға ұсынған кезде жүкжөнелтуші контейнердің ішіне жүктің жарияланған құндылығымен үй заттарының тізімдемесін салады. Тізімдемеде көрсетілген үй заттарының контейнерде бар болуын тексеру және олардың қойған құндылығына сәйкестігін жөнелту станциясындағы тасымалдаушының өкілімен немесе жүкжөнелтуші-азаматтардың үйінде контейнерге заттарды тиеу үрдісінде экспедитормен жүргізіледі.
       Ескерту. 487-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
       487-1. Мүкәммал паркінің бос контейнерлерін тасымалдауды нысаны осы Ережеге 52-қосымшада келтірілген контейнер ведомосін қоса бере отырып бір жүкқағазбен ресімдеуге болады.
      Жүкқағаздың "Жүктің атауы" деген бағанында "Жөндеуге, контейнерлер жинағы, ведомосі қоса берілген" немесе "Реттеуге, контейнерлер жинағы, ведомосы қоса берілген" деп көрсетіледі; "Орындар саны" деген бағанда ведомоста көрсетілген контейнерлер саны көрсетіледі; "Конт. ыдысы, кг" деген бағанда ведомоста көрсетілген контейнерлер ыдысының қосынды массасы көрсетіледі; "Брутто, кг" деген бағанда ведомоста көрсетілген контейнерлердің қосынды массасы көрсетіледі.
      Бір жүкжөнелтушіден бір жүк алушының адресіне бос меншікті контейнерлер жинағын жөнелткенде бір жүкқағазын ресімдеу оған контейнерлер ведомосін (52-қосымша) қоса бере отырып контейнерлер жинағына жүргізіледі. Жүкқағазының "Жүктің атауы" деген бағанында "Меншікті контейнерлер жинағы, ведомосі қоса берілген" деп көрсетіледі; "Конт. ыдысы, кг" деген бағанда ведомоста көрсетілген контейнерлер ыдысының қосынды массасы көрсетіледі; "Брутто, кг" деген бағанда ведомость бойынша контейнерлердің қосынды массасы көрсетіледі.
      Бір станциядағы бір жүкжөнелтушіден бір станциядағы бір жүк алушының адресіне жүктер номенклатурасының бір позициясы бар жүгі тиелген контейнерлер жинағын (бірнеше) жөнелткенде оған контейнерлер ведомосін (52-қосымша) қоса бере отырып контейнерлер жинағына бір жүкқағазын ресімдеуге жол беріледі.
      Жүкқағаздың "Жүктің атауы" деген бағанында "Контейнерлер жинағы, ведомосі қоса берілген" деп көрсетіледі; "Брутто, кг" деген бағанда ведомость бойынша контейнерлердің қосынды брутто массасы көрсетіледі; "Нетто, кг" деген бағанда ведомоста көрсетілген контейнерлердегі жүктің қосынды нетто массасы көрсетіледі.
       Ескерту. 487-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      488. Контейнерлерді тасымалдауды ТЭЖ-ді пайдаланып ресімдеуге рұқсат етіледі, бұл ретте электрондық тасымалдау құжатының қағаздық көшірмесі әмбебап контейнерде жүктерді тасымалдауға арналған ГУ-27-УВЦ нысанды (16-қосымша) жүкқұжаты болып табылады. ГУ-27-УВЦ нысанды (16-қосымша) жүкқұжаты басуға телетайптық пішімді (енсіз) орамдық қағазда да, сондай-ақ 11-пішімді жеке парақтарда да басуға беріледі.
      Жүкқұжатына Әмбебап контейнерлер мүкәммалдық паркінің деректерінің автоматтандырылған банкінде (КП ДАБ) тіркелген контейнерлердің нөмірі ғана енгізіледі.
      ТЭЖ-ді пайдаланып тасымалдарды ресімдеген кезде контейнер темір жол көлігінде қабылданған тасымалдарды ұйымдастыру технологиясына сәйкес қағаздық тасымалдау құжаттарының ілесуімен (электрондық құжаттардың көшірмесі) немесе ілеспей (қағазсыз технология кезінде) жүреді.
      ТЭЖ тауар кассирінің АЖО-сында ресімделеді және деректермен электрондық алмасу желісі арқылы тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне беріледі. Ақпараттық жүйе электрондық тасымалдау құжаты деректерінің сақталуы мен қауіпсіздігін, құпиялықтың сақталуын және мәліметтерге рұқсатсыз қол жеткізуден қорғауды қамтамасыз етеді.
      ТЭЖ пайдаланылған тасымалдау шарты тасымалдаушының ААЖ-сынан ААЖ-дың электрондық құжаттың хабарын (квитанциясын) алғанын және жүкті қабылдағаны туралы жүкжөнелтушіге квитанцияны бергенін (қағаздық немесе электрондық түрде) оң растауын тауар кассирінің АЖО-сы қабылдаған соң жасасылған деп саналады.
      Жүкжөнелтушіде немесе жүкалушыда меншікті автоматтандырылған жүйесінің бар болғанында жүкжөнелтуші (жүкалушы) мен тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық әрекеттестік технологиясы мен стандарттарына сәйкес ДЭА арқылы тасымалдау құжаттарын беру жолымен ресімдеуге рұқсат етіледі. ДЭА-да заңнамаға, электрондық құжат айналымы жүйелерінің ережесіне немесе тараптардың келісіміне сәйкес электрондық-цифрлық қол қою қолданылады.
      Құқылы тұлғаның деректемелері бойынша ТЭЖ-ға деректерді енгізу жүкжөнелтушімен, жөнелту станциясымен, жүріс жолындағы станциялармен, тағайындалу станциясымен жүргізіледі.
      489. Жүктерді контейнерлерде тасымалдаған кезде жүкжөнелтуші қажет болғанда жөнелтілетін жүктің құнын жариялайды және осы Ережеге сәйкес жүктердің тізімдемесін жасайды.
      490. Жүкжөнелтушілер, жүк алушылар меншікті немесе жалға алынған контейнерлерді жалпы пайдаланымдағы жерлерден қабылдауды кешеуілдеткен болса, тасымалдаушы станциялық жолдарда болған уақыты үшін ақы алады .
       Жүкжөнелтушілер, жүк алушылар тасымалдаушының контейнерлерін жалпы пайдаланымдағы жерлерден қабылдауды кешеуілдеткен болса, тасымалдаушы станциялық жолдарда болған уақыты үшін ақы және контейнерлерді пайдаланғаны үшін ақы алады.
       Ескерту. 490-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      491. Тағайындалған станцияларына контейнерлерді беру оларды тасымалдауға қабылдау тәртібіне ұқсас тәртіппен жүргізіледі.
      Тиелген контейнерлер, соның ішінде импорттық жүктерімен контейнерлердің жағдайын сырттай қараған және оны пломбалаған соң кемежайдан қабылданады әрі кемежайға тапсырылады.
      Қажет болған жағдайда контейнердегі жүкті тексеру немесе оны ақаусыз контейнерге қайта тиеу тапсырушы тараптың өкілінің қатысуымен және оның есебінен оның құралдарымен кемежайда жүзеге асырылады. Тексерістен кейін контейнер тапсырушы тараптың БПҚ-сымен пломбаланады.
      Тасымалдаушыға тиесілі контейнерлерді тазалау жүк түсірілгеннен соң жүкалушымен қамтамасыз етіледі. Жүкалушымен контейнерді тазалау жөніндегі талаптар орындалмаған кезде тасымалдаушының жүкалушыдан аталған талаптардың орындалғанына дейін контейнерлерді қабылдамауға құқы бар.
       Ескерту. 491-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      492. Жүкжөнелтушілер мен жүк алушылар станцияға контейнерлерді әкелу және әкету КЭУ-16 нысанының (30-қосымша) жүктелімі бойынша жүргізеді, ол тасымалдаушының өкілі екі данада жазып береді.
      КЭУ-16 (30-қосымша) жүктелімдері бойынша, сондай-ақ контейнерлердің жүкжөнелтушілерде, жүк алушыларда және экспедиторларда болу уақытының есебі жүргізіледі. Осы мақсатпен КЭУ-16 жүктелімдерінде контейнерлердің нөмірлері қойылады.
      Тиелген немесе бос контейнерді берген кезде, сондай-ақ бос немесе тиелген контейнерді станцияға қайтарған кезде тасымалдаушының өкілі жүктелімнің тиісті бағандарына контейнердің берілген және қайтарылған күні мен уақытын қояды. Контейнермен бірге жүктелімнің екі данасы жүк алушыға, жүкжөнелтушіге беріледі, жүктелімнің бір данасы тасымалдаушыда қалады.
      Меншікті контейнерлерде келген жүктер жүк алушыға контейнерлермен бірге беріледі және тасымалдаушы контейнерлердің қайтарылуына жауапты емес.
      Ақаусыз контейнерде жүкжөнелтушінің бұзылмаған пломбасымен келген жүктер жүк алушыға жиынын, жүктің жағдайы мен орнының санын тексерместен контейнерді және пломбаны сырттай қарау бойынша беріледі. Азаматтардың үй заттары алушылардың талабы бойынша тізімдемеге сәйкес тексеру арқылы беріледі.
      Егер контейнерді жүкжөнелтуші немесе экспедициялық ұйымы техникалық ақаулы күйінде қайтарған болса, онда вагондарды қарап тексеруші мен тасымалдаушының станциядағы өкілі қол қоятын ГУ-106 нысанды контейнердің техникалық жай-күйі туралы акт жасалады.
      Тасымалдаушы беретін контейнерлердің жүкжөнелтушілерде, жүк алушыларда болған уақытына тасымалдаушы контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлемақы алады.
      Тасымалдаушы берген контейнерлер зақымданған немесе жоғалған кезде жүкжөнелтушілер, жүк алушылар оларды жөндетуге не зақымданған немесе жоғалған контейнерлердің құнын тасымалдаушыға өтеуге міндетті.
       Ескерту. 492-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      493. Мамандандырылған контейнерлер мыналарға бөлінеді:
      барынша жалпы салмағы 2,5 тоннадан артық, бірақ 10 тоннадан кем мамандандырылған ортатонналық контейнерлер;
      барынша жалпы салмағы 10 тоннаға тең және артық мамандандырылған ірітонналық контейнерлер.
      494. Қауіпсіз контейнерлер жөніндегі халықаралық конвенцияның нормаларына, мемлекеттік және халықаралық стандарттарға сәйкес келмейтін мамандандырылған ірітонналық контейнерлер темір жол көлігімен тасымалдарға рұқсат етілмейді.
      Мамандандырылған контейнерлердің пайдаланушылары контейнерлердің ақаусыз жағдайын, оларға соғылатын таңбалардың дұрыстығы мен толықтығын қамтамасыз етеді.
       Ескерту. 494-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
       494-1. Қауіпті (тұтанғыш сұйықтарды) және қауіпсіз (тұтанбайтын сұйықтарды) тасымалдау, сондай-ақ екі негізгі элементтен: бір немесе бірнеше танктер (цистерналар) мен қаңқадан тұратын мамандандырылған жүк контейнерлерінде жүзеге асырылады.
      1 сериялы танк-цистерналардың техникалық сипаттамалары, түрлері мен сынақ көлемдері ИСО 1493-3 стандартымен белгіленген.
      Контейнерлер тасымалданатын жүкке және қысымына қарай топтарға бөлінеді: қауіпсіз, қауіпті сұйықтар мен газдар. Танк-цистерналар үлгісінің ИСО 6346 стандартына сәйкес Т0-Т9 кодтары бар.
      Қауіпсіз жүктерді (тұтанбайтын сұйықтарды) тасымалдауға арналған контейнерлердің Т0-Т2 кодтары бар.
      Қауіпті (тұтанғыш сұйықтарды) тасымалдауға арналған контейнерлердің Т3-Т6 кодтары бар.
      Газдарды тасымалдауға арналған контейнерлердің Т7-Т9 кодтары бар.
       Ескерту. 494-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      495. Мамандандырылған контейнерлердің нақты жүктерді тасымалдауға коммерциялық жағынан жарамдылығы жүкжөнелтушімен анықталады. Ақаулы мамандандырылған контейнерлерге жүктерді тиеуге рұқсат берілмейді, соның ішінде осы Ережеге жауап бермейтін таңбасы бар. Мамандандырылған контейнерлердің таңбалау кодының құрылымына талаптар 32-қосымшада келтірілген.
     496. Теміржолдық жылжымалы құрамға мамандандырылған контейнерлерді тиеу және оларды түсіру кірме жолдарында жүргізіледі.
     Мамандандырылған контейнерлерді қабылдау, беру және сақтау (қауіпті жүктер тасымалданатын контейнерлерден басқа) егер контейнерлер контейнерлердің сақталуын және қызмет көрсету персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тиісті операцияларды орындау үшін қажетті құрылғылармен жабдықталған жағдайда кірме жолдарында жүргізіледі.
       Ескерту. 496-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      497. Мамандандырылған ірітонналық контейнерлерді контейнертасымал-платформаларында орналастыру вагондар мен контейнерлерде жүктерді орналастыру мен бекітудің техникалық жағдайларына сәйкес жүзеге асырылады.
      498. Ірітонналық немесе ортатонналық қалыпты әмбебап контейнерлер сияқты өлшемдері мен параметрлері бар мамандандырылған ірітонналық контейнерлер не ортатонналық контейнерлер әмбебап ірітонналық және ортатонналық контейнерлермен (қауіпті жүктермен тиелгеннен басқа) бірге тасымалдануға рұқсат беріледі.
     499. Шет жағынан бір есікпен, ал қарсы жағының төменгі бөлігінде - жүктесікпен жабдықталған, жүктерді үйіп немесе ақтарып тасымалдау үшін тағайындалған мамандандырылған контейнерлер теміржолдық платформаларға есіктері ішке қарап орнатылады. Мұндай контейнерлердің бүйір бетінде тасымалданатын жүгінің атауына сәйкес келетін таптаурындығы бар (мысалы, "Тыңайтқыштар", "Калий тұзы").
      500. Теміржолдық платформаға немесе ашық вагонға тиелген әрбір тиелген мамандандырылған контейнерге жүкжөнелтуші теміржол көлігіндегі әмбебап контейнерлерде жүктерді тасымалдау ережесіне сәйкес ГУ-29к көліктік теміржолдық жүкқұжатын (бұдан әрі - жүкқұжат) (31-қосымша) ресімдейді. Жүкқұжатының әр бланкісінде оның бет жағының жоғарғы бөлігінде "Жөнелтілім түрі" бағанында үлкен әріптермен "СКХ", бұл мамандандырылған контейнерлердің барлық түрінің белгіленуіне сәйкес келеді.
      Вагондардағы және контейнерлердегі жүктерді орналастыру мен бекітудің техникалық жағдайларымен осы түрдегі және жалпы салмағы мамандандырылған контейнерлерді орналастыру мен бекіту тәсілі қарастырылмаған жағдайларда жүкжөнелтуші жүкқұжатының 3-бағанында "Контейнер ________ ________ бекітілген сызбаға сәйкес орнатылған және бекітілген" деген белгі жасалады.
      Бос мамандандырылған контейнерлерді вагондап немесе шағын жөнелтпелермен тасымалдаған кезде жүкқұжатының "Жүктің атауы" бағанында: "бос СКХ", ал "Жөнелтушімен белгіленген жүк жиыны, кг" - осы жүкқұжат бойынша жүрген барлық бос контейнерлердің жалпы жиыны (таптаурындығына сәйкес контейнерлер ыдыстарының жиыны) көрсетіледі.
      ТЭЖ-ді пайдаланып мамандандырылған контейнерді тасымалдауға арналған жүкқұжатын ресімдеу теміржол көлігінде әмбебап контейнерлерде жүктерді тасымалдаудың ережесіне сәйкес жүргізіледі.
      501. Жүктерді мамандандырылған контейнерлерде тасымалдауға ұсынған кезде жүкжөнелтуші жүкқұжатында жүктің салмағын, контейнердің меншікті салмағын және барлық жөнелтілімнің жалпы нақты салмағын көрсетеді.
      Мамандандырылған контейнердегі жүктің салмағы жалпы контейнердің таза салмағы мен таптаурынында көрсетілген оның ыдысының арасындағы айырым ретінде белгіленетін оның жүккөтергіштігінен аспайды.
      Егер мамандандырылған контейнердің толық сыйымдылығына дейін тиелуі мүмкін болатын жүккөтергіштігінен асуына алып келсе, жүкжөнелтушінің жүк салмағын (мысалы, үйілмелі) өлшеу арқылы анықтауына рұқсат берілмейді.
      502. Тиелген мамандандырылған контейнерлер тасымалдауға жүкжөнелтушімен бекіту-пломбалау құрылғыларымен пломбаланып ұсынылады.
      503. Су көлігімен онан әрі тасымалдау үшін кемежайдағы станцияларға тағайындалып тиелген мамандандырылған контейнерлерді қабылдау кезінде контейнерлерде жүктерді орналастыру мен бекіту жүктерді контейнерлерде теңіз көлігімен тасымалдау ережесімен бекітілген талаптарына ("Жүктерді контейнерлерде және ірілендірудің ашық құралдарында орналастыру мен бекітудің техникалық талаптары" бөлімі) сәйкес болуы тиіс.
      504. Олардың жүкалушыда болған уақытына тасымалдаушының мамандандырылған контейнерлерін пайдаланғаны үшін төлемақы тарифтік басшылықпен анықталған мөлшерде тасымалдаушының (прейскуранты) белгіленеді.
      Қайтару тәртібі контейнерлердің иелері мен тасымалдаушы арасында жасалатын шарттармен реттеледі.
       Ескерту. 504-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      505. Көліктік пакеттерге қалыптастырылуы мүмкін болатын жүктер, соның ішінде экспорттық және импорттық тасымалдауға вагондар мен контейнерлерде пакеттелген түрде - көліктік пакеттерде ұсынылады.
      506. Тасымалдау және сақтау үрдісінде көліктік пакеттер мыналарды қамтамасыз етеді:
      механикалық тиеу (түсіру) мүмкіндігін;
      пакеттің тұтастығын (жағдай, онда тасымалданатын жүктің сақталуы қамтамасыз етіледі);
      көліктік, қоймалық тиеу-түсіру жұмыстарын орындайтын қызметкерлердің қауіпсіздігі;
      жабық, изотермиялық вагондар мен контейнерлердің жүккөтергіштігін, сыйымдылығын ұтымды пайдалану, ал ашық жылжымалы құрамда тасымалдаған кезде тиеудің габаритін толық пайдалану;
      тасымалдау үрдісіндегі тұрақтылық, ал қажет жағдайларда вагондардағы немесе контейнерлердегі бойлық пен көлденең жылжудан пакеттерді бекіту мүмкіндігі;
      поездар қозғалысының және маневрлік жұмыстар қауіпсіздігі.
       Ескерту. 506-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      507. Ашық жылжымалы құрамда көліктік пакеттерде жүктерді тасымалдау осы Ережеге сәйкес жүргізіледі.
      508. Жүктерді пакеттеу оларды тасымалдауға ұсынғанға дейін жүкжөнелтушілердің күштерімен және құралдарымен жүзеге асырылады. Жүкжөнелтуші көліктік пакеттерді стандарттардың немесе тасымалданатын жүктерге арналған техникалық шарттардың талаптарына сәйкес қалыптастырады. Әр пакетте бір жүкалушының адресіне баратын бірдей қаптамада немесе онсыз тек біртүрлі жүк салуға рұқсат беріледі.
      Көліктік пакет құрылымының, пакеттеу құралдарының, бақылау белгілерінің, бекіту құралдарының сенімділігіне жүкжөнелтуші жауапты болады.
      Өлшемдері 800х1200 мм көпайналымды табандықтарды қолдану арқылы жүктерден қалыптастырылған көліктік пакеттердің параметрлері ашық вагондарда тасымалдаған кезде 840х1240 мм-ден аспайды. Көпайналымды пакеттейтін құралдарды қауіпті жүктер мен арнайы иісі бар жүктерді пакеттеу үшін пайдалануға рұқсат етілмейді.
      Көліктік пакетте жүкжөнелтушімен ондағы бар жүктік бірліктің саны көрсетіледі. Тасымалдаушымен келісілген стандарттарға немесе ұсынылған жүктердің техникалық шарттарына сәйкес келмейтін пакеттеу құралдарын қолдануға рұқсат берілмейді.
      509. Пакеттелген жүктер жүріс жолында пакет қайта қалыптастырылмай тасымалданады. Жүкті бекіту құралдарының және көліктік пакеттердің бақылау белгілері бар және бекіту құралдары мен бақылау белгілерін бұзбай көліктік пакеттен жеке жүк орындарын алу мүмкіндігін болдырмайды.
      Бақылау белгілері мыналар болып табылады:
      жүкжөнелтушінің атауы көрсетілген пломба;
      құлыпқа бекітілген бақылау таспасы;
      отырмалы үлдір;
      және басқалары.
      Осы Ережемен белгіленген талаптардан шегініп қалыптастырылған көліктік пакеттер тасымалдауға қабылданбайды.
      510. Көліктік пакеттерге оларды тасымалдауға ұсынар алдында жүкжөнелтушілермен таңбалар қойылады: жөнелтілімдік, арнайы және теміржолдық.
      Егер көліктік пакетке енгізілген жөнелтушілік таңба әрбір жүк орнында бар және көзбен есепке алуға әрі жүк орнын ашпай бақылауға мүмкін болса, ондай таңбаны көліктік пакетке қою міндетті емес.
      Арнайы таңба жүктің қасиеттерін және тиеу-түсіру мен қойма операцияларын орындау кезінде онымен істеудің тәсілдерін көрсетеді және мәтін немесе суреттер түрінде қойылады.
      Көліктік пакеттерге теміржолдық таңбалар жүкжөнелтушімен вагондап жөнелту кезінде жүкті тасымалдауға ұсынарға дейін қойылады, ал мұндай пакеттерді шағын жөнелтпелермен тасымалдауға ұсынарда - жүктерді қабылдау кезінде жөнелту станциясында тасымалдаушының өкілімен. Теміржолдық таңбалау санның бөлшегі түрінде көрсетіледі. Алымында Жөнелтілімге жүктер қабылдау кітабынан тасымалдаушы хабарлайтын реттік нөмірі және сызықша арқылы жөнелтілетін пакеттер саны көрсетіледі. Бөлімінде - тасымалдаушының коды. Теміржолдық таңба тасымалдаушымен жөнелту станциясында қойылады.
      Жөнелтушілік пен теміржолдық таңбалар көліктік пакетке жуылмайтын бояумен немесе оған берік бекітілген құлақша түрінде салынады.
      511. Көліктік пакеттегі жүктер тасымалдауға кірме жолдарда контейнерлік немесе вагондық жөнелтулермен қабылданады. Көліктік пакет қабылдау шарттары бойынша жеке жүк орнына теңестіріледі .
      Көліктік пакеттің салмағын (пакеттейтін құралдармен бірге жүктің салмағы) жүкжөнелтуші анықтайды және оны жүкқұжатының тиісті бағанында көрсетеді.
       Ескерту. 511-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      512. Жабық және изотермиялық вагондар мен контейнерлерде тасымалдауға ұсынылатын көліктік пакеттің салмағы 1,5 тоннадан аспайды. Ашық жылжымалы құрамда тасымалдауға ұсынылатын көліктік пакеттің салмағы мыналардан:
      жалпы пайдаланымдағы орындарда түсірген кезде станцияларда бар тиеу-түсіру машиналарының жүккөтергіштігінен;
      кірме жолдарында түсіру кезінде жүкжөнелтушімен келісілген салмақтан аспайды.
      Тиеу-түсіру машиналары бар станциялардың тізбесі олардың жүккөтергіштігі көрсетіліп және оған өзгерістер магистральдық темір жол желісі операторымен бекітіледі әрі Темір жол көлігіндегі тасымалдар мен тарифтердің ережесінің жинағында басылады.
       Ескерту. 512-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      513. Вагондарда және контейнерлерде көліктік пакеттердің орналасуы мен бекітілуі вагондарда және контейнерлерде жүктердің орналасуы мен бекітілуі техникалық шарттарға сәйкес және тиісті жүктердің тасымалдау ережесін сақтап жүзеге асырылады.
      Бұл ретте, жабық және изотермиялық вагондардың есікаралық кеңістігінде көліктік пакеттерді солай орналастыру қажет, олардың кез келген есіктен механикалық түсірілуі қамтамасыз етілетіндей етіп. Егер ашық жылжымалы құрамда көліктік пакеттердің орналасуы мен бекітілу тәсілі жүктердің орналасуы мен бекітілуінің техникалық шарттарында қаралмаған болса, жүкжөнелтуші ондай тәсілді әзірлейді.
      Жүріс жолында қайта тиелместен кірме жолдарында тиелу мен түсірілу арқылы жабық және изотермиялық вагондарда тасымалданатын көліктік пакеттер жүріс жолында жүктердің сақталуын қамтамасыз ететін бекіту құралдарымен (мысалы, белдемелер, қалқандар, керме қарапайым құралдары).
       Ескерту. 513-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      514. Көліктік пакеттерде тасымалдауға ұсынылатын жүктерге тасымалдау құжаттарын толтыру кезінде жүкжөнелтуші мен тасымалдаушы жүкқұжатының, жолдық ведомостың тиісті бағанында, жолдық ведомостың түбіртегінде және жүкті қабылдау туралы квитанцияда мыналарды көрсетеді:
      "Орын саны" бағанында: алымында - пакеттер саны, бөлімінде - пакеттердегі жүк орындарының жалпы саны (тасымалдауға орнын есептеп қабылдайтын жүктер бойынша ғана);
      жүк атауының астына - "пакет";
      "Жүк салмағы" бағанында - жалпы жүк салмағы (пакеттелетін құралдармен бірге), ал жүктердің бірнеше атауынан тұратын құрама жөнелтпелерді тасымалдаған кезде - сондай-ақ әр атаудың жүгінің салмағы;
      табандықтарды қолданып қалыптастырылған көліктік пакеттерде шағын жөнелтпелермен жүктерді тасымалдаған кезде жүкқұжатының "Жүк салмағы" бағанында: алымында - пакеттің жалпы салмағы, бөлімінде - пакеттің таза салмағы (табандықтың салмағы есепке алынбай пакеттің салмағы) көрсетіледі.
      515. Кірме жолдардағы тасымалдаушының өкілі көліктік пакеттердегі жүктің мөлшерін тексермей жүкті көліктік пакеттерде қабылдайды. Тасымалдаудың коммерциялық ақаусыз жағдайында дәл осы тәртіппен жүкті көліктік пакеттермен беру жүргізіледі.
       Ескерту. 515-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      516. Тасымалдаушының құралдарымен түсірілген тағайындалған станцияда бүлінген көліктік пакеттердің табылған кезінде тасымалдаушы пакеттің ішіндегісін, ал зақымданған орындарда - фактуралық шоттар бойынша жүктің санын, салмағын және жағдайын тексереді.
      Тексерістің нәтижелері осы Ережеге сәйкес ресімделеді.
      517. Пакеттеу құралдарын пайдалану тәртібі мен қайтару мерзімдері жүкжөнелтуші мен жүкалушы арасында реттеледі.
      Жүкжөнелтуші мен жүкалушыға тиесілі пакеттеу құралдарын тасымалдау толық тасымалдау құжаттары бойынша жалпы негізде жүргізіледі.
       Ескерту. 517-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      518. Пакеттеу құралдарын техникалық қадағалау, жөндеу және беріктік сынауларды жүзеге асыру олардың иелерімен стандарттармен немесе пакеттеудің осындай құралдарын пайдалану жөніндегі нұсқаулықтармен белгіленген мерзімдерде және тәртіппен жүргізіледі.
      Әмбебап ірітонналық контейнерлердің түрлері және негізгі параметрлері көрсеткіші 35-қосымшаның 1-кестеде көрсетілген.

23-тарау. МҰЗДАЙТЫН ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУ

      519. Мұздайтын жүктерге 36-қосымшада көрсетілген үйіліп тасымалданатын жүктер жатады, олар сыртқы ауаның температурасы 0 ^o -тен төмен болғанда жүк бөлшектерінің өзара мұздауынан және олардың вагонның еденіне және шанағының қабырғаларына жабыса қатуы салдарынан өздерінің қалыпты сусымалы қасиетін жоғалтады.
      520. Мұздауға ұшырағыш үйілмелі жүктердің өзге түрлерін мұздағыш жүктер тізбесіне (36-қосымша) енгізуді осы жүктерді тасымалдау кезінде мұздаудан сақтау жөнінде әзірленген және осы жүктерді алушымен келісілген іс-шаралар туралы құжатты ұсынған соң тасымалдаушы жүзеге асырады .
       Ескерту. 520-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      521. Жылдың суық мерзімі туғанға дейін, ол кездің ішінде жүктердің қатуына кедергі болатын алдын алу шараларын қолдану міндетті, жүкжөнелтушілер мен жүкалушылар бірінші кезекте мұздайтын жүктерді тиеу пункттерінде сақтандыру құралдарының қажетті қорын құруды, тиеу кезінде үйілме жүктер мен вагондардың шанағына сақтандыру жүргізу үшін қондырғыларды, сондай-ақ түсіру пункттерінде мұздаған жүктердің сусымалылығын қалпына келтіру үшін механизмдер мен құрылғыларды жөндеуді жүзеге асыруды қарастыратын тиісті дайындықты жүргізеді.
      522. Тасымалдаушы тиеу орындарында жүкжөнелтушінің тасымалдауға мұздайтын жүктер мен жылжымалы құрамды тасымалдауға дайындау ережесін сақтауын ішінара тексереді.

&1. Тасымалдауға мұздайтын жүктерді дайындау

      523. Мұздауға ұшырағыш жүктерді тасымалдауға ұсынғанға дейін жүкжөнелтуші өнімге МемСТ-лармен, техникалық шарттармен белгіленген шектерге олардың қатуға қатысты қауіпсіздік ылғалдылығын кемітуге шаралар қолданады.
      524. Қауіпсіз шектерге дейін үймелі жүктің ылғалдылығын кемітуге мүмкіндік болмағанда жүкжөнелтуші осындай жүкті жылдың суық мерзімінде вагондарға тиеген кезінде тиісті сақтандыру құралдарын қолдану жолымен оның мұздауын және вагонның қабырғалары мен еденіне қатып қалуын болдырмау жөнінде шаралар қолданады .
      Мұздауға қарсы сақтандыру шаралары мен құралдары, сондай-ақ кемежайлармен (кеметұрақтармен) де қолданылады, егер олар жүкжөнелтушілер болып табылса. Бұл жағдайда кемежаймен (кеметұрақпен) осы Ережеге сәйкес жүкқұжатында белгі жасалады.
       Ескерту. 524-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      525. Үйіліп тасылатын жүктердің мұздауына қарсы сақтандыру шаралары 15 қарашадан 15 наурыз бойынша жүргізіледі.
      526. Сақтандыру құралдары жеткілікті дәрежеде тиімді болмаған жағдайларда жүкжөнелтуші түсіру пунктінде жүктің сусымалылығын қалпына келтіру жөнінде шаралар қолданады.

&2. Жүктердің сусымалылығын қалпына келтірудің
сақтандыру шаралары мен құралдарын қолданудың
тәртібі және шарттары

      527. Жүктерді мұздаудан сақтандыратын сақтандыру шараларының санына (бұдан әрі - сақтандыру шаралары) мыналар жатады:
      үйілмелі жүктерді қауіпсіз ылғалдылыққа дейін алдын ала кептіру;
      ылғанданған жүктерді оларды тиегенге дейін мұздан арылту;
      олардың жиынын, сондай-ақ ашық вагондар мен платформалардың едені мен қабырғаларын таскөмірлік және минералдық майлармен, сақтандыру сұйықтарымен бірқалыпты бүрку;
      жүктің үстіне сөндірілмеген әкті, ағаш үгінділерін себу.
      Үйіліп тасылатын жүктердің жиынтық түрлерін мұздаудан сақтандыратын сақтандыру шаралары 37-қосымшада келтірілген.
      528. Тұрақты аяз жағдайларында жүріс жолында вагондарда мұздаудан үйілме жүктерді сақтандырудың тиімді шарасы оның жиынтығын экскаватормен, скрепермен, крейферлік кранмен немесе басқа механизммен қайта-қайта себу (араластыру) арқылы жүкті алдын ала (тиеуге дейін) мұздан арылту болып табылады.
      Бұл ретте жүктің бөлшектері сыртқы ауамен барынша жақсы желдетілуі қажет.
      Мұздан арылту себілетін жүктің ортаңғы қабатында температура минус 3 ^o және одан төменге жеткен соң бітті деп саналады.
      529. Сөндірілмеген әк бөлшектерінің өлшемі 40 мм-ден артық емес және 50%-дан кем емес белсенді кальций тотығы (СаО) бар әрі 9%-дан артық емес кремнеземі (SiO2) бар (МемСТ-9179-77) жүктердің мұздауына қарсы сақтандыру құралдары ретінде қолданылады.
      Үйілген жүкті мұздаудан сақтандыру үшін қажетті сөндірілмеген әктің мөлшері жүктегі ылғалдың мәніне қатысты және мұндай жүкті тасымалдау тәжірибесін есепке алып, өнім сапасын бақылау қызметінің жергілікті органдарымен және ұйымдарды техникалық бақылау бөлімдерімен белгіленеді. Вагонға мұздайтын жүк тиеу алдында сөндірілмеген әктің 1/3 мөлшерін вагонның еденіне бірдей қабатпен себу қажет, ал қалған 2/3 әкті жүк жиынтығының биіктігі бойынша қабат-қабатпен (бір немесе екі қабат) себу үшін пайдалану.
      530. Жүкке ас тұзын және хлорлы кальций себу сөндірілмеген әк себуге ұқсас жүргізіледі. Сыртқы ауаның температурасы 20 ^o С-ден төмен болса ас тұзы қолданылмайды.
      531. Жүкке ағаш үгінділерін себу және аудару кезінде олардың құрғақ болуы қажет. Ағаш үгінділерін вагонның еденіне 30 мм-ден кем емес етіп себеді. Бұдан бөлек тиеу биіктігі бойынша жүк екі бірдей жалпы қабаттармен үгіндінің сондай шамасымен себіледі. Бұл ретте жүктің сабақтас қабаттарының жанасуына жол берілмейді.
      Жылулығы (жүктерді ерітуге арналған гараждары) бар ұйымдардың атына жөнелтілетін кеннің мұздауына қарсы сақтандыру ретінде ағаш үгінділерін қолдануға рұқсат етілмейді.
      532. Жүктің мұздауына қарсы әртүрлі сақтандыру құралдарын таңдау (араласпалар, қосымшалар, заттар, жабулар) жүктің түріне, түсіру технологиясына және тұтынушының жүкті соңынан пайдалануына немесе қайта өңдеуіне байланысты жүкжөнелтушімен жүргізіледі.
      Бұл ретте қолдануға таңдап алынған сақтандыру құралдары жылжымалы құрамға, сондай-ақ тиісті МемСТ-лармен немесе өнімге арналған техникалық шарттармен қаралған тасымалданатын жүктің сапасы мен қасиеттеріне теріс әсер етпеуі тиіс. Тиеу және түсіру орындарындағы, сондай-ақ жүктің жүріс маршруты бойындағы температураны есепке алып жүкжөнелтушімен таңдап алынған сақтандыру құралдарын жүкжөнелтуші жүкалушымен келіседі.
      533. Жүк жиынына қажетті сақтандыру құралдарын енгізу, соның ішінде ашық вагондар мен платформалардың қабырғалары мен еденін сұйықтармен, ерітінділермен бүркеу бұл құралдардың үйілген жүкпен бірдей жылжуын, бірдей қабаттап себілуін (төселуін), майлармен, ниогринмен, северинмен мұқият бүркілуін қамтамасыз ететін (басыңқы механикаландырылған) тәсілмен жүргізіледі.
      Тиеу пункттерінде жүкжөнелтушілер өздерінің өкілдерін жүктердің мұздауына қарсы сақтандыру шараларын жүзеге асыру үшін жауапты етіп тағайындайды.
      534. Жүктерді қоршаған ауаның төмен температурасы жағдайларында, ауысатын климаттық және метеорологиялық жағдайларда (әсіресе жылдың ауыспалы мерзімдерінде) жүкалушылар мұндай жүктердің сусымалылығын қалпына келтіру үшін өздерінің мұздау жүктерін түсіру пункттерін жылыту немесе механикалық қопсыту құралдарымен жарақтандырады.
      Мұздау жүктерін жылыту үшін жылулықтар және басқа жылыту құрылғылары (мысалы, инфрақызыл сәулешығарғыштар) пайдаланылады.
      Мұндай жүктерді механикалық қопсыту үшін бұрғыфрезерлік қондырғылар, өздігінен жүретін дірілсоққылық қондырғылар, әртүрлі түрдегі дірілқопсытқыштар, экскаваторлық түрдегі қондырғылар қолданылады.
       Мұздаған жүктерді жылыту, жүктердің сусымалылығын механикалық қопсытумен немесе түсіруді қамтамасыз ететін басқа тәсілдермен қалпына келтіру жүк алушы бекіткен нұсқаулыққа сәйкес жүргізіледі. Нұсқаулықта осы құралдардың жұмыстық параметрлері және пайдалану технологиясы, техника қауіпсіздігі ережесі мен жылжымалы құрамның зақымдануын болдырмайтын шаралар көрсетіледі .
       Ескерту. 534-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

&3. Мұздау жүктерін тасымалдауды ресімдеу

      535. Жүкжөнелтуші мұздайтын жүктерді тасымалдауға ұсынған кезде осы Ережеге сәйкес жүкқұжаттың "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында жүк ылғалдылығының пайызын және оны мұздаудан сақтандыру үшін қолданған шаралар, мысалы: "Жүк мұздатылған", "Әк...% мөлшерінде себілген", "...% мөлшерінде майланған", "Ағаш үгінділерімен қабатталып аударып салынған". Бұдан бөлек, жүкжөнелтуші жүкқұжатының жоғарғы жағында "Мұздайтын" мөрқалыбын соғады.
      Жүкқұжатында топырақты, сазбалшықты, құмды, шағылтасты және малтатасты тиеген кезде ылғалдылығы туралы деректерді көрсету міндетті емес.
      536. Тасымалдаушы жүкжөнелтушіден осындай шарттарда тасымалданатын жүктерді қабылдауға және оның уақтылы түсірілуін қамтамасыз ететін жылытқыштары немесе басқа жылыту құрылғылары бар жүк алушының жазбаша келісімі болған кезде, мұздайтын жүктерді тасымалдауға профилактикалық құралдарды қолданбай қабылдайды .
      Мұндай жағдайда жүкқұжатының "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында жүкжөнелтуші "алушының келісімімен - сақтандырусыз" деген белгі соғады.
       Ескерту. 536-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      537. Егер жүкқұжатында жүкжөнелтушімен тиеу кезінде мұздауға қарсы шаралар қолданғаны туралы немесе жүкалушының сақтандыру құралдарын қолданбастан жүкті тасымалдауға келіскені туралы көрсетілмеген болса мұздайтын жүктерді тасымалдауға қабылдауға рұқсат берілмейді.
      538. Жүкжөнелтушінің сақтандыру шараларын немесе мұздайтын жүктерді жөнелту шарттарын бұзуы нәтижесінде жүктер мұздаған күйде келген жағдайда тасымалдаушы жүк алушының қатысуымен жалпы нысанды акті жасайды. Актіде жүктің мұздаған күйде келу фактісі расталады, сондай-ақ осындай жүкті түсірумен байланысты уақыт мерзімінде вагондарды пайдаланғаны үшін жүк алушы енгізген төлемақы мөлшері көрсетіледі .
       Ескерту. 538-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

24-тарау. ТЕЗ БҮЛІНЕТІН ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУ

      539. Тез бүлінетіндерге темір жол көлігімен тасымалдау кезінде оларды сыртқы ауаның жоғары немесе төмен температурасының әсерінен қорғауды, жүру жолында күтуді немесе ерекше қызмет көрсетуді талап ететін жүктер жатады. Тез бүлінетін жүктердің тізбелері мен оларды термиялық, технологиялық өңдеудің және жылдың мезгіліне орай тасымалдаудың шекті мерзімдері 38-қосымшада көрсетілген.
      Тез бүлінетін жүктер изотермиялық вагондарда (рефрижераторлық вагондар, вагон - термостар, цистерна - термостар, изотермиялық вагондар - цистерналар), жабық вагондарда, әмбебап және рефрижераторлық контейнерлерде тасымалданады.
      540. (Ескерту. 540-тармақ алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен).
      541. Егер жүк жөнелтуші белгілеген температуралық режим немесе тасымалдаудың кез келген басқа шарттары қолдағы көлік құралдарымен қамтамасыз етілмейтін болса, онда тасымалдаушы мұндай жүкті тасымалдауға қабылдамайды.
      542. Теміржолдық жол учаскесінің орналасқан климаттық аймағына орай, оларды есепке ала отырып тез бүлінетін жүктерді тасымалдау тәсілі белгіленетін жыл мезгілдері 38-қосымшада ескерілген. Нақты ауа райының жағдайлары ескеріле отырып, 38-қосымшада көрсетілген жыл аралығының басталу және аяқталу мерзімдерін тасымалдаушының өзгертуіне жол беріледі.
      Тез бүлінетін жүктерді тасымалдау тәсілін таңдау кезінде жүк жөнелтуші оны тасымалдаудың ұзақтылығын, сондай-ақ жүктің сапасы сақталуын қамтамасыз ету үшін жүру жолында болатын әр түрлі климаттық аймақтардағы жыл мезгілдерін есепке алады.
      Жүк жөнелтуші осы Ережелерге сәйкес тасымалдау тәсілін белгілеген жағдайларда, ол бұл туралы жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанына белгі соғады.
       Ескерту. 542-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      543. Тасымалдауға ұсынылған тез бүлінетін жүктер тасымалдау кезінде жүк пен жылжымалы құрамның қауіпсіздігі мен сақталуы қамтамасыз етілетіндей болып дайындалады. Тасымалдауға ұсынылған жеміс-көкөністердің, жемістердің, картоптың, басқа тез бүлінетін жүктердің сапасы, сондай-ақ олардың ыдыстары мен бумалары нормативтік құжаттармен (стандарттармен, техникалық шарттармен және жүк пен буып-түю сапасына талаптар қойылған басқа құжаттармен) белгіленген талаптарға сәйкес келуі тиіс.
      Тез бүлінетін жүктер келесі көлік ыдыстары түрлерімен: ағаш, тақтай, картон және полимер жәшіктерде, жәшік-тартпаларда, кеспектерде, қаптарда, торларда, бидондарда, флягаларда, мамандандырылған тіреуіш табандықтарда тасымалданады.
      Ыдыс жүкті механикаландырылған тәсілмен тиеу, түсіру және қатарлап үю мүмкіншілігін қамтамасыз ететін түзу, берік, таза, тесіктен аққан ізсіз ұсынылады.
      Салқындатылған, мұздатылған және қатырылған етті (ұшаны, жартылай ұшаны, ширек ұшаны) буып-түюсіз тасымалдауға рұқсат етіледі. Жүк жөнелтуші тасымалдаушының өтініші бойынша жүктің немесе ыдыстың жағдайын тексеру үшін белгіленген тәртіппен қабылданған нормативтік құжаттарды ұсынады. Жүк пен ыдыс нормативтік құжаттарға сәйкес келмеген немесе бұл құжаттар ұсынылмаған кезде тасымалдаушы жүк жөнелтушіден оларды қабылдамауға құқықты.
       Ескерту. 543-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      544. Тасымалдаушының тасымалдауға ұсынылған тез бүлінетін жүктердің сапасын, ыдыстың жағдайын және олардың нормативтік құжаттарға сәйкестігін ішінара тексеруге құқығы бар.
      Тексеру жүкті тасымалдауға ұсыну процесінде жүргізіледі. Мұздатылған, тоңазытылған, қатырылған және салқындатылған жүктердің температурасы вагондарға тиеу кезінде өлшенеді. Жүктің жекелеген орындарын ашуды және тексеруден кейін жүкті буып-түюді, сондай-ақ вагонды, контейнерді пломбылауды жүк жөнелтуші жүзеге асырады.
      Жүкті тасымалдауға ұсыну кезінде оның тауарлық сұрыптылығы бойынша сәйкестігін тасымалдаушы тексермейді. Тұтас саңылаусыз бумадағы жүктің (банкалар, шөлмектер, кеспектер) сапасы тасымалдауға ұсыну және беру кезінде тексерілмейді.
       Ескерту. 544-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      545. Жүк жөнелтуші тез бүлінетін жүктерді тасымалдық құжаттарымен тасымалдауға ұсыну кезінде тасымалдаушыға жүктің сапасы туралы құжатты (сапа куәлігі, сертификаты) әкеліп тапсырады. Жүк қағазының сырт жағындағы "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында жүк жөнелтуші қоса берілген жүктің сапасы, тасымалдауға жарамдылық мерзімі туралы құжаттың атауын, нөмірі мен берілген күнін көрсетеді.
      Жүк жөнелтуші жеміс-көкөністерді тасымалдау кезінде өсімдік шаруашылығы өнімдеріндегі токсиканттардың құрамы және пестицидтерді қолдану регламенттерін сақтау туралы құжатты қоса береді. Жүк жөнелтуші азық-түліктер мен малдан алынған тағамдық шикізаттарды тасымалдау кезінде Мемветқадағалаудың бақылауындағы жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес мал дәрігерлік куәлікті (сертификат) қоса береді.
      Жүк жөнелтуші карантин жарияланған аймақтардан жеміс-көкөністерді, тірі өсімдіктерді, тұқымдық және көшеттік материалдарды тиеп жөнелту кезінде осы Ережелерге сәйкес фитосанитарлық (карантиндік) сертификатты қоса береді.
       Ескерту. 545-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      546. Ыдыстарға құйылған минералдық суларға, жүзімнен, жеміс-жидектен жасалған шараптарға сапасы туралы құжаттар ұсыну талап етілмейді.
      547. Егер жүк құжатында көрсетілген тасымалдауға жарамды мерзімі жүктерді жеткізу мерзімдерін есептеу ережелеріне сәйкес белгіленген жеткізу мерзімінен аз болса, тез бүлінетін жүктер тасымалдауға қабылданбайды.
      548. Жалпы пайдаланымдағы орындарға тиеу үшін жүкжөнелтушілерге тез бүлінетін жүктерді әкелуге тек тиеу күні тасымалдаушымен келісілген тасымалдауға қабылданған өтінім негізінде рұқсат етіледі.
       Ескерту. 548-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      549. Тасымалдаушы тез бүлінетін жүктерді тиеуге түзу, ал қажет кезде ветеринарлық-санитарлық талаптарды қанағаттандыратын вагондарды, контейнерлерді береді. Вагондардың, тез бүлінетін жүктерді тасымалдау кезінде ветеринарлық-санитарлық талаптарға сәйкестігін жүк жөнелтуші анықтайды.
      Тасымалдаушыға тиесілі емес немесе ол сүт, шарап, шарап материалдары мен басқа тағамдық құйылатын жүктерді құюға жалға берген мамандандырылған цистерналарды дайындауды жүк жөнелтуші жүргізеді.
      Жүк жөнелтушілер цистерналарға құяр алдында цистерналардың қазандарының саңылаусыздығын тексереді.
      Жүк жөнелтушілер нақты жүктерді тасымалдауға жарамсыз вагондардан, контейнерлерден бас тартуға құқықты және тасымалдаушы аталған вагондардың, контейнерлердің орнына нақты жүктерді тасымалдауға жарамды түзу вагондарды, контейнерлерді береді.
      Тасымалдаушы жүк тиелген вагондарды қосарланған операциялар тәртібінде кірме жолға беру кезінде олардың нақты жүктерді тиеуге техникалық жарамдылығын анықтайды.
      550. Тез бүлінетін жүктерді тасымалдау жылдамдығын жүк жөнелтуші таңдайды және жүк қағазында көрсетеді.
      Егер осы жүктерді тек үлкен жылдамдықпен тасымалдауға рұқсат етілсе, жүк жөнелтуші тап сол жылдамдықты көрсетеді.
      Бұл ретте тез бүлінетін жүктер изотермиялық вагондарда тек үлкен жылдамдықпен ғана тасымалданады.
      551. Тасымалдаушы жүк оны жеткізу мерзімі бұзылып келген, рефрижераторлық вагондарда тасымалдау кезінде температуралық режим сақталмаған жағдайларда тез бүлінетін жүктерді тағайындалған станциясында беруді жүргізеді, оның жағдайын, массасы мен орындарының санын тексереді.
      552. Температуралық режимді ұстай отырып рефрижераторлық вагондарда тасымалданатын тез бүлінетін жүктердің бүлінуіне коммерциялық акт жасау кезінде, жұмыс журналынан алынған, коммерциялық актіге қызмет көрсететін бригада басшысының қолымен расталған, жүру жолындағы температуралық режим туралы көшірме қоса беріледі.
      553. Тез бүлінетін жүктерді пешпен жылытылатын вагон-вагон жөнелтпелермен тасымалдау үшін тасымалдаушы жүк жөнелтушінің өтініші бойынша жабық вагондарды береді. Пештер мен пеш жабдықтарын жүк жөнелтуші өз есебінен сатып алады және орнатады.
      Жекелеген жағдайларда шарттық жағдайларда және тасымалдаушының рұқсатымен жолсерік рефрижераторлық секциялардың қызметтік вагонында немесе қызметтік бөлімшесі бар автономиялық рефрижераторлық вагондарда (АРВ-Э) жол жүреді.
      554. Изотермиялық вагондарды тазалауға және жууға ақы тез бүлінетін жүктерді тасымалдаудан кейін барлық жағдайларда алынады.
      Жабық вагондарды тазалауға және жууға ақы мына тез бүлінетін жүктерді: тұздалған балық пен май шабақты, картопты, ас қызылшасын, сәбізді, қарбыздарды, жаңа піскен қырыққабатты, бөшкелік ыдыста тұздалған және ашытылған көкөністер мен тірі өсімдіктерді тасымалдағаннан кейін ғана алынады.
      Осы жүктерді тасымалдағаннан кейін изотермиялық және жабық вагондарды залалсыздандыруға ақы ветеринарлық, санитарлық немесе басқа ұйымдардан залалсыздандыруды жүргізуге талаптар келіп түскен жағдайларда алынады.
      Жүк жөнелтуші тез бүлінетін жүктерді түсіргеннен кейін жүгі түсірілген вагонды тасымалдау және оны жүк тиеуге қосарланған операциялар ретінде пайдалану үшін жарамды деп санаған жағдайда, вагонды тазалауға және жууға алым алынбайды.
      555. Ветеринарлық-санитарлық өңдеуден өткен вагондарға белгіленген тәртіппен тиісті құжат беріледі. Рефрижераторлық секцияларды немесе АРВ-Э-ні ветеринарлық-санитарлық өңдеуден кейін оларға тез бүлінетін, соның ішінде Мемветқызмет органдарының бақылауындағы жүктерді тиеуге негіз болып табылатын аталған құжаттың көшірмесі қызмет көрсететін бригаданың басшысына беріледі.
      556. Рефрижераторлық секцияларда жүктерді тасымалдау кезінде жүк жөнелтуші әрбір жүк вагонына жүк қағазын және басқа ілеспе құжаттарын береді.

&1. Тез бүлінетін жүктерді орналастыруға және
қалауға қойылатын талаптар

      557. Жүк жөнелтуші тез бүлінетін жүктерді тиеу кезінде оларды вагонда, контейнерде орындарды ластамай, ыдысты және вагонның (контейнердің) ішкі жабдығын бүлдірмей орналастырады және қояды.
      558. Вагонның, контейнердің қабырғаларында тік білеушелер немесе гофрлар болған кезде тез бүлінетін жүктер оларға тиістіріп, ал білеушелер мен гофрлар болмаған кезде бүйірлік және бойлық қабырғалардан 4 - 5 см қашықтықта қаланады.
      559. Тез бүлінетін жүктер (жеміс-көкөністерді қоспағанда) білте тақтайшаларды қолданусыз тығыздап қатарлап қаланады. Жәшіктер тығыздап қалау кезінде вагонның (контейнердің) ұзына бойына бір-біріне және бүйірлік қабырғаларға тақау тығыздап орналастырылады. Вагонның (контейнердің) ені бойынша жәшіктердің көлемдері еселенбеуі мен жүк жайының ені есебінен пайда болатын саңылаулар жәшіктердің арасында біркелкі бөлінеді.
      Бөшкелерде, қаптарда, торларда тасымалданатын жүктер жүк орындарының көлемдері мен вагонның (контейнердің) ені еселенбеуі жағдайында вагонның, контейнердің бойлық осіне симметриялы орналастырылады.
      560. Бөшкелер тығындалатын түбімен тік, төлкесімен жоғары бір немесе бірнеше қабаттап қойылады не болмаса төлкесі егер бүйірінде болса, көлденең қаланады. Сыйымдылығы 200 дм ³ -ден астам кеспектер қалыңдығы 2,5 см-ден кем емес, ені 15-20 см және ұзындығы бөшкенің барынша үлкен диаметріне тең төсемге қойылады. Бөшкелерді изотермиялық вагондарға дөңгелетіп кіргізу кезінде едендегі торларға тақтайлар немесе қалқандар төселеді. Сыйымдылығы 400 дм ³ ден астам кеспектерді изотермиялық вагондарға және 100 дм ³ -ден астамдарын контейнерлерге тиеуге рұқсат етілмейді.
      Жүк тиеудің әрбір қабаты мен қатарына көлемі бойынша бір үлгідегі бөшкелер орналастырылады. Вагонның (контейнердің) толық сыйымдылығына бір көлемдегі бөшкелер жетпесе, онда біркелкілік қағидатын қабаттар бойынша сақтаған жөн, бұл ретте неғұрлым ауыр бөшкелер бірінші қабатқа қойылады.
      Бөшкелерді жылдың қысқы мезгілінде жабық вагондар мен әмбебап контейнерлерде тасымалдау кезінде олардың сыйымдылығын 10-15%-ға толтырмай қалдырған жөн, бұл туралы жүк жөнелтуші жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанына белгі соғады.
      561. Жәшіктердегі жеміс-көкөністер вагонда келесі тәсілдің бірімен орналастырылады:
      Шахматтық қалау кезінде жәшіктер тақ қабаттарға жәшіктер арасындағы 4-5 см саңылауларымен вагонның бойына, вагонның бір бойлық қабырғасынан 7-8 см және келесісінен 2-3 см қашықтықта орналастырылады. Жұп қабаттардың жәшіктері сол тәртіппен, бірақ төменде орналасқан қабаттардың интервалдарын жаба отырып қатар орналасқан жәшіктерге кем дегенде 2-3 см-ге айқастырып орналастырылады. Шеткі жәшіктердің олардың енінің үштен бір бөлігінен артық салбырап тұруына рұқсат етілмейді. Тік қалау кезінде тақтайдан жасалған жәшіктер вагонның ұзындығы бойына бір-біріне және вагонның бүйіргі қабырғаларына тығыздап, ал ені бойынша жәшіктердің, сондай-ақ жүк қатарларының және бойлық қабырғалардың арасында 4-5 см саңылаулар қалдырылып орналастырылады. Әрбір екі қабаттан кейін жәшіктердің бастиектеріне қимасы 2, 3 см білте тақтайшалар салынып, олардың ұштары вагонның бойлық қабырғаларына тіреліп тұрады. Екі жоғарғы қабаттарда жәшіктер білте тақтайшаларға қойылады. Келесі қабаттардың жәшіктері төменгі қатардағы жәшіктерге дәлдеп қаланады.
      Вагонда жәшік-тартпалар мен картон жәшіктер білте тақтайшаларды қолданусыз тығыздалып қатарлап қойылады. Бұл ретте жәшік-тартпалар вагонның ұзына бойымен бір-біріне тығыз және бойлық қабырғаларға төменгі жәшік-тартпалардың барлық тіреулері (бастиектері) жоғарғы жәшіктердің қиысқан жіктеріне дәл кіретіндей етіп орналастырылады. Жоғарғы қабаттағы шектес жәшіктердің тіреулері өзара сыммен немесе жіппен қысып байланады. Егер вагонның бойлық қабырғасында жәшік-тартпа ұзындығына еселенген аралық қалатын болса, бұл аралыққа жәшік-тартпа вагонға көлденең оның ұзындығы бойынша қойылады. Егер бұл аралық жәшік-тартпаны қоюға жеткіліксіз болса, онда вагонның бойлық қабырғасының не біреуінде, не екіншісінде кезекпен бос кеңістік қалдырылады. Бұл ретте шектес жәшік-тартпалардың төрт тіреуін қысып байлау үшін орнынан қозғауды екеуден кейін жүргізген жөн. Көкөністер салынған қаптар, торлар вагонда, контейнерде бірнеше қабатпен "тігінен" қойылады.
      562. Қысқы мезгілде банандарды тасымалдау кезінде оларды тоңдырып алмас үшін картон жәшіктердің (қораптардың) төменгі қатарларын едендегі торларға орнатылатын табандықтарға қаланады. Банандар салынған қораптар вагондарда саңылаусыз немесе шахматтық тәсілмен тығыздалып қатарлап қойылады.
      563. Изотермиялық вагондарда табандықтардағы пакеттер едендегі торларға, ал жабық вагондарда, контейнерлерде еденге қойылады. Пакетімен табандықтың жалпы биіктігі 110 см-ден артық болмаған кезде пакеттер екі, ал биіктігі одан жоғары болған кезде - бір қабатпен қойылады. Полимерлік термоотырғызу қабыршағымен қапталған табандықтардағы пакеттердің бірінші және екінші қабаттарының арасында табандықтағы пакеттердің жылжып кетпеуі үшін картоннан төсем салынады. Есікаралық кеңістікте табандықтардағы пакеттер оларды вагонның кез келген есігінен механикаландырылған түсіруді қамтамасыз ету үшін бір қабатқа қойылады. Биіктігі 180 см-ден астам пакеттер тасымалдауға жіберілмейді.
      Табандықтар вагонның ені бойынша екі қатарға ұзын жағымен қойылады. Вагонға табандықтардың толық жинақтары тиеледі. Пакеттердің арасындағы саңылаулар 150 мм-ден артық болған кезде оларды бекіту жүргізіледі. Жүкті екі қабатқа орналастыру кезінде қатарлардың орнықтылығын қамтамасыз ету үшін есікаралық кеңістіктегі екінші қабаттағы шеткі пакеттер алдыңғы қатардағы пакеттермен диаметрі 4 мм ширатылып бұралған болат сыммен екі қатарлап байластырылады немесе тіректермен бекітіледі.
      Пакеттерді тиеу және түсіру кезінде изотермиялық вагонның едендегі торы мен еденіне тиегіштен түсетін жүктеме салмақ 1200 килограмнан, ал жабық вагонда - 1500 килограмнан аспайды.
      564. Вагонда жүктер есіктердің екі жағынан да еркін ашылуы қамтамасыз етілетіндей етіп орналастырылады. Ыдыстық-бумалық және даналап саналатын жүктер есіктен 25 см-ге кейін есікаралық кеңістікке қаланады. Егер есікаралық кеңістікке орналастырылған жүк көлденең қозғалудан тұрақсыз болса, онда вагонның есігі оны жүк басып қалмауы үшін қалыңдығы кем дегенде 4 см тақтайлармен немесе қалқандармен қоршаған жөн. Мұндай жағдайда жүк қоршауға барынша жақын саңылаусыз қаланады. Егер жәшіктердің ұзындығы вагонның ұзындығына еселенбесе, сондай-ақ қалау шахматтық тәсілмен жүргізілсе, онда ені 70-100 см есікаралық кеңістік жалпы қалыңдығы 6-8 см, ені 1-20 см тақтайлардан шегелеп құрастырылған тіреулермен немесе диаметрі 10-15 см жұмыр тағандармен қоршалады. Екі жоғарғы қабаттарды жәшіктері тіреулердің тақтайларына тіреледі. Тіреулерді орнатқан кезде вагонның қабырғасы мен еденіне шеге қағуға рұқсат етілмейді.
      565. Буып-түйілмей тасымалданатын мұздатылған ұшадағы, жартылай ұшадағы және ширек ұшадағы ет изотермиялық вагондарға алдын ала суық ауа айналып жүруі үшін вагонның торлары мен қабырғалары арасында саңылаулар қалдырыла отырып, едендік торлар мен қабырғаны жүктің тиелу биіктігіне орай қағазбен қаптау арқылы қаланады. Ширек ұшалар вагонның бүйіргі қабырғаларынан бастап қаланады. Бірінші қабатта мойнынан кесілген алдыңғы бөліктері бүйіргі қабырғаларға, ал сыртқы жағымен - едендік торларға, екінші қабатта - артқы бөліктері, үшінші қабатта - тағы да мойнынан кесілген алдыңғы бөліктері есікаралық кеңістікке қарай қаланады және сөйтіп жалғаса береді. Есікаралық кеңістікте қалау мойнынан кесілген жағымен жүк тиеуге қарсы есік жақтан вагонның осі жағына қарай жүргізіледі. Қой мен шошқаның ұшалары вагонның бойымен есікаралық кеңістікке дейін қатарлап қойылады, онда ұшалар вагонға көлденең қаланады.
      566. Салқындатылған және суытылған ет рефрижераторлық вагондарда ұша, жартылай ұша мен ширек ұшалар бір-біріне, вагонның едені мен қабырғаларына тимейтіндей, жартылай ұшаның оң жақ жартысы есіктен вагонның бір жағында, ал сол жағы - салқындату аспаптары орнатылған екінші жағында, олардың ішкі жақтары шетжақ қабырғаға қарап тұратындай етіп арқалықтарға ілмекпен ілініп тұрған күйінде тасымалданады. Ірі қара мал етінің ширек ұшасы мен қой етінің ұшасы екі қабаттап ілінеді, төменгі қабаты жоғарғысына жіппен ілінеді. Үлкен көлемдегі жартылай және ширек ұшалар шахматтық тәртіппен ілмектерге ілінеді. Ұзына бойына бөлшектеп шабылған салқындатылған шошқа еті мен басқа барлық жануарлардың еті алатын орнының көлеміне қарай сиыр мен қой еті сияқты ілінеді.
      567. Өнеркәсіптік қайта өңдеуге арналған суытылған ет вагонның бойлық осімен биіктігі 1,6 м-ден аспайтындай етіп қатарлап қаланады.
      568. Өлшеп буылған қатты маргарин мен кондитерлік, наубайханалық және асшеберлік майларды тиеу кезінде жүк жөнелтуші вагонның едендік торларының үстіне картон төсейді. Мұндай жүктері бар картон жәшіктерді оларды шетжаққа қою арқылы орналастыруға рұқсат етілмейді.
      569. Ара ұялары немесе ішінде аралар бар фанера пакеттер жабық вагондарда тасымалдау кезінде желдеткіш саңылауларды қалқаламайтындай және қатарлардың арасында жолсеріктер жүретін өтпе қалдырылатындай етіп, бірнеше қабатқа орнатылады. Орнықты болуы үшін пакеттер мен ара ұялары шегеленген тақтайлармен бекітіледі, өтпенің шеткі қатарлары тік білеулермен бекітіледі.
      570. Тұқымдық еменжаңғақтар тік қойылатын тәсілмен қаланады. Жабық вагондарға тиеу кезінде тұқымдық еменжаңғақтар бар жәшіктердің төменгі қабаты төсемдердің үстіне қойылады.
      571. Жеміс-көкөністер қалаудың барынша биіктігі 39-қосымшада көрсетілген.
      572. Полимерлік шөлмектер (ПЭТ - шөлмектер) мен қаңылтыр банкаларға құйылған минералды су, алкогольді және әлсіз алкогольді сусындар термоотырғыш қабыршақпен қапталған блок қалпында жасалады.
      573. Тетра - Брик Асептик (бұдан әрі - ТБА) қаптамасына өлшеп оралған жеміс-жидек және көкөніс шырындар, балшырындары, зарарсыздандырылған сүт пен кілегейлер, қаймақ пен ірімшік термоотырғыш қабыршақпен қапталған, картон тартпаларға қойылатын сыйымдылығы бірдей қаптамалардан тұратын блоктармен жасалады.
      574. Блоктар вагондар мен контейнерлерде тек пакеттерге біріктірілген табандықтарда тасымалданады, пакеттер қалың полимерлік термоотырғыш қабыршақпен қапталады. Полимерлік шөлмектерден тұратын пакеттердің биіктігі 1,8 м-ден, ал қаңылтыр банкалар мен ТБА қаптамасынан тұратындардың - 1,1 м. Пакеттегі блоктардың көлденең қатарларының араларына картон салынады. Пакеттер бір қабат етіп қойылады.
      575. Осы Ережелерде тиеу биіктігі көрсетілмеген жәшіктердегі тез бүлінетін жүктер тиелген жүктің массасы вагонның трафареттік жүк көтергіштігінен аспайтындай биіктікке дейін қаланады. Жүк қатарының жоғарғы жағы мен жабдығы жоқ вагон төбесінің арасында 70 см-ден кем емес аралық қалдырылады. Вагонда ауаарна мен ілмектері бар арқалықтар болғанда олар мен жүктің арасында кем дегенде 40 см қашықтық орнатылады. Есікаралық кеңістікте мұндай жүктерімен орындарды қажет болғанда есіктерге жүктердің бастырмалатып құлауының алдын алатын, тақтайлар қатарының екі жоғарғы қабаты биіктігінде есік тесіктерінде вагонның бойымен, көлденең немесе диагоналі бойынша орналастыруға рұқсат етіледі. Барлық жағдайларда жылжып кетуді болдырмас үшін жәшіктерді жоғарғы қабаттарға сатылап толық емес қатарлап қоюға рұқсат етілмейді.
      576. Жүк жөнелтушінің тез бүлінетін жүктерді тиеу, бекіту және тасымалдау үшін қажетті жабдықтары, материалдары және басқа да тетіктері болады.
      Тиеу кезінде мұндай тетіктерді орнатуды және түсіру кезінде оларды алуды жүк жөнелтушілер, жүк алушылар немесе тасымалдаушы тиеуді және түсіруді кім жүзеге асыратынына орай жүргізеді.

&2. Ет және ет өнімдері

      577. Вагондарға ет пен ет өнімдерін тиеуге оларды Мемветқызмет органының мал дәрігері қарап тексергеннен кейін ғана рұқсат етіледі. Ет пен ет өнімдерін тиеуге тағайындалған уақыт туралы жүк жөнелтуші вагондарды жүк тиеуге бергенге дейін кем дегенде 24 сағат бұрын Мемветқызметтің жергілікті органын хабардар етеді.
      578. Жүк жөнелтуші ет пен ет өнімдерін тасымалдауға ветеринарлық куәлікте көрсетілген станцияға және сол жүк жөнелтушінің адресіне ғана ұсына алады. Жүк тиеу (адресін өзгерту) кезінде аталған ветеринарлық куәліктегі тағайындалған станция мен жүк жөнелтушіні өзгертуге тек Мемветқызмет органымен келісім бойынша рұқсат етіледі. Мұндай жүктердің адресін өзгертуге Мемветқызмет органымен келісім бойынша рұқсат етіледі.
      579. Жүк жөнелтуші тасымалдауға келесі шарттарға жауап беретін мұздатылған етті ұсынады:
      ірі қара малдар мен басқа ірі жануарлардың ұшалары бойлық жартылай және ширек ұшаларға бөлінеді;
      шошқалардың ұшалары - бойлық жартылай немесе тұтас бассыз ұшаларға бөлінеді;
      қой еті мен басқа ұсақ жануарлардың еті тасымалдауға бассыз тұтас ұшаларымен ұсынылады.
      ұшаларда, жартылай және ширек ұшаларда ішкі органдардың қалдықтары, ұйыған қан, шашақтар, кір-қоқыстар, сондай-ақ мұз бен қар болуына рұқсат етілмейді. Ұшаларды, жартылай және ширек ұшаларды бет жағы бүлінбеген, тері астындағы майы алынбаған, қанды сүйелсіз және соғылмаған күйде тасымалдауға рұқсат етіледі. Сату үшін шығарылатын мұздатылған етте бет жағының 15%-ынан аспайтын көлемде тазартылған, тері астындағы майы алынған жерлердің болуына рұқсат етіледі.
      Рефрижераторлық вагондар мен рефрижераторлық контейнерлерге қара мал, қой және ешкі еттерінің сүйектегі бұлшық еттердің қалыңдығындағы температура 8 ^o С-тан жоғары емес, ал шошқаның етінікі - 10 ^o С-тан жоғары емес. Мұздатылған ет блоктары жарғаққа, жарғақшаға, целлофан немесе басқа полимерлік қабыршақтарға оралып, кеңірдектелген картоннан жасалған жәшіктерге немесе тіреуішті немесе жалпақ табандықтарға орналастырылған мамандандырылған изотермиялық картон контейнерлерге салынады.
      Тасымалдауға ұсыну кезінде блок қалыңдығындағы температура мынадан жоғары болмауы тиіс: сүйектегі еттерден тұратын блоктар - минус 8 ^o С, сіңір еттер мен малдың және құстың ішек-қарындарынан тұратын блоктар - минус 12 ^o С, механикаландырылған жолмен сүйегінен айырған құс еті мен ет массасынан тұратын блоктар - минус 18 ^o С.
      Шекаралық станцияларда қайта тиелетін экспортқа тиеліп жөнелтілетін мұздатылған ет ет блоктары буылып-түйілген күйде ұсынылады және рефрижераторлық вагондар мен рефрижераторлық контейнерлерде тасымалданады. Мұздатылған етті қаптамасыз ұшалар және жартылай ұшалар күйінде тиеп жөнелтуге рұқсат етіледі. Бұл ретте жүк жөнелтуші вагонның едені мен қабырғаларын тиеу биіктігіне қарай таза қағазбен қаптайды және бір мезгілде вагонға шетелдік вагондардың едені мен қабырғаларын қаптау үшін 8 кг қағаз салады. Экспортқа шығарылатын еттің температурасы 10 ^o С-тан жоғары болмайды, ал блоктардың температурасы минус 12-ден минус 18 ^o С-қа дейін өнімнің түріне қарай болады. Киттердің мұздатылған еті мен бауыры тасымалдауға буылып-түйілген блоктарда 10 ^o С-тан жоғары емес күйінде ұсынылады.
      580. Салқындатылған ет тасымалдауға сойылғаннан кейінгі сақтау мерзімі 4 тәуліктен аспаған күйінде қабылданады. Сүйектердегі бұлшық еттердің қабатындағы температура 0-ден +4 ^o С-қа дейін, құрғақ бет жағы мен кебу қыртысы өңез, жалқақ және дымқыл іздерінсіз тасымалдауға қабылданады. Жылдың жазғы және қысқы мезгілдерінде оны жинау мен тасымалдаудың жалпы мерзімдері 12 тәуліктен аспайды, ал өтпелі кезеңде - 14 тәулік.
      Кесілетін шошқа етін салқындатылған күйінде тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      581. Жылдың өтпелі және қысқы мезгілдерінде қара мал, қой және жылқы еті сойылғаннан кейінгі сақтау мерзімі 2 тәуліктен артық емес суытылған күйінде тасымалданады. Суытылған еттің тасымалдауға ұсыну кезінде бет жағында кебу қыртысы сүйектердегі бұлшық еттердің қабатындағы температура +4-тен +12 ^o С-қа дейін болады.
      582. Жүк жөнелтуші тамаққа қолдану мақсатында өнеркәсіптік өңдеу үшін мұздатылған күйінде етті тасымалдау кезінде жүк қағазының "Жүктің атауы" бағанында мұндай еттің қандай мақсат үшін жіберілетінін көрсетеді. Тоңазытылған ет рефрижераторлық вагондарға минус 3 - 5 ^o С температурада бет жағынан 1 см тереңдікте тиеледі. Тоңазытылған ет мұздатылғанға ұқсас мүшеленген түрде, қатты болуы және көтерген кезде иілмеуі тиіс. Тоңазытылған ет рефрижераторлық вагондарда 0-ден минус 3 ^o С-қа дейінгі температурада тасымалданады. Оны жинаудың және тасымалдаудың жалпы мерзімі жылдың жазғы мезгілінде сойған сәттен бастап 11 тәуліктен, өтпелі кезеңде - 12 тәуліктен, қысқы мезгілде - 15 тәуліктен аспайды.
      583. Құстың еті тасымалдауға жәшікке буып салынған күйде ұсынылады. Құстың ұшасының мұздатылған (ішек-қарыннан тазартылған және жартылай тазартылған) күйінде ұшаның ішіндегі температурасы минус 8 ^o С-тан артық болмайды, ішек-қарыннан тазартылған ұшалар температурасы салқындатылған күйінде - 0-ден +2 ^o С-қа дейін болады. Құстың салқындатылған етін тиегенге дейінгі сақтаудың жалпы мерзімі және тасымалдау ұзақтығы өңделген күнінен бастап 5 тәуліктен аспайды. Жүні жұлынбаған жабайы құс тасымалдауға қаптамада минус 15 ^o -тан аспайтын температурада ұсынылады.
      584. Үй қояндарының ұшаларын сойылған құстарды салу үшін қолданылатын жәшіктерде, минус 9 ^o С-тан аспайтын температурада мұздатылған күйінде тасымалдауға рұқсат етіледі, үй қояндарының терісі сыпырылған, бастары мен ішкі органдары (бүйректерін қоспағанда) жоқ ұшаларын тасымалдауға рұқсат беріледі.
      585. Өңезденген, жалқақ белгілері, ашыған иісі бар, сондай-ақ бет жағы суланған құс, үй қояндарының еттері мен жүні жұлынбаған жабайы құс еттері тасымалдауға қабылданбайды.
      586. Малдың ішек-қарындары (бастары, тілдері, милары, еріндері, аяқтары, жүректері, өкпелері, бауыры, бүйректері, құлақтары, құйрықтары, қарындары, көкбауыры, желіні) тамаққа қолдану мақсатында тінінің қабатындағы температурасы минус 12 ^o С-тан аспайтын мұздатылған күйде ғана тасымалдауға ұсынылады. Малдың ішек-қарындары картон жәшіктерге, изотермиялық картон контейнерлерге немесе қағаздан жасалған қаптарға буылып-түйіледі. Малдың ішек-қарындары тасымалдауға жаңа аршылған, таза және бүлінген белгілері жоқ күйде ұсынылады. Бастары, аяқтары мен құлақтары жидітілген (немесе үйітілген) және жүнсіз күйде тасымалданады. Жануарларға жемге арналған брикеттелген мұздатылған ішек-қарындарды вагонның едені мен қабырғаларын міндетті түрде жүкті тиеу биіктігіне қарай қаптау арқылы ыдыссыз тасымалдауға Мемветқызмет органының рұқсаты бойынша жол беріледі. Жүк жөнелтуші ішек-қарындарды тасымалдау кезінде жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында: "Шикізат медициналық препараттарды жасауға арналған" деп көрсетіледі.
      587. Эндокринді - ферментті (асқазандық, қалқаншалық, бүйрек үсті және басқа бездер, гипофиз, асқазан мен ішектердің шырышты қабығы, ұрық, аналық бездері) медициналық өндіріске арналған арнайы шикізат (өкпелер, милар, бауыр, шошқаның асқазандары, бүйректер, көкбауыр, көздің шыны тәрізді заты, тілдердің шырышты қабығы) тасымалдауға минус 20 ^o С-тан аспайтын температурада ұсынылады. Эндокриндік шикізат пен мұздатылған етті рефрижераторлық вагондарда бірлесіп тасымалдауға рұқсат етіледі. Бұл ретте мұздатылған еттің температурасы тиеу кезінде минус 20 ^o С-тан аспайды. Эндокриндік шикізат жәшіктерге салынады. Жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында: "Шикізат медициналық препараттарды жасауға арналған" деп көрсетіледі.
      588. Мұздатылған қан блоктары мен оның фракциялары (плазма, сарысу, ферментті элементтер) жәшіктерге, қағаздан немесе құрастырылған материалдан жасалған қаптарға минус 12 ^o С-тан аспайтын температурада буылып-түйіліп салынады.
      589. Сан еттің, төс еттің, қақталған сүбе мен басқа шикі ысталған ет өнімдерінің (бұдан әрі - ысталған ет өнімдері) вакуумсыз қаптамада жақсы сезілетін ысталған иісі, құрғақ, таза, ет пен майы алынбай біркелкі ысталған бет жағы шашақ етсіз, өңезсіз және қалдық түктерсіз күйде сақталады. Ысталған ет өнімдері жәшіктерде, сондай-ақ кеспектерде тағамдық қорытылған май құйып тасымалданады. Ысталған ет өнімдері 0-ден минус 9 ^o С-қа дейінгі температурамен тасымалдауға ұсынылады. Ысталған ет өнімдерін оларды жинаудың және тасымалдаудың жалпы мерзімі 20 тәуліктен аспайтын кезде 0-ден +4 ^o С-қа дейінгі температурамен тасымалдауға қабылдауға рұқсат етіледі.
      590. Шикі ысталған, пісірілген - ысталған және шала ысталған шұжықтар бет жағы таза, құрғақ қабықшасы зақымдалмаған күйде тасымалдауға ұсынылады. Шикі ысталған шұжықтар консистенциясы тасымалдауға қатты, тығыз, шала ысталғандары - шымыр, тығыз, пісірілген - ысталғандары - тығыз күйде ұсынылады. Шикі ысталған шұжықтар тасымалдауға +12 ^o С-тан аспайтын, ал шала ысталғандары мен пісірілген - ысталғандары - минус 4 ^o С-тан минус 9 ^o С-қа дейінгі температурада ұсынылады. Шала ысталған және пісірілген - ысталған шұжықтарды оларды жинаудың және тасымалдаудың жалпы мерзімі 15 тәуліктен аспайтын кезде 0-ден минус 4 ^o С-қа дейінгі температурамен тасымалдауға рұқсат етіледі. Шикі ысталған, пісірілген - ысталған және шала ысталған шұжықтардың ылғалдылығы жүк қағазында жүктің атауымен көрсетіледі, ол стандарттармен (техникалық шарттармен) белгіленгендегіден жоғары емес. Шұжықтар жәшіктерге салынып тасымалданады.
      591. Шошқаның қыртыс майы тасымалдауға +4 ^o С-тан жоғары емес температурамен, түсі - ақ немесе сарғаймаған, қараймаған немесе басқа бір реңксіз қызғылт ақ түрде ұсынылады;
      консистенция - тығыз, майлы емес және кермексіз; иісі және дәмі асыра тұздаусыз және басқа бір бөтен дәм-татымсыз және иіссіз жаңа, тұздалған немесе тұздалған-ысталған қыртыс май күйде тасымалдауға ұсынылады. Шошқаның қыртыс майы қаптамада тасымалданады.
      592. Жануарлардың тағамдық қорытылған тоң майлары (сиырдың, қойдың, шошқаның, жылқы мен сүйектің) бөшкелерге, сондай-ақ жәшіктерге тұтас түрде салынып, +4 ^o С-тан аспайтын температурамен, ал май өтпейтін қағазға кесектеп өлшеп оралғандары және жәшікке салынғандары - минус 6 ^o С-тан аспайтын температурамен тасымалдауға ұсынылады. Саңылаусыз қаптамадағы жануарлардың тағамдық қорытылған тоң майлары бүкіл жыл бойы жабық немесе изотермиялық вагондарда температуралық режимі ұстаусыз тасымалданады.
      593. Сиырдың және қойдың тұздалған еттері мен тұздалған тілдері бөшкелерге салынып, бетіне дейін тұздық су құйылып тасымалдауға ұсынылады. Тұздалу мерзімі 10 тәуліктен кем тұздалған ет өнімдері тасымалдауға жіберілмейді. Тұздау мерзімі сапасы туралы куәлікте көрсетіледі.
      594. Консервіленген қан темір немесе ағаш бөшкелерде, шамамен олардың көлемдерінің 4/5 бөлігіне дейін толтырылып тасымалданады.
      595. Бумалардағы тұшпаралар, науашаларға өлшеп салынған, полимерлік қабыршақпен қапталған ет шала өнімдері, полимерлік қаптамадағы сосискалар мен сарделькалар картон жәшіктерге салынады және минус 18 ^o С-тан аспайтын температурамен тасымалдауға ұсынылады.
      596. Ет және ет өнімдерін жыл мезгілдері бойынша рефрижераторлық вагондарда тасымалдаудың шекті мерзімдері 38-қосымшада көрсетілген.

&3. Балық және балық өнімдері

      597. Тасымалдауға ұсынылатын мұздатылған балықтың, балықтың жон еті мен теңіздің тарақ балығының, мидиялардың, трепангтердің, таңқышаян таяқшаларының, таңқышаяндардың, пісірілген-мұздатылған асшаяндардың және басқа мұздатылған теңіз өнімдерінің температурасы минус 18 ^o С-тан жоғары болмайды. Таңқышаян таяқшаларын, пісірілген таңқышаяндар мен асшаяндарды мұздатылмаған күйде тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      598. Мыналар мұздатылған балықтың сапалылығының белгісі болып табылады: денесінің бет жағы - таза, табиғи реңде; желбезектері - ашық-қызыл немесе қызыл-қоңыр; иісі (жібігеннен кейін) - бүлінген белгілерсіз жаңа ауланған балықтікіндей.
      599. Мұздатылған балықты тек оралған: жәшіктерде, азық салатын қаптарда тасымалдауға рұқсат етіледі. Қабыршақты пакеттерге, балық алдын ала қабыршақты пакетке орай отырып полимерлік бүркемесіз картон бумаларға оралған мұздатылған балық, мұздатылған балықтың жон еті жәшіктерге салынады.
      600. Суытылған балық рефрижераторлық вагондарда жәшіктерде немесе құрғақыдыстық бөшкелерде тасымалданады. Бекіре және арқан балықтар тек жәшіктерге ғана салынады. Суытылған балықтың омыртқа жотасындағы қалың етінің температурасы минус 1-ден плюс 3 ^o С-қа дейін болады. Буып-түйілген күні жүк қағазында жүктің атауының төменгі жағында көрсетіледі.
      601. Тасымалдауға ұсынылатын тұздалған, дәмдеп тұздалған және тұздықталған балық пен майшабақ полимерлік материалдардан жасалған қосымша қаптармен сыйымдылығы 50 дм ³ -ден аспайтын ағаш, полимерлік құйма және құрғақыдыстық кеспектерге, тақтай жәшіктерге, ал полимерлік материалдардан жасалған пакеттерге өлшеп оралғандары - кеңірдектелген картон жәшіктерге буылып-түйіліп салынады. Құйма кеспектерге салынған балық пен майшабақтың үстіне тиісті тығыздықта тұздық құйылады, ал ыдысқа салынғандары - сығымдалады. Жәшіктерге жарғақ, жарғақ сияқты материал, целлофан немесе су өткізбейтін басқа материалдар төселеді. Балық пен майшабақтағы тұздың мөлшері:
      мардымсыз тұздалғаны үшін - 6-дан (майшабақ үшін 7-ден) қоса алғанда 10%-ға дейін;
      орташа тұздалғаны үшін - 10-нан астам және қоса алғанда 14%-ға дейін;
      қатты тұздалғаны үшін - 14%-дан астам.
      Тұздың құрамы жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында көрсетіледі. Тұздалған, дәмдеп тұздалған және тұздықталған балық пен майшабақтың температурасы 0-ден минус 3 ^o С-қа дейін болады. Кеспекке салынған және тұздық құйылған тұздалған балық жүктері жүк жөнелтуші изотермиялық вагондардың едендік торлары мен жабық вагондардың еденіне қағаз, картон немесе басқа буып-түю материалдарын төсеген және оларға қабаттап үгінділер төккен жағдайда рефрижераторлық вагондарда, вагон - термостарда және жабық вагондарда тасымалданады. Жүктерін түсіргеннен кейін жүк жөнелтушілер вагондарды төсеу үшін қолданылған үгінділер мен материалдардан тазартады, оларды жууға жібереді, оны тасымалдаушы жүк алушының есебінен жүргізеді.
      602. Суық және ыстық күйде ысталған, кептірілген балық пен балық өнімдері және басқа балық тауарлары тек ыдыста ғана тасымалданады. Ыстық күйде ысталған балық пен балық өнімдері рефрижераторлық вагондарда тасымалданады және тиеу кезінде температурасы минус 18 ^o С-тан аспайды. Суық күйде ысталған балық пен балық өнімдерінің температурасы 0 ^o С-тан аспайды және изотермиялық вагондарда тасымалданады. Суық күйде ысталған және кептірілген арқан және тісті балықтар, сондай-ақ суық күйде ысталған және кептірілген балық өнімдері тек жәшіктерге ғана буылып салынады. Ыстық күйде ысталған мұздатылған балық салынған жәшіктерге үлкен шрифтімен "МҰЗДАТЫЛҒАН" деген жазу жазылады. Суық күйде ысталған және кептірілген балық пен балық өнімдері салынған жәшіктердің шетжақ қабырғаларында диаметрі 25-тен 30 мм-ге дейін екі-үш дөңгелек тесік жасалады.
      603. Мұздатылған таңқышаян таяқшалары, пісірілген-мұздатылған таңқышаяндар мен асшаяндар оралған пакеттер жәшіктерге салынады, оларға үлкен шрифтімен "МҰЗДАТЫЛҒАН" деген жазу жазылады. Таңқышаян таяқшаларының тиегенге дейінгі жалпы сақталу мерзімі тасымалдау ұзақтылығы 20 тәуліктен аспайды.
      604. Арқан балықтардың түйіршікті және өлшеп оралмаған тесікті тұздалған, шарбылы уылдырығы сыйымдылығы 50 дм ³ -ден аспайтын жаңа құйма кеспектерге салынады. Арқан балықтардың түйіршікті, бекіре балықтардың түйіршікті және түйіршіксіз, бекіре балықтардың пастерленген және тесікті тұздалған, металл немесе шыны банкаларға өлшеп салынған уылдырығы жәшіктерге салынады.
      605. Балық пен балық өнімдері салынған тақтай және үйеңкі жәшіктер шегеленеді және болат бума таспамен немесе болат сыммен шетжақтарынан қапталады. Өнімдері бар кеңірдекті картоннан жасалған жәшіктер болат сыммен қапталады немесе желімді таспамен желімденеді. Түйіршікті уылдырық салынған картон жәшіктер екі белдеу болып желімді таспамен желімденеді.
      Түйіршікті уылдырық салынған жәшіктерді буып байланған сымдардың ұштары мықтап бұралады. Мұздатылған балық салынған қаптар тығыздалып тігіледі, ал балығы бар кеспектер - мықтап тығындалады.
      606. Әр түрлі тірі балық пен балық өсіру материалдары (шабақтар) тиеу үшін станцияға әкелгенге дейін торларда ұсталады және тасымалдау жағдайларына дайын болуы тиіс. Тірі, ширақ, механикалық зақымдалмаған және денесінде өңез шорлары жоқ, қабыршағы мен терісі бүтін, жүзу қанаттары бүтін және таза тірі балықтар тасымалдауға жарамды деп саналады.     
      Тірі балық пен балық өсіру материалдарын (шабақтарды) тірі балықты тасымалдауға арналған (жалға алынған немесе меншікті) рефрижераторлық секцияларда жүк жөнелтушінің жолсеріктерімен бірге тасымалданады және ол жауапты болады.
      607. Шаяндар ауаның айналып жүруіне арналған тесіктері бар 100-150 шаян сыятын жәшіктерде тасымалданады. Шаяндар ыдысқа құрғақ мүкпен, таза құрғақ балдырлармен орап салынады. Шаяндарды аулау мен тиеу арасындағы мерзім 36 сағаттан аспайды. Шаяндар тиелгенге дейін қалқаның астында немесе жабық үй-жайда сақталады.
      Тасымалдауға тек тірі шаяндар ғана ұсынылады. Жайылма көлдің, көлдің және тоғанның шаяндары тасымалдау мерзімі 2 тәуліктен аспайтын, ал өзендікі - 6 тәулікке дейінгі мерзімге тасымалдауға қабылданады.
      608. Балық және балық өнімдерін жыл мезгілдері бойынша рефрижераторлық вагондарда тасымалдаудың шекті мерзімдері 38-қосымшада көрсетілген.

&4. Жаңа піскен жеміс-көкөністер

      609. Тасымалдауға жеміс-көкөністер жаңа піскен, таза, механикалық зақымдалмаған және зиянкестер мен аурулар бүлдірмеген, сыртының ылғалдығы көп емес, сондай-ақ әрбір вагон топтамасы бойынша пісу дәрежесі біркелкі күйде ұсынылады. Жемістердегі уытты элементтердің, пестицидтер мен нитраттардың мөлшері азық-түлік шикізаттары мен тағамдық өнімдердің медициналық-биологиялық талаптармен және санитарлық сапа нормаларымен белгіленген, рұқсат етілген деңгейден аспайды.
      610. Егер жеміс-көкөністерді ыдыссыз тасымалдау стандарттармен немесе техникалық шарттармен көзделмеген болса, олар әрбір түріне сәйкес келетін ыдысқа салынады:
      кеш піскен картоп - жәшіктерге, жәшіктік табандықтарға, мата және тор қаптарға, ал ерте піскен картоп - қатты ыдысқа;
      асханалық қызылша мен сәбіз - жәшіктерге, мата қаптар мен жәшіктік табандықтарға;
      басты пияз - тақтай жәшіктерге, мата және тор қаптарға;
      сарымсақ - жәшіктерге;
      қияр, баялдылар, кәдіштер, гүлді қырыққабат - тақтай жәшіктерге;
      ерте піскен ақ қауданды қырыққабат - жәшіктерге, ал орташа піскендері, орташа-кеш және кеш піскендері - жәшіктер мен жәшіктік табандықтарға;
      ұсақ қауын - тақтай жәшіктерге, ал ірі қауындар мен азық-түлік асқабағы - мамандандырылған контейнерлер мен торларға;
      азық-түлік қарбыздары - жәшіктік табандықтарға;
      қызанақ, тәтті бұрыш - тақтай жәшіктер мен жәшік-тартпаларға;
      алмалар, алмұрттар, алхоры - тақтай жәшіктерге, ал пісу мерзімдері кеш алмалар, бұдан басқа, кеңірдекті картон жәшіктерге;
      анар мен құрма - тақтай жәшіктерге;
      жүзім, өрік, шабдалы, алша, қара өрік, шие мен қызыл шие - тақтай жәшіктер мен жәшік-тартпаларға;
      қарақат пен қарлыған - жәшік-тартпаларға;
      бүлдірген - торкөздерге салу арқылы жәшік-тартпалар мен кәрзеңкелерге;
      цитрус жемістер (апельсиндер, мандариндер, лимондар, грейпфруттар), субтропикалық және тропикалық дақылдар - ағаш және картон жәшіктерге салынады. Жеміс-көкөністер жабық ыдысқа шеткі ернеулерімен бірдей, езілмейтіндей және қажалмайтындай етіп тығыздап салынады. Әрбір жәшікке бір помологиялық топтың және бір көлемдік санаттың жемістері салынады.     
      611. Жаппай дайындау кезеңінде жүк жөнелтушімен және жүк алушымен келісім бойынша кеш пісетін картопты, ас қызылшасын, қарбызды, азық-түлік асқабағын, орташа піскен және кеш піскен сұрыпты ақ қауданды қырыққабатты, сондай-ақ спирт, крахмал және сірне жасауға арналған картопты жабық вагондарда ақтара тасымалдауға рұқсат етіледі. Ұзақ сақталатын картоп тек ыдыста тасымалданады. Жеміс-көкөністер рефрижераторлық вагондар мен рефрижераторлық контейнерлерде тек ыдысқа салынып тасымалданады.
      612. Банандар қатты, қабығы және жасыл түсті сабағы бар, нысаны мен көлемдері әдеттегі үлгідегі жемістері жеткілікті дамыған күйде тасымалдауға ұсынылады. Қаптың аузы тығыздап байлана отырып, полимерлік үлгіден жасалған қаптарға алдын ала салынған банандар картон қораптарға салынады. Банандар рефрижераторлық секцияларда немесе АРВ-Э-де және тасымалдау кезінде сыртқы ауаның температурасы қолайлы жағдайда тәулігіне екі рет, ал температурасы қолайсыз жағдайда - тәулігіне бір рет желдеткіштерді 15...20 минутқа іске қосу арқылы желдетіледі. Сыртқы ауаның температурасы қолайсыз жағдайда банандарды қоймадан рефрижераторлық вагондар тиеу тек жылытылатын тамбурлар арқылы ғана жүзеге асырылады. Барлық жағдайларда сараптау актісінде банандарды тиеу кезеңіндегі сыртқы ауаның температурасы көрсетіледі. Тасымалдау соңында сарғайған банандардың болуы жемістер сапасының төмендеу белгісі болып табылмайды.
      613. Сүтті және сүтті-балауызды піскен жүгері собықтары тек рефрижераторлық вагондарда ғана тасымалданады. Тасымалдауға ұзындығы кем дегенде 15 см (қант жүгерісі үшін 12 см-ден кем емес) жаңа ашық-жасыл түсті жамылғы жапырақтарымен солу белгілерінсіз, қоңыр түсті өсімдік аналығы сабақтарымен, бір-біріне тығыз орналасқан жұқа қабықшасы бар бүріспеген дәндерімен, аурулар мен ауылшаруашылық зиянкестері бүлдірмеген жүгері собықтары ұсынылады. Топтамада собықтың жоғарғы жағында ұзындығы 3 см-ге дейін толық дамымаған дәндері бар жүгері собықтарының болуына рұқсат етіледі. Жүгері собықтары сыйымдылығы 12 кг-ға дейінгі жәшік-тартпаларға немесе тақтай жәшіктерге салынады және дайындалған вагон болуына қарай станцияға әкелінеді. Алдын ала +3 ^o С-тан жоғары емес температураға дейін суытылған жүгері собықтары 6 тәуліктен аспайтын, ал суытылмағандары - 4 тәуліктен аспайтын мерзімге тасымалдауға жіберіледі. Собықтарды кескен сәттен тиегенге дейінгі уақыт: суытылмаған собықтар үшін - 12 сағаттан, ал алдын ала суытылғандары үшін - 30 сағаттан аспайды.
      614. Өсіп тұрған өсімдіктер мен гүлдерге, тұқымдық отырғызу материалына тасымалдау тәсілі мен мерзімін жүк жөнелтуші белгілейді және жүк қағазында көрсетеді. Өсіп тұрған өсімдіктер мен гүлдер жүк жөнелтушінің жолсеріктерінің ілесуімен ғана тасымалданады.
   Тұқымдық жаңғақтар тақтай жәшіктерге салынады. Алдын ала кептірілмеген немесе желдетілмеген дымқыл, сондай-ақ өркен сабақтары 0,5 см-ден астам жаңғақтарды тасымалдауға ұсынуға рұқсат етілмейді.
      615. Жаңа піскен жеміс-көкөністерді тасымалдаудың шекті мерзімдері 34-қосымшада көрсетілген.

&5. Сүт, майірімшік жасау және май өнеркәсібі
өнімдері, жұмыртқа

      616. Сүт пен сүт өнімдері +4 ^o С-тан аспайтын температурамен суытылған күйде тасымалдауға ұсынылады. Сүт таза, бөтен дәмсіз және иіссіз, тұнбасыз, ептеген сарғыш реңді ақ түсті, бір түрлі сұйық күйде тасымалдауға ұсынылады. Зарарсыздандырылған сүт пен кілегей +10 ^o С-тан аспайтын температурамен, өңделген күнінен бастап сақталуы бір айдан аспайтын мерзіммен тасымалдауға ұсынылады.
      617. Мұздатылған ірімшік минус 12 ^o С-тан аспайтын температурамен тасымалдауға ұсынылады.
      618. Сүт (сүт цистерналарында тасымалданатынынан басқасы) пен сүт өнімдері мыналарға өлшеніп құйылады:
      зарарсыздандырылмаған сүт пен кілегей - флягаға;
      зарарсыздандырылған сүт пен кілегей - ТБА пакеттеріне немесе шыны ыдыстарға құйылып, жәшіктерге салынады;
      қаймақ - флягаға, ТБА пакеттеріне немесе шыны банкаларға құйылып, жәшіктерге салынады;
      суытылған ірімшік, ақ ірімшік және ірімшік массасы - қатты ыдыста және жәшіктерде;
      мұздатылған ірімшік (өлшеп оралған), суытылған ақ ірімшік - жәшіктерге.
      Флягалар резеңкеден, жарғақтан немесе жарғаққа ұқсас материалдан жасалған аралық төсемі қақпақтармен тығыздап жабылады.
      619. Сүт пен сүт өнімдері изотермиялық вагондарда тасымалданады. Сондай-ақ зарарсыздандырылмаған сүт, цистерналарға құюға, қотарып алуға және жууға жүк жөнелтуші мен жүк алушының қаржысы бар, станциялар арасында жалға алынған немесе меншікті сүт цистерналарында тасымалданады. Жылдың жазғы мезгілінде сыртқы ауаның температурасы +30 ^o С-қа дейін жеткенде сүттің цистернаға құйған кездегі температурасы +4 ^o С-тан аспайды, ал сыртқы температура неғұрлым жоғары болған кезде - +2 ^o С-тан аспайды. Жылдың қысқы мезгілінде сүттің цистернаға құйған кездегі температурасы +8 ^o С-тан төмен болмайды. Цистерналар құю кезінде сүтпен қақпақ биіктігінің жартысына дейін толтырылады. Үш секциялы цистерналарда екі шеткі немесе бір ортаңғы секциясына құюға рұқсат етіледі. Бір шеткі немесе шеткі және ортаңғы секцияларына сүт құюға рұқсат етілмейді. Сүт цистерналарында сүт тасымалдауға сұйық жүктерді цистерналарға құйып тасымалдауға қойылатын жалпы талаптар таратылады.
      620. Сары май (тұтас немесе өлшеп оралған) тасымалдауға жәшіктерге салынып қабылданады. Қорытылған сары май полимерлік үлдірмен қосымша оралып ағаш кеспектерге немесе шыны және қаңылтыр банкаларға салынып, жәшіктерге орналастырылған күйде тасымалданады. Қосымшасыз кеспектің ішкі бетіне казеиндік эмаль немесе оны ауыстыратын басқа заттар жағылады. Майды тұтастай тасымалдау кезінде жәшіктерге жарғақ немесе полимерлік үлдір төселеді. Тақтай жәшіктерге шегелер қағылып, шет жақтары болат таспамен немесе сыммен бекітіледі. Тасымалдауға сары май таза, майдың аталған түріне тән дәмі мен иісі бар, консистенциясы біркелкі және тығыз, барлық массасы бойынша ақтан сарыға дейінгі бірыңғай түсті, кесілген жерінде ептеп жылтырайтын және құрғақ немесе біртекті ұсақ ылғал тамшылары бар күйінде ұсынылады. Қорытылған сары майдың жұмсақ түйіршікті консистенциясы болады. Тасымалдауға май мына температурамен ұсынылады:
      сары және қорытылған - 6 ^o С-тан жоғары емес;
      экспортқа жіберілетіні - 14 ^o С-тан жоғары емес.
      Сары май изотермиялық вагондарда тасымалданады. Қорытылған сары майды қысқы мезгілде және өтпелі кезеңде сыртқы ауаның температурасы минус 6 ^o С-тан төмен болғанда жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі.
      621. Қатты маргарин, қатып қалған кондитерлік, наубайханалық және аспаздық (бұдан әрі - қатқан майлар), кесектеп өлшеп оралған, жарғаққа немесе түйіршіктелген фольгаға оралған майлар жәшіктерге салынады, ал өлшеп оралмағандары (тұтас түрде) жарғақ немесе полимерлік үлдір төселген жәшіктерге салынады. Өлшеп оралмаған қаттылығы 40 г/см және одан кем, ал өлшеп оралған қаттылығы 50 г/см және одан кем қатты маргарин мен қатып қалған майлардың вагонға тиеу кезіндегі температурасы +10 ^o С-тан аспайды, ал қаттылығы тиісінше 40 г/см және 50 г/см-ден жоғары өнім тасымалдауға +15 ^o С-тан жоғары емес температурамен ұсынылады. Қатты маргарин, қатып қалған майлар изотермиялық вагондарда тасымалданады, ал өтпелі кезеңде сыртқы ауаның температурасы +10 ^o С-тан жоғары емес кезде бұл жүктерді жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі.
      622. Нетто массасы 100-ден 500 грамға дейінгі полимерлік қаптамаға өлшеп салынған және жәшіктің шекті нетто массасы 9 кг-нан аспайтын кеңірдекті картон жәшіктерге салынған жұмсақ маргарин тасымалдауға +10 ^o С-тан жоғары емес температурамен қабылданады. Жұмсақ маргарин изотермиялық вагондарда тасымалданады. Жылдың өтпелі кезеңінде сыртқы ауаның температурасы +10 ^o С-тан жоғары емес жағдайда жұмсақ маргаринді жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі.
      623. Қатпаған кондитерлік майлар мен сұйық майлар болат немесе ағаш кеспектерге және флягаларға салынып тасымалданады. Ағаш кеспектерге полимерлік материалдан жасалған қосымша қап төселеді. Қатпаған және сұйық майлар сондай-ақ меншікті (жалға алынған) мамандандырылған цистерналарда тасымалданады.
      624. Майонез тасымалдауға шыны ыдысқа салынып, ішкі далдалары мен төсемдері бар жәшіктерге орналастырылған күйде ұсынылады. Өңдеу даталары әр түрлі майонез топтамаларын вагонға тиеу кезінде барлық вагон-вагонмен жөнелтудің тасымалдылық мерзімі өңдеу датасы ең ерте топтама үшін сияқты есептеледі. Тиеу кезінде майонездің температурасы +4 ^o С-тан жоғары және 0 ^o С-тан төмен болмайды. Майонез жылдың барлық мезгілінде изотермиялық вагондарда тасымалданады.
      625. Қатты мәйекті сыр жәшіктерге оралып салынады. Жылдың жазғы және өтпелі кезеңдерінде тиеу кезінде сырдың температурасы +4 ^o -тан жоғары, қысқы мезгілде - +8 ^o С-тан төмен болмайды. Балқытылған сыр жәшіктерге оралып салынады және жылдың жазғы мезгілінде тиеу кезінде температурасы - +2 ^o С-тан жоғары, қысқы мезгілде - +5 ^o С-тан төмен болмайды.
      626. Тұзсүзбе тұздық суды өткізбейтін ағаш кеспектерде, қаңылтыр банкаларға немесе ТБА пакеттеріне өлшеп салынғандары - жәшіктерде тасымалданады. Кеспектерге таза тұздық су құйылады. Тұзсүзбенің бет жағы өңезсіз және қыртыссыз таза болады.
      627. Мұздатылғаны металл банкаларда, ал ұсақ өлшеп салынғандары - қораптарда, арнайы контейнерлерде және басқа ыдыстарда, жылдың жазғы және өтпелі кезеңдерінде жүк жөнелтушінің қаражатынан әрбір вагонға кем дегенде 2,0...3,0 т құрғақ мұз қосымша тиелген рефрижераторлық вагондарда ғана тасымалданады. Мұздатылғанның температурасы тиеу кезінде минус 20 ^o С-тан жоғары болмайды.
      628. Тағамдық тауық жұмыртқалары (суытылмаған және суытылған) арнайы ұялы бумада, жәшіктерге салынып тасымалданады. Суытылған жұмыртқалар тасымалдауға +6 ^o С-тан жоғары емес температурада ұсынылады. Суытылмаған жұмыртқалар жылдың жазғы мезгілінде сыртқы ауаның температурасы +25 ^o С-тан жоғары емес және жылдың өтпелі кезеңінде сыртқы ауаның температурасы қолайлы жағдайда жабық вагондарда тасымалданады. Диеталық жұмыртқалар темір жол көлігімен тасымалданбайды.
      629. Мұздатылған жұмыртқа өнімдері (жұмыртқалық меланж, сары уыз бен белок) саңылаусыз дәнекерленген ақ қаңылтырдан жасалған банкаларда жәшіктерге салынып тасымалданады. Қаңылтыр ыдыстағы жұмыртқа өнімдерінің тиеу кезіндегі температурасы минус 6 ^o С-тан жоғары болмайды.
      630. Сүт, майірімшік жасау және май өнеркәсібі, жұмыртқа өнімдерін рефрижераторлық вагондарда тасымалдаудың шекті мерзімдері 38-қосымшада көрсетілген.

&6. Басқа тез бүлінетін жүктер

      631. Баспаланған наубайханалық ашытқылар тасымалдауға ұсыну кезінде мына талаптарға сәйкес болады:
      түсі - сарғыш реңді сұрлау, кесектердің беті қара дақсыз;
      консистенциясы - тығыз, ашытқы жеңіл омырылады;
      дәмі мен иісі - ашытқыларға тән, көгерген иіс пен бөтен иістерге жол берілмейді.
      Қағаз бумадағы ашытқы кесектері жәшіктерге салынады. Әрбір жәшікке массасы бойынша біркелкі оралған, бір топтаманың және өңдеу датасы бір кесектер салынады. Ашытқының температурасы тиеу кезінде +4 ^o С-тан жоғары және 0 ^o С-тан төмен болмайды. Өңдеу даталары әр түрлі ашытқылар топтамаларын вагонға тиеу кезінде барлық вагондап жөнелтудің тасымалдылық мерзімі өңдеу датасы ең ерте топтама үшін сияқты есептеледі. Мамандандырылған зауыттарда өңделген ашытқылардың тасымалдауға ұсыну кезіндегі төзімділігі кем дегенде 60 сағат, ал спирт зауыттарында өңделгендердікі - кем дегенде 48 сағат болады. Жүк жөнелтуші ашытқыларды вагонға тиеу сәтінде ашытқылардың төзімділігін бақылаулық анықтау үшін сынамалар алады. Талдау нәтижелері жөнелту станциясында және жүк жөнелтушіде сақталады.
      632. Металл және шыны ыдыстағы консервіленген өнім жәшіктерде, ал буылып-түйілмегендері - полиэтилен қосымшалары бар кеспектерде тасымалданады.
      Өнімдері бар банкалар мен кеспектер мықтап тығындалады және еш жерінен ақпайды. Шыны банкалар торға бөлінген көлденең және бойлық далдалары бар жәшіктерге қойылады. Жәшіктердегі металл банкалардың көлденең қатарларының арасына картон немесе қағаз төсемдер салынады. Консервіленген өнімдерді термотырғыш үлдірмен қапталған блок тәрізді қаңылтыр банкаларда тасымалдауға рұқсат етіледі. Блоктар пакетті термотырғыш үлдірмен байлау арқылы табандықтардағы пакеттерге біріктірілген күйде ғана тасымалданады.
      633. Шыны, қаңылтыр ыдыстардағы, сондай-ақ ТБА пакеттеріндегі зарарсыздандырылған көкөніс, жеміс шырындары мен балшырындар изотермиялық және жабық вагондарда тасымалданады.
      634. Шарап, соның ішінде шымырлайтын, көпіршікті шарап пен шампан, ликер-арақ өнімдері жәшіктерге орналастырылған шөлмектерде тасымалданады. Жабық ағаш жәшіктер сыммен немесе болат бума таспамен қапталады. Кеңірдекті картон жәшіктер болат бума таспамен қапталады немесе екі белдеумен қағаз таспамен желімделеді. Жабық жәшіктерге тиісті нормативті құжаттарға сәйкес манипуляциялық белгілер қойылады. Шарап және ликер-арақ өнімдері вагондар мен контейнерлерде жабық жәшіктерде тасымалданады. Бұл жүктерді ашық жәшіктерде тасымалдауға жүк жөнелтушінің, жүк алушының жолсеріктерінің еріп жүруімен ғана рұқсат етіледі. Шарап және ликер-арақ өнімдері жылдың мезгіліне және өнімнің түрлеріне қарай изотермиялық немесе жабық вагондарда тасымалданады. Шампан, шымырлайтын және көпіршікті шарап изотермиялық вагондарда тасымалданады. Изотермиялық вагондарға тиеу кезінде бұл жүктердің температурасы +8-ден +16 ^o С-қа дейінгі шектерде болады. Жылдың жазғы және өтпелі кезеңдерінде ликер-арақ өнімдері (ликер, пунш, жеміс шарабы, тұндырма, десертті сусындар, бальзам, айрықша арақ) изотермиялық немесе жабық вагондарда, ал қысқы мезгілде - изотермиялық вагондарда тасымалданады. Сондай-ақ шарапты жүк жөнелтушінің немесе жүк алушының жолсеріктерінің еріп жүруімен құю арқылы меншікті цистерна-термостарда және изотермиялық вагон-цистерналарда тасымалдауға рұқсат етіледі. Қысқы мезгілде шараптың құю кезіндегі температурасы +8 ^o С-тан төмен, ал жазда - +15 ^o С-тан жоғары болмайды.
      635 . Минералды су, алкогольді және алкоголі әлсіз, соның ішінде газдалған сусындар тасымалдауға шыны, қаңылтыр немесе полимерлі орамада жәшіктерде немесе мамандандырылған контейнерлерде ұсынылады. Қаңылтыр банкалардағы және ПЭТ-шөлмектердегі өнімдер блоктарға қалыптастырылады. Минералды суларды, алкогольді және алкоголі әлсіз ішімдіктерді ыдыссыз (ақтара) тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      636. Шыны, полимерлік шөлмектердегі, қаңылтыр банкалардағы және кеспектердегі сыра изотермиялық вагондарда тасымалданады. Тасымалдауға сыра +2-ден +12 ^o С-қа дейінгі температурада ұсынылады. Пастерленген сыраны жылдың жазғы және өтпелі кезеңдерінде жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі.
      637. Аралар жүк жөнелтушінің, жүк алушының жолсеріктерінің еріп жүруімен омарталарда немесе үйеңкі пакеттерде тасымалданады. Араларды сыртқы ауаның температурасы +10 ^o С-тан жоғары емес кезде жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі. Сыртқы ауаның температурасы +10 ^o С-тан жоғары кезде аралар рефрижераторлық вагондарда тасымалданады. Араларды тасымалдау кезінде рефрижераторлық вагондардың температуралық режимін, желдету мерзімділігін және ұзақтығын жүк жөнелтуші белгілейді.
      638. ПЭТ-шөлмектердегі өсімдік майы оларды кеңірдек картон жәшіктерге салу арқылы немесе полимерлік термоотырғыш үлдірмен қапталған, бірнеше шөлмектерден тұратын блоктар түрінде тасымалданады. Блоктар олардың қатарларының арасына төсемдер салу арқылы табандықтардағы пакеттерге қалыптастырылады тығыз полимерлік үлдірмен қапталады. Табандықтың биіктігін ескере келгенде пакеттің жалпы биіктігі 180 см-ден аспайды.
      639. Басқа тез бүлінетін жүктерді тасымалдаудың шекті мерзімдері 38-қосымшада көрсетілген.

&7. Изотермиялық, жабық вагондарды, рефрижераторлық
және әмбебап контейнерлерді пайдалану шарттары

      640. Тез бүлінетін жүктерді тасымалдау үшін изотермиялық және жабық вагондар, рефрижераторлық және әмбебап контейнерлер пайдаланылады. Изотермиялық вагондардың, рефрижераторлық контейнерлердің шанағының жүк пен сыртқы ауа арасында жылу алмастыруға мүмкіндік беретін жылу оқшаулағышы болады. Рефрижераторлық вагондарда және рефрижераторлық контейнерлерде жүктерді тасымалдау кезінде белгіленген температуралық режимді сақтау қамтамасыз етіледі. Вагон-термостарда белгілі бір мерзім ішінде жүк шоғырлап жинаған жылу немесе суық сақталады. Жабық вагондар мен әмбебап контейнерлер жүкті жауын-шашыннан қорғайды, ал жылытқан жағдайда жүк шоғырлап жинаған жылуды немесе суықты белгілі бір мерзімге сақтайды. Жабық вагондар, бұдан басқа, жүктерді тасымалдау кезінде жүк үй-жайын реттелмейтін тура желдетуге мүмкіндік береді.
      641. Қатарына рефрижераторлық секциялар мен АРВ-Э жататын рефрижераторлық вагондарда осы Ережелерде аталған тез бүлінетін жүктер тасымалданады.
      642. Вагон-термостарда сақтау мерзімі 10 тәуліктен аспайтын термиялық дайындалған тез бүлінетін жүктер тасымалданады. Биологиялық жылу шығарушы ретінде жеміс-көкөністер вагон-термостарда тасымалданбайды. Тез бүлінетін жүктердің тізбесі мен оларды вагон-термостарда тасымалдау шарттарын осы Ереже белгілейді.
        Ескерту. 642-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      643. Изотермиялық вагон-цистерналарда, цистерна-термостарда жүк жөнелтушінің, жүк алушының жолсеріктерінің еріп жүруімен шарап, шарап материалдары тасымалданады. Сүт цистерналарында сүт тасымалданады.
      644. Жабық вагондарда, әмбебап контейнерлерде жүру жолында температуралық режимнің талап етпейтін тез бүлінетін жүктер тасымалданады.
      Жылытылған жабық вагондарда, әмбебап контейнерлерде тасымалдау тасымалдаушының нұсқауы бойынша жүзеге асырылады. Тез бүлінетін жүктердің тізбесі мен оларды әмбебап контейнерлерде тасымалдаудың шекті мерзімдерін осы Ереже белгілейді.
       Ескерту. 644-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      645. Сыртқы ауаның температурасы қолайлы жағдайда рефрижераторлық вагондардың жүк жайлары тасымалдауға минус 10 ^o С және одан төмен - 0 ^o С-қа дейінгі температурамен ұсынылған жүктерді тиеуге берердің алдында алдын ала салқындатылады, алдын ала салқындатылған жүктер - оларды тиеу алдындағы сақтау температурасына дейін салқындатылады. Салқындатылмаған жүктерді тиеу кезінде жүк жайларын алдын ала салқындату жүргізілмейді. Сыртқы ауаның температурасы қолайсыз жағдайда жылытуды талап ететін жүктерді тиер алдында жағдайда рефрижераторлық вагондардың жүк жайлары +6 ^o С-қа дейін алдын ала жылытылады. Банандарды тиер алдында вагондардың жүк жайларындағы ауаның температурасы +12 ^o С-қа дейін жеткізіледі.
      646. Рефрижераторлық секциялардың жекелеген жүк вагондарын тасымалдаудың әр түрлі режиміндегі жүктерді тиеуге рұқсат етіледі.
      647. Тез бүлінетін жүктердің жүк жөнелтушінің (жүк алушының) өтінімі бойынша дизель-электростанциясы бар қызмет вагонынан ағытылып алынған рефрижераторлық секцияның жүк вагонында болу ұзақтығы 6 сағаттан аспайды.
      648. Сыртқы ауаның температурасы қолайсыз жағдайда жүк жөнелтуші жеміс-көкөністерді тиеу кезеңінде олардың тоңазуын немесе үсуін болдырмайтын шаралар қабылдайды.
      649. Тез бүлінетін жүктерді рефрижераторлық вагондарда тасымалдау кезінде температуралық режим мен желдету қажеттігі 40-қосымшаға сәйкес тиеу сәтіндегі жүктің түріне немесе температурасына қарай белгіленеді.
      650. Қысқы мезгілде тасымалдау жағдайында вагонға тиеу кезіндегі температурасы минус 5 ^o С-тан төмен мұздатылған, тоңазытылған жүктердің, сондай-ақ қорытылған сары майдың температурасын шексіз төмендетуге рұқсат етіледі.
      651. Суық түскенге дейін жылдың жазғы және өтпелі кезеңдерінде жабық вагондарда тасымалдау кезінде бүкіл жүру жолында: кепкен балық, жеміс-көкөністер, суытылмаған тағамдық тауық жұмыртқасы желдетіліп отырылады. Жабық вагондарды үздіксіз желдету: жартылай ашық бүйірдегі люктер арқылы жүргізіледі. Бүйірдегі люктердің қақпақтары жартылай ашық жағдайда жүк жөнелтуші жасаған ағаш білеушелерді қою арқылы диаметрі 4-6 мм сыммен 37-қосымшаға сәйкес бекітіледі. Люктердің қақпақтарын бекіту үшін вагон қаптамасында люктің үстінен диаметрі 5-6 мм тесік жасалады. Осы тесік пен люктің қақпағының шығыршығы арқылы сым өткізіледі. Сымның ұштары қаптаманың ішкі жағынан вагонның есігіне бұраулар салу үшін қолданылатын металл пластинаның көмегімен бұралады, сонымен бірге бұраудың кем деген үш орамы болады. Люктің қақпағының шеткі жиегінің вагонның қабырғасынан әрі кетсе 100 мм ауытқуына рұқсат етіледі. Люктердің қақпақтарын жартылай ашық жағдайда бекітуді, сондай-ақ жүктері түсірілгеннен кейін сымдарды алуды ішінен металл торлармен торланған ашық бүйіргі люктер арқылы тиісінше жүк жөнелтушілер мен жүк алушылар жүргізеді.
      652. Тез бүлінетін жүктерді рефрижераторлық контейнерлерде тасымалдауды тасымалдаушының рұқсатымен және мүдделі тараптармен (жүк жөнелтушілермен, жүк алушылармен, экспедиторлық ұйымдармен) келісім бойынша фитингілік платформалар мен дизель-электростанция вагонынан тұратын арнайы жабдықталған тіркемелерде ілесіп жүрген механиктер бригадасы жүзеге асырады.

25-тарау. ЖАНУАРЛАР МЕН ҚҰСТАРДЫ ТАСЫМАЛДАУ

      653. Қазақстан Республикасы мен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (бұдан әрі - ТМД) қатысушы мемлекеттер шектерінде темір жол көлігімен жануарлар мен құстардың барлық түрлерін (бағалы аңдарды, зертханалық, хайуанаттар паркі мен үй жануарларын, теңіз аңдарын, араларды, балықтарды қосқанда) (бұдан әрі - жануарлар мен құстар) тасымалдауды ауданның (қаланың) мемлекеттік ветеринарлық қызмет дәрігері берген ветеринарлық куәлігі (ветеринарлық куәліктің нысаны "Ветеринария саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2002 жылғы 15 қарашадағы N 372 бұйрығымен бекітілген, N  2087 тіркелген) болған кезде жүк жөнелтуші жүзеге асырады. Ветеринарлық куәліксіз жануарларды тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      Ветеринарлық куәлік тиеу станциясына ұсыну үшін оның берілген сәтінен бастап үш күннің ішінде жарамды.
      Вагондағы жануарлардың саны көрсетілген әрбір вагонға ресімделген ветеринарлық куәліктің бірінші данасы жүк қағазына қосып беріледі, оң жақ жоғарғы бұрышында "Телқұжат" деген жазуы бар екінші данасын жүк жөнелтуші жануарларға еріп жүрген жолсерікке береді.
      Жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанына жүк жөнелтуші ветеринарлық куәліктің нөмірі мен берілген күнін көрсете отырып, оның қоса берілгені туралы белгі соғады.
      Жүктер, нысандарын ауыл шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган бекіткен, алып жүретін жүктің ветеринарлық-санитарлық жай-күйін және шығу орнының эпизоотиялық түзіктігін сипаттайтын, ветеринарлық куәліктері болғанда ғана тасымалдауға жатады.
      Ветеринарлық куәліктер жүк тасымалдау басталғанға дейін 3 күннен аспайтын мерзімге беріледі және тасымалдау кезеңінде күші бар.
      Уәкілетті орган беретін бақылауға жататын жүктерді әкелуге берілген рұқсат күшінің мерзімі 30 күннен аспайды.     
       Ескерту. 653-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      654. Жануарларды Қазақстан Республикасының аумағы арқылы импортқа, экспортқа және транзитпен шығару Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі Ветеринария департаментінің (бұдан әрі - Ветеринария департаменті) жазбаша рұқсаты негізінде жүзеге асырылады. Жоғалып кету қаупі алдында тұрған, жабайы флора және фауна түрлерімен Халықаралық сауда туралы конвенцияның ықпалына түсетін жануарларды тасымалдауға Конвенциямен көзделген құжаттарды тапсыру қосымша талап етіледі.
      Жануарларды тасымалдау кезінде ТМД-ға қатысушы мемлекеттер арасында әкелуге, әкетуге және транзитке арнайы рұқсаттар талап етілмейді.
      Жануарларды Қазақстан Республикасының аумағына және шетелге тек Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің шекаралық ветеринарлық бақылау пункттері (бұдан әрі - шекаралық ветеринарлық пункттері) бар станциялар арқылы ғана тасымалдауға рұқсат етіледі.
      655. Жануарларды экспортқа тасымалдауға ұсыну кезінде жүк жөнелтуші тиеу станциясында тасымалдаушының өкіліне "Ерекше белгілер) бағанында нөмірі мен Ветеринария департаментінің рұқсат берген датасы көрсетілген ветеринарлық куәлікті ұсынады.
      Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Мемлекеттік ветеринарлық қызмет органының (бұдан әрі - Мемветқызмет органы) өкілі шекаралық ветеринарлық пунктте Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі белгілеген экспортталатын жүктерге арналған ветеринарлық сертификат пен импортталатын жүктерге арналған ветеринарлық куәлікті береді.
      656. Экспортталатын жануарларға арналған ветеринарлық куәлік, ветеринарлық сертификат (тиеу станциясында жүк жөнелтушімен, шекаралық беру станциясында Мемветқызмет органы өкілімен) "Жөнелтуші қоса берген құжаттар" бағанында ветеринарлық құжаттың атауы, нөмірі және берілген күні көрсетіліп, Халықаралық теміржолдық жүк қатынасы туралы келісімнің (бұдан әрі - ХЖҚК) жүк қағазына қоса беріледі.
      657. Қазақстан Республикасына әкелінетін жануарларды темір жол көлігімен тасымалдауға қабылдауға мемлекет-экспортшының құзыретті органы берген және әкелінетін жануарлардың импорт кезінде Қазақстан Республикасының ветеринарлық-санитарлық талаптарына сәйкестігін растайтын қажетті мәліметтер бар ветеринарлық сертификат болғанда рұқсат етіледі. Әкелінетін жануарлар шекаралық ветеринарлық пункттерге келіп түскен кезде Мемветқызмет органының өкілі оларды одан арғы тасымалдау мүмкіндіктері мен шарттары туралы шешім қабылдайды.
      Жануарларды қарап тексеруді және мемлекет-экспортердің ветеринарлық сертификаттарының орнына ветеринарлық куәліктерді ресімдеуді Мемветқызмет органының ветеринарлық дәрігері тағайындау пункттерінде орындайды.
       Ескерту. 657-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      658. Вагондармен жөнелтілетін малдарды тиеу, түсіру кіре беріс жолдарда жүргізіледі.
       Ескерту. 658-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      659. Зертханалық, хайуанаттар паркі мен үй жануарларын тасымалдау мамандандырылған вагондарда не болмаса осындай тасымал үшін жабдықталған жабық вагондарда жүргізіледі.
      Жануарларды тасымалдау үшін жалға алынған мамандандырылған вагондарды пайдалану тәртібі жалға алу шартымен реттеледі.
      Жануарларды тасымалдау үшін жабық вагондарды жабдықтауды жүк жөнелтуші жүргізеді.
      660. Жануарларды тиеуге таза, ал асыл тұқымды жануарларды тиеуге - жуылған және залалсыздандырылған вагондар беріледі. Вагондардың жануарларды тасымалдауға жарамдылығын жүк жөнелтуші Мемветқызметтің ветеринарлық дәрігерімен бірге белгілейді.
     Мұндай тасымалдау үшін улы химикаттар мен минералды тыңайтқыштарды тасымалдаудан кейін босаған вагондар тиісті өңдеусіз берілмейді.
      661. Жануарларды тиеу, түсіру Мемветқызмет органы өкілінің міндетті қатысуымен жүзеге асырылады, жануарларды тиеуді, түсіруді жүзеге асыратын тарап жүк операциялары басталардан 24 сағат бұрын оны хабардар етеді.
      Жануарларды тиеу, түсіру тәуліктің жарық уақытында жүргізіледі. Жануарларды тәуліктің қараңғы уақытында тиеуге, түсіруге тек жануарларды тиеу, түсіру орындарының жарығы жеткілікті болғанда ғана рұқсат етіледі.
      Жануарларды тиеуге рұқсат берілген жағдайда Мемветқызметтің ветеринарлық дәрігері ветеринарлық куәлікте белгі соғады, ал тиеуге тыйым салынған кезде - ветеринарлық куәлікті және оның төлқұжатын ала отырып акт жасайды, бұл туралы тасымалдаушыны хабардар етеді. Мемветқызмет органының өкілі жануарларды тиеуге тыйым салған кезде жүк жөнелтуші 2 сағаттан кешіктірмей станцияның аумағынан тасымалдауға қабылданбаған жануарларды аулаққа жібереді.
      Ауру немесе ауруға күдікті жануарлар табылған жағдайда Мемветқызмет органының өкілімен сәйкес шаралар қабылданады.
       Ескерту. 661-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      662. Жануарларды жабық вагондарға тиеу мына мөлшерде жүргізіледі:
      ірі қара мал (үлкен) - 16-дан 24 басқа дейін оның көлемі мен салмағына қарай;
      ірі қара мал төлдері - 24-тен 28 басқа дейін;
      бұзаулар - 36-дан 50 басқа дейін оның жасына қарай;
      қойлар мен ешкілер - 80-нен 100 басқа дейін;
      шошқалар - 50-ден 60 басқа дейін (бір жануардың салмағы 80 кг-ға дейін болғанда), 44-тен 50 басқа дейін (салмағы 80-нен 100 кг-ға дейін болғанда), 28-ден 44 басқа дейін (салмағы 100-ден 150 кг-ға дейін болғанда), 20-дан 28 басқа дейін (салмағы 150 кг-нан артық болғанда);
      жылқылар - 14 бастан артық емес;
      түйелер - 8 бастан артық емес.
      Жануарлардың көрсетілген санын вагонға орналастырғаннан кейін, тағы бір жануар сыятындай жеткілікті бос аралық қалдырылады. Асыл тұқымды және жоғары өнім беретін жануарларды тиеу нормаларын жүк жөнелтуші Мемлекеттік ветеринарлық қызмет органымен келісім бойынша белгілейді.
       Ескерту. 662-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      663. Жылқылар вагонның бойлық осіне қатарластырып бастарымен есікаралық кеңістікке қарай, вагонның әрбір жартысында екі қатардан орналастырылады. Жолсеріктің өтуі үшін ортаңғы қатарларында шеткілеріне қарағанда бір жылқы кем қойылады.
      Вагондар жылқыларды тиеуге жылқы байлайтын төрт көлденең тақта-белдеулермен, екі есіктік тақта-төсемдермен, екі бойлық және төрт жемдік тақталармен жабдықталады.
      Жылқыларды тек тағасыз күйде ғана тасымалдауға рұқсат етіледі.
      664. Ірі қара мал вагонда көлденең немесе бойлық тәсілмен орналастырылады.
      Ірі қара малды мамандандырылған вагондарға тиеу тек көлденең тәсілмен ғана жүргізіледі.
      Ірі қара малды тиер алдында, оны көлденең тәсілмен орналастыру кезінде вагонның бойлық қабырғасының алынбайтын тақталарына 1-2 жануарға бір шығыршық есебімен малдарды байлау үшін темір шығыршықтар (немесе қапсырма) бұрандашегелермен бекітіледі. Вагонның шетжақ қабырғаларына вагонға көлденең алынбайтын тақталарға салынатын, вагонның шетжақ қабырғаларына жақын әрқайсысы екі тақтадан тұратын сөрелер төселеді. Ірі қара малды тиегеннен кейін вагондардың есік ойығына торлар орнатылады.
      Ірі қара малды бойлық тәсілмен орналастыру кезінде вагондар жылқыларды тасымалдауға арналғандағыдай жабдықталады, бірақ есік ойықтарына есіктік тақта-төсемдердің орнына торлар орнатылады. Қойлар, ешкілер, бұзаулар, шошқалар мен ірі қара мал төлдері вагондарға байлаусыз тиеледі.
      665. Бір вагонда бұқалар мен сиырларды, қошқарлар мен саулық қойларды, қабандар мен мегежіндерді, сондай-ақ жануарлардың әр түрлерін бірге тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      Шошқаларды қысқы мезгілде сыртқы ауаның температурасы минус
25 ^o С-тан төмен, ал жазғы мезгілде - салмағы 100 кг-нан астам ірі семіз шошқаларды температура +25 ^o С және одан жоғары болған кезде тиеуге рұқсат етілмейді.
      666. Ұсақ жануарлар торлар мен жәшіктерде бірнеше қабаттарда тасымалданады. Вагонның бүйір қабырғасы бойынша тор мен төбе арасындағы аралықтар кем дегенде 0,2 м. Жәшіктер мен торлар малдарды күту және желдету үшін өтпе қалдыра отырып, бойлық қабырғаға орнатылады. Жәшіктер мен торлардың тұтас, су өткізбейтін түбі болады және тиеуден кейін сенімді бекітіледі.
      667. Вагондап жөнелтілетін жабайы жануарларды тасымалдау әрбір жеке жағдайда тасымалдаушы Мемветқызмет органымен және жүк жөнелтушімен келісім бойынша белгілейтін жағдайларда жүргізіледі.
   Терісі бағалы аңдар олардың түрлеріне қарай металл торлы есіктерімен ағаш торларда тасымалданады. Торлардың есіктерінің өз бетімен ашылмайтын және құлыпқа жабылатын мықты ілмектері бар.
      668. Құстарды тасымалдау су өткізбейтін тұтас түбі бар торларда жүргізіледі.
      669. Араларды, сондай-ақ өсіруге және жерсіндіруге тағайындалған тірі шаяндарды, балықтарды, балық өсіру материалын (шабақтарды) тасымалдау тез бүлінетін жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес жүргізіледі.
      670. Жүк жөнелтуші жөнелтілетін жануарларды белгіленген тасымалдау мерзімдері мен екі күндік қорды ескере отырып, бүкіл жүру жолына сапалы жемдермен, сондай-ақ төсемелермен қамтамасыз етеді. Жемдер мен жем қосымшаларының ветеринарлық-санитарлық тұрғыдан зиянсыздығы ветеринарлық куәлікпен немесе шетелден импортпен келген жануарлар топтамасымен бірге жем әкелінген жағдайда, шекаралық ветеринарлық пунктте ветеринарлық куәлікке қайта ресімделген ветеринарлық сертификатпен расталады.
      Жөнелту пунктінде сыртқы ауаның температурасы минус 15 ^o С-тан төмен жағдайда сығындыны, барда мен сүрлем шөпті жем үшін қолдануға рұқсат етілмейді.
      671. Жем мен төсеме вагондарда жануарлармен бірге тасымалданады және арнайы сөрелерге немесе вагонның есікаралық кеңістігіне тиеледі. Дәнді азық (сұлы, ұн, кебек пен құрама жем) қаптарға салынады, ал шөп пен сабан - теңдерге баспаланады.
      Жем мен төсемелерді тасымалдау үшін жүк жөнелтушінің өтініші бойынша және оның есебінен жеке вагондар беріледі.
      672. Жануарлары бар вагондарды дөңестен тарату және мұндай вагондармен итерме маневрлер ерекше сақтықты сақтай отырып жүргізіледі. Станция қызметкерлері жануарлары бар вагондардың жолсеріктерін маневрлерді жүргізу басталғаны туралы ескертеді.
      673. Жануарларға ілесіп жүретін жолсеріктер жүктерді ілесіп тасымалдау ережелерімен көзделген міндеттерді орындайды. Жүк жөнелтушінің өтініші бойынша және оның есебінен малдарға ілесіп жүрген жолсеріктер үшін жеке вагондар беріледі.
      674. Жануарларды тасымалдау кезінде жолсеріктер оларды жазғы мезгілде тәулігіне кем дегенде екі рет, қысқы және өтпелі кезеңдерде бір-екі рет суарады.
      Темір жол көлігімен тасымалданатын жануарларды суару жүргізілетін станциялардың тізбесі 40-қосымшада көрсетілген. Мұндай станциялар жануарларды суару мүмкіншілігін қамтамасыз етеді және осы мақсат үшін қажетті мүкәммалмен (су құбырлары, шлангылар және басқа жабдықтар) жарақтандырылған. Құрамында жануарлар тиелген вагондар бар поездарды мұндай станциялар жануарларды суаруға арналған шлангылары бар су құбырларымен жабдықталған темір жолдарға қабылдайды. Поезды мұндай темір жолға қабылдау мүмкін болмаған жағдайда тасымалдаушы судың жануарлар тиелген вагондарға берілуін қамтамасыз етеді.
      Жануарларды соңғы суарған станция жануарлары бар вагондардың жөнелтілгені туралы келесі суару станциясына хабарлайды.
      Жануарларды суару жүргізілгендігі немесе жолсеріктің жануарларды суарудан бас тартқаны туралы станция жолсеріктің жолдық журналына белгі соғады.
      Жануарлары бар вагондар жүру жолында әлдеқалай кідірген жағдайларда станция, мамандануына қатыссыз, жануарлардың дер кезінде суарылуын қамтамасыз ету үшін барлық шараларды қолданады.
      675. Ішінде жануарлары бар вагондарды жүру жолында көңнен тазартуды магистральдық темір жол желісінің операторы Мемветқызмет органымен келісім бойынша белгілейтін станцияларда ғана поездың тоқтап тұрған кезінде жолсеріктер жүргізеді. Мұндай станциялар жануарлары бар вагондардың вагондарды тазалау көзделген темір жолдарға берілуін қамтамасыз етеді.
      Ауру жануарлар табылған, сондай-ақ жануарларды ерекше жағдайларда тасымалдау кезінде вагондарды жүру жолында көңнен тазартуға тыйым салынады.
       Ескерту. 675-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      676. Сапар барысында малдың жаппай немесе жекелей ауыруының, құлауының әрбір оқиғасы туралы, сондай-ақ мал азық пен су ішуден бас тартқан жағдайда, жолсеріктер жазбаша түрде станция бастығы арқылы Мемлекеттік ветеринарлық қызметке немесе осы станция орналасқан аумақтағы ауданның бас ветеринарлық инспекторына олар малдарды ары қарай тасу мүмкіндігі немесе оларды кідірту туралы шешім қабылдау үшін хабарлайды.
      Ауру жануарларды жүру жолында союға рұқсат етілмейді.
       Ескерту. 676-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      677. Карантиндік іс-шаралар жүргізу үшін жануарларды жүру жолында кідірту қажет болғанда Мемветқызмет органының өкілі жануарлар тұрған станцияға бұл туралы жазбаша талап қояды.
      Жануарлары бар вагондарды кідіртудің барлық оқиғалары, жануарларды вагоннан түсіріп тастау туралы станция, Мемветқызмет органының өкілі мен жануарларға ілесіп жүрген жолсеріктің қатысуымен, темір жол көлігімен жүктерді жеткізу мерзімдерін есептеу ережелерімен белгіленген тәртіпте жалпы нысанда акт жасайды. Актінің көшірмелері Мемветқызмет органының жазбаша талабымен бірге тасымалдау құжаттарына қосып беріледі. Жүк қағазының "Темір жол белгілері" бағанында станция жалпы нысанда акт жасалғаны және ауырған немесе өлген малдармен жоспарланбаған жұмыстарды орындау кезінде тасымалдаушы шеккен нақты шығындар туралы белгі соғады. Тағайындалу (шекаралық немесе өтпелік) станциясында жүк қағазындағы белгінің негізінде жүк жөнелтушіден (экспедитордан) қолданыстағы заңнамаға сәйкес ауырған немесе өлген малдарды түсіріп алғаны үшін тасымалдаушы шеккен нақты шығыстар өндіріліп алынады.
      678. Жүру жолында жануарлары бар вагондардың техникалық ақаулығы табылған жағдайда ақауды анықтаған станция вагондарды дереу жөндеуге және оларды мүмкіндігі бойынша сол немесе жақын маңдағы поезбен жөнелтуге шаралар қабылдайды.
      Жануарларды басқа вагонға ауыстырып тиеуге Мемветқызмет органы өкілінің бақылауымен және оның жазбаша рұқсаты негізінде ғана рұқсат етіледі.
      679. Мал тиелген вагонның түсіруге келгені туралы жүк алушыға және Мемлекеттік ветеринарлық қызметке хабарланады.
       Ескерту. 679-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      680. Жануарларды түсіру аяқталғаннан кейін жүк алушы вагондардың (үшінші санат бойынша кейінгі өңдеуге жататын вагондардан басқасы) есікаралық кеңістігінде қалап үюді жүргізеді.
      Көң мен төсеменің қалдықтарын жүк алушылардың өтініші бойынша қалап үю үшін тасымалдаушы келген вагондардың саны мен жергілікті жағдайларға байланысты қосымша уақыт белгілейді.
       Ескерту. 680-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      681. Вагондарды залалсыздандыру жануарларды, мал өнімдері мен шикізаттарын тасымалдаудан кейін вагондарды ветеринарлық-санитарлық өңдеу жөніндегі құжаттармен белгіленген тәртіппен жүк алушылардың есебінен тасымалдаушының құралдарымен жүргізіледі.
      Жануарларды түсіргеннен кейін вагондарды ветеринарлық-санитарлық өңдеу (залалсыздандыру) санатын, өңдеуге жіберілгенін көрсетіп әрбір вагонға ветеринарлық тағайындау беретін және вагондарда мұндай өңдеу жүргізілуін бақылауды жүзеге асыратын, Мемветқызмет органының өкілі белгілейді.
      682. Мемветқызмет карантин жариялаған жағдайларда тасымалдаушы жануарларды тиеуді уақытша тоқтату немесе шектеу туралы жариялайды.
      Станцияға келген карантин жарияланған жануарлары бар вагондар жүк жөнелтушінің, жүк алушының өтініші негізінде және Мемветқызмет органының шешімі бойынша басқа станцияларға адрестері өзгертіледі.
       Ескерту. 682-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      683. Жануарларды халықаралық және республикалық тасымалдауларды жүзеге асыру кезінде ветеринарлық ережелерді бұзғанына айыпты тұлғалар халықаралық шарттарға және Қазақстан Республикасының  заңнамасына сәйкес жауапқа тартылады.

26-тарау. ВЕТЕРИНАРЛЫҚ, ФИТОСАНИТАРЛЫҚ БАҚЫЛАУҒА
ЖАТАТЫН ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУ

      684. Мал өнімдері мен шикізатты Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы мен көліктегі Мемветқызметтің бақылауымен жануарлардың жұқпалы ауруларына ұшырамаған аумақтардан темір жол көлігімен тасымалдауға жол беріледі.
      Мал мен мал өнімдері, шыққан тегі мал болып табылатын азық-түлік шикізаты осы Ережеге сәйкес темір жол көлігімен тасымалданады.
       Ескерту. 684-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      685. Мемветқызмет органдарының бақылауындағы жүктер әрбір вагонға, контейнерге, ұсақ жөнелтпе ветеринарлық куәліктері (31-қосымша) не болмаса ветеринарлық сертификаттары (ветеринарлық куәліктің нысаны "Ветеринария саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2002 жылғы 15 қарашадағы N 372  бұйрығымен бекітілген, N  2087 тіркелген), ветеринарлық ілеспе құжаттары болған кезде ғана тасымалдаушы қабылдайды. Станциялардан ауданның (қаланың) шектерінен тыс жерлерге жөнелтілетін Мемветқызмет органдарының бақылауындағы жүктерге, экспорттық жүктерді қоса алғанда, ветеринарлық куәліктер қоса еріп жүреді.
      Қазақстан Республикасынан Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (бұдан әрі - ТМД) қатысушы мемлекеттер болып табылмайтын мемлекеттерге тасылып шығарылатын жүктерге шекаралық ветеринарлық пункттерде тиеу станциясында берілген ветеринарлық куәліктердің орнына ветеринарлық сертификаттар беріледі.
      ТМД-ға қатысушылар болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасына тасып әкелінетін жүктерге шекаралық ветеринарлық пункттерде шетелдік ветеринарлық сертификаттардың орнына ветеринарлық куәліктер беріледі.
      Қазақстан Республикасы мен ТМД-ға қатысушы мемлекеттер арасында тасымалданатын Мемветқызмет органдарының бақылауындағы жүктерге орыс тілінде толтырған ветеринарлық куәліктер қоса еріп жүреді.
      Ветеринарлық биологиялық және химиялық-фармацевтикалық препараттарды тасымалдау кезінде ветеринарлық куәліктерді ресімдеу талап етілмейді.
      Талап етілетін барлық мәліметтер көрсетілмеген, әр түрлі сиялармен, шрифтермен, қолтаңбалармен жазылған, түзетулері бар, мөр бедері анық емес, не болмаса мөрсіз, қол қойылмаған, құжатқа қол қойған маманның лауазымының толық атауы, тегі мен аты-жөні көрсетілмеген ветеринарлық куәліктер мен сертификаттар, сондай-ақ олардың көшірмелері жарамсыз деп саналады және мұндай құжаттар бойынша жүк тасымалдауға қабылданбайды.
       Ескерту. 685-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
       686. Ветеринарлық куәліктерді (сертификаттарды) ауданның (қаланың) Мемлекеттік ветеринарлық қызметінің ветеринар дәрігерлері ресімдейді.
      Ветеринарлық куәліктің (сертификаттың) "Ерекше белгілер" деген бағанында Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі рұқсатының, сондай-ақ өзге мемлекеттердің құзыретті органдарының олардың аумақтары арқылы транзитпен экспорттық-импорттық жүктерді тасымалдауға рұқсаттарының нөмірі және күні көрсетіледі.
      Ветеринарлық куәлік (сертификат) жүкқұжатқа қоса беріледі. Жүкқұжаттың "Ерекше өтініштер және жөнелтушінің белгілері" деген бағанында, ал СМГС жүкқұжатында "Жүкжөнелтушінің қосымша құжаттары" деген бағанында жүкжөнелтуші ветеринарлық құжаттың атауын, нөмірін және оның берілген күнін көрсетеді.
      Қазақстан Республикасының аумағы арқылы өтетін бақылауға жататын жүктерді транзиттік тасымалдау ветеринария саласындағы ынтымақтастық туралы халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.
      Уәкілетті орган беретін бақылауға жататын жүктердің транзитіне арналған рұқсат күшінің мерзімі 30 күннен аспайды.
       Ескерту. 686-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      687. N 1, 2 нысандағы ветеринарлық куәліктер бес күн ішінде, ал N 3-7 нысандары берілген сәтінен бастап жүк тиеу басталғанға дейінгі күндер ішінде жарамды.
      688. Мемветқызмет органдарының бақылауындағы экспорттық-импорттық жүктерді тасып шығару және тасып әкелу жүк поездарын құрастыру жоспарына сәйкес станциялар арқылы жүргізіледі. Мұндай жүктердің келіп түскені туралы шекаралық беру станциясы шекаралық ветеринарлық пунктке хабарлайды.
       Ескерту. 688-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      689. Алда тұрған Мемветқызмет органдарының бақылауындағы жүктерді тиеу туралы жүк жөнелтуші ол басталардан кем дегенде 12 сағат бұрын Мемветқызметтің жергілікті органын хабардар етеді.
      Ветеринарлық-санитарлық қадағалауға жататын жүктер тасымалдауға ветеринарлық куәлікте (сертификатта) көрсетілген станция мен жүк жөнелтушінің адресіне дейін ғана қабылданады. Тағайындалу станциясын және жүк алушының атауын өзгертуге Мемлекеттік ветеринарлық қызметтің органының келісімі бойынша ерекше жағдайларда рұқсат етіледі.
       Ескерту. 689-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      690. Мемветқызмет органы өкілінің жүктерді қарап тексеруі оларды тиеу, түсіру кезінде және қайта тиеу пункттерінде жүргізіледі.
      Мемветқызмет органының өкілі жүкті ветеринарлық-санитарлық қарап тексеру туралы өткізілген қарап тексеру датасын көрсету және оны өзінің қолымен және мөрімен растау арқылы ветеринарлық куәлікте (сертификатта) белгілер қояды.
      Мемветқызмет органының өкілі жүк жөнелтушіден жүгі бар ыдысты ішінара комиссиялық ашып қарауды талап етеді және жүк ветеринарлық талаптарға сәйкес келмеген жағдайда - оны тасымалдауға тыйым салады.
      691. Мемлекеттік ветеринарлық қызметтің бақылауына жататын жүк ветеринарлық ілеспе құжаттары жоқ екендігі немесе мұндай жүк жұқпалы аурумен ауыратын, сойылған малдың өнімі болып табылатындығы байқалған жағдайда, жүк Мемлекеттік ветеринарлық қызметтің талап етуі бойынша кідіртіледі. Мұндай жүкті ары қарай тасымалдау мүмкіндігі туралы мәселе Мемлекеттік ветеринарлық қызметпен шешіледі.
       Ескерту. 691-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      692. Ветеринарлық-санитарлық қадағалауға жататын жүктерді жүру жолында тексеру қажет болса, Мемветқызмет органының өкілі бұл туралы жүк тұрған станцияға, тасымалдаушыға талап қояды.
      Жүктің бұлай кідіртілуі туралы станция Мемветқызмет органы өкілінің қатысуымен, темір жол көлігімен жүктерді жеткізу мерзімдерін есептеу ережелерімен белгіленген тәртіпте жалпы нысанда акт жасалады, онда кідірту себептері және оларды жою жөніндегі шаралар көрсетіледі. Актінің көшірмесі тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, ол туралы тасымалдаушы оларда "Тасымалдаушының белгілері" бағанында белгі қояды.
       Ескерту. 692-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      693. Құрғақ баспаланған және құрғақ тұздалған былғары мен тері шикізаты тасымалдауға қатты немесе жұмсақ ыдыста, ал сулап тұздалғандары - ақпайтын кеспектер мен жәшіктерде тасымалданады. Буып-түйілмеген, сондай-ақ мұздатылған жағдайда былғары, тері шикізаты темір жол көлігімен тасымалдауға қабылданбайды.
      Сулап тұздалған былғары, тері шикізатын буылып-түйілмеген немесе жұмсақ ыдысқа салынған басқа техникалық мал шикізатымен бір вагонда тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      694. Былғары және тері шикізаты, аң терісі Мемветқызмет органдарымен сібірлік күйдіргіге тексеруге жатады. Теріс реакция көрсеткен мұндай зерттеу нәтижесі ветеринарлық куәлікте (сертификатта) көрсетіледі. Сібірлік күйдіргіге теріс реакция көрсеткен былғары және тері шикізатына, аң терісіне оларды зерттеуді жүргізген зертхананың таңбасы қойылады.
      695. Өңделмеген терілердің қиындылары құрғақ күйде кенеп қаптарда, жәшіктер мен қораптарда тасымалданады.
      Құрғақ күйдегі шел тасымалдауға полимерлік үлдірден қосымшасы бар тығыз қаптарда, әк сүтімен консервіленген шел - ақпайтын кеспектерде ұсынылады.
      696. Жүн, қылшық, қыл, қауырсын мен түбіт тасымалдауға жұмсақ ыдысқа салынып ұсынылады. Әрбір жүн жуу орнынан жөнелтілетін жүн теңіне фабрикалық таңба қойылады.
      697. Құрғақ ішек шикізаты мен несеп қуықтары тасымалдауға тығыз жұмсақ бумамен оралып, жәшіктер мен теңдерде ұсынылады. Құрғақ тұздалған және сулап тұздалған ішек шикізаты тасымалдауға берік, ақпайтын кеспекте ұсынылады.
      698. Мүйіздер, тұяқтар мен сүйектер тасымалдауға жұмсақ бөліктерінен, кірден тазартылып және кептіріліп, жұмсақ бумада беріледі. Кептірілмеген мүйіздер, тұяқтар мен сүйектер тасымалдауға қабылданбайды.
      Мүйіздерді, тұяқтар мен сүйектерді ыдыссыз меншікті немесе жалға алынған жабық вагондарда немесе контейнерлерде тасымалдауға рұқсат етіледі.
      Жұмсақ тіннен тазартылған шикі мүйіздерді, тұяқтар мен сүйектерді мұздатылған күйінде сыртқы ауаның температурасы минус
5 ^о С-тан жоғары емес қысқы мезгілде жабық вагондарда тасымалдауға жүк алушының мұндай тасымалдауға келісуі жағдайында рұқсат етіледі. Мұндай жағдайда жүк жөнелтуші жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында "Шикі сүйектерді (мүйіздерді, тұяқтарды) мұздатылған күйінде тасымалдау жүк алушымен келісілді" деген белгі қояды.
      Ас және шұжық сүйектері тек қатты ыдыста (жәшіктер, кеспектер) тасымалданады.
      Сүйектерді тасымалдауға арналған ветеринарлық куәлікте (сертификатта) оның қайдан шыққаны (ас, шұжық, дала) көрсетіледі.
      Ас және шұжық сүйектерін даланікімен бірге тасымалдауға жол берілмейді.
      Дала сүйектерін ұсақ жөнелтулермен тасымалдауға жол берілмейді.
      Жалпы пайдаланудағы орындарда дала сүйектерін, мүйіздері мен тұяқтарын вагондарға тиеуге, олардан түсіруге және сақтауға рұқсат берілмейді. Бұл жүкті Мемветқызмет органының өкілі көрсеткен орындарда тікелей автокөліктен вагондарға және вагондардан автокөлікке тиеу және түсіру жүргізіледі.
       Ескерту. 698-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      699. Мал шикізатын тағам өнімдерімен, жануарларға арналған жемдермен, металл бұйымдармен, бояйтын, және буға айналатын заттармен, жеке (тұрмыстық) қажеттіліктерге арналған жүктермен бірге, соның ішінде ұсақ жөнелтулермен тасымалдауға жол берілмейді. Тағамдық шикізатты техникалық мал шикізатымен бірге тасымалдауға жол берілмейді.
      Сібірлік күйдіргіге зерттеуге жатпайтын бағалы аң терісі мен тері шикізатын қоспағанда, мал шикізатын контейнерлерде (меншікті және жалға алынғандардан басқасы) тасымалдауға рұқсат етілмейді.
      700. Техникалық мал шикізатын және жемдерді ұсақ жөнелтулермен тасымалдау осы пунктте көрсетілген қосымша шарттарды сақтай отырып, ұсақ жөнелтулермен жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес жүргізіледі:
      1) былғары, тері шикізаты, бағалы аң терісі, жүн, қылшық, қыл, қауырсын, түбіт, ішек шикізаты, несеп қуықтары, мүйіздер, тұяқтар, сүйектер (ас, шұжық), шел мен былғары шикізатының қиындылары тасымалдауға буып-түйілген күйде ұсақ жөнелтулермен ұсынылады;
      2) жүн, қылшық, қыл, қауырсын және түбіт тасымалдауға жәшіктерде немесе жұмсақ бумаларда ұсақ жөнелтулермен, ал мүйіздер мен тұяқтар - тек қатты ыдыста ұсынылады;
      3) тері қиындылары мен шелді ұсақ жөнелтулермен тасымалдауға тек олар ақпайтын кеспектерге салынған жағдайда ғана рұқсат етіледі.
      701. Вагондар мал өнімдері мен шикізатын тасымалдағаннан кейін, сондай-ақ ет пен ет өнімдерін тасымалдауға арналған вагондар ветеринарлық-санитарлық өңдеуге жатады.
      Вагондарды ветеринарлық-санитарлық өңдеу санатын Мемветқызмет органының өкілі белгілейді, ол өңдеуге жіберілетінін көрсете отырып әрбір вагонға белгіленген нысанда ветеринарлық тағайындау береді.
      Вагондарды ветеринарлық-санитарлық өңдеу жүк алушылардың есебінен тасымалдаушының немесе жүк алушының құралдарымен жүргізіледі.
       Ескерту. 701-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

&1. Карантин жарияланған аймақтардан шығатын
өсімдік өнімдерін тасымалдау

      702. Карантиндік зиянкестерді және өсімдіктер мен арамшөптердің ауруларын қоздырғыштарын (бұдан әрі - карантин объектілері) жұқтырушы болуы мүмкін фитосанитариялық бақылауға жататын жүктерді, соның ішінде өсімдік өнімдері мен басқа да карантиндегі материалдарды (бұдан әрі - карантиндегі жүктер) карантин салынған аумақтардан Қазақстан Республикасының шектерінде тасымалдауға тек жүк жөнелтуші карантиндегі жүктерді тиеп жөнелту орындарында өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті органдары берген жүктерде карантиндік организмдердің жоқтығын растайтын сертификатты берген жағдайда ғана рұқсат етіледі. Өсімдіктер карантині бойынша фитосанитариялық бақылауға алынатын карантинге жатқызылатын негізгі өнімнің номенклатурасы Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2002 жылғы 30 мамырдағы N 166 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде N 1898 тіркелген).
      703. Өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекция органдарынан карантинге жатқызылған аймақтарды, сондай-ақ тасып әкетуге шектеулер енгізілген карантиндегі жүктер тізбесін жариялау туралы ресми хабарлама алғаннан кейін, өзінің қызмет ауданында осындай аумақ бар тасымалдаушы бұл туралы дереу белгіленген тәртіппен хабарлайды. Темір жол станцияларындағы (бұдан әрі - станциялар) барлық жүктерді қабылдау пункттерінде көрнекті жерлерде тасымалдауға карантиндегі қандай жүктердің түрлері сертификатсыз қабылданбайтындары көрсетілген хабарландырулар ілінеді.
      704. Бір вагонда, контейнерде жүктің бірнеше жөнелтілімдері (топтамалары) болған кезде әрбір вагонға, контейнерге немесе карантиндегі жүктің әрбір жөнелтіліміне (топтамасына) сертификат (ветеринарлық куәліктің нысаны "Ветеринария саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2002 жылғы 15 қарашадағы N 372 бұйрығымен бекітілген, N  2087 тіркелген) ұсынылады. Сертификаттың бір данасы тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екінші данасы жөнелту станциясында қалады және қатаң есептілік құжаты ретінде сақталады. Жүк жөнелтуші жүк қағазына сертификаттың нөмірі мен берілген датасын көрсете отырып, оның қоса берілгені туралы белгі енгізеді.
      Мөрсіз және қол қойылмаған, түзетулермен және қолмен түзетулермен сертификаттар, сертификаттардың көшірмелері, сондай-ақ жүктің атауы нақты ұсынылғанға сәйкес келмейтін сертификаттар бойынша жүк тасымалдауға қабылданбайды.
      Сертификат карантиндік сертификатта көрсетілген мерзім ішінде жүк тиеу станциясына ұсыну үшін жарамды. Вагонға, контейнерге тиелген жүкке берілген сертификаттың қолданыс мерзімі шектелмейді.
      705. Жүк жөнелтуші карантиндегі жүктерді тасымалдауға тек сертификатта көрсетілген станциялар мен жүк алушылардың адрестеріне ғана ұсынады. Карантиндегі жүктердің адрестерін өзгертуге адресті өзгертуге өтінім берушінің өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекция органының мұндай адресті өзгертуге келісімін (жаңа сертификат) берген ерекше жағдайда ғана рұқсат етіледі.
      706. Жүк жөнелтушінің карантинде деп жарияланған аймақтардан келіп түскен карантиндегі жүктерді түсіруі өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекция органының рұқсатымен ғана жүргізіледі.
      707. Карантиндегі жүктерді түсіргеннен кейін жүк алушы вагондарды, контейнерлерді тазалауды жүргізеді, ал жүк қалдықтары мен қоқыстарды өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың нұсқауы бойынша осы үшін арнайы бөлінген орындарда жояды.
      Қажет жағдайларда вагондар, контейнерлер карантиндік жүктері түсірілгеннен кейін өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың жазбаша өкіміне (карантиндік фитосанитариялық бақылау акті) сәйкес зарарсыздандыруға жатады. Жүктер мен көлік құралдарын зарарсыздандыруды өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекция органдары жүргізеді.
      Ауру жұққан карантиндегі жүктер түсірілгеннен кейін вагондарды, контейнерлерді зарарсыздандыру жүргізілгені туралы кейін өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектор карантиндік фитосанитариялық бақылау актісін жасайды, оны жүк алушы станцияға ұсынады.
      708. Карантиндік зиянкестер мен аурулар жұққан өсімдік жүктерін жоюға, темір жол көлігі паркінің карантиндегі жүктері бар вагондары мен қоймаларын карантиндік зарарсыздандыру жүргізілуіне байланысты барлық шығыстарды тиісті жағдайларда жүк жөнелтушімен қайта есеп айырысуға құқықты жүк алушы төлейді.

&2. Карантиннің бақылауындағы импорттық, экспорттық
және транзиттік өсімдік жүктерін тасымалдау

      709. Карантиннің бақылауындағы импорттық өсімдік жүктерін (бұдан әрі - карантиндегі жүктер) тасымалдауға экспорттаушы мемлекеттің (мұндай органдары жоқ мемлекеттерді қоспағанда) өсімдіктер карантинімен байланысты құзыретті мемлекеттік органы бір вагонда, контейнерде жүктің бірнеше жөнелтілімдері (топтамалары) болған кезде әрбір вагонға, контейнерге немесе карантиндегі жүктің әрбір жөнелтіліміне (топтамасына) берген фитосанитариялық сертификат болған кезде ғана рұқсат етіледі. Жекелеген импорттық карантиндегі жүктерді сертификатсыз тасымалдауға Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген жағдайларда ғана рұқсат етіледі.
      710. Карантинге жататын өнімді Қазақстан Республикасына әкелу, сондай-ақ оның транзиті Қазақстан Республикасының мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде жүзеге асырылады және мыналар болуы тиіс:
      1) уәкілетті органның импорттық карантиндік рұқсаттары;
      2) экспорттаушы елдердің ұлттық карантиндік қызметтерінің карантиндік өнімнің әрбір партиясына берген фитосанитариялық сертификаттары.
      Импорттық карантиндік жүктердің мемлекеттік шекара арқылы өткізу пунктінде шекаралық тапсыру станциясына келгені жайындағы әрбір оқиға туралы станция өсімдіктер карантині жөніндегі аумақтық органға хабарлайды, карантиндік жүктерге арналған құжаттарды көрсетеді және бұл жүктерді қарауға береді.
       Ескерту. 710-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
       710-1. Импорттық карантиндік өнім Қазақстан Республикасының аумағы бойынша пломбаланған, жабық немесе изотермиялық, түзік контейнерлерде, герметикалық қаптамаларда, вагондарда тасылады.
       Ескерту. 710-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      711. Карантиндегі жүктерді артық тиеуге кейін өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың рұқсатымен ғана жол беріледі.
      Карантиндік фитосанитариялық бақылау бойынша операцияларды жүзеге асыру кезінде станция жұмысының технологиялық процесінде көзделген поезды өңдеуге кететін уақыт нормасынан асып кетуге жол берілмейді.
       Ескерту. 711-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      712. Өсімдіктер карантині жөніндегі шекаралық пункттердің мемлекеттік инспекторлары тексеру және зертханалық талдау немесе сараптама жүргізу үшін карантиндегі жүктердің үлгілерін іріктеп алған жағдайда олар акт ресімдейді, ол шекаралық беру станциясы мен кедендік орган, тасымалдаушының өкілдерінің қатысуымен жасалады. Акт даналарының біреуі тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екіншісі - үлгілерді алу жүргізілген станцияның істерінде сақталады.
       Ескерту. 712-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      713. Шекаралық беру станциясында мемлекеттік шекара арқылы өткізу пунктінде карантиндік объектілерден ауру жұқтырған жүктер анықталған кезде өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектор қажет жағдайда орындауға міндетті карантиндік іс-шаралар белгілейді.
      Міндетті карантиндік шараларды орындау кезінде вагонның, контейнердің кідіртілуі тасымалдаушы өкілінің және өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың қатысуымен станция өкілі іс-шаралардың басталуы мен аяқталуын көрсетумен жалпы нысандағы акті жасай отырып, ресімдейді. Жалпы нысандағы актінің бір данасы жүк алушыға көрсету үшін тасымалдау құжаттарына қоса беріледі.
       Ескерту. 713-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      714. Шекаралық беру станциясында мемлекеттік шекара арқылы өткізу пунктінде жүктер мен көлік құралдарын залалсыздандыруды және зарарсыздандыруды өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекция органы жүргізеді.
      715. Жүк алушы импорттық және транзиттік карантиндегі жүктерді түсіргеннен кейін вагондар мен контейнерлерді қалдықтарды жоя отырып мұқият тазалайды, ал қажет жағдайларда өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың жазбаша өкіміне сәйкес жуады.
      716. Карантиндік объектілер табылған карантиндік өнім қайтарылуы, зарарсыздануы, карантиндік арам шөптерден тазартылуы немесе техникалық өңделуі тиіс. Карантиндік өнімді қайтарумен, зарарсызданумен, тазартумен немесе техникалық өңдеумен байланысты шығыстарды жүк иелері төлейді.
      Егер карантиндік объектілер жұққан карантиндік өнімнің зарарсыздануы, тазалануы немесе қайта өңделуі мүмкін болмаса, онда мұндай өнім алынып тасталуға немесе "Карантиндік объектілермен залалдаған, залалсыздандыруға немесе қайта өңдеуге келмейтін карантинге жатқызылған өнімді (жүктерді) алу және жою жөніндегі ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің міндетін атқарушының 2006 жылғы 18 шілдедегі N 465 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2006 жылғы 5 қыркүйекте N 4370 тіркелген) (бұдан әрі – Карантиндік объектілермен залалдаған, залалсыздандыруға немесе қайта өңдеуге келмейтін карантинге жатқызылған өнімді (жүктерді) алу және жою жөніндегі ереже) белгіленген тәртіппен жойылуға жатады.
      Карантиндік объектілер жұққан, ерекше ғылыми немесе өзгеше құндылығы бар тұқымдар және отырғызу материалы олардың иелерінің өтінішімен интродукциялық-карантиндік тұқымбақтарға тексеру үшін берілуі мүмкін. Карантиндік объектілерден зарарсыздану жойылғаннан кейін тұқымдар мен отырғызу материалы олардың иесіне қайтарылады.
      Карантиндік өнімді алып тастауды өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектор жүзеге асырады, ол жайында Карантиндік объектілермен залалдаған, залалсыздандыруға немесе қайта өңдеуге келмейтін карантинге жатқызылған өнімді (жүктерді) алу және жою жөніндегі ережесімен бекітілген нысан бойынша алып тастау актісі жасалады.
      Өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектор импорттық карантиндік жүкті алып тастау, жою, зарарсыздандыру, қайтару туралы карантиндік фитосанитариялық актіні жасайды. Актінің бір данасы кеден органына, екіншісі – станция әкімшілігіне тапсырылады.
       Ескерту. 716-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      717. Экспортқа жіберілген карантиндегі жүктерді, оларды шекаралық беру станциясында мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерінде қайта тиеусіз тасымалдауға қабылдауға, жүк жөнелтуші бір вагонда, контейнерде жүктің бірнеше жөнелтілімдері (топтамалары) болған кезде әрбір вагонға, контейнерге немесе карантиндегі жүктің әрбір жөнелтіліміне (топтамасына) өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекция органдары берген фитосанитариялық сертификатты және импорттаушы елдердің карантиндік рұқсаттарын берген жағдайда жол беріледі.
      718. Шекаралық беру станциясында, теңіз, өзен кемежайларында мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерінде вагондарға қайта тиеу арқылы экспортқа жіберілген карантиндегі жүктерді тасымалдауға қабылдау кезінде жүк жөнелтуші карантиндік сертификат ұсынады.
      719. Жүк жөнелтуші карантиндегі жүктерді экспортқа тасымалдау кезінде Халықаралық теміржолдық жүк қатынасы туралы келісімнің (ХЖҚК) теміржолдық жүк қағазына, "Жөнелтушінің қосып берген құжаттары" бағанында оның нөмірі мен берілген датасын көрсете отырып, фитосанитариялық (карантиндік) сертификатты қоса береді.
      720. Карантиндегі жүктері бар вагондар мен контейнерлердің зақымдалғаны, бұл жүктердің жоғалған іздері анықталған барлық жағдайларда тасымалдаушы немесе станция әкімшілігі бұл туралы өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекцияның жергілікті органдарына дереу хабарлайды.

27-тарау. АКТІЛЕР ЖАСАУ

      721. Тасымалдауға қабылданған жүктердің коммерциялық актілерін тасымалдаушы келесі жағдайларды куәландыру үшін жасайды:
      жүктің атауының, массасының, орындары санының тасымалдау құжатында көрсетілген деректерге сәйкес келмеуі;
      жүктің зақымдануы (бүлінуі);
      жүктің тасымалдау құжаттарынсыз, сондай-ақ тасымалдау құжаттарының жүксіз екендігін анықтау;
      тергеу органдарының ұрланған жүкті тасымалдаушыға қайтаруы;
      тасымалдаушының жүкті беру туралы құжаттарды ресімдегеннен кейін 24 сағаттың ішінде жүкті кірме жолға бермеуі кезінде - жүк алушының талабы бойынша ғана жасалады.
       Ескерту. 721-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      722. Жүк алушының жазбаша өтінішімен тасымалдаушы онымен жасалған шарттың негізінде жүктің жай-күйін, массасын, орындар санын тексеруге қатысады және қажет жағдайларда осы Ережеге сәйкес коммерциялық актіні жасайды.
       Ескерту. 722-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      723. Мынадай жағдайларда тасымалдаушы коммерциялық актіні жасайды:
      жүктерді жалпы пайдаланым орындарына түсіргенде – түсірілген күні;
      жүктерді клиенттің кірме жолдарына түсіргенде – жүктер түсірілген күні, бұл ретте жүктерді тексеру түсіру барысында немесе жүктер тікелей түсіріліп болған соң жүргізіледі;
      жүктердің сапары барысында – коммерциялық актімен ресімделуге тиіс жағдайлар анықталған күні.
      Осы тармақта көрсетілген мерзімдерде коммерциялық актіні жасау мүмкін болмаған жағдайда, ол келесі 24 сағаттан кешіктірілмей жасалады.
       Ескерту. 723-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      724. Коммерциялық актідегі деректер тасымалдау құжаттары, жүктерді вагондық және тауарлық таразыларда қайта өлшеу кітаптары және олар бойынша жүктерді салыстырып тексеру жүргізілген басқа құжаттар негізінде көрсетіледі.
      725. Тез бұзылатын жүктерді тасымалдау кезінде коммерциялық акт жасалған жағдайда, коммерциялық актінің бірінші данасына сапа сертификатының тиісті түрде расталған көшірмесі немесе лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты көрсетілген тасымалдаушы өкілінің түпнұсқалық құжатының негізінде жасалған сапа туралы куәлік қоса беріледі.
      Қызмет көрсетуші бригадамен бірге жол жүретін эндокриндік шикізатты (бұдан әрі – АРВ-Э) тасымалдауға арналған рефрижераторлық секцияларда, контейнерлерде, автономдық рефрижераторлық вагондарда тасымалданатын тез бұзылатын жүктердің бұзылғаны туралы коммерциялық актіні жасау кезінде, коммерциялық актінің бірінші данасына АРВ-Э, рефрижераторлық секцияға, контейнерге қызмет көрсететін бригаданың басшысы және лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты көрсетілген тасымалдаушының өкілі қол қойған және станцияның мөртабанымен расталған, жұмыс журналынан (ВУ-25 нысандағы) алынған сапар барысындағы температуралық режим туралы үзінді көшірме қоса беріледі. Бұл ретте коммерциялық актіде АРВ-Э, рефрижераторлық секциядағы, контейнердегі приборлардың көрсетулері бойынша түсіру алдындағы АРВ-Э, рефрижераторлық секциядағы, контейнердегі ауа температурасы көрсетіледі.
      Мемлекеттік ветеринарлық қадағалаудың бақылауындағы жануарларды және жүктерді тасымалдау кезінде коммерциялық акті жасалған жағдайда, коммерциялық актінің бірінші данасына ветеринарлық куәліктің (сертификаттың) көшірмесі қоса беріледі.
      Карантиндік жүктерді тасымалдау кезінде коммерциялық акті жасалған жағдайда, коммерциялық актінің бірінші данасына жүктерде карантиндік организмдердің жоқтығын растайтын сертификаттың көшірмесі қоса беріледі.
       Ескерту. 725-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      726. Тасымалдаушы өкілінің қатысуымен ақтара немесе үйіле тасымалданған және бір жүк жөнелтушіден бір жүк алушының адресіне түзу вагондарда жоғалған белгілерсіз келген бір текті вагондарды беру, осындай жүктердің табиғи кемулері мен масса нетто өлшемдерінің қателіктері нормасынан асып түсетін жетіспеушілік жағдайлары, сондай-ақ аталған күнтізбелік тәуліктердегі тексеру кезінде жекелеген жөнелтулермен тасымалданған, осындай жүктерге қатысты табылған нетто массасы өлшемдерінің қателіктерін ескере отырып, жөнелту станциясына белгіленген жүктер массасы мен тағайындау станциясына белгіленген жүктер массасы арасындағы айырмашылықты құрайтын ысырапшылдық жағдайлары кезінде бір коммерциялық актімен ресімделеді.
      727. Шығынға ұшырау белгілері жоқ, жарамды вагондарда бір жүкжөнелтушіден бір жүк алушының атына келген, ақтарып тиеп, үйіп тиеп немесе құйып тиеп, сапар барысында аударып немесе ауыстырып тиеп тасымалданатын жүктерді тасымалдаушы өкілінің қатысуымен беру кезінде, бір коммерциялық актімен бір мезгілде берілген жүктердің бүкіл партиясын тексеру нәтижелері бойынша анықталған кем шығу немесе артық болу оқиғалары ресімделеді.
      Коммерциялық актіде әрбір жөнелтілім бойынша вагонның нөмірі, вагонның түрі, бекіту-пломбалау құрылғыларының саны және бекіту-пломбалау құрылғыларына жазылған ақпарат, тасымалдау құжаттарында көрсетілген және қолда бар жүк орындарының саны мен массасы көрсетіледі.
      Вагон таразыларында жүктің массасы анықталған жағдайда, коммерциялық актіге қоса берілетін тізбеде вагонның брутто массасы, ыдысының массасы (трафареттегі немесе таразыда тексерілген) және нетто массасы көрсетіледі. Тізбеге коммерциялық актіге қол қойған тұлғалар қол қояды.
       Ескерту. 727-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      728. Коммерциялық актілерді тасымалдаушы, осы Ережеде типографиялық нөмірі бар бланкіде үш данада жасайды және қолмен түзетусіз, тазартусыз немесе қандай да бір түзетулерсіз компьютермен немесе баспа машинкасымен толтырады. Тасымалдаушы жүктердің артық массасына коммерциялық актіге сәйкес жүкжөнелтушіге, жүк алушыға келтірілген шығындардың орнын толтырумен байланысты шешім қабылдайды. Әрбір коммерциялық актіге станцияның жолдық мөртабаны және тасымалдаушының атауы қойылады.
      Коммерциялық актінің бірінші данасын тасымалдаушы, оны жасауға негіз болған жағдайларды тексеру үшін пайдаланады.
      Коммерциялық актінің екінші данасы:
      1) жүк алушыға оның талап етуі бойынша беріледі, егер коммерциялық акт тағайындау станциясында жасалса;
      2) егер коммерциялық акт жөнелту станциясында немесе жол бойындағы станцияда жасалса, жүкқұжатқа қоса беріледі және тағайындау станциясына дейін барады.
      Коммерциялық актінің жасалғаны туралы жүкқұжаттың артқы жақ бетінде "Тасымалдаушының белгілері" бағанында коммерциялық актінің нөмірі, күні және оның жасалу себептері көрсетілген, белгі қойылады. Бұл жазба тасымалдаушы өкілінің қолымен және коммерциялық акт жасаған станцияның мөртабанымен расталады.
      Коммерциялық актінің үшінші данасы тасымалдаушыда, оны жасаған станцияда сақталады.
       Ескерту. 728-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      729. Тасымалдардың электрондық досьесін (ТЭД) пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде коммерциялық актілер электронды коммерциялық актінің қағаз көшірмелерін беріп немесе бермей электрондық құжаттама түрінде жасалады. Тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне хабарлар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-нің жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
      Жүктің ТЭД-тің сүйемелдеуімен қағазсыз технология бойынша жол жүруі кезінде жөнелту станциясында немесе жолай станцияда жасалған коммерциялық акт жүкке электрондық түрде тағайындалған станциясына дейін еріп барады. Электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге ТЭД бойынша жүктің жол жүруі кезінде оларға оны ашқан станцияның күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылған электрондық коммерциялық актінің қағаз көшірмесі қоса беріледі.
      730. Коммерциялық актінің жол бойындағы станцияда жасалғаны туралы жүкқұжатта белгі болған жағдайларда, ал жүкпен бірге келген тасымалдау құжаттарында ол болмаған жағдайда, коммерциялық акт жүкті беру нәтижелері бойынша тағайындау станциясында жасалады. Жүкті беру сәтінде жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актінің болмауы (жүкқұжатта тиісті белгінің болуы немесе болмауына қарамастан), оны  мойындамауға себеп болып табылмайды.
      Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актіде бар мәліметтер мен жүкті тексеру мәліметтері сәйкес келген жағдайда, тағайындау станциясында тасымалдаушы жаңа коммерциялық акт жасамайды. Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актінің "Ж" бөлімінде мынадай мазмұндағы белгі жасалады: ""____________ " берген жүкті тексеру кезінде осы коммерциялық актімен айырмашылық болған жоқ". Мұндай белгі станцияның жолдық мөртабанымен және жүк алушы мен тасымалдаушының қолдарымен расталады. Коммерциялық акт сақталмайтын жүк тасымалдарына жасалған коммерциялық актілерді есепке алу кітабында тіркеледі. Коммерциялық актілерді есепке алу кітабындағы реттік тіркеу нөмірі коммерциялық актіге көшіріледі және осы актінің баспаханалық нөмірінің астына қойылады, жүк алушыға оның талап етуі бойынша беріледі.
      Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық акт жүк алушыға берілген жағдайда, оның көшірмесі тағайындау станциясының істерінде сақталады.
      Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актіде бар мәліметтер мен тағайындау станциясындағы жүкті тексеру мәліметтері сәйкес келмеген кезде, коммерциялық акт жасалады. Бұл ретте белгіленген жүк тасымалдау ережелерін жүкжөнелтуші сақтамау фактілері тіркелген коммерциялық актілерден басқа, тағайындау станциясында жүк алушыға жол бойындағы станцияларда жасалған коммерциялық актілер берілмейді.
      Сапар барысында немесе тағайындау станциясында коммерциялық акт жасалған жағдайда және сонымен қатар жүк жүкжөнелтушінің жарамды бекіту-пломбалау құрылғылары бар вагонында немесе ашық жылжымалы құрамға дұрыс тиелген күйде келсе, бұл жүкжөнелтушінің жауапкершілігін көрсетеді, онда тағайындау станциясы жүкті беру кезінде өздері жасалған коммерциялық актіге қарамастан жүк алушыға жол бойындағы станцияның түпнұсқалық коммерциялық актісін береді.
       Ескерту. 730-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      731. Зақымданған орындарға, ыдысқа және жүктердің сапасына сараптама жасау осы Ережеге сәйкес жүргізіледі. Жүргізілген сараптама туралы коммерциялық актінің "Е" бөлімінде белгі қойылады.
       Ескерту. 731-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      732. Осы Ережеде көзделген мерзімдерде коммерциялық акт жасалып, оған тағайындау станциясында жүк алушы (коммерциялық актіге қол қою құқығына берілген сенімхат бойынша) мен тасымалдаушының өкілі қол қояды. Жүк түсірілген күні жүкті өлшеуге қатыспаған қабылдап тапсырушы вагон ыдысын тексерген жағдайда, коммерциялық актінің "Д" бөлімінде жүкті өлшеуге және вагон ыдысын тексеруге қатысқан қабылдап-тапсырушылардың тектері көрсетіледі. Коммерциялық актіге вагон ыдысын тексерген қабылдап тапсырушы қол қояды.
      Коммерциялық актіге қол қоюшы тұлғалар оның мазмұнымен келіспеген кезде өз пікірін білдіруі мүмкін.
       Ескерту. 732-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      733. Тиеу пунктінің (жүкжөнелтушінің) зақымданбаған бекіту-пломбалау құрылғылары бар жарамды вагондары келген кезде, жүк алушының жазбаша хаты бойынша тасымалдаушы коммерциялық актіні жасаған кезде (шартқа сәйкес), вагондардан алынған бекіту-пломбалау құрылғылары вагондар мен контейнерлерді пломбалау ережелерінде көзделген тәртіппен коммерциялық актіге қоса беріледі және талап және талап-қуыным мерзімі өткеннен кейін 6 айда өшіріледі (жойылады).
       Ескерту. 733-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      734. Тасымалдаушы жүк алушының талап етуі бойынша үш күн ішінде коммерциялық актіні береді. Жүк алушы талап ете алады:
      1) заңды тұлға-жүкті алуға сенімхатты көрсеткен кезде;
      2) жеке тұлға-төлқұжатты немесе тұлғаны куәландыратын өзге құжатты көрсеткен жағдайда.
      Коммерциялық актіні беру тасымалдаушыда қалған коммерциялық актінің данасына қол қою арқылы жүргізіледі.
       Ескерту. 734-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      735. Тасымалдаушының өкілі станцияға келген жүктің жай-күйіне тексеру жүргізуден, коммерциялық актіге қол қоюдан немесе осы Ережені бұза отырып, актіні ресімдеуден бас тартқаны туралы жүк алушының арызына тасымалдаушы мына мерзімдерде арыздың мәні бойынша дәлелді жауап береді:
      1) тез бүлінетін жүктерге қатысты – бір тәулік ішінде;
      2) басқа жүктерге қатысты – арыз келіп түскен күннен бастап үш тәулік ішінде.
       Ескерту. 735-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      736. Негізгі жөнелтілім бойынша жүктің жетіспей келгеніне жүк алушыға коммерциялық акт берілген болса, онда бұл жүк қосымша құжатпен келген жағдайда, тасымалдаушы жүк алушы негізгі жөнелтілім бойынша жүкқұжатты және оған берілген коммерциялық актіні көрсеткен жағдайда жүкқұжатта және коммерциялық актінің барлық даналарында "Ж" бөлімінде осы жөнелтілім бойынша жетіспейтін жүктің қосымша құжатпен (оның нөмірі көрсетілген) келгені туралы белгі соғылады. Одан басқа, белгіде вагонның нөмірі (вагондардың нөмірлері), қосымшаны ресімдеген станцияның атауы, қосымшаның ресімделу күні және жетіспейтін жүктің берілген күні көрсетіледі.
      Белгі станцияның мөртабанымен және тасымалдаушы өкілінің және жүк алушының қолдарымен расталады.
      Коммерциялық актіде келмеген ретінде көрсетілген жүктің қалған бөлігі келген жағдайда, жүк алушы тасымалдаушыға сақтау үшін коммерциялық актіні қайтарып береді.
       Ескерту. 736-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      737. ТЭД-ті пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде негізгі жөнелтілімде жүктің жетіспеуіне коммерциялық акт тағайындау станциясында электронды коммерциялық актінің қағаз көшірмелерін беру немесе бермеу арқылы электронды құжат түрінде жасалады. Тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне хабар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі. Негізгі жөнелтілімге қосымша құжаттар бойынша жүктің жетіспейтін бөлігі келген кезде коммерциялық актінің және ГУ-27-У-ВЦ нысанды электронды жүк қағазының барлық даналарының қағаз көшірмелеріне (16-қосымша) (коммерциялық акт пен жүк қағазын олардың қағаз көшірмелері түрінде берген жағдайда) "Ж" бөліміне белгілер енгізіледі. Осыған ұқсас белгі электронды коммерциялық актіде де жасалады. Бұл ретте негізгі жөнелтілімнің электронды жүк қағазына қосымша құжат бойынша келген жүк бөлігін беру датасы туралы белгі енгізіледі.
       Ескерту. 737-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      738. Жалпы нысандағы актілерді (42-қосымша) келесі жағдайларды растауға қатысатын тұлғалардың қатысуымен тасымалдаушы жасайды:
      жүкжөнелтуші жүкқұжатқа қоса берген осы Ережеде көзделген құжаттардың жоғалуы;
      вагондардың тағайындау станциясында түсірілуге беруді күтіп кідіртілуі;
      сапар барысында вагондардың, контейнерлердің рұқсат етілген жүк көтергіштігінен асырып тиелгені анықталған жағдайларда;
      жүк алушыға, тармақ иесіне байланысты себептер бойынша және тағайындау немесе жанасу станциясында вагондарды жинаудың техникалық мүмкіндіктері болмауына байланысты тағайындау станциясының оларды қабылдамауы салдарынан аралық станцияларда жүк тиелген вагондардың кідіртілуі;
      жүкжөнелтушіге байланысты себептер бойынша жүктерді тасымалдауға қабылданған өтінімге (жоспарға) сәйкес жүкжөнелтушіге бос вагондарды берудің кідіртілуі;
      жүк алушының, жүкжөнелтушінің оларға тиесілі немесе жалға алынған вагондарды, контейнерлерді қабылдауды кідіртуі;
      жүк алушының құралдарымен жүк түсірілгеннен кейін вагондарды, контейнерлерді жүктің қалдықтарынан және қоқыстан тазартпау (құю пункттерінде немесе жуу-булау станцияларында цистерналар мен бункерлік ашық вагондарда толық төгілмеген жүк қалдықтары байқалған жағдайлардан басқа);
      цистерналар мен бункерлік ашық вагондардың сыртқы беттерін құйғаннан және ағызғаннан кейін тазартпау;
      жүкжөнелтушінің келісімімен тазартылмаған вагондарды тасымалдаушының жүкжөнелтушінің құралдарымен тиеуге беруі;
      вагонда, контейнерде бекіту-пломбалау құрылғыларының болмауы (егер жүкқұжатта немесе вагон парағында олардың вагонда, контейнерде болуы туралы белгі болса);
      бекіту-пломбалау құрылғыларының зақымданғаны немесе ауыстырылғаны (егер бұл ретте оларды куәландыру үшін коммерциялық актілер жасалатын жағдайлар болмаған жағдайда);
      сапар барысында немесе тағайындау станциясында вагондарда, контейнерлерде әдейі зақымдау белгілері жоқ анық емес ақпарат жазылған бекіту-пломбалау құрылғылары байқалған жағдайда (егер оқылатын ақпарат жүкқұжаттағы және вагон парағындағы деректерге сәйкес келсе);
      сапар барысында вагондардың, контейнерлердің бекіту-пломбалау құрылғыларында әдейі зақымдану белгілері жоқ және олардағы ақпарат жүкқұжаттағы және вагон парағындағы деректерге сәйкес келмейтіні анықталған жағдайда;
      жүкжөнелтушінің, жүк алушының кінәсі бойынша вагондарды беруге және әкетуге жіберілген тасымалдаушыға тиесілі локомотивтің кідіртілуі;
       сапар барысында темір жол көлігімен жүктерді жеткізу мерзімдерін есептеу ережелерінде көрсетілген жағдайларда жүктің кідіртілуі;
      сапар барысында қозғалыс қауіпсіздігіне және тасымалданатын жүктердің сақталуына қауіп төндіретін коммерциялық жарамсыздықтары бар вагондар, контейнерлер анықталған жағдайда;
      вагон, контейнер зақымданғанда;
      жүкжөнелтушіге, жүк алушыға, өзге ұйымдарға тиесілі немесе олар жалға алған вагондар мен контейнерлерге тасымалдаушының өздігінен жүк тиеуі;
      жүкжөнелтушінің, жүк алушының, өзге ұйымдардың тасымалдаушыға тиесілі вагондар мен контейнерлерді өздігінен пайдалануы;
      жүк алушы жүктердің тасымалы үшін төлем енгізуден немесе тасымалдаушыға тиесілі өзге төлемдерді төлеуден жалтарған жағдайда жүктерді беруді кідірту;
      тағайындау станциясында әскерилендірілген күзетпен күзетілетін жүктердің жүк алушының кінәсі бойынша кідіртілуі;
      тасымалдаушыға тиесілі локомотивтің кірме жолдарда, жалпы пайдаланым орындарында тиеу, түсіру операцияларының аяқталуын күтіп тоқтап тұруы;
      вагондардың коммерциялық операция жүргізбейтін аралықтарға, бөлек пункттерге (разъездерге, блокқосындарға, басып озу пункттеріне) берілуі және әкетілуі жағдайларында тасымалдаушыға тиесілі локомотивтің тоқтап тұруы;
      комиссиялық беруге келген вагонды немесе контейнерді тасымалдаушының өкілдерінсіз жүк алушының ашуы;
      жүкжөнелтушінің, жүк алушының, өзге ұйымдардың вагонның бұзылғаны туралы актіге, контейнердің зақымданғаны туралы актіге, қабылдап тапсырушының жаднамасына, вагондарды беру және әкету ведомосына, тасымалдау өтінімінің (жоспарының) орындалуын есепке алу карточкасына және темір жол көлігінің жұмыс технологиясында көзделген басқа құжаттарға қол қоюдан бас тарту немесе жалтару. Бұл жағдайларда аталған құжаттарда қол қою көзделген орында нөмірі және жасалу күні көрсетіле отырып, жалпы нысандағы актінің жасалғаны туралы белгі қойылады, оған станциядағы тасымалдаушының өкілі қол қояды және станцияның жолдық мөртабанымен расталады.
      Жалпы нысандағы актілер тараптардың материалдық жауапкершілігі үшін негіз болып табыла алатын жағдайларды куәландыру үшін және басқа жағдайларда жасалады, егер бұл ретте коммерциялық актіні немесе басқа арнайы нысандағы актіні жасау талап етілмесе.
       Ескерту. 738-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      739. Жалпы нысандағы актіні осы Ережелермен белгіленген санда тасымалдаушы жасайды. Жалпы нысандағы актінің әрбір данасында "__________________ станциясы" станцияның жолдық мөрқалыбы қойылады.
       Ескерту. 739-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      740. Жалпы нысандағы акт (42-қосымша) вагонды, контейнерді жөнелту және (немесе) тағайындау станцияларында 3 данада жасалады:
      жалпы нысандағы актінің бірінші данасы жүкжөнелтушіден, жүк алушыдан немесе басқа ұйымдардан айыппұлдарды, алымдарды және (немесе) басқа төлемдерді өндіріп алу үшін тасымалдау құжатына қоса беріледі;
      екінші данасы - жүкжөнелтушіге, жүк алушыға, экспедиторға беріледі (талап ету бойынша);
      үшінші данасы – тасымалдаушыда қалады.
      жүкжөнелтушінің, жүк алушының, өзге ұйымдардың вагонның бұзылғаны туралы актіге, контейнердің зақымданғаны туралы актіге, қабылдап тапсырушының жаднамасына, вагондарды беру және әкету ведомосына, тасымалдау жоспарының орындалуын есепке алу карточкасына қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, жалпы нысандағы акт қол қойылмаған көрсетілген екі жақты құжаттардың екінші данасымен бірге жүкжөнелтушінің, жүк алушының, басқа да ұйымның мекен-жайына тапсырыстық хатпен жіберіледі.
      Хатты жөнелтуге арналған почта түбіртегі хаттың көшірмесімен және қол қойылмаған құжаттың бірінші данасымен және жалпы нысандағы актімен бірге тасымалдаушыда сақталады.
      Жүк жөнелтілгеннен кейін, тасымалдаушы электрондық тасымалдау құжаттарында дұрыс енгізілмеген мәліметтерді байқаған жағдайда, ЭДН-ды пайдалана отырып, тасымалдауды ресімдеу кезінде жалпы нысандағы актіні екі данада жүкжөнелтуші жөнелту станцияларында жасайды. Актіге жүкжөнелтуші және тауар кассирі қол қояды.
      Бұл жағдайда актінің бірінші данасы жүкті тасымалдауға қабылдау туралы түбіртекпен жүкжөнелтушіге беріледі, екінші данасы тасымалдаушыда қалады.
      Акт туралы белгіні тауар кассирі түбіртекке қояды, оның қолымен және станцияның күнтізбелік мөртабанымен расталады. ТЭД түзету тасымалдаушының ААЖ қазіргі жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
       Ескерту. 740-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      741. Жалпы нысандағы акт вагонның, контейнердің сапары барысында станцияларда екі данада:
      1) қозғалыс қауіпсіздігіне немесе жүктердің сақталуына қатер төндіретін коммерциялық ақаулары бар жүк тиелген вагондар, контейнерлер байқалған жағдайда;
      2) автотракторлық техниканың тоналу, жетіспеу және зақымдалу белгілері байқалған жағдайда;
      3) вагонның зақымдануына себеп болған жүк бекітілуінің бұзушылықтары байқалған жағдайда, бұл ретте жүктің зақымдануына (бұзылуына) алып келсе;
      4) тоналу белгілері бар жүк тиелген вагондар, контейнерлер байқалған жағдайда;
      5) осы Ереженің 13-тарауында көрсетілген жеткізу мерзімдері мен жеткізу мерзімдерін есептеу ережелері бұзылған жағдайларда жасалады.
      Бұл ретте, бірінші дана тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екінші дана оны жасаған станциядағы тасымалдаушыда қалады.
       Ескерту. 741-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      742. ТЭД-ті пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде жалпы нысандағы акт жүріп өту станцияларында екі данада жасалады:
      вагонды (вагондар тобын) маршруттық немесе топтық жөнелтімнен ағыту жағдайларында , ағыту себептері көрсетіліп, актінің бір данасы вагон (вагондар тобы) ағытып алынған негізгі жөнелтіммен жіберіледі, екінші данасы ГУ-27-У-ВЦ нысанындағы электрондық жүкқұжатының (16-қосымша) қағаз көшірмесімен бірге тігіліп тасымалдаушыда станцияда қалады. ТЭД-ті түзету тасымалдаушының ААЖ-сының қолданыстағы жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі;
      тасымалдаудан электрондықты алған (ТЭД бойынша жөнелтімнің жүріп өтуін тоқтатқан) кезде, бұл туралы ГУ-27-У-ВЦ нысанындағы электронды жүк құжатының (16-қосымша) қағаз көшірмесінде белгі қойылады – актінің бір данасы ашылған қағаз құжаттарға қоса беріледі және жүкпен бірге жүреді; екіншісі тасымалдаушыда станцияда қалады. ТЭД бойынша жөнелтімнің жүріп өтуі тоқтатылғаны туралы хабар беру тасымалдаушының ААЖ-сының жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
      ТЭД-ті пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде жалпы нысандағы акті электронды жалпы нысандағы актінің қағаз көшірмелерін беру немесе бермеу арқылы электронды құжат түрінде жасалады. Автоматтандырылған ақпараттық жүйеге хабар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
      Жүктің қағазсыз технология бойынша ТЭД-тің ілесуімен жүріп өтуі кезінде жөнелту станциясында немесе жол бойындағы станцияда жасалған жалпы нысандағы акт электронды түрде жүкке тағайындау станциясына дейін ілесіп барады. ТЭД бойынша жүктің электронды тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге жүріп өтуі кезінде оларға оны ашқан станцияның жолдық мөртабанымен куәландырылған, электронды жалпы нысандағы актінің қағаз көшірмесі қоса беріледі .
       Ескерту. 742-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      743. Жалпы нысандағы актіде оны жасауға негіз болған жағдайлар айтылады.
      Егер жүкжөнелтушімен жасасылған шарт бойынша тасымалдаушының люктері, есіктері ашық, жүктерді бекітуге арналған тетіктері алынбаған тазартылмаған бос вагондарды, контейнерлерді жүкжөнелтушінің құралдарымен жүк тиеуге беру көзделсе, онда мұндай вагондар, контейнерлер жүк тиеуге берілген жағдайда жалпы нысандағы акт жасалады. Жалпы нысандағы актіде вагондар, контейнерлер жүк тиеуге жүкжөнелтушінің келісімімен берілгені, сондай-ақ вагондардың, контейнерлердің нөмірлері, сондай-ақ шарттың нөмірі мен оған қол қойылған күн көрсетіледі.
      Егер жалпы нысандағы акті жүкті жеткізу мерзімін ұлғайтуды қажет ететін жағдайларда жүк жүру жолында кідірген жағдайда жасалса, актіде вагондардың, контейнерлердің кідіртілу себебі мен уақыты көрсетіледі.
      Жалпы нысандағы акті жүру жолындағы станцияларда қозғалыс қауіпсіздігіне және тасымалданып отырған жүктің сақталуына қауіп төндіретін коммерциялық жарамсыздық бар вагондар, контейнерлер анықталған жағдайларда жасау кезінде актіде, солардың салдарынан вагон, контейнер комиссиялық тексеруге жөнелтіліп отырған анықталған ақаулықтар, жүкті тексеру нәтижелері, вагон, контейнер шанағының, БПҚ-ның, бұраулардың, есіктердегі және люктердегі бекітпелердің жай-күйі, сондай-ақ вагонның толық тиелуін, жүктің бет жағының біркелкілігін көрсете отырып, жүкті тиеу жағдайы, есікаралық кеңістіктегі қабаттар саны және басқа жағдайлар көрсетіледі.
      Егер жүк атқара тиелсе және қатарлар мен қабаттарды санау мүмкін болмаса, жүктің есікаралық кеңістікте орналастырылуы тиеудің біркелкілігі, жүк орындарының саны, ыдысының ерекше белгілері бойынша сипатталады.
      Автотракторлық техниканы тасымалдау кезінде жалпы нысандағы актіде техниканың зақымдануы, бөлшектер мен тораптарының жетіспеуі, ал қосалқы бөлшектер мен құрал-сайманы бар жекелеген жерлері бұзылған кезде, егер олардың тізімдемесі болмаса, олардың нақты қолда бары көрсетіледі. Талан-таражға салу белгілері болған кезде олар дәл тұрған орны, жүк ойықтарының көлемдері, жүк орындарын буып-түюдің бұзылуы мен басқа жағдайлар көрсетіле отырып егжей-тегжейлі сипатталады. Жалпы нысандағы актіде сондай-ақ жүкке қол жеткізу мүмкіндігін жою тәсілі, вагонға, контейнерге, автотракторлық техникаға салынған БПҚ туралы мәліметтер көрсетіледі.
      Егер вагон станцияға жалпы нысандағы актімен ресімделген коммерциялық ақаулығымен келіп түссе және вагонның (жүктің) жай-күйі актідегі сипатталуымен салыстырғанда өзгермеген болса, жолай жалпы нысандағы акт Коммерциялық жарамсыздықтарды тіркеу кітабына (ГУ-98 нысанындағы) жазылады және жалпы нысандағы акті қайтадан жасалмайды.
      Мыналарды өндіріп алуға негіз болып табылатын жағдайларды куәландыру үшін жасалған жалпы нысандағы актілерде:
      вагондарды, контейнерлерді пайдаланғаны үшін ақыны – вагондардың, контейнерлердің нөмірлерін көрсете отырып, оларды кідірту себебі, кідіртудің басталу мен аяқталу уақыты, вагондарды, контейнерлерді нақты кідірту уақыты көрсетіледі;
      кірме жолдарда және жалпы пайдаланымдағы жерлерде тиеу немесе түсіру жөніндегі операциялардың аяқталуын күтіп тұрған, тасымалдаушыға тиесілі локомотивтің бос тұрғаны үшін төлемді – локомотивті кідірту себебі мен уақыты көрсетіледі;
      вагондарды коммерциялық операцияларды жүргізбейтін аралықтарға, бөлек пункттерге (разъездерге, блокқосындарға, басып озу пункттеріне) берген және алған жағдайларда тасымалдаушыға тиесілі локомотивтің бос тұрып қалғаны үшін ақыны – локомотивті кідірту себебі мен уақыты көрсетіледі;
      әскерилендірілген күзет күзететін жүктің тағайындау станциясында жүк алушының кінәсі бойынша кідіртілуі кезіндегі ақыны – кідіртілген вагондардың, контейнерлердің нөмірлері мен саны және олардың кідіртілу уақыты көрсетіледі.
       Ескерту. 743-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      744. Жалпы нысандағы актіге (42-қосымша) оны жасауға негіз болып табылған жағдайларды куәландыруға қатысатын кем дегенде екі тұлға қолдарын қояды.
      Жүкті ілесіп жүрумен тасымалдау кезінде жалпы нысандағы актіге жүкке ілесіп жүрген тұлға да (жүкжөнелтушінің, жүк алушының жолсерігі, әскерилендірілген күзет қызметкері) қолын қояды.
      Жүру жолындағы станцияда жалпы нысандағы актіні арнайы бөлінген қызметкер оған телефон немесе радиобайланыс арқылы берілген деректердің негізінде ресімдеген жағдайларда, тасымалдау құжатына қоса берілген жалпы нысандағы актінің бірінші данасына оны жасаған тұлға қарап тексеруді жүргізген қызметкерлердің тектерін, аты-жөндері мен лауазымдарын көрсете отырып, қолын қояды. Жалпы нысандағы актінің екінші данасына белгіленген тәртіппен онда көрсетілген барлық тұлғалар қолдарын қояды. Жалпы нысандағы актіде көрсетілген тұлғалар актіге қолдарын қояды және оның мазмұнымен келіспеген жағдайда өзінің пікірін айтуға құқылы.
      Жүкжөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйымдардың өкілі жалпы нысандағы актіге қолдарын қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда жалпы нысандағы актіде оның осы актіге қол қоюдан бас тартқаны немесе жалтарғаны туралы белгі қойылады. Бұл белгі екінші рет жалпы нысандағы актіні жасауға қатысқан тұлғалардың қолдарымен куәландырылады .
       Ескерту. 744-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      745. Вагонның, контейнердің техникалық жарамсыздығы себебі бойынша ағуы, бүлінуі немесе сулануы анықталған жағдайларда коммерциялық актіден басқа вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы акті (43-қосымша) жасалады.
      Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы акті екі данада жасалады. Актінің бірінші данасы коммерциялық актінің бірінші данасына қоса беріледі, екіншісі тасымалдаушыда қалады.
      Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы акті вагонның, контейнердің жарамсыздығы анықталған күні және коммерциялық акті жасалған күннен кешіктірілмей жасалады. Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы актіде жарамсыздықтың сипаты мен оның қайдан шыққаны міндетті түрде көрсетіледі.
       Ескерту. 745-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      746. Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы актіге пайдалану вагон депосының шебері немесе вагондарды, контейнерлерді қарап тексеруші және тасымалдаушының өкілі қол қояды.
       Ескерту. 746-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      747. ТЭД-ті пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде вагонның, контейнердің техникалық жағдайы туралы акт электронды актінің қағаз көшірмелерін беру немесе бермеу арқылы электронды құжат түрінде жасалады. Тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне хабар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
    Жүктің қағазсыз технология бойынша ТЭД-тің сүйемелдеуімен жүріп өтуі кезінде жөнелту станциясында немесе жолай станцияда жасалған вагонның немесе контейнердің техникалық жағдайы туралы акт электронды түрде жүкке тағайындалған станциясына дейін ілесіп барады. ТЭД бойынша жүктің электронды тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге жүріп өтуі кезінде оларға оны ашқан станцияның күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылған, вагонның немесе контейнердің техникалық жағдайы туралы электронды актінің қағаз көшірмесі қосып беріледі.
      Ескерту. 747-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен).

&1. Шекаралық, кедендік, санитариялық,
фитопатологиялық және басқа бақылау мен тексеру
түрлерін жүргізу үшін вагонды, контейнерді,
автомобильді, тракторды немесе басқа өздігінен
жүретін машинаны ашу актісін жасау

      748. Станцияда ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын вагонды, контейнерді, сондай-ақ автомобильді, тракторды және басқа өздігінен жүретін машинаны шекаралық бақылауды, кедендік тексеруді, санитариялық, ветеринариялық, фитопатологиялық және басқа бақылау мен тексеру түрлерін жүргізу үшін вагонды, контейнерді ашу актісі жасалады (43-қосымша).
      749. Вагонды, контейнерді ашу актісі үш данада жасалады:
      бірінші данасы тасымалдау құжатына қоса беріледі және жүкпен бірге жүк алушыға беру үшін тағайындау станциясына дейін жүкпен бірге ілесіп барады ;
      екінші данасы оның талабы бойынша вагонды, контейнерді ашу жүргізілген мемлекеттік органның өкіліне оның вагонға, контейнерге, автомобильге, тракторға және басқа өздігінен жүретін машинаға қайта орнатылған БПҚ-ның құнын өтеуі үшін (БПҚ-ны тасымалдаушы орнатқан жағдайда) беріледі;
      үшінші данасы вагоннан, контейнерден алынған БПҚ-мен бірге тасымалдаушыда акті жасалған станцияда қалады.
      Вагонды, контейнерді ашу актісін жасаған станцияда жүк қағазының сырт жағындағы "Тасымалдаушының белгілері" бағанына немесе қосымша жеткізу жол ведомосында жүк атауының астында тасымалдаушының өкілі вагонды, контейнерді ашу актісі жасалғаны туралы белгі қояды. Белгі актіні жасаған қызметкердің қолымен және станцияның күнтізбелік мөртабанымен куәландырылады .
       Ескерту. 749-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      750. Вагонды, контейнерді ашу актісінде бақылау мен тексеруден кейін вагоннан, контейнерден алынған және салынған БПҚ туралы мәліметтер, соның ішінде: БПҚ-ны кім орнатқаны (кедендік не болмаса басқа мемлекеттік бақылау органы), сондай-ақ бақылау белгілері мен БПҚ-ның үлгісі көрсетіледі . Актіге вагонды, контейнерді ашуды жүргізген тасымалдаушының станциядағы өкілі, шекаралық, кедендік және басқа мемлекеттік бақылау органдарының өкілдері қолдарын қояды және станцияның күнтізбелік мөртабанымен куәландырылады .
       Ескерту. 750-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      751. ТЭД-ті пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде вагонды немесе контейнерді ашу туралы акт электронды актінің қағаз көшірмелерін беру немесе бермеу арқылы электронды құжат түрінде жасалады. Тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне хабар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
      Жүктің қағазсыз технология бойынша ТЭД-тің ілесуімен жүріп өтуі кезінде жөнелту станциясында немесе жолай станцияда жасалған вагонды немесе контейнерді ашу туралы акт электронды түрде жүкке тағайындалған станциясына дейін ілесіп барады. ТЭД бойынша жүктің электронды тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге жүріп өтуі кезінде оларға оны басып шығарған станцияның күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылған, вагонды немесе контейнерді ашу электронды актісінің қағаз көшірмесі қоса беріледі.

&2. Вагонның зақымдалғаны туралы акт жасау

      752. Вагонның зақымдалғаны туралы актіні (43-қосымша) вагонның зақымдалған барлық жағдайларында вагондарды қарап тексеруші, пайдалану вагон депосының шебері немесе тасымалдаушының өкілі жасайды. Соның ішінде вагонның бекіту құрылғыларының немесе күрделі, деполық, ағымдық (ағытып, ағытусыз) жөндеуге немесе вагонды мүкәммалдан шығаруға жататын БПҚ-ны орнатуға арналған құрылғылардың зақымдалуы, сондай-ақ соқтығысу және вагонның доңғалақ жұбының рельстен шығуы кезінде. Вагонның доңғалақ жұбының рельстен шығуы кезінде вагонның зақымдалғаны туралы акті барлық жағдайларда, соның ішінде вагонның зақымдалуы болмаған кезде де жасалады.
       Ескерту. 752-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      753. Вагонның зақымдалғаны туралы акт вагонға зақым келтірген тасымалдаушыдан, жүк жөнелтушіден, жүк алушыдан, басқа ұйымнан оның зақымдалғаны үшін айыппұл өндіріп алуға және тасымалдаушының, жүк жөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйымның вагонның зақымдалуы салдарынан шеккен шығындарының орнын толтыруға негіз болып табылады.
      754. Вагонның зақымдалғаны туралы актіні вагонға зақым келтірген жүкжөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйымның өкілінің қатысуымен вагондарды қарап тексеруші немесе вагон депосының шебері, ал вагондарды қарап тексеруші немесе вагон депосының шебері болмаған кезде пайдалану депосының басшысы жасайды. Егер вагонның зақымдалуы соқтығысу немесе рельстен шығу салдарынан болса, вагонның зақымдалғаны туралы актіні тасымалдаушының тасымалдау бөлімшесінің қауіпсіздік жөніндегі бас ревизорының немесе тасымалдау бөлімшесінің вагон шаруашылығы жөніндегі ревизорының қатысуымен жасалады. Рефрижераторлық секция, АРВ-Э вагондарының немесе олардың арнайы жабдығының зақымдалуы кезінде вагонның зақымдалғаны туралы актіні учаскесінде зақымдалу болған пайдалану вагон депосының бастығы (бастығының орынбасары) тасымалдау бөлімшесінің бас ревизорымен (тасымалдаушының тасымалдау бөлімшесі болмаған кезде – пайдалану вагон депосының бастығы және рефрижераторлық секцияға, АРВ-Э-ге қызмет көрсететін бригаданың басшысы тағайындаған қызметкермен) бірлесіп жасайды.
       Ескерту. 754-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      755. Вагонның зақымдалғаны туралы актіге оны жасауға қатысқан тұлғалар қолдарын қояды және вагонға зақым келтірген пайдалану вагон депосының және жүкжөнелтушінің, жүк алушының немесе басқа ұйымның қаржы операциялары үшін пайдаланылатын мөрмен расталады. Жүкжөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым вагонның зақымдалғаны туралы актіге қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, осы Ережеге сәйкес жалпы нысандағы акт жасалады. Вагонның зақымдалғаны туралы акт әрбір вагонға жеке оның ағымдық жөндеу көлемінде зақымдалуы кезінде - үш данада, соқтығысу және рельстен шығу кезінде - төрт, жөндеудің жоспарлық түрлері көлемінде зақымдалу кезінде, сондай-ақ вагонды мүкәммалдан шығарған жағдайда - бес данада жасалады. Рефрижераторлық секция, АРВ-Э зақымдалған кезде вагонның зақымдалғаны туралы акт алты данада жасалады. Вагонның зақымдалғаны туралы актінің бірінші данасы вагонға зақым келтірген жүкжөнелтушіге, жүк алушыға немесе басқа ұйымға беріледі, екіншісі вагонға зақым келтіргені үшін ұсынылатын шотқа қосып беріледі, үшіншісі өкілі вагонның зақымдалғаны туралы актіге қол қойған пайдалану вагон депосында сақтауға қалдырылады, төртіншісі бөлімшенің вагон шаруашылығы жөніндегі ревизорына беріледі, бесіншісі вагон ілеспе құжаттарымен жөндеуге жіберілетін зауытқа немесе вагон депосына жіберіледі, алтыншысы тіркелген депосына беру үшін рефрижераторлық секцияға, АРВ-Э-ге қызмет көрсететін бригада басшысына беріледі.
      Жүру жолында вагонның зақымдалғаны туралы акт жүкжөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым өкілінің қатысуынсыз, осы Ережеде көзделгенге қарағанда бір данаға кем мөлшерде жасалады. Жүкжөнелтушіге, жүк алушыға, басқа ұйымдарға тиесілі вагондардың зақымдалуы кезінде вагонның зақымдалғаны туралы актінің қосымша данасы жасалып, ол олардың талап етуі бойынша оларға беріледі. Жүкжөнелтушілер немесе жүк алушылар өкілдерінің ілесіп жүруімен жүк тасымалдау кезінде вагонның зақымдалғаны туралы актіге жүкжөнелтушінің функциясы жүктелген және жүкқұжатта оның өкілеттіктерінің сипаттамасы бар жүкке ілесіп жүрген жолсеріктің қол қоюына жол беріледі .
       Ескерту. 755-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      756. Вагонның зақымдалғаны туралы актіде вагонның зақымдалу себептері мен тізбесі, жұмыс көлемі және қажетті жөндеу түрі, сондай-ақ зақымдалған бөлшектердің және вагонды қалпына келтіру құны көрсетіледі. Сондай-ақ рефрижераторлық секция, АРВ-Э зақымдалған кезде вагонның зақымдалғаны туралы актіде тасымалдаушы мен тіркелген депосы көрсетіледі. Егер вагон соқтығыс, рельстен шығу немесе апат кезінде зақымдалса, онда вагонның зақымдалғаны туралы актіде "Қосымша деректер" жолында: жота арқалықтарының, бойлық бүйірлік швеллерлер мен буферлік білеулердің тік және көлденең жазықтықтағы барынша иілу шамасы, сондай-ақ жөндеуді талап ететін вагон рамасы элементтерінің атауы көрсетіледі.
      757. Вагон соқтығысу, рельстен шығу немесе апат кезінде зақымдалған жағдайларда, вагон қалпына келтіру жұмыстары кезінде қосымша зақым алғанда, пайдалану вагон депосының қызметкері вагонның зақымдалғаны туралы актіге қосымша жасайды. Қосымшада зақымдықтар тізбесі мен оларды тудырған жағдайлар көрсетіледі. Вагонның зақымдалғаны туралы актіге қосымша оны жасау кезінде вагон рамасы коррозиясының болуы, вагонды мүкәммалдан шығаратындай көлем мен мөлшерде тозуы бойынша конструктивтік және басқа да кемшіліктерінің болуы анықталғанда да жасалады. Вагонның зақымдалғаны туралы актіге қосымшаға пайдалану вагон депосының бастығы (бастығының орынбасары), тасымалдау бөлімшесінің қозғалыс қауіпсіздігі жөніндегі бас ревизоры, тасымалдау бөлімшесінің вагон шаруашылығы жөніндегі ревизоры және қалпына келтіру поезының бастығы қолдарын қояды. Вагонның зақымдалғаны туралы актідегі және оған қосымшадағы қойылған қолдар пайдалану вагон депосының қаржы операциялары үшін пайдаланылатын мөрімен расталады. Вагонды жөндеу үшін зауытқа (депоға) жөнелткен кезде вагонның зақымдалғаны туралы актіде зауыттың (депоның) атауы мен жарамсыз вагонды жөндеуге жіберуге ВУ-26М нысанындағы ілеспе парақты жасау күні көрсетіледі .
       Ескерту. 757-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      758. Егер зақымдалған вагонды жүк жөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым жөндеген болса, онда вагонның зақымдалғаны туралы актінің барлық даналарында вагонды жөндеуден кейін қабылдаған вагон депосының өкілі: тасымалдаушының кәсіпорындар зақымдаған және жөндеген вагондарды есепке алу кітабында (ВУ-16-нысан) датасын, уақытын, жазылған реттік нөмірін көрсете отырып оны қабылдау туралы белгі қояды және өзінің қолымен куәландырады.
      ТЭД-ті пайдалана отырып тасымалдауды жүзеге асыру кезінде вагонның зақымдалу актісі электронды актінің қағаз көшірмелерін беру немесе бермеу арқылы электронды құжат түрінде жасалады. Тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне хабар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
      Жүктің қағазсыз технология бойынша ТЭД-тің ілесуімен жүріп өтуі кезінде жөнелту станциясында немесе жолай станцияда жасалған вагонның зақымдалу актісі электронды түрде жүкке тағайындалған станциясына дейін ілесіп барады. ТЭД бойынша жүктің электронды тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге жүріп өтуі кезінде оларға оны ашқан станцияның күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылған, вагонның зақымдалу электронды актісінің қағаз көшірмесі қосып беріледі.

&3. Контейнердің зақымдалғаны туралы акт жасау

      759. Контейнердің зақымдалғаны туралы акт (43-қосымша) контейнердің зақымдалуының барлық жағдайларында, соның ішінде контейнердің бекіту құрылғыларының немесе күрделі, жоспарлы, ағымды жөндеуге немесе контейнерді мүкәммалдан шығаруға жататын БПҚ-ны орнатуға арналған құрылғылардың зақымдалуы кезінде жасалады. Контейнердің зақымдалғаны туралы акт контейнерге зақым келтірген тасымалдаушыдан, жүк жөнелтушіден, жүк алушыдан, басқа ұйымнан оның зақымдалғаны үшін контейнер иесінің пайдасына айыппұл өндіріп алуға және тасымалдаушының контейнердің зақымдалуы салдарынан шеккен шығындарының орнын толтыруға негіз болып табылады.
       Ескерту. 759-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      760. Контейнердің зақымдалғаны туралы актіні контейнердің зақымдалуына кінәлі жүкжөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым өкілінің қатысуымен контейнерлер операторы жасайды.
      Контейнердің зақымдалғаны туралы актіге контейнерлер операторы және контейнерге зақым келтірген ұйымның өкілі, өзінің лауазымын, тегін, аты-жөнін көрсете отырып қолдарын қояды және контейнерлер операторының жолақтық мөртабанымен және контейнерге зақым келтірген ұйымның мөрімен расталады.
      Жүкжөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйымдар контейнердің зақымдалғаны туралы актіге қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, осы Ережеге сәйкес жалпы нысандағы акт жасалады.
      Контейнердің зақымдалғаны туралы акт әрбір контейнерге жеке жасалады.
      Мүкәммалдық контейнер зақымдалған жағдайда контейнердің зақымдалғаны туралы акт үш данада жасалады. Контейнердің зақымдалғаны туралы актінің бірінші данасы контейнердің зақымдалуына кінәлі ұйымға жіберілетін шотқа қоса беріледі. Екінші данасы контейнерлер операторының істерінде акт жасау орны бойынша сақталады. Үшінші данасы жарамсыз контейнерді жөндеу хабарламасымен бірге (ВУ-23к нысаны) контейнерді жөндеуді жүзеге асыратын контейнерлер операторының атына жіберіледі.
      Меншікті контейнер зақымдалған жағдайда контейнердің зақымдалғаны туралы актінің қосымша төртінші данасы жасалып, ол жүкжөнелтушіге, жүк алушыға, басқа ұйымға олардың талап етуі бойынша беріледі.
      Контейнердің зақымдалғаны туралы актіде контейнердің зақымдалу себептері мен тізбесі, жұмыс көлемі мен қажетті жөндеу түрі, сондай-ақ контейнердің зақымдалған бөліктерінің және қалпына келтірудің құны көрсетіледі.
      ТЭД-ті пайдалана отырып, тасымалдауды жүзеге асыру кезінде контейнердің зақымдалу актісі электронды актінің қағаз көшірмелерін беру немесе бермеу арқылы электронды құжат түрінде жасалады. Тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесіне хабар беру және ТЭД-ті түзету ААЖ-ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.
      Жүктің қағазсыз технология бойынша ТЭД-тің сүйемелдеуімен жүріп өтуі кезінде жөнелту станциясында немесе жол бойындағы станцияда жасалған контейнердің зақымдалу актісі электронды түрде жүкпен тағайындалу станциясына дейін ілесіп барады. ТЭД бойынша жүктің электронды тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге жүріп өтуі кезінде оларға оны басып шығарған станцияның күнтізбелік мөртабанымен расталған, контейнердің зақымдалу электронды актісінің қағаз көшірмесі қоса беріледі .
       Ескерту. 760-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

&4. Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында
анықталған цистерналарды (бункерлік үсті ашық
вагондарды) қотарып төкпеу туралы акт жасау

      761. Құю пункттерінде немесе жуу-булау станцияларында осы Ережеде белгіленген нормадан артық жүк қалдығы бар цистерналар (бункерлік үсті ашық вагондар) анықталған жағдайда, құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып төкпеу туралы акт жасалады (43-қосымша).
      Цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) түгел құйып алмау туралы акті цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) түгел құйып алмауға жол берген жүк алушыдан вагонның жүк қалдығынан тазартуда тұрған барлық уақытына вагондарды пайдалану үшін төлемді өндіріп алуға негіз болып табылады.
      Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып төкпеу туралы акт жүк қалдығы бар әрбір цистернаға (бункерлік үсті ашық вагонға) төрт данада жасалады. Үш данасы ол бойынша цистерна (бункерлік үсті ашық вагон) келген жөнелту жүк қағазымен бірге тасымалдаушыға жіберіледі. Төртіншісі - құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында қалады және цистернадан (бункерлік үсті ашық вагоннан) алынған жүк қалдықтарын материалдық есепке алу үшін негіз болып табылады. Бұл ретте, актінің бірінші данасы вагондарды пайдалану үшін төлемді өндіріп алу жүргізілетін құжатқа қосып беріледі, екінші данасы цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) түгел құйып алмауға жол берген жүк алушыға беріледі, үшінші данасы құйып алу жүргізілген тасымалдаушының істерінде станцияда қалады.
      Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) түгел құйып алмау туралы актіге станцияның қабылдаушы-тапсырушысы мен цистерналарды қарап, тексеруші қолдарын қояды. Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) түгел құйып алмау туралы актінің сырт жағында цистерна (бункерлік үсті ашық вагон) тазартуда тұрған сағаттар саны көрсетіледі. Оның үстіне аталған мерзімге цистерналарды (бункерлік үсті ашық вагондарды) булауға және жууға кеткен уақытты есепке алынбай, жүк қалдықтарын жоюға жұмсалған уақыт қана қосылады. Бұл деректер құю пункті бастығының немесе бригадирдің қолдарымен құю пунктінің немесе жуу-булау станциясының мөрін немесе мөртабанын қою арқылы расталады .
       Ескерту. 761-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

&5. Сараптама актісін жасау

      762. Сараптама актісі (43-қосымша) осы Ережеде көзделген тәртіппен сараптаманы өткізген күні жүктің бүліну немесе зақымдалу себептері мен келтірілген зиянның көлемін анықтау үшін жасалады. Сараптама актісіне: сарапшы, сондай-ақ тасымалдаушының бастамасы бойынша немесе жүк алушының талабы бойынша сараптаманы жүргізуге тартылған басқа мамандар, тасымалдаушының және жүк алушының өкілдері қолдарын қояды. Өткізілген сараптама туралы коммерциялық актінің "Е" бөлімінде белгі қойылады .
       Ескерту. 762-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.

28-тарау. ҚАУІПТІ ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУ

      763. Қауіпті жүктерге оларға тән қасиеттер мен ерекшеліктерге байланысты және белгілі факторлар болған кезде тасымалдағанда қоршаған табиғи ортаға зиян келтіруі немесе жылжымалы құрамды зақымдауы мүмкін материалдар мен бұйымдар жатады.
       Ескерту. 763-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      764. Жүкжөнелтуші тасымалдаушыға қауіпті жүктің әрбір жөнелтіліміне 1996 жылғы 5 сәуірдегі қатысушы мемлекеттер достастығының темір жол көлігі жөніндегі кеңестің он бесінші мәжілісінде бекітілген Темір жол бойынша қауіпті жүктерді тасымалдау ережесіне сәйкес толтырылған жүкқағазды береді.
       Ескерту. 764-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      765. (Ескерту. 765-тармақ алынып тасталды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен).
      766. Жүкжөнелтушінің (жүк алушының) жолсерігінің (мамандарының) сүйемелдеуіне жататын қауіпті жүктер 1996 жылғы 5 сәуірдегі қатысушы мемлекеттер достастығының темір жол көлігі жөніндегі кеңестің он бесінші мәжілісінде бекітілген Темір жол бойынша қауіпті жүктерді тасымалдау ережесінің талаптарын сақтай отырып тасымалданады.
      Жүк жөнелтуші жолсеріктерді қажетті құралдармен, арнайы киіммен, дәрі-дәрмек қобдишасымен, құрал-саймандар жиынтығымен, өрт сөндірудің, газдан тазартудың бастапқы құралдарымен жабдықтайды.
       Ескерту. 766-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      767. Жүру жолында ақаулығына байланысты тағайындалуы бойынша жүре алмайтын ақаулы вагондар анықталған жағдайда, вагон поездан ағытылып алынады, арнайы бөлінген жолға беріледі және оны күзетеді.
       Ескерту. 767-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      768. Ыдыс пен бума берік, ақаусыз болуы, жүктің кемуін және шашылуын мүлде болғызбауы, оның сақталуын және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.

29-тарау. АРНАЙЫ ЗЕРТТЕУЛЕР МЕН САРАПТАМАЛАР ЖҮРГІЗУ

      769. Арнайы зерттеулер мен сараптамалар жүргізу қажет болған кезде тасымалдаушы немесе жүк алушы сарапшыларды не болмаса тиісті мамандарды шақырады. Тасымалдаушы сарапшыны шақырумен қатар бұл туралы жүк алушыны хабардар етеді. Жүк алушы өзінің атына келген жүкті сараптауға қатысады.
      Тасымалдаушының уәкілетті өкілінің қатысуынсыз өткізілген сараптама жарамсыз деп саналады.
      Жүктің жетіспеу, бүліну немесе зақымдалу мөлшерін немесе себептерін және оның құны соншалықты кеміген соманы анықтау қажет болған жағдайда, тасымалдаушы өз бастамасымен немесе жүк алушының талабы бойынша соның есебінен тауарлық сараптама бюросының, соттық сараптама орталығының, сапа жөніндегі инспекцияның, ветеринарлық-санитариялық қадағалау сарапшыларын немесе басқа ұйымдардың тиісті мамандарын шақырады.
       Ескерту. 769-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      770. Аталған жағдайда бұл сарапшы тасымалдаушыға өз ұйымы басшысының тапсырмасын ұсынады. Тапсырмада сарапшының лауазымы көрсетіледі және өзінің біліктілігі бойынша оның тиісті қорытынды бере алатыны расталады.
      Егер маман немесе сарапшы жүктің не болмаса оның ыдысының бүлінуінің, зақымдалуының нақты себебін көрсете алмай қиналған жағдайда, актіде жүктің бүлінуінің немесе зақымдалуының себебін дәл анықтау мүмкін болмауы себептерін көрсетеді.
      771. Сарапшылардың қорытындысымен келіспеген жағдайда тасымалдаушының өкілі бұл туралы себептерді көрсете отырып ескерту жасайды және қайталап сараптама тағайындалуы немесе сараптау комиссиясын құру бойынша шаралар қабылдайды, ал қажет болғанда сарапшылардың қорытындысына белгіленген тәртіппен шағымданады.
      Қажет жағдайда тасымалдаушы қайталап сараптама тағайындайды.
      Арнайы зерттеу мен сараптама тасымалдаушы өкілінің, станция бастығының, оның орынбасарының, ал тез бүлінетін жүктер бойынша тиісті жағдайларда поезд бастығының немесе рефрижераторлық секция механигінің және басқа да мүдделі тұлғалардың қатысуымен жүргізіледі.
      Арнайы зерттеулер мен сараптама нәтижелері актісімен ресімделеді. Арнайы зерттеу мен сараптама актісіне, сарапшыдан басқа, сараптамаға қатысқан барлық тұлғалар қолдарын қояды.
      Арнайы зерттеулер мен сараптаманың қорытындылары жүктің зақымдалу (бүліну) себептері, олардың көлемдері, сондай-ақ жүктің құны қандай сомаға кемігені туралы сауалға жауап береді. Сараптама қорытындылары дәлелді болады және болжамдарға негізделмейді.
      Сарапшының қорытындысында:
      жүктің зақымдалу немесе бүліну дәрежесі;
      зақымдалған жүкті түзету мүмкін бе, түзету құны немесе бүлінуінің салдарынан жүктің құны қанша пайызға төмендегені, оны толық немесе ішінара пайдалану мүмкіндігі;
      жүктің неден бүлінгені, атап айтқанда: буманың МЕМСТ-қа, Техникалық шарттарға немесе жүктің түріне сәйкес болмауы салдарынан ба; зақымдалу немесе бүліну жүктің өз қасиетіне байланысты болды ма; зақымдалған немесе жетіспейтін бөліктерді, заттарды ауыстыру мүмкін бе және мұндай ауыстырудың құны көрініс табады.
       Ескерту. 771-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2008.12.23. N 554 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Бұйрығымен.
      772. Ыдыс бойынша арнайы зерттеулер мен сараптама:
      сұйық жүктердің ағып кетуі қандай себептерге байланысты болды - конструктивті немесе басқасы ма;
      аталған жүкті тасымалдауға арналған кеспек жинастырылған шегендердің мықтылығы жеткілікті ме;
      кеспектің кертінділері жеткілікті тереңдетілген бе және ағуы немесе түптерінің түсуі кертігінің тайыз болуы салдарынан ба және құрсаулары бекітілген бе;
      стандарттың нөмірі мен анықталған стандарттан ауытқуларды көрсете отырып, ыдыс өзінің тағайындалуына және белгіленген стандартқа сәйкес келе ме;
      кеспектерді немесе банкаларды балқытып бекіту, дәнекерлеу дұрыс жасалды ма және қақпақтар саңылаусыз жабылды ма;
      қауіпті жүктер өртенген жағдайда өнімнің стандарттың талаптарына немесе техникалық шарттарға сәйкестігі және жүк орындарында жүкті сақтап қалу шаралары туралы куәландыратын арнайы таңбалаудың болуы анықталады;
      қажет жағдайда қауіпті өнімдердің қалдықтары жүктің немесе жылжымалы құрамның жануына әкеліп соқтыруы мүмкін стандарттың немесе техникалық шарттардың талаптарынан ауытқулар аталған өнімде болу-болмауын анықтау үшін сараптамаға беріледі.
      Арнайы зерттеулер немесе сараптама актісі ресімделеді және оны кейіннен коммерциялық актіге қосып беру үшін тасымалдаушыға беріледі.
      Арнайы зерттеулер мен сараптама шығыстарын (сарапшыға сыйақы, оның тиісті жағдайларда тұрған жерінен станцияға дейін жол жүру құны және т.б.) кімнің бастамасы бойынша сараптама жүргізілуіне орай тиісінше тасымалдаушы немесе жүк алушы төлейді, кейіннен шығындар кінәлі тараптардың есебіне жатқызылады.
      773. Арнайы зерттеулер мен сараптама, егер жүктің жетіспеу, зақымдалу (бүліну) құны он ең төменгі есептік көрсеткіштерден аспаса, сондай-ақ арнайы зерттеулер мен сараптаманың құны шығындар мөлшерінен артық болса, жүргізілмейді. Бұл жағдайларда жүктің жетіспеу, зақымдалу (бүліну) көлемі мен себебін және шығындар мөлшерін тасымалдаушы мен жүк алушы бірлесіп анықтайды және коммерциялық актіде көрсетеді.

30-тарау. Вагонды цистерналар мен шанаптық жартылай
вагондарда сұйық жүкті тасымалдау

      Ескерту: 30-тараумен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      774. Вагонды цистерналар (ары қарай-цистерналар) мен шанаптық жартылай вагондарда сұйық жүкті тасымалдау және мұнай бұйымдарын тасымалдау нақты Ережелердің 47 қосымшасында көрсетілген.
      Наливпен тасымалданатын жүктер жалпы талаптарды сақтап тасымалданатын қауіпсіз, және жалпы талаптардан өзге нақты Ережелермен белгіленген арнайы талаптармен тасымалданатын қауіпті жүктерге бөлінеді.
      Нақты Ережелердің 49 қосымшасында белгіленген қауіпті жүктер "**", нақты Ережелердің 19,28 бөлімдерінде белгіленген тәртіппен жүк жөнелтуші немесе жүк қабылдаушының жолсерігінің бақылауымен тасымалданады.
      775. 49 қосымшада көрсетілмеген жүк тасымалы жүк жөнелтушінің қолдаухатының негізінде тасымалдаушының шешімімен мүмкін емес. Көрсетілген қолдаухат белгіленген жүктер тасымалы мерзімінен бұрын алты айдан кем емес уақытта жіберіледі. Қолдаухатқа екі дана жүктің мінездемесі қосылып беріледі.
      Келісілген жүктерді көрсетуге техникалық немесе стандарттық қажеттіліктер, авариялық карточка қосымша ретінде қауіпті жүктердің тасымалы кезінде беріледі және дайындаушы заводтың негізінде қауіпті жүкті тасымалдау вагон-цистерналардың моделі мен типтері туралы мәліметтер беріп, олардың мұндай тасымалға және эксплуатациясына келісімді Қазақстан Республикасының өкілетті органы береді.
      Тасымалдауға жіберілетін жүктер сәйкес стандарттар мен техникалық жағдайларға сәйкес болуы қажет.
      776. жүктердің тасуына арналған арналған тек қана құйылумен қолданылады үшін бұларды техникалық түзу мамандандырылған цистерна мақсаттарының, бункерлілер -, инвентарьлар сияқты, дәл осылай және өзіне меншіктілер (жалданғандар) вагондар.
      Цистернаның, арналғандар жетілген жүктердің тасуларына арналған, нормативті құжаттардың талаптарына тиісті талапқа сай болу (стандарттар, техникалық шарттар, техникалық қанау ережелері) және талаптардың көлемінде байқауларға ұшыратылған болу, көрсетілушілердің еті тірі құрамға. Техникалықтарды өңдеуге шарттарда цистерна нақтылы үлгілері жүк аты немесе олардың тізімі көрсетіледі (жүктердің), тасуға арналған қайсылардың тап осы цистерна арналған.
      Трафареттерден бір мұнай тасуына арналған цистерналар және мұнай өнімдерін тиісті болу: " бензин - мұнай" (" СТ"), " бензин" ("")," мұнай" (" Т")," мазут" (" Т"), ал арнайы және мамандандырылған цистернаның - мұнай өнімі дәл атысы.
      777. Нефтебитумамен жабысқақ тасуға арналған және мұнай кокс тек қана қолданылуға бункерлілер - жасай алады. Қатты маркалардың нефтебитума оларға тасу рұқсат етілмейді.
      778. қолдану арналғандардың цистерналардың жарық мұнай өнімдерінің тасуына арналған мұнай құйылуының астына, мазутты, моторлы отынның және басқа қараңғы мұнай өнімдерінің, сонымен қатар майлардың рұқсат етілмейді.
      Восьмиосные цистерналар жүк көтерімділік 120 және 125 тонналардың сыйымдылықпен - 140 және 161 м ³ (үлгі калибрлеулер 61 және 71), трафарет бар болушы "бензин" және "жарықтар мұнай өнім", сонымен қатар четырехосные цистерналар жүк көтерімділік 68 тонналардың сыйымдылықпен - 85,6 м ³ (үлгі калибрлеулер 66) және жүк көтерімділік 60 тонналардың сыйымдылықпен - 72,7 м ³ (үлгі калибрлеулер 53), трафарет бар болушы "бензин", қолданылады тек қана үшін тасулар бензинді, керосинды, отынның дизельді және басқалардың жарықтардың мұнай өнім.
      779. Цистерналарда жүк тасуы рұқсат етілмейді, бункерлердің - оқиғаларда:
      егер олардың жоспарлы жөндеуіне дейін және|немесе техникалықты куәландырулар - және арматуралар кемірек бір айдың қалды;
      вагонның нақты нөмірінің, таңбалаушы тақтайшасының, әзірлеген зауыттың тақтайшасының болмауынан;
      сыртқы (егер ол вагон конструкциясында көзделген болса) баспалдақтардың, өтетін көпірлердің, жұмыс алаңшаларының және олардың қоршауының жоқтығы немесе жарамсыздығы;
      жартылай вагон бункерінің, цистерна қазанының ағуы, бітеу-алдын-алу және төгу-құю арматураларының істен шығуы, цистернаның бу жейдесінің, жартылай вагон бункерінің жарығы болуы;
      жүктеу және төгу қақпаларының қақпақтарында жарықшақ болуы;
      цистерна қалпағының жүктеу қақпасын бекітетін, алынатын болттардың қатар тұрған екеуі және одан да көбінің болмауы немесе іске жарамсыздығы, қақпаның қақпағын пломбалап тастау үшін құлақтарының болмауы;
      цистернаның жарамды алдын-алу-кіргізу клапанының болмауы;
      цистернаның жүктеу қақпасының қақпағында тығыздаушы қабаттың болмауы;
      қауіп белгілерінің, жазулардың, трафареттер мен ажыратушы түспен бояудың жоқтығы;
      цистерна қалпағының жүктеу қақпасын бекітетін, алынатын болттардың қатар тұрған екеуі және одан да көбінің болмауы немесе іске жарамсыздығы, қақпаның қақпағын темір жол көлігінде вагондар және контейнерлерді пломбалау ережесінде белгіленген БПҚ үлгісінде пломбалап тастау үшін құлақтарының болмауы.
      Қауіпті жүктерді жүктеуге берілетін босаға цистерналары жүк тиеуден бір тәулік ішінде ВУ-14 нысанының жеке кітабында тиісті белгі қойғызып, техникалық қызмет көрсетуге тапсырылады.
      Жүк жіберуші бір уақытта жүк тасымалдаушының өкіліне қауіпті жүкті тасымалдаушы цистернаның техникалық жай-күйі оған қоса қазанның, арматураның техникалық жарамдылығы туралы куәлік және нақты қауіпті жүктің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жан-жақты төгу құралын (осы Ережеге 50-қосымша) ұсынады. Куәлік нөмірі ВУ-14 нысанының жеке кітабында белгіленеді.
      Цистернаны коммерциялық қарау кезінде сондай-ақ, қазанның түс бояуының және оған иесі (жалға алушы) жазған арнаулы жазу және трафареттердің дұрыстығы тексеріледі.
      780. Қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде жүк жіберуші цистерналарға қауіптілік белгілерін және осы Ережеге 49-қосымшаға сәйкес Біріккен Ұлттар Ұйымының (бұдан әрі - БҰҰ) нөмірін жазып қояды.
      Цистерналарға қауіптілік белгілері тараптарының өлшемі 250 мм-ден кем болмаған квадрат нысанында болуы тиіс. Белгі айналасында қабыршығынан 15 мм-де қара түстегі шек орналасуы тиіс. Белгінің жоғарғы бөлігінде (бұрышта) қауіптілік рәмізі, төменгі (қарама-қарсы бұрышта) - қауіп сыныбы, кіші сыныбының нөмірі жазылады. Қауіптілік рәмізі мен қауіп сыныбы, кіші сыныбының нөмірі арасында белгіде апат карточкасының нөмірі қойылатын ақ түсті тікбұрыш болуы тиіс. Қауіптілік белгісіндегі рәміздер мен сандар қара түсте болуы тиіс. Апат карточкасы нөмірінің биіктігі 65 см-ден, сыныбы, кіші сыныбының нөмірі - 50 мм-ден кем болмауы тиіс.
      Вагонда қауіптілік белгісінің астында биіктігі 25 мм-ден кем болмаған сандармен БҰҰ нөмірі көрсетілген, айналасы жалпақтығы 10 мм қара шекпен жиектелген өлшемдері 120-300 мм-ден кем болмаған қызғыш сары түсті тікбұрышты тақтайшадағы белгі орналасуы тиіс.
      Цистерналарда қауіптілік белгісі және БҰҰ нөмірі екі тараптан қазанның оң жақ төменгі бөлігінде түбі мен қамытының ортасында жайғасады.
      Қауіптілік белгісі және БҰҰ нөмірі цистерналардан қауіпті жүк төгіліп, реттелуге кететін цистерна тазаланып және қазаны жуылғаннан кейін алынады.
      Мұнай және мұнай өнімдері төгілгеннен кейін ГУ-27дс және ГУ-27дт нысандарындағы көшпелі жүкқұжаттармен реттелетін тапсырма бойынша жіберілетін жуылмаған босаға цистерналарды қайтару да осылай олардың ішінде тасымалданған қауіпті жүк тасымалы талабымен жүзеге асырылады. Қауіптілік белгісі және БҰҰ нөмірі жүктен босағаннан кейін мұндай цистерналардан алынбайды. Егер босағаннан кейін цистерналар жуылмайтын болса, онда жүк алушы оларды жол тасымалына ұсынғанда мұндай цистерналарда қауіптілік белгісі болуын қамтамасыз етуі тиіс, ал тасымал құжаттарында цистерна қауіпті жүктен (жүктің атауы көрсетілсін) босатылған, жуылмағандығын көрсетуге және Осы ережеде ондағы бұрын тасымалданған жүкке көзделген мөртабандар қоюға міндетті.
      Цистерналардың иелігінен тәуелсіз темір жол магистралды жүйесімен, оның ішінде басқа мемлекеттердің темір жол әкімшіліктерінен қауіптілік белгілерінсіз, жазуларсыз, трафареттерсіз және ажыратушы бояусыз қабылдап, жол алуына рұқсат етілмейді.
      781. Цистерналарға қауіптілік белгілерімен, жазулармен және әзірлеуші зауыттың тақтайшасымен қатар қызғыш сары тақтайшалар, егер бар болса апат карточкасының нөмірімен ақ тақтайшалар жабыстырылады.
      Цистернаның қазандары тиісті ажыратушы түспен боялған болуы тиіс.
      Егер осы ережеде өзгедей көрсетілмесе меншікті цистерналардың түбі және шеттері жасыл түспен боялып, қазанның бойына жалпақтығы 300 мм ақ жолақ сызылады.
      Меншікті және жалдамалы цистерналардың түптеріне: "(жазылған станция көрсетіледі) жедел қайтарылсын" деген трафарет, оның астына цистернаны жалға берушінің немесе иесінің атауы көрсетілген: "Жал..." немесе "Меншік..." деген трафареттер қыстырылады.
      Цистерналардың қазандарына Осы ережеде көзделген қажетті жазулар мен трафареттердің қыстырылуын, сондай-ақ боялуын, соның ішінде ажыратушы бояуды:
      меншікті және жалдамалы цистерналарды - цистерна иелері немесе жалға берушілер;
      түгендеу цистерналарын - тасымалдаушы жүзеге асырады.
      Цистернадағы қауіптілік белгілерін, қызғыш-сары және ақ тақтайшаларды жүк жіберуші қазанның оң жақ төменгі бөлігіне, цистернаның екі жағынан қазанның түбі мен қамытының арасына қыстырады. Цистернадағы өзі желімделетін пленканы пайдаланып орындалған қауіптілік белгілері, қызғыш-сары және ақ тақтайшалар вагон цистерна қазанының материалы және бояуымен, тасымалданатын жүкпен химиялық сәйкес, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін материалдан жасалған болуы тиіс; -50-ден +50-градусқа дейінгі температура диапазонында атмосферадағы жауын-шашын және климаттық жағдайлар әсеріне төзімділік; көрсетілген маркілеуді алғаннан кейін желім құрамының қалдықтарымен қазанның бүлінбеуі. Қауіптілік белгілері мен тақтайшаларды қағаздан жасауға жол қойылмайды.
      Осы ережеде көзделген қазандардың ажыратушы бояуы, сондай-ақ барлық қажетті жазулар мен трафареттер цистерналарға майлы бояумен жазылады.
      782. Жүк жіберуші қауіпті жүгі бар цистерналарды жібергені туралы жүкті алушыны жазбаша түрде хабардар етеді. Хабарламада жүктің атауы, цистерналардың және жүкқұжаттардың нөмірлері, жүктелген күні көрсетіледі.
      783. Цистерналар мен бункерлік жартылай вагондарда тасымалданатын жүктің құйылуы арнаулы жабдықталған және қауіпсіздік талаптарына жауап беретін орындарда жүргізіледі.
      Жүк құйылатын және төгілетін орындардың қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін жүк жіберуші қамтамасыз етеді.
      Атмосфералық жауын-шашын (мысалы, жаңбыр және қар жаууы) кезінде мұнай битумдарын бункерлік жартылай вагондарға құю мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін майдан бункерге атмосфералық жауын-шашын түсуінің алдын алатын құрал-саймандармен жабықталған болуы тиіс.
      784. Цистерналар, бункерлік жартылай вагондардың құйылуын, төгілуін қамтамасыз ететін қызметші цистерналар, бункерлік жартылай вагондардың конструкциясын және жабдықтарын, сондай-ақ олардың жеке бөлшектерінің неге арналғанын білуге, құю және төгу жұмыстары жүргізіліп жатқан кезде теміржолдың қозғалыс құрамының сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.
      785. Мамандандырылған цистерналарды құюға жүк жіберуші, ал мүмкіндігі болса, жүк тасымалдаушы, олардың арасындағы келісімге сәйкес, жүк жіберушінің есебінен дайындайды.
      786. Мұнай өнімдерін жаппай құятын пункттерде жүктеуге беруден алдын жүк құюға берілген цистерналар мен бункерлік жартылай вагондарды коммерциялық қатынаста қарау және қабылдап алуды жүк жіберушінің өкілі мен жүк тасымалдаушы қабылдау-тапсыру пункттерінде немесе жуу-булау кәсіпорындарының бағыттарында бірігіп жүзеге асырады.
      Жүк жіберушінің цистерналар мен бункерлік жартылай вагондардың, оларды жүктеуге қабылдап алғаннан кейін тапқан коммерциялық қатынастағы жарамсыздығы жүк жіберушінің күшімен және оның есебінен жойылады.
      787. Ашық түстегі мұнай өнімдерін құю не цистернаның түбіне дейін жететін шлангаларды (трубаларды) қолданумен, немесе құюдың көбік және электрлік статистика пайда болуының алдын алатын, басқа тәсілдерін пайдаланып жүргізіледі.
      788. Жүк жіберілетін станцияның темір жол бағыттарында цистернадан жүктің тамуы пайда болған жағдайда жүк жіберуші жүктің, қоршаған табиғи ортаны сақтап қалуды қамтамасыз етуге, оның ішінде жүкті басқа цистерна немесе сыйымдылыққа ауыстырып құйып алу арқылы дереу шара қабылдайды.
      Жүк жіберілетін станцияның (бұдан әрі - станция) темір жол бағыттарында цистернадан жүктің тамуын жою тәртібі станцияның техникалық-өкімдік актісіне қосымшада көрсетілген болуы тиіс.
      789. Жан-жақты құю құралымен жабдықталған цистерналарға құйылатын жүктің температурасы 100 градустан аспауы тиіс.
      Бункерлік жартылай вагондарға құйылатын битумның температурасы 150 градустан аспауы тиіс.
      790. Цистернаның жүгінің құйылуы цистерна қазанында көрсетілген жүк көтеру шамасынан аспауы тиіс.
      Цистернаны толтыру деңгейін есептеу Осы ережеге 51-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.
      Бункерлік жартылай вагондарға құю кезінде бункерлерге, олардың жоғарғы қабаттарына дейін 250 мм жетпейтіндей етіп толтырылады.
      791. Жүк жіберуші құйылып болғаннан кейін:
      тығыздаушы қабаттың, қақпақтың диаметріне сәйкес құрылманың дұрыстығын;
      жүктеу қақпасының қақпағының, бункердің, төгу-құю арматурасының, бітеулердің герметик жабылуын;
      цистерна қалпағының бітеу-пломбалау құралдарымен вагон және контейнерлерді пломбалау тәртібіне сәйкес пломбалануын;
      жүк құю кезінде вагонның жүк құбырларының сыртқы бетінде, цистерна және бункерлік жартылай вагондардың рамаларында, жүру бөлшектерінде, тежеу жабдықтарында пайда болған ластануларды жоюды қамтамасыз етеді.
      Осы пунктте айтылған талаптар бұзылған жағдайда, тасымалдаушы жүк жіберушіден анықталған бұзушылықтарды жойғанша цистернаны, бункерлік жартылай вагондарды қабылдамауға құқығы бар.
      792. Алушылар жүкті құйып алуды ұйымдастыру бойынша шараларды уақытынан алдын қабылдауға, ал қажет болған жағдайда - оны жылытуға міндетті. Цистерна қазанында жол қойылмайтын вакуум пайда болуы мүмкін болғандықтан жоғарғы қақпаның қақпағы жабық кезде жүктің төгілуін төменгі төгу құралы арқылы жүргізуге тыйым салынады.
      793. Бункерлік жартылай вагондардан битумды түсіріп алу үшін алушыларда тиісті қабылдап алушы және астын бумен жылытушы құралдар болуы міндетті.
      794. Бункерлік жартылай вагондардан битумды түсіріп алу әр вагоннан біртіндеп ретпен жүргізіледі. Жартылай вагон аударылып кетпесі үшін екі және одан да көп жартылай вагон бункерлерінен бір уақытта жүк түсіруге тыйым салынады.
      795. Жүктерді цистерна және бункерлік жартылай вагондардан құйып алу қазан және бункердің ішкі бетінен жабысқақ өнімдерді толығымен алынуымен жүргізілуі тиіс. Мұнай өнімдері жоғарғы құйылымды цистерналардан 1 см-ден аспайтын қалдық қалғанда ғана (қалпақтың астының өлшемі бойынша) толық құйып алынған болып саналады. Жіберуші мен алушының арасындағы келісім бойынша меншікті (жалдамалы) цистерналардың ішкі бетін тазалау жүргізілмеуі мүмкін.
      Тасымалдаушы цистерналар және бункерлік жартылай вагондардың толық құйылып алынғанын тексеруі мүмкін. Құйып алғаннан кейін толық тасымал құжаттары бойынша жүк алушының пломбасын алуға жіберілген цистерналардың толықтығын тексеру жүргізілмейді.
      Құю станцияларында жүктің қалдығы бар, сондай-ақ қазандарының (бункерлердің) сыртқы беті тазаланбаған цистерналар және бункерлік жартылай вагондар табылса жалпы нысандағы акт жасалады және вагондар алушыға тазалау үшін қайтарылады.
      796. Тасымалданатын құйылмалар қатарынан кейбір жүктер қоймалжыңданып суып қалады немесе оларды құйып алудан алдын жылыту қажеттігін туғызатын көтеріңкі жабысқақтыққа ие болады.
      Цистернадағы жүкті жылытумен бір уақытта, әсіресе қыс мезгілінде, ашу кезінде бұзып алмау үшін сыртқы құю құралын қыздыру керек. Бу жейделі цистерналардан құйып алуды тездету үшін құю құралын қысқа уақыт жылытқаннан кейін ашып қояды (15-20 мин.), осы ретте жүк цистернадан қоймалжың түрде құйылуды бастайды.
      Цистерналар және бункерлік жартылай вагондардағы жүкті алаулармен, қыздырғыштармен, форсункалармен және басқа ашық от көздерімен, сондай-ақ битумды жылытпастан істікпен, киркамен шұқып түсіруге тыйым салынады.
      Бу жейделі цистерналарда келген жабысқақ немесе қоймалжың жүкті бумен жылытады. Бұл үшін құюдан алдын құю құралының корпусындағы шығу (жоғарғы) патрубкасына бу сымынан шланга қосады. Бір уақытта цистернаның қаптал түптерінің жанында орналасқан патрубкаларға конденсат шығару үшін шланг кигізеді. Басымдығы 0,3-0,4 МПа болған бу құю құралының бу жейдесіне, бірінші соңындағы патрубкалардан конденсат үшін аз көлемдегі бу, ал кейін тек конденсат шығатындай етіп ақырындап беріледі.
      Бу жіберу және жүкті құйып алу үдерісінде құю құралының конденсат шығаруға арналған төменгі патрубкасы жабық болуы тиіс. Бу берілгеннен кейін құю құралы және цистернаның асты жылытылған соң 15-20 минуттан кейін құю клапандары ашылады. Клапанды ашумен қиындықтар туындаған жағдайда, оған себеп ерітіп алуға тиісті мұз тығыны (суланған мұнай немесе мұнай өнімдерін тасымалдау кезінде алынатын) болғандықтан, жылыту уақытын біраз ұлғайту қажет.
      797. Цистерна және бункерлік жартылай вагондардағы жүкті құйып алғаннан (түсіріп алғаннан) кейін жүк алушы:
      бункерлік жартылай вагонды жүк қалдығынан, ластықтан, мұздан, шаламнан тазартуды;
      цистерна және бункерлік жартылай вагонның қазанының, рамаларының, жүру бөлшектерінің, тежеу жабдықтарының сыртқы бетін тазартуды және қазандағы белгілер, жазулар және трафареттерді айқын көрініп, қалпына келтіруді;
      барлық ілгіш-ілдіргіштерді қалыпты жағдайда қондыру және қажет болса қысқа істікшені қолданып құлып бұрандарын толығымен бұрап қоюды;
      рама жазықтығына қатысты қандай болса, жартылай вагонның бункерлері бір-біріне сондай етіп, қисайтпастан дұрыс қоюды және бекітуді;
      егер цистерна қауіпті жүк тасымалынан кейін тазаланған және жуылған және реттеуге жол алған болса қауіптілік белгілерін алып тастауды;
      төгу-құю бөлшектерін, бітеу-алдын-ала сақтану арматурасын, цистернаның басқа жабдықтарын да көліктік жағдайда қондыру, клапанның және құю құралының бітеушісінің толық жабылуын;
      орнына қондырылған тығыздау қабатының болуын, цистерна қақпасының қақпағының қатып жабылуын;
      босаған цистернасының, егер ол осы ережеге сәйкес толық тасымал құжаттары бойынша қайтарылуы тиіс болса, бітеу-пломбалау құрылғысымен пломбалануын.
      Осы пунктте айтылған талаптар бұзылған жағдайда, тасымалдаушы жүк алушыдан анықталған бұзушылықтарды жойғанша цистернаны, бункерлік жартылай вагондарды қабылдамауға құқығы бар.
      798. Жүктің сәйкес емес цистернада, құю құралы жарамсыз цистернада немесе астынан қыздыратын құрылғылары жарамсыз бункерлік жартылай вагонда келгені туралы құйып алу станциясы алушының қатысуымен жалпы нысандағы акт жасайды.
      799. Жүкті тасымалға ұсыну кезінде жүк жіберуші әрбір цистернаға, бункерлік жартылай вагонға немесе осындай вагондар тобына Осы ережеде белгіленген тасымалдау құжаттарын ресімдеу тәртібіне сәйкес толтырылған жүкқұжат ұсынады.
      800. Жүк жіберуші жүкқұжаттың "жүктің атауы" бағанында Алфавиттік көрсетпеге (49-қосымша) сәйкес жүктің толық атауын көрсетеді.
      Егер алфавиттік көрсеткіште жүктің атауы болмаса, онда оның аты және рұқсат беруші нұсқаманың нөмірі көрсетіледі.
      Егер алфавиттік көрсеткіште жүктің тиісті апат карточкасының нөмірі болмаса, онда жүк жіберушінің жіберілген жүкке жасаған апат карточкасын жүк жіберуші жүкқұжатқа қоса береді. Бұл жағдайда жүк жіберуші жүкқұжаттың "жүктің атауы" бағанында "А.К. қоса берілген" деген белгі жасайды.
      801. Жүктер тасымалға жіберуге болатындай ингибирленіп, флегматизацияланып немесе алфавиттік көрсетпеде тиісті жазуы бар, негізгі заттың белгілі бір концентрациясымен ұсынылған жағдайда жүк жіберуші жүкқұжатта жүктің атауынан кейін оның жай-күйін көрсетеді, мысалы: "Су араласпасы 20-дан 60%-ға дейін пероксид сутегі", "Ингибирленген бутадион".
      802. Жүкқұжаттың жоғарғы жағында жүк жіберуші осы жүк үшін "Тасымал құжаттарындағы мөртабандар" бағанында (49-қосымша) көзделген қызыл түсті мөртабан басады. Жүк жіберушінің жүкқұжатта көрсеткен мөртабандары негізінде жіберу станциясында тасымалдаушының өкілі вагон парағына да осыған ұқсас мөртабандарды басады.
      803. Қауіпті жүкті меншікті немесе жалдамалы цистерналарда тасымалдауға тасымал құжаттарын ресімдеу кезінде жүк жіберуші жүкқұжаттың сыртқы бетіндегі бағанда "Вагон (қазан) және арматура жарамды және белгіленген талаптарға сай" деген белгі жасайды.
      Цистерналарға және бункерлік жартылай вагондарға құйылма жүктердің жүктелуіне жауапты жүк жіберушілер жүкқұжаттың сыртқы бетіндегі бағанда "Жүк тасымалдау ережесінің 30-Тарауына сәйкес жүктелді" деген, қолдарын қойып куәландырған белгі жасайды.
      804. Мұнай өнімдерін вагондар топтарымен және бағыттарымен бір жүкқұжат бойынша тасымалдау кезінде сапа төлқұжаты (сәйкестік сертификаты) цистерналардың ажыратылуы (мысалы: жарамсыздығына байланысты себелеу кезінде) жағдайларында пайдаланылатын етіп, ең кемінде 5 дана қылып қосылады.
      805. Толық тасымал құжаттары бойынша босаған меншікті немесе жалдамалы цистерналар және бункерлік жартылай вагондар тасымалданады.
      Бұл ретте жүкқұжаттың "Жүк атауы" бағанында босаған цистернаның (оны тазартқаннан кейін) жүк жіберушісі: "Тасымалдан босаған (жүк атауы толық көрсетіледі), _____ станциядан N___ жүкқұжат бойынша келген (жүкқұжат нөмірі, станция атауы көрсетіледі), толық төгілген, тазаланған, жуылған және нейтралданған" деп көрсетеді.
      Бұл ретте жүк жіберуші жүкқұжатта ондағы жүкке тиісті, қауіптілік туралы мөртабан басады және апат карточкасының нөмірін қояды.
      806. Ауыспалы жүкқұжаттар бойынша мұнай және мұнай өнімдерін құятын бағыттарға реттеуші тапсырма бойынша жол алған босаған цистерналар, бункерлік жартылай вагондар тасымалданады.
      Ашық түстегі мұнай өнімдері құйылып алынып, босаған цистерналар ГУ-27 дс нысандағы ауыспалы жүкқұжат бойынша, ал күңгірт түстегі мұнай өнімдері құйылып алынып, босаған цистерналар мен бункерлік жартылай вагондар тасымалы - ГУ-27 дт нысандағы ауыспалы жүкқұжаттар бойынша жүзеге асырылады.
      807. Жүк алушы ауыспалы жүкқұжатпен бір уақытта ауыспалы жүкқұжаттың жіберу станциясында қалатын бөлігін де толтырады.
      Жүк алушыдан ауыспалы жүкқұжатты алып, станция оның толтырылуының дұрыстығын, толық құйылып алынғандығын және цистернаның тазартылғанын растайтын бағанда алушының қолы мен мөрі (мөртабан) барлығын тексереді.
      Босаған цистерна және бункерлік жартылай вагондарды қарау нәтижелері бар ауыспалы жүкқұжаттың сыртқы беті жаңа жүк жүктеу станциясында толтырылады.
      Жуу-булау пункттерінде жүктің төгілмеген қалдықтары жол қойылатын нормалардан асатын цистерналар және бункерлік жартылай вагондар анықталған жағдайда, құю немесе жуу-булау пунктінде табылған цистернаның (бункерлік жартылай вагонның) толық төгілмегені туралы ГУ-7а нысаны бойынша Акт жасалады. Жасалғаны туралы тиісті белгісі ауыспалы жүкқұжатта бар бұл акт, онымен бірге тасымалдаушыға тергеу және кінәлілерді жауапкершілікке тарту үшін жолданады, сондай-ақ жүк алушыдан тазарту және цистерналардың (бункерлік жартылай вагондардың) тазарту астында тұруымен байланысты шығындар үшін төлем өндіріп алуға негіз болып табылады.
      808. Қысымдалған, сұйытылған 2 сынып газдарының тасымалы арнаулы, қысым астындағы жүктерге есептелген меншікті цистерналарда жүзеге асырылады.
      Терең суыту әдісімен сұйылдырылатын газдар (мысалы азот, кислород) нормалы атмосфералық қысыммен тасымалданады.
      Цистернадан шығатын газды (газ шығару) алып кетуге арналған цистерна құрылғысы әр уақыт ашық болуы және тасымал уақытында шығатын газдың кедергісіз жойылып кетуін қамтамасыз етуі тиіс.
      Мұндай жүк тасымалы үшін ұсынылатын цистернаның сыртқы беті ашық-күлгін түске боялуы тиіс. Аммиак үшін сары, хлор үшін қорғаныс, сернисті ангидрид үшін қара, бутан, бутилен, пропан және басқа жанғыш газдар үшін қызыл түсті, жалпақтығы 300 мм ажыратушы жолақ цистернаның қазанына ұзын-бойына екі жағынан да орта бел сызығымен жүргізіледі.
      Цистернаның қазанына жүк жіберуші Осы ережеге 49-қосымшаға сәйкес қауіптілік белгілерін жабыстырады.
      Газ шығаратыны бар цистерналарда: "Газ шығарушы жабылмасын" деген жазу болуы тиіс.
      Мұндай жүк тасымалына арналмаған цистерналарға құюға жол қойылмайды.
      Цистерналардың сұйытылған газбен толтырылуы Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы құзырлы органдарымен белгіленген нормаларға сәйкес жүзеге асырылады. Қазанның белгіленген нормадан жоғары толтырылуына тыйым салынады.
      Тасымалдау жағдайында вентилдердің жай-күйін бақылауды цистерна пайдаланушы қамтамасыз етеді.
      Жіберілуден алдын цистерналардың қазандарынан трубкалы манометр мен үш жүрісті кран алынған болуы тиіс. Бұл құралдар орналасқан, құлыптанатын арматуралы кебежелермен жабдықталған цистерналардан манометр және басқа бақылау-өлшеу құралдары алынбайды.
      Арматуралы кебеженің есігі кілтпен жабылған және жүк жіберушінің пломбасымен пломбаланған болуы тиіс.
      Арматуралы тамбурдың сыртқы есіктерін жүк жіберуші бекіту-пломбалау құрылғысымен пломбалайды.
      Жүк жіберуші 2-сынып жүктерін жолсеріктерге арналған тамбурмен жабдықталған цистерналарға құю және мұндай цистерналарды бірге алып баратын кісісіз жіберу кезінде тамбурдың терезе әйнектерін фанерамен немесе басқа материалмен қорғайды, тамбурды кілтке жабады, тамбур есіктерін өз пломбасымен пломбалайды.
      Жүк алушы цистернадан толығымен құйып алады. Құйып алынғаннан кейін цистернадағы қысым 0,04-тен 0,07 МПа-ға дейін болуы тиіс.
      Босаған цистернаны жіберетін жүк жіберуші жүкқұжаттың "Жүк атауы" бағанында: "Цистерна (жүктің толық атауы көрсетіледі) босаған, құйып алынған. Қазандағы қысым ______МПа" деп көрсетеді.
      Жүк жіберуші жүкқұжаттың жоғарғы бөлігінде және тасымалдаушы вагон парағында Осы ережеде жүгі бар цистерналар үшін көзделген мөртабандар басылуын қамтамасыз етеді.
      809. 3-сыныптағы тез жанатын сұйықтық тасымалына арналған цистерналардың қазандары диметилдихлорсилан, метилтрихлорсилан үшін ашық-күлгін, акролейн және ингибирленген акролейн, метанол үшін сары, көміртек серасы үшін күлгін түске боялуы тиіс.
      Қазанның екі жағынан да цилиндрлік бөлігінің бойындағы осьтік сызықпен 500 мм жалпақтықта жолақтар сызылады.
      Қазанның оң бөлігінде оның екі жағынан да қамыттан 50 мм қашықтықта қара сызықта ақ түспен боялған тікбұрыштар құратын "үзінділер" қалдырылады. Осы тікбұрыштар көлемінде жүктің атауы орналастырылады (әріптер биіктігі 150 мм).
      Осыған ұқсас жазулары бар осындай тікбұрыштар кесесіндегі осьтің астынан екі түптің де орта бөлігінде жабыстырылады.
      Жүк жіберуші босаған цистернаны тасымалға ұсыну кезінде жүкқұжаттың "Жүктің атауы" бағанында "Цистерна толығымен құйылып алынған, жуылған, азотпен толтырылған және герметик жабылған. Қазандағы қысым ______МПа" деп көрсетеді.
      Осы ережеге 49-қосымшада көрсетілген, "*" белгісімен белгіленген 3,1-сыныпына жататын, 35 градус және одан да төмен қайнау температурасымен тез жанатын сұйықтықтар қысымды жүкке арналып есептелген және көлеңкелі қорғанышы бар мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады. Құю-төгу құрылғысы және алдын-ала сақтандыру клапандары қақпаның қақпағында монтаждалып жасалған және бекіту-пломбалау құрылғысын пломбалауға арналған алдын-ала сақтандыру қалпағымен жабылған болулары тиіс.
      Көміртек серасы жоғарғы құю құралы бар меншікті цистерналарда тасымалданады.
      Көміртек серасының тасымалы инерттік газдың (азоттың) артық қысымы 0,1-ден 0,3 кгс/см ² астында жүзеге асырылады.
      Артық қысымның көптігін жүк жіберуші жүкқұжатта жүк атауының астында көрсетеді.
      Метанол төменгі құю құралынсыз, қақпаның қақпағының үстінде алдын-ала сақтандыру кожухтарымен жабдықталған мамандандырылған меншікті немесе жалдамалы цистерналарда тасымалданады.
      Метанолдың басқа цистерналарда тасымалдануы, сондай-ақ метанолға арналған цистерналардың мақсатсыз пайдаланылуына жол қойылмайды.
      Метанолдың тасымалы да солай инерттік газдың (азоттың) артық қысымы 0,1-ден 0,3 кгс/см ² астында жүзеге асырылады. Бұл жағдайда цистерналар манометр мен бекіту арматурасымен жабдықталады.
      Қалай метанолмен толтырылған, солай босаған жағдайдағы цистерналар тасымалы жүк жіберушінің (жүк алушының) жолсеріктерінің бірге алып жүруімен қамтамасыз етіледі.
      Метанолды құю аяқталғаннан кейін жүк жіберуші Осы ереженің 808 тармағында белгіленген талаптарды орындайды және қосымша аттандыру таңбасы бар белгі іледі.
      Метанол жүктелген цистерналарды қабылдау кезінде тасымалдаушы өкілі жүк жіберушінің Осы ереженің 791-тармағында айтылған талаптардың сақталуын тексереді. Алып жүруге жауапты тұлға цистерна қалпағының алдын-ала сақтандыру кожухтарында бекіту-пломбалау құрылғысының барлығын және жарамдылығын тексереді.
      Құрамында метанолмен цистерналар болатын пойызды құру кезінде тасымалдаушының өкілі натурлық парақта сол цистерналардың нөмірлеріне қарсы "Метанол" белгісінің болуын тексереді.
      Метанолмен цистерна тағайындау станциясына түскенде жүк алушы:
      тасымалдаушыдан цистернаны қабылдаған кезден бастап оның күзетін;
      цистернадан жүкті құйып алуын, метанолдың иісі толық кеткенше цистернаны сумен тазартуын, судан толық кептіруін және цистернаны азотпен үрлеуін қамтамасыз етеді.
      Осы жұмыстар өткізілгеннен кейін цистерна тағайындау станциясында тасымалдаушының өкілімен тексеріледі. Станцияда электр-аккумуляторлық немесе өрт қауіпсіз шамдар жоқ болғанда цистерналардан ағызып алудың толықтығын тексеру тек тәуліктің жарық мезгілінде өткізіледі.
      Тексеруден кейін бос цистернаның жүк жіберушісі қақпақты тығыз жабады, сақтандыратын қаптаманы жабады және оны бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбылайды.
      Бекіту-пломбылау құрылғысымен бірге цистернаның жүк жіберушісімен таңба ілінеді, таңбаға "Бос - метанол" жазбасы жазылады, сонымен қатар жүк алушының атауы, жөнелту станциясы және бос цистернаның тағайындау станциясы көрсетіледі.
      Қабат астында тасымалданған метанол азотын цистернадан босатқаннан кейін, цистерна осы цистерналарды пайдаланудың нормативтік құжатнамасымен қарастырылған азотпен толтырылады, ол туралы жүк жіберуші арнайы жүк қағазға белгі қояды.
      "Метанол" трафаретімен құжаттарсыз цистерна (тиелгені де, босы да) табылған жағдайда тасымалдаушы коммерциялық акт жасайды, бекіту-пломбылау құрылғысымен бірге болатын белгідегі жазбаларға сәйкес тасымалдау құжаттарын рәсімдейді және цистернаны жол серіктің алып жүруімен тіркелу трафаретіне сәйкес станцияға жолдайды.
      Құжатсыз цистерналардың кешігу уақыты тасымалдаушының өкілімен жалпы үлгідегі актімен рәсімделеді, оның көшірмесі тасымал құжаттарға қыстырылады.
      810. 4-сыныпқа жататын тез тұтанатын қатты заттар, өздігінен жанатын заттар және суымен әрекет еткенде тұтанатын газдар бөліп шығаратын заттар үш ішкі сыныпқа бөлінеді: 4.1 - тез тұтанатын қатты заттар, 4.2 - өздігінен жанатын заттар, 4.3 - суымен әрекет еткенде тұтанатын газдар бөліп шығаратын заттар, мұндай жүктер қасиеттеріне байланысты жоғарғы ағызу немесе төменгі ағызу аспабымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады. Цистерналар жанбайтын материалдардан жылу оқшаулағышпен және қыздыруға арналған құрылғысымен жабдықталуы тиіс.
      4.1-ішкі сыныпқа жататын тез тұтанатын қатты заттар (мәселен, капролактам, нафталин, сұйық күкірт) балқытылған күйінде тасымалданады. Цистернаның қазаны жарық-сұр түске боялуы және осы ереженің 808-тармағында көрсетілген қызыл түсті жолағы болуы тиіс.
      Цистернаның түбі және рамасы осы ереженің 781-тармағына сәйкес боялады.
      4.2-ішкі сыныпқа жататын өздігінен жанатын заттар (мәселен, сары фосфор) су (кальций хлорид ерітіндісінің) қабаты астында төменгі ағызу аспабы жоқ, қыздыруға арналған құрылғысымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады.
      Цистернаның қазаны сары түске боялуы тиіс, қазанда: "Сары фосфор" деген жазу жазылады.
      Қазанды бойлай оның екі жағы ені 500 мм. қызыл жолақпен боялады. Цистернаның түбі және рама осы ереженің 781-тармағына сәйкес боялады.
      Цистернаға сары фосфор құйылғаннан кейін жүк жіберуші оған су құяды, ал жол жүру маршруты бойындағы аудандарда сыртқы ауаның температурасы 0 ⁰ төмен болғанда қабат биіктігі 30 см. болатын кальций хлоридінің қатпайтын ерітіндісін құяды. Сары фосфор ауа температурасы 40 ⁰ жоғары аудандарға жөнелтілгенде су қабатының биіктігі 60 см. құрау тиіс. Сары фосфордың құйылу биіктігі осы ереженің 790-тармағына сәйкес анықталады.
      Толтыру аяқталысымен цистернаны жүк жіберушінің өкілі қарап тексереді, одан кейін құю штуцері фланецпен басып тасталынады, қалпаққа сақтандыратын қаптама киіледі, ол бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбыланады.
      Сары фосфор цистернадан жүк алушымен толық құйылып алынады.
      Құйылып алынғаннан және тасымалға ұсынылғаннан кейін бос цистерналар:
      азотпен толтырылады, немесе
      олардың сыйымдылығының 96 %-нан кем емес және 98%-нан көп емес сумен толтырылады; 1 қазан мен 31 наурыз аралығы кезеңінде тасымалданғанда суда оның қатуын алдын алу үшін антифриздің жеткілікті мөлшері болуы тиіс; антифриз коррозиялық белсенділігінен және фосформен реакцияға түсу қабілетінен айрылған болуы тиіс.
      сары фосфордан босатылған цистернаның жүк жіберушісі жүкқұжаттың "Жүктің атауы" бағанында:
      "Сары фосфордан босатылған цистерна, толық құйылып алынған, сары фосфордың қалдықтарынан және кірден (шламнан) тазартылған және биіктігі __ см. сумен (кальций хлоридінің ерітіндісімен) құйылған. Цистернаны тасымалдау сары фосфорды тасымалдау шарттарында жүзеге асырылады.
      811. 5-сыныпқа жататын тотығатын заттар және органикалық пероксидтер екі ішкі сыныптарға бөлінеді: 5.1-сыныпқа жататын тотығатын заттар және 5.2-сыныпқа жататын органикалық пероксидтер, және жүк жіберушілердің, жүк алушылардың мамандандырылған цистерналарында тасымалданады. Цистерналарда, олардың ішінде артық қысымның пайда болуын, сұйықтықтың ағып кетуін алдын алатын, сонымен қатар цистернаның ішіне бөтен заттардың түсу мүмкіндігін болдырмайтын цистернаның үстісінде орналасқан сырмалар болуы тиіс.
      5.1-ішкі сыныпқа жататын сутегінің пероксиді, концентрациясы 60 %-дан жоғары су ерітіндісі, тұрақтандырылған, артық қысымға есептелген мамандандырылған меншікті алюминий цистерналарда жүк жіберуші (жүк алушының) жол серігінің алып жүруімен тасымалданады.
      Жүкті тасымалдау:
      сутегінің пероксиді құйылған әр үш цистернаға кемінде су құйылған бір цистерна есебімен жылу оқшаулағышпен жабдықталған цистернадан;
      ілесіп жүру бригадасы, сонымен қатар техникалық жабдықтар мен мүлік орналасып бір жабық вагоннан;
      сутегінің пероксиді тиелген цистернадан және қысым астында жүктерді тасымалдауға есептелген ұқсас бос цистернадан тұратын арнайы технологиялық секция (вагондардың топтары) құрамында жүзеге асырылады.
      Бұл ретте сумен толтырылғандар цистерналар және бос цистерна сутегінің пероксиді тиелген цистернаны ілесіп жүру вагонынан тасалау үшін қолданылады.
      Көрсетілген технологиялық секциялар жүк жіберушімен қалыптастырылады.
      Секция құрамына оған жатқызылмаған вагондарды қосуға жол берілмейді.
      Тасымалдау құжаттарында "Секция. Ағытуға болмайды" мөрқалыбы қойылуы тиіс.
      812. 6-сыныпқа жататын улы және жұқпалы заттар екі ішкі сыныпқа бөлінеді: 6.1 - улы заттар, 6.2 - жұқпалы заттар.
      6-сыныпқа жататын улы және жұқпалы заттарды тасымалдағанда цистерна қазанының түбі және рама осы ереженің 781-тармағына сәйкес боялады.
      6.1 ішкі сыныбына жататын улы заттар олардың қасиеттеріне байланысты жоғарғы ағызу аспабымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады.
      Құюдан кейін жүк жіберуші осы Ережеде көрсетілген талаптарды орындауы тиіс.
      Түсіру барысында жүк алушы цистернадан жүкті толық қалдықсыз ағызып алады, оны жуып, содан соң одан жуу сұйықтығын тазартады, және осы цистернаны пайдаланудың нормативтік құжатнамасымен қарастырылған қысым астында азотпен цистернаны толтырылады, және цистерна қалпағын бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбылайды.
      Ағызып алудың толықтығы, тазартудың мұқияттылығы, цистернаны азотпен толтырылуы және барлық вентильдердің саңылаусыз жабылуы жүк алушымен бос цистернаны қайтару жүк қағазында "Жүктің атауы" бағанында келесі мазмұндағы жазумен расталады: "Цистерна толық ағызып алынған, жуылған, қазанда қысым ____ МПа және саңылаусыз жабылған".
      Параантрацен тек жүк жіберуші (жүк алушы) өкілінің ілесіп жүруімен тасымалданады. Цистернаның қазаны сары түске боялған болуы тиіс.
      Қазанды бойлай оның екі жағы ені 500 мм. көк жолақпен боялады. Цистернаның түбі және рамасы осы тараудың талаптарына сәйкес боялады.
      813. 8-сыныпқа жататын улы және коррозиялық заттарды тасымалдау, олардың қасиеттеріне байланысты ішкі қорғау қабаты бар мамандандырылған меншікті цистерналарда жүзеге асырылады.
      Қышқылдарды тасымалдауға арналған цистерналарда келесі айырмалық бояулар және трафареттерді болуы тиіс:
      қазанды бойлай оның ені 500 мм. сары жолақпен боялады, ал қазанның шеткі түптерінде - сондай түсте 1х1м. мөлшеріндегі төртбұрыш;
      екі жағындығы сары жолақтардың ортаңғы бөліктерінің ажырамасында төртбұрыштар ішінде және қазанның түптерінде қара бояумен қышқыл атаулары көрсетілген трафареттер (әріптердің биіктігі 150 мм) салынады (мысалы, "Қауіпті/Күкірт қышқылы", "Қауіпті/Меланж", "Қауіпті/Олеум", "Қауіпті/Тұз қышқылы").
      Сонымен қатар, қышқыл цистерналарының шеткі түптерінде цистернаның тіркелуі туралы трафареті салынады: "___________ ст. жедел қайтару (тіркелу станциясы және жолы көрсетіледі)".
      Қышқылдардың концентрациясы мен құрамы техникалық құжатнамалардың талаптарына сай болуы тиіс.
      Күкірт қышқылы және оған жатқызылған аккумуляторлық, мұнаралық немесе гловерлық, моногидрат және купорос майы, тек қана арнайы күкіртқышқылдық цистерналарда тасымалданады.
      Олеумды (күкіртті түтіндеуші қышқыл) тек жүк жіберушіге тиесілі арнайы олеумдық жылытылатын цистерналар-термостарда тасымалдауға жол беріледі.
      Меланж (азоттық қышқылының күкірт қышқылымен қоспасы) тек арнайы меланжтық цистерналарда тасымалданады, және тасымалдаушының рұқсатымен - күкірт қышқылдық цистерналарында.
      Тұз қышқылын тек арнайы лайықталған, ішінен гуммированных жүк жіберушіге тиесілі цистерналарда тасымалдауға жол беріледі.
      Ингибированная тұзды және хлорсульфоновая қышқылдар арнайы бөлінген жүк жіберушіге тиесілі күкірт қышқылдық цистерналарында тасымалданады.
      Зауыт-жіберуші Ингибированная тұзды қышқылын тасымалдау үшін бөлінген цистерналарды ішінен химиялық тұрақты үш қабат эмальмен, содан соң химиялық тұрақты екі қабат лакпен бояу тиіс.
      Азот, сірке және фосфор қышқылдары тек жүк жіберушінің немесе жүк алушының арнайы цистерналарында тасымалданады.
      Мүккәмал паркінің цистерналарын қышқылдарды тасымалдау үшін пайдалануға жол берілмейді.
      Жүк жіберуші қышқылды өз бетімен осы жүкті тасымалдауға бөлінбеген қалыпты цистерналарға құйған жағдайда, сонымен қатар қышқылды тиісті емес қышқылды цистерналарға құйған жағдайда (мысалы, тұз қышқылын күкірт қышқылдық цистернаға құйғанда) жөнелту станциясы цистерналарды ағызып алу, тазарту және бейтараптандыру үшін жүк жіберушіге дереу қайтаруы тиіс.
      Қышқыл құйылуының алдында цистерна жүк жіберушімен коммерциялық тұрғыдан мұқият қаралып тексерілуі тиіс. Бұл ретте қазанның ішкі бетінің тазалығына және қақпақ жапқышының тығыз жабылуының қамтамасыз етілуіне ерекше назар аударылуы тиіс.
      Қарау барысында цистернаның қақпақ жапқышы тек қарау уақытында ғана ашылады, ал қарау аяқталғаннан кейін оның астына қышқыл әсеріне тұрақты аралық төсемі орналастырылып жабылады және толық герметикалық бекітіледі. Мұндай жан-күйде цистерна, егер тазарту талап етілмесе, құйылу уақытына дейін қалады. Цистерналарды селдір жабылған қақпақ жапқышпен қалдыруға жол берілмейді.
      Егер цистерна қоқыстан (шламнан) тазалау немесе құюдың алдында жуу талап етілсе, бұл операциялар жүк жіберушінің күшімен және өз есепбінен орындалуы тиіс.
      Меланжты даярлау, сонымен қатар тұзды қышқылын тежерту жүк жіберушімен құйғанға дейін кәсіпорын иелігіндегі арнайы лайықталған сыйымдылықтарда жүргізіледі. Бұл операцияларды құю процесінде тікелей цистерналарда жүргізуге жол берілмейді. Цистернаға құю кезінде меланжтың температурасы +30 ⁰ C жоғары емес, ал жазғы уақытқа +40 ⁰ C жоғары емес болуы тиіс.
      Қышқылды құйғаннан (ағызғаннан) кейін жүк жіберушімен (жүк алушымен) қышқыл әсеріне тұрақты аралық төсемімен цистернаның қақпақ жапқышы жабылады, оның барашкалары мұқият оралып және бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбыланады, цистерна қазанының сыртқы беттене аққан қышқыл бейтараптандырылады.
      Қышқыл қалдықтары жойыла отырып толық қотарып төгілуі тиіс. Сонымен қатар жүк алушы қазанның сыртына аққан жерлерді сүртуі тиіс. Қышқылды төккеннен кейін жүк алушы қышқыл әсеріне тұрақты аралық төсемімен қақпақ жапқышы тығыз жабады, барашкаларды орайды және цистернаны пломбылайды.
      814. Тиелген цистернада ақау табылып, оның салдарынан цистернаның тағайындау бойынша одан әрі жүруі мүмкін болмаған жағжайда, мұндай цистерна станцияның арнайы бөлінген жолында қалдырылады.
      Жолсерігі болған жағдайда цистерна оның күзеті астында болуы тиісті. Егер цистерналардың тобы бір жолсерігінің ілесуімен ғана тасымалданса, онда пойыздан барлық топ ағытылады.
      815. Ақаулы цистернаның кешігуі туралы тасымалдаушының өкілі, ал жолсерігі болған жағдайда, соңғысы телеграфпен (факске) жүк жіберушіні хабардар етеді және қажеттігіне қарай мамандарды іссапарға жіберуі және/немесе жүкті қайта қоюға алуға арналған құрылғылары бар цистернаны жіберуді талап етеді.
      Меншігіндегі немесе жалданған цистернаны ағыту туралы хабарландыру алғанда жүк жіберуші (жүк алушы) цистернаны ағытқан жерге мобильді бөлімшені немесе өз өкілін жолдайды.
      816. Жол жүріп келе жатқанда қауіпті жүгі бар цистернада ақау табылған жағдайда қауіпті жүкті қайта айдау, цистернаны тазарту және тазартуға пайдаланған суды жою тасымалдаушы өкілінің қатысуы жүргізіледі.
      Қауіпті жүкті қайта айдау уақытында жүк қалдықтарын жою аяқталғанға дейін цистерна күзет астында болуы тиіс.
      817. Жүктің ағысы пайда болған немесе басқа апаттық жағдай орын алған жағдайда осы жүкке апаттық карточкадағы нұсқауларға сәйкес қажетті шаралар қабылданады.
      Цистернаның ақауы туралы жолсерігінің қатысуымен цистернаның техникалық жан-күйі көрсетіле отырып жалпы нысанды акт толтырылады, онда: ақау түрі, оның пайда болу себептері, ақауларды жою жөнінде қабылданған шаралар, сонымен қатар цистернаның одан әрі жүру мүмкіншілігі туралы, ал ол мүмкін болғанда - тасымалдаушы өкілімен. Жалпы нысанды актінің көшірмесі тасымал құжаттарына қосылады.
      818. Тиелген, сонымен қатар бос газдан тазартылмаған цистерналарды жөндеу ерекше сақтықпен жүргізіледі, бұл ретте:
      цистерна қазанын жөндеуге;
      қазан бойынша соққылар жасауға;
      жарылыс қаупі бар аспаптарды пайдалануға және ашық отпен цистерналар жақын маңында болуға;
      дәнекерлеу құрылғысы қолданылатын кез келген жұмыстарын жүргізуге жол берілмейді.
      Отты, дәнекерлеуді және соққыларды пайдалана отырып арбашықтарды жөндеу қажеттігі туындаған жағдайда, олар цистерна астынан домалануы және қазаннан 20 м. кем емес ара қашықтыққа апарылуы тиіс.
      819. Меншікті бос немесе жалданған цистернаны жөндеуге жолдау қажеттілігі болған жағдайда оның иесі тазартуды, бейтараптандыруды, ал қажет жағдайда цистерна қазанының ішкі және сыртқы беттерін, сонымен қатар раманы, өтетін бөлімдерін, тежегіштерін газдан тазартуын қамтамасыз етеді, және тасымалдаушының өкіліне көрсетілген шараларды өткізу туралы анықтама береді.
      Цистерналармен мұндай жұмыстар жалға алынған цистерналарды жалдау мерзімі біткен соң оларды меншік иелеріне қайтару кезінде жүргізіледі.
      820. Азық-түлікті (өсімдік майын, сірнені, саломасты, салолинді, гидролды, глицеринді және басқалар) тасымалдау құйылу станцияларына тіркелген төменгі ағызу аспабымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда немесе тасымалдау үшін қолданылмаған жаңа цистерналарда жүзеге асырылады.
      1937 жылға дейін тіркелген бүркемеленген қазандарымен цистерналар мұндай жүктерді тасымалдау үшін қолданылмайды.
      Азық-түлік тасымалдауға мамандандырылған темір жолдардың цистерналарда қазанды бойлай оның екі жағында ені 100 мм. екі қызыл жолақтары (жолақтардың арақашықтығы 500 мм.), ал түбінің периметрі бойынша ені 100 мм болатын қызыл айналма жолақтары болуы тиіс. Жолақтар арасында қазан ортасының оң жағында әріптердің биіктігі 126 мм. болатын қара бояумен жүктің атауы жазылады: "Патока". "Өсімдік майы", "Гидрол" және тағы басқа. Бұл атаулар сонымен бірге әріптердің биіктігі 70 мм. болатын түптің жоғарғы бөлігінде жазылады. Сонымен қатар, қазандар түбінің төменгі бөлігінде цистерналардың тіркелуі туралы трафарет салынады:
      "_______________ станциясына жедел қайтару (тіркелу станциясы және жолы көрсетіледі)".
      Азық-түлік өнімдерін қоюға арнайы бөлінген цистерналарды дайындау жүк жіберушімен жүргізіледі.
      Жаңа цистерналарға азық-түлік өнімдерін қою алдында жүк жіберуші қажет болған цистернаның ішкі бетін қоюға арналған өнімдер сіңдірілген шүберектермен немесе соңылармен сүртеді. Әсіресе мұқият қазанның жапсарлары тазартылуы қажет.
      Ағызғаннан кейін жүк алушымен мамандандырылған цистернаға бекіту-пломбылау құрылғысы қойылады және толық тасымал құжаттарымен жазылу станциясына бағытталады.
      Азық-түлік өнімдерін тасымалдауға мамандандырылған цистерналарды тікелей мақсатына сәйкес емес пайдалануға жол берілмейді.
      821. Этил (шараптық) спирті арнайы спирттік цистерналарда тасымалданады.
      Спиртті құю алдында жүк жіберуші цистернаны мұқият қарап шығады. Қарау кезінде цистерна қазаны мен қақпағының жарамды жағдайда болуына және тазалығына, қақпақ люгі мен кузовтың жабылу тығыздылығына, төсемдер мен бекіту-пломбылау құрылғыларын орнатуға арналған тетіктердің болуына ерекше назар аударылады.
      Спирттік цистерналар қалпағының ішкі бетінде спиртті құю биіктігін көрсететін сызық салынады.
      Спиртті белгіленген биіктіктен жоғарырақ немесе төменірек құю 5 см. көбірек емес мөлшерде жол беріледі.
      Цистернаға спиртті белгіленген деңгейге дейін құйғаннан кейін спирттің температурасы анықталады және үлгі алынады, ол бойынша жүк жіберуші спирттің күштілігін белгілейді.
      Үлгі алынғаннан кейін жүк жіберуші тасымалдаушының өкілімен бірге қақпақтың жоғарғы жағынан құйылған спирттің деңгейіне дейін цистерна қақпағында спиртті жеткізбей құю биігін арнайы өлшеуіш сызғышпен анықтайды.
      Екі қақпақтары бар цистерналарда жеткізбей құюдың биігін өлшеу тек цистернаның ортасына жақынырақ орналасқан қақпақтан жүргізіледі (бұл қақпаққа саты қосылады). Өлшеу кезінде спирт екі қақпақта бір деңгейде болу үшін екінші қақпақтың люгін аздап ашу қажет.
      Спиртті жеткізбей құюдың деңгейі мемлекеттік сенім таңбасы және жоғарыдан төменге қарай интервалы 1 мм. болатын бөлімдері бар арнайы стандартты темір сызғышпен өлшенеді.
      Өлшеген кезде сызғыш цистернаға оның көлденең аспағы цистернаның бойлай осіне перпендикулярлы қақпақтың шеттерінде жататындай етіп цистернаға батырылады. Батыру сызығы бойынша жоғары жылдам көтеріп, спиртті жеткізбей құю деңгейін 1 мм. дейінгі дәлдікпен анықтайды.
      Өлшеп болғаннан кейін жүк жөнелтуші люк қақпағының қиысқан жіктеріне резеңке төсем қойып, люк қақпағын тығыз жабады сымнан бұрамалар салады, одан кейін цистернаны пломбылайды.
      Жүкқағазда "Жүктің атауы" бағанасында жүк жөнелтушімен:
      спирттің сорты (шит, ректификат);
      спирттің күштілігі 0,1 %-ға дейінгі дәлдікпен;
      жеткізбей құюдың деңгейін өлшеу кезіндегі цистернадағы спирттің температурасы 0,1 ⁰ C-ға дейінгі дәлдікпен;
      жеткізбей құюдың деңгейі 1 мм, дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.
      Жүк жөнелтушімен жүкқағазда көрсетілетін спирттің салмағы тек тасымалдау ақысын анықтау үшін ғана қолданылады.
      Жүк жөнелтуші жүкқағазға спиртті тиеу жөніндегі актіні қоса береді, ол тікелей жүк жөнелтуші мен жүк алушының арасындағы қарым-қатынасты реттейтін құжат болып табылады.
      Тағайындалу станциясына жарамды цистернада, жарамды жүк жөнелтушінің бекіту-пломбылау құрылғысымен келген спирт жүк алушымен тасымалдаушы өкілінің қатысуынсыз ағызып алынады. Мұндай жағдайларда анықталған спирттің кем болу немесе күштілігінің төмендеуіне тасымалдаушы жауапты болмайды.
      Тағайындалу станциясына жарамсыз цистернада немесе жүк жөнелтушінің люк қақпағындағы бекіту-пломбылау құрылғысының бүлінуімен келген спиртті жүк алушыға тапсыру комиссиямен тапсырылады.
      Спиртті тапсыру туралы комиссия коммерциялық акті жасайды, онда жеткізбей құюдың деңгейі, қақпақ биіктігі, цистернадағы спирттің күштілігі мен температурасы көрсетіледі. Цистернадағы спирттің мөлшері актіде көрсетілмейді.
      Коммерциялық актіге жүк алушымен жасалған тасымалдау барысындағы спирттің сақталуы немесе кем болуының алдын-ала есептері қоса беріледі.
      Ағызып болғаннан кейін жүк жөнелтуші люк қақпағының астына қайтадан резеңке төсеп қояды, сымнан бұрама салады және цистернаны пломбылайды. Бос цистерналар толық тасымал құжаттармен жолданады.
      822. Техникалық талаптарды қанағаттандыратын 5 атмосфералық артық қысымдық жұмысқа есептелетін этильдік сұйықтық тек қана жүк жіберушімен арнайы цистерналарда тасымалданады. Запастағы авариялық газсыздандыру құралдарын (керосин, хлорлы әк, сүртетін материалдар) сақтауға бейімдеу үшін және цистерна қорғағыш қабымен, цистернаны жабатын қақпақпен, сыртқы оқшаулаумен жабдықталған.
      Қара майлы бояу ең төменгі бөлігі - 250 мм биіктікке цистернаның қазандық сыртқы беті этильдік сұйықтық алюминилік маймен боялған. Қазанды бойлай оның екі жақ ені 500 мм. жасыл жолақпен боялады. Цистернаның түбі және рамасы жасыл түспен боялған, түп жағы алюминилік бояумен көлденең жасыл жолақпен 300 мм. боялады.
      Қазанның екі жағындағы ортаңғы бөліктерінде екі қатар жазу көрсетілген: "Этильдік сұйықтық/от қауіптілігі - улылығы".
      Қазанның оң жағында: "дөңестен түсірілмесін", сол жағынан шеткі түптерінде: "___________ ст. жедел қайтару (тіркелу станциясы және жолы көрсетіледі)".
      Этильдік сұйықтықты басқа цистерналарға және де тікелей тағайындаусыз қолданған жағдайда қатаң тиым салынады.
      Этильдік сұйықты құю және айдау жүк жеткізуші мен жүк қабылдаушы жол жүрген кезде жүзеге асырылады.
      Құйылудың алдында жүк жіберуші жүк тасушыға цистернаның қозғалғышын және жеке бөлімдерін қарауын ұсынады.
      Цистернаға этилді сұйықтық құйылу тек қана жүк жіберуші дайындаған жағдайда рұқсат етіледі.
      Қазанның сыйымдылығы 95%-дан көп емес, бірақ цистернаны толтыру оның жүк көтерімділігі шегінен шығарылады.
      Цистернада этилді сұйықтық салмағы жүк жіберушімен анықталады.
      Цистернаны дұрыс толтыру және сапар жолдарында қауіпсіздікті қамтамасыз ету (теміржол көлігіне қатысты) арматуралардың, люктардың, салулардың түзулігіне жауаптылықтың бәрі жүк жіберушіге жүктеледі.
      Құюдан кейін жүк жіберуші: этил сұйықтығымен кездейсоқ ластанғандар қазанның, рамасы мен жүріс бөлігінің барлық орындарын мұқият газсыздандырады; барлық вентильдерін герметикалық жабады, цистернаны пломбылайды және оған жөнелтуші таңбалаумен бирка іліп қояды.
      Этилді сұйықтығын тасымалдау жүкқағазында "Қауіпті - У - Тез тұтанады", "Дөңестен түсірілмесін", "Қорған 3/1-1-1-1" штемпельдері қойылады. Жүкқағазда жүктің қауіптілігі туралы штемпельді жүк жіберуші қояды.
      Цистернаны тасымалдауға тапсырған кезде жүк жіберуші жүк алушыны оған этил сұйықтығымен цистерна бара жатқаны жөнінде хабардар етеді. Цистерна белгіленген мерзімде келмеген кезде жүк алушы ол туралы жүк жіберуші мен жіберу станцияласын телеграфпен хабарлайды.
      Этил сұйықтығын цистерналарда жолсерігінің ілесіп жүруінсіз тасымалдауға болады.
      Жүріп келе жатқан кезде жолда ақау табылған жағдайда, және де ол себептен этил сұйықтығымен цистерна тағайындалуы бойынша ере алмаса, мұндай цистерна пойыздан ағытылады, қауіпсіз орынға алыс жолға апарылады. Жүк аққан жағдайда ағу орнында сұйықтықты жинауы және оның жерге ағуын болдырмау үшін лайықты ыдыс қойылуы тиіс. Этил сұйықтығы төгілген орындар хлорлы әкпен газсыздандырылады.
      Цистернаның кешігуі жөнінде тасымалдаушы ақаудың сипаттамасын бере отырып жүк жіберушіні (жөнелту станциясы арқылы) телеграфпен хабарлайды.
      Цистернаның ағытылуы туралы хабарламаны алғаннан кейін жүк жіберуші тез арада ақауды жою үшін ағыту станциясына жауапты өкілін және жұмысшыларды жолдайды, ал қажет болған жағдайда жүкті қайта айдау үшін ақаусыз бос цистернаны жөнелтеді.
      Цистернада ақау табылған кезде цистернаның техникалық жай-күйі туралы акті жасалады, онда: ақаудың түрі, оның пайда болу себебі, ақауды жою бойынша қабылданған шаралар, сондай-ақ цистернаның одан әрі жүру мүмкіншілігі туралы мәліметтер көрсетіледі. Актінің көшірмесі тасымал құжаттарына қоса ілінеді.
      Жүкті алушы цистернадан этил сұйықтығын толық қалдықсыз ағызады, ағызғаннан кейін таза бензинмен екі рет тазартады, оны қазаннан ағызады және цистернаны азотпен 1 ат қысым астында толтырады, барлық вентильдерді саңылаусыз жабады және цистерна қалпағын пломбылайды.
      Ағызған кезде этил сұйықтығымен кездейсоқ ластанған арматураны және цистернаның сыртқы бөлігін, сондай-ақ рамасы мен жүріс бөлігін жүкті алушы газсыздандырады.
      Ағызып алудың толықтығы, тазартудың мұқияттылығы, цистернаны азотпен толтырылуы және барлық вентильдердің саңылаусыз жабылуы жүк алушының техникалық бақылау бөлімінің өкілімен тексеріледі, және ол жүк алушымен бос цистернаны қайтаруға толтырылған жүкқағазда "Жүктің атауы" бағанында келесі жазбаны енгізеді: "Цистерна толық ағызып алынған, тазартылған, азотпен толтырылған және саңылаусыз жабылған" және оны өз қолымен және мөрімен растайды.
      Этил сұйықтығына арналған бос цистерна толық тасымал құжаттарымен қайтарылады.
      Цистерна қазанын жөндеу цистерналардың жазылу кәсіпорындарында соңғылардың күштермен және құралдармен жүргізіледі, ал жүріс бөліктерін жөндеу темір жолдардың жөндеу кәсіпорындарымен жүргізіледі.
      Жүріс бөліктерін жөндеу алдында жүк жөнелтуші кәсіпорындар цистерналарды жөндейтін жұмысшылардың қауіпсіз жағдайын қамтамасыз ету мақсатында цистерна қазанының ішкі және сыртқы беттерін, сондай-ақ рамасы мен жүріс бөліктерін газсыздандырады және өткізілген газсыздандыру туралы төлқұжат береді.
      823. Этилденген жанармай жарық - қызғылт сары, сары немесе көк түске боялған. Улы, адамға уландырғыш әсер етеді, түтінді дем арқылы ішке тарту және дәл осылай организмге тері арқылы өтіп әсер етеді. Этилденген жанармай әсіресе қауіпті, организмді баяулатып уландырып және бастапқысында зардап шегушіге білінбейді.
      Ереже бойынша этилденген жанармай темір жолдармен тасымалдау шығарылады, ереже сияқты, төрт білікті жанармайлы цистерналарда жасалады (төгілмейтін құралда). Этилденген жанармайы бар цистернаның сыртында бояуы кетпейтін трафаретпен "Этилденген жанармай/Улы" деген сөздер жазылу керек.
      Этилденген жанармайды сондай-ақ әмбебап құйылатын құралы бар цистерналарды тасымалдаушының рұқсатымен жіберіледі. Бұл жағдайда сол цистерналардың қазандарына сол трафарет жазылады.
      "Улы/Этилденген жанармай" трафареті бар цистерналарды пайдалануға тиым салынады, ерекше сортты жанармайды тасымалдау үшін, мотор майы сияқты пайдаланбау (экстрактық жанармай, "Калоша" сорты, уайт-спирті және тағы басқа өндірісте еріткіш ретінде және тұрмыстық мақсатта пайдаланады) сонымен қатар жарық беретін керосин.
      Этилденген жанармай құйылғаннан кейін цистернаға этилденбеген мұнай өнімдерін құйуға рұқсат етіледі, мотор немесе қазан жанармайы ретінде пайдаланатын (ерекше сортты жанармай көрсетілген).
      Этилденген жанармай құйылып төгілгеннен кейін қазанның жоғарғы жағын жүк жіберуші мен жүк алушы керосин немесе кәдімгі бензин сіңген таза шүберекпен тазалап сүрту қажет.
      Этилденген бензин тасымалдау құжатында "Жүк аты" графасында "Этилденген бензин" көрсетілуі қажет және бензин сорты, Мысалы, "Этилденген бензин авиациалық Б-100".
      Жүкқағаздың жоғарғы бөлігінде бензин мөрқалыбы "Қауіпті", "Тез тұтанғыш", бұдан басқа "Улы" деп жазылу қажет.
      "Цистернадан құйылған жүк аты" графасында Бос цистернаға қайта жіберілген жүкқағазда жүк алушы міндетті түрде "Этилденген бензин" көрсетуі қажет.
      Жол үстінде цистернадан тамшы немесе ағыс байқалса, тасымалдаушы тез арада шара қолданып ағысқа тоқтату және жөнделген цистернаға ауыстырылуы "Бензин этилденген" бар трафарет.
      Ауыстыру кезінде негізгі қауіпсіздік шараларын ұстану керек және сұйықтың қолға және басқа дене мүшелеріне тигізбеу керек. Егер мұнай қоймасы бар станцияда ағым байқалса, сол цистернаны жедел түрде белгіленген складқа ағызуға беріледі. Мұндай склад болған жағдайда этилденген бензин басқа мекемеге беріледі. Этилденген бензинді құю және ағызу кезіндегі уланбаудан сақтау мақсатында:
      Құю және ағызу жұмыстары механикалық түрде болып максималды герматизациямен қамтамасыз етілу қажет.
      Этилденген бензинді құятын және ағызатын жұмыстар жұмысында оның сипаттарымен танысу қажет. Этилденген бензин жұмысының техника сұрағына дайындалып және сәйкес жұмыс киімімен жабдықталған. Өндірісте жұмысшылар желге қарсы тұрмау керек.
      Цистернаның қазанында жүргізілетін барлық жұмыстар шлангілі протиговазбен жүргізіледі.

31-тарау. Ерекше жағдаймен тасымалданатын жүктердің тәртібі

      Ескерту: 31-тараумен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      824. Басқа да жүктердің тасымалдануы негізгі тәртіпке сәйкес келмеген жағдайда, келісім-шарт бойынша ерекше жағдаймен тасымалданады.
      825. Жүктердің ерекше жағдаймен тасымалдануы, жөнелту және тағайындалған станцияларда Қазақстан Республикасы аймағында орналасқан жағдайда қолданылады.
      826. Жүктердің ерекше жағдайымен тасымалдануы келесі жағдайларда қолданылады:
      1) Жүктердің тасымалдануы негізгі тәртіппен қаралған кезде;
      2) Жүк тасымалдау ыдысының салмағы және жүктің жағдайы стандарттық талаптармен техникалық жағдайларға сәйкес келмегенде немесе жаңа ыдыстың қапталуы қолданған кезде;
      3) Тез бұзылатын жүктері тасымалдау мерзімінен жоғары шектеулі негізгі тәртіппен белгіленген мерзіммен тасымалдау;
      4) Тасымалдау жағдайында жылжымалы құрам контейнерлерін пайдалану, негізгі тәртіппен басқа жүк түрлерін қарамайды;
      5) басқа жағдайда негізгі тәртіптермен қаралмағанда.
      827. Ерекше жағдаймен негізгі тасымалданатын жүктердің келісім-шарты міндетті түрде қаралады:
      жүктің тасымалдануға қабылдау жағдайы;
      жүктің салмағын анықтау тәртібі және тасымалдау құжаттарын толтыру;
      жүктің жүкқабылдаушыға беру тәртібі;
      тасымалданатын жүктердің сақталуын қамтамасыз ету тараптардың жауапкершілігінде;
      тасымалдаушы өзінің келісім-шарт бойынша міндетін орындау жағдайында жауапкершілігінен басталады;
      тасымалдаушының ерекше жағдайымен тасымалданатын жүктердің шығынын өтеу;
      басқа жағдайда қажеттілікте ерекшеліктері және тасымалдаумен жүру амалдары немесе жол бойында қамтамасыз етуі жүктің тасымалдылығының мерзімі көрсетілуі керек.
      828. Егер жүктерді ерекше жағдаймен тасымалдау қажет болса, жүк жіберуші тасымалдаушыға негізгі тәртіпке бекітілген өтінім берілу мерзімінен 5 күн бұрын хат түрінде өтінеді.
      829. Басқа бір жағдайда ерекше жағдаймен тасымалданатын жүктерді кепілдік хаты бойынша жүзеге асырылады.
      Өтінішке кепілдік хаты тіркеледі онда жүк жіберуші (жүк алушы) тасымалданатын жүктің сапасымен санына еш шығынын білдіруге кепілденеді.
      830. Тасымалдаушы 10 күн өткеннен кейін үндеу алған жағдайда ерекше тасымалдауға шешім шығарады.
      831. Ерекше жағдаймен жүк тасымалдауға тасымалдаушы ойдағыдай шешім қабылдаған жағдайда:
      Қатысты құрылымдық бөлімшелеріне телеграмма түрінде хабарлайды, онда осы тасымалдаудың негізгі жағдайы туралы (жөнелту станциясы және белгіленген жері, жүк түрі, жылжымалы құрамның жабдығы, тараптар жауапкершілігі, ерекше жағдай жүргізілу уақыты);
      Ерекше жағдайда тасымалданған жүкті өңдеп жүк тасымалдаушыға қол қойылған келісім-шарттың екі данасын жібереді.
      Қол қойылған келісім-шарттың екі данасын алып, оған қол қойып бір данасын қайтып береді.
      Ерекше жағдайда жүк тасымалдауын жүзеге асыралмаса тасымалдаушымен жүк жіберушіге дәлелденген қарсылығын білдіреді.
      832. Жүкқағаз графасында "Жүк атауы" графасында жүк жіберуші жүк атауы бойынша тиісті белгі қойуы тиіс "тасу ерекшелері жағдайында, нөмір және телеграмма датасын, осы жүктің тасулары тәртібінің хабары жүк тасымалдауының ерекше жағдайы келісім-шартының нөмірі.

32-тарау. Жүк түсіруден кейінгі вагондармен контейнерлерді
шаю

      Ескерту: 32-тараумен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      833. Жүк қабылдаушы жүкті қабылдау кезінде оның сол мекенге келіп түсуіне, жылжымалы құрамды босатуға оны тазартуға қажеттілік болған жағдайда негізгі бөлімге сәйкес шаюды қамтамасыз етеді.
      834. Вагондардан, контейнерлерден жүк түсірілгеннен кейін жүк алушымен іші және сырты тазартылуға тиісті бекітілетін құрылғыны қоспағанда, сондай-ақ техникалық жағдайы тураланып алынбайтын инвентарлық құрылғыға бейімделіп бекітілуге алынбайтын жабдықтар (соның ішінде турникет).
      835. (Цистерна вагон, бунерлік жартылай вагон) бұлардан басқасының бәрі тазартылған деп вагондар және контейнерлер саналады, жүкті түсіргеннен кейін сыртында және ішінде, вагон қаңқасында, және контейнерлерде сондай-ақ вагонның жүргізу жағында (балкіде, арбада, қақпақта, тесікте) және вагонаралық қосулар, сонан басқа алынатын және алынбайтын вагон жабдықтары жүктен жиналған барлық қалдықтарды жою жүкпен берілмейді.
      836. Төгілетін және оралған жүктерді тасымалдауда айналмалы маршрут жүк қалдықтары жіберіледі вагондардан түсірілу тек хат түрінде жүк жіберуші және жүк алушы тасымалдаушы талап етуден шыға отырып қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
      837. Атмосфералық жауын-шашын ашық жылжымалы құрамда қалдық болып ертеректе тасымалданған жүк және оның бүліну себептері саналмайды. Вагон тазалығы жүк жіберушімен жасалады.
      838. Вагон, контейнердің сыртқы және ішкі жоғарғы жақтары міндетті түрде вагонды бүлдіретін қорғағыш пленка қалдықтары, эмульсия, сондай-ақ жабыстырылғыш сурет, жапсырма хат, таңба салынатын тақта, бор таңбасы.
      839. Вагон, контейнерлердің тазалаудың барлық амалы, олардың міндетті түрде сақталғанын қамтамасыз етілу қажет, сондай-ақ қоршаған ортаны ластауға жол бермеу керек.
      840. Вагон, контейнерде жүк тасылғаннан кейін қалған қалдық табылса, жүк қабылдаушы міндетті түрде қалған қалдықты тазартуға тиіс.
      841. Жүкалушы жүкжіберушінің мекен-жайына тазартылмаған вагон, контейнерге, жүк жинағанына дау айтуға құқылы, Жүкалушының арызы бойынша тасымалдаушы вагон санын растауға қатыса алады, ертеректе тасылған жүктің контейнердегі қалдықтары жасалған акттың ортақ формасы.
      842. Қоқыс, жүк қалдығы, қатайтқыш, оралған және басқада материалдар вагон, контейнерді тазартқанда түсіргенде, жүкалушының қаражатымен түсірілген ортақ жерді пайдалану, жүкалушы жүкті бірдей бір уақытта шығарады.
      843. Жабық вагондарды шаю жүк түсірілгеннен кейін жасалады, негізгі тәртіптің 52 қосымшасына аударылған.
      844. Вагондарды шаю жүк түсірілгеннен кейін жасалады 52 қосымшасында көрсетілген жасалмайды.
      845. Жүкалушылармен шаю сондай-ақ дәнді-дақылдар таситын вагондар жатады дәнді-дақылсыз жүк түсірілгеннен соң.
      846. Жүкалушының вагонды шаю жағдайы болмағандықтан, тасымалдаушы жүкалушының есебінен жүргізеді.
      Жүкалушылармен жүктерді залалсыздандыру және өндіріледі немесе мемлекеттік бақылауға сай мекемелері, жүкалушының есебінен жүргізіледі.
      847. Малдарды, құстарды, малдан шыққан шикі азықтарды түсіргеннен кейін шаю, вагондарды, контейнерлерді ветеринарлық-санитарлық өңдеу жүкалушымен немесе тасымалдаушы жүкалушының есебінен қамтамасыз етіледі.
      848. Ветеринариялық бақылауға жататын арнайы изотермиялық вагондарды (рефрижераторлық вагондарды, вагон-термостарды), жабық вагондарды олардан жүктерді түсіргеннен кейін ветеринарлық-санитарлық домдау жүк алушының есебінен тасымалдаушымен "Жануарларды және басқа да мемлекеттік ветеринариялық бақылауға жататын жүктерді тасымалдағанға дейін және одан кейін көлік құралдарын (автомобиль, теміржол, әуе, су) ветеринариялық домдау туралы ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2006 жылғы 3 шілдедегі N 432 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4339 болып тіркелген) сәйкес жүргізіледі.
      849. Оларды түсіргеннен кейін вагондарды және контейнерлерді тазалауды, жууды, булауды және дизинфекциялауды талап ететін қауіпті оның ішінде құймалы жүктердің тізбесі осы Ереженің 28 тарауында келтірілген.
      850. Вагонды, контейнерді тасымалдаушымен жуып-шаю фактісі жуылған вагондар мен контейнерлердің нөмірлері көрсетіле отырып, онымен толтырылатын жалпы нысандағы актімен расталады.
      851. Вагоннан немесе контейнерден, жеке меншіктегі және жалға алынғанды қоспағанда, буып-түйілген қауіпті жүктерді түсіргенде ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы анықталған болса вагонды, контейнерді тазарту, ал қажет болған жағдайда жүк алушының есебінен және құралдарымен вагонды, контейнерді жуып-шаю және залалсыздандыру қажет.
      852. Вагоннан немесе контейнерден, жеке меншіктегі және жалға алынғанды қоспағанда, N 6.1, 6.2, 8 үлгі бойынша қауіптілік белгісі бар қауіпті жүктерді, сондай-ақ БҰҰ N 3245 "Генетикалық өзгертілген микроағзалар" жүгімен қаптамаларды түсіргенде жүк алушы тасымалдаушыға жазбаша растау береді, онда вагоннан, контейнерден  түсіргенде ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы болмағандығы, ал ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы болған жағдайда вагон, контейнер жүк қалдықтарынан тазартылғаны және өңделгені (жүктің қасиеттеріне байланысты экологиялық қауіпсіз әдістермен жуып-шайылғаны немесе залалсыздандырылғаны), сондай-ақ вагонның, контейнердің одан әрі пайдалану жарамдылығы жөніндегі мәліметтер көрсетіледі.
      Егер бұл ішкі ережелермен қарастырылған болса жазбаша растауды санитарлық қадағалау органдарының немесе Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген өзге құзырлы органдардың өкілі растайды.
      Жүк алушы жазбаша растауда көрсетілген мәліметтердің растығы үшін жауапты болады.
      853. Вагоннан және контейнерден N 7 үлгі бойынша қауіптілік белгісі бар қауіпті жүкті түсіргеннен кейін алушы қажет болса вагонның немесе контейнердің дезактивациясын қамтамасыз етеді, және де тасымалдаушығы вагонда немесе контейнерде "алынатын лас-қоқыстың" жоқтығы жөнінде анықтама береді.
      854. Егер түсірген орында осы Ереженің 851 тармағының талаптарына сәйкес вагонды не контейнерді тазалау және өңдеу жүргізілмесе, онда бұл вагон немесе контейнер алдында тасымалданған қауіпті жүктің шарттарына сәйкес тасымалданады.
      855. Ақтарма және үйілмелі қауіпті жүктер тасымалданған және осындай жүкті тасымалдауға қайта пайдаланбайтын вагондар немесе контейнерлер жүкті түсіргеннен кейін толық тазалануы тиіс.
      856. Негізгі тәртіпте баяндалған талаптар бұзылғанда, тасымалдаушы тазартылмаған вагондар, контейнерлерден бас тартуға құқылы, Вагондар, контейнерлердің тазартылуда болған кезде жүкалушы тасымалдаушыға вагондармен пайдаланғаны үшін қаражат төлейді.
      857. Ветеринарлық-санитарлық өңдеуге жіберілген бос вагондар толық тасымалдау құжаттарымен өткізу төлем ақысымен жасалады.

33-тарау. Талап тәртібі және дауларды қарау

      Ескерту: 33-тараумен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      858. Жүкжіберуші, жүкалушы тасымалдаушыға тасымалдаудың келісіміне байланысты дау айтуға құқылы.
      Тасымалдаушыға талап ету ұсынысының алдында, тасымалдау келісімінен шығатын, оған міндетті дауды ұсыну.
      Шағым тасымалдаушыға жүкжіберуші мен жүкалушы арқылы ұсынылады немесе тасымалдаушының толық немесе жартылай жасаған қарсылығына шағымын қанағаттандыру немесе тасымалдаушыдан берілген шағымның ұсынысына жауапты айлық уақытта алалмағандықтан.
      859. Шағымды ұсыну құқығын тиісті құжаттарды өткізу тек жүкжіберуші мен жүкалушы ғана 5 айлық есеп көрсеткіштен төмен әр жүк қағазы тасымалдаушымен қаралмайды.
      860. Қазақстан Республикасының  заңнамасына сәйкес жүк жіберуші (жүк алушы) шағымды ұсыну рұқсатын басқа заңды немесе жеке тұлғаға көрсету сенімхатты толтыру көмегі құқылы.
      861. Тасымалдаушыға мынадай шағымдар келтіріледі:
      1) Жіберілген жүктің құны мен санын растайтын, тасымалдаушы өкілінің белгілеуімен белгіленген станцияға келмеген жүк пен құжаттың және жүк қосымшасы түбіртегімен (жүкті қабылдау түбіртегімен) жүк тасымалдаушы немесе жүк қабылдаушы жүкті толығымен жойған жағдайда;
      2) Жіберілген жүктің санын және құнын растайтын құжаттың немесе тасымалдаушының бас тарту арыз құжаты бойынша коммерциялық актісінің құрылуы бойынша белгіленген станцияға берілген жүк жіберушінің, жүк қабылдаушының теміржолдық жүк құжатының түпнұсқаларымен жеткізілген - жүктердің бұзылғаны немесе құртылғаны, жетіспеушілік жағдайда;
      3) Жүк қабылдаушының жол тізімдемесінің түпнұсқасының жүкқұжат жеткізу талабы бойынша - жүк жеткізілу мерзімі артқан жағдайда;
      4) Жүк тасымалдауға қабылдау туралы түбіртек немесе жүк жіберушіге/жүк қабылдаушыға жүкқұжатын және құжаттардың түпнұсқасын жеткізу талабы бойынша, экспедиторлар және жүк жіберушілер/жүк қабылдаушылар (төлемді жүргізген тарап) - тарифтерді ауыстырған жағдайда;
      5) жүкті тасымалдаумен байланысты алымдар, айыппұлдар және өзге де төлемдер экспедитормен және жүк жөнелтушімен/жүк алушымен (төлем жасаған тұлғамен) артық төленген жағдайда, егер төлем жасалғанын растайтын құжаттардың, жалпы нысандағы актілердің (жүк жөнелтушінің/жүк алушының кінәсінен вагондар станция жолдарында тұрып қалған жағдайда), вагондарды беру және алу тізімдемесінің, қабылдаушы-тапсырушы жаднамасының, жинақтау карточкасының, есеп карточкасының, сондай-ақ тараптардың біреуі вагондарды беру және алу тізімдемесіне, қабылдаушы-тапсырушы жаднамасына, жинақтау карточкасына қол қоюдан бас тартқан жағдайда толтырылған жалпы нысандағы актілердің түпнұсқасы ұсынылса;
      6) жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, өзге заңды және жеке тұлғаларға тиесілі немесе жүк жөнелтушімен не жүк алушымен жалға алынған вагондарды, контейнерлерді тасымалдаушы жоғалтқан болса, бұл жағдайда вагондардың, контейнерлердің келмеуі туралы тағайындалу станциясында тасымалдаушының белгісі қойылған жүкті тасымалдауға қабылдау жөніндегі түбіртектің, техникалық паспорттардың және вагондарға, контейнерлерге меншік құқығын немесе жалға алуын, олардың қалдық құнын, бүліну фактісін және оның көлемін растайтын құжаттардың түпнұсқасы ұсынылады.
      862. Бір шағымда осы Тарауда көрсетілген түрлі жағдайлар бойынша талаптар біріктірілмеуі тиіс.
      Жүктің жоғалуы, кем болуы, бүлінуі немесе бұзылуы үшін өтем төлеу жөніндегі шағым әрбір жөнелтілім бойынша жеке беріледі.
      Бір жүк жөнелтушімен бір станциядан бір жүк алушының атына бір тағайындалу станциясына жүктелген бір атаудағы жүктер бойынша тасымал рәсімделген жағдайда, олар бойынша тасымалдаушымен бір коммерциялық актісі толтырылған жөнелтілімдер топтамасына бір шағым беруге жол беріледі.
      Маршруттық немесе топтаулы жөнелтіліммен тасымалданған жүктерге коммерциялық актіде көрсетілген вагондар саны бойынша бір шағым беруге жол беріледі.
      Жүкті жеткізу мерзімінен асырған жағдайда, егер де жүктер бір күнтізбелік күнде келген болса, бірнеше жөнелтілімдерді бір шағымда біріктіруге жол беріледі. Тікелей аралас қатынаста тасымалданатын жүктер үшін, егер мұндай жүктер әр түрлі ауыстырымдау пунктілерімен жүрген болса, жөнелтілім топтамасына бір шағым беруге жол берілмейді.
      863. Шағымда келесі мәліметтер көрсетілуі тиіс:
      1) шағым жасалған күні және нөмірі;
      2) шағым берудің негізі;
      3) әрбір жеке талап бойынша және әрбір жеке құжат бойынша шағымның сомасы (0,5 айлық есептік көрсеткіштен кем емес);
      4) шағым бойынша жауап жолдануы тиіс толық мекен-жайы (индексі, облысы, қаласы, елді мекені, көшесі, үйдің, корпустың, пәтердің нөмірі);
      5) шағымға қоса берілетін құжаттардың тізімі;
      6) шағым қанағаттандырылған жағдайда сома аударылуы тиіс банкілік деректемелер.
      864. Заңды тұлғалардың шағымы міндетті түрде фирмалық бланкіге толтырылады, мөрбасылған және мекеменің басшысымен, өкілінің қолы немесе документтер жиынтығы, шағымға қол қоятын оның өкілі екенін растайтын.
      Жеке тұлғаның шағымы міндетті түрде шағымданушының қолынан жазылу керек, қосымша құжаттардың көшірмесі жеке куәлігі, және салықшы куәлігінің көшірмесі.
      865. ЭДП арқылы толтырылған шағымда жүкжіберушіге жүк қабылданғаны туралы түбіртек берілгенде және жүкқабылдаушыға ЭОД арқылы түпқағаз берілген жағдайда, шағымданушы тасымалдаушының ақпарттық жүйелерінде жөнелтудің нөмірін, жүктің тасымалдануына қабылданған күнін және ЭДП мен тіркелген мәліметтері.
      866. Жетпеген жүктер шағымына міндетті түрде тасымалдау кезіндегі жүктің массасының табиғи азаю нормасы және таразыда өлшенгенде нетто массасының ауытқу нормасы, осы жүкке келтірілген жағдайда, есебімен құралған есеп сомма шағымы тіркеледі.
      867. Жүкжіберушімен жүкқабылдаушының арасындағы есептер жетпеген жүктер шағымына нормалық пен негізгі ылғалдық жүргізіледі, жүктің жүретіндігі ылғалдығы және беруге мынадай құжаттар қосылады (сапалы куәлік, сертификат және т.б.).
      868. Тезбұзылғыш жүктің бұзылған шағымына, тапсырылу кезінде арзандатылу жасалған немесе сорттың төмендеуі жүкалушы сараптама актісін береді және жүк қандай бағамен арзандатылып жүзеге асырылды немесе қайта бағалау жасалғаны, сорттың төмендетілуі егерде жүк әлі жүзеге аспаған. Анықтама мекеме басшысымен және бас бухгалтермен қол қойылып мөрмен сенімделген.
      869. Шағым жіберілген күндеп пошта арқылы поштаға шағымның түсіп жіберілген күн (пошталық штемпелі басылған конверт немесе тасымалдаушыға қолма-қол тапсыру).
      870. Егерде шағымның соңғы тапсыру күні жұмыссыз күніне сәйкес келсе, шағымның аяқталу уақыты күні жақынарадағы жұмыс күні болып есептеледі.
      871. Тасымалдаушымен алған уақыттан бастап шағым бір ай уақыт ішінде қаралады.
      Шағым тасымалдаушымен толық немесе бөлініп қанағаттандырылуы және де қайтарылып тасталуы мүмкін.
      Шағымның қаралу қорытындысын тасымалдаушы арызданушыға хат түрінде хабарлайды.
      Арызданушының шағымы тасымалданушымен бөлшектеніп қанағаттандырылып немесе қайтарылғанда тасымалданушының хабарында негізгі қабылданған келесідей нормативті құқықты актілерге сүйене отырып, хабар арызданушыға шағым құжатына қосылып жіберіледі.
      Шағым қанағаттандырылғанда толық құжаттар соммасы арызданушы берген шағымға тасымалданушымен қайтарылмайды.
      872. Арызданушының шағымы негізгі тәртіптегі талаптың бұзылумен толтырылса, мұндай шағым арызданушыға тасымалдаушыға түскен уақыттан бастап 15 күн ішінде қайтарылған себептерімен қайтарылып беріледі. Мұндай қайтарылған шағым ұсынысы қайтарылған деп есептелмейді негізгі шағым сотқа.
      873. Жүктің жоғалуы және жақымдануы туралы шағымның қанағаттандырылған жағдайда, орнын толтыруға жататын сомасы, жүктің шығатын бағасымен анықталады, жүкжіберушінің есеп шотында немесе басқа құжаттарда, Қазақстан Республикасы заңнамаларында қаралады.
      Сонымен қатар тасымалдаушы келтірілген нұқсанды өтеу кезінде тасымалдау үшін жүк төлемінің пропорционалдық санына жұмсалған, жетіспеген немесе бүлінген (бұзылған) жүкті, егер төлем жүктің бағасына кіретін болса, тасымалдаушы жүкті қайтарады.
      Егер жүк хабарландыру бағасымен тасымалдауға берілген болса, хабарлама бағасы мөлшерінде шамамен жұмсалған жүктің бір бөлігін тасымалдаушы өтейді.
      Егер тасымалдаушы хабарланған бағасы бойынша шын мәніндегі құнының көтерілгенін дәлелдеген жағдайда, тасымалдаушы жүктің шын мәніндегі құны мөлшерінде өтейді.
      874. Егер жүк жіберушінің кінәсінен келмеген жүкке келтірілген зиянды өтеу туралы шағым қарастырылған жағдайда Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес тасымалдаушымен өткізілгендігі анықталса, тасымалдаушыға тиесілі сомадан шегеріле отырып, шағым жүкті өткізуден түскен сома көлемінде қанағаттандырылады.
      875. Егер шағымды қарастырғанда жүк басқа жүк жіберушінің немесе бастапқы жүк қабылдаушыға арыз бойынша жүк қабылдаушыға бағытталған немесе берілген болса, жүк қабылдаушының нұсқауымен арыз бойынша басқа мекен жайға жіберілген немесе жүкті беру сол тұлғаға немесе берілген жүк арызданушыға қайтарылады.

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 1-қосымша

         ЖҮКТЕРДІҢ НОМЕНКЛАТУРАЛЫҚ ТОПТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІ

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 2-қосымша

                                                  ГУ-12 нысаны

      Ескерту: 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

Өтінімді тіркеу күні ________________________ _______ ж.
Тасымалдаушы       _____________________________________________
Жүк жөнелтуші      _____________________________________________
Мекен-жайы         _____________________________________________
Банк               _____________________________________________
Кірме жол          _____________________ (шарттың N, атауы, тармақ
                                       иеленушінің почталық адресі)
                                                              ____
                      200 ___ жылға                тармақ    |____|
                           ТАСЫМАЛДАУҒА ӨТІНІМ   иеленушінің      
                                 (ЖОСПАР)        келісу туралы
                                                   белгісі     
              Жоспарлы, жоспардан тыс (керек болмайтынын сызып
                                тастау қажет)
                                                              ____
                                          Вагонның тиесілігі |____|

кестенің жалғасы

                    Өтінімге жазылған мәліметтердің дұрыстығы үшін
                    жауаптымын
_______
|  МО   |  Жөнелтуші ______________  __________   _________________
|_______|             (лауазымы)       (қолы)     (Т.Ә.А.)

                     Күні _____________________  ________ ж.

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 3-қосымша

                                                  ГУ-12К-нысаны

      Ескерту: 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің 2007.11.27. N 252 (алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

Өтінімді тіркеу күні ________________________ _______ ж.
Тасымалдаушы       _____________________________________________
Жүк жөнелтуші      _____________________________________________
Мекен-жайы         _____________________________________________
Банк               _____________________________________________
Кірме жол          _____________________ (шарттың N, атауы, тармақ                                              иеленушінің почталық
                                               адресі)
                                                               ____
                      200 ___ жылға              тармақ       |____|
                           ТАСЫМАЛДАУҒА ӨТІНІМ   иеленушінің       
                                (ЖОСПАР)         келісу туралы
                                                 белгісі    
                Жоспарлы, жоспардан тыс (керек болмайтынын сызып
                                тастау қажет)
                                                              ____
                                      Контейнердің тиесілігі |____|

                                          ______________________
             (жүктің номенклатуралық     |                      |
                  тобының атауы)

  кестенің жалғасы

                        Өтінімге жазылған мәліметтердің дұрыстығы үшін
                      жауапты боламын
_______
|  МП   | Жүк жөнелтуші ______________  __________   ________
|_______|                 (лауазымы)       (қолы)     (Т.Ә.А.)

                       Күні _____________________  ________ ж.

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 4-қосымша

      ТАСЫМАЛДАУ ВАГОНДАРДА ЖӘНЕ ТОННАМЕН ЖОСПАРЛАНҒАН
        ЖҮКТЕРДІҢ НОМЕНКЛАТУРАЛЫҚ ТОПТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІ

Тас көмір                                                     01
Кокс                                                          02
Мұнай және мұнай өнімдері                                     03
Торф және торф өнімдері                                       04
Жанғыш тақтатастар                                            05
Қождамалар                                                    06
Темір және марганец кені                                      07
Түсті кен және күкірт шикізаты                                08
Қара металдар                                                 09
Металл құрылғылар                                             11
Қара металдар сынықтары                                       13
Түсті металдар, олардан жасалған бұйымдар
және түсті металдар сынықтары                                 16
Химиялық және минералдық тыңайтқыштар                         17
Химикаттар және сода                                          18
Құрылыс жүктері                                               19
Өнеркәсіптік шикізат қалыптық материалдар                     20
Түйіршектелген қождар                                         21
Оттөзімділер                                                  22
Цемент                                                        23
Орман жүктері                                                 24
Қант                                                          25
Жануарлардың еті және майы                                    26
Балық                                                         27
Картофель, көкөністер мен жемістер                            28
Ас тұзы                                                       29
Мақта                                                         32
Қант қызылшасы және тұқымдар                                  33
Астық                                                         34
Тартылған азық-түлік                                          35
Қатаң мал азығы                                               36
Күнжаралар                                                    38
Қағаз                                                         39
Жүкті су көлігінен темір жол көлігіне ауыстырымдау            40
Импорттық жүктер                                              41

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 5-қосымша

      Ақмола тасымалдау бөлімшесі

Азат                                       687508
Адыр                                       691406
Ақкөл                                      692601
Ақсуат                                     686007
Астана                                     690002
Атбасар                                    691503
Ащыкөл                                     688303
Бауманская                                 686308
Белоградовка                               685907
Володарское                                686702
Дәуіт                                      688407
Жалтыр                                     691109
Жамантұз                                   693104
Елтай                                      692703
Еркіншілік                                 693301
Жақсы                                      680405
Жаманащы (рзд)                             687404
Жасыл                                      692900
Золоторунная                               688203
Ирченко                                    691306
Қайраңкөл                                  686204
Қараадыр                                   690905
Қарағай                                    686902
Бурабай курорты                            693000
Қызылту                                    688604
Қиялы                                      687809
Көкшетау                                   687008
Көкшетау-2                                 687103
Колутон                                    691202
Қосшоқы                                    690708
Красивый-Казахский                         680208
Макинка                                    692807
Новоишимская                               685707
Октябрь                                    688002
ОП 80                                      680301
Первая Целинная                            686505
Перекатная                                 680602
Пресногорьковская                          686401
Приречная                                  687601
Сарыоба                                    693208
Смирново                                   687902
Сороковая                                  690200
Сулы                                       686100
Тайынша                                    687705
Талшық                                     688500
Тастақ                                     690801
Уголки                                     686806
Чаглинка                                   687207
Чкалово                                    688106
Шортанды                                   692506
Янко                                       686609

      Қостанай тасымалдау бөлімшесі

Аманқарағай                                682701
Апановка                                   682909
Арқалық                                    681408
Арыстансор                                 683206
Баранкөл (рзд)                             681107
Денисовка                                  683600
Державинская                               681003
Жаныспай                                   681906
Жаркөл                                     684603
Жітіқара                                   683808
Есіл                                       680000
Железорудная                               683901
Кайрақ                                     685201
Қазанбасы                                  682805
Қарабалық                                  684904
Қарағалы                                   685305
Кен                                        680903
Ковыльная-1                                681605
Қойбағар                                   682307
Қоскөл                                     685502
Қостанай                                   684001
Құсмұрын                                   682504
Майлин                                     683306
Медет                                      685108
Озерная                                    684302
Перелески                                  683507
Пешковский тупик                           684707
Приишимская                                680800
Притобольская                              683009
219 РЗД                                    684501
Садыркөл                                   685606
Сарыкөл                                    685409
Сорған                                     681501
Тастыталды                                 681200
Тобол                                      683102
Тоғызақ                                    684800
Увальненская                               683102
Успеновка                                  684406
Фурмановский                               681304
Челгаши                                    682006
Шоққарағай (рзд)                           684105
Шоқыбай                                    683704
Щебзавод                                   685004

      Павлодар тасымалдау бөлімшесі

Айсары                                     694107
Ақсу                                       693903
Ақсу-1                                     695701
Ақсу-2                                     695805
Бозшакөл                                   694408
Еңбекшілдер                                694003
Ерментау                                   693405
Жолқұдық                                   696009
Қалқаман                                   695400
Қарасор                                    695307
Қоржынкөл                                  694200
Қоржынкөл                                  694200
Майқайың                                   695006
Маралды                                    696901
Нецветаевка                                693706
Павлодар                                   696102
Павлодар-Порт                              696403
Павлодар-Солтүстік                         696303
Павлодар-Оңтүстік                          696206
Рождественка                               697105
Тасқұдық                                   695504
Тұзқала                                    697209
Үшқұлын                                    695203
Шідерті                                    694501
Шақат                                      696704
Шарбақты                                   697302
Екібастұз-1                                694605
Екібастұз-2                                694709
Екібастұз-3                                694906
Екібастұз-Солтүстік                        694802

      Қарағанды тасымалдау бөлімшесі

Ақадыр                                     677205
Ақжайдақ                                   677900
Ақтасты                                    673505
Анар                                       690500
Бабатай                                    690303
Балқаш-1                                   677506
Большая Михайловка                         675303
Вишневка                                   690407
Жаңаарқа                                   676202
Жаңаауыл                                   674103
Жарық                                      675905
Жезқазған                                  677008
Жомарт                                     676503
Құлаайғыр                                  675708
Қарабас                                    675407
Қарағайлы                                  675206
Қарағанды                                  673905
Қарағанды-Жаңа                             673702
Қарағанды-Сұрыптау                         673007
Қарағанды-Көмірлі                          674000
Қаражал                                    676401
Қарамұрын                                  675801
Қызылжар                                   676700
Майқұдық                                   673806
Мойынты                                    677309
Мырза                                      673308
Новодубовская                              674508
Нұра                                       673204
Ортадересін                                677607
Осакаровка                                 673609
Сарықұм                                    676005
Саяқ                                       677703
Талды                                      675002
Тегісжол                                   674207
Теміртау                                   674300
Тоқырау                                    677807
Топар                                      675500
Түйемойнақ                                 676804
Шоқай                                      673401

       Защита тасымалдау бөлімшесі

Аврора                                     712502
Бұқтырма                                   714207
Бұқтырма Перевалка                         714404
Глубочанка                                 712803
Заводинка                                  714300
Защита                                     713007
Зыряновск                                  714601
Ертіс зауыты                               712700
Коршуново                                  713100
Лениногорск                                713609
Масальская                                 711800
Неверовская                                711707
Новоустькаменогорск                        713806
Огневка                                    714001
Предгорная                                 712606
Ремовская                                  711603
Рулиха                                     712305
Серебрянка                                 714103
Тишинская                                  713505
Третьяково                                 711904
Тұрғысын                                   714508
Ульба-Перевалочная                         713308
Өскемен                                    713702
Усть-Таловка                               712201
Фестивальная                               712409
Черемшанка                                 713401
Шемонаиха                                  712108

        Семей тасымалдау бөлімшесі

Ауыл                                       711209
Аягөз                                      708704
Белағаш                                    711505
Дегелең                                    709707
Жаңасемей                                  709302
Жаңғызтөбе                                 709001
Жарма                                      708901
Локоть                                     711001
Пут пост 594                               715002
Семей                                      709406
Семей Жүк                                  709508
Семей Кеметұрақ                            699806
Суықбұлақ                                  709209
Үшбиік                                     708808
Шаған                                      709603
Шар                                        709105

        Алматы тасымалдау бөлімшесі

Айнабұлақ                                  701300
Ақтоғай                                    708009
Алажиде                                    702407
Алматы 1                                   700007
Алматы 2                                   700100
Байсерке                                   700401
Бескөл                                     708206
Биже                                       701404
Боралдай                                   703908
Дала                                       700909
Дружба                                     708403
Дружба экспорт                             708507
Жалаңашкөл                                 708302
Жетіген                                    700505
Жетісу                                     700308
Жоламан                                    701004
Іле                                        700609
Қазыбек Бек                                703607
Қалпе                                      702002
Қапшағай                                   700702
Қапшағай перевалка                         702801
Қарабұлақ                                  701705
Қарақұм                                    702708
Көксу                                      701508
Қопа                                       703503
Қосқұдық                                   700806
Лепсі                                      702604
Малайсары                                  701103
Матай                                      702500
Медеу                                      700204
Молалы                                     702303
Отар                                       703306
N8 разъезд                                 708102
Сарыөзек                                   701207
Талдықорған                                701809
Текелі                                     701902
Тентек                                     701601
Үштөбе                                     702106
Шамалған                                   703700
Шілбастау                                  703405

      Жамбыл тасымалдау бөлімшесі

Ақшолақ                                    707307
Ассы                                       706709
Бел                                        703202
Бірлік-1                                   704703
Бөген                                      706501
Бурное                                     705903
Бірұл                                      707006
Весна                                      705602
Жамбыл                                     706304
Жаңатас                                    706408
Каратау                                    706605
Қияқты                                     705208
Көктас                                     705405
Құмшағыл                                   706200
Құрманғазы                                 705000
Луговая                                    704506
Луговая экспорт                            704402
Маймақ                                     706003
Малдыбай                                   707504
Мыңарал                                    705335
Сарышаған                                  705509
Талас                                      707107
Үшбұлақ                                    707203
Хантау                                     704900
Шәйқұрақ                                   706906
Шалдала                                    706107
Шығанақ                                    705301
Шоқпар                                     703109
Шу                                         704600
Шолпан                                     705104
Еспе                                       703005

       Шымкент тасымалдау бөлімшесі

Арыс-1                                     698004
Бадам                                      698409
Қазықұрт                                   698704
Қаракеңгір                                 697603
Қызылсай                                   699204
Көктерек                                   699609
Қостүйін                                   698108
Қорғасын                                   698502
Леңгір                                     699007
Манкент                                    699308
Монтайтас                                  698201
Сайрам                                     698803
Састөбе                                    699505
Сергиевка                                  699401
Соленая                                    669800
Текесу                                     699100
Темір                                      697707
Тоғыс                                      698907
Түркістан                                  697800
Түлкібас                                   699702
Шеңгелді                                   697904
Шымкент                                    697606

      Қызылорда тасымалдау бөлімшесі

Арал теңізі                                670309
Бәйгеқұм                                   672108
Белкөл                                     671800
Бесарық                                    672700
Жалағаш                                    671406
Жосалы                                     670901
Қазалы                                     670507
Қамыслабаш                                 670403
Қызылорда                                  671707
Сексеуіл                                   670102
Сұлутөбе                                   671904
Талап                                      672606
Тартоғай                                   672004
Тереңөзек                                  671504
Тоғыс                                      670009
Төменарық                                  672409
Төретам                                    670600
Шиелі                                      672201
Шөміш                                      670206
Шорнақ                                     672803
Жаңақорған                                 672502

      Ақтөбе тасымалдау бөлімшесі

Ақкемер                                    668507
Ақтөбе                                     667909
Алға                                       668301
Бестамақ                                   668102
Біршоғыр                                   669603
Дөң                                        668704
Жазық                                      668808
Жайсаң                                     667504
Жақсымай                                   660401
Жем                                        669406
Жіңішке                                    667805
Жұрын                                      669302
Қандыағаш                                  660007
Қаратоғай                                  667701
Карауылкелді                               660609
Қотыртас                                   669707
Мәртөк                                     667608
Мұғалжар                                   669507
Никельтау                                  668600
Никельтау (эксп)                           669209
Ноғайты                                    660702
315 РЗД                                    660204
Соленая                                    669800
Тамды                                      668403
Темір                                      660308
Тоғыз                                      670009
Тоқмансай                                  669001
Шалқар                                     669904
Шұбарқұдық                                 660505

        Орал тасымалдау бөлімшесі

Ақбұлақ                                    667307
Алғабас                                    666304
Амангелді                                  666605
Дерқұл                                     665208
Жилаево                                    666003
Илецк                                      666906
Қазақстан                                  666408
Переметная                                 665301
Пойма                                      666107
Ростошский (рзд)                           665405
Семиглавый Мар                             665000
Орал                                       665602
Орал-тауарлы                               665509
Цвилинга                                   666802
Шашқан                                     667203
Шыңғырлау                                  666709
Шипово                                     665104
Жайық                                      666200

       Атырау тасымалдау бөлімшесі

Ақжайық                                    661601
Аққыстау                                   662106
Актау-порт                                 663503
Актау-порт перевалка                       663404
Атырау                                     661705
Бейнеу                                     662801
Ганюшкино                                  662303
Дина Нүрпейісова (рзд)                     662407
Досор                                      661300
Ералиев                                    663607
Жамансор                                   661003
Жетібай                                    663700
Ескене                                     661404
Құлсары                                    662500
Мақат                                      661103
Маңғышлақ                                  663306
Махамбет                                   661809
Махамбет эксп                              661902
Опорная                                    662601
Сағыз                                      660806
Сазанқұрақ                                 662209
Сайөтес                                    663109
Теңдік                                     661508
Өзен                                       663908
Шетпе                                      663202

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 6-қосымша

          Жүк вагондарының жекелеген түрлерінің
                          ТІЗБЕСІ

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 7-қосымша

    ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің, Латвия, Эстония
және Литва республикаларының экспорттық жүктерді беру
  жөніндегі шекаралық темір жол станцияларының атауы

___________________________________________________________________
Шекара станциясы
___________________________________________________________________
Атауы                                     Коды             Жол
___________________________________________________________________
АРТЫК ЭКСП.                              752302            ТРК
АХУРЯН ЭКСП.                             566002            АРМ
АХАЛЦИХЕ-Товарная ЭКСП.                  578103            ГРЗ
БАГРАТИОНОВС ЭКСП                        102308            КЛГ
БАТЕВО                                   382605            ЛЬВ
БЕРЕСТОВИЦА                              136304            БЕЛ
БРЕСТ ЦЕНТР.                             130505            БЕЛ
БРУЗГИ                                   134807            БЕЛ
БУСЛОВСКАЯ ЭКСП.                         021401            ОКТ
ВАДУЛ-СИРЕТ Румынияға                    368701            ЛЬВ
ВАДУЛ-СИРЕТ Болгарияға                   368805            ЛЬВ
ВЫСОКО-ЛИТОВСК ЭКСП.                     131809            БЕЛ
ВЯРТСИЛЯ ЭКСП.                           024202            ОКТ
ГАЛАБА                                   736403            УЗБ
ГРОДЕКОВО КИТАЙ                          989309          Д-ВОСТ
ГРОДЕКОВО                                989402          Д-ВОСТ
ДЖУРДЖУЛЕШТЬ ЭКСП.Чехияға                397808            МЛД
ДЖУРДЖУЛЕШТЬ ЭКС.Болгарияға              397901            МЛД
ДЗЕРЖИНСКАЯ НОВАЯ                        102505            КЛГ
ДРУЖБА                                   708507            КЗХ
ДЬЯКОВО                                  384901            ЛЬВ
ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫЙ                          101108            КЛГ
ЗАБАЙКАЛЬСК ЭКСП.Вьетнам                 946905            ЗАБ
ЗАБАЙКАЛЬСК ЭКСП.Қытай                   947005            ЗАБ
ЗАБАЙКАЛЬСК ЭКСП.Корея                   947109            ЗАБ
ИЗОВ                                     352609            ЛЬВ
КИВИЯРВИ ЭКСП.                           28100             ОКТ
КРЫМСКАЯ ЭКС                             529304           С-КАВ
МАМОНОВО                                 102806            КЛГ
МОСТИСКА ЭКСП,Польша                     373706            ЛЬВ
МОСТИСКА ЭКСП.                           373606            ЛЬВ
НАУШКИ Моңғолияға Сухэ-Батор-
Улан Батордан басқа)                     937003           В-СИБ
Наушки Вьетнам                           937200           В-СИБ
НАУШКИ Моңғолияға
(Улан-Батор және одан әрі)               937107           В-СИБ
НАУШКИ Қытай                             937304           В-СИБ
НОВОЛЕСНАЯ ЭКСП.                         619500           ПРИВ
ПРОТОКА                                  529200           С-КАВ
ПРУТ 2                                   397009            МЛД
ПРАВЫЙ БЕРЕГ ЭКСП.                       619604           ПРИВ.
РАВА-РУССКАЯ                             372603            ЛЬВ
267 КМ РАЗЪЕЗД ЭКСП                      406208             ОД
РЕНИ ЭКСП.                               403500             ОД
РЕНИ Румынияға                           403407             ОД
РЕНИ-ПОРТ ЭКС                            404908             ОД
САРАХС                                   756905            ТРК
СВЕТОГОРСК ЭКСП.                         021901            ОКТ
СВИСЛОЧЬ                                 135706            БЕЛ
СЕРХЕТАБАТ                               756206            ТРК
СОЛОВЬЕВСК                               945002            ЗАБ
ТЕРЕСВА                                  385603            ЛЬВ
ТЕРМЕЗ                                   735203            УЗБ
ТИМАШЕВСКАЯ ЭКСП.                        529107           С-КАВ
ТИХОРЕЦКАЯ ЭКСП.                         520206          С-КАВК
УЖГОРОД ЭКСП.Чехияға                     381208            ЛЬВ
УжЖГОРОД ЭКСП.Словакияға                 381104            ЛЬВ
УНГЕНЫ ЭКСП.Болгарияға                   392202            МЛД
УНГЕНЫ ЭКСП.Румынияға                    392109            МЛД
УСАТОВО ЭКСП.                            401806             ОД
ХАСАН ЭКСП.                              987106          Д-ВОСТ
ЧЕРНЯХОВСК ЭКСП.                         100904            КЛГ
ЧОП ЭКСП,Словакияға                      380309            ЛЬВ
ЧОП ЭКСП.Венгрияға                       380205            ЛЬВ
ЧОП ЭКСП.Австрияға                       380506            ЛЬВ
ЧОП ЭКСП.Югославияға                     380402            ЛЬВ
ЧОП ЭКСП.Чехияға                         380600            ЛЬВ
ЧОП ЭКСП.Германияға                      351467            ЛЬВ
ЯГОДИН ЭКСП.Польшаға                     351503            ЛЬВ

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 8-қосымша

        Экспорттық жүктерді темір жолдан теңіз және
        өзен көлігіне ауыстырымдауды жүргізетін порт
                   жанындағы станциялардың
                            ТІЗБЕСІ

___________________________________________________________________
Станцияның атауы                   Станция коды           Жол
___________________________________________________________________
АВТОВО-ЭКСП                           035601              ОКТ
АЗОВ                                  510308             С-КАВ
АЙВАЗОВСКАЯ                           471902             ПРИДН
АКТАУ-ПОРТ (ауыстырымдау) ЭКСП.       663404              КЗХ
АРХАНГЕЛЬСК-ГОРОД (ЭКСП.)             291209              СЕВ
АРШИНЦЕВО ЭКСП.                       470906             ПРИДН
АСТАРА                                554109             АЗЕРБ
АСТРАХАНЬ                             616803             ПРИВ
БАКАРИЦА                              291001              СЕВ
БАКУ-Торговая Пристань (ЭКСП,)        547406             АЗЕРБ
БАЛТИЙСК                              103902              КЛГ
БАЛТИЙСКИЙ ЛЕС (ЭКСП.)                103508              КЛГ
БАТУМИ-Товарная (ЭКСП.)               571405              ГРЗ
БАТУМИ-Товарная (ПАРОМ ЭКСП.)         579708              ГРЗ
БАТУМИ-Товарная (ПАРОМ ЭКСП.Варнаға)  579905              ГРЗ
БЕЛГОРОД-Днестровский (ЭКСП.)         403303               ОД
БЕЛОЕ МОРЕ (ЭКСП.)                    014605              ОКТ
БЕРДЯНСК (ЭКСП.)                      478300             ПРИДН
БЕРЕГОВАЯ (ЭКСП. Порт Южныйға)        400606               ОД
БОЛДЕРАЯ (ЭКСП.)                      097400              ЛАТ
БУГЯНЯЙ                               126302              ЛИТ
ВАНИНО (ЭКСП.)                        967808             Д-ВОСТ
ВЕНТСПИЛС (ЭКСП.)                     098306              ЛАТ
ВЛАДИВОСТОК (ЭКСП.)                   980200             Д-ВОСТ
ВОЛГОДОНСКА (ЭКСП.)                   519506             С-КАВ
ВОЛГОГРАД-ПОРТ (ЭКСП.)                611208              ПРИВ
ВОЛЖСКИЙ (ЭКСП.)                      611301              ПРИВ
ВОЛОСОВО (ЭКСП.)                      073904              ОКТ
ВЫБОРГ (ЭКСП.)                        020108              ОКТ
ВЫСОЦК (ЭКСП.)                        020706              ОКТ
ГАЙДАМАК (ЭКСП.)                      980501             Д-ВОСТ
ГАЛАБА (ЭКСП.)                        736403              УЗБК
ГРУШЕВАЯ (ЭКСП.)                      521105             С-КАВ
ГУДОГАЙ (ЭКСП.)                       164107              БЕЛ
ДАЧА Долгорукова (ЭКСП.)              036708              ОКТ
ДНЕПРОПЕТРОВСК (ЭКСП.)                450501             ПРИДН
ДРАУГИСТЕ (ЭКСП.)                     106101              ЛИТ
ЕВПАТОРИЯ-Товарня (ЭКСП.)             474703             ПРИДН
ЕЙСК (ЭКСП.)                          515208             С-КАВ
ЖИГУЛЕВСКОЕ МОРЕ (ЭКСП.)              637000             ПРИВ
ЖОВТНЕВАЯ (ЭКСП.)                     418101               ОД
ЗАНЕВСКИЙ ПОСТ (ЭКСП.)                037202              ОКТ
ЗАПАДНЫЙ НОВЫЙ (ЭКСП.)                103300              КЛГ
ЗАПОРОЖЬЕ-ПРИСТАНЬ (ЭКСП.)            460405             ПРИДН
ЗАРЕЧНАЯ (ЭКСП.)                      515301             С-КАВ
ЗЕНЗЕЛИ (ЭКСП.)                       615707             ПРИВ
ЗИЕМЕЛЬБЛАЗМА (ЭКСП.)                 095903              ЛАТ
ИЗМАИЛ (ЭКСП.)                        404607               ОД
ИЛЬИЧЕВСК (ЭКСП.)                     402103               ОД
ИЛЬИЧЕВСК-Паромная (ЭКСП. Батумиге)   402207               ОД
ИЛЬИЧЕВСК-Паромная (ЭКСП.Потиға)      404005               ОД
ИЛЬИЧЕВСК-Паромная (ЭКСП. Болгарияға) 402601               ОД
ИЛЬИЧЕВСК-ПАРОМНАЯ (өзге ЭКСП.)       402705               ОД
ИНКЕРМАН-1 (ЭКСП.)                    478403             ПРИДН
КАВКАЗ (ЭКСП.)                        528104             С-КАВ
КАЙДАКСАЯ (ЭКСП.)                     451805             ПРИДН
КАЛИНИГРАД-Сорт. (ЭКСП.)              100105              КЛГ
КАМЫШОВАЯ БУХТА (ЭКСП.)               472407             ПРИДН
КАНДАЛАКША (ЭКСП.)                    015701              ОКТ
КАПИТОЛОВО (ЭКСП.)                    039903              ОКТ
КЕРЧ-ПОРТ (ЭКСП.)                     470702             ПРИДН
КИЗИТЕРИНКА (ЭКСП.)                   513804             С-КАВ
КЛАЙПЕДА (ЭКСП.)                      108107              ЛИТ
КОРСАКОВ (ЭКСП.)                      990202              САХ
КРАБОВАЯ (ЭКСП.)                      985505            Д-ВОСТ
КРАСНОДАР-СОРт (ЭКСП.)                528903             С-КАВ
КУЛИНДОРОВО (ЭКСП.)                   401204               ОД
КУТУМ (ЭКСП.)                         619303              ПРИВ
ЛИЕПАЯ-ПАСАЖИЕРУ (ЭКСП.)              098704              ЛАТ
ЛИСИЙ НОС (ЭКСП.)                     038703              ОКТ
ЛИГОВО (ЭКСП.)                        034609              ОКТ
МААРДУ (ЭКСП. Мийдуранна
порты арқылы)                         081703              ЭСТ
МААРДУ (ЭКСП. Мууга порты арқылы)     082208              ЭСТ
МАНГАЛИ (ЭКСП.)                       096605              ЛАТ
МАРИУПОЛЬ-ПОРТ (ЭКСП.)                484902              ДОН
МАХАМБЕТ (ЭКСП.)                      661902              КЗХ
МАХАЧКАЛА (ЭКСП.)                     543405             С-КАВ
МЕКЕНЗИЕВЫ ГОРЫ (ЭКСП.)               478507             ПРИДН
МУРМАНСК (ЭКСП.)                      018502              ОКТ
МУУГА (ЭКСП.)                         081900              ЭСТ
МЫС АСТАФЬЕВА (ЭКСП.)                 985702            Д-ВОСТ
МЫС ЧУРКИН (ЭКСП.)                    980906            Д-ВОСТ
НАХОДКА ВОСТОЧНАЯ (ЭКСП.)             986103            Д-ВОСТ
НАХОДКА (ЭКСП.)                       984700            Д-ВОСТ
НАХОДКА (ЭКСП.көмір)                  984803            Д-ВОСТ
НИЖНЕДНЕПРОВСК-ПРИСТАНЬ (ЭКСП.)       450906             ПРИДН
НИКОЛАЕВ-Грузовой (ЭКСП.)             415601               ОД
НОВОЛЕСНАЯ (ЭКСП.)                    619500              ПРИВ
НОВОРОССИЙСК (ЭКСП.)                  521001             С-КАВ
НОВЫЙ ПОРТ (ЭКСП.)                    035902              ОКТ
ОДЕССА-ЗАПАДНАЯ (ЭКСП.)               402902               ОД
ОДЕССА-ЗАСТАВА-1 (ЭКСП.)              404109               ОД
ОДЕССА-ПЕРЕСЫПЬ (ЭКСП.)               400700               ОД
ОДЕССА-ПОРТ (ЭКСП)                    400409               ОД
ОРАНИЕНБАУМ (ЭКСП.)                   075806              ОКТ
ПАЛДИСКИ (ЭКСП.)                      080908              ЭСТ
ПАРНАС (ЭКСП.)                        038600              ОКТ
ПЕРВАЯ РЕЧКА (ЭКСП.)                  981203            Д-ВОСТ
ПОРТ ВЕЛИКОЕ ЗАПОРОЖЬЕ(ЭКСП.)         461205             ПРИДН
ПОСЬЕТ (ЭКСП.)                        987801            Д-ВОСТ
ПОТИ (ЭКСП.)                          572200              ГРЗ
ПОТИ (Паром ЭКСП.)                    572304              ГРЗ
ПОТИ (Паром ЭКСП.Варнаға)             572003              ГРЗ
ПРАВЫЙ БЕРЕГ (ЭКСП.)                  619604              ПРИВ
ПРИБУГСКАЯ (ЭКСП.)                    418309               ОД
РАЗЪЕЗД 11 км (ЭКСП.)                 471001             ПРИДН
РАКВЕРЕ (ЭКСП.)                       082706              ЭСТ
РЕНИ-ПОРТ (ЭКСП.)                     404908               ОД
РИГА-КРАСА (ЭКСП.)                    090609              ЛАТ
РЫБНИКИ (ЭКСП.)                       985100            Д-ВОСТ
САНКТ-ПЕТЕРБУРГ-Варшавский (ЭКСП.)    033907              ОКТ
САРАТОВА-ПОРТ (ЭКСП.)                 629004              ПРИВ
САРКАНДАУГАВА (ЭКСП.)                 095602              ЛАТ
СУХАНОВКА (ЭКСП)                      987207            Д-ВОСТ
СЕВЕТСКАЯ-ГАВАНЬ Город (ЭКСП.)        968500            Д-ВОСТ
СОВЕТСКАЯ ГАВАНЬ Сорт (ЭКСП.)         968105            Д-ВОСТ
СОВЕТСК (ЭКСП.)                       105005              КЛГ
ТАГАНРОГ (ЭКСП.)                      511601             С-КАВ
ТАЛЛИН (ЭКСП.)                        081506              ЭСТ
ТЕМРЮК (ЭКСП.)                        527807             С-КАВ
ТЕРМЕЗ-ПОРТ (ЭКСП.)                   735203              УЗБ
ТИХОРЕЦКАЯ (ЭКСП.)                    520206             С-КАВ
ТРУСОВО (ЭКСП.)                       619407              ПРИВ
ТУАПСЕ-СОРТ.                          533600             С-КАВ
ТУРКМЕНБАШИ 1 (ЭКСП.)                 754609              ТРК
УСАТОВО (ЭКСП.)                       401806               ОД
УСТЬ-ДОНЕЦКАЯ (ЭКСП.)                 513908             С-КАВ
ФЕОДОСИЯ (перев.ЭКСП.)                471705             ПРИДН
ХАБАРОВСК 1 (ЭКСП.)                   970603             Д-ВОСТ
ХЕРСОН-ПОРТ (ЭКСП.)                   418008               ОД
ХИМИЧЕСКАЯ (ЭКСП.)                    403002               ОД
ХОЛМСК (ЭКСП.)                        993501              САХ
ЧЕРНОМОРСКАЯ (ЭКСП.)                  401308               ОД
ЧЕРНЯХОВСК (ЭКСП.)                    100904              КЛГ
ШУШАРЫ (ЭКСП.)                        032904              ОКТ
ЯРОСЛАВЛЬ -ПРИСТАНЬ (ЭКСП.)           310404              СЕВ

                                            Жүктерді тасымалдау
                                           ережелеріне 9-қосымша

          ӘЛЕМ ЕЛДЕРІ МЕН АУМАҚТАРЫНЫҢ ЖІКТЕЛУІ
                  (атаулары мен кодтары)

____________________________________________
аты                                   коды
____________________________________________
АВСТРАЛИЯ                             0362
АВСТРИЯ                               0408
АЛБАНИЯ                               0082
АЛЖИР                                 0128
АНГОЛА                                0245
АНДОРРА                               0204
АНСИЛЬЯ                               6607
АНТАРКТИКА                            0102
АНТИГУА                               0286
АНТИЛЬ АРАЛДАРЫ                       5326
АОМЫНЬ                                4468
АРГЕНТИНА                             0321
АРУБА                                 5339
АУҒАНСТАН                             0041
БАГАМ АРАЛДАРЫ                        0449
БАНГЛАДЕШ                             0509
БАРБАДОС                              0525
БАХРЕЙН                               0481
БЕЛИЗ БРИТ                            0846
БЕЛЬГИЯ                               0566
БЕНИН                                 2043
БЕРМУД АРАЛДАРЫ                       0601
БОЛГАРИЯ                              1001
БОЛИВИЯ                               0683
БОСНИЯ                                0703
БОТСВАНА                              0729
БРАЗИЛИЯ                              0763
БРИТ ВИРГИН АРАЛДАРЫ                  0922
БРИТ АУМАҒЫ                           0861
БРУНЕЙ                                0963
БССР                                  1129
БУВЕ                                  0744
БУРКИНА-ФАСО                          8548
БУРУНДИ                               1083
БУТАН                                 0642
ВАНУАТУ                               5484
ВАТИКАН                               3365
ҰЛЫБРИТАНИЯ                           8268
ВЕНГРИЯ                               3482
ВЕНЕСУЭЛА                             8624
ВИРГИН АРАЛДАРЫ                       8507
ШЫҒЫС САМОА                           0169
ШЫҒЫС ТИМОР                           6266
ВЬЕТНАМ                               7048
ГАБОН                                 2665
ГАИТИ                                 3324
ГАЙАНА                                3289
ГАМБИЯ                                2705
ГАНА                                  2889
ГВАДЕЛУПА                             3120
ГВАТЕМАЛА                             3207
ГВИАНА                                2542
ГВИНЕЯ                                3248
ГВИНЕЯ-БИСАУ                          6240
ГЕРМАНИЯ                              2807
ГИБРАЛТАР                             2924
ГОНДУРАС                              3400
ГРЕНАДА                               3085
ГРЕНЛАНДИЯ                            3044
ГРЕКИЯ                                3003
ГУАМ                                  3161
ДАНИЯ                                 2084
ДЖИБУТИ                               2629
ДОМИНИКА                              2129
ДОМИНИКАН РЕС.                        2145
ЕГИПЕТ                                8181
ЗАИР                                  1806
ЗАМБИЯ                                8945
БАТЫС САМОА                           8828
БАТЫС САХАРА                          7328
ЗИМБАБВЕ                              7165
ИЗРАИЛЬ                               3762
ҮНДІСТАН                              3569
ИНДОНЕЗИЯ                             3604
ИОРДАНИЯ                              4004
ИРАК                                  3686
ИРАН                                  3645
ИРЛАНДИЯ                              3721
ИСЛАНДИЯ                              3528
ИСПАНИЯ                               7241
ИТАЛИЯ                                3808
ЙЕМЕН                                 8869
КАБО ВЕРДЕ                            1322
КАЙМАН                                1363
КАМБОДЖА                              1164
КАМЕРУН                               1205
КАНАДА                                1246
КАТАР                                 6342
КЕНИЯ                                 4045
КИПР                                  1964
КИРИБАТИ                              2965
ҚЫТАЙ                                 1567
КОКОС АРАЛДАРЫ                        1669
КОЛУМБИЯ                              1704
КОМОР АРАЛДАРЫ                        1745
КОНГО                                 1786
ЖҮКТІҢ ШОҒЫРЛАНУЫ                     9037
КОРЕЯ (КХДР)                          4086
КОСТА-РИКА                            1888
КОТ-ДИВУАР                            3849
КУБА                                  1923
КУВЕЙТ                                4147
ЛАОС                                  4188
ЛЕСОТО                                4264
ЛИБЕРИЯ                               4302
ЛИВАН                                 4223
ЛИВИЯ                                 4340
ЛИХТЕНТШТЕЙН                          4381
ЛЮКСЕМБУРГ                            4427
МАВРИКИЙ                              4809
МАВРИТАНИЯ                            4789
МАДАГАСКАР                            4503
МАКЕДОНИЯ                             8077
КІШІ ТЫНЫҚ МҰХИТ АРАЛДАРЫ             5812
МАЛАВИ                                4544
МАЛАЙЗИЯ                              4585
МАЛИ                                  4661
МАЛЬДИВ РЕСПУБЛИКАСЫ                  4620
МАЛЬТА                                4707
МАРОККО                               5046
МАРТИНИКА                             4748
МАРШАЛ АРАЛДАРЫ                       5840
МАРШАНСК АРАЛДАРЫ                     5803
МЕКСИКА                               4849
МИКРОНЕЗИЯ                            5838
МОЗАМБИК                              5087
МОНАКО                                4926
МОНГОЛИЯ                              4967
МОНТСЕРРАТ                            5005
МЬЯНМА                                1042
НАМИБИЯ                               5163
НАУРУ                                 5209
НЕПАЛ                                 5240
НИГЕР                                 5621
НИГЕРИЯ                               5662
НИДЕРЛАНДЫ                            5280
НИКАРАГУА                             5586
НИУЭ                                  5708
ЖАҢА ЗЕЛАНДИЯ                         5545
ЖАҢА КОЛЕДОН                          5402
НОРВЕГИЯ                              5786
НОРФОЛК                               5749
БІРІККЕН АРАБ ӘМІРЛІГІ                7842
ОМАН                                  5122
РОЖДЕСТВА АРАЛЫ                       1628
КУК АРАЛДАРЫ                          1847
ҚАСИЕТТІ ЕЛЕНА АРАЛДАРЫ               6546
ПӘКІСТАН                              5866
ПАЛАУ                                 5853
ПАНАМА                                5901
ПАПУАНГВИН                            5983
ПАРАГВАЙ                              6006
ПЕРУ                                  6047
ПИТКЭРН                               6123
ПОЛИНЕЗИЯ                             2583
ПОЛЬША                                6164
ПОРТУГАЛИЯ                            6204
ПУЭРТО_РИКО                           6301
БӨЛІНІС АЙМАҒЫ                        5367
РЕЮНЬОН                               6383
РУАНДА                                6469
РУМЫНИЯ                               6429
САЛЬВАДОР                             2221
САН-МАРИНО                            6740
САН-ТОМЕ                              6780
САУД АРАВИЯ                           6826
СВАЗИЛЕНД                             7486
СЕЙШЕЛЬ АРАЛДАРЫ                      6902
СЕНЕГАЛ                               6867
СЕНТ-ВИНСЕН                           6709
СЕНТ-КИТС                             6596
СЕНТ-ЛЮСИЯ                            6622
СЕНТ-ПЬЕР                             6663
СИНГАПУР                              7022
СИРИЯ                                 7608
СЛОВАКИЯ                              7035
СЛОВЕНИЯ                              7050
СОЛОМОНОВ АРАЛДАРЫ                    0907
СОМАЛИ                                7063
СУДАН                                 7369
СУРИНАМ                               7404
США                                   8405
СЬЕРА-ЛЕОНЕ                           6943
СЯНГАН (ГОНКОНГ)                      3441
ТАИЛАНД                               7649
ТАЙВАНЬ                               1582
ТАНЗАНИЯ                              8344
ТЕРКС.АРАЛДАРЫ                        7960
ТОГО                                  7688
ТОКЕЛАУ                               7725
ТОНГО                                 7766
ТРИНИДАТ.ТОБГ.                        7801
ТУВАЛУ                                7985
ТУНИС                                 7883
ТУРЦИЯ                                7929
УГАНДА                                8008
УОЛИС                                 8767
УРУГВАЙ                               8589
ФАРЕСК АРАЛДАРЫ                       2349
ФИДЖИ                                 2425
ФИЛИППИНЫ                             6088
ФИНЛЯНДИЯ                             2466
ФОЛКЛЕНД АРАЛДАРЫ                     2383
ФР.ОҢТҮСТІК АУМАҒЫ                    2603
ФРАНЦИЯ                               2501
ХЕРД                                  3348
ХОРВАТИЯ                              1910
ОРТАЛЫҚ АФР.РЕСПУБЛ.                  1409
ЧАД                                   1480
ЧЕРН-СЕРБИЯ                           8917
ЧЕХИЯ                                 2030
ЧИЛИ                                  1526
ШВЕЙЦАРИЯ                             7562
ШВЕЦИЯ                                7521
ШПИЦБЕРГЕН                            7445
ШРИ-ЛАНКА                             1446
ЭКВ.ГВИНЕЯ                            2262
ЭКВАДОР                               2186
ЭФИОПИЯ                               2308
ОҢТҮСТІК КОРЕЯ                        4106
ОҢТҮСТІК АФР.РЕСПУБЛ.                 7109
ЯМАЙКА                                3884
ЖАПОНИЯ                               3925

                                            Жүктерді тасымалдау
                                          ережелеріне 10-қосымша

ГУ-11 нысаны

                   ОН КҮНДІК ӨТІНІМ

       _______________ бөлімшесінің бастығы ____________
                       жүктерді тиеуге
                 (жүк жөнелтушінің атауы)
      бойынша __________________________________________
                 (жоспар немесе қосымша тапсырма)
    200___ж. _________ кезеңінен ____________ кезеңіне дейін

  кестенің жалғасы

      Ескертпе . Тасымалдану тек вагондарда жоспарланған жүктер
бойынша 11-баған толтырылмайды.

М.О.                Кәсіпорын басшысы _____________________
                                            (қолы)

200___ж. "______"________________________

                                            Жүктерді тасымалдау
                                          ережелеріне 11-қосымша

   20_____ж.  _________________ айындағы N ________
тасымалдар жоспарының орындалуының есептік карточкасы

        станция ________________________________ т.ж.
         Жүктің түрі _______________________________
   статикалық жүктеме ______________ жөнелтуші ______________
            оның мекен-жайы __________________________
   есеп шот N ____________ банкте ___________________________

  1-онкүндік ішінде 25 ваг. ____ кем тиелген, с.і. жөнелтушінің
кінәсінен ваг. жоқ ____ тн, жолдың кінәсінен 10 ваг. ___ тн

  2-онкүндік ішінде 30 ваг. ____ кем тиелген, с.і. жөнелтушінің
кінәсінен 13 ваг. ____ тн, жолдың кінәсінен ваг. ___ тн. жоқ