Инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыра лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасауды жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

      Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыра лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасауды жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының бухгалтерлік есепті жүргізу тәртібін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыра лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасауды жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

      2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он төрт күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

      3. Бухгалтерлік есеп департаменті (Шалғымбаева Н.Т.):

      1) Заң департаментімен (Өртембаев А.Қ.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қабылдасын;

      2) осы қаулыны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің орталық аппаратының мүдделі бөлімшелеріне және аумақтық филиалдарына, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігіне, "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігіне, инвестициялық портфельді басқаруды немесе зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымдарға жіберсін.

      4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Д.Т. Ғалиеваға жүктелсін.

Инвестициялық портфельді басқарушылардың, бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыра лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасауды жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының бухгалтерлік есепті жүргізуі жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. Нұсқаулықтың және 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      1. Осы Нұсқаулық "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы, "Бағалы қағаздар рыногы туралы" 2003 жылғы 2 шілдедегі, "Инвестициялық қорлар туралы" 2004 жылғы 7 шілдедегі, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және:

      клиенттердің инвестициялық басқарудағы активтерінің инвестициялық портфельін басқарушылардың және "өмірді сақтандыру" саласы бойынша қызметті жүзеге асыра лицензиясы бар және сақтандырушының инвестицияларына сақтанушының қатысу талаптары көзделетін сақтандыру шарттарын жасауды жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарының (бұдан әрі - ұйым);

      бағалы қағаздар нарығында брокерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі - брокер) брокерлік қызметтер көрсету туралы шарт бойынша клиенттерден алынған активтердің бухгалтерлік есебін жүргізуін нақтылайды.

      2. Клиенттердің инвестициялық басқарудағы активтерінің және брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттерден алынған активтердің бухгалтерлік есебін жүргізген кезде ұйым және брокер Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5348 болып тіркелген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасы қаржы нарығының жекелеген субъектілеріне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын бекіту туралы" 2008 жылғы 22 қыркүйектегі № 79 қаулысына сәйкес баланстан тыс шоттарды қолданады.

      Клиенттердің сақтандыру ұйымның инвестициялық басқаруындағы активтерінің бухгалтерлік есебін жүргізген кезде Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16390 болып тіркелген "Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына, өзара сақтандыру қоғамдарына және сақтандыру брокерлерiне арналған бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарын, Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, исламдық сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының, өзара сақтандыру қоғамдарының, сақтандыру брокерлерiнiң бухгалтерлік есеп жүргізуі жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы және Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне бухгалтерлік есеп жүргізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы № 251 қаулысына сәйкес баланыстан тыс шоттар қолданылады.

      3. "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына қайшы келмейтін қосымша бухгалтерлік жазбаларды жазуға жол беріледі.

2-тарау. Инвестициялық басқаруға қабылданған активтерді есепке алу

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      4. Ұйым активтерді инвестициялық басқару туралы шартқа сәйкес қабылданған активтер сомасына инвестициялық басқаруға алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 01 Ақша

      1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 04 Орналастырылған салымдар

      1800 05 Капиталға инвестициялар

      1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      1800 08 Басқа да активтер

      1800 09 Алуға арналған шоттар

      1800 10 Дивидендтер

      1800 11 Сыйақы

      1800 12 Басқа да талаптар

      Кт 1830 01 Клиенттен активтердің түсуі.

2-1-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны шетел валютасына орналастыру

      Ескерту. 2-1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      Ескерту. 2-1-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2011.08.26 № 107 (ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен; жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      5-1. Ұйым шетел валютасын сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) егер сатып алу бағамы нарықтық бағамнан төмен болса:

      Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)

      Кт 1800 01 Ақша (теңгемен төленген ақша сомасына)

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сатып алу

      бағамы мен нарықтық бағам арасындағы айырмаға);

      2) егер сатып алу бағамы нарықтық бағамнан жоғары болса:

      Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сатып алу

      бағамы мен нарықтық бағам арасындағы айырмаға)

      Кт 1800 01 Ақша (теңгемен төленген ақша сомасына).

      5-2. Ұйым шетел валютасын сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) егер сату бағамы нарықтық бағамнан жоғары болса:

      Дт 1800 01 Ақша (теңгемен алынған ақша сомасына)

      Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына)

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сату бағамы мен

      нарықтық бағам арасындағы айырмаға);

      2) егер сату бағамы нарықтық бағамнан төмен болса:

      Дт 1800 01 Ақша (теңгемен алынған ақша сомасына)

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сату бағамы мен

      нарықтық бағам арасындағы айырмаға)

      Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына).

      5-3. Ұйым шетел валюталарын айырбастау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      Дт 1800 01 Ақша (сатып алынған шетел валютасының сомасына)

      Кт 1800 01 Ақша (сатылған шетел валютасының сомасына);

      оң айырма сомасына:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер (сату (сатып

      алу) бағамы мен нарықтық бағам арасындағы

      айырмаға);

      теріс айырма сомасына:

      Дт 1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар (сату (сатып

      алу) бағамы мен нарықтық бағам арасындағы

      айырмаға)

      Кт 1800 01 Ақша.

      5-4. Шетел валютасындағы ақшаны қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша (шетел валютасындағы)

      Кт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер;

      2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:

      Дт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1800 01 Ақша (шетел валютасындағы).

      5-5. Шетел валютасын сатқан кезде шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер (шығыстар) сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) іске асырылған кірістер сомасына:

      Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      Кт 1830 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған кірістер

      1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар;

      2) іске асырылған шығыстар сомасына:

      Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған шығыстар

      1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған

      шығыстар.

3-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны салымдарға орналастыру

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      6. Инвестициялық басқарудағы ақшаны екінші деңгейдегі банктердегі немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардағы салымдарға орналастырған кезде мәміле бойынша шығындар, олар болған жағдайда, ескеріле отырып, салым сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 04 Орналастырылған салымдар

      Кт 1800 01 Ақша.

      7. Банктік салым шартында айқындалған салым бойынша сыйақыны ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 11 Сыйақы

      Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

      8. Салым бойынша сыйақыны нақты алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 11 Сыйақы.

      9. Банктік салым мерзімінің аяғында ақшаны қайтарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 04 Орналастырылған салымдар

      1800 11 Сыйақы.

      9-1. Шетел валютасындағы салымдарды қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы оң бағамдық айырма сомасына ұлғайған кезде:

      Дт 1800 04 Орналастырылған салымдар

      Кт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер;

      2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы теріс бағамдық айырма сомасына азайған кезде:

      Дт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1800 04 Орналастырылған салымдар.

4-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны бағалы қағаздарға орналастыру

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      10. Бағалы қағаздарды инвестициялық басқарудағы активтер есебінен сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сатып алынған бағалы қағаздардың таза құнына (номиналды құнынан аспайтын сомаға):

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар

      Кт 1800 01 Ақша;

      2) борыштық бағалы қағазды сатып алуға байланысты шығындардан тұратын сыйлықақы сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша сыйлықақы сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1800 01 Ақша

      1820 01 Төлеуге арналған шоттар;

      3) дисконт (жеңілдік) сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаздың номиналды құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

      4) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

      Дт 1800 11 Сыйақы

      Кт 1800 01 Ақша.

      11. Ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікке сәйкес сатып алынған бағалы қағаздар бойынша жарияланған пайыз ставкасы бойынша сыйақы есептеледі. Бұл ретте есептелген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 11 Сыйақы

      Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

      12. Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сыйлықақыны амортизациялау сомасына:

      Дт 1840 08 Басқа да шығыстар

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша сыйлықақы сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

      2) дисконтты (жеңілдікті) амортизациялау сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

      13. Жарияланған сыйақыны есептегеннен және сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан кейін осы Нұсқаулықтың 11 және 12-тармақтарына сәйкес сатып алынған бағалы қағаздар әділ құны бойынша және ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағаланады және мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) бағалы қағаздардың әділ құны олардың есепке алу құнынан асып кеткен кезде:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар

      Кт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылмаған кірістер;

      2) бағалы қағаздардың есепке алу құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

      Дт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар.

      14. Құны шетел валютасымен көрсетілген сатып алынған бағалы қағаздарды қайта бағалау күнгі валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы бойынша қайта бағалаған кезде (үлестік бағалы қағаздарды қоспағанда) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы ұлғайған кезде:

      оң бағамдық айырма сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша номиналды құнды және сыйлықақы сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      1800 11 Сыйақы

      Кт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер;

      теріс бағамдық айырма сомасына:

      Дт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

      2) валюталарды айырбастаудың нарықтық бағамы азайған кезде теріс бағамдық айырма сомасына:

      Дт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша номиналды құнды және сыйлықақы сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      1800 11 Сыйақы

      және, бір мезгілде, оң бағамдық айырма сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер.

      15. Эмитент бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеген кезде төленген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 11 Сыйақы.

      16. Осы Нұсқаулықтың 11, 12 және 13-тармақтарына сәйкес жарияланған сыйақы есептелгеннен, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизацияланғаннан және бағалы қағаздар әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін сатып алынған бағалы қағаздарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаздың номиналды құнын

      есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша сыйлықақы

      сомасын есепке алуға арналған жеке қосалқы

      шоттар);

      2) бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған дисконт

      (жеңілдік) сомасына:

      Дт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаз бойынша дисконт

      (жеңілдік) сомасын есепке алуға арналған жеке

      қосалқы шоттар)

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар (бағалы қағаздың номиналды құнын

      есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

      3) бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

      мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 11 Сыйақы

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

      мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

      Кт 1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 11 Сыйақы;

      4) бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер сомасына:

      іске асырылмаған шығыстар шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған кірістердің іске асырылмаған шығыстардан асып кеткен сомасына:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1830 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған кірістер;

      5) бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған шығыстар сомасына:

      іске асырылмаған кірістер шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған шығыстардың іске асырылмаған кірістерден асып кеткен сомасына:

      Дт 1840 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған шығыстар

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      6) сатып алынған бағалы қағаздар бойынша оң бағамдық айырмадан болған іске асырылған кірістер сомасына:

      іске асырылмаған шығыстар шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған кірістердің іске асырылмаған шығыстардан асып кеткен сомасына:

      Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      Кт 1830 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған кірістер;

      7) сатып алынған бағалы қағаздар бойынша теріс бағамдық айырмадан болған іске асырылған шығыстар сомасына:

      іске асырылмаған кірістер шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      іске асырылмаған шығыстардың іске асырылмаған кірістерден асып кеткен сомасына:

      Дт 1840 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған шығыстар

      Кт 1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар.

      17. Осы Нұсқаулықтың 11 және 12-тармақтарына сәйкес сыйақы есептелгеннен, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизацияланғаннан және борыштық бағалы қағаздар әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін сатып алынған бағалы қағаздарды өтеген кезде осы Нұсқаулықтың 16-тармағының 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады.

5-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны туынды қаржы құралдарына орналастыру

      Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      18. Туынды қаржы құралын инвестициялық басқарудағы активтер есебінен сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) туынды қаржы құралының құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шот аша отырып, сатып алынған "колл" ("пут") опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:

      Дт 1800 12 Басқа да талаптар

      Кт 1800 01 Ақша;

      2) фьючерс бойынша маржа сомасына:

      Дт 1800 08 Басқа да активтер

      Кт 1800 01 Ақша.

      19. Туынды қаржы құралын ұйымның есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) туынды қаржы құралының әділ құны оң өзгерген сомасына:

      Дт 1800 12 Басқа да талаптар

      Кт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер;

      2) туынды қаржы құралының әділ құны теріс өзгерген сомасына:

      Дт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер (туынды қаржы құралдарының

      құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

      3) туынды қаржы құралдарының әділ құнының есепте бар оң (теріс) түзету сомасына:

      Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

      Кт 1800 12 Басқа да талаптар.

      20. Ұйым қарсы әріптестің пайдасына (қарсы әріптес ұйымның пайдасына) маржа сомасын төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) ұйымның қосымша төлеген маржа сомасына:

      Дт 1800 08 Басқа да активтер

      Кт 1800 01 Ақша;

      2) қарсы әріптестен алынған маржа сомасына:

      Дт 1800 08 Басқа да активтер

      Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер;

      3) қор биржасында (брокерде) ашылған шоттан рұқсат етілген есепте бар маржаны есептен шығарған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 08 Басқа да активтер;

      4) қор биржасы (брокер) алған маржа сомасына:

      Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

      Кт 1800 08 Басқа да активтер.

      21. Туынды қаржы құралын орындау күніне мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда ұйым ақша аударған кезде:

      Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

      Кт 1800 01 Ақша;

      2) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда қарсы әріптестен ақша алған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 12 Басқа да талаптар;

      3) туынды қаржы құралының талаптарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде:

      сатып алынған актив құнына:

      Дт 1800 01 Ақша

      1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 05 Капиталға инвестициялар

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      1800 08 Басқа да активтер

      1820 02 Басқа да міндеттемелер (туынды қаржы құралдарының

      құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1800 01 Ақша

      1800 12 Басқа да міндеттемелер;

      4) туынды қаржы құралдарының талаптарына сәйкес базалық активті сатқан кезде:

      сатылатын актив құнына:

      Дт 1800 01 Ақша

      1820 02 Басқа да міндеттемелер (туынды қаржы құралдарының

      құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар)

      Кт 1800 01 Ақша

      1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 05 Капиталға инвестициялар

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      1800 08 Басқа да активтер

      1800 12 Басқа да талаптар (туынды қаржы құралдарының құнын

      есепке алуға арналған жеке қосалқы шоттар);

      5) туынды қаржы құралын әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер сомасына:

      іске асырылмаған шығыстар шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған кірістердің іске асырылмаған шығыстардан асып кеткен сомасына:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1830 08 Басқа да кірістер;

      6) туынды қаржы құралын әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған шығыстар сомасына:

      іске асырылмаған кірістер шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған шығыстардың іске асырылмаған кірістерден асып кеткен сомасына:

      Дт 1840 08 Басқа да шығыстар

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар.

6-тарау. Инвестициялық басқарудағы бағалы қағаздармен РЕПО және кері РЕПО операцияларын жүргізу

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      22. РЕПО операциясын ашқан кезде:

      1) бағалы қағаздарды ақшаға айырбастап беретін ұйым РЕПО операцияcын жасаған кезде мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер (бағалы қағаздармен РЕПО

      операцияларын есепке алуға арналған жеке қосалқы

      шоттар);

      2) ақшаны бағалы қағаздарға айырбастап ұсынатын ұйым кері РЕПО операциясын жасаған кезде мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

      Дт 1800 12 Басқа да талаптар (бағалы қағаздармен РЕПО

      операцияларын есепке алуға арналған жеке қосалқы

      шоттар)

      Кт 1800 01 Ақша.

      23. РЕПО және кері РЕПО операцияларының қолданылу мерзімі ішінде РЕПО мәмілесі талаптарының негізінде осы операциялардың белгіленген қолданылу мерзімі ішіндегі тиісінше шығыстарға және кірістерге есептелетін мәміле бойынша тиесілі сыйақы сомасы есептеледі. Бұл ретте мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) РЕПО операциялары бойынша сыйақы түрінде есептелетін шығыс сомасына:

      Дт 1840 02 Комиссиялық сыйақылар төлеу бойынша шығыстар

      Кт 1820 02 Басқа да міндеттемелер (бағалы қағаздармен РЕПО

      операцияларын есепке алуға арналған жеке қосалқы

      шоттар);

      2) кері РЕПО операциясы бойынша сыйақы түрінде есептелетін кіріс сомасына:

      Дт 1800 11 Сыйақы

      Кт 1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер).

      24. Осы Нұсқаулықтың 23-тармағына сәйкес сыйақы есептелгеннен кейін РЕПО операциясы жабылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) РЕПО операциясы бойынша бұрын берілген бағалы қағаздарды ұйым кері алған кезде:

      РЕПО мәмілесі бойынша есептелген сыйақы сомасына:

      Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

      Кт 1800 01 Ақша;

      РЕПО мәмілесін жабудың осы мәміле жасалған сәтте белгіленген құнына:

      Дт 1820 02 Басқа да міндеттемелер

      Кт 1800 01 Ақша;

      2) кері РЕПО операциясы бойынша бұрын алынған бағалы қағаздарды ұйым берген кезде:

      есептелген сыйақы сомасына:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 11 Сыйақы;

      кері РЕПО мәмілесін жабудың осы мәміле жасалған сәтте белгіленген құнына:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 12 Басқа да талаптар.

7-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны тазартылған қымбат металдарға орналастыру

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      25. Инвестициялық басқарудағы ақшаны тазартылған қымбат металдарға орналастырған кезде сатып алынған қымбат металдардың құнына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      Кт 1800 01 Ақша.

      Қосалқы бухгалтерлік есепте тазартылған қымбат металдар унциямен, сондай-ақ тазартылған қымбат металдардың қолда бар санын Лондон қымбат металдар нарығы қауымдастығының бухгалтерлік есепте көрсету күнгі белгіленген таңертеңгі немесе кешкі фиксингіне және теңгенің АҚШ долларына шаққандағы бағамына көбейту арқылы теңгемен көрсетіледі.

      26. Сатып алынған тазартылған қымбат металдарды әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде қайта бағалау сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) тазартылған қымбат металдардың құны ұлғайған кезде:

      Дт 1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      Кт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер;

      2) тазартылған қымбат металдардың құны азайған кезде:

      Дт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1800 02 Тазартылған қымбат металдар.

      27. Тазартылған қымбат металдарды осы Нұсқаулықтың 26-тармағына сәйкес әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

      мәміле сомасы мен тазартылған қымбат металдардың есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

      мәміле сомасы мен тазартылған қымбат металдардың есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

      Кт 1800 02 Тазартылған қымбат металдар;

      2) тазартылған қымбат металдарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер сомасына:

      іске асырылмаған шығыстар шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған кірістердің іске асырылмаған шығыстардан асып кеткен сомасына:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1830 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған кірістер;

      3) іске асырылған шығыстар сомасына:

      тазартылған қымбат металдарды әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылмаған кірістер шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған шығыстардың іске асырылмаған кірістерден асып кеткен сомасына:

      Дт 1840 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған шығыстар

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар.

8-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны акционерлік қоғамдар болып табылмайтын заңды тұлғалардың капиталына инвестицияларға орналастыру

      Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      28. Инвестициялық басқарудағы ақшаны акционерлік қоғамдар болып табылмайтын заңды тұлғалардың капиталына инвестицияларға орналастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 05 Капиталға инвестициялар

      Кт 1800 01 Ақша.

      29. Капиталдағы қатысу үлесін сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      Кт 1800 05 Капиталға инвестициялар

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

      2) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

      Кт 1800 05 Капиталға инвестициялар.

9-тарау. Инвестициялық басқарудағы ақшаны негізгі құрал-жабдықтарға және материалдық емес активтерге орналастыру

      Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      30. Инвестициялық басқарудағы ақшаны негізгі құрал-жабдықтарға және материалдық емес активтерге орналастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      Кт 1800 01 Ақша.

      31. Негізгі құрал-жабдықтарды және материалдық емес активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтердің әділ құны олардың есепке алу құнынан асып кеткен кезде:

      Дт 1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      Кт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер;

      2) негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтердің есепке алу құны олардың әділ құнынан асып кеткен кезде:

      Дт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар.

      32. Негізгі құрал-жабдықтарды және материалдық емес активтерді сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында оң айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      1800 06 Материалдық емес активтер

      Кт 1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер;

      2) мәміле сомасы мен активтердің есепке алу құны арасында теріс айырма туындаған кезде:

      Дт 1800 01 Ақша

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

      Кт 1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар;

      3) негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған кірістер сомасына:

      іске асырылмаған шығыстар шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған кірістердің іске асырылмаған шығыстардан асып кеткен сомасына:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1830 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған кірістер;

      4) негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан болған іске асырылған шығыстар сомасына:

      іске асырылмаған кірістер шотындағы қалдық шегінде:

      Дт 1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған кірістер

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар;

      іске асырылмаған шығыстардың іске асырылмаған кірістерден асып кеткен сомасына:

      Дт 1840 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған шығыстар

      Кт 1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар.

10-тарау. Инвестициялық басқарудан алынған активтерді есепке алу

      Ескерту. 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      33. Клиент инвестициялық басқарудағы активтерінің бір бөлігін шығарып алған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1840 01 Клиенттің активтерін алу

      Кт 1800 01 Ақша

      1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 04 Орналастырылған салымдар

      1800 05 Капиталға инвестициялар

      1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      1800 08 Басқа да активтер

      1800 09 Алуға арналған шоттар

      1800 10 Дивидендтер

      1800 11 Сыйақы

      1800 12 Басқа да талаптар.

      34. Клиент активтерін инвестициялық басқарудың тиімділігіне талдау жүргізу мақсатында есептік кезеңнің аяғында мынадай бухгалтерлік жазбаларды жүзеге асыру арқылы есептік кезеңдегі соңғы қаржы нәтижесін қалыптастыру бойынша ақпарат жинақтап қорытылады:

      клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген кірістер сомасына:

      Дт 1830 01 Клиенттен активтердің түсуі

      1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер)

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер

      1830 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан іске

      асырылған кірістер

      1830 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған кірістер

      1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан іске

      асырылмаған кірістер

      1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      1830 08 Басқа да кірістер

      Кт 1810 01 Капитал,

      және, бір мезгілде, клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген шығыстар сомасына:

      Дт 1810 01 Капитал

      Кт 1840 02 Комиссиялық сыйақылар төлеу бойынша шығыстар

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

      1840 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған шығыстар

      1840 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған шығыстар

      1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар

      1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      1840 08 Басқа да шығыстар.

      35. Клиенттің активтерін инвестициялық басқаруға арналған шарттың қолданылу мерзімінің аяғында ұйым клиенттің шоты бойынша барлық қолда бар активтерді қайтарады. Бұл ретте қолда бар активтер бойынша мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген кірістер сомасына:

      Дт 1830 01 Клиенттен активтердің түсуі

      1830 02 Сыйақы түріндегі кірістер (дивидендтер)

      1830 03 Сатып алу-сатудан болған кірістер

      1830 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан іске

      асырылған кірістер

      1830 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған кірістер

      1830 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан іске

      асырылмаған кірістер

      1830 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған кірістер

      1830 08 Басқа да кірістер

      Кт 1810 01 Капитал,

      және, бір мезгілде, клиенттің активтерімен операциялар бойынша есептелген шығыстар сомасына:

      Дт 1810 01 Капитал

      Кт 1840 02 Комиссиялық сыйақылар төлеу бойынша шығыстар

      1840 03 Сатып алу-сатудан болған шығыстар

      1840 04 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылған шығыстар

      1840 05 Бағамдық айырма бойынша іске асырылған шығыстар

      1840 06 Активтерді әділ құны бойынша қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар

      1840 07 Бағамдық айырма бойынша іске асырылмаған шығыстар

      1840 08 Басқа да шығыстар;

      2) клиент бойынша міндеттемелер шоттары бойынша қалдықтар сомасына:

      Дт 1820 01 Төлеуге арналған шоттар

      1820 02 Басқа да міндеттемелер

      Кт 1840 01 Клиенттің активтерін алу

      3) клиент бойынша активтер шоттары бойынша қалдықтар сомасына:

      Дт 1840 01 Клиенттің активтерін алу

      Кт 1800 01 Ақша

      1800 02 Тазартылған қымбат металдар

      1800 03 Бағалы қағаздар

      1800 04 Орналастырылған салымдар

      1800 05 Капиталға инвестициялар

      1800 06 Материалдық емес активтер

      1800 07 Негізгі құрал-жабдықтар

      1800 08 Басқа да активтер

      1800 09 Алуға арналған шоттар

      1800 10 Дивидендтер

      1800 11 Сыйақы

      1800 12 Басқа да талаптар;

      4) капитал шоты бойынша қалдық сомасына:

      Дт 1810 01 Капитал

      Кт 1840 01 Клиенттің активтерін алу.

11-тарау. Ұйымның кірістерін есепке алу

      Ескерту. 11-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      36. Тиісті келісімдерде белгіленген комиссиялық сыйақылар ұйымның кірістері деп танылады. Бұл кірістер ұйымның жеке бухгалтерлік есебінде және жеке қаржылық есептілігінде тиісті баланстық шоттарда көрсетіледі. Бұл ретте мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) есептелген комиссиялық сыйақы сомасына:

      Дт 1270 61 Инвестициялық кірістен болған есептелген

      комиссиялық кірістер

      1270 62 Зейнетақы активтерінен болған есептелген

      комиссиялық кірістер

      1270 83 Бағалы қағаздар нарығының өзге де кәсіби

      қатысушыларының қызмет көрсетуі үшін есептелген

      комиссиялық кірістер

      Кт 6110 61 Инвестициялық кірістен болған комиссиялық кірістер

      6110 62 Зейнетақы активтерінен болған комиссиялық кірістер

      6110 82 Бағалы қағаздар нарығының өзге де кәсіби

      қатысушыларының қызмет көрсетуі үшін комиссиялық

      кірістер;

      2) нақты алынған ақша сомасына:

      Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты

      Кт 1270 61 Инвестициялық кірістен болған есептелген

      комиссиялық кірістер

      1270 62 Зейнетақы активтерінен болған есептелген

      комиссиялық кірістер

      1270 83 Бағалы қағаздар нарығының өзге де кәсіби

      қатысушыларының қызмет көрсетуі үшін есептелген

      комиссиялық кірістер.

12-тарау. Брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша қабылданған активтерді есепке алу

      Ескерту. 12-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.08.2018 № 185 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      37. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартын бекіту туралы" 2014 жылғы 16 шілдедегі № 137 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9735 тіркелген) бекітілген "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес актив ретінде тану критерийлеріне жауап беретін ақшаны брокер брокерлік қызмет көрсету туралы шарт бойынша клиенттен қабылдаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) баланстық шоттарда:

      Дт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты

      Кт 3390 81 Брокердің клиент алдындағы міндеттемелері;

      2) брокер активтерді клиенттің ақшасына сатып алған кезде:

      Дт 3390 81 Брокердің клиент алдындағы міндеттемелері

      Кт 1030 Ағымдағы шоттардағы ақша қаражаты.

      Клиенттен қабылданатын ақшаның Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартын бекіту туралы" 2014 жылғы 16 шілдедегі № 137 қаулысымен бекітілген "Брокерлік қызмет бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және ашу" 33 бухгалтерлік есеп стандартына сәйкес актив ретінде тану критерийлеріне сәйкестігі туралы шешім брокердің ішкі құжаттарына сәйкес қабылданады.

      38. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығы бар брокер клиенттен ақшаны алған кезде, сондай-ақ клиент үшін активтерді сатып алған кезде баланстан тыс есепте мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

      Кіріс 8970 "Депо" шоттары.

      39. Номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығы бар брокер клиенттен алынған ақша шегерімге жатқызған кезде, сондай-ақ клиент үшін активтерді сатқан кезде баланстан тыс есепте мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

      Шығыс 8970 "Депо" шоттары.