Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулықты бекіту туралы

      "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 42-бабының 1-1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің (бұдан әрі - Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса берілген Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулық бекітілсін.
      2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап, он төрт күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
      3. Стратегия және талдау департаменті (Н.А. Әбдірахманов):
      1) Заң департаментімен (Н.В. Сәрсенова) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қолға алсын;
      2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он күндік мерзімде оны Агенттіктің мүдделі бөлімшелеріне және "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігіне жіберсін.
      4. Агенттіктің Төрайым қызметі (А.Ә. Кенже) осы қаулыны Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау шараларын қолға алсын.
      5. Осы қаулының орындалуын бақылау Агенттік Төрайымының орынбасары Қ.Б. Қожахметовке жүктелсін.

      Төрайым                                         Е. Бахмутова

Қазақстан Республикасы Қаржы  
нарығын және қаржы ұйымдарын  
реттеу мен қадағалау агенттігі
Басқармасының 2009 жылғы      
27 наурыздағы N 66 қаулысымен 
бекітілді           

Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулық

      Осы Ислам банктеріне арналған нормативтік мәндер және пруденциалдық нормативтерді есептеу әдістемесі туралы нұсқаулық (бұдан әрi - Нұсқаулық) ислам банктеріне (бұдан әрi – банктер) арналған пруденциалдық нормативтерді, олардың нормативтік мәндерін және есептеу әдістемесін белгiлейдi. Нормативтiк мәндер үтірден кейін үш таңбалы санмен көрсетіледі.
      Пруденциалдық нормативтердің құрамына мыналар кіреді:
      банктің жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері;
      меншікті капитал жеткіліктілігінің коэффициенті;
      бір қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғарғы мөлшері;
      өтімділік коэффициенті;
      ашық валюталық позиция лимиттері;
      банктің негізгі қаражатқа және басқа қаржылық емес активтерге инвестицияларының ең жоғарғы мөлшерінің коэффициенті;
      банктерді Қазақстан Республикасының резидент еместер алдындағы міндеттемелерге капиталдандыру;
      банк қаражатының бөліктерін ішкі активтерге орналастыру коэффициенті.
      2015 жылғы 1 қаңтардан бастап 2015 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде пруденциялық нормативтердің есеп айырысуы банктің халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына (бұдан әрі – ХҚЕС) сәйкес жасалған қаржылық есептілік негізінде жүзеге асырылады.
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап пруденциялық нормативтердің есеп айырысуы қаржылық есептілік негізінде, еншілес ұйымдар болған жағдайда сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын қоспағанда, ХҚЕС сәйкес шоғырландырылған қаржылық есептілік негізінде жүзеге асырылады.
      Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Банктің жарғылық капиталының ең аз мөлшері

      Ескерту. 1-тарау жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2012 № 383 Қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Банктің жарғылық және меншікті капиталының ең аз мөлшері Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Екiншi деңгейдегi банктер үшiн пруденциалдық нормативтер есеп айырысуларының нормативтiк мәнi мен әдiстемесi туралы нұсқаулықты бекiту туралы» 2005 жылғы 30 қыркүйектегі № 358 қаулысында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3924 тіркелген) белгіленген.
      2. Банк акционерлерден меншікті акцияларды, егер мұндай сатып алу қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген кез келген пруденциалдық нормативтерді және басқа да сақталуы міндетті нормалар мен лимиттерді бұзуға алып келмейтін жағдайда ғана сатып алады.
      Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

2. Меншікті капиталдың жеткіліктілік коэффициенті

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      3. Меншікті капитал бірінші деңгейдегі капитал мен екінші деңгейдегі капиталдың сомасы ретінде есептеледі.
      Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін Standard&Poor's агенттігінің ұзақ мерзімді кредиттік рейтингілік бағаларынан басқа уәкілетті орган Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің (бұдан әрі – басқа рейтингілік агенттіктер) ұзақ мерзімді кредиттік рейтингілік бағаларын да таниды.
      Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін мынадай ұйымдар халықаралық қаржы ұйымдарына жатады:
      Азия даму банкі (the Asian Development Bank);
      Америкааралық даму банкі (the Inter-American Development Bank);
      Африка даму банкі (the African Development Bank);
      Еуразия даму банкі (Eurasian Development Bank);
      Еуропа қайта құру және даму банкі (the European Bank for Reconstruction and Development);
      Еуропалық инвестициялық банк (the European Investment Bank);
      Еуропалық Кеңестің Даму Банкі (the Council of Europe Development Bank);
      Ислам даму банкі (the Islamic Development Bank);
      Ислам жеке секторды дамыту корпорациясы (ICD);
      Көптарапты инвестицияларға кепілдік беру агенттігі;
      Скандинавия инвестициялық банкі (the Nordic Investment Bank);
      Халықаралық валюта қоры;
      Халықаралық даму қауымдастығы;
      Халықаралық инвестициялық дауларды реттеу орталығы;
      Халықаралық қайта құру және даму банкі (the International Bank for Reconstruction and Development);
      Халықаралық қаржы корпорациясы (the International Finance Corporation).
      Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
      4. Бiрiншi деңгейдегi капитал негізгі капитал мен қосымша капитал сомасы ретінде есептеледi:
      1) негізгі капитал:
      мынадай реттеуіш түзетулерді:
      меншікті сатып алынған жай акцияларды;
      гудвилді қоса алғанда, материалдық емес активтерді;
      өткен жылдардың шығындарын;
      ағымдағы жылдың шығындарын;
      азайтқыш уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерін қоспағанда, кейінге қалдырылған салық міндеттемелерін шегергенде кейінге қалдырылған салық активтерін;
      өзге де қайта бағалау бойынша резервтерді;
      активтерді секьюритилендіру бойынша транзакциялармен байланысты сатудан түскен кірістерді. Мұндай кірістерге келешекте толық немесе ішінара кіріс алуды күтумен секьюритилендіру талаптарымен алынуына байланысты келешек кезеңдердің шекті кірісі жатқызылады;
      қаржылық міндеттемелер бойынша кредиттік тәуекелдің өзгеруіне байланысты осындай міндеттемелердің әділ құнының өзгеруінен болған кірістерді немесе шығындарды;
      қосымша капиталдан шегерілуі тиіс, бірақ оның жеткіліксіз деңгейіне байланысты негізгі капиталдан шегерілетін реттеуіш түзетулерді;
      осы Нұсқаулықтың 4-1-тармағында көрсетілген инвестицияларды шегергенде;
      осы Нұсқаулықтың 1-1-қосымшасымен көзделген негізгі капиталдың қаржы құралдары критерийлеріне сәйкес келетін, төленген жай акциялардың;
      миноритарлы акционерлерге (үшінші тұлғаларға) тиесілі еншілес банктер шығарған 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап төленген жай акциялардың;
      төленген қосымша капиталдың;
      өткен жылдардың бөлінбеген таза пайдасының;
      ағымдағы жылдың бөлінбеген таза пайдасының;
      Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6793 тіркелген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2011 жылғы 31 қаңтардағы № 3 қаулысымен бекітілген Екінші деңгейдегі банктердегі, ипотекалық ұйымдардағы және «Қазақстан Даму Банкі» акционерлік қоғамындағы бухгалтерлік есептің үлгі шот жоспарының 2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 3510 «Резервтік капитал» және 3400 «Динамикалық резервтер» баланстық шоттарындағы қалдықтар сомасы ретінде айқындалатын жинақталған ашып көрсетілген резервтің;
      сату үшін қолда бар негізгі құралдарды және қаржы активтері құнын қайта бағалау бойынша резервтердің сомасы ретінде есептеледi;
      2) қосымша капиталға осы Нұсқаулықтың 1-1-қосымшасында белгіленген критерийлерге сәйкес келетін мерзiмсiз шарттар енгізіледі, олардың нәтижесінде бір мезгілде бір тұлғада қаржы активі және қаржылық міндеттемелер немесе заңды тұлғаның барлық міндеттемелерін басқа тұлғадан шегергеннен кейін қалған активтер үлесіне оның құқығын растайтын басқа қаржы құралы (бұдан әрі - мерзiмсiз қаржы құралдары), сондай-ақ осы Нұсқаулықтың 1-1-қосымшасында белгіленген критерийлерге сәйкес келетін төленген артықшылықты акциялар пайда болады.
      Қосымша капитал мөлшері мынадай реттеуіш түзетулер сомасына азаяды:
      банктің меншікті мерзiмсiз қаржы құралдарына тікелей не жанама тәсілмен инвестициялары;
      банктің меншікті сатып алынған артықшылықты акциялары;
      осы Нұсқаулықтың 4-1-тармағында көрсетілген инвестициялар;
      екінші деңгейдегі капиталдан шегерілуі тиіс, бірақ оның жеткіліксіз деңгейіне байланысты қосымша капиталдан шегерілетін реттеуіш түзетулер.
      Банктің қосымша капитал сомасы шегеруге жеткіліксіз болса, қалған бөлік банктің негізгі капиталынан шегеріледі.
      Банк инвестициялары банктің акцияларға салымдарын (жарғылық капиталда қатысу үлестерін), мерзiмсiз қаржы құралдарын, сондай-ақ заңды тұлғаның реттелген борышын білдіреді.
      Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      4-1. Банктердің бірінші деңгейдегі капиталдан акцияларға инвестицияларды (жарғылық капиталға қатысу үлестерін), мерзiмсiз қаржы құралдарын, реттелген борышты (бұдан әрі – қаржы құралдары) шегеру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:
      1) негізгі капиталдан:
      2015 жылғы 1 қаңтар – 2015 жылғы 31 қаңтар аралығында:
      сақтандыру ұйымының шығарылған акцияларының кем дегенде 10 (он) пайызын құрайтын, жиынтығында банктің негізгі капиталының 10 (он) пайызынан асатын инвестициялар сомасы;
      сақтандыру ұйымының шығарылған акцияларының 10 (он) және одан көп пайызын құрайтын, жиынтығында банктің негізгі капиталының 15 (он бес) пайызынан асатын инвестициялар сомасы;
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап:
      банктің қаржылық есептілігі ХҚЕС сәйкес жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылмайтын заңды тұлғалардың қаржы құралдарына банк инвестициялары мынадай талаптарға сәйкес болады:
      егер банк шығарылған акциялардың (жарғылық капиталында қатысу үлестердің) кем дегенде 10 (он) пайызына ие қаржы ұйымдарының қаржы құралдарына банктің инвестициялары жиынтығында осы Нұсқаулықтың 4-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін банктің негізгі капиталының 10 (он) пайызынан асатын болса, инвестициялардың жалпы сомасындағы жай акцияларға инвестициялардың үлесіне көбейтілген артылған сома негізгі капиталдан шегерілуі тиіс;
      банк заңды тұлғаның шығарылған акцияларының (жарғылық капиталында қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызына ие қаржы ұйымдарының жай акцияларына банктің инвестициялары, сондай-ақ шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бөлігі жиынтығында осы Нұсқаулықтың 4-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін банктің негізгі капиталының 15 (он бес) пайызынан асатын болса, артылған сома негізгі капиталдан шегерілуі тиіс.
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап заңды тұлғаның шығарылған акцияларының (жарғылық капиталында қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызынан тұратын инвестициялар және шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің сомасы осы Нұсқаулықтың 4-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін банктің негізгі капиталының 15 (он бес) пайызынан аспайды;
      2) қосымша капиталдан:
      егер банк шығарылған акциялардың (жарғылық капиталында қатысу үлестердің) кем дегенде 10 (он) пайызына ие қаржы ұйымдарының қаржы құралдарына банктің инвестициялары жиынтығында осы Нұсқаулықтың 4-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін банктің негізгі капиталының 10 (он) пайызынан асатын болса, инвестициялардың жалпы сомасындағы мерзімсіз қаржы құралдарына инвестициялардың үлесіне көбейтілген артылған сома қосымша капиталдан шегерілуі тиіс;
      банк шығарылған акциялардың (жарғылық капиталында қатысу үлестердің) 10 (он) және одан көп пайызына ие қаржы ұйымдарының мерзімсіз қаржы құралдарына банктің инвестициясы қосымша капиталдан шегерілуі тиіс.
      Егер қосымша капитал сомасы шегеруге жеткіліксіз болса, сома банктің негізгі капиталынан шегеріледі.
      3) екінші деңгейдегі капиталдан:
      егер банк шығарылған акциялардың (жарғылық капиталында қатысу үлестердің) кем дегенде 10 (он) пайызына ие қаржы ұйымдарының қаржы құралдарына банктің инвестициялары жиынтығында осы Нұсқаулықтың 4-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін банктің негізгі капиталының 10 (он) пайызынан асатын болса, инвестициялардың жалпы сомасындағы реттелген борышқа инвестициялардың үлесіне көбейтілген артылған сома екінші деңгейдегі капиталдан шегерілуі тиіс;
      банк заңды тұлғаның шығарылған акцияларының (жарғылық капиталында қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызына ие қаржы ұйымдарының реттелген борышына банктің инвестициясы екінші деңгейдегі капиталдан шегерілуі тиіс.
      Егер екінші деңгейдегі капитал сомасы шегеруге жеткіліксіз болса, сома банктің бірінші деңгейдегі капиталынан шегеріледі.
      Меншікті капиталдың есебінен шегерілмейтін инвестициялар осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасына сәйкес кредиттік тәуекелдің дәрежесі бойынша мөлшерленеді.
      Ескерту. Нұсқаулық 4-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
      5. Екінші деңгейдегі капитал:
      банктің сатып алынған меншікті реттелген борышын шегергенде;
      осы Нұсқаулықтың 4-1-тармағында көрсетілген инвестицияларды шегергенде, реттелген борыш сомасы ретінде есептеледі.
      2015 жылғы 1 қаңтарға дейін тартылған, осы Нұсқаулықтың 1-1-қосымшасында белгіленген критерийлерге сәйкес келмейтін реттелген борыштың мөлшері екінші деңгейдегі капиталдың есебіне мынадай талаптарға сәйкес енгізіледі:
      ұлттық валютада:
      2015 жылғы 1 қаңтардан бастап – ұлттық валютадағы реттелген борыш сомасының 100 (жүз) пайызы мөлшерінде;
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап – ұлттық валютадағы реттелген борыш сомасының 80 (сексен) пайызы мөлшерінде;
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап – ұлттық валютадағы реттелген борыш сомасының 60 (алпыс) пайызы мөлшерінде;
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – ұлттық валютадағы реттелген борыш сомасының 40 (қырық) пайызы мөлшерінде;
      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – ұлттық валютадағы реттелген борыш сомасының 20 (жиырма) пайызы мөлшерінде;
      2020 жылғы 1 қаңтардан бастап ұлттық валютадағы реттелген борыш сомасы екiншi деңгейдегi капитал есебінен алып тасталады;
      шетел валютасында:
      2015 жылғы 1 қаңтардан бастап – шетел валютасындағы реттелген борыш сомасының 80 (сексен) пайызы мөлшерінде;
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап – шетел валютасындағы реттелген борыш сомасының 60 (алпыс) пайызы мөлшерінде;
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап – шетел валютасындағы реттелген борыш сомасының 40 (қырық) пайызы мөлшерінде;
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – шетел валютасындағы реттелген борыш сомасының 20 (жиырма) пайызы мөлшерінде;
      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап шетел валютасында номинирленген реттелген борыш сомасы екiншi деңгейдегi капитал есебінен алып тасталады.
      Өтеу мерзімі 2015 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 5 (бес) жылдан кем реттелген борыштың мөлшері 2014 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша енгізілетін мөлшерде екінші деңгейдегі капиталдың есебіне енгізілуді жалғастырады және жыл сайын 1 қаңтардағы жағдай бойынша реттелген борыш сомасының 20 (жиырма) пайызына төмендейді.
      Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      6. Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі мынадай коэффициенттермен сипатталады:
      1) негізгі капитал жеткіліктілігінің коэффициенті (k1):
      негізгі капиталдың мынадай сомаға қатынасы:
      кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;
      нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;
      операциялық тәуекел;
      2) бірінші деңгейдегі капитал жеткіліктілігінің коэффициенті (k1-2):
      бірінші деңгейдегі капиталдың мынадай сомаға қатынасы:
      кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;
      нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;
      операциялық тәуекел;
      3) меншікті капитал жеткіліктілігінің коэффициенті (k2):
      меншікті капиталдың мынадай сомаға қатынасы:
      кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;
      нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;
      операциялық тәуекел.
      k1, k1-2 и k2 коэффициенттерінің есебіне қабылданатын тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер ХҚЕС сәйкес қалыптастырылған резервтерді шегере отырып, енгізіледі.
      Меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндері осы Нұсқаулықтың 1-2-қосымшасында белгіленген.
      Меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне қосымша меншікті капитал буферлерінің мынадай мәндері белгіленеді:
      консервациялық буферге қойылатын талап тұрақты негізде орындалады және мыналарды:
      барлық банктер үшін:
      2015 жылғы 1 қаңтардан бастап – 1 пайыз;
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап – 2 пайыз;
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап – 3 пайыз;
      жүйе құраушы банктер үшін:
      2015 жылғы 1 қаңтардан бастап – 2,5 пайыз;
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап – 3 пайыз;
      6-тармақтың 3) тармақшасында 17-18-абзацтармен көзделген - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Егер k1, k1-2 және k2 коэффициенттерінің нақты мәндері осы Нұсқаулықтың 1-2-қосымшасында белгіленгеннен төмен емес, бірақ бұл ретте көрсетілген коэффициенттердің кез келгені меншікті капитал буферлерін ескере отырып, коэффициенттердің белгіленген мәндеріне қарағанда төмен болса, онда банктің бөлінбеген таза кірісін пайдалануға «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларды қоспағанда, дивиденд төлеуді және акцияларды кері сатып алуды тоқтату бөлігінде осы Нұсқаулықтың 1-3-қосымшасына сәйкес шектеулер қойылады.
      Меншікті капитал буферлерін ескере отырып, меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндеріне тізбесі осы Нұсқаулықтың 4-тармағында белгіленген негізгі капитал компоненттерінің есебінен жетеді.
      Нұсқаулықтың осы тармағының талаптарына сәйкес есептелген меншікті капитал буферлерінің мөлшері бухгалтерлік есепте көрсетілмейді.
      Уәкілетті орган меншікті капитал жеткіліктілігі нормативтерінің және меншікті капитал буферлерінің мәндерін үш жылда бір реттен жиі емес қайта қарайды.
      Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
      7. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
      8. Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтерді, шартты және ықтимал міндеттемелерді есептеу осы Нұсқаулықтың 1 және 2-қосымшаларына сәйкес жүргізіледі.
      Тәуекел дәрежесі бойынша активтерді, шартты және ықтимал міндеттемелерді мөлшерлеу мақсаттарында активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер халықаралық қаржылық есептелік стандарттарына сәйкес олар бойынша құрылған резервтер сомасына азайтылады.
      Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін шартты және ықтимал міндеттемелер осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес есептелген шартты және ықтимал міндеттемелер сомасының банк кредиттік тәуекелдер көтеретін тәуекелдің осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасында көрсетілген қарсы агенттің санатына сәйкес келетін дәрежесіне көбейтіндісі ретінде айқындалады.
      Нарықтық тәуекелді ескере отырып, активтерді, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелерді есептеу осы Нұсқаулықтың 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 және 19-тармақтарына сәйкес жүргізіледі.
      Операциялық тәуекелді есептеу осы Нұсқаулықтың 26-тармағына сәйкес жүргізіледі.
      Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
      9. Нарықтық тәуекелді (валютаның айырбас бағамдарын және бағалы металлдардың бағамдарының өзгеруімен байланысты рыноктық тәуекелмен қаржы құралдары бойынша тәуекелді қоспағанда) ескергендегі активтердің, шарттың және ықтимал талап етулердің және міндеттемелердің есебіне банктердің нарықтық немесе әділ құн бойынша (бұдан әрі – нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары) ескерілген аталған кезеңдегі сатып алу құны мен сату құны арасындағы айырма бойынша кіріс алу үшін сатып алынған жылдан кейінгі 3 жыл ішінде сату мақсатында сатып алынған активтері, шартты және ықтимал талап етулері және міндеттемелері және мына талаптардың кез келгеніне сәйкес келген жағдайда енгізіледі.
      10. Нарықтық тәуекелді ескере отырып, активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер 13,3-ке тең сәйкес келтіру коэффициентінің көбейтіндісі ретінде:
      нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел;
      валюталардың айырбас бағамдарының және бағалы металдар ағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел;
      нарықтық құнның өзгеруіне байланысты тауар-материалдық қорлар бойынша тәуекел сомасына есептеледі.
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап сәйкес келтіру коэффициентінің мәні 12,5-ке тең.
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап сәйкес келтіру коэффициентінің мәні 11,1-ге тең.
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап сәйкес келтіру коэффициентінің мәні 10-ға тең.
      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап сәйкес келтіру коэффициентінің мәні 8,3-ке тең.
      Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      11. Сату мақсатында иеленген акциялардың, ислам бағалы қағаздарының нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекелмен есептесу акцияға айрықша тәуекел мен акцияға жалпы тәуекел сомасын білдіреді.
      Акцияға айрықша тәуекел мен акцияға жалпы тәуекел есебіне нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар мынадай қаржы құралдары енгізіледі:
      акциялар (артықшылық берілген акцияларды қоспағанда);
      ислам бағалы қағаздары;
      осы тармақтың үшінші және төртінші абзацтарында көрсетілген бағалы қағаздарға индекс.
      12. Айрықша тәуекел және жалпы тәуекел есебi Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушысының немесе халықаралық қор биржалары танып отырған сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесiнде сатылатын акциялар индексiмен немесе акциялардың нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралының ашық (ұзын немесе қысқа) позициясымен есептесу кезiнде анықталады.
      Белгiлi акциялар немесе белгiлi акциялар индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралдары бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) позиция белгiлi акциялар немесе белгiлi акциялар индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралдары сомасының арасындағы айырманы, оның iшiнде белгiлi акцияларды сатуды немесе акциялардың белгiлi бiр индексi бойынша төлемдердi жүзеге асыруды талап етiп отырған және белгiлi бiр акцияларға немесе акциялардың белгiлi бiр индекстерiне нарықтық бағаның өзгеруiне байланысты қаржы құралдарының сомасын, оның iшiнде белгiлi бiр акцияларды сатуға немесе акциялардың белгiлi бiр индексi бойынша төлемдердi жүзеге асыру жөнiнде өзiне мiндеттеме алуды бiлдiредi.
      13. Акциялардың немесе акцияларға индекстің нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша ерекше тәуекел 0,075-ке тең ерекше тәуекел коэффициенті бойынша мөлшерленген қаржы құралдары бойынша ашық позициялар (ұзын және қысқа) сомасын көрсетеді.
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап ерекше тәуекел коэффициентінің мәні 0,08-ге тең.
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап ерекше тәуекел коэффициентінің мәні 0,09-ға тең.
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап ерекше тәуекел коэффициентінің мәні 0,10-ға тең.
      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап ерекше тәуекел коэффициентінің мәні 0,12-ге тең.
      Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      14. Жалпы тәуекел 0,075-ке тең жалпы тәуекел коэффициентінің белгiлi бiр акциялардың немесе акцияларға белгiлi бiр индекстің нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша ұзын позиция сомасы мен қысқа позиция сомасы арасындағы айырмасына көбейтіндісін білдіреді.
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпы тәуекел коэффициентінің мәні 0,08-ге тең.
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпы тәуекел коэффициентінің мәні 0,09-ға тең.
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпы тәуекел коэффициентінің мәні 0,10-ға тең.
      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап жалпы тәуекел коэффициентінің мәні 0,12-ге тең.
      Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      15. Банктің сауда портфелінде ислам бағалы қағаздары бар болса, нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел есебі айрықша тәуекел және жалпы тәуекел сомасын білдіреді.
      16. Ислам бағалы қағаздары бойынша айрықша тәуекел осы Нұсқаулықтың 17-тармағына сәйкес айрықша тәуекел коэффициенттері бойынша мөлшерленген нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар ашық позициялар сомасын білдіреді.
      17. Нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар ислам бағалы қағаздары бойынша ашық позициялар айрықша тәуекелдің коэффициенттері бойынша мынадай тәртіппен сараланады:
      1) 0 пайыздық коэффициент бойынша – ұлттық холдинг, ұлттық басқарушы холдинг – оригинатормен құрылған ислам бағалы қағаздары түріндегі нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары, тәуелсіз рейтингі "Standard & Poor’s" агенттігінің "АА-" рейтингінен немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейінен төмен емес шет мемлекеттердің орталық банктері және орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар ислам бағалы қағаздары;
      2) 0,25 пайыздық коэффициент бойынша – заңды тұлға-оригинатор құрған, ислам арнайы қаржы компаниясымен 6 айдан кем емес нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары, тәуелсіз рейтингі "Standard & Poor’s" агенттігінің "А+"-дан "ВВВ-"-ке дейін рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейінен төмен емес рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері және орталық банктері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар ислам бағалы қағаздары, халықаралық қаржы ұйымдары шығарған ислам бағалы қағаздары, Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушыларының ресми тізіміне енгізілген және халықаралық қор биржалары таныған, осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасында көрсетілген сауда-саттықты ұйымдастырушыларының тізіміне енгізілген ислам бағалы қағаздар;
      3) 1 пайыздық коэффициент бойынша – осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, өтеу мерзімі 6 айдан 24 айға дейінгі қаржы құралдары;
      4) 1,6 пайыздық коэффициент бойынша – осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, өтеу мерзімі 24 айдан асатын қаржы құралдары;
      5) 8 пайыздық коэффициент бойынша – осы тармақтың 1)-4) тармақшаларында көрсетілгендерді қоспағандағы нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары.
      18. Ислам бағалы қағаздары бойынша жалпы нарықтық тәуекел мынадай соманы көрсетеді:
      әр уақыт интервалындағы сараланған жабық позиция сомасының 10 пайызы;
      1-аймақтың сараланған жабық позициясы мөлшерінің 40 пайызы;
      2-аймақтың сараланған жабық позициясы мөлшерінің 30 пайызы;
      3-аймақтың сараланған жабық позициясы мөлшерінің 30 пайызы;
      1 және 2-аймақтар аралығындағы сараланған жабық позициясы мөлшерінің 40 пайызы;
      2 және 3-аймақтар аралығындағы сараланған жабық позициясы мөлшерінің 40 пайызы;
      1 және 3-аймақтар аралығындағы сараланған жабық позициясы мөлшерінің 100 пайызы;
      қалған ашық сараланған позиция мөлшерінің 100 пайызы.
      19. Сараланған позициялар мынадай тәртіппен есептеледі:
      1) нарықтық бағаның өзгеруіне байланысты ислам бағалы қағаздары бойынша ашық позиция мөлшерін айқындау;
      2) уақыт интервалдары бойынша ашық позицияларды бөлу осы Нұсқаулықтың 4-қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады және:
      нарық құнының өзгеруіне байланысты ислам бағалы қағаздары кезекті төлем күніне дейін қалған мерзімге тәуелді уақыт интервалдары бойынша бөлінеді;
      нарық құнының өзгеруіне байланысты ислам бағалы қағаздары кірістілік ставкасын қайта қараған күнге дейін қалған мерзімге тәуелді уақыт интервалдары бойынша бөлінеді;
      орындалу мерзімі екі уақыт интервалдар шекарасында тұрған ислам бағалы қағаздары мейлінше ерте уақыт интервалына бөлінеді;
      3) әрбір уақыт интервалының ішінде барлық ұзын және қысқа ашық позициялар жинақталады;
      4) әрбір уақыт интервалы бойынша жиынтықты ұзын және жиынтықты қысқа позициялар уақыт интервалына сәйкес келетін коэффициент бойынша мөлшерленеді;
      5) ашық сараланған және жабық сараланған позициялар әрбір уақыт интервалы бойынша анықталады.
      Әрбір уақыт интервалының сараланған ұзын және қысқа позициялары өзара есептеуге алынады.
      Толық өзара есептесуге алынуы тиіс әрбір уақыт интервалының сараланған ұзын немесе қысқа позицияларының сомасы уақыт интервалының жабық сараланған позициясын білдіреді. Өзара есептесуге алынуы жатпайтын немесе өзара есептесуге алынбай қалған сараланған ұзын және қысқа позициялар бөлігі уақыт интервалының сараланған ұзын және қысқа позицияларын жасай отырып жиынтықталады.
      Уақыт интервалдары мына аймақтар бойынша топталады:
      1-аймақта бір жылдан кем төрт уақыт интервалы болады, оның ішінде 1 айдан кем емес, 1 айдан 3 айға дейін, 3 айдан 6 айға дейін, 6 айдан 12 айға дейін;
      2-аймақта бір жылдан 4 жылға дейін үш уақыт интервалы болады, оның ішінде 1 жылдан 2 жылға дейін, 2 жылдан 3 жылға дейін, 3 жылдан 4 жылға дейін;
      3-аймақта 4 жылдан асатын алты уақыт интервалы болады, оның ішінде 4 жылдан 5 жылға дейін, 5 жылдан 7 жылға дейін, 7 жылдан 10 жылға дейін, 10 жылдан 15 жылға дейін, 20 жылдан астам.
      Әрбір аймақтың уақыт интервалдары бойынша сараланған ұзын және қысқа позициялары өзара есептесуге жатқызылады. Толық өзара есептесуге жатқызылатын әрбір аймақтағы түрлі уақыт интервалдары бойынша ұзын және қысқа позициялардың бөлігінің сомасы аймақтың жабық сараланған позициясын білдіреді.
      Өзара есептесуге жатқызылмайтын немесе өзара есептелмей қалған әрбір аймақтағы әр түрлі уақыт интервалдарының сараланған ұзын және қысқа позицияларының бөлігі әрбір аймақтың сараланған ұзын және қысқа позициясын жасай отырып, жинақталады;
      6) аймақтар арасындағы сараланған ашық және жабық позициялар анықталады.
      1-аймақтың ашық ұзын (қысқа) сараланған позициясы 2-аймақтың сараланған ашық қысқа (ұзын) позициясымен есептелінеді.
      Толық өзара есептесуге жататын 1 және 2-аймақтардың сараланған ұзын және қысқа позициясы бөліктері мөлшерлерінің сомасы 1 және 2-аймақтардың арасындағы сараланған жабық позицияны білдіреді.
      2-аймақтың сараланған ашық ұзын (қысқа) позициясы 3-аймақтың сараланған ашық қысқа (ұзын) позициясымен өзара есептелінеді.
      Толық өзара есептесуге жататын 2 және 3-аймақтардың сараланған ұзын және қысқа позициясы бөліктері мөлшерлерінің сомасы 2 және 3-аймақтардың арасындағы сараланған жабық позицияны білдіреді.
      1-аймақтың сараланған ашық ұзын (қысқа) позициясы 3-аймақтың сараланған ашық қысқа (ұзын) позициясымен өзара есептелінеді.
      Толық өзара есептесуге жататын 1 және 3-аймақтардың сараланған ұзын немесе қысқа позициялар бөлігі мөлшерлерінің сомасы 1 және 3-аймақтардың арасындағы сараланған жабық позициясын білдіреді.
      Аймақтар арасындағы өзара есептесуден кейін қалған ашық сараланған позициялар қалған ашық сараланған позицияны жасай отырып, жиынтықталады.
      Исламдық бағалы қағаздар бойынша жалпы нарықтық тәуекел есебі осы Нұқсаулықтың 5-қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады.
      20. Шетелдік валюталардың айырбас бағамының (қымбат металдардың нарықтық құнының) өзгеруіне байланысты активтердің, шартты және ықтимал талап етулер бойынша тәуекел есебі мына сомалардың бірі мейлінше мәнді болатын 0,12-ге тең (банктік холдинг қатысушысы болып табылатын банк үшін 0,10 коэффициенті пайдаланылады) валюталық тәуекел коэффициентін жасайтынын білдіреді:
      әрбір шетелдік валюта (абсолюттік мәнде) бойынша ашық қысқа позициялар және қымбат металдар (абсолюттік мәнде) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) қысқа позициялар;
      әрбір шетелдік валюта (абсолюттік мәнде) бойынша ашық қысқа позициялар және қымбат металдар (абсолюттік мәнде) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) ұзақ позициялар.
      Әрбір шетелдік валюта бойынша ашық валюталық позиция осы Нұсқаулықтың 46-тармағына сәйкес есептеледі.
      21. Әрбір шетелдік валюта (қымбат метал) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) позиция есебіне активтердің, міндеттемелердің, шартты және ықтимал талап етулер мен шетел валютасы (қымбат метал) бойынша көрсетілген немесе белгіленген міндеттемелер енгізіледі, оның ішінде:
      шетел валютасымен (қымбат метал) көрсетілген (белгіленген) активтер мен міндеттемелердің нарықтық (әділ) құны арасындағы айырма;
      форвард немесе фьючерс және опцион операциялары бойынша алынатын және төленетін шетел валютасының (қымбат метал) мөлшерлері арасындағы айырма;
      шетел валютасымен көрсетіліп (белгіленіп) алынған және берілген кепілдіктер арасындағы айырма.
      Аталған айырмалардың оң мәндері шетел валютасы (қымбат метал) бойынша ашық ұзын позицияларды, ашық теріс мәндер - шетел валютасы (қымбат метал) бойынша қысқа позицияларды көрсетеді.
      22. Шетел валюталарының (бағалы металдардың нарықтық құны) айырбас бағамының өзгеруiне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар мен мiндеттемелер ашық валюталық позиция есебiне халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан резервтерді шегеріле отырып енгiзiледi.
      Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 74 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыcымен.
      23. Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық қорлар бойынша тәуекел банктің тауар-материалдық қорлардағы лизинг (жалға алу) шартымен инвестициялық қызметті жүзеге асыру мақсатында мүлік лизингі (жалдау) туралы шартты немесе коммерциялық кредитті ұсыну арқылы сауда делдалы есебінде сауда-саттық қызметін қаржыландыру мақсатында коммерциялық кредит туралы шартқа сәйкес қайта сатуға арналған бағалы металдарды (шетелдік валютаның айырбас бағамының өзгеруіне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар және міндеттемелер бойынша тәуекелдің есебіне енгізілетін алтын және күмісті алып тастағандағы) қоса алғандағы активтерді ұстау барысында туындайды.
      24. Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық тәуекелдің шамасы әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша былай есептеледі:
      1) әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша ұзын және қысқа позициялар болып барлық ұзақ және қысқа позицияларды жинақтау арқылы есептелінеді;
      2) әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша таза позиция тиісінше тауар (тауарлық топ) бойынша ұзын және қысқа позициялар арасындағы айырма ретінде есептеледі;
      3) әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша брутто-позиция тиісінше тауар (тауарлық топ) бойынша ұзын және қысқа позициялар сомасы ретінде позиция белгісін ескерместен есептеледі.
      Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық тәуекелдің шамасы әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша тауар-материалдық тәуекелдің шамасының сомасына тең. Әрбір тауар бойынша тауар-материалдық тәуекелдің шамасы мынадай мәндер сомасына тең:
      әрбір тауар бойынша таза позиция шамасының 15 пайызынан;
      әрбір тауар бойынша брутто-позиция шамасының 3 пайызынан.
      25. Банк үшін валюталық тәуекел болатын тауар позициясын қаржыландыру, сондай-ақ капиталды есептеу пәні болып табылады және капиталға қойылатын талап валюталық тәуекелге сәйкес анықталады.
      26. Операциялық тәуекел соңғы өткен үш жыл iшiндегi жылдық жалпы кiрiстiң орташа шамасының 0,075-кe тең операциялық тәуекел коэффициентiне көбейтіндісіне 13,3-ке тең сәйкес келтіру коэффициентiнің көбейтіндісі ретінде есептеледi.
      Соңғы өткен үш жыл iшiндегi жылдық жалпы кірістің орташа шамасы осы жылдардың әр жылы сайын банктiң таза кіріс алған соңғы өткен үш жылындағы жылдық жалпы кіріс сомасының банктiң таза кіріс алған жылдарының санына қатынасы ретiнде есептеледi.
      Жаңадан құрылған банктер үшiн операциялық тәуекел қаржы жылының аяқталуы бойынша есептеледi және жылдық жалпы кiрiстiң орташа мөлшерi өткен жылдардың санына қарай есептеледi.
      Жылдық жалпы кіріс:
      жиынтық шығыстарды, провизияларды (резервтерді) қалпына келтіруден түскен кірістерді шегергенде;
      жиынтық кірістің, корпоративтік табыс салығының, қамтамасыз етуге арналған қаржының сомасы ретінде айқындалады.
      Банк шығын алған, бірақ қамтамасыз етуге арналған қаржыны ескергенде, провизияларды (резервтерді) қалпына келтіруден болған кірістерді шегергенде оң жалпы кіріс болған жыл операциялық тәуекел есебіне енгізіледі.
      2016 жылғы 1 қаңтардан бастап көбейтінді коэффициентінің мәні 12,5-ке, операциялық тәуекел коэффициентінің мәні 0,08-ге тең.
      2017 жылғы 1 қаңтардан бастап көбейтінді коэффициентінің мәні 11,1-ге, операциялық тәуекел коэффициентінің мәні 0,09-ға тең.
      2018 жылғы 1 қаңтардан бастап көбейтінді коэффициентінің мәні 10-ға, операциялық тәуекел коэффициентінің мәні 0,10-ға тең.
      2019 жылғы 1 қаңтардан бастап көбейтінді коэффициентінің мәні 8,3-ке, операциялық тәуекел коэффициентінің мәні 0,12-ге тең.
      Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      27. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражатқа банк кепілдік бермейді және мұндай зияндар банктің кінәсі бойынша туындаған жағдайды қоспағанда, инвестициялардан шегілген кез келген зиянды инвестициялық депозиттерді ұстаушылар көтереді. Мұндай активтер бойынша коммерциялық тәуекел банк үшін нормативтік капиталды құруды талап етпейді. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленетін активтер есебінен алынып тасталады.

3. Бiр қарыз алушыға арналған ең жоғары тәуекел мөлшерi

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      28. "Бір заемшы" терминін осы Нұсқаулықтың 32-тармағында көрсетілген, банктің талап етуі бар немесе талаптары болуы мүмкін әрбір жеке және заңды тұлға деп түсіну керек.
      Екі немесе одан да көп заемшылардан тұратын топтың тәуекел мөлшері егер заемшылардың әрқайсысының тәуекел мөлшері банктің меншікті капиталының 0,05 пайызынан асатын болса, бір заемшы үшін жиынтықты түрде, сондай-ақ мынадай жағдайлардың бірі болған кезде есептеледі:
      1) заемшылардың бірі ірі қатысушы (акционерлік қоғамдағы, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктегі немесе қосымша жауапкершілікті серіктестіктегі ірі қатысушы; коммандиттік серіктестіктегі толық жолдас; толық серіктестікке қатысушы), аффилиирленген тұлға, жақын туыс (ата-анасы, баласы, асыраушысы, асырап алған баласы, туған және туысқан ағасы-інісі немесе апа-сіңлісі, атасы, әжесі, немересі), ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы, басқа заемшының бірінші басшысы, не басқа заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға;
       2) ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе заемшының бірінің бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға - ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе басқа заемшының бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға болып табылады;
      3) ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе заемшының бірінің бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға - ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе басқа заемшының бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға болып табылады не ірі қатысушының, аффилиирленген тұлғаның, жақын туыстың, ері/зайыбының, ері/зайыбының жақын туысының немесе басқа заемшының бірінші басшысының не басқа заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлғаның мәміле жасауға мүдделі тұлғасы болып табылады;
      4) заемшылардың бірі банктен заемға алған ақшасын басқаға пайдалануға заемшының меншікті капиталынан асатын мөлшермен бергендігін растайтын жеткілікті негіздеме бар болса;
      5) заемшылар банктің заемшысы болып табылмайтын сол бір ғана үшінші тұлғаға пайдалануға осы заемшылардың жиынтықты меншікті капиталынан асатын мөлшердегі банктен алынған заемды бірлесіп немесе жекелей бергендігін растайтын жеткілікті негіздеме бар болса;
      6) заемшылар бір-бірімен мынадай байланыста, яғни заемшылардың бірінің (Қазақстан Республикасының банктерінен басқа) ортақ не басқа заемшының міндеттемелері бойынша оның активтерінің он пайызынан асатын сомада субсидиарлық жауапкершілігі бар болса;
      7) бір заемшының лауазымды тұлғасы банктің басқа заемшыларының қызметіне қаржылық жағынан мүдделі болса;
      8) заемшылар бір-бірімен өзара бірлескен қызмет туралы шарт не бірлескен қызмет туралы шарттың белгілері бар өзге құжат арқылы байланысса;
      9) заемшылар:
      мынадай мемлекеттердің аумағында: Андорра Князьдігінде, Лихтенштейн Князьдігінде, Либерия Республикасында, Монако Князьдігінде, Маршалл аралдарында (Маршалл аралдары Республикасында) тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылады;
      Экономикалық ынтымақтастық және даму жөніндегі ұйыммен ақпарат алмасу жөнінде міндеттеме қабылдамаған, оффшорлық аймақтардың тізбесіне енгізілген мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалары немесе олардың азаматтары болып табылады;
      осы тармақшаның екінші және үшінші абзацтарында көрсетілген мемлекеттердің азаматтары болып табылатын немесе тіркелген ірі қатысушылары, аффилиирленген тұлғалары, жақын туыстары, бірінші басшылары не осы заемшылармен мәміле жасауға мүдделі тұлғалары бар;
      10) заемшылар өзара бір-бірімен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген басқа негіздемелер бойынша байланысса;
      11) заемшылар салынып жатқан объект құрылысына қатысушылар үлесінің және қатысушылар үлесінің кепілдіктерін қосқандағы жылжымайтын мүлік құрылысы жөніндегі тапсырыс берушінің жобасының қатысушылары болып табылады. Осы тармақшада аты аталған заемшылар тобы құрған бір заемшының тәуекел мөлшері жеке тұлғалардың – қатысушылар үлесі кепілдіктерінің және/немесе салынып жатқан объектінің құрылысына қатысушылар үлесінің – жеке тұлғалардың қатысуымен жасалған топ үшін осы тармақтың 1)–10) тармақшаларына сәйкес бір заемшының тәуекел мөлшерінің жиынтық есебіне қабылданбауы тиіс.
      29. Егер мемлекет (уәкілетті орган атынан) екі немесе одан да көп заңды тұлғалардың ірі қатысушысы болып табылған жағдайда, осы топқа қатысты тәуекел мөлшері жиынтықты түрде алғанда егер басқа ірі қатысушылар болмаса, сондай-ақ бір заемшыға арналған тәуекел мөлшері ретінде есептелген жағдай бойынша осы Нұсқаулықтың 28-тармағында белгіленген өзге де жағдайлар кездеспеген жағдайда осы топқа арналған тәуекелдің мөлшері бір заемшыға арналған тәуекелдің жиынтығы ретінде есептелмейді.
      РҚАО-ның ескертпесі!
      30-тармақты жаңа редакцияда енгізу көзделген - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) қаулысымен.
      30. Заемшылар тобын тану бойынша осы Нұсқаулықтың 28-тармағының талаптары мемлекеттік акциялар пакеті (қатысу үлесі) "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының жарғылық капиталына төлем жасауға берілген заңды тұлғаларға таралмайды.
      "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы көрсетілген ұйымдардың дауыс беруші акцияларының жиырма бес және одан астам пайызын тура (банктер бойынша - жанама) иелену нәтижесінде аффилиирленген болып танылатын екі және одан астам ұйым (оның ішінде банктер), айрықша қатынастармен банкпен байланысты бір заемшы және (немесе) тұлға есебінде танылмайды.
      Көрсетілген ұйымдардың бірімен аффилиирленген немесе көрсетілген банктердің бірімен айрықша қатынастармен байланысты заңды және (немесе) жеке тұлғалар, сондай-ақ басқа ұйымның аффилиирленген тұлғалары немесе көрсетілген банктердің бірімен айрықша қатынастармен байланысты тұлғалары бір заемшы болып танылмайды.
      31. Банктің екі және одан көп еншілес ұйымдарынан тұратын тобы мынадай жағдайларда заемшылар тобы деп танылмайды, егер:
      олар банкта ірі қатысу арқылы банктің жарғылық капиталымен байланысты болса;
      банктің лауазымды тұлғалары осындай еншілес ұйымдардың лауазымды тұлғалары болып табылса.
      РҚАО-ның ескертпесі!
      32-тармаққа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) қаулысымен.
      32. Бір қарыз алушыға тәуекел мөлшері (Р) банктің барлық талаптарының (осы Нұсқаулықтың 4-тармағында көрсетілген инвестицияларды қоспағанда), оның ішінде осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес есептелген шартты және ықтимал міндеттемелердің сомасы ретінде есептеледі;
      инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер түріндегі қарыз алушыға қойылатын талаптарды шегергендегі;
      арнайы резервтердің халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан сомаларды, қарыз алушының міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету сомасын шегере отырып, мына түрдегі:
      осы міндеттеменің қамтамасыз етуі ретінде банк өкіміне ұсынылған салымдар;
      Standard & Poor’s агенттігінің халықаралық шәкілі бойынша «АА»-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингілік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметі шығарған мемлекеттік бағалы қағаздары;
      тазартылған қымбат металдар;
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепілдіктері;
      Бір қарыз алушының тәуекелі есебіне мыналар енгізілмейді:
      Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамына қойылатын талаптар, банктің қарыз алушыға қоятын банктің балансынан есептен шығарылған талаптары, банктің қарыз алушыға қоятын 100 % резервтер қалыптасқан талаптары және Standard & Poor’s агенттігінің «ВВВ»-ден төмен емес ұзақ мерзімді рейтингі немесе басқа рейтингілік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің ашық корреспонденттік шоттарына қойылатын талаптар.
      Ескерту. 32-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 74 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулыларымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
      33. Банктің бір қарыз алушыға өзінің міндеттемелері бойынша тәуекелі мөлшерінің банктің меншікті капиталына қатынасы мынадан аспауға тиіс:
      банкпен айрықша қатынастармен байланысты тұлғалар болып табылатын қарыз алушылар үшін (k3.1) - 0,10. Банкпен айрықша қатынастармен байланысты қарыз алушылар бойынша тәуекелдердің жиынтық сомасы банктің меншікті капиталының мөлшерінен аспауға тиіс;
      басқа қарыз алушылар үшін (k3) - 0,25 (оның ішінде, Standard&Poor's агенттiгiнiң рейтингiсі немесе Қазақстан Республикасының тәуелсiз рейтингiнiң бiр тармағынан төмен болмайтын басқа рейтингілік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингiсі бар Қазақстан Республикасының резиденттеріне және Standard & Poor's агенттiгiнiң «А» рейтингiнен төмен емес рейтингiсі немесе басқа рейтингілік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингiсі бар резидент еместерге қойылатын талаптарды қоспағанда, бланктік қарыз, қарыз алушы алдындағы не банктiң ағымдағы және содан кейiнгi екi ай iшiнде қарыз алушыға талаптары туындауы мүмкін үшінші тұлғалардың пайдасына қарыз алушы үшін қамтамасыз етiлмеген шартты мiндеттемелер бойынша, осы Нұсқаулықтың 33-1-тармағында көрсетілген тиісті қарыз алушылардың міндеттемелері бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасының оффшор аймақтарда тіркелген немесе азаматтары болып табылатын резидент еместерінің мiндеттемелерi бойынша).
      Әрқайсысының мөлшері банктің меншікті капиталының 10 (он) пайызынан асатын бір қарыз алушыға банк тәуекелдерінің жиынтық сомасы банктің меншікті капиталының мөлшерінен бес еседен көп аспауға тиіс.
      «Стресті активтер қоры» акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясына берілген секьюритилендірілген кредиттердің жиынтық сомасы банктің меншікті капиталының мөлшерінен аспайды.
      Бас банктің күмәнді және үмітсіз активтерін иеленетін еншілес ұйымдарға берілген күмәнді және үмітсіз активтердің жиынтық сомасы бас банктің меншікті капиталының мөлшерінен үш еседен көп аспайды.
      Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2012 № 383 Қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      33-1. Осы Нұсқаулықтың 33-тармағының мақсаттары үшін «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңы 8-1-бабының 2-тармағында көрсетілген талаптардың біріне сәйкес келетін қарыз алушылар - заңды тұлғаларды қоспағанда, барлық қарыз алушылар - заңды тұлғалар тиісті қарыз алушылар ретінде түсініледі»
      Ескерту. Нұсқаулық 33-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2012 № 383 Қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      34. Банктің қарыз алушыға қоятын талаптарының жалпы көлемі олар пайда болған күні Нұсқаулықпен белгіленген шектеулер шегінде болған, бірақ соңынан соңғы үш ай ішінде банктің меншікті капиталының деңгейі бес пайыздан аспайтындай төмендеуіне байланысты не соңғы үш ай ішінде қарыз алушыға қойылатын талаптар он пайыз деп көрсетілген теңгенің шетел валютасына орташа алынған биржалық бағамының ұлғаюынан банктің қарыз алушыға қоятын талаптарының өсуіне байланысты көрсетілген шектеулерден асып кеткен жағдайда бір қарыз алушыға арналған тәуекелдің ең жоғары мөлшерінің нормативі орындалды деп есептеледі.
      Көрсетілген жағдайларда банк уәкілетті органды дереу хабардар етеді және ағымдағы және одан кейінгі айларда асып кетуді жою жөнінде міндеттемелер қабылдайды. Егер осы асып кету көрсетілген мерзімде жойылмаса, бір қарыз алушыға арналған тәуекелдің ең жоғары мөлшері нормативінің асып кетуі көрсетілген асып кету анықталған күннен бастап осы нормативтің бұзылуы ретінде қарастырылады.
      Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      35. Егер банктің қарыз алушысы банк алдындағы міндеттемелер пайда болған сәтте банкпен айрықша қатынастармен байланысты тұлға болып табылмаса, бірақ соңынан сондай тұлға болса, онда Нұсқаулықтың 33-тармағының екінші абзацында белгіленген осындай қарыз алушыға арналған тәуекел мөлшері асып кеткен жағдайда егер банк қарыз алушының қосымша қамтамасыз етуді ұсыну немесе банк талаптарының бір бөлігін норматив мөлшерін сақтау үшін қажетті мөлшерге дейін орындау мүмкіндігін растай және осы бұзушылықты уәкілетті орган белгілеген мерзімде жою жөнінде міндеттемелер қабылдай отырып, осы асып кету туралы уәкілетті органға дереу хабарласа, көрсетілген асып кету бұзылу ретінде қарастырылмайды.
      Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      36. Осы Нұсқаулықтың 35-тармағының шарттары сондай-ақ мына жағдайларда, егер заемшылар міндеттемелер пайда болған сәтте бір заемшы ретінде қаралмай, соңынан сондай болған жағдайларда қолданылады.

4. Өтімділік коэффициенттері

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      37. Өтімділік мынадай коэффициенттермен сипатталады:
      k 4 банктің ағымдағы өтімділік коэффициенті;
      k 4-1, k 4-2 және k 4-3 мерзімді өтімділік коэффициенттерімен;
      k 4-4, k 4-5 және k 4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттерімен.
      Ағымдағы өтімділік, мерзімді өтімділік және мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттерінің барынша төмен мәні мынадай мөлшерде белгіленеді:
      k 4 - 1;
       k 4-1 - 1;
       k 4-2 - 0,9;
       k 4-3 – 0,8;
      k 4-4 - 1;
       k 4-5 - 0,9;
       k 4-6 - 0,8.
      38. Банктің k 4 ағымдағы өтiмдiлiк коэффициентi талап етілгенге дейінгі міндеттемелердің орташа айлық мөлшеріне банктің орташа айлық жоғары өтімді активтерінің қатынасы ретінде есептеледi.
      k 4-1 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi жеті күнге дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердiң орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-2 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң, қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-3 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң, қатынасы ретiнде есептеледi.
      39. k 4-4 мерзімді валюталық өтімділік коэффициенті жеті күнге дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен осы шетел валютасындағы мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне шетел валютасындағы жоғары өтiмдi активтердiң орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-5 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентi бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен осы шетел валютасындағы мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен шетел валютасындағы өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентi үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен осы шетел валютасындағы мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен шетел валютасындағы өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
      40. Мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері "Standard & Рооr's" агенттігінің "А"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жиынтықта шетел валюталары және "Еуро" валютасы бойынша есептеледі, оларда алдыңғы есептік айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшері банктің алдыңғы есептік айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшерінің 1 пайызынан кем еместі құрайды.
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "А"-дан төмен тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейіндегі рейтингі бар немесе тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің шетел валюталары бойынша мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері әрбір шетел валютасы бойынша есептеледі, онда алдыңғы есептік айдағы міндеттемелердің орташа айлық мөлшері банктің алдыңғы есептік айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшерінің 1 пайызынан кем еместі құрайды.
      41. Жоғары өтiмдi активтер есебiне мыналар кіреді:
      1) қолма-қол ақша;
      2) орталық депозитарийдің шоттарындағы меншікті ақша;
      3) клирингтік ұйымның шоттарындағы банктің кепілдік берілген, маржалық жарналары болып табылатын меншікті ақша;
      4) тазартылған бағалы металдар;
      5) ұлттық холдинг, ұлттық басқарушы холдинг, дауыс беруші акцияларының жүз пайызы (қатысу үлесі) ұлттық басқарушы холдингке тиесілі заңды тұлғалар - оригинаторлар құрған исламдық арнайы қаржы компаниясы шығарған ислам бағалы қағаздары;
      6) Ұлттық Банктегі, Қазақстан Республикасының банктеріндегі және Standard & Poor's агенттігінің «ВВВ-»-тен төмен емес ұзақ мерзімді борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар резидент емес банктердегі талап етуге дейінгі салымдар;
      7) Қазақстан Республикасының банктерінде, сондай-ақ Standard & Poor's агенттігінің «ВВВ-»-тен төмен емес ұзақ мерзімді борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар резидент емес банктерде бір түнге орналастырылған салымдар;
      8) Standard & Poor's агенттiгiнiң «ВВВ-»-тен төмен емес шетел валютасында тәуелсіз ұзақ мерзiмдi рейтингi бар немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң ислам бағалы қағаздары;
      9) Standard & Poor's агенттiгiнiң «ВВВ-»-тен төмен емес рейтингi бар немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар шетел эмитенттерінің ислам бағалы қағаздары.
      Банк кері сатып алу талабымен сатқан немесе кепiлге берілген немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге түрде ауыртпалық салынған бағалы қағаздарды қоспағанда, осы тармақта көрсетілген бағалы қағаздар жоғары өтімді активтердің есебіне қосылады.
      Ескерту. 41-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.07.2014 № 152 қаулысымен (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).
      42. Өтiмдi активтер есебiне жоғары өтiмдi активтердi қоса алғанда, барлық қаржылық активтер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес арнайы қалыптасқан резервтер, оффшорлық аймақтар аумағында тiркелген заңды тұлға немесе оның азаматтары не Экономикалық ынтымақтастық және даму жөнiндегi ұйым ақпарат алмасу жөнiнде мiндеттеме қабылдамаған оффшорлық аумақтар тiзбесiне енгiзген мемлекеттердiң аумағында тiркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының резидент еместерiне немесе аталған оффшорлық аумақтарда тіркелген заңды тұлғаларға қатысты еншiлес болып табылатын ұйымдарға қойылатын талаптар шегеріле отырып енгiзiледi. Қарыздар қарыз шартына сәйкес өтеу кестесі бойынша енгiзiледi.
      Нұсқаулықтың 41-тармағының 5), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген, жоғары өтімді активтердің есебіне енгізілмейтін бағалы қағаздар міндеттемелердің мөлшерін есептеуге енгізілетін міндеттемелердің қамтамасыз етуі болып табылады деген талаппен өтімді активтер есебіне кіреді.
      Осы бағалы қағаздарды өтiмдi активтердің есебiне енгiзгенде, өтегенге дейiнгi мерзiмде бағалы қағаздар бойынша қалған мерзiм ретiнде қамтамасыз етуi осы бағалы қағаздар болып табылатын мiндеттемелердi өтеуге дейiнгi мерзiм алынады.
      Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 74 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.07.2014 № 152 (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      43. Мерзімді міндеттемелердің есебіне есепті жүзеге асырудың мерзімі белгіленген барлық міндеттемелер енгізіледі.
      Талап ету бойынша міндеттемелер, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және бір түнге банктерден тартылған салымдар мерзімді міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.
      44. Өтімділік коэффициенттерін есептегенде жоғары өтімді активтерді қоса, өтімді активтер мен мерзімді міндеттемелер мөлшеріне есептелген сыйақы, дисконттар, сыйлықтар, әділ құнды оң (теріс) түзетудің шоттары енгізіледі.
      45. Банкте есептi кезең iшiнде кредиторлар мен салымшылар алдында мерзiмi өткен мiндеттемелер болған не Қазақстан Республикасының төлем және ақшаны аударым жасау туралы заңнамасының нормаларын бұзу фактiлерi болған жағдайда, орташа айлық негiзде анықталатын өтiмдiлiк коэффициенттерiнiң есептiк мәндерiне қатыссыз өтiмдiлiк нормативтерi орындалмаған деп есептеледi.

5. Ашық валюталық позиция лимиттерi

      Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      46. Ашық валюталық позиция - жеке шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) немесе тазартылған бағалы металдардағы валютасындағы банктің талаптарының (міндеттемелерінің) сол шетел валютасындағы немесе тазартылған бағалы металдардағы міндеттемелерінің (талаптарының) шегінен асып кетуі.
      Ұзын валюталық позиция - бұл талаптар (активтер мен шартты талаптардың жиынтық сомасы) банктің сол шетел валютасындағы немесе тазартылған бағалы металдардағы міндеттемелерінің (міндеттемелермен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы) шегінен асып кететін жеке шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) немесе тазартылған бағалы металдардағы валютасындағы ашық валюталық позиция.
      Қысқа валюталық позиция - бұл міндеттемелер (міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы) банктің сол шетел валютасындағы немесе тазартылған бағалы металдардағы талап етулері (активтер мен шартты талаптардың жиынтық сомасы) шегінен асып кететін жеке шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) немесе тазартылған бағалы металдардағы валютасындағы ашық валюталық позиция.
      Валюталық позициялар есебіне мөлшері валюталардың айырбас бағамының (тазартылған бағалы металдар құнының) өзгеруімен белгіленетін, теңгемен көрсетілген талаптар (активтер мен шартты талаптардың жиынтық сомасы), міндеттемелер (міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы) енгізіледі.
      Мөлшері бір шетелдік валютадан артық айырбас бағамының өзгеруімен анықталатын, теңгемен көрсетілген талаптар (активтер, шартты және ыктимал талаптардың жиынтық сомасы), міндеттемелер (міндеттемелер, шартты және ықтимал міндеттемелердің жиынтық сомасы) осы Нұсқаулықтың 47-тармағында белгіленген ашық валюталық позицияның мейлінше төмен лимитін иеленетін шетел валютасындағы валюталық позициялар есебіне енгізіледі.
      Әрбір шетелдік валюта бойынша және әрбір тазартылған бағалы металл бойынша ашық валюталық позиция жеке есептеледі.
      Жекелеген шет мемлекеттердің (шет мемлекеттер топтарының) валюталары (тазартылған бағалы металдары) бойынша валюта ашық позицияларын есептеу кезінде бірінші кезекте активтер шоттарында халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан резервтерді шегергенде және банктің міндеттемелері шоттарында ашылған әрбір шетел валютасы (тазартылған бағалы металы) бойынша шоттардың сальдосы есептеледі.
      Одан кейін халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан арнайы резервтерді шегергенде, шартты талаптар шоттарында және шартты міндеттемелер шоттарында ашылған осы шетел валютасы (тазартылған бағалы металы) бойынша шоттар сальдосы анықталады.
      Міндеттемелерден (талаптардан) шетел валютасындағы (тазартылған бағалы металдағы) талаптардың (міндеттемелердің) асып кетуін көрсететін сальдо өзара жиынтықталады, ал алынған нәтиже банктің шетел валютасы (тазартылған бағалы метал) бойынша ашық позициясының мөлшерін және түрін анықтайды.
      Шартты талаптар шоттарында және шартты міндеттемелер шоттарында ашылған жекелеген шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) валютасындағы туынды қаржы құралдары бойынша банктің ашық ұзын және (немесе) қысқа позициясы банктің меншікті капиталы мөлшерінің 30 (отыз) пайызынан аспауы тиіс.
      Банктің ашық ұзын және (немесе) қысқа позициясын есептеу мақсаттары үшін туынды қаржы құралдарының тізбесіне банктер жасаған мәміле споты енгізілмейді.
      Туынды қаржы құралдары бойынша банктің ашық ұзын және (немесе) қысқа позициясын есептеу мақсаттары үшін олар бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қарсы агенті болып табылатын туынды қаржы құралдарымен мәмілелер, екі күн және одан аз валюталау күнімен валюталық құралдармен операциялар, екі күн және одан аз валюталау күнімен валюталық своптар операциялары, базалық активтері ұлттық валютадан тұрмайтын валюталық жұп болып табылатын туынды қаржы құралдары енгізілмейді.
      Банктің валюталық нетто-позициясы банктің барлық шетелдік валюталары бойынша ұзын позициясының жиынтық сомасы мен барлық шетелдік валюталары (тазартылған бағалы металдары) және барлық шетелдік валюталар бойынша қысқа позициясының жиынтық сомасы арасындағы айырма ретінде есептеледі.
      Шетел валютасында көрсетілген талаптар және міндеттемелер осы 1 талаптар және міндеттемелер көрсетілген (белгіленген) шетел валюталары бөлігіндегі валюта позициясы есебіне енгізіледі.
      Мәмілені жасаған күн болып табылмайтын, болашақ валюталау күні бар валюталық операцияларды жүргізу кезінде осы сияқты валюталық операциялар осындай мәмілені жасаған күннен бастап валюталық позиция есебіне енгізіледі.
      Активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру осы Нұсқаулықтың 6-қосымшасына сәйкес жүргізіледі.
      Әрбір шетел валютасы және валюталық нетто-позиция бойынша валюталық позициялар осы Нұсқаулықтың 7-қосымшасына сәйкес есептеледі.
      Шетелдік және ұлттық валютадағы активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру осы Нұсқаулықтың 8 және 9-қосымшасына сәйкес жүргізіледі.
      Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (01.07.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).
      47. Осы Нұсқаулық ашық валюталық позицияның мынадай лимиттерiн белгiлейдi:
      1) 2014 жылғы 24 желтоқсан - 2015 жылғы 30 маусым аралығында:
      «Америка Құрама Штаттарының доллары» шетел валютасы бойынша қысқа валюталық позицияны қоспағанда, Standard & Poor's агенттiгiнiң «А»-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингілік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң шетел валютасы және банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 12,5 пайызынан аспайтын мөлшердегi «Еуро» шетел валютасы, сондай-ақ тазартылған қымбат металдар бойынша ашық валюталық позиция (ұзын және қысқа) лимитi;
      «Америка Құрама Штаттарының доллары» шетел валютасы бойынша банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 25 пайызынан аспайтын мөлшердегi қысқа валюталық позиция лимитi.
      2015 жылғы 1 шілдеден бастап Standard & Poor's агенттiгiнiң «А»-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингілік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң шетел валютасы және банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 12,5 пайызынан аспайтын мөлшердегi «Еуро» шетел валютасы, сондай-ақ тазартылған қымбат металдар бойынша ашық валюталық позиция (ұзын және қысқа) лимитi;
      2) Standard & Poor's агенттiгiнiң «А»-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингілік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 5 пайызынан аспайтын мөлшердегi шетел валютасы бойынша ашық валюталық позиция (ұзын және қысқа) лимитi;
      3) 2014 жылғы 24 желтоқсан - 2015 жылғы 30 маусым аралығында банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 30 пайызынан аспайтын мөлшердегi валюталық нетто-позиция лимитi. 2015 жылғы 1 шілдеден бастап банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 25 пайызынан аспайтын мөлшердегi валюталық нетто-позиция лимитi.
      Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) қаулысымен.
      48. Ашық валюталық позицияның лимиттерi кез келген шетел валютасы (тазартылған қымбат металдар) бойынша шектен асып кеткен кезде, содан кейiнгi үш апта iшiнде тәртiп бұзған банктiң бұзылған валюталары (тазартылған қымбат металдар) бойынша ашық валюталық позиция лимиттерi осы Нұсқаулықтың 47-тармағында белгiленген ашық валюталық позиция лимиттерiнiң 5 пайыздық тармаққа кемуiмен айқындалады.
      Жеке алынған шетел валютасы (тазартылған қымбат металдар) бойынша банк белгiлеген лимиттердiң 0,09 пайыздық шектен асып кетуi ашық валюталық позицияның лимитiнiң бұзылуы болып есептелмейдi.

6. Банктiң негiзгi құрал-жабдықтарға және басқа қаржылық емес активтерге инвестицияларының ең жоғары мөлшерiнiң коэффициентi

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      49. Банктiң негiзгi қаражаттағы инвестициясының мөлшерiнiң және басқа қаржылық емес активтердiң меншiктi капиталға (k6) қатысы 0,5-дан аспауы тиiс.
      Негізгі қаражатқа және басқа қаржылық емес активтерге банк инвестициясының барынша жоғары мөлшері коэффициентiнің есебіне сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру аясында сатып алынған негізгі қаражатқа банк инвестициялары енгізілмейді.
      50. Негiзгi құрал-жабдықтар және басқа қаржылық емес активтерге мыналар жатады:
      1) жер, үй және ғимарат;
      2) салынып жатқан (орнатылып жатқан) негiзгi құрал-жабдықтар;
      3) банк жалға алған үйлер бойынша күрделi шығындар;
      4) компьютерлiк жабдықтар;
      5) көлiк құрал-жабдықтары;
      6) жалға беруге арналған негiзгi құрал-жабдықтар;
      7) қаржы лизингiне қабылданған негiзгi құрал-жабдықтар;
      8) басқа да негiзгi құрал-жабдықтар;
      9) банктiң негiзгi қызмет мақсаты үшiн және сатып алынған және 38 Халықаралық қаржылық есеп беру стандартына сәйкес келетiн лицензиялық бағдарламалық қамтамасыз ету;
      10) басқа да материалдық қорлар;
      11) күрделi салымдар бойынша дебиторлық берешек.

7. Банктердің Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелерге капиталдандыруы

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      51. Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдандырылуы k7, k8 және k9 коэффициенттерімен сипатталады.
      k7 коэффициенті - Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелердің ең жоғары лимиті 1 мөлшерде белгіленеді және Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы міндеттемелер сомасының банктің меншікті капиталына қатынасы ретінде есептеледі.
      Осы коэффициентті есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы міндеттемелер сомасына мыналар енгізіледі:
      Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы талап етілгенге дейінгі міндеттемелер, оның ішінде есеп айырысуды жүзеге асыру мерзімі белгіленбеген міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы мерзімді міндеттемелер, бастапқы өтеу мерзімі бір жылға дейін қоса алғанда;
      кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап ету құқығымен Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы мерзімді міндеттемелер, оның ішінде жеке және заңды тұлғалардың мерзімді және шартты депозиттерін қоспағандағы банктердің мерзімді және шартты депозиттері.
      Осы коэффициента есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы міндеттемелер сомасынан мыналар алып тасталады:
      өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын, «Экономика секторларының және төлемдер белгілеу кодтарын қолдану және төлемдер бойынша оларға сәйкес мәліметтер ұсыну қағидаларын бекіту туралы» 1999 жылғы 15 қарашадағы № 388 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1011 тіркелген) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысына (бұдан әрі - № 388 қаулы) сәйкес экономиканың «басқа қаржы ұйымдары - коды 5», «мемлекеттік қаржылық емес ұйымдар - коды 6», «мемлекеттік емес қаржылық емес ұйымдар - коды 7» және «үй шаруашылықтарына қызмет көрсететін коммерциялық емес ұйымдар - коды 8» секторларына кіретін шетел компанияларының филиалдары мен өкілдіктері алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелер;
      халықаралық қаржы ұйымдары болып табылатын Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелер;
      халықаралық есеп айырысу жүйелері (ClearstreamBanking S.A. және EuroclearBankSA/NV) болып табылатын Қазақстан Республикасының резиденті еместер алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелер.
      Ескерту. 51-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
       52. k8 коэффициенті банктің Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы жиынтық міндеттемелерінің банктің меншікті капиталға қатынасы ретінде есептеледі және осы Нұсқаулықтың 10-қосымшасында көрсетілген барынша жоғары нормативтік мәннен аспауы тиіс.
      k8 коэффициентін есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы банктің жиынтық міндеттемелерінен мыналар алынып тасталады:
      банк айналымға шығарған Қазақстан Республикасының резидент еместеріндегі бағалы қағаздар (акцияларды қоспағандағы);
       N 388 қаулыға сәйкес "5 код - басқа қаржылық ұйымдар", "6 код - мемлекеттiк қаржылық емес ұйымдар", "7 код - мемлекеттiк емес қаржылық емес ұйымдар" және "8 код - үй шаруашылығына қызмет ететiн коммерциялық емес ұйымдар" экономика секторларына кіретін, Қазақстан Республикасының аумағында өзінің қызметін жүзеге асыратын шетел компанияларының өкілдіктері мен филиалдары алдындағы міндеттемелер;
      2001 жылғы 6 желтоқсандағы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасы мүшесі болып табылатын халықаралық ұйымдар ретінде танылған Қазақстан Республикасының резидент еместері, сондай-ақ Еуразиялық даму банкі алдындағы міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының резиденті - еншілес банктің Қазақстан Республикасының резиденті емес – бас банк алдындағы алынған заемдар бойынша міндеттемелері.
       53. k9 коэффициенті банктің Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы жиынтық міндеттемелерінің сомасына және олардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес теңгемен шығарылған бағалы қағаздарды, акцияларды қоспағанда, айналысқа шығарған бағалы қағаздарға қатынасы ретінде есептеледі және осы Нұсқаулықтың 10-қосымшасында көрсетілген барынша жоғары нормативтік мәннен аспауы тиіс.
      k9 коэффицентін есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы банктердің жиынтық міндеттемелерінен мыналар алынып тасталады:
      банк айналымға шығарған Қазақстан Республикасының резидент еместеріндегі бағалы қағаздар (акцияларды қоспағандағы);
       N 388 қаулыға сәйкес "5 код - басқа қаржылық ұйымдар", "6 код - мемлекеттiк қаржылық емес ұйымдар", "7 код - мемлекеттiк емес қаржылық емес ұйымдар" және "8 код - үй шаруашылығына қызмет ететiн коммерциялық емес ұйымдар" экономика секторларына кіретін, Қазақстан Республикасының аумағында өзінің қызметін жүзеге асыратын шетел компанияларының өкілдіктері мен филиалдары алдындағы міндеттемелер;
      2001 жылғы 6 желтоқсандағы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасы мүшесі болып табылатын халықаралық ұйымдар ретінде танылған Қазақстан Республикасының резидент еместері, сондай-ақ Еуразиялық даму банкі алдындағы міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының резиденті - еншілес банктің Қазақстан Республикасының резиденті емес – бас банк алдындағы алынған заемдар бойынша міндеттемелері.
       54. k8 коэффицентінің барынша жоғары мәні 2-ден аспайды.
      k9 коэффицентінің барынша жоғары мәні 4-тен аспайды.

8. Банктер қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициент

      Ескерту. 8-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі, 2012.01.01 бастап туындаған қатынастарға қолданылады) Қаулысымен.

      55. Қазақстан Республикасының Үкіметі құрылтайшысы болып табылатын банктерді қоспағанда, банктер меншікті және тартылған қаражатын ішкі активтерге есепті айдың ішінде ішкі активтердің орташа айлық шамасының меншікті капиталдың орташа айлық шамасының, реттелген борыштың орташа айлық шамасының, мерзімсіз қаржы құралдарының орташа айлық шамасының, банктің шетел валютасында шығарған борыштық бағалы қағаздарын қоспағанда, банк шығарған борыштық бағалы қағаздардың орташа айлық шамасының және ішкі міндеттемелердің орташа айлық шамасының сомасына қатынасы 1-ден кем болмайтындай етіп орналастырады.
      Коэффициент үтірден кейін үш таңбамен беріледі.
      Ескерту. 55-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).
      56. Банктің ішкі активтері активтерді (ақша) және Қазақстан Республикасының резиденттеріне талаптарды (орналастырылған салымдар, берілген қарыздар, үлестік және борыштық бағалы қағаздар, дебиторлық берешек), Қазақстан Республикасының резиденттері заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуды, материалдық емес активтерді және тазартылған бағалы металдарды, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан (тұрған) жылжымалы және жылжымайтын мүлікті білдіреді.
      Банктің ішкі міндеттемелері Қазақстан Республикасының резиденттерi алдындағы реттелген борышты қоспағанда, Қазақстан Республикасының резиденттерi алдындағы міндеттемелерді, Қазақстан Республикасының резиденттерiндегі мерзімсіз қаржы құралдарын, банк шығарған, Қазақстан Республикасының резиденттерiндегі борыштық бағалы қағаздарды және кастодиандық шарт негізінде банк қабылдаған қаражаттың инвестицияланбаған қалдықтарын білдіреді.
      Ескерту. 56-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).
      57. Банктің қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына сәйкес қалыптастырылған резервтерді есепке алғанда есептелген ішкі активтерінің, ішкі міндеттемелерінің, реттелген борыштың, мерзімсіз қаржы құралдарының және банк шығарған борыштық бағалы қағаздардың орташа айлық шамалары мерзімі өткен берешек, есептелген сыйақы, дисконттар, сыйлықақылар, оң (теріс) түзетулер ескеріле отырып, банктің ішкі активтерінің, ішкі міндеттемелерінің жалпы сомасының, реттелген борыштың, мерзімсіз қаржы құралдарының және банк шығарған борыштық бағалы қағаздардың тиісті есепті айдың жұмыс күндерінің санына қатынасы ретінде есептеледі.
      Меншікті капиталдың орташа айлық шамасы есепті кезеңнің әрбір жұмыс күніндегі жағдай бойынша меншікті капитал сомасының тиісті есепті кезеңнің жұмыс күндерінің санына қатынасы ретінде есептеледі.
      Банктер қаражатының бөліктерін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициентті есептеу мақсаттары үшін меншікті капитал бухгалтерлік баланстың деректеріне сәйкес, Қазақстан Республикасының резидент емес еншілес ұйымдарына инвестицияларды қоспағанда, мынадай мөлшерлерде пайдаланылады:
      жүйе құрайтын банктерді қоспағанда банктер үшін:
      2014 жылғы 1 қазаннан бастап – 0,7-ге көбейтілген баланстық меншікті капиталдың мәні;
      жүйе құрайтын банктер үшін:
      2015 жылғы 1 қаңтардан бастап – 0,3-ге көбейтілген баланстық меншікті капиталдың мәні;
      2015 жылғы 1 қазаннан бастап - 0,7-ге көбейтілген баланстық меншікті капиталдың мәні.
      Ескерту. 57-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).

9. Банктің несие портфеліндегі тұтынушылық қарыздардың ең
жоғары өсімінің коэффициенті

      Ескерту. Нұсқаулық 9-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.12.2013 № 294 қаулысымен (01.02.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).

      58. Банктің несие портфеліндегі тұтынушылық қарыздар өсімінің коэффициенті к10 коэффициентімен сипатталады, 0,30-дан астам емес мөлшерде белгіленеді және халықаралық қаржылық есептілік стандарттары бойынша қалыптастырылған резервтерді ескере отырып, ағымдағы күнтізбелік жылдың басынан бастап есепті күндегі тұтынушылық қарыздар портфелі өсімінің күнтізбелік жылдың басындағы тұтынушылық қарыздардың портфеліне қатынасы ретінде есептеледі.
      Есепті күндегі тұтынушылық қарыздар портфелінің өсімі есепті күндегі тұтынушылық қарыздар портфелі мен күнтізбелік жылдың басындағы тұтынушылық қарыздар портфелінің арасындағы айырма ретінде есептеледі.
      Осы коэффициентті есептеу мақсаттары үшін тұтынушылық портфель ретінде жылжымайтын мүлік, тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу туралы шарттар, жылжымайтын мүлікті сатып алу мәні болып табылатын өзге де шарттар бойынша талап ету құқықтары кепілімен қамтамасыз етілген қарыздарды, қамтамасыз етілуі автокөлік болып табылатын қарыздарды, банктік салым шартына немесе ақша кепілі шартына сәйкес орналастырылған және берілетін қарыз сомасын толығымен өтейтін ақша қамтамасыз етуі болатын қарыздарды, білім беруді кредиттеу жүйесі шеңберінде берілетін қарыздарды, тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесінің шеңберінде берілетін қарыздарды қоспағанда, жеке тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді сатып алуға берілген қарыздар түсініледі.
      Басқа банктен тұтынушылық қарыздардың бір бөлігін немесе бүкіл портфелін қабылдаған банктер несие портфеліндегі тұтынушылық қарыздардың өсу коэффициентінің есебіне ағымдағы күнтізбелік жылы басқа банктен қабылданған тұтынушылық қарыздар портфелінің бөлігін кіргізбейді.
      Ескерту. 58-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.07.2014 № 152 (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 21.11.2014 № 221 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.
      58-1. Есепті кезеңде басқа банкке (банктерге) тұтынушылық қарыздардың бір бөлігін немесе бүкіл портфелін сатуды (беруді) жүзеге асырған банк үшін есепті күнге тұтынушылық қарыздардың өсу коэффициентінің мөлшері (к10) 0,30-дан астам емес мөлшерде белгіленеді және халықаралық қаржылық есептілік стандарттары бойынша қалыптастырылған резервтерді ескере отырып, ағымдағы күнтізбелік жылдың басынан бастап есепті күнге нақты берілген тұтынушылық қарыздардың күнтізбелік жылдың басындағы тұтынушылық қарыздар портфеліне қатынасы ретінде есептеледі.
      Ескерту. Нұсқаулық 58-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 16.07.2014 № 152 қаулысымен (01.10.2014 бастап қолданысқа енгізіледі).

      РҚАО-ның ескертпесі!
      Нұсқаулықты 10-тараумен толықтыру көзделген - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 79 қаулысымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

Ислам банктеріне арналған
пруденциалдық нормативтер,
олардың нормативтік мәндері
және есептеу әдістемесі  
туралы нұсқаулыққа    
1-қосымша         

      РҚАО-ның ескертпесі!
      1-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) қаулысымен.

Кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген банк активтерiнiң кестесi

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

Банктiң салымдар тәуекелінің дәрежесі бойынша мөлшерленуі тиіс активтер есебіне түсіндірме

      1. Салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар, банктің түзетiлген құны көрсетілген активтер көлемінің 50 пайызынан кем емес қамтамасыз етуi бар (Салымдық тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген активтер мен мiндеттемелер кестесiнiң 1-3, 10-12-жолдарында көрсетiлген активтер түріндегі) сауда делдалы ретіндегі сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттер осы тармаққа сәйкес банктерде түзетiлген қамтамасыз ету құнын айқындауға мүмкiндiк беретiн барабар есепке алу жүйелерi болған кезде, түзетiлген қамтамасыз ету құнын шегергендегi тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер есебiне енгiзiлуi мүмкiн қарыздар.
      Түзетiлген қамтамасыз ету құны (Салымдық тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген активтер мен мiндеттемелер кестесiнiң 1-3, 10-12-жолдарында көрсетiлген активтер түріндегі) мыналарға:
      салымдар, оның ішінде осы банктегі қамтамасыз ету ретінде ұсынылғандары сомасының 100 пайызына;
      қамтамасыз етуге берілген бағалы қағаздардың нарықтық құнының 95 пайызына;
      қамтамасыз етуге берілген тазартылған қымбат металдардың нарықтық құнының 85 пайызына тең болады.
      Жоғарыда көрсетілген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың қамтамасыз етілмеген бөлігі Cалымдарға, дебиторлық берешекке, сатып алынған бағалы қағаздарға сәйкес келетін тәуекел дәрежесі бойынша осы Кестеге сай сараланады.
      2. Банк инвестициясының есебiне енгізілмеген, қарсы агенттен төмен тәуекел дәрежесi бар ұйымдар кепiлдiк берген (сақтандырған) салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландырудағы коммерциялық кредиттер тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген активтердiң (банк инвестициясының есебiне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектiң, сатып алынған исламдық бағалы қағаздардың, қарыздардың, инвестициялардың кепiлдiк берілген (сақтандырылған) сомасын шегергендегi) есебiне борышкердің тәуекел дәрежесі бойынша енгiзiлуi мүмкiн.
      Банк инвестициясының есебiне енгiзiлмеген салымдардың, дебиторлық берешектiң, сатып алынған исламдық бағалы қағаздардың, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландырудағы коммерциялық кредиттердің, инвестициялардың кепiлдiк берілген (сақтандырылған) сомасы тиiстi кепiлгердің (сақтандырушының) дебиторлық берешегiнiң тәуекел дәрежесi бойынша сараланады.
      3. Осы Түсіндірмелердің 1-тармағында көрсетiлген, Қазақстан Республикасының:
      1) оффшорлық аймақтар аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген;
      2) оффшорлық аймақтар аумағында тіркелген, жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 пайыздан астамына ие заңды тұлғаға тәуелді немесе оффшорлық аймақтар аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы еншілес болып табылатын;
      3) оффшорлық аймақтардың азаматтары болып табылатын резиденті еместерге берілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар және сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландырудағы коммерциялық кредиттер осы Түсіндірмелердің 1-тармағында көрсетілген қамтамасыз етуінің болу-болмауына қарамастан, салымдардың тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтерінің Кестесіне сәйкес тәуекел дәрежесі бойынша сараланады.
      4. Осы Түсіндірмелердің 1-тармағында көрсетiлген, Қазақстан Республикасының:
      1) оффшорлық аймақтар аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген, бірақ Standard & Poor's агенттігінің «АА-»-тен төмен емес рейтингі немесе басқа рейтингілік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі немесе көрсетілген деңгейден төмен емес рейтингі бар бас ұйымның міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуіне тиісті кепілдігі бар;
      2) Қазақстан Республикасының оффшорлық аймақтар аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары не Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы оффшорлық аймақтар тізбесіне жатқызған, ақпарат алмасу жөнінде міндеттемелер қабылдамаған мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылатын резиденті еместерге немесе жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 пайыздан астамына ие заңды тұлғаларға тәуелді не көрсетілген оффшорлық аймақтар аумағында тіркелген заңды тұлғаларға қатысты еншілес болып табылатын ұйымдарға талаптарды есептемегенде, оффшорлық аймақтар аумағында тіркелген, жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 пайызынан астамына ие заңды тұлғаға тәуелді немесе оффшорлық аймақ аумағында тіркелген, бірақ көрсетілген деңгейден төмен емес рейтингі немесе рейтингі көрсетілген деңгейден төмен емес бас ұйымның міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуіне тиісті кепілдігі бар заңды тұлғаға қатысты еншілес болып табылатын резиденті еместерге берілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған исламдық бағалы қағаздар және сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландырудағы коммерциялық кредиттер тәуекелдің нөлдік дәрежесі бойынша сараланады.
      5. Салымдар тәуекелінің дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтерін есептеу мақсаттары үшін:
      жеке тұлғаларға тұрғын үй құрылысы үшін не оны сатып алу және (немесе) жөндеу мақсатында берілген ипотекалық қарыз ипотекалық тұрғын үй қарызы болып түсініледі;
      тұтынушылық кредит деп сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландырудағы коммерциялық кредиттер, жеке тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және қызмет көрсетулерді сатып алуға берілген кредит түсініледі.
      6. Егер исламдық бағалы қағаз шығарылымының арнайы рейтингiне ие болса, онда тәуекел дәрежесi бойынша банк активтерiн саралау кезiнде бағалы қағаз рейтингiн ескеру қажет.
      7. Валюталардың айырбас бағамының және қымбат металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне енгізілген активтерді қоспағанда, Нұсқаулықтың 9-тармағына сәйкес нарықтық тәуекел ескеріле отырып активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне енгізілген активтер кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.

 Ислам банктеріне арналған  
пруденциалдық нормативтер, 
олардың нормативтік мәндері 
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 1-1-қосымшасы 

Банк капиталының құрамындағы құралдарды жіктеуге арналған критерийлер

      Ескерту. Нұсқаулық 1-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

Екiншi деңгейдегi банктер үшiн
пруденциалдық нормативтер есеп 
айырысуларының нормативтiк мәнi
мен әдiстемесi туралы нұсқаулыққа
1-2-қосымша           

Капиталдың жеткіліктілігі коэффициенттерінің мәндері

      Ескерту. Нұсқаулық 1-2-қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

Консервациялық буферді және жүйелік буферді ескергенде капиталдың жеткіліктілік коэффициенттерінің мәндері

      Ескертпе: Уәкілетті орган меншікті капитал жеткіліктілігі нормативтерінің және меншікті капитал буферлерінің мәндерін үш жылда бір реттен сирек емес қайта қарайды.

Екiншi деңгейдегi банктер үшiн
пруденциалдық нормативтер есеп
айырысуларының нормативтiк мәнi
мен әдiстемесi туралы нұсқаулыққа
1-3-қосымша         

Бөлінбеген таза кірісті шектеудің ең аз мөлшері

      Ескерту. Нұсқаулық 1-3-қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 97 қаулысымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

      Шектеуге жататын бөлінбеген таза кірістің ең төменгі деңгейі (пайыздармен) ең үлкен мән бойынша пайдаланылады.

Ислам банктеріне арналған 
пруденциалдық нормативтер,
олардың нормативтік мәндері
және есептеу әдістемесі  
туралы нұсқаулыққа 2-қосымша

      РҚАО-ның ескертпесі!
      2-қосымша жаңа редакцияда көзделген - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 242 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) қаулысымен.

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      Банктің кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген
шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесі

      Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша банктің шартты және ықтимал міндеттемелерін есебіне түсіндірме
      Нұсқаулықтың 9-тармағына сәйкес нарықтық тәуекелі ескерілген активтердің және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне қосылған шартты және ықтимал міндеттемелері валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдары бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне қосылған шартты және ықтимал міндеттемелерін қоспағанда, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне қосылмайды.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 3-қосымшасы     

Халықаралық қор биржалары болып танылған сауда-саттық ұйымдастырушыларының тізімі

      1. Чикаго тауар биржасы (Chicago Mercantile Exchange)
      2. Чикаго мерзімді тауар биржасы (The Chicago Board of Trade)
      3. Лондон халықаралық қаржылық фьючерстер биржасы (London International Financial Futures and Options Exchange)
      4. Француз халықаралық қаржылық фьючерстер биржасы (French International Financial Futures Exchange MATIF )
      5. Франкфурт қор биржасы (Frankfurt Stock Exchange)
      6. Стокгольм қор биржасы (Stockholm Exchange)
      7. Стамбул қор биржасы (Istanbul Stock Exchange)
      8. Шанхай қор биржасы (Shanghai Stock Exchange)
      9. Шэньчжень қор биржасы (Shenchzhen Stock Exchange)
      10. Америка қор биржасы (American Stock Exchange)
      11. Афина қор биржасы (Athens Exchange)
      12. Австралия қор биржасы (Australian Stock Exchange)
      13. Испания бірлескен қор биржасы (BME Spanish Exchanges)
      14. Италия қор биржасы (Borsa Italiana SPA)
      15. Люксембург қор биржасы (Bourse de Luxembourg)
      16. Монреал қор биржасы (Bourse de Montreal)
      17. Малазия қор биржасы (Bursa Malaysia)
      18. Чикаго опциондар биржасы (Chicago Board Options Exchange)
      19. Копенгаген қор биржасы (Copenhagen Stock Exchange)
      20. Неміс қор биржасы (Deutsche bourse AG)
      21. Амстердамдағы "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Amsterdam)
      22. Брюссельдегі "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Brussels)
      23. Лиссабондағы "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Lisbon)
      24. Париждегі "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Paris)
      25. Құрамына Стокгольм, Хельсинка, Таллин және Рига биржалары кіретін бірлескен қор биржасы (Hex Integrated Markets Ltd.)
      26. Гонконг қор биржасы (Hong Kong Exchanges and Clearing)
      27. Ирландия қор биржасы (Irish Stock Exchange)
      28. Джакарта қор биржасы (Jakarta Stock Exchange)
      29. Йоханнесбург қор биржасы (Оңтүстік Африка) (JSE Securities Exchange South Africa)
      30. Оңтүстік Корея қор биржасы (Korea Stock Exchange)
      31. Лондон қор биржасы (London Stock Exchange)
      32. Мальта қор биржасы (Malta Stock Exchange)
      33. Үндістан ұлттық қор биржасы (National Stock Exchange of India Limited)
      34. Нью-Йорк қор биржасы (New York Stock Exchange)
      35. Жаңа Зеландия қор биржасы (New Zealand Exchange)
      36. Осака қор биржасы (Osaka Securities Exchange)
      37. Осло қор биржасы (Oslo bourse)
      38. Филиппин қор биржасы (Philippine Stock Exchange)
      39. Сингапур қор биржасы (Singapore Exchange)
      40. Швейцария қор биржасы (SWX Swiss Exchange)
      41. Токио қор биржасы (Tokyo Stock Exchange)
      42. Австрия қор биржасы (Wiener bourse AG)

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 4-қосымшасы     

Уақыт интервалдар бойынша ашық позицияларды бөлу

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 5-қосымшасы     

Ислам бағалы қағаздарының жалпы нарықтық тәуекелінің есебі

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 6-қосымшасы     

200__жылғы "___"_______ активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесі
_________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

      Басшы:         ____________________________ ____________
                           (тегі және аты)           (қолы)
      Бас бухгалтер: ____________________________ ____________
                           (тегі және аты)           (қолы)
      Орындаушы: ________________________ ___________ _____________
                (лауазымы, тегі және аты)    (қолы)  (телефон нөмірі)
      200_ жылғы "____"___________ есепке қол қою күні.

      Активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру жөніндегі түсіндірме:
      Активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру кезінде әрбір актив (міндеттемелер) үшін ең аз мерзім қарастырылады, ол мерзім аяқталғаннан кейін банк дебиторлар мен корреспонденттердің міндеттемелерін орындауын талап етуге (клиенттердің талаптарын орындауға міндетті) құқылы. 1-жолға банктің осы Нұсқаулыққа сәйкес талап ету бойынша жоғарғы өтімді активтер мен міндеттемелердің шамасына есепке алынған банктің активтері мен міндеттемелері, сондай-ақ, есептеуді жүзеге асыру мерзімі белгіленбеген міндеттемелер, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және банктерден бір түнге тартылған салымдар, кредитордың міндеттемелерді мерзімінен өтеудің сөзсіз құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде банктердің мерзімді және шартты депозиттері енгізіледі. Активтер мен шартты міндеттемелер қалыптастырылған арнайы резервтерді шегеріп, енгізіледі. Активтер, міндеттемелер және шартты міндеттемелер бағандары бойынша 1-ден 5-жолға дейінгі деректер өсу қорытындысы бойынша толтырылады. 5 және 6-жолдардың сомасы "Жиынтығы" деген бағанда жазылып, банк балансының деректерімен салыстырылады. "Жиынтығы" бағаны мен баланстық актив бөлімінің қорытындысы арасындағы айырмашылық банк қалыптастырған резервтер (провизиялар) мен жіктелген активтердің (күмәнді бiрiншi және екiншi санатынан басқа) сомасына сәйкес келеді.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 7-қосымшасы     

200_ жылғы "__"_______ жағдай бойынша әрбір шетел валютасы және валюталық нетто-позиция жөніндегі валюталық позициялар туралы есеп
__________________________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

кестенің жалғасы

      Нормативтерді есептеудің соңғы есептік күніне банктің меншікті капиталының шамасы: ______________________________________________
      Жекелеген шет мемлекеттердің валюталары бойынша ашық валюталық позицияның белгіленген ең жоғарғы мөлшерін (шет мемлекеттердің топтары): ________________________________________________________
      Валюталық нетто-позицияның ең жоғарғы мөлшерін белгілеу: __________________________________________________________________
      Басшы:         _______________________________ _____________
                           (тегі және аты)              (қолы)
      Бас бухгалтер: _______________________________ _____________
                           (тегі және аты)              (қолы)
      Орындаушы: _________________________ ________ ______________
                 (лауазымы, тегі және аты)  (қолы) (телефон нөмірі)
      200__жылғы "__" ___________ есепке қол қою күні.

      Әрбiр шетел валютасы бойынша валюталық позиция мен валюталық нетто-позиция туралы есептi толтыру жөнiндегi түсiндiрме
      1. Тиiстi ұяшықтарда қалыптасқан арнайы провизияларды алып тастағандағы баланстық шоттарда ескерiлген шетел валютасындағы талаптар мен мiндеттемелер көрсетiледi.
      2. "Баланстан тыс шоттар бойынша талаптар жиынтығы" және "Баланстан тыс шоттар бойынша мiндеттемелер жиынтығы" деген ұяшықтарда қалыптасқан арнайы провизияларды алып тастағандағы шетел валютасындағы шартты талаптар мен мiндеттемелер көрсетiледi.
      3. "Позиция" бағандары бойынша "Талаптар жиынтығы" және "Мiндеттемелер жиынтығы" деген ұяшықтарда есептi кезеңдегi аптаның әрбiр жұмыс күнiндегi барлық шетел валютасы бойынша нетто-позиция көрсетiледi.
      4. Жекелеген шет мемлекеттердiң (шетелдiк мемлекеттер топтарының) валюталары немесе валюталық нетто-позиция бойынша белгiленген барынша жоғары мөлшерден асатын ашық позициялардың мөлшерлерi туралы деректер қызыл түспен берiлуi тиiс.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 8-қосымшасы     

200__жылғы "__" _________ шетел валютасындағы активтер мен міндеттемелер мерзімін салыстыру кестесі
_________________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

      Басшы:         __________________________ ______________
                         (тегі және аты)            (қолы)
      Бас бухгалтер: __________________________ ______________
                         (тегі және аты)            (қолы)
      Орындаушы: _________________________ ________ ______________
                 (лауазымы, тегі және аты)  (қолы) (телефон нөмірі)
      200__жылғы "__" ___________ есепке қол қою күні.

      Шетелдік валютадағы активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру бойынша түсіндірме
      Шетел валютасындағы активтер мен міндеттемелердің мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру кезінде шетел валютасындағы әрбір актив (міндеттемелер) үшін ең аз мерзім қарастырылады, ол мерзім аяқталғаннан кейін банк дебиторлар мен корреспонденттердің міндеттемелерін орындауын талап етуге құқылы (клиенттердің талаптарын орындайды). 1-жолға осы Нұсқаулыққа сәйкес жоғары тиімді активтер мен талап ету бойынша міндеттемелердің, оның ішінде есептеуді жүзеге асырудың мерзімі белгіленбеген міндеттемелердің мөлшерін есептеуге алынатын банктің шетел валютасындағы активтері мен міндеттемелері, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және бір түнге банктерден тартылған салымдар, кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап етудің шартсыз құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде банктердің мерзімді және шартты депозиттері жазылады. Активтер мен шартты міндеттемелер, шетел валютасында жіктелген активтер мен жіктелген шартты міндеттемелерге құрылған, қалыптасқан арнайы провизияларды шегеріп, алынады.
      1-7-жолдар толтырылады, оның ішінде жеке шет мемлекеттердің (шет мемлекеттер топтарының) мынадай валюталары бөлігінде:
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "А"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі бар елдердің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің осындай деңгейдегі рейтингі бар елдердің шетел валютасында, және "Еуро" валютасында;
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "В"-дан "А"-ға дейінгі тәуелсіз рейтингі бар елдердің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің осындай деңгейдегі рейтингі бар елдердің шетел валютасында;
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "В"-дан төмен тәуелсіз рейтингі бар елдердің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің осындай деңгейдегі рейтингі бар елдердің және сәйкес рейтингтік бағасы жоқ елдердің шетел валютасында.
      Активтер, міндеттемелер және шартты міндеттемелер бағандары бойынша 1-ден 5-жолға дейінгі деректер өсу жиынтығы бойынша толтырылады. 5 және 6-жолдардың сомасы 7-жолдағы "Жиынтыққа" жазылады. Баланс бойынша активтердің жиынтық жолымен "Шетел валютасындағы активтер" бағанындағы "Жиынтығы" жолы бойынша пайда болған алшақтық банктің ұлттық валютадағы активтері мен шетел валютасындағы қаржылық емес активтерінің сомасына сәйкес келеді. Баланс бойынша міндеттемелердің жиынтық жолымен "Шетел валютасындағы міндеттемелер" бағанындағы "Жиынтығы" жолы бойынша пайда болған алшақтық қалыптасқан арнайы провизиялардың, ұлттық валютадағы міндеттемелердің және шетел валютасындағы қаржылық емес міндеттемелердің сомасына сәйкес келеді.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 9-қосымшасы     

200__жылғы "__" _________ ұлттық валютадағы активтер мен міндетемелер мерзімдерін салыстыру кестесі
___________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

      Басшы:         _______________________________ ___________
                             (тегі және аты)            (қолы)
      Бас бухгалтер: _______________________________ ___________
                             (тегі және аты)            (қолы)
      Орындаушы: _________________________ ________ ______________
                 (лауазымы, тегі және аты)  (қолы) (телефон нөмірі)
      200__жылғы "__" ___________ есепке қол қою күні.

      Ұлттық валютадағы активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру жөніндегі түсіндірме:
      Ұлттық валютадағы активтер мен міндеттемелердің мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру кезінде ұлттық валютадағы әрбір актив (міндеттемелер) үшін ең аз мерзім қарастырылады, ол мерзім аяқталғаннан кейін банк дебиторлар мен корреспонденттердің міндеттемелерін орындауын талап етуге құқылы (клиенттердің талаптарын орындайды). 1-жолға осы Нұсқаулыққа сәйкес жоғары өтімді активтер мен талап ету бойынша міндеттемелердің, оның ішінде есептеуді жүзеге асырудың мерзімі белгіленбеген міндеттемелердің мөлшерін есептеуге алынатын банктің ұлттық валютадағы активтері мен міндеттемелері, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және бір түнге банктерден тартылған салымдар, кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап етудің шартсыз құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде банктердің мерзімді және шартты депозиттері жазылады. Активтер мен шартты міндеттемелер, ұлттық валютада жіктелген активтер мен жіктелген шартты міндеттемелерге құрылған, қалыптасқан арнайы провизияларды шегеріп, алынады.
      Активтер, міндеттемелер және ықтимал (шартты) міндеттемелер бағандары бойынша 1-ден 5-жолға дейінгі деректер өсу қорытындысы бойынша толтырылады, ол банк балансының деректерімен салыстырылады. 5 және 6-жолдардың сомасы 7-жолдағы "Қорытындыға" жазылады, ол банк балансының деректерімен салыстырылады. Баланс бойынша активтердің қорытынды жолымен "Ұлттық валютамен активтер" бағанындағы "Қорытынды" жолы бойынша пайда болған алшақтық банктің шетел валютасындағы активтері мен ұлттық валютадағы қаржылық емес активтерінің сомасына сәйкес келеді. Баланс бойынша міндеттемелердің жиынтық жолымен "Ұлттық валютамен міндеттемелер" бағанындағы "Қорытынды" жолы бойынша пайда болған алшақтық қалыптасқан арнайы провизиялардың, шетел валютасындағы міндеттемелердің және ұлттық валютадағы қаржылық емес міндеттемелердің сомасына сәйкес келеді.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 10-қосымшасы    

Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдандыру коэффициенттерінің кестесі (k8, k9)