"Қазақстан Республикасының сот жүйесi мен судьяларының мәртебесi туралы" 2000 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңының 29-бабының 4-тармағына, 38 және 38-1-баптарына, 43-бабының 3-тармағына сәйкес қаулы етемін:
Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2011.04.01 N 1177 Жарлығымен.
1. Қоса берiлiп отырған:
1) Судьялыққа кандидаттың тағылымдамадан өтуi туралы ереже;
1-1) Сот жюриi туралы ереже;
2) алып тасталды - ҚР Президентінің 2012.05.18 N 329 Жарлығымен;
3) алып тасталды - ҚР Президентінің 2011.04.01 N 1177 Жарлығымен.
4) Қазақстан Республикасының судьяларына куәліктерді беру қағидалары.
Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 2007.02.27 N 292, 2011.04.01 N 1177, 2012.05.18 N 329 Жарлықтарымен.
2. Мыналардың:
1) "Қазақстан Республикасы соттарының судьяларын аттестациялау туралы ереженi бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінiң 1996 жылғы 24 мамырдағы N 3004 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1996 ж., N 22, 189-құжат);
2) "Қазақстан Республикасының соттары судьяларының бiлiктiлiк сыныптары туралы ереженi бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1997 жылғы 15 қазандағы N 3677 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПYАЖ-ы, 1997 ж., N 45, 412-құжат);
3) "Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының тәртіптік алқасы, облыстық және оларға теңестірілген тәртіптік алқалар туралы Ережені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы 12 қарашадағы N 3746 Жарлығының (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1997 ж., N 49, 453-құжат) күші жойылды деп танылсын.
3. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
2001 жылғы 26 маусымдағы
N 643 Жарлығымен
бекітілген
Судьялыққа кандидаттың тағылымдамадан өтуi туралы
ЕРЕЖЕ
Ескерту. Ереже жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 02.07.2013 № 595 Жарлығымен.
1. Жалпы ережелер
1. Осы Ереже «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» 2000 жылғы 25 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (бұдан әрі - Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы) сәйкес судьялыққа кандидаттың тағылымдамадан өту шарттары мен тәртібін айқындайды.
2. Судьялыққа кандидаттың (бұдан әрі - тағылымдамашы-кандидат) тағылымдамадан өтуінің негізгі міндеті аудандық және оған теңестірілген сотта (бұдан әрі - аудандық сот) жұмыстың ерекшелігін зерделеу, судья лауазымындағы жұмысы үшін қажетті практикалық және ұйымдастырушылық дағдыларды игеру болып табылады.
Тағылымдамадан өту тағылымдамашы-кандидаттың іскерлік, кәсіптік және моральдық қасиеттерін зерделеу және оның судья өкілеттіктерін жүзеге асыру перспективаларын айқындау мақсатында жүзеге асырылады.
3. Қазақстан Республикасының Конституциялық заңында көзделген теріс себептер бойынша судья лауазымынан босатылған адамдарды қоспағанда, бұрын кемінде үш жыл тұрақты судья болып жұмыс істеген және жұмыстан босатылған күннен бастап бес жылдың ішінде қайтадан судья лауазымына орналасуға ниет білдірген адамдардың тағылымдамадан өтуі талап етілмейді.
Мамандандырылған магистратурада оқуды аяқтаған адамдардың оқуды аяқтаған күннен бастап бес жыл ішінде тағылымдамадан өтуі талап етілмейді.
4. Осы тармақтың екінші және үшінші бөліктерінде көрсетілген жағдайларды қоспағанда, тағылымдамадан өту мерзімін облыстық соттың және оған теңестірілген соттың (бұдан әрі - облыстық сот) төрағасы тоғыз айдан бір жылға дейінгі шекте белгілейді.
Заңгерлік мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар, сондай-ақ құқықтың белгілі бір саласында ғылыми дәрежелері және атақтары бар адамдар үшін тағылымдама мерзімі алты ай болып белгіленеді.
Соттардың сот төрелігін жүзеге асыру жөніндегі қызметін қамтамасыз ететін мемлекеттік органдарда, құқық қорғау органдарында, адвокатурада заңгерлік мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс істеген адамдар үшін тағылымдама мерзімі үш ай болып белгіленеді.
Облыстық сотта тағылымдаманың материалдарын қарау уақыты тағылымдамадан өту мерзіміне қосылады.
Облыстық соттың төрағасы дәлелді себептер болған кезде (ауру, іссапар, оқу) тағылымдамашы-кандидаттың арызы бойынша тағылымдама белгіленген мерзімнің жартысынан аспайтын уақытқа бір рет тағылымдаманы тоқтата тұруы және оның тоқтатыла тұруына себеп болған мән-жайлар жойылғаннан кейін қайта жалғастыруы мүмкін.
Тағылымдамашы-кандидаттың арызы бойынша облыстық соттың төрағасы белгіленген мерзімі өткенге дейін тағылымдаманы тоқтатуы мүмкін. Кейіннен тағылымдамашы-кандидат тағылымдама тоқтатылған күннен бастап жалпы негіздерде тағылымдамадан өтуге бір жылдан ерте жіберілмеуі мүмкін.
Облыстық соттың жалпы отырысының тағылымдама нәтижесі туралы теріс қорытынды беруіне негіз болатын айқын мәліметтер болған кезде тағылымдама тоқтатылмайды.
2. Тағылымдамашы-кандидатқа қойылатын талаптар
5. Тағылымдамадан өтуге:
1) жиырма бес жасқа толған;
2) жоғары заң білімі бар, еңбек жолы мінсіз және заң мамандығы бойынша кемінде екі жыл жұмыс өтілі бар;
3) біліктілік емтиханын тапсырған, оның қолданылу мерзімі өтпеген;
4) дәрігерлік тексеруден өткен және судьяның кәсіби міндеттерін орындауына кедергі болатын аурулары жоқтығы расталған Қазақстан Республикасының азаматтары жіберіледі.
3. Тағылымдамадан өтудің шарттары мен тәртібі
6. Судья лауазымына орналасуға конкурсқа қатысу үшін тағылымдамадан өтуге тілек білдірген адам облыстық соттың төрағасына тағылымдамадан өтуге рұқсат беру туралы өтініш береді.
Тағылымдамадан өту судья лауазымына кандидат тұратын жері бойынша тіркелген облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың аудандық соттарында жүзеге асырылады.
7. Өтінішке мынадай құжаттар: кадр есебі жөніндегі жеке іс парағы, өмірбаян, диплом мен оның қосымшасының көшірмелері, біліктілік емтиханын тапсырғанын растайтын құжаттың көшірмесі, сондай-ақ соңғы жұмыс орнынан алынған қызметтік мінездеме және судьяның кәсіби міндеттерін орындауына кедергі болатын аурулардың жоқтығын растайтын медициналық куәландырудан өткені туралы құжат қоса тапсырылуға тиіс.
Өтінішке кәсіби білімінің деңгейін сипаттайтын құжаттар да (ғылыми дәрежелер мен атақтардың берілгені, арнаулы курстарды аяқтағаны туралы тиісті құжаттардың көшірмелері) қоса тіркелуі мүмкін.
8. Тағылымдамадан өтуге рұқсат беру туралы өтінішті қараудың нәтижелері бойынша облыстық соттың төрағасы:
1) мерзімін көрсете отырып, адамға тағылымдамадан өтуге рұқсат беру туралы;
2) тағылымдамадан өтуге рұқсат беруден бас тарту туралы шешімдердің бірін қабылдайды.
9. Облыстық соттың төрағасы қылмыстық, азаматтық және әкімшілік мамандану тағылымдамасынан міндетті түрде өтуді қамтамасыз ету үшін өкіммен аудандық сотты не мамандандыру бар болса - аудандық соттарды, сондай-ақ тағылымдаманың өтуін жалпы үйлестіру мен бақылау жүктелетін тағылымдама үйлестірушісі - облыстық соттың судьясын (бұдан әрі - тағылымдама үйлестірушісі) белгілейді.
Облыстық сот төрағасының өкімі Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының, облыстардағы, Астана және Алматы қалаларындағы жергілікті және басқа да соттардың қызметін ұйымдық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің (бұдан әрі - аумақтық бөлімше) басшысы мен тағылымдамашы-кандидаттың арасында тағылымдамадан өту туралы келісім жасау үшін негіз болып табылады.
Тағылымдамадан өту туралы келісімде:
1) тараптардың атауы;
2) тараптардың құқықтары мен міндеттері;
3) тағылымдамадан өту орны;
4) тағылымдамадан өту талаптары, тәртібі мен мерзімдері қамтылуға тиіс.
Тағылымдамадан өту туралы үлгі келісімді Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының, жергілікті және басқа да соттардың қызметін ұйымдық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті органы бекітеді.
Аумақтық бөлімше тағылымдамашы-кандидат туралы ақпаратты тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағында таратылатын мерзімді баспа басылымдарында жариялайды.
Тағылымдамашы-кандидат туралы мәліметтер келіп түскен кезде аумақтық бөлімше оларды тексереді, оның нәтижелері тағылымдама материалдарына тіркеледі және жалпы отырыс тағылымдама қорытындысын қараған кезде ескеріледі.
10. Адамға тағылымдамадан өтуге рұқсат беруден бас тарту дәлелді болуға тиіс.
Мынадай жағдайларда:
1) адам жиырма бес жасқа толмағанда;
2) заңгерлік жоғары білімі, мінсіз еңбек жолы, заң мамандығы бойынша кемінде екі жыл жұмыс өтілі болмағанда;
3) судья лауазымына біліктілік емтиханын тапсырғанын растайтын құжат болмағанда немесе құжатты қолдану мерзімі өтіп кеткенде, оның ішінде тағылымдаманың болжамды мерзімі аяқталғанға дейін;
4) адамның моральдық-этикалық бейнесін жағымсыз жағынан сипаттайтын дәйекті мәліметтер болғанда;
5) Қазақстан Республикасының Конституциялық заңында, «Құқық қорғау қызметі туралы» 2011 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңында, «Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары туралы» 2012 жылғы 13 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңында, «Мемлекеттік қызмет туралы» 1999 жылғы 23 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңында көзделген теріс себептер бойынша судья лауазымынан, құқық қорғау органдарынан, арнаулы мемлекеттік органдардан немесе өзге мемлекеттік қызметтен босатылғанда, сондай-ақ 2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабы 1-тармағының 7), 9)-12), 15), 18) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша жұмыстан босатылғанда;
6) медициналық куәландыру нәтижелері бойынша судьяның кәсіби міндеттерін орындауға кедергі болатын аурулары болғанда тағылымдамадан өтуге рұқсат беруден бас тартылады.
Іріктеу кезінде тағылымдамашы-кандидаттар санының көп болуына байланысты адамға тағылымдамадан өтуге рұқсат беруден бас тартуға болмайды.
11. Тағылымдамадан өту тағылымдамашы-кандидаттың Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы бекіткен судьялыққа кандидаттар
тағылымдамасының үлгі бағдарламаларына енгізілген іс-шараларды
орындауын қамтиды.
12. Тағылымдама аудандық соттың төрағасы тағылымдама үйлестірушісімен келісім бойынша бекіткен жеке жоспар бойынша ұйымдастырылады. Жоспарға кейіннен өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін, ол жөнінде тағылымдамашы-кандидатқа дереу хабар беріледі.
13. Тағылымдамашы-кандидат аудандық сотқа келгеннен кейін сот төрағасы аудандық сот судьяларының арасынан тағылымдама жетекшісі- аудандық соттың судьясын (бұдан әрі - тағылымдама жетекшісі) не осы соттың ішінде мамандандыру бар болған кезде - тағылымдама жетекшілерін тағайындайды. Кемінде бес жыл судьялық жұмыс өтілі бар судья тағылымдама жетекшісі бола алады. Аталған сотта көрсетілген талапқа сәйкес келетін судья болмаған жағдайда, судьялық жұмыс өтілі аз судья тағылымдама жетекшісі болып тағайындалуы мүмкін.
Тағылымдама жетекшісі:
1) қажетті жұмыс көлемін айқындайды;
2) тағылымдамашы-кандидатқа кәсіби білім деңгейін арттыруға және практикалық дағды алуға көмек көрсетеді;
3) тағылымдамадан өту жоспарының орындалуын қамтамасыз етеді.
14. Тағылымдамашы-кандидат сотта тағылымдамадан өткен кезде тағылымдама жетекшісінің қызметін қамтамасыз етуге бағытталған функцияларды орындайды, оның ішінде:
құқықтық ақпарат іздеуді, судьяның өкілеттігін орындауға қажетті нормативтік-құқықтық және құқықтық актілерді, сот практикасының материалдарын іріктеуді жүзеге асырады;
судьяның іс жүргізуінде тұрған істер туралы ақпарат дайындайды;
іс жүргізу құжаттарының жобаларын әзірлейді;
азаматтық сот ісін жүргізу шегінде судьяның қарауына түскен арыздарды (талап арыздарды) зерделеуге, қылмыстық іс жүргізу шегінде судьяның қарауына түскен істерді (материалдарды), шағымдарды, әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер мен шағымдарды зерделеуге қатысады;
іс жүргізу заңнамасында көзделген іс-әрекеттер жасау туралы судьяға ұсыныстар береді.
15. Тағылымдамадан өту кезеңінде тағылымдамашы-кандидат тағылымдамадан өту туралы келісімде белгіленген талаптарды сақтауға міндетті.
Аталған талап бұзылған жағдайда, сондай-ақ осы Ереженің 22-тармағының 1), 2), 4), 5) тармақшаларында көзделген жағдайларда, тағылымдаманың үйлестірушісі өз бетінше не тағылымдама жетекшісінің ұсынымы негізінде тағылымдаманың қорытындысы туралы теріс қорытынды беру туралы ұсынымды жалпы отырыстың қарауына мерзімінен бұрын енгізеді.
16. Тағылымдамадан өту қорытындылары бойынша тағылымдамашы-кандидат тағылымдамадан өтуі туралы жазбаша есеп жасайды, онда тағылымдамашының жеке жоспарды, сондай-ақ тағылымдама жетекшісі (жетекшілері) белгілеген тапсырмаларды орындағаны туралы мәліметтер көрсетілуге тиіс. Жазбаша есепке тағылымдамадан өту кезеңінде тағылымдамашы-кандидат жасаған іс жүргізу құжаттарының жобалары қоса тіркелуге тиіс.
Сонымен қатар тағылымдама жетекшісі (жетекшілері) тағылымдамашы-кандидатқа пікір жазады, оны аудандық соттың төрағасы бекітеді. Пікірде оның тағылымдама барысында алған практикалық дағдылары мен білімі, тағылымдамашы-кандидаттың дайындық дәрежесі, іскерлік және моральдық қасиеттері туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.
Тағылымдама жетекшісі (жетекшілері) тағылымдамашы-кандидатқа пікірді, тағылымдамадан өтудің жеке жоспарын, оның орындалғаны туралы белгілермен бірге және тағылымдамашының тағылымдамадан өту қорытындылары туралы жазбаша есебін тағылымдама үйлестірушісінің қарауына ұсынады. Тағылымдама үйлестірушісі оларды қарау нәтижелері бойынша облыстық соттың жалпы отырысының қарауына ұсыным мен тағылымдама материалдарын енгізеді.
4. Тағылымдамадан өту қорытындыларын қарау
17. Жалпы отырыс тағылымдама үйлестірушісі ұсыныс енгізгеннен кейін бір айдан кешіктірмей тағылымдамашы-кандидаттың есебін тыңдай отырып, тағылымдамашы-кандидаттың тағылымдамасының қорытындысын қарайды.
18. Тағылымдамашы-кандидаттың тағылымдамасының қорытындысын қарау нәтижелері бойынша жалпы отырыс оң немесе теріс қорытынды береді, ол көпшілік дауыспен қабылданады және төрағалық етуші оған қол қояды.
19. Тағылымдама нәтижелері туралы жалпы отырыстың қорытындысында мынандай мәліметтер көрсетілуге тиіс:
қорытынды берілген күні мен орны;
тағылымдамашы-кандидатқа қатысты ұсыным енгізген тағылымдама үйлестірушінің тегі, аты және әкесінің аты;
тағылымдамашы-кандидаттың тегі, аты және әкесінің аты, туған жылы, күні, айы, тұрғылықты жері, тағылымдамадан өту кезеңіндегі жұмыс орны;
тағылымдамадан өткен соттың атауы мен тағылымдама өту кезеңі;
тағылымдама жетекшісінің (жетекшілерінің) тегі, аты, және әкесінің аты;
тағылымдамадан өту кезінде орындалған жұмыс көлемінің қысқаша сипаттамасы;
тағылымдамашы-кандидаттың дайындық деңгейін, қабілетін көрсететін және оны сипаттайтын басқа да мәліметтер;
судья лауазымында жұмыс істеуге кәсіби, жеке-психологиялық және адамгершілік қасиеттері бойынша жарамдылығы туралы;
жалпы отырыстың дауыс беру қорытындылары;
облыстық сот төрағасының қолы.
20. Судья лауазымына кандидаттың тағылымдамасының нәтижелері туралы жалпы отырыстың қорытындысын облыстық сот Жоғары Сот Кеңесіне жібереді.
21. Тағылымдама нәтижелері туралы жалпы отырыстың оң қорытындысы бес жыл бойы жарамды болады.
22. Жалпы отырыс тағылымдама нәтижелері туралы теріс қорытындыны мынандай жағдайларда:
1) тағылымдамашы-кандидат теріс қылық жасағанда;
2) тағылымдамашы-кандидаттың моральдық-этикалық бейнесін теріс жағынан сипаттайтын мәліметтер болғанда;
3) тағылымдамадан өту туралы келісімде белгіленген талаптарды сақтау жөніндегі міндеттемелер орындалмағанда;
4) «Құқық қорғау қызметі туралы» 2011 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңында, «Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары туралы» 2012 жылғы 13 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңында, «Мемлекеттік қызмет туралы» 1999 жылғы 23 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңында көзделген теріс себептер бойынша құқық қорғау органдарынан, арнаулы мемлекеттік органдардан немесе өзге мемлекеттік қызметтен босатылғанда, сондай-ақ 2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 54-бабы 1-тармағының 7), 9)-12), 15), 18) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша жұмыстан босатылғанда;
5) медициналық куәландыру нәтижелері бойынша судьяның кәсіби міндеттерін орындауға кедергі болатын аурулары болғанда теріс қорытынды береді.
23. Тағылымдама нәтижелері туралы теріс қорытынды алған жағдайда тағылымдамашы-кандидат оны алған күннен бастап кемінде үш жыл өткеннен кейін ғана жалпы негіздер бойынша қайтадан тағылымдамадан өтуге жіберіледі
Тағылымдамашы-кандидат осы Ереженің 22-тармағының 4), 5) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша тағылымдама нәтижелері туралы теріс қорытынды алған жағдайда, заңды күшіне енген сот шешімі негізінде не медициналық куәландыру нәтижелері бойынша судьяның кәсіби міндеттерін орындауға кедергі болатын аурулары жоқтығы расталуы негізінде жұмысқа кейіннен орналасқан жағдайларды қоспағанда, қайтадан тағылымдамадан өтуге жіберілмейді.
24. Тағылымдамадан өту тағылымдамашы-кандидаттың негізгі жұмыс орнын қалдыруына әкеліп соқтырмайды.
Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
2001 жылғы 26 маусымдағы
N 643 Жарлығымен
БЕКIТIЛГЕН
Сот жюриi туралы
ЕРЕЖЕ
Ескерту. Жарлық ережемен толықтырылды - ҚР Президентінің 2007.02.27 N 292 Жарлығымен, жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 2012.05.18 N 329 Жарлығымен.
1. Жалпы ережелер
1. Сот жюриі туралы осы ереже (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының Конституциясына, «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (бұдан әрі - Қазақстан Республикасының Конституциялық заңы) сәйкес әзірленді және Сот жюриін қалыптастыру және оның жұмысын ұйымдастыру тәртібін, сондай-ақ материалдар мен тәртіптік істерді қарау тәртібін айқындайды.
2. Әркімнің сот арқылы қорғалуға конституциялық құқығын қамтамасыз ету мақсатында жұмыс істеп жүрген судьяның кәсіби жарамдылығын айқындау, судьяның орнынан түсу және орнынан түсуді тоқтату құқығын растау, сондай-ақ судьяларға қатысты тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы мәселесін қарау мен тәртіптік істерді қарау үшін Сот жюриі құрылады.
3. Сот жюриінің мүшелері өз қызметінде тәуелсіз және тек Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының Конституциялық заңын және осы Ережені басшылыққа алады.
4. Сот жюриінің қызметіне араласуға және оның мүшелеріне ықпал етуге жол берілмейді. Сот жюриінің мүшесі өзінің іс жүргізуіндегі материалдар, қабылданған шешімдер бойынша қандай да бір ақпарат беруге құқылы емес.
2. Сот жюриін қалыптастыру тәртібі
5. Сот жюриінің құрамын Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы жасырын дауыс беру арқылы балама негізде Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуымен жұмыс істеп жүрген судьялардың ішінен үш жыл мерзімге сайлайды.
Сот жюриі он бір мүшеден - аудандық және оған теңестірілген соттардың (бұдан әрі - аудандық соттар) үш судьясынан, облыстық және оған теңестірілген соттардың (бұдан әрі - облыстық соттар) үш судьясынан және Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының бес судьясынан тұрады.
6. Жасырын дауыс беруге арналған бюллетеньге барлық ұсынылған кандидатуралар енгізіледі. Басқа кандидаттарға қарағанда ең көп дауыс алған кандидат сайланды деп есептеледі.
7. Жиналған дауыстар саны бойынша сайланған адамнан кейін тұрған кандидат Сот жюриінің қосалқы мүшесі болып есептеледі және кворумның болмауына әкеп соғатын Сот жюриінің мүшелеріне қарсылық білдірілген немесе олар өздігінен бас тартқан жағдайда Сот жюриі мүшесінің міндетін атқарады.
Сот жюриі мүшелерінің бірі шығып қалған жағдайда осы Ережеде белгіленген тәртіппен қалған мерзімге қосымша сайлау өткізіледі.
8. Сот жюриінің құрамы өз мүшелерінің қатарынан көпшілік дауыспен Сот жюриінің төрағасын және хатшысын сайлайды.
9. Сот жюриінің төрағасы уақытша болмаған жағдайда оның тапсыруы бойынша төрағаның міндеттерін Сот жюриі мүшелерінің бірі атқарады.
10. Сот жюриінің құрамына ұсынылған судьялардың кәсіби деңгейі жоғары, жеке беделі мінсіз, қағидатшыл, судьялар қауымы арасында беделді және кемінде он жыл судьялық жұмыс өтілі болуға тиіс.
11. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы мен сот алқаларының төрағалары, облыстық соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағалары, Судья әдебі жөніндегі комиссияның судья-мүшелері, Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің судья-мүшелері Сот жюриінің құрамына сайлана алмайды.
12. Сот жюриінің отырыстары қажеттілігіне қарай өткізіледі және оның құрамының кемінде жеті мүшесі қатысқан жағдайда заңды болады.
Сот жюриі жұмыс істеген уақытта оның мүшелері қолданыстағы заңнамаға сәйкес, отырыс өткізілетін жерге іссапарға жіберіледі және басқа міндеттерді атқарудан босатылады.
13. Сот жюриі өзінің қызметі туралы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысына жыл сайын ақпарат беріп отырады.
14. Сот жюриінің мүшесі міндеттерін атқарудан босату үшін мыналар негіз болып табылады:
1) Сот жюриінің құрамына енетін судьяның қызметтен босатылуы, судьялық өкілеттіктерінің тоқтатылуы не тоқтатыла тұруы;
2) Сот жюриі мүшесінің судья әдебіне қайшы келетін теріс қылық жасауы;
3) Сот жюриінің мүшесі сайланған мерзімнің аяқталуы;
4) өз тілегі бойынша.
Сот жюриінің мүшесін босату Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысының шешімімен жүргізіледі.
3. Материалдарды қараудың негіздері, Сот жюриінің
отырыстарын өткізу және шешімін шығару тәртібі
15. Судьяға қатысты материалдарды Сот жюриінде қарау үшін облыстық соттың немесе Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысының шешімі немесе облыстық сот төрағасының немесе Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуы негіз болып табылады.
16. Нақты материалдар бойынша баяндамашыны және материалдарды қарау күшін Сот жюриінің төрағасы белгілейді.
17. Қосымша тексеру жүргізу қажет болған кезде Сот жюриі түскен материалдарды қарау басталғанға дейін Судья әдебі жөніндегі комиссиядан және соттардан құжаттар мен материалдарды, соның ішінде қарау кезінде заңның бұзылуына жол берілген сот істерін сұратып алуға құқылы.
18. Сот жюриінің жұмыс органы қажетті құжаттарды жинауды қамтамасыз етеді және Сот жюриі отырысының өткізілетін күні, уақыты және орны туралы Сот жюриінің мүшелерін хабардар етеді.
19. Сот жюриінің отырысы төрағалық етушінің жюри құрамын және отырысқа шақырылған адамдарды, сондай-ақ материалдарды қарауға негіз болған себептерді жария етуінен басталады.
20. Сот жюриі отырысында материалдарды қарау өзіне қатысты материалдар қаралатын судьяның міндетті түрде қатысуымен өткізіледі.
Өзіне қатысты материалдар қаралатын судья дәлелді себеппен келмеген жағдайда (науқастануы немесе Сот жюриінің отырысына қатысуына объективті кедергі келтірген өзге де мән-жайлар) Сот жюриінің отырысы кейінге қалдырылады. Судья Сот жюриінің отырысына дәлелсіз себептермен келмеген кезде материалдарды қарау оның қатысуынсыз өткізіледі.
21. Өзіне қатысты материалдар Сот жюрнінің қарауына берілген судья материалдарды қарау басталғанға дейін жюри мүшесіне (мүшелеріне) дәлелді қарсылық мәлімдеуге құқылы.
Егер Сот жюриінің мүшесі өзіне қатысты материалдар қаралған судьямен туыстық қатынаста болса не оның объективтігі мен турашылдығына күмән келтіретін өзге де мән-жайлар болса оның Сот жюриінің отырысына қатысуға құқығы жоқ.
Сот жюриінің кез келген мүшесі материалдарды қараудан дәлелді түрде өздігінен бас тартатындығы туралы мәлімдей алады.
22. Қарсылық білдіру немесе өздігінен бас тарту туралы мәселені Сот жюриінің мүшелері өзіне қатысты қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту) мәлімделген адамның қатысуынсыз көпшілік дауыспен шешеді.
Мәлімделген қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту) бойынша дауыс берудің нәтижелері отырыс хаттамасында көрсетіледі.
23. Кворумның болмауына әкеп соғатын қарсылық білдіру (өздігінен бас тарту) қанағаттандырылған жағдайда Сот жюриінің отырысы кейінге қалдырылады, бұл туралы өзіне қатысты материалдар қаралып жатқан судья хабардар етіледі.
Бұл жағдайда Сот жюриінің құрамы Сот жюриінің басқа немесе қосалқы мүшесімен алмастырылады.
24. Өзіне қатысты материалдар қаралып жатқан судьяның материалдарды зерттеуге қатысуға, мәнісі бойынша түсініктемелер беруге, қосымша материалдарды ұсынуға, өтініш мәлімдеуге құқығы бар.
25. Қажетті жағдайларда Сот жюриінің отырысына түсініктемелер беру үшін судья жұмыс істейтін соттың төрағасы не сот алқасының төрағасы, сондай-ақ басқа адамдар шақырылуы мүмкін.
26. Сот жюриінің шешімі кеңесу бөлмесінде, оған қандай да бір ықпал ету мүмкіндігі болмайтындай жағдайда көпшілік дауыспен қабылданады. Шешім қабылдау кезінде кеңесу бөлмесінде Сот жюриінің мүшелері ғана бола алады. Сот жюриі мүшесі дауыс беруден қалыс қалуға құқылы емес. Дауыстар тең түскен жағдайда өзіне қатысты материалдар қаралып отырған судьяның жағдайын жақсартатын шешім қабылданды деп есептеледі.
Кеңесу бөлмесінің құпиясы барлық жағдайларда қамтамасыз етілуге тиіс.
27. Шешім жазбаша нысанда әзірленеді және оған істі немесе материалдарды қарауға қатысқан Сот жюриі мүшелерінің барлығы қол қояды.
28. Сот жюриінің отырысында хаттама жүргізіледі. Хаттамаға отырысқа төрағалық етуші және Сот жюриінің хатшысы қол қояды.
29. Судьяның атқарып отырған қызметіне кәсіби жарамсыздығына байланысты сәйкес еместігі туралы, оны тәртіптік теріс қылық жасағаны немесе «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының 28-бабында көрсетілген талаптарды орындамағаны үшін судья қызметінен босатудың қажеттілігі туралы, судьяның орнынан түсу құқығын растау және орнынан түсуді тоқтату туралы Сот жюриінің шешімі кейін Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесіне ұсынуы үшін Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасына жіберіледі.
4. Судьяның кәсіби жарамдылығын айқындау туралы материалдарды
қарау негіздері мен тәртібі
30. Судьяның кәсіби жарамдылығын айқындау туралы материалдарды Сот жюриінде қарау үшін облыстық соттың немесе Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысының сот төрелігін жүзеге асыру сапасы төмен немесе сот істерін қарау кезінде заңдылықты ұдайы бұзуға жол берген судьяға қатысты материалдары негіз болып табылады.
31. Кәсіби біліктілігі күмән туғызатын судьяға қатысты материалдарды қараудың нәтижелері бойынша Сот жюриі мынадай шешімдердің бірін шығарады:
1) судьяның атқарып отырған қызметіне сәйкестігі туралы;
2) судьяның кәсіби біліктілігін арттыру жөнінде қажетті шаралар қабылдау туралы (судьяны оқуға жіберу, судьяға тәлімгерлік белгілеу, жоғары тұрған сотта тағылымдама ұйымдастыру және басқалар);
3) судьяның атқарып отырған қызметіне кәсіби жарамсыздығына байланысты сәйкес келмейтіндігі туралы.
32. Сот жюриінің шешімі:
1) Сот жюриінің құрамы;
2) материалдарды қарау орны және уақыты;
3) өзіне қатысты материалдар қаралған судья;
4) материалдарды Сот жюриіне жіберген сот;
5) материалдарды Сот жюриіне жіберуге негіз болған мән-жайлар;
6) өзіне қатысты материалдар қаралған судьяның түсініктемелері;
7) Сот жюриінің отырысына шақырылған басқа адамдардың түсініктемелері;
8) қабылданған шешімнің негіздемелері көрсетілген Сот жюриінің тұжырымдары туралы деректерді қамтуға тиіс.
33. Шешімнің көшірмесі шығарылған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде өзіне қатысты материалдар қаралған судьяға, сондай-ақ материалдарды берген сотқа жіберіледі.
34. Жұмыс істеп жүрген судьяның кәсіби жарамдылығын айқындау туралы материалдар олар Сот жюриіне түскен күннен бастап екі ай мерзімде қаралуға тиіс. Қажет болған жағдайда бұл мерзімді Сот жюриінің төрағасы ұзартуы мүмкін, бірақ бір айдан аспауы керек.
5. Тәртіптік іс жүргізуді қозғаудың және тәртіптік істі
қараудың негіздері және тәртібі
35. Судьялар Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының 39-бабында көзделген негіздер бойынша ғана тәртіптік жауапкершілікке тартылуы мүмкін.
36. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының сот алқаларының төрағаларына, судьяларына, облыстық соттардың төрағалары мен сот алқаларының төрағаларына қатысты тәртіптік іс жүргізу Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуы бойынша қозғалуы мүмкін.
Облыстық соттардың судьяларына, аудандық соттардың төрағалары мен судьяларына қатысты тәртіптік іс жүргізу облыстық соттың немесе Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының төрағасының ұсынуы бойынша қозғалуы мүмкін.
37. Судьяның тәртіптік теріс қылығын дәлелдеу бойынша міндет өтініш берген адамға жүктеледі. Бұл ретте судьяға қатысты тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы мәселені шешу, тәртіптік істі қарау кезінде оған осы адамның немесе оның өкілінің қатысуы жоққа шығарылмайды.
38. Судьяға қатысты тәртіптік іс жүргізу, қызметтік тексеру мен судьяның дәлелді себептермен жұмыста болмаған уақытын есепке алмағанда, теріс қылық анықталған күннен бастап үш айдан кешіктірілмей және теріс қылық жасалған күннен бастап бір жылдан кешіктірілмей қозғалуы мүмкін.
39. Тәртіптік іс жүргізуді қозғау туралы немесе тәртіптік іс жүргізуді қозғау үшін негіздердің жоқтығы туралы шешім қаулы нысанында жазылады, оған Сот жюриінің барлық мүшелері қол қояды.
40. Сот жюриі тәртіптік істі қараудың нәтижесінде мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:
1) Қазақстан Республикасы Конституциялық заңының 40-бабының 1-тармағында көзделген тәртіптік жазаны қолдану;
2) тәртіптік іс жүргізуді тоқтату туралы.
41. Тәртіптік іс:
1) тәртіптік жауапкершілікке тарту мерзімі өтіп кеткен;
2) тәртіптік іс негізсіз қозғалған;
3) судьяның әрекетінде тәртіптік теріс қылық болмаған;
4) тәртіптік істі қозғау үшін шығарылуы негіз болған сот актісінің күшін қадағалаушы инстанция жойған;
5) судьяның өкілеттігі Қазақстан Республикасы Конституциялық заңның 34-бабы 1-тармағының 4)-7) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша тоқтатылған жағдайларда тоқтатылады.
42. Тәртіптік іс ол қозғалған күннен бастап екі ай мерзім ішінде қаралуға тиіс.
6. Тәртіптік жазаның күшінде болу мерзімі және оны алудың
тәртібі
43. Тәртіптік жаза ол қолданылған күннен бастап бір жыл бойы күшінде болады. Егер жаза қолданылған күннен бастап бір жыл бойына судья жаңа тәртіптік жазаға ұшырамаса, онда ол тәртіптік жазаға ұшырамаған болып есептеледі.
Судьяға бірнеше жаза берілген жағдайда, ол уақыты бойынша соңғы жаза берілген күннен бастап бір жыл мерзім өткенге дейін жазаға тартылған болып есептеледі.
44. Тәртіптік жаза берілген күннен бастап алты ай өткеннен кейін Сот жюриі судьяның тәртібі мінсіз болып, өзінің қызметтік міндеттерін адал атқарған жағдайда судьяның қолдаухаты бойынша жазаны мерзімінен бұрын алуы мүмкін.
7. Сот жюриі шешімдерінің күшін жою және оларды қайта қарау
45. Сот жюриінің шешімі шағымдануға жатпайды.
46. Сот жюриінің шешімі Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің ұсынымы қабылдағанға дейін оны шығару кезінде белгілі болмаған жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта қаралуы мүмкін.
47. Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің төрағаны, сот алқасының төрағасын және судьяны қызметінен босатуға ұсыным беруден бас тартуы Сот жюриінің өз шешімінің күшін жоюына және оны қайта қарауына негіз болып табылады.
48. Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің төрағаны, сот алқасының төрағасын және судьяны қызметінен босатуға ұсыныс беруден бас тарту туралы хаттамалық шешімнің негізінде Сот жюриі осы Ережеде белгіленген тәртіп пен мерзімде материалдарды қайта қарауды тағайындай отырып, он жұмыс күні ішінде Сот жюриі шешімінің күшін жою туралы қаулы шығарады.
8. Судьяның орнынан түсу құқығын растау және орнынан түсуді
тоқтату туралы мәселені қараудың негіздері мен тәртібі
49. Судьяның орнынан түсу құқығын растау туралы мәселені қарауды Сот жюриі судьяның жазбаша арызының негізінде жүзеге асырады. Арызға судья беделінің мінсіз екенін растайтын құжаттар қоса тіркелуге тиіс.
50. Орнынан түсу құқығын растау туралы арыз материалдар қарауға түскен кезден бастап екі апталық мерзім ішінде қаралып, тиісті қорытынды шығарылуға тиіс.
51. Орнынан түсу құқығын іске асыру шарттарының жоқтығы туралы Сот жюриінің шешімі судьяны қызметінен орнынан түсу нысанында босатудан бас тартуға негіз болады.
52. Судьяның орнынан түсуі Қазақстан Республикасы Конституциялық заңның 35-бабының 3-тармағында көзделген негіздер бойынша тоқтатылады.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, облыстық соттардың төрағалары, сондай-ақ өз арызы бойынша судья Сот жюриіне орнынан түсуді тоқтату туралы ұсыныс жасай алады.
Сот жюриінің орнынан түсу құқығын іске асыру шарттарының жоқтығы туралы шешімі шағымдануға жатпайды.
9. Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің жанындағы
Біліктілік комиссиясына судьяларды жіберу тәртібі
53. Сот жюриі өз құрамынан үш судьяны алмастырушылық негізде екі жыл мерзімге Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің жанындағы Біліктілік комиссиясына жібереді.
Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің жанындағы Біліктілік комиссиясына жіберу үшін кандидаттарды Сот жюриінің төрағасы ұсынады.
54. Сот жюриінің жіберу туралы шешімі Сот жюриінің отырысында дауыс беру арқылы қабылданады және егер оған Сот жюриінің дауыс беруге қатысқан мүшелерінің көпшілігі дауыс берсе қабылданды деп есептеледі, сондай-ақ шешімге Сот жюриінің төрағасы қол қояды.
Шешімнің көшірмесі үш жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесіне жіберіледі.
55. Сот жюриінің шешімінде:
1) Қазақстан Республикасы Жоғары Сот Кеңесінің жанындағы Біліктілік комиссиясына судьяларды жіберу туралы мәселені қарау кезінде Сот жюриінің құрамы;
2) судьяларды жіберу туралы мәселенің қаралған орны мен уақыты;
3) жіберілетін судьялардың аты, әкесінің аты, тегі, лауазымдары туралы деректер қамтылуға тиіс.
10. Сот жюриінің жұмысын ұйымдастыру
56. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы Сот жюриінің қызметін ұйымдастырудың және оның отырыстарын өткізу шарттары мен тәртібінің, сондай-ақ оның мүшелерінің өкілеттіктерін жүзеге асыруының өзге де мәселелері бойынша Сот жюриінің регламентін бекітеді.
57. Сот жюриінің қызметін қамтамасыз етуді Сот жюриінің жұмыс органы болып табылатын Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының, жергілікті және басқа да соттардың қызметін ұйымдастыру және материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
2001 жылғы 26 маусымдағы
N 643 Жарлығымен
БЕКIТIЛГЕН
Судьялардың республикалық және облыстық
тәртiптiк-бiлiктiлiк алқалары туралы
ЕРЕЖЕ
Ескерту. Ереже алып тасталды - ҚР Президентінің 2012.05.18 N 329 Жарлығымен.
Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
2001 жылғы 26 маусымдағы
N 643 Жарлығымен
БЕКIТIЛГЕН
Қазақстан Республикасы судьяларының бiлiктiлiк
сыныптары туралы
ЕРЕЖЕ
Ескерту. Ереже алып тасталды - ҚР Президентінің 2011.04.01 N 1177 Жарлығымен.
Қазақстан Республикасы
Президентінің
2001 жылғы 26 маусымдағы
№ 643 Жарлығымен
БЕКІТІЛГЕН
Қазақстан Республикасының судьяларына куәліктерді беру
ҚАҒИДАЛАРЫ
Ескерту. Жарлық қағидалармен толықтырылды - ҚР Президентінің 2012.05.18 N 329 Жарлығымен.
1. Осы Қағидалар «Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сәйкес Қазақстан Республикасының судьяларына куәліктерді берудің шарттары мен тәртібін айқындайды.
2. Қазақстан Республикасы судьясының куәлігі (бұдан әрі - куәлік) оның атқаратын лауазымын растайтын ресми құжат болып табылады.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасына, сот алқаларының төрағаларына және судьяларына куәлік екі жыл мерзімге беріледі және мерзімі өткеннен кейін атқаратын лауазымы сақталған кезде ұзартылуға жатады.
Жергілікті және басқа да соттардың төрағаларына, сот алқаларының төрағаларына, судьяларына куәлік бес жыл мерзімге беріледі, оның мерзімі өткеннен кейін ауыстыруға жатады.
3. Куәліктер:
1) Қазақстан Республикасы Президентінің қолы қойылған Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасына, сот алқаларының төрағаларына және судьяларына;
2) Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының қолы қойылған - облыстық және оған теңестірілген соттар (бұдан әрі - облыстық соттар) төрағаларына, сот алқаларының төрағаларына және судьяларына, аудандық және оларға теңестірілген соттар (бұдан әрі - аудандық соттар) төрағаларына және судьяларына беріледі.
4. Куәлік қызметтік емес мақсаттарға қолданылмауға тиіс.
Судьялар куәліктің сақталуына дербес жауапты болады. Куәлікті өзге адамдарға беруге тыйым салынады.
5. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасына, сот алқаларының төрағаларына және судьяларына куәлікті Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі береді.
Облыстық соттардың төрағаларына куәлікті Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы не сот алқасының төрағасы тапсырады.
Облыстық соттардың сот алқаларының төрағаларына, аудандық соттардың төрағаларына және жергілікті және басқа соттардың судьяларына, лауазымына алғаш тағайындалған судьяларға куәлікті Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының атынан облыстық және оған теңестірілген соттардың төрағалары тапсырады.
6. Куәлікті:
1) Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, сот алқаларының төрағалары және судьялары жоғалтқан немесе бүлдірген жағдайда оның иесі болған жағдай туралы Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Басшысына дереу жазбаша нысанда баяндайды;
2) жергілікті және басқа да соттардың төрағалары, сот алқаларының төрағалары, судьялары жоғалтқан немесе бүлдірген жағдайда оның иесі Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының, жергілікті және басқа соттардың қызметін ұйымдастыру және материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөніндегі уәкілетті органға (бұдан әрі - уәкілетті орган) дереу жазбаша нысанда хабарланады.
Куәлікті жоғалтудың, бүлдірудің, басқа адамдарға берудің, оны қызметтік емес мақсатта қолданудың әрбір фактісі бойынша бір апта мерзімде қызметтік тексеріс жүргізіледі, оның нәтижесі бойынша кінәлілер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапкершілікке тартылады.
Жоғалған куәліктер жарамсыз деп жарияланады.
7. Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы, сот алқаларының төрағалары мен судьялары атқаратын қызметінен босатылған кезде өз куәлігін уәкілетті органға тапсырады, кейіннен ол Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігіне беріледі.
8. Жергілікті және басқа да соттардың төрағалары, сот алқаларының төрағалары, судьялары атқаратын қызметінен босатылған кезде өз куәліктерін облыстардағы, Астана және Алматы қалаларындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелеріне тапсырады, кейіннен ол уәкілетті органға беріледі.