Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулықты бекіту туралы

      "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 42-бабының 1-1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің (бұдан әрі - Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса берілген Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулық бекітілсін.
      2. Осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап, он төрт күнтізбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.
      3. Стратегия және талдау департаменті (Н.А. Әбдірахманов):
      1) Заң департаментімен (Н.В. Сәрсенова) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қолға алсын;
      2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап он күндік мерзімде оны Агенттіктің мүдделі бөлімшелеріне және "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігіне жіберсін.
      4. Агенттіктің Төрайым қызметі (А.Ә. Кенже) осы қаулыны Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау шараларын қолға алсын.
      5. Осы қаулының орындалуын бақылау Агенттік Төрайымының орынбасары Қ.Б. Қожахметовке жүктелсін.

      Төрайым                                         Е. Бахмутова

Қазақстан Республикасы Қаржы  
нарығын және қаржы ұйымдарын  
реттеу мен қадағалау агенттігі
Басқармасының 2009 жылғы      
27 наурыздағы N 66 қаулысымен 
бекітілді           

Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулық

      Осы Ислам банктеріне арналған пруденциалдық нормативтер, олардың нормативтік мәндері және есептеу әдістемесі туралы нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) ислам банктері (бұдан әрі – банктер) үшін пруденциалдық нормативтерді, олардың нормативтік мәндерін және есептеу әдістемесін белгілейді.
      Пруденциалдық нормативтердің құрамына мыналар кіреді:
      банктің жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері;
      меншікті капитал жеткіліктілігінің коэффициенті;
      бір қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғарғы мөлшері;
      өтімділік коэффициенті;
      ашық валюталық позиция лимиттері;
      банктің негізгі қаражатқа және басқа қаржылық емес активтерге инвестицияларының ең жоғарғы мөлшерінің коэффициенті;
      банктерді Қазақстан Республикасының резидент еместер алдындағы міндеттемелерге капиталдандыру;
      банк қаражатының бөліктерін ішкі активтерге орналастыру коэффициенті.
      Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

1. Банктің жарғылық капиталының ең төменгі мөлшері

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      1. Банктің жарғылық капиталының ең төменгі мөлшерi Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Екінші деңгейдегі банктердің жарғылық және меншікті капиталдарының ең аз мөлшерлері туралы» 2008 жылғы 2 қыркүйектегі № 140 қаулысында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5339 тіркелген) белгiленген.
      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
      2. Банк акционерлерден меншiктi акцияларды, сатып алудың қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген кез келген пруденциалдық нормативтер мен басқа да сақталуы мiндеттi нормалар мен лимиттердi бұзуына алып келмеуi шартымен сатып алады.
     Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

2. Меншікті капиталдың жеткіліктілік коэффициенті

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      3.  Меншiктi капитал бiрiншi деңгейдегi және екiншi деңгейдегi капитал сомасы (екiншi деңгейдегi капитал бiрiншi деңгейдегi капиталдан аспайтын мөлшермен енгiзiледi) сомасы ретiнде есептеледi.
      Банк инвестициясы банктiң заңды тұлғалардың акциясына (жарғылық капиталдағы қатысу үлесiне) салымын, банктiң заңды тұлғалардың жарғылық капиталына және (немесе) әрiптестiк талабымен қатысу арқылы өндiрiстiк және сауда қызметiн қаржыландыру арқылы банк сатып алған акцияларды немесе жарғылық капиталға қатысу үлесiн қоспағандағы, заңды тұлға акциясына салымын (жарғылық капиталдағы қатысу үлесiн) бiлдiредi.
      Нұсқаулықтың мақсаты үшiн «Standard & Poor's» агенттiгiнiң рейтингтiк бағасымен қатар қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi орган сондай-ақ Moody's Investors Service және Fitch агенттiктерiнiң (бұдан әрi – басқа рейтингтiк агенттiктер) рейтингілiк бағаларын таниды.
      Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
      4. Бірінші деңгейдегі капитал мынадай сома ретінде есептеледі:
      сатып алынған меншікті акцияларды шегергендегі төленген жарғы капиталы;
      қосымша капитал;
      өткен жылдардың бөлінбеген таза кірісі (оның ішінде өткен жылдардың таза кірісі есебінен қалыптасқан қорлар, резервтер);
      мыналарды алып тастағанда:
      1999 жылғы 1 шілдеден бастап немесе кейін басталатын кезеңдерді қамтитын қаржылық есеп беру үшін 1998 жылы шілдеде күшіне енген Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары комитетінің Басқармасы бекіткен 38 "Материалдық емес активтер" тиісті Халықаралық қаржылық есеп беру стандарттарына (бұдан әрі - 38 халықаралық қаржылық есеп беру стандарты) және банктің негізгі қызмет мақсаты үшін сатып алынған лицензиялық бағдарламалық қамтамасыз етуден басқа материалдық емес активтер;
      өткен жылдардың шығындары.
      5. Екінші деңгейдегі капитал мына жағдайда сома ретінде есептеледі:
      ағымдағы жыл кірістерінің мөлшері ағымдағы жыл шығыстары мөлшерінен асып кеткен жағдайда;
      ағымдағы жыл шығыстарының ағымдағы жыл кірістерінің мөлшерінен асып кеткен жағдайда;
      негізгі қаражат пен бағалы қағаздарды қайта бағалау мөлшері;
      кастодиан шартының талаптары негізінде қабылданған, инвестицияланбаған қаражат қалдықтарын шегергендегі тәуекелді ескеріп, мөлшерленген активтер сомасының 1,25 пайызынан аспайтын сомадағы жалпы банктік тәуекелдерге резервтер (провизиялар) мөлшері.
      6. Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі мынадай үш коэффициентпен сипатталады:
      1) бірінші деңгейдегі капиталдың жалпы сомасының бірінші деңгейдегі капиталдың үлесі шегінде алынған банк инвестициясын шегергендегі және екінші деңгейдегі капиталдың меншікті капитал бөлігіндегі есебіне енгізілген, бірінші деңгейдегі капиталдың жалпы сомасының бірінші деңгейдегі капитал үлесі шегінде алынған банк инвестициясының сомасына кемітілген банк активтерінің мөлшеріне және екінші деңгейдегі капиталдың меншікті капитал бөлігіндегі есебіне (k1-1) енгізілген бірінші деңгейдегі капиталдың қатынасымен;
      2) бірінші деңгейдегі капиталдың жалпы сомасына бірінші деңгейдегі капиталдың үлесі шегінде алынған және меншікті капиталдың есебіне екінші деңгейдегі капитал бөлігіне мына сомада енгізілетін банк инвестицияларын шегергендегі бірінші деңгейдегі капиталдың қатынасымен:
      екінші деңгейдегі капиталдың есебіне енгізілмеген жалпы резервтердің (провизиялардың) сомасына кемітілген кредиттік тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелермен;
      нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелермен;
      операциялық тәуекелмен;
      мыналарды шегергендегі:
      инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер (k1-2);
      3) меншікті капиталдың мына сомаға қатынасы:
      екінші деңгейдегі капиталдың есебіне енгізілмеген жалпы резервтердің (провизиялардың) сомасына кемітілген кредиттік тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;
      нарықтық тәуекелді ескере отырып, есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;
      операциялық тәуекел;
      мыналарды шегергенде:
      инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер (k2);
      7. Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициентінің мәні:
      k 1-1 0,06-дан кем еместі құрайды;
      k 1-2 0,06-дан кем еместі құрайды;
      2011 жылғы 1 шілдеден бастап, банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициентінің мәні k 1-2 0,09-дан кем еместі құрайды.
      Қатысушысы банк холдингі не бас банк болып табылатын, рейтингтік агенттіктердің бірінің белгілі бір рейтингіне ие, тізбесі және барынша төмен талап етілетін рейтингі Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының "Болу қажеттілігі қаржы ұйымдарының қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес талап етілетін заңды тұлғалар үшін ең аз рейтингті, осы рейтингті беретін рейтинг агенттіктерінің тізбесін белгілеу, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2004 жылғы 25 қазандағы N 304 қаулысына өзгеріс енгізу туралы" 2006 жылғы 25 ақпандағы N 55 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4139 тіркелген) (бұдан әрі - N 55 қаулы) белгіленген банк үшін, Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы Заңының 17-2-бабымен белгіленген тәртіппен акциялары Қазақстан Республикасы Үкіметімен не ұлттық басқарушы холдингпен сатып алынатын банк үшін, сондай-ақ орналастырылған акцияларының елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі банк үшін банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициентінің мәні мынаны құрайды:
      k 1-1 0,05-дан кем еместі құрайды;
      k 1-2 0,05-дан кем еместі құрайды;
      2011 жылғы 1 шілдеден бастап, банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициентінің мәні k 1-2 0,08-ден кем еместі құрайды.
      Ескерту. 7-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.03.29 N 49 қаулысымен.
      8. Банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициентінің мәні k2 0,12-ден кем еместі құрайды.
      Қатысушысы банк холдингі не бас банк болып табылатын, рейтингтік агенттіктердің бірінің белгілі бір рейтингіне ие, тізбесі және барынша төмен талап етілетін рейтингі N 55 қаулымен белгіленген банк үшін, "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы Заңының 17-2-бабымен белгіленген тәртіппен акциялары Қазақстан Республикасы Үкіметімен не ұлттық басқарушы холдингпен сатып алынатын банк үшін, сондай-ақ орналастырылған акцияларының елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі банк үшін банктің меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициентінің мәні k2 0,10-нан кем еместі құрайды.
      Кредиттік тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленген активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебі осы Нұсқаулықтың 1 және 2-қосымшаларына сәйкес жүргізіледі.
      Тәуекел деңгейі бойынша активтерді, шартты және ықтимал міндеттемелерді мөлшерлеу мақсатында олар бойынша құрылған арнаулы резервтер (провизиялар) сомасына кемиді.
      Кредиттік тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелер осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасында көрсетілген қарсы агенттің тиісті санатына сәйкес келетін тәуекел дәрежесіне, осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сай есептелген шартты және ықтимал міндеттемелердің сомасын тудырушы ретінде анықталады.
      Нарықтық тәуекелді ескере отырып, активтерді, шартты және ықтимал талаптарды және міндеттемелерді есептеу осы Нұсқаулықтың 9-19-тармақтарына сәйкес жүргізіледі.
      Операциялық тәуекелді есептеу осы Нұсқаулықтың 26-тармағына сәйкес жүргізіледі.
      9. Нарықтық тәуекелді (валютаның айырбас бағамдарын және бағалы металлдардың бағамдарының өзгеруімен байланысты рыноктық тәуекелмен қаржы құралдары бойынша тәуекелді қоспағанда) ескергендегі активтердің, шарттың және ықтимал талап етулердің және міндеттемелердің есебіне банктердің нарықтық немесе әділ құн бойынша (бұдан әрі – нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары) ескерілген аталған кезеңдегі сатып алу құны мен сату құны арасындағы айырма бойынша кіріс алу үшін сатып алынған жылдан кейінгі 3 жыл ішінде сату мақсатында сатып алынған активтері, шартты және ықтимал талап етулері және міндеттемелері және мына талаптардың кез келгеніне сәйкес келген жағдайда енгізіледі.
      10. Нарықтық тәуекелді ескергендегі активтер, шартты және ықтимал талап етулер және міндеттемелер 8,3-ке тең көрсету коэффициентін (қатысушысы банктік холдинг болып табылатын банк үшін 10-ға тең коэффициент пайдаланылады) туындысы ретінде мына сомада есептейді:
      нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекелмен;
      валюталардың айырбас бағамдарының және қымбат металдардың бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралы бойынша тәуекелмен;
      нарықтық құнның өзгеруімен байланысты тауар-материалдық қорлар бойынша тәуекел.
      11. Сату мақсатында иеленген акциялардың, ислам бағалы қағаздарының нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекелмен есептесу акцияға айрықша тәуекел мен акцияға жалпы тәуекел сомасын білдіреді.
      Акцияға айрықша тәуекел мен акцияға жалпы тәуекел есебіне нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар мынадай қаржы құралдары енгізіледі:
      акциялар (артықшылық берілген акцияларды қоспағанда);
      ислам бағалы қағаздары;
      осы тармақтың үшінші және төртінші абзацтарында көрсетілген бағалы қағаздарға индекс.
      12. Айрықша тәуекел және жалпы тәуекел есебi Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушысының немесе халықаралық қор биржалары танып отырған сауда-саттықты ұйымдастырушының сауда жүйесiнде сатылатын акциялар индексiмен немесе акциялардың нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралының ашық (ұзын немесе қысқа) позициясымен есептесу кезiнде анықталады.
      Белгiлi акциялар немесе белгiлi акциялар индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралдары бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) позиция белгiлi акциялар немесе белгiлi акциялар индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралдары сомасының арасындағы айырманы, оның iшiнде белгiлi акцияларды сатуды немесе акциялардың белгiлi бiр индексi бойынша төлемдердi жүзеге асыруды талап етiп отырған және белгiлi бiр акцияларға немесе акциялардың белгiлi бiр индекстерiне нарықтық бағаның өзгеруiне байланысты қаржы құралдарының сомасын, оның iшiнде белгiлi бiр акцияларды сатуға немесе акциялардың белгiлi бiр индексi бойынша төлемдердi жүзеге асыру жөнiнде өзiне мiндеттеме алуды бiлдiредi.
      13. Акциялардың нарықтық құнының немесе акциялар индексiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар қаржы құралдары бойынша айрықша тәуекел 0,12-ге тең (банктiк холдинг қатысушысы болып табылатын банк үшiн 0,10 коэффициентi пайдаланылады) айрықша тәуекел коэффициентi бойынша сараланған аталған қаржы құралдары бойынша ашық (ұзын және қысқа) позициялар сомасын көрсетеді.
      14. Жалпы тәуекел белгiлi бiр акциялар немесе акциялардың белгiлi бiр индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар қаржы құралдары бойынша ұзын позициясы мен қысқа позициясы арасындағы айырмасы 0,12-ге тең (банктiк холдинг қатысушысы болып табылатын банк үшiн 0,10 коэффициентi пайдаланылады) жалпы тәуекел коэффициентiн жасайтынын бiлдiредi.
      15. Банктің сауда портфелінде ислам бағалы қағаздары бар болса, нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел есебі айрықша тәуекел және жалпы тәуекел сомасын білдіреді.
      16. Ислам бағалы қағаздары бойынша айрықша тәуекел осы Нұсқаулықтың 17-тармағына сәйкес айрықша тәуекел коэффициенттері бойынша мөлшерленген нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар ашық позициялар сомасын білдіреді.
      17. Нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар ислам бағалы қағаздары бойынша ашық позициялар айрықша тәуекелдің коэффициенттері бойынша мынадай тәртіппен сараланады:
      1) 0 пайыздық коэффициент бойынша – ұлттық холдинг, ұлттық басқарушы холдинг – оригинатормен құрылған ислам бағалы қағаздары түріндегі нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары, тәуелсіз рейтингі "Standard & Poor’s" агенттігінің "АА-" рейтингінен немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейінен төмен емес шет мемлекеттердің орталық банктері және орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар ислам бағалы қағаздары;
      2) 0,25 пайыздық коэффициент бойынша – заңды тұлға-оригинатор құрған, ислам арнайы қаржы компаниясымен 6 айдан кем емес нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары, тәуелсіз рейтингі "Standard & Poor’s" агенттігінің "А+"-дан "ВВВ-"-ке дейін рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейінен төмен емес рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері және орталық банктері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар ислам бағалы қағаздары, халықаралық қаржы ұйымдары шығарған ислам бағалы қағаздары, Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушыларының ресми тізіміне енгізілген және халықаралық қор биржалары таныған, осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасында көрсетілген сауда-саттықты ұйымдастырушыларының тізіміне енгізілген ислам бағалы қағаздар;
      3) 1 пайыздық коэффициент бойынша – осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, өтеу мерзімі 6 айдан 24 айға дейінгі қаржы құралдары;
      4) 1,6 пайыздық коэффициент бойынша – осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, өтеу мерзімі 24 айдан асатын қаржы құралдары;
      5) 8 пайыздық коэффициент бойынша – осы тармақтың 1)-4) тармақшаларында көрсетілгендерді қоспағандағы нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары.
      18. Ислам бағалы қағаздары бойынша жалпы нарықтық тәуекел мынадай соманы көрсетеді:
      әр уақыт интервалындағы сараланған жабық позиция сомасының 10 пайызы;
      1-аймақтың сараланған жабық позициясы мөлшерінің 40 пайызы;
      2-аймақтың сараланған жабық позициясы мөлшерінің 30 пайызы;
      3-аймақтың сараланған жабық позициясы мөлшерінің 30 пайызы;
      1 және 2-аймақтар аралығындағы сараланған жабық позициясы мөлшерінің 40 пайызы;
      2 және 3-аймақтар аралығындағы сараланған жабық позициясы мөлшерінің 40 пайызы;
      1 және 3-аймақтар аралығындағы сараланған жабық позициясы мөлшерінің 100 пайызы;
      қалған ашық сараланған позиция мөлшерінің 100 пайызы.
      19. Сараланған позициялар мынадай тәртіппен есептеледі:
      1) нарықтық бағаның өзгеруіне байланысты ислам бағалы қағаздары бойынша ашық позиция мөлшерін айқындау;
      2) уақыт интервалдары бойынша ашық позицияларды бөлу осы Нұсқаулықтың 4-қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады және:
      нарық құнының өзгеруіне байланысты ислам бағалы қағаздары кезекті төлем күніне дейін қалған мерзімге тәуелді уақыт интервалдары бойынша бөлінеді;
      нарық құнының өзгеруіне байланысты ислам бағалы қағаздары кірістілік ставкасын қайта қараған күнге дейін қалған мерзімге тәуелді уақыт интервалдары бойынша бөлінеді;
      орындалу мерзімі екі уақыт интервалдар шекарасында тұрған ислам бағалы қағаздары мейлінше ерте уақыт интервалына бөлінеді;
      3) әрбір уақыт интервалының ішінде барлық ұзын және қысқа ашық позициялар жинақталады;
      4) әрбір уақыт интервалы бойынша жиынтықты ұзын және жиынтықты қысқа позициялар уақыт интервалына сәйкес келетін коэффициент бойынша мөлшерленеді;
      5) ашық сараланған және жабық сараланған позициялар әрбір уақыт интервалы бойынша анықталады.
      Әрбір уақыт интервалының сараланған ұзын және қысқа позициялары өзара есептеуге алынады.
      Толық өзара есептесуге алынуы тиіс әрбір уақыт интервалының сараланған ұзын немесе қысқа позицияларының сомасы уақыт интервалының жабық сараланған позициясын білдіреді. Өзара есептесуге алынуы жатпайтын немесе өзара есептесуге алынбай қалған сараланған ұзын және қысқа позициялар бөлігі уақыт интервалының сараланған ұзын және қысқа позицияларын жасай отырып жиынтықталады.
      Уақыт интервалдары мына аймақтар бойынша топталады:
      1-аймақта бір жылдан кем төрт уақыт интервалы болады, оның ішінде 1 айдан кем емес, 1 айдан 3 айға дейін, 3 айдан 6 айға дейін, 6 айдан 12 айға дейін;
      2-аймақта бір жылдан 4 жылға дейін үш уақыт интервалы болады, оның ішінде 1 жылдан 2 жылға дейін, 2 жылдан 3 жылға дейін, 3 жылдан 4 жылға дейін;
      3-аймақта 4 жылдан асатын алты уақыт интервалы болады, оның ішінде 4 жылдан 5 жылға дейін, 5 жылдан 7 жылға дейін, 7 жылдан 10 жылға дейін, 10 жылдан 15 жылға дейін, 20 жылдан астам.
      Әрбір аймақтың уақыт интервалдары бойынша сараланған ұзын және қысқа позициялары өзара есептесуге жатқызылады. Толық өзара есептесуге жатқызылатын әрбір аймақтағы түрлі уақыт интервалдары бойынша ұзын және қысқа позициялардың бөлігінің сомасы аймақтың жабық сараланған позициясын білдіреді.
      Өзара есептесуге жатқызылмайтын немесе өзара есептелмей қалған әрбір аймақтағы әр түрлі уақыт интервалдарының сараланған ұзын және қысқа позицияларының бөлігі әрбір аймақтың сараланған ұзын және қысқа позициясын жасай отырып, жинақталады;
      6) аймақтар арасындағы сараланған ашық және жабық позициялар анықталады.
      1-аймақтың ашық ұзын (қысқа) сараланған позициясы 2-аймақтың сараланған ашық қысқа (ұзын) позициясымен есептелінеді.
      Толық өзара есептесуге жататын 1 және 2-аймақтардың сараланған ұзын және қысқа позициясы бөліктері мөлшерлерінің сомасы 1 және 2-аймақтардың арасындағы сараланған жабық позицияны білдіреді.
      2-аймақтың сараланған ашық ұзын (қысқа) позициясы 3-аймақтың сараланған ашық қысқа (ұзын) позициясымен өзара есептелінеді.
      Толық өзара есептесуге жататын 2 және 3-аймақтардың сараланған ұзын және қысқа позициясы бөліктері мөлшерлерінің сомасы 2 және 3-аймақтардың арасындағы сараланған жабық позицияны білдіреді.
      1-аймақтың сараланған ашық ұзын (қысқа) позициясы 3-аймақтың сараланған ашық қысқа (ұзын) позициясымен өзара есептелінеді.
      Толық өзара есептесуге жататын 1 және 3-аймақтардың сараланған ұзын немесе қысқа позициялар бөлігі мөлшерлерінің сомасы 1 және 3-аймақтардың арасындағы сараланған жабық позициясын білдіреді.
      Аймақтар арасындағы өзара есептесуден кейін қалған ашық сараланған позициялар қалған ашық сараланған позицияны жасай отырып, жиынтықталады.
      Исламдық бағалы қағаздар бойынша жалпы нарықтық тәуекел есебі осы Нұқсаулықтың 5-қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады.
      20. Шетелдік валюталардың айырбас бағамының (қымбат металдардың нарықтық құнының) өзгеруіне байланысты активтердің, шартты және ықтимал талап етулер бойынша тәуекел есебі мына сомалардың бірі мейлінше мәнді болатын 0,12-ге тең (банктік холдинг қатысушысы болып табылатын банк үшін 0,10 коэффициенті пайдаланылады) валюталық тәуекел коэффициентін жасайтынын білдіреді:
      әрбір шетелдік валюта (абсолюттік мәнде) бойынша ашық қысқа позициялар және қымбат металдар (абсолюттік мәнде) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) қысқа позициялар;
      әрбір шетелдік валюта (абсолюттік мәнде) бойынша ашық қысқа позициялар және қымбат металдар (абсолюттік мәнде) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) ұзақ позициялар.
      Әрбір шетелдік валюта бойынша ашық валюталық позиция осы Нұсқаулықтың 46-тармағына сәйкес есептеледі.
      21. Әрбір шетелдік валюта (қымбат метал) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) позиция есебіне активтердің, міндеттемелердің, шартты және ықтимал талап етулер мен шетел валютасы (қымбат метал) бойынша көрсетілген немесе белгіленген міндеттемелер енгізіледі, оның ішінде:
      шетел валютасымен (қымбат метал) көрсетілген (белгіленген) активтер мен міндеттемелердің нарықтық (әділ) құны арасындағы айырма;
      форвард немесе фьючерс және опцион операциялары бойынша алынатын және төленетін шетел валютасының (қымбат метал) мөлшерлері арасындағы айырма;
      шетел валютасымен көрсетіліп (белгіленіп) алынған және берілген кепілдіктер арасындағы айырма.
      Аталған айырмалардың оң мәндері шетел валютасы (қымбат метал) бойынша ашық ұзын позицияларды, ашық теріс мәндер - шетел валютасы (қымбат метал) бойынша қысқа позицияларды көрсетеді.
      22. Шетел валюталарының (бағалы металдардың нарықтық құны) айырбас бағамының өзгеруiне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар мен мiндеттемелер ашық валюталық позиция есебiне «Активтерді, шартты міндеттемелерді жіктеу және оларға қарсы провизиялар (резервтер) құру ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 296 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4580 тіркелген) (бұдан әрi – № 296 қаулысы) талаптарына сәйкес құрылған провизиялар шегеріле отырып енгiзiледi.
      Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
      23. Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық қорлар бойынша тәуекел банктің тауар-материалдық қорлардағы лизинг (жалға алу) шартымен инвестициялық қызметті жүзеге асыру мақсатында мүлік лизингі (жалдау) туралы шартты немесе коммерциялық кредитті ұсыну арқылы сауда делдалы есебінде сауда-саттық қызметін қаржыландыру мақсатында коммерциялық кредит туралы шартқа сәйкес қайта сатуға арналған бағалы металдарды (шетелдік валютаның айырбас бағамының өзгеруіне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар және міндеттемелер бойынша тәуекелдің есебіне енгізілетін алтын және күмісті алып тастағандағы) қоса алғандағы активтерді ұстау барысында туындайды.
      24. Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық тәуекелдің шамасы әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша былай есептеледі:
      1) әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша ұзын және қысқа позициялар болып барлық ұзақ және қысқа позицияларды жинақтау арқылы есептелінеді;
      2) әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша таза позиция тиісінше тауар (тауарлық топ) бойынша ұзын және қысқа позициялар арасындағы айырма ретінде есептеледі;
      3) әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша брутто-позиция тиісінше тауар (тауарлық топ) бойынша ұзын және қысқа позициялар сомасы ретінде позиция белгісін ескерместен есептеледі.
      Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық тәуекелдің шамасы әрбір тауар (тауарлық топ) бойынша тауар-материалдық тәуекелдің шамасының сомасына тең. Әрбір тауар бойынша тауар-материалдық тәуекелдің шамасы мынадай мәндер сомасына тең:
      әрбір тауар бойынша таза позиция шамасының 15 пайызынан;
      әрбір тауар бойынша брутто-позиция шамасының 3 пайызынан.
      25. Банк үшін валюталық тәуекел болатын тауар позициясын қаржыландыру, сондай-ақ капиталды есептеу пәні болып табылады және капиталға қойылатын талап валюталық тәуекелге сәйкес анықталады.
      26. Операциялық тәуекел соңғы өткен үш жыл ішіндегі жылдық жалпы кірістің орташа мөлшерін құрайтын 0,12-ге тең (банктік холдинг қатысушысы болып табылатын банк үшін 0,10 коэффициенті пайдаланылады) операциялық тәуекел коэффициентін 8,3-ке тең (банктік холдинг қатысушысы болып табылатын банк үшін 10 коэффициенті пайдаланылады) көрсету коэффициенті бойынша жасалатын болып есептеледі.
      Соңғы өткен үш жыл ішіндегі жылдық жалпы кірістің орташа шамасы жыл саны бойынша банктің таза кіріс алған жыл саны бойынша соңғы үш жылдағы жылдық жалпы кіріс сомасына қатынасы бойынша есептеледі.
      Жаңадан құрылған банктер үшін операциялық тәуекел қаржы жылының аяқталуы бойынша есептеледі және жылдық жалпы кірістің орташа шамасы өткен жылдардың санын негізге ала отырып есептеледі.
      Жылдық жалпы кіріс былайша анықталады:
      салық салынғанға дейінгі жылдық таза кіріс сомасы, провизияларды (резервтерді) қалыптастыруға арналған қаржыны бөлудің жылдық мөлшері және жұмсалған төтенше шығыстар мөлшері;
      банктің төтенше кірістерін алып тастау.
      27. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражатқа банк кепілдік бермейді және мұндай зияндар банктің кінәсі бойынша туындаған жағдайды қоспағанда, инвестициялардан шегілген кез келген зиянды инвестициялық депозиттерді ұстаушылар көтереді. Мұндай активтер бойынша коммерциялық тәуекел банк үшін нормативтік капиталды құруды талап етпейді. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленетін активтер есебінен алынып тасталады.

3. Бiр қарыз алушыға арналған ең жоғары тәуекел мөлшерi

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      28. "Бір заемшы" терминін осы Нұсқаулықтың 32-тармағында көрсетілген, банктің талап етуі бар немесе талаптары болуы мүмкін әрбір жеке және заңды тұлға деп түсіну керек.
      Екі немесе одан да көп заемшылардан тұратын топтың тәуекел мөлшері егер заемшылардың әрқайсысының тәуекел мөлшері банктің меншікті капиталының 0,05 пайызынан асатын болса, бір заемшы үшін жиынтықты түрде, сондай-ақ мынадай жағдайлардың бірі болған кезде есептеледі:
      1) заемшылардың бірі ірі қатысушы (акционерлік қоғамдағы, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктегі немесе қосымша жауапкершілікті серіктестіктегі ірі қатысушы; коммандиттік серіктестіктегі толық жолдас; толық серіктестікке қатысушы), аффилиирленген тұлға, жақын туыс (ата-анасы, баласы, асыраушысы, асырап алған баласы, туған және туысқан ағасы-інісі немесе апа-сіңлісі, атасы, әжесі, немересі), ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы, басқа заемшының бірінші басшысы, не басқа заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға;
       2) ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе заемшының бірінің бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға - ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе басқа заемшының бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға болып табылады;
      3) ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе заемшының бірінің бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға - ірі қатысушы, аффилиирленген тұлға, жақын туыс, ері/зайыбы, ері/зайыбының жақын туысы немесе басқа заемшының бірінші басшысы не бір заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлға болып табылады не ірі қатысушының, аффилиирленген тұлғаның, жақын туыстың, ері/зайыбының, ері/зайыбының жақын туысының немесе басқа заемшының бірінші басшысының не басқа заемшымен мәміле жасауға мүдделі тұлғаның мәміле жасауға мүдделі тұлғасы болып табылады;
      4) заемшылардың бірі банктен заемға алған ақшасын басқаға пайдалануға заемшының меншікті капиталынан асатын мөлшермен бергендігін растайтын жеткілікті негіздеме бар болса;
      5) заемшылар банктің заемшысы болып табылмайтын сол бір ғана үшінші тұлғаға пайдалануға осы заемшылардың жиынтықты меншікті капиталынан асатын мөлшердегі банктен алынған заемды бірлесіп немесе жекелей бергендігін растайтын жеткілікті негіздеме бар болса;
      6) заемшылар бір-бірімен мынадай байланыста, яғни заемшылардың бірінің (Қазақстан Республикасының банктерінен басқа) ортақ не басқа заемшының міндеттемелері бойынша оның активтерінің он пайызынан асатын сомада субсидиарлық жауапкершілігі бар болса;
      7) бір заемшының лауазымды тұлғасы банктің басқа заемшыларының қызметіне қаржылық жағынан мүдделі болса;
      8) заемшылар бір-бірімен өзара бірлескен қызмет туралы шарт не бірлескен қызмет туралы шарттың белгілері бар өзге құжат арқылы байланысса;
      9) заемшылар:
      мынадай мемлекеттердің аумағында: Андорра Князьдігінде, Лихтенштейн Князьдігінде, Либерия Республикасында, Монако Князьдігінде, Маршалл аралдарында (Маршалл аралдары Республикасында) тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылады;
      Экономикалық ынтымақтастық және даму жөніндегі ұйыммен ақпарат алмасу жөнінде міндеттеме қабылдамаған, оффшорлық аймақтардың тізбесіне енгізілген мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалары немесе олардың азаматтары болып табылады;
      осы тармақшаның екінші және үшінші абзацтарында көрсетілген мемлекеттердің азаматтары болып табылатын немесе тіркелген ірі қатысушылары, аффилиирленген тұлғалары, жақын туыстары, бірінші басшылары не осы заемшылармен мәміле жасауға мүдделі тұлғалары бар;
      10) заемшылар өзара бір-бірімен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген басқа негіздемелер бойынша байланысса;
      11) заемшылар салынып жатқан объект құрылысына қатысушылар үлесінің және қатысушылар үлесінің кепілдіктерін қосқандағы жылжымайтын мүлік құрылысы жөніндегі тапсырыс берушінің жобасының қатысушылары болып табылады. Осы тармақшада аты аталған заемшылар тобы құрған бір заемшының тәуекел мөлшері жеке тұлғалардың – қатысушылар үлесі кепілдіктерінің және/немесе салынып жатқан объектінің құрылысына қатысушылар үлесінің – жеке тұлғалардың қатысуымен жасалған топ үшін осы тармақтың 1)–10) тармақшаларына сәйкес бір заемшының тәуекел мөлшерінің жиынтық есебіне қабылданбауы тиіс.
      29. Егер мемлекет (уәкілетті орган атынан) екі немесе одан да көп заңды тұлғалардың ірі қатысушысы болып табылған жағдайда, осы топқа қатысты тәуекел мөлшері жиынтықты түрде алғанда егер басқа ірі қатысушылар болмаса, сондай-ақ бір заемшыға арналған тәуекел мөлшері ретінде есептелген жағдай бойынша осы Нұсқаулықтың 28-тармағында белгіленген өзге де жағдайлар кездеспеген жағдайда осы топқа арналған тәуекелдің мөлшері бір заемшыға арналған тәуекелдің жиынтығы ретінде есептелмейді.
      30. Заемшылар тобын тану бойынша осы Нұсқаулықтың 28-тармағының талаптары мемлекеттік акциялар пакеті (қатысу үлесі) "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының жарғылық капиталына төлем жасауға берілген заңды тұлғаларға таралмайды.
      "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы көрсетілген ұйымдардың дауыс беруші акцияларының жиырма бес және одан астам пайызын тура (банктер бойынша - жанама) иелену нәтижесінде аффилиирленген болып танылатын екі және одан астам ұйым (оның ішінде банктер), айрықша қатынастармен банкпен байланысты бір заемшы және (немесе) тұлға есебінде танылмайды.
      Көрсетілген ұйымдардың бірімен аффилиирленген немесе көрсетілген банктердің бірімен айрықша қатынастармен байланысты заңды және (немесе) жеке тұлғалар, сондай-ақ басқа ұйымның аффилиирленген тұлғалары немесе көрсетілген банктердің бірімен айрықша қатынастармен байланысты тұлғалары бір заемшы болып танылмайды.
      31. Банктің екі және одан көп еншілес ұйымдарынан тұратын тобы мынадай жағдайларда заемшылар тобы деп танылмайды, егер:
      олар банкта ірі қатысу арқылы банктің жарғылық капиталымен байланысты болса;
      банктің лауазымды тұлғалары осындай еншілес ұйымдардың лауазымды тұлғалары болып табылса.
      32. Бір заемшыға тәуекел мөлшері (Р) банктің барлық талаптарының сомасы ретінде есептеледі (осы Нұсқаулықтың 3-тармағында көрсетілген банк инвестицияларын қоспағандағы);
      инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер түріндегі заемшыға қойылатын талаптарды шегергендегі;
      заемшының міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету сомасын шегере отырып, мына түрдегі:
      осы міндеттеменің қамтамасыз етуі ретінде банк өкіміне ұсынылған салымдар;
      тазартылған қымбат металдар;
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепілдемелері;
      "Standard & Poor’s" агенттігінің "А"-дан төмен емес ұзақ мерзімді рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар басқа банктердің кепілдемелері.
      Бір заемшының тәуекелі есебіне мыналар енгізілмейді:
      Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына қойылатын талаптар және "Standard & Poor’s" агенттігінің "ВВВ"-ден төмен емес ұзақ мерзімді рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің ашық корреспонденттік шоттарына қойылатын талаптар.
      33. Банктің меншікті капиталының міндеттемелері бойынша бір заемшы үшін банк тәуекелінің мөлшеріне қатысы мынадан аспауы тиіс:
      банкпен айрықша қатынастармен (k3.1) байланысты тұлғалар болып табылатын заемшылар үшін - 0,10. Банкпен айрықша қатынастармен байланысты заемшылар үшін тәуекелдердің жиынтық сомасы банктің меншікті капиталының мөлшерінен аспауы тиіс;
      басқа заемшылар үшін (k3) - 0,25 (оның ішінде заемшы алдындағы қамтамасыз етілмеген шартты міндеттеменің бланктік заемдары бойынша 0,10-нан астам емес не заемшыға банктің ағымдағы және содан кейінгі екі ай ішінде талап етуі мүмкін үшінші тұлғаның пайдасына, сондай-ақ "Standard & Poor’s" агенттігінің немесе одан басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осы деңгейдегі рейтингінің Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингінің бір тармағынан төмен болмайтын және "Standard & Poor’s" агенттігінің "А" рейтингінен төмен емес немесе одан басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингінен төмен емес рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент еместерінің міндеттемелері бойынша).
      Бір заемшыға банк тәуекелдерінің жиынтық сомасы, олардың әрқайсысының мөлшері банктің меншікті капиталының 10 пайызынан асатын болған кезде, онда банктің меншікті капиталының мөлшерінен бес еседен астам болмауы тиіс.
      34. Банктiң қарыз алушыға қойылатын талаптардың жалпы көлемi олар пайда болған күнi Нұсқаулықта белгiленген шектеулер шегiнде болған, бiрақ салдарынан соңғы үш ай iшiнде банктiң меншiктi капиталының деңгейi бес пайыздан аспайтындай төмендеуiне байланысты аталған шектеулерден асып кеткен жағдайда не соңғы үш ай iшiнде қарыз алушыға қойылатын талаптар он пайыз деп көрсетiлген теңгенiң шетел валютасымен орташа алынған биржалық бағамының ұлғаюынан банктiң қарыз алушыға қоятын талаптарының өсуiне байланысты бiр қарыз алушыға арналған тәуекел нормативiнiң ең жоғары мөлшерi орындалды деп есептеледi.
      Көрсетілген жағдайларда банк Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын бақылау мен қадағалау комитетін (бұдан әрі – уәкiлеттi орган) дереу хабардар етедi және ағымдағы және одан кейiнгi айларда асып кетудi жою жөнiнде мiндеттемелер қабылдайды. Егер осы асып кету көрсетілген мерзiмде жойылмаса, бiр қарыз алушыға арналған ең жоғары тәуекел мөлшерi нормативiнiң асып кетуі аталған асып кету анықталған күннен бастап осы нормативтiң бұзылуы ретінде қарастырылады.
      Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
      35. Егер банктің қарыз алушысы банк алдындағы мiндеттемелер туындаған сәтте банкпен айрықша қатынасы бар тұлға болып табылмаса, бірақ салдарынан сондай тұлға болып табылса, онда осы қарыз алушыға арналған тәуекелдің Нұсқаулықтың 33-тармағының екiншi абзацында белгiленген мөлшері асып кеткен жағдайда көрсетілген асып кету мынадай талаптарға сәйкес келу шартымен:
      банк қарыз алушының қосымша қамтамасыз етудi ұсыну немесе банк талаптарының бір бөлігін норматив мөлшерiн сақтау үшiн қажеттi мөлшерге дейiн орындау мүмкіндігін растай және осы бұзушылықты қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi орган белгiлеген мерзімде жою жөнiнде мiндеттемелер қабылдай отырып, осы асып кету туралы уәкiлеттi органды дереу хабарландырған;
      № 296 қаулының талаптарына сәйкес қарыз алушының қаржылық жағдайы қанағаттанарлықтан төмен бағаланбаған жағдайда тәртiп бұзу ретiнде қарастырылмайды.
      Ескерту. 35-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
      36. Осы Нұсқаулықтың 35-тармағының шарттары сондай-ақ мына жағдайларда, егер заемшылар міндеттемелер пайда болған сәтте бір заемшы ретінде қаралмай, соңынан сондай болған жағдайларда қолданылады.

4. Өтімділік коэффициенттері

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      37. Өтімділік мынадай коэффициенттермен сипатталады:
      k 4 банктің ағымдағы өтімділік коэффициенті;
      k 4-1, k 4-2 және k 4-3 мерзімді өтімділік коэффициенттерімен;
      k 4-4, k 4-5 және k 4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттерімен.
      Ағымдағы өтімділік, мерзімді өтімділік және мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттерінің барынша төмен мәні мынадай мөлшерде белгіленеді:
      k 4 - 1;
       k 4-1 - 1;
       k 4-2 - 0,9;
       k 4-3 – 0,8;
      k 4-4 - 1;
       k 4-5 - 0,9;
       k 4-6 - 0,8.
      38. Банктің k 4 ағымдағы өтiмдiлiк коэффициентi талап етілгенге дейінгі міндеттемелердің орташа айлық мөлшеріне банктің орташа айлық жоғары өтімді активтерінің қатынасы ретінде есептеледi.
      k 4-1 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi жеті күнге дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердiң орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-2 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң, қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-3 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң, қатынасы ретiнде есептеледi.
      39. k 4-4 мерзімді валюталық өтімділік коэффициенті жеті күнге дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен осы шетел валютасындағы мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне шетел валютасындағы жоғары өтiмдi активтердiң орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-5 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентi бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен осы шетел валютасындағы мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, бір айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен шетел валютасындағы өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
       k 4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентi үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен осы шетел валютасындағы мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерiне жоғары өтiмдi активтердi қосып, үш айға дейін қоса алғанда өтелгенге дейінгі қалған мерзімімен шетел валютасындағы өтімді активтердің орташа айлық мөлшерiнiң қатынасы ретiнде есептеледi.
      40. Мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері "Standard & Рооr's" агенттігінің "А"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жиынтықта шетел валюталары және "Еуро" валютасы бойынша есептеледі, оларда алдыңғы есептік айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшері банктің алдыңғы есептік айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшерінің 1 пайызынан кем еместі құрайды.
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "А"-дан төмен тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейіндегі рейтингі бар немесе тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің шетел валюталары бойынша мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері әрбір шетел валютасы бойынша есептеледі, онда алдыңғы есептік айдағы міндеттемелердің орташа айлық мөлшері банктің алдыңғы есептік айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшерінің 1 пайызынан кем еместі құрайды.
      41. Жоғары өтiмдi активтер есебiне мыналар енгiзiледi:
      1) қолма-қол ақша;
      2) тазартылған қымбат металдар;
      3) ұлттық холдинг, ұлттық басқарушы холдинг, заңды тұлғалар - оригинатормен құрылған ислам арнайы қаржы компаниясымен шығарылған ислам бағалы қағаздары, оның дауыс беруші акцияларының жүз пайызы (қатысу үлесі) ұлттық басқарушы холдингке тиесілі;
      4) Қазақстан Республикасының банктерiндегi және "Standard & Poor's" агенттiгiнiң "ВВВ-"-тен төмен емес ұзақ мерзiмдi рейтингi бар немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар резидент емес банктердегi талап етілгенге дейінгі салымдар;
      5) Қазақстан Республикасының банктерінде және "Standard & Poor's" агенттiгiнiң "ВВВ-"-тен төмен емес ұзақ мерзiмдi рейтингi бар немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар резидент емес банктерде бір түнге орналастырылған салымдар;
      6) "Standard & Poor's" агенттiгiнiң "ВВВ-"-тен төмен емес шетел валютасында тәуелсіз ұзақ мерзiмдi рейтингi бар немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң ислам бағалы қағаздары;
      7) "Standard & Poor's" агенттiгiнiң "ВВВ-"-тен төмен емес рейтингi бар немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар шетел эмитенттерінің ислам бағалы қағаздары.
      Осы тармақта көрсетілген бағалы қағаздар, банк оларды кері сатып алу шарттарымен сатқан немесе кепiлге берген немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзгеше ауыртпалық түскен бағалы қағаздарды қоспағанда, жоғары өтімді активтердің есебіне қосылады.
      42. Өтiмдi активтер есебiне жоғары өтiмдi активтердi қоса алғанда, барлық қаржылық активтер № 296 қаулыға сәйкес арнайы қалыптасқан провизиялар, оффшорлық аймақтар аумағында тiркелген заңды тұлға немесе оның азаматтары не Экономикалық ынтымақтастық және даму жөнiндегi ұйым ақпарат алмасу жөнiнде мiндеттеме қабылдамаған оффшорлық аумақтар тiзбесiне енгiзген мемлекеттердiң аумағында тiркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының резидент еместерiне немесе аталған оффшорлық аумақтарда тiркелген заңды тұлғаларға қатысты еншiлес болып табылатын ұйымдарға қойылатын талаптар шегеріле отырып енгiзiледi. Қарыздар қарыз шартына сәйкес өтеу кестесi бойынша енгiзiледi.
      Нұсқаулықтың 41-тармағының 3), 6) және 7) тармақшаларында көрсетiлген, жоғары өтiмдi активтер есебiне енгiзiлмейтiн бағалы қағаздар осы бағалы қағаздардың мiндеттемелердiң мөлшерiн есептеуге енгiзiлетiн мiндеттемелердi қамтамасыз етуi болып табылуы шартымен өтiмдi активтер есебiне кiредi.
      Осы бағалы қағаздарды өтiмдi активтердiң есебiне енгiзгенде, өтегенге дейiнгi мерзiмде бағалы қағаздар бойынша қалған мерзiм ретiнде қамтамасыз етуi осы бағалы қағаздар болып табылатын мiндеттемелердi өтеуге дейiнгi мерзiм алынады.
      Ескерту. 42-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
      43. Мерзімді міндеттемелердің есебіне есепті жүзеге асырудың мерзімі белгіленген барлық міндеттемелер енгізіледі.
      Талап ету бойынша міндеттемелер, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және бір түнге банктерден тартылған салымдар мерзімді міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.
      44. Өтімділік коэффициенттерін есептегенде жоғары өтімді активтерді қоса, өтімді активтер мен мерзімді міндеттемелер мөлшеріне есептелген сыйақы, дисконттар, сыйлықтар, әділ құнды оң (теріс) түзетудің шоттары енгізіледі.
      45. Банкте есептi кезең iшiнде кредиторлар мен салымшылар алдында мерзiмi өткен мiндеттемелер болған не Қазақстан Республикасының төлем және ақшаны аударым жасау туралы заңнамасының нормаларын бұзу фактiлерi болған жағдайда, орташа айлық негiзде анықталатын өтiмдiлiк коэффициенттерiнiң есептiк мәндерiне қатыссыз өтiмдiлiк нормативтерi орындалмаған деп есептеледi.

5. Ашық валюталық позиция лимиттерi

      Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      46. Ашық валюталық позиция - жеке шет мемлекеттiң (шет мемлекеттер тобының) немесе тазартылған қымбат металдардағы валютасындағы банктiң талап етулерiнiң (мiндеттемелерiнiң) сол шетел валютасындағы немесе тазартылған қымбат металдардағы мiндеттемелерiнiң (талап етулерiнiң) шегiнен асып кетуi.
      Ұзын валюталық позиция - бұл талап етулер (активтер мен шартты талап етулердiң жиынтық сомасы) банктiң сол шетел валютасындағы немесе тазартылған қымбат металдардағы мiндеттемелерiнiң (мiндеттемелер мен шартты мiндеттемелердiң жиынтық сомасы) шегiнен асып кететiн жеке шет мемлекеттiң (шет мемлекеттер тобының) немесе тазартылған қымбат металдардағы валютасындағы ашық валюталық позиция.
      Қысқа валюталық позиция - бұл мiндеттемелер (мiндеттемелер мен шартты мiндеттемелердiң жиынтық сомасы) банктiң сол шетел валютасындағы немесе тазартылған қымбат металдардағы талап етулерi (активтер мен шартты талап етулердiң жиынтық сомасы) шегiнен асып кететiн жеке шет мемлекеттiң (шет мемлекеттер тобының) немесе тазартылған қымбат металдардағы валютасындағы ашық валюталық позиция.
      Валюталық позициялар есебiне мөлшерi валюталардың айырбас бағамының өзгеруiмен белгiленетiн, теңгемен көрсетiлген талап етулер (активтер мен шартты талап етулердiң жиынтық сомасы), мiндеттемелер (мiндеттемелер мен шартты мiндеттемелердiң жиынтық сомасы) (тазартылған қымбат металдардың құны) енгiзiледi.
      Мөлшерi бiр шетелдiк валютадан артық айырбас бағамының өзгеруiмен анықталатын, теңгемен көрсетiлген талап етулер (активтер мен шартты талап етулердің жиынтық сомасы), мiндеттемелер (мiндеттемелер, шартты және ықтимал шартты мiндеттемелердiң жиынтық сомасы) осы Нұсқаулықтың 47-тармағымен белгiленген ашық валюталық позицияның мейлiнше төмен лимитiн иеленетiн шетел валютасындағы валюталық позициялар есебiне енгiзiледi.
      Әрбiр шетелдiк валюта бойынша және әрбір тазартылған қымбат металл бойынша ашық валюталық позиция жеке есептеледi.
      Жеке шет мемлекеттердiң (шет мемлекеттер тобының) (тазартылған қымбат металдарға) валюталарының есебi кезiнде бiрiншi кезекте олар бойынша қалыптасқан арнайы провизияларды шегергендегi активтер шоттарындағы әрбiр шетелдiк валюта (тазартылған қымбат металл) бойынша ашылған шоттардың сальдосы және банктiк мiндеттемесi бойынша шоттары есептеледi. Соңынан ол бойынша қалыптасқан арнайы провизияларды шегере отырып, шартты талап етулер шоттарында және шартты мiндеттемелер шоттарында ашылған осы шетелдiк валюта (тазартылған қымбат металдар) бойынша шоттар сальдосы анықталады. Мiндеттемелерден (талап етулерден) шетел валютасындағы (тазартылған қымбат металдардағы) талап етулер (мiндеттемелер) шегi асып кеткендiгiн көрсеткен сальдо өзара жинақталады, ал алынған қорытынды банктiң шетел валютасындағы (тазартылған қымбат метал) ашық позициясының мөлшерiн және түрiн анықтайды.
      Банктiң валюталық нетто-позициясы банктiң барлық шетелдiк валюталары бойынша ұзын позициясының жиынтық сомасы мен барлық шетелдiк валюталары (тазартылған қымбат металдар) және барлық шетелдік валюталар бойынша қысқа позициясының жиынтық сомасы арасындағы айырма ретiнде есептеледi.
      Шетел валютасымен көрсетiлген талап етулер және мiндеттемелер осы талап етулер және мiндеттемелер көрсетiлген (белгiленген) шетел валюталары бөлiгiндегi валюта позициясы есебiне енгiзiледi.
      Мәмiленi жасаған күн болып табылмайтын, болашақ валюталау күнi бар валюталық операцияларды жүргiзу кезiнде осы сияқты валюталық операциялар осындай мәмiленi жасаған күннен бастап валюталық позиция есебiне енгiзiледi.
      Активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру осы Нұсқаулықтың 6-қосымшасына сәйкес жүргізіледі.
      Әрбір шетел валютасы және валюталық нетто-позиция жөніндегі валюталық позицияларды есептеу осы Нұсқаулықтың 7-қосымшасына сәйкес жүргізіледі.
      Шетел және ұлттық валютадағы активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру осы Нұсқаулықтың 8 және 9-қосымшасына сәйкес жүргізіледі.
      47. Осы Нұсқаулық ашық валюталық позицияның мынадай лимиттерiн белгiлейдi:
      1) "Standard & Poor's" агенттiгiнiң "А"-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi бар немесе одан басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингiнен төмен емес рейтингi бар елдердiң шетелдiк валютасы және "Eуpo" валютасы бойынша, сондай-ақ банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 12,5 пайызынан аспайтын мөлшердегi тазартылған қымбат метал бойынша ашық валюталық позиция (ұзын және қысқа) лимитi;
      2) "Standard & Poor's" агенттiгiнiң "А"-дан төмен тәуелсiз рейтингi бар немесе одан басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң шетелдiк валютасы бойынша және банктiң меншiктi капиталы шегiнiң 5 пайызынан аспайтын мөлшердегi ашық валюталық позиция (ұзын және қысқа) лимитi;
      3) банктiң меншiктi капиталы шамасының 25 пайызынан аспайтын мөлшердегi валюталық нетто-позиция лимитi.
      48. Ашық валюталық позицияның лимиттерi кез келген шетел валютасы (тазартылған қымбат металдар) бойынша шектен асып кеткен кезде, содан кейiнгi үш апта iшiнде тәртiп бұзған банктiң бұзылған валюталары (тазартылған қымбат металдар) бойынша ашық валюталық позиция лимиттерi осы Нұсқаулықтың 47-тармағында белгiленген ашық валюталық позиция лимиттерiнiң 5 пайыздық тармаққа кемуiмен айқындалады.
      Жеке алынған шетел валютасы (тазартылған қымбат металдар) бойынша банк белгiлеген лимиттердiң 0,09 пайыздық шектен асып кетуi ашық валюталық позицияның лимитiнiң бұзылуы болып есептелмейдi.

6. Банктiң негiзгi құрал-жабдықтарға және басқа қаржылық емес активтерге инвестицияларының ең жоғары мөлшерiнiң коэффициентi

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      49. Банктiң негiзгi қаражаттағы инвестициясының мөлшерiнiң және басқа қаржылық емес активтердiң меншiктi капиталға (k6) қатысы 0,5-дан аспауы тиiс.
      Негізгі қаражатқа және басқа қаржылық емес активтерге банк инвестициясының барынша жоғары мөлшері коэффициентiнің есебіне сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру аясында сатып алынған негізгі қаражатқа банк инвестициялары енгізілмейді.
      50. Негiзгi құрал-жабдықтар және басқа қаржылық емес активтерге мыналар жатады:
      1) жер, үй және ғимарат;
      2) салынып жатқан (орнатылып жатқан) негiзгi құрал-жабдықтар;
      3) банк жалға алған үйлер бойынша күрделi шығындар;
      4) компьютерлiк жабдықтар;
      5) көлiк құрал-жабдықтары;
      6) жалға беруге арналған негiзгi құрал-жабдықтар;
      7) қаржы лизингiне қабылданған негiзгi құрал-жабдықтар;
      8) басқа да негiзгi құрал-жабдықтар;
      9) банктiң негiзгi қызмет мақсаты үшiн және сатып алынған және 38 Халықаралық қаржылық есеп беру стандартына сәйкес келетiн лицензиялық бағдарламалық қамтамасыз ету;
      10) басқа да материалдық қорлар;
      11) күрделi салымдар бойынша дебиторлық берешек.

7. Банктердің Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелерге капиталдандыруы

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен. 

      51. Қазақстан Республикасы резидент еместері алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдандырылуы k7, k8 және k9 коэффициенттерімен сипатталады.
      k7 коэффициенті - Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелердің барынша жоғары лимиті 1 мөлшерінде белгіленеді және Қазақстан Республикасы резидент еместер алдындағы міндеттемелер сомасының банктің меншікті капиталына
қатынасы ретінде есептеледі.
      Осы коэффициентті есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелер сомасына мыналар енгізіледі:
      Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы талап етілгенге дейінгі міндеттемелер, оның ішінде есеп айырысуды жүзеге асыру мерзімі белгіленбеген міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы мерзімдік міндеттемелер, бастапқы өтеу мерзімі бір жылға дейін қоса алғанда;
      Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы мерзімдік міндеттемелер, кредитордың міндеттемелерді мерзімнен бұрын өтеуді талап ету сөзсіз құқығымен, оның ішінде жеке және заңды тұлғалардың мерзімдік және шартты депозиттерін қоспағандағы банктердің мерзімдік және шартты депозиттері.
      Осы коэффициентті есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелер сомасынан мыналар алынып тасталады:
      Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеушісін – төлем белгілеудің бірыңғай жіктеушісін қолдану ережесін бекіту туралы" 1999 жылғы 15 қарашадағы N 388 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 1011 тіркелген) (бұдан әрі - N 388 қаулы) сәйкес экономиканың "басқа қаржы ұйымдары – коды 5", "мемлекеттік қаржылық емес ұйымдар – коды 6", "мемлекеттік емес қаржылық емес ұйымдар – коды 7" және "үй шаруашылықтарына қызмет көрсететін коммерциялық емес ұйымдар – коды 8" секторларына кіретін шетел компанияларының филиалдары мен өкілдіктері алдындағы қысқа мерзімдік міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасының
Халықаралық Валюта Қорына, Халықаралық Қайта Құру және Даму Банкiне, Халықаралық Қаржы Корпорациясына, Халықаралық Даму Қауымдастығына, Инвестициялар Кепiлдiгiнiң Көпжақты Агенттiгiне, Инвестициялық Дауларды Реттеу жөнiндегi Халықаралық Орталыққа, Еуропа Қайта Құру
және Даму Банкiне, Азия Даму Банкiне, Ислам Даму Банкiне мүшелiгi туралы" 2001 жылғы 6 желтоқсандағы Заңына (бұдан әрі – 2001 жылғы 6 желтоқсандағы Заң) сәйкес Қазақстан Республикасы мүшесі болып табылатын, халықаралық ұйымдары болып табылатын Қазақстан Республикасының резидент еместері, сондай-ақ Еуразиялық даму банкін құру туралы 2006 жылғы 12 қаңтардағы Келісімге сәйкес құрылған Еуразиялық даму банкі (бұдан әрі - Еуразиялық даму банкі) алдындағы қысқа мерзімдік міндеттемелер.
       52. k8 коэффициенті банктің Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы жиынтық міндеттемелерінің банктің меншікті капиталға қатынасы ретінде есептеледі және осы Нұсқаулықтың 10-қосымшасында көрсетілген барынша жоғары нормативтік мәннен аспауы тиіс.
      k8 коэффициентін есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы банктің жиынтық міндеттемелерінен мыналар алынып тасталады:
      банк айналымға шығарған Қазақстан Республикасының резидент еместеріндегі бағалы қағаздар (акцияларды қоспағандағы);
       N 388 қаулыға сәйкес "5 код - басқа қаржылық ұйымдар", "6 код - мемлекеттiк қаржылық емес ұйымдар", "7 код - мемлекеттiк емес қаржылық емес ұйымдар" және "8 код - үй шаруашылығына қызмет ететiн коммерциялық емес ұйымдар" экономика секторларына кіретін, Қазақстан Республикасының аумағында өзінің қызметін жүзеге асыратын шетел компанияларының өкілдіктері мен филиалдары алдындағы міндеттемелер;
      2001 жылғы 6 желтоқсандағы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасы мүшесі болып табылатын халықаралық ұйымдар ретінде танылған Қазақстан Республикасының резидент еместері, сондай-ақ Еуразиялық даму банкі алдындағы міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының резиденті - еншілес банктің Қазақстан Республикасының резиденті емес – бас банк алдындағы алынған заемдар бойынша міндеттемелері.
       53. k9 коэффициенті банктің Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы жиынтық міндеттемелерінің сомасына және олардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес теңгемен шығарылған бағалы қағаздарды, акцияларды қоспағанда, айналысқа шығарған бағалы қағаздарға қатынасы ретінде есептеледі және осы Нұсқаулықтың 10-қосымшасында көрсетілген барынша жоғары нормативтік мәннен аспауы тиіс.
      k9 коэффицентін есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы банктердің жиынтық міндеттемелерінен мыналар алынып тасталады:
      банк айналымға шығарған Қазақстан Республикасының резидент еместеріндегі бағалы қағаздар (акцияларды қоспағандағы);
       N 388 қаулыға сәйкес "5 код - басқа қаржылық ұйымдар", "6 код - мемлекеттiк қаржылық емес ұйымдар", "7 код - мемлекеттiк емес қаржылық емес ұйымдар" және "8 код - үй шаруашылығына қызмет ететiн коммерциялық емес ұйымдар" экономика секторларына кіретін, Қазақстан Республикасының аумағында өзінің қызметін жүзеге асыратын шетел компанияларының өкілдіктері мен филиалдары алдындағы міндеттемелер;
      2001 жылғы 6 желтоқсандағы Заңға сәйкес Қазақстан Республикасы мүшесі болып табылатын халықаралық ұйымдар ретінде танылған Қазақстан Республикасының резидент еместері, сондай-ақ Еуразиялық даму банкі алдындағы міндеттемелер;
      Қазақстан Республикасының резиденті - еншілес банктің Қазақстан Республикасының резиденті емес – бас банк алдындағы алынған заемдар бойынша міндеттемелері.
       54. k8 коэффицентінің барынша жоғары мәні 2-ден аспайды.
      k9 коэффицентінің барынша жоғары мәні 4-тен аспайды.

8. Банктер қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициент

      Ескерту. 8-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі, 2012.01.01 бастап туындаған қатынастарға қолданылады) Қаулысымен.

      55. Банктер меншікті және тартылған қаражатын ішкі активтерге есепті айдың ішінде ішкі активтердің орташа айлық шамасының реттелген борыштың орташа айлық шамасының, мерзімсіз қаржы құралдарының орташа айлық шамасының, банктің шетел валютасында шығарған борыштық бағалы қағаздарын қоспағанда, банк шығарған борыштық бағалы қағаздардың орташа айлық шамасының және ішкі міндеттемелердің орташа айлық шамасының сомасына қатынасы 1-ден кем болмайтындай етіп орналастырады. Коэффициент үтірден кейін үш таңбамен беріледі.
      56. Банктің ішкі активтері Қазақстан Республикасының резиденттерiне талаптарды (салымдарға орналастырылған ақша, берілген қарыздар, борыштық бағалы қағаздар, дебиторлық берешек), Қазақстан Республикасының резиденттерi заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуды, материалдық емес активтерді және тазартылған бағалы металдарды, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан (тұрған) жылжымалы және жылжымайтын мүлікті білдіреді.
      Банктің ішкі міндеттемелері Қазақстан Республикасының резиденттерi алдындағы реттелген борышты қоспағанда, Қазақстан Республикасының резиденттерi алдындағы міндеттемелерді, Қазақстан Республикасының резиденттерiндегі мерзімсіз қаржы құралдарын, банк шығарған, Қазақстан Республикасының резиденттерiндегі борыштық бағалы қағаздарды және кастодиандық шарт негізінде банк қабылдаған қаражаттың инвестицияланбаған қалдықтарын білдіреді.
      57. Банктің ішкі активтерінің, ішкі міндеттемелерінің, реттелген борышының, мерзімсіз қаржы құралдарының және банк шығарған борыштық бағалы қағаздардың орташа айлық шамалары, реттелген борышының, мерзімсіз қаржы құралдарының және банк шығарған борыштық бағалы қағаздардың жалпы сомасының, мерзімі өткен берешек, есептелген сыйақы, дисконттар, сыйақылар, оң (теріс) түзетулер ескеріле отырып, банктің ішкі активтерінің, ішкі міндеттемелерінің тиісті есепті айдың жұмыс күндерінің санына қатынасы ретінде есептеледі.
      Ішкі активтердің орташа айлық шамалары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап № 296 қаулыға сәйкес қалыптасқан провизиялар (резервтер) ескеріле отырып есептеледі.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 1-қосымшасы     

Кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген банк активтерiнiң кестесi

 
      Банктің салымдар тәуекелінің деңгейі бойынша мөлшерленген активтер есебіне түсіндірме:
      1. Салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған ислам бағалы қағаздары, банкте түзетілген құны аталған активтер аумағының 50 пайызынан кем емес қамтамасыз етуі бар (салымдық тәуекел дәрежесі бойынша сараланған Активтер мен міндеттемелер кестесінің 1-3, 10-12-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі), осы тармаққа сәйкес банкте түзетілген қамтамасыз ету құнын анықтауға мүмкіндік беретін осыған ұқсас есепке алу жүйесі болған жағдайда түзетілген қамтамасыз ету құнын шегергендегі тәуекел дәрежесімен сараланған активтер есебіне енгізілуі мүмкін заемдар.
      Түзетілген қамтамасыз ету құны (Салымдық тәуекел дәрежесі бойынша сараланған активтер мен міндеттемелер кестесінің 1-3, 10-12-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі) мыналарға тең болады:
      салымдардың 100 пайыздық сомасы, оның ішінде осы банктегі қамтамасыз ету ретінде ұсынылғандары;
      қамтамасыз етуге берілген бағалы қағаздардың рыноктық құнының 95 пайызы;
      қамтамасыз етуге берілген тазартылған қымбат металдардың рыноктық құнының 85 пайызы.
      Жоғарыда аталған салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың қамтамасыз етілмеген бөлігі салымдарға, дебиторлық берешекке, сатып алынған бағалы қағаздарға сәйкес тәуекел дәрежесі бойынша осы Кестеге сай сараланады.
      2. Қарсы агенттен төмен тәуекел дәрежесі бар ұйымдар кепілдік берген (сақтандырылған) банк инвестициясы есебіне енгізілмеген, салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған ислам бағалы қағаздары, сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру барысында коммерциялық кредиттің, инвестициялардың тәуекел дәрежесі бойынша (банк инвестициясы есебіне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған ислам бағалы қағаздарының кепілдік берген (сақтандырылған) сомасын шегергендегі) сараланған активтердің есебіне қарызгердің тәуекелі бойынша енгізілуі мүмкін.
      Банк инвестициясы есебіне енгізілмеген салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған ислам бағалы қағаздарының, сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру барысында коммерциялық кредиттің, инвестициялардың кепілдік берген (сақтандырылған) сомасы тиісті кепілдің (сақтандырылушының) дебиторлық берешегінің тәуекел дәрежесі бойынша сараланады.
      3. Осы Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған ислам бағалы қағаздары және сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру барысындағы коммерциялық кредиттер Қазақстан Республикасының мынадай резидент еместеріне ұсынылады:
      1) оффшорлық аймақ аумағында заңды тұлға ретінде тіркелгендерге;
      2) жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 пайыздан астамын иеленуші оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысты немесе оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатындарға;
      3) оффшорлық аймақ азаматтары болып табылатындарға, тәуекел деңгейі осы Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген қамтамасыз етудің барлығына қатыссыз, салымдардың тәуекел деңгейі бойынша Банк активтерінің кестесіне сәйкес сараланады.
      4. Осы Түсіндірменің 1-тармағында көрсетілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған ислам бағалы қағаздары және сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру барысындағы коммерциялық кредиттер Қазақстан Республикасының мынадай резидент еместеріне ұсынылады:
      1) Оффшорлық аймақ аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген, бірақ " Standard & Poor's" агенттігінің "АА-"-тан төмен емес рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуі ретіндегі, аталған деңгейден төмен емес рейтингі бар бас ұйымның тиісті кепілдігі барларына;
      2) жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 пайызынан астамын иеленуші, оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысты болып табылатын немесе оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатындарға, бірақ аталған деңгейден төмен емес борыштық рейтингі бар немесе міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуі ретіндегі борыштық рейтингі аталған деңгейден төммен емес бас ұйымның тиісті кепілдігі барларына, оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғалар болып табылатын Қазақстан Республикасының резидент еместеріне немесе уәкілетті орган белгілеген оффшорлық аймақ тізбесіне енгізілген мемлекеттер азаматтарына қойылатын талаптардан басқа не Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының ақпарат алмасу жөнінде міндеттеме қабылдамаған оффшорлық аймақтар тізбесіне енгізілген немесе жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 пайыздан астамын иеленуші, оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысты болып табылатын не аталған оффшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатындарға қойылатын талаптардан басқаларына тәуекел нөл дәрежесі бойынша сараланады.
      5. Салымдардың тәуекел деңгейі бойынша мөлшерленген банктің активтерді есептеу мақсатында:
      жеке тұлғаларға тұрғын үй құрылысы үшін не оны сатып алу және (немесе) жөндеу мақсатында берілетін ипотекалық тұрғын үй заемы мынадай талаптарға жауап беруі тиіс;
      тұтынушылық кредит деп жеке тұлғаларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және қызмет көрсетулерді сатып алуға ұсынылған, сауда делдалы есебінде сауда қызметін қаржыландыру барысындағы коммерциялық кредит түсініледі.
      6. Егер ислам бағалы қағаз шығарылымының арнайы шығарылым рейтингі болса, онда тәуекел дәрежесі бойынша банк активтерін саралау кезінде бағалы қағаз рейтингін ескеру қажет.
      7. Нұсқаулықтың 9-тармағына сәйкес нарықтық тәуекелді ескере отырып, активтердің, шартты және мүмкін талап етулер мен міндеттемелердің есебіне енгізілген активтер валюталардың айырбас бағамының және қымбат металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне енгізілген активтерден басқа кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша сараланатын активтердің, шартты және мүмкін міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.

Ислам банктеріне арналған 
пруденциалдық нормативтер,
олардың нормативтік мәндері
және есептеу әдістемесі  
туралы нұсқаулыққа 2-қосымша

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.04.28 № 172 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      Банктің кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген
шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесі

      Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша банктің шартты және ықтимал міндеттемелерін есебіне түсіндірме
      Нұсқаулықтың 9-тармағына сәйкес нарықтық тәуекелі ескерілген активтердің және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне қосылған шартты және ықтимал міндеттемелері валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдары бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне қосылған шартты және ықтимал міндеттемелерін қоспағанда, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне қосылмайды.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 3-қосымшасы     

Халықаралық қор биржалары болып танылған сауда-саттық ұйымдастырушыларының тізімі

      1. Чикаго тауар биржасы (Chicago Mercantile Exchange)
      2. Чикаго мерзімді тауар биржасы (The Chicago Board of Trade)
      3. Лондон халықаралық қаржылық фьючерстер биржасы (London International Financial Futures and Options Exchange)
      4. Француз халықаралық қаржылық фьючерстер биржасы (French International Financial Futures Exchange MATIF )
      5. Франкфурт қор биржасы (Frankfurt Stock Exchange)
      6. Стокгольм қор биржасы (Stockholm Exchange)
      7. Стамбул қор биржасы (Istanbul Stock Exchange)
      8. Шанхай қор биржасы (Shanghai Stock Exchange)
      9. Шэньчжень қор биржасы (Shenchzhen Stock Exchange)
      10. Америка қор биржасы (American Stock Exchange)
      11. Афина қор биржасы (Athens Exchange)
      12. Австралия қор биржасы (Australian Stock Exchange)
      13. Испания бірлескен қор биржасы (BME Spanish Exchanges)
      14. Италия қор биржасы (Borsa Italiana SPA)
      15. Люксембург қор биржасы (Bourse de Luxembourg)
      16. Монреал қор биржасы (Bourse de Montreal)
      17. Малазия қор биржасы (Bursa Malaysia)
      18. Чикаго опциондар биржасы (Chicago Board Options Exchange)
      19. Копенгаген қор биржасы (Copenhagen Stock Exchange)
      20. Неміс қор биржасы (Deutsche bourse AG)
      21. Амстердамдағы "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Amsterdam)
      22. Брюссельдегі "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Brussels)
      23. Лиссабондағы "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Lisbon)
      24. Париждегі "Еуронекст" Еуропа қор биржасы (Euronext Paris)
      25. Құрамына Стокгольм, Хельсинка, Таллин және Рига биржалары кіретін бірлескен қор биржасы (Hex Integrated Markets Ltd.)
      26. Гонконг қор биржасы (Hong Kong Exchanges and Clearing)
      27. Ирландия қор биржасы (Irish Stock Exchange)
      28. Джакарта қор биржасы (Jakarta Stock Exchange)
      29. Йоханнесбург қор биржасы (Оңтүстік Африка) (JSE Securities Exchange South Africa)
      30. Оңтүстік Корея қор биржасы (Korea Stock Exchange)
      31. Лондон қор биржасы (London Stock Exchange)
      32. Мальта қор биржасы (Malta Stock Exchange)
      33. Үндістан ұлттық қор биржасы (National Stock Exchange of India Limited)
      34. Нью-Йорк қор биржасы (New York Stock Exchange)
      35. Жаңа Зеландия қор биржасы (New Zealand Exchange)
      36. Осака қор биржасы (Osaka Securities Exchange)
      37. Осло қор биржасы (Oslo bourse)
      38. Филиппин қор биржасы (Philippine Stock Exchange)
      39. Сингапур қор биржасы (Singapore Exchange)
      40. Швейцария қор биржасы (SWX Swiss Exchange)
      41. Токио қор биржасы (Tokyo Stock Exchange)
      42. Австрия қор биржасы (Wiener bourse AG)

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 4-қосымшасы     

Уақыт интервалдар бойынша ашық позицияларды бөлу

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 5-қосымшасы     

Ислам бағалы қағаздарының жалпы нарықтық тәуекелінің есебі

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 6-қосымшасы     

200__жылғы "___"_______ активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесі
_________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

      Басшы:         ____________________________ ____________
                           (тегі және аты)           (қолы)
      Бас бухгалтер: ____________________________ ____________
                           (тегі және аты)           (қолы)
      Орындаушы: ________________________ ___________ _____________
                (лауазымы, тегі және аты)    (қолы)  (телефон нөмірі)
      200_ жылғы "____"___________ есепке қол қою күні.

      Активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру жөніндегі түсіндірме:
      Активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру кезінде әрбір актив (міндеттемелер) үшін ең аз мерзім қарастырылады, ол мерзім аяқталғаннан кейін банк дебиторлар мен корреспонденттердің міндеттемелерін орындауын талап етуге (клиенттердің талаптарын орындауға міндетті) құқылы. 1-жолға банктің осы Нұсқаулыққа сәйкес талап ету бойынша жоғарғы өтімді активтер мен міндеттемелердің шамасына есепке алынған банктің активтері мен міндеттемелері, сондай-ақ, есептеуді жүзеге асыру мерзімі белгіленбеген міндеттемелер, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және банктерден бір түнге тартылған салымдар, кредитордың міндеттемелерді мерзімінен өтеудің сөзсіз құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде банктердің мерзімді және шартты депозиттері енгізіледі. Активтер мен шартты міндеттемелер қалыптастырылған арнайы резервтерді шегеріп, енгізіледі. Активтер, міндеттемелер және шартты міндеттемелер бағандары бойынша 1-ден 5-жолға дейінгі деректер өсу қорытындысы бойынша толтырылады. 5 және 6-жолдардың сомасы "Жиынтығы" деген бағанда жазылып, банк балансының деректерімен салыстырылады. "Жиынтығы" бағаны мен баланстық актив бөлімінің қорытындысы арасындағы айырмашылық банк қалыптастырған резервтер (провизиялар) мен жіктелген активтердің (күмәнді бiрiншi және екiншi санатынан басқа) сомасына сәйкес келеді.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 7-қосымшасы     

200_ жылғы "__"_______ жағдай бойынша әрбір шетел валютасы және валюталық нетто-позиция жөніндегі валюталық позициялар туралы есеп
__________________________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

кестенің жалғасы

      Нормативтерді есептеудің соңғы есептік күніне банктің меншікті капиталының шамасы: ______________________________________________
      Жекелеген шет мемлекеттердің валюталары бойынша ашық валюталық позицияның белгіленген ең жоғарғы мөлшерін (шет мемлекеттердің топтары): ________________________________________________________
      Валюталық нетто-позицияның ең жоғарғы мөлшерін белгілеу: __________________________________________________________________
      Басшы:         _______________________________ _____________
                           (тегі және аты)              (қолы)
      Бас бухгалтер: _______________________________ _____________
                           (тегі және аты)              (қолы)
      Орындаушы: _________________________ ________ ______________
                 (лауазымы, тегі және аты)  (қолы) (телефон нөмірі)
      200__жылғы "__" ___________ есепке қол қою күні.

      Әрбiр шетел валютасы бойынша валюталық позиция мен валюталық нетто-позиция туралы есептi толтыру жөнiндегi түсiндiрме
      1. Тиiстi ұяшықтарда қалыптасқан арнайы провизияларды алып тастағандағы баланстық шоттарда ескерiлген шетел валютасындағы талаптар мен мiндеттемелер көрсетiледi.
      2. "Баланстан тыс шоттар бойынша талаптар жиынтығы" және "Баланстан тыс шоттар бойынша мiндеттемелер жиынтығы" деген ұяшықтарда қалыптасқан арнайы провизияларды алып тастағандағы шетел валютасындағы шартты талаптар мен мiндеттемелер көрсетiледi.
      3. "Позиция" бағандары бойынша "Талаптар жиынтығы" және "Мiндеттемелер жиынтығы" деген ұяшықтарда есептi кезеңдегi аптаның әрбiр жұмыс күнiндегi барлық шетел валютасы бойынша нетто-позиция көрсетiледi.
      4. Жекелеген шет мемлекеттердiң (шетелдiк мемлекеттер топтарының) валюталары немесе валюталық нетто-позиция бойынша белгiленген барынша жоғары мөлшерден асатын ашық позициялардың мөлшерлерi туралы деректер қызыл түспен берiлуi тиiс.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 8-қосымшасы     

200__жылғы "__" _________ шетел валютасындағы активтер мен міндеттемелер мерзімін салыстыру кестесі
_________________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

      Басшы:         __________________________ ______________
                         (тегі және аты)            (қолы)
      Бас бухгалтер: __________________________ ______________
                         (тегі және аты)            (қолы)
      Орындаушы: _________________________ ________ ______________
                 (лауазымы, тегі және аты)  (қолы) (телефон нөмірі)
      200__жылғы "__" ___________ есепке қол қою күні.

      Шетелдік валютадағы активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру бойынша түсіндірме
      Шетел валютасындағы активтер мен міндеттемелердің мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру кезінде шетел валютасындағы әрбір актив (міндеттемелер) үшін ең аз мерзім қарастырылады, ол мерзім аяқталғаннан кейін банк дебиторлар мен корреспонденттердің міндеттемелерін орындауын талап етуге құқылы (клиенттердің талаптарын орындайды). 1-жолға осы Нұсқаулыққа сәйкес жоғары тиімді активтер мен талап ету бойынша міндеттемелердің, оның ішінде есептеуді жүзеге асырудың мерзімі белгіленбеген міндеттемелердің мөлшерін есептеуге алынатын банктің шетел валютасындағы активтері мен міндеттемелері, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және бір түнге банктерден тартылған салымдар, кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап етудің шартсыз құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде банктердің мерзімді және шартты депозиттері жазылады. Активтер мен шартты міндеттемелер, шетел валютасында жіктелген активтер мен жіктелген шартты міндеттемелерге құрылған, қалыптасқан арнайы провизияларды шегеріп, алынады.
      1-7-жолдар толтырылады, оның ішінде жеке шет мемлекеттердің (шет мемлекеттер топтарының) мынадай валюталары бөлігінде:
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "А"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі бар елдердің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің осындай деңгейдегі рейтингі бар елдердің шетел валютасында, және "Еуро" валютасында;
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "В"-дан "А"-ға дейінгі тәуелсіз рейтингі бар елдердің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің осындай деңгейдегі рейтингі бар елдердің шетел валютасында;
      "Standard & Рооr's" агенттігінің "В"-дан төмен тәуелсіз рейтингі бар елдердің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің біреуінің осындай деңгейдегі рейтингі бар елдердің және сәйкес рейтингтік бағасы жоқ елдердің шетел валютасында.
      Активтер, міндеттемелер және шартты міндеттемелер бағандары бойынша 1-ден 5-жолға дейінгі деректер өсу жиынтығы бойынша толтырылады. 5 және 6-жолдардың сомасы 7-жолдағы "Жиынтыққа" жазылады. Баланс бойынша активтердің жиынтық жолымен "Шетел валютасындағы активтер" бағанындағы "Жиынтығы" жолы бойынша пайда болған алшақтық банктің ұлттық валютадағы активтері мен шетел валютасындағы қаржылық емес активтерінің сомасына сәйкес келеді. Баланс бойынша міндеттемелердің жиынтық жолымен "Шетел валютасындағы міндеттемелер" бағанындағы "Жиынтығы" жолы бойынша пайда болған алшақтық қалыптасқан арнайы провизиялардың, ұлттық валютадағы міндеттемелердің және шетел валютасындағы қаржылық емес міндеттемелердің сомасына сәйкес келеді.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 9-қосымшасы     

200__жылғы "__" _________ ұлттық валютадағы активтер мен міндетемелер мерзімдерін салыстыру кестесі
___________________________________________
(банктің қысқаша атауы)

      Басшы:         _______________________________ ___________
                             (тегі және аты)            (қолы)
      Бас бухгалтер: _______________________________ ___________
                             (тегі және аты)            (қолы)
      Орындаушы: _________________________ ________ ______________
                 (лауазымы, тегі және аты)  (қолы) (телефон нөмірі)
      200__жылғы "__" ___________ есепке қол қою күні.

      Ұлттық валютадағы активтер мен міндеттемелер мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру жөніндегі түсіндірме:
      Ұлттық валютадағы активтер мен міндеттемелердің мерзімдерін салыстыру кестесін толтыру кезінде ұлттық валютадағы әрбір актив (міндеттемелер) үшін ең аз мерзім қарастырылады, ол мерзім аяқталғаннан кейін банк дебиторлар мен корреспонденттердің міндеттемелерін орындауын талап етуге құқылы (клиенттердің талаптарын орындайды). 1-жолға осы Нұсқаулыққа сәйкес жоғары өтімді активтер мен талап ету бойынша міндеттемелердің, оның ішінде есептеуді жүзеге асырудың мерзімі белгіленбеген міндеттемелердің мөлшерін есептеуге алынатын банктің ұлттық валютадағы активтері мен міндеттемелері, сондай-ақ банктерден алынған "овернайт" заемдары және бір түнге банктерден тартылған салымдар, кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап етудің шартсыз құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде банктердің мерзімді және шартты депозиттері жазылады. Активтер мен шартты міндеттемелер, ұлттық валютада жіктелген активтер мен жіктелген шартты міндеттемелерге құрылған, қалыптасқан арнайы провизияларды шегеріп, алынады.
      Активтер, міндеттемелер және ықтимал (шартты) міндеттемелер бағандары бойынша 1-ден 5-жолға дейінгі деректер өсу қорытындысы бойынша толтырылады, ол банк балансының деректерімен салыстырылады. 5 және 6-жолдардың сомасы 7-жолдағы "Қорытындыға" жазылады, ол банк балансының деректерімен салыстырылады. Баланс бойынша активтердің қорытынды жолымен "Ұлттық валютамен активтер" бағанындағы "Қорытынды" жолы бойынша пайда болған алшақтық банктің шетел валютасындағы активтері мен ұлттық валютадағы қаржылық емес активтерінің сомасына сәйкес келеді. Баланс бойынша міндеттемелердің жиынтық жолымен "Ұлттық валютамен міндеттемелер" бағанындағы "Қорытынды" жолы бойынша пайда болған алшақтық қалыптасқан арнайы провизиялардың, шетел валютасындағы міндеттемелердің және ұлттық валютадағы қаржылық емес міндеттемелердің сомасына сәйкес келеді.

Ислам банктеріне арналған    
пруденциалдық нормативтер,   
олардың нормативтік мәндері  
және есептеу әдістемесі туралы
нұсқаулықтың 10-қосымшасы    

Қазақстан Республикасының резидент еместері алдындағы міндеттемелерге банктердің капиталдандыру коэффициенттерінің кестесі (k8, k9)