Сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарын бекіту туралы

      "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (бұдан әрі – Есеп комитеті) ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Мыналар:

      1) осы нормативтік қаулыға 1-қосымшаға сәйкес 100. Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      2) осы нормативтік қаулыға 2-қосымшаға сәйкес 200. Сәйкестік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      3) осы нормативтік қаулыға 3-қосымшаға сәйкес 600. Мемлекеттік аудитті жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды тарту бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      4) осы нормативтік қаулыға 4-қосымшаға сәйкес 700. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      5) осы нормативтік қаулыға 5-қосымшаға сәйкес 750. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сапа бақылауын жүзеге асыруы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      6) осы нормативтік қаулыға 6-қосымшаға сәйкес 900. Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      7) осы нормативтік қаулыға 7-қосымшаға сәйкес 901. Республикалық бюджеттің атқарылуын кейіннен бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      8) осы нормативтік қаулыға 8-қосымшаға сәйкес 902. Мәслихаттарға облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есеп ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты;

      9) осы нормативтік қаулыға 9-қосымшаға сәйкес 1000. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты бекітілсін;

      10) осы нормативтік қаулыға 10-қосымшаға сәйкес 1001. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының қызметіне бағалау жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты бекітілсін.

      2. Заң бөлімі заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберілуін;

      3) осы нормативтік қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде алынған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне орналастыру үшін оның "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

      4) осы нормативтік қаулының Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы нормативтік қаулының орындалуын бақылау Есеп комитетінің аппарат басшысына жүктелсін.

      4. Осы нормативтік қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

100. Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Осы Тиімділік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі – сыртқы мемлекеттік аудит органдары) жүзеге асыратын тиімділік аудитінің мақсатын, міндеттерін, көрсеткіштері мен рәсімдерін айқындайды.

      2. Стандарт Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес және ISSAI 300 "Тиімділік аудитінің негізгі қағидаттарын", ISSAI 3000 "INTOSAI аудит стандарттарына және практикалық тәжірибеге негізделген тиімділік аудитін жүргізу жөніндегі стандарттар мен басшылықтарды", ISSAI 3001 "Тиімділік аудиті бойынша басшылық: түйінді қағидаттарды" қоса алғанда, Халықаралық жоғары аудит органдары ұйымы (ИНТОСАИ) бекітетін Халықаралық стандарттардың (ISSAI) қолайлы ережелерінің негізінде әзірленді.

      3. Осы Стандарттың күші сыртқы мемлекеттік аудит органдарының лауазымды адамдарына, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органдарының тиісті бейін бойынша мемлекеттік аудит жүргізуге тартқан мемлекеттік органдардың мамандарына, сарапшыларға, мемлекеттік емес аудиторлық ұйымдарға, соның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілерінің арнайы мақсаттағы аудитін жүзеге асыратын аудиторлық ұйымдарға (бұдан әрі – сарапшылар) қолданылады.

      4. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит органдары жүзеге асыратын тиімділік аудитіне арналған бірыңғай талаптарды, аудиторлық және талдамалық рәсімдерді белгілеу болып табылады.

      5. Тиімділік аудитінің міндеттері:

      1) ұлттық ресурстарды басқарудың және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне, үнемділігіне, өнімділігі мен нәтижелілігіне қатысты дәлелді әрі сенімді аудиторлық дәлелдемелерді жинау;

      2) ұлттық ресурстарды басқарудың және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне, үнемділігіне, өнімділігі мен нәтижелілігіне қатысты тәуелсіз, объективті және құзыретті қорытындыны қалыптастыру;

      3) қажет болған жағдайда, анықталған кемшіліктер мен бұзушылықтарды жою және болашақта оларға жол бермеу, сондай-ақ ұлттық ресурстарды басқаруды және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметін жақсарту мен оның тиімділігін арттыру жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу;

      4) Аудиторлық есепті дайындау, тиісінше ресімдеу және ұсыну;

      5) пост-аудиторлық іс-шараларды жүргізу арқылы тиімділік аудитінің нәтижелерін іске асыру болып табылады.

      6. Осы Стандартта мынадай ұғымдар қолданылады:

      1) тиімділік аудиті – мемлекеттік аудит объектісінің қызметін тиімділік, үнемділік, өнімділік және нәтижелілік мәніне бағалау және талдау;

      2) аудиторлық өкілеттіктер – "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес сыртқы мемлекеттік аудит органдарына жүктелген жауаптылық, міндеттер, өкілеттіктер;

      3) сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараларға жауапты лауазымды адамдары – аудиторлық тапсырманы орындауға, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органының атынан Аудиторлық қорытындыны беруге негізгі жауапты болып табылатын Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті), облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияның (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) мүшелері;

      4) аудиторлық іс-шара – мемлекеттік аудиттің қорытындылары бойынша Аудиторлық есептер мен Аудиторлық қорытындыларды дайындауға, жүргізуге, ресімдеуге бағытталған іс-қимылдар кешені;

      5) аудиторлық рәсімдер – аудиторлық іс-шараны жүргізу бағдарламасына сәйкес оның барысында жүзеге асырылатын аудиторлық іс-шараның мақсаттарына қол жеткізу үшін қажетті іс-қимылдар;

      6) аудиторлық дәлелдеменің тиісті сипаты – аудиторлық дәлелдемелердің сапасын, аудиторлық пікір негізделетін қорытындыларды растау кезіндегі олардың орындылығы мен сенімділігін бағалау;

      7) көрсеткіштер – мемлекеттік аудит объектілерін бағалау және өлшеу үшін, сондай-ақ ақпаратты ұсыну мен ашып көрсету үшін пайдаланылатын эталондық өлшемшарттар, соның ішінде:

      базалық көрсеткіштер – тиімділік аудиті мен мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттарына байланысты болмай, тиімділік аудитінің барлық түрлерін жүргізу кезінде қолданылатын көрсеткіштер;

      арнайы көрсеткіштер – тиімділік аудиті мен мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттарына қарай, тиімділік аудиті үшін әзірленетін және пайдаланылатын нақтыланған көрсеткіштер;

      8) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау материалдары – мемлекеттік аудит жүргізу үшін қажетті құжаттар, сондай-ақ оның нәтижелері бойынша жасалған құжаттар және қоса берілетін аудиторлық дәлелдемелер;

      9) аудиторлық құжаттама – орындалған аудиторлық рәсімдердің, алынған аудиторлық дәлелдемелердің, сондай-ақ мемлекеттік аудитор қол жеткізген қорытындылардың көрінісі;

      10) кәсіби пайым мен скептицизм – мемлекеттік аудитордың іс-қимылдарының тәртібін айқындау мүмкін болмаған жағдайларда, оның субъективті шешімдерді қабылдауы үшін негіз болатын біліміне, біліктілігіне және жұмыс тәжірибесіне негізделген көзқарасы;

      11) аудиторлық тәуекел – есептілік едәуір бұрмаланған жағдайда, мемлекеттік аудитордың аудиторлық пікірді тиісінше білдірмеу тәуекелі.

      7. Стандарт тиімділік аудитін жүргізу кезінде сыртқы мемлекеттік аудит органдарының функциялары мен міндеттерін іске асыру процесінде қолданылуға жатады, мемлекеттік аудиторлар үшін, сондай-ақ мемлекеттік аудит жүргізудің барлық сатысында кәсіби пайым үшін дербес аудиторлық тапсырмаларды айқындау мәселелеріндегі ерекшеліктерді ашып көрсетеді.

      8. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдары:

      1) мемлекеттік аудит пен сарапшылар тобы жиынтығында тиімділік аудитін жүргізу үшін қажетті құзыретке және мүмкіндіктерге ие екендігіне көз жеткізеді;

      2) тиімділік аудитін жүргізуге әрбір аудиторлық тапсырма бойынша жалпы сапа үшін жауаптылықты қабылдайды;

      3) мемлекеттік аудит тобының әрбір қатысушысының әдептің тиісті талаптарын сақтауын қамтамасыз етеді;

      4) мемлекеттік аудиторлардың тәуелсіздік қаупін жою және мемлекеттік аудиттің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес олардың аудиторлық тапсырмаларды орындауы үшін шаралар қабылдайды;

      5) мемлекеттік аудиттің Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізіліп жатқанына көз жеткізеді.

      9. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдары мемлекеттік аудит тобының құзыреті мен мүмкіндіктері туралы мәселені қарастыра отырып, мемлекеттік аудит тобының мынадай сапасын:

      1) ұқсас сипаттағы және күрделіліктегі мемлекеттік аудитті жүргізу жөніндегі аудиторлық тапсырмаларды орындау үшін практикалық тәжірибе мен тиісті білімінің, дағдыларының болуын;

      2) мемлекеттік аудит стандарттарын, оларды қолдану жөніндегі әдіснамалық басшылықтарды, сондай-ақ қолданылатын заңнамалық және нормативтік талаптарды түсінуін;

      3) ақпараттық технологиялар саласындағы тиісті дағдыларды және бухгалтерлік есептің немесе аудиттің арнайы салаларындағы білімді қоса алғанда, техникалық құзыреттілікті;

      4) мемлекеттік аудит объектісі жұмыс істейтін тиісті салаларды білуін;

      5) кәсіби пайымын және скептицизмді қолдана білуін;

      6) сапа бақылауы саласындағы сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының саясаты мен рәсімдерін түсінуін;

      7) есептілікке қолданылатын талаптарды түсінуін қоса алғанда, тиісті жағдайларда аудиторлық өкілеттіктерді іске асыра білуін талдайды.

      10. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық кезеңінде кәсіби пайымын және скептицизмді қолданады.

      Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудиттің ауқымына қатысты олардың дереккөзі мен релеванттығы бойынша әртүрлі деректерді, сондай-ақ мемлекеттік аудит барысында алынған барлық деректердің жеткіліктілігі мен сапасын бағалайды.

      11. Мемлекеттік аудиторлар мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша мәнділікті қайта қарау үшін мемлекеттік аудит объектісі және оның қызметі туралы жаңа ақпаратты немесе ұсынымдардағы өзгерістерді ескереді. Мәнділік деңгейін айқындау кәсіби пайым білдіруді болжайды және мемлекеттік аудитордың Аудиторлық қорытындыларды пайдаланушылардың қажеттіліктерін түсіндіруіне байланысты болады.

      12. Мемлекеттік аудиторлар мемлекеттік аудитті жүргізу барысында пайдаланылатын көрсеткіштердің, мемлекеттік аудит ауқымының, қолданылған пайымдардың, алынған аудиторлық дәлелдемелер мен жасалған тұжырымдардың нақты түсіндірілуін көрсететін жеткілікті аудиторлық құжаттама дайындайды.

      13. Мемлекеттік аудиторлар мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша аудиторлық тәуекелді ескереді.

      14. Мемлекеттік аудит аудиторлық тәуекелдің басқарылуын немесе оны қолайлы деңгейге дейін төмендетуді қамтамасыз ету үшін жүргізіледі.

      15. Аудиторлық тәуекелді басқару мемлекеттік аудиттің құзыретті тобын қалыптастыру, тиісті сападағы қажетті ақпаратқа қолжетімділік және мемлекеттік аудит мәселесіне релевантты кез келген жаңа және қосымша ақпаратты есепке алу жөніндегі рәсімдерді қамтиды.

      16. Аудиторлық тәуекелдің төмендеуі ықтимал тәуекелдерді алдын ала болжауды және мемлекеттік аудитті жоспарлау кезеңінде осы тәуекелдерді жою жөніндегі тәсілдерді әзірлеуді, аудиторлық дәлелдеменің сапасын бағалауды және тұжырымдарды қалыптастыру кезеңінде қосымша рәсімдерді орындауды көздейді.

      17. Мемлекеттік аудиттің тиісті сапасы дегеніміз барабар аудиторлық рәсімдерді орындау және пікірге жеткілікті дәрежеде негіздеме алу мақсатында, тиісті стандарттарды қолдануды, құзыретті басқаруды, мемлекеттік аудит процесін тексеруді білдіреді.

      18. Аудиторлық құжаттама толық, уақтылы болады және Қазақстан Республикасының архив ісі саласындағы заңнама талаптарына сәйкес сақталады.

      19. Аудиторлық құжаттама мемлекеттік аудит нәтижелері туралы алдын ала мәліметтері жоқ (не сапа бақылауы барысында) басқа мемлекеттік аудитордың:

      1) мемлекеттік аудиттің мәселелері, көрсеткіштері, ауқымы, тәуекелдердің бағасы, мемлекеттік аудит жүргізу жоспары (бұдан әрі – Аудит жоспары), мемлекеттік аудит жүргізу бағдарламасы (бұдан әрі – Аудит бағдарламасы) және аудиторлық іс-шараларды жүргізуге аудиторлық тапсырмалар (бұдан әрі – аудиторлық тапсырма), аудиторлық рәсімдердің мерзімдері, көлемі және нәтижелері арасындағы байланысты;

      2) аудиторлық қорытындыны немесе мемлекеттік аудитор пікірін растайтын аудиторлық дәлелдемелерді;

      3) кәсіби пайымның қолданылуын талап еткен негіздерді;

      4) тиісті Аудиторлық қорытындыларды, мемлекеттік аудиттің тұжырымдары мен ұсынымдарын бағалай алуы үшін нақты болады.

      20. Мемлекеттік аудиторлар мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараларға жауапты лауазымды адамдарымен тиімді коммуникацияларды жүзеге асырады.

      21. Мемлекеттік аудит объектісі Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) белгіленген мерзімде мемлекеттік аудит жүргізілетіні туралы хабардар етіледі.

      22. Тиімділік аудиті берілген өкілеттіктерге сүйене отырып, Заңмен көзделген бағыттар бойынша жүзеге асырылады.

      Тиімділік аудиті мына кезеңдерден:

      1) перспективалық жоспарды және мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастырудан;

      2) мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеуден және Аудит жоспарын, Аудит бағдарламасын, Аудиторлық тапсырманы және Тапсырмаларды жасауды қоса алғанда, жеке мемлекеттік аудитті жоспарлаудан;

      3) аудиторлық іс-шараны жүргізудің ұйымдастырушылық негіздерін, Аудиторлық есептерді, Аудиторлық қорытындыларды жасау мен ресімдеуді қоса алғанда, жеке мемлекеттік аудитті жүргізуді;

      4) Аудиторлық тапсырмада, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асырудан тұрады.

2-тарау. Перспективалық жоспарды және мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастыру

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      23. Жеке тиімділік аудитін алдын ала зерделегенге және жоспарлағанға дейін Есеп комитеті мен Тексеру комиссияларының мүшелері мемлекеттік аудиторларды және сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да қызметкерлерін тарта отырып, перспективалық жоспарды (бұдан әрі – Перспективалық жоспар) және мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастырады.

      24. Перспективалық жоспарда сыртқы мемлекеттік аудит органдары жоспарлайтын тиімділік аудитінің басым тақырыптары, мемлекеттік аудиттің объектілері айқындалады.

      25. Перспективалық жоспарды қалыптастыру кезіндегі негізгі міндеттер:

      1) тиімділік аудитін жүргізуді үш жылдық кезеңге және алдағы жылға айқындау және негіздеу;

      2) тиімділік аудитін жүргізуге үшін мемлекеттік аудиттің тақырыптарын және (немесе) объектілерінің тізбесін қалыптастыру;

      3) мемлекеттік аудиторларды және сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да қызметкерлерін жоспарланатын тиімділік аудитті жүргізуге дайындау болып табылады.

      26. Жоспарланып отырған тиімділік аудитін айқындау және негіздеу кезінде мынадай факторлар:

      1) мемлекеттік басқарудың тиісті салаларын жақсарту мақсатына арналған тиімділік аудитінің өзектілігі мен маңыздылығы;

      2) мемлекеттік аудит саласының жұмыс істеуіне және (немесе) мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне байланысты тәуекелдер;

      3) аудиторлық тәуекелдер және сыртқы мемлекеттік аудит органдарын ресурстық қамтамасыз ету ескеріледі.

      27. Осы Стандартта көзделген талдамалық рәсімдерді жүргізу негізінде Есеп комитеті мен Тексеру комиссияларының мүшелері жетекшілік ететін бағыттар бойынша оларға қатысты үш жылдық мерзімде және алдағы жылы жүргізілуге тиіс мемлекеттік аудит объектілерінің тізбелерін қалыптастырады. Әрбір жоспарланған тиімділік аудиті және мемлекеттік аудит объектісі бойынша негіздеме жасалады.

      28. Сыртқы мемлекеттік аудит органының жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімшесі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараларға жауапты лауазымды адамдарының өтінімінің негізінде тиімділік аудитін жүргізудің қажеттілігін ескере отырып, Перспективалық жоспардың жобасын қалыптастырады.

      29. Тиімділік аудитін жүргізудің қажеттілігін ескеретін Перспективалық жоспарға сәйкес, мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесі қалыптасады.

3-тарау. Жеке мемлекеттік аудитті жоспарлау және оны жүргізу

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-параграф. Мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу

      30. Мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу тиімділік аудиті бағыттарының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ерекшеліктері туралы мемлекеттік аудит тобы қатысушыларының түсінігін қамтамасыз ету, сапалы Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын жасау мақсатында жүргізіледі.

      31. Мемлекеттік аудитті жоспарлау кезеңінде мәнділікті айқындау мемлекеттік аудиттің маңызды мәселелерін сәйкестендіруге және Аудит жоспарын дұрыс жасауға ықпал етеді.

      32. Тиімділік аудитіндегі мәнділік сандық әрі сапалық аспектілерге ие, олар мемлекеттік аудитті жоспарлау және табылғандардың аудиторлық пікірге әсерін бағалау үшін аудиторлық рәсімдерді орындау процесінде ескерілуі қажет.

      33. Мәнділікті айқындау аудиторлық қорытынды пайдаланушылардың мүдделерін ескере отырып, кәсіби пайымды талап етеді.

      34. Алдын ала зерделеу кезеңінде мемлекеттік аудит тобы мыналарды:

      1) мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді;

      2) мемлекеттік аудит саласында немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде қолданылатын мақсаттарды, міндеттерді және саясатты;

      3) бизнес-процестерді, ұйымдастырушылық құрылымды, мемлекеттік аудит саласының жұмыс істеуінің немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ішкі және сыртқы ортасын;

      4) ақпараттық жүйелерді және ішкі бақылау мен аудит жүйелерін қоса алғанда, мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісін басқарудың ішкі жүйелерін;

      5) мемлекеттік аудит саласында қолданылатын немесе мемлекеттік аудит объектісі қолданатын есептілік жүйесін;

      6) болған жағдайда, сыртқы және ішкі мемлекеттік аудит органдары жүргізген алдыңғы мемлекеттік аудит нәтижелерін, сондай-ақ уәкілетті органдар жүргізген бақылау (қадағалау) нәтижелерін;

      7) бастапқы ақпаратқа қолжетімділікті және тиімділік аудитінің кейінгі кезеңдерінде аудиторлық рәсімдерді жүргізуге байланысты басқа да шектеулерді зерделейді (бағалайды).

      35. Мемлекеттік аудит саласы немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметі туралы ақпаратты алдын ала зерделеудің негізінде мемлекеттік аудит тобы:

      1) мемлекеттік аудит саласына немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне байланысты тәуекелдерді бағалау жөніндегі талдамалық рәсімдерді жүргізеді;

      2) тиімділік аудитінің мақсаттары мен мәселелерін айқындайды;

      3) тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындайды немесе әзірлейді;

      4) тиімділік аудитін жүргізудің тәсілдері мен әдістерін айқындайды;

      5) аудиторлық тәуекелдерді және осы тәуекелдерді басқару тәсілдерін бағалайды.

      36. Тиімділік аудитінің мақсаты тиімділік аудитінің маңыздылығы, оның тәуекел аймағына бағдарлануы және мемлекеттік аудит саласының жұмыс істеуіне немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметіне оң әсер етуі анық қадағаланатындай болып тұжырымдалады.

      37. Белгілі бір мақсаттар негізінде тиімділік аудитінің сұрақтары жасалады, олардың жауаптары мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін тиімділік аудитінің көрсеткіштеріне сәйкестігі мәніне бағалауға мүмкіндік береді.

      38. Тиімділік аудитінің мақсатына, мәселелері мен көрсеткіштеріне қарай мемлекеттік аудит тобы тиімділік аудитін жүргізуге негізгі үш тәсілдің біреуін таңдайды не көрсетілген тәсілдерді аралас қолдана алады:

      1) басқару жүйелерінің тиісінше қызмет етуін зерттейтін жүйелік-бағдарланған тәсіл;

      2) жоспарланған тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізілгендігін бағалайтын нәтижеге бағдарланған тәсіл;

      3) жекелеген проблеманың себептері мен салдарлары талданатын проблемалық-бағдарланған тәсіл.

      39. Тиімділік аудитінің белгілі бір мақсатын, мәселелері мен көрсеткіштерін ескере отырып, тиімділік аудитін жүргізу әдістерін таңдау немесе әзірлеу жүзеге асырылады. Мемлекеттік аудит тобы салыстырмалы талдау, іріктеп зерттеу, байқау, сауалдарды қоса алғанда, бір немесе бірнеше әдістер комбинациясын қолдана отырып, тиімділік аудитін жүргізеді.

      40. Жеке мемлекеттік аудитті алдын ала зерделеу және жоспарлау сатысында тиімділік аудитінің мақсатына, бағытына немесе мәселелеріне сүйене отырып, тиімділік аудитінің көрсеткіштері айқындалады немесе әзірленеді.

      41. Тиімділік аудитінің көрсеткіштері тиімділік аудитінің нақты бағытына немесе мәселесіне қарай әрбір белгіленген мақсат үшін әзірленеді.

      42. Тиімділік аудитінің көрсеткіштері нәтижелерге қол жеткізу деңгейін айқындауға мүмкіндік беретін сандық өлшемді (сандық мәнде абсолютті және (немесе) салыстырмалы шамада) және (немесе) мемлекеттік аудит объектісі қызметі нәтижелерінің өзгерістерінің мәнін (мінсіз немесе қалаулы жай-күйді сипаттау) көрсететін сапалы болады.

      43. Тиімділік аудиті кезінде мынадай базалық көрсеткіштер қолданылады:

      1) тиімділік – нәтижелерге қол жеткізу үшін пайдаланылған ресурстарды ескере отырып, алынған нәтижелердің жоспарланған нәтижелерге арақатынасы;

      2) үнемділік – бағаланатын нәтижелердің тиісті сапасын сақтай отырып, қызметтің осы нәтижелеріне қол жеткізу үшін бөлінген ресурстардың құнын барынша азайту;

      3) өнімділік – бөлінген ресурстардың санын, сапасын және мерзімін ескере отырып пайдалану арқылы экономика немесе басқарудың жеке саласы үшін барынша пайдалы нәтиже алу;

      4) нәтижелілік – әрбір қызмет бойынша белгіленген міндеттерді іске асыру дәрежесі және тиісті қызметтің жоспарлы (тікелей, түпкілікті) әрі нақты нәтижелерінің арақатынасы.

      44. Осы Стандарттың 43-тармағында көрсетілген базалық көрсеткіштерден басқа, аудиторлық іс-шараның мақсаттарына қарай мемлекеттік аудит объектісі туралы ақпаратты талдау негізінде алдын ала зерделеу барысында мынадай көрсеткіштер айқындалады:

      1) тәуекелдердің болуы және дәрежесі – тексерілетін салада бюджет қаражатын және мемлекет пен квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін (бұдан әрі – активтер) пайдалануға және қалыптастыруға немесе мемлекеттік аудит объектісінің қаржы-шаруашылық қызметіне теріс ықпал ететін қандай да бір факторлардың (іс-әрекеттердің (әрекетсіздіктің) немесе оқиғалардың) болуын айқындау, осының салдарынан бұзушылықтар мен кемшіліктер болуы мүмкін;

      2) ішкі бақылаудың болуы және оның жағдайы – мемлекеттік аудиттің осы объектісінде аудиторлық рәсімдердің көлемін жоспарлау және оны жүргізу мақсатында, ол жүзеге асыратын мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ішкі бақылау тиімділігінің дәрежесіне алдын ала бағалау жүргізу.

      45. Мемлекеттік аудит объектісінің бюджет қаражатын және активтерді қалыптастыруы мен пайдалануын, функцияларын және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын іске асыруды сипаттайтын көрсеткіштерді осы Стандарттың 43 және (немесе) 44-тармақтарында санамаланған жиынтық талдау мен бағалау нәтижелері бойынша аудиторлық іс-шараның мақсаттары мен мәселелері тұжырымдалады, оны жүргізу әдістері (талдау, салыстыру, бағалау, тексеру, зерттеу және басқалары) айқындалады, сондай-ақ қажетті аудиторлық рәсімдердің көлемі жоспарланады.

      46. Тиімділік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу аудиторлық іс-шараны жоспарлаудың негізгі рәсімі болып табылады. Тиімділік аудиті нәтижелерінің сапасы мемлекеттік аудит объектілері қызметінің тексерілетін аспектілерін сипаттайтын оның көрсеткіштерін дұрыс айқындауға, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын іске асыруға немесе бюджет қаражаты мен активтерді пайдалануға байланысты болады.

      47. Тиімділік аудиті процесінде алынған мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты деректерді тиімділік аудиті көрсеткіштерімен салыстыру негізінде мемлекеттік аудиторлар тиісті баға берілетін қорытындылар мен тұжырымдар жасайды.

      48. Тиімділік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу процесінде жүзеге асырылады. Тиімділік аудиті көрсеткіштерінің ықтимал дереккөздері айқындалады, зерделеу негізінде олардың бастапқы жалпылама түріне таңдау жүргізіледі. Алдын ала зерделеу жүргізу бойынша тиімділік аудитінің көрсеткіштерін тұжырымдау кеңейеді және нақтыланады. Мемлекеттік аудит объектілерін зерделеуді аяқтағаннан кейін тиімділік аудитінің көрсеткіштері нақтыланады және Аудит бағдарламасында көрсетіледі.

      49. Тиімділік аудитінің көрсеткіштері мынадай сипаттамаларға сәйкес келеді:

      1) қолайлылық – тиімділік аудитінің мақсатына және мәселелеріне байланысты көрсеткіштер;

      2) сенімділік – мемлекеттік аудиторлардың ұқсас тұжырымдарды, қорытындылар мен ұсынымдарды қалыптастыру үшін бірдей жағдайларда қолданатын көрсеткіштері;

      3) объективтілік – көрсеткіштер біржақты болып табылмайды және толық әрі анық ақпаратқа негізделеді;

      4) толықтық – көрсеткіштер тиімділік аудитінің мақсатына қол жеткізу үшін жеткілікті болып табылады;

      5) пайдалылық – көрсеткіштерді қолдану негізделген тұжырымдарды, қорытындыларды және тиімділік нәтижелерін жақсарту жөніндегі ұсынымдарды қалыптастыру үшін фактілерді (деректерді) анықтауды қамтамасыз етеді;

      6) түсініктілік – көрсеткіштер барынша қысқа тұжырымдалады, айқын және әртүрлі түсіндіруге жатпайтын мағынасы болады.

      50. Осы Стандарттың 49-бабында белгіленген сипаттамаларға сәйкес келмейтін тиімділік аудитінің көрсеткіштерін қолдануға жол берілмейді.

      51. Мемлекеттік аудиторлар тиімділік аудиті көрсеткіштерінің белгіленген сипаттамаларға сәйкестігін қамтамасыз ету үшін сарапшыларды тартуы, сондай-ақ мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды адамдарымен талқылау ұйымдастыруы мүмкін.

      52. Тиімділік аудиті көрсеткіштерінің қолайлылығы Аудиторлық есепті қалыптастырғанға дейін барлық кейінгі аудиторлық рәсімдер барысында бағаланады.

      53. Жекелеген жағдайларда, соның ішінде мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігі жағдайында аудиторлық құжаттамаға тиісті сілтемелерді міндетті түрде қоса отырып, кейінгі кезеңдерге тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындауға немесе әзірлеуге жол беріледі.

      54. Тиімділік аудиті көрсеткіштерінің дереккөздері:

      1) мемлекеттік аудит саласының жұмыс істеуін немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін реттейтін нормативтік құқықтық және құқықтық актілер;

      2) кәсіби, техникалық және салалық стандарттар;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің әдіснамалық құжаттары;

      4) мемлекеттік аудит объектілерінің, уәкілетті органдардың, мемлекеттік мекемелердің, квазимемлекеттік субъектілердің және жеке кәсіпкерліктің өзге де субъектілерінің, сондай-ақ бюджет қаражатын алушылардың есептік және статистикалық деректері;

      5) сыртқы және ішкі мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық есептері;

      6) тиімділік аудитінің мақсаты мен бағытына байланысты мәселелерді қозғайтын әдебиет;

      7) тиімділік аудитінің мақсаты мен бағытына байланысты мәселелер бойынша сарапшылардың қорытындылары;

      8) Интернет-ресурстарға орналастырылғандарды қоса алғанда, бұқаралық ақпарат құралдарының материалдары болып табылады.

      55. Бір аудиторлық іс-шара шеңберінде тиімділік аудитінің екі және одан көп базалық көрсеткіші қолданылады. Тиімділік аудитінің базалық көрсеткіштері тиімділік аудитінің мақсатына және мәселелеріне қарай нақтыланады. Тиімділік аудитінің әрбір базалық көрсеткіші бойынша арнайы көрсеткіштер айқындалады немесе әзірленеді.

      56. Арнайы көрсеткіштер тиімділік аудиті бағытының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің ерекшеліктерін ескереді. Арнайы көрсеткіштер тиімділік аудитінің басқа да бағыттарына немесе мемлекеттік аудит объектілеріне қатысты қолданылмайды.

      57. Бір тиімділік аудитінің мақсаты үшін белгіленген тиімділік аудитінің көрсеткіштері осы бағытта жүргізілетін басқа тиімділік аудитінің мақсаты үшін белгілі бір (2 жылдан астам) уақыт өткенше үйлеспеуі мүмкін.

      58. Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын, мемлекет акционері болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиялары мен даму жоспарларын іске асырудың тиімділігіне аудит жүргізу кезінде Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 16-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12513 тіркелген) Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына, мемлекет акционері болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиялары мен даму жоспарларына бағалау жүргізу қағидаларының басшылыққа алынғаны жөн.

      59. Тиімділік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу кезінде мынадай тәуекелдер болуы мүмкін:

      1) субъективизм – толық емес, объективті емес ақпаратқа негізделген және тексерілетін саланы (аяны) жан-жақты зерделеу болмаған кезде, соның ішінде тексерілетін саладағы (аядағы) нормативтік-әдіснамалық база мен тәжірибе жеткіліксіз болғанда, көрсеткіштерді әзірлеу;

      2) тәуелсіз сарапшы пікірінің, осы салада білікті мамандардың, тәуелсіз тар көлемдегі сарапшылардың, ғылыми әзірлемелердің болмауы;

      3) тиімділік аудиті саласының (аясының) ерекшелігіне байланысты тиімділік көрсеткіштерінің сандық және сапалық өлшемдерінің мүмкін еместігі;

      4) жаңа салада аудиторлық іс-шараны жүргізу кезінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметінде стандарттардың болмауы.

      60. Тиімділік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу кезінде осы Стандарттың 59-тармағында көрсетілген тәуекелдерді мемлекеттік аудит тобы ескереді, алайда олар әзірлеуден бас тарту үшін негіз болып табылмайды.

      61. Тиімділік аудитінің барлық кезеңдерінде тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындау немесе әзірлеу және қолдану тәуекелдерін тиісінше басқару жүзеге асырылады.

      62. Тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындаудың, әзірлеудің және қолданудың тәуекелдерін басқару тиімділік аудитінің көрсеткіштері арасында қайшылықтардың болмауын, көрсеткіштерді түзету немесе ауыстыру жөніндегі талдамалық рәсімдерді жүргізуді болжайды. Қосымша мәліметтер мен тиісінше ресімделген аудиторлық дәлелдемелер көрсеткіштерді түзету немесе ауыстыру үшін негіз болып табылады.

      63. Тиімділік аудитінің көрсеткіштерін айқындауға және әзірлеуге байланысты аудиторлық және талдамалық рәсімдер аудиторлық құжаттамада көрсетіледі. Аудит көрсеткіштерінің дереккөздері, сондай-ақ мемлекеттік аудиторлар, мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды адамдары және тиімділік аудитін жүргізу үшін тартылған сарапшылар арасында тиімділік аудитінің көрсеткіштерін қолдану бөлігінде келіспеушілік жайттары міндетті түрде құжаттандырылады.

      64. Тиімділік аудитінің аудиторлық есебі тиімділік аудитінің пайдаланылған көрсеткіштерінің сипаттамасын немесе тиісті аудиторлық құжаттамаға сілтемелерді қамтиды.

      65. Мемлекеттік аудит тобын жетекші басқарады және мемлекеттік аудиторлардан, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да қызметкерлерінен және қатысқан жағдайда, сарапшылардан тұрады. Мемлекеттік аудит тобының негізгі құрамы Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын әзірлеу жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер басталғанға дейін мемлекеттік аудит тобының жиынтығында игерген білімі мен дағдыларын бағалау негізінде қалыптастырылады.

      66. Жеке мемлекеттік аудитті алдын ала зерделеу мен жоспарлау кезеңінде мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігіне қарай, мемлекеттік аудит тобының құрамын өзгерту туралы шешім қабылдануы мүмкін.

2-параграф. Аудит жоспарын, Аудит бағдарламасын, Аудиторлық
тапсырманы және Тапсырмаларды жасау

      67. Алдын ала зерделеу негізінде Аудит жоспары, Аудит бағдарламасы, Аудиторлық тапсырмалар және Тапсырма жасалады.

      68. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамымен келісім бойынша мемлекеттік аудит тобы қатысушыларының арасында Аудиторлық тапсырмалар бөлуді жүргізеді.

      69. Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын әзірлеу кезінде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі мемлекеттік аудит тобының қатысушыларына алдағы аудиторлық және талдамалық рәсімдерді, мемлекеттік аудит тобында ақпарат алмасу тәртібін, болжанбаған аудиторлық тәуекелдерге ден қоюды, сондай-ақ күтілетін нәтижелерді түсіндіреді.

      70. Аудиторлық тапсырмалар тиімділік аудитінің мәселелері, тиімділік аудитінің көрсеткіштері және мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттары бойынша бөлінеді. Аудиторлық тапсырманың орындалуын бақылау мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне жүктеледі.

      71. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамымен келісім бойынша сарапшыларды тартуға қажеттілікке бағалау жүргізеді. Тиімділік аудитіне сарапшыларды тарту қажеттілігі кезінде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі зерделеу үшін сарапшыларды тарту қажет мемлекеттік аудит мәселелерінің тізімі мен тапсырмаларды жасайды және сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамына келісуге ұсынады. Тапсырма әрбір тартылатын сарапшы үшін жеке-жеке жасалады және олардың тапсырмалары мен жұмыс нәтижелерінің дәл сипаттамасын қамтиды.

      72. Мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігіне қарай тартылатын сарапшыларды мемлекеттік аудит тобының құрамына енгізу қажеттігі туралы шешім қабылдануы мүмкін. Мемлекеттік аудит тобының қатысушылары ретінде тартылған сарапшылар тиімділік аудитінің барлық кезеңдерінде аудиторлық және талдамалық рәсімдерге қатысады.

      73. Сарапшылар жеке аудиторлық және талдамалық рәсімдерді жүргізуге қатысу үшін, соның ішінде тиімділік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу немесе Аудиторлық есепті жасау үшін тиімділік аудитіне тартылуы мүмкін. Жеке аудиторлық және талдамалық рәсімдерге қатысу үшін сарапшыларды тартқан кезде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ақпарат алмасу тәртібін олармен келіседі.

      74. Сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамы және (немесе) мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сарапшылармен олардың алдағы немесе өткізілетін тиімділік аудитіне қатысу мәніне келіссөздер жүргізеді.

      75. Есеп комитеті Аудит жоспарында, Аудит бағдарламасында, Аудиторлық тапсырмалар мен Тапсырмада аудиторлық іс-шараның мақсатын Заңның 12-бабының 1-тармағында көзделген тиімділік аудитінің тақырыптары (аудиторлық іс-шараның атауы) мен бағыттарына сүйене отырып айқындайды.

      76. Тексеру комиссиялары Аудит жоспарында, Аудит бағдарламасында, Аудиторлық тапсырмаларда және Тапсырмада аудиторлық іс-шараның мақсатын Заңның 13-бабының 1-тармағында көзделген тиімділік аудитінің тақырыптары (аудиторлық іс-шараның атауы) мен бағыттарына сүйене отырып айқындайды.

3-параграф. Аудиторлық іс-шараны жүргізудің ұйымдастырушылық негіздері

      77. Негізгі кезеңде аудиторлық іс-шара тікелей мемлекеттік аудит объектісінде жүргізіледі, соның барысында тиімділік аудитінің белгіленген мақсаттарына, тиімділік аудитінің көрсеткіштеріне және таңдалған әдістерге сәйкес аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін қажетті ақпаратты және жеткілікті нақты деректерді жинау жүзеге асырылады.

      78. Тиімділік аудитін жүргізу кезеңінде Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасы іске асырылады. Осы кезеңнің негізгі міндеті мемлекеттік аудит объектісінде аудиторлық дәлелдемелерді жинау болып табылады, оларды мемлекеттік аудит тобы тұжырымдар, тапсырмалар мен ұсынымдар қалыптастыру үшін пайдаланатын болады.

      79. Мемлекеттік аудит тобы сапалы, өзекті әрі сенімді ақпаратты жинайды және жиналған аудиторлық дәлелдемелердің сапасын растау жөніндегі тиісті рәсімдерді жүргізеді.

      80. Жиналған аудиторлық дәлелдемелердің сапасын растау жөніндегі рәсімдер:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің бастапқы құжаттары мен мемлекеттік, квазимемлекеттік және жеке секторлардың байланысты ұйымдарына;

      2) мемлекеттік аудит объектісінің ішкі саясаттарына, процестері мен практикаларына;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің есепті ақпараты мен мемлекеттік, квазимемлекеттік және жеке секторлардың байланысты ұйымдарына қатысты жүргізіледі.

      81. Талдамалық рәсімдерді сапалы жүргізу үшін тиісті сұрақнамалар жасалады. Сұрақнамалардың сипаты мен нақтылануы талдамалық рәсімдерді қолдану мақсатына қарай айқындалады.

      82. Тиімділік аудитін жүргізудің аудиторлық және талдамалық рәсімдерінің нәтижесі анықталған фактілер болып табылады. Анықталған фактілер мемлекеттік аудит саласындағы немесе мемлекеттік аудит объектісіндегі істердің нақты жай-күйін көрсететін мәліметтер болып табылады.

      83. Аудиторлық рәсімдерді орындау және аудиторлық дәлелдемелерді жинау кезеңінде мәнділік аудиторлық рәсімдер мен дәлелдемелердің жеткіліктілігін бағалау үшін пайдаланылады.

      84. Тиімділік аудитін жүргізу кезінде анықталған фактілер:

      1) жақсы практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналардың тиімділік аудитінің көрсеткіштерінен оң ауытқулары орын алады);

      2) тиісті практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналары тиімділік аудитінің көрсеткіштеріне сәйкес келеді);

      3) жағымсыз практиканың (мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін сипаттайтын нақты мағыналардың тиімділік аудиті көрсеткіштерінен жағымсыз жаққа ауытқулары орын алады) айғағы болуы мүмкін.

      85. Әрбір анықталған факт сенімді әрі жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен расталады. Аудиторлық дәлелдемелер нақты, деректі және талдамалық болуы мүмкін.

      86. Тиімділік аудитін жүргізу кезінде Аудиторлық есепке енгізілетін тұжырымдарды, қорытындылар мен ұсынымдарды қалыптастыру үшін негіз ретінде мемлекеттік аудит тобы:

      1) мәнділігі мен маңыздылығы бойынша анықталған фактілерді ранжирлейді;

      2) анықталған фактілердің фрагменттік жағдай болып табылатынын немесе жүйелі проблеманың белгісін білдіретінін анықтайды;

      3) мемлекеттік аудит объектісі басшылығының анықталған жүйелі проблемалар туралы хабардар болуын анықтауы және анықталған кемшіліктерді жою мен жақсарту жөніндегі ұсынымдарды іске асыруда басқа тараптардың, соның ішінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметін басқаруға қатысушы уәкілетті органдардың қатысу қажеттілігін айқындайды;

      4) қажет болған жағдайда, мультипликативтік әсері бойынша есептеулер жүргізе отырып, анықталған фактілердің себептері мен мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің тиімділігіне ықпалын айқындайды.

      87. Барлық маңызды аудиторлық және талдамалық рәсімдер аудиторлық құжаттамада тиісінше көрсетіледі.

      88. Аудиторлық іс-шараларды жүргізуге сарапшыларды тарту Қағидаларға және тиісті Стандартқа сәйкес жүзеге асырылады.

4-параграф. Аудиторлық есептерді, Аудиторлық қорытындыларды
жасау және ресімдеу

      89. Тиімділік аудиті есептілігінің сатысы сыртқы мемлекеттік аудит органдарының тиісті нормативтік құжаттарының талаптары сақтала отырып орындалатын, аудиторлық есепті дайындау, бекіту және мемлекеттік аудит объектісі мен басқа да мүдделі ұйымдарға ұсыну бойынша жүйелі рәсімдерден тұрады.

      90. Аудиторлық дәлелдемелерді қалыптастыру үшін қажетті дәлелді базаны жинау Аудит бағдарламасында көрсетілген аудиторлық іс-шараның мақсатына және мәселелеріне, бұзушылық жағдайлары мен себептеріне байланысты әрбір жағдайда дербес жүргізіледі.

      91. Дәлелдеу базасын жинаудың мақсаты бұзушылық және кемшілік фактісін мемлекеттік аудит объектісінің материалдарын зерттеу нәтижелері мен қолданыстағы нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге негізделген растаушы құжаттармен тіркеу және бекіту болып табылады.

      92. Аудиторлық рәсімдерді орындау және аудиторлық дәлелдемелерді жинау кезеңінде мәнділік аудиторлық рәсімдер мен дәлелдемелердің жеткіліктілігін бағалау үшін пайдаланылады.

      93. Тиімділік аудитінің қорытындылары бойынша жасалатын аудиторлық есеп осы Стандарттың 49-бабында көзделген сипаттамаларға жауап береді.

      94. Аудиторлық есептің осы Стандарттың 49-тармағында көзделген сипаттамаларға сәйкестігін бағалауды мемлекеттік аудит тобының жетекшісі және сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамы Аудиторлық есеп бекітілгенге дейін жүргізеді.

      95. Тиімділік аудитінің қорытындылары бойынша жасалған аудиторлық есеп міндетті түрде мемлекеттік аудит саласын немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметін тиімділік аудиті көрсеткіштеріне сәйкестігі мәніне бағалауды және тиімділік аудитінің барлық сұрақтарына қысқа жауаптарды қамтиды.

      96. Аудиторлық есепке енгізілетін тұжырымдар мен қорытындылар себеп-салдарлық нәтижелерді, соның ішінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметіндегі тиімсіздіктің және мемлекеттік аудит объектісінің қызметіндегі кемшіліктердің әлеуметтік-экономикалық даму көрсеткіштеріне ықпалының себептерін қамтиды.

      97. Аудиторлық есепке анықталған бұзушылықтар және (немесе) кемшіліктер, мемлекеттік аудит саласындағы немесе мемлекеттік аудит объектісінің қызметіндегі оң жетістіктер енгізіледі.

4-тарау. Аудиторлық қорытындыда, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асыру

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      98. Тиімділік аудитінің қорытындылары бойынша Аудиторлық қорытындыда, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асыру сыртқы мемлекеттік аудит органдарының тиімділік аудитінің қорытындылары бойынша тұжырымдалған ұсынымдарын және нұсқамаларын мемлекеттік аудит объектілерінің орындауын қадағалау және бағалау жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер болып есептеледі.

      99. Мемлекеттік аудит объектісіне нұсқаманы, Аудиторлық қорытындыны және Жиынтық тізілімді немесе аудиторлық қорытындыдан және Жиынтық тізілімнен үзінді көшірмені бергеннен кейін ұсынымдар мен нұсқаманың орындалуын бақылау мемлекеттік аудит объектісінің басшысына жүктеледі.

      100. Тиімділік аудитінің қорытындылары:

      1) Есеп комитеті немесе Тексеру комиссиясының аудиторлық іс-шараға жауапты мүшесінің Қағидалардың 249-тармағында көзделген іс-шараларды тұрақты және жүйелі негізде жүзеге асыруы;

      2) Тиімділік аудитінің бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауы жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді енгізу;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды тиісінше орындауын растау мақсатында аудиторлық дәлелдемелерді жинау жөніндегі аудиторлық іс-шараны жүргізу арқылы іске асырылады.

      101. Сыртқы мемлекеттік аудит органдары белгілі бір уақыт аралығында жүргізілген тиімділік аудитінің қорытындылары бойынша қалыптастырылған ұсынымдарды мемлекеттік аудит объектілерінің орындауы жөніндегі аудиторлық іс-шараны жүргізуі мүмкін.

      102. Тиімділік аудитінің қорытындыларын іске асыру жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді жүргізуге тиімділік аудитін жүргізуге тікелей қатысқан мемлекеттік аудиторлар және (немесе) сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да мемлекеттік аудиторлары тартылады.

      103. Сыртқы мемлекеттік аудит органының Аудиторлық қорытындысында қамтылған ұсынымдардың қаралуына, Нұсқамаларының орындалуына мониторингті және талдауды жүзеге асыру Қағидаларға сәйкес тұрақты және жүйелі түрдегі негізде жүргізіледі.

      104. Аудит бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауын бағалау жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді енгізу тәсілін қолдану кезінде мемлекеттік аудит объектісіне жолданған барлық немесе жекелеген ұсынымдар қадағаланады.

200. Сәйкестік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік
аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Осы Сәйкестік аудитін жүргізу бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі – сыртқы мемлекеттік аудит органдары) жүзеге асыратын сәйкестік аудитінің мақсатын, міндеттерін, көрсеткіштері мен рәсімдерін айқындайды.

      2. Стандарт сәйкестік аудитін жүргізу кезінде аудиторлық іс-шаралардың ерекшеліктерін белгілейді.

      3. Стандарт Қазақстан Республикасының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау мәселелерін реттейтін нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес және ISSAI Алдын ала жоба 4000 "Сәйкестік аудитін жүргізу стандартын" қоса алғанда, Халықаралық жоғары аудит органдары ұйымы (ИНТОСАИ) бекітетін Халықаралық стандарттардың (ISSAI) қолайлы ережелерінің негізінде әзірленді.

      4. Осы Стандарттың күші сыртқы мемлекеттік аудит органдарының лауазымды адамдарына, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органдарының тиісті бейін бойынша мемлекеттік аудит жүргізуге тартқан мемлекеттік органдардың мамандарына, сарапшыларға, мемлекеттік емес аудиторлық ұйымдарға, соның ішінде квазимемлекеттік сектор субъектілерінің арнайы мақсаттағы аудитін жүзеге асыратын аудиторлық ұйымдарға (бұдан әрі – сарапшылар) қолданылады.

      5. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит органдарының сәйкестік аудитін ұйымдастыруға және жүргізуге бірыңғай талаптарды белгілеуі болып табылады.

      6. Стандарттың міндеттері:

      1) сәйкестік аудитін жүргізудің және нәтижелерін ресімдеудің мазмұнын, қағидаттарын және рәсімдерін айқындау;

      2) сәйкестік аудитін жоспарлауға, жүргізуге дайындалуға, жүргізуге және нәтижелерін ресімдеуге қойылатын талаптарды белгілеу;

      3) сәйкестік аудитінің ауқымын айқындауға қойылатын тәсілдерді қалыптастыру;

      4) сәйкестік аудитінің сапасын оның барлық кезеңінде қамтамасыз ету;

      5) бюджеттің атқарылуын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерінің басқарылуын бағалаудың негізінде қойылған әлеуметтік-экономикалық мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу туралы тәуелсіз әрі объективті Аудиторлық қорытынды алу болып табылады.

      7. Осы Стандартта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) сәйкестік аудиті – мемлекеттік аудит объектісінің Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілерін сақтауын бағалау, тексеру;

      2) аудиторлық өкілеттіктер – "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес сыртқы мемлекеттік аудит органдарына жүктелген жауаптылық, міндеттер, өкілеттіктер;

      3) сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараларға жауапты лауазымды адамдары – аудиторлық тапсырманы орындауға, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органының атынан Аудиторлық қорытындыны беруге негізгі жауапты болып табылатын Есеп комитетінің, тексеру комиссиясының мүшелері;

      4) аудиторлық іс-шара – мемлекеттік аудит қорытындылары бойынша Аудиторлық есептер мен Аудиторлық қорытындыларды дайындауға, жүргізуге, ресімдеуге бағытталған іс-қимылдар кешені;

      5) аудиторлық рәсімдер – аудиторлық іс-шараны жүргізу бағдарламасына сәйкес оның барысында жүзеге асырылатын аудиторлық іс-шараның мақсаттарына қол жеткізу үшін қажетті іс-қимылдар;

      6) аудиторлық дәлелдеменің тиісті сипаты – аудиторлық дәлелдемелердің сапасын, аудиторлық пікір негізделетін қорытындыларды растау кезіндегі олардың орындылығы мен сенімділігін бағалау;

      7) көрсеткіштер – мемлекеттік аудит объектілерін бағалау және өлшеу үшін, сондай-ақ ақпаратты ұсыну мен ашып көрсету үшін пайдаланылатын эталондық өлшемшарттар;

      8) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау материалдары – мемлекеттік аудит жүргізу үшін қажетті құжаттар, сондай-ақ оның нәтижелері бойынша жасалған құжаттар және қоса берілетін аудиторлық дәлелдемелер;

      9) аудиторлық құжаттама – орындалған аудиторлық рәсімдердің, алынған аудиторлық дәлелдемелердің, сондай-ақ мемлекеттік аудитор қол жеткізген қорытындылардың көрінісі;

      10) қаржылық есептілік – мемлекеттік аудит объектілерінің қаржылық жағдайы, қызметінің қаржылық нәтижелері және қаржылық жағдайының өзгерістері туралы ақпарат;

      11) кәсіби пайым мен скептицизм – мемлекеттік аудитордың іс-қимылдарының тәртібін айқындау мүмкін болмаған жағдайларда, оның субъективті шешімдерді қабылдауы үшін негіз болатын біліміне, біліктілігіне және жұмыс тәжірибесіне негізделген көзқарасы;

      12) аудиторлық тәуекел – есептілік едәуір бұрмаланған жағдайда, мемлекеттік аудитордың аудиторлық пікірді тиісінше білдірмеу тәуекелі;

      13) іріктеу тәуекелі – мемлекеттік аудитордың іріктеуге негізделген тұжырымының барлық жиынтыққа қолданылған бірдей аудиторлық рәсімдерге жасалған тұжырымнан ерекшелену тәуекелі;

      14) анықталған фактілер – мемлекеттік аудит саласындағы немесе мемлекеттік аудит объектісіндегі істердің нақты жағдайын көрсететін мәліметтер.

      8. Стандарт сәйкестік аудитін жүргізу кезінде сыртқы мемлекеттік аудит органдарының функциялары мен міндеттерін іске асыру процесінде қолданылуға жатады, мемлекеттік аудиторлар үшін, сондай-ақ мемлекеттік аудит жүргізудің барлық сатысында кәсіби пайым үшін дербес аудиторлық тапсырмаларды айқындау мәселелеріндегі ерекшеліктерді ашып көрсетеді.

      9. Сәйкестік аудиті оның мақсаттарына қарай дербес жүргізіледі немесе тиімділік аудиті мен қаржылық есептілік аудитін жүргізудің бір бөлігі болып табылады.

      10. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікке қолданылатын сәйкестік аудиті бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікке жататын немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің басқа да аспектілеріне қолданылатын Қазақстан Республикасының заңнамасы, нормативтік құқықтық және құқықтық актілері ескеріле отырып қаралады. Қаржылық операцияларды талдау негізінде Қазақстан Республикасы заңнамасының және ішкі құқықтық актілердің нормаларын сақтай отырып, бюджет қаражатының түсуінің, сондай-ақ бюджет қаражатының жұмсалуының, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерінің пайдаланылуының заңдылығы, толықтығы және уақтылығы айқындалады.

      11. Сәйкестік аудиті кезінде мемлекеттік аудит объектісінің Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілерін сақтауын бағалау, тексеру жүзеге асырылады.

      12. Бағалауға мемлекеттік аудит объектілері мемлекеттік лауазымды адамдарының бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару процесінде тиімді қаржы менеджментінің, кәсіби және әдеп мінез-құлықтарының жалпыға бірдей қабылданған қағидаттарын сақтауы жатады.

      13. Сәйкестік аудитінің мақсаты мемлекеттік аудит объектісінің бюджет қаражатының түсуін қамтамасыз ету және бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілерін сақтауы туралы пікірдің негізді түрде білдірілуі болып табылады. Есептіліктің кейбір бұрмаланушылықтарын немесе ауытқуларын таба алмау тәуекелі болған жағдайда, аталған пікір растайтын құжаттар мен ақпаратқа негізделеді.

      14. Мемлекеттік аудитор сәйкестік аудитін жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының тиісті нормаларына, сондай-ақ оларды іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің актілеріне қарай айқындалатын мемлекеттік аудит мәселелеріне байланысты көрсеткіштерді ұстанады.

      15. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдары:

      1) мемлекеттік аудит пен сарапшылар тобы жиынтығында сәйкестік аудитін жүргізу үшін қажетті құзыретке және мүмкіндіктерге ие екендігіне көз жеткізеді;

      2) сәйкестік аудитін жүргізуге арналған әрбір аудиторлық тапсырма бойынша жалпы сапа үшін жауаптылықты қабылдайды;

      3) мемлекеттік аудит тобының әрбір қатысушысының тиісті әдеп талаптарын сақтауын қамтамасыз етеді;

      4) мемлекеттік аудиторлардың тәуелсіздігіне төнетін қауіпті жою және мемлекеттік аудиттің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес олардың аудиторлық тапсырмаларды орындауы үшін шаралар қабылдайды;

      5) мемлекеттік аудиттің Қазақстан Республикасының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізіліп жатқанына көз жеткізеді.

      16. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдары мемлекеттік аудит тобының құзыреті мен мүмкіндіктері туралы мәселені қарастыра отырып, мемлекеттік аудит тобының мынадай сапасын:

      1) ұқсас сипаттағы және күрделіліктегі мемлекеттік аудитті жүргізу жөніндегі аудиторлық тапсырмаларды орындау үшін практикалық тәжірибе және тиісті білімінің, дағдыларының болуын;

      2) мемлекеттік аудит стандарттарын, оларды қолдану жөніндегі әдіснамалық басшылықтарды, сондай-ақ қолданылатын заңнамалық және нормативтік талаптарды түсінуін;

      3) ақпараттық технологиялар саласындағы тиісті дағдыларды және бухгалтерлік есептің немесе аудиттің арнайы салаларындағы білімді қоса алғанда, техникалық құзыреттілікті;

      4) мемлекеттік аудит объектісі жұмыс істейтін тиісті салаларды білуін;

      5) кәсіби пайымын және скептицизмді қолдана білуін;

      6) сапа бақылауы саласындағы сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының саясаты мен рәсімдерін түсінуін;

      7) есептілікке қолданылатын талаптарды түсінуін қоса алғанда, тиісті жағдайларда аудиторлық өкілеттіктерді іске асыра білуін талдайды.

      17. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық кезеңінде кәсіби пайымын және скептицизмді қолданады.

      18. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде кәсіби пайымдар мен скептицизмді қолдануға қатысты ерекше талаптарға қолданылатын көрсеткіштерді немесе нормативтік құқықтық актілер толық немесе ішінара болмаған жағдайларда, Қазақстан Республикасы заңнамасындағы олқылықтарды айқындау үшін негіз құрайтын актілердің құрылымы мен мазмұнын талдай білу, сондай-ақ белгілі немесе белгісіз аудиттелетін саланы талдау процесінде мемлекеттік аудитордың кәсібилігін қолдана білуі жатады.

      Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудиттің ауқымына қатысты олардың дереккөзі мен релеванттығы бойынша әртүрлі деректердің, сондай-ақ мемлекеттік аудит барысында алынған барлық деректердің жеткіліктілігі мен сапасын бағалайды.

      19. Мемлекетік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша мәнділікті қайта қарау үшін мемлекеттік аудит объектісі және оның қызметі туралы жаңа ақпаратты немесе ұсынымдардағы өзгерістерді ескереді. Мәнділік деңгейін айқындау кәсіби пайым білдіруді болжайды және мемлекеттік аудитордың Аудиторлық қорытындыларды пайдаланушылардың қажеттіліктерін түсіндіруіне байланысты болады.

      20. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізу барысында пайдаланылатын көрсеткіштердің, мемлекеттік аудит ауқымының, қолданылған пайымдардың, алынған аудиторлық дәлелдемелер мен жасалған тұжырымдардың нақты түсіндірілуін көрсететін жеткілікті аудиторлық құжаттама дайындайды.

      21. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша аудиторлық тәуекелдің деңгейлерін айқындайды және нақтылайды.

      22. Мемлекеттік аудит аудиторлық тәуекелдің басқарылуын немесе оны қолайлы деңгейге дейін төмендетуді қамтамасыз ету үшін жүргізіледі.

      23. Аудиторлық тәуекелді басқару мемлекеттік аудиттің құзыретті тобын қалыптастыру, тиісті сападағы қажетті ақпаратқа қолжетімділік және мемлекеттік аудит мәселелеріне релевантты кез келген жаңа және қосымша ақпаратты есепке алу бойынша рәсімдерді қамтиды.

      24. Аудиторлық тәуекелдің төмендеуі ықтимал тәуекелдерді алдын ала болжауды және мемлекеттік аудитті жоспарлау кезеңінде осы тәуекелдерді жою жөніндегі тәсілдерді әзірлеуді, аудиторлық дәлелдеменің сапасын бағалауды және тұжырымдарды қалыптастыру кезеңінде қосымша рәсімдерді орындауды болжайды.

      25. Мемлекеттік аудиттің тиісінше сапасы барабар аудиторлық рәсімдерді орындау және жеткілікті негізделген пікірді алу мақсатында тиісті стандарттарды қолдану, мемлекеттік аудитті құзыретті басқару, оның процесін тексеру деп түсініледі.

      26. Аудиторлық құжаттама толық, уақтылы болады және Қазақстан Республикасының архив ісі саласындағы заңнама талаптарына сәйкес сақталады.

      27. Аудиторлық құжаттама мемлекеттік аудит нәтижелері туралы алдын ала мәліметтері жоқ (не сапа бақылауы барысында) басқа мемлекеттік аудитордың:

      1) мемлекеттік аудиттің мәселелері, көрсеткіштері, ауқымы, тәуекелдердің бағасы, мемлекеттік аудит жүргізу жоспары (бұдан әрі – Аудит жоспары), мемлекеттік аудит жүргізу бағдарламасы (бұдан әрі – Аудит бағдарламасы) және аудиторлық іс-шараларды жүргізуге аудиторлық тапсырмалар (бұдан әрі – аудиторлық тапсырма), аудиторлық рәсімдердің мерзімдері, көлемі және нәтижелері арасындағы байланысты;

      2) Аудиторлық қорытындыны немесе мемлекеттік аудитор пікірін растайтын аудиторлық дәлелдемелерді;

      3) кәсіби пайымның қолданылуын талап еткен негіздерді;

      4) тиісті Аудиторлық қорытындыларды, Аудиторлық есептерді, мемлекеттік аудиттің тұжырымдары мен ұсынымдарын бағалай алуы үшін нақты болып табылады.

      28. Мемлекеттік аудитор мемлекеттік аудитті жүргізудің барлық процесі бойынша сыртқы мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамдарымен тиімді коммуникацияларды жүзеге асырады.

      29. Мемлекеттік аудит объектісі Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) белгіленген мерзімде мемлекеттік аудит жүргізілетіні туралы хабардар етіледі.

      30. Сәйкестік аудиті ұсынылған өкілеттіктерге қарай мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

      1) мемлекеттік аудит объектілерінің республикалық бюджет қаражатын және ұлттық ресурстарды пайдалануы бойынша қызметі. Республикалық бюджет қаражатын және ұлттық ресурстарды пайдалану бойынша сәйкестік аудиті тиісті нормативтік құқықтық актілердің ережелеріне, соның ішінде қоршаған ортаны қорғау, еңбек қатынастары, ақпараттық қауіпсіздік, өндірістік әлеует және қаржылық тұрақтылық саласындағы нормалардың сақталуы бойынша жүргізіліп жатқан іс-шаралардың орындылығы мен көп қырлылығын бағалаумен қатар, осы нормаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      2) мемлекеттік төтенше бюджеттің атқарылуы төтенше бюджеттің жүргізілуі, қалыптастырылуы және іс-әрекетінің тоқтатылуы туралы арнайы нормативтік құқықтық актіге сәйкес қатаң жүзеге асырылады;

      3) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыру және пайдалану. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыруға және пайдалануға сәйкестік аудиті қордың негізгі жинақтау және тұрақтандыру функцияларын бағалау үшін жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын қалыптастыруға және пайдалануға сәйкестік аудитін жүргізу кезінде өтімділік деңгейінің, кірістілік деңгейінің жеткілікті болу нормаларын айқындау тәртібі бағаланады, сондай-ақ мемлекеттік мүлікті жекешелендірудің негізділігі және даму жоспарлары, экономикалық және жекешелендіруден түсетін басқа да пайдалар ескеріле отырып, жекешелендіруден түскен түсімдердің салыстырмалылығы тексеріледі.

      4) Қазақстан Республикасы Президентінің келісімімен немесе тапсырмасы бойынша ғана заңнаманың сақталуына жүзеге асырылатын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің активтерін пайдалану;

      5) бухгалтерлік есепті жүргізудің және қаржылық есептілікті жасаудың анықтығы және дұрыстығы. Бухгалтерлік есепті жүргізудің және қаржылық есептілікті жасаудың анықтығына және дұрыстығына аудит жүргізу Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының және қолданылатын стандарттардың сақталуын тексерумен қатар, есеп және есептілік жүйесін бағалауды білдіреді. Бухгалтерлік есепті жүргізудің және қаржылық есептілікті жасаудың анықтығына және дұрыстығына сәйкестік аудитін жүргізу процесінде жауапты адамдардың құзыреттілігі және олардың мемлекеттік қаражатты пайдалану, басқару кезіндегі тиісті мінез-құлқы бағаланады;

      6) мемлекеттік органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің шарттар талаптарын орындауы. Сәйкестік аудитінің бұл түрі шарттар талаптарының сақталуын тексеру, сондай-ақ мемлекет мүдделерін қорғау проблемаларын сол шарттар деңгейінде және заңнамадағы олқылықтар түрінде анықтау мақсатымен жүргізіледі.

      7) республикалық және жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің толықтығы және уақтылығы. Республикалық бюджетке түсетін түсімдердің, бюджетке түсетін түсімдерді алудың толықтығына және уақтылығына, сондай-ақ республикалық және жергілікті бюджеттен қате (артық) төленген соманы қайтарудың, есепке жазудың дұрыстығына сәйкестік аудиті түсімдердің және қайтарудың заңдылығын, дәйектілігін және уақтылығын тексеруді білдіреді;

      8) республикалық және жергілікті бюджет қаражатын, соның ішінде нысаналы трансферттер мен кредиттерді, байланысты гранттарды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыздарды, мемлекет кепілгерліктері мен активтерін пайдалануға, сондай-ақ мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелердің, соның ішінде мемлекеттік концессиялық міндеттемелердің орындалуын қаржыландыру мақсатына сай пайдаланылуын тексеру бойынша кешенді рәсімдердің орындалуын, тиісті лимиттердің сақталуын, активтердің болуын және сақталуын, мемлекеттік міндеттемелерді қалыптастырудың дұрыстығын, сондай-ақ қарыз алу процесінің толықтығын бағалауды, мемлекеттің инвестициялық саясатына және мемлекеттің стратегиялық даму жоспарларына сәйкестігін тексере отырып, экономикалық қорытындылардың негізділігін білдіреді;

      9) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген республикалық және жергілікті бюджет қаражатын қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкес пайдалануы. Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген республикалық және жергілікті бюджет қаражатын қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкес пайдалануына сәйкестік аудиті қаржы-экономикалық негіздемеге сәйкестігіне жүзеге асырылады. Бұл ретте шешім қабылдау процесі және нақты мақсаттары мен оларға қол жеткізу көрсеткіштері айқындала отырып, қаражат жұмсалған объектіні зерделеу шараларының кешенділігі тексеріледі. Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің өздеріне бөлінген республикалық және жергілікті бюджет қаражатын пайдалануын бағалау: стратегиялық жоспарлардағы, макроэкономикалық жағдайлардағы өзгерістерге байланысты және басым мақсаттар мен міндеттерге қаражатты уақтылы қайта бөлу үшін; заңнаманың, сондай-ақ оны іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілерінің құқықтық актілерінің талаптарына олардың сәйкестігі мәніне жүзеге асырылады.

      Сәйкестік аудиті мына кезеңдерден:

      1) мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеуден және Аудит жоспарын, Аудит бағдарламасын, Аудиторлық тапсырманы және Тапсырмаларды жасауды қоса алғанда, жеке мемлекеттік аудитті жоспарлаудан;

      2) аудиторлық іс-шараны жүргізудің ұйымдастырушылық негіздерін, Аудиторлық есептерді, Аудиторлық қорытындыларды жасау мен ресімдеуді қоса алғанда, жеке мемлекеттік аудитті жүргізуді;

      3) Аудиторлық тапсырмада, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асырудан тұрады.

2-тарау. Жеке мемлекеттік аудитті жоспарлау және оны жүргізу

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-параграф. Мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу

      31. Аудиторлық іс-шараның дайындық кезеңінде мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу мақсатында мемлекеттік аудиторлар:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің қызметі, соның ішінде ішкі аудит қызметтері;

      2) мемлекеттік аудит объектісі бойынша сәйкестік аудитінің мәселелеріне байланысты алдыңғы мемлекеттік аудит нәтижелері туралы ақпарат көздеріне талдау жасайды.

      32. Алдын ала зерделеу кезінде мемлекеттік аудитор:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің құқық белгілеуші және өзге де құжаттарын зерделейді;

      2) сәйкестік аудитіне жататын мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін айқындайды;

      3) болмашы мәселелерге ресурстардың жұмсалуын болдырмау мақсатында мемлекеттік аудиттің әрбір объектісінің қызметін зерделеу үшін нақты мәселелерді айқындайды;

      4) Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес келмеу тәуекелдерін анықтау және бағалау мақсатында нормативтік құқықтық актілердің және мемлекеттік аудит объектісінің қызметін регламенттейтін басқа да ақпараттың тізбесін жасайды;

      5) нормативтік құқықтық актілер талаптарының орындалуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік аудит объектісінде белгіленген бизнес процестерді талдайды;

      6) мемлекеттік аудит объектісінің тиісті нормативтік құқықтық актілердің ережесін қалай орындайтындығы туралы жалпы алғашқы түсінікті алады;

      7) бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану кезінде мемлекеттік аудит объектісі қолданатын нормативтік құқықтық актілерді айқындайды;

      8) қандай нормативтік құқықтық актілердің сақталмауы мемлекеттік аудит объектісінің бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдалану нәтижелеріне теріс ықпал етуі мүмкін екендігін бағалайды.

      33. Мемлекеттік аудитті жоспарлау кезеңінде мәнділіктің, аудиторлық тәуекелдің деңгейлерін, сондай-ақ іріктеу параметрлерін, көлемдерін және әдістерін айқындау мемлекеттік аудиттің маңызды мәселелерін сәйкестендіруге және Аудит жоспарын дұрыс жасауға ықпал етеді.

      34. Мемлекеттік аудитор іріктеуді аудиторлық тәуекелдің, іріктеу тәуекелінің және мәнділіктің деңгейлеріне қарай жүзеге асырады.

      35. Сәйкестік аудитіндегі мәнділік сандық әрі сапалық аспектілерге ие, Олар мемлекеттік аудитті жоспарлау және табылғандардың аудиторлық пікірге әсерін бағалау үшін аудиторлық рәсімдерді орындау процесінде ескерілуі қажет.

      36. Мәнділікті айқындау аудиторлық қорытынды пайдаланушылардың мүдделерін ескере отырып, кәсіби пайымды талап етеді.

      37. Мемлекеттік аудит тобын жетекші басқарады және мемлекеттік аудиторлардан, сондай-ақ сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да қызметкерлерінен және қатысқан жағдайда, сарапшылардан тұрады. Жетекші мемлекеттік аудиторлармен бірге мемлекеттік аудит тобының құрамын және мемлекеттік аудит объектілері мен мәселелері бойынша мемлекеттік аудиторлардың бөлінуін айқындайды.

      38. Мемлекеттік аудит тобының негізгі құрамы Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын әзірлеу жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер басталғанға дейін мемлекеттік аудит тобының жиынтығында игерген білімі мен дағдыларын бағалау негізінде қалыптастырылады.

      39. Жеке мемлекеттік аудитті алдын ала зерделеу мен жоспарлау кезеңінде мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігіне қарай мемлекеттік аудит тобының құрамын өзгерту туралы шешім қабылдануы мүмкін.

2-параграф. Аудит жоспарын, Аудит бағдарламасын, Аудиторлық тапсырманы және Тапсырмаларды жасау

      40. Мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу негізінде Аудит жоспары, Аудит бағдарламасы, Аудиторлық тапсырмалар жасалады.

      41. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамымен келісім бойынша мемлекеттік аудит тобы қатысушыларының арасында Аудиторлық тапсырмалар бөлуді жүргізеді.

      42. Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасын әзірлеу кезінде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі мемлекеттік аудит тобының қатысушыларына алдағы аудиторлық және талдамалық рәсімдерді, мемлекеттік аудит тобында ақпарат алмасу тәртібін, болжанбаған аудиторлық тәуекелдерге ден қоюды, сондай-ақ күтілетін нәтижелерді түсіндіреді.

      43. Аудиторлық тапсырмалар сәйкестік аудитінің мәселелері және мемлекеттік аудит объектісі қызметінің бағыттары бойынша бөлінеді. Аудиторлық тапсырманың орындалуын бақылау мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне жүктеледі.

      44. Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамымен келісім бойынша сарапшылар тартуға қажеттілікке бағалау жүргізеді. Сарапшылар мемлекеттік аудитті жүргізуге осы нормативтік қаулыға 3-қосымшаға сәйкес тартылады.

      Сәйкестік аудитіне сарапшыларды тарту кезінде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі әр сарапшы үшін тапсырма жасайды және сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамына келісуге ұсынады. Тапсырма әрбір тартылатын сарапшы үшін жеке-жеке жасалады және олардың тапсырмалары мен жұмыс нәтижелерінің дәл сипаттамасын қамтиды.

      45. Мемлекеттік аудит саласының немесе мемлекеттік аудит объектісі қызметінің күрделілігіне қарай тартылатын сарапшыларды мемлекеттік аудит тобының құрамына енгізу қажеттілігі туралы шешім қабылданады. Мемлекеттік аудит тобының қатысушылары ретінде тартылған сарапшылар сәйкестік аудитінің барлық кезеңдерінде аудиторлық және талдамалық рәсімдерге қатысады.

      46. Сарапшылар жеке аудиторлық және талдамалық рәсімдерді жүргізуге қатысу үшін, соның ішінде сәйкестік аудитінің көрсеткіштерін әзірлеу немесе Аудиторлық есепті жасау үшін сәйкестік аудитіне тартылады. Жеке аудиторлық және талдамалық рәсімдерге қатысу үшін сарапшыларды тартқан кезде мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ақпарат алмасу тәртібін олармен келіседі.

      47. Сыртқы мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараға жауапты лауазымды адамы және (немесе) мемлекеттік аудит тобының жетекшісі сарапшылармен олардың алдағы немесе өткізілетін сәйкестік аудитіне қатысуы мәніне келіссөздер жүргізеді.

3-параграф. Аудиторлық іс-шара жүргізудің ұйымдастырушылық негіздері

      48. Негізгі кезеңде аудиторлық іс-шара тікелей мемлекеттік аудит объектісінде жүргізіледі, соның барысында сәйкестік аудитінің белгіленген мақсаттарына, сәйкестік аудитінің көрсеткіштеріне және таңдалған әдістерге сәйкес аудиторлық дәлелдемелерді алу үшін қажетті ақпаратты және жеткілікті нақты деректерді жинау жүзеге асырылады. Сондай-ақ мәнділік, аудиторлық тәуекел деңгейлері, іріктеу параметрлері, көлемі және әдістері нақтыланады.

      49. Сәйкестік аудитін жүргізу кезеңінде Аудит жоспары мен Аудит бағдарламасы іске асырылады. Осы кезеңнің негізгі міндеті мемлекеттік аудит объектісінде аудиторлық дәлелдемелерді жинау болып табылады, оларды мемлекеттік аудит тобы тұжырымдар, тапсырмалар мен ұсынымдар қалыптастыру үшін пайдаланатын болады.

      50. Мемлекеттік аудит тобы сапалы, өзекті әрі сенімді ақпаратты жинайды және жиналған аудиторлық дәлелдемелердің сапасын растау жөніндегі тиісті рәсімдерді жүргізеді.

      51. Жиналған аудиторлық дәлелдемелердің сапасын растау жөніндегі рәсімдер:

      1) мемлекеттік аудит объектісінің бастапқы құжаттары мен мемлекеттік, квазимемлекеттік және жеке секторлардың байланысты ұйымдарына;

      2) мемлекеттік аудит объектісінің ішкі саясаттарына, процестері мен практикаларына;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің есепті ақпараты мен мемлекеттік, квазимемлекеттік және жеке секторлардың байланысты ұйымдарына қатысты жүргізіледі.

      52. Талдамалық рәсімдерді сапалы жүргізу үшін тиісті сауалнамалар жасалады. Сауалнамалардың сипаты мен нақтылануы талдамалық рәсімдерді қолдану мақсатына қарай айқындалады.

      53. Сәйкестік аудитін жүргізудің аудиторлық және талдамалық рәсімдерінің нәтижесі анықталған фактілер болып табылады.

      54. Аудит бағдарламасының мақсаттары мен мәселелеріне қарай мемлекеттік аудит объектілерінің Қазақстан Республикасының бюджет, салық және кеден заңнамасының нормаларын, бухгалтерлік есепті ұйымдастыру мен жүргізуге, қаржылық есептілікті жасау мен ұсынуға қойылатын талаптарды, мемлекеттік аудит объектілерінің қызметін реттейтін және регламенттейтін өзге де нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің ережелерін сақтауы, олардың даму жоспарларын, қаржы-шаруашылық қызмет жоспарларын іске асыруы тексеріледі.

      55. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде мемлекеттік аудитор Қазақстан Республикасы заңнамасының сақталмауы мемлекеттік аудит объектісінің қызметіне қалай ықпал еткендігін тексеруі қажет.

      56. Әрбір анықталған факт сенімді әрі жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен расталады. Аудиторлық дәлелдемелер нақты, деректі және талдамалық болуы мүмкін.

      57. Сақталмауды мемлекеттік аудит объектісі жол берген, нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің талаптарына қайшы келетін, қасақана және қасақана емес әрекет немесе әрекетсіздік деп түсіну қажет.

      58. Сәйкестік аудитін жүргізу барысында нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің сақталмау фактілерін болдырмауға және табуға мүмкіндік беретін мынадай:

      1) Қазақстан Республикасы заңнамасындағы өзгерістерге мониторинг жүргізу және нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің жаңа ережелерін сақтау бойынша тиісті ұйымдық-құқықтық шараларды қабылдау;

      2) мемлекеттік аудит объектісі персоналының қажетті нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге қолжетімділігін қамтамасыз ету, бұл ретте көрсетілген актілерге енгізілетін өзгерістерді уақтылы әрі жедел қадағалауға мүмкіндік беретін электронды ақпараттық технологияларды қолдануға ерекше назар аудару қажет;

      3) нормативтік құқықтық және құқықтық актілер талаптарының сақтамалуы кезінде мемлекеттік аудит объектісі персоналының жауаптылық тетігінің және дәрежесінің болу рәсімдерін мемлекеттік аудит объектісінің сақтағандығын зерделеу қажет.

      59. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде мемлекеттік аудит объектісінің бюджеттің атқарылу рәсімдерін регламенттейтін нормативтік құқықтық және құқықтық актілерді сақтау, Қазақстан Республикасының салық және кеден заңнамасын сақтау, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару мәселелеріне қатысты хат алмасуларын зерделеу қажет.

      60. Сәйкестік аудитін жүргізу кезінде аудиторлық есепке енгізілетін тұжырымдарды, қорытындылар мен ұсынымдарды қалыптастыру үшін негіз ретінде мемлекеттік аудит тобы:

      1) мәнділігі мен маңыздылығы бойынша анықталған фактілерді ранжирлейді;

      2) анықталған фактілердің фрагменттік жағдай болып табылатынын немесе жүйелі проблеманың белгісін білдіретінен анықтайды;

      3) мемлекеттік аудит объектісі басшылығының анықталған жүйелі проблемалар туралы хабардар болуын анықтайды және анықталған кемшіліктерді жою мен жақсарту жөніндегі ұсынымдарды іске асыруда басқа тараптардың, соның ішінде мемлекеттік аудит объектісінің қызметін басқаруға қатысушы уәкілетті органдардың қатысу қажеттілігін айқындайды;

      61. Барлық маңызды аудиторлық және талдамалық рәсімдер аудиторлық құжаттамада тиісінше көрсетіледі.

      62. Егер сәйкестік аудитін жүргізетін мемлекеттік аудит тобында жиынтығында оны жүргізу үшін жеткілікті кәсіби білімі болмаса, аудиторлық іс-шараның қойылған мақсаттарын іске асыру үшін қажетті сарапшылар тартылады.

      Сарапшылар сәйкестік аудитін жүргізуге жекелеген тапсырмаларды орындау, талдамалық жазбаларды, сараптамалық қорытындыларды дайындау үшін тартылады.

      63. Аудиторлық іс-шараларды жүргізуге сарапшыларды тарту Қағидаларға және тиісті Стандартқа сәйкес жүзеге асырылады.

4-параграф. Аудиторлық есептерді, Аудиторлық қорытындыларды
жасау және ресімдеу

      64. Қорытынды кезеңде сыртқы мемлекеттік аудит органдары жүргізген аудиторлық іс-шараның нәтижелері бойынша аудиторлық іс-шараны тікелей жүргізген мемлекеттік аудиторлар жасаған, жүргізілген сәйкестік аудитінің нәтижелерін қамтитын Аудиторлық есеп ресімделеді.

      65. Мемлекеттік аудит объектісінің нормативтік құқықтық және құқықтық актілерді сақтамау фактілері анықталған жағдайда оның бюджет қаражатын, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін пайдаланудың негізділігіне және тиімділігіне, бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің анықтығына ықпал ететін салдарларын, қаржылық есептілікте елеулі бұрмаланушылықтың бар-жоғын бағалау қажет.

      66. Аудиторлық дәлелдемелерді қалыптастыру үшін қажетті дәлелді базаны жинау Аудит бағдарламасында көрсетілген аудиторлық іс-шараның мақсатына, мәселелеріне, бұзушылық жағдайлары мен себептеріне қарай, әрбір жағдайда дербес жүргізіледі.

      67. Дәлелдеу базасын жинаудың мақсаты бұзушылық және кемшілік фактісін мемлекеттік аудит объектісінің материалдарын зерттеу нәтижелері мен қолданыстағы нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге негізделген растаушы құжаттармен тіркеу және бекіту болып табылады.

      68. Сәйкестік аудиті бюджетті атқарудың сақталуын, бюджетке түсетін түсімдерді қамтамасыз ету бойынша іс-шаралар кешенін орындау, қолданыстағы нормативтік құқықтық және құқықтық актілерге сәйкес бюджеттік бағдарламаларды іске асыру бойынша мемлекеттік аудит объектілері әрекетінің тәртібін айқындауды, мемлекет және квазимемлекеттік сектор субъектілері активтерін пайдаланудың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестігін бағалауды қамтамасыз етеді.

      69. Сәйкестік аудитінің көрсеткіштері мемлекеттік аудит объектілерін бағалау және тексеру үшін пайдаланылады. Сәйкестік аудитінің көрсеткіштері ратификацияланған халықаралық келісімдер, Қазақстан Республикасының заңнамасы, сот шешімдері, сондай-ақ мемлекеттік ресурстарды пайдалануда және бөлуде турашылдық тәуекеліне ұшырайтын мінез-құлық нормалары болып табылады.

      70. Аудиторлық рәсімдерді орындау және аудиторлық дәлелдемелерді жинау кезеңінде мәнділік аудиторлық рәсімдер мен дәлелдемелердің жеткіліктілігін бағалау үшін пайдаланылады.

      71. Мемлекеттік аудитор сәйкес келетін көрсеткіштерді айқындайды, олар мынадай сипаттамаларға ие болады:

      1) қатыстылық – Аудиторлық қорытындыны пайдаланушылардың қажеттіліктерін қанағаттандырады, сондай-ақ мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша шешімдер қабылдауда қолданылады;

      2) анықтық – басқа мемлекеттік аудитор оны (көрсеткішін) пайдалану кезінде сол мән-жайларда қарама-қайшы емес тұжырымдарға әкелетінін білдіреді;

      3) толықтық – қатысты деректерді жіберіп алмай, сәйкестік аудитінің мақсаттары үшін, Аудиторлық қорытындыны пайдаланушылардың мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша шешімдер қабылдау қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігімен қамтамасыз ету үшін жеткілікті болуды білдіреді;

      4) объективтілік – мемлекеттік аудитор тарапынан не мемлекеттік аудит объектісінің лауазымды адамы тарапынан қандай да бір біржақтылықтан тәуелсіз болуды білдіреді;

      5) түсініктілік – нақты тұжырымдауға, нақты тұжырымдар келтіруге, Аудиторлық қорытындыны пайдаланушылар үшін түсінікті болуға мүмкіндік береді;

      6) салыстырмалылық – ұқсас аудиторлық іс-шаралар не алдыңғы аудиторлық іс-шаралар кезінде қолданылғанмен салыстырғанда қайшылықтардың болмауын білдіреді;

      7) қолайлылық – қолданылуына қатысты әдетте тікелей тексеру жүргізетін тәуелсіз сарапшылар, аудиттелетін тұлғалар, заңнамалық органдар, бұқаралық ақпарат құралдары және жұртшылық келіседі;

      8) қолжетімділік – пайдаланушыларға орындалған аудиторлық іс-шараның сипатын, сондай-ақ Аудиторлық қорытынды үшін негіздерді түсіну мүмкіндігіне ие болу үшін оларға қолжетімділікті ұсынуды білдіреді.

      72. Сәйкестік аудитінің қорытындысы бойынша жасалатын Аудиторлық есеп осы Стандарттың 71-тармағында көзделген сипаттамаларға жауап береді.

3-тарау. Аудиторлық қорытындыда, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асыру

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      73. Сәйкестік аудитінің қорытындылары бойынша Аудиторлық қорытындыда, Нұсқамаларда қамтылған ұсынымдардың орындалуын мониторингтеуді жүзеге асыру сыртқы мемлекеттік аудит органдарының сәйкестік аудитінің қорытындылары бойынша тұжырымдалған ұсынымдарын және нұсқамаларын мемлекеттік аудит объектілерінің орындауын қадағалау және бағалау жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер болып есептеледі.

      74. Мемлекеттік аудит объектісіне нұсқаманы, Аудиторлық қорытындыны және Жиынтық тізілімді немесе аудиторлық қорытындыдан және Жиынтық тізілімнен үзінді көшірмені бергеннен кейін ұсынымдар мен нұсқаманың орындалуын бақылау мемлекеттік аудит объектісінің басшысына жүктеледі.

      75. Сәйкестік аудитінің қорытындылары:

      1) Есеп комитеті немесе Тексеру комиссиясының аудиторлық іс-шараға жауапты мүшесінің Есеп комитетінің сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларының 249-тармағында және Қағидалардың 227-тармағында көзделген іс-шараларды тұрақты және жүйелі негізде жүзеге асыруы;

      2) включения в Программу аудита на соответствие аудиторских и аналитических процедур по выполнению объектом государственного аудита рекомендаций;

      2) Аудит бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауы жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдер сәйкестігіне енгізу;

      3) мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды тиісінше орындауын растау мақсатында, аудиторлық дәлелдемелерді жинау жөніндегі аудиторлық іс-шараны жүргізу арқылы іске асырылады.

      76. Сыртқы мемлекеттік аудит органдары белгілі бір уақыт аралығында жүргізілген сәйкестік аудитінің қорытындылары бойынша қалыптастырылған ұсынымдарды мемлекеттік аудит объектілерінің орындауы жөніндегі аудиторлық іс-шараны мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесі негізінде жүргізеді.

      77. Сәйкестік аудитінің қорытындыларын іске асыру жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді жүргізуге сәйкестік аудитін жүргізуге тікелей қатысқан мемлекеттік аудиторлар және (немесе) сыртқы мемлекеттік аудит органдарының басқа да мемлекеттік аудиторлары тартылады.

      78. Сыртқы мемлекеттік аудит органының Аудиторлық қорытындысында қамтылған ұсынымдардың қаралуына, Нұсқамаларының орындалуына мониторингті және талдауды жүзеге асыру Қағидаларға сәйкес тұрақты және жүйелі түрдегі негізде жүргізіледі.

      79. Аудит бағдарламасына мемлекеттік аудит объектісінің ұсынымдарды орындауын бағалау жөніндегі аудиторлық және талдамалық рәсімдерді енгізу тәсілін қолдану кезінде мемлекеттік аудит объектісіне жолданған барлық немесе жекелеген ұсынымдар қадағаланады.

600. Мемлекеттік аудитті жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды тарту бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Осы Мемлекеттік аудитті жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды тарту бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізуге аудиторлық ұйымдар мен сарапшыларды (бұдан әрі – Сарапшылар) тарту бойынша рәсімдік талаптарды қамтиды.

      2. Стандарттың мақсаты сарапшыларды тарту, сапалы аудиторлық іс-шараны қамтамасыз ету үшін бірыңғай әдіснамалық тәсіл белгілеу және мемлекеттік аудиттің нәтижелерін арнайы білімді талап ететін мәселелер бойынша тәуелсіз сараптаманың қорытындыларымен растау болып табылады.

      3. Стандарттың міндеті сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізу үшін Сарапшыларды тарту және олардың жұмысының нәтижелерін пайдалану рәсіміне қойылатын талаптарды айқындау болып табылады.

      4. Мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылатын сарапшылардың, егер "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 16 мамырдағы Заңында көзделсе, тиісті рұқсаты (лицензиясы) болады.

      Заңды тұлға болып табылатын сарапшылардың жұмыс тәжірибесімен қажетті біліктілігі бар мамандар штаты болады.

      5. Сарапшылар мемлекеттік аудит жүргізуге мемлекеттік аудиттің мақсатына жету үшін мемлекеттік аудит жүргізілетін саладағы арнайы білім мен тәжірибені талап ететін жұмыстарды орындау, сондай-ақ сапалы мемлекеттік аудитпен қамтамасыз ету және мемлекеттік аудиттің нәтижелерін тәуелсіз сараптаманың қорытындыларымен (бұдан әрі – Қорытынды) растау қажет болатын жағдайларда тартылады.

      6. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісіне бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілікті жасау бойынша қызметтер көрсеткен, сондай-ақ мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісімен мүдделер қақтығысы бар адамдар Сарапшылар бола алмайды.

      7. Мемлекеттік аудитті жүргізу кезінде тартылатын Сарапшылар мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы заңнаманы, соның ішінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын, Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) және өзге де нормативтік құқықтық актілерді басшылыққа алады.

2-тарау. Стандарттың негізгі қағидаттары, сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізу үшін Сарапшыларды тарту тәртібі

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      8. Стандарттың негізгі қағидаттарына:

      1) анықтық – мемлекеттік аудиттің нәтижелерін аудиторлық дәлелдемелермен растау;

      2) тәуелсіздік – Сарапшының қызметіне араласуға жол бермеу, сондай-ақ оның мемлекеттік аудит объектісімен мүдделер қақтығысының болмауы;

      3) объективтілік – Сарапшылардың кез келген кәсіби мәселелерді қарастыруда және пікірлер, тұжырымдар мен қорытындылар қалыптастыруда алаламау, турашылдық және дербес, қандай да бір ықпалға түспеген тәсіл қолдануы;

      4) адалдық – Сарапшылардың кәсіби қызметтерін тиісті тыңғылықтылықпен, мұқияттылықпен, жеделдікпен және өз қабілеттерін тиісінше пайдалана отырып көрсетуі;

      5) кәсіби мінез-құлық – қоғамдық мүдделердің басымдықтарын сақтау; Сарапшының мамандықтың жоғары беделін қолдауы және сарапшылық (аудиторлық қызмет) көрсетумен сыйыспайтын, Сарапшыларға немесе аудиторлық кәсіпке құрмет пен сенімді жоятын, оның қоғамдық имиджіне залал келтіретін әрекеттерден бас тарту.

      9 Сарапшыларды сыртқы мемлекеттік аудит жүргізуге тартудың қажеттілігі:

      1) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (бұдан әрі – Есеп комитеті) және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссиялары (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) мүшелерінің аудиторлық іс-шара жүргізуге арналған өтінім жасауы;

      2) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесін қалыптастыру;

      3) мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу кезінде айқындалады.

      10. Тиісті шарттар жасасу арқылы Сарапшылардың қызметін сатып алу рәсімдерді жүргізу мерзімдері мен осы мақсаттарға бөлінген бюджет қаражаты ескеріле отырып, азаматтық заңнаманың және Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

      Өтеусіз негіздегі Сарапшылар ретінде Есеп комитетінің хатының негізінде Есеп комитетінің ведомстволық бағынысты ұйымының қызметкерлері, соның ішінде әдіснамалық құжаттардың жобаларын пилоттық режимде тестілеу үшін олармен келісім бойынша өзге де ұйымдардың қызметкерлері тартыла алады.

      11. Сарапшылар мемлекеттік аудит жүргізуге:

      1) оларға тапсырылуы жоспарланған нақты сұрақтар қойыла отырып, Сарапшыларды мемлекеттік аудит тобының құрамына енгізу;

      2) Мемлекеттік аудит бағдарламасына сәйкес қызмет көрсету үшін Сарапшыларға аудиторлық іс-шара жүргізуге жеке тапсырма және тапсырма беру жолымен тартылады.

3-тарау. Мемлекеттік аудит жүргізу үшін тартылған Сарапшылардың қызметін жүзеге асыру

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      12. Сарапшылар:

      1) мемлекеттік аудит тобының құрамында мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне күн сайын ауызша есеп береді, апта сайын соңғы жұмыс күні қорғалған байланыс арналары арқылы немесе хабарламалы тапсырыс хатпен осы Стандартқа қосымшаға сәйкес нысан бойынша және (немесе) өзге де келісілген нысан бойынша есепті күнге толтырылып (жасалып), Мемлекеттік аудит бағдарламасын (тапсырманы) Сарапшылардың орындау барысы туралы өздері қол қойған апта сайынғы есепті (бұдан әрі – апта сайынғы есеп) және мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне және Есеп комитетінің (тексеру комиссиясының) мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты мүшесіне жібереді;

      2) берілген жеке тапсырма бойынша Есеп комитетінің (тексеру комиссиясының) мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты мүшесіне күн сайын ауызша есеп береді және апта сайын соңғы жұмыс күні қорғалған байланыс арналары арқылы немесе хабарламалы тапсырыс хатпен есепті күнге толтырылып (жасалып), өздері қол қойған апталық есепті жібереді.

      13. Сарапшылар өздері Сарапшылар ретінде жұмыс жүргізген кезде белгілі болған материалдар мен ақпаратқа қатысты құпиялылықты сақтайды.

      14. Қорытындыда жазылған бұзушылықтар мен кемшіліктер фактілері мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің лауазымды адамдарымен олардың негізділігі бөлігінде алдын ала пысықталады.

4-тарау. Сарапшылар қызметінің нәтижелерін пайдалану

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      15. Сарапшылар қызметінің нәтижелері бойынша мемлекеттік аудиттің және Сарапшыларды тартудың мақсатына қол жеткізілгенін растау үшін олар осы Стандартқа, Мемлекеттік аудит бағдарламасына және шартқа сәйкес ресімдеген, қайталаулар мен түрлі түсіндірулерсіз жазылып, жеткілікті аудиторлық дәлелдемелермен бекітілген, толық және анық ақпаратты қамтитын Қорытынды, құжаттар мен материалдар дайындалады.

      Сарапшылардың қорытындысы төрт данада (екі данасы – жеке Қорытынды не аудиторлық есепке қорытынды, бір данасы – орындалған жұмыстар актісіне, бір данасы – хаттамаға не әкімшілік іс қозғау үшін жіберілген материалдарға (жасалған немесе жіберілген жағдайда) жасалады.

      16. Сарапшылар Қорытынды мен басқа да материалдарды дайындау кезінде талдау, салыстыру, бағалау, тексеру, тексеріп-қарау, инспекциялау, байқау, сұрау салу, талдамалық бақылау әдістерін пайдаланады, бірақ олармен шектелмейді.

      17. Сарапшылардың Қорытындысы, соның ішінде Мемлекеттік аудит бағдарламасы мәселелерінің тізбесіне және күнтізбелік кестеге сәйкес жасалады.

      Анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктер сарапшының Қорытындысындағы жазбалардың анықтығын растайтын құжаттардың түпнұсқасының деректемелеріне қажетті сілтемелер, сондай-ақ ережелері бұзылған нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің құрылымдық элементтерін көрсете отырылып, объективті және дәл сипатталады.

      Егер Мемлекеттік аудит бағдарламасының мәселесі бойынша, талдамалық сипаттағы мәселелерді қоспағанда, бұзушылықтар мен кемшіліктер анықталмаған болса, Сарапшы:

      1) Қорытындыда кемшіліктер мен бұзушылықтардың жоқ екендігін көрсете отырып, жүргізілген жұмыстың нәтижелерін көрсетеді;

      2) Қорытындыға мемлекеттік аудит (тексеру) ұшыраған құжаттардың деректемелерін көрсете отырып, олардың тізбесін қоса береді.

      18. Сарапшылардың Қорытындысында әрбір бұзушылық фактісі, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының анықталған бұзушылықтары мен олқылықтары ережелері бұзылған нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің құрылымдық элементтеріне сілтеме жасала отырып, бұзушылықтың сипаты мен түрін сипаттау арқылы реттілік тәртібімен нөмірленеді және жеке тармақпен тіркеледі. Заңнама бұзушылықтарын, кемшіліктері мен олқылықтарын сипаттауда Қорытындыға қосымша болып табылатын, оның атауы мен реттік нөмірін көрсете отырып, анықталған бұзушылықтарды растайтын құжатқа сілтеме жасалады.

      19. Мемлекеттік аудит тобының құрамына кіретін Сарапшылар қызметінің нәтижелері мемлекеттік аудиттің қорытындылары бойынша және (немесе) оған қосымша ретінде ресімделетін аудиторлық есепке енгізу үшін аудиторлық іс-шараның аяқталған күнінен кешіктірмей, мемлекеттік аудит тобының жетекшісіне беріледі.

      Қорытындының жеке тапсырманың негізінде ресімделген екінші данасы аудиторлық іс-шараның аяқталған күнінен кешіктірмей, Қорытындыны мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің кіріс хат-хабарларды есепке алу жүйесінде тіркей отырып, не пошта арқылы хабарлау арқылы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің басшысына (лауазымды адамына) тапсырылады.

      Қорытындының бірінші данасын тіркеу бірінші парақтың мұқаба жағында мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің мөртабаны немесе мөрі қойыла отырып, мемлекеттік аудит объектісінің күні мен кіріс нөмірін қою жолымен жүзеге асырылады.

      20. Қорытындыны дайындаған Сарапшылар Қорытындының әр парағына қол қояды. Соңғы парақта келісімімен Сарапшылардың қызметі жүзеге асырылған мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің лауазымды адамдарының лауазымдары, тектері, аты мен әкесінің атының (болған жағдайда) көрсетіледі.

      21. Сарапшылардың жинаған дәлелдемелері мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінде анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді негіздейді және Қағидалардың талаптарына сәйкес ресімделеді.

      22. Қорытындының нәтижелерімен келіспеген жағдайда, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің басшылығы Қорытындыға жазбаша қарсылықтарын қол қойылған Қорытынды мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісіне тапсырылған күннен бастап, он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде Есеп комитетіне (Тексеру комиссиясына) ұсынады.

      Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісі ұсынған жазбаша қарсылықтарды Қорытынды тапсырылғаннан кейін Сарапшылар дереу Қорытындыға қосады.

      23. Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінен Қорытындыға қарсылықтар осы Стандарттың 22-тармағында көзделген мерзімде түскен жағдайда, Сарапшылар қарсылықтың әрбір тармағы бойынша қабылданған және қабылданбаған дәлелдерді көрсете отырып, қарсылықтар түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде уәжделген жауап дайындайды.

      Қорытындыға көрсетілген мерзім өткеннен кейін келіп түскен қарсылықтарға жауап жіберілмейді. Сарапшылар қарсылықтың әр тармағы бойынша қабылданған және қабылданбаған дәлелдерді көрсете отырып, Есеп комитетінің (Тексеру комиссиясының) осы аудиторлық іс-шараға жетекшілік ететін мүшесіне уәжделген жауап дайындайды.

      24. Сарапшылар Қағидаларда айқындалған ішкі сараптамалардан өтуді ескере отырып, жиналған дәлелдемелер негізінде аудиторлық қорытындыға және жиынтық тізілімге тұжырымдар мен ұсынымдарды қалыптастырады.

      Сарапшылар мемлекеттік аудит барысында алынатын немесе жасалатын құжаттарды үшінші адамдарға беру не болмаса оларда қамтылған мәліметтерді ауызша жариялау құқығынсыз олардың сақталуын қамтамасыз етеді.

      25. Қорытынды электрондық және қағаз жеткізгіштерде ұсынылады, төмендегілер көрсетіле отырып, Сарапшының жеке мөртабанымен немесе мөрімен (болған жағдайда) куәландырылады:

      1) Сарапшылардың деректері (тегі, аты, әкесінің аты (ол болған жағдайда)), заңды тұлғалар үшін – ұйымның атауы мен деректемелері;

      2) Қорытындының жасалған күні, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісінің атауы, сараптама жүргізу кезінде пайдаланылатын құжаттардың тізбесі;

      3) Сарапшылар жүргізген жұмыстың көлемі;

      4) Сарапшылар жұмысының тәсілдері мен әдістері;

      5) сараптама жүргізуге байланысты шешілмеген мәселелер тізбесі;

      Қорытынды мынадай жолмен ресімделеді:

      1) қаріп – Times New Roman;

      2) қаріптің мөлшері – 14, кестелік материалдарда – 12;

      3) жоларалық интервал – бір жолдық;

      4) беттің жиектері: сол, жоғарғы және төменгі – 2,5 см., оң – 1,5 см.;

      5) абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      6) сөздер тасымалданбайды;

      7) беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді;

      8) кестелік ақпарат MS Excel форматында ұсынылады, қосымшалар ретінде диаграммалар мен слайдтарды пайдалануға рұқсат етіледі.

      26. Сарапшылардың қызметі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының Қаулысына (Нұсқамасына) қол қойылғаннан кейін аяқталған болып саналады. Бұл ретте Сарапшылар олардың Қорытындысына негізделген (қажет болған жағдайда) тұжырымдар мен ұсынымдар бойынша жазбаша түсініктер беру жолымен оларды бақылаудан алып тастағанға дейін сүйемелдеуді жүзеге асырады.

      Сарапшылардың қызметіне ақы төлеу орындалған жұмыстардың актісі негізінде жасалған шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      нысан

Сарапшылардың Мемлекеттік аудит бағдарламасын (тапсырманы)
орындау барысы туралы апта сайынғы есеп

      Аудиторлық іс-шара: "_________________________________________"

      Жүргізу мерзімі: басталған және аяқталған күні:

      20___ жылғы ___ - ___ аралығы

      Мемлекеттік аудиттің типі: ____________________________________

      Сарапшының (сарапшылардың) тегі мен аты-жөні ________________________

      (қол(дар)ы)

700. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 26.02.2018 № 5-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" 2015 жылғы 12 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына және 19-бабына сәйкес әзірленді.

      2. Стандарттың мақсаты мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары (бұдан әрі – мемлекеттік аудит органдары) жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті) тануына бірыңғай әдіснамалық тәсілді белгілеу болып табылады.

      3. Стандарттың міндеттері мемлекеттік аудит органдары жүргізетін мемлекеттік аудиттің қайталануын болдырмау және көлемдерін қысқарту үшін мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды жүзеге асыру бойынша бірыңғай рәсімдер мен талаптарды айқындау болып табылады.

      4. Стандарт мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың негізгі қағидаттарына сәйкес әзірленді, мемлекеттік аудит органдары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарын (бұдан әрі – Мемлекеттік аудит стандарттары) сақтаған жағдайда, мемлекеттік аудит нәтижелерін тануға арналған.

      5. Тану жүргізілген аудиттің және оның нәтижелерінің заңдылығын дәлелдеу болып табылмайды.

2-тарау. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану тәртібі

      6. Мемлекеттік аудит органдары ішкі аудит қызметтерінің құжаттарын қоспағанда, егер оларды:

      1) сот Қазақстан Республикасының азаматтық процестік заңнамасына сәйкес заңсыз;

      2) Есеп комитеті Мемлекеттік аудит стандарттарына сәйкес емес деп танымаса, басқа мемлекеттік аудит органдары жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелерін таниды.

      Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану жоспарланатын немесе жүргізілетін мемлекеттік аудиттің ауқымына өзгеріс жасауға әкеп соғады.

      7. Есеп комитеті мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды мынадай тәсілдердің біреуі арқылы:

      1) Заңға сәйкес қалыптастырылған, Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесіне сәйкес мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу барысында жүргізілетін жоспарлы;

      2) басқа мемлекеттік аудит органының мақсаты, аудиторлық іс-шарамен қамтылған кезеңі бойынша Есеп комитетінің аудиторлық іс-шарасымен сәйкес келетін мемлекеттік аудит жүргізу фактісі анықталған мемлекеттік аудит объектілерінде аудит жүргізу барысында жүргізілетін жедел;

      3) мемлекеттік аудит органдарының сұрау салулары негізінде жүзеге асырады.

      8. Осы Стандарттың 7-тармағының 1) тармақшасы бойынша мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты ретінде айқындалған топ Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесіне сәйкес жүзеге асырады.

      9. Осы Стандарттың 7-тармағының 2) тармақшасы бойынша мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды мемлекеттік аудит объектісінде аудитті тікелей жүргізетін аудиторлар жүзеге асырады.

      10. Осы Стандарттың 7-тармағының 3) тармақшасы бойынша мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімін жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімше жүзеге асырады.

      11. Есеп комитетінің мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімін жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесі аудиторлық іс-шараны жүргізуге дайындыққа жүргізіліп жатқан сапа бақылауы және аудиторлық есептердің сапа бақылауы шеңберінде осы Стандарттың 7-тармағының 1) және 2) тармақшалары бойынша тану рәсімінің сақталуына бақылауды жүзеге асырады.

      12. Мемлекеттік аудит органдарынан сұрау салулар түскен кезде Есеп комитетінің мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімін жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесі нақты аудит нәтижелерінің Мемлекеттік аудит стандарттарына сәйкестігін тану, соның ішінде жүргізіліп жатқан аудиторлық іс-шаралар шеңберінде тану фактісінің болуы немесе болмауы туралы анықтама (еркін нысанда) дайындайды. Анықтама сұрау салуды жолдаған мемлекеттік аудит органына сұрау салу түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде беріледі.

      13. Мемлекеттік аудит органдарының сұрау салуларында басқа мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит нәтижелерін танымау үшін негізделген дәлелдер болған кезде, Есеп комитетінің мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімін жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесі сұрау салу түскен күннен бастап екі жұмыс күні ішінде Есеп комитетінің Төрағасы алдында мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімін жүргізу мәселесіне бастамашылық жасайды.

      14. Тану рәсімі осы Стандарттың 18-тармағында белгіленген мерзімде жүргізіледі.

      15. Осы Стандарттың 7-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген мемлекеттік аудит нәтижелерін тану тәсілі Есеп комитетінің Интеграцияланған ақпараттық жүйесі (бұдан әрі – ЕК ИАЖ) арқылы сұрау салулар жолымен жүзеге асырылады.

      Мемлекеттік аудит органдарының ақпараттық жүйелері Есеп комитетінің ЕК ИАЖ-бен интеграцияланғанға дейін нәтижелерді тану рәсімін жүргізу туралы сұрау салу электрондық құжат айналымының бірыңғай жүйесі арқылы жүзеге асырылады.

      16. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану үшін көрсетілген рәсімдерді жүргізудің бастамашысы ұсынған және (немесе) Бірыңғай дерекқорға орналастырылған материалдарды зерделеу жүзеге асырылады.

      17. Зерделенетін материалдардың жеткіліксіздігі, олардың толық болмауы және (немесе) олардың анықтығына күмән келтірілген жағдайда, Есеп комитеті мемлекеттік аудит нәтижелеріне тану рәсімі жүргізілетін тиісті мемлекеттік аудит органына сұрау салуды жүзеге асырады.

      Сұратылатын ақпаратты ұсыну мерзімдерін Есеп комитеті белгілейді және олар мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімінің уақтылы жүргізілуін қамтамасыз ету үшін ақылға қонымды және жеткілікті болып табылады.

      18. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану:

      1) жоспарлы тәсілде – аудиторлық іс-шара жүргізу үшін Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №12557 болып тіркелген) бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларына (бұдан әрі – Қағидалар) сәйкес объектілерді алдын ала зерделеу үшін белгіленген мерзімдерде;

      2) жедел тәсілде – мемлекеттік аудит объектісінде басқа мемлекеттік аудит органының мемлекеттік аудит жүргізу фактісі анықталған күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде;

      3) мемлекеттік аудит органдарының сұрау салуы болғанда – сұрау салу түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      19. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуы тұрғысынан мемлекеттік аудит нәтижелерін тану өлшемшарттарының негізінде айқындалады.

      20. Мына бұзушылықтардың бірі:

      1) Қазақстан Республикасы Президентінің 2016 жылғы 11 қаңтардағы №167 Жарлығымен бекітілген Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылаудың жалпы стандарттарының 84-тармағына сәйкес Қағидалар талаптарына сәйкес бекітілген Аудит бағдарламасы (бұдан әрі – Аудит бағдарламасы) мәселелерінің толық қамтылуын қамтамасыз етпеу;

      2) Аудит бағдарламасында көзделген мәселелердің отыз және одан көп пайызының толық ашылуын қамтамасыз етпеу;

      3) үш және одан көп жағдайларда (фактілерде) бұзушылықтардың болу фактілерін тіркеу бойынша талапты сақтамау анықталған жағдайларда жүргізілген тану рәсімінің қорытындылары бойынша аудиторлық есеп Стандарттарға сәйкес емес деп танылады және Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысында көрсетіледі.

      21. Жүргізілген мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімінің қорытындылары бойынша мынадай:

      1) тану (Мемлекеттік аудит стандарттары сақталған кезде не Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтамау мемлекеттік аудит нәтижелеріне әсер етпеген кезде);

      2) танымау (Мемлекеттік аудит стандарттарын сақтамау мемлекеттік аудит нәтижелеріне әсер еткен кезде) туралы шешім қабылданады.

      22. Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану қорытындылары:

      1) осы Стандарттың 7-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жоспарлы тәсіл үшін – мемлекеттік аудит объектілерін алдын ала зерделеу нәтижелері туралы ақпаратқа тұжырымды қоса отырып, тиісті мемлекеттік аудит объектісі бойынша осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысанмен мемлекеттік аудит нәтижелерін тану (танымау) қорытындылары бойынша Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысымен ресімделеді;

      2) осы Стандарттың 7-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жедел тәсіл үшін – аудиторлық есепке тұжырымды қосып, аудиторлық есепке қорытындыны қоса бере отырып, осы Стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысанмен мемлекеттік аудит нәтижелерін тану (танымау) қорытындылары бойынша Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысымен ресімделеді;

      3) осы Стандарттың 7-тармағының 3) тармақшасына сәйкес мемлекеттік аудит органдарының сұрау салулары бойынша - осы Стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысанмен мемлекеттік аудит нәтижелерін тану (танымау) қорытындылары бойынша Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысымен ресімделеді және оған қол қойылғаннан кейін екі жұмыс күнінен кешіктірілмей мемлекеттік аудит нәтижелерін тануды жүргізу рәсімінің бастамашысына және аудит нәтижелеріне тану рәсімі жүргізілген мемлекеттік аудит органына жіберіледі.

      23. Есеп комитеті мемлекеттік аудит нәтижелерін тану қорытындыларын "Мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың бірыңғай дерекқорын қалыптастыру мен жүргізу және оның деректерін пайдалану қағидаларын бекіту туралы" Есеп комитетінің 2015 жылғы 28 қарашадағы № 7-НҚ нормативтік қаулысында (Нормативтiк құқықтық актiлерді мемлекеттiк тіркеу тізілімінде № 12459 болып тіркелген) көзделген тәртіппен Есеп комитетінің ИАЖ негізінде қалыптастырылған Бірыңғай дерекқорға орналастырады.

Мемлекеттік аудит стандарттарының сақталуы мәніне мемлекеттік аудит нәтижелерін тану өлшемшарттары

Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану (танымау) қорытындылары бойынша Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысы

      (осы Стандарттың 7-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жағдайларда)

      ____________________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________________

      (тану рәсімі жүргізілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органы мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылдаған құжаттың атауы)

      Тұжырым: (Стандарттарға сәйкес келеді немесе Стандарттарға сәйкес келмейді). Мемлекеттік аудит тобының жетекшісі ______________________________________

      (қолы, қолтаңбасының толық жазылуы, күні)

      Есеп комитетінің мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесінің басшысы __________________________________________

      (қолы, қолтаңбасының толық жазылуы, күні)

      Сапа бақылауының нәтижесі _________________________________________________

                                          (Келісілді немесе келісілмеді)

      Есеп комитетінің сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық

      бөлімшесінің басшысы _____________________________________________

      (қолы, қолтаңбасының толық жазылуы, күні)

Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану (танымау) қорытындылары бойынша Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысы

      (осы Стандарттың 7-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жағдайларда)

      ____________________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________________

      (тану рәсімі жүргізілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органы мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылдаған құжаттың атауы)

      Тұжырым:

      (Стандарттарға сәйкес келеді немесе Стандарттарға сәйкес келмейді).

      Мемлекеттік аудитор ______________________________________________________

      (қолы, қолтаңбасының толық жазылуы, күні)

Мемлекеттік аудит нәтижелерін тану (танымау) қорытындылары бойынша Есеп комитетінің сарапшылық қорытындысы

      (осы Стандарттың 7-тармағының 3) тармақшасына сәйкес жағдайларда)

      ____________________________________________________________________

      ____________________________________________________________________

      (тану рәсімі жүргізілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органы мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылдаған құжаттың атауы)

      Тұжырым:

      (Стандарттарға сәйкес келеді немесе Стандарттарға сәйкес келмейді)

      Есеп комитетінің мемлекеттік аудит нәтижелерін тану рәсімін жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесінің басшысы

      ___________________________________________________________

      (қолы, қолтаңбасының толық жазылуы, күні)

750. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сапа бақылауын жүзеге асыруы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 26.02.2018 № 5-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының сапа бақылауын жүзеге асыруы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының 8-бабы 2-тармағының 2) тармақшасына және 3-тармағына және 24-бабына сәйкес әзірленді.

      2. Стандарт сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жүргізетін мемлекеттік аудиттің, мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың қорытындыларының (материалдарының) сапасын бақылауды жүзеге асыруға және оның нәтижелерін ресімдеуге қойылатын рәсімдік талаптарды қамтиды.

      3. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары қызметінің және мемлекеттік аудиторлардың, сондай-ақ мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың іс-қимылдарының Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы №17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12557 болып тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) айқындалған тәртіппен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкестігін қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Стандарттың міндеті мемлекеттік аудиттің, мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың қорытындыларының (материалардарының) сапасын бақылауды жүзеге асыру бойынша рәсімдік талаптарға қойылатын бірыңғай тәсілді белгілеу болып табылады.

      5. Мемлекеттік аудиттің сапасын бақылау деп мемлекеттік аудитті жүзеге асыру кезінде мемлекеттік аудиторлардың, мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың Қағидаларда айқындалған тәртіппен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарының талаптарын сақтауын тексеру түсініледі.

2-тарау. Сапа бақылауын ұйымдастыру

      6. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының басшылары құжаттарды Қағидаларда айқындалған тәртіппен мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкестігі мәніне тұрақты түрде тексеру жолымен сапа бақылауын ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

      7. Сапа бақылауын құқықтық қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшенің қатысуымен сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесі жүзеге асырады.

      8. Сапа бақылауын жүргізуге сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының осы мемлекеттік аудитке қатыспаған, мемлекеттік аудитке тәуелсіз баға бере алатын мемлекеттік аудиторлары тартылуы мүмкін.

      9. Сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының аудиторлық іс-шараны ұйымдастыруға және жүзеге асыруға жауапты мүшесі, мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің және мемлекеттік аудиторлар тобының басшылары өз уәкілеттіктері шегінде мемлекеттік аудиттің сапасын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдайды.

      10. Сапа бақылауын жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшенің қызметкерлері мемлекеттік аудит материалдарына талдау жасайды, сараптама жүргізеді және оның нәтижелеріне объективті баға береді.

      11. Сапа бақылауына сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының аудиторлық, сараптамалық-талдау қызметінің барлық кезеңдері, сондай-ақ мемлекеттік аудитті жүргізуге тартылған аудиторлық ұйымдар мен сарапшылардың қорытындыларының (материалдардың) қорытындысы жатқызылады.

      12. Сапа бақылауы сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары айқындайтын өлшемшарттар негізінде дайындық жүргізуден бастап, толық іске асырылуына дейінгі мемлекеттік аудит материалдарын тексеруді білдіреді.

      13. Сапа бақылауының қорытындылары бойынша сараптамалық қорытынды әзірленеді, ол сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының аудиторлық іс-шараны ұйымдастыру және жүзеге асыруға жауапты мүшесіне және мемлекеттік аудит жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімшесіне беріледі.

      Сараптамалық қорытындыда сапа бақылауы өлшемшарттарының бөлінісінде ережелері бұзылған құжаттарға, нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің тармақтарына сілтеме жасала отырып, нақты фактілерді көрсету арқылы бұзушылықтар мен сәйкессіздіктердің анықталған фактілері, сондай-ақ сапа бақылауының нәтижелері бойынша тұжырымдар көрсетіледі.

      14. Мемлекеттік аудит материалдары мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес келмеген жағдайда, сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органының басшысы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау стандарттарына сәйкес мемлекеттік аудиторлардың аудиторлық есептеріне, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектісіне шыға отырып, олар жүргізген мемлекеттік аудиттің жекелеген бағыттарына қайта тексеру жүргізудің қажеттілігін айқындайды.

900. Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

      Ескерту. 6-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 10.02.2017 № 1-Н/Қ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуын ағымдағы бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті) Қазақстан Республикасының Президентіне және Қазақстан Республикасының Парламентіне Есеп комитетінің жұмысы, сондай-ақ мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының көрсеткіштері туралы жедел ақпаратты (бұдан әрі – ақпарат) қалыптастыруына және ұсынуына, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) тиісті облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың мәслихатына және әкіміне ұсынылатын ақпаратты қалыптастыруына және ұсынуына қойылатын рәсімдік талаптарды қамтиды.

      2. Стандарттың мақсаты сыртқы мемлекеттік аудит органдарының ақпаратты қалыптастыруына және ұсынуына бірыңғай тәсілдерді және рәсімдерді белгілеу болып табылады.

      3. Осы Стандарттың күші сыртқы мемлекеттік аудит органдарының құрылымдық бөлімшелеріне және лауазымды адамдарына қолданылады.

      4. Стандарттың негізгі қағидаттарына мыналар жатады:

      1) сенімділік – ұсынылатын ақпараттың анықтығы және оларда қателердің болмауы;

      2) толықтық және ашықтық – жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының көрсетілуі, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндаудың анықтығы;

      3) салыстырмалылық – түрлі кезеңдегі және түрлі сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарының (бұдан әрі – мемлекеттік аудит органдары) ақпаратын салыстыру мүмкіндігі;

      4) уақтылылық – анық ақпаратты жедел жинау, есеп пен ақпаратты белгіленген мерзімдерде дайындау және ұсыну.

2-тарау. Қазақстан Республикасының Президентіне ақпаратты дайындау және ұсыну 1-параграф. Ақпаратты қалыптастыру тәртібі және ұсыну мерзімдері

      4. Ақпаратты дайындау үшін мыналар:

      1) Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі (бұдан әрі – Қаржы министрлігі), сондай-ақ бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдар ұсынатын бюджеттік мониторингтеу нәтижелері бойынша республикалық және жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы талдамалық есептер;

      2) Қаржы министрлігінің ақпараттық жүйелерінің деректері;

      3) Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      4) Есеп комитетіне тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарттарына сәйкес тексеру комиссиялары ұсынатын мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдамау іс-шараларының қорытындылары;

      5) Есеп комитетінің 2015 жылғы 28 қарашадағы № 9-НҚ нормативтік қаулысымен және Қаржы министрінің 2015 жылғы 27 қарашадағы № 589 бұйрығымен бірлесіп бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12577 болып тіркелген) Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен өзара іс-қимыл қағидаларына сәйкес, ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің, орталық мемлекеттік органдардың, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының, орталық мемлекеттік органдар ведомстволарының ішкі аудит қызметтерінің жұмыс көрсеткіштері туралы ұсынылатын ақпарат;

      6) Есеп комитетінің интеграцияланған ақпараттық жүйесі;

      7) тиісті мемлекеттік органдардың, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің электрондық нысандағы, соның ішінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жөніндегі бірыңғай дерекқор арқылы жедел есептілігі мен ақпараты дереккөздер болып табылады.

      5. Есеп комитеті аппаратының құрылымдық бөлімшелері есепті тоқсаннан кейінгі айдың 10-күнінен кешіктірмей жоспарлауға, талдауға және есептілікке жауапты құрылымдық бөлімшеге (бұдан әрі – Бөлім) жұмыстың негізгі қорытындылары және қол жеткізілген нәтижелер туралы ақпарат ұсынады. Ұсынылатын ақпарат: сандық және сапалық көрсеткіштерді, жетекшілік ететін салалар бойынша проблемалық мәселелерді, Есеп комитетінің қызметін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды, алдағы міндеттерді, сондай-ақ өзге де ұсыныстарды қамтиды. Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің немесе Есеп комитеті Төрағасының тапсырмасы (сұрауы) бойынша Бөлім ақпарат ұсынудың өзге де мерзімдерін белгілейді.

      6. Бөлім тексеру комиссияларынан алынған ақпараттың негізінде есепті тоқсаннан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей, тексеру комиссиялары қызметінің негізгі көрсеткіштері бойынша жиынтық ақпарат қалыптастырады.

      7. Бөлім құрылымдық бөлімшелерден және тексеру комиссияларынан алынған ақпарат негізінде есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 2-күнінен кешіктірмей ақпарат жобасын қалыптастырады және келісу үшін Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне, аппарат басшысына, мүшелеріне жібереді.

      8. Ілеспе хаттың және ақпараттың жобалары жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшеге редакциялық сараптамаға (грамматиканың ережелеріне сәйкестігіне), кейіннен төрт жұмыс күні ішінде ақпараттың мемлекеттік тілге аударылуын қамтамасыз ететін мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімшеге жіберіледі.

      9. Бөлім ақпарат ұсыну мерзіміне дейін бес жұмыс күні бұрын Қазақстан Республикасы Президентінің атына ілеспе хаттың (бұдан әрі – ілеспе хат) жобасын және ақпараттың жобасын Есеп комитеті Төрағасының қарауына енгізеді.

      10. Бөлім ақпарат ұсыну мерзіміне дейін 2 жұмыс күні бұрын ілеспе хатты және ақпаратты Есеп комитетінің Төрағасына қол қоюға ұсынады.

      11. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше Есеп комитетінің Төрағасы қол қойған ілеспе хатты және ақпаратты Ақпарат ұсыну кестелерінде бекітілген мерзімдерде Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне енгізеді.

2-параграф. Ақпараттың құрылымы мен мазмұны

      12. Ақпарат тоқсан сайынғы негізде ұсынылады және Есеп комитетінің жұмысын сипаттайтын деректерді, сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының нәтижелілігі мен тиімділігінің көрсеткіштерін көрсете отырып, тексеру комиссияларының есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері туралы жинақталған қорытындыларды қамтиды және мынадай бөлімдерден тұрады:

      I. Кіріспе;

      II. Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау;

      III. Есепті кезеңдегі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері:

      1) Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      2) тексеру комиссияларының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары.

      IV. Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат.

      V. Қорытынды:

      1) тұжырымдар;

      2) ұсынымдар.

      Қажет болған жағдайда, тоқсан сайынғы ақпаратқа қосымша мәліметтерді енгізуге жол беріледі.

      13. Ақпараттың құрылымы, мазмұны және көлемі осы Стандарттың 15-тармағын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңде өзекті және маңызды мәселелердің бар-жоғына және қалыптастырылатын ақпараттың ерекшелігіне қарай нақтылануы немесе ұлғайтылуы мүмкін.

      14. "Кіріспе" деген бөлімде ақпарат ұсынудың негізі мен мақсаты, сыртқы мемлекеттік аудит органдарының есепті кезеңдегі қызметінің негізгі бағыттары бойынша қысқаша мазмұны көрсетіледі.

      15. "Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау" деген бөлімде мыналар:

      1) республикалық бюджеттің түсімдері мен кірістерінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджеттің кірісіне түсетін салықтық және салықтық емес түсімдердің толықтығы;

      орындалмауына ықпал еткен себептер, соның ішінде елдің дамуының негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерін және әлемдік тауар нарығындағы жағдайды көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер;

      Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түскен салықтық түсімдер көлемдері.

      2) есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджет туралы тиісті заңның бекітілген көрсеткіштерімен салыстырғанда, ауытқу себептері;

      бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы;

      жергілікті атқарушы органдардың нысаналы трансферттер мен кредиттерді атқаруы осы Стандартқа 1-4-қосымшаларға сәйкес республикалық бюджетке түсетін түсімдер, салықтық алымдар және себептерін көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған міндетті төлемдер туралы, республикалық бюджет шығыстарының атқарылуы және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің республикалық бюджет қаражатын пайдалануы туралы талдамалық ақпаратты қамтиды.

      16. "Есепті кезеңдегі сыртқы мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері" деген бөлімде мыналар көрсетіледі:

      1) Есеп комитеті бойынша:

      осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес алдыңғы жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғанда Есеп комитетінің есепті кезеңдегі қызметінің түйінді көрсеткіштері;

      мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары, соның ішінде:

      есепті кезеңде жүргізілген мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының саны, тексерілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің саны;

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      республикалық бюджет қаражатының жұмсалуы және республикалық бюджетке түсетін түсімдер кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      әрбір іс-шара бөлінісінде есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі қорытындылары;

      орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының, мемлекеттік және үкіметтік бағдарламалардың (болған жағдайда) іске асырылуын, соның ішінде орталық мемлекеттік органдардың стратегиялық мақсаттарға, міндеттерге, индикаторларға және көрсеткіштерге қол жеткізу тиімділігін, сондай-ақ бағдарламалық және стратегиялық құжаттарды іске асыру кезінде рәсімдердің сақталуын бағалау нәтижелері;

      мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданған шаралар, соның ішінде:

      есепті кезеңде қалпына келтіруге жататын және қалпына келтірілген сомалар;

      сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде анықталған құқық бұзушылықтар бойынша құқық қорғау органдарына жіберілген мемлекеттік аудит материалдарының саны, жауаптылыққа (әкімшілік, тәртіптік, қылмыстық) тартылған лауазымды адамдардың саны туралы ақпаратты көрсете отырып, мемлекеттік аудиттің нәтижелері;

      Есеп комитеті ұсынымдарының және нұсқамаларының (тапсырмаларының) орындалуы;

      2) тексеру комиссиялары бойынша:

      тексеру комиссияларының есепті кезеңдегі және алдыңғы жылдың ұқсас кезеңіндегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары мыналар:

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      жүргізілген мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      қамтылған мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің саны;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      есепті кезеңде қалпына келтіруге (өтеуге) жататын және қалпына келтірілген (өтелген) сомалар;

      сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде анықталған құқық бұзушылықтар бойынша құқық қорғау органдарына жіберілген мемлекеттік аудит материалдарының саны, жауаптылыққа (әкімшілік, тәртіптік, қылмыстық) тартылған лауазымды адамдардың саны туралы ақпаратты көрсете отырып, мемлекеттік аудиттің нәтижелері бойынша қабылданған шаралар;

      мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары бойынша қабылданған ұсынымдар мен нұсқамалардың (тапсырмалардың) орындалуы;

      бір мемлекеттік аудиторға шаққанда тексеру комиссиялары қызметі тиімділігінің көрсеткіштері көрсетіле отырып, осы Стандартқа 6-10-қосымшаларға сәйкес мемлекетік аудитпен қамтылған объектілер саны және қаражат көлемі, тексеру комиссиялары анықтаған бұзушылықтар көлемі, аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша қалпына келтірілген және қалпына келтіруге жататын сомалардың көлемі, аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары бойынша ұсынымдар (ұсыныстар) мен тапсырмалардың орындалуы туралы ақпаратты қамтиды.

      17. Жылдың қорытындысы бойынша Есеп комитеті өзінің жұмысы туралы ақпаратпен қатар, Президентке мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары жұмысының көрсеткіштері туралы ақпарат ұсынады.

      Мемлекеттік аудит органдары жұмысының көрсеткіштері туралы жыл сайынғы ақпарат тексеру комиссияларының мәліметтерінен және ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның есебінен, соның ішінде ішкі аудит қызметтерінің жұмысы туралы есептен тұрады.

      18. "Сыртқы мемлекеттік аудит органдарының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат" деген бөлімде:

      әдіснамалық және құқықтық қызметтің (мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласында әзірленген әдіснамалық құжаттар және нормативтік құқықтық актілер бойынша);

      халықаралық ынтымақтастық саласындағы қызметтің;

      Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының;

      Есеп комитетінің, басқа да мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың қорытындылары туралы ақпарат көрсетіледі.

      19. "Қорытынды" деген бөлімде есепті кезеңде сыртқы мемлекеттік аудит органдарының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделген және республикалық бюджетті атқарудың, стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды іске асырудың тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін нығайтуға бағытталған Есеп комитетінің тұжырымдары мен ұсынымдары көрсетіледі.

3-параграф. Ұсыну нысаны

      20. Ақпарат мыналардан:

      1) титулдық парақтан;

      2) мазмұнынан;

      3) негізгі мәтіннен тұрады.

      Қажет болған жағдайда, ақпаратқа қосымша мәліметтер қоса беріледі.

      Ақпараттардың жалпы көлемі жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының санына, сондай-ақ талдаудың күрделілігі мен мазмұндылығына сүйене отырып айқындалады.

      21. Титулдық парақта ақпараттың атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      22. Ақпаратта тек нәтижелері бойынша Есеп комитетінің қаулылары қабылданған, аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат ғана көрсетіледі.

      23. Ақпаратта барлық сомалар алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен миллион немесе миллиард теңгеде көрсетіледі.

      24. Ақпарат мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      25. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып ұсынылады.

      27. Есеп комитеті Төрағасының шешімі бойынша ақпараттың құрылымына және мазмұнына өзгерістер енгізілуі мүмкін.

3-тарау. Қазақстан Республикасының Парламентіне Есеп комитетінің жұмысы туралы ақпаратты дайындау және ұсыну 1-параграф. Ақпаратты қалыптастыру тәртібі және ұсыну мерзімдері

      28. Есеп комитеті мемлекеттік аудитінің және сараптамалық-талдау қызметінің қорытындылары ақпаратты қалыптастыру үшін дереккөздер болып табылады.

      29. Бөлім Есеп комитеті мемлекеттік аудитінің және сараптамалық-талдау қызметі қорытындыларының негізінде есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 10-күнінен кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Парламентіне (бұдан әрі – Парламент) ақпараттың жобасын қалыптастырады және келісу үшін Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне, аппарат басшысына, мүшелеріне жібереді.

      30. Ілеспе хаттың және ақпараттың жобалары жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшеге редакциялық сараптамаға (грамматиканың ережелеріне сәйкестігіне), кейіннен төрт жұмыс күні ішінде ақпараттың мемлекеттік тілге аударылуын қамтамасыз ететін мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімшеге жіберіледі.

      31. Бөлім есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 20-күніне дейінгі мерзімде ілеспе хатпен бірге ақпараттың жобасын Есеп комитеті Төрағасының қарауына енгізеді.

      32. Бөлім ілеспе хатты және ақпаратты есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 24-күнінен кешіктірмей Есеп комитетінің Төрағасына қол қоюға ұсынады.

      33. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше Есеп комитетінің Төрағасы қол қойған ілеспе хат пен ақпаратты есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 25-күнінен кешіктірмей Парламент Мәжілісіне және Сенатына енгізеді.

2-параграф. Ақпараттың құрылымы мен мазмұны

      34. Парламентке ақпарат тоқсан сайынғы негізде ұсынылады және нәтижелілік пен тиімділік көрсеткіштері көрсетіле отырып, Есеп комитетінің есепті кезеңдегі жұмысын сипаттайтын деректерді қамтиды және мынадай бөлімдерден тұрады:

      I. Кіріспе;

      II. Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау;

      ІІІ. Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері;

      ІV. Қорытынды.

      35. "Кіріспе" деген бөлімде ақпарат ұсынудың негізі мен мақсаты, Есеп комитетінің есепті кезеңдегі қызметінің негізгі бағыттары бойынша қысқаша мазмұны көрсетіледі.

      35-1. "Есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуын талдау" деген бөлімде мыналар:

      1) республикалық бюджеттің түсімдері мен кірістерінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджеттің кірісіне түсетін салықтық және салықтық емес түсімдердің толықтығы;

      орындалмауына ықпал еткен себептер, соның ішінде елдің дамуының негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерін және әлемдік тауар нарығындағы жағдайды көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер;

      Қазақстан Республикасының Ұлттық қорына түскен салықтық түсімдер көлемдері;

      2) есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      республикалық бюджет туралы тиісті заңның бекітілген көрсеткіштерімен салыстырғанда, ауытқу себептері;

      бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы;

      жергілікті атқарушы органдардың нысаналы трансферттер мен кредиттерді атқаруы республикалық бюджетке түсетін түсімдер, салықтық алымдар және себептерін көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған міндетті төлемдер туралы, республикалық бюджет шығыстарының атқарылуы және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің республикалық бюджет қаражатын пайдалануы туралы талдамалық ақпарат қамтылады.

      36. "Есеп комитетінің есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит, сараптамалық-талдау іс-шараларының және қызметінің негізгі нәтижелері" деген бөлімде:

      1) осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес, алдыңғы жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда Есеп комитетінің есепті кезеңдегі қызметінің түйінді көрсеткіштері бойынша;

      2) мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары бойынша, соның ішінде:

      есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының саны, тексерілген мемлекеттік аудит объектілерінің саны;

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      республикалық бюджет қаражатының жұмсалуы кезіндегі және республикалық бюджетке түсетін түсімдердің атқарылуы кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының бөлінісінде есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі қорытындылары;

      сыртқы мемлекеттік аудит органдарының қызметін жетілдіру бойынша қабылданған шаралар туралы ақпарат;

      Есеп комитеті ұсынымдарының және нұсқамаларының орындалуы туралы ақпарат көрсетіледі.

      38. "Қорытынды" деген бөлімде есепті кезеңде мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделген, республикалық бюджетті атқарудың, стратегиялық және бағдарламалық құжаттарды іске асырудың тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін нығайтуға бағытталған Есеп комитетінің тұжырымдары мен ұсынымдары көрсетіледі.

3-параграф. Ақпарат ұсыну нысаны

      39. Ақпарат мыналардан:

      1) титулдық парақтан;

      2) мазмұнынан;

      3) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың негізгі қорытындыларынан тұрады.

      Қажет болған жағдайда, ақпаратқа қосымша мәліметтер қоса беріледі.

      Ақпараттардың жалпы көлемі жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының санына, сондай-ақ талдаудың күрделілігі мен мазмұндылығына сүйене отырып айқындалады.

      40. Титулдық парақта ақпараттың атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      41. Ақпаратта тек нәтижелері бойынша Есеп комитетінің қаулылары қабылданған, аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы мәлімет ғана көрсетіледі.

      42. Ақпаратта барлық сомалар алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен миллион немесе миллиард теңгеде көрсетіледі.

      43. Ақпарат мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      44. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып ұсынылады.

4-тарау. Облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, облыстық маңызы бар қалалардың мәслихатына және әкіміне ақпаратты дайындау және ұсыну 1-параграф. Ақпаратты қалыптастыру тәртібі және ұсыну мерзімдері

      45. Ақпаратты дайындау үшін мыналар:

      1) Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органдар ұсынатын бюджеттік мониторингтеу нәтижелері бойынша жергілікті бюджеттердің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы талдамалық есептер;

      2) мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерінің деректері;

      3) тексеру комиссияларының мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары;

      4) тексеру комиссиясының ақпараттық жүйесі;

      5) тиісті мемлекеттік органдардың, бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің электрондық нысандағы, соның ішінде мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жөніндегі бірыңғай дерекқор арқылы жедел есептілігі мен ақпараты дереккөздер болып табылады.

      46. Тексеру комиссиясы аппаратының құрылымдық бөлімшелері есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімшеге есепті тоқсаннан кейінгі айдың 10-күнінен кешіктірмей жұмысының негізгі қорытындылары және қол жеткізген нәтижелері туралы ақпаратты (бұдан әрі – ақпарат) ұсынады. Ұсынылатын ақпарат: сандық және сапалық көрсеткіштерді, жетекшілік ететін салалар бойынша проблемалық мәселелерді, тексеру комиссиясының қызметін жетілдіру бойынша ұсыныстарды, алдағы міндеттерді, сондай-ақ өзге де ұсыныстарды қамтиды. Тексеру комиссиясы Төрағасының тапсырмасы бойынша есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімше ақпарат ұсынудың басқа да мерзімдерін белгілейді.

      48. Есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімше ақпарат ұсыну мерзіміне дейін бес жұмыс күні бұрын тексеру комиссиясының Төрағасына немесе мүшесіне қарауға облыстың, астананың, республикалық маңызы бар қаланың мәслихаты хатшылығының және әкімінің атына ілеспе хаттың (бұдан әрі – ілеспе хат) жобасын және ақпараттың жобасын енгізеді.

      49. Есептілікті дайындауға жауапты құрылымдық бөлімше ақпарат ұсыну мерзіміне дейін 2 жұмыс күні бұрын ілеспе хатты және ақпаратты тексеру комиссиясының Төрағасына немесе мүшесіне қол қоюға ұсынады.

      50. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше тексеру комиссиясының Төрағасы немесе мүшесі қол қойған ілеспе хатты және ақпаратты тексеру комиссиясы Төрағасының шешімі бойынша тиісті мәслихатқа және әкімге есепті тоқсаннан кейінгі екінші айдың 20-күнінен кешіктірмей енгізеді.

      Тексеру комиссиясы Төрағасының шешімі бойынша ағымдағы бағалау нәтижелері облыстық маңызы бар қалалардың және аудандардың мәслихаттары мен әкіміне ұсынылады.

2-параграф. Ақпараттың құрылымы мен мазмұны

      51. Ақпарат тоқсан сайынғы негізде ұсынылады және нәтижелілік, тиімділік көрсеткіштерін көрсете отырып, тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі жұмысын сипаттайтын деректерді қамтиды және мынадай бөлімдерден тұрады:

      I. Кіріспе;

      II. Есепті кезеңдегі тиісті бюджеттің атқарылуын талдау;

      III. Есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері;

      IV. Тексеру комиссиясының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат.

      V. Қорытынды:

      1) тұжырымдар;

      2) ұсынымдар.

      Қажет болған жағдайда, тоқсан сайынғы ақпаратқа қосымша мәліметтерді енгізуге жол беріледі.

      52. Ақпараттың құрылымы, мазмұны және көлемі осы Стандарттың 54-тармағын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңде өзекті және маңызды мәселелердің бар-жоғына және қалыптастырылатын ақпараттың ерекшелігіне қарай нақтылануы немесе ұлғайтылуы мүмкін.

      53. "Кіріспе" деген бөлімде ақпарат ұсынудың негізі мен мақсаты, тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі қызметінің негізгі бағыттары бойынша қысқаша мазмұны көрсетіледі.

      54. "Есепті кезеңдегі тиісті бюджеттің атқарылуын талдау" деген бөлімде мыналар:

      1) бюджеттің түсімдері мен кірістерінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      бюджеттің кірісіне түсетін салықтық, салықтық емес және басқа да түсімдердің толықтығы;

      орындалмауына ықпал еткен себептерді, соның ішінде өңірдің дамуының негізгі көрсеткіштерін көрсете отырып, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер;

      2) есепті кезеңдегі бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын талдау, соның ішінде:

      бюджеттің тиісті деңгейі туралы мәслихат шешімінің бекітілген көрсеткіштерімен салыстырғанда, ауытқу себептері;

      бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде бюджеттің атқарылуы;

      жергілікті атқарушы органдардың нысаналы трансферттер мен кредиттерді атқаруы осы Стандартқа 2-4, 11-қосымшаларға сәйкес бюджет түсімдері, жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтық алымдар және міндетті төлемдер, бюджет шығыстарының атқарылуы және бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджет қаражатын пайдалануы туралы ақпарат қамтылады.

      55. "Есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері" деген бөлімде мыналар:

      1) осы Стандартқа 5-қосымшаға сәйкес алдыңғы жылдың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғанда тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі қызметінің түйінді көрсеткіштері;

      2) мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары, соның ішінде:

      есепті кезеңде жүргізілген мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының саны, тексерілген мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің саны;

      мемлекеттік аудитпен қамтылған қаражат көлемі;

      тиісті бюджет қаражатының жұмсалуы және бюджетке түсетін түсімдер кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      Қазақстан Республикасы заңнамасы нормаларының, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің барлық анықталған бұзушылықтары (қаржылық бұзушылықтар, рәсімдік сипаттағы бұзушылықтар, Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылықтары, тиімсіз пайдаланылған бюджет қаражаты, мемлекет активтері, тиімсіз жоспарлау);

      әрбір іс-шара бөлінісінде есепті тоқсандағы мемлекетік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі қорытындылары;

      бағдарламалық құжаттардың іске асырылуын бағалау нәтижелері (болған кезде);

      мемлекеттік аудиттің нәтижелері бойынша қабылданған шаралар, соның ішінде:

      мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілері лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтамауының анықталған фактілері бойынша нұсқамаларды жіберу;

      есепті кезеңде қалпына келтіруге (өтеуге) жататын және қалпына келтірілген (өтелген) сомалар;

      сыртқы мемлекеттік аудитті және қаржылық бақылауды жүргізу кезінде анықталған құқық бұзушылықтар бойынша құқық қорғау органдарына жіберілген мемлекеттік аудит материалдарының саны, жауаптылыққа (әкімшілік, тәртіптік, қылмыстық) тартылған лауазымды адамдардың саны туралы ақпаратты көрсете отырып, мемлекеттік аудиттің нәтижелері;

      тексеру комиссиясы ұсынымдары мен нұсқамаларының (тапсырмаларының) орындалуы көрсетіледі.

      "Есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелері" деген бөлім 15 баспа параққа дейін болады (қосымшаларын есептемегенде).

      56. "Тексеру комиссиясының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы ақпарат" деген бөлімде:

      талдамалық қызметтің (дайындалған талдамалық баяндамалар бойынша);

      әдіснамалық және құқықтық қызметтің (мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау саласында әзірленген әдіснамалық құжаттар және нормативтік құқықтық актілер бойынша);

      бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыстың;

      тексеру комиссиясының мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдарымен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылының;

      тексеру комиссиясы қызметкерлерінің біліктілігін арттырудың қорытындылары туралы ақпарат көрсетіледі.

      57. "Қорытынды" деген бөлімде тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне негізделген және жергілікті бюджетті атқарудың, бағдарламалық құжаттарды іске асырудың тиімділігін арттыруға, қаржы тәртібін нығайтуға бағытталған тұжырымдары мен ұсынымдары көрсетіледі.

      "Қорытынды" деген бөлім 3 баспа парақтан аспайды (қосымшаларын есептемегенде).

3-параграф. Ұсыну нысаны

      58. Ақпарат мыналардан:

      1) титулдық парақтан;

      2) мазмұнынан;

      3) негізгі мәтіннен тұрады.

      Қажет болған жағдайда, ақпаратқа қосымша мәліметтер қоса беріледі.

      Ақпараттардың жалпы көлемі жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының санына, сондай-ақ талдаудың күрделілігі мен мазмұндылығына сүйене отырып айқындалады.

      59. Титулдық парақта ақпараттың атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      60. Ақпаратта тек нәтижелері бойынша қаулылары қабылданған, аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы мәлімет ғана көрсетіледі.

      61. Ақпаратта барлық сомалар алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен мың немесе миллион теңгеде көрсетіледі.

      62. Ақпараттың мәтіндік форматы мынадай талаптарға сәйкес ресімделеді:

      қаріп – Times New Roman, қажет болған жағдайда Arial қарпі пайдаланылуы мүмкін;

      қаріптің мөлшері – 14, қажет болған жағдайда 16-қаріп, кестелік материалдарда – 12-қаріп, қажет болған жағдайда 8-ші және 10-қаріп пайдаланылуы мүмкін;

      жоларалық интервал – 1,5, қажет болған жағдайда 1,0 пайдаланылуы мүмкін;

      беттің жиектері: сол жағы, жоғарғы және төменгі жағы – 2,5 см., оң жағы – 1,5 см.;

      абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      сөздер тасымалданбайды;

      беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді.

      Ақпарат мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      63. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпарат Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып ұсынылады.

      64. Ақпаратқа ілеспе хат мемлекеттік және орыс тілдерінде дайындалады.

      65. Тексеру комиссиясы Төрағасының шешімі бойынша ақпараттың құрылымына және мазмұнына өзгерістер енгізілуі мүмкін.

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
республикалық бюджетке түскен түсімдер туралы ақпарат

      млрд. теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
жоспарлы көрсеткіштері орындалмаған салықтар, алымдар және міндетті төлемдер

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      мың теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы) __________ бюджет шығыстарының атқарылуы

      Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      мың теңге

Бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің _____ жылғы ____ тоқсанда
(жартыжылдықта, 9 айда, жылы)______________ бюджет қаражатын пайдалануы
туралы ақпарат

      Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      мың теңге

_____ жылғы ____ тоқсандағы (жартыжылдықтағы, 9 айдағы, жылғы)
қызметтің түйінді көрсеткіштері

Тексеру комиссияларының
_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
мемлекеттік аудитпен қамтыған объектілер саны және
қаражат көлемі

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
тексеру комиссиялары анықтаған Қазақстан Республикасы заңнамасы
нормалары, сондай-ақ квазимемлекеттік сектор субъектілері
актілері бұзушылықтарының көлемі

      млн.теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
тексеру комиссиялары анықтаған қаржылық бұзушылықтардың көлемі

      млн. теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша қалпына келтірілген
(өтелген) және қалпына келтіруге (өтеуге) жататын сомалар
көлемі

      млн. теңге

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы)
аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындысы
бойынша ұсынымдардың (ұсыныстардың) және тапсырмалардың
орындалуы

_____ жылғы ____ тоқсанда (жартыжылдықта, 9 айда, жылы) облыстық бюджетке,
республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетіне, аудан (облыстық маңызы
бар қала) бюджетіне түскен түсімдер туралы ақпарат

      Ескерту. 11-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

901. Республикалық бюджеттің атқарылуын кейіннен бағалауды жүзеге асыру
бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік
стандарты

      Ескерту. Стандарт жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Республикалық бюджеттің атқарылуын кейіннен бағалауды жүзеге асыру бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) Қазақстан Республикасының Парламентіне республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің жыл сайынғы есебіне (Қазақстан Республикасы Үкіметінің тиісті есебіне қорытынды) (бұдан әрі –жылдық есеп) қойылатын бірыңғай тәсілдерді қамтамасыз етудің рәсімдік талаптарын қамтиды.

      2. Осы Стандарттың күші Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне және мүшелеріне қолданылады.

      3. Стандарттың негізгі қағидаттарына мыналар жатады:

      1) сенімділік – Қазақстан Республикасының Парламентіне (бұдан әрі – Парламент) Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің (бұдан әрі – Есеп комитеті) ұсынатын жылдық есебінің анықтығы және онда қателердің болмауы;

      2) толықтық және ашықтық – жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының көрсетілуі, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндаудың анықтығы;

      3) уақтылық – анық ақпаратты жедел жинау, есеп пен ақпаратты белгіленген мерзімдерде дайындау және ұсыну;

      4) салыстырмалылық – түрлі кезеңдегі есептік ақпаратты салыстыру мүмкіндігі;

      5) жариялылық – құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның қамтамасыз етілуін ескере отырып, Парламентке жылдық есептің міндетті түрде жариялануы.

2. Қазақстан Республикасының Парламентіне жылдық есепті дайындау және ұсыну
1-параграф. Жылдық есепті қалыптастыру және ұсыну тәртібі.

      4. Жылдық есепті қалыптастыру үшін Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексінің 125-бабының 2-тармағына, 127-бабының 1 және 4-тармақтарына сәйкес есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің (бұдан әрі – Үкімет) жылдық есебі және Үкімет пен бюджетті атқару жөніндегі орталық мемлекеттік орган Есеп комитетіне ұсынатын республикалық бюджеттің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы есептері, сондай-ақ Есеп комитетінің мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері, Есеп комитетінің интеграцияланған ақпараттық жүйесі, Қаржы министрлігінің ақпараттық жүйелерінің деректері, республикалық бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептері, Есеп комитетінің сұрауы бойынша ұсынылған жергілікті атқарушы органдардың және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің ақпараты, әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары туралы статистикалық деректер, елдің есепті кезеңдегі ақша-кредит саясатының, төлем балансының және сыртқы борышының көрсеткіштері және құқық қорғау органдарының деректері негіз болып табылады.

      5. Жылдық есепті дайындау бойынша жұмыстарды үйлестіру Есеп комитетінің Төрағасы бекіткен Есеп комитеті мүшелерінің арасындағы міндеттерді бөлуге сәйкес Есеп комитетінің мүшесіне жүктеледі.

      6. Жылдық есепті қалыптастыруды жоспарлау, талдау және есептілікке жауапты құрылымдық бөлімше (бұдан әрі – Бөлім) жүзеге асырады.

      Есеп комитетінің мүшелері мен құрылымдық бөлімшелер жетекшілік ететін бағыттары бойынша жылдық есептің бөлімдерін (бөлімшелерін) әзірлеуге қатысады.

      7. Мемлекеттік аудитті жүргізуге жауапты құрылымдық бөлімше аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша қорытындылардың негізінде есепте көрсетілген тарихи мәліметтердің анықтығын және өзектілігін қамтамасыз етеді.

      8. Мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімше мемлекеттік тілдегі жылдық есептің уақтылылығын және сапасын қамтамасыз етеді.

      9. Бөлім есепті кезең ішінде мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының аяқталуына қарай республикалық бюджеттің атқарылуына және мемлекет активтерінің пайдаланылуына бағалау жүргізу үшін Есеп комитетінің, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері бойынша талдамалық ақпарат қалыптастырады.

      Есеп комитеті, қажет болған жағдайда, тексеру комиссияларынан және ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органнан мемлекеттік аудиттің тиісті материалдарын сұратады.

      10. Жылдық есепті қалыптастыру үшін көрсеткіштердің нысандары мен тізбелері тиісті қаржы жылындағы есептің ерекшелігіне қарай жыл сайын жасалады.

      11. Бөлім Есеп комитетінің мүшелеріне және жылдық есепті қалыптастыруға қатысатын құрылымдық бөлімшелерге есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы Үкіметтің есебін:

      Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 сәуірінде ұсынған;

      Үкіметтің есепті кезеңнен кейінгі жылдың 20 сәуірінде ұсынған есебін жібереді.

      12. Бөлім Есеп комитетінің мүшелерімен және жылдық есепті қалыптастыруға қатысатын құрылымдық бөлімшелермен бірге есепті кезеңнен кейінгі жылдың 25 сәуіріне дейін жылдық есептің жобасын қалыптастырады және оны Есеп комитетінің Төрағасына қарауға және бір мезгілде мемлекеттік тілді дамытуға жауапты құрылымдық бөлімшеге жібереді.

      13. Жылдық есепті дайындауға және ұсынуға жауапты Есеп комитетінің мүшесі Бөліммен бірлесіп, есепті кезеңнен кейінгі жылдың 5 мамырынан кешіктірмей, жылдық есептің және оны мақұлдау туралы Есеп комитеті қаулысының жобаларын Есеп комитетінің отырысына енгізеді.

      14. Бөлім есепті кезеңнен кейінгі жылдың 14 мамырынан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының Парламентіне ілеспе хат дайындайды және оны Есеп комитетінің Төрағасына қол қоюға ұсынады.

      15. Құжат айналымына жауапты құрылымдық бөлімше есепті жылдан кейінгі жылдың 15 мамырынан кешіктірмей, Есеп комитетінің қаулысымен бекітілген жылдық есепті Қазақстан Республикасының Парламентіне, сондай-ақ ақпарат үшін Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне және Үкіметке жібереді.

      16. Құпия режимде жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары туралы ақпаратты жауапты орындаушылар қалыптастырады және Есеп комитетінің мемлекеттік құпияларды қорғау жөніндегі жұмысын ұйымдастыруға жауапты Есеп комитетінің құрылымдық бөлімшесі Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптарын сақтай отырып жібереді.

      17. Жылдық есеп Қазақстан Республикасы Парламенті палаталарының бірлескен отырысында бекітілгеннен кейін Бөлім жұртшылықпен байланысты қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшемен келісім бойынша он жұмыс күні ішінде жылдық есептің негізгі ережелерін бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялау және Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастыру үшін жібереді.

2-параграф. Жылдық есептің құрылымы мен мазмұны

      18. Қазақстан Республикасының Парламентіне жылдық есеп өзінің мазмұны бойынша Үкіметтің есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебіне қорытынды болып табылады және осы Стандартқа қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің есепті кезеңдегі республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есебіне қорытынды болып табылатын Есеп комитеті есебінің үлгілік құрылымы бойынша әзірленеді.

      19. "Республикалық бюджеттің атқарылуының макроэкономикалық жағдайлары" бөлімі мыналарды:

      1) республикалық бюджетті қалыптастыру үшін негіз болып табылатын Елдің әлеуметтік-экономикалық даму болжамының негізгі параметрлерінің орындалуына;

      2) ағымдағы ахуалға және әлеуметтік-экономикалық дамудың анықталған проблемаларының бюджет параметрлеріне әсерін бағалауға жасалған талдауды қамтиды.

      20. "Республикалық бюджеттің атқарылуын бағалау" бөлімі мыналарды:

      1) бюджетке жүргізілген түзетулер санын көрсете отырып, тиісті үш жылдық кезеңге және есепті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның орындалуын, Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасына, Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің стратегиялық және бағдарламалық құжаттарына, әлеуметтік-экономикалық саясаттың негізгі бағыттарына сәйкестігін бағалауды;

      2) республикалық бюджетке түсетін кірістер түсімінің болжамында көзделген көрсеткіштердің орындалуын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңнің алдындағы жылмен салыстырғанда түсімдер сыныптамасы бойынша республикалық бюджеттің кірістерін қоса алғандағы республикалық бюджеттің негізгі параметрлерінің атқарылуы туралы ақпаратты;

      3) бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бөлінісінде бюджет қаражатының пайдаланылмау және республикалық бюджет қаражаты қалдықтарының қалыптасу себептерін көрсете отырып, негізгі функционалдық топтар бойынша бюджеттің шығыс бөлігінің атқарылуын бағалауды;

      4) кредиторлық және дебиторлық берешектердің жай-күйін, бюджеттік кредиттердің пайдаланылуын талдауды, қаржы активтерін сатып алуға жұмсалған шығыстарды бағалауды;

      5) бюджет тапшылығы және оны қаржыландыру көздері туралы ақпаратты;

      6) кедендік және салықтық әкімшілендірудің және жалпы алғанда, салық-бюджет саясатының тиімділігі туралы тұжырымдарды қамтиды.

      21. "Орталық және жергілікті атқарушы органдардың, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің республикалық бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау" деген бөлімде:

      1) орталық мемлекеттік органдардың республикалық бюджет қаражатын пайдалануының және олардың қызметінің (әрбір мемлекеттік органның бөлінісінде) тиімділігін бағалау, соның ішінде:

      бюджет қаражатын пайдалану кезінде мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шаралары анықтаған бұзушылықтарды талдау;

      орталық мемлекеттік органдардың бюджеттік бағдарламасында, Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында көзделген тікелей және түпкілікті нәтижелерге қол жеткізу тиімділігін бағалау;

      орталық мемлекеттік органдардың есепті қаржы жылындағы республикалық бюджетті атқаруын бағалау;

      аудиторлық және сараптамалық-талдау қызметінің нәтижелері бойынша анықталған Үкіметтің республикалық бюджеттің атқарылуы мен бюджеттік бағдарламалардың нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізу жөніндегі есеп деректеріндегі алшақтықтар (болған жағдайда);

      2) квазимемлекеттік сектор субъектілерінің республикалық бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалануының тиімділігін бағалау, соның ішінде:

      республикалық бюджет қаражатын пайдалану және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін басқару кезінде мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды талдау;

      қаржы-шаруашылық қызметті және квазимемлекеттік сектор субъектілерінен түскен түсімдерді талдау;

      3) өңірлерде республикалық бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау, соның ішінде:

      өңірлердің дамуын талдау (бюджеттік қамтамасыз етілу, бөлінетін трансферттердің тиімділігі)

      өңірлер бөлінісінде мемлекеттік аудит пен сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды талдау көрсетіледі.

      22. "Тұжырымдар мен ұсынымдар" бөлімі республикалық бюджет қаражатын пайдалану кезінде анықталған проблемалар сипатталған және жүйелендірілген, соның ішінде мыналарға:

      есепті қаржы жылындағы республикалық бюджеттің атқарылуы туралы есептің Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына (республикалық бюджеттің ақша және материалдық қаражатын басқарудың заңдылығы, дұрыстығы, тиімділігі мен үнемділігі туралы) сәйкестігіне;

      жасалған операциялар бойынша жылдық есепте көрсетілген ақпараттың анықтығы мен толықтығына және бұзушылықтардың бар-жоғына;

      республикалық бюджеттің атқарылу, Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының іске асырылу тиімділігін арттыруға;

      қаржы тәртібін нығайту жөніндегі шараларға;

      23. Жылдық есепке қосымшаларға, қажет болған жағдайда Есеп комитетінің, тексеру комиссияларының және ішкі аудит жөніндегі уәкілетті органның қызметінің негізгі қорытындылары енгізіледі.

      республикалық бюджет қаражатын ұтымды және тиімді пайдалануға бағытталған, мемлекеттік секторда қаржылық қызметтің басқарылуын жетілдіру тетіктеріне қатысты тұжырымдарды қамтиды.

      24. Жылдық есептің құрылымы, мазмұны және көлемі есепті кезеңде өзекті және маңызды мәселелердің бар-жоғына, есепті кезеңдегі мемлекеттік аудиттің және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелеріне, сондай-ақ қалыптастырылатын ақпараттың ерекшелігіне қарай нақтыланады немесе ұлғайтылады.

3-параграф. Жылдық есепті ұсыну нысаны

      25. Жылдық есеп мыналардан:

      титулдық парақтан;

      мазмұнынан;

      негізгі мәтіннен;

      қосымшалардан тұрады.

      26. Титулдық парақта жылдық есептің атауы, сондай-ақ оны дайындауға және ұсынуға жауапты мемлекеттік органның атауы көрсетіледі.

      27. Жылдық есепте барлық сомалар миллиард немесе миллион теңгеде көрсетіледі.

      28. Жылдық есебінің мәтіндік форматы мынадай талаптарға сәйкес ресімделеді:

      қаріп – Times New Roman;

      қаріптің мөлшері – 14, кестелік материалдарда – 8-12.

      29. Жылдық есеп мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

4-параграф. Қазақстан Республикасының Парламентінде жылдық есепті талқылау тәртібі

      30. Жылдық есепті Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде және Сенатында таныстыруды Есеп комитетінің Төрағасы жүзеге асырады.

      31. Жылдық есепті дайындауға және ұсынуға жауапты Есеп комитетінің мүшесі Есеп комитетінің аппаратымен бірлесіп, Есеп комитеті Төрағасының Парламентте сөйлейтін сөзінің тиісті жобаларын, оның таныстырылымы үшін қажетті слайдтар мен басқа да материалдарды қалыптастырады.

      32. Бюджет кодексінің 128-бабының 2-тармағына сәйкес республикалық бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есепті талқылау кезінде Парламент Есеп комитеті Төрағасының баяндамасын Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісі мен Сенатында, сондай-ақ Парламенттің қос палатасының бірлескен отырысында тыңдайды.

      33. Жылдық есепті бейінді комитеттерде қарау кезінде Қазақстан Республикасы Парламенті палаталарының жұмыс топтары отырыстарының кестесіне сәйкес, олардың жұмысына мемлекеттік аудит учаскелерінің бөлінуі негізінде Есеп комитетінің мүшелері қатысады.

      34. Жылдық есепке депутаттық сауалдар туындаған жағдайда, Есеп комитетінің мүшелері мемлекеттік аудит учаскелерінің бөлінуіне сәйкес тиісті ақпарат беруді қамтамасыз етеді.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің ___ жылғы республикалық бюджеттің атқарылуы
туралы есебіне қорытынды болып табылатын
Есеп комитеті есебінің үлгілік құрылымы

      КІРІСПЕ

      I БӨЛІМ. РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТТІҢ АТҚАРЫЛУЫНЫҢ МАКРОЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРЫ

      ІI БӨЛІМ. РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТТІҢ АТҚАРЫЛУЫН БАҒАЛАУ

      2.1. Есепті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңның орындалуын бағалау

      2.2. Республикалық бюджеттің негізгі параметрлерінің атқарылуын бағалау

      IІI БӨЛІМ. ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ ЖЕРГІЛІКТІ АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ, КВАЗИМЕМЛЕКЕТТІК СЕКТОР СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТ ҚАРАЖАТЫН ПАЙДАЛАНУ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ

      3.1. Орталық мемлекеттік органдардың республикалық бюджет қаражатын пайдалануының және қызметінің тиімділігін бағалау

      3.2. Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің республикалық бюджет қаражатын және мемлекет активтерін пайдалану тиімділігін бағалау

      3.3. Өңірлерде (облыстарда) республикалық бюджет қаражатын пайдалану тиімділігін бағалау

      IV БӨЛІМ. ҚОРЫТЫНДЫ БӨЛІК

      4.1. Тұжырымдар

      4.2. Ұсынымдар

      ЕСЕПКЕ ҚОСЫМШАЛАР

902. Мәслихаттарға облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың
тексеру комиссияларының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті ұсынуы
бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік
стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Мәслихаттарға облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті ұсынуы бойынша сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың мәслихаттарына (бұдан әрі – мәслихат) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) есепті қаржы жылындағы жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есепті (бұдан әрі – Есеп) қалыптастыруы мен ұсынуына қойылатын рәсімдік талаптарды қамтиды.

      2. Стандарттың негізгі міндеті тексеру комиссиясының өзінің мазмұны бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының тиісті есебіне қорытынды болып табылатын есепті (бұдан әрі – жергілікті атқарушы органның жылдық есебі) жергілікті атқарушы органның жылдық есебіндегі қаржылық жағдай, қаржылық операциялар, мемлекеттік органдар қызметінің нәтижелері, мемлекет активтерін басқару туралы деректердің анықтығы мен толықтығы мәніне жасауын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін қамтамасыз етуі болып табылады.

      3. Есепті қалыптастыру үшін Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексінің 125-бабының 3 және 4-тармақтарына, 129 бабының 4-тармағының 1) тармақшасына және 131-бабына сәйкес тиісті жергілікті атқарушы органның және бюджетті атқару жөніндегі жергілікті уәкілетті органның тексеру комиссиясына ұсынатын есепті қаржы жылындағы жергілікті атқарушы органның жылдық есебі және жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы тоқсан сайынғы есептері, сондай-ақ тексеру комиссияларының аудиторлық іс-шараларының нәтижелері, жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептері, тексеру комиссиясының сұратуы бойынша ұсынылған жергілікті атқарушы органның және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің ақпараты, тиісті қаржы жылы үшін тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікті (бұдан әрі – өңір) дамытудың қорытындысы туралы статистикалық деректер және құқық қорғау органдарының деректері негіз болып табылады.

      4. Есепте ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның есепті қаржы жылында жүргізген мемлекеттік аудит нәтижелері туралы ақпарат, ол ұсынылған жағдайда, пайдаланылады.

      5. Осы Стандарттың күші тексеру комиссиясының лауазымды адамдарына және жауапты құрылымдық бөлімшелеріне қолданылады.

2-тарау. Есептің құрылымы мен мазмұны

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      6. Есеп осы Стандартқа қосымшаға сәйкес нысан бойынша есепті жыл үшін тексеру комиссиясының жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есебінің (жергілікті атқарушы органның есебіне қорытынды) үлгілік құрылымы бойынша жасалады.

      7. Есеп мынадай негізгі қағидаттардан қалыптастырылады:

      1) сенімділік – жасалған операциялар туралы мәслихатқа ұсынылатын Есептің анықтығы және оларды жергілікті атқарушы органның жылдық есебінде көрсету кезінде қателердің болмауы;

      2) толықтық – есепті кезеңге Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында көзделген барлық талап етілген ақпараттың көрсетілуі;

      3) сәйкестік – Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасы ережелерінің сақталуы;

      4) уақтылық – анық ақпаратты жинаудың, Есепті белгіленген мерзімде дайындау мен ұсынудың жеделдігі.

      8. Есеп жергілікті бюджеттің атқарылуы, есепке алу мен есептіліктің анықтығы, бюджет қаражатын, мемлекет пен квазимемлекеттік сектор активтерін басқарудың және пайдаланудың тиімділігі туралы ақпаратты қамтиды.

      9. Есепте:

      1) жергілікті бюджеттің негізгі параметрлерінің орындалуын, соның ішінде:

      жергілікті бюджеттің атқарылуының макроэкономикалық жағдайларын;

      жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің болжамында көзделген көрсеткіштердің орындалуын ескере отырып, сондай-ақ есепті кезеңнің алдындағы жылмен салыстырғанда түсімдер сыныптамасы бойынша жергілікті бюджет кірістерін;

      мәслихаттың есепті қаржы жылына арналған жергілікті бюджет туралы шешіміне сәйкес құрылымы және оның функционалдық сыныптамасы бойынша жергілікті бюджеттің шығыстарын, соның ішінде:

      жергілікті бюджет қаражатының, соның ішінде нысаналы трансферттер мен кредиттердің, байланысты гранттардың, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздардың, концессиялық жобалардың бюджеттен қоса қаржыландырудың, сондай-ақ кепілгерліктер мен мемлекет активтерінің пайдаланылуын;

      квазимемлекеттік сектор субъектілерінің бюджеттік бағдарламаларда көзделген мақсаттар үшін өздеріне бөлінген жергілікті бюджет қаражатының пайдаланылуын;

      бюджет қаражатының пайдаланылмау және жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілері бөлінісінде жергілікті бюджет қаражаты қалдықтарының пайда болу себептерін;

      жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің бюджет қаражатын, соның ішінде кірістерді, шығыстарды жоспарлау және атқару бойынша, сондай-ақ кредиторлық және дебиторлық берешектер көлемін төмендету (ұлғайту), сот актілері қаражатының саны мен көлемі және жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есептілігі бойынша басқару сапасын;

      жергілікті бюджеттік бағдарламалар әкімшілерінің есепті қаржы жылы үшін жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімінің көрсеткіштерін орындауын;

      жергілікті бюджеттен бөлінген нысаналы трансферттердің пайдаланылу және өңірлерде инвестициялық жобалардың іске асырылу тиімділігін;

      жергілікті бюджет тапшылығының қаржыландырылуын;

      мемлекеттік органдардың бюджет қаражатының пайдаланылу тиімділігін арттыру бойынша қабылдаған шешімдерін;

      есепті қаржы жылы үшін жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептің жергілікті бюджеттің бекітілген көрсеткіштерінен анықталған ауытқуларын және оларды жоюға, сондай-ақ жалпы алғанда бюджет процесін жетілдіруге бағытталған ұсыныстарды;

      бюджет қаражатын, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің активтерін, байланысты гранттарды, мемлекет кепілдік берген қарыздарды, сондай-ақ мемлекет кепілгерлігімен тартылған қарыздарды басқарудың тиімділігін қоса алғанда, есепті қаржы жылы үшін жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептің анықтығы мен толықтығын;

      2) есепті қаржы жылына және жоспарлы кезеңге арналған жергілікті бюджет туралы мәслихат шешімінің орындалуының Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасына, Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарына, жергілікті бюджетті жоспарлау мен атқару және байланысты гранттарды, бюджеттік инвестицияларды, мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыздарды, мемлекет кепілгерлігімен тартылатын қарыздарды және мемлекет активтерін пайдалану кезінде анықталған бұзушылық фактілерін қоса алғанда, есепті жылға және жоспарлы кезеңге қатысты әлеуметтік-экономикалық саясаттың негізгі бағыттарына сәйкестігін;

      3) есепті қаржы жылында жергілікті бюджеттің атқарылуы барысында Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарында көзделген нәтижелерге жергілікті органдардың қол жеткізуінің анықтығын;

      4) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің есепке алу және есептілікті жүргізудің анықтығы мен дұрыстығын бағалау нәтижелері туралы ақпарат ашып көрсетіледі.

      10. Есеп тексеру комиссиясының есепті кезеңде жүргізген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларына негізделген, соның ішінде:

      есепті қаржы жылындағы жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептің Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкестігі (жергілікті бюджеттің ақша және материалдық қаражатын басқарудың заңдылығы, дұрыстығы, тиімділігі және үнемділігі туралы);

      жасалған операциялар жөнінде жылдық есепте көрсетілген ақпараттың анықтығы мен толықтығы және бұзушылықтардың бар-жоғы;

      жергілікті бюджеттің атқарылу және Қазақстан Республикасындағы Мемлекеттік жоспарлау жүйесі құжаттарының іске асырылу тиімділігін арттыру;

      қаржылық есептіліктің анық және толық ұсынылуы үшін жауаптылықты қамтамасыз ететін қаржы тәртібін нығайту жөніндегі шаралар;

      жергілікті бюджет қаражаты мен мемлекет активтерінің ұтымды және тиімді пайдаланылуына бағытталған, мемлекеттік сектордағы қаржылық қызметтің басқарылуын жетілдіру тетіктері;

      есепті кезеңде жүргізілген аудиторлық іс-шаралардың және қаржылық бақылаудың ден қою шараларының қорытындылары бойынша тексеру комиссиясының қаулылары мен нұсқамаларының орындалуы жөнінде қабылданған шаралар;

      кадр саясатын арттыру және нығайту, уәкілетті органдардың мониторинг жүргізуі және бюджеттің атқарылуы, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау органдары анықтайтын жүйелі бұзушылықтарға жол бермеу жөнінде шаралар қабылдау туралы тұжырымдары мен ұсыныстарын қамтиды.

      11. Есепке қосымшада:

      1) жергілікті бюджет қаражатын сыртқы мемлекеттік аудитпен қамтудың толықтығы туралы ақпарат;

      2) тексеру комиссиясының аудиторлық іс-шараларының нәтижелері және ұсынымдарының іске асырылуы туралы ақпарат, соның ішінде:

      есепті кезеңде жүргізілген аудиторлық және сараптамалық-талдау іс-шараларының, тексерілген мемлекеттік аудит объектілерінің саны, сыртқы мемлекеттік аудитпен қамтылған жергілікті бюджет қаражатының сомасы, жергілікті бюджет қаражатының жұмсалуы және жергілікті бюджетке түсетін түсімдердің атқарылуы кезіндегі бұзушылықтар сомасы;

      анықталған қаржылық және рәсімдік бұзушылықтар;

      сыртқы мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша қабылданған шаралар, соның ішінде:

      процестік шаралар қабылдау үшін құқық қорғау органдарына берілген материалдар, соның ішінде процестік шешімдер қабылданған және сотқа дейінгі тергеп-тексеру (іс жүргізу) жүргізіліп жатқан материалдар саны;

      мемлекеттік аудит обьектілерінің лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтамауының анықталған фактілері бойынша нұсқамаларды, сондай-ақ лауазымды адамдарды тәртіптік жауаптылыққа тарту туралы ұсыныстарды тиісті мемлекеттік органдарға немесе оларды тағайындаған адамдарға жіберу;

      тексеру комиссиясының ұсынымдары мен нұсқамаларының орындалуы;

      сыртқы мемлекеттік аудитті жүзеге асыруға байланысты мәселелер бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің тапсырмаларының орындалуы;

      есепті кезеңдегі өз қызметінің бағыттары бойынша тиімділігі;

      3) ішкі мемлекеттік аудит жөніндегі уәкілетті органның өңірде жүргізген аудиторлық іс-шараларының нәтижелері көрсетіледі.

      12. Есептің құрылымы мен мазмұнына өзгерістер мен толықтырулар тексеру комиссиясының шешімімен енгізіледі.

3-тарау. Есепті жасау тәртібі

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      13. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына ұсынылатын есеп ағымдағы жылғы 14 мамырға дейін жасалады және ағымдағы жылғы 16 мамырдан кешіктірілмей, тексеру комиссиясының отырысына шығарылады.

      14. Тиісті облысқа кіретін ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына ұсынылатын есеп ағымдағы жылғы 14 сәуірге дейін жасалады және ағымдағы жылғы 16 сәуірден кешіктірілмей, тексеру комиссиясының отырысына шығарылады.

      15. Тексеру комиссиясы Есепті қарау үшін:

      1) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына ағымдағы жылғы 20 мамырға дейін;

      2) тиісті облысқа кіретін ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына ағымдағы жылғы 20 сәуірге дейін ұсынады.

      16. Есеп мыналардан тұрады:

      титулдық парақтан – 1 парақ;

      Есептің мазмұнынан – 1 парақ.

      Есептен – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына 100 парақтан аспайды және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына 60 парақтан аспайды;

      қосымшалардан – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатына 30 парақтан аспайды және ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәслихатына 20 парақтан аспайды.

      17. Титулдық парақта Есептің атауы, оны дайындауға және ұсынуға жауапты тексеру комиссиясының атауы көрсетіледі.

      18. Есепте жергілікті бюджетте бекітілген, жергілікті атқарушы органның жылдық есебінде көрсетілген қаржылық операциялардың, сондай-ақ анықталған және мемлекетке өтелген нұқсанның, бюджет қаражатын пайдалану кезіндегі бюджет заңнамасы бұзушылықтарының және өзге де қаржылық бұзушылықтардың сомалары алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен мың теңгеде (кестелік материалдарда – миллион теңгеде) көрсетіледі.

      19. Есептің мәтіндік форматы мынадай талаптарға сәйкес ресімделеді:

      қаріп – Times New Roman;

      қаріптің мөлшері – 14; кестелік материалдарда – 12;

      жоларалық интервал – 1,0 немесе таңдау бойынша – 1,5;

      беттің жиектері: сол жағы, жоғарғы және төменгі жағы – 2,5 см., оң жағы – 1,5 см.;

      абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      сөздер тасымалданбайды;

      беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді.

      Есеп мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      Нысан

Тексеру комиссиясының ____ жылғы жергілікті бюджеттің атқарылуы
туралы есебінің үлгілік құрылымы
(жергілікті атқарушы органның есебіне қорытынды)

1000. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне
облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру
комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша мемлекеттік аудиттің
және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      1. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ақпарат ұсынуы бойынша мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың рәсімдік стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының 52-бабына сәйкес әзірленді. Осы Стандарт Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссияларының (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) ақпарат (бұдан әрі – ақпарат) қалыптастыруына және ұсынуына қойылатын бірыңғай тәсілді қамтамасыз етудің рәсімдік талаптарын қамтиды.

      2. Осы Стандарттың күші тексеру комиссияларының лауазымды адамдарына және жауапты құрылымдық бөлімшелеріне қолданылады.

      3. Стандарттың негізгі қағидаттарына мыналар жатқызылады:

      1) сенімділік – Есеп комитетіне тексеру комиссияларының өз жұмысы туралы ұсынатын ақпаратының анықтығы және оларда қателердің болмауы;

      2) толықтық және айқындық – жүргізілген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының көрінісі, мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нәтижелерін баяндаудың айқындығы;

      3) салыстырмалылық – тексеру комиссияларының түрлі кезеңдегі ақпаратын салыстыру мүмкіндігі;

      4) уақтылық – есепті белгіленген мерзімдерде дайындау және ұсыну;

      5) жариялылық – құпиялылық режимін, қызметтік, коммерциялық немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияның қамтамасыз етілуін ескере отырып, Есеп комитетінің интернет-ресурсына тексеру комиссиялары жұмысының нәтижелері туралы ақпарат орналастыру.

2-тарау. Есеп комитетіне тексеру комиссияларының ақпарат дайындауы және ұсынуы

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 16.04.2018 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1-параграф. Ақпарат құрылымы мен мазмұны

      4. Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетіне (бұдан әрі – Есеп комитеті) ұсынылатын тексеру комиссияларының жұмысы туралы ақпарат түсіндірме жазбадан және алдыңғы жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері туралы мәліметтерден тұрады.

      5. Түсіндірме жазба есепті кезеңдегі жұмыс туралы жалпы ақпаратты, есепті кезеңде тексеру комиссиялары жүргізген мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының негізгі нәтижелерін, соның ішінде негізгі анықталған жүйелі бұзушылықтар мен кемшіліктерді, олардың себептерін талдауды, сондай-ақ мысалдар келтіріле отырып, әрбіріс-шара бөлінісінде тұжырымдар мен оларды жою жөнінде ұсыныстарды қамтиды.

      6. Әрбір іс-шара бойынша мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау қызметінің нәтижелері туралы MS Word форматындағы түсіндірме жазба он баспа табақ парақтан аспайды.

      7. Тексеру комиссиялары түсіндірме жазбадан басқа, есепті кезеңдегі мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының нәтижелері туралы мәліметтерді 8-13-тармақтарға сәйкес MS Excel форматында ұсынады.

      8. Тексеру комиссиясының есепті кезеңдегі жұмысының негізгі көрсеткіштері осы Стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынылады.

      9. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде ұсынымдардың/тапсырмалардың орындалуын есепке алуды осы Стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынады.

      10. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде анықталған қаржылық бұзушылықтарды талдауды осы Стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынады.

      11. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде бюджетке қаражат түскен кездегі аудиторлық іс-шара нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді есепке алуды Есеп комитетінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 17-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген Тексеру комиссияларының сыртқы мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жүргізу қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12257 тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) сәйкес нысан бойынша ұсынады. Нысан мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жиынтық тізілімінің деректері негізінде толтырылады.

      12. Тексеру комиссиясы есепті кезеңде бюджет қаражатын (активтерін) пайдалану кезіндегі аудиторлық іс-шара нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктерді есепке алуды Қағидаларға сәйкес нысан бойынша ұсынады. Нысан мемлекеттік аудит нәтижелерінде анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жиынтық тізілімінің деректері бойынша толтырылады.

      13. Тексеру комиссиясы есепті кезең үшін мемлекеттік аудит объектісінің қызметіндегі Қазақстан Республикасы заңнамасының өзге де бұзушылықтарын, сондай-ақ оның міндеттері мен функцияларының іске асырылуына байланысты Қазақстан Республикасы заңнамасының кемшіліктері мен олқылықтарын есепке алуды Қағидаларға сәйкес нысан бойынша ұсынады. Нысан мемлекеттік аудит нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар мен кемшіліктердің жиынтық тізілімінің деректері негізінде олтырылады.

2-параграф. Ақпарат ұсынудың мерзімі мен нысаны

      14. Ақпарат есепті тоқсан үшін және өспелі қорытындыларымен есепті жылдың бас кезінен басталған кезең үшін қалыптастырылады.

      15. Тексеру комиссиялары Есеп комитетіне ақпаратты есепті тоқсаннан кейінгі айдың 20-шы күнінен кешіктірмей, Есеп комитетінің интеграцияланған ақпараттық жүйесі (бұдан әрі – ЕК ИАЖ) арқылы ұсынады. ЕК ИАЖ-бен интеграциялану болмаған жағдайда, ақпарат Электрондық құжат айналымның бірыңғай жүйесі арқылы ұсынылады.

      16. Қажет болған жағдайда, Есеп комитеті есептіліктің өзге де кезеңі мен ақпарат ұсыну мерзімін белгілейді.

      17. Ақпараттың дереккөздері тексеру комиссияларының мемлекеттік аудит пен сараптамалық-талдау іс-шараларының қорытындылары және ЕК ИАЖ болып табылады.

      18. Ақпарат Есеп комитетіне ілеспе хатпен енгізіледі, мемлекеттік және орыс тілдерінде қалыптастырылады.

      19. Ақпаратта нәтижелері бойынша тексеру комиссиясы қаулылар қабылданған, тек аяқталған мемлекеттік аудит және сараптамалық-талдау іс-шараларының деректері ғана көрсетіледі.

      20. Ақпаратта мемлекетке келтірілген залалдың анықталған және өтелген сомалары, қаржылық және рәсімдік бұзушылықтар, бюджеттің тікелей (жанама) шығындары, тиімсіз жоспарланған және пайдаланылған бюджет қаражатының (активтерінің), Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын іске асыру үшін қабылданған, квазимемлекеттік сектор субъектілері актілерінің бұзушылық сомалары алғашқы он таңбалық белгіге дейінгі дәлдікпен мың теңгеде көрсетіледі.

      21. Есепті кезеңге Тексеру комиссиялары қызметінің негізгі қорытындылары туралы түсіндірме жазба осы Стандартқа 4-қосымшаға сәйкес нысанда төмендегі талаптарға сәйкес ұсынылады:

      қаріп – Times New Roman, қажет болған жағдайда, Arial пайдаланылуы мүмкін;

      қаріптің мөлшері – 14;

      жоларалық интервал – 1,0, қажет болған жағдайда – 1,5 пайдаланылуы мүмкін;

      беттің жиектері: сол жағы, жоғарғы және төменгі жағы – 2,5 см., оң жағы – 1,5 см.;

      абзацтық шегініс – 1,27 см.;

      сөздер тасымалданбайды;

      беттерді нөмірлеу – жоғарғы жағының ортасында, бірінші бетте нөмір көрсетілмейді.

      Нысан

облысы, республикалық маңызы бар қала, астана бойынша тексеру комиссиясының 201_ жылғы есепті кезеңдегі жұмысының негізгі көрсеткіштері

      Ескерту. 1-қосымшаға өзгеріс енгізілді - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 08.01.2018 № 1-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.