Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын бекіту туралы

      "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (бұдан әрі – Есеп комитеті) ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Мыналар:

      1) осы нормативтік қаулыға 1-қосымшаға сәйкес 100. Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      2) осы нормативтік қаулыға 2-қосымшаға сәйкес 200. Сәйкестік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      3) осы нормативтік қаулыға 3-қосымшаға сәйкес 600. Мемлекеттік аудитті және сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды тарту бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      4) осы нормативтік қаулыға 4-қосымшаға сәйкес 700. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      5) осы нормативтік қаулыға 5-қосымшаға сәйкес 750. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сапа бақылауын жүзеге асыруы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      6) осы нормативтік қаулыға 6-қосымшаға сәйкес 900. Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      7) осы нормативтік қаулыға 7-қосымшаға сәйкес 901. Республикалық бюджеттің атқарылуын кейіннен бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      8) осы нормативтік қаулыға 8-қосымшаға сәйкес 902. Мәслихаттарға облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есеп ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      9) осы нормативтік қаулыға 9-қосымшаға сәйкес 1000. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      10) осы нормативтік қаулыға 10-қосымшаға сәйкес 1001. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметіне бағалау жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      11) осы нормативтік қаулыға 11-қосымшаға сәйкес 903. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуі бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты бекітілсін.

      12) осы нормативтік қаулыға 12-қосымшаға сәйкес 300. Қаржылық есептілік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты бекітілсін.

      2. Заң бөлімі заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберілуін;

      3) осы нормативтік қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде алынған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне орналастыру үшін оның "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

      4) осы нормативтік қаулының Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы нормативтік қаулының орындалуын бақылау Есеп комитетінің аппарат басшысына жүктелсін.

      4. Осы нормативтік қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

100. Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 29.05.2019 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі - Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі - аудит органдары) жүзеге асыратын тиімділік аудитінің мақсатын, міндеттерін, өлшемшарттары мен рәсімдерін айқындайды.

      2. Стандарт Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес және ISSAI 300 "Тиімділік аудитінің негізгі қағидаттарын", ISSAI 3000 "INTOSAI аудит стандарттарына және практикалық тәжірибеге негізделген тиімділік аудитін жүргізу жөніндегі стандарттар мен басшылықтарды", ISSAI 3100 "Тиімділік аудитінің негізгі ұғымдары бойынша басшылықты", ISSAI 3200 "Тиімділік аудитінің процесі бойынша басшылықты" қоса алғанда, Халықаралық жоғары аудит органдары ұйымы (ИНТОСАИ) бекітетін Халықаралық стандарттардың (ISSAI) қолайлы ережелерінің негізінде әзірленді.

      3. Стандарттың мақсаты тиімділік аудитін жүргізудің барлық сатысында аудит органдарының функцияларын және міндеттерін іске асыру процесінде қолдануға жататын аудиторлық және талдамалық рәсімдердің бірыңғай талаптарын белгілеу, сондай-ақ тиімділік аудитінің өлшемшарттарын айқындау, аудиторлық есептерге қосылатын тұжырымдар мен нәтижелерді қалыптастыру мәселелерінде ерекшеліктерді ашып көрсету болып табылады.

      4. Тиімділік аудиті мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің (бұдан әрі - мемлекеттік аудит объектілері) ұлттық ресурстарды басқару бойынша тиімді қызметті қамтамасыз етуі мәніне жүргізіледі.

      5. Осы Стандарттың күші мемлекеттік аудиторларға және сарапшыларға (аудиторлық ұйымдар, мемлекеттік органдардың мамандары және аудит органдары тиісті бейіні бойынша мемлекеттік аудит жүргізуге тартатын басқа да заңды, жеке тұлғалар) қолданылады.

      6. Осы Стандартта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) аудиторлық дәлелдеменің тиісті сипаты - аудиторлық дәлелдемелердің сапасын, аудиторлық пікір негізделетін тұжырымдар мен қорытындыларды растау кезіндегі олардың орындылығы мен сенімділігін бағалау;

      2) өлшемшарттар - негізделген және қолжетімді эталондық нормалар, көрсеткіштер (стандарттар және (немесе) жақсы практикалар), олардың негізінде тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының жұмыс істеу немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігі бағаланады;

      3) базалық өлшемшарттар - тиімділік аудиті мен мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттарына байланысты болмай, оның барлық түрлерін жүргізу кезінде қолданылатын көрсеткіштер (тиімділік, үнемділік, нәтижелілік және өнімділік);

      4) арнайы өлшемшарттар - тиімділік аудиті мен мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттарына қарай, тиімділік аудиті үшін әзірленетін және пайдаланылатын нақтыланған көрсеткіштер;

      5) аудиторлық құжаттама - орындалған аудиторлық рәсімдер, алынған аудиторлық дәлелдемелер, тұжырымдар, мемлекеттік аудитор ұсынымдары, және тиімділік аудитінің қол жеткізген нәтижелері көрініс тапқан құжаттар;

      6) кәсіби пайым мен скептицизм - мемлекеттік аудитордың іс-қимылдарының тәртібін айқындау мүмкін болмаған жағдайларда, оның субъективті шешімдерді қабылдауы үшін негіз болатын біліміне, біліктілігіне және жұмыс тәжірибесіне негізделген көзқарасы.

      7. Аудит органдары жүргізетін тиімділік аудитінің тікелей нәтижелері сапалы аудиторлық қорытындыны дайындау, ал түпкілікті нәтиже - ұсынымдарды орындау нәтижелері бойынша тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде оң әсерге қол жеткізу болып табылады.

      8. Тікелей және түпкілікті нәтижелер тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде тиімділік көрсеткіштерінің жақсаруына қатысты аудиторлық қорытындыда аудиторлық дәлелдемелердің тиісті сипатын және пікірлерінің пайымдарын жинау жағдайы кезінде қолжетімді.

2-тарау. Тиімділік аудитінің мақсаты, негізгі міндеттері және кезеңдері

      9. Тиімділік аудитінің мақсаты жетілдіру бойынша ұсынымдарды ұсына отырып, тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде үнемділікке, тиімділікке және нәтижелілікке (өнімділікке) қатысты тәуелсіз, құзыретті және объективті пікір білдіру болып табылады.

      10. Тиімділік аудитінің міндеттері мыналар:

      1) тиімділік аудитінің өзекті тақырыбы мен өлшемшарттарын айқындау;

      2) тиімділік өлшемшарттарына қол жеткізуге, олардың ауытқу себептерін анықтауға (болған жағдайда) қатысты жеткілікті және сенімді аудиторлық дәлелдемелер жинау;

      3) қажет болған жағдайда, анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жою және болашақта оларға жол бермеу, сондай-ақ тиімділік аудитінің зерделенген бағытында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде тиімділікті жақсарту және арттыру бойынша ұсынымдарды әзірлей отырып, тәуелсіз, объективті және құзыретті аудиторлық есеп пен қорытындыны қалыптастыру;

      4) постаудитті жүргізу арқылы тиімділік аудитінің қорытындыларын іске асыру болып табылады.

      11. Тиімділік аудиті аудит органдарының құзыреттеріне сәйкес перспективалық жоспарды қалыптастырудан басталады және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12557 болып тіркелген) Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (бұдан әрі - Қағидалар) көзделген кезеңдер бойынша жүзеге асырылады.

3-тарау. Тиімділік аудитін сыныптау және мәнділіктің негіздері

      12. Тиімділік аудитін түрлері бойынша сыныптау аудиттерді жоспарлау, оның ауқымын және аудиторлық, талдамалық рәсімдердің көлемін реттеу, сондай-ақ тиімділік аудиттерінің жүйелендірілген дерекқорын қалыптастыру үшін пайдаланылады.

      13. Тиімділік аудитінің түрлерін сыныптау мынадай белгілер бойынша бөлінеді:

      мемлекеттік аудиттің тәсілдері (деңгейлес және сатылай тәсілдерді қолдана отырып, тиімділік аудиттерін жүргізу);

      мемлекеттік аудиттің бағыты (аудитті белгілі бір тақырып немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметі бойынша жүргізу).

      14. Мыналарды қолдана отырып, тиімділік аудиттерін жүргізу:

      1) деңгейлес тәсіл мемлекеттік басқарудың бір деңгейіне жататын мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілерінде аудиторлық іс-шаралар жүргізуді болжайды. Деңгейлес тиімділік аудиті мемлекеттік аудит объектісінің қызметін қоспағанда, мемлекеттік аудит бағыттары бойынша жүргізіледі. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілері қызметінің белгілі бір бағыты зерделенеді.

      2) сатылай тәсіл мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейіне жататын мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілерінде аудиторлық іс-шаралар жүргізуді болжайды. Аудиттің бұл түрі мемлекеттік аудит объектісінің қызметін қоспағанда, мемлекеттік аудиттің барлық бағыттары бойынша жүргізіледі. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде мемлекеттік басқарудың әртүрлі деңгейіне жататын мемлекеттік аудиттің бірнеше объектілері қызметінің бағыттары зерделенеді.

      15. Тиімділік аудитін мынадай бағыттар бойынша жүргізу:

      1) салықтық және кедендік әкімшілендіру - салықтық және кедендік реформаларға бастамашылық жасау кезеңінен оларды практикалық іске асырылуы және тиісті тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізілуі кезеңіне дейін мемлекеттің салықтық және кедендік саясаты түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар салықтық және кедендік әкімшілендірудің заңдары, саясаты, қағидалары және практикалары бөлігінде (мемлекеттік функцияларды және мемлекеттік қызметтер көрсетуді орындау үшін қажетті республикалық немесе жергілікті бюджеттің (мемлекеттік бюджет - сатылай тәсіл бойынша тиімділік аудиттерін жүргізу үшін) кіріс көздерін агрегаттау бойынша шаралар) хабардар болуы тиіс;

      2) бюджеттерді жоспарлау және атқару - бюджет және өзге де байланысты заңнама талаптары мен бюджеттік сыныптау және бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бойынша топтастырылған бюджеттің барлық баптары бойынша республикалық немесе жергілікті бюджетті (мемлекеттік бюджет - сатылай тәсіл бойынша тиімділік аудиттерін жүргізу үшін) жоспарлау; сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік органдар мен бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің республикалық немесе жергілікті бюджетті атқару бойынша (мемлекеттік бюджет - сатылай тәсіл бойынша тиімділік аудиттерін жүргізу үшін) қолданылатын практика түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар бюджеттеу, бюджет процесіне қатысатын барлық қатысушылар арасында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлудің заңдары, саясаты, қағидалары және практикалары бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      3) мемлекет активтерін басқару - мемлекет активтерін шоғырландырудан, активтерді тану, есепке алу және шығару бойынша қағидалардан бастап мемлекет активтеріне меншік құқығы берілген, пайдалану және өкімдік ету құқығы бар барлық адамның мемлекет активтерін пайдалану практикаларына дейін - мемлекет активтерін басқару қағидаттары мен тәртібін айқындайтын заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекет активтерін пайдаланушылар қолданатын мемлекет активтерін басқару саясаты, қағидалары және практикалары, сондай-ақ мемлекет активтерін басқару процесінің барлық қатысушылары арасында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлу тәртібі бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      4) Мемлекеттік басқару жүйесі құжаттарының іске асырылуы -Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын қалыптастыру қағидаттары мен қағидаларын қалыптастыру, бекіту мен іске асыруды белгілейтін мемлекеттік жоспарлау бөлігінде заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын іске асыру жөніндегі саясат, қағидалар және практикалар, сондай-ақ Мемлекеттік жоспарлау жүйесінде құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      5) мемлекеттік секторда баға белгілеу мен сатып алу - заңнаманың және әдіснамалық құжаттар ережелерінің талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды, олардың негізінде: мемлекеттік секторда өндірілетін және (немесе) сатып алынатын және (немесе) сатылатын тауарларға; мемлекеттік секторда орындалатын жұмысқа; мемлекеттік секторда көрсетілетін қызметтерге белгіленетін бағалар айқындалады.

      Бұл бағыт бойынша мемлекеттік сатып алудың әрбір кезеңін - сатып алуларды жоспарлау және өткізу, тапсырыс беруші мен өнім беруші арасында өзара есеп айырысу жүргізу, мемлекеттік тапсырма шеңберіндегі жұмыстардың орындалу барысын бақылау және қадағалау, тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді қабылдау, келіспеушіліктерді реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеу және (немесе) меңгеру маңызды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекеттік секторда тауарларға, жұмыстарға және көрсетілетін қызметтерге баға айқындау, мемлекеттік сектордың баға белгілеуі және сатып алуы жүйесінде құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықты бөлу бойынша қолданылатын практикалар бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      6) мемлекеттік борышты басқару - қарыз алуды жүзеге асыру, қарыз алуға қажеттілікті айқындау, қарыз алу шарттарынан туындайтын талаптар мен міндеттерді қабылдау, борышты өтеу және мемлекеттік борышты басқарудың басқа да аспектілері жөніндегі қағидаларды қоса алғанда, мемлекеттік борышты басқару мәселелерін реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Осы бағыт бойынша тиімділік аудитін жүргізу үшін арнайы білім мен дағдылар талап етіледі. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекетік органдар қолданатын борышты басқару бойынша берілген өкілеттіктер, қарыз алуды жүзеге асыру мен байланысты міндеттерді орындау жөніндегі практикалар, мемлекет кепілдік берген қарыз алуды жүзеге асыру құқығы берілген басқа адамдар, сондай-ақ мемлекеттік борышты басқару жүйесіндегі жауаптылықты бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      7) гранттардың, инвестициялардың, қарыздардың және басқа да байланысты активтердің пайдаланылуы - бюджет процесіне қатысушыларға гранттар, инвестициялар, қарыздар және басқа да байланысты активтер берудің негізділігі, келісілуі және ұсынылуы мәселелерін реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар осы активтерді пайдаланушылардың гранттарды, инвестицияларды, қарыздарды және басқа да байланысты активтерді пайдалану практикасы, сондай-ақ тартылған адамдардың құзыреттерін, өкілеттіктерін және жауаптылықтарын бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      8) қоршаған ортаны қорғау саласы - қоршаған ортаны қорғау мәселелерін реттейтін заңнама талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Осы бағыт бойынша тиімділік аудитін жүргізу үшін арнайы білім мен дағдылар талап етіледі. Бұған қоса осы бағыт бойынша тұрақты дамуды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекет саясатын, сондай-ақ тиісті халықаралық шарттар мен конвенцияларды айқындау және іске асыру түсінігін зерделеу және (немесе) меңгеру маңызды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар уәкілетті органдардың, барлық тартылған заңды және жеке тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму бойынша қолданатын саясаты мен практикалары, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықтарды бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      9) ақпараттық технологиялар саласы - мемлекеттік және квазимемлекеттік секторларда ақпараттық технологияларды қолдану қағидаларын реттейтін заңнама, әдіснамалық және техникалық құжаттар талаптары түсінігін зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Осы бағыт бойынша тиімділік аудитін жүргізу үшін арнайы білім мен дағдылар талап етіледі. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар осы технологияларды пайдаланушылардың ақпараттық технологияларды бастамашылық ету, әзірлеу, енгізу, сүйемелдеу және жаңарту бойынша қолданылатын саясат пен практикалар, ақпараттық технологияларды басқару саласында құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықтарды бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс;

      10) мемлекеттік аудит объектісінің қызметі - ішкі (жергілікті) құжаттарды қоса алғанда, мемлекеттік аудит объектісінің қызметін реттейтін заңнама талаптарын зерделеуді және (немесе) меңгеруді болжайды. Мемлекеттік аудиторлар және сарапшылар мемлекеттік аудит объектісі негізгі және өзге де қызмет түрлерін жүзеге асыруда қолданылатын саясат пен практикалар, сондай-ақ ұйымдарда қабылданған құзыреттерді, өкілеттіктерді және жауаптылықтарды бөлу бөлігінде хабардар болуы тиіс.

      16. Тиімділік аудитінің әрбір кезеңінде мәнділікті айқындау аудиторлық қорытындының пайдаланушыларының мүдделерін ескере отырып, мемлекеттік аудиторлардың кәсіби пайымы талап етіледі.

      17. Тиімділік аудитінің мақсатына арналған мәнділік деңгейі қаржылық көрсеткіштер негізінде айқындалады. Тиімділік аудитін жүзеге асыру кезінде қаржыландыру мәселелерімен байланысты емес немесе тікелей байланысты емес аудиттің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің қаржылық емес аспектілері ескеріледі.

      18. Маңыздылық дегеніміз мемлекеттік басқару саласының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің жұмыс істеуінің сыртқы ортасына әсер ету маңыздылығын өлшеу индикаторы. Маңыздылық бойынша алынған нәтиже қабылданатын әлеуметтік-экономикалық және саяси шешімдерге әсер ететін және кәсіби пайымның мәні болатын негізгі ақпарат болып табылады.

4-тарау. Перспективалық жоспарды қалыптастыру

      19. Тиімділік аудитін перспективалық жоспарлау процесі (бұдан әрі - Перспективалық жоспар) мынадай өзара байланысты кезеңдерден тұрады:

      мемлекеттік басқару жүйесін зерделеу;

      мемлекеттік аудиттің бағыттарын айқындау;

      тиімділік аудитінің перспективалық тақырыптарын айқындау, негіздеу және ранжирлеу.

      20. Перспективалық жоспарды қалыптастыру кезіндегі негізгі міндеттер:

      1) тиімділік аудитін тиісінше жүргізу бойынша аудит органдарының өкілеттіктерін негіздеу және іске асыру;

      2) үш жылдық кезеңге және алдағы жылға арналған тиімділік аудитін жүргізу үшін мемлекеттік аудит тақырыптарын және (немесе) объектілерін айқындау;

      3) мемлекеттік аудиторларды дайындауды және сарапшыларды таңдауды, сондай-ақ аудиторлық тәуекелдерді төмендету бойынша іс-шаралар жүргізуді қоса алғанда, жоспарланатын тиімділік аудитін ресурстық қамтамасыз ету жөніндегі мәселелерді уақтылы шешу;

      4) аудиторлық іс-шараларды, соның ішінде қажетті ақпараттарды жинау және аудиторлық іс-шараларды жүргізу тәсілдерін айқындау бойынша стратегияларды айқындау арқылы сапалы жоспарлау үшін негіздер жасау;

      5) аудит органы қызметінің айқындылығын, жариялылығын және есеп берушілігін күшейту.

      21. Аудит органының Перспективалық жоспарына қосылатын тиімділік аудитінің тақырыбы проблемаларды немесе мәселелерді тұжырымдау болып табылады, оған соңында жоспарланатын аудиторлық іс-шара шоғырландырылатын болады. Мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне аудит жүргізу кезінде тиімділік аудиті тақырыбы болып мемлекеттік аудиттің осы объектісі қызметінің тиісті функциясы, аясы немесе саласы айқындалады.

      22. Тиімділік аудитінің тақырыбын айқындау мынадай өлшемшарттар негізінде жүзеге асырылады:

      1) мемлекеттік басқару жүйесіндегі проблемалардың өзектілігі, әлеуметтік және экономикалық маңыздылығы;

      2) белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу үшін қаржылық ресурстар мен мемлекет активтерінің елеулі көлемінің шоғырлануын болжайтын қаржылық мәнділік;

      3) тиімділік аудитінен алынатын қаржылай және қаржылай емес әлеуетті пайдалар;

      4) аудиторлық тәуекелдерді басқару мүмкіндігі;

      5) аудиторлық қорытындыны пайдаланушылардың қызығушылығы.

      23. Тиімділік аудитінің тақырыптарын басымдығы бойынша ранжирлеу кезінде осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиімділік аудитінің өзекті тақырыбын айқындау өлшемшарттарына бағалау жүргізіледі.

      24. Тиімділік аудиті тақырыбының өзектілігі және басымдығы бойынша балдық бағалау негізінде аудит органының мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесіне қосу үшін бастамашылық жасалатын тиімділік аудиттерін жүргізудің алдын ала мерзімдері айқындалады.

      25. Тиімділік аудитін жүргізуге бастамашылық жасау үшін мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімше тиімділік аудитін жүргізуге жауапты Есеп комитетінің немесе облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссиясымен (бұдан әрі - тексеру комиссиясы) келісім бойынша тиімділік аудитінің әрбір тақырыбы бойынша осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесін жасайды.

      26. Тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесі қысқаша нысанда жасалады (бір парақтан көп емес) және Перспективалық жоспардың жобасын және мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастыру үшін аудит органының жоспарлауға жауапты бөлімшесіне ұсынылады.

      27. Аудит органының ресурстарын тиімді пайдалану және қажетті ақпараттарды жинау мақсатында тиімділік аудитін байланысты аудиторлық мәселелерді айқындау және оларды тиісті аудиттің бағдарламасына қосу арқылы аудиттердің басқа да типтерімен үйлестіру жүзеге асырылады.

5-тарау. Аудиторлық іс-шараны жоспарлау және жүргізу рәсімдері

1-параграф. Алдын ала зерделеу

      28. Тиімділік аудитінің тақырыбын нақтылау, тәуекелдерді басқару өлшемшарттарын (аудиттің мақсаттары, мәселелері негізінде), тәсілдерін, әдістерін әзірлеу және (немесе) айқындау аудиторлық іс-шараны алдын ала зерделеу және жоспарлау кезеңінің негізгі міндеттері болып табылады.

      Тиімділік аудитін жүргізу әдістерін айқындау кезінде (талдау, салыстыру, бағалау, тексеру, зерттеу, аудиторлық іріктеу, мәнділік көлемі және басқалар) бір немесе салыстырмалы талдауды, іріктеп зерттеуді қоса алғанда, бірнеше әдістің жиынтығын қолдану мүмкіндігі ескеріледі.

      29. Аудиторлық іс-шараны алдын ала зерделеу және жоспарлау кезеңінде жүргізілетін тиімділік аудитінің бағытын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін зерделеу перспективалық жоспарлау кезеңінде жүргізілген талдамалық рәсімдердің жалғасы болып табылады. Осы кезеңде зерделеу процесі аудиторлық іс-шараның белгілі бір тақырыбына байланысты мемлекеттік аудит бағытының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің белгілі бір аспектілерінде барынша нақтыланған және шоғырландырылған және аудиттің жоспары мен бағдарламасын әзірлеуге бағытталған болып табылады.

      30. Аудиторлық іс-шараны алдын ала зерделеу және жоспарлау кезеңінде түйінді талдамалық рәсімдердің бірі аудиторлық тәуекелді (аудиторлық іс-шараның мақсаттарына қол жеткізуге теріс немесе оң әсер ететін қандай да бір оқиғаның, іс-қимылдың немесе әрекетсіздіктің болу мүмкіндіктері) бағалау болып табылады. Тәуекелдерді бағалау тиімділік аудитінің күшін тәуекелдердің түйінді аймақтарына жұмылдыруға, артық аудиторлық рәсімдерді қысқартуға және қолда бар ресурстарды барынша нәтижелі пайдалануға мүмкіндік беретін тәсілдермен жүргізіледі.

      31. Аудиторлық іс-шараны жоспарлаудың негізгі ережелері және оны жүргізу тәртібі Қағидаларда айқындалған.

2-параграф. Тиімділік аудитінің мақсатын және мәселелерін айқындау

      32. Әрбір аудиторлық іс-шара үшін нақтыланған мақсаттар айқындалады. Аудиторлық іс-шараның мақсатын айқындау кезінде мынадай талаптар сақталады:

      аудит мақсатының маңыздылығы (аудиттің тиімділік аудитінің зерделенетін бағытына және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне елеулі оң әсер етуіне бағытталуы);

      аудит мақсатының тиімділік аудитінің бағытымен, аудиттің тақырыбымен, аудиттің зерделенетін кезеңімен және ауқымымен нақты логикалық тұрғыдан байланыстарын қамтамасыз ету;

      жоспарланатын аудиторлық іс-шара шеңберінде мақсаттардың қолжетімділігін қамтамасыз ету;

      аудиторлық және талдамалық рәсімдерді шамадан тыс жүргізуді болдырмау үшін мақсаттарды нақтылаудың қолайлы деңгейін қамтамасыз ету;

      бұлыңғыр және әркелкі мәндерді қолдануға жол бермеу.

      33. Аудиторлық іс-шараның мақсаты перспективалық жоспарлау сатысында айқындалған немесе тиімділік аудитін жоспарлау сатысында (алдын ала зерделеу) өзгерген тиімділік аудиті тақырыбының негізінде қалыптастырылады.

      34. Аудиторлық іс-шараның мақсаты тиімділік аудитінің маңыздылығы, оның тәуекел аймағына бағдарлануы және тиімділік аудит бағытының жұмыс істеуіне және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне оң әсер етуін анық қадағаланатындай болып тұжырымдалады.

      35. Аудиторлық іс-шараның мақсаты мынадай екі тәсіл арқылы айқындалады:

      мәселе түрінде тұжырымдау (базалық аудиторлық мәселе);

      проблеманы тезистік сипаттау түрінде, ол аудиторлық іс-шараны жүргізу барысында зерделенетін болады.

      36. Аудиторлық мәселелерді әзірлеу кезінде мынадай негізгі факторлар:

      аудиторлық мәселенің аудиторлық іс-шараның тақырыбымен және мақсатымен логикалық байланысы;

      аудиторлық мәселелерді тиімділік аудитінің және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің бағыты бойынша қол жеткізілген нәтижелерге фокустау;

      аудиторлық мәселелерді тиімділік аудитінің бағыты бойынша және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінде бар проблемаларға фокустау;

      аудиторлық мәселелерді тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкестігіне фокустау;

      мәселелерді тұжырымдау, оларға жауаптар қолданылған талдамалық және аудиторлық рәсімдер арқылы беріледі;

      мағынасы және мазмұны бойынша қайталанатын мәселелерді болдырмау;

      бейтарап және алаламау тұжырымдауларын қолдану ескеріледі.

3-параграф. Тиімділік аудиті өлшемшарттарының түрлері

      37. Тиімділік аудиті кезінде тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекетік аудит объектісі қызметінің жұмыс істеу тиімділігін бағалау үшін базалық және арнайы өлшемшарттар қолданылады.

      38. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде тиімділік аудитінің екі және одан көп өлшемшарты пайдаланылады. Барлық базалық өлшемшарттар тиімділік аудитінің зерделенетін бағыты бойынша түпкілікті нәтижелер мен әсерді айқындау мүмкіндігі жағдайында қолданылады. Базалық өлшемшарттардан басқа тәуекелдердің болуы, дәрежесі және ішкі бақылаудың болуы, жай-күйі бойынша көрсеткіштер айқындалады.

      39. Тиімділік аудитінің базалық өлшемшарттары тиімділік аудитінің мақсаттарына және мәселелеріне қарай нақтыланады. Тиімділік аудитінің әрбір базалық өлшемшарты бойынша арнайы көрсеткіштер айқындалады немесе әзірленеді (тәуекелдердің болуы және дәрежесі, сондай-ақ ішкі бақылаудың болуы және жай-күйі бойынша).

      40. Арнайы өлшемшарттар тиімділік аудиті бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ерекшеліктерін ескереді. Арнайы өлшемшарттар тиімділік аудитінің басқа бағыттарына немесе мемлекеттік аудит объектілеріне қатысты оларды қолданудың белгілі бір уақыты (2 жылдан астам) өткеннен кейін немесе қызмет немесе бағыт аясының, саласының өзіндік ерекшелігіне қатысты қолданылмайды.

      41. Тиімділік аудитінің арнайы өлшемшарттарының бірі жүргізілген шығыстардың белгіленген күтілетін кезеңге қойылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкестігін айқындауға арналған перспективалық көрсеткіш болып табылады. Перспективалық өлшемшартты республикалық бюджетті жоспарлау және Қазақстан Республикасының мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компаниялардың стратегиялық даму және даму жоспарларының іске асырылу тиімділігіне аудит жүргізу кезінде пайдаланылады. Арнайы өлшемшарттарды айқындау және (немесе) әзірлеу ақпаратты қолжетімді және шынайы көздерден пайдалана отырып жүзеге асырылады.

      42. Тиімділік аудитінің өлшемшарттары мыналарға бөлінеді:

      1) сандық (нәтижелерге қол жеткізу деңгейін айқындауға мүмкіндік беретін сандық мәнде өлшенетін индикаторлар);

      2) сапалық (тиімділік аудитінің және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыты бойынша істің мінсіз немесе қалаулы жай-күйін немесе нәтижелеріне уақтылы қол жеткізуді тезистік сипаттау).

4-параграф. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу

      43. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу мемлекеттік аудит объектілерін алдын алу зерделеу процесінде жүзеге асырылады. Тиімділік аудиті өлшемшарттарының ықтимал дереккөздері айындалады, оны зерделеу негізінде олардың бағытталған таңдауы жүргізіледі (типтік жағдайлар таңдалады, себептерін (проблемаларды) анықтау үшін толық зерделенеді).

      44. Тиімділік аудитінің әрбір айқындалған және (немесе) әзірленген өлшемшарты мынадай сипаттамаларға жауап береді:

      қолданушылық (аудиттің мақсатына және мәселелеріне байланысты көрсеткіштер);

      қолайлылық (көрсеткіштер заңнаманың талаптарымен немесе сарапшылардың пікірлерімен келісілген);

      сенімділік (көрсеткіштер түрлі мемлекеттік аудиторлардың бірдей жағдайлар кезінде ұқсас тұжырымдар, қорытындылар мен ұсынымдарды тұжырымдауына мүмкіндік береді);

      объективтілік (көрсеткіштер біржақты болып табылмайды және толық әрі анық ақпаратқа негізделген);

      толықтық (көрсеткіштер аудиттің мақсатына қол жеткізу үшін жеткілікті болып табылады);

      пайдалылық (көрсеткіштерді қолдану фактілерді анықтауды қамтамасыз етеді, оның негізінде тұжырымдар, қорытындылар және жақсарту жөніндегі ұсынымдар тұжырымдалады);

      түсініктілік (көрсеткіштер нақты тұжырымдалған және дұрыс түсіндірмеу тәуекелдерін болдырмайды).

      45. Тиімділік аудиті өлшемшарттарының дереккөздері:

      1) мемлекеттік аудит саласының жұмыс істеуін және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілер;

      2) өкілді және атқарушы органдардың шешімдері;

      3) кәсіби, техникалық және салалық стандарттар;

      4) уәкілетті органдардың және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің нормативтік және әдіснамалық құжаттары;

      5) халықаралық кәсіби ұйымдардың әдіснамалық құжаттары;

      6) уәкілетті органдар және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі бекіткен нәтижелерді өлшеу индикаторлары;

      7) мемлекеттік аудит объектілерінің, уәкілетті органдардың, квазимемлекеттік және жеке секторлар ұйымдарының есептік және статистикалық деректері;

      8) аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық есептері;

      9) ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық есептері;

      10) тиімділік аудитінің мақсаты, мәні және мәселелерімен байланысты мәселелер бойынша әдебиет;

      11) сарапшылардың қорытындылары;

      12) ғылыми жаңалықтар мен әзірлемелер;

      13) интернет-ресурстарға орналастырылғандарды қоса алғанда, бұқаралық ақпарат құралдарының материалдары болып табылады.

      46. Тиімділік аудитінің айқындалған және (немесе) әзірленген өлшемшарттарының қолайлығы осы Стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша аудиторлық іс-шараларды бағалаудың бақылау парағын толтыра отырып, кейінгі барлық талдамалық және аудиторлық рәсімдердің (аудиторлық есепті қалыптастырғанға дейін) барысында бағаланады.

      47. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу кезінде мынадай тәуекелдер болуы мүмкін:

      1) субъективизм - толық емес, объективті емес ақпаратты қолдануға негізделген және тексерілетін бағытты, аяны (саланы) жан-жақты зерделеу болмаған кезде, соның ішінде тексерілетін саладағы (аядағы) нормативтік, әдіснамалық база мен тәжірибенің жеткіліксіздігі салдарынан өлшемшарттар әзірлеу;

      2) тәуелсіз және құзыретті сарапшылық пікір алудағы шектеулер (тәуелсіз сарапшы пікірінің, осы салада білікті мамандардың, тәуелсіз тар көлемдегі сарапшылардың, ғылыми әзірлемелердің болмауы);

      3) мемлекеттік аудит объектісі аясында (саласы) немесе ерекшелігін ескере отырып, мемлекеттік аудит объектісі қол жеткізген нәтижелерді сандық және сапалық өлшеу бойынша өлшемшарттарды шектеу;

      4) аудиторлық іс-шараны жаңа аяда (салада) жүргізу кезінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде стандарттардың болмауы.

      48. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын әзірлеу кезінде осы Стандарттың 47-тармағында көрсетілген тәуекелдерді мемлекеттік аудиторлар ескереді, алайда оларды әзірлеуден бас тарту үшін негіз болып табылмайды.

      Тиімділік аудитінің зерделенетін бағыты мәселесінің немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінде күрделіліктер болуы кезінде аудиторлық құжаттамаға міндетті түрде тиісті сілтеме қоса отырып, кейінгі кезеңдерде тиімділік аудитінің өлшемшарттарын (проблемаға бағдарланған тәсіл) айқындауға немесе әзірлеуге жол беріледі.

      49. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын айқындауға немесе әзірлеуге байланысты аудиторлық және талдамалық рәсімдер аудиторлық құжаттамада көрсетіледі. Аудит өлшемшарттарының дереккөздері, сондай-ақ мемлекеттік аудиторлар, мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды адамдары, сарапшылар арасында тиімділік аудитінің өлшемшарттарын қолдану бөлігінде келіспеушілік жайттары міндетті түрде құжаттандырылады.

      50. Мемлекеттік аудит объектісі Қағидаларда белгіленген мерзімде аудиттің белгілі бір өлшемшарттары көрсетіле отырып, мемлекеттік аудиттің жүргізілетіні туралы хабардар етіледі.

      51. Өлшемшарттардың негізінде тұжырымдар, ұсынымдар қалыптастыру үшін мемлекеттік аудиторлар пайдаланатын ақпараттарды (аудиторлық дәлелдемелер) жинау және талдау әдістері айқындалады.

      52. Тиімділік аудиті процесінде алынған мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты деректерді тиімділік аудитінің өлшемшарттарымен салыстыру негізінде мемлекеттік аудиторлар нормативтік сипаттағы құжаттар ережелерінің жай-күйін, жақсы басқарудан күтілетін және мүмкін практикаларды тиісінше бағалай отырып, тұжырымдар мен қорытындылар жасайды, бұзушылықтар фактілері анықталған кезде мемлекеттік аудит объектісінің жіберіп алған пайдасы және (немесе) экономикалық шығындары бағаланады.

5-параграф. Тәуекелдерді басқару

      53. Тиімділік аудитінің барлық кезеңдерінде тиімділік аудитінің өлшемшарттары арасында қайшылықтардың болмауын, өлшемшарттарды түзету немесе ауыстыру жөніндегі талдамалық рәсімдерді жүргізуді болжайтын тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындау және (немесе) әзірлеу тәуекелдерін тиісінше басқару жүзеге асырылады. Қосымша мәліметтер мен тиісінше ресімделген аудиторлық дәлелдемелер өлшемшарттарды түзету немесе ауыстыру үшін негіз болып табылады.

      54. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын айқындаумен және (немесе) әзірлеумен, сондай-ақ олардың қолданылуымен байланысты тәуекелдерді тиімді басқаруды қамтамасыз ету мақсатында аудит органының жауапты құрылымдық бөлімшесі тиімділік аудиттерінің өлшемшарттары бойынша дерекқор қалыптастырады. Әрбір аудиторлық іс-шараның аяқталуы бойынша дерекқорға беру үшін осы Стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тиімділік аудитінің өлшемшарттар тізбесі қалыптастырылады.

      55. Тиімділік аудитінің өлшемшарттарын тиісінше қолдануды қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша аудиторлық іс-шараның жобалық матрицасын құрайды. Аудиторлық іс-шараның жобалық матрицасы міндетті жұмыс файлы болып табылады, ол алдын ала зерделеу кезеңінде қалыптастырылады және аудиттің кейінгі кезеңдерінде өзектілік мәніне бағаланады (тиімділік аудиті қорытындыларының іске асырылуын бағалағанға дейін). Жобалық матрицаны өзекті ету үшін оған өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі.

6-параграф. Аудиторлық тәсілді айқындау және қолдану

      56. Мемлекеттік аудит тобы тиімділік аудитінің мақсатына, мәселелері мен өлшемшарттарына байланысты тиімділік аудитін жүргізуге үш негізгі тәсілдің біреуін таңдайды не көрсетілген тәсілдерді біріктіреді:

      1) басқару жүйелерінің тиісінше қызмет етуін зерттейтін жүйеге бағдарланған тәсіл;

      2) жоспарланған тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізілгенін бағалайтын нәтижеге бағдарланған тәсіл;

      3) белгілі бір проблеманың себептері мен салдарлары талданатын проблемаға бағдарланған тәсіл.

      57. Жүйеге бағдарланған тәсіл тиімділік аудитін жүргізуде күрделі және еңбекті қажет ететін тәсіл болып табылады, оның нәтижесі бойынша зерделенген саладағы басқару жүйесін жетілдіру жөнінде ұсынымдар беріледі. Бұл тәсілде міндетті түрде мемлекеттік басқарудың тиісті саласына барлық қатысушылардың саясаты мен практикалары зерделенеді және бағаланады.

      58. Нәтижеге бағдарланған тәсілді қолдану тиімділік аудитінің бағыты бойынша және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қол жеткізген нәтижелерді бағалауға бағытталған талдамалық және аудиторлық рәсімдерді айқындауды және жүргізуді болжайды. Осы тәсіл нәтижелерді өлшеудің тиісті индикаторлары бекітілген және қолданылып отырған, не болмаса аудиттің тиісті өлшемшарттарын әзірлеу мүмкіндігінің ықтималдылығы жоғары болып отырған тиімділік аудитінің бағыттары бойынша қолдану үшін қолайлы.

      59. Проблемаға бағдарланған тәсілді қолдана отырып аудиторлық іс-шара жүргізу кезінде барлық талдамалық және аудиторлық рәсімдер тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің белгілі бір проблемасына шоғырланады. Осы тәсілді қолдану проблемаларды, оның себептері мен салдарын айқындауды болжайды. Осы тәсіл мемлекеттік аудиторлардың қатысуы кезінде шешілетін проблема айқындалған тиімділік аудитінің бағыттары бойынша қолдану үшін қолайлы.

      60. Аудиттің іріктелген тәсілінің негізінде кейінгі талдамалық және аудиторлық рәсімдерді тиісінше құрылымдау мақсатында мемлекеттік аудиторлар аудиторлық мәселелерді әзірлеуді, тиімділік аудитінің зерделенетін бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектілерінің қатысушыларын, сондай-ақ географиялық параметрлер (мемлекеттік аудит объектілерінің орналасқан жері) мен зерделенетін уақытша кезеңді айқындауды көздейтін жоспарланатын аудиторлық іс-шараның ауқымын айқындайды.

7-параграф. Аудиторлық дәлелдемелерді жинау әдістері

      61. Мемлекеттік аудиторлар аудиторлық іс-шара жүргізу кезеңінде аудиторлық дәлелдемелердің Қағидаларда айқындалған талаптарға сәйкес келуін қамтамасыз етеді.

      62. Тиімділіктің аудиторлық есебін қалыптастыруға қажетті аудиторлық дәлелдемелерді жинау әдісіне сұхбат (әңгімелесу), пікіртерімдер, құжаттарды шолу, инспекциялау, байқау және фокус-топ жатады.

      63. Сұхбат (әңгімелесу) жоспарланып отырған тиімділік аудитінің мақсаттары үшін түйінді әдістерінің бірі болып табылады және мынадай:

      мемлекеттік басқару саласының (тиімділік аудит бағытының) жұмыс істеу ерекшеліктерін түсіну және сапалы жоспарлау құжаттарын жасау үшін - тиімділік аудитін алдын ала зерделеу және жоспарлау;

      аудиторлық дәлелдемелер жинау мақсатында - тиімділік аудитін жүргізу;

      құзыретті және объективті тұжырымдар, қорытындылар мен ұсынымдар қалыптастыру мақсатында - аудиторлық есеп жасау;

      мемлекеттік аудит объектісі тарапынан аудит органының ұсынымдарын орындауына қатысты объективті бағалауды қамтамасыз ету мақсатында - аудиторлық іс-шараның қорытындыларын іске асыру және т.б. кезеңдерде жүзеге асырылады.

      64. Сұхбат жүргізу әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

      1) осы Стандартқа 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сұхбат жүргізуге арналған жадынама әзірлеу;

      2) әрбір сұхбаттың күнін, уақытын және ұзақтығын жоспарлау;

      3) сұхбатқа қатысушылардың тізімін айқындау;

      4) "жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай" тәсілін қолданып, сұхбаттардың үлгілік тізбесін жасау;

      5) сұхбатты әңгімелесушіге құрмет, ілтипат, тілектестік және объективті қарым-қатынас көрсете отырып жүргізу;

      6) жазба жүргізу немесе сұхбатты хатқа түсіру.

      65. Пікіртерім жүргізу әдісі халықтың белгілі бір тобына сұрақнамалар тарату арқылы жүйеленген ақпарат жинауды болжайды. Сұрақнама пікіртерім жүргізу кезінде пайдаланылатын ақпарат жинаудың негізгі құралы болып табылады.

      66. Пікіртерім жүргізу әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

      1) сұрақнама жалпы сұрақтардан басталады және тестілік сұрақтар (яғни жауап нұсқалары бар сұрақтар) мен ашық сұрақтарды (яғни респонденттерден жан-жақты жауаптар мен түсіндірмелер алуды көздейтін сұрақтар) қамтиды;

      2) жауаптары кейіннен талдау үшін пайдалануға қажет сұрақтарды ғана қамтитын оңтайлы сұрақтар тізбесі қалыптастырылады;

      3) сұрақнамада ашық сұрақтар санының тым көп болуына жол берілмейді;

      4) сұрақтар нақты, айқын, дәйекті түрде қалыптастырылады және бір жауап алуға бағдарланады;

      5) сұрақнамада толтыру жөніндегі қысқаша және түсінікті нұсқаулық қамтылады;

      6) сұрақнама таратылғанға дейін пікіртерім осы Стандартқа 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша пікіртерім жүргізу жөніндегі жадынамаға сәйкес тестілік режимде жүргізіледі.

      67. Құжаттарды шолу әдісі мемлекеттік аудит объектілерінің және қызметтері мемлекеттік аудит объектісінің қызметімен байланысты басқа да мемлекеттік, квазимемлекеттік сектор ұйымдарының құжаттарының мазмұнын зерделеу арқылы ақпарат жинауды жүзеге асыруды болжайды.

      68. Құжаттарды шолу әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мен сарапшылар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

      1) зерделенуі тиіс құжаттардың тізбесі айқындалады;

      2) зерделенетін құжаттар тізбесіне қолданысқа енгізілген құжаттар, сондай-ақ күшін жойған құжаттар немесе құжаттардың жобалық нұсқалары кіреді;

      3) зерделенетін құжаттар (есептік деректер немесе қаржылық құжаттар құжат деректерінде қамтылған ақпараттың анықтығы мен сенімділігі тұрғысынан тексеріледі);

      4) кейіннен талдамалық және аудиторлық рәсімдерге пайдаланылатын құжаттар ережелерінің сипаттамалары және (немесе) аталған құжаттарға сілтемелер қосылған жұмыс файлы (бақылау парақтары) қалыптастырылады.

      69. Инспекциялау әдісі құжаттарға, активтерге немесе мемлекеттік аудит объектісінде жүргізілетін белгілі бір ішкі процестерге қатысты тексерулер жүргізуді болжайды. Инспекциялау жүргізген кезде мемлекеттік аудиторлар мен сарапшылар сәйкестік аудиттері және қаржылық есептілік аудиттерінде қолданылатын тәсілдерді пайдаланады. Инспекциялау мемлекеттік аудит объектісі қызметінің зерделенетін аспектілерінің үнемділігіне, тиімділігіне және нәтижелілігіне қатысты аудиторлық есепті қалыптастыру кезінде пайдаланылатын аудиторлық дәлелдемелер жинау үшін жүргізіледі.

      70. Байқау әдісі мемлекеттік аудиторлардың адамдарға, активтерге және оқиғаларға байқау жүргізуіне қатысуын болжайды.

      71. Байқау әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мен сарапшылар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

      1) байқау жүргізу жөнінде қысқаша жадынама әзірленеді;

      2) жоспарланып отырған аудиторлық іс-шараның мақсатына қол жеткізу үшін ерекше назар аударуды талап ететін байқау нысанасы айқындалады;

      3) байқау жүргізу үшін ең қолайлы уақыт айқындалады;

      4) қатысушылардың жұмысының нәтижелерін бағалау байқаудың мақсаты болып табылмайтындығы туралы байқауға қатысушылардың барлығына хабарланады;

      5) байқау жүргізуге байланысты шектеулер назарға алынады;

      6) жүргізілген байқаудың нәтижелері бойынша құжаттама ресімделеді.

      72. Фокус-топ әдісі - бұл жоспарланып отырған аудиторлық іс-шара шеңберінде зерделенетін проблема бойынша тиімділік аудит бағытымен айқындалған мемлекеттік басқарудың тиісті саласының қатысушылары болып табылатын фокус-топтың мүшелері (жеке тұлғалар) арасында талқылаулар және өзара іс-қимыл ұйымдастыру арқылы ақпарат жинау тәсілін болжайды.

      73. Фокус-топ әдісін қолдану арқылы толық және анық ақпараттың жиналуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудиторлар мынадай нұсқаулықтарды орындайды:

      1) фокус-топтың жүргізушісі айқындалады;

      2) фокус-топтың жүргізушісіне арналған жадынама әзірленеді жүргізушінің мінез-құлқы жөнінде қосымша нұсқамалық өткізіледі;

      3) фокус-топтың құрамы (мәртебесі бойынша тең және тәжірибесі ұқсас жеке тұлғалар) айқындалады және ашық және сенімді қарым-қатынас үшін жайлы (жұмыс) атмосфера ұйымдастырылады;

      4) фокус-топ мүшелерінің кездесулерінің күні, уақыты және ұзақтығы жоспарланады (кездесудің ұсынылатын ұзақтығы - екі сағаттан көп емес);

      5) осы Стандартқа 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша фокус-топпен талқылау жүргізуге арналған жадынамаға сәйкес жазбалар жасалады немесе фокус-топ талқылауларының нәтижелері хатқа түсіріледі.

8-параграф. Аудиторлық есеп пен қорытындыны жасау үшін анықталған фактілерді жүйелендіру

      74. Аудиторлық құжаттама мемлекеттік аудит нәтижелері туралы алдын ала мәліметтері жоқ (не сапа бақылауы барысында) басқа мемлекеттік аудитордың:

      1) мемлекеттік аудиттің мәселелері, өлшемшарттары, ауқымы, тәуекелдердің бағалануы, Аудит жоспары, бағдарламасы және аудиторлық іс-шараларды жүргізуге аудиторлық тапсырмалар, орындалған аудиторлық рәсімдердің мерзімдері, көлемі және нәтижелері арасындағы байланысты;

      2) аудиторлық қорытындыны немесе мемлекеттік аудитордың пікірін растайтын аудиторлық дәлелдемелерді;

      3) кәсіби пайымның қолданылуын талап еткен негіздерді;

      4) мемлекеттік аудиттің тиісті тұжырымдары мен ұсынымдарын бағалай алуы үшін толық жасалады.

      75. Мемлекеттік аудиторлар тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкестігі мәніне тиімділік аудитінің зерделенген бағытының және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің шынайы жағдайын сипаттайтын фактілерін анықтайды.

      76. Әрбір анықталған факт сенімді әрі жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен расталады. Аудиторлық дәлелдемелер нақты, деректі және талдамалық болуы мүмкін.

      77. Мемлекеттік аудиторлар бірлескен талқылаулар өткізу арқылы және сарапшылардың қатысуымен барлық анықталған фактілерді:

      1) анықталған фактілерді мәнділігі мен маңыздылығы бойынша ранжирлеу;

      2) фрагменттік жағдай болып табылатын немесе жүйелі проблеманың белгісін білдіретін фактілерді анықтау;

      3) мемлекеттік аудит объектісі басшылығының анықталған жүйелі проблемалар туралы хабардар болуын анықтау және анықталған кемшіліктерді жою мен жақсарту жөніндегі ұсынымдарды іске асыруда басқа тараптардың қатысу қажеттілігін айқындау;

      4) анықталған фактілердің себептері мен тиімділік аудит бағытының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне ықпалын айқындау жолымен жүйелендіреді.

      78. Тиімділік аудитін жүргізу кезінде анықталған фактілер:

      1) жақсы практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналардың тиімділік аудитінің өлшемшарттарынан оң ауытқулары орын алады);

      2) тиісті практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналары тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкес келеді);

      3) жағымсыз практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналардың тиімділік аудиті өлшемшарттарынан жағымсыз жаққа ауытқулары орын алады) айғағы болып табылады.

      79. Аудиторлық есеп мемлекеттік аудит объектісінің өкілдерімен және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін басқаруға тартылған басқа да ұйымдармен өткізілген талқылаулар ескеріле отырып дайындалады.

      80. Аудиторлық іс-шараның қорытындысы бойынша жасалатын аудиторлық есеп:

      тиімділік аудитінің зерделенген бағытын және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін тиімділік аудитінің өлшемшарттарына сәйкестігі мәніне бағалауды;

      тиісті аудиторлық құжаттамаларға сілтемелерді;

      тиімділік аудитінің барлық сұрақтарына қысқа жауаптарды;

      өлшемшарттардан ауытқулар себептері мен (немесе) салдарлары бөлігінде аудиторлық пікірді қамтиды.

      Аудиторлық есепті жасау және ресімдеу тәртібі Қағидаларда айқындалған.

      81. Аудиторлық қорытындылар мен нұсқамаларды жасау, ресімдеу, сондай-ақ ұсынымдарды орындау мониторингін жүзеге асыру тәртібі Қағидаларда айқындалған.

      82. Аудиторлық қорытындыда көзделген тиімділік аудитінің қорытындылары:

      1) мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің Есеп комитетінің немесе Тексеру комиссиясының аудиторлық қорытындыда берілген ұсынымдардың және міндетті түрде орындау үшін жолданған нұсқамалардың орындалуын бақылауға жауапты мүшесімен бірлесіп, Қағидаларда көзделген іс-шараларды тұрақты және жүйелі негізде жүзеге асыруы;

      2) басқа аудиторлық іс-шараның тиімділік аудитінің бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауын тексеру жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді енгізу;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды тиісінше орындауын растау мақсатында аудиторлық дәлелдемелерді жинау жөніндегі аудиторлық іс-шараны жүргізу арқылы іске асырылады.

Тиімділік аудитінің өзекті тақырыбын айқындау өлшемшарттарын бағалау

      Ескертпе:

      * Тиімділік аудитінің барлық бастамашылық жасалған тақырыбы әрбір өлшемшарт бойынша бағаланады. Қорытынды бағалау негізінде тақырыптың басымдығы айқындалады.

      Балдық бағалаудың ең жоғарғы мәні бар аудит тақырыбы неғұрлым басым, балдық бағалаудың ең төменгі мәні бары ең аз басым болып танылады.

Тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесі

      Бастамашылық жасалған тиімділік аудитінің тақырыбы: __________________________

      Мемлекеттік аудиттің бағыты: ________________________________________________

      Аудит шоғырландырылатын жүйелі проблеманың немесе мәселенің қысқаша сипаты:

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Басымдығы бойынша балдық бағалау: _________________________________________

      Алдын ала мерзімдерді айқындау (бастамашылық жасалған тиімділік аудитін қай жылы жүргізу қажет):

      ________________________________________________________________________________

      Күтілетін нәтижелері: _______________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Ескертпе:

      * Тиімділік аудитін жүргізудің анықтама-негіздемесі ұсынылатын сыртқы мемлекеттік

      аудит органының лауазымды адамы

      ________________________________________________________________________________

      Сыртқы мемлекеттік аудит органының

      лауазымды адамы ________________________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Аудиторлық дәлелдемелердің сапасын бағалаудың бақылау парағы

      Тиімділік аудиті тобының

      жетекшісі _______________________________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Аудиторлық іс-шара өлшемшарттарының тізбесі

      Тиімділік аудиті

      тобының жетекшісі _______________________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Аудиторлық іс-шараның жобалық матрицасы

      Тиімділік аудиті тобының

      мүшесі (мүшелері) ___________________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

      Тиімділік аудиті тобының

      жетекшісі _________________________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Сұхбат жүргізуге арналған жадынама

      Тақырыбы ________________________________________________________________

      Мемлекеттік аудит объектісі: _________________________________________________

      1. Сұхбатқа қатысушы адамдардың тізбесін айқындау

      1.1. Респондент өзінің лауазымдық міндеттеріне орай мемлекеттік аудит объектісінің

      қызметіне тартылған болуы немесе мемлекеттік көрсетілетін қызметті алушы болуы тиіс;

      1.2. Респондент аудиторлық іс-шараның мақсаты үшін қажетті білімге және ақпаратқа ие болуы тиіс.

      2. ұхбат сұрақтарын әзірлеу

      2.1. Сұхбат сұрағы ретінде аудиторлық мәселелер немесе аудиторлық іс-шараның

      тақырыбымен және мақсатымен байланысты басқа да мәселелер айқындалуы мүмкін.

      3. Сұхбат сұрақтарын ранжирлеу

      3.1. Жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай;

      3.2. Маңыздылығы неғұрлым төмен сұрақтан анағұрлым маңыздырақ сұраққа қарай.

      Сұрақтардың тізбесі:

      4. Қатысушылармен сұхбат күнін, уақытын және ұзақтығын (ұсынылатын ұзақтығы - 30 минут) келісу

      5. Қатысушылармен сұхбат жүргізу тәртібін айқындау және келісу

      5.1. Тиімділік аудитінің және жүргізілетін сұхбаттың мақсаты бойынша түсініктеме;

      5.2. Аудиторлық есепті талдау және қалыптастыру мақсаттары үшін сұхбат деректерін пайдалану бойынша түсініктеме;

      5.3. Сұхбаттың негізгі сұрақтарының тізімін беру;

      5.4. Сұхбаттың хатқа түсірілуін (немесе жазып алынуын) келісу.

      6. Байланыс ақпаратымен алмасу

      7. Жинақталған ақпаратты талдау әдістерін айқындау

      Тиімділік аудиті тобының мүшесі _______________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

      немесе

      Тиімділік аудиті тобының жетекшісі ____________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Пікіртерім жүргізу жөніндегі жадынама

      Тақырыбы ________________________________________________________________

      Мемлекеттік аудит объектісі: _________________________________________________

      1. Сауалнамаға қатысушы адамдардың контингентін және санын айқындау

      1.1. Респонденттер мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне тартылған болуы немесе мемлекеттік көрсетілетін қызметті алушылар және аудиторлық іс-шараның мақсаты үшін қажетті білімге және ақпаратқа ие болуы тиіс;

      1.2. Контингент және пікіртерім респонденттерінің саны іріктеу әдісін қолданумен айқындалуы және пікіртерім нәтижелерін басты жиынтыққа экстраполяциялау мүмкіндігіне кепілдік беруі тиіс.

      2. Пікіртерім жүргізу үшін сұрақнама әзірлеу

      2.1. Пікіртерім жүргізу үшін сұрақтар ретінде аудиторлық мәселелер немесе аудиторлық іс-шарасының тақырыбына және мақсаттына байланысты басқа да мәселелер айқындалуы мүмкін;

      2.2. Сұрақтарды әзірлеу кезінде екі тәсіл пайдаланылуы мүмкін:

      2.2.1. жауап нұсқалары бар сұрақтар,

      2.2.2. ашық сұрақтар;

      2.3. Әрбір сұрақ нақты тұжырымдалуы әрі оны жаңсақ түсіну мүмкіндігін болдырмауы тиіс;

      2.4. Сұрақтардың тізбесіне респонденттің жасын, жынысын және жүргізілетін тиімділік аудитінің мақсаттары үшін маңызды басқа да сипаттамаларын айқындау бойынша сұрақтар енгізілуі мүмкін.

      3. Пікіртерім жүргізу үшін сұрақтарды ранжирлеу

      3.1. Жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай;

      3.2. Маңыздылығы неғұрлым төмен сұрақтан анағұрлым маңыздырақ сұраққа қарай (бұдан әрі сұрақнама үлгісін қараңыз).

      4. Пікіртерім жүргізудің күнін, уақытын және ұзақтығын айқындау Жинақталған ақпаратты талдау әдістерін айқындау

      Тиімділік аудиті тобының мүшесі_________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

      немесе

      Тиімділік аудиті тобының жетекшісі ____________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

      Пікіртерім жүргізуге арналған сұрақнама (ҮЛГІ):

      Құрметті респондент!

      Осы пікіртерім _________________________________ мақсатында сыртқы мемлекеттік аудит

      органы _______________________________________________ тақырыбы бойынша жүргізетін

      тиімділік аудитінің мақсаттары үшін жүргізіледі.

      Толтырылған сауалнаманың деректері құпия болып табылады, жариялануға жатпайды

      және тек жүргізілетін тиімділік аудитінің мақсаттары үшін ғана пайдаланылатын болады

      1-сұрақ.

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      жауаптары (ең сай келетін жауапты көрсетіңіз ):

      1.1.

      1.2.

      1.3.

      1.4.

      2-сұрақ

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      жауаптары (ең сай келетін жауапты көрсетіңіз):

      2.1.

      2.2.

      2.3.

      2.4.

      3-сұрақ

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      4-сұрақ

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      Пікіртерімге қатысқаныңыз үшін алғыс білдіреміз!

Фокус-топпен талқылау жүргізуге арналған жадынама

      Тақырыбы _______________________________________________________

      Мемлекеттік аудит объектісі: _______________________________________

      1. Фокус-топтың өлшемі мен құрамын айқындау

      1.1 Фокус-топтың қатысушылары аудит объектісінің қызметіне тартылған болуы немесе мемлекеттік көрсетілетін қызметті алушы болуы тиіс;

      1.2 Фокус-топтың қатысушылары аудиторлық іс-шараның мақсаты үшін қажетті білімге немесе ақпаратқа ие болуы тиіс;

      1.3. Жасы, жынысы және басқа сипаттамалары бойынша фокус-топтың құрамы кәсіби пайымды қолдану арқылы айқындалады (іріктеу әдісін қолдануға, бір топ мүшелерін айқындауға, ерікті қатысушыларды айқындауға және т.б. рұқсат етіледі);

      1.4. Фокус-топтың ұсынылатын мөлшері - 6-10 адам.

      2. Фокус-топтың модераторы

      2.1. Модератордың негізгі мақсаты - жүргізілетін тиімділік аудиті мақсаты үшін пайдалы болып табылатын түрлі идеяларды туындатуға кепілдік беретін тәсілмен пікірталас ұйымдастыру;

      2.2. Топтың модераторы пікірталас ұйымдастыру бойынша қажетті білімге және дағдыларға ие болуы тиіс.

      3. Фокус-топтың шеңберінде талқылау үшін сұрақтар әзірлеу

      3.1. Сұрақтар ретінде аудиторлық сұрақтар айқындалуы мүмкін;

      3.2. Сұрақтар ретінде аудиторлық іс-шарасының тақырыбына және мақсаттарына байланысты басқа да сұрақтар айқындалуы мүмкін;

      3.3. Фокус-топтың қатысушылары сұрақтарды әзірлеуге қатыса алады;

      3.4. Ұсынылатын сұрақтар саны - 8-10.

      4. Сұхбат сұрақтарын ранжирлеу

      4.1. Жай сұрақтан күрделі сұраққа қарай;

      4.2. Маңыздылығы неғұрлым төмен сұрақтан анағұрлым маңыздырақ сұраққа қарай

      Сүрақтардың тізбесі:

      5. Фокус-топпен талқылаудың күнін, уақытын және ұзақтығын (ұсынылатын ұзақтығы - 45-90 минутқа дейін) келісу

      6. Фокус-топпен талқылау жүргізудің тәртібін айқындау

      6.1. Кіріспе және танысу;

      6.2. Тиімділік аудитінің мақсаты бойынша түсініктеме;

      6.3. Фокус-топпен жүргізілетін талқылаудың мақсаты бойынша түсініктеме;

      6.4. Талдауы және аудиторлық есепті қалыптастыру мақсаттары үшін фокус-топпен талқылаулардың деректерін пайдалану бойынша түсініктеме;

      6.5. Фокус-топпен талқылауларға қатысудың қағидалары;

      6.6. Фокус-топпен талқылаулардың хатқа түсірілуін (немесе жазып алынуын) келісу

      7. Байланыс ақпаратымен алмасу

      8. Жинақталған ақпаратты талдау әдістерін айқындау

      Тиімділік аудиті тобының мүшесі ___________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

      немесе

      Тиімділік аудиті тобының жетекшісі ________________

      (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

200. Сәйкестік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік
аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Осы Сәйкестік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі – сыртқы мемлекеттік аудит органдары) жүзеге асыратын сәйкестік аудитінің мақсатын, міндеттерін, көрсеткіштері мен рәсімдерін айқындайды.

      2. Стандарт сәйкестік аудитін жүргізу кезінде аудиторлық іс-шаралардың ерекшеліктерін белгілейді.

      3. Стандарт Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес және ISSAI Алдын ала жоба 4000 "Сәйкестік аудитін жүргізу стандартын" қоса алғанда, Халықаралық жоғары аудит органдары ұйымы (ИНТОСАИ) бекітетін Халықаралық стандарттардың (ISSAI) қолайлы ережелерінің негізінде әзірленді.

      4. Осы Стандарттың күші сыртқы мемлекеттік аудит органдарының лауазымды адамдарына, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органдарының тиісті бейін бойынша мемлекеттік аудит жүргізуге тартқан мемлекеттік органдардың мамандарына, сарапшыларға, мемлекеттік емес аудиторлық ұйымдарға, соның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілерінің арнайы мақсаттағы аудитін жүзеге асыратын аудиторлық ұйымдарға (бұдан әрі – сарапшылар) қолданылады.

      5. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит органдарының сәйкестік аудитін ұйымдастыруға және жүргізуге бірыңғай талаптарды белгілеуі болып табылады.

      6. Стандарттың міндеттері:

      1) сәйкестік аудитін жүргізудің және нәтижелерін ресімдеудің мазмұнын, қағидаттарын және рәсімдерін айқындау;

      2) сәйкестік аудитін жоспарлауға, жүргізуге дайындалуға, жүргізуге және нәтижелерін ресімдеуге қойылатын талаптарды белгілеу;

      3) сәйкестік аудитінің ауқымын айқындауға қойылатын тәсілдерді қалыптастыру;

      4) сәйкестік аудитінің сапасын оның барлық кезеңінде қамтамасыз ету;

      5) бюджеттің атқарылуын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерінің басқарылуын бағалаудың негізінде қойылған әлеуметтік-экономикалық мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу туралы тәуелсіз әрі объективті Аудиторлық қорытынды алу болып табылады.

      7. Осы Стандартта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) сәйкестік аудиті – мемлекеттік аудит объектісінің Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілерін сақтауын бағалау, тексеру;

      2) аудиторлық өкілеттіктер – "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес сыртқы мемлекеттік аудит органдарына жүктелген жауаптылық, міндеттер, өкілеттіктер;

      3) сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараларға жауапты лауазымды адамдары – аудиторлық тапсырманы орындауға, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органының атынан Аудиторлық қорытындыны беруге негізгі жауапты болып табылатын Есеп комитетінің, тексеру комиссиясының мүшелері;

      4) аудиторлық іс-шара – мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша Аудиторлық есептер мен Аудиторлық қорытындыларды дайындауға, жүргізуге, ресімдеуге бағытталған іс-қимылдар кешені;

      5) аудиторлық рәсімдер – аудиторлық іс-шараны жүргізу бағдарламасына сәйкес оның барысында жүзеге асырылатын аудиторлық іс-шараның мақсаттарына қол жеткізу үшін қажетті іс-қимылдар;

      6) аудиторлық дәлелдеменің тиісті сипаты – аудиторлық дәлелдемелердің сапасын, аудиторлық пікір негізделетін қорытындыларды растау кезіндегі олардың орындылығы мен сенімділігін бағалау;

      7) көрсеткіштер – мемлекеттік аудит объектілерін бағалау және өлшеу үшін, сондай-ақ ақпаратты ұсыну мен ашып көрсету үшін пайдаланылатын эталондық өлшемшарттар;

      8) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау материалдары – мемлекеттік аудит жүргізу үшін қажетті құжаттар, сондай-ақ оның нәтижелері бойынша жасалған құжаттар және қоса берілетін аудиторлық дәлелдемелер;

      9) аудиторлық құжаттама – орындалған аудиторлық рәсімдердің, алынған аудиторлық дәлелдемелердің, сондай-ақ мемлекеттік аудитор қол жеткізген қорытындылардың көрінісі;

      10) қаржылық есептілік – мемлекеттік аудит объектілерінің қаржылық жағдайы, қызметінің қаржылық нәтижелері және қаржылық жағдайының өзгерістері туралы ақпарат;

      11) кәсіби пайым мен скептицизм – мемлекеттік аудитордың іс-қимылдарының тәртібін айқындау мүмкін болмаған жағдайларда, оның субъективті шешімдерді қабылдауы үшін негіз болатын біліміне, біліктілігіне және жұмыс тәжірибесіне негізделген көзқарасы;

      12) аудиторлық тәуекел – есептілік едәуір бұрмаланған жағдайда, мемлекеттік аудитордың аудиторлық пікірді тиісінше білдірмеу тәуекелі;

      13) іріктеу тәуекелі – мемлекеттік аудитордың іріктеуге негізделген тұжырымының барлық жиынтыққа қолданылған бірдей аудиторлық рәсімдерге жасалған тұжырымнан ерекшелену тәуекелі;

      14) анықталған фактілер – мемлекеттік аудит саласындағы немесе мемлекеттік аудит объектісіндегі істердің нақты жағдайын көрсететін мәліметтер.

      8. Стандарт сәйкестік аудитін жүргізу кезінде сыртқы мемлекеттік аудит органдарының функциялары мен міндеттерін іске асыру процесінде қолданылуға жатады, мемлекеттік аудиторлар үшін, сондай-ақ мемлекеттік аудит жүргізудің барлық сатысында кәсіби пайым үшін дербес аудиторлық тапсырмаларды айқындау мәселелеріндегі ерекшеліктерді ашып көрсетеді.

      9. Сәйкестік аудиті оның мақсаттарына қарай дербес жүргізіледі немесе тиімділік аудиті мен қаржылық есептілік аудитін жүргізудің бір бөлігі болып табылады.

      10. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікке қолданылатын сәйкестік аудиті бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікке жататын немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің басқа да аспектілеріне қолданылатын Қазақстан Республикасының заңнамасы, нормативтік құқықтық және құқықтық актілері ескеріле отырып қаралады. Қаржылық операцияларды талдау негізінде Қазақстан Республикасы заңнамасының және ішкі құқықтық актілердің нормаларын сақтай отырып, бюджет қаражатының түсуінің, сондай-ақ бюджет қаражатының жұмсалуының, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерінің пайдаланылуының заңдылығы, толықтығы және уақтылығы айқындалады.

      11. Сәйкестік аудиті кезінде мемлекеттік аудит объектісінің Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілерін сақтауын бағалау, тексеру жүзеге асырылады.

      12. Бағалауға мемлекеттік аудит объектілері мемлекеттік лауазымды адамдарының бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару процесінде тиімді қаржы менеджментінің, кәсіби және әдеп мінез-құлықтарының жалпыға бірдей қабылданған қағидаттарын сақтауы жатады.

      13. Сәйкестік аудитінің мақсаты мемлекеттік аудит объектісінің бюджет қаражатының түсуін қамтамасыз ету және бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілерін сақтауы туралы пікірдің негізді түрде білдірілуі болып табылады. Есептіліктің кейбір бұрмаланушылықтарын немесе ауытқуларын таба алмау тәуекелі болған жағдайда, аталған пікір растайтын құжаттар мен ақпаратқа негізделеді.

      14. Мемлекеттік аудитор сәйкестік аудитін жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті нормаларына, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілеріне қарай айқындалатын мемлекеттік аудит мәселелеріне байланысты көрсеткіштерді ұстанады.

      15. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдары:

      1) мемлекеттік аудит пен сарапшылар тобы жиынтығында сәйкестік аудитін жүргізу үшін қажетті құзыретке және мүмкіндіктерге ие екендігіне көз жеткізеді;

      2) сәйкестік аудитін жүргізуге арналған әрбір аудиторлық тапсырма бойынша жалпы сапа үшін жауаптылықты қабылдайды;

      3) мемлекеттік аудит тобының әрбір қатысушысының тиісті әдеп талаптарын сақтауын қамтамасыз етеді;

      4) мемлекеттік аудиторлардың тәуелсіздігіне төнетін қауіпті жою және мемлекеттік аудиттің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес олардың аудиторлық тапсырмаларды орындауы үшін шаралар қабылдайды;

      5) мемлекеттік аудиттің Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізіліп жатқанына көз жеткізеді.

      16. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдары мемлекеттік аудит тобының құзыреті мен мүмкіндіктері туралы мәселені қарастыра отырып, мемлекеттік аудит тобының мынадай сапасын:

      1) ұқсас сипаттағы және күрделіліктегі мемлекеттік аудитті жүргізу жөніндегі аудиторлық тапсырмаларды орындау үшін практикалық тәжірибе және тиісті білімінің, дағдыларының болуын;

      2) мемлекеттік аудит стандарттарын, оларды қолдану жөніндегі әдіснамалық басшылықтарды, сондай-ақ қолданылатын заңнамалық және нормативтік талаптарды түсінуін;

      3) ақпараттық технологиялар саласындағы тиісті дағдыларды және бухгалтерлік есептің немесе аудиттің арнайы салаларындағы білімді қоса алғанда, техникалық құзыреттілікті;

      4) мемлекеттік аудит объектісі жұмыс істейтін тиісті салаларды білуін;

      5) кәсіби пайымын және скептицизмді қолдана білуін;

      6) сапа бақылауы саласындағы сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының саясаты мен рәсімдерін түсінуін;

      7) есептілікке қолданылатын талаптарды түсінуін қоса алғанда, тиісті жағдайларда аудиторлық өкілеттіктерді іске асыра білуін талдайды.

      17. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық кезеңінде кәсіби пайымын және скептицизмді қолданады.

      18. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде кәсіби пайымдар мен скептицизмді қолдануға қатысты ерекше талаптарға қолданылатын көрсеткіштерді немесе нормативтік құқықтық актілер толық немесе ішінара болмаған жағдайларда, Қазақстан Республикасы заңнамасындағы олқылықтарды айқындау үшін негіз құрайтын актілердің құрылымы мен мазмұнын талдай білу, сондай-ақ белгілі немесе белгісіз аудиттелетін саланы талдау процесінде мемлекеттік аудитордың кәсібилігін қолдана білуі жатады.

      Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудиттің ауқымына қатысты олардың дереккөзі мен релеванттығы бойынша әртүрлі деректердің, сондай-ақ мемлекеттік аудит барысында алынған барлық деректердің жеткіліктілігі мен сапасын бағалайды.

      19. Мемлекетік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша мәнділікті қайта қарау үшін мемлекеттік аудит объектісі және оның қызметі туралы жаңа ақпаратты немесе ұсынымдардағы өзгерістерді ескереді. Мәнділік деңгейін айқындау кәсіби пайым білдіруді болжайды және мемлекеттік аудитордың Аудиторлық қорытындыларды пайдаланушылардың қажеттіліктерін түсіндіруіне байланысты болады.

      20. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізу барысында пайдаланылатын көрсеткіштердің, мемлекеттік аудит ауқымының, қолданылған пайымдардың, алынған аудиторлық дәлелдемелер мен жасалған тұжырымдардың нақты түсіндірілуін көрсететін жеткілікті аудиторлық құжаттама дайындайды.

      21. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша аудиторлық тәуекелдің деңгейлерін айқындайды және нақтылайды.

      22. Мемлекеттік аудит аудиторлық тәуекелдің басқарылуын немесе оны қолайлы деңгейге дейін төмендетуді қамтамасыз ету үшін жүргізіледі.

      23. Аудиторлық тәуекелді басқару мемлекеттік аудиттің құзыретті тобын қалыптастыру, тиісті сападағы қажетті ақпаратқа қолжетімділік және мемлекеттік аудит мәселелеріне релевантты кез келген жаңа және қосымша ақпаратты есепке алу бойынша рәсімдерді қамтиды.

      24. Аудиторлық тәуекелдің төмендеуі ықтимал тәуекелдерді алдын ала болжауды және мемлекеттік аудитті жоспарлау кезеңінде осы тәуекелдерді жою жөніндегі тәсілдерді әзірлеуді, аудиторлық дәлелдеменің сапасын бағалауды және тұжырымдарды қалыптастыру кезеңінде қосымша рәсімдерді орындауды болжайды.

      25. Мемлекеттік аудиттің тиісінше сапасы барабар аудиторлық рәсімдерді орындау және жеткілікті негізделген пікірді алу мақсатында тиісті стандарттарды қолдану, мемлекеттік аудитті құзыретті басқару, оның процесін тексеру деп түсініледі.

      26. Аудиторлық құжаттама толық, уақтылы болады және Қазақстан Республикасының архив ісі саласындағы заңнама талаптарына сәйкес сақталады.

      27. Аудиторлық құжаттама мемлекеттік аудит нәтижелері туралы алдын ала мәліметтері жоқ (не сапа бақылауы барысында) басқа мемлекеттік аудитордың:

      1) мемлекеттік аудиттің мәселелері, көрсеткіштері, ауқымы, тәуекелдердің бағасы, мемлекеттік аудит жүргізу жоспары (бұдан әрі – Аудит жоспары), мемлекеттік аудит жүргізу бағдарламасы (бұдан әрі – Аудит бағдарламасы) және аудиторлық іс-шараларды жүргізуге аудиторлық тапсырмалар (бұдан әрі – аудиторлық тапсырма), аудиторлық рәсімдердің мерзімдері, көлемі және нәтижелері арасындағы байланысты;

      2) Аудиторлық қорытындыны немесе мемлекеттік аудитор пікірін растайтын аудиторлық дәлелдемелерді;

      3) кәсіби пайымның қолданылуын талап еткен негіздерді;

      4) тиісті Аудиторлық қорытындыларды, Аудиторлық есептерді, мемлекеттік аудиттің тұжырымдары мен ұсынымдарын бағалай алуы үшін нақты болып табылады.

      28. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдарымен тиімді коммуникацияларды жүзеге асырады.

      29. Мемлекеттік аудит объектісі Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) белгіленген мерзімде мемлекеттік аудит жүргізілетіні туралы хабардар етіледі.

      30. Сәйкестік аудиті ұсынылған өкілеттіктерге қарай мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

      1) мемлекеттік аудит объектілерінің республикалық бюджет қаражатын және ұлттық ресурстарды пайдалануы бойынша қызметі. Республикалық бюджет қаражатын және ұлттық ресурстарды пайдалану бойынша сәйкестік аудиті тиісті нормативтік құқықтық актілердің ережелеріне, соның ішінде қоршаған ортаны қорғау, еңбек қатынастары, ақпараттық қауіпсіздік, өндірістік әлеует және қаржылық тұрақтылық саласындағы нормалардың сақталуы бойынша жүргізіліп жатқан іс-шаралардың орындылығы мен көп қырлылығын бағалаумен қатар, осы нормаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      2) мемлекеттік төтенше бюджеттің атқарылуы төтенше бюджеттің жүргізілуі, қалыптастырылуы және іс-әрекетінің тоқтатылуы туралы арнайы нормативтік құқықтық актіге сәйкес қатаң жүзеге асырылады;

      3) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыруға және пайдалануға сәйкестік аудиті қордың негізгі жинақтау және тұрақтандыру функцияларын бағалау үшін жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыруға және пайдалануға сәйкестік аудитін жүргізу кезінде өтімділік деңгейінің, кірістілік деңгейінің жеткілікті болу нормаларын айқындау тәртібі бағаланады, сондай-ақ мемлекеттік мүлікті жекешелендірудің негізділігі және даму жоспарлары, экономикалық және жекешелендіруден түсетін басқа да пайдалар ескеріле отырып, жекешелендіруден түскен түсімдердің салыстырмалылығы тексеріледі.

      4) Қазақстан Республикасы Президентінің келісімімен немесе тапсырмасы бойынша ғана заңнаманың сақталуына жүзеге асырылатын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің активтерін пайдалану;

      5) бухгалтерлік есепті жүргізудің және қаржылық есептілікті жасаудың анықтығы және дұрыстығы. Бухгалтерлік есепті жүргізудің және қаржылық есептілікті жасаудың анықтығына және дұрыстығына аудит жүргізу Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының және қолданылатын стандарттардың сақталуын тексерумен қатар, есеп және есептілік жүйесін бағалауды білдіреді. Бухгалтерлік есепті жүргізудің және қаржылық есептілікті жасаудың анықтығына және дұрыстығына сәйкестік аудитін жүргізу процесінде жауапты адамдардың құзыреттілігі және олардың мемлекеттік қаражатты пайдалану, басқару кезіндегі тиісті мінез-құлқы бағаланады;

      6) мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің шарттар талаптарын орындауы. Сәйкестік аудитінің бұл түрі шарттар талаптарының сақталуын тексеру, сондай-ақ мемлекет мүдделерін қорғау проблемаларын сол шарттар деңгейінде және заңнамадағы олқылықтар түрінде анықтау мақсатымен жүргізіледі.

      7) республикалық және жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы және уақтылығы. Республикалық бюджетке түсетін түсімдердің, бюджетке түсетін түсімдерді алудың толықтығына және уақтылығына, сондай-ақ республикалық және жергілікті бюджеттен қате (артық) төленген соманы қайтарудың, есепке жазудың дұрыстығына сәйкестік аудиті түсімдердің және қайтарудың заңдылығын, дәйектілігін және уақтылығын тексеруді білдіреді;

      8) республикалық және жергілікті бюджет қаражатын, соның ішінде нысаналы трансферттер мен кредиттерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыздарды, мемлекет кепілгерліктері мен активтерін пайдалануға, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелердің, соның ішінде мемлекеттік концессиялық міндеттемелердің орындалуын қаржыландыру мақсатына сай пайдаланылуын тексеру бойынша кешенді рәсімдердің орындалуын, тиісті лимиттердің сақталуын, активтердің болуын және сақталуын, мемлекеттік міндеттемелерді қалыптастырудың дұрыстығын, сондай-ақ қарыз алу процесінің толықтығын бағалауды, мемлекеттің инвестициялық саясатына және мемлекеттің стратегиялық даму жоспарларына сәйкестігін тексере отырып, экономикалық қорытындылардың негізділігін білдіреді;

      9) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген республикалық және жергілікті бюджет қаражатын қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкес пайдалануы. Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген республикалық және жергілікті бюджет қаражатын қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкес пайдалануына сәйкестік аудиті қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкестігіне жүзеге асырылады. Бұл ретте шешім қабылдау процесі және нақты мақсаттары мен оларға қол жеткізу көрсеткіштері айқындала отырып, қаражат жұмсалған объектіні зерделеу шараларының кешенділігі тексеріледі. Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген республикалық және жергілікті бюджет қаражатын пайдалануын бағалау: стратегиялық жоспарлардағы, макроэкономикалық жағдайлардағы өзгерістерге байланысты және басым мақсаттар мен міндеттерге қаражатты уақтылы қайта бөлу үшін; заңнаманың, сондай-ақ оны іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің құқықтық актілерінің талаптарына олардың сәйкестігі мәніне жүзеге асырылады.

      Сәйкестік аудиті мына кезеңдерден:

      1) мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеуден және Аудит жоспарын, Аудит бағдарламасын, Аудиторлық тапсырманы және Тапсырмаларды жасауды қоса алғанда, жеке мемлекеттік аудитті жоспарлаудан;

      2) аудиторлық іс-шараны жүргізудің ұйымдастырушылық негіздерін, Аудиторлық есептерді, Аудиторлық қорытындыларды жасау мен ресімдеуді қоса алғанда, жеке мемлекеттік аудитті жүргізуді;

      3) Аудиторлық тапсырмада, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асырудан тұрады.

2-тарау. Жеке мемлекеттік аудитті жоспарлау және оны жүргізу

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-параграф. Мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу

      31. Аудиторлық іс-шараның дайындық кезеңінде мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу мақсатында мемлекеттік аудиторлар:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің қызметі, соның ішінде ішкі аудит қызметтері;

      2) мемлекеттік аудит объектісі бойынша сәйкестік аудитінің мәселелеріне байланысты алдыңғы мемлекеттік аудит нәтижелері туралы ақпарат көздеріне талдау жасайды.

      32. Алдын ала зерделеу кезінде мемлекеттік аудитор:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің құқық белгілеуші және өзге де құжаттарын зерделейді;

      2) сәйкестік аудитіне жататын мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін айқындайды;

      3) болмашы мәселелерге ресурстардың жұмсалуын болдырмау мақсатында мемлекеттік аудиттің әрбір объектісінің қызметін зерделеу үшін нақты мәселелерді айқындайды;

      4) Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес келмеу тәуекелдерін анықтау және бағалау мақсатында нормативтік құқықтық актілердің және мемлекеттік аудит объектісінің қызметін регламенттейтін басқа да ақпараттың тізбесін жасайды;

      5) нормативтік құқықтық актілер талаптарының орындалуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудит объектісінде белгіленген бизнес процестерді талдайды;

      6) мемлекеттік аудит объектісінің тиісті нормативтік құқықтық актілердің ережесін қалай орындайтындығы туралы жалпы алғашқы түсінікті алады;

      7) бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану кезінде мемлекеттік аудит объектісі қолданатын нормативтік құқықтық актілерді айқындайды;

      8) қандай нормативтік құқықтық актілердің сақталмауы мемлекеттік аудит объектісінің бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану нәтижелеріне теріс ықпал етуі мүмкін екендігін бағалайды.

      33. Мемлекеттік аудитті жоспарлау кезеңінде мәнділіктің, аудиторлық тәуекелдің деңгейлерін, сондай-ақ іріктеу параметрлерін, көлемдерін және әдістерін айқындау мемлекеттік аудиттің маңызды мәселелерін сәйкестендіруге және Аудит жоспарын дұрыс жасауға ықпал етеді.

      34. Мемлекеттік аудитор іріктеуді аудиторлық тәуекелдің, іріктеу тәуекелінің және мәнділіктің деңгейлеріне қарай жүзеге асырады.

      35. Сәйкестік аудитіндегі мәнділік сандық әрі сапалық аспектілерге ие, Олар мемлекеттік аудитті жоспарлау және табылғандардың аудиторлық пікірге әсерін бағалау үшін аудиторлық рәсімдерді орындау процесінде ескерілуі қажет.

      36. Мәнділікті айқындау аудиторлық қорытынды пайдаланушылардың мүдделерін ескере отырып, кәсіби пайымды талап етеді.

      37. Мемлекеттік аудит тобын жетекші басқарады және мемлекеттік аудиторлардан, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да қызметкерлерінен және қатысқан жағдайда, сарапшылардан тұрады. Жетекші мемлекеттік аудиторлармен бірге мемлекеттік аудит тобының құрамын және мемлекеттік аудит объектілері мен мәселелері бойынша мемлекеттік аудиторлардың бөлінуін айқындайды.

      38. Мемлекеттік аудит тобының негізгі құрамы Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын әзірлеу жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер басталғанға дейін мемлекеттік аудит тобының жиынтығында игерген білімі мен дағдыларын бағалау негізінде қалыптастырылады.

      39. Жеке мемлекеттік аудитті алдын ала зерделеу мен жоспарлау кезеңінде мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігіне қарай мемлекеттік аудит тобының құрамын өзгерту туралы шешім қабылдануы мүмкін.

2-параграф. Аудит жоспарын, Аудит бағдарламасын, Аудиторлық тапсырманы және Тапсырмаларды жасау

      40. Мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу негізінде Аудит жоспары, Аудит бағдарламасы, Аудиторлық тапсырмалар жасалады.

      41. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамымен келісім бойынша мемлекеттік аудит тобы қатысушыларының арасында Аудиторлық тапсырмалар бөлуді жүргізеді.

      42. Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын әзірлеу кезінде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі мемлекеттік аудит тобының қатысушыларына алдағы аудиторлық және талдамалық рәсімдерді, мемлекеттік аудит тобында ақпарат алмасу тәртібін, болжанбаған аудиторлық тәуекелдерге ден қоюды, сондай-ақ күтілетін нәтижелерді түсіндіреді.

      43. Аудиторлық тапсырмалар сәйкестік аудитінің мәселелері және мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттары бойынша бөлінеді. Аудиторлық тапсырманың орындалуын бақылау мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне жүктеледі.

      44. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамымен келісім бойынша сарапшылар тартуға қажеттілікке бағалау жүргізеді. Сарапшылар мемлекеттік аудитті жүргізуге осы нормативтік қаулыға 3-қосымшаға сәйкес тартылады.

      Сәйкестік аудитіне сарапшыларды тарту кезінде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі әр сарапшы үшін тапсырма жасайды және сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамына келісуге ұсынады. Тапсырма әрбір тартылатын сарапшы үшін жеке-жеке жасалады және олардың тапсырмалары мен жұмыс нәтижелерінің дәл сипаттамасын қамтиды.

      45. Мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігіне қарай тартылатын сарапшыларды мемлекеттік аудит тобының құрамына енгізу қажеттілігі туралы шешім қабылданады. Мемлекеттік аудит тобының қатысушылары ретінде тартылған сарапшылар сәйкестік аудитінің барлық кезеңдерінде аудиторлық және талдамалық рәсімдерге қатысады.

      46. Сарапшылар жеке аудиторлық және талдамалық рәсімдерді жүргізуге қатысу үшін, соның ішінде сәйкестік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу немесе Аудиторлық есепті жасау үшін сәйкестік аудитіне тартылады. Жеке аудиторлық және талдамалық рәсімдерге қатысу үшін сарапшыларды тартқан кезде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ақпарат алмасу тәртібін олармен келіседі.

      47. Сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамы және (немесе) мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сарапшылармен олардың алдағы немесе өткізілетін сәйкестік аудитіне қатысуы мәніне келіссөздер жүргізеді.

3-параграф. Аудиторлық іс-шара жүргізудің ұйымдастырушылық негіздері

      48. Негізгі кезеңде аудиторлық іс-шара тікелей мемлекеттік аудит объектісінде жүргізіледі, соның барысында сәйкестік аудитінің белгіленген мақсаттарына, сәйкестік аудитінің көрсеткіштеріне және таңдалған әдістерге сәйкес аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін қажетті ақпаратты және жеткілікті нақты деректерді жинау жүзеге асырылады. Сондай-ақ мәнділік, аудиторлық тәуекел деңгейлері, іріктеу параметрлері, көлемі және әдістері нақтыланады.

      49. Сәйкестік аудитін жүргізу кезеңінде Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасы іске асырылады. Осы кезеңнің негізгі міндеті мемлекеттік аудит объектісінде аудиторлық дәлелдемелерді жинау болып табылады, оларды мемлекеттік аудит тобы тұжырымдар, тапсырмалар мен ұсынымдар қалыптастыру үшін пайдаланатын болады.

      50. Мемлекеттік аудит тобы сапалы, өзекті әрі сенімді ақпаратты жинайды және жиналған аудиторлық дәлелдемелердің сапасын растау жөніндегі тиісті рәсімдерді жүргізеді.

      51. Жиналған аудиторлық дәлелдемелердің сапасын растау жөніндегі рәсімдер:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің бастапқы құжаттары мен мемлекеттік, квазимемлекеттік және жеке секторлардың байланысты ұйымдарына;

      2) мемлекеттік аудит объектісінің ішкі саясаттарына, процестері мен практикаларына;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің есепті ақпараты мен мемлекеттік, квазимемлекеттік және жеке секторлардың байланысты ұйымдарына қатысты жүргізіледі.

      52. Талдамалық рәсімдерді сапалы жүргізу үшін тиісті сауалнамалар жасалады. Сауалнамалардың сипаты мен нақтылануы талдамалық рәсімдерді қолдану мақсатына қарай айқындалады.

      53. Сәйкестік аудитін жүргізудің аудиторлық және талдамалық рәсімдерінің нәтижесі анықталған фактілер болып табылады.

      54. Аудит бағдарламасының мақсаттары мен мәселелеріне қарай мемлекеттік аудит объектілерінің Қазақстан Республикасының бюджет, салық және кеден заңнамасының нормаларын, бухгалтерлік есепті ұйымдастыру мен жүргізуге, қаржылық есептілікті жасау мен ұсынуға қойылатын талаптарды, мемлекеттік аудит объектілерінің қызметін реттейтін және регламенттейтін өзге де нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің ережелерін сақтауы, олардың даму жоспарларын, қаржы-шаруашылық қызмет жоспарларын іске асыруы тексеріледі.

      55. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде мемлекеттік аудитор Қазақстан Республикасы заңнамасының сақталмауы мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне қалай ықпал еткендігін тексеруі қажет.

      56. Әрбір анықталған факт сенімді әрі жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен расталады. Аудиторлық дәлелдемелер нақты, деректі және талдамалық болуы мүмкін.

      57. Сақталмауды мемлекеттік аудит объектісі жол берген, нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің талаптарына қайшы келетін, қасақана және қасақана емес әрекет немесе әрекетсіздік деп түсіну қажет.

      58. Сәйкестік аудитін жүргізу барысында нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің сақталмау фактілерін болдырмауға және табуға мүмкіндік беретін мынадай:

      1) Қазақстан Республикасы заңнамасындағы өзгерістерге мониторинг жүргізу және нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің жаңа ережелерін сақтау бойынша тиісті ұйымдық-құқықтық шараларды қабылдау;

      2) мемлекеттік аудит объектісі персоналының қажетті нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге қолжетімділігін қамтамасыз ету, бұл ретте көрсетілген актілерге енгізілетін өзгерістерді уақтылы әрі жедел қадағалауға мүмкіндік беретін электронды ақпараттық технологияларды қолдануға ерекше назар аудару қажет;

      3) нормативтік құқықтық және құқықтық актілер талаптарының сақтамалуы кезінде мемлекеттік аудит объектісі персоналының жауаптылық тетігінің және дәрежесінің болу рәсімдерін мемлекеттік аудит объектісінің сақтағандығын зерделеу қажет.

      59. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде мемлекеттік аудит объектісінің бюджеттің атқарылу рәсімдерін регламенттейтін нормативтік құқықтық және құқықтық актілерді сақтау, Қазақстан Республикасының салық және кеден заңнамасын сақтау, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару мәселелеріне қатысты хат алмасуларын зерделеу қажет.

      60. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде аудиторлық есепке енгізілетін тұжырымдарды, қорытындылар мен ұсынымдарды қалыптастыру үшін негіз ретінде мемлекеттік аудит тобы:

      1) мәнділігі мен маңыздылығы бойынша анықталған фактілерді ранжирлейді;

      2) анықталған фактілердің фрагменттік жағдай болып табылатынын немесе жүйелі проблеманың белгісін білдіретінен анықтайды;

      3) мемлекеттік аудит объектісі басшылығының анықталған жүйелі проблемалар туралы хабардар болуын анықтайды және анықталған кемшіліктерді жою мен жақсарту жөніндегі ұсынымдарды іске асыруда басқа тараптардың, соның ішінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметін басқаруға қатысушы уәкілетті органдардың қатысу қажеттілігін айқындайды;

      61. Барлық маңызды аудиторлық және талдамалық рәсімдер аудиторлық құжаттамада тиісінше көрсетіледі.

      62. Егер сәйкестік аудитін жүргізетін мемлекеттік аудит тобында жиынтығында оны жүргізу үшін жеткілікті кәсіби білімі болмаса, аудиторлық іс-шараның қойылған мақсаттарын іске асыру үшін қажетті сарапшылар тартылады.

      Сарапшылар сәйкестік аудитін жүргізуге жекелеген тапсырмаларды орындау, талдамалық жазбаларды, сараптамалық қорытындыларды дайындау үшін тартылады.

      63. Аудиторлық іс-шараларды жүргізуге сарапшыларды тарту Қағидаларға және тиісті Стандартқа сәйкес жүзеге асырылады.

4-параграф. Аудиторлық есептерді, Аудиторлық қорытындыларды
жасау және ресімдеу

      64. Қорытынды кезеңде сыртқы мемлекеттік аудит органдары жүргізген аудиторлық іс-шараның нәтижелері бойынша аудиторлық іс-шараны тікелей жүргізген мемлекеттік аудиторлар жасаған, жүргізілген сәйкестік аудитінің нәтижелерін қамтитын Аудиторлық есеп ресімделеді.

      65. Мемлекеттік аудит объектісінің нормативтік құқықтық және құқықтық актілерді сақтамау фактілері анықталған жағдайда оның бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдаланудың негізділігіне және тиімділігіне, бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің анықтығына ықпал ететін салдарларын, қаржылық есептілікте елеулі бұрмаланушылықтың бар-жоғын бағалау қажет.

      66. Аудиторлық дәлелдемелерді қалыптастыру үшін қажетті дәлелді базаны жинау Аудит бағдарламасында көрсетілген аудиторлық іс-шараның мақсатына, мәселелеріне, бұзушылық жағдайлары мен себептеріне қарай, әрбір жағдайда дербес жүргізіледі.

      67. Дәлелдеу базасын жинаудың мақсаты бұзушылық және кемшілік фактісін мемлекеттік аудит объектісінің материалдарын зерттеу нәтижелері мен қолданыстағы нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге негізделген растаушы құжаттармен тіркеу және бекіту болып табылады.

      68. Сәйкестік аудиті бюджетті атқарудың сақталуын, бюджетке түсетін түсімдерді қамтамасыз ету бойынша іс-шаралар кешенін орындау, қолданыстағы нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге сәйкес бюджеттік бағдарламаларды іске асыру бойынша мемлекеттік аудит объектілері әрекетінің тәртібін айқындауды, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерін пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін бағалауды қамтамасыз етеді.

      69. Сәйкестік аудитінің көрсеткіштері мемлекеттік аудит объектілерін бағалау және тексеру үшін пайдаланылады. Сәйкестік аудитінің көрсеткіштері ратификацияланған халықаралық келісімдер, Қазақстан Республикасының заңнамасы, сот шешімдері, сондай-ақ мемлекеттік ресурстарды пайдалануда және бөлуде турашылдық тәуекеліне ұшырайтын мінез-құлық нормалары болып табылады.

      70. Аудиторлық рәсімдерді орындау және аудиторлық дәлелдемелерді жинау кезеңінде мәнділік аудиторлық рәсімдер мен дәлелдемелердің жеткіліктілігін бағалау үшін пайдаланылады.

      71. Мемлекеттік аудитор сәйкес келетін көрсеткіштерді айқындайды, олар мынадай сипаттамаларға ие болады:

      1) қатыстылық – Аудиторлық қорытындыны пайдаланушылардың қажеттіліктерін қанағаттандырады, сондай-ақ мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша шешімдер қабылдауда қолданылады;

      2) анықтық – басқа мемлекеттік аудитор оны (көрсеткішін) пайдалану кезінде сол мән-жайларда қарама-қайшы емес тұжырымдарға әкелетінін білдіреді;

      3) толықтық – қатысты деректерді жіберіп алмай, сәйкестік аудитінің мақсаттары үшін, Аудиторлық қорытындыны пайдаланушылардың мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігімен қамтамасыз ету үшін жеткілікті болуды білдіреді;

      4) объективтілік – мемлекеттік аудитор тарапынан не мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды адамы тарапынан қандай да бір біржақтылықтан тәуелсіз болуды білдіреді;

      5) түсініктілік – нақты тұжырымдауға, нақты тұжырымдар келтіруге, Аудиторлық қорытындыны пайдаланушылар үшін түсінікті болуға мүмкіндік береді;

      6) салыстырмалылық – ұқсас аудиторлық іс-шаралар не алдыңғы аудиторлық іс-шаралар кезінде қолданылғанмен салыстырғанда қайшылықтардың болмауын білдіреді;

      7) қолайлылық – қолданылуына қатысты әдетте тікелей тексеру жүргізетін тәуелсіз сарапшылар, аудиттелетін тұлғалар, заңнамалық органдар, бұқаралық ақпарат құралдары және жұртшылық келіседі;

      8) қолжетімділік – пайдаланушыларға орындалған аудиторлық іс-шараның сипатын, сондай-ақ Аудиторлық қорытынды үшін негіздерді түсіну мүмкіндігіне ие болу үшін оларға қолжетімділікті ұсынуды білдіреді.

      72. Сәйкестік аудитінің қорытындысы бойынша жасалатын Аудиторлық есеп осы Стандарттың 71-тармағында көзделген сипаттамаларға жауап береді.

3-тарау. Аудиторлық қорытындыда, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асыру

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      73. Сәйкестік аудитінің қорытындылары бойынша Аудиторлық қорытындыда, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асыру сыртқы мемлекеттік аудит органдарының сәйкестік аудитінің қорытындылары бойынша тұжырымдалған ұсынымдарын және нұсқамаларын мемлекеттік аудит объектілерінің орындауын қадағалау және бағалау жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер болып есептеледі.

      74. Мемлекеттік аудит объектісіне нұсқаманы, Аудиторлық қорытындыны және Жиынтық тізілімді немесе аудиторлық қорытындыдан және Жиынтық тізілімнен үзінді көшірмені бергеннен кейін ұсынымдар мен нұсқаманың орындалуын бақылау мемлекеттік аудит объектісінің басшысына жүктеледі.

      75. Сәйкестік аудитінің қорытындылары:

      1) Есеп комитеті немесе Тексеру комиссиясының аудиторлық іс-шараға жауапты мүшесінің Есеп комитетінің сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларының 249-тармағында және Қағидалардың 227-тармағында көзделген іс-шараларды тұрақты және жүйелі негізде жүзеге асыруы;

      2) включения в Программу аудита на соответствие аудиторских и аналитических процедур по выполнению объектом государственного аудита рекомендаций;

      2) Аудит бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауы жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер сәйкестігіне енгізу;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды тиісінше орындауын растау мақсатында, аудиторлық дәлелдемелерді жинау жөніндегі аудиторлық іс-шараны жүргізу арқылы іске асырылады.

      76. Сыртқы мемлекеттік аудит органдары белгілі бір уақыт аралығында жүргізілген сәйкестік аудитінің қорытындылары бойынша қалыптастырылған ұсынымдарды мемлекеттік аудит объектілерінің орындауы жөніндегі аудиторлық іс-шараны мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесі негізінде жүргізеді.

      77. Сәйкестік аудитінің қорытындыларын іске асыру жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді жүргізуге сәйкестік аудитін жүргізуге тікелей қатысқан мемлекеттік аудиторлар және (немесе) сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да мемлекеттік аудиторлары тартылады.

      78. Сыртқы мемлекеттік аудит органының Аудиторлық қорытындысында қамтылған ұсынымдардың қаралуына, Нұсқамаларының орындалуына мониторингті және талдауды жүзеге асыру Қағидаларға сәйкес тұрақты және жүйелі түрдегі негізде жүргізіледі.

      79. Аудит бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауын бағалау жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді енгізу тәсілін қолдану кезінде мемлекеттік аудит объектісіне жолданған барлық немесе жекелеген ұсынымдар қадағаланады.

600. Мемлекеттік аудитті және сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды тарту бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 14.02.2019 № 2-НҚ нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Мемлекеттік аудитті және сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды тарту бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды және сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды (бұдан әрі – Сарапшылар) тарту бойынша рәсімдік талаптарды қамтиды.

      2. Стандарттың мақсаты сарапшыларды тарту, сапалы аудиторлық іс-шараны қамтамасыз ету үшін бірыңғай әдіснамалық тәсіл белгілеу және мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелерін арнайы білімді талап ететін мәселелер бойынша тәуелсіз сараптаманың қорытындыларымен растау болып табылады.

      3. Стандарттың міндеті сыртқы мемлекеттік аудитті, сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізу үшін Сарапшыларды тарту және олардың жұмысының нәтижелерін пайдалану рәсіміне қойылатын талаптарды айқындау болып табылады.

      4. Мемлекеттік аудитті және сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге тартылатын сарапшылардың, егер "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" 2014 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңында көзделсе, тиісті рұқсаты (лицензиясы) болады.

      Жұмыс тәжірибесімен қажетті біліктілікке ие мамандары бар заңды тұлғалар немесе қажетті біліктілігі және жұмыс тәжірибесі бар жеке тұлғалар Сарапшылар болып табылады.

      5. Сарапшылар мемлекеттік аудитті және сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының мақсатына жету үшін мемлекеттік аудит жүргізілетін саладағы арнайы білім мен тәжірибені талап ететін жұмыстарды орындау, сондай-ақ сапалы мемлекеттік аудитпен және сараптамалық-талдау іс-шараларымен қамтамасыз ету және мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелерін тәуелсіз сараптаманың қорытындыларымен (бұдан әрі – Қорытынды) растау қажет болатын жағдайларда тартылады.

      6. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісіне немесе сараптамалық-талдау іс-шарасына бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті жасау бойынша қызметтер көрсеткен, сондай-ақ мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісімен, сараптамалық-талдау қызметімен мүдделер қақтығысы бар адамдар Сарапшылар бола алмайды. Мүдделер қақтығысын болдырмау мақсатында сарапшылар үлестестіктің жоқтығы туралы мәлімет ұсынады.

      7. Мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізу кезінде тартылатын Сарапшылар мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнаманы, соның ішінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) және өзге де нормативтік құқықтық актілерді басшылыққа алады.

2-тарау. Стандарттың негізгі қағидаттары, сыртқы мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізу үшін Сарапшыларды тарту тәртібі

      8. Стандарттың негізгі қағидаттарына:

      1) анықтық – сараптамалық-талдау іс-шарасының және мемлекеттік аудиттің нәтижелерін аудиторлық дәлелдемелермен растау;

      2) тәуелсіздік – Сарапшының қызметіне араласуға жол бермеу, сондай-ақ оның мемлекеттік аудит объектісімен немесе сараптамалық-талдау іс-шарасымен мүдделер қақтығысының болмауы;

      3) объективтілік – Сарапшылардың кез келген кәсіби мәселелерді қарастыруда және пікірлер, тұжырымдар мен қорытындылар қалыптастыруда алаламау, турашылдық және дербес, қандай да бір ықпалға түспеген тәсіл қолдануы;

      4) адалдық – Сарапшылардың кәсіби қызметтерін тиісті тыңғылықтылықпен, мұқияттылықпен, жеделдікпен және өз қабілеттерін тиісінше пайдалана отырып көрсетуі;

      5) кәсіби мінез-құлық – қоғамдық мүдделердің басымдықтарын сақтау, Сарапшының мамандықтың жоғары беделін қолдауы және сарапшылық (аудиторлық қызмет) көрсетумен сыйыспайтын, Сарапшыларға немесе аудиторлық кәсіпке құрмет пен сенімді жоятын, оның қоғамдық имиджіне залал келтіретін әрекеттерден бас тарту.

      9. Сарапшыларды сыртқы мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге тартудың қажеттілігі:

      1) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (бұдан әрі – Есеп комитеті) және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссиялары (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) мүшелерінің аудиторлық іс-шара жүргізуге арналған өтінім жасауы;

      2) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесін қалыптастыру;

      3) мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу;

      4) сараптамалық-талдау іс-шарасына сарапшыларды тарту үшін Есеп комитетінің тиісті жылға арналған жұмыс жоспарын қалыптастыру;

      5) аудиторлық іс-шараны жүргізу барысы кезінде айқындалады.

      10. Тиісті шарттар жасасу арқылы Сарапшылардың қызметін сатып алу рәсімдерді жүргізу мерзімдері мен осы мақсаттарға бөлінген бюджет қаражаты ескеріле отырып, азаматтық заңнаманың және Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

      Есеп комитетінің хатының негізінде өтеусіз негіздегі Сарапшылар ретінде мемлекеттік органдардың мамандары олардың келісуі бойынша, сондай-ақ әдіснамалық құжаттардың жобаларын пилоттық режимде тестілеу үшін Есеп комитетінің ведомстволық бағынысты ұйымының жұмыскерлері де тартыла алады.

      11. Сарапшылар мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге:

      1) оларға тапсырылуы жоспарланған нақты сұрақтар қойыла отырып, Сарапшыларды мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы тобының құрамына енгізу;

      2) Мемлекеттік аудит бағдарламасына сәйкес қызмет көрсету үшін Сарапшыларға мемлекеттік аудитті жүргізуге жеке тапсырма және тапсырма беру;

      3) сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізу кезінде оның бағдарламасына жеке мәселелер қосу жолымен тартылады.

      Сарапшылар мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге қашықтықтан қатыса алады.

3-тарау. Мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізу үшін тартылған Сарапшылардың қызметін жүзеге асыру

      12. Сарапшылар:

      1) мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы тобының құрамында мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы тобының жетекшісіне күн сайын ауызша есеп береді, апта сайын соңғы жұмыс күні қорғалған байланыс арналары арқылы немесе хабарламалы тапсырыс хатпен осы Стандартқа қосымшаға сәйкес нысан бойынша және (немесе) өзге де келісілген нысан бойынша есепті күнге толтырылып (жасалып), Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық талдау іс-шарасының бағдарламасын (тапсырманы) Сарапшылардың орындау барысы туралы өздері қол қойған апта сайынғы есепті (бұдан әрі – апта сайынғы есеп) мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы тобының жетекшісіне, мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің басшысына және Есеп комитетінің (тексеру комиссиясының) мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге жауапты мүшесіне жібереді;

      2) берілген жеке тапсырма бойынша мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы тобының жетекшісіне, мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің басшысына және Есеп комитетінің (тексеру комиссиясының) мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге жауапты мүшесіне күн сайын ауызша есеп береді және апта сайын соңғы жұмыс күні қорғалған байланыс арналары арқылы немесе хабарламалы тапсырыс хатпен есепті күнге толтырылып (жасалып), өздері қол қойған апталық есепті жібереді.

      13. Сарапшылар мемлекеттік аудитті немесе сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізу кезінде оларға белгілі болған материалдар мен ақпаратқа қатысты құпиялылықты сақтайды.

4-тарау. Сарапшылар қызметінің нәтижелерін пайдалану

      14. Сарапшылар қызметінің нәтижелері бойынша мемлекеттік аудиттің немесе сараптамалық-талдау іс-шарасының және Сарапшыларды тартудың мақсатына қол жеткізілгенін растау үшін олар осы Стандартқа, Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасының бағдарламасына және шартқа сәйкес ресімдеген, қайталаулар мен түрлі түсіндірулерсіз жазылып, жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен бекітілген, толық және анық ақпаратты қамтитын Қорытынды, құжаттар мен материалдар дайындалады.

      Сарапшылардың қорытындысы төрт данада (екі данасы – жеке Қорытынды не аудиторлық есепке қорытынды, бір данасы – хаттамаға не әкімшілік іс қозғау үшін жіберілген материалдарға, бір данасы – орындалған жұмыстар актісіне) жасалады.

      15. Сарапшылар Қорытынды мен басқа да материалдарды дайындау кезінде талдау, салыстыру, бағалау, тексеру, тексеріп-қарау, инспекциялау, байқау, сұрау салу, талдамалық бақылау әдістерін пайдаланады, бірақ олармен шектелмейді.

      16. Сарапшылардың Қорытындысы Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы бағдарламасының мәселелерінің тізбесіне сәйкес жасалады.

      Анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктер Қорытындыдағы жазбалардың анықтығын растайтын құжаттардың түпнұсқасының деректемелеріне қажетті сілтемелер, сондай-ақ ережелері бұзылған құқықтық актілердің құрылымдық элементтері көрсетіле отырып, объективті және дәл сипатталады.

      Егер Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасы бағдарламасының мәселесі бойынша, талдамалық сипаттағы мәселелерді қоспағанда, бұзушылықтар мен кемшіліктер анықталмаған болса, Сарапшы:

      1) Қорытындыда анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жоқ екендігін көрсете отырып, жүргізілген жұмыстың нәтижелерін көрсетеді;

      2) Қорытындыға мемлекеттік аудитке (тексеру) немесе сараптамалық-талдау іс-шарасына ұшыраған құжаттардың деректемелерін көрсете отырып, олардың тізбесін қоса береді.

      17. Сарапшылардың Қорытындысында әрбір бұзушылық фактісі, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының анықталған бұзушылықтары мен олқылықтары ережелері бұзылған құқықтық актілердің құрылымдық элементтеріне сілтеме жасала отырып, бұзушылықтың сипаты мен түрін сипаттау арқылы реттілік тәртібімен нөмірленеді және жеке тармақпен тіркеледі. Заңнама бұзушылықтарын, кемшіліктері мен олқылықтарын сипаттауда Қорытындыға қосымша болып табылатын, оның атауы мен реттік нөмірін көрсете отырып, анықталған бұзушылықтарды растайтын құжатқа сілтеме жасалады.

      18. Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық талдау іс-шарасы тобының құрамына кірген Сарапшылар қызметінің нәтижелері мемлекеттік аудиттің қорытындылары бойынша және (немесе) оған қосымша ретінде ресімделетін аудиторлық есепке қысқаша қорытындылар енгізу үшін аудиторлық іс-шараның аяқталған күнінен кешіктірмей, мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне беріледі.

      Аудит немесе сараптамалық талдау іс-шарасының тобына енгізілген Сарапшылар аудиторлық есепке өздерінің қорытындыларын қоса берген кезде аудиторлық есепке қол қоймайды.

      Қорытындының жеке тапсырманың негізінде ресімделген екінші данасы аудиторлық іс-шараның аяқталған күнінен кешіктірмей, Қорытындыны мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің кіріс хат-хабарларды есепке алу жүйесінде тіркей отырып, не пошта арқылы хабарлау арқылы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің басшысына (лауазымды адамына) тапсырылады.

      Қорытындының бірінші данасын тіркеу бірінші парақтың мұқаба жағында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің мөртабаны немесе мөрі (болған жағдайда) қойыла отырып, мемлекеттік аудит объектісінің күні мен кіріс нөмірін қою жолымен жүзеге асырылады.

      19. Қорытындыны дайындаған Сарапшылар Қорытындыға қол қояды және әр парағын дәйектейді. Егер сарапшылар ретінде заңды тұлға қатысатын болса, Қорытындыны Сарапшылар дәйектейді және қол қояды, заңды тұлғаның басшысы мөр (болған жағдайда) баса отырып, қол қояды. Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық талдау іс-шарасын жүргізуге Сарапшы қатысқан жағдайда соңғы парақта келісімімен Сарапшылардың қызметі жүзеге асырылған мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің лауазымды адамдарының лауазымдары, тегі, аты мен әкесінің аты (болған жағдайда) көрсетіледі.

      20. Сарапшылардың жинаған дәлелдемелері мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау немесе сараптамалық талдау іс-шарасы объектісінде анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді негіздейді және Қағидалардың талаптарына сәйкес ресімделеді.

      21. Қорытындының нәтижелерімен келіспеген жағдайда, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау немесе сараптамалық талдау іс-шарасы объектісінің басшылығы Қорытындыға жазбаша қарсылықтарын қол қойылған Қорытынды мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау немесе сараптамалық талдау іс-шарасы объектісіне тапсырылған күннен бастап, он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде Есеп комитетіне (тексеру комиссиясына) ұсынады.

      Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісі ұсынған жазбаша қарсылықтарды Қорытынды тапсырылғаннан кейін Сарапшылар дереу Қорытындыға қосады.

      22. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау немесе сараптамалық талдау іс-шарасы объектілерінен Қорытындыға қарсылықтар осы Стандарттың 21-тармағында көзделген мерзімде түскен жағдайда, Сарапшылар қарсылықтың әрбір тармағы бойынша қабылданған және қабылданбаған дәлелдерді көрсете отырып, қарсылықтар түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде уәжделген жауап дайындайды.

      Қорытындыға көрсетілген мерзім өткеннен кейін келіп түскен қарсылықтарға жауап жіберілмейді. Сарапшылар қарсылықтың әр тармағы бойынша қабылданған және қабылданбаған дәлелдерді көрсете отырып, Есеп комитетінің (тексеру комиссиясының) осы аудиторлық іс-шараға жетекшілік ететін мүшесіне уәжделген жауап дайындайды.

      23. Сарапшылар Қағидаларда айқындалған ішкі сараптамалардан өтуді ескере отырып, жиналған дәлелдемелер негізінде аудиторлық қорытындыға және жиынтық тізілімге тұжырымдар мен ұсынымдарды қалыптастырады.

      Сарапшылар мемлекеттік аудит немесе сараптамалық талдау іс-шарасы барысында алынатын немесе жасалатын құжаттарды үшінші адамдарға беру не болмаса оларда қамтылған мәліметтерді ауызша жариялау құқығынсыз олардың сақталуын қамтамасыз етеді.

      24. Қорытынды электрондық және қағаз жеткізгіштерде ұсынылады, төмендегілер көрсетіле отырып, Сарапшының жеке мөртабанымен немесе мөрімен (болған жағдайда) куәландырылады:

      1) Сарапшылардың деректері (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)), заңды тұлғалар үшін – ұйымның атауы мен деректемелері;

      2) Қорытындының жасалған күні, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің немесе сараптамалық талдау іс-шарасының атауы, сараптама жүргізу кезінде пайдаланылатын құжаттардың тізбесі;

      3) Сарапшылар жүргізген жұмыстың көлемі;

      4) Сарапшылар жұмысының тәсілдері мен әдістері;

      5) сараптама жүргізуге байланысты шешілмеген мәселелер тізбесі;

      Қорытынды мынадай жолмен ресімделеді:

      1) қаріп – Times New Roman;

      2) қаріптің мөлшері – 14, кестелік материалдарда – 12;

      3) жоларалық интервал – бір жолдық;

      4) беттің жиектері: сол, жоғарғы және төменгі – 2,5 сантиметр, оң – 1,5 сантиметр;

      5) абзацтық шегініс – 1,27 сантиметр;

      6) сөздер тасымалданбайды;

      7) беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді;

      8) кестелік ақпарат MS Excel форматында ұсынылады, қосымшалар ретінде диаграммалар мен слайдтарды пайдалануға рұқсат етіледі.

      25. Сарапшылардың қызметі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының Қаулысына (Нұсқамасына) қол қойылғаннан кейін аяқталған болып саналады. Сарапшылар олардың Қорытындысына негізделген (қажет болған жағдайда) тұжырымдар мен ұсынымдар бойынша жазбаша түсініктер беру жолымен оларды бақылаудан алып тастағанға дейін сүйемелдеуді жүзеге асырады.

      Сарапшылардың қызметіне ақы төлеу орындалған жұмыстардың актісі негізінде жасалған шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      26. Осы тараудың ережесі осы Стандарттың 19-тармағын, 23-тармағының екінші бөлігін, 24-тармағын, 25-тармағының екінші бөлігін қоспағанда, дербес іс-шара ретінде сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге тартылған Сарапшылардың қызметіне қолданылмайды.

Сарапшылардың Мемлекеттік аудит немесе сараптамалық-талдау іс-шарасының бағдарламасын (тапсырманы) орындау барысы туралы апта сайынғы есеп

      Аудиторлық іс-шара: "___________________________________________________________"

      Жүргізу мерзімі: басталған және аяқталған күні: 20___ жылғы _____ - _____________ аралығы

      Мемлекеттік аудиттің типі: ________________________________________________________

      Сарапшының (сарапшылардың) тегі мен аты-жөні _______________________

700. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 15.04.2019 № 6-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" 2015 жылғы 12 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына және 19-бабына сәйкес әзірленді.

      2. Стандарттың мақсаты мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі – мемлекеттік аудит органдары) жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті) тануына бірыңғай әдіснамалық тәсілді белгілеу болып табылады.

      3. Стандарттың міндеттері мемлекеттік аудит органдары жүргізетін мемлекеттік аудиттің қайталануын және көлемінің қысқартылуын болдырмау үшін мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды жүзеге асыру жөніндегі бірыңғай рәсімдер мен талаптарды айқындау, сондай-ақ Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарының (бұдан әрі – Мемлекеттік аудит стандарттары) сақталуын қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Стандарт мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың негізгі қағидаттарына сәйкес әзірленді, мемлекеттік аудит органдары Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтаған жағдайда мемлекеттік аудит нәтижелерін тануға арналған.

      5. Тану жүргізілген аудиттің және оның нәтижелерінің заңдылығын дәлелдеу болып табылмайды.

2-тарау. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану тәртібі

      6. Мемлекеттік аудит органдары ішкі аудит қызметтерінің құжаттарын қоспағанда, Заңның 19-бабына сәйкес басқа мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін, егер оларды Қазақстан Республикасының азаматтық-процестік заңнамасына сәйкес сот заңсыз деп танымаса, оларды таниды.

      Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану жоспарланатын немесе жүргізілетін мемлекеттік аудиттің ауқымына өзгеріс жасауға әкеп соғады.

      7. Есеп комитеті мемлекеттік аудит нәтижелерін Мемлекеттік аудит стандарттарына сәйкес деп тануды мынадай тәсілдердің біреуі арқылы:

      1) Заңға сәйкес қалыптастырылған, Есеп комитетінің мемлекеттік аудит объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесіне сәйкес бақылау жүргізу арқылы жоспарлы;

      2) аудиторлық іс-шара шеңберінде:

      аудиттің мақсаты, кезеңі, типі және аудиттің бағдарламалық мәселелері Есеп комитетінің аудиторлық іс-шарасымен сәйкес келген жағдайда, Заңға сәйкес қалыптастырылған Есеп комитетінің мемлекеттік аудит объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесіне сәйкес мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу кезінде;

      басқа мемлекеттік аудит органының аудиттің мақсаты, кезеңі, типі және аудиторлық іс-шарамен қамтылған бағдарламалық мәселелері бойынша Есеп комитетінің аудиторлық іс-шарасымен сәйкес келетін мемлекеттік аудит жүргізу фактісі анықталған мемлекеттік аудит объектілерінде аудит жүргізу барысында жүзеге асырады.

      8. Осы Стандарттың 7-тармағының 1) тармақшасы бойынша мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтауын бақылау бойынша іс-шараларды жүргізуге жауапты болып айқындалған құрылымдық бөлімше жүзеге асырады, аппарат басшысының және олардың тікелей басшысының келісімі бойынша Есеп комитетінің басқа құрылымдық бөлімшелерінің жұмыскерлерінен топ қалыптастыруға жол беріледі.

      9. Осы Стандарттың 7-тармағының 2) тармақшасы бойынша мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесіне сәйкес мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты болып айқындалған топ немесе мемлекеттік аудит объектісінде тікелей аудит жүргізген мемлекеттік аудиторлар жүзеге асырады.

      10. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына бақылау жүргізуді дайындау үшін сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің жұмыскерлері Есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы № 5-НҚ нормативтік қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13647 болып тіркелген) бекітілген Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына және/немесе Есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы № 5-НҚ нормативтік қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13647 болып тіркелген) бекітілген Есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына сәйкес Есеп комитетіне ұсынылған тексеру комиссиясының немесе Есеп комитетінің 2015 жылғы 28 қарашадағы № 9-НҚ нормативтік қаулысымен және Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2015 жылғы 27 қарашадағы № 589 бірлескен бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12577 болып тіркелген) бекітілген Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының өзара іс-қимыл қағидаларына және Есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы № 5-НҚ нормативтік қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13647 болып тіркелген) бекітілген Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметіне бағалау жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартына және Мемлекеттік аудит стандарттарына сәйкес ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның есептілігін зерделейді.

      11. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына бақылау жүргізу үшін атқарылған жұмыс туралы есептерді зерделеу негізінде тексерілетін мемлекеттік аудит органының аудиторлық есептерінің көлемі мен санына, еңбек ресурстарына және тексеру кезеңіне байланысты сапа бақылауын жүзеге асыратын лауазымды адамдар бақылауға жататын аудиторлық есептерді және материалдары іріктеу әдістері мен өлшемшарттарын айқындайды.

      12. Мемлекеттік аудит объектілері тізбесінің жобасына тексеру комиссиялары мен ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органды, аудиторлық іс-шараның атауын, өз бағыттары бойынша тексерудің типін және түрін, өткізу мерзімдерін айқындап, сондай-ақ жұмыскерлердің қажетті санын ескере отырып, аудиторлық іс-шараны жүргізу жөніндегі ұсыныстар Есеп комитетінің жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімшесіне енгізіледі.

      13. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына бақылау жүргізуге жауапты Есеп комитеті мүшесінің осы Рәсімдік стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделген тапсырмасының болуы Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына тексеру жүргізу үшін негіз болып табылады.

      14. Тексеру комиссиялары мен ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті орган жасаған аудиторлық есептерге қатысты Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуын бақылау тікелей тексеру комиссияларында немесе ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органда жүргізіледі.

      15. Тексеру комиссиялары мен ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның аудиторлық есептерді жасау кезінде Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтауын бақылау осы Рәсімдік стандартқа 2-қосымшаға сәйкес Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуы мәніне мемлекеттік аудит нәтижелерін тану өлшемшарттарының негізінде жүргізіледі.

      16. Жүргізілген бақылаудың қорытындылары бойынша тексеру комиссиялары мен ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті орган жасаған әрбір аудиторлық есепке осы Рәсімдік стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сарапшылық қорытынды ресімделеді.

      17. Мына бұзушылықтардың бірі:

      1) Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 11 қаңтардағы № 167 Жарлығымен бекітілген Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың жалпы стандарттарының (бұдан әрі – Жалпы стандарттар) 84-тармағына сәйкес Сыртқы және ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларының талаптарына сәйкес бекітілген Аудит бағдарламасының (бұдан әрі – Аудит бағдарламасы) толық қамтылуын және мәселелерінің сәйкестігін қамтамасыз етпеу;

      2) Аудит бағдарламасында көзделген мәселелердің отыз және одан көп пайызының толық талдануын (объективті және жан-жақты қарау) қамтамасыз етпеу;

      3) бұзушылықтардың орын алған фактілерін (үш және одан да көп жағдайларды (фактілерді) тіркеу жөніндегі талапты сақтамау;

      4) мемлекеттік аудит жүргізу барысында анықталмаған және Аудиторлық есепте көрсетілмеген бұзушылық фактілері (үш немесе одан да көп фактілер) анықталған;

      5) есептік деректерді қайта тексеру мүмкіндігі болмаған жағдайларды қоспағанда, Жалпы стандарттардың 25, 52 және 53-тармақтарын бұзу (үш және одан да көп бұзушылық фактілері) анықталса, аудиторлық есеп Мемлекеттік аудит стандарттарына сәйкес емес деп танылады.

      18. Мемлекеттік аудиттің нәтижелерін тану:

      1) жоспарлы тәсіл кезінде – мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтауын бақылау жөніндегі іс-шараларды жүргізу үшін белгіленген мерзімде;

      2) аудиторлық іс-шара шеңберінде – аудит жүргізу үшін белгіленген мерзімдерде басқа мемлекеттік аудит органының осы объектіде аудит жүргізу фактісі мемлекеттік аудит объектісінде анықталған кезде объектілерді алдын ала зерделеу мерзімінде жүзеге асырылады.

      19. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына жүргізілген бақылаудың нәтижелері бойынша тікелей тексеру комиссиясында немесе ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органда осы Рәсімдік стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделетін Бақылау нәтижелері бойынша жиынтық қорытынды жасалады.

      20. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына жүргізілген бақылаудың нәтижелері сарапшылық қорытындының және Бақылау нәтижелері бойынша жиынтық қорытындының негізінде жасалған Қорытындымен ресімделеді, Есеп комитетінің отырысында қаралады және Есеп комитетінің қаулысы қабылданады (алдын ала зерделеу барысында және мемлекеттік аудит объектілерінде аудит жүргізу барысында аудиторлық іс-шара шеңберінде аудит материалдарын қарауды қоспағанда).

      Қорытындыға Есеп комитетінің сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесінің басшысы бұрыштама қояды, Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуын бақылауға жауапты Есеп комитетінің мүшесі қол қояды және Есеп комитетінің Төрағасына Есеп комитетінің отырысын өткізгенге дейін төрт жұмыс күні бұрын ілеспе хатпен ұсынылады.

      21. Мемлекеттік аудиттің нәтижелерін тану рәсімдерін жүргізу қорытындылары бойынша мынадай:

      1) тану (Мемлекеттік аудит стандарттары сақталған кезде не Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтамау мемлекеттік аудит нәтижелеріне әсер етпеген кезде);

      2) танымау (Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтамау мемлекеттік аудит нәтижелеріне әсер еткен кезде) туралы шешім қабылданады.

      22. Мемлекеттік аудит нәтижелерін танудың (танымаудың) қорытындысы:

      1) осы Стандарттың 7-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жоспарлы тәсіл үшін – осы Рәсімдік стандарттың 20-тармағына сәйкес Қорытындыда ресімделеді.

      2) осы Стандарттың 7-тармағының 2) тармақшасына сәйкес аудиторлық іс-шараның шеңберінде – алдын ала зерделеу туралы ақпараттарда тану (қамту көлемі азайған жағдайда) немесе танымау туралы тұжырымдармен немесе аудиторлық есепте ресімделеді.

      23. Есеп комитеті мемлекеттік аудит нәтижелерін тану қорытындыларын "Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың бірыңғай дерекқорын қалыптастыру мен жүргізу және оның деректерін пайдалану қағидаларын бекіту туралы" Есеп комитетінің 2015 жылғы 28 қарашадағы № 7-НҚ нормативтік қаулысында (Нормативтiк құқықтық актiлерді мемлекеттiк тіркеу тізілімінде № 12459 болып тіркелген) көзделген тәртіппен Бірыңғай дерекқорға орналастырады.

Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарының сақталуына бақылау жүргізуге тапсырма

      "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабына және Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 20__ жылға арналған жұмыс жоспарына сәйкес

      ____________________________________________________________________

      (Есеп комитеті жұмыскерінің (лерінің) ТАӘ (болған жағдайда)

      және лауазымын көрсету)

      ____________________________________________________________________

      (мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органын, толық атауын, оның орналасқан

      жерін көрсету)

      аудиторлық іс-шараларды жүргізу кезінде Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарының сақталуына бақылау жүргізу тапсырылады.

      Бақылаумен қамтылатын кезең ______________

      Бақылау жүргізу мерзімдері: ______ - _____ аралығы

      Есеп комитетінің мүшесі ___________________________

                              (қолы, ТАӘ (болған жағдайда)

Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуы мәніне мемлекеттік аудит нәтижелерін тану өлшемшарттары

Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуын бақылау қорытындылары бойынша сарапшылық қорытынды

      __________________________________________

      (аудиторлық есептің атауы, оның деректемелері)

      Тұжырым: (Стандарттарға сәйкес келеді немесе Стандарттарға сәйкес келмейді).

      Есеп комитетінің бақылауға

      жауапты (айқындалған) жұмыскері (лері) _______________

Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуын бақылау нәтижелері бойынша жиынтық қорытынды

      1. Мемлекеттік аудит органының атауы: ____________________________

      2. Есеп комитетінің Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына бақылау

      жүргізген жұмыскерлері: _______________________________________

      3. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына бақылау жүргізуге арналған

      "______"____________№____ тапсырма

      4. Бақылаумен қамтылған кезең: ____________

      5. Бақылау жүргізу мерзімі: ______ - _______ аралығы

      6. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына жүргізілген алдыңғы бақылаудың

      нәтижелері (мемлекеттік аудит нәтижелерін тану/танымау

      фактілері):___________________________________________________________

      7. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуына жүргізілген бақылаудың

      қорытындылары:

      7.1. Сапа бақылауы жүргізілген аудиторлық есептердің тізбесі:

      7.2. Анықталған бұзушылықтар мен ескертулер:

      7.3. Мемлекеттік аудиттің материалдарына сапа бақылауын ұйымдастыру бойынша

      тұжырымдар:

      8. Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуын бақылау нәтижелері бойынша

      ұсынымдар:

      9. Қосымшалар:

      Есеп комитетінің Стандарттардың сақталуына бақылау жүргізген жұмыскерлері:

      _______________________________________________________

750. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сапа бақылауын жүзеге асыруы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 29.08.2019 № 10-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сапа бақылауын жүзеге асыруы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының (бұдан әрі - Заң) 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына және 3-тармағына және 24-бабына сәйкес әзірленді.

      2. Стандарт сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жүргізетін мемлекеттік аудиттің және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шараларының (алдын ала, ағымдағы және кейіннен бағалауды қоспағанда), мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың қорытындыларының (материалдарының) сапасын бақылауды жүзеге асыруға және оның нәтижелерін ресімдеуге қойылатын рәсімдік талаптарды қамтиды.

      3. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары қызметінің және мемлекеттік аудиторлардың, сондай-ақ мемлекеттік аудитті және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың іс-қимылдарының Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы №17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12557 болып тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) айқындалған тәртіппен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкестігін қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Стандарттың міндеті мемлекеттік аудиттің және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шараларының мемлекеттік аудитті және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шараларын жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың қорытындыларының (материалдарының) сапасын бақылауды жүзеге асыру бойынша рәсімдік талаптарға қойылатын бірыңғай тәсілді белгілеу болып табылады.

      5. Мемлекеттік аудиттің және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасының сапасын бақылау деп мемлекеттік аудиторлардың, мемлекеттік аудитті және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың мемлекеттік аудитті жүзеге асыру кезінде Қағидаларда айқындалған тәртіппен және (немесе) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2016 жылғы 31 наурыздағы №5-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуі бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандартында айқындалған (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13647 болып тіркелген) тәртіппен сараптамалық-талдау іс-шарасын жүзеге асыру кезінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарының талаптарын сақтауын тексеру түсініледі.

2-тарау. Сапа бақылауын ұйымдастыру

      6. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының басшылары құжаттарды Қағидаларда айқындалған тәртіппен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкестігі мәніне тұрақты түрде тексеру жолымен сапа бақылауын ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

      7. Сапа бақылауын құқықтық қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшенің қатысуымен сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесі жүзеге асырады.

      8. Сапа бақылауын жүргізуге сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының осы мемлекеттік аудитке және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасына қатыспаған, мемлекеттік аудитке тәуелсіз баға ұсынатын мемлекеттік аудиторлары тартылуы мүмкін.

      9. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының аудиторлық және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасын ұйымдастыруға және жүзеге асыруға жауапты мүшесі, мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің және мемлекеттік аудиторлар топтарының басшылары өз өкілеттіктері шегінде мемлекеттік аудиттің және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасының сапасын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдайды.

      10. Сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің қызметкерлері мемлекеттік аудит және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасының материалдарына талдау жасайды, сараптама жүргізеді және олардың нәтижелеріне объективті баға береді.

      11. Сапа бақылауына сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық, сараптамалық-талдау қызметінің барлық кезеңдері, сондай-ақ мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың қорытындылары (материалдары) жатқызылады.

      12. Заңның 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес сапа бақылауы сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары айқындайтын өлшемшарттар негізінде дайындық жүргізуден бастап, толық іске асырылуына дейінгі мемлекеттік аудит және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасының материалдарын тексеруді білдіреді.

      13. Сапа бақылауының қорытындылары бойынша сараптамалық қорытынды әзірленеді, ол сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының аудиторлық іс-шараны және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасын ұйымдастыру және жүзеге асыруға жауапты мүшесіне және мемлекеттік аудитті және (немесе) сараптамалық-талдау іс-шарасын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесіне беріледі.

      Сараптамалық қорытындыда сапа бақылауы өлшемшарттарының бөлінісінде ережелері бұзылған құжаттарға, нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің тармақтарына сілтеме жасала отырып, нақты фактілерді көрсету арқылы бұзушылықтар мен сәйкессіздіктердің анықталған фактілері, сондай-ақ сапа бақылауының нәтижелері бойынша тұжырымдар көрсетіледі.

      14. Мемлекеттік аудит материалдары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес келмеген жағдайда, сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының басшысы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес мемлекеттік аудиторлардың аудиторлық есептеріне, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісіне шыға отырып, олар жүргізген мемлекеттік аудиттің жекелеген бағыттарына қайта тексеру жүргізудің қажеттілігін айқындайды.

900. Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. 6-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 10.02.2017 № 1-Н/Қ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті) Қазақстан Республикасының Президентіне және Қазақстан Республикасының Парламентіне Есеп комитетінің жұмысы, сондай-ақ мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының көрсеткіштері туралы жедел ақпаратты (бұдан әрі – ақпарат) қалыптастыруына және ұсынуына, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) тиісті облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың мәслихатына және әкіміне ұсынылатын ақпаратты қалыптастыруына және ұсынуына қойылатын рәсімдік талаптарды қамтиды.

      2. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит органдарының ақпаратты қалыптастыруына және ұсынуына бірыңғай тәсілдерді және рәсімдерді белгілеу болып табылады.

      3. Осы Стандарттың күші сыртқы мемлекеттік аудит органдарының құрылымдық бөлімшелеріне және лауазымды адамдарына қолданылады.

      4. Стандарттың негізгі қағидаттарына мыналар жатады:

      1) сенімділік – ұсынылатын ақпараттың анықтығы және оларда қателердің болмауы;

      2) толықтық және ашықтық – жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының көрсетілуі, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндаудың анықтығы;

      3) салыстырмалылық – түрлі кезеңдегі және түрлі сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының (бұдан әрі – мемлекеттік аудит органдары) ақпаратын салыстыру мүмкіндігі;

      4) уақтылылық – анық ақпаратты жедел жинау, есеп пен ақпаратты белгіленген мерзімдерде дайындау және ұсыну.

2-тарау. Қазақстан Республикасының Президентіне ақпаратты дайындау және ұсыну 1-параграф. Ақпаратты қалыптастыру тәртібі және ұсыну мерзімдері

      4. Ақпаратты дайындау үшін мыналар:

      1) Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – Қаржы министрлігі), сондай-ақ бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдар ұсынатын бюджеттік мониторингтеу нәтижелері бойынша республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы талдамалық есептер;

      2) Қаржы министрлігінің ақпараттық жүйелерінің деректері;

      3) Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      4) Есеп комитетіне тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарына сәйкес тексеру комиссиялары ұсынатын мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдамау іс-шараларының қорытындылары;

      5) Есеп комитетінің 2015 жылғы 28 қарашадағы № 9-НҚ нормативтік қаулысымен және Қаржы министрінің 2015 жылғы 27 қарашадағы № 589 бұйрығымен бірлесіп бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12577 болып тіркелген) Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен өзара іс-қимыл қағидаларына сәйкес, ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің, орталық мемлекеттік органдардың, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының, орталық мемлекеттік органдар ведомстволарының ішкі аудит қызметтерінің жұмыс көрсеткіштері туралы ұсынылатын ақпарат;

      6) Есеп комитетінің интеграцияланған ақпараттық жүйесі;

      7) тиісті мемлекеттік органдардың, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің электрондық нысандағы, соның ішінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жөніндегі бірыңғай дерекқор арқылы жедел есептілігі мен ақпараты дереккөздер болып табылады.

      5. Есеп комитеті аппаратының құрылымдық бөлімшелері есепті тоқсаннан кейінгі айдың 10-күнінен кешіктірмей жоспарлауға, талдауға және есептілікке жауапты құрылымдық бөлімшеге (бұдан әрі – Бөлім) жұмыстың негізгі қорытындылары және қол жеткізілген нәтижелер туралы ақпарат ұсынады. Ұсынылатын ақпарат: сандық және сапалық көрсеткіштерді, жетекшілік ететін салалар бойынша проблемалық мәселелерді, Есеп комитетінің қызметін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды, алдағы міндеттерді, сондай-ақ өзге де ұсыныстарды қамтиды. Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің немесе Есеп комитеті Төрағасының тапсырмасы (сұрауы) бойынша Бөлім ақпарат ұсынудың өзге де мерзімдерін белгілейді.

      6. Бөлім тексеру комиссияларынан алынған ақпараттың негізінде есепті тоқсаннан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей, тексеру комиссиялары қызметінің негізгі көрсеткіштері бойынша жиынтық ақпарат қалыптастырады.

      7. Бөлім құрылымдық бөлімшелерден және тексеру комиссияларынан алынған ақпарат негізінде есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 2-күнінен кешіктірмей ақпарат жобасын қалыптастырады және келісу үшін Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне, аппарат басшысына, мүшелеріне жібереді.

      8. Ілеспе хаттың және ақпараттың жобалары жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшеге редакциялық сараптамаға (грамматиканың ережелеріне сәйкестігіне), кейіннен төрт жұмыс күні ішінде ақпараттың мемлекеттік тілге аударылуын қамтамасыз ететін мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімшеге жіберіледі.

      9. Бөлім ақпарат ұсыну мерзіміне дейін бес жұмыс күні бұрын Қазақстан Республикасы Президентінің атына ілеспе хаттың (бұдан әрі – ілеспе хат) жобасын және ақпараттың жобасын Есеп комитеті Төрағасының қарауына енгізеді.

      10. Бөлім ақпарат ұсыну мерзіміне дейін 2 жұмыс күні бұрын ілеспе хатты және ақпаратты Есеп комитетінің Төрағасына қол қоюға ұсынады.

      11. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше Есеп комитетінің Төрағасы қол қойған ілеспе хатты және ақпаратты Ақпарат ұсыну кестелерінде бекітілген мерзімдерде Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне енгізеді.

2-параграф. Ақпараттың құрылымы мен мазмұны

      12. Ақпарат тоқсан сайынғы негізде ұсынылады және Есеп комитетінің жұмысын сипаттайтын деректерді, сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының нәтижелілігі мен тиімділігінің көрсеткіштерін көрсете отырып, тексеру комиссияларының есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері туралы жинақталған қорытындыларды қамтиды және мынадай бөлімдерден тұрады:

      I. Кіріспе;

      II. Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау;

      III. Есепті кезеңдегі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері:

      1) Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      2) тексеру комиссияларының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары.

      IV. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат.

      V. Қорытынды:

      1) тұжырымдар;

      2) ұсынымдар.

      Қажет болған жағдайда, тоқсан сайынғы ақпаратқа қосымша мәліметтерді енгізуге жол беріледі.

      13. Ақпараттың құрылымы, мазмұны және көлемі осы Стандарттың 15-тармағын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңде өзекті және маңызды мәселелердің бар-жоғына және қалыптастырылатын ақпараттың ерекшелігіне қарай нақтылануы немесе ұлғайтылуы мүмкін.

      14. "Кіріспе" деген бөлімде ақпарат ұсынудың негізі мен мақсаты, сыртқы мемлекеттік аудит органдарының есепті кезеңдегі қызметінің негізгі бағыттары бойынша қысқаша мазмұны көрсетіледі.

      15. "Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау" деген бөлімде мыналар:

      1) республикалық бюджеттің түсімдері мен кірістерінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджеттің кірісіне түсетін салықтық және салықтық емес түсімдердің толықтығы;

      орындалмауына ықпал еткен себептер, соның ішінде елдің дамуының негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерін және әлемдік тауар нарығындағы жағдайды көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер;

      Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түскен салықтық түсімдер көлемдері.

      2) есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджет туралы тиісті заңның бекітілген көрсеткіштерімен салыстырғанда, ауытқу себептері;

      бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы;

      жергілікті атқарушы органдардың нысаналы трансферттер мен кредиттерді атқаруы осы Стандартқа 1-4-қосымшаларға сәйкес республикалық бюджетке түсетін түсімдер, салықтық алымдар және себептерін көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған міндетті төлемдер туралы, республикалық бюджет шығыстарының атқарылуы және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің республикалық бюджет қаражатын пайдалануы туралы талдамалық ақпаратты қамтиды.

      16. "Есепті кезеңдегі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері" деген бөлімде мыналар көрсетіледі:

      1) Есеп комитеті бойынша:

      осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес алдыңғы жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғанда Есеп комитетінің есепті кезеңдегі қызметінің түйінді көрсеткіштері;

      мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары, соның ішінде:

      есепті кезеңде жүргізілген мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының саны, тексерілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің саны;

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      республикалық бюджет қаражатының жұмсалуы және республикалық бюджетке түсетін түсімдер кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      әрбір іс-шара бөлінісінде есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі қорытындылары;

      орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының, мемлекеттік және үкіметтік бағдарламалардың (болған жағдайда) іске асырылуын, соның ішінде орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық мақсаттарға, міндеттерге, индикаторларға және көрсеткіштерге қол жеткізу тиімділігін, сондай-ақ бағдарламалық және стратегиялық құжаттарды іске асыру кезінде рәсімдердің сақталуын бағалау нәтижелері;

      мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданған шаралар, соның ішінде:

      есепті кезеңде қалпына келтіруге жататын және қалпына келтірілген сомалар;

      сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде анықталған құқық бұзушылықтар бойынша құқық қорғау органдарына жіберілген мемлекеттік аудит материалдарының саны, жауаптылыққа (әкімшілік, тәртіптік, қылмыстық) тартылған лауазымды адамдардың саны туралы ақпаратты көрсете отырып, мемлекеттік аудиттің нәтижелері;

      Есеп комитеті ұсынымдарының және нұсқамаларының (тапсырмаларының) орындалуы;

      2) тексеру комиссиялары бойынша:

      тексеру комиссияларының есепті кезеңдегі және алдыңғы жылдың ұқсас кезеңіндегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары мыналар:

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      жүргізілген мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      қамтылған мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің саны;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      есепті кезеңде қалпына келтіруге (өтеуге) жататын және қалпына келтірілген (өтелген) сомалар;

      сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде анықталған құқық бұзушылықтар бойынша құқық қорғау органдарына жіберілген мемлекеттік аудит материалдарының саны, жауаптылыққа (әкімшілік, тәртіптік, қылмыстық) тартылған лауазымды адамдардың саны туралы ақпаратты көрсете отырып, мемлекеттік аудиттің нәтижелері бойынша қабылданған шаралар;

      мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары бойынша қабылданған ұсынымдар мен нұсқамалардың (тапсырмалардың) орындалуы;

      бір мемлекеттік аудиторға шаққанда тексеру комиссиялары қызметі тиімділігінің көрсеткіштері көрсетіле отырып, осы Стандартқа 6-10-қосымшаларға сәйкес мемлекетік аудитпен қамтылған объектілер саны және қаражат көлемі, тексеру комиссиялары анықтаған бұзушылықтар көлемі, аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша қалпына келтірілген және қалпына келтіруге жататын сомалардың көлемі, аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары бойынша ұсынымдар (ұсыныстар) мен тапсырмалардың орындалуы туралы ақпаратты қамтиды.

      17. Жылдың қорытындысы бойынша Есеп комитеті өзінің жұмысы туралы ақпаратпен қатар, Президентке мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының көрсеткіштері туралы ақпарат ұсынады.

      Мемлекеттік аудит органдары жұмысының көрсеткіштері туралы жыл сайынғы ақпарат тексеру комиссияларының мәліметтерінен және ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның есебінен, соның ішінде ішкі аудит қызметтерінің жұмысы туралы есептен тұрады.

      18. "Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат" деген бөлімде:

      әдіснамалық және құқықтық қызметтің (мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласында әзірленген әдіснамалық құжаттар және нормативтік құқықтық актілер бойынша);

      халықаралық ынтымақтастық саласындағы қызметтің;

      Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының;

      Есеп комитетінің, басқа да мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың қорытындылары туралы ақпарат көрсетіледі.

      19. "Қорытынды" деген бөлімде есепті кезеңде сыртқы мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделген және республикалық бюджетті атқарудың, стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды іске асырудың тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін нығайтуға бағытталған Есеп комитетінің тұжырымдары мен ұсынымдары көрсетіледі.

3-параграф. Ұсыну нысаны

      20. Ақпарат мыналардан:

      1) титулдық парақтан;

      2) мазмұнынан;

      3) негізгі мәтіннен тұрады.

      Қажет болған жағдайда, ақпаратқа қосымша мәліметтер қоса беріледі.

      Ақпараттардың жалпы көлемі жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының санына, сондай-ақ талдаудың күрделілігі мен мазмұндылығына сүйене отырып айқындалады.

      21. Титулдық парақта ақпараттың атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      22. Ақпаратта тек нәтижелері бойынша Есеп комитетінің қаулылары қабылданған, аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат ғана көрсетіледі.

      23. Ақпаратта барлық сомалар алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен миллион немесе миллиард теңгеде көрсетіледі.

      24. Ақпарат мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      25. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып ұсынылады.

      27. Есеп комитеті Төрағасының шешімі бойынша ақпараттың құрылымына және мазмұнына өзгерістер енгізілуі мүмкін.

3-тарау. Қазақстан Республикасының Парламентіне Есеп комитетінің жұмысы туралы ақпаратты дайындау және ұсыну 1-параграф. Ақпаратты қалыптастыру тәртібі және ұсыну мерзімдері

      28. Есеп комитеті мемлекеттік аудитінің және сараптамалық-талдау қызметінің қорытындылары ақпаратты қалыптастыру үшін дереккөздер болып табылады.

      29. Бөлім Есеп комитеті мемлекеттік аудитінің және сараптамалық-талдау қызметі қорытындыларының негізінде есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 10-күнінен кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Парламентіне (бұдан әрі – Парламент) ақпараттың жобасын қалыптастырады және келісу үшін Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне, аппарат басшысына, мүшелеріне жібереді.

      30. Ілеспе хаттың және ақпараттың жобалары жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшеге редакциялық сараптамаға (грамматиканың ережелеріне сәйкестігіне), кейіннен төрт жұмыс күні ішінде ақпараттың мемлекеттік тілге аударылуын қамтамасыз ететін мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімшеге жіберіледі.

      31. Бөлім есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 20-күніне дейінгі мерзімде ілеспе хатпен бірге ақпараттың жобасын Есеп комитеті Төрағасының қарауына енгізеді.

      32. Бөлім ілеспе хатты және ақпаратты есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 24-күнінен кешіктірмей Есеп комитетінің Төрағасына қол қоюға ұсынады.

      33. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше Есеп комитетінің Төрағасы қол қойған ілеспе хат пен ақпаратты есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 25-күнінен кешіктірмей Парламент Мәжілісіне және Сенатына енгізеді.

2-параграф. Ақпараттың құрылымы мен мазмұны

      34. Парламентке ақпарат тоқсан сайынғы негізде ұсынылады және нәтижелілік пен тиімділік көрсеткіштері көрсетіле отырып, Есеп комитетінің есепті кезеңдегі жұмысын сипаттайтын деректерді қамтиды және мынадай бөлімдерден тұрады:

      I. Кіріспе;

      II. Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау;

      ІІІ. Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері;

      ІV. Қорытынды.

      35. "Кіріспе" деген бөлімде ақпарат ұсынудың негізі мен мақсаты, Есеп комитетінің есепті кезеңдегі қызметінің негізгі бағыттары бойынша қысқаша мазмұны көрсетіледі.

      35-1. "Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау" деген бөлімде мыналар:

      1) республикалық бюджеттің түсімдері мен кірістерінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджеттің кірісіне түсетін салықтық және салықтық емес түсімдердің толықтығы;

      орындалмауына ықпал еткен себептер, соның ішінде елдің дамуының негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерін және әлемдік тауар нарығындағы жағдайды көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер;

      Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түскен салықтық түсімдер көлемдері;

      2) есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджет туралы тиісті заңның бекітілген көрсеткіштерімен салыстырғанда, ауытқу себептері;

      бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы;

      жергілікті атқарушы органдардың нысаналы трансферттер мен кредиттерді атқаруы республикалық бюджетке түсетін түсімдер, салықтық алымдар және себептерін көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған міндетті төлемдер туралы, республикалық бюджет шығыстарының атқарылуы және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің республикалық бюджет қаражатын пайдалануы туралы талдамалық ақпарат қамтылады.

      36. "Есеп комитетінің есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит, сараптамалық-талдау іс-шараларының және қызметінің негізгі нәтижелері" деген бөлімде:

      1) осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес, алдыңғы жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда Есеп комитетінің есепті кезеңдегі қызметінің түйінді көрсеткіштері бойынша;

      2) мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары бойынша, соның ішінде:

      есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының саны, тексерілген мемлекеттік аудит объектілерінің саны;

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      республикалық бюджет қаражатының жұмсалуы кезіндегі және республикалық бюджетке түсетін түсімдердің атқарылуы кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының бөлінісінде есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі қорытындылары;

      сыртқы мемлекеттік аудит органдарының қызметін жетілдіру бойынша қабылданған шаралар туралы ақпарат;

      Есеп комитеті ұсынымдарының және нұсқамаларының орындалуы туралы ақпарат көрсетіледі.

      38. "Қорытынды" деген бөлімде есепті кезеңде мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделген, республикалық бюджетті атқарудың, стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды іске асырудың тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін нығайтуға бағытталған Есеп комитетінің тұжырымдары мен ұсынымдары көрсетіледі.

3-параграф. Ақпарат ұсыну нысаны

      39. Ақпарат мыналардан:

      1) титулдық парақтан;

      2) мазмұнынан;

      3) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың негізгі қорытындыларынан тұрады.

      Қажет болған жағдайда, ақпаратқа қосымша мәліметтер қоса беріледі.

      Ақпараттардың жалпы көлемі жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының санына, сондай-ақ талдаудың күрделілігі мен мазмұндылығына сүйене отырып айқындалады.

      40. Титулдық парақта ақпараттың атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      41. Ақпаратта тек нәтижелері бойынша Есеп комитетінің қаулылары қабылданған, аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы мәлімет ғана көрсетіледі.

      42. Ақпаратта барлық сомалар алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен миллион немесе миллиард теңгеде көрсетіледі.

      43. Ақпарат мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      44. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып ұсынылады.

4-тарау. Облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, облыстық маңызы бар қалалардың мәслихатына және әкіміне ақпаратты дайындау және ұсыну 1-параграф. Ақпаратты қалыптастыру тәртібі және ұсыну мерзімдері

      45. Ақпаратты дайындау үшін мыналар:

      1) Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдар ұсынатын бюджеттік мониторингтеу нәтижелері бойынша жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы талдамалық есептер;

      2) мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің деректері;

      3) тексеру комиссияларының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      4) тексеру комиссиясының ақпараттық жүйесі;

      5) тиісті мемлекеттік органдардың, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің электрондық нысандағы, соның ішінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жөніндегі бірыңғай дерекқор арқылы жедел есептілігі мен ақпараты дереккөздер болып табылады.

      46. Тексеру комиссиясы аппаратының құрылымдық бөлімшелері есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімшеге есепті тоқсаннан кейінгі айдың 10-күнінен кешіктірмей жұмысының негізгі қорытындылары және қол жеткізген нәтижелері туралы ақпаратты (бұдан әрі – ақпарат) ұсынады. Ұсынылатын ақпарат: сандық және сапалық көрсеткіштерді, жетекшілік ететін салалар бойынша проблемалық мәселелерді, тексеру комиссиясының қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстарды, алдағы міндеттерді, сондай-ақ өзге де ұсыныстарды қамтиды. Тексеру комиссиясы Төрағасының тапсырмасы бойынша есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімше ақпарат ұсынудың басқа да мерзімдерін белгілейді.

      48. Есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімше ақпарат ұсыну мерзіміне дейін бес жұмыс күні бұрын тексеру комиссиясының Төрағасына немесе мүшесіне қарауға облыстың, астананың, республикалық маңызы бар қаланың мәслихаты хатшылығының және әкімінің атына ілеспе хаттың (бұдан әрі – ілеспе хат) жобасын және ақпараттың жобасын енгізеді.

      49. Есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімше ақпарат ұсыну мерзіміне дейін 2 жұмыс күні бұрын ілеспе хатты және ақпаратты тексеру комиссиясының Төрағасына немесе мүшесіне қол қоюға ұсынады.

      50. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше тексеру комиссиясының Төрағасы немесе мүшесі қол қойған ілеспе хатты және ақпаратты тексеру комиссиясы Төрағасының шешімі бойынша тиісті мәслихатқа және әкімге есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 20-күнінен кешіктірмей енгізеді.

      Тексеру комиссиясы Төрағасының шешімі бойынша ағымдағы бағалау нәтижелері облыстық маңызы бар қалалардың және аудандардың мәслихаттары мен әкіміне ұсынылады.

2-параграф. Ақпараттың құрылымы мен мазмұны

      51. Ақпарат тоқсан сайынғы негізде ұсынылады және нәтижелілік, тиімділік көрсеткіштерін көрсете отырып, тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі жұмысын сипаттайтын деректерді қамтиды және мынадай бөлімдерден тұрады:

      I. Кіріспе;

      II. Есепті кезеңдегі тиісті бюджеттің атқарылуын талдау;

      III. Есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері;

      IV. Тексеру комиссиясының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат.

      V. Қорытынды:

      1) тұжырымдар;

      2) ұсынымдар.

      Қажет болған жағдайда, тоқсан сайынғы ақпаратқа қосымша мәліметтерді енгізуге жол беріледі.

      52. Ақпараттың құрылымы, мазмұны және көлемі осы Стандарттың 54-тармағын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңде өзекті және маңызды мәселелердің бар-жоғына және қалыптастырылатын ақпараттың ерекшелігіне қарай нақтылануы немесе ұлғайтылуы мүмкін.

      53. "Кіріспе" деген бөлімде ақпарат ұсынудың негізі мен мақсаты, тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі қызметінің негізгі бағыттары бойынша қысқаша мазмұны көрсетіледі.

      54. "Есепті кезеңдегі тиісті бюджеттің атқарылуын талдау" деген бөлімде мыналар:

      1) бюджеттің түсімдері мен кірістерінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      бюджеттің кірісіне түсетін салықтық, салықтық емес және басқа да түсімдердің толықтығы;

      орындалмауына ықпал еткен себептерді, соның ішінде өңірдің дамуының негізгі көрсеткіштерін көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер;

      2) есепті кезеңдегі бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      бюджеттің тиісті деңгейі туралы мәслихат шешімінің бекітілген көрсеткіштерімен салыстырғанда, ауытқу себептері;

      бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы;

      жергілікті атқарушы органдардың нысаналы трансферттер мен кредиттерді атқаруы осы Стандартқа 2-4, 11-қосымшаларға сәйкес бюджет түсімдері, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтық алымдар және міндетті төлемдер, бюджет шығыстарының атқарылуы және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджет қаражатын пайдалануы туралы ақпарат қамтылады.

      55. "Есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері" деген бөлімде мыналар:

      1) осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес алдыңғы жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғанда тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі қызметінің түйінді көрсеткіштері;

      2) мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары, соның ішінде:

      есепті кезеңде жүргізілген мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының саны, тексерілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің саны;

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      тиісті бюджет қаражатының жұмсалуы және бюджетке түсетін түсімдер кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      әрбір іс-шара бөлінісінде есепті тоқсандағы мемлекетік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі қорытындылары;

      бағдарламалық құжаттардың іске асырылуын бағалау нәтижелері (болған кезде);

      мемлекеттік аудиттің нәтижелері бойынша қабылданған шаралар, соның ішінде:

      мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілері лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтамауының анықталған фактілері бойынша нұсқамаларды жіберу;

      есепті кезеңде қалпына келтіруге (өтеуге) жататын және қалпына келтірілген (өтелген) сомалар;

      сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде анықталған құқық бұзушылықтар бойынша құқық қорғау органдарына жіберілген мемлекеттік аудит материалдарының саны, жауаптылыққа (әкімшілік, тәртіптік, қылмыстық) тартылған лауазымды адамдардың саны туралы ақпаратты көрсете отырып, мемлекеттік аудиттің нәтижелері;

      тексеру комиссиясы ұсынымдары мен нұсқамаларының (тапсырмаларының) орындалуы көрсетіледі.

      "Есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері" деген бөлім 15 баспа параққа дейін болады (қосымшаларын есептемегенде).

      56. "Тексеру комиссиясының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат" деген бөлімде:

      талдамалық қызметтің (дайындалған талдамалық баяндамалар бойынша);

      әдіснамалық және құқықтық қызметтің (мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласында әзірленген әдіснамалық құжаттар және нормативтік құқықтық актілер бойынша);

      бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыстың;

      тексеру комиссиясының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының;

      тексеру комиссиясы қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың қорытындылары туралы ақпарат көрсетіледі.

      57. "Қорытынды" деген бөлімде тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделген және жергілікті бюджетті атқарудың, бағдарламалық құжаттарды іске асырудың тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін нығайтуға бағытталған тұжырымдары мен ұсынымдары көрсетіледі.

      "Қорытынды" деген бөлім 3 баспа парақтан аспайды (қосымшаларын есептемегенде).

3-параграф. Ұсыну нысаны

      58. Ақпарат мыналардан:

      1) титулдық парақтан;

      2) мазмұнынан;

      3) негізгі мәтіннен тұрады.

      Қажет болған жағдайда, ақпаратқа қосымша мәліметтер қоса беріледі.

      Ақпараттардың жалпы көлемі жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының санына, сондай-ақ талдаудың күрделілігі мен мазмұндылығына сүйене отырып айқындалады.

      59. Титулдық парақта ақпараттың атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      60. Ақпаратта тек нәтижелері бойынша қаулылары қабылданған, аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы мәлімет ғана көрсетіледі.

      61. Ақпаратта барлық сомалар алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен мың немесе миллион теңгеде көрсетіледі.

      62. Ақпараттың мәтіндік форматы мынадай талаптарға сәйкес ресімделеді:

      қаріп – Times New Roman, қажет болған жағдайда Arial қарпі пайдаланылуы мүмкін;

      қаріптің мөлшері – 14, қажет болған жағдайда 16-қаріп, кестелік материалдарда – 12-қаріп, қажет болған жағдайда 8-ші және 10-қаріп пайдаланылуы мүмкін;

      жоларалық интервал – 1,5, қажет болған жағдайда 1,0 пайдаланылуы мүмкін;

      беттің жиектері: сол жағы, жоғарғы және төменгі жағы – 2,5 см., оң жағы – 1,5 см.;

      абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      сөздер тасымалданбайды;

      беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді.

      Ақпарат мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      63. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып ұсынылады.

      64. Ақпаратқа ілеспе хат мемлекеттік және орыс тілдерінде дайындалады.

      65. Тексеру комиссиясы Төрағасының шешімі бойынша ақпараттың құрылымына және мазмұнына өзгерістер енгізілуі мүмкін.

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
республикалық бюджетке түскен түсімдер туралы ақпарат

      млрд. теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      мың теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы) __________ бюджет шығыстарының атқарылуы

      Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      мың теңге

Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің _____ жылғы ____ тоқсанда
(жартыжылдықта, 9 айда, жылы)______________ бюджет қаражатын пайдалануы
туралы ақпарат

      Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      мың теңге

_____ жылғы ____ тоқсандағы (жартыжылдықтағы, 9 айдағы, жылғы)
қызметтің түйінді көрсеткіштері

Тексеру комиссияларының
_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
мемлекеттік аудитпен қамтыған объектілер саны және
қаражат көлемі

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
тексеру комиссиялары анықтаған Қазақстан Республикасы заңнамасы
нормалары, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері
актілері бұзушылықтарының көлемі

      млн.теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
тексеру комиссиялары анықтаған қаржылық бұзушылықтардың көлемі

      млн. теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша қалпына келтірілген
(өтелген) және қалпына келтіруге (өтеуге) жататын сомалар
көлемі

      млн. теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындысы
бойынша ұсынымдардың (ұсыныстардың) және тапсырмалардың
орындалуы

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы) облыстық бюджетке,
республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне, аудан (облыстық маңызы
бар қала) бюджетіне түскен түсімдер туралы ақпарат

      Ескерту. 11-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

901. Республикалық бюджеттің атқарылуын кейіннен бағалауды жүзеге асыру
бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік
стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Республикалық бюджеттің атқарылуын кейіннен бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) Қазақстан Республикасының Парламентіне республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің жыл сайынғы есебіне (Қазақстан Республикасы Үкіметінің тиісті есебіне қорытынды) (бұдан әрі –жылдық есеп) қойылатын бірыңғай тәсілдерді қамтамасыз етудің рәсімдік талаптарын қамтиды.

      2. Осы Стандарттың күші Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне және мүшелеріне қолданылады.

      3. Стандарттың негізгі қағидаттарына мыналар жатады:

      1) сенімділік – Қазақстан Республикасының Парламентіне (бұдан әрі – Парламент) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті) ұсынатын жылдық есебінің анықтығы және онда қателердің болмауы;

      2) толықтық және ашықтық – жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының көрсетілуі, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндаудың анықтығы;

      3) уақтылық – анық ақпаратты жедел жинау, есеп пен ақпаратты белгіленген мерзімдерде дайындау және ұсыну;

      4) салыстырмалылық – түрлі кезеңдегі есептік ақпаратты салыстыру мүмкіндігі;

      5) жариялылық – құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның қамтамасыз етілуін ескере отырып, Парламентке жылдық есептің міндетті түрде жариялануы.

2. Қазақстан Республикасының Парламентіне жылдық есепті дайындау және ұсыну
1-параграф. Жылдық есепті қалыптастыру және ұсыну тәртібі.

      4. Жылдық есепті қалыптастыру үшін Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексінің 125-бабының 2-тармағына, 127-бабының 1 және 4-тармақтарына сәйкес есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің (бұдан әрі – Үкімет) жылдық есебі және Үкімет пен бюджетті атқару жөніндегі орталық мемлекеттік орган Есеп комитетіне ұсынатын республикалық бюджеттің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы есептері, сондай-ақ Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері, Есеп комитетінің интеграцияланған ақпараттық жүйесі, Қаржы министрлігінің ақпараттық жүйелерінің деректері, республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептері, Есеп комитетінің сұрауы бойынша ұсынылған жергілікті атқарушы органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің ақпараты, әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары туралы статистикалық деректер, елдің есепті кезеңдегі ақша-кредит саясатының, төлем балансының және сыртқы борышының көрсеткіштері және құқық қорғау органдарының деректері негіз болып табылады.

      5. Жылдық есепті дайындау бойынша жұмыстарды үйлестіру Есеп комитетінің Төрағасы бекіткен Есеп комитеті мүшелерінің арасындағы міндеттерді бөлуге сәйкес Есеп комитетінің мүшесіне жүктеледі.

      6. Жылдық есепті қалыптастыруды жоспарлау, талдау және есептілікке жауапты құрылымдық бөлімше (бұдан әрі – Бөлім) жүзеге асырады.

      Есеп комитетінің мүшелері мен құрылымдық бөлімшелер жетекшілік ететін бағыттары бойынша жылдық есептің бөлімдерін (бөлімшелерін) әзірлеуге қатысады.

      7. Мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімше аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша қорытындылардың негізінде есепте көрсетілген тарихи мәліметтердің анықтығын және өзектілігін қамтамасыз етеді.

      8. Мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімше мемлекеттік тілдегі жылдық есептің уақтылылығын және сапасын қамтамасыз етеді.

      9. Бөлім есепті кезең ішінде мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының аяқталуына қарай республикалық бюджеттің атқарылуына және мемлекет активтерінің пайдаланылуына бағалау жүргізу үшін Есеп комитетінің, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері бойынша талдамалық ақпарат қалыптастырады.

      Есеп комитеті, қажет болған жағдайда, тексеру комиссияларынан және ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органнан мемлекеттік аудиттің тиісті материалдарын сұратады.

      10. Жылдық есепті қалыптастыру үшін көрсеткіштердің нысандары мен тізбелері тиісті қаржы жылындағы есептің ерекшелігіне қарай жыл сайын жасалады.

      11. Бөлім Есеп комитетінің мүшелеріне және жылдық есепті қалыптастыруға қатысатын құрылымдық бөлімшелерге есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Үкіметтің есебін:

      Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 сәуірінде ұсынған;

      Үкіметтің есепті кезеңнен кейінгі жылдың 20 сәуірінде ұсынған есебін жібереді.

      12. Бөлім Есеп комитетінің мүшелерімен және жылдық есепті қалыптастыруға қатысатын құрылымдық бөлімшелермен бірге есепті кезеңнен кейінгі жылдың 25 сәуіріне дейін жылдық есептің жобасын қалыптастырады және оны Есеп комитетінің Төрағасына қарауға және бір мезгілде мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімшеге жібереді.

      13. Жылдық есепті дайындауға және ұсынуға жауапты Есеп комитетінің мүшесі Бөліммен бірлесіп, есепті кезеңнен кейінгі жылдың 5 мамырынан кешіктірмей, жылдық есептің және оны мақұлдау туралы Есеп комитеті қаулысының жобаларын Есеп комитетінің отырысына енгізеді.

      14. Бөлім есепті кезеңнен кейінгі жылдың 14 мамырынан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Парламентіне ілеспе хат дайындайды және оны Есеп комитетінің Төрағасына қол қоюға ұсынады.

      15. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше есепті жылдан кейінгі жылдың 15 мамырынан кешіктірмей, Есеп комитетінің қаулысымен бекітілген жылдық есепті Қазақстан Республикасының Парламентіне, сондай-ақ ақпарат үшін Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне және Үкіметке жібереді.

      16. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпаратты жауапты орындаушылар қалыптастырады және Есеп комитетінің мемлекеттік құпияларды қорғау жөніндегі жұмысын ұйымдастыруға жауапты Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшесі Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптарын сақтай отырып жібереді.

      17. Жылдық есеп Қазақстан Республикасы Парламенті палаталарының бірлескен отырысында бекітілгеннен кейін Бөлім жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшемен келісім бойынша он жұмыс күні ішінде жылдық есептің негізгі ережелерін бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялау және Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастыру үшін жібереді.

2-параграф. Жылдық есептің құрылымы мен мазмұны

      18. Қазақстан Республикасының Парламентіне жылдық есеп өзінің мазмұны бойынша Үкіметтің есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебіне қорытынды болып табылады және осы Стандартқа қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебіне қорытынды болып табылатын Есеп комитеті есебінің үлгілік құрылымы бойынша әзірленеді.

      19. "Республикалық бюджеттің атқарылуының макроэкономикалық жағдайлары" бөлімі мыналарды:

      1) республикалық бюджетті қалыптастыру үшін негіз болып табылатын Елдің әлеуметтік-экономикалық даму болжамының негізгі параметрлерінің орындалуына;

      2) ағымдағы ахуалға және әлеуметтік-экономикалық дамудың анықталған проблемаларының бюджет параметрлеріне әсерін бағалауға жасалған талдауды қамтиды.

      20. "Республикалық бюджеттің атқарылуын бағалау" бөлімі мыналарды:

      1) бюджетке жүргізілген түзетулер санын көрсете отырып, тиісті үш жылдық кезеңге және есепті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның орындалуын, Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасына, Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің стратегиялық және бағдарламалық құжаттарына, әлеуметтік-экономикалық саясаттың негізгі бағыттарына сәйкестігін бағалауды;

      2) республикалық бюджетке түсетін кірістер түсімінің болжамында көзделген көрсеткіштердің орындалуын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңнің алдындағы жылмен салыстырғанда түсімдер сыныптамасы бойынша республикалық бюджеттің кірістерін қоса алғандағы республикалық бюджеттің негізгі параметрлерінің атқарылуы туралы ақпаратты;

      3) бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бөлінісінде бюджет қаражатының пайдаланылмау және республикалық бюджет қаражаты қалдықтарының қалыптасу себептерін көрсете отырып, негізгі функционалдық топтар бойынша бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын бағалауды;

      4) кредиторлық және дебиторлық берешектердің жай-күйін, бюджеттік кредиттердің пайдаланылуын талдауды, қаржы активтерін сатып алуға жұмсалған шығыстарды бағалауды;

      5) бюджет тапшылығы және оны қаржыландыру көздері туралы ақпаратты;

      6) кедендік және салықтық әкімшілендірудің және жалпы алғанда, салық-бюджет саясатының тиімділігі туралы тұжырымдарды қамтиды.

      21. "Орталық және жергілікті атқарушы органдардың, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің республикалық бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау" деген бөлімде:

      1) орталық мемлекеттік органдардың республикалық бюджет қаражатын пайдалануының және олардың қызметінің (әрбір мемлекеттік органның бөлінісінде) тиімділігін бағалау, соның ішінде:

      бюджет қаражатын пайдалану кезінде мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары анықтаған бұзушылықтарды талдау;

      орталық мемлекеттік органдардың бюджеттік бағдарламасында, Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында көзделген тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу тиімділігін бағалау;

      орталық мемлекеттік органдардың есепті қаржы жылындағы республикалық бюджетті атқаруын бағалау;

      аудиторлық және сараптамалық-талдау қызметінің нәтижелері бойынша анықталған Үкіметтің республикалық бюджеттің атқарылуы мен бюджеттік бағдарламалардың нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу жөніндегі есеп деректеріндегі алшақтықтар (болған жағдайда);

      2) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің республикалық бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалануының тиімділігін бағалау, соның ішінде:

      республикалық бюджет қаражатын пайдалану және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару кезінде мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды талдау;

      қаржы-шаруашылық қызметті және квазимемлекеттік сектор субъектілерінен түскен түсімдерді талдау;

      3) өңірлерде республикалық бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау, соның ішінде:

      өңірлердің дамуын талдау (бюджеттік қамтамасыз етілу, бөлінетін трансферттердің тиімділігі)

      өңірлер бөлінісінде мемлекеттік аудит пен сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды талдау көрсетіледі.

      22. "Тұжырымдар мен ұсынымдар" бөлімі республикалық бюджет қаражатын пайдалану кезінде анықталған проблемалар сипатталған және жүйелендірілген, соның ішінде мыналарға:

      есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептің Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына (республикалық бюджеттің ақша және материалдық қаражатын басқарудың заңдылығы, дұрыстығы, тиімділігі мен үнемділігі туралы) сәйкестігіне;

      жасалған операциялар бойынша жылдық есепте көрсетілген ақпараттың анықтығы мен толықтығына және бұзушылықтардың бар-жоғына;

      республикалық бюджеттің атқарылу, Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының іске асырылу тиімділігін арттыруға;

      қаржы тәртібін нығайту жөніндегі шараларға;

      23. Жылдық есепке қосымшаларға, қажет болған жағдайда Есеп комитетінің, тексеру комиссияларының және ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның қызметінің негізгі қорытындылары енгізіледі.

      республикалық бюджет қаражатын ұтымды және тиімді пайдалануға бағытталған, мемлекеттік секторда қаржылық қызметтің басқарылуын жетілдіру тетіктеріне қатысты тұжырымдарды қамтиды.

      24. Жылдық есептің құрылымы, мазмұны және көлемі есепті кезеңде өзекті және маңызды мәселелердің бар-жоғына, есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне, сондай-ақ қалыптастырылатын ақпараттың ерекшелігіне қарай нақтыланады немесе ұлғайтылады.

3-параграф. Жылдық есепті ұсыну нысаны

      25. Жылдық есеп мыналардан:

      титулдық парақтан;

      мазмұнынан;

      негізгі мәтіннен;

      қосымшалардан тұрады.

      26. Титулдық парақта жылдық есептің атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      27. Жылдық есепте барлық сомалар миллиард немесе миллион теңгеде көрсетіледі.

      28. Жылдық есебінің мәтіндік форматы мынадай талаптарға сәйкес ресімделеді:

      қаріп – Times New Roman;

      қаріптің мөлшері – 14, кестелік материалдарда – 8-12.

      29. Жылдық есеп мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

4-параграф. Қазақстан Республикасының Парламентінде жылдық есепті талқылау тәртібі

      30. Жылдық есепті Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде және Сенатында таныстыруды Есеп комитетінің Төрағасы жүзеге асырады.

      31. Жылдық есепті дайындауға және ұсынуға жауапты Есеп комитетінің мүшесі Есеп комитетінің аппаратымен бірлесіп, Есеп комитеті Төрағасының Парламентте сөйлейтін сөзінің тиісті жобаларын, оның таныстырылымы үшін қажетті слайдтар мен басқа да материалдарды қалыптастырады.

      32. Бюджет кодексінің 128-бабының 2-тармағына сәйкес республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті талқылау кезінде Парламент Есеп комитеті Төрағасының баяндамасын Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі мен Сенатында, сондай-ақ Парламенттің қос палатасының бірлескен отырысында тыңдайды.

      33. Жылдық есепті бейінді комитеттерде қарау кезінде Қазақстан Республикасы Парламенті палаталарының жұмыс топтары отырыстарының кестесіне сәйкес, олардың жұмысына мемлекеттік аудит учаскелерінің бөлінуі негізінде Есеп комитетінің мүшелері қатысады.

      34. Жылдық есепке депутаттық сауалдар туындаған жағдайда, Есеп комитетінің мүшелері мемлекеттік аудит учаскелерінің бөлінуіне сәйкес тиісті ақпарат беруді қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің ___ жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы
туралы есебіне қорытынды болып табылатын
Есеп комитеті есебінің үлгілік құрылымы

      КІРІСПЕ

      I БӨЛІМ. РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТТІҢ АТҚАРЫЛУЫНЫҢ МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРЫ

      ІI БӨЛІМ. РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТТІҢ АТҚАРЫЛУЫН БАҒАЛАУ

      2.1. Есепті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның орындалуын бағалау

      2.2. Республикалық бюджеттің негізгі параметрлерінің атқарылуын бағалау

      IІI БӨЛІМ. ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ ЖЕРГІЛІКТІ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ, КВАЗИМЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТ ҚАРАЖАТЫН ПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

      3.1. Орталық мемлекеттік органдардың республикалық бюджет қаражатын пайдалануының және қызметінің тиімділігін бағалау

      3.2. Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің республикалық бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалану тиімділігін бағалау

      3.3. Өңірлерде (облыстарда) республикалық бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау

      IV БӨЛІМ. ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІК

      4.1. Тұжырымдар

      4.2. Ұсынымдар

      ЕСЕПКЕ ҚОСЫМШАЛАР

902. Мәслихаттарға облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың
тексеру комиссияларының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті ұсынуы
бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік
стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Мәслихаттарға облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың мәслихаттарына (бұдан әрі – мәслихат) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) есепті қаржы жылындағы жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті (бұдан әрі – Есеп) қалыптастыруы мен ұсынуына қойылатын рәсімдік талаптарды қамтиды.

      2. Стандарттың негізгі міндеті тексеру комиссиясының өзінің мазмұны бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының тиісті есебіне қорытынды болып табылатын есепті (бұдан әрі – жергілікті атқарушы органның жылдық есебі) жергілікті атқарушы органның жылдық есебіндегі қаржылық жағдай, қаржылық операциялар, мемлекеттік органдар қызметінің нәтижелері, мемлекет активтерін басқару туралы деректердің анықтығы мен толықтығы мәніне жасауын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін қамтамасыз етуі болып табылады.

      3. Есепті қалыптастыру үшін Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексінің 125-бабының 3 және 4-тармақтарына, 129 бабының 4-тармағының 1) тармақшасына және 131-бабына сәйкес тиісті жергілікті атқарушы органның және бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органның тексеру комиссиясына ұсынатын есепті қаржы жылындағы жергілікті атқарушы органның жылдық есебі және жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы есептері, сондай-ақ тексеру комиссияларының аудиторлық іс-шараларының нәтижелері, жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептері, тексеру комиссиясының сұратуы бойынша ұсынылған жергілікті атқарушы органның және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің ақпараты, тиісті қаржы жылы үшін тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікті (бұдан әрі – өңір) дамытудың қорытындысы туралы статистикалық деректер және құқық қорғау органдарының деректері негіз болып табылады.

      4. Есепте ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның есепті қаржы жылында жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелері туралы ақпарат, ол ұсынылған жағдайда, пайдаланылады.

      5. Осы Стандарттың күші тексеру комиссиясының лауазымды адамдарына және жауапты құрылымдық бөлімшелеріне қолданылады.

2-тарау. Есептің құрылымы мен мазмұны

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      6. Есеп осы Стандартқа қосымшаға сәйкес нысан бойынша есепті жыл үшін тексеру комиссиясының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есебінің (жергілікті атқарушы органның есебіне қорытынды) үлгілік құрылымы бойынша жасалады.

      7. Есеп мынадай негізгі қағидаттардан қалыптастырылады:

      1) сенімділік – жасалған операциялар туралы мәслихатқа ұсынылатын Есептің анықтығы және оларды жергілікті атқарушы органның жылдық есебінде көрсету кезінде қателердің болмауы;

      2) толықтық – есепті кезеңге Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында көзделген барлық талап етілген ақпараттың көрсетілуі;

      3) сәйкестік – Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасы ережелерінің сақталуы;

      4) уақтылық – анық ақпаратты жинаудың, Есепті белгіленген мерзімде дайындау мен ұсынудың жеделдігі.

      8. Есеп жергілікті бюджеттің атқарылуы, есепке алу мен есептіліктің анықтығы, бюджет қаражатын, мемлекет пен квазимемлекеттік сектор активтерін басқарудың және пайдаланудың тиімділігі туралы ақпаратты қамтиды.

      9. Есепте:

      1) жергілікті бюджеттің негізгі параметрлерінің орындалуын, соның ішінде:

      жергілікті бюджеттің атқарылуының макроэкономикалық жағдайларын;

      жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің болжамында көзделген көрсеткіштердің орындалуын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңнің алдындағы жылмен салыстырғанда түсімдер сыныптамасы бойынша жергілікті бюджет кірістерін;

      мәслихаттың есепті қаржы жылына арналған жергілікті бюджет туралы шешіміне сәйкес құрылымы және оның функционалдық сыныптамасы бойынша жергілікті бюджеттің шығыстарын, соның ішінде:

      жергілікті бюджет қаражатының, соның ішінде нысаналы трансферттер мен кредиттердің, байланысты гранттардың, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздардың, концессиялық жобалардың бюджеттен қоса қаржыландырудың, сондай-ақ кепілгерліктер мен мемлекет активтерінің пайдаланылуын;

      квазимемлекеттік сектор субъектілерінің бюджеттік бағдарламаларда көзделген мақсаттар үшін өздеріне бөлінген жергілікті бюджет қаражатының пайдаланылуын;

      бюджет қаражатының пайдаланылмау және жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде жергілікті бюджет қаражаты қалдықтарының пайда болу себептерін;

      жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджет қаражатын, соның ішінде кірістерді, шығыстарды жоспарлау және атқару бойынша, сондай-ақ кредиторлық және дебиторлық берешектер көлемін төмендету (ұлғайту), сот актілері қаражатының саны мен көлемі және жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептілігі бойынша басқару сапасын;

      жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есепті қаржы жылы үшін жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімінің көрсеткіштерін орындауын;

      жергілікті бюджеттен бөлінген нысаналы трансферттердің пайдаланылу және өңірлерде инвестициялық жобалардың іске асырылу тиімділігін;

      жергілікті бюджет тапшылығының қаржыландырылуын;

      мемлекеттік органдардың бюджет қаражатының пайдаланылу тиімділігін арттыру бойынша қабылдаған шешімдерін;

      есепті қаржы жылы үшін жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептің жергілікті бюджеттің бекітілген көрсеткіштерінен анықталған ауытқуларын және оларды жоюға, сондай-ақ жалпы алғанда бюджет процесін жетілдіруге бағытталған ұсыныстарды;

      бюджет қаражатын, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін, байланысты гранттарды, мемлекет кепілдік берген қарыздарды, сондай-ақ мемлекет кепілгерлігімен тартылған қарыздарды басқарудың тиімділігін қоса алғанда, есепті қаржы жылы үшін жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептің анықтығы мен толықтығын;

      2) есепті қаржы жылына және жоспарлы кезеңге арналған жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімінің орындалуының Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасына, Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына, жергілікті бюджетті жоспарлау мен атқару және байланысты гранттарды, бюджеттік инвестицияларды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыздарды және мемлекет активтерін пайдалану кезінде анықталған бұзушылық фактілерін қоса алғанда, есепті жылға және жоспарлы кезеңге қатысты әлеуметтік-экономикалық саясаттың негізгі бағыттарына сәйкестігін;

      3) есепті қаржы жылында жергілікті бюджеттің атқарылуы барысында Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарында көзделген нәтижелерге жергілікті органдардың қол жеткізуінің анықтығын;

      4) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің есепке алу және есептілікті жүргізудің анықтығы мен дұрыстығын бағалау нәтижелері туралы ақпарат ашып көрсетіледі.

      10. Есеп тексеру комиссиясының есепті кезеңде жүргізген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларына негізделген, соның ішінде:

      есепті қаржы жылындағы жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептің Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкестігі (жергілікті бюджеттің ақша және материалдық қаражатын басқарудың заңдылығы, дұрыстығы, тиімділігі және үнемділігі туралы);

      жасалған операциялар жөнінде жылдық есепте көрсетілген ақпараттың анықтығы мен толықтығы және бұзушылықтардың бар-жоғы;

      жергілікті бюджеттің атқарылу және Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының іске асырылу тиімділігін арттыру;

      қаржылық есептіліктің анық және толық ұсынылуы үшін жауаптылықты қамтамасыз ететін қаржы тәртібін нығайту жөніндегі шаралар;

      жергілікті бюджет қаражаты мен мемлекет активтерінің ұтымды және тиімді пайдаланылуына бағытталған, мемлекеттік сектордағы қаржылық қызметтің басқарылуын жетілдіру тетіктері;

      есепті кезеңде жүргізілген аудиторлық іс-шаралардың және қаржылық бақылаудың ден қою шараларының қорытындылары бойынша тексеру комиссиясының қаулылары мен нұсқамаларының орындалуы жөнінде қабылданған шаралар;

      кадр саясатын арттыру және нығайту, уәкілетті органдардың мониторинг жүргізуі және бюджеттің атқарылуы, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары анықтайтын жүйелі бұзушылықтарға жол бермеу жөнінде шаралар қабылдау туралы тұжырымдары мен ұсыныстарын қамтиды.

      11. Есепке қосымшада:

      1) жергілікті бюджет қаражатын сыртқы мемлекеттік аудитпен қамтудың толықтығы туралы ақпарат;

      2) тексеру комиссиясының аудиторлық іс-шараларының нәтижелері және ұсынымдарының іске асырылуы туралы ақпарат, соның ішінде:

      есепті кезеңде жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының, тексерілген мемлекеттік аудит объектілерінің саны, сыртқы мемлекеттік аудитпен қамтылған жергілікті бюджет қаражатының сомасы, жергілікті бюджет қаражатының жұмсалуы және жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің атқарылуы кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      анықталған қаржылық және рәсімдік бұзушылықтар;

      сыртқы мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданған шаралар, соның ішінде:

      процестік шаралар қабылдау үшін құқық қорғау органдарына берілген материалдар, соның ішінде процестік шешімдер қабылданған және сотқа дейінгі тергеп-тексеру (іс жүргізу) жүргізіліп жатқан материалдар саны;

      мемлекеттік аудит обьектілерінің лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтамауының анықталған фактілері бойынша нұсқамаларды, сондай-ақ лауазымды адамдарды тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы ұсыныстарды тиісті мемлекеттік органдарға немесе оларды тағайындаған адамдарға жіберу;

      тексеру комиссиясының ұсынымдары мен нұсқамаларының орындалуы;

      сыртқы мемлекеттік аудитті жүзеге асыруға байланысты мәселелер бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің тапсырмаларының орындалуы;

      есепті кезеңдегі өз қызметінің бағыттары бойынша тиімділігі;

      3) ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның өңірде жүргізген аудиторлық іс-шараларының нәтижелері көрсетіледі.

      12. Есептің құрылымы мен мазмұнына өзгерістер мен толықтырулар тексеру комиссиясының шешімімен енгізіледі.

3-тарау. Есепті жасау тәртібі

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      13. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына ұсынылатын есеп ағымдағы жылғы 14 мамырға дейін жасалады және ағымдағы жылғы 16 мамырдан кешіктірілмей, тексеру комиссиясының отырысына шығарылады.

      14. Тиісті облысқа кіретін ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына ұсынылатын есеп ағымдағы жылғы 14 сәуірге дейін жасалады және ағымдағы жылғы 16 сәуірден кешіктірілмей, тексеру комиссиясының отырысына шығарылады.

      15. Тексеру комиссиясы Есепті қарау үшін:

      1) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына ағымдағы жылғы 20 мамырға дейін;

      2) тиісті облысқа кіретін ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына ағымдағы жылғы 20 сәуірге дейін ұсынады.

      16. Есеп мыналардан тұрады:

      титулдық парақтан – 1 парақ;

      Есептің мазмұнынан – 1 парақ.

      Есептен – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына 100 парақтан аспайды және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына 60 парақтан аспайды;

      қосымшалардан – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына 30 парақтан аспайды және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына 20 парақтан аспайды.

      17. Титулдық парақта Есептің атауы, оны дайындауға және ұсынуға жауапты тексеру комиссиясының атауы көрсетіледі.

      18. Есепте жергілікті бюджетте бекітілген, жергілікті атқарушы органның жылдық есебінде көрсетілген қаржылық операциялардың, сондай-ақ анықталған және мемлекетке өтелген нұқсанның, бюджет қаражатын пайдалану кезіндегі бюджет заңнамасы бұзушылықтарының және өзге де қаржылық бұзушылықтардың сомалары алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен мың теңгеде (кестелік материалдарда – миллион теңгеде) көрсетіледі.

      19. Есептің мәтіндік форматы мынадай талаптарға сәйкес ресімделеді:

      қаріп – Times New Roman;

      қаріптің мөлшері – 14; кестелік материалдарда – 12;

      жоларалық интервал – 1,0 немесе таңдау бойынша – 1,5;

      беттің жиектері: сол жағы, жоғарғы және төменгі жағы – 2,5 см., оң жағы – 1,5 см.;

      абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      сөздер тасымалданбайды;

      беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді.

      Есеп мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      Нысан

Тексеру комиссиясының ____ жылғы жергілікті бюджеттің атқарылуы
туралы есебінің үлгілік құрылымы
(жергілікті атқарушы органның есебіне қорытынды)

1000. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне
облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру
комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша мемлекеттік аудиттің
және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының 52-бабына сәйкес әзірленді. Осы Стандарт Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) ақпарат (бұдан әрі – ақпарат) қалыптастыруына және ұсынуына қойылатын бірыңғай тәсілді қамтамасыз етудің рәсімдік талаптарын қамтиды.

      2. Осы Стандарттың күші тексеру комиссияларының лауазымды адамдарына және жауапты құрылымдық бөлімшелеріне қолданылады.

      3. Стандарттың негізгі қағидаттарына мыналар жатқызылады:

      1) сенімділік – Есеп комитетіне тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ұсынатын ақпаратының анықтығы және оларда қателердің болмауы;

      2) толықтық және айқындық – жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының көрінісі, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндаудың айқындығы;

      3) салыстырмалылық – тексеру комиссияларының түрлі кезеңдегі ақпаратын салыстыру мүмкіндігі;

      4) уақтылық – есепті белгіленген мерзімдерде дайындау және ұсыну;

      5) жариялылық – құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның қамтамасыз етілуін ескере отырып, Есеп комитетінің интернет-ресурсына тексеру комиссиялары жұмысының нәтижелері туралы ақпарат орналастыру.

2-тарау. Есеп комитетіне тексеру комиссияларының ақпарат дайындауы және ұсынуы

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-параграф. Ақпарат құрылымы мен мазмұны

      4. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне (бұдан әрі – Есеп комитеті) ұсынылатын тексеру комиссияларының жұмысы туралы ақпарат түсіндірме жазбадан және алдыңғы жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері туралы мәліметтерден тұрады.

      5. Түсіндірме жазба есепті кезеңдегі жұмыс туралы жалпы ақпаратты, есепті кезеңде тексеру комиссиялары жүргізген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелерін, соның ішінде негізгі анықталған жүйелі бұзушылықтар мен кемшіліктерді, олардың себептерін талдауды, сондай-ақ мысалдар келтіріле отырып, әрбіріс-шара бөлінісінде тұжырымдар мен оларды жою жөнінде ұсыныстарды қамтиды.

      6. Әрбір іс-шара бойынша мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау қызметінің нәтижелері туралы MS Word форматындағы түсіндірме жазба он баспа табақ парақтан аспайды.

      7. Тексеру комиссиялары түсіндірме жазбадан басқа, есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері туралы мәліметтерді 8-13-тармақтарға сәйкес MS Excel форматында ұсынады.

      8. Тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі жұмысының негізгі көрсеткіштері осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынылады.

      9. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде ұсынымдардың/тапсырмалардың орындалуын есепке алуды осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынады.

      10. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде анықталған қаржылық бұзушылықтарды талдауды осы Стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынады.

      11. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде бюджетке қаражат түскен кездегі аудиторлық іс-шара нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді есепке алуды Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Тексеру комиссияларының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) сәйкес нысан бойынша ұсынады. Нысан мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жиынтық тізілімінің деректері негізінде толтырылады.

      12. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде бюджет қаражатын (активтерін) пайдалану кезіндегі аудиторлық іс-шара нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді есепке алуды Қағидаларға сәйкес нысан бойынша ұсынады. Нысан мемлекеттік аудит нәтижелерінде анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жиынтық тізілімінің деректері бойынша толтырылады.

      13. Тексеру комиссиясы есепті кезең үшін мемлекеттік аудит объектісінің қызметіндегі Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де бұзушылықтарын, сондай-ақ оның міндеттері мен функцияларының іске асырылуына байланысты Қазақстан Республикасы заңнамасының кемшіліктері мен олқылықтарын есепке алуды Қағидаларға сәйкес нысан бойынша ұсынады. Нысан мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жиынтық тізілімінің деректері негізінде олтырылады.

2-параграф. Ақпарат ұсынудың мерзімі мен нысаны

      14. Ақпарат есепті тоқсан үшін және өспелі қорытындыларымен есепті жылдың бас кезінен басталған кезең үшін қалыптастырылады.

      15. Тексеру комиссиялары Есеп комитетіне ақпаратты есепті тоқсаннан кейінгі айдың 20-шы күнінен кешіктірмей, Есеп комитетінің интеграцияланған ақпараттық жүйесі (бұдан әрі – ЕК ИАЖ) арқылы ұсынады. ЕК ИАЖ-бен интеграциялану болмаған жағдайда, ақпарат Электрондық құжат айналымның бірыңғай жүйесі арқылы ұсынылады.

      16. Қажет болған жағдайда, Есеп комитеті есептіліктің өзге де кезеңі мен ақпарат ұсыну мерзімін белгілейді.

      17. Ақпараттың дереккөздері тексеру комиссияларының мемлекеттік аудит пен сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары және ЕК ИАЖ болып табылады.

      18. Ақпарат Есеп комитетіне ілеспе хатпен енгізіледі, мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      19. Ақпаратта нәтижелері бойынша тексеру комиссиясы қаулылар қабылданған, тек аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының деректері ғана көрсетіледі.

      20. Ақпаратта мемлекетке келтірілген залалдың анықталған және өтелген сомалары, қаржылық және рәсімдік бұзушылықтар, бюджеттің тікелей (жанама) шығындары, тиімсіз жоспарланған және пайдаланылған бюджет қаражатының (активтерінің), Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған, квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылық сомалары алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен мың теңгеде көрсетіледі.

      21. Есепті кезеңге Тексеру комиссиялары қызметінің негізгі қорытындылары туралы түсіндірме жазба осы Стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысанда төмендегі талаптарға сәйкес ұсынылады:

      қаріп – Times New Roman, қажет болған жағдайда, Arial пайдаланылуы мүмкін;

      қаріптің мөлшері – 14;

      жоларалық интервал – 1,0, қажет болған жағдайда – 1,5 пайдаланылуы мүмкін;

      беттің жиектері: сол жағы, жоғарғы және төменгі жағы – 2,5 см., оң жағы – 1,5 см.;

      абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      сөздер тасымалданбайды;

      беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді.

      Нысан

облысы, республикалық маңызы бар қала, астана бойынша тексеру комиссиясының 201_ жылғы есепті кезеңдегі жұмысының негізгі көрсеткіштері

      Ескерту. 1-қосымшаға өзгеріс енгізілді - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.