Жолаушыларды, багажды, жүктерді, жүк-багажды және почта жөнелтілімдерін тасымалдау қағидаларын бекіту туралы

      "Теміржол көлігі туралы" 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 2-тармағының 34-15) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған:

      1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Жолаушыларды, багажды және жүк-багажды теміржол көлігімен тасымалдау қағидалары;

      2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қағидалары;

      3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес Теміржол көлігімен пошта жөнелтілімдерін тасымалдау қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Көлік комитеті (Ә.А. Асавбаев):

      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;

      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын;

      4) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      "КЕЛІСІЛДІ":

      Қазақстан Республикасының

      Денсаулық сақтау және

      әлеуметтік даму министрі

      _____________ Т. Дүйсенова

      2016 жылғы 10 ақпан

      Қазақстан Республикасының

      Ауыл шаруашылығы министрі

      _____________ А. Мамытбеков

      2016 жылғы 15 сәуір

      "КЕЛІСІЛДІ":

      Қазақстан Республикасының

      Ұлттық экономика министрі

      _____________ Е. Досаев

      2016 жылғы 24 ақпан

      Қазақстан Республикасының

      Қаржы министрі

      _____________ Б. Сұлтанов

      2016 жылғы 13 сәуір

      "КЕЛІСІЛДІ":

      Қазақстан Республикасының

      Ішкі істер министрі

      _____________ Қ. Қасымов

      2016 жылғы 25 ақпан

Теміржол көлігімен жолаушыларды, багажды және жүк багажды
тасымалдау қағидасы
1. Жалпы қағидалар

      1. Осы Теміржол көлігімен жолаушыларды, багажды және жүк багажды тасымалдау ережесі (бұдан әрі – Қағида) Қазақстан Республикасының "Теміржол көлігі туралы" Заңының 14-бабы 2-тармағының 34-15) тармақшасына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді, сондай-ақ ол теміржол көлігімен жолаушыларды, багажды және жүк багажды тасымалдау тәртібін айқындайды.

      2. Теміржол көлігімен жолаушыларды, багажды және жүк багажды Қазақстан Республикасы арқылы халықаралық және транзит қатынаста тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасымен ратификацияланған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Осы Қағидада мынадай ұғымдар мен терминдер қолданылады:

      1) арнайы поезд – рейске заңды немесе жеке тұлғалардың өтінімі бойынша поездардың қозғалыс кестесіндегі арнайы немесе бір жолғы кесте бойынша тағайындалатын поезд;

      2) арнайы вагон – рейске заңды немесе жеке тұлғалардың тапсырысы бойынша тұрақты қатынайтын поездың құрастыру схемасынан тыс немесе тұрақты қатынастағы вагон орнына тағайындалатын вагон;

      3) аялдама пункті –жолаушыларды тек отырғызып, түсіруге арналған, жолаушылар поезының аялдамасы жүзеге асырылатын пункт;

      4) бақылау-кассалық машина (бұдан әрі – БКМ) – фискалды модуль, фискалды жады блогы бар электронды құрылғы және (немесе) тауарларды сату және (немесе) қызметттерді көрсету кезінде жүзеге асырылатын ақшалай есеп айырысу туралы ақпараттың тіркелуін және көрсетілуін қамтамасыз ететін компьютерлік жүйе;

      5) билет құны – жолаушыларды жол жүру барысында барлық теміржол маршруттары бойынша тасымалдағаны үшін есептелетін төлем сомасы ретінде белгіленген жол жүру құнының бір бөлігі;

      6) диспетчер терминалы (бұдан әрі – ДТМ) "Экспресс" жүйесінің терминал жабдықтарымен жабдықталмаған, билет касса жұмыстарын автоматтандыру үшін тағайындалған терминал жабдығы;

      7) жайлылығы жоғары поезд - тұтыну сапасы жоғары қазіргі заман жолаушылар вагондарынан құрастырылған поезд құрамы;

      8) жол жүру құжаты (билет) – жолаушыны тасымалдау шартының жасалғанын куәландыратын және жолаушылар поезымен жол жүру құқығын беретін, қағаз түрінде немесе электронды-цифрлық нысанда ресімделген құжат (электронды жол жүру құжаты);

      9) жолаушылар поезы – жолаушыларды теміржол қатынасының барлық түрімен тасымалдауға арналған поезд;

      10) жолаушыларды теміржол көлігімен экспресс-тасымалдау – жолаушылардың жол жүру уақытын қысқарта отырып, ең аз аялдама жасайтын, жасалу құрылымы сағатына 200 км дейінгі жылдамдықпен жүретін вагондардан құрастырылған жүрдек жолаушылар поездарымен тасымалдау;

      11) жолаушылардың жол жүру құны – плацкарт және билет бөліктерінің жиынтығы;

      12) жолсеріктің мобильді терминалы (бұдан әрі – ЖМТ) – отырғызу талонын бере отырып, электронды жол жүру құжаттарының заңдылығын тексеретін және санайтын бағдарламалық-техникалық кешен;

      13) жүрдек поезд – жол жүру уақытын қысқарта отырып, ең аз аялдайтын жасалу құрылымы сағатына 200 км дейінгі жылдамдықпен жүретін вагондардан құрастырылған поезд құрамы;

      14) қала маңы поезы – облысаралық, ауданаралық (облысішілік, қалааралық) және қала маңы қатынасында жүретін, мотор-вагонды жылжымалы құрамнан (электр немесе дизель поездан) немесе отыратын орындары бар жолаушылар вагондарынан құрастырылған поезд;

      15) отырғызу талоны – жолаушының электронды жол жүру құжаты бойынша поезға отырғанын және жол жүргенін куәландыратын құжат;

      16) плацкарт құны – жолаушылар тасымалданатын жалпы қашықтықпен белгіленетін вагонды пайдалану және жол жүру барысында жолаушыларға қызмет көрсету ақысын қамтитын жол жүру құнының бір бөлігі;

      17) поездағы халық саны – жолаушылардың поездың барлық жол жүру бағыты бойынша вагондардағы орындарды пайдалану көрсеткіші.

      18) рейс – поездың құрастыру пунктінен кері қайтқанға дейін жол жүруі;

      19) стандарт поезд – жолда көрсетілетін сервистік қызмет түрі шағын, қауіпсіз жол жүру талаптарына жауап беретін жолаушылар вагондарынан құрастырылған поезд құрамы;

      20) тікелей қатынайтын вагон – екі немесе одан да көп поездардың құрамына қайта тіркеліп қатынайтын вагон;

      21) уәкілетті орган – теміржол көлігі саласындағы басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасы аясында қарастырылған салаарлық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      22) ұйымдасқан жолаушылар тобы – межелі бір пунктке дейін бір жолаушылар поезымен, сондай-ақ санаты әр түрлі вагондарда бірге жол жүретін, кемінде 10 адамнан тұратын топ;

      23) ұйымдасқан балалар тобы – жасы 15-ке дейінгі балалардан тұратын, 10 баламен бірге кем дегенде бір жауапты ересек адам және бір топқа бір медицина қызметкері еріп жүретін ұйымдасқан жолаушылар тобы;

      24) фирмалық поезд – Қазақстан Республикасы жолаушылар поездарына қызмет көрсету саласы бойынша ұлттық стандартқа сәйкес болған жағдайда ерікті негізде берілетін жолаушылар поездарының санаты.

      Осы Қағидада қолданылатын өзге де ұғымдар Заңда белгіленген мағынада қолданылады.

      4. Жолаушыларды, багажды және жүк багажды тасымалдау жолаушылар, багаж бен жүк багаж тасымалы бойынша операцияларды орындау үшін ашық теміржол станциялары мен аялдама пункттері арасындағы теміржолдар арқылы жүзеге асырылады.

      Станциялар мен аялдау пункттерінің ашылуы мен жабылуы, олардың атаулары мен олар орындайтын коммерциялық операциялар сипатының өзгергендігі туралы ақпарат тиісті тарифтік нұсқауларда жарияланады.

      5. Ұлттық теміржол компаниясы автоматтандырылған бағдарламалық қамтылым арқылы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кіріс комитетіне жол жүру маршрутын, жолаушылар деректерін көрсете отырып, жол жүру құжаттарының (билеттердің) саны туралы, оның ішінде интернет-ресурстар арқылы сатып алынған жол жүру құжаттарының (билеттердің) саны туралы мәліметті ұсынады. Ұсынылатын мәліметтер ақпараттық деректер базасында кемінде бес жыл сақталуы тиіс.

2. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату, олардың жарамды
мерзiмiн ұзарту және билет кассаларының жұмысын ұйымдастыру

      6. Жолаушыны тасымалдау шартының жасалғандығы жол жүру құжатымен (билетпен) куәландырылады. Бұл ретте, жолаушы тасымалдау шарты жасалған жағдайда бекітілген тарифке сәйкес өз жол ақысын төлейді, ал тасымалдаушы оның межелі станцияға дейін тасымалдануын қамтамасыз етеді.

      Тасымалдаушы жолаушы көрсеткен межелі станцияға дейін өзі құрастырған пойыздарға жол жүру құжаттарын (билеттер) сату жұмыстарын қамтамасыз етеді. Басқа тасымалдаушылардың пойыздарына жол жүру құжаттарын (билет) сату жұмыстарын ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 23 қыркүйектегі № 742 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасындағы темір жол көліктеріне жол жүру құжаттарын (билет) сату жұмыстарын ұйымдастыру ережесіне сәйкес жасалған шарттардың негізінде рұқсат етіледі.

      7. Жол жүру құжаттары (билеттері) тасымалдаушы тарапынан теміржол билет кассаларында сатылады. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату жұмыстары, жолаушылар агенттіктерінің билет кассалары, эдектронды терминал, сондай-ақ интернет-ресурстары арқылы да жүзеге асырылуы мүмкін.

      Билет кассалары жоқ станцияларда жол жүру құжатын (билетті) қала маңы поездарында, сондай-ақ жолаушылар поездарының ортақ вагондардағы жолсеріктерге сатуға жол беріледі.

      Билет кассалары тәулігіне 50 және одан астам жол жүру құжаттары (билеттер) сатылатын барлық станциялар мен аялдау пункттерінде жұмыс істейді. Тәулігіне 50 жол жүру құжатынан (билеттен) кем сатылатын станциялар мен аялдау пункттерінде жол жүру құжатын (билетті) сату жұмыстарын ұйымдастыру туралы шешімді тасымалдаушы жергілікті жағдайларды ескере отырып, қабылдайды.

      Вокзалдардағы (станциялардағы) билет кассаларының жұмыс уақытын жергілікті жағдайларды ескере және жолаушылар поездарының қозғалыс кестесіне сүйене отырып, тасымалдаушының уәкілетті тұлғасы белгілейді.

      Станциялардағы (вокзалдардағы) жолаушылар айналымының көлемі мен сипатына байланысты халықтың кейбір санаты үшін: қатынас түрлері және орындалатын операциялар бойынша барлық жолаушылар поездарына жол жүру құжаттарын (билетті) сататын арнайы кассалар бөлінуі мүмкін.

      8. Жолаушылар поездарына жол жүру құжаттарын (билеттерді) алдын ала сату поезды құрастыру және айналым станцияларында жүзеге асырылуы мүмкін:

      жолаушылар поездарына – 45 тәуліктен 1 тәулікке дейін,

      қала маңы поездарына – 10 тәуліктен 1 тәулікке дейін сатылады.

      Аралық стансаларда алдын ала сату тасымалдаушы белгілеген сату режіміне байланысты жүзеге асырылады.

      Жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату поездың жүруіне 10 минут қалғанда тоқтатылады.

      9. Жолаушы поездың жол жүру маршруты бойынша жолаушылар операциясы үшін ашық кез келген станцияға дейін кез келген санаттағы вагонға және пойызға жол жүру құжатын (билетті) сатып алады.

      Жолаушының межелі станциясына дейін тікелей қатынайтын пойыз болмаған жағдайда алғашқы жол жүру құжатында көрсетілген межелі станциядан (ауысып отыру пунктінен) келесі поезға (келісілген пойызға) екінші жол жүру құжаты ресімделеді. Келісілген поездарға жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу келісілген поездардың ауысып отыру пунктіне келу және кету уақыты арасында кемінде 1 сағат айырмашылықпен жүзеге асырылады.

      Тікелей қатынайтын вагондарға жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату осы вагондар баратын межелі пунктке дейін немесе пойыз негізгі жол жүру маршрутынан ауытқыған учаскеде орналасқан пункттерге дейін жол жүретін жолаушыларға басымдықпен жүргізіледі. Бұл ретте поездың ауытқыған пунктіне дейінгі кез келген станцияға жол жүретін жолаушыларға жол жүру құжаттарын (билеттерді) сату құрастыру пунктінен поезд жөнелтілгенге дейін 72 сағат бұрын жүзеге асырылады.

      10. Егер поезда бос орын болмаса, онда билет кассасы жол жүру құжатын (билет) сатудан бас тартады.

      Жолаушыға жол жүру құжаттарын (билеттерді) бір купедегі барлық орындарға сатып алуға рұқсат етіледі. Мұндай жағдайда жолаушы жол жүру құнын купеден сатып алған жалпы орындар саны бойынша толық тарифпен төлейді. Бұл ретте жол жүру құжатында (билетте) көрсетілмеген тұлғалардың жол жүруіне жол берілмейді.

      Ұйымдасқан жолаушылар тобы мен арнайы тасымалды қоспағанда бір адамға бір поездан төрт орыннан артық орынға жол жүру құжатын (билетті) ресімдеуге рұқсат етілмейді. Жол жүру құжатының (билеттің) бір бланкісіне бір адамға жол жүру ресімделеді.

      11. Жолаушыларға вагондағы орын санынан тыс жол жүру құжатын (билетін) сатуға жол берілмейді.

      12. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу жолаушыда осы Қағиданың 13-тармағында көрсетілген құжаттардың бірі болған жағдайда автоматтандырылған жолаушылар тасымалын басқару жүйесі, оның ішінде фискалдандырылған компьютер жүйесі (бұдан әрі – АБЖ) арқылы, сондай-ақ диспетчер терминалы (ДТМ) көмегімен, қол тәсілімен (қала маңы поездарында ККМ арқылы, ал жолаушылар поездарының жалпы вагондарында орауыш билеттердің көмегімен) жүргізіледі.

      Жайлылығы жоғары электр поезд вагондарынан басқа қала маңы поездарына жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу кезінде жолаушыдан құжаттарды көрсету талап етілмейді.

      13. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу мына көрсетілген жолаушының жеке басын куәландыратын құжаттардың (бұдан әрі – жолаушы құжаттары) бірі болған жағдайда ғана жүргізіледі, олар:

      Қазақстан Республикасы азаматының төлқұжаты;

      Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі;

      Қазақстан Республикасында тұратын шетел азаматының ықтияр хаты;

      азаматтығы жоқ тұлғаның куәлігі;

      босқынның куәлігі;

      Қазақстан Республикасының дипломат төлқұжаты;

      Қазақстан Республикасының қызметтік төлқұжаты;

      шетелдік төлқұжат;

      елге оралу куәлігі (басқа мемлекет азаматының Қазақстан Республикасы аумағында жеке куәлігін жоғалтып алған жағдайда еліне бару үшін жол жүруіне арналған);

      туу туралы куәлік (16 жасқа дейінгі балалар үшін).

      Сондай-ақ мыналарды көрсеткен кезде жол жүру құжатын (билетін) ресімдеуге рұқсат етіледі, олар:

      әскери билет – жедел қызметтегі әскери қызметкерлер үшін;

      уақытша жеке куәлік.

      14. Жол жүру құжаттарын (билеттерін) АБЖ арқылы ресімдеу кезінде тиісті мәліметтер осы жүйенің терминалына қосылған билет басатын құрылғымен басып шығарылады. АБЖ арқылы жеңілдікпен және тегін жол жүру билетін ресімдеу кезінде жол жүру санаты жоғарлағаны үшін төленетін қосымша ақы туралы мәлімет жол жүру құжатының (билеттің) сол бланкісіне басылады.

      Жол жүру құжатын (билетке) түзетуге (өшіруге) болмайды.

      АБЖ арқылы ресімделетін жол жүру құжатына (билетке) егер жол жүру барысында поездың нөмірі өзгеретін болса, сонда ғана аралық стансаларда билет кассирінің өз қолымен тек пойыз нөмірін түзетуіне рұқсат етіледі.

      15. Жол жүру құжаттарын (билеттерді) диспетчер терминалы (ДТМ) арқылы ресімдеу кезінде ол шарикті қаламсаппен (көк, қара немесе күлгін түсті сиямен) анық, сөздер қысқартылмай жазылуы тиіс. Дайын мәтіні бар штемпельді (мөрқалыпты) да қолдануға болады.

      Жол жүру құжатының (билеттің) екі жағындағы бөліктердегі тиісті бағандар (бланк және түбіртек) толтырылған соң жол жүру құнына, вагон типіне, поезд санатына және жолаушылар санына (топпен жол жүру құжатындағы (билеттегі) сәйкес бланктің бақылау талоны қиылып алынады.

      ДТМ арқылы ресімделген және жолаушыға берілген жол жүру құжатына (билетке) келесі мәліметтері: поезд нөмірі, күні, айы, жылы анық көрінетін маститті немесе шанышпалы компостер белгілері қойылады. Қажет болған жағдайда жыл тек бір цифрмен ғана көрсетіледі.

      Жол жүру құжаттары (билеттері) түбіртектерімен бірге бүктеледі де олардың екі бүктелген жеріне бірінші бөлігін көлденеңінен желісін қоса алынып, ал түбіртек жол жүру құжаты (билет) бланкісінің ішіне салынады.

      Маститті компостер бланкіге және жол жүру құжатының (билеттің) түбіртегіне қойылады.

      Компостер белгісі өтелгенде крест тәрізді сызылып, "компостер өтелді" деген мөртабан қойылады және өтелген күні мен уақыты көрсетіледі. Бұл белгілер уәкілетті тұлғаның қолымен (билет кассирімен) және станцияның штемпелімен (мөрқалыбымен) куәландырылады.

      16. Жол жүру құжаты (билет) қолма-қол ақшаға немесе қолма-қол ақшасыз есеп айырысқан жағдайда беріледі.

      17. Жол жүру құжаттарын (билетін) жеңілдікпен немесе тегін ресімдеу үшін жеңілдікпен немесе тегін жол жүруге құқық беретін құжатты көрсету қажет.

      18. Барлық жол жүру құжаттары (билеттері), сондай-ақ тегін және жеңілдікпен берілгендері басқа тұлғаға берілмеуі тиіс және жолаушының осы ереженің 13-тармағында көрсетілген құжаттарының біреуін көрсеткен жағдайда ғана жарамды болады.

      19. Жол жүру құжаттарын (билеттерін) алып сатуға рұқсат етілмейді.

      20. Жолаушы өзіне ресімделген жол жүру құжатын (билетті) алған кезде жол жүру құжатында (билетте) қамтылған деректердің (жол жүру құжаты (билеті) ресімделген жолаушының тегі, аты-жөні немесе аты, құжат нөмірі, поездың нөмірі мен оның жөнелтілетін күні) дұрыстығын тексеріп алуы тиіс.

      21. Қажет болған жағдайда жолаушы жол жүру құжаты (билеті) сатып алынған поездан бұрын (ерте) жүретін поезбен егер онда бос орын болса, жол жүре алады. Ол үшін жолаушы жол жүру құжатын (билетін) қайта ресімдеуі қажет. Жол жүру құжатын (билет) басқа бір жолаушыға қайта ресімдеуге жол берілмейді.

      22. Жөнелтілуіне 24 сағаттан аз уақыт қалған пойызға жол жүру құжатын (билетін) жолаушының аты-жөнін өзгертпей қайта ресімдеуге келесі жағдайларда:

      1) вагон түрі жоғары немесе төмен санатқа ауысқан кезде;

      2) поездың нөмірі мен вагон түрі қатар бір уақытта ауысқан кезде (ерте кететін);

      3) бір вагондағы орынды сол типтегі басқа бір вагондағы орынға ауыстырған кезде;

      4) сол бір вагондағы орындардың нөмірлері ауысқан кезде жол беріледі.

      23. Жол жүру құжатын (билетті) қайта ресімдеу кезінде жолаушыдан тасымалдаушы бекіткен мөлшерде алым ұсталады.

      24. Жол жүру құжаттарын (билет) қайта ресімдеу жол жүру құжаты қайта ресімделетін поездың жөнелтілуіне 24 сағаттан аз уақыт қалғанда ескі жол жүру құжатын қайтару және жаңасын ресімдеу жолымен жүргізіледі.

      25. Жол жүру құжатын қайта ресімдеу – бұрын жүретін поезға ДТМ арқылы ресімделген жол жүру құжатын осы Қағиданың 24-тармағында көрсетілгендей қайта ресімделеді.

      26. Егер қайта ресімделген жол жүру құжаты (билет) неғұрлым жоғары санаттағы немесе басқа маршруттағы поезға немесе вагонға ресімделген болса, онда жол жүру құнының айырмашылығы әр түрлі алымдар түбіртегі бойынша алынады. Жолаушының қалауы бойынша санаты неғұрлым төмен поезға немесе вагонға, сондай-ақ басқа маршрутқа жол жүру құжаты (билет) қайта ресімделген жағдайда жол жүру құнының айырмашылығы жолаушыға қайтарылады.

      27. Құрамында ауысып отырмайтын вагоны бар поезд келген жағдайда құрамына осы вагонды тіркеу келісілген поезд жөнелтілгеннен кейін жолаушы қажет болған жағдайда сол тасымалдаушының бос орындары бар бірінші жүретін поезына жол жүру құжатын (билет) қосымша ақы төлемей ресімдей алады.

      Жолаушы қалауы бойынша жол жүруден бас тарқан жағдайда жүрмеген жолы (қашықтық) үшін жол жүру құнын толықтай қайтарып алады.

      28. Жол жүру құжатының (билеттің) жарамдылық мерзімі уәкілетті тұлға (вокзал қызметкері) тарапынан Жолаушыларды, багажды және жүк багажды теміржол көлігімен тасымалдау ережесі талаптарымен келісілген жол жүру құжатына мерзімі ұзартылатыны туралы белгі қойылатын негізгі мөр/белгі тізіміне сәйкес (бұдан әрі - Тізім) осы Қағиданың 1-қосымшасына сәйкес мына жағдайларда ұзартылады:

      1) жолаушыға орын ұсынылатын келесі поезд жөнелтілгенге дейінгі уақытқа шейін жолаушыға (отыратын орындары бар вагондардан құрастырылған поездардан басқа) поездан орын берілмеген жағдайда;

      2) ауысып отыру пунктіне келісілген поездар кешігіп келген кезде транзитпен келе жатқан жолаушының барлық кідірген уақыты ішінде жолын жалғастыру мүмкіндігі берілгенге дейін;

      3) жолаушы жолда небәрі 10 тәуліктен аспайтын мерзімге аялдама жасаған кезде.

      Бұдан басқа жағдайларда жол жүру құжатының (билеттің) жарамдылық мерзімін ұзарту әрекетіне жол берілмейді.

3. Жолаушылар вагонының санаты, оның ішінде жайлылық деңгейі
бойынша
1-параграф. Жолаушылар вагонының санаты

      29. Жолаушыларды теміржол көлігімен тасымалдауға арналған жолаушылар вагондары бірнеше түрге бөлінеді, олар:

      1) локомотивпен тартылатын вагондар;

      2) моторлы вагондардың жылжымалы құрамының вагондары.

      Локомотивпен тартылатын вагон түрлері келесідей жіктеледі, олар:

      3) отыратын орындары бар жалпы вагон – ортақ электр жарығымен, ауа желдеткіш жүйесімен, ортақ радио нүктесімен, дәретханалармен жабдықталған вагон;

      4) Жеке орындармен, электр жарығымен, ауа желдеткіш жүйесімен жабдықталған "Турист" класты отыратын орындары бар вагон;

      5) плацкарт вагон:

      жатуға арналған орындары бар, сөрелері ярус тәрізді орналасқан, ортақ және жергілікті электр жарығымен, ауа желдеткіш жүйесімен, ортақ радио нүктесімен, дәретхана, ыстық және салқын су резервуарымен, құрама жылу жүйесімен жабдықталған вагон;

      Жатуға арналған орындары, 6 орынды купесі бар сөрелері ярус тәрізді орналасқан, ортақ және жергілікті электр жарығымен, желдеткіш жүйесімен, ауа баптау жүйесімен, ортақ радио нүктесімен, биодәретхана, ыстық және салқын су резервуарымен, вагон-электр стансасынан берілетін орталық электрмен жылыту жүйесімен жабдықталған вагон.

      6) купе вагон:

      Жатуға арналған орындары қатты 4 орынды купесі бар, ортақ және дербес электр жарығымен, жеке радио нүктемен, желдету жүйесімен, ыстық және салқын ауыз су резервуарымен, дәретханалармен, сондай-ақ ауа баптау жүйесімен (егер вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса) жабдықталған вагон;

      Жатуға арналған орындары қатты 4 орынды купесі мен купе-буфеті бар, ортақ және жеке электр жарығымен, жеке радио нүктемен, желдеткіш жүйесімен, салқын ауыз су резервуарымен, дәретханалармен және ауа баптау жүйесімен (егер вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса) жабдықталған вагон;

      РИЦ (Regolamento internazionale per le Carroze) габаритті, жұмсақ дивандары ярус тәрізді орналасқан 2 орынды купесі бар, ортақ және дербес электр жарығымен, жеке радио нүктемен, жолсерікті шақыру түймесімен, желдету, ауа баптау жүйесімен, ыстық және салқын ауыз су резервуарымен, дәретханалармен жабдықталған вагон;

      РИЦ (Regolamento internazionale per le Carroze) габаритті, жұмсақ дивандары ярус тәрізді орналасқан жатуға арналған 3 орынды купесі бар, ортақ және жеке электр жарығымен, желдету, ауа баптау жүйесімен, ыстық және салқын ауыз су резервуарымен, дәретханалармен, әр купесі жолаушылардың жуынуына арналған раковинамен жабдықталған вагон;

      "Турист" класты жатуға арналған 4 жиналмалы орны бар (төменгі орындар отыруға арналған төрт орындық болып ауысады), ортақ және жергілікті электр жарығымен, ауа баптағыш жүйесімен, экологиялық таза дәретханалармен жабдықталған вагон.

      "Турист" класты (туристік) жатуға арналған 4 жиналмалы және 2 жиналмалы орындары бар, ортақ және жергілікті электр жарығымен, ауа баптау жүйесімен, экологиялық таза дәретханалармен жабдықталған вагон.

      "Гранд класты PMR- мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған" (мүгедектерге арналған купесі бар бірінші класты жатын вагон) екі жатын жиналмалы орны бар, ортақ және дербес электр жарығымен, ауа баптағыш жүйемен, жуынып-шайынатын орынмен, экологиялық таза дәретханалармен жабдықталған вагон.

      7) жатын вагон:

      жұмсақ дивандары төменде орналасқан жатуға арналған орындары бар 2 орынды купесі бар, ортақ және дербес электр жарығымен, желдету, ауа баптағыш жүйесімен (егер вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса), ыстық және салқын ауыз су резервуарымен, жеке радио нүктесімен жабдықталған вагон;

      жұмсақ дивандары төменде орналасқан жатуға арналған орындары бар 2 орынды купесі бар, ортақ және дербес электр жарығымен, желдету, ауа баптау жүйесімен (егер вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса), ыстық және салқын ауыз су резервуарымен, жеке радио нүктесімен, сондай-ақ ауа баптау жүйесімен (егер вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса) жабдықталған вагон;

      жұмсақ дивандары төменде орналасқан жатын орындары бар 2 орынды купесі және купе-буфеті бар, ортақ және дербес электр жарығымен, жеке радио нүктемен, желдету жүйесімен, ыстық және салқын ауыз су резервуарымен, дәретханалармен, сондай-ақ ауа баптағыш жүйемен (егер вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса) жабдықталған вагон;

      "Бизнес" класты (Сингл-Дабл), 2 жиналмалы жатын орындары бар, ортақ және дербес электр жарығымен, желдету, ауа баптау жүйесімен, экологиялық таза дәретханалармен жабдықталған вагон;

      "Гранд" класты (бірінші класты жатын) 2 жиналмалы жатын орындары бар, ортақ және дербес электр жарығымен, ауа баптау жүйесімен, жуынып-шайынатын орнымен, экологиялық таза дәретханалармен жабдықталған вагон;

      8) вагон, құрамды, оның ішінде қосалқы жүйелерді электр энергиясымен қамтамасыз ететін дизель генераторы бар жолаушылар поезының қатынауын қамтамасыз етуге технологиялық қажетті вагон;

      Моторлы вагондардың жылжымалы құрамының вагондары мынадай түрге жіктеледі:

      электр поезд және дизель вагондары – отыратын орындары қатты, жалпы электр жарығымен, ауа желдету жүйесімен, дәретханамен жабдықталған вагондар;

      жайлылығы жоғары электр поезд вагондары:

      3-класты, жалпы электр жарығымен, ауа желдету жүйесімен, дәретханамен, жұмсақ арқалары бар 2 орынды 6 шыны-пластик дивандармен жабдықталған вагондар;

      2-класты, ортақ электр жарығымен, ауа желдету жүйесімен, дәретханамен жабдықталған, екі қатарда бірінің артына бірі орналасқан 2 және 3 блокты жұмсақ креслолары мен бір орынды креслолары, жиналмалы үстелдері, бас таянатын жастықшалары, шынтақ қоятын таяныштары, арқалығын реттейтін құрылғысы бар вагондар;

      1-класты, ортақ электр жарығымен, ауа желдету жүйесімен, дәретханамен (моторлысынан басқасы) жабдықталған, екі қатарда біріне-бірі қарама-қарсы орналасқан 2 блокты жұмсақ креслолары мен бір орынды креслолары, жиналмалы үстелдері, бас таянатын жастықшалары, шынтақ қоятын таяныштары, арқалығын реттейтін құрылғысы бар вагондар.

2- параграф. Жолаушылар поездарының жабдығына, ішкі және сыртқы
көрінісіне қойылатын талаптар

      30. Қазақстан Республикасы поездарының құрамында жүретін барлық жолаушылар вагондарына поездың санатына қарамай бейнелер мен ақпараттар келесі тәртіпте орналастырылады:

      вагон ортасында (терезелердің қатарында) вагонның зауыт нөмірі орналасады;

      Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы зауыт нөмірінің жоғарғы жағына орналасады;

      Вагонның жоғарғы жақ бөлігінің сол жағында жолаушылар поезы тасымалдаушысының логотипі орналасады;

      Маршрут бағытының бастапқы және соңғы маршруттар көрсеткіші және вагонның реттік нөмірі графикалық немесе электронды түрде жасалады. "Тальго" фирмасының жолаушылар вагондарында электронды маршрут көрсеткіштері сыртқы есіктің жанында орналасады;

      31. Вагонның терезелері көмескі (тонировка) болған жағдайда маршрут көрсеткіштерін вагонның бүйірдегі қабырғасына ілуге рұқсат етіледі;

      32. Вагонның ("Тальго" фирмасының вагондарынан басқасы) кіріп-шығатын есіктерінің екі жағында да тұтқа болуы тиіс;

      33. Жолаушыларды төмен платформадан отырғызып-түсірген кезде ыңғайлы болуы үшін вагондар зауыт құрылымына сәйкес қосымша баспалдақтармен жабдықталуы тиіс ("Тальго" фирмасының вагондарын қоспағанда).

      34. Жолаушылар вагоны ортақ және дербес электр жарығымен, желдету және жылыту жүйесімен, дәретхана кабиналарымен жабдықталуы тиіс. "Тальго" фирмасының жолаушылар вагоны ауа баптағыш жүйесімен, жолсерікті шақыру түймесімен, экологиялық таза дәретханалармен жабдықталуы тиіс.

      Жолаушылар поезының купе және жатын вагондарының дәліздерінде ұзын кілемше төсеніштер, ал купелерде кілемдер төселуі тиіс.

      35. Әр вагонда мыналар:

      Жолаушы жоғарғы жатын орындарына көтерілетін қайырмалы баспалдақ немесе тасымалданатын саты-стремянкалар;

      қолдану мерзімі жарамды өртсөндіргіш құралдары;

      өрт-күзет сигнализация жүйесі;

      букстің қызуын бақылайтын жүйе;

      техникалық төлқұжатпен орнатылған құрылғылар мен жабдықтар болуы және ол жұмыс күйінде болуы тиіс.

      36. Жолаушылар пойызының әр вагоны келесі жарақтармен жабдықталған:

      жұмсақ жиналмалы мүлік;

      алынып-салынатын жабдықтар мен мүліктер;

      дабылдатпа жабдықтары;

      медициналық құрал-жабдықтар;

      санитарлық гигиена құралдары;

      жуып-тазалауға арналған құралдар.

4. Жолаушылар поездарында және вокзалдарда жолаушыларға жедел
медициналық көмекпен қатар көрсетілетін міндетті қызметтер
тізімі

      37. Осы Қағидаға сәйкес жолаушылар поездарында бағытына, вагон санатына және түріне байланысты жолаушыларға міндетті және қосымша қызметтер көрсетіледі.

      Жолаушыларды теміржол көлігімен тасымалдауға арналған жолаушылар вагондары поездың санатына, бағытына, вагон типіне қарамастан осы Қағиданың 2-қосымшасымен келісілген нормаларға (бұдан әрі-Норма) сәйкес жабдықталады.

      38. Жолаушылар поездарында вагон түріне және поездың санатына қарамастан жайлылық деңгейіне қарай жол жүру құнына кіретін мынадай міндетті қызметтер көрсетіледі, олар:

      1) вагон салонын және купесін қажеттілігіне қарай кем дегенде тәулігіне екі рет, санитарлық тораптарды қажеттілігіне қарай кем дегенде тәулігіне төрт рет жинау;

      2) купе, жатын вагондарда, сондай-ақ плацкарт вагондарда (6 сағаттан артық, ал 6 сағаттан кем уақыт жүретін болса, жолаушының қалауы бойынша) төсек-орын жабдықтары (матрас, жастық және көрпе), төсек тыстары (екі жайма, жастықтыс және сүлгі) беріледі;

      3) дәрі-дәрмек қобдишасын пайдалану, алғашқы медициналық көмек көрсету, жақын жердегі станциядан жедел жәрдемді шұғыл түрде шақыру;

      4) нормаға сәйкес дәретхана керек-жарақтарымен қамтамасыз ету;

      5) вагон ішін мынадай көрнекі ақпаратпен қамтамасыз ету, олар:

      поезд қозғалыс кестесі;

      өрт болған кезде жолаушыларды шығару жоспары мен әрекеттері;

      поезд жолындағы санитарлық аймақтар туралы мәліметтер;

      кезекші жолсеріктің негізгі міндеттері;

      жолаушылардың вагонда жол жүруінің негізгі ережелері;

      прейскуранты жазылған жолаушылар поездарында көрсетілетін қызметтер тізімі.

      6) жолаушыларға:

      поездың қозғалыс кестесі;

      поездың маршрут бойынша тоқтайтын пункттері;

      көрсетілетін сервистік қызмет түрлері;

      жолаушылар поезымен жол жүрудің негізгі шарттары;

      жолаушылар мен қызмет көрсетуші персоналдың құқықтары мен міндеттері және ақпарат ресурстарында орналастырылған сервис және сапа мәселесі бойынша қызмет көрсету жөніндегі өз ұсыныстары мен пікірлерін қалдыру мүмкіндігі;

      ойын-сауық бағдарламаларына қолжетімділік туралы ақпарат түрлерімен қамтамасыз ететін қолжетімді ақпараттық мультимедиялық ресурстарды ұсыну.

      7) қала маңы поездарынан басқа поездарды қайнаған сумен қамтамасыз ету;

      8) жолаушыға поездың оның түсетін станциясына жақындап қалғаны туралы ескерту (кез келген уақытта);

      9) купе ішіндегі жолаушы сатып алған орында ұялы телефондарды қуаттау (егер бұл вагонның зауыттағы құрылымымен көзделген болса және вагондағы электр схемасымен көзделген тиісті тоқ кернеуінің қажетті деңгейі болған жағдайда);

      10) мүгедектерге, науқастарға, қарттарға, жас баласы бар жолаушыларға төсек салып беру;

      11) мүмкіндігі шектеулі жолаушыларға жолаушылар поезында еш кедергісіз қозғалуы үшін мүгедектер арбасын ұсыну.

      "Тальго" фирмасының вагондарынан тұратын жолаушылар поездарында аталғандардан басқа жол жүру құнына кіретін мына қосымша:

      поездың жол жүру барысында құрастыру және айналым пункттерінде – жолаушы ауысқан жағдайда (жолаушының өтініші бойынша) төсек-орнын жинау;

      жолаушыларды баспасөз басылымдарымен (газет-журнал) қамтамасыз ету;

      жатын вагондарда ақпараттық мультимедиялық ресурстарды қарау үшін планшеттерді пайдалану қызметтері көрсетіледі.

      Ақпараттық мультимедиялық ресурстар қызметіне жолаушылардың қолжетімділігі үшін алынатын алым тасымалдаушы тарапынан белгіленеді.

      Жол жүру барысында діни жоралғыларды өткізу үшін вагон жолсерігі 5-10 минутқа қызметтік купені пайдалануға рұқсат етеді. Бұл ретте тиісті жоралғының орындалу барысында жолсеріктің қызметтік вагонда болуына мүмкіндігі бар.

      Мүгедектердің теміржол көлігі саласында көрсетілетін қызметтерді пайдалануы үшін поезд құрамы мүгедектер арбасымен қозғалатын тұлғаларды отырғызатын және түсіретін көтергіш құрылғысы бар вагонмен қамтамасыз етіледі, вагонда мүгедектер арбасымен қозғалатын жолаушыларға арналған арнайы орындар болуы тиіс.

      Тасымалдаушының көзқарасы бойынша жолаушыларға қызмет көрсетуге байланысты сұранысқа ие қосымша сервистік қызмет түрлері де көрсетілуі мүмкін.

      39. Осы Қағидаға сәйкес теміржол вокзалдарында келесі міндетті қызмет түрлері көрсетіледі, теміржол көлігі саласында көрсетілетін қызметтердің мүгедектерге/ қолжетімді болуын қамтамасыз ету қызметтері:

      1) билет кассасы бар орындарды ұсыну қызметтері;

      2) халыққа тасымалдау процесіне қатысты ауызша, радио тікелей көрсету және көрнекі ақпарат арқылы берілетін анықтама-ақпарат қызметтері;

      3) халықтың ортақ пайдаланатын орындарға (фойе, күту залы, касса залдары, вокзалдағы өтпе жолдар, жолаушылар платформасы) кіруіне қолжеткізу қызметі;

      4) медициналық пункттің жұмыс істеуі;

      5) санитариялық-тұрмыстық орындарды ұсыну қызметі;

      6) мүгедектердің автокөліктерін арнайы жол белгілері орнатылған тұраққа қоюына арналған орындарды бөлу;

      7) ғимараттарды, ғимаратқа кіретін кіреберістерді (ғимаратқа кіретін жолдарды, баспалдақтарды), ғимарат ішіндегі жолдарды халық арасындағы мүмкіндігі шектеулі жандардың қозғалуына бейімдеп (лайықтап) жасау;

      8) Заңның 17-2-бабына сәйкес құлағы естімейтін және көзі көрмейтін (зағип) мүгедектерге арналған (қол жетімді) ақпарат-сигнал беру құрылғыларымен және байланыс құралдарымен жабдықтау;

      9) жолаушылар арасындағы қозғалу мүшесі кем және басқа да мүмкіндігі шектеулі жолаушыларға қызмет көрсетуге арналған кезекші мүгедектер арбасын ұсыну;

      10) қоғамдық дәретханаларды мүгедектер арбасымен қозғалатын тұлғаларға арналған кабиналармен жабдықтау;

      11) мүгедектер арбасымен қозғалатын адамдарға арналған арнайы таксофондардың болуы және олардың жұмыс істеуі.

      Теміржол көлігі саласындағы мүгедектерге көрсетілетін басқа да қызметтер Заңға сәйкес жүзеге асырылады.

      40. Теміржол вокзалдарында вокзалдардың технологиялық мүмкіндігіне қарай жолаушыларға және халыққа қызмет көрсетуге қатысты қосымша қызметтер көрсетілуі мүмкін.

      41. Темір жол вокзалдарында жолаушылар поездардың жөнелтілу және келу уақыты, жолаушылардың жол жүру құны мен багаж (жүк багаж) тасымалдау құны, пойызда бос орындардың бар-жоғы, шұғыл медициналық көмек, шағымдар мен ұсыныстар кітабының тұрған жері, билет және багаж кассаларының жұмыс тәртібі, вокзалдағы қажет орындардың орналасқан жері, сондай-ақ халыққа көрсетілетін қызметтер тізімі туралы жолаушыларға қажет және дұрыс ақпаратпен қамтамасыз етіледі.

      Жолаушылар поездарының қозғалыс кестесі түрлі анықтамалықтар мен интернетте көрсетіледі. Тасымалдаушы жолаушылар пойызының қозғалыс кестесі туралы ақпаратты теміржол вокзалдары мен жолаушылар пойыздарына да орналастырады.

      Сондай-ақ мүгедектерге де қажетті ақпарат тиісті тілді, мәтіндері, Брайлдың бедерлі таңбалы қаріптерін қолдану, дене мүшесімен (қолмен) түсіндіру арқылы қарым-қатынас жасау (тілдесу), ірі қаріптер, қолжетімді мультимедиялық құралдар арқылы беріледі.

      Теміржол көлігі қызметін пайдаланушыларға арналған барлық ақпарат тасымалдау шарттарының өзгеруіне қарай уақытылы жаңартылып отырады.

      Анықтама бюросы жолаушыларға ауызша ақпарат береді.

5. Поездарда төсек-орын жабдықтарын беру және басқа да
қызметтерді көрсету мен жолаушылардың жол жүру шарттары мен жол
жүру талаптарының өзгеру тәртібі
1-параграф. Жол жүру шарттары

      42. Жолаушылар жолаушыларды отырғызып, түсіруге болатын барлық теміржол станцияларынан бастап теміржол станцияларына дейін, сондай-ақ аялдау пункттері арасында тасымалданады.

      Станциялар мен аялдау пункттерінің ашылғандығы және жабылғандығы, олардың атауы мен онда іске асырылатын коммерциялық операциялар сипатының өзгергендігі туралы ақпарат тиісті тарифтік нұсқауларда жарияланады.

      43. Жолаушы поезға жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген станциядан және жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген поезд жолындағы кез келген станциядан отырады.

      "Тальго" фирмасы вагондарынан құрастырылған және оған ұқсас жолаушылар поезына жолаушыларды отырғызу поездың жөнелтілуіне 5 минут қалғанда есіктер автоматты түрде жабылғаннан кейін, ал басқа поездарға есік жабылғаннан кейін және рұқсат беретін сигналдар берілгеннен кейін тоқтатылады.

      44. Жолаушы жолаушылар поезына отыру кезінде вагон жолсерігіне тиісінше ресімделген жол жүру құжатын (билетті) және осы ереженің 13-тармағында көрсетілген құжаттардың біреуінің түпнұсқасын көрсетеді.

      Вагон жолсерігі жолаушыны вагонға отырғызу кезінде жол жүру құжатын (билетін) тексереді және жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген жолаушының аты-жөнін жолаушы көрсеткен құжаттың түпнұсқасымен салыстырып, олардың сәйкестігін тексереді.

      Поезд бастығы, вагон жолсеріктері билетсіз жолаушылардың және нормадан тыс қол жүгінің тасымалдануына жол бермеу шараларын қолданады.

      Бас әріптерін қоспағанда атында, тегінде және әкесінің атында екі әріптен аспайтын сәйкессіздік болса, сондай-ақ әкесінің аты бар болса немесе жоқ болса, онда жолаушыны жол жүру құжатымен (билетпен) поезға отырғызуға рұқсат етіледі.

      Жолаушыларды жайлылығы жоғары электр поезд вагондарынан басқа қала маңы поездарына отырғызу кезінде жолаушыдан құжатын көрсету талап етілмейді.

      45. Жолаушының аты-жөні жол жүру құжатында (билетте) немесе ЖМТ-да көрсетілген аты-жөні, тегімен сәйкес келмеген жағдайда, сондай-ақ жол жүру құжатында (билетте) аты-жөні, әкесінің аты өзгертілген (түзетілген) жағдайда жолаушы осы Қағиданың 44-тармағында көзделген жағдайдан басқа жағдайда поезға отырғызылмайды.

      Осындай жол жүру құжаттары (билеттер) қайта ресімделмейді және олардың ақшасы қайтарылмайды.

      46. Жолаушыларды поезға отырғызу кезінде вагон жолсерігі қол жүгінің (өлшемі) осы Қағидада көзделген белгілі бір нормаға сәйкестігін тексереді.

      Вагон жолсерігі жолаушыларды вагонға отырғызу кезінде олардың жол жүру құжаттары (билеттері) мен жолаушы құжатының түпнұсқасын осы Қағиданың 13-тармағында көрсетілген құжаттардың бірі шығарып салушыларда кетіп қалмауын ескертеді.

      47. Әр жолаушы жолаушылар вагонынан жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген орынға (орындарға) сәйкес орын (орындар) алады. Осы орындарда бөгде адамдардың жол жүруіне жол берілмейді.

      Жолаушы жалпы вагонға билет кассасы жоқ станциядан отырған кезде, жолаушыға орында вагон жолсерігі береді.

      48. Әр жолаушы жол жүру құжатын (билетін) немесе отырғызу талонын барлық жол жүру барысында сақтайды және бақылаушы тұлғалар талап еткен жағдайда (жол жүру құжаты (билет) екі қабат слип бланкісіне, сондай-ақ ДТМ арқылы ресімделген және вагонның жолсерігінде сақталатын жағдайдан басқа кезде) көрсетеді және осы Қағидада көзделген талаптарды сақтайды.

      49. Вагон жолсерігі жолаушыларды вагонға отырғызып болған соң билет кассирі ресімдеген жол жүру құжатын (билетті) ортасынан бүктеп, бүктелген жерінің жоғарғы бұрышынан 1 сантиметрден аспайтын бөлігін жыртып алады.

      Жолаушыға мыналар арқылы ресімделген жол жүру құжатын (билет) көрсеткен жағдайда:

      транзакциялық өзіне-өзі қызмет көрсететін терминал – отырғызу талонын үзіп алады;

      интернет-ресурстары, өзіне-өзі қызмет көрсететін терминалдар, фискалдандырылған билет-касса кешені – ЖМТ-ға "Отырды" деген белгі қойып, отырғызу талонын жолаушыға береді.

      50. Бақылау купоны, екі қабат слип бланкісіне ресімделген жол жүру құжаты (билет) немесе автоматтандырылмаған тәсілмен ресімделген жол жүру құжаты осы поезбен жол жүру аяқталғанға дейін вагон жолсерігінде сақталады.

      51. Жол жүру барысында жолаушыға жол жүру құжатына (билетіне) сәйкес вагоннан орын (орындар) беру мүмкін болмаған жағдайда жолаушылар поезының бастығы вагон жолсерігімен бірге және қатысы бар жолаушымен (жолаушылармен) екі данада акт жасайды.

      Актіде жолаушының аты-жөні, тұрғылықты мекен-жайы, байланыс телефондары, жол жүру құжатының (билетінің) нөмірі, поезд нөмірі, маршруты, вагон, орын нөмірі, жолаушының жөнелтілетін және келетін станциялары, жолаушыға орын бере алмау себебі көрсетіледі.

      Поезд бастығы акт жасау кезінде жолаушыға оның келісімі бойынша қызмет купесінен орын ұсынады және бұл туралы актіге жазып көрсетеді. Жолаушы өзіне ұсынылған орыннан бас тартқан немесе оған дәл осы поездан орын беру мүмкін болмаған жағдайда поезд бастығы бұл туралы актіге жазады. Бұндай жағдайда жол жүру құны жолаушыға осы Қағиданың 256-тармағында көзделген тәртіп бойынша қайтарылады.

      Актінің бір данасы тексеру жұмыстарын жүргізу және тиісті шара қолдану үшін поезд құрастырылған пункітке, ал екінші данасы жолаушыға беріледі.

      52. Жолаушылар орындарын тәуліктің кез келген уақытында пайдалана алады. Вагон жолсеріктері немесе жолаушылар жолаушылардың өтініші бойынша жоғарғы сөрелерді көтеріп, түсіріп береді.

      53. Вагон жолсеріктері жолаушыларға поездың межелі станцияға жақындағаны және поезд жүріп өтетін санитарлық аймақтар шекарасы туралы кемінде 30 минут бұрын ескертеді.

      48. Поездан қалып қойған жолаушы бұл туралы станция (вокзал) бастығына немесе осыған уәкілетті тұлғаға мәлімдеуі тиіс.

      Егер поездан қалып қойған жолаушының қол жүгі немесе жол жүру құжаты (билет) вагонда қалып қойса, станция (вокзал) бастығы сол сәтте поезд жолындағы (жол бойындағы) ең жақын станция (вокзал) бастығына қалып қойған жол жүру құжатын (билетін) және/немесе қол жүгін түсіріп алу жөнінде телефонограмма арқылы хабарлайды.

      Станция (вокзал) бастығы хабар алған соң поезд бастығымен бірге жолаушының қалып қойған жол жүру құжатын (билетін) және/немесе қол жүгін түсіріп алу шаралары мен сақтық шараларын қабылдайды.

      Жолаушылар поезының бастығы қалып қойған қол жүгінің және (немесе) жол жүру құжатының (билеттің) атауы мен санын көрсетіп акт жасайды. Актіге поезд бастығы, вагон жолсерігі және жолда қалып қойған жолаушы отырған вагонда келе жатқан екі жолаушы қол қояды.

      Жолаушының қол жүгі, жеке заттары және/немесе жол жүру құжаты (билет) актімен бірге станцияға (вокзалға) өткізіледі. Станция (вокзал) бастығы жолаушы қалып қойған станцияға поездан жолаушының қол жүгінің, жеке заттарының және/немесе жол жүру құжатының (билет) түсірілгені туралы хабарлайды.

      55. Поезд кетіп қалған соң жолаушының жол жүру құжаты (билеті) шығарып салушыларда қалып қойғаны белгілі болса, онда мұндай жолаушы билетсіз деп саналады.

      Жол жүру барысында жолсерік жолаушыдан бақылау купонын алған соң, жолаушы жол жүру құжатын (билетін) немесе жол жүру құжаттарын (билеттерін) жоғалтқан немесе бүлдірген (жыртылған, өртенген) жағдайда жол жүру құжаттары (билеттер) қалпына келтірілмейді. Бұл жағдайда жолаушы қажет болған жағдайда жолын жолсеріктегі бақылау купонына сәйкес жалғастырады.

      56. Жолаушылар поезының вагонында жол жүрген кезде:

      1) жол жүру құжаттарынсыз (билеттерсіз) жол жүруге;

      2) вагондардың аяқ басқыштарында тұруға, вагон төбесінде және вагон астында жүруге, поезд жүріп келе жатқанда поезға отырып, түсуге;

      3) вагонды немесе басқа жолаушылардың затын бүлдіретін немесе ластайтын қол жүгін, сондай-ақ иісі жағымсыз, өртқауіпті, улы, тез тұтанатын, жарылғыш және басқа да қауіпті заттарды тасымалдауға;

      4) еш қажеттіліксіз поезды тоқтату кранымен тоқтатуға;

      5) тамбурмен және өтпе жолдармен жүруге;

      6) тыйым салынатын орындарда темекі шегуге;

      7) вагон терезесінен және есіктерінен қоқыстар мен басқа да заттарды лақтыруға рұқсат етілмейді.

      57. Жиналмалы мүлік, жұмсақ жиналмалы мүлік бұйымдарын (оның ішінде: төсек-орын жабдығын, төсек-орын тыстарын), алмалы-салмалы жабдықтарды, ыдыс-аяқтарды, сондай-қ вагонның ішкі жабдығын ішінара, толық зақымдаған немесе жоғалтқаны үшін кінәлі тұлға олардың құнын тасымалдаушы бекіткен құн бойынша төлейді.

      Бұл жағдайда осыған жол берген (затты бүлдірген немесе жоғалтқан) кінәлі тұлғаның, жолаушылар поезы бастығының, поездың электр механигі (борт механик) мен вагон жолсерігінің, сондай-ақ жолаушылар поезында жүретін құқық қорғау органдары қызметкерлерінің қатысуымен үш данада акт жасалады.

      Актіде ненің зақымданғаны немесе жоғалғаны және жолаушының жол жүру құжаты (билет) бойынша ресімделген құжат туралы мәліметтер көрсетіледі. Актінің бір данасы кінәлі адамға беріледі (ол қолын қояды), екінші данасы тиісті шара қолдану үшін поезд құрастырылған пунктке, ал үшінші данасы алдағы уақытта жолаушы өзі келтірген зиянды өтеуден бас тартқан жағдайда болған оқиғаны растау үшін жолаушылар поездарында жүретін құқық қорғау органдары қызметкерлеріне беріледі.

2-параграф. Жол жүру шарттарының өзгеруі

      58. Техникалық ақауға байланысты вагон (поезд) жолда немесе құрастыру және айналым пункттерінде алмастырылған (немесе) ағытылған жағдайда тасымалдаушы жолаушыларды басқа поезға көшіру немесе оларды осы поездағы бос орындарға, сондай-ақ санаты жоғарылау вагондағы орындарға орналастыру шарасын қабылдайды.

      Санаты жоғарылау вагонға (поезға) көшіру кезінде басымдық баласы бар жолаушыларға, науқас адамдарға, жасы үлкен адамдарға, Ұлы Отан соғысы мүгедектеріне және қатысқандарға беріледі. Санаты жоғары вагонға (поезға) ауысу кезінде жолаушылардан қосымша ақы алынбайды, ал жолаушының келісімімен санаты төмендеу вагонға (поезға) көшіру кезінде осы Қағиданың 256-тармағында көзделген тәртіп бойынша жол жүру құнындағы айырмашылық төленеді.

      Осы поезға отырғызылмаған жолаушылар алдын ала сатып алынған жол жүру құжаты (билетімен) бойынша жақын арада жүретін поезбен жөнелтіледі.

      Жолаушылар тасымалдаушының кінәсінен басқа вагонға (поезға) мәжбүрлі түрде ауысқан кезде осындай әр жағдай пойыз бастығы жасайтын және оның қолы қойылатын актімен ресімделеді, сондай-ақ оған жолаушы мен ауысу (көшу) рәсімі жүргізілген вокзал қызметкерінің қолдары қойылып, вокзалдың (станцияның) мөрқалыбымен расталады. Актінің бір данасы жолаушыға беріледі, ал актінің екінші данасы рейс аяқталған соң пойыз құрастырылған жолсеріктер резервіне табысталады. Сол пойызға ауыспаған немесе сыймай отырмай қалған жолаушыға билет кассасында актінің негізінде жүрілмеген жолының жол жүру құны толықтай қайтарылады.

      Жол жүру шарттары өзгерген, сондай-ақ поезд 1 сағаттан астам кідірген немесе кешіккен барлық жағдайда вагон жолсерігі жол жүру құжатының (билеттің) келесі бетіне жол жүру күнін, уақытын, жол жүру тоқтатылған станцияны (пункт) көрсетіп "жолаушының жол жүргені расталды" деген белгі қояды.

      Поезд (рейс) 10 сағатқа және одан астам уақытқа кідірген жағдайда тасымалдаушы жолаушыларға өз есебінен қонақ үйден орын беріп, оларды тамақтандырады, сондай-ақ мүгедектерге де мұқтаждығы ескеріліп жағдай жасалады.

      59. Жолаушыларды ағытылған вагоннан басқа вагондарға көшіру кезінде поезд бастығы вокзал бастығымен (қызметкерімен) бірге сақтық және жолаушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету шараларын қабылдай отырып жолаушылардың қол жүгін көшіруге көмек көрсету шаралары ұйымдастырады.

3-параграф. Науқас адамдарды және мәйіттерді тасымалдау

      60. Жеке оқшауланып тасымалдауды талап ететін науқастарды тасымалдау алып отырған купедегі барлық орындардың толық құнын төлеу арқылы оқшауланған жеке купеде тасымалданады.

      Науқас адамдарды жөнелтіп отырған жеке және заңды тұлғалар купеге алдын ала, бірақ күнтізбелік 5(бес) күннен кешіктірмей жеке купеге өтінім береді.

      Өтінімге тасымалдау шарттарымен дәрігердің қорытындысы қоса беріледі.

      61. Теміржол көлігімен мәйіті бар табыттарды тасымалдау багаж вагондарда табытты тапсырып отырған тұлғаның жөнелтілетін станцияда мемлекеттік көліктегі қадағалау санитарлық-эпидемиялық органдардан, паталогоанатомалық дәрігердің (сот медицина сарапшы – дәрігері) қорытындысын туралы анықтама берген жағдайда локомотивке еріп жүретін бірінші вагонның жұмыс істемейтін тамбурында тасымалданады. Мәйітті теміржол көлігімен тасымалдау ағаш үгіндісімен, көмірмен немесе торфпен, Ақбалшықпен толтырылған ағаш жәшікке орналастырылған мұқият дәнекерленген металл табытта тасымалданады.

      62. Мәйіттері бар табыттар теміржол көлігімен тек бірге алып жүрушілері болғанда ғана тасымалданады. Егер жол жүру барысында кез-келген себеппен бірге алып жүруші мәйт салынған табыты бар поездан қалып қойса, онда тағайындалған уақыты бойынша табыттың жеткізілуі кешіктірілмейді.

      Бірге алып жүрушінің жол жүру құжаты (билет) болуы тиіс.

      63. Багаж вагондарында мәйіті бар табытты тасымалдау үшін багаж тарифі бойынша 300 кг багажды тасымалдау ретінде ақы алынады.

4-параграф. Тасымалдаудан бас тарту және тасымалдау шартын бұзу

      64. Егер жолаушы қасындағы жолаушылардың мазасын алып, тыныштығын бұзатындай науқас болса, сондай-ақ оны бөлек орналастыруға мүмкіндік болмаса, онда тасымалдаушы жолаушыны тасымалдаудан бас тартып, пойыздан түсіруге құқылы.

      Бұл жағдайда тасымалдаушы жолаушыны поездан медицина қызметкерлерінің қатысуымен тиісті медициналық емдеу мекемесі бар станциядан ғана түсіреді. Бұл кезде жолаушыға ақшасы жүрілмеген жол құнын қайтару тәртібіне сәйкес қайтарылады немесе аялдама жасағаны және жол жүру құжаттарының (билеттердің) жарамды мерзімі ұзартылғаны туралы белгі қойылады. Жолсерік жолаушыға бақылау купонын қайтарып береді. Бұл кезде пойыз бастығы вагон жолсерігі мен медициналық емдеу мекемесі қызметкерлерінің қатысуымен 2 данада акт жасайды.

      Егер жолаушы поездан түсірілу кезінде багажының осы поезбен өзі баратын станцияға дейін жетуін қаламайтын болса, онда багаж түбіртегін көрсеткенде ғана жолаушы поездан түскен станцияда беріледі немесе багажды түсіріп алу мүмкін болмаған жағдайда багаж таяу жердегі станцияға дейін тасымалданды да кері қайтатын бірінші поезбен жолаушы поездан түскен станцияға егер жолаушы багаж тасымалдау құнын төлеген болса, қайтарылады. Егер жолаушы поездан науқастануына байланысты түсірілген болса, онда жолаушының багажы жолаушы поездан түсірілген станция (вокзал) бастығы жіберген жеделхат немесе телефонограмма негізінде тегін қайтарылады.

      55. Егер жолаушы поезға отыру немесе жол жүру кезінде қоғамдық тәртіпті бұзып, басқа жолаушылардың мазасын алатын болса, онда тасымалдаушы оны тасымалдаудан бас тартуға құқылы.

      Бұл жағдайда құқық қорғау органдары қызметкерлері поезд бастығының және вагон жолсерігінің қатысумен жолаушыны учаскелік полиция бөлімшесі бар жақын жердегі тарифтік станциядан түсіріп, бұл туралы 3 (үш) данада акт жасайды және онда қол жүгінің бары көрсетіледі. Бұл уақытта жолаушыға жол жүру және багаж тасымалдау құны қайтарылмайды.

5-параграф. Ресімделмеген жолаушылар, багаж және жүк багаж
тасымалы

      66. Осы Қағидада көзделеген поезд бригада қызметкерлері талаптарының тиісті түрде сақталуын қамтамасыз ету үшін тасымалдаушы тарапынан осы Қағидаға сәйкес ұйымдастырылатын жеке меншік шаруашылық қызметін тексеру (бұдан әрі – тексеру) жұмыстарын жүргізеді.

      Тексеру жұмыстары тасымалдаушының ішкі құжаттарында осындай тексеру тәртібі жүктелген тасымалдаушының уәкілетті тұлғалары (ішкі бақылау бойынша инспекторлар, ревизия жасаушылар, менеджерлер) тарапынан жүргізіледі.

      Теміржол мекемесі қаражатын дұрыс пайдалану және теміржол көлігімен тасымалдау мәселесін реттейтін ережені сақтау үшін келесі тиісті тексеру жұмыстары жүргізіледі:

      жолаушыда жол жүру құжатының (билетінің) бар-жоғын және оның жарамдығын;

      жолаушылардың қол жүгін тасымалдау ережесін сақтауын;

      вагон жолсеріктерінің жол жүру құжаттарының (билет) күшін дұрыс жойғандығын;

      электронды жол жүру құжаттары (билет) бойынша 2D-коды арқылы сканерлеу жолымен отырғызу талонын беруін;

      поезд бригадасы тарапынан вагондардың тиісті қамтамасыз етілуіне және жолаушыларға сапалы қызмет көрсетілуін;

      жолаушылардың поезда, станцияларда (вокзалдарда) қоғамдық тәртіпті сақтауын және темір жол көлігі қызметкерлерінің осы Қағидада көрсетілген талаптарды сақтауын;

      жол жүру құжаттарын (билет) сату жұмыстарын ұйымдастыруды;

      кассаларда тасымалдау және жол жүру құжаттарының (билет) дұрыс ресімделуі мен берілуін;

      қол жүгі және багаж бөлімшелері теміржол сақтау камераларының жұмысын;

      поездардағы бос және босаған орындардың есебін беру тәртібін және бұндай орындар туралы мәліметтердің берілуін;

      вагондардың (қызметтік, пошта, вагон-мейрамхана, жалға берілген және басқа да) дұрыс пайдалануын тексереді.

      тасымалдаушының кемшіліктерді анықтаған уәкілетті тұлғалары тексеру жұмыстарын жүргізе отырып, оларды жою шараларын қабылдайды.

      Жолаушылар поезын тексеру кезінде жол жүру құжатынсыз (билетсіз) тұлға анықталған болса, жол жүру құжаты (билет) бойынша ресімделген құжатта көрсетілген мәліметтерге жолаушы туралы мәліметтер сәйкес келмеген жағдайда, Қағиданың 44-тармағында көзделген жағдайды есептемегенде, сондай-ақ пайдалануға құқық беретін тиісті құжаттарсыз жеңілдігі бар жол жүру құжатымен анықталған тұлға ресімделмеген болып табылады.

      Тасымалдаушының уәкілетті тұлғасы тарапынан ресімделмеген тұлға анықталған болса, онда тексеру қорытындысы бойынша билетсіз жол жүргені үшін 3 (үш) данада акт жасалады, сондай-ақ билетсіз тұлғадан отырғызу станциясынан келген билет кассасы жұмыс істейтін станциясына дейін жүрген жолы үшін жол жүру құнының он есесіне тең тарифте тасымалдаушы пайдасына жол жүру құны өндіріліп алынып, ол поездан түсіріледі.

      Бұл ретте жолаушыға ЛУ-9в нысаны бойынша жол жүру құны төленгені туралы түбіртектің түпнұсқасы осы Қағиданың 3-қосымшасына сәйкес беріледі, ал төлегені туралы квитанцияның түбіртегі тасымалдаушының ішкі ережелеріне сәйкес тасымалдаушының уәкілетті тұлғаларында қалады.

      Тексеру қорытындысы бойынша актіде:

      1) тексеруден өткен учаске, күні, уақыты;

      2) уәкілетті тасымалдаушының атауы;

      3) тексеруден өткен тұлғаның аты-жөні, әкесінің аты (бар болған жағдайда) және оның (тұлғаның) қызметі;

      4) тексерілген субъектінің атауы, жолаушылар поезының нөмірі мен бағыты;

      5) тексеру кезінде қатысқан поезд бригадасының (аға жолсерік, вагон-мейрамхана директоры, багаж вагонының қабылдап-тапсырушысы, қызмет вагонының жолсерігі) аты-жөні, әкесінің аты (бар болған жағдайда), туған күні, тұрғылықты жері, жеке басын куәландыратын құжаттарының атауы мен деректемелері, идентификация нөмірі мен жұмыс орны;

      6) тексеру қорытындысы туралы, оның ішінде анықталған заң бұзушылықтар туралы мәліметтер;

      7) тексеру кезінде қатысқан поезд бригадасының (аға жолсерік, вагон-мейрамхана директоры, багаж вагонының қабылдап-тапсырушысы, қызмет вагонының жолсерігі) актімен танысуы және танысудан бас тартуы, олардың қолы немесе қол қоюдан бас тартуы туралы мәліметтері;

      8) тексеру жүргізген тұлғаның қолы көрсетіледі.

      Тексеру қорытындысы туралы актіге тексеру қорытындысына қатысты құжаттар немесе олардың көшірмелері бар болған жағдайда қоса беріледі.

      Поезд бригадасы және тексеру кезінде қатысқандар тексеру кезінде ескертулер болған жағдайда оларды жазбаша түрде баяндайды.

      Актінің бір данасы поезд бастығына беріледі, екіншісі поезды қалыптастыру пунктіне жіберіледі, ал үшіншісі тасымалдаушының уәкілетті тұлғасына (инспектор, ревизия жасаушы тұлға, ішкі бақылау жөніндегі менеджер) қалдырылады.

      68. Ресімделмеген тұлға билет кассасы жұмыс істейтін ең жақын теміржол станциясында түсіріледі.

      Жол жүру құжаты (билет) жасанды немесе өзіне тиесілі еместігі анықталған тұлға жолаушылар поезының бастығы тарапынан поездан түсіріледі және желілік полиция қызметкерлеріне тапсырылады, олардың тарапынан ол туралы акт жасалады.

      69. Тасымалдаушының уәкілетті тұлғалары жолаушыда ресімделмеген артық қол жүгі немесе багаж барын анықтаған жағдайда оны сертификатталған таразымен өлшейді және оның негізінде жолсерік немесе поезд бастығы (аға жолсерік) жауапты болатын тексеру нәтижесі туралы акт жасалып, жолаушыдан тасымалдау құны төленгені туралы ЛУ-9в түбіртегі бойынша он еселік тариф (тасымалдау құны) тасымалдаушы пайдасына өндіріп алынады.

      70. Қателесіп, жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген бағыттан өзге поезға отырған жолаушы билет кассасы жұмыс істейтін ең жақын станциядан түседі.

      Бұл ретте поезд бастығы (аға жолсерік) жолаушыға жол жүру ақысын төлемей негізгі станцияға дейін қайтып бару құқығын беретін (екі данада) акт жасайды. Актінің бірінші данасы жолаушыға беріледі, ал екіншісі поездың қалыптастыру станциясына жолаушыны отырғызған жолсерікке қатысты шара қолдану үшін жіберіледі.

      Вокзал бастығы немесе вокзал бойынша кезекші жолаушыға негізгі станцияға дейін қайтып баруға көмек көрсетеді.

      Билет кассасы жоқ станцияларда жолаушыларды поездан түсіруге рұқсат берілмейді.

      71. Жолаушы олардың растығына күмән келтіретін (түзетулері бар, түзетілген және өшірілген) жол жүру құжаттарын ұсынған жағдайда, тексеретін тұлға, сонымен қатар уәкілетті тұлға тасымалдаушыға тексеру жүргізуге, жолаушы төлеген соманың мөлшерін, жол жүру құжатын (билет) сатып алған орнын, жолаушының кім екендігін және оның тұрғылықты мекен-жайын анықтайды және акт жасау себептеріне негіздемелерді көрсете отырып (3 данада) акт жасайды. Жол жүру құжаты (билет) ақауы бар құжат ретінде алынады, тексеріп, тиісті шаралар қабылдау үшін актінің екі данасына қоса беріледі, үшінші дана жолаушының әрі қарай жол жүруі үшін поезд бастығына тапсырылады.

6-параграф. Поезда төсек-орын жабдығын беру және басқа да
сервистік қызметтерді көрсету тәртібі мен шарттары

      Жолаушылар жол жүрген кезде вагон жолсерігі берген төсек тыстары толық, таза және құрғақ төсек-орын жабдығын ғана қолдануы тиіс. Вагон желсерігі берген төсек тыстары толық болмаса, онда ондай төсек-орын жабдығын пайдалануға жол берілмейді. Сондай-ақ өз төсек-орын тыстарын пайдалануына болмайды.

      Рейстегі жолаушылар поездарына берілетін төсек тыстарының саны, сондай-ақ төсек-орын жабдығы мен жұмсақ жиналмалы мүліктерді жуу, химиялық жолмен тазалау, дезинсекциялау шығындарының нормасы әдістеме нормаларына сәйкес айқындалады.

      Төсек-орын жабдығының жай-күйі мен олардың берілу шарттарына қойылатын талаптар осы Қағидамен реттеледі.

      Вагон жолсерігі төсек-орын тыстары жиынтығын жолаушылардың отырған орындарына апарып береді де оларды жол жүру аяқталған соң жолаушы түсетін немесе ауысып отыратын станцияға келгенге дейін 30 минут бұрын жинап алады. Барлық вагондарда поезд бағытына және санатына қарамастан төсек-орын тыстарын жолсерік өзі жинап алады.

      Төсек-орын жиынтығының барлық түріне пайдалануға берілген күн көрсетілуі тиіс.

      Жолаушы төсек тыстарын кірлетіп алған жағдайда вагон жолсерігі жолаушының өтініші бойынша төсек-орын тыстары жиынтығын тасымалдаушы бекіткен қосымша ақыға ауыстырып береді.

      Жолаушыға берілетін төсек-орын тыстары жиынтығы үшін төленетін ақыны (алымды) тасымалдаушы белгілейді.

      Жолаушы кір немесе дымқыл төсек-орын тысын алған жағдайда оны ашсымен кешіктірмей басқа төсек-орын тысына қосымша ақысыз тегін ауыстырып алу үшін дереу жолсерікке қайтара алады.

      Бұл жағдайда осындай төсек-орын тысы берілген жолаушының, вагон жолсерігі немесе жолаушылар пойызы бастығының қатысуымен үш данада акт жасалады.

      Актіде жолаушыға кір төсек-орын тысының берілгені және жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген жолаушы туралы деректер көрсетіледі. Актінің бір данасы жолаушыға беріледі, екіншісі жолаушылар поезд бастығында қалады, ал үшіншісі кірлеген төсек-орын тысының не себептен болғанын анықтау және осындай кемшіліктерге жол берген тұлғаларға тиісті шара қолдану үшін поезд құрастырылған пунктке жіберіледі.

      Жолаушы өзіне берілген акт негізінде тиісті уәкілетті органға шағымдана алады.

      73. Поездың жол жүру барысында жолда тамақтануды ұйымдастыру мақсатында фирмалық поездан басқа халықаралық және облысаралық қатынастағы барлық санаттағы поездар схемасына тасымалдаушының қалауымен кем дегенде бір вагон-мейрамхана (вагон-кафетерия, вагон-буфет) қосуға рұқсат етіледі.

      Фирмалық поезд құрамында вагон-мейрамхананың болуы көзделген.

      Вагон-мейрамханалардың қажеттілігіне пайдаланылатын ветеринарлық тексеруден өткен тауарлардың ветеринарлық-ілеспе құжаттары болуы тиіс. Жолаушылар поездарында тағамдарды ұсыну қызметін көрсету тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 240 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізімдемесінде № 11049 болып тіркелген) бекітілген Жолаушыларды және жүк багажды теміржол көлігімен тасымалдаудың санитарлық-эпидемиологиялық талаптарына сәйкес белгіленеді.

      58. Тасымалдаушы жолаушыларға жол жүру барысында (поезд, вагон санатына байланысты) көрсетілетін мынадай қосымша сервистік қызметтер ұйымдастыруы мүмкін, олар:

      1) поезд ішіндегі байланыс бойынша ақпарат беру;

      2) радио және бейне хабар тарату;

      3) жолаушының қалауы бойынша төсек салып беру;

      4) сейф қызметі;

      5) жаңа басылып шыққан баспасөз басылымдарын ұсыну;

      6) тез бүлінетін тағам өнімдерін тоңазытқышта сақтау (тоңазытқыш болған жағдайда);

      7) тағамды қысқа толқынды пешке жылыту (толқынды пеш болған жағдайда);

      8) вагон-мейрамхана қызметкерлерінің тағамды жолаушының қалауы бойынша купеге жеткізіп беру қызметі (пойыз құрамында вагон-мейрамхана болған жағдайда);

      9) кәдесый және сервистік өнімдерін сату, сондай-ақ шай өнімдерімен қамтамасыз ету;

      10) басқа да сервистік қызметтерді ұсынады.

      75. Жолаушылар поездарында арнайы белгіленген орындарда (жұмыс істемейтін тамбурларда) ғана темекі шегуге рұқсат етіледі.

      Дизель, электр поездар мен "Тальго" поездарында темекі шегуге тыйым салынған.

      76. Жолаушылардың өмірі мен денсаулығы қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жолаушылар поездарымен қатар қала маңы поездарында сауда-саттық тасымалдаушы белгілеген тәртіп бойынша жүргізіледі.

      77. Жолаушыларға жайлылығы жоғары вагондар мен фирмалық поездарда құны жол жүру құнына енгізілген қызмет түрлері тасымалдаушы белгілейтін тәртіпке сәйкес көрсетіледі.

      Фирмалық поездар мен жайлылығы жоғары поездар құрамына істен шыққан ауа баптағыш жүйесі бар немесе ауа баптағыш жүйесі жоқ купе және жатын вагондарды тіркеуге рұқсат етілмейді.

      Жолаушылар поездарының барлық құрамында ауа баптағыш жүйесінің (егер вагонның зауыттан шыққан құрылымында көзделген болса) жұмыс істеп тұруы міндетті болып табылады.

      Вагондағы ауа баптағыш жүйесі істен шыққан жағдайда вагон жолсерігі немесе жолаушылар поезының бастығы осы жабдықты жөндеуге және жедел шаралар қабылдау үшін бұл жөнінде вагон жабдығын қалпына келтіріп, жөндеуге уәкілетті тиісті ұйымға хабарлайды.

      Бұл жағдайда жабдықтың істен шыққанын растау үшін осы вагондағы жолаушының (егер осы жөнінде айтқан болса) және вагон жолсерігі немесе жолаушылар поезд бастығының қатысуымен үш данада акт жасайды. Вагондағы актіде ауа баптағыш жүйесінің істен шыққаны және істен шығу себебі (егер осы себептері белгілі болса) көрсетіледі.

      Актінің бір данасы вагон жолсерігінде немесе поезд бастығында қалады, ал екінші данасы істен шығу себебін анықтау және осындай жағдайға жол берген тұлғаларға тиісті шара қабылдау үшін поезд құрастырылған пунктке жіберіледі. Үшінші данасы вагонның істен шыққан жабдығын қалпына келтіріп, жөндеу үшін уәкілетті тұлғаға беріледі.

      78. Жолаушыларды жүрдек поездармен тасымалдау қызметін (экспресс-тасымал) ұйымдастыру кезінде аялдаманың басымы жолаушылар легі көп ірі теміржол стансаларында жасалады және жолда болу уақыты осыған ұқсас поездарға қарағанда едәуір қысқарады.

7-параграф. Ұйымдасқан жолаушылар тобын ресімдеу және олардың
жол жүру тәртібі

      79. Ұйымдасқан жолаушылар тобының, ұйымдасқан балалар тобының пойызда орын болған жағдайда поездардан орындарды резервтеуге берген жазбаша өтінімдері заңды және жеке тұлғалардан кем дегенде 45 тәуліктен бастап поездың жөнелтілуіне 1 тәулік қалғанға дейін қабылданады.

      Заңды тұлғалардан өтінімдер заңды тұлғалардың мөрі немесе мөртабанымен куәландырылған фирмалық бланкіде қабылданады.

      Өтінімде: заңды тұлғаның атауы, орын саны, пойыздың нөмірі, вагонның түрі, шығатын күні, жөнелтілетін және межелі (баратын) станциясы көрсетіледі. Жеке тұлғадан келіп түскен өтінімде бұлардан басқа жол жүру мақсаты және топ басшысының деректемелері көрсетіледі.

      Өтінімге жолаушылар құжаттарының деректемелері (құжат нөмірі, кәмелет жасқа толмаған азаматтардың туған күндері) көрсетілген жолаушылар тобының және топ басшысының аты-жөні жазылған үш дана тізім қоса беріледі.

      Орындарды резервтеуші ұйымның өтініміне олардан өтінімді қабылдап алғандығы туралы белгі қойылады. Өтінімде көрсетілген поезда және вагондарда орын жеткіліксіз болған жағдайда, өтінім берушінің келісімі бойынша орындар басқа поездан немесе вагоннан ұсынылады.

      Егер өтінімде жеке вагон беру туралы өтініш болса, онда жол жүретін жолаушылар санына қарамастан, вагондағы барлық орындар төленеді.

      Ұйымдасқан жолаушылар тобын, ұйымдасқан балалар тобын тасымалдауға поездардан орын резервтеу үшін алым тасымалдаушы белгілеген мөлшерде төленеді. Бөлінген орындардан бас тартылған жағдайда, төленген алым қайтарылмайды.

      Өтінім берушінің келісімінсіз тасымалдаушы вагонның түрін немесе поездың санатын ауыстырғанда және осыған байланысты жолаушы жол жүруден бас тартқан жағдайда алым қайтарылуы тиіс.

      80. Орындар резервтелген соң өтінім берген тұлға 15 жұмыс күні ішінде, бірақ поездың жөнелтілуіне дейін 10 тәуліктен кешіктірмей, жол жүру құнын төлеп, тапсырыс берілген жол жүру құжаттарын (билеттерді) сатып алады. Егер белгіленген мерзімде жол жүру құжаттары (билеттер) ресімделмесе, онда өтінім күшін жоғалтып, орындар сатуға беріледі, ал алынған алымдар қайтарылмайды.

      Жол жүру құжаттарына (билеттерге) өтінімді поездың жөнелтілуіне 10 тәуліктен кем уақыт қалғанда берген жағдайда, жол жүру құны өтінім берілген сәттен бастап бір тәулік ішінде төленеді. Өтінім беруші поезд жөнелтілгенге дейін 7 (жеті) тәуліктен кешіктірмей ұйымдасқан жолаушылар топтарының, ұйымдасқан балалар топтарының аты-жөні жазылған тізіміне өзгерту енгізу жағдайын көрсете отырып, жазбаша өтініш беру арқылы өзгеріс енгізуге құқылы.

      Жол жүру құнын тасымалдаушының есеп шотына қолма-қол ақшасыз төлеген кезде жол жүру құжаттары (билеттер) тасымалдаушы белгілеген мерзімде, бірақ поезд жөнелтілгенге дейін бір тәуліктен кешіктірмей ресімделеді.

      Топпен жол жүруден жолаушы өзі еркімен бас тартқан жағдайда, пайдаланылмаған жол жүру құжаттарының (билеттердің) ақысы осы Қағиданың 262-тармағына сәйкес жүзеге асырылып қайтарылады.

      81. Жол жүру құжатын (билетті) топтық өтінім бойынша ресімдеу кезінде топ басшысының аты-жөні және тізімде көрсетілген оның құжаттарының деректемелері көрсетіледі. Ұйымдасқан жолаушылар тобы, ұйымдасқан балалар тобы тізімінің екі данасына жол жүру құжаттары (билет) ресімделген пункттің белгісі қойылады. Тізімнің бір данасы жол жүру құжаты (билет) ресімделген пунктте қалады, ал екінші данасын топ басшысы поезға отыру кезінде вагон жолсерігіне көрсетеді.

      Осы Қағидамен рұқсат етілген себебі көрсетіліп (науқастануы, жарақат алуы, жұмыстан босауы немесе жұмыстан шеттетілуі) топ басшысы ауыстырылған жағдайда, сондай-ақ тәулік ішінде немесе поезд жөнелтілетін күні жол жүру құжаты қайта ресімделмейді.

      Бұндай жағдайда тасымалдаушының уәкілетті тұлғасының атына өтініммен куәландыратын құжаттарымен қоса (денсаулық сақтау мекемесінен анықтама, жұмыстан босауы туралы бұйрықтың көшірмесі) басшыны ауыстыру туралы жазбаша өтініш, сондай-ақ тасымалдаушының уәкілетті тұлғасының келісімін (виза) алу үшін топ басшысының орнын алмастыру үшін қабылданған жаңа басшының жеке басын куәландыратын құжатының көшірмесі жіберіледі.

      Жазбаша өтінішке қоса берілетін куәландыратын құжаттар нақты болған жағдайда тасымалдаушының уәкілетті тұлғасы топ басшысын алмастыруды келіседі.

      82. Топтық өтінім бойынша жолаушылардың жол жүруі әр вагонға бір жол жүру құжатының (билеттің) бланкісінде ресімделеді. Ерекше жағдайларда (іссапар) жол жүру құжатын әр орынға жеке бланкіде ресімдеуге рұқсат беріледі.

      83. Балалардың ұйымдасқан топтарымен жол жүретін тұлғаларға жол жүру құжаттары (билеттер) қатаң түрде топтық өтінім негізінде ресімделеді.

      84. Ұйымдасқан жолаушылар тобын, ұйымдасқан балалар тобын поезға отырғызу кезінде топ басшысы тізімді, жол жүру құжаттарын (билеттерді) және осы Қағиданың 13-тармағында көзделген жолаушылар құжаттарының түпнұсқасын көрсетеді.

      Вагон жолсерігі жолаушыларды вагонға отырғызу кезінде жол жүру құжаттарын (билеттерді) тексереді және жол жүру құжаттарында (билетте), ұйымдасқан жолаушылар тобының, ұйымдасқан балалар тобының тізімінде көрсетілген жолаушылардың тегі, аты мен әкесінің атын олардың құжаттарының түпнұсқасымен салыстырады.

      Топ басшысы себептері көрсетіліп (науқастануы, жарақат алуы, жұмыстан босауы немесе жұмыстан шеттетілуі) жұмысынан ауысқан жағдайда осы Қағидада көрсетілген мерзім ішінде, оның ішінде тәулік бойы немесе поезд жөнелтілетін күні вагон жолсерігіне жол жүру құжатына қоса топ басшысын ауыстыру туралы тасымалдаушының уәкілетті тұлғасының келісілген басшының ауысқаны туралы хаты ұсынылады.

8-параграф. Арнайы "туристік" поездар тасымалын ұйымдастыру

      85. Тасымалдаушы жеке меншік туристік операторлар мен туристік агенттіктердің (бұдан әрі – туристік ұйым) өтінімдері бойынша арнайы туристік поезды ұйымдастырады.

      86. Тасымалдаушының атына туристік ұйымдардың атынан туристік поездарды ұйымдастыруға арналған өтінімдер келіп түскен күннен бастап 20 жұмыс күні ішінде қаралады.

      Тасымалдаушы бірнеше поездардың бір маршрут бойынша тағайындалуына жол бермеу үшін туристік-саяхат поездарының қозғалыс кестесін пайдалану ведомосін жасайды.

      87. Арнайы туристік-саяхат поездары, поездар қозғалыс кестесінде көрсетілген олар үшін тұрақты, арнайы кестелер, яғни тасымалдаушы құрастыратын бір реттік кестелер бойынша тағайындалады. Туристік-саяхат поездарында медициналық қызметкерлер бірге ілесіп жүреді.

      88. Арнайы туристік-саяхат поездарына арналған жолаушылар вагондары туристік ұйымдарға тасымалдаушымен жасалатын жалға алу шартының талаптарына сәйкес ұсынылады.

      89. Туристік-саяхат поездарында тасымалдауға арналған жалға алу шартын жасау кезінде мыналар қаралады (қосылады):

      1) облысаралық қатынаста:

      Поездарға тіркелетін барлық жолаушылар вагондарына тасымалдаушы тарапынан қаралатын ставкалар бойынша оларды нақты пайдаланған уақыты (жөнелту күнінен бастап келу күнін қоса) үшін жалдау құны. Бұл ретте тәулікке толмайтын уақыт толық тәулік ретінде саналады. Жалға алу құны тасымалдаушы тарапынан белгіленген мөлшерде әр күнтізбелік тәулікке белгіленеді;

      туристік ұйымдарға берілетін вагондағы барлық орындар үшін, поезд бригадалары пайдаланатын орындар және вагон-мейрамханаларға (вагон-кафетерия, вагон-буфет) қызмет көрсететін персонал үшін 8 орынға төлем жасамай, жолаушылар поезының тарифі бойынша кашықтыққа және вагон түрлеріне сәйкес жол жүру құны;

      төсек-орын жабдығын әр турист үшін 1 жинақты 7 күнтізбе күнге пайдалану есебінен пайдаланғаны үшін төлемақы. Туристік-сапарлық поездарға қосылатын вагон-мейрамханалар үшін жалдау төлемі белгіленген тәртіппен алынады.

      2) ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және қала маңындағы қатынаста:

      жалға алу құны, әр вагонға белгіленген тәртіпте, бірақ бір тәулік бұрын төленеді;

      поездың қатынау учаскесінде қолданыстағы ауданаралық және ішкі тариф бойынша поезда отыру үшін орындар санынан кем емес туристердің нақты саны бойынша ауданаралық және ішкі поездарда жол жүру құны.

      90. Ауданаралық (облысішіндегі қалааралық) қатынаста демалу орындары бар вагондардан құрастырылған жолаушылар поездарының құрамдарын пайдалану кезінде жол жүру үшін төлем тасымалдаушы белгілеген тәртіппен алынады.

      91. Арнайы туристік-саяхат поездарда жол жүру құны қашықтыққа және вагон санатына қарай белгіленеді.

      92. Тасымалдаушымен жалдау шарты жасалғаннан кейін туристік поезды жөнелтуге дейін кем дегенде 20 жұмыс күннен кешіктірмей тасымалдау үшін (жалдау, жол жүру құны және басқалары) барлық тиісті төлемдер аударылуы тиіс және Тасымалдаушы ішкі есептік саясатқа сәйкес төлемнің басқа шарттарын белгілейді.

      Тасымалдаушы ішкі есеп беру саясатына сәйкес басқа төлем шарттарын белгілейді.

      93. Тасымалдау төлемін растайтын барлық қажетті құжаттар және туристік-сапарлық поезды жалдауға шарттың көшірмесі туристермен бірге жүретін басшыда сақталуы тиіс және жол жүру барысын бақылау кезінде ұсынылады.

      94. Туристік ұйым шартқа қол қойылғаннан кейін поезд жөнелтілгенге дейін кемінде 20 күнтізбелік күн қалғанда Туристік ұйымның өзіне байланысты себептер бойынша жол жүруден бас тартқан жағдайда ол тасымалдаушыға тұрақсыздық сомасын төлейді. Көрсетілген тұрақсыздық сомасын Туристік ұйымға енгізілген төлемдерді қайтару кезінде тасымалдаушы ұстап қалады.

      Тасымалдаушы жалдау шартын жасасқаннан кейін вагондарды ұсынудан бас тартқан кезде дәл осындай мерзімде Туристік ұйымға тұрақсыздық сомасын төлейді.

      95. Тұрақсыздық сомасы мына жағдайда қайтарылмайды:

      1) егер жалданған құрамды пайдаланудан немесе тасымалдаушы оны жалдауға беруден бас тарту поезд жөнелтілгенге дейін 20 күннен ерте айтылса;

      2) құрамды пайдалану немесе жалдауға құрамды ұсынудан бас тарту тараптарға байланыссыз себептермен (стихиялық сипаттағы құбылыс, эпидемиологиялық жағдай және басқалар) және мерзіміне байланыссыз болған жағдайларда алынбайды.

      Туристік-саяхат поезының құрамындағы вагондарды азайтуға болмайды.

      96. Егер турист поездан тасымалдаушының кінәсінен қалып қойса, оның туристік-сапарлық поездың орналасу жеріне дейін жол жүруі оның өз есебінен жүргізіледі.

      Турист поездан тасымалдаушының кінәсінен қалып қойса (туристік поездың басшысына хабарламай поезд алдында жарияланған кестеден ерте жөнелтілді, жөнелту станциясы өзгертілді) арнайы туристік-саяхат поезының поездың тұру станциясына дейін жол жүруі тасымалдаушының өз есебінен ресімделеді.

      Турист поездан науқастанып қалуына байланысты түсірілсе, турист поездан түсірілген станцияда станцияның (вокзалдың) бастығы акт жасайды, онда міндетті түрде поездың санаты көрсетіледі. Жазылғаннан кейін емдеу мекемесінің анықтамасы, туристік жолдаманың және актінің негізінде туристке жолаушылар поезында туристік-саяхат поезының орналасқан жеріне немесе оның бастапқы жөнелтілу станциясына дейін жол жүруі үшін жол жүру құжаты (билет) беріледі. Акт және анықтама жол жүру құжатын ақысыз алуына негіз болып табылады.

      Егер жол жүруге топ қатысушыларының толық саны жөнелтілмесе онда осы топтың басшысы поезд жөнелтілгенге дейін топтық жол жүру құжатын станцияның (вокзалдың) бастығына бұл туралы жол жүру құжатында белгі жасау үшін береді. Станция (вокзал) бастығымен немесе поезд бастығымен жол жүру барысында жасалған белгі жарамсыз.

      97. Туристік ұйымдар ұйымдар туристерге поезд жөнелтілгенге дейін алдын ала жол жүру барысында осы Қағиданың талаптарын және жеке басының қауіпсіздігін сақтау туралы нұсқау береді.

9-параграф. Қызметтік тасымалдар

      98. Теміржол көлігі ұйымдарының қажеттілігі үшін жолаушы поездарындағы қызметтік тасымалдар осы Қағидаға сәйкес жалпы негіздерде жүзеге асырылады.

      99. Қызметтік вагондарды беру тәртібін тасымалдаушы белгілейді.

      100. Жолаушы поездарының құрамындағы қызметтік вагондарда жол жүріп келе жатқан тұлғаларда тиісті тәртіппен ресімделген тегін немесе ақылы жол жүру құжаттары (билеттер), ал багажға тиісті тасымалдау құжаттары болуы тиіс.

      101. Қызметтік вагондарда жүкбагажды тасымалдау жүк багажы тиісті түрде ресімделген және тариф бойынша ақы төленген жағдайда ғана рұқсат етіледі.

10-параграф. Арнайы поездар мен вагондарда жол жүру

      102. Тасымалдаушыларға жолаушылар паркінің арнайы поезы немесе арнайы вагоны (вагондар) заңды және жеке тұлғалардың өтінімі бойынша Тасымалдаушы белгілеген тәртіпте жалға беру шартына сәйкес уақытша пайдалануға берілуі мүмкін.

      Арнайы поезд және арнайы вагонды (вагондарды) жалға беру кезінде шарт жасалады.

      103. Арнайы поезд тағайындалған кезде мыналар:

      1) жолаушылар вагонын нақты пайдаланған уақытына жалға алу құны (жалға алушы вагондарды қабылдаған күннен бастап және жалға алушы вагондарды тасымалдаушыға тапсырған күнді қосқанда) өндіріп алынады. Жалға алу құны, Тасымалдаушы белгілеген мөлшерде әр күнтізбелік күнге өндіріп алынады. Бұл ретте тәулікке толмайтын уақыт толық тәулік болып есептеледі.

      2) вагонның және поездың санатына сәйкес толық тариф бойынша вагондағы барлық орындар саны үшін жол жүру құны. Саны вагондағы орындар санынан асатын жолаушыларды тасымалдауға рұқсат етілмейді.

      арнайы поездарда жасы кәмілеттік жасқа толмаған 7 жастан 15 жасқа дейінгі жолаушылар жол жүрген уақытта нақты жол жүріп келе жатқан балалар санына байланысты ересек жолаушыға белгіленген жол жүру құнының 50% мөлшерінде өндіріліп алынады.

      3) арнайы поезд құрамында вагон-мейрамхана немесе тікелей жолаушыларды тасымалдауға қатысы жоқ жолаушылар паркінің басқа да вагондары болған жағдайда жалға алу құнынан басқа тасымалдаушы белгілеген мөлшерде жол жүру құны өндіріліп алынады.

      4) арнайы поездың құрамында багаж вагоны болған жағдайда багажды тасымалдау құны осы Қағиданың 104-тармағы 4) тармақшасына сәйкес өндіріліп алынады.

      104. Арнайы вагондар берілген жағдайда мыналар өндіріліп алынады:

      1) вагондарды пайдаланған нақты уақыты үшін жалға алу құны (жалға алушы вагондарды қабылдаған күннен бастап және жалға алушы вагондарды тасымалдаушыға тапсырған күнді қосқанда). Жалға алу құны тасымалдаушы белгілеген мөлшерде әр күнтізбе тәулікке өндіріліп алынады. Бұл жағдайда тәулікке толмайтын уақыт толық тәулік болып есептеледі;

      2) поездың және вагонның санатына сәйекес тариф бойынша вагондағы орын санына байланысты жол жүру құны. Саны вагондағы орын санынан асатын жолаушыларды тасымалдауға жол берілмейді.

      арнайы вагонда жасы 7-ден бастап 15 жасқа дейінгі кәмілеттік жасқа толмаған жолаушылар жол жүрген кезде жол жүріп келе жатқан балалардың нақты саны бойынша ересек жолаушылар үшін белгіленген жол жүру құнынан 50% мөлшерінде өндіріліп алынады.

      3) қызметтік вагонды (вагон-салон) жеке және заңды тұлғаларға жалға берген жағдайда басқа мекемелерге жалға алу құнынан басқа жүрдек поездың екі орынды купесімен бірге СВ тарифі бойынша 11 жатын орын есебінен жол жүру құны өндіріп алынады;

      Жасы 7-ден бастап 15 жасқа дейінгі кәмілеттік жасқа толмаған жолаушылар жол жүрген кезде жол жүру құны осы Қағиданың 104-тармағы 2) тармақшасына сәйкес өндіріліп алынады.

      Жолаушылардың жол жүру құны жолда ауысып отырмайтын қатынастың әр учаскесіне белгіленеді. Жалға алушының талабы бойынша вагондарды ағыту станциясы, сондай-ақ сол учаскелер бойынша вагонның кері (қайта) жол жүруі басталатын маршруттың ауысу пункті аялдау пункті болып саналады.

      4) багаж вагонын жалға берген кезде жалға беру құнынан басқа багаж тарифі бойынша нормасы шектелмей нақты салмағына, бірақ багаж вагонының жүк көтеру нормасынан аспайтын төлем жасау арқылы және жалға беруші белгілеген маршрутқа сәйкес екі бағытқа бірдей жол жүру құжатының берілуі арқылы багажды тасымалдау құны өндіріп алынады. Бұндай тасымалдау кезінде багажды сақтау және оны беру жалға беруші тарапынан іске асырылады.

      105. Арнайы поезда немесе арнайы вагондар тобында тасымалданатын жолаушылардың багажы (егер жалға алушы өтінімде арнайы вагоннан басқа багаж вагонын көрсеткен жағдайда) нормасы шектеусіз багаж тарифі бойынша нақты салмағына ақы төленіп, багаж вагонда тасымалданады, бірақ жалға беруші көрсеткен маршрутқа сәйкес екі бағытқа да тасымалдау құжаттары беріліп, багаж вагонының жүк көтеру нормасынан аспай тасымалдануы тиіс. Бұндай тасымалдау кезінде багажды сақтау және оны беру жалға беруші тарапынан іске асырылады.

      Жолаушылардың қол жүгін тасымалдау осы Қағидада белгіленген тәртіпке сәйкес жүзеге асырылады.

      106. Арнайы поезд бен арнайы вагонды (оның ішінде вагон-салонды) қайда жіберген кезде оны құрастыру пунктінен жалға алушы оны жалға алған жерге дейін немесе жалға алушы оны босатқан жердан құрастыру пунктіне дейін жалға алу құнынан басқа тасымалдаушы белгілеген мөлшерде жол жүру құны өндіріп алынады.

      107. Арнайы поезды немесе вагонды жалға алған кезде жол жүру құжаттарын (билеттерді) алдын ала сату алымы және басқа да алымдар мен төлемдер өндіріліп алынбайды.

      108. Төсек-орын жабдықтары жолаушылар жолда 6 сағаттан аз жүретін болса, жалға алушының қалауы бойынша, ал 6 сағаттан көп жүретін болса, өтінімде көрсетілген жолаушылардың нақты санына қарай қосымша ақыға, 1 төсек-орын жиынтығы 7 күнге беріледі.

      109. Осы Қағидада көзделмеген өзге де талаптар, оның ішінде төлемдер тасымалдаушы мен жалға алушы арасында жасалған шартта көзделеді.

11-параграф. Заңды және жеке тұлғалардың иелігіндегі
вагондармен жол жүру

      110. Заңды және жеке тұлғалардың меншігіндегі вагондарында немесе басқа заңды негіздерде пайдаланылатын Тасымалдаушының жолаушылар, жедел поездарының құрамында жол жүру өтінімдер мен шарттар негізінде жүзеге асырылады.

      Вагондарды тіркеу үшін берілетін өтінімдер поезд жөнелтілгенге дейін кемінде 10 тәулік бұрын берілуі тиіс.

      Өтінімде: заңды немесе жеке тұлғаның аты-жөні, вагонның жол жүру бағыты, вагондардың саны, вагонның зауыт нөмірі, алып жүретін адамдардың саны, поездың нөмірі мен түрі, жөнелту станциясы және келу станциясы, шығатын және келетін күні көрсетілуі тиіс.

      111. Заңды және жеке тұлғалардың меншігіндегі жолаушылар паркі вагондарының жолаушылар, жедел поездардың құрамында жүруі жөнелтушінің өтінімінде көрсетілген деректерге сәйкес тасымалдағаны үшін төлем туралы құжаты болғанда және Қазақстан Республикасының темір жолдарымен жолаушылар поездарының құрамында қатынау құқығын растайтын құжатты берген кезде жөнелту станциясының жол жүру құжатын (билетін), жол жүк багажы ведомосін беру арқылы қол технологиясы бойынша ресімделеді.

      112. Қызметтік вагондарды тіркеу және ағыту жұмыстары Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2011 жылғы 11 наурыздағы № 130 бұйрығымен бекітілген (№ 6881 Мемлекеттік құқықтық актілер тіркелімінде тіркелген ) Жолаушылар поезы құрамындағы жылжымалы құрамды тіркеу және қатынау ережесіне сәйкес жолаушылар поездары құрамында қатынау құқығын беретін ЛУ-46 куәлік болған жағдайда жүзеге асырылады. Қызметтік вагондардың қатынауына куәлікте көрсетілген учаскелер аясында ғана жол беріледі.

      Қызметтік вагондардың жол жүру бағыты өзгерген немесе тоқтатылған жағдайда тасымалдаушыны поезд жөнелтілгенге дейін кемінде 12 сағат бұрын хабардар ету керек.

      113. Вагондарды жолаушылар, жедел поездардың құрамына қосу вагон екі немесе одан да көп теміржолдардың шегінде жүретін болса басқа теміржолдармен келісім болған жағдайда Тасымалдаушының рұқсаты және вагон бір темір жолдың шегінде жүретін болса Тасымалдаушының рұқсаты негізінде жүргізіледі.

      114. Заңды және жеке тұлғалардың меншігіндегі жолаушылар паркі вагондары жол жүрген кезде немесе оларды басқа да заңды негіздерге пайдаланған кезде вагонның жүрген жолы үшін тасымалдаушы белгілеген мөлшердегі ақы және вагон тіркелген поездың санатына сәйкес билет құны жол жүріп келе жатқан адамдардың нақты санына байланысты өндіріп алынады. Вагондағы ілесіп жүретін жолаушылар саны вагондағы орын санынан аспауы тиіс.

      Жол жүру құнын өндіріп алу тасымалдаушының шотына ақша аудару немесе тасымалдаушының билет кассасына жол жүрмес бұрын қолма-қол ақшамен есеп айырысу арқылы жүзеге асырылады. Вагондардың жол жүруіне және жолаушыларды тасымалдау үшін жол жүру төлемін алуды Тасымалдаушы қолма-қол ақшасыз немесе жөнелту станциясының билет кассасына сапар басталғанға дейін тасымалдау құжаттарын және бланктік жол жүру құжаттарын (билеттерін) ресімдеп және вагон иесіне бере отырып қолма-қол ақшаны енгізумен жүргізеді. Бұл ретте жолаушылар тасымалын жүзеге асыру үшін жол жүру және тасымалдау құжаттарын ресімдеу тасымалдаушының жазбаша рұқсаты (жеделхат, факсограмма) негізінде билет және багаж кассаларында жүзеге асырылады.

      Жол жүру төлемдерін толық мөлшерде енгізгеннен кейін тасымалдаушы тарапынан тиісті жол жүру құжаттары мен тасымалдау құжаттары толық ресімделген жағдайда ғана тасымалдау жұмыстары жүзеге асырылады.

      Жолаушылардың қол жүгін тасымалдау осы Қағидамен белгіленген тәртіпке сәйкес жүргізіледі.

      115. Тасымалдаушы ішкі есеп беру саясатына сәйкес төлемнің басқа да талаптарын белгілейді.

      Осы Қағидада көзделмеген басқа да шарттар тараптармен жасалған шартпен келісіледі.

6. Жол жүру барысында (он күнге дейін) жолаушыларға аялдама
ресімдеу тәртібі

      116. Жолаушы жолаушылар поездарымен (вагондарда) жол жүру барысында қажеттілік болған жағдайда, жол жүру құжатының (билеттің) жарамдылық мерзімін бір реттен көп емес кем дегенде 10 (он) тәуліктен асырмай жол жүру барысында аялдама жасауға, сондай-ақ жол жүру барысында жол жүруді тоқтатуға құқылы. 10 тәулік өткеннен кейін жол жүру құжатының (билетің) жарамдық мерзімі тоқтатылады, жол жүру құны қайтарылмайды.

      Жол жүру барысында аялдама жасаған жолаушы жолсеріктен бақылау купонын, жол жүру құжатын (билет) немесе жол жүру құжатына (билет) отырғызу талонын қайтып алады және жол жүру тоқтатылған станцияда өзі жүріп келген пойыз жөнелтілгеннен кейін 3 сағат ішінде осы Қағиданың 1-қосымшасымен келісілген Тізімге сәйкес жол жүру құжатына (билетіне) станция (вокзал) штемпелін және қол қойылған уақыт пен күнін көрсету арқылы билет кассасына немесе вокзал қызметкеріне өзінің бақылау купонын немесе жол жүру құжатына берілген отырғызу талонын мен жол жүру құжатын көрсетеді.

      Жолаушы жол жүруін тоқтатқан жағдайда жолсеріктен бақылау купонын, жол жүру құжатын (билет) немесе жол жүру құжатына берілген отырғызу талонын алады және өзінің бақылау купоны бар жол жүру құжатын (билетін) немесе жол жүру құжатына берілген отырғызу талонын өзі жүріп келген пойыз жөнелтілген соң 3 сағат ішінде билет кассасына көрсетеді. Билеттер АБЖ терминалымен жабдықталған билет кассасында осы Қағиданың 256-тармағына сәйкес қайтарылады.

      Егер жолаушы бастапқы жөнелту станциясынан бірден екі немесе одан да көп жол жүру құжаттарын (билеттерін) сатып алып, жол жүру барысында бірінші жол жүру құжаты (билеті) бойынша басқа жол жүру құжаттарында (билеттерінде) көрсетілген мерзімде ауысып отыру пункттерінен шығуға мүмкіндік бермейтін мерзімге аялдама жасау туралы шешім қабылдаған болса, онда бұл жол жүру құжаттары (билеттер) егер олар осы Қағидада белгіленген мерзімдерде қайтарылмаса, өзінің күшін жояды.

      117. Жолаушы жол жүру барысында өзін нашар сезінген жағдайда (сырқаттанған) және егер әрі қарай жол жүру мүмкін болмаса, жедел медициналық көмек көрсету үшін денсаулық сақтау мекемесі (пункті) бар жақын стансадан түсіріледі, құжаттарды ресімдеу және төлемдерді қайтару осы Қағиданың 256-тармағына сәйкес жүргізіледі.

7. Қол жүгін тасымалдау тәртібі мен шарттары
1-параграф. Қол жүгін тасымалдау шарттары

      118. Жолаушыға өзімен бірге бір толық немесе балалар жол жүру құжатымен (билетімен) мөлшері үш өлшемнің жиынтығынан: 200 сантиметрден (100х50х50), 35 кг аспайтын, ал "Talgo" фирмасының вагондарынан құрастырылған поездарда және соларға ұқсас вагондарда (вагон корпусының максималды биіктігі – 3524мм, вагонның максималды ені – 3200мм) мөлшері үш өлшемнің жиынтығынан: 150 см (70х40х40), 25 кг аспайтын қол жүгін тегін алып жүруге рұқсат етіледі.

      119. "Таlgo" фирмасының вагондарынан құрастырылған поездардан және соларға ұқсас вагондардан (вагон корпусының максималды биіктігі – 3524мм, вагонның максималды ені – 3200мм) басқа жолаушылар қол жүгін тасымалдаудың белгіленген нормасы есебімен жолаушыға өзімен бірге бөлшектенген және жиналып, қапталған күйдегі балалар арбасын, байдаркалар, моторсыз велосипедтерді, егер олар көлемі жағынан қол жүгін орналастыруға арналған орындарға сыятын болса, онда жіберіледі.

      120. "Таlgo" фирмасының вагондарынан құрастырылған поездардан және соларға ұқсас вагондардан (вагон корпусының максималды биіктігі – 3524мм, вагонның максималды ені – 3200мм) басқа жолаушылар поездарында жолаушыға өзімен бірге қол жүгінен басқа тегін тасымалдауға рұқсат етіледі:

      үш өлшемнің жиынтығы көлемі 100 сантиметрден аспайтын ұсақ-түйек заттарды;

      егер поезда бала немесе мүгедек адамдар болса, онда оларға арналған балалардың жиналмалы арбасы және (немесе) мүгедек адамның арбасын жиналған күйінде тасымалдауға рұқсат етіледі.

      Мүгедек және мүмкіндігі шектеулі халық арасындағы жолаушылардың қосымша өзімен бірге өзі пайдаланатын техникалық қосалқы құралды (компенсаторлық) және арнайы қозғалыс құралдарын алып жүруіне құқығы бар.

      Қол жүгін ақысыз тасымалдаудың өзге де талаптары Заңға сәйкес белгіленеді.

      121. "Таlgo" фирмасының вагондарынан құрастырылған поездардан және соларға ұқсас вагондардан (вагон корпусының максималды биіктігі – 3524 мм, вагонның максималды ені – 3200 мм) басқа жолаушылар поездарында жол жүрген кезде жолаушы қажеттілігіне қарай белгіленген нормаға қосымша өзімен бірге мынадай жағдайларда:

      1) салмағы 15 кг дейінгі қол жүгін жолаушыға багаж тасымалдауға арналған ЛУ-12А нысандағы түбіртегін "Багаж қолында" беру арқылы багаж тарифі бойынша бөлек ақыға қатысушы мемлекеттер Тәуелсіз мемлекеттер достастығы Грузия, Латвия Республикасы, Литва Республикасы және Эстония Республикасы Халықаралық жолаушылар қатынасы келісімінің жекелеген нормаларын қолдану ерекшеліктері туралы теміржол әкімшіліктері арасындағы келісімнің 3-қосымшасына сәйкес (ХЖҚК);

      2) салмағы 50 кг дейінгі қол жүгін толық құны төленген бір жол жүру құжатымен (билетпен) жатын немесе купе вагонының бір купесінде сатып алынған;

      3) жалпы салмағы 300 кг дейінгі қол жүгін купедегі төрт орынның толық құны төленген жол жүру құжатымен (билетпен) жеке купеде қол жүгін алып жүреді.

      122. Облысаралық, ауданаралық (облысішіндегі қалааралық) және қала маңындағы қатынастағы жолаушылар вагондарында, вагон-мейрамханаларда (вагон-кафетерия, вагон-буфет), багаж вагондарда, арнайы вагондарда қызмет көрсететін персоналдар үшін осы Қағиданың 118-тармағында белгіленген қол жүгін тасымалдау нормасы қолданылады.

      123. Жайлылығы жоғары электр поездарының вагондарынан басқа қала маңы поездарында қол жүгін тасымалдаудың белгіленген нормасы есебімен биіктігі 180 см аспайтын балалар арбалары, өсімдіктер, көшеттер байланған және тамыры оралған басқа да отырғызылатын материалдар сияқты қол жүгін тасымалдауға жол беріледі.

      Қазақстан Республикасының "Өсімдіктер карантині туралы" Заңымен белгіленген тәртіпте аумақтардың аудандары карантин аймақтар деп хабарланды, шектеу қою (карантин) іс-шаралары енгізілген аудандарда көрсетілген тасымалдар өсімдіктер, көшеттер мен басқа да отырғызылатын материалдар олардың иесі өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспекция берген құжаттарды ұсынған кезде ғана орындалады.

      Қол жүгі ретінде белгіленген нормадан тыс жиналған күйіндегі балалар арбасын, егер арба поезда келе жатқан балаға арналған болса, сондай-ақ поездың тамбурында балалардың, мүгедектің арбасын бөлшектенбеген күйінде тасымалдауға жол беріледі.

      Жолаушыларға арналған орындарға, сондай-ақ орындар арасындағы бос жерлерге, дәлізге, вагон тамбурларында қол жүгін орналастыруға жол берілмейді.

      Жолаушының тасымалданатын қол жүгін өлшеу үшін станцияларда (вокзалдарда) таразылар орнатылған.

      124. Вагонды немесе басқа жолаушылардың заттарын бүлдіретін немесе былғайтын, сондай-ақ оқталған қаруды (мемлекеттік маңызы бар жағдайды есепке алмағанда), исі жағымсыз, өрт қауіпті, улы, оңай тұтанатын, жарылғыш және басқа да қауіпті заттарды қол жүгі ретінде тасымалдауға рұқсат етілмейді.

      125. Қол жүгінің жоғалуы, бүлінуі және сақталмауына жауапкершілік тасымалдаушының кінәсінен болмаса, жолаушыға жүктеледі.

      126. Егер электронды, тұрмыстық, бейне және аудио техниканың мөлшері үш өлшемнің жиынтығынан 200 см және 35 кг аспайтын болса, онда ол қол жүгінің нормасы есебімен тасымалданады.

      Көрсетілген заттарды үш өлшемнің жиынтығы бойынша 100 см аспайтын қол жүгінің белгіленген нормасынан тыс бір жол жүру құжатымен (билетімен) пойыздардың барлық вагондарында (орындары отыруға арналған қатты вагондардан және "Таlgo" фирмасының вагондарынан және соларға ұқсас вагондардан құрастырылған поездардан басқа, вагон корпусының максималды биіктігі – 3524мм, вагонның максималды ені – 3200мм), оның ішінде шағын габаритті вагондардан құрастырылған поездардан басқа (вагон корпусының максималды биіктігі – 3524мм, вагон корпусының максималды ені – 3200мм) орындары отыруға арналған вагондардан құрастырылған поездарда тасымалдауға рұқсат етіледі.

      Қол жүгінің нормасынан тыс тасымалданған заттың әр қайсысы үшін оның салмағына қарамастан салмағы 30 кг болатын багаж тарифі бойынша төлемақы алынады. Осындай затты тасымалдау "Багаж қолында" деген түбіртек бойынша багаж кассасында ресімделеді. Егер көрсетілген заттарды тасымалдау қосымша сатып алынған жол жүру құжатымен (билетпен) жүзеге асырылатын болса, онда салмағы 30 кг багаж тарифі бойынша төлемақы алынбайды.

      Аса сақтықты талап ететін теледидарлар, радиоқабылдағыштар, магнитофондар және басқа да заттар вагондағы қол жүгін тасымалдауға арналған орындарға немесе жолаушының жол жүру құжаты (билеті) бойынша алып отырған орнына орналастырылады.

      Жолаушылар вагондарымен көлемі жағынан ені кіреберіс купе есіктерінен үлкен ірі габаритті теледидарлар мен басқа да аппаратураны тасымалдауға жол берілмейді.

2-параграф. Қол жүгін сақтау шарттары

      127. Жолаушылардың қол жүгін уақытша сақтау үшін темір жол вокзалдарында бейне бақылау камераларымен жабдықталған өзіне-өзі қызмет көрсететін автоматты сақтау камераларының блоктарын орнатуға жол беріледі.

      Жергілікті жағдайларға қарай, қажет болған жағдайда қоймашылар қызмет көрсететін сақтау камераларының да алуы мүмкін.

      Өзіне-өзі қызмет көрсететін автоматты сақтау камераларын пайдалану ережесі, сондай-ақ қоймашылар қызмет көрсететін сақтау камераларының жұмыс уақыты мен тәртібі туралы хабарландырулар жолаушылардың назарында болуы үшін сақтау камералары бөлімдерінде және көрінетін жерлерде ілінеді.

      128. Қоймашылар қызмет көрсететін стационарлық сақтау камераларына түрі мен жайына қарамастан қаптамадағы қол жүгін тапсыруға болады.

      Ауыл шаруашылық өнімдері тасымалданған кезде олардың дұрыс сақталуын қамтамасыз ететін кез-келген ыдыста қабылданады.

      Сақтауға берілген тез бүлінетін өнімдердің бүлінгені үшін тасымалдаушы жауапты болмайды.

      Сақтауға жеке қабылданатын қол жүгі орнының салмағы 50 кг аспайтын және әрбір орынның оны тасымалдауға мүмкіндік беретін құрылғысы болуы тиіс.

      Тапсырылып отырған қол жүгіне байланған әрбір зат жеке орын деп саналады.

      Жануарлар мен құстарды, атылатын қаруды, жарылғыш, өрт қауіпті, оңай тұтанатын, уландырғыш және исі жағымсыз заттарды, сондай-ақ басқа жолаушылардың киімін былғайтын немесе бүлдіретін заттарды сақтауға тапсыруға және қабылдауға тыйым салынады.

      Қол жүгінде ақшалай сомаларды, облигацияларды, құжаттарды және басқа да құндылықтарды сақтауға рұқсат етілмейді.

      129. Егер сақтау камерасына заттарды қабылдау кезінде қаптамасынан ақаулар анықталса, онда оларды иесі не жоюы, не ыдысы мен қаптамасындағы ақаулардың болғаны туралы жалпы нысанда осы Қағиданың 4-қосымшасына сәйкес қоймашы жасаған жалпы үлгідегі ГУ-23п нысанды актіге қол қоюы тиіс.

      130. Автоматты сақтау камераларының ұяшықтарында немесе үшінші сөрелерге (төменге) сыймайтын салмағы 50 кг асатын немесе ауқымы үлкен заттар үлкен заттарға арналған сақтау камераларында сақтау үшін қабылданады.

      131. Заттарды сақтауға, тек оны тапсырып отырған адамның жеке тұлғасын куәландыратын құжаты болған кезде ғана қабылданады.

      Қол жүгін сақтауға қабылдаған кезде қоймашы жолаушыға немесе қол жүгін тапсырушы басқа тұлғаға жетон береді және арнайы кітаптың "Беру" графасына оның нөмірін және жеке басын куәландыратын құжатындағы деректерді (тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың нөмірі, жолаушының аты-жөні) жазып алады. Жолаушыға немесе қол жүгін тапсырған басқа тұлғаға қол жүгін алған кезде қоймашы "Алу" графасына жетон нөмірін жазып алады.

      Тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттағы деректер жалдау ақысын қабылдауға, комиссиялық алым жинауға және теміржол көлігі ұйымының қосалқы-көмекші қызметінен түсетін басқа да түсімдер үшін қолданылатын МД 4-3 нысандағы түбіртекке осы Қағиданың 5-қосымшасына сәйкес нысанда көшіріледі (жолаушының аты-жөні, тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың нөмірі).

      132. Заттарды сақтауға мөлшерлеме бойынша ақы төленеді. Заттар жетонды көрсеткенде немесе бергенде беріледі.

      Қол жүгін тапсырған жолаушы өзіне-өзі қызмет көрсететін сақтау камерасының ұяшығын жаңа қол жүгімен толықтыруға қайтадан ашқан әр жағдайда, қол жүгін сақтау үшін ақы төлейді.

      133. Жетонды жоғалтқан кезде, сақтау камерасына қабылданған заттар багаж үшін белгіленген тәртіппен иесі осы заттардың оған тиістілігі туралы дәлелдер көрсеткен жағдайда қайтып беріледі.

      Жолаушыдан жоғалтып алған жетон үшін жетонның құнына тең ақы алынады.

      134. Өзіне-өзі қызмет көрсететін сақтау камераларына тапсырылған заттар күнтізбелік екі тәулік сақталады, осыдан кейін олар станцияның (вокзалдың) қоймалық бөлмелеріне немесе стационарлық сақтау камераларына тапсырылады. Өзіне-өзі қызмет көрсететін сақтау камераларынан қол жүгін алу кезінде оны толық сипаттау арқылы акт жасалады. Қол жүгі иесінің тұрған жерін анықтау мүмкіндігі болғанда, оған дереу қол жүгінің орналасқан орны туралы хабарлама жіберіледі. Жауап алғаннан кейін қол жүгі ақысына қол жүгін тапсырған жолаушының (иесінің) өтінішіне сәйкес жіберіледі.

      Отыз күнтізбелік күн ішінде иесі талап етпеген заттарды тасымалдаушы немесе оның уәкілетті тұлғасы уәкілетті мемлекеттік органның (мемлекеттік табыс органы және басқа мемлекеттік орган) қарауына беруі тиіс. Осы сәттен бастап жолаушы оларға құнын өтеу мәселесі бойынша немесе өз заттарын алу үшін жүгінуге құқылы.

3-параграф. Ұмытылып қалған және табылған заттар

      135. Станциялардан, вокзалдардан, поездардан немесе теміржол тарамдары бойынан ұмыт қалған заттар табылған барлық жағдайларда, сондай-ақ олардың ішінде жолаушылар мен теміржол көлігі қызметкерлерінің өміріне қауіп төндіретін заттардың жоқтығы расталған жағдайда, табылған заттардың сыртқы сипаты және олардың табылу жағдайлары сипатталып, жалпы нысанда акт жасалады.

      Акт затты тауып алған тұлғаның қатысуымен жасалады. Актіге: поезда вагон жолсерігінің қатысуымен жолаушылар поезы бастығы, станцияда станция (вокзал) бастығы қолын қояды. Актінің көшірмесі затты тауып алған тұлғаға беріледі.

      Станцияда (вокзалда) немесе соңғы пунктке келген поездар құрамында немесе станцияға жалғасып жатқан аралықта ұмытылып қалып, табылған заттар осы станцияның (вокзалдың) бастығына тапсырылады және бұл туралы ұмытылып қалған және талап етілмеген заттар кітабына тиісті жазба жазылады. Заттарға оның кітапта жазылған реттік нөмірі және станциясы (вокзал) көрсетіліп, таңбалар ілінеді. Сөмке, түйіншек, қап, шемодан сияқты басқа да заттарға пломбы салынады немесе мөр басылады, ал оның алдында олар ішкі істер органдары өкілдерінің қатысуымен ашылып, олардың тізімдемесі жасалады.

      Жол жүру барысында пойыздарда ұмытылып қалған және табылған заттарды жолаушылар поезының бастығы осы поездың құрастыру пунктіне актімен бірге тапсырады.

      136. Отыз күнтізбелік күн ішінде иесі іздеу салмаған заттарды тасымалдаушы немесе оның уәкілетті тұлғасы уәкілетті мемлекеттік органның (мемлекеттік табыс органдары және басқа мемлекеттік органдар) қарауына беруі тиіс. Осы сәттен бастап жолаушы оларға құнын өтеу немесе өз заттарын алу мәселесі бойынша жүгінуге құқылы.

      Сақтау камераларының ішінен жолаушылар алмаған заттарды алу кезінде заттарды сипаттай отырып акт жасалады. Зат иесінің тұрғылықты жерін анықтауға мүмкіндік беретін деректер болған кезде, иесіне табылған заттардың орналасқан жері туралы дереу хабарлама жіберіледі. Жауап алынған соң заттар иесінің өтінішіне сәйкес жіберіледі. Тасымалдаушы осындай заттарды сатуға тек иесін іздестірудің барлық жолдары таусылған жағдайда ғана тапсырады.

      137. Табылған заттардың қайтып берілуін талап етуші тұлға заттардың нақты белгілерін, олардың ішінде не барын көрсету немесе заттар жабылған құлыптардың кілттерін ұсыну арқылы өзінің оларды алуға құқылы екендігін дәлелдейді. Егер заттар тауып алынған немесе тапсырылған станцияда (вокзалда) сақталған болса, онда иесіне олар көрсетілген заттарды беруді талап еткен тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттар тексерілгеннен кейін станция (вокзал) бастығының өкімі бойынша беріледі. Егер заттар сатуға жіберілген болса, оларды беру туралы өтінішті заттарды сатуға тапсырған станцияның (вокзалдың) теміржолы қарастырады.

      Заттарды алған кезде олардың берілуін талап еткен тұлға станцияда (вокзалда) теміржолға тиесілі барлық тиісті төлемдерді (сақтау, қаптау, багаж тарифі бойынша тасымалдағаны және басқа да төлемдер үшін), сондай-ақ өзінің тұрғылықты жерін және жеке басын куәландыратын құжаттардың нөмірін көрсетіп, заттарды алғаны туралы қолхат береді.

      138. Егер жолаушы өз станциясына келіп, вагоннан шығысымен, вагонда заттарының қалып қойғанын байқаса, ол станция (вокзал) бастығына өтініш жасауы тиіс. Станция (вокзал) бастығы жолаушының жазбаша өтініші бойынша болған жағдай туралы дереу жолаушылар поезының бастығына немесе поездың аялдау ұзақтығы 10 минуттан кем болмайтын поезд жолындағы таяу станция (вокзал) бастығының атына қызметтік жеделхат, факсограмма жібереді, ол телеграммада, факсограммада жолаушы отырған вагон мен орынының нөмірі, ұмытылып қалған заттардың сипаты және оларды жолаушылардың орналасқан жеріне қайта жіберу талабы көрсетіледі.

      Мұндай жағдайларда заттарды қайтаруға байланысты барлық шығындар (жеделхат, факсограмма беру, орау, тасымалдау және т.б.) әр түрлі алымдар түбіртектері ресімделіп, заттың иесінің есебінен төленеді.

8. Багажды, жүк багажды қабылдау және тапсыру тәртібі мен
шарттары
1-параграф. Багажды қабылдау және тасымалдау

      139. Тасымалдаушы жолаушыдан багажын қабылдайды және осы операциялар үшін ашық кез келген теміржол станциясына дейін жөнелтеді.

      Жолаушы қажет болған жағдайда багажды тасымалдауға алдын ала тапсырады. Багажды жолаушы багаж бөлімшесіне (пунктке) тапсырады.

      Багаж кассалары поезд жолаушылары өткізетін барлық багаждың кідіріссіз қабылдануын қамтамасыз ету үшін уақытында ашылады.

      Багаж қажет болған жағдайда жолаушы жөнелтілетін станциядан жөнелтілген сияқты поездың жүру жолы барысындағы багаж операциялары үшін ашық аралық станциялардан тасымалдауға қабылданады.

      Жолаушы бара жатқан станция ғана емес, багаж операциялары үшін ашық поездың қатынас жолындағы кез келген аралық станция межелі (баратын) станция болып табылады. Бастапқы жөнелту станциясында (вокзалында) багажды тасымалдауға қабылдау салмағына қарай бір немесе бірнеше багаж түбіртегін беру арқылы ресімделеді.

      Багаж вагондардың жолаушылар поездарының құрамында қатынау тәртібі мен шарттарын тасымалдаушы айқындайды.

      140. Жол жүру құжаты (билет) бойынша жолаушылар поезының багаж вагонында тасымалдауға қабылданған, салмағы 200 кг аспайтын мүлік жолаушы багажы деп саналады.

      Тасымалдауға өздерінің өлшемдері, қаптамасы және қасиеттері бойынша багаж вагонына ешқандай қиындықсыз тиелетін және орналастырылатын, сондай-ақ жолаушылардың багажына зиян келтірмейтін заттар мен нәрселер қабылданады.

      Багаждың әрбір орнында оны тиеу, қайта тиеу және түсіру кезінде оны алып жүруге мүмкіндік беретін құрылғылары (аспап) бар. Тара немесе қаптама тасымалдау уақытында заттардың сақталуын қамтамасыз етуі тиіс.

      Оргалиттен немесе ағаш-талшықты плитадан (ДВП) жасалған картон қораптар 20 кг аспайтын салмақта қабылданады, шабадандар, жәшіктер, қораптар мен дорбалар тығыз байланады және тігіледі, сандықтар мен жәшіктер де темірмен қоршалады.

      141. Аса байқаушылықты талап ететін бейне-аудио аппаратура және басқа ұйымдастыру техникасы артық жүксіз тасымалдау кезінде жол жүру барысында сақталуын қамтамасыз ететін қаптамада, ал артық жүкпен тасымалдауға - тек қатты қаптамаларда ғана (жәшіктер және торларда) қабылданады.

      142. Багажда:

      1) бір орынның салмағы 75 кг және үш өлшемінің біреуі 3 метрден асатын заттар мен нәрселерді.

      Салмағы 75 кг асатын, бірақ 165 кг аспайтын және үш өлшемінің біреуі 3 метрден аспайтын көлемдегі бөлінбейтін орындар (мысалы, тоңазытқыш, газ плитасы) тасымалдауға бір жол жүру құжатына (билетке) бір орыннан аспайтын багаж ретінде қабылданады. Бөлінбейтін орындарды багажбен тасымалдау бөлінбейтін орындарды жүк багажбен тасымалдау тәртібіне ұқсас тәртіпте тасымалданады.

      2) оқ атқыш қаруды, суық қаруды, жарылғыш, улы, иісі жаман, инфекциялық, өрт қауіпі бар, оңай тұтанатын, өздігінен жанатын, есірткі және уландырғыш заттарды, оқ-дәріні және басқа жолаушылардың багажына немесе тасымалдаушыға зиян келтіретін өзге де заттар мен нәрселерді;

      3) бағалы қағаздарды, құжаттарды, ақшаларды, бағалы тастар мен басқа да құндылықтарды тасымалдауға жол берілмейді.

      143. Багаж ретінде өсімдіктерді, оның ішінде көшеттерді және басқа отырғызу материалдарын тасымалдау барысында олардың қораптары тасымалдау сақтылығына кепілдік беруі және басқа тұлғалардың багажы мен жүк багаждарын ластамауы тиіс.

      Бұл жағдайда әрбір жөнелту орнының салмағы бойынша 25 кг және биіктігі бойынша 200 см аспауға тиіс. Карантин жарияланған аудандардың аумақтарындағы көрсетілген жөнелту станциясы бойынша отырғызылатын материалдарды тасымалдау Қазақстан Республикасының "Өсімдіктер карантині туралы" Заңына сәйкес және жүру жолы барысында түсіру құқығынсыз өсімдіктердің карантині жөнінде мемлекеттік инспекция берген карантин құжатын иесі ұсынғанда ғана қабылданады.

      144. Багаж тасымалдауға жарамсыз қаптамаларда берілген жағдайда, тасымалдаушы оларды қабылдаудан бас тартуға құқылы.

      Бұндай бүліну немесе жоғалу қаупінсіз кемшіліктері бар багаж немесе қаптама осы кемшіліктері тасымалдау құжаттарында көрсетіліп тасымалданады.

      145. Багаж ішіндегі басқа заттардың арасына жолаушы өзі орап салған сынғыш және осал заттардың, сондай-ақ жеке оралған сынғыш және осал заттардың (шыны, фарфор, телевизорлар, қабылдағыштар) бүлінуі немесе олардың қанағаттанарлықсыз жағдайы, егер қаптама сыртында багаждың бүлінуіне әкеп соқтыратындай ешқандай зақым болмаса, онда багаждың иесіне жүктеледі.

      146. Жөнелтуші келіскен кезде багаж жол жүру құжатында көрсетілмеген, басқа маршрут немесе басқа поезбен, оның ішінде жолаушы өзі баратын поездан бұрын жіберіледі. Ол туралы багаж түбіртегінде "Багаж_____________(саны) жөнелтілсін" немесе "Багаж ___________________ маршрут бойынша жіберілсін" деген белгі жасалады. Көрсетілген белгі жолаушының қолымен бекітіледі.

      147. Егер жолаушы поездағы багажының өзі баратын межелі станцияға дейін жетуін қаламаған жағдайда, багаж түбіртегін көрсету арқылы жолаушы поездан түскен станциядан беріледі немесе багажды түсіруге мүмкіндік болмаса, ол жақын арадағы станцияға дейін барады да, бірінші кері қайтатын поездан жолаушы түскен станцияға кері қайтарылады. Жолаушы поездан науқастанып қалу себебімен түсірілсе, багаж жолаушы поездан түскен станция вокзал) бастығының жеделхаты негізінде тегін қайтарылады.

      148. Багажды жеткізу мерзімі багаж жіберілген поездың қозғалыс кестесіне сәйкес баратын теміржол станциясына жету уақытымен анықталады. Егер багаж маршрут бойынша жолда артық жүкпен баратын болса, онда багажды жеткізу мерзімі осы маршрут бойынша келісілген поездардың жүру уақытымен әрбір артық жүкке 1 тәулік қосумен белгіленеді.

2-параграф. Багаж тасымалын ресімдеу тәртібі

      149. Тасымалдауға тапсырылатын багаждың әрбір орны тасымалдаушы белгілеген таңбалау қағидасына сәйкес таңбаланады. Таңбалау бирка жапсыру немесе жазу арқылы жүргізіледі.

      Багаждың жеке орнының салмағы 10 кг аспауы тиіс. 10 кг толмайтын салмақ толық болып есептеледі.

      150. Жөнелту станциясында (вокзалында) тасымалдауға багаж қабылданғанын растау ретінде жолаушыға (жөнелтушіге) оның "багаж" белгісі қойылатын жол жүру құжаты (билеті) негізінде АБЖ арқылы немесе қол технологиясы бойынша ресімделген багаж түбіртегі беріледі. Багаж түбіртегінде және жолаушының өтінішінде оның жол жүру құжатының (билетінің) нөмірі, жолаушының қалауы бойынша багаждың келгені туралы мәлімдеме жіберілетін пошта мекен-жайы көрсетіледі және жолаушы (жөнелтуші) таңдаған хабарлау тәсілі (тапсырысты хатпен, тапсырысты ашық хатпен немесе жолаушының қалауы бойынша телеграфпен) көрсетіледі.

      Бұл ретте, жөнелту станциясында тасымалдау құжатының (билетінің) "ерекше белгілер" бағанына "хабарлаумен" деген белгі қойылады.

      151. Жолаушы (жөнелтуші) тасымалдау құжатында (багаж квитанциясында) көрсетілген деректемелердің (жөнелтушінің және алушының пошта мекен-жайлары, багаж келетін (межелі) стансасы, қаптама түрі, тасымалданатын багаждың атауы, салмағы, орындар саны және т.б.) дұрыстығын тексереді.

      152. Багаж ретінде тасымалдауды ресімдеу кезінде:

      1) қапталмаған велосипедтерді қабылдаған кезде багаж түбіртегінде велосипедтің нөмірі, маркасы (ерлердің, әйелдер, балалар) және оның қандай заттары бар екендігі көрсетіледі;

      2) бейне-аудиоаппаратура мен басқа да ұйымдастыру техникасының тасымалдауын ресімдеу кезінде қаптаманың үстіңгі жағына немесе бүйір қабырғаларының біріне "Абайлаңыз, телевизор" немесе "Абайлаңыз, компьютер" деген анық жазулар жазылады;

      3) Қаптамасы жоқ автомобиль шиналарын тасымалдауға багаж түбіртегінде "камерасы бар" немесе "камерасыз", "жаңа" немесе "пайдалануда болған" деген белгілер қойылады.

3-параграф. Багаж құндылығын жариялау тәртібі

      153. Жолаушы қажет болған жағдайда багажды тапсыру кезінде ақы төлеу негізінде оның құндылығын жариялайды.

      154. Багажды тасымалдауға бірнеше орын ұсынылса, жолаушы қажет болған жағдайда әр жеке орынның құндылығын немесе осы орындардың жалпы құндылығын жариялайды.

      Егер жолаушы багаждың құндылығын жариялауды қаламаса, онда багаж түбіртегінің "Жарияланған құндылық" бағанында жолаушы қолын қоятын "Құндылықты жариялаудан бас тартамын" деген белгі осы Қағиданың 1-қосымшасымен келісілген Тізімге сәйкес қойылуы тиіс.

      Жарияланған құндылықтың сомасы багаж түбіртегінде жазумен және цифрлармен көрсетіледі, ал әрбір жеке орынның құндылығы мен салмағы цифрмен жазылады.

      Егер багаж бөлімшесінің (пункті) жұмыскерлері жолаушының өз багажын бағалауының дұрыстығына күмән келтіретін болса (егер жолаушы жариялаған құндылық 30 айлық есептік көрсеткіштен асса), онда ол жолаушыдан (жөнелтушіден) багажын тексеру үшін ашуды және багаждың құндылығын растайтын құжаттарды (чек, жүкқұжат, түбіртек және т.б.) көрсетуді талап етуге құқылы.

      Жолаушы багажды тексеру үшін ашуға немесе станция қызметкері ұсынған баға сомасымен келіспеген кезде, багаж құндылығын жарияламай-ақ тасымалдауға қабылданады.

4-параграф. Багажды тасымалдау ақысын төлеу тәртібі

      155. Багаж бөлімшесі қабылдаған багажды тасымалдау үшін ақы, багажды жөнелту станциясында тасымалдау құжаттарын ресімдеу кезінде алынады.

      156. Багаж түбіртегінде көрсетілген салмақтан алшақтық анықталған әр жағдай туралы межелі (баратын) станция коммерциялық акт жасап, оны шара қолдану үшін багажды жөнелткен станцияға жібереді, ал жолаушымен (жөнелтушімен) тасымалдау төлемдерін қайта есептеу жүргізіледі.

      157. Егер багаж жеткізу мерзімі аяқталғаннан кейін 7 тәулік өткеннен кейін межелі станцияға келмесе (егер ол тергеу немесе кеден органдарының өкімі бойынша кешіктірілмесе) багаж жоғалтылған деп есептеледі.

      Мұндай жағдайда жолаушы (алушы) оның құнын өтеуді талап етуіне болады. Жоғалған багаждың құны қолхатпен беріледі.

      Жолаушы (алушы) қажет болған жағдайда, ақшаны алған кезде беретін қолхатында, табылған багаж теміржол станцияларының багажды, жүк багажды қабылдап-тапсыру операциялары үшін ашық станцияларының біріне ақысыз жеткізілсін деген өтініш бере алады.

      Багаж іздестіріліп табылған және иесіне қайта жіберілген жағдайда, багаж иесі багаждың келгендігі туралы хабарламаны алған сәттен бастап 30 күнтізбелік күн ішінде багажды алып, алған ақшаны қайтаруы тиіс

5-параграф. Багажды беру тәртібі

      158. Багаж межелі станциясына келгеннен кейін жолаушыға (алушыға) (қабылдау және беру операциялары үшін станция ашық болған уақыт ішінде) ол багаж түбіртегін, поездың барлық жол жүру бағытына ресімделген жол жүру құжатын (билетін) және жеке басын куәландыратын құжатты көрсеткеннен кейін ғана беріледі.

      Алушы қажет болған жағдайда багаждың салмағын тексере алады. Багаждың салмағын тексергені үшін төлем алынбайды.

      159. Жолаушы (алушы) багаж түбіртегін (затбелгіні) көрсетпей, бірақ багажды жөнелтуге қабылдаған жол жүру құжатын (билетін) көрсеткен жағдайда, жолаушыға (алушыға) багаж жазбаша өтініші бойынша (жөнелтілімнің өзіне тиесілі екендігін куәландырған жағдайда: зат ыдысының немесе қаптамасының дәл белгілері, ішіндегі заттардың тізбесі) жүк багажды тасымалдағаны үшін одан тариф бойынша айырымды өндіріп алусыз алушының тегі, аты, әкесінің аты және тұрғылықты жері (оның жеке басын куәландыратын құжатқа сәйкес) көрсетілген қолхат бойынша беріледі. Бұл ретте, багаж түбіртегінсіз немесе затбелгісіз багажды бергендігі туралы багаж жол ведомосіне белгі қойылып, ол жолаушының (алушының) және багаж бөлімшесінің (пунктінің) жұмысшының қолымен куәландырылады. Жолаушыдан (алушыдан) багажды тасымалдау үшін жүк багаж тарифі бойынша төлем айырмасы алынбайды.

      Жолаушыда (алушыда) жол жүру құжаты болмаған жағдайда, одан әртүрлі алымдар квитанциясы бойынша жүк багаж тарифіне дейін қосымша ақы алынады. Бұл ретте багаж квитанциясы қайтып алынып, багаж жол ведомосіне жапсырылады және багаж жөнелтілген станцияға жолданады.

      160. Келген багаж, багажды, жүк багажды қабылдап-тапсыру операциясы үшін станция ашық болған уақыт ішінде беріледі.

      Жолаушының (алушының) қалауы бойынша межелі станция тәулік өткеннен кейін келген күнін есептемегенде жолаушыға (алушыға) телефон арқылы, тапсырысты хатпен (тапсырысты ашық хатпен) немесе басқа да жолмен оның атына багаж келгені туралы хабарлайды.

      Тасымалдаушы аралық станцияға келген багажды беру операцияларын поезд жүріп өткеннен кейін 2 (екі) сағаттан кешіктірмей, ал соңғы станцияларда - багаж вагонынан түсіргеннен кейін береді.

      Көлік құралдары болған жағдайда, багаж жолаушының (алушының) қалауы бойынша ол көрсеткен жерге дейін багаж бөлімшесі (пункт) белгіленген мөлшерлеме бойынша бөлек ақысын алынғаннан кейін жеткізіледі.

      161. Багаж келмеген жағдайда, межелі станция багаж түбіртегінің (затбелгінің) келесі бетіне жеткізу мерзімі өтіп кеткеннен кейін "Багаж келген жоқ" деген белгі жасап, жылын, айын және күнін көрсету арқылы мөртабанын қойып, жолаушыдан (алушыдан) багаж келгені туралы хабарлама жіберу үшін оның мекен-жайы көрсетілген өтініш алуы тиіс. Бұл жағдайда хабарлағаны үшін төлем алынбайды. Сол күні межелі станцияға көрсетілген багаж келген жағдайда, алушыға тапсырысты хатпен, ашық хатпен хабарлама жібереді немесе бұл жайында телефон, телеграф арқылы хабарлайды.

      Егер межелі станция табылған багаждың келгені туралы хабарламаса, онда ол хабарландыру жібергенге дейін багажды сақтаған күндері үшін ақы алмайды.

      162. Теміржолдың кінәсінен межелі станцияда багажды түсірмеген жағдайда алушының талап етуі бойынша багаж межелі станцияға тегін қайтарылады.

      Багажды жеткізу мерзімін өткізіп алғаны үшін айыппұлды тасымалдаушы Заңға сәйкес тасымалдаушының кінәсін анықтағаннан кейін және алушының талап етуі бойынша жалпы нысанда жасалған акті негізінде төлейді.

      Айыппұлды төлеуге жалпы нысанда жасалған актіде мынадай деректер болуы тиіс: багаж түбіртегінің нөмірі, тасымалдауға қойылатын багажды қабылдау күні, багаждың келген күні, багажды жеткізу мерзімінің күні, тасымалдағаны үшін алынатын сома, мерзімін өткізіп алған тәулік саны, төлеуге жататын айыппұл сомасы, жолаушының (алушының) тегі, аты, әкесінің аты және тұрғылықты жері, жолаушының (алушының) жеке басын куәландыратын құжаттың атауы, оның берілген күні, кім берді және нөмірі.

      163. Салмағы немесе орынның бөлігі жетіспеген кезде, сондай-ақ багаж зақымданған жағдайда, егер жолаушы (багажды алушы) багажды осы түрде алуға келіссе, багаж жолаушыға (алушыға) беріледі.

      Түбіртек станцияда қалады, ал жолаушыға (багаж алушыға) оның талабы бойынша орындарды ашқаннан және ішіндегі барын (алушы ұсынған тізімдемеге сәйкес) тексергеннен кейін ғана коммерциялық актінің екінші данасы беріледі, онда жетіспеушілік немесе зақымданғаны туралы мәліметтерден басқа жолаушының (алушының) аты, әкесінің аты, тегі, мекен-жайы және жарияланған құндылық сомасы көрсетілуі тиіс. Көрсетілген акт бойынша жолаушы (алушы) багажды жөнелту немесе межелі станцияға шағым бере алады, сондай-ақ табылған жетіспейтін багажды қайтып ала алады.

      164. Шағымды қарау кезінде станция әрбір орынның жарияланған құндылығын немесе, егер бағалау барлық орындар үшін жалпы болса, жоғалған багаж бөлігінің тиісті салмағын өтейді.

      Багаж зақымданған немесе бүлінген жағдайда жолаушыға багаж бөлігінің немесе барлық багаждың құны қайтарылады. Егер багаждың бүлінуі оны жеткізу мерзімінің кешігуінен және ол құндылығын жариялаумен тапсырылған болса, жолаушыға бүлінген багаждың салмағына пропорционалды құн төленеді.

      Тасымалдаушы шығынның орнын толтырғаннан басқа, егер тасымалдау төлемі солардың құнына кірмесе, жоғалған, жетіспейтін, зақымданған (бүлінген) багажды тасымалдауға алынған тасымал төлемін жолаушыға қайтарады.

      165. Егер іздеп табылған багаж бойынша оның иесіне оның шағымы бойынша өтемі төленген болса, багаж берілген соманы қайтарған жағдайда ғана беріледі.

      Егер багаждың алынуымен барлық шағымдар жойылатын болса, онда акті багажды берген станцияда қалады, ал шағымның бір бөлігі ғана жабылған болса, онда актінің көшірмесінде іздеп табылған багаж орындарын беру туралы станция (вокзал) бастығының қолы қойылып, белгі жасалады.

6-параграф. Жүк багажды тасымалдауға қабылдап алу шарттары

      166. Жолаушылар поездарының багаж вагондары жолаушылардың багажымен толық толтырылмаған болса ғана жүк багажды тасымалдауға рұқсат етіледі.

      Жеке және заңды тұлғалардан жүк багаж жазбаша өтініш бойынша багажды, жүк багажды қабылдау және беру үшін ашық станциялардан станцияларға дейін қабылданады.

      Жүк багаж тасымалдауға, егер жөнелту және межелі станцияда поездың аялдау ұзақтығы кемінде 5 минут болған кезде ғана қабылданады.

      Жүк багаж тасымалдауға қажет болған кезде алдын-ала қабылданады.

      167. Жүк багаж тасымалдауға жол жүру барысында оның сақталуын қамтамасыз ететін ыдыста немесе қаптамада қабылданады. Әр орында оны тиеу, қайта тиеу мен түсіру кезінде орнын ауыстыруға ыңғайлы немесе оған мүмкіндік беретін құрылғысы болуы тиіс.

      Бос бөшкелер мен жәшіктер, кәбіл барабандары, қалбырлар, тұғырықтар, бөлшектенген контейнерлер және басқалары багаж вагонында орын болған кезде қабылданады.

      Айнасы немесе шынысы бар заттар тасымалдауға жол жүру барысында барлық поездардың артық жүксіз багаж вагондарына қабылданады. Айнасы немесе шынысы бар заттарды тасымалдауға, оны тиеу немесе түсіру кезінде шынының немесе айнаның бүтіндігін қамтамасыз ететін қаптамада қабылданады. Әрбір орында "Абайлаңыз, шыны" деген жазу болуы тиіс.

      Жол жүру барысында бейне, аудиоаппаратуралар артық жүксіз тасымалдау кезінде олардың сақталуын қамтамасыз ететін қаптамада, ал артық жүкті тасымалдау кезінде - тек қатты қаптамада (жәшік немесе темір торда) қабылданады. Олардың тасымалдануын ресімдеу кезінде қаптамасының үстіне немесе бүйір қабырғаларының біріне "Абайлаңыз, теледидар" немесе "Абайлаңыз, радиоқабылдағыш" деген анық жазулар жазылады.

      Ауыл шаруашылық өнімдері бар жәшіктерге, себеттерге, қаптарға, ал бал - металл флягаларға немесе жәшік бөшкелерге салынуы тиіс. Қаптама тасымалданып отырған өнімдердің сақталуына кепілдік беруі тиіс.

      Мото велосипедтердің, мотоциклдердің, мопедтердің және мото арбалардың бактары жанармай мен майлардан толық тазартылуы тиіс. Мотоциклдер (салмағы 165 кг дейін), мотороллерлер және мопедтер тасымалдауға зауыттық немесе басқа да қатты қамтамамен қабылданады.

      168. Жүк багаж ретінде тасымалдауға бөлінбейтін орындарды қабылдау артық жүксіз де артық жүктеумен де, багажды, жүк багажды қабылдау мен беруге ашық станциялардан станцияларға дейін бір орын салмағы 75 кг-дан 165 кг (газ плиталары, тоңазытқыштар) дейін қабылданады.

      169. Жүк багаж ретінде:

      1) оқ ататын қаруды, жарылғыш, улы, иісі жағымсыз, инфекциялық, өрт қауіпті, оңай тұтанатын, өздігінен жанатын, есірткі және уландырғыш заттарды, оқ-дәріні және басқа жолаушылардың багажына немесе тасымалдаушыға зиян келтіретін өзге де заттар мен нәрселерді;

      2) бағалы қағаздарды, құжаттарды, ақшаларды, бағалы тастар мен басқа да құндылықтарды тасымалдауға тыйым салынады.

      170. Заңды тұлғалардан жүк багаж тасымалдауға басқа жүк багаждардың алдында басымдылықпен төменде белгіленген кезек тәртібімен қабылданады:

      1) дәрі-дәрмектер;

      2) экспедициялық жұмыстар үшін қажетті құрылғылар мен аспаптар, таспалар, сондай-ақ теміржол көлігі ұйымына жіберілетін жүк багаж;

      171. Жүк багаждан кейін жүк багаж ретінде жол жүру барысында асыра жүктеусіз тасымалдауға мынадай тез бүлінетін жүктер қабылданады:

      1) ет және балық;

      2) уылдырықтың барлық түрлері;

      3) сүт;

      4) ашытқы;

      5) жұмыртқа;

      6) теңіз және өзен тірі хайуанаттары;

      7) көкөністер, жемістер мен жидектер;

      8) поез вагон-мейрамханалары және купе-буфеттерінің өнімдері: тағамға арналған майлар;

      9) сыра, су;

      10) нан, нан өнімдері;

      11) өсімдіктер мен көшеттер.

      172. Тез бүлінетін жүктерді беру (сақтау) үшін мынадай қысқа мерзімдер белгіленеді, бұл мерзімдер өткеннен кейін жүк багаж алынбаған деп есептеледі және жойылуы тиіс:

      1) май,сүт – 6 сағат;

      2) жеміс-жидектер, ет және құс еті, картоп, қызылша және қырыққабаттан басқа жас көкөністер, әр түрлі жаңа ауланған балық, шаяндар, ашытқылар, сүт өнімдері - 12 сағат;

      3) көктемгі картоп, қызылша мен қырыққабат - 24 сағат.

      Қалған тез бүлінетін өнімдердің (жүктердің) сақталу мерзімі 3 тәуліктен аспауы тиіс.

      173. Тез бүлінетін жүк багаж станцияларда жөнелтушілерден вагонға осы пойыз жөнелтілгенге дейін 2 сағат бұрын (одан ерте емес) қабылданады.

      Алушыға тез бүлінетін жүкті алуға келу уақыты туралы ақпарат беру жөнелтушінің міндетінде болады.

      174. Жүк жеткізіліп, осы Қағиданың 172 және 173-тармақтарында көрсетілген беру мерзімі барысында алушыға берілуі мүмкін болған және тасымалдаушының кінәсінен жүк багаждың бүлінуіне әкелетіндей қаптама зақымдалмаған жағдайда, өзінің табиғи қасиеттеріне немесе климаттық жағдайларына байланысты тез бүлінетін жүк багаждың бүлінуіне байланысты шығындарды (залалдарды) тасымалдаушы өтемейді.

7-параграф. Жүк багажды тасымалдауды ресімдеу тәртібі

      175. Жөнелтуші жүк багажды жөнелту туралы мынадай мәліметтер көрсетілген өтініш береді:

      1) жүк багаждың атауы;

      2) орындар саны, қаптаманың салмағы және түрі;

      3) межелі (баратын) станциясы мен жолы;

      4) алушының атауы (тегі, аты, әкесінің аты) және пошта индекісі көрсетілген мекен-жайы;

      5) жөнелтушінің атауы (тегі, аты, әкесінің аты) және пошта индекісі көрсетілген мекен-жайы;

      6) алушыға хабарлау тәсілі (телеграф, пошта).

      Тасымалдаушы қажет болған жағдайда жөнелтушіні бөлек ақысына өтініш бланкілерімен жабдықтайды.

      Багаж бөлімшесінің қызметкері жүк багажды тасымалдауға рұқсат берген кезде жүк багажды қабылдау уақыты (күні, айы, сағаты) белгіленеді, бұл туралы өтініште белгі жасалады.

      176. Жүк багажды жөнелтуге қабылдау жіберушінің өтініші негізінде және өтініште көрсетілген деректерге сәйкес бекітілген нысандағы тасымалдау құжатымен (жүк багаж түбіртегімен) ресімделеді.

      Жөнелтушіге жөнелтуші мен алушының атауы және олардың мекен-жайы көрсетілген жүк багаж түбіртегі беріледі.

      Жөнелтуші тасымалдау құжатында (жүк багаж түбіртегінде) көрсетілген деректердің (жөнелтушінің немесе алушының мекен-жайы, тегі немесе атауы, баратын станциясы, қаптама түрі және жүк багаждың атауы, салмағы, орындар саны, хабарлау тәсілі) дұрыстығын тексереді.

      177. Жөнелтуші жүк багаждың барлық орындарын талап етілетін таңбалық жазуларымен ұсынуға міндетті. Жөнелту станциясында жөнелтушілер қажет болған жағдайда, таңбалық жазуларды жазу үшін арнайы биркалар ала алады.

      178. Жөнелтуші тасымалдаушы белгілеген мөлшерде ақша төлей отырып, тасымалданып отырған жүк багаждың құндылығын жариялайды.

      179. Егер тасымалдауға бірнеше орын ұсынылатын болса, жөнелтуші әрбір жеке орынның құндылығын немесе барлық орындардың жалпы құндылығын жариялауы керек.

      Жарияланған құндылықтың сомасы жүк багаж түбіртегінде жазумен және санмен көрсетіледі, ал әрбір жеке орынның құндылығы мен салмағы санмен қойылады.

      180. Тасымалдау және жарияланған құндылығы үшін ақы жөнелту кезінде төленеді.

      Жүк багажды жөнелтудің ең аз есептік салмағы 10 кг. Жөнелтілімдер 10 кг артық 10 кг кем болғанда, толық болып есептеледі. Салмағы шамамен 1000 кг, ал 100 кг толмайтын жөнелтімдер толық болып есептеледі.

8-параграф. Жүк багажды беру тәртібі

      181. Жүк багаждың межелі (баратын) станциясы жөнелтушінің өтінішінде көрсетілген тәсілге сәйкес алушыға жүк багаждың келгені туралы тапсырысты хатпен (тапсырысты ашық хатпен) хабарлауға міндетті. Бұл ретте хабарлама бергені үшін бөлек ақы алынады.

      182. Заңды тұлғалардың атына келген жүк багаж басшының және бухгалтердің қолы қойылған сенімхат бойынша беріледі. Сенімхатта алушының мекен-жайы, жөнелту нөмірі және алынатын орындар саны туралы мәліметтер болуы тиіс. Жүк багажды алуға келген уәкілетті тұлға сенімхаттан басқа өзінің жеке басын куәландыратын құжатты көрсетуі тиіс. Жүк багажды алу кезінде уәкілетті тұлға жол жүк багажы ведомосінің екінші жағына алғаны жайында өз қолын қояды. Бұл ретте станциядағы жүк багажды және багажды қабылдап-тапсырушы сенімхатта көрсетілген мәліметтермен жол жүк багаж түбіртегіндегі барлық деректерді салыстырады. Осыдан кейін жол жүк багаж түбіртегінің келесі бетіне және багаждың және жүк багаждың келуі мен беру кітабында сенімхаттың (нөмірін, берілу күнін, кім қол қойғанын) және жүк багажды алуға келген уәкілетті тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың (нөмірін, күнін, кім бергенін) деректерін және тұрғылықты жерін жазып алады.

      Жеке тұлғалардың атына келген жүк багаж оның жеке басын куәландыратын төлқұжатты немесе куәлікті көрсету арқылы (немесе оның сенімхаты бойынша басқа адамға) алушыға жол ведомосінің келесі бетіне жеке басын куәландыратын төлқұжаттың немесе құжаттың нөмірін және тұрғылықты жерін көрсету арқылы қолын қойғызып беріледі.

      Жүк багажды алу кезінде жүк багаж түбіртегін көрсету міндетті емес. Бірақ жүк багажды алуға уәкілетті адамның қалауы бойынша станцияда белгіленген ақыға жол жүк багажының ведомосінен көшірме алынады, ол станцияның (вокзалдың) қолымен және мөртабанымен расталады.

      183. Алушы қажет болған жағдайда, жүк багажды алу кезінде оның салмағын тексертеді. Жүк багажды өлшеу кезінде төлем алынбайды.

9-параграф. Актілерді жасау тәртібі

      184. Осы Қағиданың 6-қосымшасына сәйкес нысан бойынша коммерциялық актілер Заңның 92-бабына сәйкес келесі жағдайларды куәландыру үшін:

      1) тасымалдау құжатында көрсетілген багаждың және жүк багаждың атаулары, массалары, орындар саны сәйкес келмегенде;

      2) багаж және жүк багаж зақымдалғанда (бүлінгенде);

      3) багаж және жүк багаж тасымалдау құжаттарынсыз, сондай-ақ тасымалдау құжаттары багажсыз және жүк багажсыз анықталғанда;

      4) тасымалдаушыға ұрланған багаж және жүк багаж қайтарылғанда;

      5) жүкті тапсыру туралы құжат ресімделген соң жиырма төрт сағат ішінде тиеу орнына тасымалдаушы тарапынан жүк берілмегенде. Осы жағдайда коммерциялық акт тек жүк алушының талабы бойынша жасалады;

      6) багажды, жүк багажды сатуға тапсырғанда жасалады.

      185. Осы Қағиданың 184-тармағында көрсетілген жағдайлар анықталған кезде тасымалдаушы немесе оның уәкілетті тұлғасы коммерциялық акт жасайды.

      186. Коммерциялық актілер станциялар тарапынан жасалады және компьютерде немесе жазба машинасында ешқандай түзетусіз толтырылады. Тиісті түрде куәландырылған коммерциялық актінің көшірмесі жөнелтушімен келтірілген залалды өтеумен байланысты мәселелерді шешу үшін жөнелту станциясына жіберіледі. Әр коммерциялық актіде багаж жүк багажы қабылданған багаж бөлімінің (пунктінің) мөртабаны мен теміржол станциясының атауы көрсетіледі.

      187. Коммерциялық актіні жасайтын багаж бөлімшелері (пункт) жол багаж немесе жүк багаж ведомосінің теріс жағына, ал багаж және жүк багаж түбіртегі бар болған кезде - осы түбіртектің теріс жағына белгі қояды. Белгі багаж қызметкерінің қолымен және багаж бөлімшесінің күнтізбелік мөртабанын соғумен куәландырылады.

      188. Жүк кұжатында жол бойында кездескен станциямен багаж бөлімі коммерциялық акт құрылғаны туралы белгі болған, ал багаж және жүк багажбен бірге келген тасымалдау құжаттарында ол болмаған жағдайда коммерциялық акт межелі станциясында багажды және жүк багажды тапсыру нәтижелері бойынша жасалады.

      189. Коммерциялық акт коммерциялық актілерді есепке алу кітабында тіркеледі.

      190. Алушының талабы бойынша межелі станцияның багаж бөлімінде (пунктінде) үш жұмыс күні ішінде осы жөнелтілім бойынша жасалған коммерциялық актіні береді. Алушыға коммерциялық актіні беру багажды және жүк багажды алуға сенімхатты ұсынған кезде, ал жеке тұлғалар үшін – төлқұжтты немесе тұлғаның жеке басын куәландыратын құжатты ұсынған кезде багаж бөлімінде (пунктінде) қалатын коммерциялық актінің данасына қол қою арқылы жүргізіледі.

      191. Жалпы нысанды акт ГУ-23п осы Қағидада көзделген жағдайларда құрылады.

      Жалпы нысандағы акт екі данада жасалады және оған осы актіні құруға негіз болған жағдайларды куәландыруға қатысқан тұлғалардың кем дегенде екеуінің қолдары қойылады.

      192. Жалпы нысандағы актілердің нөмірленуі коммерциялық актілерді нөмірлеуден жеке жүргізіледі, жалпы нысандағы актілерді есепке алу кітабында оның тәртібі қатаң сақталады. Әр жылдың 1 қаңтарынан актілерді нөмірлеу бірінші нөмірден басталады.

      Жалпы нысандағы актілердің екінші даналары жолаушыларға және жөнелтушілерге (қабылдаушыларға) олардың талаптары бойынша, сондай-ақ акт теміржол көлігінің ұйымына келтірілген залалды өндіріп алу үшін негіз ретінде құрылатын жағдайларда беріледі.

      Барлық актілердің даналары багаж бөлімінде (пунктінде) оларға хат алмасуларды және тексеру материалдарын қоса бере отырып, бір істе (папкада) болады.

      193. Жалпы нысандағы акті жолаушылар қабылдап-тапсырушының жаднамасында, багаж ведомостерінде қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған, станцияларда багаж вагондары бос тұрған жағдайларда жасалады. Осындай жағдайларда көрсетілген құжаттарда акт жасалғаны туралы белгі қойылады.

      Қол қойылмаған жалпы нысандағы актінің бір данасымен тапсырысты хатпен құжатқа қол қоюдан бас тартқан жолаушыға ұйымның басшысына, өкіліне жіберіледі. Осы хаттың көшірмесі мен жалпы нысандағы актіні жіберуге пошта түбіртегі қол қойылмаған құжаттың данасына қоса тіркеледі.

      194. Тараптардың әрқайсысы жалпы нысандағы актіге қол қояды. Актінің мазмұнымен келіспеген жағдайда бір тарап қажет болған кезде өзінің пікірін баяндай алады. Жөнелтушілер (алушылар) актіге қол қоюдан бас тартқан жағдайда, актіге оны жасауға қатысқан тұлғалар қолдарын қояды. Бұл ретте актіде жөнелтушілер (жүк алушылар) өкіліне қол қоюға акт ұсынғаны туралы және ол актіге қол қоюдан бас тартқаны туралы белгі жасалады. Осы белгі актіні құруға қатысқан тұлғалардың қолдарымен екінші рет куәландырылады.

      195. Жол жүру барысында багаждың, жүк багаждың ұрлануы, жетіспеуі және бүлінуі анықталған жағдайда, жалпы нысандағы акт үш данада жасалады, олардың бірінші данасы межелі станцияға дейін тасымалдау құжаттарымен бірге жеткізіледі, екіншісі багаж бөліміне (пунктіне) жолданады, ал үшіншісі ұрланғаны, жетпей қалғаны, бүлінгені туралы табылған станцияда қалады.

9. Тасымалдау құжаттарының нысаны және оларды ресiмдеу тәртiбi

      196. Қазақстан Республикасының теміржол көлігімен жолаушылардың жол жүруін, багажды, жүк багажды тасымалдауды ресімдеу жол жүру және тасымалдау құжаттарының бланкілерінде ресімделеді.

      Жол жүру құжаттарын (билет) интернет-ресурстарда сату кезінде поездардың сапасын сипаттау туралы өзекті ақпарат, оның ішінде мыналар туралы ақпарат беріледі:

      вагондардың жасалған жылы:

      ауа баптағыш жүйесінің әр вагонда болуы;

      поезд санаты;

      поездарда жолаушылар үшін қоғамдық тамақтану пунктінің болуы;

      багаж вагондарының болуы;

      әр вагонның ішкі көрінісінің жай-күйі (фото материал арқылы);

      жолаушылар поездарында көрсетілетін қосымша қызметтер.

      Бұл ретте вагондарды жоспарлы және жоспарланбаған жөндеу түрлеріне алып тастау есебінен ақпарат беріледі.

      197. "Экспресс" АБЖ жол жүру құжаты (жабысқан қабаттар) – АБЖ терминал жабдығы арқылы автоматтандырылған тәсілмен жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу процесін жүзеге асыруда қолдануға арналған және қатынастың барлық түрлерінде қолданылады. Жол жүру құжатының бланкісі екі немесе үш парақтан: жол жүру құжаты, кассир купоны немесе жол жүру құжаты, бақылау купоны, кассир купонынан тұрады.

      198. "Экспресс" АБЖ жол жүру құжаты (ТӨҚТ) – жолаушы тікелей өзі автоматтандырылған тәсілмен жол жүру құжаттарын (билеттерді) ресімдеу процесін жүзеге асыруда қолдануға арналған. Жол жүру құжатының (билеті) бланкісі тігінен бөлек екі бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау купонынан тұрады.

      199. "Экспресс" АБЖ және ТӨҚТ жол жүру құжаттары мынадай міндетті ақпаратты қамтиды:

      1) жол коды және теміржол әкімшіліктерінің шартты белгілері;

      2) құжаттың атауы;

      3) жол жүру құжатының (билеттің) нөмірі;

      4) поезд нөмірі;

      5) поездың жөнелтілу күні (күні, айы) және уақыты (сағат, минут)

      6) вагон түрі және нөмірі, қызмет көрсету класы;

      7) билет құны;

      8) плацкарт құны;

      9) адам саны;

      10) жол жүру құжатының түрі;

      11) төлем түрі;

      12) тасымалдаушының атауы, қосылған құн салығын төлеуші куәлігінің нөмірі;

      13) поезд жөнелтілетін және межелі (баратын) станциялардың коды;

      14) вагондағы орын нөмірі;

      15) тасымалдаушының БСН-і;

      16) жол жүру құжатының нөмірі және сериясы;

      17) қорғаныш коды;

      18) АБЖ тапсырыс беру нөмірі;

      19) жол жүру құжатын (билет) рәсімдеу күні;

      20) жол жүру құжатын (билет) рәсімдеу уақыты;

      21) жол жүру құжатын (билет) сату пунктінің нөмірі;

      22) мемлекет коды және жол жүретін мемлекеттер бойынша жол жүру құны (халықаралық поездарда);

      23) жеке басын куәландыратын құжаттың түрі және оның деректемелері, аты-жөні, әкесінің аты, тегі (болған жағдайда). Кәмілеттік жасқа толмаған жолаушының жол жүру құжатын рәсімдеу кезінде қосымша тууы туралы куәліктің сериясы, оның туған күні (күні, айы, жылы) және деректемелері көрсетіледі;

      24) жол жүру құжатының (билет) жалпы құны, оның ішінде:

      тариф және қосылған құн салығының сомасы;

      сервистік қызметтер және қосылған құн салығының сомасы;

      25) межелі станцияға келу күні мен уақыты, жолаушы келетін поездың (үш мәнді) нөмірі.

      200. Электронды жол жүру құжаты тасымалдаушының және жеке агенттіктердің билет кассаларында орнатылған интернет-ресурстары, электронды терминалдар және фискалды билет касса кешендері арқылы жолаушының теміржол көлігі туралы ақпаратын электронды-цифрлы түрде ұсынумен ресімделеді.

      Электронды жол жүру құжаты (билет) қағазға, термоқағазға, әмбебап бланкіде басылып шығуы немесе электронды тасығышта ұсынылуы мүмкін.

      Электронды жол жүру құжаты (билет) мынадай ақпараттан тұрады:

      1) теміржол әкімшілігінің шартты белгісі және жол коды;

      2) құжат атауы;

      3) электронды жол жүру құжатын тапсыру сәйкестендіргіші;

      4) поезд нөмірі;

      5) поездың жөнелтілу уақыты (сағат, минут) және күні (күні, айы);

      6) вагонның типі және нөмірі, қызмет көрсету класы;

      7) билет құны;

      8) плацкарт құны;

      9) адам саны;

      10) жол жүру құжатының түрі;

      11) төлеу үлгісі;

      12) тасымалдаушының атауы және қосылған құн салығын төлеуші куәлігінің нөмірі;

      13) жөнелтілу және келу станцияның (станция коды) атауы;

      14) вагондағы орын нөмірі;

      15) тасымалдаушының БСН-і;

      16) жол жүру құжатының сериясы және нөмірі;

      17) қорғаныш коды;

      18) АБЖ тапсырыс беру нөмірі;

      19) жол жүру құжатын (билет) рәсімдеген күн;

      20) жол жүру құжатын (билет) рәсімдеген уақыт;

      21) жол жүру құжатын (билет) сату пунктінің нөмірі;

      22) мемлекет коды және жол жүретін мемлекеттер бойынша жол жүру құны (халықаралық поездарда);

      23) жеке басын куәландыратын құжаттың түрі және оның деректемелері, (болған жағдайда) аты-жөні, әкесінің аты, тегі. Кәмелеттік жасқа толмаған жолаушының жол жүру құжатын рәсімдеу кезінде қосымша тууы туралы куәліктің сериясы, оның туған күні (күні, айы, жылы) және деректемелері көрсетіледі;

      24) жол жүру құжатының (билет) жалпы құны, оның ішінде:

      тариф және қосылған құн салығының сомасы;

      сервистік қызметтер және қосылған құнның салық сомасы;

      25) межелі станцияға келу уақыты, жолаушы келетін поезд (үш мәнді) нөмірі.

      26) штрих код (2D-баркод)

      201. Әмбебап бланк - "Фискалденген билет касса кешені" терминалды жабдықтың басып шығаратын құрылғысы арқылы электронды-цифрлы түрде автоматтандырылған тәсілмен жол жүру құжаттарын (билет) ресімдеу жұмыстарын жүзеге асыруда пайдалануға арналған - халықаралық қатынаста қолданылады.

      202. Отырғызу талонын жолсерік жолаушыға поезға отыратын сәтте береді немесе жол жүру барысында жолаушы электронды жол жүру құжатын көрсеткен кезде береді.

      Жолсеріктің мобильді терминалы электронды жол жүру құжатының (билеттің) заңдылығын анықтауға және отырғызу талонын басып шығаруға арналған.

      Отырғызу талоны мынадай ақпаратты қамтиды:

      1) қызметтік ақпараты бар 2D штрих коды;

      2) тасымалдаушының атауы;

      3) құжат атауы;

      4) отырғызу талонының нөмірі;

      5) жолаушының тегі немесе аты, әкесінің аты;

      6) жолаушының жеке басын куәландыратын құжаттың нөмірі;

      7) жөнелтілетін станциясы;

      8) келетін станциясы;

      9) жөнелтілетін күні және уақыты;

      10) станция, жолаушыны отырғызатын күн және уақыт;

      11) поезд нөмірі;

      12) вагон типі;

      13) вагон нөмірі;

      14) орын.

      203. 11-ші код "толық" жол жүру құжаты – жол жүру құжаттарын (билеттерді) барлық қатынастарға автоматтандырылмаған тәсілмен диспетчерлік терминалдың көмегімен ресімдеуге арналған. Жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау талоны, жол жүру құжатының түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушы белгілеген тәртіпке сәйкес пайдаланылады.

      204. 12-ші код "балаларға" арналған жол жүру құжаты – 5 жастан 10 жасқа дейінгі балалардың басқа да теміржол әкімшіліктері құрастырған поездармен және Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге жүруі үшін жол жүру құжаттарын автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Балаларға арналған жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау талоны, жол жүру құжатының түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі қағидасына сәйкес пайдаланылады.

      205. "Жеңілдік" берілген жол жүру құжаты коды 21-жеңілдік берілген жол жүру құжаттарын, оның ішінде облысаралық қатынаста 7-ден 15 жасқа дейінгі балалардың жол жүру құжаттарын автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Жеңілдік берілген жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау талоны, жол жүру құжатының түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі қағидасына сәйкес пайдаланылады.

      206. "Топтық" жол жүру құжаты кодтары 22 және 32 – топтық жол жүру құжаттарын автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Коды 22 "топтық" жол жүру құжаты балалар облысаралық қатынаста, ересектер тобының халықаралық қатынаста жеңілдік тарифпен жол жүруі үшін пайдаланылады. Коды 32 жол жүру құжаты жолаушылар тобының барлық қатынастарда жол жүруі үшін пайдаланылады.

      Топтық жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: жол жүру құжаты, бақылау талоны, жол жүру құжатының түбіртегі. Бланкінің жоғарғы бөлігінде жолаушылар саны көрсетілген тор бар. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі Қағидасына сәйкес пайдаланылады.

      207. Әскери жол жүру құжаты – ақшасыз әскери жол жүру құжаттарын белгіленген нысандағы әскери талап ұсынылған жағдайда автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Әскери жол жүру құжатының бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: әскери билет, жолаушылардың саны туралы бақылау талоны, әскери билеттің түбіртегі. Әскери билет жолаушылардың саны туралы бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, әскери билеттің түбіртегі мен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі Қағидаға сәйкес пайдаланылады.

      208. Ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және қала маңындағы қатынас билеті – жол жүру құжаттарын ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және қала маңындағы қатынастарда автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. Ауданаралық және ішкі қатынас билетінің бланкісі бір парақтан тұрады, ол үш бөлікке бөлінген: ауданаралық және ішкі қатынас билеті, бақылау талоны мен ауданаралық (облыс ішіндегі қалааралық) және маңындағы қатынас билетінің түбіртегі. Жол жүру құжаты бақылау талонының кесіліп алынған бөлігімен бірге жолаушының қолына беріледі, түбіртек пен бақылау талонының басқа бөлігі тасымалдаушының ішкі Қағидаға сәйкес пайдаланылады.

      209. Орауыш билеттер – билет кассалары жоқ станцияларда поезға отырған жолаушылардың жол жүруін ресімдеу үшін тікелей поездарда, сондай-ақ жолаушылар поездарының жалпы вагондарында қолданылатын жол жүру құжаттары (билеттер), көрсетілген жағдайларда жол жүруді бақылау чегін бере отырып, БКМ арқылы ресімдеуге жол беріледі. Тасымалдаушы ішкі есептік саясатқа сәйкес басқа төлем шарттарын белгілейді.

      210. Бақылау чегі – тасымалдаушы мен жолаушының арасындағы ақшалай есеп айырысуды жүзеге асыру фактісін растайтын БКМ бастапқы есептік құжаты, бұл ретте тасымалдаушы жолаушыны баратын пунктіне дейін апаруға міндеттенеді.

      211. (ЛУ-12 нысанды) багаж түбіртегі, (ЛУ-12б нысанды) жүк багажының түбіртегі, ЛУ-12п нысанды пошта вагонының жүру түбіртегі багаж бен жүк багажы тасымалын, арнайы вагондар мен пошта вагондарының жүруін автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеуге арналған. ЛУ-12, ЛУ-12б, ЛУ-12п нысанды түбіртектердің бланкілері үш парақтан тұрады:

      1) багаждың, жүк багажының жол ведомосі, пошта вагонының жүруіне арналған жол ведомосі қабылдап-тапсырушының пайдалануына және багаж, жүк багажы мен поштаны алып жүруге арналған;

      2) багаждың, жүк багаждың квитанциясы мен пошта вагонының жүруіне арналған квитанция багажды, жүк багажы мен поштаны жөнелтушілерге беріледі;

      3) багаж, жүк багажы квитанцияларының түбіртектері мен пошта вагонының жүруіне арналған түбіртек тасымалдау құжатын ресімдеген тасымалдаушыда қалады.

      212. АБЖ багаж бен жүк багажына арналған тасымалдау құжаты – багаж бен жүк багажын барлық қатынастарда тасымалдауды ресімдеу үшін қолданылады. Тасымалдау құжатын ресімдеу АБЖ терминал жабдығының басып шығару құрылғысының көмегімен автоматтандырылған тәсілмен жүргізіледі.

      213. МД 4-3 квитанциясы жалдау ақысын, комиссиялық алымды және темір жол көлігі ұйымының қосалқы қызметінен түсетін басқа да түсімдерін қабылдап алу үшін қолданылады. Теміржол көлігі ұйымының қосалқы қызметін көрсету квитанциясы жолаушының қолына беріледі, теміржол көлігі ұйымының қосалқы қызметін көрсету квитанциясының талоны мен түбіртегі тасымалдаушының ішкі Қағидасына сәйкес пайдаланылады.

      Тасымалдаушы ішкі есеп саясатына сәйкес басқа да төлем шарттарын белгілейді.

      214. "Экспресс" АБЖ әр түрлі алымдар түбіртегі (жабысқан қабат) жолаушылар паркі вагондарының жүруін, жолаушының қолындағы багажды тасымалдау, топтық өтінімдер бойынша орындарды броньдау, резервтеу кезінде өтінімдік алымдар төлемдерін, сондай-ақ жол жүру және тасымалдау құжаттарын қайтару туралы ақпаратты, билет және багаж кассаларында төленетін халыққа көрсетілетін қызметтер туралы ақпаратты қабылдап алу үшін пайдаланылады, АБЖ арқылы автоматтандырылған тәсілмен ресімделеді.

      Әр түрлі алымдар түбіртегін толтыру бланкісінде "Экспресс" АБЖ терминал жабдығының басып шығару құрылғысының көмегімен жүзеге асырылады.

      215. 6-В үлгідегі бір жолғы билет (Көлік талабы) темір жол көлігі қызметкерлерінің өз қажеттілігіне жүруге арналған. Біржолғы билеттердің бланкісі билеттен және билет түбіртегінен тұрады. Біржолғы билеттер иесінің қолына беріледі.

      216. ГУ-26п үлгідегі тапсыру тізімі поезға багажды және жүк багажын қабылдау және оларды тапсыру кезінде қолданылады. Оны багаж бен жүк багажын қабылдап-тапсырушы жасайды және жол багаж ведомостерінің немесе түбіртектерінің жолдама құжаты болып табылады.

      217. Плацкартты алу құқығына берілетін талон – қызметтік және бір жолғы билеттерге беріледі. Талонды толтыру кезінде теміржол (қызметтік немесе бір жолғы) билетінің нөмірі, тұлғалар саны және жол жүру маршруты көрсетіледі. Қызметтік және жеке қажеттіліктер бойынша жол жүруді ресімдеу кезінде талон билет кассасында қалады.

      Жолаушыны билет кассасы жоқ станциядан отырғызу кезінде тек қана жолсерікте қалатын қызметтік билетке берілген плацкартты алу құқығына берілген талон толтырылады.

10. Тасымалдау рұқсат етілген жануарлар тізімі, оларды
тасымалдау шарттары мен тәртібі

      218. Жолаушылар вагонда тиісті ветеринарлық құжаттары бар үй жануарлары: ит, мысық, құстардан басқа жануарларды өзімен бірге алып жүруіне тыйым салынады.

      Үй жануарларын (иттерді, мысықтарды, құстарды) купе вагонның жеке купесінде (1асырмай) тасымалдауға рұқсат етіледі.

      Бұл ретте жолаушы жол жүру құжатының құнын жол жүру құны балаларға арналған тариф бойынша төленген балалар отырған орыннан басқа купедегі бос орындар санына байланысты толық тариф бойынша төлеуге міндетті.

      Тасымалдаушы жануарларды тасымалдау үшін жеке купе беру мүмкіндігі болмаған жағдайда бұндай тасымалға тыйым салынады.

      Қала маңы поездарында (2-ден аспайтын) үй жануарларын (иттер, мысықтар, құстар) тасымалдау қосымша құнсыз жолаушының өзімен бірге тарасы (жәшік, себет, тор) болған жағдайда жүзеге асырылады.

      219. Үй жануарлары (иттер, мысықтар, құстар) арнайы тарада (жәшік, себет, тор) тасымалдануы және қол жүгін тасымалдауға бөлінген орындарда еркін орналасуы тиіс.

      Торға сыймаған ірі иттерді тасымалдау осы Қағиданың 223-тармағында көзделген тәртіпте тасымалданады.

      220. Үй жануарларын (иттер, мысықтар, құстар) тасымалдауда олардың иелері немесе оларды алып жүрушілер вагонда санитарлы-гигиеналық режимнің сақталуын қамтамасыз етеді.

      221. Жолаушылар вагонында тасымалданатын үй жануарлары (иттер, мысықтар, құстар) жол жүру барысында жоғалу, жарақаттану немесе өліп қалу қаупі жолаушыға жүктеледі;

      222. Зағип жолаушыларға жолсерік-иттерді өзімен бірге барлық санаттағы поездарда қосымша төлемақысыз алып жүруіне рұқсат етіледі. Бұл ретте жолсерік-иттердің қарғыбауы, қысқа тізгіні болуы, сондай-ақ ол өзі ілесіп жүретін жолаушысының қасында болуы тиіс.

      223. Жолаушылар поезында ірі тұқымды иттерді, оның ішінде қызметтегі иттерді тасымалдау нақты салмағы бойынша багаж тарифі бойынша төлем ақы төленген жағдайда рұқсат етіледі:

      1) жолаушылар поездың локомотивтен кейінгі бірінші вагонының жұмыс істемейтін тамбурында (екі иттен асырмай) шынжырмен немесе қарғыбаумен байланып, осы вагонда жол жүріп келе жатқан иелерінің немесе алып жүретін адамдардың қадағалауымен жүргізіледі. Тасымалдау оң жағында "Жолаушы қолындағы багаж" деген жазуы бар багаж түбіртегі бойынша жүргізіледі;

      2) иттерді тобымен (кемінде екі иттен) тасымалдау поезд жөнелтілгенге дейін кемінде 5 тәуліктен кешіктірмей тасымалдаушыға алдын ала берілетін өтінімдер бойынша ғана осы вагонда жол жүруі тиіс иелерінің немесе алып жүретін адамдардың қадағалауымен багаж вагондарында рұқсат етіледі. Иелері немесе алып жүретін адамдар иттерді тасымалдау үшін арнайы контейнерлермен немесе табандығы бар (ағаш немесе темір) жәшіктермен қамтамасыз етеді. Бұл ретте тариф белгіленген тәртіпте багаж тасымалдау ретінде өндіріп алынады.

      Ірі тұқымды иттерді, оның ішінде қызметтегі иттерді тасымалдауға багаж түбіртегі беріледі, онда тарасымен бірге жалпы салмағы және тасымалданып отырған жануарлар мен құстардың саны көрсетіле отырып, "Тордағы ит", "Тордағы құс" деген белгілер қойылады.

      224. Қала маңы поезының тамбурында тұмылдырық киген 2 (екі) итті (екі иттен асырмай) шынжырмен немесе белбеумен байланып, осы вагонда жол жүріп келе жатқан иелерінің немесе алып жүретін адамдардың қадағалауымен қосымша төлемсіз тасымалдау рұқсат етіледі.

      225. Поездың жол жүру барысында жолаушылар вагонынан багаж вагонына ірі тұқымды иттерді ауыстырған жағдайда, багаж түбіртегі тасымалдауға арналған құжат ретінде багаж вагонының қабылдап-тапсырушысына тапсырылады. Багажды, жүк багажды қабылдап-тапсырушы жолаушыға багаж түбіртегінің нөмірі мен келетін станциясы көрсетілген жазба белгіні береді.

      226. Басқа жануарларды тасымалдау багаж вагонда тасымалдау шарттарын сақтай отырып, жүзеге асырылады: ветеринарлық куәлігін көрсете отырып, вагонда тұрған багаждың және басқа да жолаушылардың жүк багаждарының бүлінуіне, ал вагонның өзінің ластануына кепілдік беретін арнайы тараларда (себеттерде, торларда, жәшіктерде) тасымалданады. Арнайы тара тасымалданатын жануарлардың көлемі мен санына сәйкес келуі тиіс. Багаж вагонында тасымалданатын жануарларға жем беру немесе оларды тамақтандыру тасымалдаушының міндеті болып табылмайды.

      227. Аралар Цельсий бойынша +10 градустан аспайтын сыртқы ауа температурасы болған кезде күзгі-көктемгі кезеңде багаж вагонында тасымалдауға қабылданады. Араларды осы поезда жол жүруге тиіс сүйемелдеушінің қадағалауымен ара ұяларында немесе фанерлі пакеттерде тасымалдайды. Вагондағы ара ұяларында және пакеттерде ара ұяларының желдету саңылауларынан қоршалмауын және оларға қатысты ерікті тәсілмен қамтамасыз етілуін белгілейді.

      Багаж вагонында араларды тасымалдағаны үшін нақты салмағына ақы төленеді.

      228. Поезд межелі станцияға келгеннен кейін багаж вагонында келген жануарларды жолаушы қабылдап алады, бірақ ол келген сәттен бастап 12 сағаттан кешіктірмей алуға міндетті, егер осы уақыт ішінде алмаса, онда олар осы Қағидада көрсетілген тәртіппен сатуға жіберіледі.

      229. Жануарларды тасымалдау жүзеге асырылатын багаж түбіртегі жоғалған жағдайда багаж қабылдап алушының тегін, атын, әкесінің атын және тұрақты мекен-жайын көрсетіп, олардың тек оған тиістілігіне дәлелдер көрсетілген қолхаты ұсынылған жағдайда ғана жолаушыға (жөнелтушіге) беріледі.

      230. Станцияда тергеу немесе кеден органдарының өкімімен багаж кешіктірілген жағдайда, багаж кешіктірілген станцияда станция бастығының немесе багаж бөлімшесі қызметкерінің және тиісті кеден немесе тергеу қызметкерлерінің қолы қойылып, акті жасалады, бұл туралы багаж келетін станцияға жеделхат арқылы хабарланады.

      231. Багаж вагондарында тасымалданатын жануарлар, құстар, аралар жөнелтілуі тиіс поездың жөнелтілуіне 1 (бір) сағат қалғанда қабылданады.

11. Жол жүру барысында багажды және жүк багажды беру тәртібі

      232. Жолаушы жол жүру барысында өз багажын дер кезінде алуға ниет білдірген жағдайда поезд бастығы арқылы немесе өзі ол туралы поездағы багажды және жүк багажды қабылдап-тапсырушыға ескертеді.

      Егер жолаушы (алушы) өз багажын алуға ниет білдірген жағдайда станцияда багаж вагонына жүк тиеу және поездың тұру уақытына қарай мүмкіндік болса, поездарда багажды және жүк багажды қабылдап-тапсырушы жолаушының жол жүру құжатының (билет) бар-жоғын тексеріп, багажды береді, ол оны багаж түбіртегінің орнына жол ведомосімен бірге багаж берілген станцияға станция мөртабанын басу үшін және кейін тасымалдаушыға кезекті есеп беру үшін тапсырады.

      233. Поездарда багажды және жүк багажды қабылдап-тапсырушы багаж түбіртегіне "багаж вагоннан жолаушының қолына берілді" деген белгі жасайды, ал станцияда багажды және жүк багажды қабылдап-тапсырушы тапсыру тізіміне осындай мазмұнда белгі жасайды. Бұл жағдайда өтілмеген қашықтық үшін төлем қайтарылмайды.

      234. Жүк багаждарды беру тек межелі станцияның багаж бөлімінде (пунктінде) орындалады.

12. Багажды және жүк багажды қайта жөнелту тәртібі мен шарттары

      235. Багаж межелі станцияға келіп жетпеген жағдайда, ал жеткізу мерзімі өтіп кеткен болса, онда багаж түбіртегін ұсынушы қажет болған жағдайда багаждың басқа станцияға қайта жөнелтілуін талап етеді.

      Багаждың иесі багажды қайта жөнелту туралы вокзалдың жүк бөлімшесінің меңгерушісіне жазбаша түрде өтініш береді, онда багаж қай станциядан және қай станцияға дейін тасымалдауға тапсырылғаны, орын саны, орамның салмағы, түрі, багаждың жарияланған құндылығы, багаж жөнелтілімінің нөмірі, багаждың қайта келетін станциясының атауы және багаж иесінің нақты мекен-жайы көрсетіледі.

      Өтінішті алған вокзалдың багаж бөлімшесінің меңгерушісі багаж түбіртегінің келесі бетіне мына мазмұндағы:

      "...уақытында келмеу себебінен багажды стансаға дейін қайта жөнелту туралы өтініш қабылданды" деген белгіні жасайды.

      Белгі күнтізбелік мөртабанмен және вокзалдың багаж бөлімшесінің меңгерушісі қолымен бекітіледі. Багаж түбіртегі жолаушыға (иесіне) қайтып беріледі. Бұл жағдайда жолаушыға (багаж иесіне) Заңның 80-бабына сәйкес айыппұл салынады.

      236. Багаж бастапқы станцияға келген бойда станция бастығының атынан багаж иесінің атына жазылған жаңа багаж құжаттары бойынша багаж дереу қайта жөнелтіледі. Жаңа жол багаж ведомосіне бастапқы багаж жөнелтілімінің нөмірі көрсетіледі.

      Қайта жөнелтілген багаж жаңа багаж ведомосі бойынша жіберіледі, ал жаңа багаж ведомосі қайта жөнелту туралы өтінішпен бірге түбіртегіне жабыстырылады және ескі жол багаж ведомосімен бірге есеп беру кезінде кері жіберіледі.

      237. Бастапқы келу станса багаждың келгені және қайта жөнелтілгені туралы иесіне қайта жөнелту уақыты мен жіберу түбіртегінің нөмірін көрсете отырып, жазбаша хабарлайды.

      Жаңа межелі станцияда багажды беру ақысыз жүргізіледі, бұл ретте багаж иесіндегі бастапқы жөнелтуге берілген багаж түбіртегі кері қайтып алынады.

      238. Сондай-ақ багаж әлі келмеген және де оны жеткізу мерзімі де өтпеген жағдайда багажды қайта жөнелтуге рұқсат етіледі. Мұндай жағдайларда жолаушының жазбаша өтініші бойынша багаж жаңа тасымалдау құжаттары бойынша тиісті төлемдер төленген багаж ретінде өтініште көрсетілген жаңа межелі станциясына қайта жөнелтіледі (жаңа мекен-жайға жіберіледі).

      Төлемдер төленгеннен кейін жолаушыға бастапқы жөнелтуде берілген түбіртегінің орнына багаж түбіртегі беріледі, ол өтінішпен бірге багаж келгенге дейін станцияда сақталады.

      239. Жүк багажды қайта жеткізу мерзіміне қарамай жүк қабылдап алушы жүкті қабылдап алғаннан кейін және осы Қағидаға сәйкес жаңа межелі станцияға ресімдеу арқылы тасымалдауға қабылдап алу талаптары мен жүк багажды тасымалдауды рәсімдеу тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.

13. Багажды және жүк багажды сақтау, ұстап қалу және тапсыру
тәртібі
17-параграф. Келген багажды сақтау тәртібі

      240. Келу станциясына келген жүк багажы келген уақытына қарамастан багажды түсіру күнін есептемегенде үш тәулік бойы ақысыз сақталады. Уақыттың саналуы (1 тәулік) жүк багаждың келу күнінен кейінгі күннің 00:00 сағатынан басталады.

      241. Егер алушы тасымалдаушыға байланысты емес себептермен багажды алмаған жағдайда, багаж Заңның 70-бабына сәйкес сақталады.

2-параграф. Жүк багажды сақтау, ұстап қалу және тапсыру тәртібі

      242. Келу стансасына келген жүк багажы келген уақытына қарамастан жүк багажды түсіру күнін есептемегенде бір тәулік бойы ақысыз сақталады. Уақыттың саналуы (1 тәулік) жүк багаждың келген күнінен кейінгі күннің 00:00 сағатынан басталады.

      Жүк багажды одан әрі сақтау үшін белгіленген төлем ақы алынады.

      243. Тасымалдаушы жүк багажды Заңның 70-бабына сәйкес сақтайды.

      244. Жүк багажды жеткізу мерзімі тасымалдау жүзеге асырылатын пойыздардың (пошта-багаж немесе жолаушылар) қозғалыс кестесіне сәйкес баратын станциясына дейін жолда жүру уақытымен анықталады.

      Егер жүк багаж жол жүру барысында асыра тиелген жүкпен келе жатса, онда оны жеткізу мерзімі әрбір асыра тиелген жүкке тәулік қоса отырып келісілген пойыздармен жүк багаждың жол жүру уақытымен анықталады.

14. Қауіпті заттарды тасымалдау тәртібі

      245. Қауіптілерге адамдар мен жануарлардың күйіп қалуы немесе улануы, өртенуі, жарылу себептерінен болатын, сондай-ақ багаж бен жүк багаждың, жылжымалы құрамның бүлінуі себебінен болатын оларды тасымалдау мен сақтауда арнайы талаптарды сақтауды және сақтық шараларын қабылдауды талап ететін тасымалдау немесе сақтау жағдайларындағы заттар жатқызылады.

      246. Қауіпті заттар қауіптілік сипаты бойынша келесі санаттарға бөлінеді:

      1) жарылғыш қоспасының пайда болуына әкелетін заттар;

      2) қысылған және сұйытылған газдар;

      3) оңай тұтанатын заттар.

      247. Қауіпті заттар багаж вагондарында тасымалданады. Олардың қабылдауы ресімделген жол жүру құжаттары (билет) бойынша жеке тұлғалар үшін: тегін, атын, әкесінің атын, үй мекен – жайын; заңды тұлғалар үшін: тасымалдау құжаттарына қол қоюға уәкілетті тұлғаның тегін, атын, әкесінің атын, мекен – жайын көрсете отырып, жүргізіледі. Тұрмысқа қажетті баллондар жаңа, қолданыста болмағанын және қалдық қысымы жоқ екенін растай отырып, тұрмысқа қажетті қолданбаған бос газ баллондарды тасымалдауға рұқсат етіледі.

      248. Қауіпті заттары бар багаж вагондары түсіргеннен кейін жабдықпен бірге толық тасымалдау құжаттары бойынша тіркеу станциясына жіберіледі.

      249. Қауіпті заттарды тасымалдауға тиісті техникалық жағдайлармен белгіленген ыдыста тасымалдау ұсынылады.

      250. Шыны ыдыстардағы қауіпті заттар бос орындарды жұмсақ оралған материалдармен (жоңқамен, сабанмен) толтыра отырып, арнайы жәшіктерге немесе кәрзеңкелерге салынып оралған болуы керек.

      251. Қауіпті заты бар әр орамға (қақпағында және бүйір жақтардың біреуінде) жөнелтуші заттың кауіпті екендігі туралы затбелгі жапсырады.

      Санаттары бойынша әр түрлі қауіпті заттарды бірлесіп ораған кезде әр түрлі санатқа сәйкес затбелгілер жапсырылады.

      252. Қауіпті заты тасымалдауға жүк құжатында заттың нақты атауы көрсетіледі.

      Әр түрлі санаттағы қауіпті заттар бірге оралған кезде бірлесіп оралған заттардың әр санатына сәйкес затбелгілер қойылады.

      Қауіпті заттар ішінен медициналық препараттар осы Қағидамен бекітілген талаптарды сақтай отырып, жүк багаж ретінде багаж вагондарында тасымалданады.

      253. Қауіпті заттарды тиеген және түсірген кезде олардың зақымданбағанына көз жеткізу керек. Егер олардың бүлінгені анықталса, бүлінген жерді қалпына келтіру шаралары қабылданады, сондай-ақ төгілген немесе шашылған заттар жинастырылады.

15. Пайдаланылмаған жол жүру құжаттарының (билеттердің)
төлемдерін қайтару тәртібі

      254. Жол жүру құны билет және плацкарт құнынан тұрады.

      Жолаушы қажет болған жағдайда жол жүру құжаттарын (билеттерін) қайтарады және пайдаланылмаған жол жүру құжаттарының (билеттердің) төлем ақысын алады. Төлемдер жол жүру құжаты ресімделген құжат бойынша жолаушы құжаттарының бірінің түпнұсқасы ұсынылған жағдайда қайтарылады.

      Жол жүру құжаттарының (билет) төлем ақысын қайтару жол жүру құжатын сатып алу тәсілі және қайтару тәртібіне байланысты қолма – қол және қолма – қол ақшасыз жүзеге асырылады.

      Төлем картасы арқылы сатып алынған жол жүру құжаттарының (билет) төлем ақысы төлем жүргізілген банк шот картасына қайтарылады.

      Қайта ресімделген жол жүру құжаттарын (билет) қайтаруға бас әріпті санамаған жағдайда тегінде, атында, әкесінің атында екі әріптен аспайтын қате кеткенде рұқсат етіледі.

      255. Жолаушының жол жүруден бас тартуына байланысты жол жүру құжаттарының (билет) жолаушыдан алынатын қайтару алымын тасымалдаушы белгілейді.

      256. Тасымалдаушы пайдаланылмаған жол жүру құжаттары (билеттері) және тасымалданбаған багаж үшін жолаушыға ақшаны мына жағдайда қайтарады:

      1) жолаушы пайдаланбаған жол жүру құжаттарын (билеттерді) қайтарған кезде:

      поездың жөнелтілуіне дейін 24 сағаттан кешіктірмей қайтарса, толық жол жүру құнын қайтарып алады;

      поезд жөнелтілгенге дейін 24 сағаттан аз, бірақ 6 сағаттан кешіктірмей қайтарса, билеттің құнын және плацкарттың 50% құнын қайтарып алады;

      поездың жөнелтілуіне 6 сағаттан кем уақыт қалғанда және поезд жөнелтілгеннен кейін 1 сағаттан асырмай тапсырса, билеттің құнын қайтарады, бұл ретте плацкарттың толық құны ұстап қалынады.

      Қайтарылған жол жүру құжаттары (билеттер) сызылып, жарамсыз деп танылады.

      Жолаушы қажет болған жағдайда билет кассасында бірнеше орынға ресімделген жол жүру құжатының (билеттің) орындарын ішінара қайтаруды жүзеге асырады. Бұл ретте жолаушыға қажетті орын санына жаңа жол жүру құжаты (билет) беріледі және жол жүру құжаттарын (билеттерді) қайтару шарттарына сәйкес ақшасы төленеді.

      Қайтару сомасы мен уақытын есептеу жолаушының айналым станциясына қарамай жол жүру құжатында көрсетілген жөнелтілу станциясында (осы Қағиданың 116-тармағында көрсетілген жағдайдан басқа) жүргізіледі.

      2) қала маңы поездарына ресімделген пайдаланылмаған жол жүру құжаттары (билет) билет кассасына қайтарылған кезде:

      поез жөнелтілгенге дейін 24 сағаттан кешіктірмей қайтарса, толық жол жүру құнын алады;

      поезд жөнелтілгенге дейін 24 сағаттан кем, бірақ 6 сағаттан кешіктірмей қайтарса, жол жүру құнының 50% алады;

      поездың жөнелтілуіне 6 сағаттан аз уақыт қалғанда және поезд жөнелтілгеннен кейін қайтарса, жол жүру құны қайтарылмайды.

      3) сатып алынған жол жүру құжатына (билетке) сәйкес жолаушыға поезда орын берілмеген жағдайда қайтарылады.

      Жолаушы ұсынылған ауыстырудан бас тартқан кезде жол жүру құжаты (билет) және тасымалданбаған багаж үшін ақша толық қайтарылады.

      Егер жолаушыға сол поезда санаты төмен вагоннан орын ұсынылған болса, онда жолаушыға жол жүру сомасы мен ұсынылған вагондағы орынның қолданыстағы құны арасындағы айырмашылық қайтарылады.

      Бұл жағдайда жолаушылар поезының бастығы акт жасайды, оның негізінде жолаушы жол жүру құжатын (билет) және актіні ұсына отырып, билет кассасына жүгінеді. Комиссия алымы өндіріліп алынбайды.

      4) екі және одан астам компостер белгісі қойылған немесе олардың жарамдылық мерзімі ұзартылған аялдама туралы мөртабаны бар жол жүру құжаттары (билеттері) бойынша төлемдерді қайтару кезінде;

      5) жолаушы науқастануына байланысты жол жүруін тоқтатқан жағдайда;

      Бұл жағдайда поезд бастығы жол жүру құжатының (билетінің), пойыздың, вагонның нөмірі, күні және жолаушы поездан түскен станцияның аты көрсетілген 2 данада акт жасайды. Осы актінің негізінде жолаушыға жүрілмеген жолы үшін плацкарттың құнынан басқа, жол жүру құны қайтарылады. Жүргізілген операция үшін алым алынбайды.

      Егер жолаушы жол жүруді сауыққаннан кейін (денсаулық сақтау мекемесі берген тиісті құжатпен расталған жағдайда) жалғастыратын болса, ол билет кассасына жол жүру құжатын (билетін), актіні және науқастану туралы анықтамасын ұсынады. Билет кассирі жол жүруді осы Қағиданың 116-тармағына сәйкес ресімдейді;

      6) поезд қозғалысының үзіліс жасауына байланысты жол жүруін тоқтатқан кезде;

      Жол жүру жолаушының өз бастамасымен тоқтатылған кезде, жолаушыға оның жүрмеген қашықтығы үшін жол жүру құны толық қайтарылады;

      7) денсаулық сақтау мекемесі берген тиісті құжаттармен расталған науқастануына немесе жазатайым оқиға салдарынан поезға кешіккен жағдайда жол жүру құжаты (билет) сатып алынған поезд жөнелтілген сәттен бастап 3 тәулік ішінде;

      Қажеттілік болған жағдайда жолаушы жол жүру құжатының (билеттің) жарамдылығын плацкарт құнын қосымша төлейтін болса, басқа поезға ауыстыра алады немесе плацкарттың құнын шегеріп, жол жүру құнын қайтарып алады;

      8) жол жүру барысында жолаушының ниет білдіруіне байланысты жол жүру тоқтатылған жағдайда.

      Қажет болған жағдайда жолаушы плацкарт құнынан басқа, жол жүру құнын жүрілмеген қашықтық үшін осы Қағиданың 116-тармағына сәйкес қайтарып алады.

      Жол жүру құжаттарын (билеттерін) автоматтандырылмаған тәсілмен ресімдеу кезінде жол жүрудің тоқтатылуын станция (вокзал) әкімшілігінің өкілі жол жүру құжатына (билетке) осы Қағиданың 1-қосымшасына сәйкес Тізіммен келісілген "Жол жүру құжатының (билеттің) күші тоқтатылды" деген белгіні, күнін және станция (вокзал) мөрқалыбын қою арқылы куәландырады және сызу арқылы жарамсыз деп танылады.

      Жол жүру тоқтатылған кезде ақшаны қайтару жолаушының ауызша өтініші бойынша жүргізіледі.

      Ұсынылған жол жүру құжаттарына (билеттеріне) қатысты жөнелтудің жолдағы немесе кейін қайту станциялары болып табылмайтын станцияларда (вокзалдарда) жол жүру құжаттарының (билеттерінің) күші жойылғаны туралы белгі қоюға жол берілмейді.

      9) "Багаж" белгісі бар жол жүру құжаты (билеті) жолаушыға багаж қайтарылған және бұл туралы жол жүру құжатына (билетіне) белгі қойылған соң немесе жолаушының багаж бен жүк багажының тарифтері арасындағы айырмашылыққа қосымша ақы төлеген соң ғана қабылданады. Бұл ретте багаж кассирі "багаж" белгісін сызып тастайды және жол жүру құжатына (билетіне) өндіріп алынған соманы көрсете отырып, әр түрлі алымдар түбіртегінің нөмірін жазады.

      10) жол жүру құжатында (билетте) "багаж" деген белгісі бар багажды қайтару туралы тиісті белгісі болған жағдайда тасымалдау шартының талаптарының өзгеруі немесе шарттың бұзылу себебі багаж жөнелтушінің жеке басының кінәсінен болса, мынадай төлемдер қолданыстағы тариф бойынша шағым-арыз тәртібінде:

      егер тапсырылған багаж жөнелтілу станциясынан оны жөнелткенге дейін қайта алынған болса, багаж тасымалдау құны;

      егер тапсырылған багаж аралық станцияның бірінен қайта алынған болса, жүрілмеген аралық үшін багажды тасымалдау құны қайтарылады.

      257. Жол жүру құжаттарының (билеттерінің) қайтарылу мерзімдеріне қарамастан, бірақ поезд жөнелтілгенге дейін мына жағдайларда жол жүру құнынан соманы ұстап қалмайды:

      жол жүру құжатында (билетінде) көрсетілген пойыз алынып тасталынған кезде;

      жолаушылардың жол жүру пунктінен жөнелтілуі бір сағаттан астам уақытқа кідірген жағдайда;

      жол жүру құжатында (билетінде) көрсетілген орындардың берілмеуі және басқа орындарды пайдалануға келіспеуі салдарынан жолаушылардың жол жүруі жүзеге аспаған жағдайда.

      Бұл жағдайда жол жүру құны толығымен қайтарылады. Жүргізілген қайтару операциясы үшін ақы алынбайды.

      258. Тасымалдаушының кінәсінен емес жол жүруден өзі бас тартқан барлық жағдайларда жолаушыға барлық алымдар, оның ішінде қайта ресімделген жол жүру құжаты (билет), топтық өтінімдер бойынша резервтелген орындар, жолаушының талап етуі бойынша жол жүру құжатын жеткізіп бергені үшін алынатын алымдар осы Қағиданың 257-тармағында көзделген жағдайлардан басқа жағдайда қайтарылмайды.

      Жолаушыға қайтарылуы тиіс төлемдер осы Қағиданың 1-қосымшасына сәйкес Тізіммен келісілген жол жүруді тоқтатқан станция әкімшілігінің өкілі немесе жолаушы жол жүрген вагон жолсерігі қойған жол жүру құжаттарында (билеттерде) жол жүруді тоқтатқан күні, уақыты туралы белгілер болған кезде жүзеге асырылады.

      Пайдаланылған жол жүру құжаттарындағы (билеттердегі) қойылған белгілер ақысыз жүргізіледі.

      259. Келісілген поездар теміржол көлігінің кінәсінен кешіккен жағдайда басқа станциядан ресімделген жол жүру құжаты (билеті) өзінің күшін сақтайды және жол жүру құжатында (билетте) көрсетілген межелі станцияға дейін жуық арада жүретін келесі поезға қайта ресімделеді.

      Келісілген поездардың кешігуіне байланысты жолаушы жол жүруден бас тартқан жағдайда, поездың кешігуі салдарынан жолаушының кешікені үшін тасымалдаушы жол жүру құны мен алымдарды толығымен қайтарады. Бұл ретте жол жүру құжаттарын (билеттерін) қайтару операциясы үшін ақы алынбайды.

      260. Жолаушы поезға ауданаралық (қалааралық, облысішілік) қатынастағы поездардың, сондай-ақ қала маңы поездарының кідіруіне байланысты кешігіп қалған жағдайда поезға кешіккені расталған, кешіккені туралы белгі қойылған жол жүру құжаты (билет) күшін сақтайды да, жуық арада жүретін келесі поезға қайта ресімделуі тиіс. Егер жолаушы жол жүруден бас тартса, онда жол жүру құны мен әр түрлі төлемдер толығымен қайтарылады. Жол жүру құжаттарын (билеттерін) қайтару операциясы үшін ақы алынбайды.

      261. АБЖ арқылы берілген жол жүру құжатын (билетін) "тегін билетті" бір рет ауыстыруға рұқсат етіледі. Жаңадан жол жүруді ресімдеу үшін " тегін билеттің" жол жүру құжатының (билеттің) иесі билет кассасына поезд жөнелтілгенге дейін бұрын сатып алған жол жүру құжатын (билетін) қайтаруы тиіс.

      АБЖ арқылы қайтару операциясынан кейін кассир жол жүру құжатының (билеттің) иесіне "компостер алынды, күні, уақыты" деген белгі қойылған "тегін билетті" жол жүру құжатын (билетті) қайтарады және жаңадан жол жүруін ресімдеуге құқық беретін арнайы қайтару бланкісін береді.

      262. Топтық жол жүру құжаты (билеті) бойынша жол жүруден бас тартқан жағдайда төлем:

      поезд жөнелтілгенге дейін кемінде 7 тәулік бұрын, бірақ 3 тәуліктен кешіктірмей плацкарт құнынан 50% ұстап қалу арқылы;

      поезд жөнелтілгенге дейін кемінде 3 тәулік бұрын, бірақ поезд жөнелтілгеннен кейін 1 сағаттан асырмай плацкарт құнынан 100% ұстап қалу арқылы қайтарылады.

      Топтық жол жүру құжаттары (билет) бойынша төлемдер:

      1) қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша сатып алынған жол жүру құжаттарының (билеттердің) төлемдері оларды сатып алған заңды тұлғаның есеп айырысу шотына талап-арыз тәртібінде, ал жеке тұлға үшін топтық жол жүру құжаты (билет) сатып алынған банктік есепшот картасына;

      2) қолма-қол ақшаға сатып алынған заңды тұлғаның есеп айырысу шотына, ал жол жүру құжатын (билет) сатып алған жеке тұлға үшін топтық жол жүру құжаты (билет) сатып алынған банктік есепшот картасына қайтарылады.

      Топтық жол жүру құжаты (билет) бойынша топтағы жолаушылар саны толық жөнелтілмесе, онда топ басшысы поезд жөнелтілгенге дейін топтық жол жүру құжатын (билет) билет кассасына бос орындарды қайтару үшін ресімдеуге ұсынуы тиіс. Бұл ретте қажет орын санына жаңа жол жүру құжаты ресімделіп, қалған ақша қайтарылады.

      Топтық жол жүру құжатымен (билет) жол жүрген кезде жол жүру құжатында (билет) көрсетілген жолаушылар санының аздығы туралы белгі (вокзалдарда және поездарда) қойылмайды және жүрілмеген арақашықтыққа ақша қайтарылмайды.

      261. Орындар тапсырылған кезде пайдаланылмаған жол жүру құжаттарының (билеттерінің) төлемдері орындар қайтарылғаннан кейін алты ай ішінде билет кассасында қайтарылады.

      262. Теміржол кінәсінен жолаушыны басқа санаты төмен поезға ауыстырған жағдайда жол жүру құнының айырмашылығын төлеу жолаушының ниет білдіруімен жөнелтілу станциясында немесе келу станциясында акті ұсыну арқылы жүзеге асады.

      Жөнелтілу станциясында немесе келу станциясында жол жүру құнының айырмашылығын ала алмаған жолаушы қажет болған жағдайда шағым берілген мерзім ішінде талап-арыз тәртібінде қайтаруды талап етеді.

      263. Пайдаланылмаған жол жүру құжаттарының (билет) ақшасын қайтару орындарды қайтарған жағдайда билет кассасында орындарды қайтарғаннан кейін алты ай ішінде жүзеге асырылады.

      264. Жолаушыны теміржол кінәсінен санаты неғұрлым төмен поезға (вагонға) ауыстырған жағдайда жол жүру құнының айырмашылығын төлеу жолаушының қалауы бойынша актіні көрсеткен кезде жөнелтілу станциясынан немесе межелі станцияда жүзеге асырылады.

      Жөнелтілетін станциядан немесе тағайындалған станциядан жол жүру құнын қайтарып алу мүмкіндігін пайдалана алмаған жолаушы талап мерзімі ішінде қажет болған жағдайда шағым-талап ретінде төленуін талап етеді.

      265. Жолаушылар поезының кешіккені үшін жолаушының өтініші бойынша осы поезда нақты жүргені туралы белгісі бар жол жүру құжатын (билетті) ұсыну арқылы жол жүру құжаты (билет) құнынан әр кешіккен толық сағат үшін, бірақ жол жүру құжатының құнынан асырмай үш пайыз мөлшерінде айыппұл төлейді.

      266. Бүлінген және жоғалған жол жүру құжаты (билет) билет кассаларынан көшірмесін беру жолымен қалпына келтіріледі.

      Бұл ретте бүлінген және жоғалған жол жүру құжаттарын (билет) қалпына келтіру жол жүру құжатында (билет) көрсетілген станциядан поезд жөнелтілгенге дейін қалпына келтіріледі.

      Егер жоғалған немесе бүлінген жол жүру құжаты (билет) бұрын қайтарылмаған болса, онда дубликат (екінші нұсқа) жолаушы құжаттарының бірінің көшірмесі қоса берілуімен жолаушының жазбаша өтініші негізінде беріледі.

      Алдын ала сатып алынған жол жүру құжатының (билет) дубликаты (екінші нұсқасы) кешіктірілмей беріледі.

      Жолаушы жазбаша талап бойынша жоғалған және қалпына келтірілген жол жүру құжатын (билет) қайтара алады.

      Билет кассаларында бүлінген немесе жоғалған, терминалмен жабдықталмаған жол жүру құжаттары (билеттерін) тариф үшін ақы төленбей жол жүру құжатының (билеттің) бланкісінде қолмен ресімдеу арқылы, оның бақылау купоны вагонның түріне және поезд санатына, сондай-ақ қалпына келтірілетін жол жүру құжатының (билеттің) құнына сәйкес қиылып қалпына келтіріледі. Жол жүру құжатының (билеттің) бет жағында және оның түбіртегінде "бүлінгеннің орнына берілді" немесе "жоғалғанның орнына берілді" деген белгі қойылады.

      Бүлінген және жоғалған жол жүру құжаттарын (билет) қалпына келтіру үшін жолаушы тасымалдаушы белгілеген мөлшерде алым төлейді.

      Қайта қалпына келтірілген жол жүру құжаты (билет) қайта рәсімдеуге жарамайды.

      Қайта қалпына келтірілген жол жүру құжатының (билет) ақшасын қайтару шағым-талап тәртібінде жүзеге асырылады.

      267. Төлемдерді қайтарудың барлық басқа да жағдайларында пайдаланылмаған жол жүру құжаттары (билеттер) мен тасымалданбаған багаж үшін багаждың тасымалданбағанына дәлел ретінде тасымалдау құжаттары және басқа да құжаттар жолаушыдан алынады және төлемдерін қайтару үшін айғақ ретінде қолданылады.

      268. Жолаушыларға осы Қағидада көзделмеген басқа жағдайларда ақшаны қайтару тек талап ету тәртібімен қаралады. Бұндай жағдайда ақшаны қайтару туралы өтінішке пайдаланылмаған жол жүру және тасымалдау құжаттары (билеттер) және қажеттілігіне қарай басқа да құжаттар мен анықтамалар қоса беріледі.

      Жалға алынған вагондармен жүрілмеген жол үшін ақшаны қайтару туралы шағымдарды вагондарды жалға алу шартын жасасқан тасымалдаушы қарайды.

16. Кәмелет жасқа толмаған жолаушылардың жол жүру тәртібі

      269. Неке, отбасы және баланың құқығы мен мүддесін қорғау туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті құжаттары бар балаға қамқорлық жасайтын және оның құқықтары мен мүддесін қорғайтын баланың ата-анасы, асырап алушысы, қамқоршысы, жанашыры, патронат тәрбиешісі немесе оларды алмастыратын басқа тұлға болып табылатын жолаушы:

      1) өзімен бірге 7 жасқа дейінгі бір баланы егер бала жеке орын алмайтын болса, тегін алып жүруге құқылы. 7 жастан аспаған балаға жеке орын алу үшін жеңілдігі бар балалар жол жүру құжатын (билетін) алуы қажет. Жолаушымен 7 жастан аспайтын бір баладан көп бала жол жүрген кезде бір баладан басқа қалған балаларға жеңілдігі бар жол жүру құжаттары (билеттері) сатып алынады;

      2) жеңілдігі бар жол жүру құжаттары (билеттері) бойынша өзімен бірге 7-ден 15 жасқа дейінгі балаларды алып жүре алады.

      7-ден 15 жасқа дейінгі балалардың Қазақстан Республикасы аумағы бойынша жол жүру ақысы үшін ересек жолаушыға белгіленген жол жүру құнының 50% мөлшерінде өндіріліп алынады.

      15 жастан және жасы одан үлкен балалар үшін ересектерге арналған жол жүру құжаттары (билеттері) сатып алынады. Баланың жасы жол жүру күнімен анықталады.

      Билет кассасына және поезға отыру кезінде баланың жасын растайтын құжат ұсынылады.

      270. Баланың заңды өкілі болып табылмайтын жолаушы билет кассасына және пойызға отырар кезде (он төрт жасқа дейінгі) балаға жол жүру құжатын (билет) алуға және оны алып жүруге құқық беретін құжатты (сенімхат) немесе соған теңдес құжатты көрсетеді"

      Поезда жасы кәмелеттік жасқа толмаған баланы алып жүру құқығын беретін құжат - егер жолаушылар поезына отырған кезде баланың жанында заңды өкілі өзі болған болса, онда баланың заңды өкілі атынан жазылған заңды түрде расталған құжат (сенімхат) талап етілмейді.

17. Жолаушылар платформасын пайдалану тәртібі

      271. Жолаушыларды жолаушылар поезына отырғызып – түсіру жолаушылар платформаларында (перрондарда) жүзеге асырылады. Тасымалдаушылар жолаушылардың жолаушылар платформасын (перрондарды) ақысыз пайдалануын қамтамасыз етеді.

      Жолаушыларды вагондардан түсіру және вагондарға отырғызу қатаң түрде тек қана жолаушылар платформасы жағынан жүзеге асырылады.

      Теміржолдарды кесіп өту тек қана белгіленген орындарда жаяу жүргіншілер көпірі арқылы, тоннелдер және темір жол өтпесі арқылы жүзеге асады. Көпірлері мен тоннелдері жоқ станцияларда жолды кесіп өту үшін арнайы жаяу жүргіншілерге арналған жолмен өту қажет.

      Жолаушылар жаяу жүргіншілерге арналған жолдан өтер алдында теміржол көлігінің келе жатпағанына көз жеткізген соң өтуі тиіс. Егер теміржол көлігі жақындап қалған болса, онда оны өткізіп барып өтуі тиіс.

      272. Жолаушыларға:

      Жолаушылар жақындап қалған вагонның немесе кетіп бара жатқан поездың жанында платформада жүгіруге, сондай-ақ поезд аялдама жасамай өткен уақытта платформаның шетінен екі метрден жақын қашықтықта тұруға;

      жолаушылар платформасында балаларды қараусыз қалдыруға (балалардың қолынан немесе оларды қолға ұстап тұру керек);

      жылжымалы құрам толық тоқтағанға дейін және есік ашылғанға шейін сары жолақтан асуға;

      қол жүгімен, багажбен және басқа да заттармен перронға шығатын жолды, жолаушылар отыратын платформаларды, жаяу жүргіншілер өтетін көпірлер мен жолдарды тоннелдерді жабуға;

      жылжымалы құрамның астынан өтуге;

      жолда жолаушылар платформасынан секіруге;

      жолаушылар платформасында теміржол көлігінің қозғалыс қауіпсіздігін тудыратын заттарды, қоқыстарды тастауға, лақтыруға;

      электрлендірілген учаскелерде тіректерге көтерілуге, сондай-ақ тіректерден рельске қарай баратын еңістерге сүйкенуге, жерде жатқан электр сымға сегіз метрге дейінгі қашықтықта жақындауға тыйым салынады.

      273. Жолаушылар платформасына (перронға) жеке авто көліктің шығуына тыйым салынған.

      Перрондарға өрт сөндіру, басқа да табиғат апаттары кезінде өрт сөндірушілер мен апаттан құтқару командасы, сондай-ақ медициналық жедел жәрдем бригадасы кедергісіз шыға алады.

      Жолаушылар платформасына басқа авто көліктердің шығуы станция (вокзал) бастығының рұқсатымен жүзеге асырылады.

Теміржол көлігімен жолаушыларды, багажды және жүк багажды
тасымалдау Қағидасының талаптарына сәйкес жол жүру және
тасымалдау құжаттарына қойылатын негізгі мөртабан/белгілерінің
тізімі

      Мөртабан көлемін 2,5 х 4,5см. шегінде жасау ұсынылады

Жолаушыларды фирмалық поездарда тасымалдау үшін тағайындалған
жолаушылар вагондарын жабдықтау нормалары

Жолаушыларды халықаралық қатынастағы поездарда тасымалдау үшін
тағайындалған жолаушылар вагондарын жабдықтау нормалары

Жолаушыларды республикаішілік поездарда тасымалдау үшін
тағайындалған жолаушылар вагондарын жабдықтау нормалары

Жолаушыларды "Тальго" және "Тұлпар-Тальго" вагондарынан
құрастырылған поездарда тасымалдау үшін тағайындалған
жолаушылар вагондарын жабдықтау нормалары

Жолаушыларды электр дизель поездарында тасымалдау үшін
тағайындалған жолаушылар вагондарын жабдықтау нормалары

      ЛУ-9в үлгісі

      27 КЗХ

      АА 0000000

Жолаушылардың жол жүру барысында айқындалған билетсіз жол
жүргені, нормадан тыс қол жүгін және ресімделмеген багажды, жүк
багажды тасымалдағаны үшін төлемақы (тариф) ресімдеу
ТҮБІРТЕГІ

      "___" __________ 20___ж./г.

      С гражданина ______________________________________________ азаматтан

      (аты-жөні) / (фамилия)

      № __________ поезда _________________________________________ айдауда

      в поезде № __________ на перегоне ___________________________________

      _____________________________________________________________________

      (сома жазумен) / (сумма прописью)

      Получил ________________________________________________ алдым.

      (лауазымы, аты-жөні) / (должность, фамилия)

      ГУ-23п үлгісі

Жалпы нысанды акт

      Станция _________________________________________________________т.ж.

      Поезд № _____________ аралықта _____________________

      "______" ________________ 20___ж.

      Осы акт мына тұлғалардың қатысуымен жасалды:

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Жөнелтілетін станция ________________________________________________

      Келетін станция _____________________________________________________

      Жөнелту № ____________ ________________________ 20____ж.

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Вагон № __________ багаждың немесе жүк багаждың атауы _______________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Осы актіні жасауды талап еткен жағдайлардың сипаттамасы:

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Қолы:

      Үлгі

МД 4-3 квитанциясы

МД 4-3 квитанция талоны

МД 4-3 квитанция түбіртегі

      Үлгі

КОММЕРЦИЯЛЫҚ АКТ № ________

      _______________________________________________________________

      ( коммерциялық акті жасайтын станцияның атауы )

      1. "______" _________________ 20__ж. _________________ жасалған

      Станция мөрі және коммерциялық акт жасау жағдайы

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      2. Станцияның коммерциялық актісіне қосымша

      _____________________________________

      № ________ "_______" _______________________20__ж., не туралы

       (ақаулық сипаты)

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      3. Коммерциялық актіге қосымша:

      3.1.Пломба

      3.1.1. теміржолдар ____________________________________________ дана.

      3.1.2. жөнелтуші _____________________________________________ дана.

      3.2. Жол бойындағы станцияның коммерциялық актісі №

      _____________________________________________________________________

      3.3. Багаж вагонының техникалық жағдайы туралы акт №

      _____________________________________________________________________

      3.4. Іздеу бойынша хат алмасу

      _____________________________________________________________________

      _________________ парақта

      3.5.Станция вагоны парағы

      _____________________________________________________________________

      3.6. Коммерциялық актіге қосымша беріліп отырған пломбылар мен

      құжаттар__________________

      №____________________________________________________________________

      жөнелту бойынша №

      _____________________________________________________________________

      4. Төмен жылдамдықпен жүретін поезбен үлкен багаж жүк құжаты және жүк

      багаж түбіртегі бойынша жіберіледі

      № ____________________________________________________ 20________ж.

      5. Жөнелту станциясы

      _____________________________________________________________________

      6. Келу станциясы

      _____________________________________________________________________

      7. Жөнелтуші

      _____________________________________________________________________

      8. Алушы

      _____________________________________________________________________

      9. Вагон туралы мәлімет, жүк құжатындағы белгілер мен пломбалар

      мәліметі:

      9.1 Вагон № ________ көтеру күші __________________т. _______________

      жетті " ______" ____________________________ 20___ж.

      9.2. Пойызбен № ______________ жетекшілік ету________________________

      9.3. Пломба:

      10. Багаж вагонының техникалық жағдайы туралы акт жасалды

      №________________________

      "_______" ________________________ 20___ж.

      11. Жарияланған құндылық

      ______________________________________________________о.ж.

      12. Станциядан тиелген багаж немесе жүк багаж, түсіргендегі багаждың

      немесе жүк багаждың ауырлығы:________________________________________

      Жөнелтушімен жіберілген _____________________________________________

      (кім және қалай жіберген)

      13. Тексеру нәтижелері:

      13.1.Тасымалдау құжаттары бойынша:

      13.2. Одан кейін белгілі болғаны:

      13.3. Оның ішінде бүлінген орындар:

      14. Бүліну сипаттамасы:

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Бүлінгендігін және оның неден болғандығын сипаттау мысалы,

      жақында бүлінгендігін немесе бүлінген уақытын анықтау керек, бүлінген

      орны (немесе су тиген), қанша бос орын қалды, салмағына қарай бос

      орынға қанша жүк багаж сияды. Бос орын болған жағдайда немесе

      бүлінген жағдайда: "Бүлінген немесе бос орын жоқ" деп белгіленеді.

      Осы пунктте белгіленген орамаға немесе тараға келтірілген

      зиянды жою үшін не істелінгені көрсетіледі.

      15. Багаждың немесе жүк багаждың санын көрсете отырып

      жетіспейтінін немесе артық болу жағдайын сипаттау.

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Станция бастығының

       Қолы: Багаж бөлімінің меңгерушісі

      Таразылаушы

      _________________ _________________________________

      _________________

      Күнтізбелік мөр

      _____________________________ багаж немесе жүк багажды алу

      1. Сараптама қорытындысы:

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      17. Жол бойындағы станцияның коммерциялық акт келген багаждың немесе

      жүк багаждың жағдайы туралы станцияның қоятын белгісі

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      _____________________________________________________________________

      Станция бастығының

       Қолы: Багаж бөлімінің меңгерушісі

      Таразылаушы

      _________________ _________________________________

      _________________

      18. Осы коммерциялық актіні жолдайды

      _____________________________________________________________________

      __________

      "_______" ____________________ 20___ж. Станция бастығы

      (күні)

      № _______________________________________ (қолы)

Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қағидалары
1. Жалпы ережелер

      1. Осы Теміржол көлігімен жүктерді тасымалдау қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) "Теміржол көлігі туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 8 желтоқсандағы Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасында теміржол көлігімен жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру тәртібі белгілейді.

      2. Қазақстан Республикасы арқылы халықаралық және транзиттік қатынаста теміржол көлігімен жүк тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Осы Қағидада көзделмеген жүктерді тиеу және бекітудің техникалық шарттары, сұйық жүктерді құйма түрінде, қауіпті жүктерді тасымалдау тәртібі мен шарттары Теміржол ынтымақтастығы ұйымының және Тәуелсіз Мемлекеттер Достығына (ТМД) қатысушы елдер мен Грузияның, Латвия Республикасының, Литва Республикасының және Эстония Республикасының теміржол көлігі жөніндегі кеңесінің шеңберінде қабылданған халықаралық келісімдерде (шарттарда) және Қазақстан Республикасы қатысушы болып табылатын өзге де халықаралық келісімдерде (шарттарда) белгіленеді.

      4. Осы Қағидада келесі ұғымдар пайдаланылады:

      1) айналмалы маршрут – бір жөнелтуші біртекті жүк тиеген бір жөнелту станциясынан бір жүк алушының атына бір станцияға тағайындалған және жүк түсіргеннен кейін бос вагондар бастапқы станцияға жүз пайыз қайтарылатын бір теміржол көлігі жүк құжатымен (бұдан әрі – жүк құжаты) ресімделген;

      2) вагондарды беру-әкету – вагондарды станциялық жолдардан(ға) кірме жолдарға(дан) жүктерді тиеу-түсіру шептеріне ауыстыру жөніндегі операциялар;

      3) вагондарды (контейнерлерді) тиеуге дайындау – вагондармен (контейнерлермен) жұмыстар жүргізу: жол жүру барысында сақтығын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында тиісті жүкті тиеудін алдында есіктің, төбе люктерінің, еденнің, шатырдың, қабырғалардың зақымдалуын өңдеу және басқа жұмыстар;

      4) деректермен электрондық алмасу (бұдан әрі – ДЭА) – ақпараттық желілерді, бағдарламалық және техникалық құралдарды қолдану арқылы жүргізілетін тараптар келіскен жүк тасымалдары мәселелері бойынша деректермен (құжаттармен, хабарлармен) алмасу;

      5) жалғама жол – станциялардың парктерін немесе станцияны кірме жолдармен қосатын арнайы тағайындалған темір жол;

      6) жүк тиеу және түсіру орындары – жүк операцияларын жүргізуге ашық станциялардағы жүктерді тиеуді және түсіруді орындауға арналған жолдар, жүктерді сақтау орындары, қоймалар, алаңдар, платформалар;

      7) кірме жол мен түйісу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процесі (БТП) – кірме жол мен түйісу станциясының өзара әрекет ету шарттарын анықтайтын технологиялық акт, ол ұйымның меншікті локомотиві қызмет көрсететін және орташа тәуліктік жүк айналымы 50 және одан көп вагоннан тұратын кірме жолы үшін әзірленеді;

      8) кірме жолдағы вагондар айналымының технологиялық мерзімі – бұл тармақ иеленуші вагондарды қабылдап-тапсыру (шығарып қою) жолдарынан тасымалдаушыдан қабылдап алған сәттен бастап олардың осы жолдарға қайтып келгеніне дейінгі вагондарды өңдеуге қажетті уақыт;

      9) қосарланған жүк операциясы – жүк алушының өзі түсірген вагонды, контейнерді жүк тиеуге пайдалануы;

      10) қосымша алымдар – тарифке енгізілмеген қосымша операциялар, қызметтер мен жұмыстар үшін төлем мөлшерлемелері;

      11) мамандандырылған контейнерлер - арнайы құрылымы бар және сусыма, сұйық, тез бүлінетін, қауіпті және басқа да жүктердіің жекелеген түрлеріне арналған контейнерлер;

      12) маршрут – жүк жөнелтуші кірме жолда немесе теміржол станциясында құрастырған белгіленген салмақтағы немесе ұзындықтағы поезд құрамы;

      13) меншікті вагон (контейнер) – көлік құралы (жабдығы) ретінде берілетін және тиісті нөмірленуі (префиксі) бар, меншік құқығы немесе басқа заңды негізде жеке немесе заңды тұлғаға тиесілі жүк вагоны (контейнері);

      14) мүкәммалдық вагон (контейнер) – ТМД елдері, Грузия, Латвия, Литва және Эстония теміржол әкімшілігінде Теміржол әкімшілігінің ақпараттық-есептеу орталығының автоматтандырылған дерекқорында тіркелген жүк вагоны (контейнері);

      15) орташа тонналық контейнер – тиісінше ең жоғарғы рұқсат етілген брутто массасы 3 және 5 тонна, сыйымдылығы 5 және 11 текше метр, тиісінше 3-тен және 5-тен басталатын тоғыз мәнді нөмірі бар контейнер;

      16) өз осіндегі жүк – тасымалдау құжаты бойынша бос күйінде жүретін жылжымалы құрам;

      17) пакет – пакеттің бүтіндігіне куәландыратын бақылаулық белгілері (пломба, құлыпқа бекітілген бақылаулық таспа, отырғызғыш үлбір және т.б.) бар пакеттеу құралдарының көмегімен қалыптастырылған ірілендірілген жүк орны;

      18) реттеуші тапсырма – түсіруден босаған бос вагондарды беруге және тиеуге бос вагондарды қабылдауға, сондай-ақ жылжымалы құрамды пайдаланудың сапалы көрсеткіштерін қамтамасыз етуге және вагондарды (контейнерлерді) станциялар бойынша тең бөлуге арналған станцияның тапсырмасы;

      19) тарифтік басшылық (прейскурант) – тасымалдаушыға тиесілі төлемдердің есептік кестелері, тарифтер мен басқа да төлемдер (алымдар мөлшерлемелері), оларды қолдану қағидалары көрсетілген тасымалдаушының құжаты;

      20) тасымалдау төлемдері – тасымалдау төлемі, жолсеріктің, автопоезд жүргізушісінің жүргені үшін төлем қосылатын төлемдер, қосымша алымдар және тасымалдау шартын жасаған сәттен бастап жүкті алушыға бергенге дейінгі кезеңде, соның ішінде жүкті артық тиеумен немесе арбашалардың орнын ауыстырумен байланысты пайда болған басқа да төлемдер;

      21) тасымалдау жоспары – жоспарланған айға тасымалдаушы қабылдаған және келіскен жүкті тасымалдауға өтінім (жоспар);

      22) тасымалдаушының есептік ұйымы – тасымалдау, тасымалдау құжаттарын өңдеу жөніндегі қызметтерді пайдаланушылармен есеп айырысу операцияларын, теміржол әкімшіліктерімен өзара есеп айырысуды жүзеге асыратын тасымалдаушының мамандандырылған құрылымы;

      23) тасымалдардың электрондық дерегі (бұдан әрі – ТЭД) – компьютердің жадында болатын және электрондық алмасу үшін қажетті құжаттар мен жүкті тасымалдауға және ілесіп жүруге қатысты хабарламаларды жасау мүмкіндігін қамтамасыз ететін деректер жиынтығы;

      24) тиеу, түсіру (жүктен босату) мерзімдері (технологиялық уақыт) – жүк тиеу-түсіру орындары мен кірме жолдарда дайындау, қосалқы және қорытынды операцияларға жұмсалған уақыт шығынын есепке ала отырып, жүктерді механикаландырған немесе механикаландырылмаған тәсілдермен тиеуді және түсіруді орындауға жұмсалатын уақыт (бұдан әрі - технологиялық уақыт);

      25) тікелей аралас қатынастағы тасымалдау – тасымалдауға қатысатын тасымалдаушылар санына қарамастан, бүкіл тасымалдауға бірыңғай тасымалдау құжатын ресімдеу арқылы ұйымдастырылған екі және одан көп көлік түрлерімен жүзеге асырылатын жүкті тасымалдау;

      26) ірі тонналық контейнер - брутто массасы 10 және одан көп тонна және ұзындығы 10 және одан көп ағылшын футы болатын, ИСО стандартына сәйкес келетін таңбалау коды бар және Контейнерлер жөніндегі халықаралық бюрода (ВІС) тіркелген контейнер.

      5. Осы Қағидада пайдаланылатын өзге ұғымдар Заңда белгіленген мәндерде қолданылады.

      6. Жүктерді тасымалдауды жүзеге асыру үшін тасымалдаушы мен жүкті жөнелтуші арасында тасымалдау шарты жасалады, ол бойынша тасымалдаушы өзіне жүк жөнелтуші сеніп тапсырған жүкті уақтылы және сақтаулы күйінде жөнелту станциясынан тағайындалу станциясына дейін жеткізіп, жүк алушыға тапсыруға міндеттенеді, ал жүк жөнелтуші (жүк алушы) жүк тасымалдауға ақы төлеуге және оны қабылдауды қамтамасыз етуге міндеттенеді.

      Жүктерді тасымалдау шарты теміржолдық көлік жүк құжатын жасаумен ресімделеді.

      Күнтізбелік мөртаңба қойылған жүк құжаты және соның негізінде тасымалдаушы жүк жөнелтушіге берген жүктің қабылданғаны туралы түбіртек (халықаралық қатынаста тасымалдау кезінде – жүк құжатының көшірмесі) тасымалдау шартының жасалғанын растайды.

      Тасымалдау шарты жүк алушы немесе ол уәкілеттік берген тұлға теміржол көлігі жүк құжатын алғаннан кейін және олар жол тізімдемесіне, сондай-ақ жүкті қабылдау туралы қабылдау-тапсыру құжаттарына қол қойғаннан кейін орындалған болып есептеледі.

      7. Тасымалдау процесін орталықтан басқаруды және ұйымдастыруды, жүк тасымалдаушыларға магистральдық теміржол желісінің қызметтерін көрсетуді Ұлттық инфрақұрылым операторы жүзеге асырады.

      8. Тасымалдаушы жүк тасымалдау бойынша өз міндеттемелерін орындау үшін Ұлттық инфрақұрылым операторы ұсынатын магистральдық теміржол желісінің қызметтерін пайдаланады.

      9. Ұлттық инфрақұрылым операторы теміржол көлігінде техникалық құралдарды тиімді пайдалану және қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптарын негізге ала отырып, магистральдық теміржол желісі бойынша жылжымалы құрамның өткізілуін қамтамасыз етеді, тасымалдау процесін үйлестіруді, орталықтан басқаруды және ұйымдастыруды жүзеге асырады.

      10. Жүк жөнелтуші, жүк алушы жүкті тасымалдаумен байланысты жұмыстарды орындау үшін тармақ иеленушінің, тасымалдаушының, экспедитордың, жылжымалы құрам иесінің және басқа да тұлғалардың қызметтерін шарт негізінде қозғалыстың, техникалық құралдар мен жылжымалы құрамның қауіпсіздігі қамтамасыз етілген жағдайда пайдалана алады.

      11. Вагондар (контейнерлер) операторы тасымалдау процесіне қатысушыларды шарт негізінде вагондармен (контейнерлермен) қамтамасыз ету бойынша, вагондар (контейнерлер) қозғалысын бөлу және басқару бойынша қызметтер көрсетеді, сондай-ақ тасымалдаушымен шарт негізінде вагондар (контейнерлер) операторы қызметтерін көрсету жолымен тасымалдау процесіне қатысады.

      12. Кірме жолдар, олардың құрылыстары және құрылғылары жүктердің бірқалыпты тиелуін, түсірілуін (босатылуын), жүк айналымына сәйкес маневрлік жұмысты, сондай-ақ жылжымалы құрамның ұтымды пайдаланылуын қамтамасыз етуі тиіс.

      13. Тасымалдаушының, жүк тасымалдаумен байланысты қызметтерді ұйымдастыру және/немесе орындау үшін тартылатын, тасымалдау процесіне қатысушылардың және өзге де тұлғалардың қызметтерінің құнын жүк тасымалдау шартының тараптары белгілейді.

      14. Магистральдық теміржол желісі бойынша жүктерді тасымалдауды жүк жөнелтушінің жүк тасымалдауға қабылданған өтінімі негізінде тасымалдаушы жүзеге асырады.

      15. Тасымалдаушылар жүк жөнелтушілердің өтінімдері негізінде жүктерді тасымалдау жоспарын жасайды және Ұлттық инфрақұрылым операторына олардың поездарын қозғалыс кестесіне енгізуге өтінім береді.

      Келісілген жоспар бойынша жүк тасымалдауға арналған өтінімнің орындалуын тасымалдаушы жүк жөнелтушінің есепке алу карточкасында осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен ескереді.

      16. Жүк тасымалдау тасымалдаушының немесе локомотивтік тартым операторының локомотивтік тартымымен тасымалдаушының, жүк жөнелтушінің (жүк алушының) немесе вагондар (контейнерлер) операторының вагондарында (контейнерлерінде) жүзеге асырылады.

      Тасымалдау процесіне Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 26 наурыздағы № 333 бұйрығымен бекітілген Жылжымалы құрамды және оның кепілін мемлекеттік тіркеу қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11119 болып тіркелген) сәйкес Қазақстан Республикасы Жылжымалы құрамының мемлекеттік тізілімінде тіркелген жылжымалы құрам жіберіледі.

      17. Тасымалдауды жүзеге асыратын тасымалдаушы тасымалдау құжаттарында көрсетіледі.

      18. Тасымалдаушыда меншікті локомотив паркі болған жағдайда, ол оған тиесілі локомотивтермен басқа тасымалдаушыларға және тасымалдау процесіне қатысушыларға локомотивтік тартым операторы ретінде локомотивтік тартым қызметтерін көрсетеді.

2. Тасымалдарды жоспарлау тәртібі
1-параграф. Жүктерді тасымалдауды айлық жоспарлау

      19. Жүктерді вагондарда, контейнерлерде айлық жоспарлау жүк жөнелтушілер облысаралық және халықаралық қатынастарда жоспарланған ай басталғанға дейін он төрт күнтізбелік күннен кешіктірмей және үшінші елдерге халықаралық қатынаста жиырма күнтізбелік күннен кешіктірмей ұсынатын жүктерді тасымалдаудың негізгі жоспары бойынша айлық өтінімдер негізінде жүзеге асырылады. Ж үк жөнелтушілер тасымалдаушыға осы Қағидаларға 1 және 2-қосымшалардағы ГУ-12, ГУ-12К нысандары бойынша ресімделген, тасымалдаудың негізгі жоспары бойынша айлық өтінімдерді ұсынады.

      Жүк жөнелтушілер осы тармақпен белгіленген мерзімде берген жүк тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер негізгі жоспар болып табылады.

      Жүк жөнелтушілер осы тармақпен белгіленген мерзімнен кешіктіріп берген жүк тасымалдау жоспары бойынша өтінімдер қосымша жоспар болып табылады және жүк тиеу күні басталғанға дейін бес күнтізбелік күннен кешіктірілмей қаралады.

      20. Оларды тасымалдау тонналарда және вагондарда жоспарланған жүктердің номенклатуралық топтарының тізбесі осы Қағидаларға 3-қосымшада келтірілген.

      21. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдерді жүк жөнелтушілер ұсынады.

      22. Жүк жөнелтушілер осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес ГУ-11 нысанды жүктерді тасымалдаудың негізгі жоспары бойынша онкүндік өтінімді ұсынады, жүктерді онкүндік және ай күндерінің ішінде өтінімде көзделген мөлшерлерде уақтылы және бірқалыпты беріп отырады және тиеуді белгіленген мерзімде жүзеге асырады.

      Негізгі жоспар бойынша онкүндік өтінім онкүндік немесе ай басталғанға дейін он екі сағат бұрын ұсынылады.

      Жүк жөнелтуші тасымалдаушы өкілімен келісе отырып жөнелту станциясында негізгі жоспар бойынша онкүндік өтінімді тиеу күнінің 12 сағат 00 минутінен кешіктірмей түзете алады, бұл ретте, түзету ертеректе ұсынылған онкүндік нормалардан аспау қажет.

      Қосымша жоспар бойынша ГУ-11 нысанды онкүндік өтінім ГУ-12 нысанды қосымша жоспар бойынша өтініммен бірге берілу қажет.

      Тасымалдаушы жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімдерге сәйкес вагондардың жүк тиеудің барлық пункттері бойынша уақтылы және бірқалыпты берілуін қамтамасыз етеді.

      23. Жүктерді контейнерлерде тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдер жүктің массасын тонналарда және контейнерлердің санын физикалық бірліктерде көрсету арқылы ұсынылады.

      24. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдер тасымалдаушының автоматтандырылған жүйесінде ресімделеді.

      Қағаз тасымалдағыштағы өтінім тасымалдаушының автоматтандырылған жүйесінде ресімделгенге дейін бір рет ұсынылуы тиіс.

      Жүк жөнелтушіге тиесілі емес кірме жолдан жүктерді жөнелту кезінде жүктерді тасымалдауға айлық өтінім, оны айлық өтінімде тиісті белгі қою арқылы тармақ иеленушімен келіскеннен кейін тасымалдаушыға ұсынылады.

      25. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімге, кодты қоса алғанда, мәліметтерді ("жоспар бойынша өтінімнің нөмірі" бағанын қоспағанда) жүк жөнелтуші басылған күйінде енгізеді.

      26. Жүк жөнелтушілер жүктерді тасымалдау жоспары бойынша жеке айлық өтінімді ұсынады:

      әрбір жөнелту станциясы бойынша;

      әрбір жүктер номенклатурасына;

      жөнелту белгілері бойынша: вагондарда, контейнерлерде;

      вагондар мен контейнерлердің тиесілік белгілері бойынша;

      вагондардың меншік иесінің атауы бойынша;

      қатынастардың түрлері бойынша.

      Жүктерді өз осьтерінде тасымалдауға айлық өтінімдер өз осьтеріндегі жүк бірліктерінің саны мен оның массасын көрсету арқылы ұсынылады.

      27. ГУ-12 және ГУ-12К нысанды айлық өтінім тасымалдаушының нормативтік-анықтамалық ақпаратын қолдану арқылы осы Қағидада жазылған тәртіпте толтырылады.

      Вагондар түрлерінің кодтары осы Қағидаларға 5-қосымшада жүк вагондарының жекелеген түрлерінің тізбесіне сәйкес "Вагондар түрлерінің кодтары" бағанында көрсетіледі.

      28. Жүктерді контейнерлерде тасымалдауды жоспарлау жүк жөнелтушілер ұсынған ГУ-12К нысанды жүк тасымалдау жоспары бойынша өтінімдердің негізінде жүзеге асырылады.

      29. ГУ-12К нысанды айлық өтінім осы Қағидаларға 1-қосымшада жазылған тәртіпте толтырылады.

      ГУ-12К нысанды айлық өтінім осы Қағидаларға 2-қосымшада жазылған тәртіпте толтырылады.

      30. Реттеу тапсырмалары бойынша бағытталған бос инвентарлық контейнерлер мен өзге де заңды негізде тасымаладаушының басқаруындағы контейнерлерді тасымалдау "Қалғандары және құрама жүктер" номанклатуралық тобы бойынша жоспарланады.

      31. Төтенше жағдайлардың салдарын жою үшін тағайындалған жүктерді республикаішілік қатынаста тасымалдаушы ұсынылуы бойынша қабылдайды.

      32. Жүк жөнелтушілер жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдермен қатар тасымалдаушыға жоспарланған ай басталғанға дейін 14 күнтізбелік күннен кешіктірмей, осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес ГУ-114 нысанды тасымалдау жоспары бойынша айлық өтініммен көзделген мөлшерде жүктерді маршруттармен тасымалдауға өтінімді ұсынады. Жүктерді маршруттармен тасымалдауға өтінім негізгі айлық өтінімге қоса беріледі.

      33. Жүк жөнелтуші жоспарланған ай басталғанға дейін 5 күнтізбелік күн бұрын әзірлеген жылжымалы құрамның тиесілігі бойынша бөлу арқылы ай күндері бойынша маршруттарға тиеудің күнтізбелік жоспары тасымалдаушымен келісіледі және бекітіледі.

      34. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша ГУ-11 нысанды өтінімнің келісілген орындау тәртібі осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес ГУ-1 нысанды тасымалдау жоспарын орындаудың есептік карточкасына енгізіледі.

      35. Тасымалдаушы жүк жөнелтушілердің жазбаша өтініштері бойынша республикаішілік қатынаста және Ресей Федерациясы, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан, Тәжікстан Республикалары станцияларына тағайындалған негізгі жоспар бойынша өтінімдерде:

      1) жөнелту станциясын, жүктің тағайындалу станциясын;

      2) жүктердің бір номенклатуралық тобымен көзделген шектерде жүктің бір түрін екіншісіне;

      3) меншікті вагонды, контейнерді мүкәммалдық вагонға, контейнерге;

      4) егер аталған жүкті жылжымалы үсті ашық құрамда тасымалдауға осы Қағидалардың 20-тарауында рұқсат етілген болса, жабық жылжымалы құрамды үсті ашыққа, сондай-ақ үсті ашық жылжымалы құрамның бір түрін вагондардың жекелеген үлгілерін ұтымды пайдалануды есепке алу арқылы екіншісіне;

      5) онкүндік басталғанға дейін үш тәулік бұрын жүк жөнелтушілермен келісім бойынша маршруттарға жүк тиеудің күнтізбелік жоспарын;

      6) жүк тиейтін күннің алдында – тағайындалған жолдар шектерінде маршрутты тағайындау станциясын өзгертеді.

      Жүк жөнелтушінің жазбаша өтініші бойынша ағымдағы ай аяқталғанға дейін 5 күнтізбелік күннен кешіктірмей үшінші елдерге межелеумен, 1 күнтізбелік күннен кешіктірмей республикаішілік қатынаста және шектес мемлекеттерге межелеумен өзгертеді.

      36. Тасымалдаушы жүк жөнелтушілердің жазбаша өтініштері бойынша жүктерді тасымалдаудың негізгі жоспары бойынша өтініммен көзделген жүк тиеу нормаларын өзгертеді:

      ағымдағы ай аяқталғанға дейін бір күнтізбелік күннен кешіктірмей республикаішілік қатынаста және Ресей Федерациясы, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан, Тәжікстан Республикалары станцияларына тағайындаумен;

      ағымдағы ай аяқталғанға дейін бес күнтізбелік күннен кешіктірмей үшінші елдерге тағайындаумен және транзиттік теміржол әкімшіліктерінің қатысуымен.

      37. Жүктерді тасымалдаудың қосымша жоспары бойынша өтінімдерді жүк жөнелтушілер жүк тиеу күні басталғанға дейін бес күнтізбелік күннен кешіктірмей ұсынады.

      Қосымша жоспарды растау үшін тасымалдаушының тарифтік басшылығында (прейскурантында) көрсетілген алым алынады.

      Мұндай тасымалдарға өтінімдер ГУ-12, ГУ-12К нысанды бланкілерде "қосымша" белгісімен бір данада ресімделеді.

      Қосымша жоспар бойынша тасымалдауды жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда тасымалдаушы үш тәуліктік мерзімде мұндай тасымалдаудан бас тартатыны туралы өтінім берушіні хабардар етеді.

      Халықаралық қатынаста қосымша тасымалдау жоспары бойынша тасымалдауға берілген рұқсат ағымдағы күнтізбелік күннің аяғына дейін қолданыста болады.

      Облысаралық қатынаста қосымша тасымалдау жоспары тасымалдауды жүзеге асырудың техникалық және технологиялық мүмкіндіктерін ескере отырып, ағымдағы айдың аяғына дейін қолданыста болады.

      Қосымша тасымалдау жоспарын орындау жөніндегі жауапкершілік тасымалдаудың негізгі жоспары жөніндегі жауапкершілікке ұқсас болады.

      38. Тасымалдаушы жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімді қабылдаудан:

      1) егер онда жүк тиеу көлемі кәсіпорынның (жүк жөнелтушінің) техникалық мүмкіндігі мен өңдеу қабілетінен асып кеткені көрсетілген жағдайда;

      2) өткен үш және одан астам айларда жүк жөнелтушінің кінәсы бойынша айлық жоспарлы өтінімдер артық көлем бөлігінде орындалмауы кезінде;

      3) вагондарды беруге-әкетуге шарт немесе тармақ иеленушінің жазбаша келісімі болмаған кезде;

      4) онда тасымалдауды жоспарлаудың автоматтандырылған жүйесі құралдарымен енгізуге және өңдеуге қажетті жүк жөнелтуші көрсеткен мәліметтер дұрыс емес, дәл емес немесе толық емес болған кезде;

      5) теміржол қатынасы тоқтаған жағдайда.

      Мұндай жағдайларда тасымалдаушы бас тарту себептерін көрсету арқылы жүктерді тасымалдауға өтінімді жүк жөнелтушіге қайтарып береді.

      39. Тасымалдаушы негізгі жоспар бойынша өтінімді орындауға зиян келтірмейтіндей етіп, халықаралық қатынаста басқа жүктер бойынша бос тартылған және жете тиелмегендер және сол тағайындалу жолдарына жөнелтушілер есебінен, облысаралық қатынаста және жылжымалы құрамның тиісті түрінің бос күйінде жүріп келе жатқан бағытында бас тартылған өтінімдер есебінен, сондай-ақ жылжымалы құрамды пайдалану тиімділігін арттыру есебінен де қосымша жоспар бойынша тасымалдауды келіседі.

      40. Республикаішілік қатынастағы және Ресей Федерациясы, Өзбекстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Түрікменстан Республикалары станцияларына тағайындалған негізгі жоспар бойынша өтінімдер есептіден кейінгі айдың 5-іне дейін қолданыста болады (ГУ-1 нысанды тасымалдау жоспарын орындаудың есепті карточкасын жасау арқылы).

2-параграф. Үшінші елдерге (экспортқа) халықаралық қатынаста
тасымалдарды жоспарлау

      41. Үшінші елдерге тасымалдау дегеніміз ТМД-ға қатысушы мемлекеттерді, сондай-ақ Грузия, Латвия, Литва, Эстонияны қоспағанда, басқа елдерге тағайындалған жүктерді тасымалдау.

      42. Үшінші елдерге халықаралық теміржол қатынасында жүк тасымалдарын айлық жоспарлау Қағиданың осы тарауында белгіленген жүктерді тасымалдауды жоспарлау тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.

      43. Үшінші елдерге халықаралық қатынаста жүк тасымалдауды айлық жоспарлауды жүк жөнелтушілер жүктің түрлері және тағайындалған елдері бойынша теңіз порттары мен шекаралық станциялардың белгіленген мамандандырылуын сақтай отырып, жүктердің тиісті түрлерін тасымалдаудың жалпы жоспарлары есебінен жүзеге асырады.

      44. Тасымалдаушы жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 3 күн бұрын жөнелту станцияларына тасымалдарға қатысушы транзиттік теміржол әкімшіліктері бойынша төлемдерді жүзеге асыратын экспедиторларды көрсетіп, жүк жөнелтушілер бойынша үшінші елдерге халықаралық қатынаста жүк тасымалдарының келісілген көлемдерін хабарлайды.

      45. Қазақстан Республикасының теңіз порттарына тағайындалуымен жүкті ағыза отырып және одан әрі экспортқа (үшінші елдерге халықаралық қатынаста) жүк тасымалдарын келісуді тасымалдаушы портпен және жүк тасымалдауға қатысушы барлық қатысы бар порт маңындағы әкімшіліктермен дербес жүргізеді, ал Қазақстан Республикасының теңіз порттары арқылы халықаралық қатынаста үшінші елдерге (экспортқа) тасымалдау, сондай-ақ тасымалдауға қатысушы порт маңындағы теміржол станцияларының қатысы бар теміржол әкімшіліктерімен жоспарланып отырған ай басталғанға дейін 10 күнтізбелік күн бұрын, жүк жөнелтушіні, жөнелту станциясын, жүктің атауын, жүктің көлемін вагондармен және тоннамен, порт маңындағы станцияның атауын, порттағы жүк жөнелтушінің атауын, тағайындалған елдің атауын көрсете отырып жүзеге асырады.

      46. Үшінші елдерге халықаралық теміржол қатынасында қосымша жоспар бойынша жүк тасымалдарына өтінімдерді келісуді тасымалдаушы келесі тәртіпте жүргізеді:

      1) тасымалдаушы шекаралық теміржол станциялары арқылы жүк тасымалдарын үшінші елдердің темір жолдарымен Ресей Федерациясының теміржол әкімшілігі арқылы келіседі;

      2) тасымалдаушы Ресей Федерациясының, Украинаның, Түрікменстанның, Грузияның, Әзербайжанның, Латвия Республикасының, Литва Республикасының, Эстония Республикасының портмаңындық теміржол станциялары арқылы жүк тасымалдарын Ұлттық инфрақұрылым операторы арқылы қатысы бар темір жол әкімшіліктерімен келіседі.

      47. Тасымалдаушы экспортқа арналған жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімнің орындалуын есепке алуды жеке есепке алу карточкалары бойынша жүргізеді.

3-параграф. Жүктерді экспортқа/импортқа
Қазақстан Республикасының шекаралық өтпелері арқылы айлық жоспарлау

      48. Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының тасымалдаушылары арасында Қазақстан Республикасының шекаралық өтпелері арқылы жүктерді тасымалдаудың негізгі және қосымша жоспары бойынша айлық өтінімдерді келісу жолтабандарының ені әр түрлі, шекаралас елдердің темір жолдары арасындағы келісімдердің негізінде жүзеге асырылады.

3. Тасымалдау жоспарының орындалуын есепке алу карточкасын
толтыру тәртібі

      49. Жүк тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімнің орындалуы осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес ГУ-1 нысанды есепке алу карточкасында ескеріледі. Есепке алу карточкасын тасымалдаушы жүктерді жөнелту станциясында әрбір қабылданған өтінім бойынша жеке жүргізеді. Жүк жөнелтушінің өтініші бойынша оған есепке алу карточкасының көшірмесі беріледі.

      Есепке алу карточкасына өтінімнің нөміріне сәйкес келетін нөмір беріледі.

      Тасымалдаушының мамандандырылған автоматтандырылған жүйесіне жүк жөнелтушінің қолы жеткен жағдайда есепке алу карточкасын жүргізу автоматтандырылған тәсілмен жүзеге асырылады.

      Есепке алу карточкасына жүк жөнелтуші және тасымалдаушының станциядағы өкілі әрбір есептік тәуліктің аяқталуы бойынша қолдарын қояды, ал ай аяқталғаннан кейін станция бастығы қол қояды. Жүк жөнелтуші есепке алу карточкасына қол қоюдан бас тартқан кезде тасымалдаушы жалпы нысандағы актіні жасайды.

      50. Есепке алу карточкасын жүргізу келесі түрде жүзеге асырылады:

      1-бағанда айдың күндері көрсетіледі;

      тасымалдаушы 2-бағанда жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімге сәйкес тиеу күндері бойынша вагондардың (контейнерлердің) санын көрсетеді.

      Егер жүк жөнелтушінің онкүндік өтінімінде тиеу күні көзделмесе, тасымалдаушы есепке алу карточкасының 2-бағанын толтыруды жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімге сәйкес бір айға біркелкі орташа тәуліктік тиеуді ескере отырып жүргізеді.

      3-баған вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша толтырылады. Жүктерді тек вагондармен, контейнерлермен ғана тасымалдау жоспарланған кезде бұл баған толтырылмайды.

      4-бағанда тасымалдаушының жүк жөнелтушіге жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді қамтамасыз ету үшін есептік тәулікте шын мәнінде берген вагондарының, контейнерлерінің саны көрсетіледі. Бұл ретте:

      технологиялық уақытқа қарай жүк жөнелтуші осы тәулікте тиеуі мүмкін есепті тәулікте берілген (соның ішінде қосарланған операция ретінде) бос вагондар, контейнерлер;

      өткен тәуліктерде тиелмей қалған вагондар, контейнерлер;

      тасымалдаушының жүк жөнелтушінің есепті кезең ішінде олардың тиелуін қамтамасыз ету мүмкіндігін ескерусіз (тиеу-түсіру операцияларын жүргізудің технологиялық уақытына қарай) берген, бірақ жүк жөнелтуші есепті тәулік аяқталғанға дейін тиеген вагондары, контейнерлері;

      кем тиелу орнын толтыру есебінен жоспарлық ай ішінде жүк жөнелтушінің өтініші бойынша берілген вагондар берілген болып саналады.

      5-бағанда жүк жөнелтуші осы есептік тәулікте нақты тиеген вагондардың, контейнерлердің саны көрсетіледі.

      6-бағанда вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша есепті тәулікте тиелген тонналардың саны көрсетіледі, жүктерді тек вагондармен және контейнерлермен ғана тасымалдаған кезде бұл баған толтырылмайды.

      9 – 10-бағандарда есепті тәуліктерде жоспардың орындалу нәтижелері тиісінше тасымалдаушының станциядағы өкілінің және жүк жөнелтушінің өкілінің қолдарымен расталады.

      51. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдердің орындалуын есепке алу әр онкүндік сайын келесі тәртіпте жүргізіледі:

      2-баған бойынша онкүндікке жоспарланған вагондардың, контейнерлердің саны, 4-баған бойынша - берілген вагондардың, контейнерлердің саны, 5-баған бойынша - шын мәнінде тиелген вагондардың, контейнерлердің саны есептеледі.

      Вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша қорытындылар 3 және 6-бағандар бойынша шығарылады.

      2-баған бойынша есептелген соманы және 5-баған бойынша есептелген соманы салыстыру жолымен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімнің онкүндік ішінде вагондармен орындалуы, ал тоннамен орындалуы - тиісінше 3-баған бойынша соманы және 6-баған бойынша соманы есептегенде анықталады.

      52. Егер онкүндікте жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімінің орындалмағаны анықталған болса, келесі есептеу жүргізіледі:

      онкүндік ішінде тасымалдаушы тиемеген вагондардың, контейнерлердің саны 2 және 4-бағандар жиынтығы арасындағы айырмашылықты анықтау, кейіннен осы айырмашылықтан жөнелтуші бермеген (тиеу шебінің нормадан тыс жұмыссыз тұрған вагондардан бос болмауы, жүктің болмауы, төлемдердің жасалмауы себебінен) вагондардың, контейнерлердің санын шегеру жолымен белгіленеді.

      Жүк жөнелтуші тиемеген вагондардың, контейнерлердің саны 4-баған бойынша есептелген сомадан онкүндік ішінде 5-баған бойынша есептелген соманы шегеру жолымен анықталады.

      7, 8-бағанда тасымалдаушыны немесе жүк жөнелтушіні жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді орындамағаны үшін жауапкершіліктен босататын жағдайлар көрсетілгенде, берілмеген және осының нәтижесінде тиелмеген вагондардың, контейнерлердің саны да алынған айырмадан шегеріледі.

      53. Жүк жөнелтуші жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімдерді:

      жүктерді тасымалдау жоспары бойынша ГУ-12 нысанды өтінімді орындау үшін айдің ішінде тиеудің бірқалыптылығын және ырғақтылығын қамтамасыз ететін вагондар санына онкүндік өтінімді ол бермеген жағдайда;

      жүкті ұсынбаған жағдайда;

      онкүндік өтінім бойынша ол тасымалдаушы берген көлік құралдарын пайдаланбаған жағдайда;

      меншікті немесе жалға алған вагондар келмеген жағдайда орындамаған болып танылады.

      Бұл ретте тасымалдаушы он күндік өтінімнің берілмеуін жүк жөнелтуші дер кезінде бермеген вагондарды тиеуге беруден бас тарту деп санайды.

      54. Тасымалдаушының не болмаса жүк жөнелтушінің кінәсінен жол берілген жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімнің тоннамен жалпы орындалмауының мөлшері жүк тиелмеген вагондардың, контейнерлердің санын статикалық жүктеменің шамасына көбейту жолымен анықталады. Статикалық жүктеменің шамасы 3-бағанда көрсетілген тоннаның мөлшерін 2-бағанда көрсетілген вагондардың, контейнерлердің санына бөлу арқылы есептеледі.

      Жүк жөнелтушінің кінәсі бойынша тасымалдаушының вагондарды бермеуі (жүктің болмауы, тиеу шебінің вагондардан бос болмауы, төлемдерді жасамау, меншікті вагондардың, контейнерлердің келмеуі) жүк жөнелтушінің кінәсіне жатқызылады, мұндай жағдайлардың орын алуы 8-бағанда көрсетіледі.

      55. Мүліктік жауапкершілік туралы деректер есепке алу карточкасының екінші бөлігіне енгізіледі.

      56. Жүкті вагондармен тасымалдау жоспары бойынша өтінім орындалмаған жағдайда, алайда оларды тасымалдау вагондармен және тоннамен белгіленген жүктер бойынша тоннамен орындалса, өтінім орындалған болып саналады.

      Жүк жөнелтушінің вагонды тиеудің техникалық нормаларын орындамауы салдарынан тоннамен жоспар бойынша кем тиеу жүк жөнелтушінің кем тиегені болып саналады. Егер жүк жөнелтуші вагондарды сыйымдылығына дейін толық тиемесе (олардың жүк көтергіштігін ескере отырып) және осы себепке байланысты тоннамен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінім орындалмаған болса, тасымалдаушы вагондарды бермейді.

      57. Вагондармен нормалар толық пайдаланылған және оларды тиеудің техникалық нормалары орындалған болса да тоннамен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінім орындалмаған жағдайда (тасымалдау вагондармен және тоннамен жоспарланған жүктер бойынша), тасымалдаушы вагондарды тоннамен жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді орындау үшін қажетті мөлшерде қосымша тиеуге береді.

      58. Жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімнің орындалмағаны үшін есеп айырысу ай аяқталғаннан кейін 5 жұмыс күнінен кешіктірілмей жүргізіледі.

4. Жүктерді тасымалдауға қабылдау тәртібі.

      59. Жүктерді тасымалдауға қабылдау қабылдау-тапсыру (шығарып қою) жолдарында жүргізіледі.

      60. Жүк тасымалдары жөнелтілімдермен жүзеге асырылады.

      Жөнелтілім дегеніміз бір жүк құжаты бойынша бір жөнелту станциясындағы бір жөнелтушіден бір тағайындау станциясындағы бір алушының атына тасымалдауға қабылданған жүк деп түсінген жөн.

      Бір жөнелтілім ретінде мыналар қабылданады:

      егер тасымалдауға ұсынылған жүк үшін жеке вагон талап етілсе немесе екі немесе одан астам вагондарды жалғау (вагондарды тіркеу) талап етілген болса, вагонға (вагондар тіркемесіне) тиелген жүк;

      контейнерге тиелген жүк;

      өз осьтеріндегі жүк (теміржолдық жылжымалы құрам, теміржолдық жүрістегі крандар, теміржолдық жүрістегі жол және құрылыс машиналары және т.б.).

      Жөнелтуші мен тасымалдаушының арасындағы келісім бойынша бір жүк құжатымен бір жөнелту станциясындағы бір жөнелтушіден бір тағайындау станциясындағы бір алушының атына тасымалдауға ұсынылған:

      екі немесе немесе одан астам вагондарда (тіркемелерді қоспағанда) тасымалданатын бір атаудағы жүк;

      екі немесе немесе одан астам контейнерлерде тасымалданатын бір атаудағы жүк;

      бір бірліктен астам сандағы бір атаудағы өз осьтеріндегі жүк ресімделеді.

      Жүк жөнелтуші тасымалдаушының мамандандырылған автоматтандырылған жүйесінде (бұдан әрі - МАЖ) тіркеледі.

      61. Жылдамдықтар осы Қағидаларға 8-қосымшадағы жүктерді жеткізу мерзімдеріне сәйкес белгіленеді.

      Жүк жөнелтуші тасымалдау жылдамдығының түрін жүк құжатында белгілейді және көрсетеді.

      Егер тасымалдаушының Тарифтік басшылығына (прейскурантына) сәйкес жүк тасымалдау үлкен жылдамдықпен жүзеге асырылуы тиіс болса, жүк жөнелтуші бұл бағанда нақты осы жылдамдықты көрсетеді.

      62. Тасымалдаушы жүк жөнелтушіні алда тұрған вагондарды, контейнерлерді тиеуге беру туралы беруге дейін екі сағаттан кешіктірмей, мұндай хабарламаны вагондарды тиеуге беру уақыты туралы хабарламалар кітабында бір мезгілде тіркеу арқылы хабардар етеді. Вагондарды кірме жолдарға беру – әкету тәртібі вагондарды беру – әкету шартына сәйкес белгіленеді. Жүк жөнелтушінің ұсынысы бойынша хабарлаудың өзге тәртібі белгіленуі мүмкін. Хабарлау үшін деректермен электрондық алмасу желісін қоса алғанда, қолдағы байланыс құралдары қолданылады. Жүк жөнелтушінің хабарламаларды қабылдауын қамтамасыз ету үшін хабарламаларды қабылдау бойынша жауапты тұлғалар белгіленеді, олардың тегі және телефондарының (факстерінің, телекстерінің) нөмірлері жазбаша нысанда тасымалдаушыға хабарланады.

      Жүк жөнелтуші вагондардың берілгені туралы хабарламаны алмаған жағдайда, тасымалдаушы вагондарды хабарламасыз бергенде, берілген вагондар жүк жөнелтушінің атына есептеледі және олардың кірме жолда болу уақыты вагондар шын мәнінде берілгеннен кейін екі сағат өткен соң есептеледі.

      Вагондарды хабарламада көрсетілген мерзімнен кешіктіріп бергенде және вагондарды мерзімнен ерте бергенде, вагондардың кірме жолда болған уақыты шын мәнінде берілген сәттен бастап есептеледі. Егер кешіктіру екі сағаттан асып кетсе, онда тасымалдаушы жүк жөнелтушіге алда тұрған вагондарды беру туралы қайтадан хабарлайды.

      63. Жүк тасымалдары үшін ақыны және мұның алдындағы жүк тасымалдары үшін өзге де төлемдерді төлегенге дейін тасымалдаушыға қызмет көрсетуді тоқтатады.

      64. Жүктерді тиеу техникалық түзу күйдегі, осы аталған жүкті тасымалдауға жарамды және тазартылған вагондарда жүргізілуі тиіс.

      Вагондарды, контейнерлерді жүк тиеуге дайындау, оған меншік құқығында немесе өзге де заңды негізде вагондар және (немесе) контейнерлер тиесілі тұлғаның есебінен және осы Қағидамен белгіленген мерзімде жасалған шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      Вагондарды қауіпті жүктерді тиеуге дайындау осы қауіпті жүк үшін көзделген ережелерді сақтау арқылы жүргізіледі.

      65. Жүк жөнелтуші өзінің өтініміне сәйкес тиеу станциясына келген тасымалдаушының бос мамандандырылған вагондарына жүк тиеуден бас тартқан және оларды өзге жүк жөнелтушінің тәулік бойы осы станцияда пайдалануы мүмкін болмаған жағдайда, тасымалдаушы одан осы вагондардың өздері жөнелтілген станциядан жүк тиеу станциясына дейін жүрген жолы үшін тасымалдау ақысын өндіріп алады, бірақ жолдың ұзындығы 300 километрден аспауы тиіс.

      66. Жүк тиеуге берілетін вагондардың, контейнерлердің техникалық жарамдылығын тасымалдаушы анықтайды.

      Вагондардың, контейнерлердің (нақты жүктерді тасымалдауға жарамды вагондардың, контейнерлердің жүк бөлімдерінің жай-күйі, жүктерді тиегенде, түсіргенде және тасымалдағанда жүктердің жай-күйіне әсер ететін вагондардың, контейнерлердің ішінде бөтен иістің, өзге де қолайсыз факторлардың болмауы, ашық вагондардағы атмосфералық жауын-шашын салдарларын, сондай-ақ вагондар, контейнерлер шанақтарының ішкі құрылымдарының ерекшелігін қоспағанда) аталған жүктерді тасымалдауға коммерциялық тұрғыдан жарамдылығы мынадай ара-қатынаста анықталады:

      вагондардың – жүк жөнелтушілермен, егер тиеуді олар жүзеге асырса, немесе тасымалдаушымен, егер тиеуді ол жүзеге асырса;

      контейнерлердің – жүк жөнелтушілермен.

      67. Жүк жөнелтушілер нақты жүктерді тасымалдау үшін жарамсыз вагондардан, контейнерлерден бас тартса, тасымалдаушы аталған вагондардың, контейнерлердің орнына ақаусыз, осындай жүктерді тасымалдауға жарамды вагондарды, контейнерлерді береді.

      68. Вагондардың жүк тасымалдауға, соның ішінде қосарланған операциялар (жүкті вагоннан түсіргеннен кейін) ретінде пайдаланылатындардың жарамсыз болу деректері осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес ГУ-23 жалпы нысандағы актімен ресімделеді, оған тасымалдаушының және жүк жөнелтушінің өкілдері қол қояды.

      69. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге кірме жолдарда және тиеу-түсіру орындарында тиеуді жүк жөнелтуші не болмаса шарт негізінде тасымалдаушы жүзеге асырады. Тиеу-түсіру орындарында қауіпті жүктерді қоспағанда басқа жүктер тиеле алады.

      70. Жүк жөнелтушілер жүктерді тиеу және тасымалдау үшін тиеу-түсіру жұмыстарының және қозғалыстың қауіпсіздігі, жүктердің, вагондардың, контейнерлердің сақталуы қамтамасыз етілетіндей етіп дайындайды.

      Жүктер, оларды зақымданудан, бүлінуден, жоғалудан және жетіспеуден сақтау, сондай-ақ жылжымалы құрамның, теміржол төсемінің және қоршаған табиғи ортаның ластануын және қоқыстануын болдырмау мақсатында, тасымалдауға стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкес келетін көліктік ыдысты қолдану арқылы буып-түйілген түрде беріледі.

      Жүктің ыдысына және орамасына, тасымалдаушы тасымалдайтын өнімнің сапасына қойылатын талаптар стандарттармен және техникалық шарттармен белгіленеді. Жүк жөнелтушілер тасымалдаушының талап етуі бойынша тиелетін өнімге, егер жүк буып-түйілген болса, сондай-ақ ыдысына, орамасына стандарттарды немесе техникалық шарттарды көрсетеді.

      71. Ыдысына және орамасына стандарттар мен техникалық шарттар белгіленбеген жүктер тасымалдауға олардың тасымалдау кезінде толық сақталуын қамтамасыз ететін және осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келетін ақаусыз ыдыста ұсынылады.

      72. Оңай жанатын жүктердің қатарына жатпайтын, бірақ оңай жанатын материалдарды қолдану арқылы (мата, жөке) буып-түйілген немесе бұзылудан оңай жанатын материалдармен (қағаз, жөке, жоңқа, сабан және басқалар) қорғалған болса, сондай-ақ жұмсақ жиһаз тасымалдаған кезде вагондарды, контейнерлерді қарап тексеру және оларды тиеуге дайындау жанатын жүктердікі секілді жүргізілуі керек.

      73. Жүк жөнелтуші ыдыстағы және дара жүктерді тасымалдауға көліктің басқа түрлерінде қолданылатын таңбалау талаптарына тәуелсіз көліктік таңбалаумен тапсырады. Көліктік таңбаның мазмұны, орны, жапсыру орны мен әдісі, орналастыру тәртібі, таңбалық жапсырмалар мен жазбалардың мөлшері МемСТ-ға сәйкес жасалады.

      74. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге тиеу, орналастыру және бекіту поездар қозғалысының қауіпсіздігін, тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыруды және қауіпсіз ету мүмкіндігін, жүктердің, вагондардың, контейнерлердің стандарттар талаптарына сәйкес сақталуын қамтамасыз етуі тиіс. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге орналастыру және бекіту жүктерді орналастыру және бекіту ережелеріне сәйкес жүргізіледі.

      Орамаларында манипуляциялық белгілер және ескерту жазбалары бар жүктер вагондарға осы белгілердің, жазбалардың талаптары сақталып тиеледі.

      Жүктерді тиеу, бекіту және тасымалдау үшін қажетті жабдықты, материалдарды, пакеттеу құралдарын және өзге де қарапайым құралдарды жүк жөнелтуші береді. Мұндай қарайым құралдарды тиеу кезінде орнатуды кімнің тиеуді жүзеге асыруына қарай жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы жүргізеді. Бір вагонға өзінің қасиеті бойынша басқа жүктерге зақым келтіретін немесе бүлдіретін жүктерді тиеу жүргізілмейді. Жүктер вагондарға, контейнерлерге олардың толық сыйымдылығына дейін тиеледі, бірақ вагондағы, контейнердегі трафаретке сәйкес жүк көтергіштігінен артық болмайтындай болуы керек.

      75. Жүктерді тасымалдауға бергенде жүк жөнелтуші жүк құжатында олардың массасын, ал ыдыстағы және дара жүктерді бергенде сондай-ақ жүк орындарының санын көрсетеді. Оларды вагондардың, контейнерлердің толық сыйымдылығына дейін тиеу рұқсат етілген жүк көтергіштігінен артық тиелуіне әкеліп соғуы мүмкін жүктің массасын анықтау тек өлшеу арқылы ғана жүзеге асырылады. Бұл ретте ақтарылып, үйіліп тасымалданатын жүктердің массасын анықтау вагондық таразыда өлшеу арқылы жүзеге асырылады.

      Жүктердің массасын анықтауды жүк жөнелтуші жүргізеді.

      Жүктің жалпы массасы (бруттосы) жүктің түріне және техникалық мүмкіндігіне қарай өлшеу немесе есептеу жолымен анықталады.

      Жүктің массасын есептеу жолымен:

      трафарет бойынша, яғни жүктің әрбір орны таңбалауда көрсетілген жүктің массасын (бруттосын) қосу арқылы;

      стандарт бойынша, яғни жүк бірлігінің стандарттық массасын жүк орындарының санына көбейту арқылы;

      өлшеу бойынша, яғни өлшемдер негізінде есептелген тиелген жүктің көлемін оның көлемдік массасына көбейту арқылы;

      құю биіктігін (этил спирті үшін – толық құйылмаған биіктігін) өлшеу бойынша құйылған жүктің көлемін оларды дайындаушы әзірлеген цистерналарды мөлшерлеу кестелері бойынша анықтау жолымен жүргізіледі, бұл ретте жүктің температурасы және өнімнің тығыздығы анықталады;

      есептегіштерді немесе басқа да дұрыстығы тексерілген өлшеу құралдарын пайдалану арқылы анықтайды.

      Жүк жөнелтушіде вагондық таразы болмағанда жүктің массасы тасымалдаушының таразысында анықталады. Тасымалдаушы жүктерді өлшегені үшін тасымалдаушының Тарифтік басшылығында (прейскурантында) көрсетілген алымдарды алады. Контейнерлермен тасымалданатын жүктердің массасын барлық жағдайларда жүк жөнелтуші анықтайды.

      76. Тасымалданатын жүктерді кірме жолдарда өлшеу үшін өлшеу аспаптарының қажетті санымен жабдықтауды аталған жолдардың иелері жүргізеді.

      77. Вагон таразыларында өлшеу жолымен жүктің массасын анықтау кезінде вагон ыдысының массасы үшін вагонда көрсетілген масса қабылданады.

      Егер жүк тиердің алдында вагон ыдысының массасын тексеру жүргізілген болса, онда жүктің массасын анықтау кезінде вагон ыдысының массасы үшін өлшеу кезінде анықталған масса қабылданады.

      78. Жүктерді алынбалы жабдығымен және бекіту құралдарымен, соның ішінде көкөніс, астық қалқандарымен және қымтау құралдарымен тасымалдау кезінде аталған қарапайым құралдардың, материалдардың массасы жүктің массасына кірмейді және жүк құжатының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" 4-бағанында жеке көрсетіледі. Алынбайтын астық қалқандарының массасы вагон ыдысының массасына кіреді.

      Бекіту құралдарының тізілімін жүк жөнелтуші "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" 4-бағанында көрсетеді.

      79. Жүк жөнелтуші қатып қалатын жүкті тасымалдауға қабылдау кезінде жүк құжатында осы Қағидаларға сәйкес, "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында жүктің ылғалдану пайызын және қатудан сақтау үшін қабылданған шараларды көрсетеді, мысалы: "Жүк қата бастаған", "Мұнша көлемде әктас себілген...%", "Мұнша көлемде майланған...%", "Ағаш үгінділерімен қабаттап қайта салынған". Бұдан басқа, жүк жөнелтуші жүк құжатының жоғарғы бөлігіне "Қатып қалған" мөрқалыбын қояды.

      Топырақты, балшықты, құмды, шағылтас пен қиыршықтасты тиеу кезінде ылғалдылығы туралы деректер жүк құжатында көрсетілмеуі мүмкін.

      80. Тасымалдаушы, жүк жөнелтушіде жылы вагондар немесе басқа да жылыту құрылғылары бар жүк алушының осындай шартпен тасымалданатын жүкті қабылдауға және оның уақтылы түсірілуін қамтамасыз етуге жазбаша келісімі бар болса, қата бастаған жүктерді қолданылған алдын алу құралдарынсыз тасымалдауға қабылдайды. Бұл жағдайда жүк құжатының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанында жүк жөнелтуші белгі қояды: "Алушының келісімімен - алдын алусыз".

      81. Жүк массасын анықтау тәсілі, сондай-ақ жүк массасын кім анықтағаны (жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы) жүк құжатының тиісті бағандарында көрсетіледі. Жүк массасын стандарт бойынша анықтау кезінде қосымша бір орынның массасы көрсетіледі.

      82. Жүк тиелген вагондарды, контейнерлерді, егер жүктерді тасымалдаушы тиеген болса, тасымалдаушы немесе жүктерді жүк жөнелтушілер тиеген болса, жүк жөнелтушілер пломбалайды.

      83. Жүк тиеу аяқталғаннан кейін жүк жөнелтуші жабық және мамандандырылған вагондардың шатырын, тиеу люктерін тиелген жүктің қалдықтарынан тазалайды, вагондағы трафареттік жазбаларды сүртеді, вагонның рамасы мен жүріс бөлігін тазартады.

      84. Жүк жөнелтуші вагондар мен жабық үлгідегі контейнерлерге тиеген жүктерді тасымалдаушы вагондар мен контейнерлердің жай-күйін сыртынан қарап, люктер мен есіктердің жағдайын, пломбалардың бар болуын, түзулігін, сондай-ақ пломбалардағы белгілердің жүк құжатында көрсетілген мәліметтерге сәйкестігін тексере отырып қабылдайды.

      Тасымалдаушы жүк жөнелтуші вагондарға тиеген контейнерлердегі пломбаларды, егер вагонда контейнерлердің орналасуы оларға қол жетімділікті қамтамсыз ететін болса, тексереді. Тасымалдаушы орындардың санын, жүктің массасы мен жай-күйін тексермейді.

      Жүк құжатында орындар санын көрсету арқылы тасымалданатын, жүк жөнелтуші ашық үлгідегі вагонға немесе контейнерге тиеген жүкті тасымалдаушы сырттан тек қана жүктің көрінетін жерлерінің (олардың бөліктерінің) жай-күйін қарай және сақтандырғыш таңбаларын, сондай-ақ көзбен қарау арқылы санауға болатын орындар санын тексере отырып, тасымалдауға жүктің массасын тексерусіз қабылдайды.

      Жүк жөнелтуші ашық үлгідегі вагонға немесе контейнерге тиеген орындарының саны жүзден астам жүкті тасымалдаушы сырттан тек қана жүктің көрінетін жерлерінің (олардың бөліктерінің) жай-күйін қарай және жазылған сақтандырғыш таңбаларын тексере отырып, тасымалдауға жүктің массасын тексерусіз қабылдайды.

      Ақтарма немесе үйілме күйінде ашық үлгідегі вагондарда тасымалданатын жүкті тасымалдаушы жүкте қуыстардың жоқтығын тексере отырып, сонымен қатар, вагон трафаретінде көрсетілген вагон салмағын ала отырып жүгі бар вагонның массасын өлшей отырып тасымалдауға қабылдайды.

      Салмақ өлшеу құралдарын тексеру МЕМСТ 8.021-2005 сәйкес жүзеге асырылады.

      Жүк жөнелтушінің жолсеріктерінің ілесіп жүруімен тасымалданатын жүкті тасыалдаушы жүктің орындарының санын, массасын, жағдайын және пломбаларының болуын тексерусіз тасымалдауға қабылдайды.

      Егер жүкті тиеуді тасымалдаушы жүргізген болса немесе жүкті ашық жылжымалы құрамға жүк жөнелтуші тиеген болса, тасымалдаушы тексеру үшін қол жетімді жүктің ыдысы мен орамасын сырттай қарап тексеруді жүргізеді. Егер жүкті сырттай қарап тексеру кезінде ыдысты немесе ораманы қажет ететін жүк тасымалдауға ыдыссыз немесе орамасыз, ақаулы ыдыста немесе орамада, сондай-ақ жүктің сипатына сәйкес келмейтін және қайта тиеу қатынасында тасымалдау кезінде оны бір вагоннан екінші вагонға қайта тиеуді қамтамасыз етпейтін ыдыста немесе орамада тасымалдауға ұсынылған болса, тасымалдаушы анықталған кемшіліктерді жүк жөнелтуші жойғанға дейін мұндай жүкті тасымалдауға қабылдаудан бас тартады.

      Массасы трафарет бойынша анықталған жүктің әрбір орнында жүк жөнелтуші оның нөмірін, брутто және нетто массасын көрсетуі тиіс.

      Ыдыстағы немесе орамадағы жүктер не болмаса массасы жүктің әрбір орнында көрсетілген, сондай-ақ стандарттық массасы бірдей жүк орындарымен дара жүктер тасымалдауға қабылдау кезінде өлшенбейді.

      85. Тасымалдауға жүкті ұсыну кезінде жүк жөнелтуші әрбір жүк жөнелтіліміне тиісті түрде жасалған жүк құжаты мен қажетті ілеспе құжаттарды тасымалдаушыға береді.

      Жүктің тасымалдауға қабылданғанын растау үшін жүк жөнелтушіге жүктің қабылданғаны туралы квитанция жол тізімдемесінің түбіртегінде қолхатпен беріледі. Аталған жүк құжаты мен оның негізінде жүк жөнелтушіге берілген жүкті қабылдау туралы квитанция жүкті қабылдаау шартының жасалғанын растайды.

      Жүктің тасымалдауға қабылданған күні жүк құжатының тиісті бағанына жүктің тәуліктің қай мезгілінде ресімделгеніне тәуелсіз, ағымдағы тәуліктердің даталарын көрсету арқылы жөнелту тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбын қою арқылы куәландырылады.

      Тасымалдаушының МАЖ-ына жүк жөнелтушінің қолы жетімді болған жағдайда тасымалдау құжаттарын қабылдау, ресімдеу, бақылау және мөр басып шығару, оларды келісу және бұрыштама соғу жүк жөнелтуші мен тасымалдаушының арасында қабылданған ақпараттық өзара іс-әрекет жасау технологиясы мен стандарттарына сәйкес деректермен электрондық алмасу арқылы жүзеге асырылады. Электрондық жүк құжатымен ресімдеу құжатпен ресімдеуге ұқсас жүзеге асырылады.

      Жүк тиеуді және тасымалдау құжаттарын ресімдеуді аяқтағаннан кейін, жүк жөнелтуші вагондарды беру-әкету шартымен белгіленген қабылдау-тапсыру жолдарында қабылдаушы-тапсырушының осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес ГУ-45 нысанды жаднамасына және (немесе) осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес ГУ-46 нысанды вагонды беру-әкету тізімдемесіне қол қою арқылы қабылдау-тапсыру операцияларын жүргізу жолымен вагонды немесе контейнерді тасымалдаушыға береді.

      86. Тасымалдаушы мен жүк жөнелтушінің өкілдері жүк тиелген вагондарды беру-қабылдау кезінде техникалық және коммерциялық қатынаста қарап тексеру жүргізіледі.

      87. Жүк тасымалдаумен байланысты көрсетілетін қызметтердің тізбесі осы Қағидалардың 12-қосымшасында жазылған.

5. Жүктерді тапсыру тәртібі
1-параграф. Жүктің тағайындалған станциясына келуі туралы
хабарлау

      88. Тасымалдаушы шартқа сәйкес жүк алушыға немесе ол өкілеттік берген тұлғаға жүктердің оның мекенжайына келгені туралы алдын ала хабарлама ұсынуы мүмкін. Хабарлама тәсілі шартпен белгіленеді

      89. Жүк алушы тасымалдаушы МАЖ-да тасымалдаушымен белгіленген тәртіпте тіркеледі.

      90. Тасымалдаушы жүк алушыға немесе ол өкілеттік берген тұлғаға тағайындалу станциясына оның атына жүктердің келіп түскені туралы хабарламаны келу күнінен кейінгі күннің күндізгі сағат 12-сінен кешіктірмей ескертеді

      Тағайындалған станцияға жүктердің келіп түскені туралы хабарламаны беру тәртібі мен тәсілі тасымалдаушымен белгіленеді. Тасымалдаушы мен жүк алушы арасындағы шарт бойынша хабарландырудың басқа тәртібін белгілеуге жол беріледі. Хабарландыру үшін қолда бар байланыс құралдары қолданылады.

      Хабарландыруларды қабылдауды қамтамасыз ету үшін жүк алушымен хабарландыруларды қабылдау жөніндегі жауапты тұлғалар белгіленеді, олардың аты-жөні және телефондарының нөмірлері, факстері, телекстері жазбаша түрде тасымалдаушыға хабарланады.

      Хабарландыруды беру бірмезгілде станцияда жүктердің келуі туралы хабарландыру кітабында тасымалдаушымен белгіленген нысанда тіркеледі.

      Жүктің келуі туралы хабарландыруда хабарландыруды беру датасы мен уақыты қойылады.

      Кедендік транзиттің кедендік рәсімін аяқтау үшін тағайындалу станциясына кедендік бақылауында тұрған, жүгі бар вагонның (контейнердің) келуі бойынша тасымалдаушы тасымалдау және ілеспе құжаттарын ұсыну арқылы кедендік органға хабарлауға міндетті.

      Станция қызмет көрсететін өңірдегі кеден органы хабарландырудан кейін тасымалдау құжатының 1 және 2-парағында белгіленген нысандағы мөртабанды қоюы тиіс.

      Егер тасымалдаушы жүктердің келгені туралы хабарламаса, онда жүк алушы вагондарды, контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлемнен және олардың келгені туралы хабарлама алғанға дейін жүктердің сақталғаны үшін алымнан босатылады.

      91. Тасымалдануы электрондық тасымалдау құжаты (бұдан әрі - электрондық жүк құжатыныы) қолданыла отырып ресімделген жүк тағайындалу станциясына келіп жетуі бойынша тағайындалу станциясының тауарлық кассирінің арнайы автоматтандырылған жұмыс орнына тасымалдаушының ақпараттық жүйесінен тасымалдау құжаттары туралы ақпараты бар электрондық хабарлама (хабарлама) беріледі.

      Жүк алушының тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне қол жетімділігі болған жағдайда, жүктің оның атына келгені туралы хабарлама жүк жөнелтуші, жүк алушы және тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық өзара әрекеттесу технологиясына және стандарттарына сәйкес деректермен электрондық алмасу арқылы жүзеге асырылады.

2-параграф. Қабылдау-тапсыру жолдарына вагондарды беру

      92. Тағайындалған станцияға келген вагондар тасымалдаушы мен жүк алушы немесе ол уәкілеттік берген тұлға арасында қабылдау-тапсыру операцияларын жүргізу үшін вагондарды беруге-әкетуге арналған шартпен белгіленген қабылдау-тапсыру жолдарына беріледі.

      93. Тасымалдаушы вагондардың қабылдау-тапсыру жолдарына берілгені туралы жүк алушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға вагондар берілгенге дейін екі сағаттан кешіктірмей хабарлайды.

      Вагондар хабарландыру берілген екі сағат аяқталғанға дейін немесе хабарландыру берілгеннен кейінгі екі сағаттан кейін берілген жағдайда, жүк алушының немесе ол уәкілеттік берген тұлғаның жауапкершілік уақыты вагондар іс жүзінде берілген сәттен бастап есептеледі.

      Егер кешігу екі сағаттан асса, онда тасымалдаушы алдағы беру туралы жүк алушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға жаңадан хабарлайды.

      94. Вагондармен, соның ішінде жүк тиелген контейнерлермен қабылдау-тапсыру операциялары кезінде, қатысушы тараптар техникалық және коммерциялық байқау жолымен вагондардың, контейнерлердің түзіктігіне, сонымен қатар вагондық парақтар мен темір жолдық жүкқұжаттарында көрсетілген мәліметтердің сәйкестігіне көз жеткізеді.

      Түзік вагонда жөнелтушінің түзік пломбаларымен келген, жөнелтушімен жүк тиелген вагонды тасымалдаушы береді, ал жүк алушы немесе ол уәкілеттік берген тұлға вагонның жай-күйін сырттай қарап әрі қақпақтар мен есіктердің жағдайын, пломбалардың болуын, түзіктігін, сондай-ақ пломбалардағы белгілердің жүк құжатыныда көрсетілген мәліметтерге сәйкестігін тексереді.

      Жүктер орындарының саны, массасы мен жүктердің жағдайы тексерілмейді.

      95. Ашық жылжымалы құрамда жүктерді тасымалдау кезінде бұзылудың (бүлінудің) көрінетін іздерінің болмауына және жүк жоғалудың жоқ екендігіне көз жеткізу қажет.

      Вагонда, контейнерде коммерциялық ақау байқалған жағдайда, тасымалдаушының өкілі ГУ-23 жалпы нысанындағы актіні толтырады.

      Вагонда, контейнерде техникалық ақаулар байқалған жағдайда, тасымалдаушының өкілі осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес ГУ-106 нысанындағы Вагонның, контейнердің техникалық жағдайы туралы актіні толтырады.

3-параграф. Жүкті тапсыру

      96. Жүк тағайындалған станцияда жүк алушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға олар жүк тасымалданғаны үшін және Тасымалдаушының тарифтік басшылығында (прейскурантта) белгіленген тасымалдаушыға тиесілі басқа да төлемдерді енгізгеннен кейін беріледі.

      Жүк алушы өзінің атына келген жүктің қабылдануын қамтамасыз етеді, жүк алушы өзінің атына келген жүкті қабылдаудан бас тартуына жол берілмейді.

      Жүктерді беру жүк алушы немесе ол уәкілеттік берген тұлға жүкті алуға арналған сенімхаттың нөмірін және датасын көрсете отырып, жол тізімдемесіне қол қойғаннан және жүк құжатының түпнұсқасы берілгеннен кейін жүргізіледі.

      Жүктерді вагоннан және контейнерлерден түсіру жүк алушымен немесе ол уәкілеттік берген тұлғамен жүзеге асырылады. Қабылдау-тапсыру операциялары жүк түсіру орындарында жүргізіледі.

      Жүк түсіру және тиеу орындарында және кірме жолдарда тасымалдаушы өкілінің қатысуынсыз жүк алушының немесе ол уәкілеттік берген тұлғаның құралдарымен жүктерді түсіру кезінде, жүк алушының немесе ол уәкілеттік берген тұлғаның қабылдап-тапсырушының жаднамасындағы немесе вагондарды беру және әкету тізімдемесіндегі "Вагонды қабылдадым" бағанындағы қолы жүкті нақты берудің растамасы болып табылады.

      97. Электрондық жүк құжатын пайдалана отырып, жүктерді тасымалдау кезінде тасымал үшін тағайындау станциясында тасымалдаушымен ақырғы есеп айырысуларды жүзеге асырған соң, жүк алушыға осы Қағидаларға сәйкес жүктің берілуін ресімдеу туралы тағайындалған станцияның тауар кассирінің қолымен және тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен расталған электрондық жүкқұжаттың қағаз көшірмесі беріледі. Электрондық жол ведомосының қағаз көшірмесіне қол қою арқылы жүк құжат жүк алушыға беріледі. Тасымалдаушының ақпараттық жүйесіне жүк алушының қол жетімділігі болған жағдайда, жүк алушы мен тасымалдаушы арасында қабылданған ақпараттық өзара әрекеттесу технологиясына және стандарттарына сәйкес жүк алушының атына келіп түскен жүкке жүкқұжат беру деректермен электрондық алмасу арқылы жүзеге асырылады.

      98. Электрондық сүйемелдеу құжаттары тиесілілігіне қарай электрондық немесе қағаз түрінде беріледі. Электрондық сүйемелдеу құжаттары адресатқа қағаз түрінде берілген жағдайда, олар тағайындалған станциядағы тасымалдаушының өкілімен электрондық құжаттың қағаз көшірмесі түрінде басылып шығарылады және тағайындалған тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен расталады.

      99. Жүкті алу кезінде жүк алушы немесе ол уәкілеттік берген тұлға тасымалдаушыға жүкті алу құқығына арналған сенімхатты және жеке басын куәландыратын құжатты береді.

      Сенімхат заңды тұлғаның атынан оның басшысының немесе оның құрылтайшы құжаттарымен уәкілеттілік берілген өзге тұлғаның қолымен және осы ұйымның мөрінің бедері басылып беріледі.

      Сенімхат нақты жүкқұжатпен жүкті бір рет алуға беріледі. Бұл жағдайда тасымалдау құжаттары кредиттен шығарылғаннан кейін ол жол жүк ведомосына салынады. Ұзақ мерзімге берілген сенімхат тағайындалған станциядағы тасымалдаушының өкілінде сақталады.

      Сенімхатта сенімхат берілген тұлғаның төлқұжатының немесе жеке куәлігінің деректері, өкілеттілік берілген әрекет (құжаттарды кредиттен шығару, тасымалдар үшін есеп-қисапты жүзеге асыру, қабылдап-тапсырушының жаднамасына, вагондарды беру-әкету ведомосына, коммерциялық актіге немесе басқаларға қол қою), сонымен қатар вагонның (контейнердің) нөмірі және жүкқұжаттың нөмірі көрсетіледі, егерде сенімхат нақты жүкқұжатпен жүк алуға берілсе.

      100. Жеке тұлғалар атына жіберілген жүктер жүк алушыға жеке басын куәландыратын құжат көрсеткенде, жол тізімдемесіне жүкті алу датасын және жеке басын куәландыратын құжаттың мәліметтерін (сериясын, нөмірін, кім бергенін, берілу күнін) көрсете отырып, қол қойғанда ғана беріледі.

      101. Жарамды вагонда жөнелтушінің жарамды пломбаларымен келген, жөнелтушімен жүк тиелген вагонды тасымалдаушы береді, ал жүк алушы немесе ол уәкілеттік берген тұлға вагонның жай-күйін сырттай қарап әрі қақпақтар мен есіктердің жағдайын, пломбалардың болуын, түзіктігін, сондай-ақ пломбалардағы белгілердің жүк құжатында көрсетілген мәліметтерге сәйкестігін тексереді.

      Жүктер орындарының саны, массасы мен жүктердің жағдайы тексерілмейді.

      Жүк жөнелтушімен ашық түрдегі вагонға немесе контейнерге тиелген, жүкқұжатта орындар саны көрсетіліп тасымалданатын жүкті тасымалдаушы тапсырады, ал жүк алушы жүктің массасын тексермей, жүктің көрінетін орындарының (оның бөліктерінің) жай-күйін сырттай қарап және сақтандырғыш таңбаны, сондай-ақ орындар санын тексеріп, егер мүмкін болса оларды көзбен қарап санайды.

      Жүк жөнелтушімен ашық түрдегі вагонға немесе контейнерге тиелген, орындар саны 100-ден асатын жүкті тасымалдаушы береді, ал жүк алушы жүк массасын тексермей, жүктің көрінетін орындарының (оның бөліктерінің) жай-күйін сырттай қарап, енгізілген сақтандырғыш таңбаны қарап, қабылдайды.

      Үймеленіп немесе үйінді түрінде ашық түрдегі вагонда тасымалданатын жүкті тасымалдаушы береді, ал жүк алушы жүк бетінің біркелкілігін, жүкте ойықтың жоқтығын тексеріп, қабылдайды.

      Жолсеріктермен сүйемелденіп тсымалдантын жүктерді тасымалдау орындар санын, жүк массасын, жай-күйін және пломбаның бар-жоғын тексермей жүк алушыға береді.

      Жолсеріксіз, өз осьтерінде тасымалданатын жүкті жүк тасымалдаушы береді, ал жүк алушы оны сырттай көзбен тексеріп, қабылдайды.

      102. Шекаралық, санитарлық, карантиндік бақылаудың және бақылаудың басқа түрлерінің жүргізілуіне байланысты тағайындалу станциясына келген вагонды (контейнерді) ашу актілерімен расталған, шекаралық станциямен пломбаланған вагоннан, контейнерден жүкті беру жүктің санын және жай-күйін тексерусіз жүргізіледі.

      103. Жүк алушының өтініші бойынша тасымалдаушы жүктің жай-күйін, массасын, орындардың санын тексеруге шарттық негізде қатыса алады.

      Келіп түскен жүкті беру және жүктің жай-күйін, оның массасын және орындардың санын тексеру нәтижелері осы Қағидамен қарастырылған тәртіпте ресімделеді.

      104. Станция жүк алушының талабы бойынша тасымалдаушының қатысуынсыз жүктің берілгені туралы жүк құжатының "Жүкті беру туралы белгі" бағанында келесі мазмұндағы жазба жүргізеді:

      Жүк жөнелтушімен, кедендік органмен немесе осыған өкілеттігі бар өзге органмен пломбаланған вагонмен, контейнермен келген жүктер үшін: "Жүк осы жүкқұжат бойынша жүк жөнелтушінің, кедендік органның немесе осыған өкілеттігі бар өзге органның түзік БПҚ-мен № ______ түзік вагонда, контейнерде (керек емесі сызылсын) келді және "_____" ______ж. тексерусіз берілді".

      Бекітуші-пломбалаушы құрылғыларынсыз, сондай-ақ ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктер үшін:

      "Жүк осы жүк құжат бойынша жоғалу белгілерінсіз № ___ түзік вагонда жетті және "___" ________ ж. тексерусіз берілді".

      105. Жүкті беру және тексеру кезінде тасымалдаушы беру қорытындыларына байланысты ГУ-22 нысанындағы коммерциялық акт, ал халықаралық тасымалдар кезінде Халықаралық темір жол қатынасы туралы келісіммен белгіленген нысан бойынша коммерциялық акт жасайды. Жүкті беру туралы қабылдап-тапсырушының жаднамасында немесе вагондарды беру - әкету ведомосында "Ескерту" бағанында тасымалдаушының қатысуымен ГУ-23 жалпы нысандағы актінің және берудің нөмірін көрсету арқылы белгі жасайды.

      Тасымалдаушының қатысуымен жүкті беру және тексеру кезінде вагон парағында вагонның жүк түсірілуге берілген уақыты ғана емес, сондай-ақ жүк түсірілу уақытының басталуы мен аяқталуы көрсетіледі.

      106. Жүк жетіспеген, бұзылған немесе зақымданған жағдайда, бұл жайында жүк берілгенге дейін коммерциялық акт жасалған болса (оның ішінде сапар барысында), тасымалдаушының өкілі тағайындалған станцияда жүкті жүк алушы көрсеткен құжаттарға (шот фактура және тағы басқалар) сәйкес жүктің нақты кем шығу, бұзылу немесе зақымдану мөлшерін анықтағаннан кейін барып жүк алушыға береді.

      Жүк алушы жиһаздың, жабдықтың, қосалқы бөлшектердің, аспаптың немесе жинақтаушы бөлшектердің жекелеген бөліктері кем болған, бұзылған немесе зақымданған жағдайда, зақымданған жүктің қалпына келтірілу құнын немесе жетіспейтін бөліктердің, қосалқы бөлшектердің, аспаптың, жинақтаушы бөлшектердің жеке құнын (калькуляция, квитанция, шот және т.б.) растайтын құжаттарды қоса береді.

      Аталған құжаттар ұсынылмаған жағдайда, қолда бар жүк коммерциялық актіде толық тізімделгеннен кейін немесе тиісті жағдайларда сараптау актісі жасалғаннан кейін барып, жүк жүк алушыға беріледі.

      Маршруттық немесе топтық жөнелтіліммен тасылған жүк кем шыққан, зақымданған немесе бүлінген жағдайда, егер зақымдану немесе бүліну барлық вагонда емес, тек бір не бірнеше вагонда болса, коммерциялық актіге маршруттық немесе топтық жөнелтіліммен түзік жағдайда келген қалған басқа вагондарға да жүкті қабылдау актілері қоса беріледі.

      107. Тасымалдаушы тиеу-түсіру орындарында және кіре беріс жолдарда жүк беруді жүзеге асырғанда, жүкқұжаттың сырт жағындағы "Жүкті беру туралы белгі" бағанындағы тасымалдаушының өкілімен тағайындалған станцияда енгізілген және тасымалдаушының мөрқалыбымен расталған белгі жүктің берілгенінің растамасы болып саналады.

      108. Тиеу-түсіру орындарында жүкті түсіру кезінде жүк алушы жүк массасын вагондық таразылармен тексеру туралы талапты жүк түсіру басталғанға дейін білдіреді.

      Кіреберіс жолдарда вагондарды түсіру кезінде жүк алушы жүк массасын вагондық таразылармен тексеру туралы талапты шартпен белгіленген тәртіпте вагондарды қабылдау сәтінде білдіреді.

      Тағайындалған пункттерде жүк массасын тексеру жүк жөнелтілген пунктте жүк өлшенген таразы тәрізді таразылармен жүргізіледі. Жүк алушыда және тасымалдаушыда вагон таразылары болмаған жағдайда, үймеленіп және ақтарылып тасылатын жүктер вагондар түзік болған жағдайда, олардың массасы тексерілмей беріледі.

      109. Жүктің берілуіне қатысу үшін тасымалдаушы өкілінің келуін күтіп вагонның, контейнердің мәжбүрлі тоқтап тұру уақыты вагонның немесе контейнердің жүк алушының пайдаланымында болуының жалпы уақытына қосылмайды.

      Осы жағдай тасымалдаушы өкілінің қатысу қажеттілігі туралы тасымалдаушы хабарлаған сәттен бастап ол келген сәтке дейінгі вагондардың, контейнерлердің босқа тұру уақыты онда көрсетіле отырып, ГУ-23 жалпы нысандағы актімен расталады. ГУ-23 жалпы нысандағы актіге жүк алушы мен тасымалдаушының уәкілетті өкілдері қол қояды.

      110. Тасымалдаушы жүкті беру кезінде жүк мынадай жағдайда келгенде, тексереді:

      1) зақымдалған вагонда, контейнерде;

      2) жолшыбай теміржол станцияларының бекіту-пломбалау құрылғылары бар вагонда, контейнерде, сондай-ақ бекіту-пломбалау құрылғылары болмағанда немесе зақымданғанда;

      3) бекіту-пломбалау құрылғыларынсыз ашық жылжымалы құрамда немесе жабық вагондарда тасымалдау (мұндай тасымалдау тасымалдау қағидасымен көзделсе) кезінде кем шығу, зақымдану (бүліну) белгілерімен;

      4) тоңаытқыш вагондарда тез бүлінетін жүктерді тасымалдау кезінде жеткізу мерзімдері бұзылғанда немесе температуралық режим бұзылғанда;

      5) тасымалдаушымен тиелген;

      6) түсіру тасымалдаушымен жүзеге асырылатын болса.

      7) осы Қағидалардың 84-тармағына сәйкес ақтарма және үйілме жүктер салмағы бойынша тасымалдаушымен қабылданған болса.

      Егер тасымалдаушы жүктің массасын, орындар санын және жүктің жай-күйін тексеруге қатысуға міндетті болса, онда тексеруді келесі тәртіпте жүргізу арқылы жүктің массасын, орындар санын және жүктің жай-күйін анықтайды:

      1) массасы тасымалдауға қабылданғанға дейін стандарт немесе трафарет бойынша анықталған, қапталған және қапталмаған жүктер үшін жөнелтімдегі жүктің орын санын тексереді, ал жүктің зақымданған жерлерінде жүк бірлігінің санын немесе олардағы жүктің массасын және жай-күйін; егер жүк массасы трафарет бойынша анықталған болса, онда жүк орындарының нөмірлерін тексереді;

      2) жүктің жай-күйіне әсер ететін ыдыстың зақымдануы немесе басқа жағдайлар белгілі болса, жүк зақымданған орындардағы жүктің массасын немесе бірлік санын және жүктің жай-күйін, жүк зақымданған орындарын ашып тексереді және зақымданған орындардың жай-күйін ілеспе құжаттарда көрсетілгенмен салыстырады;

      3) ашық жәшіктерде тасымалданатын жүктер үшін жүктің орындар санын және массасын немесе әрбір жәшіктегі орындар санын және бірліктер санын тексереді;

      4) ақтарылып немесе үймеленіп тасымалданатын жүктер үшін жүктің жалпы массасы тексеріледі.

      Беру кезінде жүктің салмағын тексеру оны тиеу кезіндегі тәсіл тәрізді жүргізіледі.

      Егер жөнелту станциясында белгіленген жүктің салмағы мен тағайындалу станциясындағы жүктің салмағы арасындағы айырма тасымалдау қағидасына сәйкес белгіленген шектік салмақ алшақтығының және табиғи кему нормасынан аспаса, онда жүктің салмағы дұрыс деп саналады.

      Егер ақтарылып және үймеленіп тасымалданатын жүктер бойынша жүк алушыда және тасымалдаушыда вагон таразылары болмаса, онда жүк олардың салмағы тексерілмей беріледі.

      Тағайындалу станциясында тасымалдаушының құралдарымен түсірілген пакеттердің зақымданғаны байқалса, тасымалдаушы көліктік пакеттің ішіндегісін тексереді, ал зақымданған орындарда – фактуралық шоттар бойынша жүктің санын, массасын және жай-күйін тексереді. Тексеру нәтижелері осы Қағидаларға сәйкес ресімделеді.

      Ағаш материалдарын, кесінді материалдарды, қат-қабат жиналған отынды тасымалдау кезінде, жүктің санын тексеру бекітпесі бұзылған қат-қабаттарды өлшеу арқылы жүргізіледі.

      Тасымалдау кезінде шөгу және нығыздау салдарынан ағаш жүктердің және отындардың вагондағы биіктігінің төмендеуі нормада деп есептеледі, егер ол қат-қабат биіктігінің әрбір метрінің үш сантиметрден аспаса.

      Жүктерді пакеттерде, соның ішінде ағаш және кесілген материалдарды тасымалдау кезінде оларды тасымалдау ақаулы болғанда, пакеттердің санын және жүктің жай-күйін тексере отырып, тек жарамсыз пакеттерде жүргізіледі.

      Изотермиялық жылжымалы құрамда қаптамасыз тасылатын ет және ет өнімдері, олардың саны жүк құжатында көрсетілген жағдайларда жүктің массасы (тауарлық таразыларда өлшеу арқылы) мен орындар саны тексеріле отырып беріледі.

      Ақтарылып тасымалданатын жүктер массасы жөнелткенде қандай тәсілмен анықталса, сондай тәсілмен жүк алушымен бірге тасымалдаушымен тексеріледі. Келген қауіпті жүктің жай-күйін, массасын және орындар санын тексеру тасымалдаушының қатысуымен жүк алушымен жүргізіледі.

      Қауіпті жүктерді беру кірме жолдарда жүргізіледі.

      111. Егер жүк массасын тексеру кезінде жүк массасының жүкқұжатта көрсетілген деректерге сәйкес келмеуі анықталса, коммерциялық акт жүк массасының кемуі немесе өсуі тиісті нормадан асқан жағдайда ғана жасалады.

      112. Тасымалдаушы осы Қағидаларға сәйкес жүкті тексеру арқылы беретін жағдайларда, ол жүкқұжаттың "Жүкті беру туралы белгі" бағанында келесі мазмұндағы белгі жасайды:

      1) коммерциялық акт жасау үшін жағдайлар болмаған жағдайда, тасымалдаушы "Жүк тасымалдау құжаттарына сәйкес дұрыс берілген" белгісін жасайды;

      2) ілеспе коммерциялық акт деректеріне сай келетін жүк берілген жағдайда, тасымалдаушы "Жүк__________ст. ____________ № ___ коммерциялық актіге сәйкес барабар теңбе-тең берілген";

      3) жүк массасының табиғи кему нормасынан аспайтын кем шығуы, нетто массаны өлшеу қателігінің мәндері байқалғанда, сондай-ақ нетто массаны өлшеу қателігінің мәндерінен аспайтын жүктің артық массасы байқалғанда: "Жүк массасын "______" ________ ж. тексеру кезінде, ________ кг (цифрмен және жазбаша) болып шықты";

      4) коммерциялық актімен жүктің массасын және орындар санын тексеру нәтижелерін ресімдегенде, жүк құжатының "Тасымалдаушының белгісі" бағанында келесі белгі жасалады: "_____________ туралы "______" ________ ж. № ____ коммерциялық акт жасалды.

      Жүкті беру туралы белгі тағайындалу станциясында мөртабанмен расталып, тасымалдаушының қолымен куәландырылады.

      Жүк алушы осы тармақта көрсетілген белгіні жүкті түсіру күні немесе жүк түсірілген тәуліктен кейінгі күннен кешіктірмей енгізу үшін тағайындалу станциясында тасымалдаушыға жүк құжатын көрсетеді.

      Жүк құжаттарға сәйкес берілгенде, осы тармақта көзделген "Жүк тасымалдау құжаттарына сәйкес дұрыс берілді" деген белгіні тасымалдаушы жүк алушының талабына тәуелсіз қояды.

      113. Тасымалдаушы жүкті тексеріп берген жағдайларда, вагонды, контейнерді ашуды тасымалдаушы жүк алушының қатысуымен жүргізеді. Жүк алушы вагондарды, контейнерлерді тасымалдаушының станциядағы өкілінің қатысуынсыз ашқанда, жүктің сақталуы үшін тасымалдаушы жауапты болмайды.

      114. Ыдыстағы және дара жүктерді бір жүк жөнелтуші/жүк алушы пайдаланатын кірме жолдарда түсіргенде, жүкті беру тасымалдаушының қатысуымен жүргізілетін жағдайларда, жүк алушы түсірілген жүкті, қажетінде қайталап тексеру мүмкіндігі сақталуы қамтамасыз етілуі үшін жүкті бұрын түсірілгеннен бөлек жинайды.

      115. Тасымалдаушы алынбалы жабдықпен, соның ішінде көкөніс, астық қалқандарымен, сондай-ақ жылытқыш және төсем материалдарымен тасымалданатын жүктерді бергенде, аталған жабдықтың массасы мен материалдарының массасы вагон ыдысының массасына енгізіледі.

      Жылытқыш материалдардың, көкөніс қалқандарының және басқа да алынбалы жабдықтың массасы жүк қағазында көрсетілген деректерге сәйкес қабылданады.

      116. Жүкті тағайындалу станциясының тиеу және түсіру орындарында түсіру барысында тасымалдаушы тиеген және пломбалаған вагонда немесе тасымалдаушы тиеген ашық жылжымалы құрамда жүктің артық шығуы анықталғанда, тасымалдаушының станциядағы өкілі ол жайында тиеу станциясына хабарлайды. Бұл ретте ыдыстағы және дара жүктердің артық орны тағайындалу станциясында олардың тиесілігі анықталғанға дейін қалады немесе сақтау қолхаты бойынша жүк алушыға беріледі. Ақтарылып, үйіліп тасымалданған жүк, сондай-ақ бүліну қатері төніп тұрған тез бүлінетін жүк массасының артығы жүк алушыға сақтау қолхатымен жүктің жүк қағазында көрсетілген негізгі мөлшерімен бірге беріледі.

      Жүк тиеу және түсіру орындарында және кірме жолдарда түсірілгенде, артық жүк те жүк алушыға осы тәріздес сақтау қолхатына беріледі. Жүк алушының сақтау қолхатында алынған артық жүкті пайдаланбау және оларды тасымалдаушының бірінші талабы бойынша қайтару міндеттемесі белгіленеді.

      Тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілінен жүктің артық шығуы туралы жеделхатты алғаннан кейін, ол жайында жүк жөнелтушіге хабарлайды, ол төрт тәулік ішінде, тез бүлінетін жүктер бойынша екі тәулік ішінде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкіліне артық түсірілген немесе берілген жүкті қалай жұмсау керектігін хабарлайды. Аталған мерзімде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілінен ақпарат алынбағанда, тиеу және түсіру орындарында түсірілген жүктер осы Қағидалардың 17-тарауына сәйкес белгіленген тәртіппен сатылуға жатады. Сақтау қолхатына берілген жүктер тасымалдаушы жүк алушыға сақтау қолхатын қайтарғаннан кейін жүк алушының иелігінде қалады.

      117. Егер жүк станцияға жеткізудің белгіленген мерзімінде келмеген жағдайда, жүк алушы тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкіліне жүкті қабылдау туралы квитанцияның түпқұжатын немесе жөнелту станциясының анықтамасын көрсетеді. Тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілі жүктің тағайындалу станциясына келмегендігіне көз жеткізеді және жүктің тасымалдауға қабылданғаны туралы көрсетілген квитанцияның түпнұсқасы екендігін тексеру үшін тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілін сұратады. Тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі мұндай сұрау салуды алғаннан кейін, бір тәулік мерзімде жүк қағазының барлық бағандарындағы мәліметтерді жүкті жөнелтуге қабылдау кітабына сәйкес көрсетіп, жүктің тасымалдауға қабылдануын растап жауап береді. Көрсетілген құжаттардың түпнұсқалығы расталған жауап алғаннан кейін тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілі ұсынылған квитанцияда немесе жөнелту станциясының анықтамасында "Жүк келген жоқ" деген белгі соғады және аталған жазбаны тағайындалу станциясындағы тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалпымен және өзінің қолымен растайды.

      Тасымалдаушы жүк жөнелтушілерге, жүк алушыларға, өзге заңды және жеке тұлғаларға тиесілі немесе олармен жалға алынған вагондар, контейнерлер жоғалған жағдайда, жүк жөнелтуші, жүк алушы жүкті тасымалдауға қабылдау туралы квитанциядан басқа вагондарға, контейнерлерге оларға өздерінің меншік құқығын немесе жалға алу құқығын, вагондардың, контейнерлердің қалдық құнын, зақымдану фактісін және мөлшерін растайтын құжат ұсынады.

      Жүкті қабылдау туралы квитанцияда көрсетілген мерзімде келмеген жүкті іздестіру жүк алушының арызы бойынша тасымалдаушы жүргізеді.

      Жүкті іздестіру туралы талаптың негізділігін растау үшін жүк алушы жүкті тасымалдауға қабылдау туралы квитанцияны, ал ол болмаған жағдайда - мына құжаттардың біреуін: егер аталған құжаттарда жүктің түрі, тиеу датасы, жөнелту станциясы, тағайындалу станциясы, жүк тасымалдауға тапсырылған жүк қағазының нөмірі және вагонның (вагондап жөнелтілімде) нөмірі немесе жүкті контейнермен жөнелткенде - контейнердің нөмірі туралы деректері болса, жеткізушінің шот-фактурасын (түпнұсқада немесе көшірмесін), жеткізушінің (жүк жөнелтушінің) шот-фактураны алмастыратын құжатын тапсырады.

      Электрондық жүк құжатықолданылған қағазсыз технология бойынша тасымалданатын жүк жүкті қабылдау туралы квитанцияда көрсетілген жеткізу мерзімінде келмеген жағдайда, жүк алушы тасымалдаушыға жүкті іздестіру туралы талап қояды. Ол үшін жүк алушы тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкіліне жазбаша арыз береді, онда электрондық жөнелтілімнің нөмірін және жөнелту станциясын көрсетеді. Жүкті іздестіру тасымалдаушының ақпараттық жүйесі арқылы жүргізіледі.

      Үшінші елдерден немесе Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы елдердің, Латвия Республикасының, Литва Республикасының, Эстония Республикасының темір жол станцияларынан (бұдан әрі -темір жолдар) келе жатқан жүкті іздестіруді тағайындалу станциясының тасымалдаушысы қолданыстағы халықаралық келісімдердің шарттарына сәйкес жүргізеді.

      118. Қосымша жеткізу тасымалдау құжаттары бойынша тасымалданатын жүктерді беру:

      жүктің негізгі тасымалдау құжаттарымен келген бөлігі - жүк алушыға жүк құжатымен жүктің кем шығуына коммерциялық актіні беріп, жол тізімдемесінде қол қойғызу;

      қосымша жеткізу тасымалдау құжаттары бойынша жүктің жетіспейтін бөлігі келгенде - жүк алушы негізгі жүк құжатымен коммерциялық актіні көрсеткенде, қосымша жеткізу жол тізімдемесінде қол қойғызу арқылы жүргізіледі. Бұл ретте коммерциялық акт вагонның тиесілігіне қарамастан тасымалдаушыда қалады.

      Тасымал үшін ақтық есеп айырысу негізгі жүк құжатыбойынша жүргізіледі. Тасымалдаушының станциядағы өкілі қосымша жеткізу құжаттары бойынша келген жүктің берілгендігі туралы белгіні негізгі жүк қағазында соғады.

      Қосымша жеткізу құжаттары бойынша жүк негізгі тасымалдау құжаттары бойынша жүктен бұрын келген жағдайда, жүктің келген бөлігін беру жүк алушының қосымша жеткізу жол тізімдемесінде қолын қойғызып жүргізіледі. Сонымен бірге жүк алушы тасымалдаушыға жүктің алынған бөлігін ол негізгі жөнелтілімнің есебіне жатқызатындығы туралы анықтама береді. Бұл анықтама тасымалдаушыда сақталады.

      Қосымша жеткізу құжаттары бойынша жүкті қабылдау туралы квитанцияға сәйкес барлық жүк келген жағдайда, станция аталған квитанцияның негізінде жоғалтылғандардың орнына жүк құжатымен жол тізімдемесінің көшірмелерін жасайды және жүкті беруді ресімдеу осы тарауда белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

      119. Электрондық жүк құжатын қолданып, қағазсыз технологиямен ресімделген, негізгі жөнелтілімнен ағытылған вагондар қосымша жеткізілген жағдайда, жүктерді беру жүзеге асырылады:

      негізгі жөнелтілімге электрондық жүк құжаты бойынша келген жүктің бөлігі коммерциялық акт беріліп және жүктің келмеген бөлігі туралы электрондық жүк қағазына және электрондық жүк құжатының қағаз көшірмесіне белгі соғылғанда;

      негізгі жөнелтілімге электрондық жүк құжаты бойынша келген жүктің бөлігі коммерциялық акт беріліп және жүктің келмеген бөлігі туралы электрондық жүк қағазына және электрондық жүк құжатының қағаз көшірмесіне белгі соғылғанда;

      негізгі жөнелтілімге электрондық жүк құжаты бойынша келген жүктің бөлігі коммерциялық акт беріліп және жүктің келмеген бөлігі туралы электрондық жүк қағазына және электрондық жүк құжатының қағаз көшірмесіне белгі соғылып.

6. Вагондар мен контейнерлерді пломбалау үшін бекіту-пломбалау
құрылғыларын қолдану тәртібі

      120. Тасымалданатын жүктердің сақталуын және бөтен адамдардың кіруін болдырмауды қамтамасыз ету мақсатында жүк тиелген вагондар мен контейнерлер бекіту-пломбалау құрылғыларымен пломбаланады:

      1) тасымалдаушының, жүкті ол тиегенде немесе жол бойында қайта тиегенде;

      2) жүк жөнелтушінің, жүкті жүк жөнелтуші тиегенде;

      3) порттың, кемежайдың, жүкті, порт кемежай жүру жолында порт қайта тиегенде және олар жүк жөнелтуші болып табылғанда;

      4) жүру жолында "Қазақстан Республикасындағы кеден ісі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне және Еуразиялық экономикалық одақтың кеден заңнамасына, сонымен қатар, Заңға сәйкес.

      Бұл ретте кеден органдарының бекіту-пломбалау құрылғылары жөнелтушінікіне теңестіріледі.

      121. Бекіту-пломбалау құрылғылары (блок қою құрылғыларымен біртұтас құралымда орналастырылған бақылау элементтері) вагонның, контейнердің тұтастығын бұзбай олардан алу мүмкіндігіне жол бермеуі тиіс.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату вагондардың, контейнерлердің ақаусыз бекіту құрылғыларына бекіту-пломбалау құрылғыларында жазылған ақпаратты кедергісіз көзбен шолып оқу мүмкіндігін қамтамасыз ете отырып жүргізіледі.

      Бекіту-пломбалау құрылғылары мыналарға орнатылады:

      1) әмбебап жабық вагонда – вагонның әрбір жағынан есіктердің жапсырмаларында - бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы;

      2) цистернада – жоғарғы жүк тиеу люгінің қақпағында - осы Қағидада пломбалаудың ерекше тәртібі көзделген жағдайларды қоспағанда, бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы;

      3) астыққа арналған жабық хоппер-вагонда - тиеу люгін бекітетін, түсіру люгі мен қарнақтың әрбір штурвалының бекіту құрылғысында бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы;

      4) минералды тынайтқыштарға арналған жабық хоппер-вагонда - тиеу люгін бекітетін, түсіру люгі мен қарнақтың әрбір штурвалының бекіту құрылғысында бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы;

      5) цементке арналған жабық хоппер-вагонда - әр жүк түсіру люгінің әрбір штурвалының бекіту құрылғысында және әрбір тиеу люгінде - бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы;

      6) жеңіл автомобильдерді тасымалдауға арналған жабық вагонда - әрбір бүйірдегі алаңы мен өту алаңы есіктерінің бекіту құрылғыларында - бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы;

      7) контейнерлерде - соңғы жабылатын есіктің оң жармасында сол жақта орналасқан тұтқаға бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы мамандандырылған изотермиялық вагонда - баспа тақтайшалармен және бекіту құрылғысының иінтірегімен жабдықталған есіктерде, вагонның әрбір жағынан – бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы немесе -вагонның әрбір жағынан пломбалау үшін төменгі құлақшалармен жабдықталған есіктерде - бір-бір бекіту-пломбалау құрылғысы.

      Вагондардың басқа үлгілерінде бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату оларды пломбалау үшін арнайы көзделген орындарда немесе түйіндерде жүргізіледі.

      Цистерналардың төменгі ағызу аспаптарына бекіту-пломбалау құрылғыларын орнатуға жол беріледі.

      Бекіту-пломбалау құрылғылары мынадай белгілерден тұрады:

      1) темір жол әкімшілігінің әріптік қысқартылған атауы;

      2) кемінде алты белгіден тұратын дербес бақылау белгісі;

      3) дайындаушы кәсіпорынның тауарлық белгісі;

      4) бекіту-пломбалау құрылғысының шығарылған жылының соңғы саны;

      5) бекіту-пломбалау құрылғысының атауы.

      Бірдей, сондай-ақ анық емес және толық емес дербес бақылау белгілерімен бекіту-пломбалау құрылғыларын қолдануға рұқсат етілмейді.

      Вагондар мен контейнерлер үшін бекіту-пломбалау құрылғыларына қойылатын техникалық талаптар осы Қағидалардың 14-қосымшасына сәйкес белгіленеді.

      Дербес қадағалау белгісі салынған бекіту-пломбалау құрылғысы дайындаушының, жүк жөнелтушінің, тасымалдаушының (олар бекіту-пломбалау құрылғыларын қолданған кезде) қатаң есепке алуына жатады. Пайдаланылған бекіту-пломбалау құрылғыларын тасымалдаудан кейін жүк алушы кәдеге асырады.

      122. Жөнелтушінің бекіту-пломбалау құрылғылары кеден органдарының түзік бекіту-пломбалау құрылғыларына теңестіріледі, егер шекаралық, кедендік, сондай-ақ санитарлық, фитопатологиялық бақылау және басқа тексерулер мақсатында вагондардың, контейнерлердің ашылуы орын алса, соның салдарынан бастапқыда салынған пломбалар немесе бекіту-пломбалау құрылғылары ауыстырылады.

      123. Егер сапар барысында бекіту-пломбалау құрылғылары жоқ немесе бекіту-пломбалау құрылғылары бұзылған немесе жүк құжатында көрсетілген деректерге сәйкес келмейтін бекіту-пломбалау құрылғылары бар вагон, контейнер байқалғанда, оларға жаңа бекіту-пломбалау құрылғылары орнатылады, ал бекіту-пломбалау құрылғылары жоқ немесе бекіту-пломбалау құрылғылары бұзылған немесе жүкқұжатта көрсетілген деректерге сәйкес келмейтін бекіту-пломбалау құрылғылары алдын ала алынады.

      Бекіту-пломбалау құрылғысының орнатылғаны туралы жүк құжатында "тасымалдаушының белгісі" бағанында тиісті белгі жасалады, онда бекіту-пломбалау құрылғысының бақылау белгілері көрсетіледі.

      Вагонда, контейнерде кеден органының немесе өзге мемлекеттік бақылау (қадағалау) органының бекіту-пломбалау құрылғысының болуы тасымалдаушының жүкті беру кезінде оның жай-күйін, массасын және орындар санын тексеруді жүргізуі үшін негіз болып табылады.

      Тасымалдаушымен коммерциялық актіні ресімдеу кезінде оған осы Қағидалардың талаптарына сәйкес бекіту-пломбалау құрылғысы қоса беріледі.

      Сапар барысында жүктің жай-күйін тексеру, сондай-ақ кедендік тексеру немесе қандай да бір басқа мемлекеттік бақылау (қадағалау) органының тексеруі кезінде барлық бекіту-пломбалау құрылғыларын толық ауыстыруды жүргізбеуге жол беріледі, тек тексеруді жүргізу үшін алынған бекіту-пломбалау құрылғысын ауыстырумен шектелуге жол беріледі, бұл жайында жалпы ГУ-23 нысанды акт жасалады және тасымалдау құжатында белгі жасалады. Кеден органдарына немесе өзге мемлекеттік бақылау (қадағалау) органдарына бекіту-пломбалау құрылғыларын беруге арналған шығыстар жүк жөнелтушілердің, жүк алушылардың есебінен өтеледі.

      Егер жөнелту станциясында, вагонда, контейнерде өткен тасымалдаудан қалған бекіту-пломбалау құрылғылары байқалса, жүкті кім түсіруіне байланысты олар жүк жөнелтушімен немесе тасымалдаушымен алынады.

      124. Қазақстан Республикасының аумағында осы Қағидалардың 15-қосымшасында көрсетілген жүктерді бекіту-пломбалау құрылғысынсыз, бірақ есіктерді, люктерді жабу үшін бұрауды (арқансымды) міндетті түрде сала отырып, тасымалдауға жол беріледі.

      125. Бос, меншікті және жалға алынған вагондар мен контейнерлерді, тоңазытқыш вагондардан қайта жабдықталған 918 сериялы вагондар, 800 нөмірлі изотермиялық вагондар, жеңіл автомобильдер үшін 927 сериялы мамандандырылған платформаларды тасымалдау жүк алушының есебінен бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату арқылы жүргізіледі.

      Екінші және үшінші категориялар бойынша санитарлық өңдеуді талап ететін бос жабық және изотермиялық вагондардан жүк түсіргеннен кейін оларды өндірістік зарарсыздандыру станцияларына (өндірістік зарарсыздандыру пункттеріне) жөнелту кезінде есіктер мен қақпақтарға бұраулар салынады.

      126. Бекіту-пломбалау құрылғыларының жаңа түрін (үлгісін) енгізу және бекіту-пломбалау құрылғыларын есепке алу (тіркеу, қайта тіркеу), бақылау, сақтау, пайдалану және кәдеге асырудың автоматтандырылған жүйесінің жұмыс істеу тәртібін, сондай-ақ темір жол көлігінде вагондар мен контейнерлерді пломбалау үшін оларды қолдану тәртібін тасымалдаушы белгілейді.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын (келісілген және Бекіту-пломбалау құрылғыларының тізбесіне енгізілген) есепке алуды, сақтауды, кәдеге асыруды ұйымдастыру бекіту-пломбалау құрылғыларын жасап шығарушы ұйымдар мен тасымалдаушы арасында электрондық дерек алмасу арқылы бекіту-пломбалау құрылғыларын жасап шығаруды ұйымдастыруды бекіту-пломбалау құрылғыларын автоматтандырылған есепке алу жүйесі арқылы қамтамасыз етеді.

      Ішкі республикалық және/немесе халықаралық қатынастарда жылжымалы құрамның немесе контейнердің нақты түрін пломбалау үшін темір жол көлігінде қолдануға жіберілген бекіту-пломбалау құрылғысының жаңа түрі (үлгісі) жарияланған бекіту-пломбалау құрылғыларының тиісті Тізбесіне енгізіледі.

      Есепке, бақылауға және кәдеге асыруға қабылданбаған бекіту-пломбалау құрылғыларын қолдануға жол берілмейді.

      127. Вагондарды, контейнерлерді пломбалауға арналған бекіту-пломбалау құрылғылары бекіту-пломбалау құрылғыларының атауы, олардың жеке бақылау белгілері туралы деректер, сондай-ақ пломбаланған вагондарды, контейнерлерді жөнелту жоспарланған теміржол станцияларының атаулары, жүк жөнелтушілер (жөнелтушілер), ресми авторланған бекіту-пломбалау құрылғыларын жеткізушілер туралы мәліметтерді қоса алғанда, басқа ақпарат негізінде міндетті тіркеуге жатады.

      Тіркеу (қайта тіркеу) бекіту-пломбалау құрылғыларын автоматтандырылған есепке алу жүйесінен (бұдан әрі – Тізілім) алынған үзінді көшірме арқылы расталады, онда бекіту-пломбалау құрылғыларының түрі, моделі, жеке бақылау белгілері, жүк жөнелтушінің (жөнелтушінің) және станциялардың атауы туралы ақпарат болады. Тізілім әрбір жүк жөнелтушіге (жөнелтушіге) беріледі.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын өндіруші зауыттар бекіту-пломбалау құрылғыларына қосымша көзбен қарап қорғау құралын енгізеді және тасымалдаушыға қолданылатын бақылау маркалары және өзгерістер туралы хабарлайды.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын бір жүк жөнелтушіден (жөнелтушіден) екінші жүк жөнелтушіге (жөнелтушіден) беру тек олар қайта тіркелген соң жүзеге асырылады.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын қайта тіркеу бекіту-пломбалау құрылғыларын өндіруші зауыттың бекіту-пломбалау құрылғыларын автоматтандырылған есепке алу жүйесінде бекіту-пломбалау құрылғылары туралы тіркеме деректерге өзгерістер енгізу арқылы жүзеге асырылады.

      Қайта тіркеу фактісі бекіту-пломбалау құрылғылары туралы тіркеме деректерге өзгерістер енгізу арқылы және тізілім арқылы расталады.

      Бекіту-пломбалау құрылғылары туралы деректерді есепке алу тасымалдау құжаттарын ресімдеу кезінде жүзеге асырылады.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын жоғалту, бекіту-пломбалау құрылғыларының зақымдану фактісін анықтау немесе зақымданған бекіту-пломбалау құрылғыларының вагондарға, контейнерлерге орнатылуын, соның ішінде тасымалдау процесі кезінде орнатылуын байқау, бекіту-пломбалау құрылғыларының жоғалған, зақымданған жеке бақылау белгілері және атауы туралы мәліметтер тасымалдаушымен белгіленген тәртіпте есепке алынады.

      128. Бекіту-пломбалау құрылғыларын жоғалту өшіру - жеке бақылау белгілерін жою, қолданылған бекіту-пломбалау құрылғылары туралы алынған ақпарат, сондай-ақ жойылғандар, зақымданғандар және сақтау мерзімдері өтіп кеткендер туралы мәліметтер негізінде бекіту-пломбалау құрылғыларын өндіруші зауытпен жүзеге асырылады

      Бекіту-пломбалау құрылғылары олардың сақталуын қамтамасыз ететін арнайы құралдармен жабдықталған жабық жайларда жәшіктерде қапталған күйде сақталуы тиіс.

      Пайдаланылған бекіту-пломбалау құрылғылары дұрыс пайдаланылған соң, жүк алушымен (алушымен) кәдеге асырылады.

      Тасымалдаушының қатысуымен жүк комиссиялық жолмен түсірілгенде, вагондардан және контейнерлерден алынған бекіту-пломбалау құрылғыларын тасымалдаушы актілік-талап ету жұмысын жүргізу үшін коммерциялық актіге қоса тіркейді. Талап ету және қуыным мерзімдері өткенде, бекіту-пломбалау құрылғылары тасымалдаушымен кәдеге асырылады.

      Кәдеге асыру тәсілі мен әдісі тасымалдаушымен және бекіту-пломбалау құрылғыларын өндіруші зауытпен келісіледі.

      Кәдеге асырылуға жататын жойылған, зақымданған және сақтау мерзімдері өтіп кеткен бекіту-пломбалау құрылғыларын жинауды, бекіту-пломбалау құрылғыларын автоматтандырылған есепке алу жүйесінде олардың атауларын және жеке бақылау белгілерін есепке алуды шарт (келісім) бойынша бекіту-пломбалау құрылғыларын өндіруші зауыт қамтамасыз етеді.

      Бекіту-пломбалау құрылғыларын кәдеге асыру бекіту-пломбалау құрылғыларын өндіруші зауыттың автоматтандырылған есепке алу жүйесінде жеке бақылау белгілерін өшіруді қоса алғанда, жеке бақылау белгілерін жою арқылы бекіту-пломбалау құрылғыларының құралымын оны екінші қайтара пайдалану мүмкіндігін болдырмайтындай күйге келтіру болып табылады.

      129. Вагондарды, контейнерлерді пломбалау үшін осы Қағидалардың талаптары ескерілмей, дайындалған бекіту-пломбалау құрылғыларын қолдануға жол берілмейді.

7. Жүк құжатын және тасымалдау құжаттарын ресімдеу тәртібі
1-параграф. Жүк құжатын және тасымалдау құжаттарын ресімдеу тәртібі

      130. Бос жеке меншікті (жалға берілген) вагондарда жүктердің тасымалдауын жүк құжатымен рәсімделеді немесе, мыналардан құралған тасымалдау құжаттарының комплекті:

      1) жүк құжатымен (жүкпен бірге жүреді және тасымалдаушы жүк алушыға береді);

      2) жол тізімдемесінен (жүкпен бірге жүреді және тасымалдаушыда межелі станцияда қалады);

      3) жол тізімдемесі түбіртегінен (жөнелту станциясында тасымалдаушыда қалады);

      4) жүкті қабылдау туралы түбіртектен (жүк жөнелтушіде қалады) тұратын құжаттармен ресімделеді.

      Тасымалдау құжаттары жөнелту станциясынан межелі станцияға дейін поезд құрамындағы вагонның (контейнердің) барлық жүру жолында жүкпен бірге және тасымалдаушы өкілінде болады.

      131. Тасымалдау құжаттарының бланкілері машинамен жазу тәсілімен немесе шарикті қаламсаппен қолмен жазу арқылы толтырылады. Жекелеген деректер мөртабандар түрінде көрсетіледі. Тасымалдау құжаттарында өшіруге және былғауға жол берілмейді. Тасымалдау құжатына жүк жөнелтушімен енгізілген деректерді өзгерту қажет болғанда, жүк жөнелтуші мұндай құжаттың жаңа бланкін толтырады. Тасымалдаушының тасымалдау құжатына енгізілген деректерді өзгертулер және толықтырулар тасымалдау құжатын ресімдейтін станциядағы тасымалдаушы өкілінің қолымен және тасымалдаушының мөрқалыбымен расталады.

      132. Осы Қағидаларға сәйкес жүк жөнелтушімен ресімделген жүкқұжат және соның негізінде жүк жөнелтушіге берілген жүкті қабылдау туралы квитанция жүкті тасымалдау туралы шарттың жасасылғанын растайды.

      Жүк құжаты жол тізімдемесімен жүкпен бірге межелі станцияға дейін жүреді, онда жүк жөнелтушіге жол тізімдемесіне қол қою арқылы беріледі. Жүкті қабылдау туралы квитанция жүк жөнелтушіге жол тізімдемесі түбіртегінің тиісті бағанына қол қою арқылы беріледі.

      Жол ведомосының түбіртегі тасымалдаушыда қалады. Тасымалдардың электрондық құжатын пайдалана отырып, тасымалдауды ресімдеу кезінде жүк тасымалдаудың ілеспе қағаз құжаттарымен (электрондық құжаттардың көшірмелері) немесе теміржол көлігінде қабылданған тасымалды ұйымдастыру технологиясына (қағазсыз технология) сәйкес сүйемелдеусіз жүреді.

      Егер экспедитор төлемші болып табылса, онда оның өтініші бойынша тасымалдаушы олардың арасында жасалған жүк тасымалдарын ұйымдастыру туралы шартқа сәйкес жеке ақыға жол тізімдемесінің көшірмесін береді.

      133. Тасымалдың бір тасымалдаушы құжаттарымен келесілерді ресімдеуге жол берілмейді:

      1) басқа жүктермен бірге келе жатқан тез бұзылатын жүктер, жолсеріктердің сүйемелдеуімен келе жатқан жүктерді қоспағанда;

      2) тоңазытқыш секцияларда келе жатқан тез бұзылатын жүктер;

      3) өзінің қасиеттері бойынша бір вагонда бірге тасымалдауға жол берілмейтін жүктер;

      4) тасымалдау кезінде ерекше сақтықты талап ететін жүктер мұндай шараларды талап етпейтін жүктермен бірге;

      5) санитарлық, ветеринарлық, өзге ерекше нормалар мен қағидаларды сақтауды талап ететін жүктер мұндай нормалар мен қағидаларды сақтауды талап етпейтін жүктермен бірге;

      6) осы Қағидаларға сәйкес әртүрлі сақтау мерзімдері бар жүктер.

      134. Тасымалдаушы жүк жөнелтушімен жүк құжатында көрсетілген мәліметтердің дұрыстығын және жүкқұжатта көрсетілген ілеспе құжаттардың болуын тексереді.

      135. Тасымалдау құжаттарында мәтіндік ақпаратпен бірге оның кодталған ақпараты болады. кодталған ақпаратқа арналған орындар тасымалдау құжаттары бланкілерінің рамкамен қоршалған, тиісті орындарында көзделген. Тасымалдау құжаттарындағы ақпаратты кодтау тәртібін тасымалдаушы белгілейді.

      136. Тасымалдың электрондық құжаты тасымалдаушының МАЖ-да ресімделеді.

      137. Тасымалдардың электрондық құжаттамасына құқылы тұлғаның деректемелері бойынша: жүк жөнелтушімен, жөнелту станциясымен, жол жүру барысында тасымалдаушымен, тағайындалу станциясымен деректер енгізу жүргізіледі.

      138. "Жылдамдық" бағаны - жүк тасымалдарының қандай жылдамдықпен жүзеге асырылуы керектілігі көрсетіледі.

      139. "Вагонның түрі", "Вагонның №", "Вагонның жүк көтергіштігі", "Біліктердің саны", "Мойынтіректер туралы мәліметтер", "Тіркеменің коды, Вагонның типі", "Вагон шанағының көлемі", "Тиеудің техникалық нормасы" бағандары жүкті жүк жөнелтушінің құралдарымен тиегенде, әр вагонға қатысты толтырылады.

      Жүктерді тоңазытқыш секцияларда тасымалдағанда, "Вагонның түрі" бағанында "PC" әріптері қойылады, ал "Вагонның №" бағанында бөлшекпен көрсетіледі: алымында - рефрижераторлық секцияның нөмірі, бөлімінде - вагонның нөмірі көрсетіледі

      "Вагонның №" бағанын толтырғанда, вагонның нөмірінен басқа қосымша вагонның меншік иесі - темір жол көлігі әкімшілігінің цифрлық коды көрсетіледі.

      Жүктерді тіркеспен немесе жабық түрде тасымалдағанда, вагондарға қатысты мәліметтер тіркестің барлық вагондары бойынша көрсетіледі.

      Жүк құжатына Достастық мемлекеттерінің, Латвия Республикасының, Литва Республикасының және Эстония Республикасының кәсіпорындары мен ұйымдарының меншігіндегі вагондар, темір жолдардың мүкәммал паркінің жүк вагондары туралы деректер жиынтығынан тұратын Вагондар паркінің автоматтандырылған деректер банкінде тіркелген вагондардың нөмірлері ғана енгізіледі.

      140. "Габаритсіздіктің индексі" бағанында келесі реттілігімен бес сандық индексімен габаритсіздік индексі көрсетіледі: 1-ші белгі - "Н" әрпі, 2-ші белгі - төменгі габаритсіздіктің дәрежесі, 3-ші белгі - бүйірлік габаритсіздіктің дәрежесі, 4-ші белгі - жоғарғы габаритсіздіктің дәрежесі, 5-ші белгі - вертикаль аса габаритсіздік. Жүк габаритсіздігі болмағанда, "Габаритсіздіктің индексі" бағаны толтырылмайды.

      141. "Тиеудің техникалық нормасы" бағаны толтырылмайды.

      142. "Станция және жөнелту жолы" бағанында - жүкті жөнелту станциясының дәл атауы және тасымалдаушының ақпараттық жүйелерінде қолданылатын станцияның жіктегішке сәйкес коды көрсетіледі. Аталған баған тасымалдаушының мөрқалыбын қоюмен толтырылады.

      Тасымалдаудың электрондық құжатын қолдану арқылы жүк тасымалдауды ресімдеу кезінде жөнелту станциясының атауы тасымалдаушы МАЖ станцияның жіктегішке сәйкес коды көрсетіледі.

      143. "Станция және тағайындалу жолы" бағанында - жүктің тағайындалу станциясының толық атауы және тасымалдаушының ақпараттық жүйелерінде қолданылатын станциялардың жіктегішіне сәйкес коды көрсетіледі. Аталған баған станцияның мөрқалыбын қоюмен толтырылады. Жүк жүктерді түсіру тек кірме жолдарда жүргізілетін станцияға жүретін жағдайларда, "Тағайындалу станциясы және тасымалдаушы" бағанында станция атауының астында "кірме жолғаберу арқылы" белгісі жасалады және қызмет көрсетілу үшін кірме жол тағайындалған жүк алушының атауы көрсетіледі.

      Тасымалдың электрондық құжаты қолданыла отырып, жүк тасымалдауды ресімдеу кезінде жүк тағайындалған станцияның атауы тасымалдаушының МАЖ станциялар жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.

      144. "Жөнелтуші" бағанында - жүк жөнелтушінің дәл және толық атауы және оның тасымалдаушы МАЖ-ымен берілген коды көрсетіледі. Егер жүкті жеке тұлға жөнелтіп отырса, жүкті жөнелтіп отырған тұлғаның тегі, аты және әкесінің аты (толығымен) көрсетіледі.

      145. "Жүк жөнелтушінің пошталық мекенжайы" бағаны - жүк жөнелтушінің пошталық толық мекенжайы (индексімен), республиканың, облыстың, ауданның, қаланың, селоның, көшенің атауы және үйдің нөмірі көрсетіледі.

      146. "Жүк алушы" және "Жүк алушының пошталық мекенжайы" бағандары "Жөнелтуші" және "Жөнелтушінің пошталық мекенжайы" бағандарын толтыру тәртібімен толтырылады.

      "Жөнелтуші" және "Жүк алушының пошталық мекенжайы" бағандарын толтыру кезінде, тек қана бір заңды тұлғаның атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты көрсетіледі.

      147. "Төлем төлеуші" бағанында - тиісінше жүкті жөнелткенде және бергенде тасымал үшін есеп айырысуды жүзеге асырған заңды тұлғаның атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (толығымен) және төлем жасаушының тасымалдаушының МАЖ-мен берілген коды көрсетіледі.

      148. "Жүк жөнелтушінің белгілері" бағанында - жүк жөнелтушінің жүк орындарында белгілеген ерекше белгілері көрсетіледі.

      149. "Орындардың саны" бағанында - жүктің әрбір атауы (құрама жөнелтілім) бойынша, ораманың әрбір түрі бойынша жүктердің жеке орындарының саны және орындардың жалпы саны көрсетіледі.

      Жүктерді пакеттермен табандықтарда тасымалдағанда, бұл бағанда бөлшекпен:

      алымында - табандықтарда қалыптастырылған пакеттердің саны;

      бөлімінде - пакеттердегі орындардың жалпы саны көрсетіледі.

      үйіндімен жөнелтілетін жүктер үшін, - "Үйінді" сөзі;

      ақтара тиеумен жөнелтілетін жүктер үшін, - "Ақтара тиеу" сөзі;

      құю арқылы жөнелтілетін жүктер үшін, - "Құйылу" сөзі.

      150. "Орама" бағанында - жүк ыдысының түрі қысқартылып көрсетіледі, мысалы, жүктер жәшіктерге, қораптарға, бөшкелерге, себеттерге салынғанда, тиісінше "жәш.", "қор.", "бөш.", "себет".

      Тасымалдауға оралмаған жүк берілсе, бұл бағанда "О/Ж" деп қысқартылып көрсетіледі.

      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделуге берілгенде, ораманың қысқартылған атауы тауар кассирі автоматтандырылған жұмыс орнының жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.

      151. "Жүктің атауы" бағанында - жүктің толық атауы және Жүктердің бірыңғай тарифтік-статистикалық номенклатурасына (бұдан әрі - ЖБТСН) сәйкес коды және Жүктердің үйлестірілген номенклатурасына (бұдан әрі - ЖҮН) сәйкес коды көрсетіледі.

      "Жүктің атауы" бағанында жүктердің әртүрлі атауларын көрсеткенде, Жүктердің бірыңғай тарифтік - статистикалық номенклатурасына және Жүктердің үйлестірілген номенклатурасына сәйкес әрбір жүктің толық атауы көрсетіледі.

      Жүктер номенклатурасының әртүрлі позициясына жататын, жүктердің әртүрлі атауларын бағанда көрсеткенде, код ретінде осы позицияға сәйкес жүк коды ЖБТСН, ЖҮН-ге сәйкес көрсетіледі.

      Жүктер номенклатурасының әртүрлі позициясына жататын, жүктердің әртүрлі атаулары бағанында код ретінде осы позицияға сәйкес жүк коды, сондай-ақ ЖБТСН, ЖҮН-ге сәйкес құрама жөнелтілім үшін қосымша код көрсетіледі.

      Жүк қағазында бір жөнелтіліммен тасымалданатын барлық жүктерді атап көрсету үшін орын жетпегенде, жүк жөнелтуші өз ұйымының бланктерінде (тасымалдау құжатының форматынан артық болмайтын) тасымалданатын барлық жүктердің белгілерін, маркаларын, орындарының санын, орамасын, атауын және массасын көрсетіп тізбе жасайды. Тізбе қаржылық операцияларда қолданылатын мөрмен және жүк жөнелтуші-ұйымның басшысы уәкілеттендірген тұлғаның қолымен расталып, төрт данада жасалады.

      Орындардың жалпы саны және жүктердің массасы жүк құжатының тиісті бағандарында көрсетіледі, ал "Жүктің атауы" бағанында "Құрама жөнелтілім, жүктің тізбесі қоса берілген" деп көрсетіледі.

      Тізбенің даналары жүк құжатыныына және жол тізімдемесінің түбіртегіне мықтап қыстырылады. Тізбенің бір данасы жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау туралы квитанциямен бірге беріледі.

      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде, жүктің атауы тарифтік басшылықтың негізінде жасалған ұлттық инфрақұрылым операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің станциялар жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.

      "Жүктің атауы" бағанында, сондай-ақ мыналар көрсетіледі:

      негізгі штабельдердің саны мен биіктігі және тиеу сұлбасының жоғарғы тар бөлігінде ("үймесінде") төселген штабельдердің саны. Аталған мәліметтер ағаш жүктерін тиеу сұлбасының жоғарғы тар бөлігі пайдаланылып тасымалдағанда көрсетіледі;

      үсті ашық вагон ернеуінің деңгейінен жоғары тиелген ағаштың, кесінді материалдардың биіктігі - ағаш жүктерін, кесінді материалдарды тасымалдағанда;

      құйылып тасымалданатын жүктерді тасымалдағанда, құйманың биіктігі, жүктің тығыздығы, температурасы, егер ол осы Қағидада көзделген болса;

      жүктерді жүк жөнелтуші жолсерігінің (жолсеріктерінің) ілесіп жүруімен тасымалдағанда - жолсеріктің (жолсеріктердің) тегі, аты және әкесінің аты, жеке басы куәлігінің (төлқұжаттың) сериясы, нөмірі және іссапар куәлігінің нөмірі. Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде, сондай-ақ жолсеріктерінің саны да көрсетіледі.

      Тасымалдаушының иелігіне жатпайтын немесе ол жалға берген жүк тиелген вагондарды тасымалдауға бергенде, жүк жөнелтуші жүк құжатының "Жүктің атауы" бағанында: "Тасымалдаушының иелігіне жатпайтын вагон. Меншік иесі ___" немесе "Вагон жалға берілген. Жалға алушы ___" деп көрсетеді.

      Тасымалдауға осындай бос вагон берілгенде, жүк жөнелтуші жүк қағазының "Жүктің атауы" бағанында: "Тасымалдаушының иелігіне жатпайтын бос вагон. ___(жүктің атауы). Меншік иесі _____" немесе "Жалға берілген вагон. ___ (жүктің атауы). Жалға алушы___".

      Жүктерді ерекше шарттармен тасымалдағанда, бұл бағанда "тасымалдаушының "__" _____________" № __ жеделхатына сәйкес ерекше шарттармен тасымалдау".

      Осы белгіні жасау үшін орын болмағанда, ол жүк құжатының 4-бағанында жасалады.

      152. "Жүктің жүк жөнелтуші белгілеген массасы, кг-мен" бағаны жүк жөнелтушімен толтырады, егер жүктің массасын онымен не болмаса оның қатысуымен анықталса. Жүктің массасы вагон таразыларымен анықталса, тиісті бағандарда оның бруттосы, неттосы және вагон ыдысының массасы көрсетіледі.

      Әр түрлі атаудағы және әр түрлі орамдағы ыдыстағы-дара жүктерді тасымалдауға бір тасымалдау құжатымен бергенде, әр атаудағы жүктің массасы ораманың әрбір түрі бойынша жеке және аталған құжат бойынша берілген жүктердің жалпы массасы көрсетіледі.

      Жүк өз осімен тасымалданған кезде "Нетто масса қорытындысы" және "Вагон ыдысы" толтырылмайды, ал "кг-мен анықталған жүк массасы" және "Масса брутто" бағандарында өз осьтерінде тасымалданатын жүктің массасы көрсетіледі.

      Вагон таразыларымен "Нетто масса қорытындысын" анықтағанда, тиісті бағандарда мыналар көрсетіледі:

      вагонның брутто массасы мен оның ыдысы арасындағы айырма ретінде анықталатын "Нетто масса қорытындысы";

      таразымен өлшеу арқылы анықталған вагонның брутто массасы;

      вагон ыдысының массасы - таразымен вагон ыдысының массасы анықталғанда, "бр." қысқартпасы сызылып тастала отырып, өлшеу арқылы алынған мәліметтер көрсетіледі, егер ыдыс массасы вагондағы мәліметтер негізінде анықталса, онда "тексер." сызылып тасталады.

      вагон ыдысының массасы тағайындалған станцияда жүкпен бірге жүк алушыға берілмейтін, бірақ вагон ыдысының массасына қосылмаған, ондағы алынбалы және алынбалы емес құрал-жабдықтарының массасы ескеріле отырып, анықталады.

      "Жүктің атауы" бағанында әртүрлі жүк атауларын немесе әтүрлі орамадағы атауы бір жүкті көрсеткенде, "кг-мен анықталған жүк массасы" бағанында ораманың әрбір түрі бойынша әрбір атаудағы жүктің массасы жеке және жөнелтілімдегі жүктің жалпы массасы көрсетіледі.

      153. "Орындардың жиынтығы" бағанында - тасымалдауға берілген барлық жүк атаулары орындарының жалпы саны жазбаша көрсетіледі.

      154. "Масса жиынтығы" бағанында тасымалдауға берілген жүктің жалпы массасы жазбаша көрсетіледі.

      155. "Массаны анықтау тәсілі" бағанында жүктің массасы қандай тәсілмен анықталғандығы көрсетіледі (жүктің массасы жүк жөнелтушімен не болмаса, оның қатысуымен анықталған жағдайларда толтырылады).

      Егер жүктің массасы стандарт бойынша анықталса, бұл бағанда бір жүк орнының стандарттық брутто және нетто массасы көрсетіледі.

      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде, "Массаны анықтау тәсілі" бағаны тауар кассирінің АЖО-сының жіктегішіне сәйкес толтырылады.

      156. "БПҚ туралы мәліметтер" бағанында бекіту-пломбалау құралы жүк жөнелтушімен немесе тасымалдаушымен өндірілгені көрсетіледі.

      "БПҚ типі" бағанында вагонға орнатылған бекіту-пломбалау құрылғысының типі көрсетіледі.

      "Б/белгілері" бағанында бекіту-пломбалау құрылғыларының бақылаулық белгісі көрсетіледі.

      "БПҚ типі" және "Б/белгілері" бағандары осы Қағидалардың 6-тарауының талаптарына сәйкес вагондарда орнатылған барлық бекіту-пломбалау құрылғылары үшін толтырылады.

      157. Тасымалдағанда және сақтағанда сақтанудың ерекше шараларын сақтауды талап ететін жүктер бойынша жүк құжатының жоғарғы бөлігінде ("ерекше белгілер мен мөрқалыптарға арналған орын") жүк жөнелтуші осы Қағидада көзделген жазбаларды, соның ішінде мөрқалыптар түрінде, жүктің ерекше қасиетін сипаттайтын өзге де белгілерді қояды.

      158. "Мәлімделген құндылық" бағанында - жүк жөнелтушімен мәлімделген жүктің құндылығы теңгемен жазбаша көрсетіледі.

      159. "Жүк құжатына енгізілген мәліметтердің дұрыстығына жауап беремін" бағанында - жүк жөнелтуші немесе сенімхат бойынша ол уәкілеттік берген тұлға қолын анық қояды және өзінің лауазымын (жүк жөнелтуші жеке тұлға болып табылатын жағдайды қоспағанда) көрсетеді.

      Электрондық жүк құжаты толтырылғанда, оған жүк құжатының толтырылуына жауапты тұлғаның лауазымы, тегі және инициалы туралы мәліметтер енгізіледі.

      160. Жүк құжатының сырт жағындағы "Жүк Техникалық шарттардың __ ______ тарауының ______ суретіне ___________ сәйкес дұрыс орналастырылған және бекітілген" 1-бағаны жүктерді вагондар мен контейнерлерде орналастырудың және бекітудің техникалық шарттарының (бұдан әрі - техникалық шарттар) талаптарына сәйкес толтырылады. Бұл мәліметтер қол қойған тұлғаның лауазымы, тегі, аты-жөні көрсетіліп қойылып куәландырылады.

      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде, оған техникалық шарттарға сәйкес деректер, сондай-ақ жүкті орналастыруға және бекітуге жауапты тұлғаның лауазымы мен тегі енгізіледі.

      161. Жүк жөнелтуші 4-ші бағанда осы Қағидада қарастырылмаған, өзге белгілерді де қояды (мысалы: жүктің түрлілігі мен өнімнің маркасы жайлы жүк алушыға қажетті мағлұматтар);

      "ашық жылжымалы құрамда тасымалдау жүк жөнелтушімен келісілген рұқсатнама _______ №_____.";

      табандықтардың саны - жүкті табандықтарда тасымалдауға бергенде; жөнелтушінің вагонда орнатқан айлабұйым құралдарының (мысалы, көкөніс қалқандары, пештер, астық қалқандары) атауы мен саны;

      жүктерді алынбалы жабдықпен және қымтаумен тасымалдағанда, жабдық пен қымтау материалдарының массасы;

      жүк жөнелтушінің жүкті қатудан сақтау үшін қабылдаған профилактикалық шаралары;

      тасымалдауға берілген орамасыз жүкте көзге көрінетін зақымдардың болуы, (мысалы, "станоктің ___ деталі түсіп қалған", "машинаның фарасы сынған");

      осы Қағидалардың талаптарына сәйкес жүк жөнелтушілердің қоса беретін құжаттарының атауы (мысалы, ерекшелік, техникалық паспорт, мүкәммалдық алынбайтын бекітпені бекіту сызбалары), сондай-ақ мемлекеттік бақылау жасауға уәкілетті органдардың талаптарымен белгіленген құжаттардың атаулары. Қоса берілетін құжаттар тасымалдау құжаттарына мықты тіркеледі.

2-параграф. Жөнелту станциясымен жүк құжатын толтыру

      162. "Ерекше белгілер мен мөрқалыптарға арналған орын" бағанында мынадай белгілер қойылады:

      Қауіпті жүктерді тасымалдау ережесінде, Теміржол көлігін техникалық пайдалану ережелерінде және Жолтабаны 1520 миллиметр темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықта, Поездар қозғалысы және маневрлік жұмыс жөніндегі нұсқаулықта көзделген жағдайларда пойыз құрамындағы вагонды жабу туралы;

      тасымалдардың осы бағытында жылжымалы құрамның массасы, түрі немесе тиеу габариті бойынша шектеулер туралы (ол жайында белгі жүк құжатыныына бұрыштама қойғанда жасалады);

      "дөңестен түсірілмесін" - Қауіпті жүктерді тасымалдау ережесінде, Теміржол көлігін техникалық пайдалану ережелерінде және Жолтабаны 1520 миллиметр темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықта көзделген жағдайларда;

      _______ ст. жүктерді жөнелтілушілік маршрутпен тасымалдағанда, "№ ___ тікелей жөнелтілушілік маршруты", "_________ ст. таратылатын № ___ жөнелтілушілік маршруты" немесе "_________ ст. таратылатын № ___ жөнелтілушілік маршруты"; жүктерді сатылы маршруттармен тасымалдағанда, "№ ___ тікелей сатылы маршрут" немесе "_________ст. таратылатын № ___ сатылы маршрут".

      Бұдан басқа жүкке барлық жүру жолында әскерилендірілген күзет ілесіп жүрген жағдайда жүк құжаттың осы бөлігіне "Күзет" мөрқалыбы қойылады.

      163. "№_____ жүк құжаты" бағанында жол тізімдемесінің типографиялық нөмірі және тасымалдаушы берген жөнелтілім нөмірі көрсетіледі.

      Жүк тасымалдауды электрондық деректі қолданумен ресімдеген кезде жөнелтілім нөмірі жөнелтілімдердің нөмірленуіне сәйкес машиналық тәсілмен қойылады.

      164. "№___ өтінім бойынша" бағанында тасымалдаушы қабылдаған өтінімнің нөмірі көрсетіледі. Жүктер өтінімсіз қабылданған кезде тиеу өкімінің нөмірі көрсетіледі.

      165. "Жүкті "___" _______________ енгізуге рұқсат етілген" - тиеу және түсіру орындарында жүктерді тасымалдауға берудің барлық жағдайларында толтырылады.

      166. "Тиеу "___" _______________тағайындалған" - жүктерді тиеуге тиеу және түсіру орындарына берудің де, бір жүк жөнелтуші/жүк алушы пайдаланатын кірме жолдарға берудің де барлық жағдайларында толтырылады. Жүк құжаттарға бұрыштама қоюдың тәртібін тасымалдаушы белгілейді.

      167. "Жүктің тасымалдаушы анықтаған кг-дағы массасы" және "Массаны анықтау тәсілі" бағандары - жүктің массасын тасымалдаушы анықтағанда, тасымалдаушымен толтырылады. Бұл ретте таразының үлгісі көрсетіледі.

      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделгенде "Массаны анықтау тәсілі" бағаны тауар кассирінің автоматтандырылған жұмыс орнының жіктегішіне сәйкес толтырылады.

      168. "Тасымалдаушының қабылдаушы-тапсырушысы" бағанында жүктің массасы тасымалдаушымен не болмаса оның қатысуымен анықталғанда, тасымалдаушының жөнелту станциясындағы қабылдаушы-тапсырушысы анық қол қояды.

      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделгенде, егер жүктің массасы тасымалдаушымен не болмаса тасымалдаушының қабылдаушы-тапсырушысымен бірлесіп жүк жөнелтушімен анықталғанда, қабылдаушы-тапсырушының тегі енгізіледі.

      169. "Т.ж. маркасы" бағаны толтырылмайды.

      170. "Жүкті бөліп әкелу" 2-бағаны толтырылмайды.

      171. "Тарифтік белгілер", "___ км үшін төлемдермен есеп айырысу", "Жөнелткенде" бағандары тасымалдаушының тарифтік басшылығына (прейскурантқа) сәйкес толтырылады, "ерекше тариф №" бағанында ерекше тарифтің коды көрсетіледі.

      "Жөнелткенде" бағанында тасымалдаушының жүк тасымалдары үшін есептеулерді немесе төлемдерді өндіріп алуды жүргізетін тасымалдаушы тасымал ақысының, жолсеріктің (жолсеріктердің) жол жүргені үшін, жүктің мәлімделген құндылығы үшін алымдардың мөлшерлерін және төлемдер үшін басқа белгілерді, оның ішінде тарифтің құраушыларын көрсетеді.

      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделгенде, тарифтік белгілердің кодтары магистральдық теміржол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесі жіктегішіне сәйкес қойылады. "___ км үшін төлемдермен есеп айырысу", "Жөнелткенде" бағандары тауар кассирінің автоматтандырылған жұмыс орнында бағдарлама түрінде қалыптастырылады.

      172. "Төлемдер жөнелту станциясында өнідіріп алынған" бағанында - әртүрлі алымдар квитанциясының нөмірі немесе төлем картасының нөмірі көрсетіледі. Төлемдерді өндіріп алу тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен куәландырылады.

      Егер жүктерді жөнелтуші және алушы жеке тұлғалар болып табылғанда, "Жөнелтуші" және "Алушы" бағандары цифрлық кодпен толықтырылады.

      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделгенде, тасымал төлемдері туралы мәліметтер оларды өндіріп алу орнына және есеп айырысу түріне қарай тауар кассирінің автоматтандырылған жұмыс орнында бағдарламалық қалыптастырылады.

      173. Жүк құжатының және жол тізімдемесінің сыртқы жағының сол жақ жоғарғы бұрышында, сондай-ақ жол тізімдемесі түбіртегінің және жүкті тасымалдауға қабылдау квитанциясының бет жағында станцияның жүкті тасымалдауға қабылдау уақыты туралы тасымалдаушыны ң күнтізбелік мөрқалыбы соғылады.

      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделгенде, жүкті тасымалдауға қабылдау датасы МАЖ арқылы электрондық тасымалдау құжатына енгізіледі.

      174. Жүк жөнелтушімен ресімделген жүк құжаты ұсынылғанда, жөнелту станциясы ондағы мәліметтер мен белгілерді жол тізімдемесіне, жол тізімдемесінің түбіртегіне және жүкті қабылдау туралы квитанцияға көшіреді.

      Жүк тасымалын электрондық жүк құжатты қолданумен ресімдегенде жүкті тасымалдауға қабылдауды ресімдеу күні электрондық жүк құжатқа енгізіледі.

3-параграф. Жүк құжатын жол жүру барысында станциялардың
толтыруы

      175. Жол жүру барысында осы Қағидада көзделген барлық белгілерді тасымалдаушының станциядағы өкілі жүк құжатының сырт жағындағы "Тасымалдаушының белгілері" 5-бағанында жасайды.

      Аталған жөнелтілімге жататын актілер жасалғанда, актінің нөмірі, оның жасалу датасы, акт не туралы жасалғандығы көрсетіледі (мысалы, "____ орынның кем болуы туралы", "____ кг массаның кем болуы туралы"). Жеткізу мерзімін ұзартуға құқық беретін жүктің кідіртілу себептері туралы.

      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделгенде, белгілер тасымалдаушының МАЖ-ының қызмет ету технологиясына сәйкес енгізіледі және электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесіне (егер жүк электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен келе жатса) қойылады.

      176. Жүкті жаңа тасымалдау құжаттарын ресімдеумен барар жері өзгертілгенде мына мазмұндағы белгілер қойылады:

      жаңа тасымалдау құжаттарында "Жүктің атауы" бағанында - "Жүктің барар жері _____________ (рұқсат берген тұлғаның тегі, лауазымы) "___" ________" № ___ өкімі бойынша өзгертілген, бастапқы жүк қағазының № _____, жөнелту станциясы ___________, тағайындалу станциясы __________".

      Белгілер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және мекенжайды ауыстыруды ресімдеген тасымалдаушының мөрқалыбымен куәландырылады.

      Жүкті тасымалдардың электрондық дерегін қолданып тасымалдағанда, осы тармақта аталған деректер мен оларды тасымалдау құжаттарына енгізген тасымалдаушының станциядағы өкілінің тегі тиісінше жаңа және бастапқы электрондық тасымалдау құжаттарында толтырылады. Барар жерін ауыстыруды ресімдеуде басылған ГУ-27-У-ВЦ нысаны бойынша жаңа және бастапқы электрондық жүк қағазының қағаз көшірмелері тасымалдаушының тауар кассирінің қолымен және тасымалдаушының мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады.

      177. Жүктің барар жерін бастапқы тасымалдау құжаттары бойынша өзгерткенде тасымалдау құжатындағы тағайындалу станциясының атауы және оның коды, жүк алушы және оның коды (сызылып тасталады қажет болғанда, сызылғанды оқуға болатындай) және барар жерін өзгерту туралы өкімге сәйкес жаңа деректер мен олардың коды көрсетіледі. Түзетулер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және тасымалдаушыны ң мөрқалыбымен куәландырылады.

      Жүкті тасымалдардың электрондық дерегін қолданып тасымалдағанда осы тармақта аталған деректер ГУ-27-У-ВЦ нысанды бастапқы электрондық жүк құжатының және ГУ-29-У-ВЦ нысанды жол тізімдемесінің қағаз көшірмелерінде толтырылады, олар тауар кассирінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады. Тасымалдардың электрондық дерегінде тағайындалу станциясын және алушыны өзгерту тасымалдаушының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің қызмет ету технологиясына сәйкес жүргізіледі.

      178. Тағайындалу станциясын өзгертусіз жүк алушыны өзгерткенде жүк алушының атауы және оның коды сызылып тасталады (қажет болғанда, сызылғанды оқуға болатындай) және жүк жөнелтушінің арызы негізінде жаңа жүк алушының атауы және оның коды көрсетіледі. Жасалған түзетулер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және тасымалдаушыны ң мөрқалыбымен куәландырылады. Жүкті тасымалдардың электрондық дерегін қолданып тасымалдағанда жаңа жүк алушының атауы және оның коды ГУ-27-У-ВЦ нысанды бастапқы электрондық жүк құжатының және ГУ-29-У-ВЦ нысанды жол тізімдемесінің қағаз көшірмелерінде толтырылады, олар тауар кассирінің қолымен және тасымалдаушының мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады. Тасымалдардың электрондық дерегінде алушыны өзгерту тасымалдаушының МАЖ қызмет ету технологиясына сәйкес жүргізіледі.

      179. Сапар барысында жүк басқа вагонға қайта тиелген жағдайда, тасымалдау құжатында вагонның нөмірі және ол жайындағы басқа мәліметтер сызылып тасталады (қажет болғанда, сызылғанды оқуға болатындай), содан кейін оған жүк қайта тиелген вагон туралы жаңа деректер қойылады. Бұл түзету қайта тиеуді басқарған тасымалдаушы өкілінің қолымен және басқа вагонға жүк қайта тиелген станцияның мөрқалыбымен расталады.

      Электрондық жүк құжаты пайдаланыла отырып, жүкті тасымалдау кезінде оған осы тармақта көрсетілген деректерден басқа тасымалдаушының қайта тиеуді басқарған станциядағы өкілінің тегі және лауазымы енгізіледі.

      Тасымалдаушының электрондық дерегін қолдана отырып, жүкті тасымалдау кезінде осы тармақта көрсетілген деректерге, сондай-ақ тасымалдаушының қайта тиеуді басқарған станциядағы өкілінің тегі және лауазымы ГУ-27-У-ВЦ нысанды бастапқы электрондық жүк қағазының және ГУ-29-У-ВЦ нысанды жол тізімдемесінің қағаз көшірмелеріне енгізіледі. Тасымалдардың электрондық дерегінде вагон нөмірін өзгерту тасымалдаушының МАЖ қызмет ету технологиясына сәйкес жүргізіледі.

4-параграф. Жүк құжатын тағайындалу станциясында толтыру

      180. "Келуі бойынша" бағанында - ақтық есеп айырысу бойынша тасымалдау ақысының сомасы, тасымалдау құжаттары бойынша тағайындалу станциясында өндіріліп алынған қосымша алымдар, тасымал ақысының және тасымалдаушыға тиісті барлық төлемдердің жалпы сомасы көрсетіледі.

      181. "Төлемдер тағайындалу станциясында өндіріп алынған" бағанында - әртүрлі алымдар квитанцияларының нөмірі немесе төлем картасының нөмірі көрсетіледі. Төлемдерді өндіріп алу тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен, лауазымын, тегі мен аты-жөнін көрсетумен куәландырылады, ад жүк қаұжатының және жол тізімдемесінің сырт жағында жүкті беру уақыты туралы станцияның күнтізбелік мөрқалыбы қойылады.

      Жүк құжатының сырт жағында "Жүкті шығару" 3-бағаны тиеу және түсіру орындарында жүкті түсіру және тағайындалу станциясынан жүкті әкету кезінде тасымалдаушының станциядағы өкілімен толтырылады.

      182. "Жүкті тасымалдаушының түсіруі немесе жүк алушының құралдарымен түсіруге беру" бағанында - жүк қағазының және жол тізімдемесінің сырт жағында жүкті тасымалдаушының құралдарымен түсіруге беру уақыты немесе алушының құралдарымен түсіруге беру уақыты туралы тасымалдаушыны ң күнтізбелік мөрқалыбы қойылады.

      183. Жүк құжатының сырт жағындағы "Жүкті әкету" 3-бағаны жүктерді тиеу және түсіру орындарына түсіргенде және тағайындалу станциясынан әкеткенде тасымалдаушының станциядағы өкілімен толтырылады. Егер жүк кезең-кезеңмен әкетілсе, оның әр бөлігінің әкетілуі туралы аталған бағанда тиісті белгі қойылады.

      Жүктерді станциядан рұқсатнама бойынша әкету тәртібі белгіленген станцияларда, аталған бағанның атауында "Жүкті әкету" сөздерінен кейін "Рұқсатнама №________" деп көрсетіледі.

      184. Келген жүктің мекенжайын өзгерткен жағдайда тасымалдаушының "Жүк т.ж. __________________________станциясына _____________________ (өкімге қол қойған тұлғаның лауазымы) "___" ________" № ____ өкімімен мекенжайы өзгертілді" белгісі жасалады. Белгі тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және тасымалдаушының мөрқалыбымен расталады.

      185. Жүк қағазының сыртқы жағындағы "Жүкті беру туралы белгілер" 6-бағанында жүкті жүк алушыға беру туралы осы Қағидада көзделген белгілер жасалады.

      186. Жүкті тасымалдардың электрондық дерегін қолданып тасымалдағанда осы Қағидада көзделген деректер тасымалдардың электрондық дерегіне электрондық жүк құжатының қағаз көшірмесі беріліп енгізіледі.

5-параграф. Жүк құжатын тағайындалу станциясында толтыру

      187. Жүкті және тасымалдар үшін есеп айырысуларды алғанын растап жүк алушы мен тасымалдаушы жол тізімдемесінің келесі бағандарын толтырады.

      "Жүкті ______________ "___" ___________ алдым." бағанын - жүк алушы толтырады.

      "___" ___________№ ____ сенімхат бойынша" бағанын - тағайындалу станциясының уәкілетті тұлғасы жүкті алуға берген сенімхаттың нөмірі мен оны беру датасын көрсетіп толтырады.

      "____ сериялы № ____ жеке басының куәлігі (төлқұжаты), __________қаласында __________көшесі № ____ үй № ___ пәтерінде тіркелген" бағанын - тасымалдаушының станциядағы өкілі толтырады, жүкті алуға уәкілеттендірілгеннің төлқұжатының сериясы мен нөмірі көрсетіледі және төлқұжаттың иесі тіркелген мекенжайы көрсетіледі.

      188. Жол тізімдемесіне енгізілген мәліметтер жүк алушының және тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолдарымен куәландырылады.

6-параграф. Қосымша жіберу жол тізімдемесін толтыру

      189. Тағайындалу станциясына жүкті жіберу кезінде жүк пен тасымалдау құжаттарын айыру, сондай-ақ негізгі жөнелтілімнен жүктің бөлігін бөліп алу жағдайларында қосымша жіберу жол тізімдемесі сапар барысында тасымалдаушымен осы Қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес ГУ-29-О нысаны бойынша толтырылады.

      190. Жүкті электрондық жүк құжатпен тасымалдағанда тасымалдаушы ГУ-29У-ВЦ нысаны бойынша электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесін толтырады.

      191. Қосымша жол ведомосы келесі ретпен толтырылады:

      жол тізімдемесі мен жүк құжат түбіртегінде "Қосымша жөнелту" көрсетіледі;

      "Жеткізу мерзімі аяқталады" бағаны толтырылмайды;

      "Вагон түрі" бағанында вагон түрі көрсетіледі;

      "Вагон №", "Вагонның жүк көтергіштігі", "Осьтерінің саны", "Габаритсіздік индексі", "Цистернаның түрі/көлемі", "Тасымалдаушы", "Беру станциясы" бағандары осы Қағидамен белгіленген тәртіппен толтырылады;

      "Жол тізімдемесінің №" және "Жол тізімдемесі түбіртегінің №" бағандарында тасымалдаушымен берілген жөнелтілім нөмірі көрсетіледі;

      "Жылдамдық" бағанында "Жүктік" көрсетіледі;

      "Жөнелту станциясы" бағанында тасымалдаушы пайдаланатын станциялардың жіктегішіне сәйкес қосымша жіберу жол тізімдемесін ресімдейтін станцияның дәл атауы және коды көрсетіледі;

      "Жөнелтуші" бағанында қосымша жол тізімдемесін ресімдеген тасымалдаушы өкілінің атауы көрсетіледі;

      "Пошталық мекенжай", "Төлеуші", "Құралдармен тиеу", "Жарияланған бағалылық" және "Тарифтік белгілеулер" бағандары толтырылмайды;

      "Тағайындалу станциясы" бағанында тасымалдаушы пайдаланатын станциялардың жіктегішіне сәйкес қосымша жіберу жол тізімдемесін ресімдейтін станцияның дәл атауы және коды көрсетіледі;

      "Алушы" бағанында тағайындалу станциясындағы тасымалдаушы өкілінің атауы көрсетіледі;

      жүк және оның массасы туралы мәліметтері бар бағандарды толтыру жүк құжаттың түпнұсқасындағы мәліметтер негізінде жүргізіледі. Бұдан басқа, жүк атауының астында "____________________________________ беру үшін (жүк алушының атауы, оның пошталық мекенжайы) № _________ жөнелтілімге қосымша жіберіледі" белгісі жасалынады, БПҚ, сондай-ақ жасалынған жалпы нысандағы акті немесе коммерциялық акт туралы мәліметтер көрсетіледі;

      "Жөнелту станциясында төлемдер енгізілген" бағаны толтырылмайды. Қосымша жол тізімдемесін ресімдеген тасымалдаушының өкілі онда өзінің тегін, атын, әкесінің атын көрсетеді және қолын қояды;

      Жол тізімдемесінің "Күнтізбелік мөрқалыптар" бағанында және жол тізімдемесінің түбіртегінде қосымша жөнелту жол тізімдемесін ресімдеген тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбы қойылады.

7-параграф. Тасымалдау құжаттарының жинағын толтыру

      192. Жүктерді вагондап және шағындап жөнелткенде, тасымалдау құжаттарын ресімдеуді тездету мақсатында жүк құжатынан, жол тізімдемесінен, жол тізімдемесінің түбіртегінен және жүкті қабылдау туралы квитанциядан тұратын осы Қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес ГУ-29-0 нысанды тасымалдау құжаттарының жинағы не болмаса осы Қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес ГУ-27 нысанды жұкқағазы қолданылады.

      193. Тасымалдау құжаттарының жинағына кіретін бланктердің нысаны аталған құжаттарда сәйкес орналастырылған бағандарды көшіргі қағаздың көмегімен бір уақытта толтыруға мүмкіндік береді.

      194. Жүк жөнелтушінің және тасымалдаушының тасымалдау құжаттарының жинағын толтыруы осы Қағидаданың 7-тарауында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      195. Тасымалдау құжаттарының жинағын толтырғаннан кейін оған станцияларға бөлінетін нөмірлерге орай, тиісті нөмір беріледі.

      196. Теміржол көлігімен тасымалдауға ұсынылатын әрбір жүк тиелген немесе бос контейнерге ГУ-27-У-ВЦ нысанды жүк құжат ресімделеді.

      197. Мүкәммалдық парктің бос контейнерлерін ресімдеу контейнерлер тізімдемелерін қоса тіркеумен бір жүк құжат бойынша ресімделуі мүмкін.

      Жүк құжатының "Жүк атауы" бағанында "Жөндеуге, контейнерлер жинағы, тізімдеме қоса тіркелген" немесе "Реттеуге, контейнерлер жинағы, тізімдеме қоса тіркелген" көрсетіледі;

      "Орындар саны" бағанында тізімдемеде көрсетілген контейнерлер саны көрсетіледі; "Конт. ыдысы, кг." бағанында тізімдемеде көрсетілген контейнерлер ыдысының жиынтық массасы көрсетіледі; "Брутто, кг." бағанында тізімдемеде көрсетілген контейнерлер бруттосының жиынтық массасы көрсетіледі.

      Меншікті бос контейнерлер жинағын бір жүк жөнелтушіден бір жүк алушының мекенжайына жөнелту кезінде бір жүк құжатты ресімдеу оған контейнерлер тізімдемесін қоса тіркеумен контейнерлер жинағына ресімделеді. Жүк құжатта "Жүктің атауы" бағанында "Меншікті бос контейнерлер жинағы, тізімдеме қоса тіркелген" көрсетіледі; "Конт. ыдысы, кг" бағанында тізімдемеде көрсетілген контейнерлер ыдысының жиынтық массасы көрсетіледі; "Брутто, кг" бағанында тізімдеме бойынша контейнерлер бруттосының жиынтық массасы көрсетіледі.

      Жүктер номенклатурасының бір позициясының жүгі тиелген контейнерлер жинағын (бірнешеуін) бір жөнелту станциясындағы бір жүк жөнелтушіден бір тағайындалу станциясындағы бір жүк алушының мекенжайына жөнелткен кезде контейнерлер жинағына бір жүк құжатын, оған контейнерлер тізімдемесін қоса тіркеумен, ресімдеуге рұқсат етіледі.

      Жүк құжатында "Жүк атауы" бағанында жүк атауының астында "Контейнерлер жинағы, тізімдеме қоса тіркелген" қоса тіркелген;

      "Брутто, кг." бағанында тізімдеме бойынша контейнерлер бруттосының жиынтық массасы көрсетіледі;

      "Нетто, кг." бағанында тізімдемеде көрсетілген контейнерлердегі жүктің жиынтық нетто массасы көрсетіледі.

      198. Теміржол платформасына немесе үсті ашық вагонға тиелген әрбір жүк тиелген мамандандырылған контейнерге ГУ-29к нысанды теміржол клігінің жүк құжатын ресімдейді (осы Қағидаларға 18-қосымша). Жүк құжатының әрбір бланкісінде оның бет жағында "Жөнелтілім үлгісі" бағанында үлкен әріптермен "СКХ" қойылады, ол барлық үлгідегі мамандандырылған конитейнерлердің белгіленуіне сәйкес келеді.

      Жүктерді вагондарға және контейнерлерге орналастыру мен бекітудің техникалық шарттарымен осы үлгі мен брутто массасының мамандандырылған контейнерлерін орналатыру мен бекіту тәсілі қарастырылмаған жағдайларда жүк құжатының 3-бағанында жүк жөнелтуші "Контейнер _____ _______ бекітілген сызбаға сәйкес орналастырылған және бекітілген" белгісін жасайды.

      199. Бос мамандандырылған контейнерлерді вагондап немесе шағын жөнелтілімдермен тасымалдау кезінде "Жүк атауы" бағанында: "бос СКХ", ал "Жүк жөнелтуші анықтаған жүк массасы, кг" бағанында – осы жүк құжат бойынша бара жатқан барлық бос контейнерлер ыдысының массасы (трафаретке сәйкес контейнерлер ыдысының массасы) көрсетіледі.

      200. Тасымалдауға көлік пакеттерінде ұсынылатын жүктерге тасымалдау құжаттарын толтыру кезінде жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы жүк құжатының, жол тізімдемесінің, жол тізімдемесі түбіртегінің және жүкті қабылдау туралы квитанцияның тиісті бағандарында:

      "Орындар саны" бағанында: алымында – пакеттер саны, бөлімінде – пакеттердегі жүк орындарының жалпы саны (тек тасымалдауға орындар есебімен қабылданатын жүктер бойынша);

      жүк атауының астында – "пакет";

      "Жүк массасы" бағанында – жүк бруттосының массасы (пакеттеуші құралдармен бірге), ал жүктердің бірнеше атауынан тұратын құрама жөнелтілімдерді тасымалдау кезінде – сондай-ақ әрбір атаудағы жүк массасы көрсетіледі;

      жүктерді табандықтар қолданумен қалыптастырылған көлік пакеттеріндегі шағын жөнелтілімдермен тасымалдау кезінде жүк құжатта "Жүк массасы" бағанында: алымында – пакет бруттосының массасы, бөлімінде – пакет неттосының массасы (табандық массасының есебінсіз пакет массасы) көрсетіледі.

      201. Толық тасымалдау құжаттары бойынша меншікті немесе жалға алынған цистерналар мен бункерлі үсті ашық вагондар тасымалданады.

      Бұл ретте жүк құжатының "Жүк атауы" бағанында бос цистернаны жөнелтуші көрсетеді (оны тазалағаннан кейін): (________станциясынан №___ жүк құжат бойынша келген (жүк құжаттың нөмірі, станцияның атауы көрсетіледі тасымалдаудан (жүктің толық атауы көрсетіледі) келген бос цистерна толық ағызып алынды, тазартылды, жуылды және залалсыздандырылды".

      Бұл ретте жүк жөнелтуші жүк құжатқа онда тасымалданған жүкке сәйкес қауіптілік туралы мөрқалып және апаттық карточканың нөмірін қояды.

      202. Жүк жөнелтушінің МАЖ-ға қол жеткізуі болғанда жүк жөнелтуші тасымалдардың электрондық дерегінде осы Тараудың "Жүк жөнелтушінің жүк құжатын толтыруы" 1-параграфында белгіленген тәртіппен деректер толтырады. Жөнелту станциясы тасымалдардың электрондық дерегін осы Тараудың "Жүк қағазын жөнелту станциясының толтыруы" 2-параграфында белгіленген тәртіппен толтырады. Деректерді электрондық алмасудың тәртібі тасымалдаушының автоматты ақпараттық жүйесінің қызмет ету және жүк жөнелтуші (жүк алушы) мен тасымалдаушы арасында өзара ақпараттық әрекеттесу технологияларымен белгіленеді.

      203. Тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып ресімделген құжаттарды кредиттен шығарғанда тағайындалу станциясы тасымалдардың электрондық дерегіне мәліметтерді осы тараудың "Жүк қағазын тағайындалу станциясында толтыру" 4-параграфында және "Жол тізімдемесін тағайындалу станциясында толтыру" 5-параграфында белгіленген тәртіппен енгізеді.

      204. Электрондық тасымалдау және ілеспе құжаттар қажет болған жағдайда тағайындалу станцияларында электрондық және қағаз түрінде беріледі. ГУ-27-У-ВЦ, ГУ-29-У-ВЦ нысандардың және электрондық ілеспе құжаттардың қағаз көшірмелерін басып шығарғанда, қағаз тасымалдау құжаттарында жөнелту станциялары мен жол жүру барысында қойылуы осы Қағидада көзделген барлық мөрқалыптар, жазбалар мен қолдар машинамен басу түрінде қойылады.

      Қағаз көшірмелер:

      тасымалдардың электрондық дерегінің ГУ-27-У-ВЦ нысан бойынша басылған қағаз көшірмесі - "Жүкті беруді ресімдеу" бағанында тауар кассирінің, тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен;

      тасымалдардың электрондық дерегінің ГУ-29-У-ВЦ нысан бойынша басылған қағаз көшірмесі - кредиттен шығару туралы деректерден кейін электрондық жүк құжатын кредиттен шығарған жүк алушы өкілінің және тауар кассирінің қолымен, сондай-ақ "Жүкті беруді ресімдеу" бағанында тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен;

      электрондық түрде ресімделген өзге де ілеспе құжаттардың қағаз көшірмелері - тағайындалу тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылады.

      Жүк жөнелтушінің МАЖ-ы болғанда оның атына келген жүкке жүк қағазын электрондық түрде беруге жол беріледі.

      205. Контейнерлерді тасымалдауды тасымалдаудың электрондық дерегін қолданумен ресімдеуге жол беріледі, бұл ретте электрондық тасымалдау құжатының көшірмесі болып жүктерді әмбебап контейнерде тасымалдауға арналған ГУ-29к жүк құжаты табылады. ГУ-29к жүк құжаты басып шығаруға телетайптық форматтағы орама қағазда (жіңішке) да, сондай-ақ 11-форматты жекелеген парақтарда да беріледі.

      Жүк құжатқа Әмбебап контейнерлердің мүкәммалдық паркі деректерінің автоматтандырылған банкінде тіркелген нөмірлер ғана қойылады.

      Тасымалдардың электрондық дерегін қолданумен тасымалдарды ресімдеу кезінде контейнер теміржол көлігінде қабылданған тасымалдарды ұйымдастыру технологиясына сәйкес қағаз тасымалдау құжаттарының (электрондық құжаттардың көшірмелері) ілесіп жүруімен немесе ілесіп жүруінсіз (қағазсыз технология кезінде) жүреді.

      Тасымалдардың электрондық дерегі тауарлық кассирдің автоматтандырылған жұмыс орнында ресімделеді және деректермен электрондық алмасу желісі арқылы тасымалдаушының МАЖ-ына беріледі. Ақпараттық жүйе электрондық тасымалдау құжаты леректерінің сақталуы мен қауіпсіздігін, құпиялықтың сақталуын және мәліметтерге рұқсатсыз қол жеткізуден қорғауды қамтамасыз етеді.

      Тасымалдардың электрондық дерегін қолданумен тасымалдау шарты тауарлық кассирдің автоматтандырылған жұмыс орнында тасымалдаушының МАЖ-ынан МАЖ хабарлама-электрондық құжатты (квитанцияны) алғанын оң растауды қабылдағаннан және жүк жөнелтушіге жүкті қабылдағаны туралы квитанция (қағаз немесе электрондық түрде) бергеннен кейін жасалған болып саналады.

      Жүк жөнелтушінің немесе жүк алушының меншікті автоматтандырылған жүйесі болғанда жүк жөнелтуші (жүк алушы) мен тасымалдаушы арасында қабылданған өзара ақпараттық әрекеттесу технологиясы мен стандарттарына сәйкес ресімдеуге жол беріледі. Деректермен электрондық алмасуда Қазақстан Республикасының электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы заңнамасына немесе тараптардың келісіміне сәйкес электрондық-цифрлық қолтаңбалар қолданылады.

      Тасымалдардың электрондық дерегіне құқық өкілеттігі бар тұлғаның деректемелері бойынша деректерді енгізуді жүк жөнелтуші, жөнелту станциясы, жүру жолындағы станциялар, тағайындалу станциясы жүргізеді.

      206. Тасымалдау құжаттарын жүкті тарату пунктінде ресімдегенде, жүк жөнелтуші, жүк алушы уәкілеттендірген тұлға, егер оның тасымалдаушының МАЖ -ына қол жеткізуі болса, электрондық жүк құжатына тасымалдаушының автоматтандырылған жүйесінің қызмет ету технологиясымен көзделген мәліметтерді енгізеді. Қажет болғанда, электрондық жүк құжатының қағаз көшірмесі беріледі.

9-параграф. Бір жерден екінші жерге жіберілетін жүк құжатын
толтыру

      207. Тасымалдаушының бос вагондарын тасымалдау осы Қағидаларға 19-қосымша сәйкес ГУ-27сп нысанды бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатымен ресімделеді.

      208. Мұнай және мұнай өнімдерін құю пункттеріне бара жатқан бос цистерналар, бункерлік үсті ашық вагондар былай ресімделеді:

      осы Қағидаларға 19-қосымшаға сәйкес ГУ-27дс нысанды бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатымен - мөлдір мұнай өнімдері ағызып алынған бос цистерналарды тасымалдағанда;

      осы Қағидаларға 19-қосымшаға сәйкес ГУ-27дт нысанды бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатымен - бункерлік үсті ашық вагондарды және қара мұнай өнімдері ағызып алынған бос цистерналарды тасымалдағанда.

      209. Жүк жөнелтуші ол түсірген әрбір вагонға бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжаты ресімдейді және жүкті түсіру (ағызу) аяқталғаны туралы хабарламамен бірге бір мезгілде станцияға ұсынылады. Бір жерден екінші жерге жеткізу жүк қағазын ұсынбаған вагонды станция қабылдамайды.

      210. Жүк алушы бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатымен бірге бір мезгілде өзі түсірген әрбір вагонға бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатының бос вагонды жөнелту станциясында қалатын түбіртегін толтырады.

      211. Тасымалдаушы жүк алушыдан бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатын алғаннан кейін, оның толтырылуының дұрыстығын, жүктен толық босатылуын (құйып алынуын) және вагонның тазартылуын растайтын бағанда жүк жөнелтушінің қойған қолының анықтығын және мөрдің (мөрқалыптың) болуын тексереді.

      212. Келген вагонды қарап тексеру нәтижелері бар бір жерден екінші жерге жеткізу жүк қағазының сыртқы жағы, бұл вагон жүктен толық босатылмаған, вагон тазаланбаған және кезекті тиеуге жарамаған жағдайларда вагонға жаңа жүк тиелетін станцияда толтырылады.

      213. Бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжатының барлық нысандарының типографиялық нөмірі бар және жүк құжаты мен жүк құжатының түбіртегінен тұрады. Бір жерден екінші жерге жеткізу жүк құжаты бос вагондармен ілесіп жүреді, ал осы жүк құжатының түбіртегі жүктен босату (құйып алу) және бос вагонды жөнелту станциясының істерінде қалады.

8. Жаппай тиелетін жүктерді бір жүк құжатымен маршруттық және
топтама вагондармен тасымалдау тәртібі

      214. Тасымалдауға вагондар топтарымен берілетін жүктер мынадай шарттар сақталған кезде:

      1) жүктер біртекті болғанда;

      2) жүктерді жөнелтуді бір жүк жөнелтуші бір жөнелту станциясында ұсынғанда;

      3) жүкті жөнелту бір жүк алушының мекенжайына бір тағайындалу станциясына жіберілгенде;

      4) жүк жөнелтуші, жүк алушы немесе тасымалдаушы жүктің массасы мен вагондардың санын жол жүру барысында өзгертпегенде бір жүкқұжатпен ресімделеді.

      Жүк жөнелтушінің жазбаша өтініші бойынша бір тағайындалу станциясына, бір алушының мекенжайына бара жатқан бір текті жүгі бар вагондарды жүк алушының және тасымалдаушының келісімі болған кезде бір жүк құжатымен маршрутпен (топпен) тасымалдауға жол беріледі.

      215. Женелтілім маршрутты қалыптастырған кезде маршруттың ядросы да, маршруттың тіркеме бөлігіндегі вагондардың әрбір тобы да, сондай-ақ маршруттың тіркеме бөлігіндегі әрбір дара вагон жеке жүк құжатпен ресімделеді. Жолсерік алып жүретін жануарларды вагондар тобымен тасымалдауды бір жүк құжатпен ресімдеуге рұқсат етіледі.

      Осы Қағидаларға 20-қосымшаға сәйкес ГУ-27е нысанды жүк құжаты толтырылады. Бұл ретте жүк жөнелтуші оның атауындағы:

      жүктерді маршруттық жөнелтіліммен тасымалдағанда - "немесе вагондар тобы" сөздерін,

      жүкті топтама жөнелтіліммен тасымалдағанда - "маршрут немесе" сөздерін сызып тастайды. Орындардың саны мен жүктің массасы, сондай-ақ тасымалдау ақысы әр вагон бойынша жүк қағазында тиісті бағандарда, ал орындардың жалпы саны, бүкіл жөнелтілімнің массасы мен тасымалдау төлемінің жалпы сомасы - жүк қағазының бет жағында көрсетіледі.

      Бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтерді жүк жөнелтуші топтың әрбір вагоны бойынша жүк құжатына қосымша берілетін парақта көрсетеді. Қосымша парақты жүк жөнелтуші үш данада толтырады және қол қояды. Жүк құжатында жүктің атауы тұсында жүк жөнелтуші "Бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметті қосымша парақта қара" деген белгі соғады. Жүк құжатымен қосымша парақтың үш данасын жүк жөнелтуші жөнелту станциясына береді. Станция қосымша парақтың барлық данасына жүк қағазының нөмірін қояды. Қосымша парақтың бірінші және екінші данасын жөнелту станциясы тиісінше жүк құжаты мен жол тізімдемесінің түбіртегіне қыстырады, ал үшінші данасы жүкті қабылдау туралы квитанциямен бірге жүк жөнелтушіге қайтарылады.

      Тасымалдауды тасымалдардың электрондық дерегін қолданып ресімдегенде, ГУ-27-У-ВЦ нысанды жүк құжаты осы Қағидаларға сәйкес толтырылады. Бұл ретте орындардың саны, жүктің массасы, бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтер, сондай-ақ тасымалдау ақысы әр вагон бойынша көрсетіледі. Жүк қағаз тасымалдау құжаттарымен (электрондық құжаттардың көшірмелері) бірге немесе оларсыз (қағазсыз технологияда) темір жол көлігінде қабылданған тасымалдарды ұйымдастыру технологиясына сәйкес жүреді.

      216. Маршруттық немесе топтама жөнелтілімнің бір жүк құжатымен жүретін жүктердің баратын жерін ауыстыруды тасымалдаушы жүк жөнелтушілердің (жүк алушының) өтінімі бойынша жүзеге асырады.

      217. Жол жүру барысында вагонды (вагондар тобын) оның (олардың) ақаулығынан маршруттық немесе топтама жөнелтілімнен (бұдан әрі - негізгі жөнелтілім) ағытқан жағдайда, вагонды (вагондар тобын) ағыту жүргізілген станция ол жайында вагондарды (вагондар тобын) ағытудың себептерін, сондай-ақ жөнелтілімнің нөмірін жүктің тағайындалу станциясының атауы мен кодтарын, жүк алушының атауы мен кодын, оның пошталық мекенжайын, жүктің атауы мен кодын көрсетіп, екі дана ГУ-23 жалпы нысанды акт жасайды.

      Негізгі жөнелтіліммен келе жатқан жүк құжаты мен жол тізімдемесінің "Жол жүру барысындағы белгілер" бағанында ағытылған вагонның (вагондардың) нөмірі, ағыту станциясының атауы, ағыту себебі, жалпы нысанды актінің нөмірі және оның жасалған күні көрсетіліп, белгі соғылады. Енгізілген деректер станцияның тиісті қызметкерінің қолымен және күнтізбелік мөрқалыппен куәландырылады. Жүк құжатында (жол тізімдемесінде) орын жетіспегенде, жол жүру барысында ағытылған вагондар туралы мәліметтер жүк қағазының мөлшеріне тең болатын қосымша парақтарға жазылады. Аталған парақтардың жоғарғы бөлігінде "№ жүк құжатына (жол тізімдемесіне) № қосымша парақ" деп жазылады. Қосымша парақтар жүк құжатына және жол тізімдемесіне қыстырылады. Жүк қағазының "Магистральдық теміржол желісі операторының белгілері" бағанында "Ағытылған вагондар туралы деректердің жалғасын № қосымша парақтан қара" деген жазба жасалады.

      ГУ-23 жалпы нысандағы актінің бірінші данасы жөнелтіліммен бірге келе жатқан, тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екінші данасы вагонды ағыту жүргізілген станцияның істерінде сақтауда қалады. Ағытылған вагон (вагондар тобы) туралы деректер негізгі жөнелтіліммен келе жатқан вагон парағынан да сызылып тасталады. Мұндай түзету вагонды (вагондар тобын) ағыту себептері көрсетіліп, станцияның тиісті қызметкерлерінің қолымен және тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыппен куәландырылады. Станция ақауларды жойғаннан кейін ГУ-23 жалпы нысандағы акт деректерінің негізінде әрбір ағытылған вагонға жаңа вагон парағы мен қосымша жіберу жол тізімдемесі жасалады, солармен мұндай вагон тағайындалу станциясына барады. Қосымша жіберу жол тізімдемесін жасағанда, "Алушы" бағанында "__________ДС" (жүктің тағайындалған станциясы) көрсетіледі, "Жүктің атауы" бағаны толтырылады, оның тұсында "______ тж ______________ станциясының негізгі жөнелтпесіне № ______ беру үшін (алушының атауы, оның пошталық мекенжайы) қосымша жіберіліп отыр" және бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтер көрсетіледі.

      218. Тасымалдануы тасымалдардың электрондық дерегі қолданылып жүзеге асырылған маршруттық немесе топтама жөнелтілімнен жол жүру барысында ақаулығы салдарынан вагон (вагондар тобы) ағытылған жағдайда ағыту жүргізілген станция тасымалдаушының МАЖ -сынан ГУ-27-У-ВЦ нысанды электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесін сұратып алады. Жөнелтпе электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен қоса жүріп келе жатқанда, ағыту станциясы ағытудың себебін көрсетіп, екі дана ГУ-23 жалпы нысандағы акт жасайды. ГУ-27-У-ВЦ нысанды негізгі жүк қағазының "Жол жүру барысындағы белгілер" бөлімінде және ГУ-29-У-ВЦ нысанды жол тізімдемесінде ағытылған вагонның нөмірі, ағыту станциясының атауы, ағыту себептері, ГУ-23 жалпы нысандағы актінің нөмірі және оның жасалған датасы көрсетіліп белгі соғылады. Енгізілген деректер станцияның жауапты қызметкерінің қолымен және күнтізбелік мөрқалыбымен расталады. Актінің бірінші данасы негізгі жөнелтілім келе жатқан электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелеріне қоса беріледі. Тасымалдаушының МАЖ -сынан алынған, машинамен басылған құжатпен тігілген екінші данасы станцияның істерінде қалады. Тасымалдардың электрондық дерегіне түзету енгізу үшін тасымалдаушының МАЖ -ына акті мен ағыту себебі көрсетілген, ағыту туралы ақпаратпен хабар беру тасымалдаушының МАЖ -ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі. Жөнелтілім қағазсыз технология бойынша тек тасымалдардың электрондық дерегімен ғана жүргенде, ГУ-23 жалпы нысандағы акт бір данада жасалады, ол тасымалдаушының МАЖ -ынан алынған машинамен басылған ГУ-27-У-ВЦ нысанды жүк құжаттың көшірмесімен бірге станцияның істерінде қалады. Тасымалдардың электрондық дерегіне акт және ағыту себебі көрсетіліп ағыту туралы ақпарат тасымалдаушының МАЖ -ының жұмыс істеу технологиясына сәйкес енгізіледі. Вагонның ақаулығын жойғаннан кейін станция қызметкері МАЖ -дан алынған ГУ-27-У-ВЦ нысанды машинамен басылған жүк құжатының және ГУ-23 жалпы нысанды акт деректерінің негізінде әрбір ағытылған вагонға электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесін ресімдейді. Электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесінің "Алушы" бағанында "____ДС" (жүктің тағайындалу станциясы), сондай-ақ вагонның нөмірі, коды және жүктің атауы, негізгі жөнелтілімнің нөмірі, жүк алушының коды мен атауы және оның пошталық мекенжайы туралы мәліметтер, бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтер көрсетіледі. Вагонның тағайындалу станциясына дейін электрондық қосымша жіберу жол тізімдемесімен (қағазсыз технология) немесе оның қағаз көшірмесімен ғана жүруіне жол беріледі.

      219. Тағайындалу станциясы маршруттық немесе топтама жөнелтіліммен келген жүкті бергенде жүк қағазында жол жүру барысында вагонның (вагондар тобының) ағытылғандығы туралы белгі (белгілері) бар тасымалдау құжаттарына қоса берілген ГУ-23 жалпы нысандағы актінің (актілердің) негізінде келмеген вагондардың нөмірлерін көрсете отырып коммерциялық акт жасайды. Жүк құжатының "Тасымалдаушының белгілері" бағанында "Жөнелтпе құрамында _______ вагонмен келді. Келмеген №№ ________ ___ вагонға № _______ коммерциялық акт жасалды" деген жазба жазылады. Тағайындалу станциясына қосымша жөнелту жол тізімдемесімен келген жүк жүк алушыға осы Қағидаларға сәйкес оған берілген коммерциялық актінің данасы мен жөнелтуге жүк құжатын көрсеткеннен кейін беріледі. Тасымалдаушының станциядағы өкілі коммерциялық актінің барлық данасының "Ж" бөлімінде және жөнелтуге жүк құжатының "Тасымалдаушының белгілері" бағанында жүктің қосымша жіберу жол тізімдемесімен келгендігі туралы қосымша жіберу жол тізімдемесінің нөмірін, вагонның, қосымша жіберуді ресімдеген станцияның нөмірін, қосымша жіберуді ресімдеу датасын және жүкті жүк алушыға берудің датасын көрсетіп белгі соғады. Коммерциялық актіде келмеген деп көрсетілген соңғы вагон келгеннен кейін жүк алушы коммерциялық актіні тағайындалу станциясына сақтау үшін қайтарады. Қосымша жіберу жол тізімдемесімен келген жүкті негізгі жөнелтілім келгеннен бұрын беру жүк алушының қосымша жіберу жол тізімдемесінде қолын қойғызып жүргізіледі. Бұл жағдайда негізгі жөнелтілім келгеннен кейін коммерциялық акт жасалмайды.

      Қосымша жіберу жол тізімдемесі бойынша тасымалдау ақысы алынбайды.

      220. Тағайындалу станциясымен сапар барысында вагонның ажыратылғаны туралы белгі бар тасымалдардың электрондық дерегін пайдалана отырып, тағайындау станциясына негізгі маршрутпен немесе топтық жөнелтіліммен вагондар келгенде, вагонды (вагон топтарын) ажырату туралы ГУ-23 жалпы нысандағы актінің негізінде келмеген вагондардың (вагон топтарының) нөмірі көрсетіле отырып, коммерциялық акт жасалады. МАЖ -ға ақпарат беру МАЖ -ның жұмыс істеу технологиясына сәйкес жүргізіледі.

      221. Тағайындалу станциясында келген вагондар санының немесе нөмірлерінің жөнелтіліммен бірге келген тасымалдау құжаттарында көрсетілген деректермен сәйкес келмейтіндігі анықталған жағдайда жүкті беруді ресімдеу тасымалдау құжаттарын ресімдеу тәсіліне қарай (қағазда немесе электрондық түрде) осы Қағидаларға сәйкес тәртіппен жүргізіледі.

      222. Маршруттық немесе топтама жөнелтіліммен келген жүкті бергенде тағайындалу станциясы жүк тасымалымен байланысты ақтық есеп айырысуды жүк құжаты (электрондық жүк құжаты) бойынша жүк құжатында көрсетілген вагондар саны үшін жүргізеді. Тасымалдардың электрондық дерегін қолданып маршруттық (топтама) жөнелтіліммен келген жүкті беруді ресімдеу осы Қағидаларға сәйкес жүргізіледі.

9. Құндылығы жарияланған жүктерді тасымалдау тәртібі

      223. Жүк жөнелтушілер қажет болған жағдайда, тасымалдауға дайындалған жүктерді олардың құндылығын жариялап береді.

      Тасымалдауға ұсынылғанда, мына жүктердің құндылығын жариялау міндетті:

      1) алтын, күміс және платина, сондай-ақ солардан жасалған бұйымдар;

      2) бағалы тастар;

      3) бағалы терілер, мысалы, құндыз, ақ тышқан, сусар, қара күзен, кәмшат, қаракөл, итбалық, теңіз мысығы, қара түлкі, скунс, бұлғын, сондай-ақ осылардың терісінен жасалған бұйымдар;

      4) түсірілген фильмдер;

      5) суреттер;

      6) мүсіндер;

      7) көркемдік бұйымдар;

      8) антикварлық заттар;

      9) үй заттары.

      Басқа жүктердің құндылығын жариялау жүк жөнелтушінің ынтасы негізінде жүзеге асырылады.

      Жүк құжатта олардың ұүндылығын көрсетіп үй заттарын тасымалдауға апарардың алдында жүк жөнелтуші әрбір жүктік орынға (жәшікке, қорапқа) орналастырылған үй заттарының атын, санын және бағасын жазып үш данада тізілімін жасап береді.

      Тізілімде жүк құжатта үй заттары орындардың жалпы саны мен құны көрсетіледі, ол жүк құжатта жарияланған керек көрсетілген құндылыққа сәйкес келуі тиіс. Тізілімнің бірінші данасы жөнелту станциясында, екіншісі - Жүк жөнелтуші де қалады, ал үшінші данасы үй заттарының арасына салынып, тағайындалған станцияға дейін бірге жеткізілуі тиіс.

      Ақтарма, үйілме, құймалы түрде, ашық жылжымалы құрамда, жолсеріктермен, жүк жөнелтушінің бекіту-пломбалау құрылғыларымен тасымалданатын, сондай-ақ тез бүлінетін және қауіпті жүктердің құндылығын жариялауға жол берілмейді. Сондай-ақ бір жүк құжатымен тасымалданатын жүктің бір бөлігінің құндылығын жариялауға жол берілмейді.

      224. Жүктердің құндылығы олардың бағасы негізге алына отырып, жарияланады.

      Жүктің құны сатушының шотында көрсетілген немесе шартта көзделген баға негізге алына отырып анықталады, ал олар болмағанда, ұқсас жағдаяттарда осындай тауар үшін әдетте алынатын баға негізге алына отырып белгіленеді.

      225. Жүк жөнелтуші тасымалдауға құндылығы жарияланған жүктерді берген кезде, тасымалдаушыға жүк құжатымен бірге жөнелту станциясында осы Қағидаларға 21-қосымшаға сәйкес ГУ-112 нысанды құндылығы жарияланған жүкті тасымалдауға арналған тізілімді береді.

      Бір жүк құжаты бойынша құндылығы әртүрлі жүктер берілген кезде олардың айырмалық ерекшеліктері, орындарының саны мен олардың құндылығы тізілімдемеде жеке жолмен көрсетіледі.

      Құндылығы жарияланған жүктерді тасымалдауға арналған тізілімдеме үш данада жасалады, олардың біреуі жүк жөнелтушіге қайтарылады, екіншісі вагонның, контейнердің ішіне көрінетін жерге бекітіледі немесе ұсақ жөнелтіліммен тасымалданған кезде жүк орындарының біреуіне салынады, ал үшінші данасы тасымалдаушыда жөнелту станциясында қалады.

      226. Егер жүк жөнелтушінің жүктің құндылығын асырып жіберді деуге негіз болса, тасымалдаушы құндылығын қарап тексеру үшін тасымалдауға берілген жүкті ашуды талап етеді.

      227. Жүк жөнелтуші берген тасымалдау құжаттарын ресімдеген кезде, тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі:

      жүк жөнелтушінің тізілімдемені дұрыс толтыруын тексереді,

      онда теміржол жүк құжатының нөмірін көрсетеді,

      "Тізімдеме қабылданды" деген жолға қол қояды,

      жөнелту тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбын қояды.

      Егер тізілімдеме бірнеше парақта жасалса, күнтізбелік мөрқалып және жүк жөнелтуші мен тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілінің қолдары әрбір параққа қойылады.

      228. Жүктердің жарияланған құндылығы үшін жүк жөнелтуші тасымалдаушыға тарифтік басшылыққа сәйкес алым төлейді. Алынатын алымның мөлшері тасымалдау құжаттарында көрсетіледі.

10. Вагон таразыларында жүктерді өлшеу дәлдігінің нормалары

      229. Вагон таразыларында жүктерді өлшеу қателігі стандарттармен, басқа да нормативтік техникалық актілермен, техникалық регламенттермен, вагон таразыларының өндіруші-заводтарының техникалық шарттарымен және техникалық куәліктерімен орнатылған шектерден аспау қажет.

      Вагон таразыларында жүктерді өлшеу дәлдігінің нормалары осы Қағидалардың 22-қосымшасында көрсетілген.

11. Жүк салмағының табиғи кему нормалары

      230. Тасымалдау кезінде табиғи қасиеттердің салдарынан массасы кемуге ұшырайтын жүктерге қатысты, тасымалдаушы жүк жүріп өткен қашықтыққа тәуелсіз, кем шығудың төменде пайызбен көрсетілген нормадан асатын бөлігіне ғана жауап береді:

      1) тасымалдауға тапсырылған жүктердің шикізат немесе сұйық (ылғал) күйіндегі массасының екі пайызы;

      2) құрғақ жүктер массасының бір пайызы.

      Ақтарылып, үймеленіп немесе құйылып тасымалданатын жүктер үшін егер олар сапар барысында аударылып тиелетін болса, аталған нормалар әрбір асқын тиеу үшін 0,3 % өседі.

      Тасымалдау кезінде табиғи қасиеттердің салдарынан массасы кемуге ұшырамайтын жүктерге қатысты, тасымалдаушы жүк жүріп өткен қашықтыққа тәуелсіз, кем шығудың жүк массасының 0,2% асатын бөлігіне ғана жауап береді.

      Егер бір жүкқұжат бойынша жүктің бірнеше орны тасымалданатын болса, онда кему әрбір орын үшін есептеледі, егер оның массасы жүкқұжатта жеке көрсетілген болса немесе өзге тәсілмен анықталған болса.

      231. Аралас тасымалдар кезінде жүк салмағының табиғи кему нормалары тасымалдауға қатысатын әрбір көлік түрі үшін біріңғай өлшемде осы көлік түріндегі барлық арақашықтыққа қолданылады.

12. Тасымалдау және тасымалдау төлемі бойынша есеп алысу
тәртібі

      232. Жүк тасымалдары, жүктерге ілесіп жүретін жолсеріктердің жүруі үшін төлемдер, вагондарды пайдаланғаны, тасымалдаушының құралдарымен өлшегені, сақтағаны үшін тиесілі төлемдер және осы Қағидамен және № 4 тарифтік басшылықпен (перйскурантпен) белгіленген өзге төлемдер мен алымдарды, егер шартпен өзгедей көзделмесе, төлеуші жөнелту станциясында тасымалдаушының тауарлық кассасына қолма қол ақшамен, төлем карталарын пайдаланумен немесе есеп айырысуларды ұйымдастыру шарты бойынша төлеушінің жеке шоттарынан (алдын ала төлемнің бар сомасынан) ақшаны есептен шығару жолымен тасымалдаушының есеп айырысу ұйымдары арқылы орталықтандырылып төлейді.

      233. Жүк алушылар жүктердi уақтылы түсiрмеген (босатпаған) кезде тасымалдаушы вагондар айналымының технологиялық мерзімінен және жүктердi түсiру (босату) мерзімдерінен (технологиялық уақытынан) тыс жиырма төрт сағаттан артық кiдiртiлген вагондар мен контейнерлердi пайдаланғаны үшiн төлемақыны арттырады, бірақ он еседен аспайтын көлемде арттырады.

      Вагондар бос тұрған жағдайда, вагондармен және контейнерлермен қолдану төлемінің мөлшерін ұлғайту станцияда төлемті ұлғайты хабарламасы ілінген кезден бір тәуліктен ерте емес уақыттан бастап қолданысқа енгізіледі.

      234. Осы Қағидамен және тасымалдаушының Тарифтік басшылығымен (прейскурантпен) белгіленген жүктің тасымалданғаны үшін төлемді және тасымалдаушыға төленуі тиіс өзге де төлемдерді жүк жөнелтуші, экспедитор, егер өзгесі шартпен көзделмесе, жүкті жөнелткенге дейін енгізеді. Тасу ақысы көрсетілген жүктің қабылданғаны туралы квитанцияны (халықаралық қатынастағы тасымалдар кезінде – жүк құжаттың телнұсқасы) жүк жөнелтушіге жөнелту станциясындағы тасымалдаушының өкілі тасымалдау құжаттарын ресімдеген кезде береді.

      235. Жүктерді тасымалдау үшін түпкілікті есеп айырысуды жүк алушы жүктің тағайындалған станцияға келуі бойынша жүргізеді. Бұл ретте жүкті беру ресімделгенге дейін тасымалдаушының станциядағы өкілі өндірілген тасымалдау төлемінің дұрыстығын тексереді, жөнелту станциясында жол берілген жетімсіздіктерді, сондай-ақ сапар барысында және тағайындау станциясында пайда болған барлық төлемдер мен алымдарды ұсынады және есептейді.

      Бұл жағдайларда артық төлем сомаларын қайтару шағым-талап тәртібінде жүргізіледі.

      236. Жүк жөнелтушіде тасымалдаушының МАЖ-ына қол жеткізу болған кезде тасу ақысы көрсетілген жүктің қабылданғаны туралы квитанцияны электрондық түрде беру жол беріледі.

      237. Жүк алушыдан қосымша тасу ақысын немесе алымдарды өндіріп алу қажеттілігі пайда болған (жолда немесе тағайындалған станциясында пайда болған) жағдайларда, өндіріп алу сол тәртіппен жүргізіледі.

      Жүк түсірілетін вагонның параметрлері сол жүк қайта тиелетін вагонның параметрлерімен, жүк қайта тиелетін вагон шанағы параметрлерінің еселілігі жүк орындарының еселілігіне сай келмегенде, шекара станциясында жүкті жолтабанының ені басқа жолдағы вагоннан жолтабанының ені тіптен басқа жолдағы екі немесе бірнеше вагонға қайта тиеу кезінде, қайта тиелген жүктер үшін төлем дербес вагондық жөнелтілім ретінде есептеледі.

      238. Тасымалдау тасымалдардың электрондық дерегін пайдаланып ресімделген кезде осы Қағидада аталған тасымалдар үшін есеп айырысу туралы белгілер тасымалдардың электрондық дерегінде қалыптастырылады

      239. Жүру жолын тасымалдаушыға байланысты емес себептер бойынша жүк тасымалдауға кедергілердің пайда болуына байланысты өзгерткен жағдайда тасымалдау үшін тасу төлемдері жүрудің өзгертілген жолы үшін есептеледі.

      240. Бір жөнелтілімді жүру жолында бір вагоннан екі немесе одан көп вагонға тасымалдаушыға байланысты емес себептер бойынша қайта тиеген жағдайда вагондардың әрқайсысына тиелген жүк үшін тасу ақысы дербес вагондық жөнелтілім ретінде жеке есептеледі.

      241. Жүк құжатындағы жүк атауының, оның айрықша ерекшеліктерін немесе қажетті сақтандыру шараларын қате көрсеткені, сондай-ақ оны тасымалдауға тыйым салынған жүкті жөнелткені үшін жүк жөнелтушіден тасымалдаушының пайдасына осы жағдайлармен келтірілген шығындарды өтеумен қатар тасымалдаудың бес еселенген құны көлемінде айыппұл өндіріледі.

13. Вагондарды беру-әкету шарттарын жасасу тәртібі және мұндай
шарттардың міндетті талаптары

      242. Теміржол кірме жолдары тікелей немесе басқа кірме жолдар арқылы магистральдық және (немесе) станциялық жолдарға жанасады.

      243. Кірме жолдың және кірме жолға қызмет көрсетуші локомотивтің тиесілігіне карай шарттардың мынадай түрлері:

      1) вагондарды беру-әкету шарты – тасымалдаушы мен тармақ иеленуші, меншік иелігінде немесе басқа да заңды негіздерде кірме жол мен локомотиві бар жүк жөнелтуші (жүк қабылдаушы арасында);

      2) вагондарды беру-әкету шарты – тасымалдаушы мен тармақ иеленуші немесе олардың локомотивтерімен ұлттық инфрақұрылым операторына немесе тасымалдаушыға қызмет көрсету кезінде контрагент арасында.

      244. Кірме жолдарды пайдалану және вагондарды беру-әкету шарттарын түйісу станциясының жұмыс технологиясын және кірме жолдың жұмыс технологиясын, ал тиісті жағдайларда кірме жол мен түйісу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процестерін ескере отырып, тасымалдаушы әзірлейді.

      245. Кірме жол мен жанасу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процесі (бұдан әрі - БТП) меншікті локомотивтерімен қызмет көрсететін және 50 вагон және одан артық орташа тәуліктік жүк айналымы бар ұйымдардың кірме жолдары үшін әзірленеді.

      Кірме жолдың жүк айналымы бір жыл ішінде жүк тиелген және түсірілген вагондардың бір жылдағы күндер санына бөлінген санымен анықталады.

      Кірме жол мен жанасу станциясы жұмысының БТП-сын бірлескен комиссия әзірлейді, оның құрамына тасымалдаушының, Инфрақұрылымның ұлттық операторының және тармақ иеленушінің уәкілетті өкілдері кіреді. Кірме жолдың негізгі өндірісінің технологиясы өзгерген немесе вагондарды беру-әкету шартының қолданыс мерзімі аяқталған жағдайда БТП жаңадан жасалады немесе түзетіледі. БТП-ны әзірлеу қажеттілігін Тасымалдаушы, Инфрақұрылымның ұлттық операторы және тармақ иеленуші анықтайды. БТП-ны әзірлеу кезінде Кірме жол мен жанасу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық процестерін әзірлеу қағидасы пайдаланылады.

      246. Әзірленген БТП-ның жобасын Тасымалдаушы тармақ иеленушіге жібереді. Тармақ иеленуші бір ай мерзімде оны қарайды және қол қояйлған БТП-ны тасымалдаушыға қайтарады. Егер жоба бойынша ескертулер болса тармақ иеленуші оған қарамастан БТП жобасына қол қояды және келіспеушілік хаттамасымен (негіздемесімен) бір айлық мерзімде тасымалдаушыға қайтарады.

      Келіспеушіліктің бар екені туралы тармақ иеленуші БТП жобасында көрсетеді.

      247. Егер тармақ иеленуші белгіленген бір айлық мерзімде қол қойылған БТП-ны қайтармаса немесе оны қол қоймай және келіспеушілік хаттамасынсыз қайтарса, онда ол Тасымалдаушының редакциясында күшіне енеді.

      248. Келіспеушілік хаттамасымен қол қойылған БТП-ның жобасын алғаннан кейін тасымалдаушының өкілі бір айлық мерзімде келіспеушілік хаттамасын қарайды. Келіспеушіліктерді қарау күні туралы тасымалдаушының өкілі тармақ иеленушіге қарау күні тағайындалғанға дейін күнтізбелік 10 күннен кешіктірмей хабарлайды.

      Егер келіспеушіліктерді қарау кезінде шешу мүмкін болмаған келісілмеген мәселелер қалса тасымалдаушының өкілі БТП-ның жобасын келіспеушілік хаттамасымен бірге келіспеушілік хаттамасы ресімделгеннен кейін күнтізбелік 15 күн ішінде тасымалдаушыға жібереді.

      БТП-ның қол қойылған жобасын алғанда тасымалдаушы келісілмей қалған мәселелерді бір айлық мерзімде қарайды. Келіспеушіліктерді қараудың күні туралы тармақ иеленушіге қарау күні тағайындалғанға дейін кем дегенде күнтізбелік 25 күн бұрын хабарланады.

      Келіспеушіліктер хаттамасын қарағаннан кейін БТП-ға тасымалдаушы немесе магистральдық темір жол желісінің операторы қол қояды.

      Тармақ иеленуші келіспеушіліктер хаттамасын қарауға дәлелді себептерсіз келмесе, БТП тасымалдаушының редакциясында күшіне енеді. Егер тасымалдаушы белгіленген мерзімде келіспеушіліктер хаттамасын қараудың күнін тағайындамаса, БТП тармақ иеленушінің редакциясында күшіне енеді.

      249. БТП бойынша қаралған келіспеушіліктер тасымалдаушының және тармақ иеленушінің қолдары қойылған хаттамамен ресімделеді. Қалған реттелмеген келіспеушіліктерді тасымалдаушы сот органдарына қарауға тапсырады.

      250. Вагондарды беру-әкету және кірме жолдарды пайдалану шарттарымен вагондарды беру-әкету тәртібі, сондай-ақ тиеудің және түсірудің (жүктен босатудың) технологиялық уақыты немесе вагондар айналымының технологиялық мерзімдері белгіленеді. Вагондар айналымының технологиялық мерзімін есептегенде осы Қағидалардың 14-тарауында, осы Қағидаларға 24-қосымшаның 1-28 кестелерінде келтірілген жүк вагондарымен тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған мерзімдер және жүк вагондарымен тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған мерзімдерді анықтау жөніндегі әдістемелік ұсыныстар қолданылады.

      251. Контрагенттің кірме жолына тармақ иеленушінің локомотивімен қызмет көрсетілгенде, олардың арасындағы қатынастар тасымалдаушының қатысуынсыз шартпен реттеледі.

      Басқа тармақ иеленушінің кірме жолына жанасатын контрагенттің кірме жолына тасымалдаушының локомотивімен қызмет көрсетілгенде, контрагент пен тасымалдаушы арасындағы вагондарды беруге және алып кетуге шарт жасалады. Мұндай шарт тармақ иеленушінің өз жолдары бойынша контрагенттің вагондарын өткізуге келісімінің негізінде жасалады.

      Негізгі тармақ иеленушінің кірме жолының тозуымен, күтіп ұстаумен және жөндеумен байланысты есептер, сондай-ақ контрагент пен тармақ иеленуші арасында пайда болған келіспеушіліктерді реттеу контрагент пен тармақ иеленуші арасында Инфрақұрылымның ұлттық операторының немесе тасымалдаушының қатысуынсыз жүргізіледі.

      Егер контрагенттердің тармақ иеленушінің кірме жолы шектерінде тек жүктерді сақтау үшін қоймалары және тиеу-түсіру механизмдері ғана болса, онда олармен Инфрақұрылымның ұлттық операторының немесе тасымалдаушының локомотивімен вагондарды беруге және әкетуге шарт жасасылмайды. Бұл кәсіпорындарға қызмет көрсету тәртібі тасымалдаушы мен тармақ иеленуші арасында жасасылатын шартпен белгіленеді.

      252. Кірме жолдарды жалға алу және вагондарды беру-әкету шарты бес жылға жасалады.

      Станцияның немесе кірме жолдың технологиялық жарақтануы, жұмыс технологиясы өзгерген жағдайда шарттарға өзгертулер, толықтырулар енгізіледі, олар қосымша келісімдермен ресімделеді немесе жаңа шарттар жасасылады.

      253. Ұлттық темір жол компаниясы филиалдарының кәсіпорындарымен және өкілдіктерімен вагондарды беруге және әкетуге шарттар жасалмайды. Вагондарды беру және алып кету тәртібі, олардың кірме жолда болуының технологиялық мерзімі және басқа барлық шарттар Инфра құрылымның ұлттық операторының бұйрығымен белгіленеді. Бұйрық бес жыл мерзімге шығарылады.

      Станцияның немесе кәсіпорынның технологиялық жарақтануы, жұмыс технологиясы өзгерген жағдайда, бұйрыққа өзгертулер немесе толықтырулар енгізіледі.

      254. Жүк тиеу және түсіруді орындауға арналған станция жолдарына вагондарды беру және әкету тәртібі, вагондардың бұл жолдарда технологиялық болу уақыты және басқа барлық шарттар Инфра құрылымның ұлттық операторының бұйрығымен белгіленеді.

      255. Онымен вагондарды беру-әкету шарты жасалған тармақ иеленуші өзгерген жағдайда, жаңа тармақ иеленуші мен тасымалдаушы арасында вагондарды беруге-алып кетуге жаңа шарт жасасылады.

      256. Тасымалдаушы тармақ иеленушімен бірлесіп, вагондарды беру-әкету шартынтың қолданыс мерзімі аяқталғанға дейін кем дегенде үш айдан кешіктірмей, жаңа шарт жобасын әзірлеуге кіріседі.

      257. Вагондарды беру-әкету шарты жасалғанға дейін тармақ иеленуші Тасымалдаушыға кірме жолға құқығын растайтын құжаттарды тапсырады.

      258. Кірме жолды пайдалануға және вагондарды беру-әкету шартын әзірлеу кезінде Кірме жолға қызмет көрсету және онда қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулықтың, кірме жолдың техникалық паспортының, жоспарының деректері, бойлық бейіні, жасанды құрылыстардың сызбасы және осы Қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес кірме жолды тексеру актісінің деректері ескеріледі.

      259. Вагондарды беру-әкету шартын жасар алдында Инфра құрылымның ұлттық операторы тасымалдаушымен және тармақ иеленушімен бірге кірме жолға және оның техникалық жарақталуына тексеру жүргізеді. Тексерудің нәтижелері осы Қағидаларға 25-қосымшаға сәйкес кірме жолды тексеру актісімен ресімделеді, онда шарт жобасын әзірлеу үшін қажетті барлық мәліметтер көрсетіледі.

      260. Кірме жолды тексеру актісіне құрамына Инфра құрылымның ұлттық операторының, тармақ иеленушінің және тасымалдаушының уәкілетті өкілдері кіретін комиссия қол қояды. Кірме жолды тексеруді станция бастығы және тармақ иеленушінің уәкілетті өкілі басқарады. Тексеруге қатысушы тармақ иеленуші кірме жолды тексеру актісіне қол қояды, ал актіге енгізілген деректермен келіспеген жағдайда оған қол қояды және өзінің ескертулерін жазбаша баяндайды.

      Кірме жолды тексеру актісі үш данада жасалады, оның біреуі - тармақ иеленушіде, екіншісі станцияның істерінде қалады, үшіншісі тасымалдаушыға тапсырылады. Тасымалдаушының талабы бойынша оған тағайындалған актінің даналарына тармақ иеленуші тиеу және түсіру орындары жазылған және теміржол жолдарының мамандануы мен қойма жайлары көрсетілген кірме жолдың масштабтық сызбасын және жоспарын қоса береді

      261. Кірме жолды пайдалануға және вагондарды беру-әкету шартын әзірлеуді тасымалдаушы осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырады.

      Шарт жобасының қол қойылған екі данасын тасымалдаушы тармақ иеленушіге қол қоюға жібереді. Тармақ иеленуші алынған шарттың жобасына қол қояды және оны тасымалдаушыға бір айлық мерзімде қайтарады.

      Аталған мерзім:

      шарт жобасы қолға берілгенде - адресаттың шартты алғандығы туралы қабылдаған тұлғаның лауазымы және тегі көрсетілген қолхаттың күнінен бастап;

      пошта арқылы жазбаша хабарламамен жібергенде - адресаттың жазбаша хабарламада көрсетілген шарт жобасын алған күнінен бастап есептеледі.

      Егер шарт жобасына қол қою барысында тармақ иеленушіде оның ережелері бойынша қарсылықтар туындаса, ол келіспеушіліктер хаттамасын жасайды және оның екі данасын қол қойылған шартпен бірге тасымалдаушыға жібереді. Келіспеушіліктердің бар екендігі туралы шарттың жобасында айтылады.

      Тармақ иеленуші тасымалдаушыға қол қойылған шарт жобасын бір айлық мерзімде қайтармаған жағдайда, шарт тасымалдаушының редакциясында күшіне енеді.

      Тасымалдаушы келіспеушіліктер хаттамасын алған күннен бастап бір айлық мерзім ішінде оны қарайды. Тасымалдаушы келіспеушіліктерді қарау күні туралы тармақ иеленушіге келіспеушіліктерді қараудың тағайындалған күнінен 10 күннен кешіктірмей хабарлайды. Егер тасымалдаушы бір айлық мерзімде келіспеушіліктерді қарау күнін тағайындамаса, шарт тармақ иеленушінің редакциясында күшіне енеді.

      Вагондарды беру-әкету шарты бойынша келіспеушіліктерді тасымалдаушының және тармақ иеленушінің уәкілетті өкілдері қарайды және шешеді.

      Қозғалыс қауіпсіздігін және жылжымалы құрамның сақталуын қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі шешімдерді магистральдық теміржол желісі операторының уәкілетті өкілі қабылдайды.

      Тармақ иеленушінің өкілі келіспеушіліктерді қарау үшін келмеген жағдайда кірме жолға вагонды беру-әкету шарты тасымалдаушының немесе Инфрақұрылымның ұлттық операторының редакциясында күшіне енеді.

      Тараптар шарттың ережелері бойынша келісімге келмеген жағдайда, тасымалдаушы дауды келіспеушіліктер хаттамасына қол қойғаннан кейін он бес күндік мерзімде сот органдарының қарауына тапсырады.

      Қозғалыс қауіпсіздігін және жылжымалы құрамның сақталуын қамтамасыз ету мәселесі бойынша шешімді Инфрақұрылымның ұлттық операторының уәкілетті өкілі қабылдайды.

      Даулы мәселелер шешілгенге дейін тараптардың барлық қатынастары бұрын жасалған вагондарды беру-әкету шартымен реттеледі.

      262. Контрагентке өзінің локомотивімен көлік қызметін көрсететін негізгі тармақ иеленушімен жасалған шартқа сәйкес контрагент мұндай тармақ иеленушіге жүк алуға не болмаса жүк пен вагонды қабылдауды дербес жүзеге асыруға тапсырма беруі мүмкін

      263. Жүктерді тасымалдау кезінде тасымалдаушының теңіз және өзен порттарымен өзара қарым-қатынастары вагондарды беру-әкету шарттарымен реттеледі.

      264. Кірме жолдарды салу кезеңінде оларға вагондарды беру тасымалдаушы мен құрылыс салуды жүзеге асырушы ұйым немесе кірме жол арналып салынып жатқан ұйым арасында бір жылдан аспайтын мерзімге жасасылатын қысқа мерзімді шарттың ережелерімен жол беріледі.

      Шартқа локомотивтер мен вагондардың құрылысы салынып жатқан кірме жолда қозғалу тәртібі мен шарттарын регламенттейтін кірме жолда қызмет көрсету және қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулық белгіленген тәртіппен бекітілгеннен кейін қол қойылуы мүмкін.

      265. Кірме жолда тармақ иеленушіге тиесілі вагондардан басқа вагондардың зақымдану оқиғалары вагонның зақымдануы туралы ВУ-25 нысанды актімен ресімделеді, оған тасымалдаушы мен тармақ иеленушінің уәкілетті өкілдері қол қояды.

      266. Кірме жолды салу және пайдалануға қабылдау аяқталғаннан кейін Ұлттық инфрақұрылым операторының уәкілетті өкілінің қатысуымен әрбір кірме жолға Кірме жолда қызмет көрсету және қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулықты (бұдан әрі – Нұсқаулық) әзірлейді. Нұсқаулық кірме жол иесімен әзірленеді және Ұлттық инфрақұрылым операторымен бекітіледі. Кірме жолдардағы жұмысты жүзеге асыратын тармақ иеленушілер, контрагенттер, Ұлттық инфрақұрылым операторы мен тасымалдаушылар Нұсқаулық талаптарын сақтауы тиіс.

      Нұсқаулықты бекіткенге дейін вагондарды кірме жолға беруге жол берілмейді. Аталған Нұсқаулық кірме жолдың техникалық жарақтандырылуы немесе оның жұмысының технологиясы өзгергенде қайта қаралады. Кірме жолдың иесі өзгерген жағдайда жаңа Нұсқаулық бекітіледі.

      267. Нұсқаулық келесі негізгі бөлімдерден тұрады:

      1) кірме жолдың сипаттамасы;

      2) қабылдау-тапсыру операцияларының тәртібі

      3) вагондарды кірме жолға беру және алып кету тәртібі;

      4) кірме жолда маневрлік жұмысты жүргізу тәртібі;

      5) қауіпті жүктермен жұмыс істеу кезінде қозғалыс қауіпсіздігінің шаралары;

      6) тараптардың жауапкершілігі.

      268. Вагондарды кірме жолда ғы тиеу және түсіру пункттеріне немесе кірме жолдың аумағындағы қабылдау-тапсыру жолдарына (шығарып қоятын) тасымалдаушының локомотивімен бергені және вагондарды әкеткені үшін вагондарды бергені және әкеткені үшін алымдар алынады.

      Вагондарды бергені және әкеткені үшін алымдар алынатын қашықтық вагондарды беру-әкету шартында көрсетіледі.

      Вагондарды беру және әкету қашықтығы темір жол вокзалының осінен кірме жолдың схемасы немесе паспорттық деректері, станцияның техникалық-басқару актісі (ТБА) немесе станцияның схемасы бойынша, ал олар болмағанда нақты өлшеу арқылы анықталады.

      Кірме жолға тасымалдаушының, Ұлттық инфрақұрылым операторының локомотивімен қызмет көрсеткен кезде вагондарды беру және әкету қашықтығы темір жол вокзалының осінен бастап кірме жолдардағы екі жақ шеттегі жүктерді тиеу, түсіру (босату) пункттеріне дейін анықталады.

      Кірме жолда вагондарды беру және әкетудің бірнеше пункттері болған жағдайда, вагондарды беру және әкету қашықтығы әрбір пункт бойынша қашықтыққа және вагондар санына байланысты орташа өлшенген қашықтық ретінде анықталады.

      Кірме жолға тармақ иесінің локомотивімен қызмет көрсеткен жағдайда, осы жолдардың ұзындығын қоса алғанда, вагондарды қабылдау-тапсыру (шығарып қоятын) жолдарға беру және әкету қашықтығы жолаушылар ғимаратының (теміржол вокзалының) осінен екі шетке дейін арқылы анықталады.

      Жолаушылар ғимараты (теміржол вокзалы) болмаған жағдайда, вагондарды беру және әкету қашықтығы станция бойынша кезекші ғимаратының осінен бастап анықталады.

      269. Ұлттық инфрақұрылым операторының, тасымалдаушының локомотивімен қызмет көрсеткен жағдайда, вагондардың, контейнерлердің жүк жөнелтуші де, жүк алушыда, тармақ иеленушіде тұру уақыты вагондарды жүкті тиеу немесе түсіру орнына нақты беру сәтінен бастап станцияның жүк жөнелтуші ден, жүк алушыдан, тармақ иеленушіден вагондарды әкетуге дайындығы туралы хабарламаны алған сәтіне дейін есептеледі, кейіннен ол жазбаша расталуы керек.

      Вагондардың осы жолдар иесінің локомотивімен қызмет көрсетілетін кірме жолдарда болу уақыты вагондарды тармақ иеленушіге шығарып қоятын жолдарда беру сәтінен бастап оларды қайтарған сәтке дейін есептеледі.

      270. Вагондарды кірме жолдарға беру хабарламалар бойынша, кесте бойынша, кірме жолда тұру уақыты интервалдары кезінде есептеледі:

      1) хабарламалар бойынша - хабарламада көрсетілген мерзімнен ерте емес;

      2) кесте бойынша - кестеде көзделген мерзімнен ерте емес;

      3) интервалдар бойынша - алдыңғы беруден кейінгі уақыт өткеннен ерте емес.

      Тасымалдаушы вагондарды хабарламасыз бергенде, берілген вагондар жүк алушыға, жүк жөнелтушіге, тармақ иеленушіге есептеледі және олардың кірме жолда болған уақыты оларды нақты берген сәттен бастап екі сағат өткеннен кейін есептеледі.

      Вагондар хабарламада көрсетілген уақыт бұзылып берілгенде, вагондардың кірме жолда болуы уақыты нақты берілген сәттен бастап есептеледі. Егер кешіктірілуі екі сағаттан асатын болса, онда тасымалдаушы жүк алушыға, жүк жөнелтушіге, тармақ иеленушіге беру туралы тағы хабарлайды.

      271. Кірме жолы жоқ жүк жөнелтушіге (жүк алушыға) вагондарды тармақ иесінің кірме жолына беру оның келісімімен жүргізіледі. Мұндай келісім тармақ иесінің жүк жөнелтушімен (жүк алушымен) жазабаша келісімімен ресімделуі тиіс. Келісімде жүк операциялары үшін қолданылатын нормалар және кірме жолда вагондардың бос тұрғаны үшін кім - тармақ иесі немесе жүк жөнелтуші (жүк алушы) жауапты болатыны көрсетіледі және вагондарды бергені және әкеткені үшін алымды төлейді. Тасымалдаушы келісімнің шарттарымен келіскен жағдайда оған қол қояды және вагондарды кірме жолға беруге рұқсат береді. Келісім станция істерінде қалады. Жүк жөнелтушіге (жүк алушыға) ресімделген вагондарды беру және әкету тізімдемелерінде келісімге сілтеме жасалады.

      Келісімнің нысаны осы Қағидаларға 23-қосымшада көрсетілген.

      272. Вагондардың кірме жолда болған уақытын есепке алу тасымалдаушы белгілеген нысан бойынша вагондарды беру-әкету тізімдемелері бойынша нөмірлік тәсілмен жүзеге асырылады.

      Тармақ иеленушіде тасымалдаушының МАЖ қол жеткізуі мүмкін болғанда қабылдау-тапсыру құжаттарын ресімдеу және тапсыру электрондық түрде жүзеге асырылады.

      273. Вагондарды, контейнерлерді жүктен босатуға, қайта тиеуге кірме жолға беруде оларды станцияда жүк алушыға, тармақ иеленушіге тәуелді себептер бойынша кідірту, сондай-ақ бос вагондарды жүк түсіруге қабылданған өтінімге сәйкес тиеуге беруде жүк алушыға, тармақ иеленушіге тәуелді себептер бойынша кідірту станциялық жолдарды ұстап тұрғаны үшін одан әрі алым алу, ал тасымалдаушының вагондары, контейнерлері үшін, кідіртілген вагондардың, контейнерлердің нөмірлері енгізіліп, жүк операцияларына беруді күтіп тұрған вагондарды, контейнерлерді пайдаланғанына төлем жасау үшін жалпы нысандағы ГУ-23 актісімен ресімделеді. Тасымалдаушының шартпен белгіленген мерзімде вагондарды бере алмауы кідірту фактісі болып табылады.

      Толық тасымалдау құжаттары бойынша келген меншікті немесе жалданған бос вагондарды беруді кідірту жалпы нысандағы ГУ-23 актісімен станциялық жолдарда тұрғаны үшін алымды алу үшін жүктерді тасымалдау үшін қабылданған өтінімге (жоспарға) тәуелсіз ресімделеді.

      274. Жүк тиелген вагондардың және меншікті және жалданған бос вагондардың жүк алушыға, тармақ иесіне тәуелді себептер бойынша тағайындау станциясына қабылданбауынан және тағайындау станциясында вагондардың жинақтаудың техникалық мүмкіндігінің болмауынан аралық станцияларда кідіруі кезінде тасымалдаушының өкілі аралық станцияа вагондардың кідіруі туралы бұйрық шығарады және бұл жайында тасымалдаушыға хабарлайды. Осы бұйрықтың негізінде тасымалдаушының өкілі тағайындау станциясында жүк алушыға, тармақ иесіне вагондардың кідіруі туралы хабарлайды, ал тасымалдаушының өкілі станциялық жолда тұрғаны үшін және тасымалдаушының вагондары мен контейнерлеріне алым алу үшін және вагондар мен контейнерлерді пайдаланғаны үшін аралық станцияда жалпы нысандағы ГУ-23 актісін жасайды.

      275. Кірме жолдағы қозғалыста үзілістің пайда болуына және жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салынатын өзге де жағдайларды тудырған тойтарылмас күш жағдайларының, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың, әскери іс-қимылдардың, төтенше жағдай енгізудің, блокаданың, эпидемияның, сондай-ақ нәтижесінде жүк жөнелтушінің, жүк алушының, тармақ иеленушінің негізгі өндірістік қызметін жүзеге асыру тоқтатылған, оларда болған авариялардың салдарынан вагондарды кірме жолдарда кідірту жалпы нысандағы ГУ-23 актісімен ресімделеді. Жалпы нысандағы ГУ-23 актісіне нәтижесінде кірме жолда тиеу, түсіру (жүктен босату) жөніндегі операцияларды жүргізуге болмайтын жағдайлардың себебі мен жіктелуі туралы құзырлы органның қорытындысы қоса берілуі тиіс.

14. Тиеу және түсіру (жүктен босату) мерзімдері

      276. Технологиялық тиеу, түсіру уақыты (мерзімі):

      1) жүк станциясы жұмысының технологиялық үдерісін әзірлегенде;

      2) кірме жол мен түйісу станциясы жұмысының бірыңғай технологиялық үдерісін әзірлегенде;

      3) кірме жолдағы вагон айналымының технологиялық уақытын (мерзімін) есептегенде;

      4) кірме жолға/дан вагондарды беру-әкету жүзеге асырылатын уақыт интервалын есептегенде;

      5) жүк жөнелтуші жүк тасымалдауға арналған өтінімді тиеу мөлшерінің жүк алушының жүктен босату мүмкіндігіне сәйкес келуі бөлігінде ресімдеген кезде ескеретін, кірме жолдың артық жұмыс жасау қабілетін анықтағанда пайдаланылады.

      277. Тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған технологиялық уақыт вагондарды беру-әкету шарттарында немесе кірме жолдарды пайдалану шарттарында ескеріледі.

      278. Механикаландырылған және механикаландырылмаған тәсілмен тиеу мен түсірудің (босату) технологиялық уақыты (мерзімі) осы Қағидаларға 24-қосымшаға сәйкес белгіленеді. Егер кірме жолда тиеу-түсіру механизмдері қолданылса немесе жүктерді тиеу және түсіру (босату) 24-қосымшада көрсетілмеген механикаландырылған тәсілмен жүргізілген болса, жүктерді тиеу және түсіру (босату) технологиялық уақыты (мерзімі) Жүк вагондарымен тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған мерзімді анықтау жөніндегі әдістемелік ұсынымдарға сәйкес есептеледі (осы Қағидаларға 26-қосымша). Қажетті есептеулер уақытында тасымалдаушы осы Қағидаларға 24-қосымшаға сәйкес қатысты қолданылатын, бірақ жарты жылдан аспайтын, жүктерді тиеу және түсіру (босату) технологиялық уақытын белгілейді.

      279. Жүктерді сегіз осьті вагондармен тасымалдағанда тиеу-түсіру операцияларын орындауға арналған технологиялық уақыт (мерзім) төрт осьті вагондарға белгіленген технологиялық уақытпен салыстырғанда 100%-ға арттырылады.

      280. Габаритті емес жүктерді және транспортерлермен және арнайы жабдықталған платформалармен тасымалданатын жүктерді тиеуге, түсіруге (жүктен босатуға) арналған технологиялық уақытты (мерзімді) тасымалдаушы станциялар жұмысының жергілікті жағдайына қарай жүктерді жөнелтушімен, жүктерді алушымен, тармақ иеленушімен бірлесіп және жөнелтуші белгілейді.

      281. Бір уақытта берілген цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондар партиясының барлығы үшін құю мен ағызып алуға арналған технологиялық уақыт (мерзім):

      Құю үшін:

      1) цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылған құю пункттерінде -2 сағаттан;

      2) төрт және одан артық осьтері бар цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылған құю пункттерінде – 3 сағаттан аспағанда;

      Ағызып алу үшін:

      3) төрт және одан артық осьтері бар цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылған құю пункттерінде – 2 сағаттан;

      4) төрт және одан артық осьтері бар цистерналар мен үсті ашық бункерлік вагондардың үлгісіне және жүк көтергіштігіне тәуелсіз механикаландырылмаған құю пункттерінде – 4 сағаттан аспағанда.

      Цистерналарға құю қоймалардан өздігінен ағу немесе механикалық жетегі бар сорғыштардың көмегімен жүргізілетін, ал ағызып алу осындай сорғыштардың көмегімен немесе цистерналардың төменгі ағызып алу тесіктері арқылы өздігінен ағызып алынатын пункттер механикаландырылған құю және ағызып алу пункттері болып саналады.

      Цистерналарға құю қол сорғыштармен жүргізілетін пункттер механикаландырылмаған құю және ағызып алу пункттері болып саналады.

      282. Ағызып алу пунктіне Т-1, Т-2, ТС-1 отыны және авиациялық бензин келгенде, қажет болғанда, талдау жүргізу үшін келген жүктің бүкіл партиясына қосымша уақыт – 35 минут белгіленеді.

      283. Тұтқыр және қатып қалатын жүктерді ағызып алу қиын болған және жылдың суық кезінде оларды қыздыру қажет болған жағдайда технологиялық уақыт мұндай жүктерді қыздыруға және ағызып алуға қосымша уақыт ескеріліп белгіленеді.

      Тұтқыр және қатып қалатын жүктерді қыздыруға және ағызып алуға арналған жалпы технологиялық уақыт:

      I-топ жүктері үшін – 4 сағ.;

      IІ-топ жүктері үшін – 6 сағ.;

      IІІ-топ жүктері үшін – 8 сағ.;

      IV-топ жүктері үшін – 10 сағ. қолданылады.

      I-топ жүктерін механикаландырылмай ағызып алған жағдайда технологиялық уақыт төрт және одан артық осьтері бар цистерна үшін 2 сағатқа ұлғайтылады.

      Бу қаптамасы бар цистернадан ағызып алғанда I және II-топ жүктер үшін - 3 сағаттан; III және IV-топтар үшін - 4 сағаттан аспайтын технологиялық уақыт белгіленеді.

      Жылдың жылы кезінде тұтқыр және қатып қалатын жүктерді қыздыру қажет болғанда ағызып алудың технологиялық уақыты І және ІІ-топ жүктері үшін, сондай-ақ бу қаптамасы бар цистерналардан ағызып алғанда – 1 сағатқа; III және IV-топтар үшін 2 сағатқа ұлғайтылады.

      284. Тұтқыр және қатып қалатан жүктерді ағызып алуға арналған технологиялық уақытты ұлғайту қажеттілігін тасымалдаушы станцияда әрбір жеке жағдай бойынша жүк алушының жүктің физика-химиялық қасиеттері, олардың жүру жолында болған уақыты, температуралық жағдайы, ағызып алудың қолданылатын тәсілі және өнімділігі туралы деректердің негізінде беретін өтінімі бойынша белгілейді.

      285. Вагондарды қосарланған операцияларға беру, шарт бойынша вагондарды беру-алуға қосарланған операциялар үшін (түсіру және тиеу) жеке мерзім, яғни уақыты өткеннен кейін жүгі түсірілетін вагондар жүк тиеуге алынатын уақыт белгіленген кезде, осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес ГУ-46 нысанындағы вагондарды беру және алу тізімдемесінде "Ескерту" бағанында жүгі түсірілген және жүк тиелген вагондардың қарсысына "Қосарланған операция" белгісі қойылады. Егер қосарланған операцияға мерзім белгіленбесе, онда екі дербес операция кезіндегідей жазу жазылады. Бұл ретте "Ескерту" бағанында тиісінше "Жүк тиеуге қалдырылды" немесе "Жүгі түсіріліп болған" белгілері қойылады.

      Жүктерді тиеуге техникалық дайындығы ВУ-14 кітабында вагондарды қарап тексерушінің қолымен расталады.

      286. Вагондарды механикаландырылған тәсілмен тиеуге, түсіруге (босатуға) технологиялық уақыт (мерзім) механизмдерді барынша ұтымды пайдаланғанда және аталған жағдайда жүктерді тиеу және түсіру операцияларын орындаудың ерекшеліктерін ескеріліп олардың жұмыс өнімділігі алға тартылған есеппен белгіленеді. Вагондарды тиеу, түсіру (жүктен босату) мерзімін белгілегенде операциялардың мейлінше қатар орындалуы ескеріледі.

      287. Ұйымдардың кірме жолдарында олардың локомотивтері қызмет көрсететін вагондар айналымының технологиялық мерзіміне мыналар қосылады:

      1) әр вагонға 1 минут есебінен, бірақ бір мезгілде берілетін барлық вагондар партиясына 30 минуттан артық емес, берілетін вагондар санына тәуелді белгіленетін қабылдау-тапсыру операцияларына арналған уақыт;

      2) қозғалыс жылдамдығына және қашықтығына қарай есептеу жолымен анықталатын вагондардың кірме жолдағы қозғалысына және маневрлік операцияларды орындауға арналған уақыт.

      Қозғалыс жылдамдығы кірме жолда қызмет көрсету және қозғалысты ұйымдастыру тәртібі туралы нұсқаулықта белгіленген мөлшерде қабылданады.

      3) осы Қағидаларға 23, 25-қосымшаларға сәйкес вагондарға жүк тиеуге және түсіруге арналған уақыт;

      4) кірме жолдарда құрамдарды таратуға және құрастыруға арналған уақыт есептеу жолымен немесе хронометраждық бақылау негізінде анықталады және құрамды таратуға арналған 25 минуттан және құрастыруға арналған 30 минуттан аспауы тиіс.

      Кірме жолда контрагенттер болған кезде вагондар айналымының мерзімі контрагенттердің жұмысын есепке ала отырып анықталады.

15. Жеткізу мерзімдері және жеткізу мерзімдерін есептеу
қағидалары

      288. Жүктерді, сондай-ақ меншікті (жалға алынған) бос вагондарды жеткізу мерзімдері тасымалдау төлемақысы есептелетін қашықтықты негізге ала отырып, жөнелту станциясынан межелі станцияға дейінгі жүкті жылжытуға арналған уақыт нормасы; жүктің жөнелтілуімен және келуімен, оның учаскелер бойынша ауыстырылуымен байланысты операцияларға арналған нормалардан және қосымша операцияларға арналған уақыт нормаларынан құрылады, тәулікпен есептеледі.

      289. Жүктерді жеткізу мерзімдерін есептеген кезде толық емес тәуліктер толық ретінде есептеледі.

      290. Жүкті жеткізу мерзімін есептеу жүк құжаты мен жүкті қабылдау туралы түбіртекте тасымалдаушының күнтізбелік мөртаңбада көрсетілген тасымалдауға жүкті қабылдаған күнінің 24 сағатынан бастап басталады.

      291. Жүкті жеткізу мерзімінің өткен күнін тасымалдаушы жөнелту станциясында тасымалдау құжаттарында, оның ішінде жүк жөнелтушіге берілетін жүкті қабылдау туралы түбіртекте (жүк құжатының телнұсқасында) көрсетеді.

      292. Вагондар топтамасынан жөнелтуді қоса алғанда, жеке вагондар берілген жүктерді жеткізу мерзімдері осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес вагондап жөнелтулер үшін белгіленген тәуліктік жүріс нормаларын негізге ала отырып есептеледі.

      293 Жөнелтімдік маршруттармен жүктерді тасымалдау кезінде жүктерді жеткізу мерзімдері маршруттық жөнелтімдер үшін белгіленген тәуліктік жүріс нормаларын негізге ала отырып есептеледі. Бұл мерзімдер:

      1) тасымалдаудың барлық қашықтығына маршруттық жөнелтімдер үшін белгіленген жүрістің тәуліктік нормасын негізге ала отырып - жүк жөнелтуші бір жөнелту станциясында бір межелі станцияға тиелген тура маршруттар үшін;

      2) маршруттық жөнелтілімдер үшін белгіленген жүрістің тәуліктік нормасын негізге ала отырып - жөнелту станциясынан бөліп-бөліп жіберу (тарату) станциясына дейінгі қашықтыққа жеке және вагондар жөнелтілімдер үшін белгіленген жүрістің тәуліктік нормасын негізге ала отырып, бөліп-бөліп жіберу (тарату) станциясынан межелі станцияға дейін жеке бөліп-бөліп жіберу (тарату) станцияларына бағытталатын жөнелтілімдік маршруттар үшін, бұл ретте қашықтықтың нормативтік белдемесі болып тасымалдаудың қалған кашықтығы есептеледі;

      3) маршрут құрамында ядро тек көрсетілген ядроға енгізілген вагондар үшін маршруттық жөнелтілімдер үшін тәуліктік жүріс нормасын негізге ала отырып (жүру жолында поезд салмағы өзгерген жағдайда межелі станцияға дейін қайта құрастырусыз келетін белгіленген салмақтағы жөнелтілімдік маршруттың негізгі бөлігі) бар болған кезінде есептеледі.

      294. Тәуліктік жүріс нормасына сүйеніп есептелген жүктерді жеткізу мерзімдері мыналарға арттырылады:

      1) 2 тәулік - жүктің жөнелтілуі мен келуіне байланысты операцияларға (1 тәулік жөнелту станциясы үшін және 1 тәулік тағайындалған станциясы үшін);

      2) 2 тәулік - рефрижераторлық секцияларға тиеу жүргізілетін әрбір аралық станция үшін, егер оған тиеу бірқанша станцияларда жүргізілсе;

      3) 1 тәулік - көліктің басқа түріне берген, тікелей аралас қатынаспен тасымалданатын жүктерді көліктің басқа түрінен қабылдаған кезде жүктерді аударумен байланысты;

      4) 2 тәулік - вагондарды паром арқылы өткізгенде;

      5) 2 тәулік - жүктерді жолтабанының ені басқа доңғалақтар жұбының вагондарына тиеген кезде;

      6) 2 тәулік - вагондардың доңғалақтар жұбын жолтабанының бір енінен басқасына орнын ауыстырған кезде;

      7) 1 тәулік - жүкті басқа мекенжайға жіберуге байланысты операцияларға;

      8) 1 тәулік - жүктерді 1000 км-ге дейінгі қашықтыққа тасымалдаған кезде, 2 тәулік - шағын жөнелтпелермен және контейнерлерде тасымалданатын, оларды жинақтау және жүксұрыптау платформаларында сұрыптау үшін жүктерді 1000 км-ден астам қашықтыққа тасымалдаған кезде.

      295. Жүктерді жеткізу мерзімдері мынадай жағдайларда кідіртудің барлық уақытына арттырылады:

      1) шекаралық, кедендік, фитосанитарлық және басқа органдар станция аумағында өздерінің қызметін станция жұмысының режимінде жүзеге асыратынын есепке ала отырып, кедендік және басқа мемлекеттік бақылау органдарының жүктерді кідіртуі;

      2) Жүк жөнелтушінің кінәсінен жіберілген тиеуді түзету, жүктердің асқынжүгін жою үшін жүктерді жүріс жолында кідіртуі;

      3) тасымалдаушыға тәуелсіз себептер бойынша туындаған олардың техникалық немесе коммерциялық жағдайларын түзетуге байланысты жүріс жолында вагондарды, контейнерлерді кідіртуі;

      4) жүктерді тасымалдауды жүзеге асыруға бөгет болатын дүлей күштің, әскери әрекеттердің, қоршаудың, індеттердің немесе өзге жағдайлардың салдарынан жүріс жолында вагондарды, контейнерлерді кідіртуі;

      Жүк жөнелтушінің, жүк алушының немесе экспедитордың кінәсі бойынша тасымалдауға бөгеттер пайда болған кезде тасымалдаушы оларды бұл жөнінде тәулік ішінде хабардар етеді.

       Осы тармақта көзделген жүктің кідіру себептері туралы және осы кідірудің себептері туралы тасымалдаушы екі данада жалпы нысанды ГУ-23 актісін жасайды. Актінің бірінші данасы тасымалдау құжаттарына және тағайындалған станциясында жолдық тізімдемеге қоса тіркеледі. Жүкқұжаттың "Тасымалдаушының белгілері" бағанында және жолдық тізімдемедегі жүк атауының астында мына мағынадағы белгі жасалады: "Жүк ________________станциясында ___________________________________

       (кідіруінің себебі көрсетіледі)

      үшін кідіртілді. Жеткізу мерзімі ____ тәулікке ұзартылады, ол жөнінде 20 ___ жылғы "__" _____________ №______ жалпы нысанды акт жасалады". Белгі тасымалдаушының немесе ол уәкілеттік берген адамның қолымен және тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылады.

      Тасымалды тасымалдардың электрондық жинағын пайдаланып жүзеге асырған кезде осы тармақта көрсетілген белгілер электрондық жүкқұжат пен жолдық тізімдеменің қағаз көшірмесіне қойылады. Жүктің кідіруі және жеткізу мерзімінің ұзаруы туралы тасымалдардың электрондық жинағына ақпаратты енгізу тасымалдаушының МАЖ -ында осы функционалдық мүмкіндіктер бар болған кезінде жүргізіледі.

      296. Габаритсіздіктің 6-дәрежелі және аса габаритсіз жүктерден бөлек габаритсіз жүктерді жеткізудің мерзімдері мына нормаларға сүйеніп, нақты жүріп өткен қашықтық бойынша белгіленеді:

      жүрістің әр 100 км-не (қашықтық 100 км-ден кем болғанда толыққа саналады) 1 тәулік – біріншіден төртінші дәреже бойынша қоса алғандағы габаритсіз жүктер үшін;

      жүрістің әр 80 км-не (қашықтық 80 км-ден кем болғанда толыққа саналады) 1 тәулік – бесінші дәрежелі габаритсіз жүктер үшін.

      Барлық жүріс жолына жылдамдықты арнайы шектеуді талап ететін габаритсіздіктің алтыншы дәрежелі және аса габаритсіз жүктер үшін жеткізу мерзімдері белгіленбейді.

      297. 1-шіден 5-інші дәреже бойынша (қоса алғанда) габаритсіз жүктерді жеткізу мерзімдері 1 тәулікке - жүкті өткізу үшін рұқсат алған мезеттен бастан жөнелтуге арттырылады

      298. Салынып жатқан теміржол желісі станцияларына немесе осындай станциялардың желісінен магистральдық жолдарға жөнелтілетін бірыңғай тасымалдау құжаты бойынша тасымалданатын жүктерді жеткізу мерзімдері магистральдық жолдар бойынша қашықтыққа жеке және салынып жатқан теміржол желісі бойынша қашықтыққа жеке жеткізу мерзімдерінің қосындысы ретінде белгіленеді.

      Салынып жатқан теміржол желісі бойынша қашықтыққа жүктерді жеткізу мерзімдері магистральдық жолдардан салынып жатқан темір жол желісіне жүктерді тапсыру бойынша және кері операцияларды жүзеге асыруға 2 тәулікке арттырып, тәуліктік жүрістің нормаларын екі есе азайтылғанды негізге алып есептеледі.

      Салынып жатқан теміржол желісінің тағайындалған бір немесе әртүрлі станцияларында орналасқан бірқанша алушылардың адресіне рефрижераторлық секцияларда жүктерді тасымалдаған жағдайда, салынып жатқан теміржол желісі бойынша оларды жеткізудің мерзімін есептеген кезде тәуліктік жүріс нормасы үш есе азайтылады.

      299. Егер тасымалдаушы жүкті тағайындалу станциясында жүк қабылдаушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға белгіленген жеткізілу уақыты өткенге дейін берсе, жүк мерзімінде жеткізілген болып саналады.

      Егер жүктер жеткізілу уақыты өткенге және жүк алушыға тәуелді себептер бойынша вагонды, контейнерді қабылдау кідіртілгенге дейін тағайындалу станциясына келген жағдайда, олар мерзімінде жеткізілген болып саналады, ол туралы жалпы нысанда акт жасалады.

      Бос, меншікті, жалға алынған вагон, егер оны тасымалдаушы тағайындалу станциясында жүк қабылдаушыға немесе ол уәкілеттік берген тұлғаға жеткізілу уақыты өткенге дейін берсе, мерзімінде жеткізілген болып саналады.

      300. Осы Қағидамен белгіленгенге қарағанда жүктерді жеткізудің өзге мерзімдерін көздейтін шарттар жасасу кезінде, тасымалдаушы жүкқұжатының "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында белгі жасайды.

      301. Тасымалдаушының жүкті жеткізу мерзімін өткізіп алғаны үшін айыппұл тасымалдаушы жүктің келгені және оны жүк алушының иелігіне беру мүмкіндігі туралы хабарламаны 1 тәулік ішінде алмаса, төленбейді.

16. Жүктерді сақтау

      302. Жүктерді:

      1) жүктерді тиеуді және түсіруді орындауға арналған станция жолдарында тиеу және түсіру орындарында;

      жүкті тиеу тағайындалған күннен ерте тасып әкелген кезде, сондай-ақ тағайындалған күннен ерте тасып әкелінген жүкті Жүк жөнелтуші нің талабы бойынша тасымалдау болмаған немесе кейінге қалдырылған жағдайда;

      тиеуді жүзеге асыру кезінде және тасымалдау құжаттарын ресімдеуді күтуде вагондардың бос тұрған кезінде;

      2) вагондардағы, контейнерлердегі және жүк алушының күштерімен түсіруге жататын, сондай-ақ станциялық жолдарда тұратын, өздерінің осьтеріндегі жүктерді сақтауға жол беріледі.

      303. Ашық қоймаларда, платформалар мен алаңдарда – жүктерді тиеу және түсіру орындарында осы Қағидаларға 27-қосымшаға сәйкес Ашық қоймаларда, платформалар мен алаңдарда сақтауға жол берілетін жүктердің тізбесінде көрсетілген жүктерді сақтауға жол беріледі.

      Жүктерді жүктерді тиеу және түсіру орындарында сақтаудың шекті мерзімі (уақыты) осы Қағидаларға 28-қосымшада көрсетілген.

      Жүкті тиеу және түсіру орындарына тиеуге тағайындалған күннен ерте әкелген кезде, сондай-ақ тағайындалған күннен ерте тасып әкелінген жүкті Жүк жөнелтуші нің талабы бойынша тасымалдау болмаған немесе кейінге қалдырылған жағдайда, мұндай жүктің станцияның аумағында болған уақыты үшін Жүк жөнелтуші дег жүкті сақтағаны үшін алым алынады.

      304. Жүктерді сақтау үшін сақтаудың шекті мерзімдері (уақыты) белгіленеді. Жүкті шекті сақтау мерзімі жүк тасымалдаушының құралдарымен түсірген (босатқан) сәттен немесе вагонды, контейнерді жүк алушының құралдарымен түсіру орнына берген сәттен бастап есептеледі.

      Жүкті тасымалдаушының құралдарымен түсіру (босату) немесе вагонды, контейнерді жүк алушының құралдарымен түсіру орнына беру күні көліктік жүкқұжаттың сыртқы жағында тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыпты қою жолымен көрсетіледі.

      305. Жүк жөнелтушіге, жүк алушыға тәуелді себептер бойынша жүктің тиеу және түсіру орындарында орындарында тұрып қалуынан туындаған оның бұзылуына мүліктік жауапкершілік жүк жөнелтушіге, жүк алушыға жүктеледі.

      306. Жүкті сақтау үшін тасымалдаушының Тарифтік басшылығында (прейскурантта) көрсетілген алымдар өндіріп алынады.

      307. Жүкті сақтау үшін алым:

      тиеу–түсіру жерлерде түсірілетін жүктер, түсіру мезетінен;

      жүктердің вагондарда, контейнерлерде, стансалық жолдарда тұрып қалған, стансалық жолдарда орналасқан тиеу–түсіру жерлерде, жүк алушының құралдарымен түсіруге арналған, сонымен қатар стансалық жолдарда тұрып қалған салмағы бар өз бел ортасындағы жүктер, келген стансада жүктің келуі бойынша жүк алушыға хабарлаған мезеттен бастап жиырма төрт сағаттан асқаннан кейін;

      басқа мекен-жайға рәсімделуін күтуімен жүктердің вагондарда, контейнерлерде, стансалық жолдарда тұрып қалған, келген стансада жүктің келуі бойынша жүк алушыға хабарлаған мезеттен бастап жиырма төрт сағаттан асқаннан кейін.

      308. Тасымалдаушының Тарифтік нұсқаулығына сәйкес (Прейскурант) сақтау үшін үлкейтілген алымды жүк қабылдаушыны тиісті станциясына жүк келгені жөнінде хабарландырғаннан кейін қырық сегіз сағаттан асқаннан кейін он мәрте мөлшерінде қолданылады.

17. Жүктерді ұстап қалу, сату, жүктерді мемлекеттік органдарға
беру тәртібі

      309. Тасымалдаушы мынадай салдарлардан жүк алушыға жеткізу немесе беру мүмкіндігі болмаған кезде жүкті ұстап қалады не болмаса өткізеді:

      одан әрі тасымалдау кезінде жүктің мүмкін болатын бұзылуы немесе жоғалуы;

      тағайындалған станция ауданында жоқ жүк алушының мекенжайына келген жүкпен не істеу керектігі жайында Жүк жөнелтуші нің нұсқауларын алмауы;

      шартта көзделмеген жүкті жеткізу;

      оның кімге тиесілі екендігін анықтау мүмкін болмаған (құжатсыз) жүктің табылуы;

      жүк тасымалына ақы төлеуден және тасымалдаушыға тиесілі өзге де төлемдерден жүк алушының жалтаруы;

      станцияда жүктің шекті сақтау мерзімдерімен артық болуы.

      310. Жүкті өткізу, жүктерді Қазақстан Рееспубликасы мемлекеттік органдарына жіберу осы Қағидаларға, Заңның 52-бабына және Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 242-тармағына сәйкес іске асырылады.

      311. Сату қоймасына келіп түскен барлық жүктер белгіленген нысандағы кітапқа жазылады.

      312. Жүктер жүк тасымалдаушының жергілікті актісіне сәйкес сапа сараптамасын және бағалау құнын жүргізгеннен кейін сатылады.

      313. Жүктерді бағалағаннан кейін оларды сату тасымалдаушының өкілі мен жүкті алатын тұлғаның өкілі жасайтын қабылдау-тапсыру актісі бойынша жүргізіледі.

      Жүктерді бағалау және қабылдау-тапсыру актілері үш данада жасалады, олардың:

      біріншісі тасымалдаушыда қалады;

      екіншісі жүкті алушы тұлғаның өкіліне беріледі;

      үшіншісі сату қоймасында қалады.

      314. Жүктерді сату тасымалдаушының шотына сатып алушы жүктің құнын алдын ала төлеуді жүзеге асырғаннан соң жүргізіледі.

      Тасымалдаушыға тиесілі барлық төлемдер шегеріліп, сатылған жүк үшін тасымалдаушы алған сома депозит жағдайында талап-қуыным және талап мерзімі аяқталғанға дейін тасымалдаушыда сақталынады.

      Жүк жөнелтушіден/жүк алушыдан жүкті сатқанынан түскен ақшаны қайтару туралы талап-қуыным болмаған кезде, ол Қазақстан Республикасының теміржол көлігі туралы заңнамасында белгіленген талап мерзімі өткеннен соң тасымалдаушының табысы болып танылады.

      315. Үй заттарында табылған ақшалай белгілер депозит жағдайында талап-шағым және қуыным мерзімі аяқталғанға дейін тасымалдаушыға қызмет көрсететін банкке енгізіледі.

      Депозитті ресімдеумен байланысты шығыстар табылған ақшалай белгілер соммасынан төленеді.

      Банктің есеп айырысу-кассалық бөлімшелері ақшалай белгілерді қабылдағаны туралы тасымалдаушыға түбіртек береді.

      Жүк жөнелтуші талап етпеген ақшалар үш ай мерзімі өткеннен соң тасымалдаушының шотына аударылады.

      Үй заттарында табылған бағалы қағаздар, асыл металдар, тастар мен меруерт, сондай-ақ олардан жасалған бұйымдар тізімдеме бойынша құндылықтардың атауы, олардың саны мен массасы онда көрсетіліп, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне аударылады.

      Бұл ретте тізімдеменің бірінші данасы жіберілімге салынады, екіншісі жіберіліммен бір мезгілде жеке пакетпен жіберіледі, ал үшіншісі тасымалдаушының немесе сату қоймасының істерінде қалады.

18. Жүкті басқа мекенжайға жіберу, жүк жөнелтушіге қайтару
тәртібі

      316. Тасымалдаушы жүк жөнелтушінің немесе жүк алушының өтініші бойынша тасымалдау құжаттарында көрсетілген жүк алушыны және/немесе тағайындалған станцияны өзгерту арқылы тасымалданатын жүкті басқа мекенжайға жібере алады. Тасымалданатын жүкті басқа мекенжайға жіберу туралы өтінішті жүк жөнелтуші немесе жүк алушы тасымалдаушының атына жазбаша түрде (соның ішінде факс, телетайп және телеграф арқылы) беріледі.

      Жүкті басқа мекенжайға жіберу туралы өтініште мыналар көрсетіледі:

      вагонның немесе контейнердің нөмірі;

      жүк құжатының нөмірі;

      жүктің атауы;

      жүк жөнелтушінің, станцияның және жөнелтуші темір жолдың атауы;

      алғашқы жүк алушының атауы;

      алғашқы тағайындалған станцияның және темір жолдың атауы;

      жаңадан тағайындалған станцияның және темір жолдың атауы;

      жаңа жүк алушының атауы.

      Республикаішілік қатынаста басқа мекенжайға жібергенде жүкті қабылдағаны туралы түбіртек қоса тіркеледі, ал халықаралық қатынаста басқа мекенжайға жібергенде өтінішке жүк құжатыныдың телқұжаты тіркеледі.

      317. Тасымалдаушы жүкті басқа мекенжайға жіберуді тағайындау станциясында немесе сапар барысында жүргізе алады.

      Жөнелтілімнің бөлінуіне алып келетін тасымалдауға арналған шартты өзгерутге жол берілмейді.

      Габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді басқа мекенжайға жіберу темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықтың талаптары ескеріліп жүргізіледі.

      318. Кедендік бақылауда тұрған жүкті басқа мекенжайға жіберу тиісті кеден органының келісімі бойынша жүргізіледі.

      Салынған сәйкестендіру құралдарының тұтастығы сақталған жағдайда кеден органы тауардың жеткізу орнын өзгертуге рұқсат береді.

      319. Тасымалдаушы:

      жүк тиісті емес жүк алушының мекенжайына келген;

      жүк алушы тасымалдау шартында көрсетілген жүкті алудан бас тартқан;

      жүк алушы жүкті алу бойынша міндеттемелерін орындаудан жалтарған;

      төрт тәулік (тез бұзылатын жүктерге қатысты - екі тәулік) ішінде Жүк жөнелтуші ден жүк жөнінде өкім болмаған;

      тасымалдаушыға тәуелсіз себептер бойынша жүріс жолында вагондар мен контейнерлердің жүкпен кідіруі және жүктің одан әрі жүруі мүмкін болмаған жағдайларда, жүкті жүк жөнелтуші ге оның есебінен қайтарады.

      320. Жүк жөнелтушіде немесе жүк алушыда тасымалдаушының МАЖ қол жеткізу мүмкін болған жағдайда қажет болғанда мекенжайын ауыстыру туралы өтініш қоса берілетін құжаттарымен электрондық түрде беріледі.

      321. Заңды тұлғалар жүкті басқа мекенжайға жіберу туралы өтініштерді фирмалық бланкіде, егер фирмалық бланк болмаса - онда қойылған мөрімен (бар болған жағдайда) ұсынады. Жүкті басқа мекенжайға жіберу туралы өтінішке, өзге мекенжайға жіберуге өтініш білдірген ұйымның басшысы қол қояды және белгіленген тәртіппен расталады. Жеке тұлғалар жүкті басқа мекенжайға жіберу туралы өтінішінде төлқұжатының немесе жеке куәлігінің нөмірін, салық төлеушінің тіркелу нөмірін және тұратын мекенжайын көрсетеді.

      Жүкті басқа мекенжайға жіберу жүк жөнелтуші немесе жүк алушы уәкілеттік берген тұлға оған осы жүкті басқа мекенжайға жіберуді ресімдеу құқығы берілгендігіне сенімхатты ұсынған жағдайда, тасымалдаушымен жүзеге асырылады. Жаңа тасымалдау құжаттары бойынша немесе алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жүкті басқа мекенжайға жіберу жүзеге асырылатын станцияда тасымалдаушының өкіліне берілген сенімхат тасымалдаушыда сақталады.

      322. Жүкті басқа мекенжайға жіберуге арналған рұқсатты мұндай өзге мекенжайға жіберуді жүзеге асыру үшін станция бастығына жазбаша түрде жіберіледі.

      Жол жүру барысында басқа мекенжайға жіберу кезінде жүкті өзге мекенжайға жіберуге арналған рұқсат басқа мекенжайға жіберу жүргізілетін станция бастығына, ал көшірмесі алғашқы тағайындалған станция бастығына жолданады. Басқа мекенжайға жіберілгендігі туралы оны жүзеге асырған станция алғашқы тағайындалған станцияға телеграф арқылы хабарлайды.

      323. Жүктерді басқа мекенжайға жіберу былай жүргізіледі:

      1) қосымша жол тізімдемесін ресімдеу арқылы ескі құжаттар бойынша – ТМД, Грузия, Латвия, Литва және Эстония темір жолдары станцияларынан Қазақстан Республикасының станцияларына тағайындалып (ХЖҚК құжаты) жүру кезінде басқа мекенжайға – ТМД, Грузия, Латвия, Литва және Эстония темір жолдарында орналасқан тағайындалған жаңа станцияға жіберу;

      2) ХЖҚК-тің жаңа құжаттары бойынша - ішкі құжаттар бойынша ресімделген Қазақстан Республикасының станцияларынан Қазақстан Республикасының станцияларына тағайындалып жүру кезінде басқа адреске – ТМД, Грузия, Латвия, Литва және Эстония темір жолдарында орналасқан тағайындалған жаңа станцияға жіберу;

      3) ХЖҚК-тің ескі құжаттары бойынша - ТМД, Грузия, Латвия, Литва және Эстония темір жолдары станцияларынан Қазақстан Республикасының станцияларына тағайындалып жүру кезінде басқа адреске - Қазақстан Республикасында тағайындалған жаңа станцияға жіберу;

      4) жаңа құжаттары бойынша - Қазақстан Республикасының станцияларынан және станцияларына (ішкі құжаттар бойынша ресімделген республикаішілік тасымал) жүрген кезде Қазақстан Республикасының жаңа станцияларына тағайындалуы;

      5) ескі құжаттар бойынша – жүктер Қазақстан Республикасының станцияларына өз осьтерінде (ішкі құжаттар бойынша ресімделген республикаішілік тасымал) жүрген кезде Қазақстан Республикасының жаңа станцияларына тағайындалуы.

      324. Басқа мекенжайға ресімдеу кезінде өтініш иесі (жүк жөнелтуші немесе жүк алушы) жүкті тасымалдауға есеп айырысуды алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жүргізеді және барлық төлемдерді жаңа тасымалдау құжаттары бойынша енгізеді, егер осы Қағидада есеп айырысудың өзге тәртібі көзделмеген болмаса.

      325. Маршруттық немесе топтық жөнелтілімдердің құрамында жүрген жеке вагондарды басқа мекенжайға жіберуге жаңа тасымалдау құжаттары бойынша тасымалдауды онан әрі ресімдеу арқылы тағайындалған станцияларында ғана жол беріледі.

      326. Басқа мекенжайға жіберуді ресімдеген кезде тасымалдаушы жүк құжатының және жол тізімдемесінің түпнұсқасында басқа мекенжайға жіберу туралы тиісті белгі жасайды.

      327. Жаңа тасымал құжаттарын ресімдеу арқылы ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктерді басқа жіберу кезінде алғашқы жүкқұжаттың сыртқы жағының 1-бағанында бар белгілер жаңа тасымалдау құжаттарына жүкті орналастыру мен бекіту схемаларын қоса тіркеу арқылы көшіріледі, егер ол алғашқы тасымалдау құжаттарына тіркелген болса.

      328. Жүк сапасының нашарлауына алып келетін жеткізу мерзімдері, тасымалдаудың температуралық режимі, желдету тәртібі, тасымалдаудың басқа шарттары бұзылған кезде, сондай-ақ бекіту-пломбалау құрылғылары ақаулы және жол бойындағы станциялардың актілері бар вагондардағы жүктерді басқа мекенжайға жіберуге жүктің жағдайы мен сапасын тексергеннен соң аталған кемшіліктер табылған кезде, оның сапасы туралы жаңа құжат беру арқылы тез бұзылатын жүктерді басқа мекенжайға жіберуге рұқсат беріледі.

      329. Бүлінген, зақымданған, кем шығу белгілері бар, сондай-ақ ақаулы бекіту-пломбалау құрылғыларының болуы, температуралық режимі мен желдету тәртібінің бұзылуы және жол бойындағы станциялардың актілері бар ақаулы вагондардағы, контейнердегі жүктерді басқа адреске жіберуге табылған кемшіліктер жойылған жағдайда ғана рұқсат беріледі.

      330. Жүк құжатында көрсетілген жүк алушы тағайындалған станция ауданында болмаған кезде жүкті басқа мекенжайға жіберу алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жаңа тағайындалған станцияда жүк алушыдан тасымалдаушыға тиесілі төлемді төлету арқылы Қазақстан Республикасының шектегінде ғана жүргізіледі.

      Жүкті тасымалдардың электрондық жинағы бойынша тасымалдаған кезде тағайындалған станция ауданында жүк алушының болмаған жағдайында станция Жүк жөнелтуші мен тасымалдаушының ақпараттық әрекеттестік технологиясына сәйкес жүкті қалай ұйымдастыру туралы деректермен электрондық алмасу арқылы Жүк жөнелтуші ге сұранымды жіберу мүмкін.

      331. Жүк алушыны немесе тағайындалған станцияны өзгерткен жағдайда оның өтініші бойынша осындай өзгеріс өткізілген тарап осындай өзгерістердің салдары үшін алғашқы жүк алушының алдында жауапты болып табылады және Жүк жөнелтушінің, алғашқы жүк алушы мен нақты жүк алушының араларындағы есеп айырысуды жүргізеді.

      Жүк алушыға жүктің мекенжайын өзгерткен сәттен бастап тасымалдау шарты бойынша міндеттер таралады.

      Жүк жөнелтушінің жүктің мекенжайын ауыстыру құқығы жүк алушыға жүк құжатыныын берген немесе жүк тағайындалған елдің шекаралық кіру станциясына келген сәттен бастап тоқтатылады, егер тасымалдаушыда жүк алушының тасымалдау шартын өзгерту туралы жазбаша өтініші бар болса.

      332. Тасымалдардың электрондық жинағы бойынша жүкті басқа мекенжайға жіберу жаңа электрондық тасымалдау құжаттары бойынша немесе алғашқы электрондық тасымалдау құжаттар бойынша одан әрі тасымалдауды ресімдеу арқылы жүргізілуі мүмкін.

      Басқа мекенжайға жіберуді ресімдеу кезінде электрондық тасымалдау құжаттарын толтыру тәртібі осы Қағидалардың 7-тарауында баяндалған толтыру тәртібіне ұқсайды.

      Басқа мекенжайға жіберуді ресімдеу станциясы тасымалдаушының МАЖ-ынан алғашқы тасымалдау құжаттарының осы Қағидаларға 29-қосымшаға сәйкес ГУ-27-У-ВЦ нысаны бойынша жүк құжатының және осы Қағидаларға 30-қосымшаға сәйкес ГУ-29-У-ВЦ нысаны бойынша жолдық тізімдеменің қағаз көшірмелерін алады және басып шығарады. Жаңа электрондық тасымалдау құжаттарын жасау арқылы жүкті басқа мекенжайға жіберуді ресімдеуші тарапқа станциям "Тауар кассирі" бағанында тауар кассирінің қолымен және "Жөнелту (тасымалдауға жүкті қабылдау) станциясының мөрқалыбы" бағанында күнтізбелік мөрқалыппен расталған осы Қағидаларға 29-қосымшаға сәйкес ГУ-27-У-ВЦ нысаны бойынша жаңа электрондық жүкқұжатының қағаздағы көшірмесі беріледі.

      Басқа мекенжайға жіберу станциясы тасымалдаушының МАЖ сәйкес басқа мекенжайға жіберу және жаңа электрондық тасымалдық құжаттарды ресімдеу туралы хабарларды беруді жүргізеді.

      Егер тағайындалған жаңа станцияға дейін жүкті тасымалдау қандай да бір себептермен тасымалдардың электрондық жинағы бойынша жүргізілуі мүмкін болмағанда, басқа адреске жіберу жүргізілетін станция тасымалдау құжаттарының қалыпты толық жиынтығын ресімдейді.

      Егер одан әрі тасымалдау алғашқы тасымалдау құжаттары бойынша жүргізілетін болса, онда жүкпен бірге "Тасымалдаушының белгілері" бағанында басқа мекенжайға жіберу туралы белгісімен, сол бағанда күнтізбелік мөрқалыппен, тауар кассирінің қолымен расталған осы Қағидаларға 29-қосымшаға сәйкес ГУ-27-У-ВЦ нысаны бойынша жаңа электрондық жүкқұжатының қағаздық көшірмесі және жүк тасымалдауға арналған (құймалыдан басқа) осы Қағидаларға 30-қосымшаға сәйкес ГУ-29-У-ВЦ нысаны бойынша жолдық тізімдеменің қағаздағы көшірмесі жүреді. Бұл ретте электрондық жүкқұжатының "Тағайындалған станциясы" бағанында тағайындалған жаңа станцияның атауы мен коды, "Алушы" бағанында жаңа алушының атауы мен коды, "Оның пошталық адресі" бағанында - жаңа жүк алушының пошталық мекенжайы көрсетіледі.

      333. Тасымалдаушы жүкті басқа мекенжайға жібергені үшін тасымалдаушының Тарифтік басшылығында (прейскурантта) белгіленген мөлшерде алым алады.

      334. Жүк жөнелтушіден, жүк алушыдан тәуелді себептер бойынша оларды басқа адреске жіберуді күтіп вагондардың, контейнерлердің жүкпен тұрған уақытына тасымалдаушымен вагондарды, контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлем алынады, жүкті сақтағаны үшін алым, станциялық жолдарда адресін ауыстыруды ресімдеу сәтіне дейін тұрғаны үшін төлем алынады.

19. Үйіп және ақтара тасымалдау тәртібі

      335. Ұнтақтар, түйірлер, түйіршектер, капсулалар түріндегі ұн фракциялық құрауыштың (бөлшектер, бөліктер) бір текті массасы болып табылатын жүктер үйіліп тасылады.

      336. Сусымалық қасиетке ие емес және орнын ескермей тасымалданатын бір текті емес фракциялық құрамы бар жүктер ақтара тасымалданады.

      337. Ақтарылып пакеттелмеген түрде вагондық жөнелтілімдермен вагондарға тиеген кезде орындарды есептеуді (дана) талап етпейтін және өзінің физикалық жағдайы бойынша үйінді жүктерге жатқызуға мүмкін емес жүктер тасымалданады.

      338. Жауын-шашыннан және тозаңдатудан қорғауды талап ететін жүктер мамандандырылған жабық вагондарда (мысалы, ұн тасығыштар, астық тасығыштар, цементтасығыштар, минералтасығыштар), мамандандырылған контейнерлерде үйіліп және ақтарылып тасылады. Жүкті қапталған күйде үйіп тасымалдау үшін жабық вагондар пайдаланылады. Үйіп немесе ақтара тасымалдауға жататын жүкті тиер алдында жүк жөнелтуші вагонның конструктивтік саңылауларын бітеу бойынша шарлар қолданады. Вагонның саңылауларын бітеу сапар барысында жүктің темір жол бойында төгілуін және қоршаған ортаны ластауды болдырмау үшін қажет. Жүктерді жабық вагондарда үйіп және ақтарып тасымалдауға Жүк жөнелтуші мен есіктерге бекітпе орнату арқылы жол беріледі.

      Вагондардың есіктерінің саңылауларын бөгеу үшін қалқаншалар, тақтайлар, дөңбектер, басқа тығыз материалдардан жасалған бөгеулер қолданылады. Вагонды есіктік бөгеулермен қамтамасыз ету жүк жөнелтушінің күшімен және құралдарымен жүзеге асырылады. Жүк жөнелтуші тиер алдында вагондар мен қалқаншалардың коммерциялық тұрғыдан түзіктігіне, тазаланғанына, зиянкестермен бүлінбегеніне, дәннің төгілуі мүмкін саңылаулардың және тесіктердің болмауына көз жеткізуі керек. Жүкті түсірер кезде алушы вагонға зақым келтірмей, есік бөгеулерін алып тастайды.

      Астық жүктері, майлы және бұршақты дақылдардың дәндері "Өсімдіктер карантині туралы" 1999 жылғы 11 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының ішінде жүк жөнелтушімен тасымалдауға карантинді сертификат болғанда, экспортқа фитосанитарлы сертификат болған кезде ұсынылады.

      Үйіп және ақтара тасымалдауға арналған жүктерді тасымалдау құжаттарын ресімдеу кезінде жүк құжатыныдың "Орындар саны" бағанында жүк жөнелтуші тиісінше "үйіп" және "ақтара" деп көрсетеді.

      339. Жауын-шашыннан қорғауды талап етпейтін жүктер ашық жылжымалы құрамда, сондай-ақ мамандандырылған ашық вагондарда (мысалы, думпкарлар, хоппер-мөлшерлегіштер) үйіліп тасылады.

      Егер жылжымалы құрамға тиеуді сырттай қарап, көзбен шолғанда орын санын есептеу мүмкін болмаса, онда барлық жағдайларда, жүкқұжатының "Орын саны" бағанында "ақтара" деп көрсетіледі.

      Үйіп тасымалдаған кезде, жүктерді сақтап қалу мақсатында жүк жөнелтуші қалқандарды, тақтайларды, торларды, брезент немесе осындай беріктігі бар басқа материалдардан бөгеттер қолданады.

      Арнайы вагондарда, түбі саңылаусыз ашық вагондарда жүктерді үйіп тасымалдауға тасымалдау құжаттарын ресімдеу кезінде жүк жөнелтуші көліктік теміржолдық жүк құжатының "Жүк жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында мына мазмұндағы белгі жасайды: "Мамандандырылған вагондарда (немесе тиісінше түбі саңылаусыз ашық вагондарда) тасымалдау жүк алушымен келісілген. Түсіру құрылғылары бар".

      Үйіп және ақтара тасымалданатын жүктердің тізбесі осы Қағидаларға 31, 32-қосымшаларда көрсетілген.

20. Ашық жылжымалы құрамда тасымалдау тәртібі

      340. Ашық жылжымалы құрамда (ашық вагон, платформа) тасымалдауға өздерінің өлшемдері мен массалары бойынша вагондардың басқа түрлеріне, контейнерлерге тасымалдануы мүмкін емес (ыдыстық-дана жүктерге, атмосфералық жауын-шашыннан қорғауды талап етпейтін үйіп және ақтара тасымалданатын жүктерге жол беріледі.

      341. Ашық жылжымалы құрамның түрін жүк жөнелтуші тасымалданатын жүктің түріне, тиеу, түсіру (босату) жағдайына, оларды жүргізу үшін құрылғылар мен механизмдердің болуына байланысты таңдайды. Тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу вагондардың, контейнерлердің сақталуын қамтамасыз ету бойынша талаптардан тұратын нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес орындалады.

      342. Ашық жылжымалы құраммен тасымалдауға жол берілетін жүктердің тізбесі осы Қағидаларға 33-қосымшада көрсетілген.

      343. Ашық жылжымалы құрамның мамандануына байланысты түрі мен үлгісі тасымалданатын жүктің сипаттарына, оны тиеу, түсіру (босату) үшін қолданылатын құрылғылар мен механизмдердің, құрылыстардың түріне байланысты жүк жөнелтуші таңдайды.

      344. Ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктерді орау үшін олардың қасиеттеріне байланысты тиісті стандарттардың, техникалық шарттардың талаптарына жауап беретін көліктік ыдыс қолданылады. Ашық жылжымалы құрамда жүк тасымалдау кезінде жүктерді орау және жабу үшін тез жанатын материалдарды қолдануға жол берілмейді.

      345. Ашық жылжымалы құрамда қауіпті жүктерді тасымалдау осы Қағидалардың 31-тарауына және қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

      346. Қара металл сынықтары, қалдықтары, олардың қорытпалары отжарылу қаупінен және радиоактивті материалдардан зиянсыздандырылған, тасымалдауға қауіпсіз, зиянды химиялық заттардан тазартылған жағдайдағы стандарттарға сәйкес дайындалып тасымалданады және олардың жарылу қауіпсіздігін куәландыратын құжатпен бірге алынып жүреді.

      347. Оларды тасымалдау осы Қағидаларға 33-қосымшаға сәйкес ашық жылжымалы құрамда жол берілетін жүктердің тізбесінде көрсетілген, майда фракциялары бар жүктерді (олардың мөлшері 13 миллиметрден аспайтын түйірлер) ашық жылжымалы құрамда тасымалдау мүмкіндігін Жүк жөнелтуші белгілейді.

      348. Жүк жөнелтуші майда фракциялары бар жүктерді тиеу алдында ұсынған жүкті осы жылжымалы құрамда тасымалдау оның шығындарына, оның темір жол мен қоршаған табиғи ортаны ластауына алып келмейтініне көз жеткізеді. Егер платформаның немесе вагон шанағының ақаусыздығы кезінде жүктің шығыны құралымдық саңылаулар арқылы мүмкін болса, онда жүктің сақталуы үшін жүк жөнелтуші төгілуіне қарсы қосымша іс-шаралар қолданады.

      349. Майда фракциялары бар жүктерді ашық жылжымалы құрамға тиеу кезінде жүк жөнелтуші қозғалыс кезінде майда түйіршіктердің үрленуін, сондай-ақ вагондардың ернеуінің деңгейінен оны жоғары тиеген ("бөрігімен") жағдайларда жүктің құйылуын болдырмауға іс-шаралар қолданады. Аталған іс-шаралар жүк жөнелтуші мен жүктің әр түрі үшін әзірленеді. Байыту фабрикасының сұрыптау қондырғыларына жөнелтілетін сортталған және қатардағы көмірлері мен брикеттерінен басқа барлық жағдайларда жүктің беті вагондардағы және контейнерлердегі жүктердің орналасуы мен бекітілуінің техникалық шарттарына сәйкес немесе жүк жөнелтуші мен жасалған және тасымалдаушымен келісілген Қағидаға сәйкес тегістеледі және тығыздалады. Бұл ретте "бөрікке" көлденең қимада трапеция пішіні беріледі. Жүкті тығыздағаннан соң "бөріктің" төменгі негізі ашық вагон шанағының жоғарғы байлауынан аспайды.

      Жүкті тегістеу мен тығыздау үшін вагондарда механикаландырылған қондырғылар және басқа қарапайым құралдар қолданылуы мүмкін.

      350. Минералдық-құрылыс жүктерін ашық вагонның ернеулерінен жоғары тиеген жағдайларда, жүк "бөрігінің" негізі ернеулер деңгейінен ең кемінде 50 миллиметрден төмен болуы тиіс.

      351. Суықтан қатуға ұшырайтын жүктер осы Қағидалардың 25-тарауына сәйкес тасымалданады.

21. Жолсеріктермен алып жүре тасымалдау тәртібі

      352. Жүк жөнелтушілердің, жүк алушылардың жолсеріктерінің ілесіп жүруімен вагонға тиелген мына жүктер тасымалданады:

      жол жүру барысында қызмет көрсетуді талап ететін жүктер;

      тасымалдаған кезде қызмет көрсетуді талап ететін тез бұзылатын жүктер, рефрижераторлық вагондардың, рефрижераторлық контейнерлердің жабдығына тасымалдаушының қызметкерлері болып табылмайтын тұлғалар қызмет көрсетсе, мұндай тұлғалар жолсерік болып саналады және оларға жолсерік үшін көзделген құжаттар ресімделеді;

      жануарлар;

      өз осьтеріндегі жүк: локомотивтер, моторвагон поездарының вагондары, теміржолмен жүретін крандар, темір жолмен жүретін жол және құрылыс машиналары.

      353. Жүк құжатына жүк жөнелтуші жүк атауының астына жолсеріктерінің санын, олардың атын, әкесінің атын, тегін (толық) көрсетіп, жүкті жолсеріктер алып жүретіні туралы белгі соғылады.

      354. Тасымалдауға кедергілер және жүкті беру қажеттілігі туындаған жағдайда жолсерік жүк жөнелтушінің функциясын жүзеге асырады. Жолсерікке жүк жөнелтушінің функцияларын жүктеу туралы жолсерікке берілетін өкілеттіктерді дәл сипаттау арқылы жүкқұжаттың "Жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" бағанында белгі соғылады.

      Заңды тұлғаның атынан мұндай өкілеттіктер беруге сенімхат оның басшысының немесе осы ұйымның мөрімен (бар болған жағдайда) куәландырылған оның құрылтайшы құжаттарымен осыған уәкілетті өзге адамның қол қоюымен беріледі.

      Қағиданың осы тармағында көзделген тасымалдардың электрондық жинағын пайдаланып, тасымалдарды ресімдеу кезінде мәліметтер темір жол көлігінің автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің жұмыс істеу технологиясына және жүк жөнелтуші мен тасымалдаушының арасындағы электрондық құжат айналымы жүйесіне сәйкес тасымалдардың электрондық жинағына енгізіледі.

      355. Жолсеріктердің:

      жүк тасымалданатын вагонда;

      Жүк жөнелтушінің өтінімі бойынша тасымалдаушы берген жеке вагонда;

      Жүк жөнелтушіге, жүк алушыға тиесілі немесе олар жалға алған жеке вагонда жүруіне жол беріледі.

      Жүкті алып жүретін жолсеріктердің жол жүргені үшін жүк жөнелтушіден тасымалдаушының Тарифтік басшылығымен (прейскурантымен) белгіленген мөлшерде ақы алынады. Жолсеріктердің жолақысы жүкқұжатта көрсетіледі.

      356. Жолсерік салмағы отыз бес килограмнан жоғары емес оған тиесілі қол жүгін өзімен бірге вагонда тегін алып жүре алады.

      Жолсерікте белгіленген нормадан артық қол жүгі бар болған кезде, одан қол жүгінің артық массасы үшін тариф бойынша тасымал төлемі алынады (жеке (тұрмыстық) қажеттіктерге арналған жүктер ретінде).

      357. Жүкті алып жүру және күзету сеніп тапсырылған жолсерік жөнелту станциясына төлқұжатты (жеке куәлікті) және іссапар куәлігін ұсынады, осылардың және тасымалдау құжаттарының негізінде жолсерікке станциядағы тасымалдаушының өкілі немесе ол уәкілеттік берген қызметкер қол қойылған және күнтізбелік мөрқалыппен расталған жөнелту станциясымен белгіленген осы Қағидаларға 34-қосымшаға сәйкес ГУ-18 нысандағы жүк жолсерігінің куәлігін береді.

      Жолсерік куәлікті алған кезде жол тізімдемесінің түбіртегінде жөнелту тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбының астына "Куәлікті алдым" деген жазба жазады және жолсерік атын, әкесінің атын, тегін көрсетіп қол қояды. Жолсерік куәлікті алған кезде, куәлікте баяндалған жолсеріктің негізгі міндеттерімен танысады және бұл жөнінде куәлікке әрі жөнелту станциясы Жүк жөнелтушілерінің (жүк алушыларының) жолсеріктеріне куәліктер беруді тіркеу кітабына қол қояды.

      358. Жүктерді алып жүруге арналған жолсеріктердің санын жүк жөнелтуші (жүк алушы) белгілейді. Бұл ретте, жолсеріктердің санын екі адамнан кем тағайындауға рұқсат берілмейді.

      359. Қауіпті жүктерді алып жүрудің қосымша шарттары осы Қағидалардың 31-тарауында белгіленген.

      360. Жүк жөнелтуші алып жүруге жататын жүкті жүктерді орналастыру мен бекітудің техникалық шарттарының талаптарына сәйкес орналастырады және бекітеді.

      361. Жолсеріктер өрт қауіпсіздігінің талаптарына жауап беретін қолшамдарды және қатты отынды (көмір, отын) пайдаланатын стандартты үлгідегі шойын пештерді қолданады. Жүру жолында жолсеріктер өрт және жеке қауіпсіздік талаптарын сақтауы тиіс.

      Жүк жөнелтуші вагондарды пешпен жабдықтаған кезде, өрт сөндіру мақсаттары үшін жүк жөнелтуші жолсеріктерді көлемі 100 литрден кем емес темір немесе пластикалық сыйымдылықтардағы су қорымен қамтамасыз етеді.

      362. Жылжымалы құрамға зақым келтірмейтін және қозғалыс қауіпсіздігі мен өрт қауіпсіздігінің талаптарын қанағаттандыратын жолсеріктердің алып жүруіндегі жүктерді тасымалдауға арналған қажетті барлық алынбалы-салмалы қарапайым құралдарды жүк жөнелтуші береді.

      363. Жүк вагонында пештер мен пеш жабдықтарын орнату өрт қауіпсіздігі талаптарымен белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Пештерді орнатқан кезде, жүк пен пештің арасындағы қашықтық 1 метрден кем емес, ал жүк тиеудің жоғарғы деңгейі мен вагонның төбесі арасындағы қашықтық - 50 сантиметрден кем болмауы керек. Жүкпен бірге жолсеріктердің болуы болжамданған вагондардағы есік ойықтарында жүктердің, қатты отын қорының, басқа материалдар орналастырылмайды.

      364. Вагондарда жүк жөнелтушіге (жүк алушыға) тиесілі пештер мен пеш жабдықтарын орнатқан кезде, жүк жөнелтуші "Жүк жөнелтушінің ерекше өтініштері мен белгілері" жүк құжатының сырт жағының 4-бағанында олардың санын көрсетеді.

      365. Вагондарды бүкіл сапар барысында пешке арналған қатты отынмен жабдықтауды жүк жөнелтуші қамтамасыз етеді.

      366. Жүкке бұзылу қаупі төнген жағдайда және оны толық сақталымда жүк алушыға жеткізу мүмкін болмаса, жүк жөнелтуші немесе бұған уәкілетті жолсерік жүкке өзі билік етеді.

      Тасымалдау үдерісінде бекітудің немесе жүктің орнықтылығының бұзылғанын байқаған кезде, жолсерік вагонды ағыту жөнінде шешім қабылдау үшін станция бастығына жазбаша өтініш береді және бекітуді түзету, жүктің орналасуы мен орнықтылығын қалпына келтіру бойынша іс-шаралар қолданады. Тасымалдаушының кінәсінен жүктің бекітілуі немесе жүктің орнықтылығы бұзылған кезінде түзетуді тасымалдаушы жүргізеді. Жүкті бекітуді немесе жүкті тиеуді тексерудің нәтижелері және жүк жөнелтушінің кінәсінен вагонның амалсыз бос тұру уақыты ГУ-23 жалпы нысандағы екі дана актпен ресімделеді. Актінің бір данасы тасымалдау құжаттарына тіркеледі және "Тасымалдаушының белгілері" жүк құжатының сыртқы жағының 5-бағанында ГУ-23 жалпы нысанды актінің нөмірі және оның жасалған күні көрсетіледі. Актінің екінші данасы вагонның ағытылуы жүргізілген станцияда қалады.

      367. Жолсеріктер алып жүретін вагондардың техникалық ақаулығы жүру жолында анықталған және осы поезбен бұл вагондардың бұдан әрі жүруі мүмкін болмаған кезде, мұндай вагондар ағытылады.

      Жүк жөнелтушінің немесе жолсеріктің кінәсінен болған вагонның зақымдануы кезінде осы Қағидаларға 35-қосымшаға сәйкес ВУ-25 нысанындағы вагонның зақымдануы туралы акт және ГУ-23 жалпы нысанды акт ресімделеді. Жолсерік вагонның бұзылғаны туралы актінің мазмұнымен келіспеген жағдайда, келіспеуінің уәждерін көрсетіп, оған ескертулермен қол қояды. Вагонның бұзылғаны туралы актінің бірінші данасы тағайындалған станциясында жүк алушыға беру үшін тасымалдау құжаттарына немесе егер бұзылған вагон топтық жөнелтпе құрамында жүрген болса, қосымша жіберілетін жол тізімдемесіне тіркеледі. Бұл ретте, қосымша жіберілетін жол тізімдемесінің жүк атауы астына немесе "Тасымалдаушының белгілері" жүкқұжатының сыртқы жағының 5-бағанында вагонның бұзылғаны туралы актінің нөмірі, оның жасалған күні мен себебі көрсетіледі. Вагонның бұзылғаны туралы актінің екінші данасы вагонның бұзылғаны жөніндегі шотқа тіркеледі, оны тасымалдаушы жүк алушыға ақы төлеу үшін қояды. Вагонның бұзылғаны туралы актінің үшінші данасы вагонның ағытылуы жүргізілген станцияда қалады.

      Егер құрамында техникалық ақаулы вагон болған вагондар тобы бірнеше жолсеріктердің ілесіп жүруімен жүрген болса, онда жолсеріктердің біреуі кідіртілген вагонмен қалады.

      Егер вагонның техникалық ақауын жою үшін жүк басқа вагонға қайта тиелген жағдайда, бұл жөнінде тасымалдау құжаттарында немесе қосымша жіберілетін жол тізімдемесінде (егер ағытылған вагон топтық жөнелтпе құрамында жүрсе) белгі қойылады.

      368. Жолсеріктердің жүкті онан әрі алып жүруі мүмкін болмайтын жағдайда (мысалы, аурудың себебінен) станциядағы тасымалдаушының өкілі жолсеріктердің жазбаша өтініші бойынша жөнелту немесе тағайындалған станция арқылы жүк жөнелтуші ні немесе жүк алушыны бұл жайында хабардар етеді. Жолсеріктердің жазбаша өтініш беруге мүмкіндігі болмаған жағдайларда, хабар беруге және жүктің алып жүру тәртібін өзгертуге белгіленген тәртіппен ресімделген, бұл үшін тиісінше уәкілетті орган, ұйым (мысалы, медициналық мекеме, құқық қорғау органы) ұсынған анықтама негіз болып табылады. Хабар алғаннан соң, жүк жөнелтуші немесе жүк алушы жолсеріктерді алмастыруды жүзеге асырады.

      Бұл жағдайда жүктері бар вагондар жүк жөнелтуші нің немесе жүк алушының жаңа жолсеріктері келгенге дейін станцияда кідіртіледі, ол жөнінде ГУ-23 жалпы нысанды акт жасалады. Жүгі бар вагондар кідіртілген станция жаңа жолсеріктерге осы Қағидалардың 357-тармағында белгіленген тәртіппен куәлік береді. Жүгі бар вагондар кідіртілген станция жаңа жолсеріктер туралы мәліметтерді жүкке ілесіп жүретін "Тасымалдаушының белгілері" жүкқұжатының бағанында көрсетеді.

      Жүктің тағайындалған станцияға келген бойында тасымалдаушы тасымалдау құжаттарына тіркелген ГУ-23 жалпы нысанды актінің негізінде жаңа жолсеріктердің келуін күтіп вагондардың станцияда болуына байланысты кеткен шығындарын жүк алушыдан өндіріп алады.

      Аталған талаптар жолсеріктер алып жүретін қауіпті жүктерді тасымалдауға таралмайды.

      369. Жолсеріктердің ілесіп жүруімен жүретін вагондар поездың құрамына бір топта қойылады.

      370. Жүкке бұзылу қаупі төнген жағдайларда және оны алғашқы тағайындалуы бойынша толық сақтап жеткізу мүмкін болмаса, тасымалдаушы жолсеріктің жазбаша талабы бойынша вагонды ағытады және белгіленген тәртіппен жүкті басқа ұйымдарға беруде жолсерікке көмек көрсетеді.

22. Жөнелтілім маршруттарымен тасымалдау тәртібі

      371. Жүк тасымалдарын жөнелтілімдік маршруттау жүктердің жеткізу мерзімдерін қысқартуға, вагондардың айналымын тездетуге, станцияларда олардың қайта өңделу көлемін азайтуға, материалдық құралдарды үнемдеуге, тасымалдар кезінде жүктерді сақтаудың жағдайларын жасауға ықпал ететін және кірме жолда маршруттық жөнелту тасымалдарын қалыптастырған кезде, тасымалдаушы мен жүк жөнелтушінің арасында өзара тиімді жағдайларды қамтамасыз етеді.

      372. Жөнелтілімділік маршруттау мыналарға негізделеді:

      1) жүк ағындарын шоғырландыруға:

      тұтынушыларды жеткізушілерге және түсіру (босату) аудандарын тиеу учаскелеріне оңтайлы бекітуді қамтамасыз ету жолымен;

      жеке маршруттық тағайындауларға жаппай жүктерді тиеуді шоғырландыру жолымен;

      бір жүк жөнелтуші мен бір станциядан тағайындаулар бойынша жүктерді тиеуді күнтізбелік жоспарлау жолымен;

      кәсіпорындардың кірме жолдарында немесе бір жүк жөнелтуші станциясының жолдарында белгілі тағайындалған вагондарды шоғырландыру жолымен;

      2) тарату станцияларына тағайындау маршруттарын ұйымдастыру кезінде жүк поездарын құрастыру жоспарын сақтау және жөнелтілімділік маршруттарын немесе олардың негізін толық құрамда құрастыру станциясынан тағайындалған станциясына дейін сақталып өткізілуін қамтамасыз етуге;

      3) жүк жөнелтушілердің, жүк алушылардың, тасымалдаушылардың және магистральдық теміржол желісі операторының техникалық құралдарын ұтымды пайдалануға;

      4) маршруттық тасымалдауды ұйымдастырудың нысандары мен әдістерін тұрақты жетілдіруге.

      373. Бір жүк жөнелтуші бір станцияда тиелген және бір түсіру немесе тарату станциясына тағайындалған вагондардан маршруттарды ұйымдастыру (қалыптастыру) жоспары жүк поездарын құрастыру жоспарына сәйкес кемінде бір станцияны маршрутты қайта өңдеуден міндетті түрде босатуды көздейді.

      374. Маршруттың салмағы мен ұзындығы магистральдық теміржол желісі операторымен келісім бойынша, тасымалдаушымен белгіленеді. Ұлттық инфрақұрылым операторының келісімі бойынша маршрут ұзындығын азайту жағына қарай белгіленген нормалардан нақты бір вагоннан артық емес ауытқуға жол беріледі. Жүк жөнелтушінің кірме жолында белгіленген салмақтық нормадағы (мәселен, тиеу шебі бойынша шектеу және басқалар) маршруттарды құрастыру мүмкін болмағанда, салмағы магистральдық бағыттардағы поездардың салмағына еселі вагондар топтарынан маршруттар ұйымдастыру қаралады.

      375. Маршруттардың жүріс бағытында поезд салмағының азаю жағына қарай өзгеретін станциялар (түбірлі өзгеріс пункттері) бар болғанда, маршруттар негізден (жүріс жолында поездың салмағы өзгерген жағдайда, тағайындалған станциясына дейін қайта құрастырусыз жүретін белгіленген салмақтағы жөнелтілімділік маршрутының негізгі бөлігі) және салмақ өзгеретін пункттерге дейін құрамда жүретін тіркеме бөлігінен ұйымдастырылады. Салмақтың немесе құрам ұзындығының қатар нормалары белгіленген бағыттарда мұндай маршруттар барлық станциялармен құрам өзгертілмей өткізіледі. Маршрут негізінің салмағы мен ұзындығы тасымалдаушымен белгіленеді. Нақты тағайындаулар үшін маршруттар негізінің салмағы мен ұзындығының белгіленген нормасы жүк жөнелтушілерге хабарланады.

      Салмақтық нормаларды түбірлі өзгерту станцияларында оның құрамының салмағын немесе ұзындығын өзгерткен кезде жүріс жолында маршруттардың негізін таратуға жол берілмейді.

      Поездардың салмақтық нормаларын түбірлі өзгерту станцияларында тасымалдаушы маршрутты толық салмаққа немесе ұзындыққа толтыру жөнелтілімділік маршрутының тағайындалғанына сәйкес вагондармен жүзеге асырылады, ал мұндай вагондар болмағанда - осы станция үшін белгіленген поездарды құрастыру жоспары бойынша қашық тағайындаулар вагондарымен жүзеге асырылады.

      376. Маршруттар олардың ұйымдастырылу және құрастырылу тәсілі бойынша тасымалдаушымен мыналарға бөлінеді:

      бір жүк жөнелтуші бір станцияда тиелген вагондардан құралған, сондай-ақ бір кірме жолда тармақ иеленуші және осы кірме жолдың басқа жүк жөнелтуші-контрагенттері құрастырған жөнелтілімділік маршруттарына;

      бір станцияда әртүрлі жүк жөнелтушілер тиеген вагондардан (станциялық сатылы маршрут), бір жүк жөнелтуші немесе бірнеше жүк жөнелтушілер бір немесе бірнеше бөлу пункттерінде (учаскелік сатылы маршрут) құрастырған сатылы маршруттарға бөлінеді.

      Енгізілген вагондардың тағайындалуы бойынша маршруттар мыналарға:

      1) бір түсіру (босату) станциясына бір немесе бірнеше жүк алушылар адресіне (жүктерді маршруттармен қабылдау үшін қажет техникалық жайластырулары бар мұндай станциялар мен жүк алушылардың тізбесін магистральдық теміржол желісі операторы белгілейді) тағайындалған вагондардан құрастырылған тура маршруттарға;

      2) кірме жолды пайдалануға немесе жүк алушының, жүк жөнелтушінің жауапкершілігі есепке алынып, кірме жолды пайдалануға немесе вагондарды беру мен жинауға арналған шартта белгіленген тағайындалу станциялары бойынша вагондарды топтап (бір жүк алушының адресіне жіберілетін топтағы вагондардың барынша мол саны оның түсіру (босату) пунктінің түсіру қабілеттілігіне сәйкес келеді) іріктеу арқылы бір тиеу (босату) учаскесінің станцияларына арналған маршруттарға;

      3) жүріс жолында қайта өңдеуді барынша қысқартуды ескеріп, маршруттың жүріс жолында орналасқан станциялардың жүк поездарын құрастыру жоспары бойынша ұйымдастырылған тарату станциясына арналып тағайындалған маршруттарға;

      4) іс-әрекеттер аудандарының осы пункттері (маршруттарды тарату пункттерінің және олардың іс-әрекеттері аудандарының тізбесі магистральдық теміржол желісі операторымен белгіленеді) үшін белгіленген шектерде түсіру (босату) станциялары және жүк алушылар бойынша вагондарды адрестерге жіберу жүргізілетін тарату пункттері маршруттарына;

      5) түсіру (босату) станциялары (кіру мен тарату станцияларының және олардың іс-әрекеттері аудандарының тізбесі магистральдық теміржол желісі операторымен белгіленеді) бойынша осы жүктерімен вагондарды адреске жіберу отын жүктерін алатын кіру немесе тарату станцияларына маршруттар болып бөлінеді;

      Тағайындалуы осы тармақтың 2), 3), 4), 5) тармақшаларында көзделген маршруттар тарату (бөлшектеу) маршруттарына жатады.

      377. Жөнелтілімділік пен сатылы маршруттар біртекті және әртекті жүктерден ұйымдастырылады.

      Жүктерді тасымалдауды маршруттармен жоспарлаған кезде өңдеусіз жүктердің ең қашық жүрісі ескеріледі. Жүк жөнелтушілер тасымалдаушыға жүктерді тасымалдауға арналған өтініммен бірге үш дана осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес ГУ-114 нысанындағы жүктерді маршруттармен тасымалдауға арналған өтінімді ұсынады.

      Тасымалдаушы жүк жөнелтушілер ұсынған маршруттармен тасымалдауға арналған айлық өтінімдердегі маршруттардың техникалық-экономикалық тиімділігін, жоспардың тасымалдаудың егжей-тегжейлі жоспарына сәйкестігін тексереді, вагон ағындарын өңдеуді қамтамасыз етпейтін маршруттарды жоспардан шығарады. Станциялар үшін жүктерді тасымалдауды маршруттау жөніндегі айлық жоспарлар тасымалдаушының тапсырмасы негізінде әзірленеді.

      378. Тарату пункттеріне жөнелтілімділік маршруттарымен жүктерді тасымалдаған кезде жүк жөнелтушілер маршруттармен жүктерді тасымалдауға арналған айлық өтінімдерде (жоспарларда) осы тарату пунктінің іс-әрекеті ауданына кіретін түсіру (босату) тағайындалған станциялар бойынша бөлу арқылы маршруттарды тарату пункттерінің атауын, маршруттар санын және олардағы вагондардың жалпы санын көрсетеді.

      379. Тасымалдаушы жүк жөнелтушімен келісім бойынша өтінімді орындаудың тәртібін орната отырып, тасымалдарды күндер және тағайындаулар бойынша ірілендіруді қарастырады, жүктерді маршруттармен тасымалдау жөніндегі тапсырмалардың орындалуын қамтамасыз ететін маршруттарды тиеудің күнтізбелік жоспарын жүк жөнелтушілердің қатысуымен әзірлейді және бекітеді. Бекітілген күнтізбелік жоспар жоспарлық ай басталғанға дейін кемінде үш күн бұрын маршруттарды тиеу станцияларына және жүк жөнелтушілерге хабарланады. Маршруттарды тиеу күнтізбелік жоспарын онкүндік басталғанға дейін үш тәулік бұрын тасымалдаушы жүк жөнелтушілермен келісу арқылы онкүндіктер бойынша түзетуі мүмкін.

      380. Вагондарды маршруттарды тиеуге, түсіруге (босатуға) беру тәртібі, оларды белгіленген массаға пен ұзындыққа дейін құрастыру, тиеуден, түсіруден (босатудан) соң қайтарылуы және жөнелтілімділік пен сатылы маршруттардың вагондар тобына тиеуге, түсіруге (босатуға) арналған технологиялық мерзімдер вагондарды беру-жинауға арналған шарттармен белгіленеді. Барлық вагондар үшін айналымның жалпы технологиялық мерзімі белгіленген кезде бұл шарттарда маршруттарды тиеуге, түсіруге (босатуға) арналған жеке технологиялық мерзім ескеріледі.

      381. Жөнелту маршруттарын бөліп тиеген жағдайда, шарттарда және технологиялық процестерде бөліктер саны, олардың ішіндегі вагондар саны, маршруттың әр бөлігін тиеудің технологиялық мерзімі, сондай-ақ, бірінші бөлікті әкелген сәттен бастап тиеу аяқталғанға және маршруттың соңғы бөлігін тапсырғанға дейін есептелетін, маршрутты тиеудің жалпы технологиялық мерзімі көзделеді. Тасымалдаушы вагондарды тиеу, түсіру (босату) үшін белгілеген мерзімге кірме жолдарда жөнелту маршрутын тиеуге, түсіруге (босатуға) тасымалдау бөлімшелері жергілікті жағдайларға байланысты қосымша технологиялық уақыт береді.

      382. Тасымалдау бөлімшелері станциялар мен кәсіпорындар – жүк жөнелтушілердің тұтас учаскесі үшін, тас көмірді, ағашты, дәнді және басқа жаппай жүктерді тиеу учаскелерінде тиеуді, маршруттарды құрастыру мен жөнелтуді қамтамасыз етуді, сондай-ақ осы учаскеде маневрлік жұмысты ұйымдастыруды есепке алып тиеу мерзімдерін көздейтін, бірыңғай тәртіпті белгілейді.

      383. Кірме жолдарға жүк тиеу үшін вагондарды беру осы жолдарда түсіруден (босатудан) кейін вагондарды пайдалануды есепке алып жүргізіледі. Жүк жөнелтуші өзінде тиеуде, түсіруде (босатуда) тұрған вагондарды, айналмалы маршруттар мен вертушкалар құрамындағы вагондарды қоспағанда, тиісті түрдегі басқа вагондармен маршруттарды тиеуге берілген вагондарды ауыстырады.

      384. Маршрутты тиеу мынадай жағдайларда тасымалдаушының кінәсінен қамтамасыз етілмеген деп саналады:

      1) маршрутты тиеуге вагонды толық немесе ішінара бермеу, немесе ақаулы не болмаса түрі бойынша мұндай жүк үшін сәйкес келмейтін вагондарды беру;

      2) осы есептік тәуліктерде тиеу үшін толық емес мерзіммен маршрутты тиеуге вагондарды беру, егер жүк жөнелтуші есептік тәуліктің аяғына дейін жүкті тиемесе және тасымалдаушыға тапсырмаса. Осы есептік тәуліктерде тиеу үшін толық емес мерзіммен маршрутты тиеуге вагондарды беру жүк жөнелтушіні, тасымалдау бөлімшесін, станцияны оны ұйымдастырудан босатпайды. Маршрутты тиеу вагондарды беруге-жинауға арналған шарттармен белгіленген мерзімдерде аяқталады.

      385. Маршрутты тиеу жүк жөнелтушінің кінәсі бойынша қамтамасыз етілмеген деп саналады, егер:

      1) осы тәуліктерде тиеуге тағайындалған және вагондарды тасымалдаушы тиеуге толық мерзіммен вагондармен қамтамасыз етілген маршрут тиелмесе және есептік тәуліктің аяғына дейін тасымалдаушыға тапсырылмаса;

      2) жүк жөнелтуші күнтізбелік жоспарда көзделген маршрутты тиеуден бас тартса;

      3) маршрут немесе маршруттың негізі белгіленген нормаға қарағанда кем массасымен немесе вагондар санымен тасымалдаушыға берілсе немесе оны жүк жөнелтуші поездар құрастыру жоспарын және Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 30 сәуірдегі № 544 бұйрығымен бекітілген Темiржол көлiгiн техникалық пайдалану қағидаларын (Нормативтік құқықтық актілерді тіркеу тізілімінде № 11897 болып тіркелген) бұзып құрастырылса.

      Егер алғашқы тағайындалған маршрутты жаңасына алмастыру осы Қағидаларға сәйкес тасымалдаушымен келісім бойынша жүргізілген болса, ондай жағдай маршруттық тиеді бұзу болып саналмайды.

      386. Маршруттарды тиеу жоспарының орындалмауына жол берілген күнтізбелік онкүндік ішінде осы онкүндіктің жеке күндерінде орындалмаудың орны толған жағдайда, сондай-ақ жүк жөнелтушілердің кінәсі бойынша да, сондай-ақ тасымалдаушының кінәсі бойынша да сатылы маршруттарға тиеуді қамтамасыз етпегені үшін жүк жөнелтуші мен тасымалдаушы мүліктік жауапкершіліктен босатылады.

      387. Жөнелтілімділік маршрутты тиеу станциясы немесе сатылы маршрутты құрастыру станциясы түсіру (босату) не тарату станциясына дейін маршруттың немесе маршрут негізінің құрамында жүретін вагондардың жүкқұжаттарында және жолдық ведомосында мөрқалыппен мынадай тиісті белгі: "№_________ тура жөнелтілімділік маршрут", "_________________________ ст. таратылатын №_________ жөнелтілімділік маршрут", "№________ тура сатылы маршрут", "_____________________ ст. таратылатын №_________ сатылы маршрут" соғады.

      388. Құжаттарында "____________ ст. таратылатын №______ жөнелтілімділік маршрут" деген мөрқалыбы бар тарату пунктіне маршруттың құрамында келген вагондарды жүк жөнелтушінің өкілдері, ал жүк алатын кіру немесе бөлу станцияларына келген вагондарды тарату пункттерінің немесе кіру мен бөлу станциялардың іс-әрекет ауданына кіретін түсіру (босату) станциясында жүк алушының, тасымалдаушының өкілдері әрі қарай жібереді. Мұндай вагондарды түсіру (босату) станциялары бойынша әрі қарай жіберу алғашқы құжаттар бойынша жүргізіледі.

23. Шағын және аз тонналық жөнелтілімдермен тасымалдау тәртібі

      389. Жүктерді шағын жөнелтілімдермен тасымалдау, осы жөнелтілімдерді қабылдау және беру үшін ашық станциялар арасында жүзеге асырылады.

      Бір вагонда бір теміржол торабының әртүрлі станцияларына баратын жүктерді шағын жөнелтілімдермен тиеуге рұқсат етілмейді.

      390. Шағын жөнелтілімдермен тасымалдауға тез бүлінетіндерден басқа ыдыстық және даналық жүктерге ғана рұқсат етіледі.

24. Контейнерлерде және көліктік пакеттерде тасымалдау тәртібі

      391. Жүктерді тасымалдау үшін халықаралық келісімдер, стандарттар және техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес келетін, олардың параметрлерін және теміржол көлігінің қатысуымен халықаралық тасымалдауға рұқсат беруді реттейтін контейнерлер пайдаланылады, барлық ірітоннаждық контейнерлерге ҚКК тақтайшасы (оны пайдаланудың қауіпсіздігін куәландыратын) және КБК тақтайшасы (оның жүктерді кедендік бақылаумен тасымалдауға жарамдылығын растайтын), сондай-ақ кезекті куәландыру немесе жөндеу мерзімі көрсетілген трафареттер бекітіледі.

      392. Жүктерді контейнерлермен тасымалдау брутто массасы белгіленген контейнерлермен операциялар жүргізу үшін ашылған станциялар арасында жүргізіледі. Контейнерлермен операциялар жүргізу үшін ашылмаған станциялар арасында жүктерді тасымалдау тасымалдаушының келісімі бойынша жүргізіледі.

      Аралас теміржол-су қатынасына енгізілмеген порттар арқылы контейнерлерді қабылдауға және ауыстырып тиеу үшін ашылмаған порттар мен станциялар арқылы контейнерлерді өткізуге рұқсат берілмейді.

      МАЖ тасымалдаушыда пайдаланылатын жіктегіште контейнерлермен операциялар жасау үшін ашық станциялардың тізбесі.

      Жөнелтуші контейнердің коммерциялық қатынаста жүк тасымалдау үшін жарамдылығын белгілейді.

      Контейнердегі жүктің массасы мен орындар санын жөнелтуші белгілейді. Контейнерге тиелген жүктің массасы және контейнер ыдысының жалпы массасы контейнер есігінде көрсетілген контейнер бруттосы массасынан артық болмауы тиіс.

      Контейнердегі жүк жүктің сақталуын және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз ететіндей, тиеген, тасымалдаған және босатылған кезде контейнер зақымдалмайтындай болып орналастырылуы тиіс, контейнердің есіктері еркін ашылуы және жабылуы тиіс.

      393. Контейнерлердің жекеменшік иелері және олардың әріптік кодтары осы Қағидалардың 36-қосымшасына сәйкес теміржол әкімшіліктеріне тиесілі контейнерлердің жекеменшік иелерінің тізбесінде көрсетіледі.

      394. Ірі тонналық контейнерге тиелетін жүктің бір орындық салмағы 1500 килограмнан, ал орта тонналық контейнерге тиелетіннің 1000 килограмнан аспайды. Бұл ретте жүктің тиелген орындарынан, соның ішінде құрастырылған қат-қабаттарды есепке алып, контейнердің еденіне түсетін шоғырланған жүктеме ірі тонналық контейнерде бір квадраттық сантиметрге 1 килограмм-күштен және орташа тонналық контейнерде 0,5 килограмм-күштен аспауы керек.

      Контейнердің еденіне түсетін жүктеме аталған меншікті жүктемеден асқан кезде жүктік орын қалыпты табандыққа не тиісті тіректік беті бар төсемдерге (қимасы 100х20 миллиметрден кем емес) орнатылады. Мұндай жүк орындары контейнерде тек бір ярусқа орнатылады.

      395. Контейнерге жүк тиелгеннен кейін, контейнердің есіктерін жабу, бекітіп тастау және пломбалау осы Қағидалардың 6-тарауында белгіленген тәртіппен жүргізіледі. Контейнерлер мен пломбаларға сырттай қарау немесе пломбалар не бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтердің жүкқұжатқа енгізілуін және оның дұрыстығын, массасын және бекіту-пломбалау құрылғылары немесе Жүк жөнелтушілердің бекіту-пломбалау құрылғылары бойынша пломбаларды тексеру арқылы тиелген контейнерлер тасымалдауға қабылданады.

      396. Тиеу және түсіру орындарында контейнерлерді вагондар мен автомобильдерге тиеуді және оларды вагондар мен автомобильдерден түсіруді тасымалдаушы, жүк жөнелтуші, жүк алушы жүзеге асырады. Клиенттің кірме жолдарында бұл операцияларды жүк жөнелтушілер және/немесе жүк алушылар орындайды.

      397. Жылжымалы құрамда контейнерлерді орналастыру мен бекіту жүктерді тиеу мен бекітудің техникалық жағдайларына сәйкес жүзеге асырылады.

      Жүріс жолында контейнерлердің ығысуын болдырмау үшін оларды тиеу қоқыстан, ластан, мұз бен қардан тазартылған теміржолдық платформаларда, ал қыс кезінде сондай-ақ еденге 1-2 миллиметр қабатты таза құрғақ құм себу арқылы жүргізіледі. Бұл ретте контейнерлердің тірек беттері (түптері) платформаларға тиер алдында ластан, мұз бен қардан мұқият тазартылады.

      Бос ірі тонналық контейнерлерді тасымалдау бекіту-пломбалау құрылғыларын пломбалау немесе контейнердің есіктеріне бұрауларды орнатып, вагондарға есіктерін сыртқа қаратып қою арқылы жүргізіледі.

      398. Жүк жөнелтуші контейнерлермен тасымалдауға берілген жүктердің құндылығын жарияланған кезде тасымалдаушы осы Қағидаларға сәйкес жүктің тізімін береді.

      399. Тағайындалу станциясында контейнерлерді беру, оларды тасымалдауға қабылдаудың ұқсас тәртібімен жүргізіледі.

      Жүкті түсірген соң тасымалдаушыға тиесілі контейнерлерді тазартуды жүк алушы қамтамасыз етеді. Жүк алушы контейнерді тазарту жөніндегі талапты орындамаған кезде, тасымалдаушы, аталған талаптарды орындағанға дейін жүк жөнелтушіден контейнерлерді қабылдамайды.

      400. Контейнерлер операторымен шарттары бар жүк жөнелтушілер мен жүк алушылардың, экспедиторлардың станциядан контейнерлерді әкетуі және әкелуі осы Қағидалардың 37-қосымшасына сәйкес КЭУ-16 нысандағы контейнерді станциядан шығаруға және оны станцияға қайтаруға арналған жүктелім бойынша жүргізіледі, ол тасымалдаушының өкілімен екі данада жазылып беріледі.

      Осы Қағидалардың 37-қосымшасына сәйкес КЭУ-16 жүктелімдері бойынша, сондай-ақ контейнерлердің жүк жөнелтушілерде, жүк алушыларда және экспедиторларда болу уақытының есебі жүргізіледі. Контейнерлерді жүк жөнелтушілердің, жүк алушылардың және экспедиторлардың кірме жолдарында болуы уақытын есепке алу формасы осы Қағидалардың 10-қосымшасына сәйкес ГУ-45 нысанындағы жадынама бойынша контейнерлер операторы жүргізеді. Осы мақсатпен КЭУ-16 жүктелімдерінде осы Қағидалардың 10-қосымшасына сәйкес ГУ-45 нысанындағы жадынамаларда контейнерлердің нөмірлері қойылады.

      Тиелген немесе бос контейнерді берген кезде, сондай-ақ бос немесе тиелген контейнерді станцияға қайтарған кезде, тасымалдаушының өкілі жүктелімнің тиісті бағандарына контейнердің берілген және қайтарылған күні мен уақытын қояды. Контейнермен бірге жүктелімнің екі данасы жүк алушыға, жүк жөнелтушіге беріледі, жүктелімнің бір данасы тасымалдаушыда қалады.

      Меншікті контейнерлермен келген жүктер жүк алушыға контейнерлермен бірге беріледі және тасымалдаушы контейнерлердің қайтарылуына жауапты болмайды. Ақаусыз контейнерде жүк жөнелтушінің бұзылмаған пломбасымен келген жүктер жүк алушыға жиынын, жүктің жағдайы мен орнының санын тексерместен контейнерді және пломбаны сырттай қарау бойынша беріледі. Азаматтардың үй заттары алушылардың талабы бойынша тізімдемеге сәйкес тексеру арқылы беріледі.

      Егер контейнерді жүк жөнелтуші немесе экспедициялық ұйымы техникалық ақаулы күйінде қайтарған болса, онда вагондарды қарап тексеруші мен тасымалдаушының станциядағы өкілі қол қоятын осы Қағидалардың 13-қосымшасына сәйкес ГУ-106 нысанды контейнердің техникалық күйі туралы акт жасалады.

      Тасымалдаушы беретін контейнерлердің жүк жөнелтушілерде, жүк алушыларда болған уақытына тасымалдаушы контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлемақы алады. Тасымалдаушы берген контейнерлер зақымдалған немесе жоғалған жағдайда жүк жөнелтушілер, жүк алушылар оларды жөндетуге не зақымданған немесе жоғалған контейнерлердің құнын тасымалдаушыға өтеуге міндетті.

      401. Қауіпті жүктерді контейнерлермен тасымалдау қауіпті жүктерді тасымалдау қағидасына сәйкес жүргізіледі.

      402. Теміржолдық жылжымалы құрамға мамандандырылған контейнерлерді тиеу және оларды түсіру кірме жолдарында жүргізіледі.

      Мамандандырылған контейнерлерді қабылдау, беру және сақтау (қауіпті жүктер тасымалданатын контейнерлерден басқа) егер контейнерлер контейнерлердің сақталуын және қызмет көрсету персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін тиісті операцияларды орындау үшін қажетті құрылғылармен жабдықталған жағдайда, кірме жолдарында жүргізіледі.

      403. Мамандандырылған ірі тонналық контейнерлерді контейнертасушы-платформаларда орналастыру вагондар мен контейнерлерде жүктерді орналастыру мен бекітудің техникалық жағдайларына сәйкес жүзеге асырылады.

      404. Тиелген мамандандырылған контейнерлер тасымалдауға жүк жөнелтуші мен бекіту-пломбалау құрылғыларымен пломбаланып ұсынылады.

      Мамандандырылған контейнерлерді қайтару тәртібі контейнерлердің иелері мен тасымалдаушы арасында жасалатын шарттармен реттеледі.

      405. Пакеттің тұтастығы туралы куәлік ететін бақылау сипаттары бар пакеттеу құралдары көмегімен құрасытырылған жүктің ірілендірілген орны пакет болып табылады (пломба, құлыпқа бекітілген бақылау таспасы, отырғызу пленкасы және т.б.). Бір жөнелтілімдегі барлық пакеттер үшін бірдей бақылау сипаттарын пайдаланады.

      406. Пакет тасымалдау және сақтау кезінде төмендегіні қамтамасыз етуі тиіс:

      механикалық тиеу, босату және қайта тиеу мүмкіндігін;

      пакеттің тұтастығын (бақылау сипаттарын бұзбай пакеттен жекелеген орындарды ау мүмкін болмайтын);

      жүктің сақталуы және поездар қозғалысы қауіпсіздігі;

      көліктік, қоймалық тиеу-түсіру және қайта тиеу жұмыстарын орындайтын қызметкерлердің қауіпсіздігі;

      пакет өлшемдерінің вагон, контейнер өлшемдеріне реттілігін, ал ашық жылжымалы құрамда тасымалдаған кезде - тиеу габаритіне сәйкес келуін;

      тасымалдау уақытында пакеттің тұрақтылығы, ал қажет жағдайларда бойлық пен көлденең жылжудан пакеттерді бекіту мүмкіндігі.

      407. Ашық жылжымалы құрамда көліктік пакеттерде жүктерді тасымалдау осы Қағидаларға сәйкес жүргізіледі.

      408. Вагондар мен контейнерлерге тиелеген пакеттердегі жүктер тасымалдауға кірме жолдарда қабылданады. Қабылдау шарттары бойынша көліктік пакет жеке жүк орнына теңестіріледі.

      Көліктік пакет массасын жүк жөнелтуші белгілейді және оны жүкқұжаттың тиісті бағанында көрсетеді (пакеттеуші құралдарымен қоса жүк массасы).

      409. Вагондар мен контейнерлерде көлік пакеттерін орналастыру және бекіту жүктерді орналастырудың және бекітудің техникалық шарттарына сәйкес және тиісті жүктерді тасымалдау қағидасын сақтап жүзеге асырылады.

25. Мұздап тоңазыған жүктерді тасымалдау тәртібі

      410. Мұздап тоңазыған жүктерге үйіп тасымалданатын жүктер жатады, олар сыртқы ауаның температурасы 0^оС-ден болған кезде жүк бөлшектерінің өзара мұздап тоңазуы және олардың вагонның шанағының еденіне және қабырғаларына мұздап қатуы салдарынан өздерінің әдеттегі сусымалы қасиетін жоғалтады.

      411. Жүктің мұздап тоңазуына кедергі болатын алдын алу шараларын қолдану міндетті жылдың суық кезеңі басталғанға дейін жүк алушы мен жүк жөнелтуші тиісті дайындық жүргізеді, ол бірінші кезекте мұздап тоңазыған жүктерді түсіру пункттерінде алдын алу құралдарының қажетті қорын жасауды, үйілме жүктердің және тиеу кезінде вагондар шанақтарының, сондай-ақ түсіру пункттерінде мұздап тоңазыған жүктердің сусымалығын қалпына келтіру үшін механизмдер мен құрылғылардың алдын алуды жүргізу үшін қондырғыларды жөндеуді жүзеге асыруды көздейді.

      412. Мұздап тоңазуға ұшыраған жүктерді тасымалдауға ұсынғанға дейін жүк жөнелтуші олардың мұздап тоңазуына қатысты МемСТ-тарда, техникалық шарттарда белгіленген қауіпсіз шектерге дейін өнімге ылғалдылығын азайтуға шаралар қабылдайды.

      413. Қауіпсіз шектерге дейін үймелі жүктің ылғалдылығын кемітуге мүмкіндік болмаған кезде жүк жөнелтуші осындай жүкті жылдың суық мерзімінде вагондарға тиеген кезде тиісті алдын алу құралдарын қолдану жолымен оның мұздап тоңазуын және вагонның қабырғалары мен еденіне мұздап қатып калуын болдырмау жөнінде шаралар қабылдайды.

      414. Мұздап тоңазуға қарсы алдын алу шаралары мен құралдарын порттар (порттар), егер олар жүк жөнелтушілер болып табылса, қолданады. Бұл жағдайда порт жүк құжатта белгі жасайды.

      415. Үйіп тасымалданатын жүктердің мұздап тоңазуына қарсы алдын алу шаралары 15 қарашадан бастап 15 наурызға дейін жүргізіледі.

      416. Алдын алу құралдарын қолдану жеткілікті дәрежеде тиімді болмаған жағдайларда жүк жөнелтуші түсіру пунктінде жүктің сусымалылығын қалпына келтіру жөнінде шаралар қабылдайды.

      417. Мұздап тоңазитын жүктерге жататын үйіп тасымалданатын жүктердің тізбесі осы Қағидалардың 38-қосымшасында жазылған.

      Жүктерді мұздап тоңазудан сақтандыратын алдын алу шараларының (бұдан әрі – алдын алу шаралары) санатына мыналар жатады:

      үйілмелі жүктерді қауіпсіз ылғалдылыққа дейін алдын ала кептіру;

      ылғалданған жүктерді оларды тиегенге дейін мұздату;

      олардың массасын, сондай-ақ ашық вагондар мен платформалардың едені мен қабырғаларын таскөмірлік және минералдық майлармен, сақтандыру сұйықтарымен бірқалыпты бүрку;

      жүктің үстіне сөндірілмеген әкті, ағаш үгінділерін себу.

      Үйіліп тасылатын жүктердің көпшілік түрлерін мұздап тоңазудан сақтандыратын алдын алу шаралары осы Қағидалардың 39-қосымшасына сәйкес келтірілген.

      418. Жүктерді қоршаған ауаның төмен температурасы жағдайларында, ауысатын климаттық және метеорологиялық жағдайларда (әсіресе жылдың ауыспалы мерзімдерінде) жүк алушылар мұндай жүктердің сусымалылығын қалпына келтіру үшін мұздап тоңазитын жүктер түсірілетін пункттерді жылыту немесе механикалық қопсыту құралдарымен жарақтандырады.

      Мұз болып қатып қалатын жүктерді жылыту үшін жылы үйшіктер және басқа жылыту құрылғылары (мысалы, инфрақызыл сәуле шығарғыштар) пайдаланылады.

      Мұндай жүктерді механикалық қопсыту үшін бұрғыфрезерлік қондырғылар, өздігінен жүретін дірілсоққылық қондырғылар, әртүрлі түрдегі дірілқопсытқыштар, экскаваторлық түрдегі қондырғылар қолданылады.

      Мұз болып қатып қалатын жүктерді жылыту, жүктердің сусымалылығын механикалық қопсытумен немесе түсіруді қамтамасыз ететін басқа тәсілдермен қалпына келтіру жүк алушы бекіткен Қағидаға сәйкес жүргізіледі. Нұсқаулықта осы құралдардың жұмыстық параметрлері және пайдалану технологиясы, қауіпсіздік техникасының ережесі мен жылжымалы құрамның зақымдануын болдырмайтын шаралар көрсетіледі.

      419. Егер жүк құжатында жүк жөнелтуші тиеу кезінде мұздауға қарсы шаралар қолданғаны туралы немесе жүк алушының сақтандыру құралдарын қолданбастан, жүкті тасымалдауға келіскені туралы көрсетілмеген болса, мұз болып қатып қалатын жүктерді тасымалдауға қабылдауға рұқсат берілмейді.

      420. Жүк жөнелтушінің сақтандыру шараларын немесе мұз болып қатып қалатын жүктерді жөнелту шарттарын бұзуы нәтижесінде жүктер мұз болып қатып қалған күйде келген жағдайда, тасымалдаушы жүк алушының қатысуымен жалпы нысанды ГУ-23 актісін жасайды. Актіде жүктің мұз болып қатып қалған күйде келу фактісі расталады.

26. Тез бүлінетін жүктерді тасымалдау тәртібі
1-параграф. Жалпы шарттар

      421. Тез бүзылатындарға теміржол көлігімен тасымалдау кезінде өз қасиеттері бойынша стандарттарға, техникалық регламенттерге, техникалық шарттарға сәйкес, оларға сыртқы ауаның жоғары немесе төмен температурасының әсер етуінен қорғауды, жүру жолында күтуді немесе ерекше қызмет көрсетуді талап ететін жүктер жатады.

      Тез бұзылатын жүктер изотермиялық вагондарда (рефрижераторлық вагондар, термос-вагондар, термос-цистерналар, изотермиялық вагон-цистерналар), жабық вагондарда, әмбебап және рефрижераторлық контейнерлерде тасымалданады.

      422. Жүк жөнелтуші тиеу алдында жүктің термикалық күйі мен физиологиялық күйін, оның жарамдылық мерзімін, жеткізудің есептік мерзімін, сондай-ақ бүкіл жол жүру бойында неғұрлым қолайсыз климаттық жағдайларды ескеріп, тез бұзылатын жүкті тасымалдау үшін қ ажет қорғау шаралары мен вагонның және контейнердің түрін белгілейді.

      423. Тасымалдауға ұсынылатын тез бүлінетін жүктердің сапасы, сондай-ақ олардың ыдысы және орамасы нормативтік құжаттармен (стандарттармен, техникалық шарттармен және жүктің сапасы мен орамасына қойылатын талаптары бар өзге құжаттармен) белгіленген талаптарға сай болуы тиіс.

      424. Жүк жөнелтуші тез бүлінетін жүктерді тасымалдауға ұсынған кезде тасымалдау құжаттарымен бірге әр жүк вагонына Қ азақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 18 ақпандағы № 107 бұйрығымен бекітілген Кеден одағының кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасында инфекциялық және паразиттік аурулардың әкелінуін және таралуын санитариялық-карантиндік бақылауды жүзеге асыру және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы мен аумағын санитариялық қорғауды қамтамасыз ету қағидаларының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10521 болып тіркелген), "Өсімдіктер карантині туралы" 1999 жылғы 11 ақпандағы және "Ветеринария туралы" 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарына сәйкес тасымалдаушыға ілеспе құжаттарды береді.

      425. Егер жүк құжатында көрсетілген тасымалдауға жарамды мерзімі осы Қағидалардың 15-тарауына сәйкес белгіленген жеткізу мерзімінен аз болса, тез бүлінетін жүктер тасымалдауға қабылданбайды.

      426. Тез бүлінетін жүктерді тиеуге түзу, ал қажет кезде – белгіленген ветеринарлық-санитарлық талаптарды қанағаттандыратын вагондар, контейнерлер беріледі.

      Тез бүлінетін жүктерді тасымалдау кезінде вагондардың ветеринарлық-санитарлық талаптарға сәйкестігін жүк жөнелтуші анықтайды.

      Тасымалдаушыға тиесілі емес немесе ол сүт, шарап, шарап материалдары мен құйылатын басқа тағамдық жүктерді құюға жалға берген мамандандырылған цистерналарды дайындауды жүк жөнелтуші жүргізеді.

      427. Тасымалдаушы жүктің жеткізілу мерзімі бұзылып келген, рефрижераторлық вагондармен тасымалдау кезінде температуралық режим сақталмаған жағдайларда, тез бүлінетін жүктерді тағайындалған станциясында беруді жүргізеді, оның жағдайын, массасы мен орындарының санын тексереді.

      428. Температуралық режимді ұстай отырып, рефрижераторлық вагондарда тасымалданатын тез бүлінетін жүктердің бүлінуіне коммерциялық акт жасау кезінде, жұмыс журналынан алынған, коммерциялық актіге қызмет көрсететін бригада басшысының қолымен расталған, жүру жолындағы температуралық режим туралы көшірме қоса беріледі.

      429. Тез бүлінетін жүктерді пешпен жылытылатын вагондық жөнелтпелермен тасымалдау үшін тасымалдаушы жүк жөнелтушінің өтінімі бойынша жабық вагондарды береді. Пештер мен пеш жабдықтарын жүк жөнелтуші өз есебінен сатып алады және орнатады.

      Жекелеген жағдайларда, шарттық жағдайларда және тасымалдаушының рұқсатымен жолсерік рефрижераторлық секциялардың қызметтік вагонында немесе қызметтік бөлімшесі бар автономиялық рефрижераторлық вагондарда (АРВ-Э) сапар шегеді.

      430. Жабық вагондар балық пен май шабақты, картопты, ас қызылшасын, сәбізді, қарбыздарды, жаңа піскен қырыққабатты, бөшкелік ыдыста тұздалған және ашытылған көкөністер мен тірі өсімдіктерді түсіргеннен кейін міндетті жууға жатады.

      Етті, ет өнімдерін және балықты түсіргеннен кейін рефрижераторлық вагондар, жануарларды, құсты, шикі жануарларды тасымалдау үшін пайдаланылған вагондар (контейнерлер), "Ветиранария туралы" 2002 жылғы 10 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабына сәйкес міндетті зарассыздандыруға жатады.

      431. Ветеринарлық-санитарлық өңдеуден өткен вагондарға ветеринарлық қадағалау саласындағы құзырлы орган белгілеген тәртіппен тиісті құжат беріледі. Рефрижераторлық секцияларды немесе АРВ-Э-ні ветеринарлық-санитарлық өңдеуден кейін оларға тез бүлінетін, соның ішінде мемлекеттік ветеринариялық қызмет органдарының бақылауындағы жүктерді тиеуге негіз болып табылатын аталған құжаттың көшірмесі қызмет көрсететін бригаданың басшысына беріледі.

      432. Рефрижераторлық секцияларда жүктерді тасымалдау кезінде жүк жөнелтуші әрбір жүк вагонына жүк құжатын және басқа ілеспе құжаттарын береді.

2-параграф. Тез бүлінетін жүктерді орналастыру және қалау

      433. Жүк жөнелтуші тез бүлінетін жүктерді тиеу кезінде оларды вагонда, контейнерде орындарды ластамай, ыдысты және вагонның (контейнердің) ішкі жабдығын бүлдірмей, вагондар мен контейнерлерде жүкті орналастыру мен бекітудің техникалық шарттарына және желдету шарттарына сәйкес орналастырады және қояды.

      434. Тез бүлінетін жүктер (жеміс-көкөністерді қоспағанда) білте тақтайшаларды қолданусыз тығыздап қатарлап қаланады. Жәшіктерді тығыздап қалау кезінде вагонның (контейнердің) ұзына бойына бір-біріне және бүйірлік қабырғаларға тақау тығыздап орналастырылады. Вагонның (контейнердің) ені бойынша жәшіктердің көлемдері еселенбеуі мен жүк жайының ені есебінен пайда болатын саңылаулар жәшіктердің арасында біркелкі бөлінеді.

      Бөшкелерде, қаптарда, торларда тасымалданатын жүктер жүк орындарының көлемдері мен вагонның (контейнердің) ені еселенбеуі жағдайында вагонның, контейнердің бойлық осіне симметриялы түрде орналастырылады.

      435. Бөшкелерді жылдың қысқы мезгілінде жабық вагондар мен әмбебап контейнерлерде тасымалдау кезінде олардың сыйымдылығын 10-15%-ға толтырмай қалдырған жөн, бұл туралы жүк жөнелтуші жүк қағазының "Жөнелтушінің ерекше мәлімдемелері мен белгілері" бағанына белгі соғады.

      436. Вагонда жүктер есіктердің екі жағынан да еркін ашылуы қамтамасыз етілетіндей етіп орналастырылады.

      437. Осы Қағидада тиеу биіктігі көрсетілмеген жәшіктердегі тез бүлінетін жүктер тиелген жүктің массасы вагонның трафареттік жүк көтергіштігінен аспайтындай биіктікке дейін қаланады. Жүк қатарының жоғарғы жағы мен жабдығы жоқ вагон төбесінің арасында 70 сантиметрден кем емес аралық қалдырылады. Вагонда ауаарна мен ілмектері бар арқалықтар болғанда олар мен жүктің арасында кем дегенде 40 сантиметр қашықтықта орнатылады. Есік аралық кеңістікте мұндай жүктерімен орындарды қажет болғанда есіктерге жүктердің бастырмалатып құлауының алдын алатын, тақтайлар қатарының екі жоғарғы қабаты биіктігінде есік тесіктерінде вагонның бойымен, көлденең немесе диагоналы бойынша орналастыруға рұқсат етіледі. Жылжып кетуді болдырмау үшін жәшіктерді жоғарғы қабаттарға сатылап толық емес қатарлап қоюға рұқсат етілмейді.

      438. Жүк жөнелтуші тез бүлінетін жүктерді тиеу, бекіту және тасымалдау үшін қажетті жабдықтардың, материалдарың және өзге де құралдардың болуын қамтамасыз етеді.

      Тиеуді және түсіруді кімнің жүзеге асыратынына байланысты, тиеу кезінде мұндай құралдарды орнатуды және түсіру кезінде оларды алуды жүк жөнелтушілер, жүк алушылар немесе тасымалдаушы жүргізеді.

3-параграф. Ет және ет өнімдері

      439. Вагондарға ет пен ет өнімдерін тиеуге оларды мал дәрігері қарап тексергеннен кейін ғана рұқсат етіледі. Ет пен ет өнімдерін тиеуге тағайындалған уақыт туралы жүк жөнелтуші вагондарды жүк тиеуге бергенге дейін кем дегенде үш күн бұрын мемлекеттік ветеринарлық қызметтің органына хабарлайды.

      440. Жүк жөнелтуші ет пен ет өнімдерін тасымалдауға ветеринарлық куәлікте көрсетілген станцияға және сол жүк жөнелтушінің адресіне ғана ұсына алады. Жүк тиеу (адресін өзгерту) кезінде аталған ветеринарлық куәліктегі тағайындалған станция мен жүк жөнелтушіні өзгертуге тек мемлекеттік ветеринарлық қызмет органымен келісім бойынша рұқсат етіледі. Мұндай жүктердің адресін өзгертуге мемлекеттік ветеринарлық қызмет органымен келісім бойынша рұқсат етіледі.

      441. Ет және ет өнімдерін жыл мезгілдері бойынша рефрижераторлық вагондарда тасымалдаудың шекті мерзімдері осы Қағидалардың 40-қосымшасында көрсетілген.

4-параграф. Балық және балық өнімдері

      442. Тасымалдауға ұсынылатын мұздатылған балықтың, балықтың жон еті мен теңіздің тарақ балығының, мидиялардың, трепангтердің, таңқышаян таяқшаларының, таңқышаяндардың, пісірілген-мұздатылған асшаяндардың және басқа мұздатылған теңіз өнімдерінің температурасы минус 18^о С-ден жоғары болмайды. Таңқышаян таяқшаларын, пісірілген таңқышаяндар мен асшаяндарды мұздатылмаған күйде тасымалдауға рұқсат етілмейді.

      443. Суық және ыстық күйде ысталған, кептірілген балық пен балық жон етінің өнімдері және басқа балық тауарлары тек ыдыста ғана тасымалданады. Ыстық күйде ысталған балық пен балық өнімдері тасымалдау тек мұздатылған күйінде жол беріледі.

      444. Балық және балық өнімдерін жыл мезгілдері бойынша рефрижераторлық вагондарда тасымалдаудың шекті мерзімдері осы Қағидаларға 40-қосымшада көрсетілген.

5-параграф. Жаңа піскен жемістер мен көкөністер

      445. Тасымалдауға жеміс мен көкөністер жаңа піскен, таза, механикалық зақымдалмаған және зиянкестер мен аурулар бүлдірмеген, сыртының ылғалдықсыз ұсынылады.

      446. Жеміс мен көкөністер рефрижераторлық вагондар мен рефрижераторлық контейнерлерде тек ыдысқа салынып тасымалданады.

      447. Жаңа піскен жеміс мен көкөністерді тасымалдаудың шекті мерзімдері осы Қағидалардың 40-қосымшасында көрсетілген.

6-параграф. Сүт, май-ірімшік жасау және май өнеркәсібі
өнімдері, жұмыртқалар

      448. Сүт, май-ірімшік жасау және май өнеркәсібі өнімдері, жұмыртқалар суытылған күйде, таза, бөтен дәмсіз және иіссіз, тұнбасыз, ептеген сарғыш реңді ақ түсті, бір түрлі сұйық күйде тасымалдауға ұсынылады. Мұздатылған ірімшік минус 12^oС-тан аспайтын температурамен тасымалдауға ұсынылады.

      449. Қатты маргарин, қатып қалған кондитерлік, наубайханалық және аспаздық (бұдан әрі - қатқан майлар), кесектеп өлшеп оралған, жарғаққа немесе түйіршіктелген фольгаға оралған майлар жәшіктерге салынады, ал өлшеп оралмағандары (тұтас түрде) жарғақ немесе полимерлік үлдір төселген жәшіктерге салынады, ал өтпелі кезеңде сыртқы ауаның температурасы +10^oС-тан жоғары емес кезде тасымалданады. Бұл жүктерді жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі.

      450. Нетто массасы 100-ден 500 грамға дейінгі полимерлік қаптамаға өлшеп салынған және жәшіктің шекті нетто массасы 9 килограмнан аспайтын кеңірдекті картон жәшіктерге салынған жұмсақ маргарин тасымалдауға +10^oС-тан жоғары емес температурамен қабылданады. Жұмсақ маргарин изотермиялық вагондарда тасымалданады. Жылдың өтпелі кезеңінде сыртқы ауаның температурасы +10^oС-тан жоғары емес жағдайда жұмсақ маргаринді жабық вагондарда тасымалдауға рұқсат етіледі.

      451. Сүт, май-ірімшік жасау және май өнеркәсібі, жұмыртқа өнімдерін рефрижераторлық вагондарда тасымалдаудың шекті мерзімдері осы Қағидаларға 40-қосымшада көрсетілген.

      452. Баларалар жүк жөнелтушінің, жүк алушының жолсеріктерінің ілесіп жүруімен ара ұяларында немесе фанера пакеттерде тасымалданады. Температуралық режимді, рефрижераторлық вагондарды желдету кезеңділігі мен ұзақтығын жүк жөнелтуші белгілейді.

      453. Басқа тез бүлінетін жүктерді тасымалдаудың шекті мерзімдері осы Қағидаларға 40-қосымшада көрсетілген.

8-параграф. Изотермиялық, жабық вагондарды, рефрижераторлық
және әмбебап контейнерлерді пайдалану шарттары

      454. Тез бүлінетін жүктерді тасымалдау үшін изотермиялық және жабық вагондар, рефрижераторлық және әмбебап контейнерлер пайдаланылады. Изотермиялық вагондардың, рефрижераторлық контейнерлер шанағының жүк пен сыртқы ауа арасында жылу алмастыруға мүмкіндік беретін жылу оқшаулағышы болады. Рефрижераторлық вагондарда және рефрижераторлық контейнерлерде жүктерді тасымалдау кезінде белгіленген температуралық режимді сақтау қамтамасыз етіледі. Вагон-термостарда белгілі бір мерзім ішінде жүк шоғырлап жинаған жылу немесе суық сақталады. Жабық вагондар мен әмбебап контейнерлер жүкті жауын-шашыннан қорғайды, ал жылытқан жағдайда, жүк шоғырлап жинаған жылуды немесе суықты белгілі бір мерзімге сақтайды. Жабық вагондар, бұдан басқа, жүктерді тасымалдау кезінде жүк үй-жайын реттелмейтін тура желдетуге мүмкіндік береді.

      455. Санатына рефрижераторлық секциялар мен АРВ-Э жататын рефрижераторлық вагондарда осы Қағидада аталған тез бүлінетін жүктер тасымалданады.

      456. Вагон-термостарда сақтау мерзімі 10 тәуліктен аспайтын термиялық дайындалған тез бүлінетін жүктер тасымалданады. Биологиялық жылу шығарушы ретінде жеміс-көкөністер вагон-термостарда тасымалданбайды.

      457. Тез бүлінетін жүктерді рефрижераторлық вагондарда тасымалдау кезінде температуралық режим мен желдету қажеттігі осы Қағидалардың 41-қосымшасына сәйкес тиеу сәтіндегі жүктің түріне немесе температурасына қарай белгіленеді.

27. Жануарлар мен құстарды тасымалдау тәртібі

      458. Темір жол көлігімен жануарлар мен құстардың барлық түрлерін (бағалы аңдарды, зертханалық, хайуанаттар паркінің және үй жануарларын, теңіз аңдарын, араларды, балықтарды қоса) (бұдан әрі - жануарлар мен құстар) тасымалдауға ұсыну "Жөнелтушінің коса берілген құжаттары" деген бағанында көрсете отырып, жүкқұжатқа қосымшасымен және ветеринарлық қадағалау саласындағы тиісті уәкілетті органдар берген ілеспе құжаттар болған кезде жүзеге асырылады.

      459. Жануарларды тиеу, түсіру кірме жолдарда жүргізіледі.

      460. Жануарлар жөнелтуші осындай тасымалдар үшін арнайы жабдықтаған арнайы вагондарда немесе жабық вагондарда жүргізіледі.

      Жануарларды тасымалдау үшін жабық вагондарды жабдықтауды жүк жөнелтуші жүргізеді.

      461. Жануарларды тиеуге таза, ал асыл тұқымды жануарларды тиеуге - жуылған және заразсыздандырылған вагондар беріледі. Вагондардың жануарларды тасымалдауға жарамдылығын "Ветеринария туралы" 2002 жылғы 10 шілдедегі "Ветеринария туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабына сәйкес ветеринарлық инспектормен немесе ветеринарлық дәрігермен бірлесіп жүк жөнелтуші белгілейді.

      462. Жануарларды тиеу, түсіру Қазақстан Республикасының ветеринария туралы заңнамасына сәйкес ветеринарлық қызмет өкіліне міндеттітүрде хабарлау арқылы жүзеге асырылады.

      Жануарларды тиеу, түсіру тәуліктің жарық уақытында жүргізіледі. Жануарларды тәуліктің қараңғы уақытында тиеуге, түсіруге жануарларды тиеу, түсіру орындарының жеткілікті жарықтануы болғанда ғана рұқсат етіледі.

      463. Жануарларды жабық вагондарға тиеу мына мөлшерде жүргізіледі:

      ірі қара мал (үлкен) - 16-дан 24 басқа дейін оның көлемі мен салмағына қарай;

      ірі қара мал төлдері - 24-тен 28 басқа дейін;

      бұзаулар - 36-дан 50 басқа дейін оның жасына қарай;

      қойлар мен ешкілер - 80-нен 100 басқа дейін;

      шошқалар - 50-ден 60 басқа дейін (бір жануардың салмағы 80 килограмға дейін болғанда), 44-тен 50 басқа дейін (салмағы 80-нен 100 килограмға дейін болғанда), 28-ден 44 басқа дейін (салмағы 100-ден 150 килограмға дейін болғанда), 20-дан 28 басқа дейін (салмағы 150 килограмнан артық болғанда);

      жылқылар - 14 бастан артық емес;

      түйелер - 8 бастан артық емес.

      Жануарлардың көрсетілген санын вагонға орналастырғаннан кейін, тағы бір жануар сиятындай жеткілікті бос аралық қалдырылады. Асыл тұқымды және жоғары өнім беретін жануарларды тиеу нормаларын жүк жөнелтуші мемлекеттік ветеринарлық қызмет органымен келісім бойынша белгілейді.

      464. Жылқылар вагонның бойлық осіне қатарластырып бастарымен есік аралық кеңістікке қарай, вагонның әрбір жартысында екі қатардан орналастырылады. Жолсеріктің өтуі үшін ортаңғы қатарларында шеткілеріне қарағанда бір жылқы кем қойылады.

      Вагондар жылқыларды тиеу үшін жылқы байлайтын төрт көлденең тақта-белдеулермен, екі есіктік тақта-төсемдермен, екі бойлық және төрт жемдік тақталармен жабдықталады.

      Жылқыларды тек тағасыз күйде ғана тасымалдауға рұқсат етіледі.

      465. Ірі қара мал вагонда көлденең немесе бойлық тәсілмен орналастырылады.

      Ірі қара малды мамандандырылған вагондарға тиеу тек көлденең тәсілмен ғана жүргізіледі.

      Ірі қара малды тиеу алдында, оны көлденең тәсілмен орналастыру кезінде вагонның бойлық қабырғасының алынбайтын тақталарына 1-2 жануарға бір шығыршық есебімен малдарды байлау үшін темір шығыршықтар (немесе қапсырма) бұрандашегелермен бекітіледі. Вагонның шет жақ қабырғаларына вагонға көлденең алынбайтын тақталарға салынатын, вагонның шет жақ қабырғаларына жақын әрқайсысы екі тақтадан тұратын сөрелер төселеді. Ірі қара малды тиегеннен кейін вагондардың есік ойығына торлар орнатылады.

      Ірі қара малды бойлық тәсілмен орналастыру кезінде вагондар жылқыларды тасымалдауға арналғандай жабдықталады, бірақ есік ойықтарына есіктік тақта-төсемдердің орнына торлар орнатылады. Қойлар, ешкілер, бұзаулар, шошқалар мен ірі қара мал төлдері вагондарға байлаусыз тиеледі.

      466. Бір вагонда бұқалар мен сиырларды, қошқарлар мен саулық қойларды, қабандар мен мегежіндерді, сондай-ақ жануарлардың әр түрлерін бірге тасымалдауға рұқсат етілмейді.

      Шошқаларды қысқы мезгілде сыртқы ауаның температурасы минус 25^oС-тан төмен, ал жазғы мезгілде - салмағы 100 килограмнан астам ірі семіз шошқаларды температура +25^oС және одан жоғары болған кезде тиеуге рұқсат етілмейді.

      467. Ұсақ жануарлар торлар мен жәшіктерде бірнеше қабатпен тасымалданады. Вагонның бүйір қабырғасы бойынша тор мен төбе арасындағы аралықтар кем дегенде 0,2 метр болуы тиіс. Жәшіктер мен торлар малдарды күту және желдету үшін өтпе қалдыра отырып, бойлық қабырғаға орнатылады.

      468. Вагондап жөнелтілетін жабайы жануарларды тасымалдау әрбір жеке жағдайда тасымалдаушы мемлекеттік ветеринарлық қызмет органымен және жүк жөнелтушімен келісім бойынша белгіленетін жағдайларда жүргізіледі.

      Терісі бағалы аңдар олардың түрлеріне қарай металл торлы есіктерімен ағаш торларда тасымалданады. Торлардың есіктерінің өз бетімен ашылмайтын және құлыпқа жабылатын мықты ілмектері бар.

      469. Құстарды тасымалдау су өткізбейтін тұтас түбі бар торларда жүргізіледі.

      470. Жүк жөнелтуші жануарларды жүкті жеткізу мерзімі мен оған қосылатын екі күнді ескере отырып, бүкіл жүру жолына су мен төсемелер қорымен қамтамасыз етеді.

      471. Жем мен төсемелерді тасымалдау үшін жүк жөнелтушінің өтініші бойынша және оның есебінен жеке вагондар беріледі.

      472. Жануарларға ілесіп жүретін жолсеріктер жүктерді ілесіп осы Қағидалардың 21-тарауында көзделген міндеттерді орындайды. Жүк жөнелтушінің өтініші бойынша және оның есебінен малдарға ілесіп жүрген жолсеріктер үшін жеке вагондар беріледі.

      473. Жануарларды тасымалдау кезінде жолсеріктер оларды жазғы мезгілде тәулігіне кем дегенде екі рет, қысқы және өтпелі кезеңдерде бір-екі рет суарады.

      Жануарларды суару жүргізілетін станцияларды тасымалдаушы белгілейді.

      474. Ішінде жануарлары бар вагондарды жүру жолында көңнен тазартуды магистральдық темір жол желісінің операторымен және мемлекеттік ветеринарлық қызмет органымен келісім бойынша белгіленетін станцияларда ғана поездың тоқтап тұрған кезінде жолсеріктер жүргізеді. Мұндай станциялар жануарлары бар вагондардың вагондардың тазалануы көзделген темір жолдарға берілуін қамтамасыз етеді.

      Ауру жануарлар табылған, сондай-ақ жануарларды ерекше жағдайларда тасымалдау кезінде вагондарды жүру жолында көңнен тазартуға тыйым салынады.

      475. Сапар барысында малдың жаппай немесе жекелей ауруының, өлуінің әрбір оқиғасы туралы, сондай-ақ мал азық пен су ішуден бас тартқан жағдайда, жолсеріктер жазбаша түрде станция бастығы арқылы осы станция орналасқан аумақтағы ветеринария саласындағы органдарға, олардың малдарды әрі қарай тасуы мүмкіндігі немесе оларды кідірту туралы шешім қабылдау үшін хабарлайды.

      Ауру жануарларды жүру жолында союға рұқсат етілмейді.

      476. Жануарлары бар вагондарды кідіртудің барлық оқиғалары туралы, жануарларды вагоннан түсіріп тастау туралы станция, осы Қағидалардың 29-тарауында белгіленген тәртіппен жалпы нысандағы ГУ-23 актісін жасайды.

      Актінің көшірмесі ветеринария саласындағы органның жазбаша талабымен бірге тасымалдау құжаттарына қосып беріледі. Жүк құжатының "Тасымалдаушы белгілері" бағанында станция жалпы нысанда актінің жасалғаны және ауырған немесе өлген малдармен жоспарланбаған жұмыстарды орындау кезінде тасымалдаушы шеккен нақты шығындар туралы белгі соғады. Тағайындалу (шекаралық немесе өтпелік) станциясында жүк қағазындағы белгінің негізінде жүк жөнелтушіден (экспедитордан) қолданыстағы заңнамаға сәйкес ауырған немесе өлген малдарды түсіріп алғаны үшін тасымалдаушы шеккен нақты шығыстар өндіріліп алынады.

      477. Жүру жолында жануарлар тасымалданатын вагондардың техникалық ақаулығы табылған жағдайда тасымалдаушы дереу вагонды жөндеуді жүргізеді. Егер вагондарды дереу жөндеу мүмкін болмаса, ветеринария саласындағы органның рұқсаты бойынша, тасымалдаушы жануарларды ветеринарлық-санитарлық өңдеуден өткен басқа вагонға ауыстырады.

      478. Мал тиелген вагонның түсіру үшін келгені туралы жүк алушыға және ветеринария саласындағы органдарға хабарланады.

      479. Жануарларды түсіру аяқталғаннан кейін жүк алушы вагондардың (үшінші санат бойынша кейінгі өңдеуге жататын вагондардан басқасы) есік аралық кеңістігінде көңді және төсеме қалдықтарын қалап үюді жүргізеді.

      Көң мен төсеменің қалдықтарын жүк алушылардың өтініші бойынша қалап үю үшін тасымалдаушы келген вагондардың саны мен жергілікті жағдайларға байланысты қосымша уақыт белгілейді.

      480. Вагондарды зарарсыздандыру жүк алушылардың есебінен жүргізіледі.

      481. Ветеринария саласындағы органдар карантин жариялаған жағдайларда, тасымалдаушы жануарларды тиеуді уақытша тоқтату немесе шектеу туралы жариялайды.

      Карантин жарияланған станцияға келген жануарлар тиелген вагондардың бару адрестері жүк жөнелтушінің, жүк алушының өтініші негізінде және ветеринария саласындағы органның шешімі бойынша басқа станцияларға өзгертіледі.

28. Ветеринарлық, фитосанитарлық бақылауға жататын жүктерді
тасымалдау тәртібі
1-параграф. Жалпы шарттар

      482. Жануарлар өнімі мен шикізатын жануарлардың жұқпалы аурулары әсер етпеген аумақтардан теміржол көлігімен тасымалдауға ветеринария саласындағы органның бақылауымен рұқсат етіледі.

      483. Тасымалдаушы ветеринарлық, фитосанитарлық бақылауға жататын жүктерді тасымалдауға, мемлекеттік ветеринарлық қызмет органдарының бақылауындағы жүктерді Қазақстан Республикасының ветеринария және өсімдіктер карантині туралы заңнамасын сақтап, ветеринарлық, карантиндік бақылау саласындағы тиісті уәкілетті орган берген ілеспе құжаттары болған және олар "Жөнелтуші қоса беретін құжаттар" бағанында көрсете отырып, қоса берілген жағдайда ғана қабылдайды.

      484. Ветеринария саласындағы бақылаушы органдар ветеринарлық ілеспе құжаттары жоқ жүкті байқаған немесе мұндай жүк жұқпалы аурумен ауыратын, сойылған малдың өнімі болып табылатындығын байқаған жағдайда, жүк ветеринария саласындағы органның талабы бойынша кідіртіледі. Мұндай жүкті әрі қарай тасымалдау мүмкіндігі туралы мәселені ветеринария саласындағы орган шешеді.

      485. Ветеринарлық-санитарлық қадағалауға жататын жүктің жүрген жолда тексеру үшін кідіртілуі туралы станция ветеринария саласындағы органы өкілінің қатысуымен, осы Қағидалардың 29-тарауында белгіленген тәртіппен жалпы нысандағы ГУ-23 актісін жасайды, онда кідірту себептері және оларды жою жөніндегі шаралар көрсетіледі. Актінің көшірмесі тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, ол туралы тасымалдаушы оларда "Тасымалдаушының белгілері" бағанында белгі қояды.

      486. Жануар тектес мал өнімдері мен шикізатын тасымалдағаннан кейінгі вагондар, сондай-ақ ет пен ет өнімдерін тасымалдауға арналған вагондар ветеринарлық-санитарлық өңдеуден өтеді.

      Вагондарды ветеринарлық-санитарлық өңдеу жүк алушылардың есебінен жүргізіледі.

2-параграф. Карантин жарияланған аймақтардан шығатын өсімдік
өнімдерін тасымалдау

      487. Карантиндік зиянкестерді және өсімдіктер мен арамшөптердің ауруларын қоздырғыштарын (бұдан әрі – карантин объектілері) жұқтырушы болуы мүмкін фитосанитариялық бақылауға жататын жүктерді, соның ішінде өсімдік өнімдері мен басқа да карантиндегі материалдарды (бұдан әрі – карантиндегі жүктер) карантин салынған аумақтардан тасымалдауға қабылдауға тек қана жүк жөнелтуші карантиндегі жүктерді тиеп жөнелту орындарында өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті органдар берген жүктерде карантиндік организмдердің жоқтығын растайтын сертификатты ұсынған жағдайда ғана рұқсат етіледі.

      488. Өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті органнан карантинге жатқызылған аумақтарды, сондай-ақ тасып әкетуге шектеулер енгізілген карантиндегі жүктер нақты тізбесін жариялау туралы ресми хабарлама алғаннан кейін тасымалдаушы бұл туралы темір жол станцияларына дереу хабарлайды.

      489. Карантиндік немесе фитосанитарлық сертификаттың белгіленген нысаны бір вагонда, контейнерде жүктің бірнеше жөнелтілімдері (топтамалары) болған кезде әрбір вагонға, контейнерге немесе карантиндегі жүктің әрбір жөнелтіліміне (топтамасына) ұсынылады. Сертификаттың бір данасы тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екінші данасы жөнелту станциясында қалады және қатаң есептілік құжаты ретінде сақталады. Жүк жөнелтушінің жүк қағазына сертификаттың нөмірі мен берілген күнін көрсете отырып, оның қоса берілгені туралы белгі енгізіледі.

      490. Карантинді аумақтан шығарылған карантиндік жүктерді жүру жолында жаңа мекенжайға жіберуге тыйым салынады.

      Жүк жөнелтушінің карантинде деп жарияланған аймақтардан келіп түскен карантиндегі жүктерді түсіруі өсімдіктер карантині жөніндегі уәкілетті органың рұқсатымен ғана жүргізіледі.

      491. Карантиндегі жүктерді түсіргеннен кейін жүк алушы вагондарды, контейнерлерді тазалауды жүргізеді, ал жүк қалдықтары мен қоқыстарды өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың нұсқауы бойынша осы үшін арнайы бөлінген орындарда жояды.

      492. Карантиндік зиянкестер мен аурулар жұққан өсімдік жүктерін жоюға, карантиндегі жүктері бар вагондар мен қоймаларға карантиндік зарарсыздандыру жүргізілуіне байланысты барлық шығыстарды жүк алушы төлейді, тиісті жағдайларда оның жүк жөнелтушімен қайта есеп айырысуға құқығы бар.

3-параграф. Карантиндік фитосанитарлық бақылауға жататын
өсімдік жүктерін тасымалдау

      493. Карантиндік бақылаудағы өсімдік жүктерін (тасымалдауға өсімдіктер карантині жөніндегі құзыретті мемлекеттік орган берген фитосанитариялық немесе карантиндік сертификат болған кезде ғана рұқсат етіледі. Жүк жөнелтуші карантиндегі жүктерді экспортқа тасымалдау кезінде ХЖҚК теміржолдық жүк қағазына, "Жөнелтушінің қосып берген құжаттары" бағанында оның нөмірі мен берілген күнін көрсете отырып, фитосанитариялық сертификатты қоса береді.

      494. Карантиндегі жүктерді Қазақстан Республикасына әкелу, сондай-ақ оның транзиті өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік органның рұқсаты болған жағдайда Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде жүзеге асырылады.

      495. Карантиндік өнім Қазақстан Республикасының аумағы бойынша жабық немесе изотермиялық, ақаусыз және пломбыланған контейнерлерде, герметикалық қаптамаларда, вагондарда тасымалданады.

      496. Карантиндегі жүктерді ауыстырып тиеуге өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспекторлардың рұқсатымен ғана рұқсат етіледі.

      Карантиндік фитосанитариялық бақылау бойынша операцияларды жүзеге асыру кезінде станция жұмысының технологиялық процесінде көзделген поезды өңдеуге кететін уақыт нормасынан асып кетуге жол берілмейді.

      497. Өсімдіктер карантині жөніндегі шекаралық пункттердің мемлекеттік инспекторлары тексеру және зертханалық талдау немесе сараптама жүргізу үшін карантиндегі жүктердің үлгілерін іріктеп алған жағдайда, олар "Өсімдіктер карантині туралы" 1999 жылғы 11 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабымен белгіленген тәртіпте акт ресімдейді, ол шекаралық беру станциясы мен кедендік орган, тасымалдаушы өкілдерінің қатысуымен жасалады. Акт даналарының біреуі тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, екіншісі - үлгілерді алу жүргізілген станцияның істерінде сақталады.

      Егер карантиндік өнімдерді сырттай тексеру барысында және (немесе) карантин объектілерімен морфологиялық сипаттағы ұқсастығы бар ағзалар табылмаса карантиндік өнім уәкілетті органның лауазымды тұлғасымен экспертиза қорытындыларын алғанға дейін тоқтатылмайды. Бұл жағдайда, экспертиза қорытындасы карантиндік өнімнің карантиндік объектілермен жұқтырылған (ластанған) жағдайда үлгілерді теру жеріндегі уәкілетті орган кедендік рәсімдеуді аяқтау жеріндегі уәкілетті органды хабарландырады.

      Егер, карантиндік өнімдерді сырттай тексеру барысында және (немесе) карантин объектілерімен морфологиялық сипаттағы ұқсастығы бар ағзалар табылса карантинді өнімді бұдан әрі тасымалдау шешімін экспертиза қорытындысын алғаннан сон уәкілетті органның лауазымды тұлғасымен қабылданады, бірақ карантинді өнімнен үлгілер (сынау) алған кезінен бастап 72-сағаттан артық кешіктірілмейді.

      498. Міндетті карантиндік іс-шараларды орындау кезінде вагонның, контейнердің кідіртілуі тасымалдаушы өкілінің және өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың қатысуымен станция өкілі іс-шаралардың басталуы мен аяқталуын көрсетумен жалпы нысандағы ГУ-23 актісін жасай отырып, ресімдейді. Жалпы нысандағы актінің бір данасы жүк алушыға көрсету үшін тасымалдау құжаттарына қоса беріледі.

      499. Жүк алушы карантиндегі жүктерді түсіргеннен кейін вагондар мен контейнерлердегі қалдықтарды жоя отырып мұқият тазалайды, ал осы Қағидалардың 34-тарауында көзделген жағдайларда өсімдіктер карантині жөніндегі мемлекеттік инспектордың жазбаша өкіміне сәйкес жуады.

      500. Карантиндік объектілерден табылған карантиндік өнім қайтарылуы, зарарсыздануы, карантиндік арам шөптерден тазартылуы немесе техникалық өңделуі тиіс. Карантиндік өнімді қайтарумен, зарарсызданумен, тазартумен немесе техникалық өңдеумен байланысты шығыстарды жүк иелері өтейді.

      Егер карантиндік объектілер жұққан карантиндік өнімнің зарарсыздануы, тазалануы немесе қайта өңделуі мүмкін болмаса, онда мұндай өнім Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 3 маусымдағы № 15-4/513 бұйрығымен бекітілген Карантинді объектілермен залалданған, зарарсыздандыруға немесе қайта өңдеуге келмейтін карантинге жатқызылған өнімді алып қою және жою жөніндегі қағидаларымен орнатылған тәртіпте алынып жойылуға жатады.

      501. Карантиндегі жүктері бар вагондар мен контейнерлердің зақымданғаны, бұл жүктердің жоғалған іздері анықталған барлық жағдайларда тасымалдаушы немесе станция әкімшілігі бұл туралы өсімдіктер карантині жөніндегі меминспекцияның жергілікті органдарына дереу хабарлайды.

29. Актілер жасау тәртібі
1-параграф. Коммерциялық актіні жасау

      502. Тасымалдаушы, төмендегі жағдайларды куәландыру үшін жүкті беру кезінде коммерциялық актіні келесі:

      1) нақты атауының, сондай-ақ массасының және орындары санының тасымалдау құжатында көрсетілген деректерге сәйкес келмеуі;

      2) жүк зақымданған (бұзылған);

      3) жүктің тасымалдау құжаттарынсыз, сондай-ақ тасымалдау құжаттарының жүксіз екендігі анықталған;

      4) ұрланған жүк тасымалдаушыға қайтарылған;

      5) тасымалдаушы жүкті беру туралы құжатты ресімдегеннен кейін жиырма төрт сағат ішінде түсіру (босату) орнына жүкті бермеген. Осы жағдайда, коммерциялық акт тек қана жүк алушының талабы бойынша жасалады;

      6) жүкті өткізуге тапсырған жағдайларда жасауға міндетті.

      Тасымалдаушы тасымалдау құжаттарында коммерциялық актіні жасау туралы белгі жасауға міндетті.

      503. Жүк алушының жазбаша өтініші бойынша ақаусыз тасымалдау кезінде, кірме жолға немесе тиеу-түсіру орындарына бергенге дейін, тасымалдаушы шарттық негізде жүктің жай-күйін, оның массасын, орындар санын тексеруге қатысады және, қажет жағдайларда, коммерциялық акт жасайды.

      504. Тасымалдаушы коммерциялық актіні мынадай жағдайларда:

      жүктерді жалпыға ортақ пайдаланылатын орындарға түсірген кезде - түсірілген күні;

      жүктерді клиенттің кірме жолдарына түсіргенде - жүктер түсірілген күні, бұл ретте жүктерді тексеру оларды түсіру процесінде немесе тікелей жүктерді түсіргеннен кейін жүргізіледі;

      жүктердің жүру жолында - коммерциялық актімен ресімделуге тиіс жағдайлар анықталған күні жасайды

      Осы тармақта көрсетілген мерзімдерде коммерциялық актіні жасау мүмкін болмаған кезде, ол келесі 24 сағаттан кешіктірілмей жасалады.

      505. Коммерциялық актідегі деректер тасымалдау құжаттарын, нысандарын тасымалдаушы белгілейтін есептік құжаттардың негізінде көрсетіледі.

      506. Тез бұзылатын жүктерді, жануарларды, карантиндегі жүктерді ветеринария саласындағы бақылаушы орган жүктерді тасымалдау кезінде коммерциялық акт жасаған жағдайда, коммерциялық актінің бірінші данасына ветеринарлық қадағалау және өсімдіктер карантині саласындағы тиісті уәкілетті орган берген ілеспе құжаттаманың тиісті түрде расталған көшірмесі беріледі.

      507. Тасымалдаушының өкілінің қатысуымен ақтара немесе үйіле тасымалданған және бір жүк жөнелтушіден бір жүк алушының мекенжайына ақаусыз вагондарда жоғалған белгілерсіз келген бір текті вагондарды беру, осындай жүктердің табиғи кему және нетто массасы өлшемдерінің қателіктері нормасынан асып түсетін жетіспеушілік жағдайлары, сондай-ақ осы күнтізбелік тәуліктердегі тексеру кезінде жекелеген, бірақ бос жөнелтілімнен көп емес жөнелтулермен тасымалданған, осындай жүктерге қатысты табылған нетто массасы өлшемдерінің қателіктерін ескере отырып, жөнелту станциясына белгіленген жүктер массасы мен межелі станцияға анықталған жүктер массасы арасындағы айырмашылықты құрайтын ысырапшылдық жағдайлары кезінде бір коммерциялық актімен ресімделеді.

      508. Шығынға ұшырау белгілері жоқ, ақаусыз вагондарда бір жүк жөнелтушіден бір жүк алушының мекенжайына келген, жүру жолында тиеумен немесе қайта тиеумен аударып немесе ауыстырып тиеп ақтарып, үйіп немесе құйып тасымалданатын жүктерді тасымалдаушы өкілінің қатысуымен беру кезінде бір коммерциялық актімен бір мезгілде берілген жүктердің бүкіл топтамасын тексеру нәтижелері бойынша анықталған жетіспеушілік немесе артық болу жағдайлары ресімделеді.

      509. Осы Қағидаларға 42-қосымшаға сәйкес ГУ-22 нысанды коммерциялық актіде, халықаралық қатынастардағы тасымалдар бойынша ХЖҚК белгілеген нысан бойынша коммерциялық актіде әрбір жөнелтілім бойынша вагон нөмірі, вагон түрі, бекіту-пломбалау құрылғылары саны және бекіту-пломбалау құрылғыларына жазылған ақпарат, тасымалдау құжаттарында көрсетілген және қолда бар орындар саны және жүк массасы көрсетіледі.

      Вагон таразыларымен жүк массасы анықталған жағдайда, коммерциялық актіге тіркелетін тізбеде вагонның брутто массасы, вагон ыдысының массасы (трафареттен немесе таразыдан тексерілген) және нетто масса көрсетіледі. Тізбеге коммерциялық актіге қол қойған тұлғалар қол қояды.

      510. Коммерциялық актілерді тасымалдаушы осы Қағидада қарастырылған типографиялық нөмірі бар бланкіде үш данада жасайды және түзетусіз, тазартусыз немесе қандай да бір түзетулерсіз компьютерде немесе баспа машинкасында толтырады. Әр коммерциялық актіге тасымалдаушыны ң жолдық мөрқалыбы қойылады.

      Коммерциялық актінің бірінші данасын тасымалдаушы, оны жасауға негіз болған жағдайларды тексеру үшін пайдаланады.

      Коммерциялық актінің екінші данасы:

      1) егер коммерциялық акт тағайындау станциясында жасалса, жүк алушыға оның талабы бойынша беріледі;

      2) егер коммерциялық акт жөнелту станциясында немесе жол бойындағы станцияда жасалса, жүк құжатына қоса беріледі және тағайындау станциясына дейін барады.

      Коммерциялық актінің жасалғаны туралы жүк құжатының сыртқы бетінде "Тасымалдаушының белгілері" бағанында коммерциялық актінің нөмірі, күні және оның жасалу себептері көрсетілген белгі қойылады. Бұл жазба тасымалдаушының өкілінің қолымен және коммерциялық акт жасаған станцияның мөртабанымен расталады.

      Коммерциялық актінің үшінші данасы тасымалдаушыда, оны жасаған станцияда сақталады.

      511. Тасымалдаушыда МАЖ болған жағдайда, коммерциялық акт электрондық түрде жасалады.

      Жүктің тасымалдардың электрондық досьесін сүйемелдеуімен қағазсыз технология бойынша жол жүруі кезінде жөнелту станциясында немесе жолай станцияда жасалған коммерциялық акт жүкке электрондық түрде тағайындалған станциясына дейін еріп барады. Электрондық тасымалдау құжаттарының қағаз көшірмелерімен бірге тасымалдардың электрондық досьесі бойынша жүктің жол жүруі кезінде оларға оны басып шығарған тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалыбымен куәландырылған электрондық коммерциялық актінің қағаз көшірмесі қоса беріледі.

      512. Коммерциялық актінің жол бойындағы станцияда жасалғаны туралы жүк құжатына белгі болған жағдайларда, ал жүкпен бірге келген тасымалдау құжаттарында ол болмаған жағдайда, коммерциялық акт жүкті беру нәтижелері бойынша тағайындау станциясында жасалады. Жүкті беру сәтінде жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актінің болмауы (жүк қағазда тиісті белгінің болуы немесе болмауына қарамастан), оны танымаудың себеп болып табылмайды.

      Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актіде бар мәліметтер мен жүкті тексеру мәліметтері сәйкес келген жағдайда, тағайындау станциясында тасымалдаушы жаңа коммерциялық акт жасамайды. Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актінің "Ж" бөлімінде мынадай мазмұндағы белгі жасалады: "____________" берген жүкті тексеру кезінде осы коммерциялық актімен айырмашылық болған жоқ". Мұндай белгі тасымалдаушының жолдық мөртабанымен және жүк алушы мен тасымалдаушының қолдарымен расталады. Коммерциялық акт сақталмайтын жүк тасымалдарына жасалған коммерциялық актілерді есепке алу кітабында тіркеледі. Коммерциялық актілерді есепке алу кітабындағы реттік тіркеу нөмірі коммерциялық актіге көшіріледі және осы актінің баспаханалық нөмірінің астына қойылады, жүк алушыға оның талап етуі бойынша беріледі.

      Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық акт жүк алушыға берілген жағдайда, оның көшірмесі тағайындау тасымалдаушының істерінде сақталады.

      Жол бойындағы станцияда жасалған коммерциялық актіде бар мәліметтер мен тағайындау станциясындағы жүкті тексеру мәліметтері сәйкес келмеген кезде, коммерциялық акт жасалады. Бұл ретте осы Қағидада белгіленген ережелерді жүк жөнелтушінің сақтамауы фактілері тіркелген коммерциялық актілерден басқа, тағайындау станциясында жүк алушыға жол бойындағы станцияларда жасалған коммерциялық актілер берілмейді.

      Жүру барысындағы немесе тағайындау станциясында коммерциялық акт жасалған жағдайда және, бұл ретте, жүк жүк жөнелтушінің ақаусыз бекіту-пломбалау құрылғылары бар вагонында немесе ашық жылжымалы құрамға дұрыс тиелген күйінде келсе, бұл жүк жөнелтушінің жауапкершілігін көрсетеді, онда тағайындау станциясы жүкті беру кезінде өздері жасалған коммерциялық актіге қарамастан, жүк алушыға жол бойындағы станцияның түпнұсқалық коммерциялық актісін береді.

      513. Зақымданған орындарға, ыдысқа және жүктердің сапасына сараптама жасау осы Қағидаларға сәйкес жүргізіледі. Жүргізілген сараптама туралы коммерциялық актінің "Е" бөлімінде белгі қойылады.

      Сараптау актісімен жүк толық немесе ішінара жарамсыз деп танылғанда, яғни, есептен шығарылуға немесе жойылуға жатады деп белгіленген жағдайда, коммерциялық актіге есептен шығару немесе жою актісі қоса берілуі тиіс.

      Жиһаздың, жабдықтың, қосалқы бөлшектердің, аспаптың немесе жинақтаушы бөлшектердің жекелеген бөліктері кем болған, бүлінген немесе зақымданған жағдайда, зақымданған жүкті қалпына келтіріп жөндеу құнын немесе жетіспейтін бөлшектердің, қосалқы бөлшектердің, аспаптың, жинақтаушы бөлшектердің (калькуляция, квитанция, шот және т.б.) жекелеген құнын растайтын құжаттар қоса берілуі тиіс.

      Аталған құжаттар ұсынылмаған жағдайда, қолда бар жүк коммерциялық актіде толық тізімделгеннен кейін немесе тиісті жағдайларда сараптау актісі жасалғаннан кейін барып, жүк жүк алушыға беріледі.

      514. Осы Қағидада көзделген мерзімдерде коммерциялық акт жасалып, оған тағайындау станциясында жүк алушы (коммерциялық актіге қол қою құқығына берілген сенімхат бойынша) мен тасымалдаушының өкілі қол қояды. Жүк түсірілген күні жүкті өлшеуге қатыспаған қабылдап-тапсырушы вагон ыдысын тексерген жағдайда, коммерциялық актінің "Д" бөлімінде жүкті өлшеуге және вагон ыдысын тексеруге қатысқан қабылдап-тапсырушылардың тектері көрсетіледі. Коммерциялық актіге вагон ыдысын тексерген қабылдап-тапсырушы қол қояды.

      Коммерциялық актіге қол қоюшы тұлғалар оның мазмұнымен келіспеген кезде өз пікірін білдіруі мүмкін.

      515. Тасымалдаушы жүк алушының талап етуі бойынша үш күн ішінде коммерциялық актіні береді. Жүк алушы талап ете алады, егер:

      1) заңды тұлға-жүкті алуға сенімхатты көрсетсе;

      2) жеке тұлға-төлқұжатты немесе тұлғаны куәландыратын өзге құжатты көрсетсе.

      Коммерциялық актіні беру тасымалдаушыда қалған коммерциялық актінің данасына қол қою арқылы жүргізіледі.

      516. Жүктің кем болуына, бұзылуына кінәрат қойылған жағдайда, кінәратқа тасымалдаушының коммерциялық акт жасаудан бас тартқаны үшін шағымдану туралы актіні, сондай-ақ кінәрат иесінің зиян көргенін растайтын құжатты, атап айтқанда жүк алушы жүк құнының төлемін (төлем талабы, банктік шоттан үзінді көшірме немесе тиелген жүк үшін төлемді растайтын басқа құжаттар) қоса беру керек.

      517. Негізгі жөнелтілім бойынша жүктің жетіспей келгеніне жүк алушыға коммерциялық акт берілген болса, онда бұл жүк қосымша құжатпен келген жағдайда, тасымалдаушы жүк алушы негізгі жөнелтілім бойынша жүк құжатын және оған берілген коммерциялық актіні көрсеткен жағдайда, жүк құжатын және коммерциялық актінің барлық даналарында "Ж" бөлімінде осы жөнелтілім бойынша жетіспейтін жүктің қосымша құжатпен (оның нөмірі көрсетілген) келгені туралы белгі соғылады. Одан басқа, белгіде вагонның нөмірі (вагондардың нөмірлері), қосымшаны ресімдеген станцияның атауы, қосымшаның ресімделу күні және жетіспейтін жүктің берілген күні көрсетіледі.

      Белгі станцияның мөртабанымен және тасымалдаушы өкілінің және жүк алушының қолдарымен расталады.

      Коммерциялық актіде келмеген ретінде көрсетілген жүктің қалған бөлігі келген жағдайда, жүк алушы тасымалдаушыға сақтау үшін коммерциялық актіні қайтарып береді.

      518. Вагонның, контейнердің техникалық жарамсыздығы себебі бойынша жүктің ағуы, бүлінуі немесе сулануы анықталған жағдайларда, коммерциялық актіден басқа вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес ГУ-106 нысанды акті жасалады.

      Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес ГУ-106 нысанды акті екі данада жасалады. Актінің бірінші данасы коммерциялық актінің бірінші данасына қоса беріледі, екіншісі тасымалдаушыда қалады.

      Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы акт вагонның, контейнердің жарамсыздығы анықталған күні және коммерциялық акті жасалған күннен кешіктірілмей жасалады. Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы актіде жарамсыздықтың сипаты мен оның қайдан шыққаны міндетті түрде көрсетіледі.

      519. Вагонның, контейнердің техникалық жай-күйі туралы актіге пайдалану вагон депосының шебері немесе вагондарды, контейнерлерді қарап тексеруші және тасымалдаушының өкілі қол қояды.

      520. Тасымалдаушының МАЖ-ын пайдалана отырып, тасымалдауды жүзеге асыру кезінде вагонның немесе контейнердің техникалық жағдайы туралы акт электронды түрінде жасалады.

2-параграф. Жалпы нысандағы актіні жасау

      521. Осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес ГУ-23 жалпы нысандағы актілерді келесі жағдайларды растауға қатысатын тұлғалардың қатысуымен станцияларда тасымалдаушы жасайды:

      Жүк жөнелтуші жүк құжатына қоса берген осы Қағидада көзделген құжаттардың жоғалуы;

      вагондардың тағайындау станциясында түсірілуге беруді күтіп кідіртілуі;

      сапар барысында вагондардың, контейнерлердің рұқсат етілген жүк көтергіштігінен асырып тиелгені анықталған жағдайларда;

      жүк алушыға, тармақ иесіне байланысты себептер бойынша және тағайындау немесе жанасу станциясында вагондарды жинаудың техникалық мүмкіндіктері болмауына байланысты тағайындау станциясының оларды қабылдамауы салдарынан аралық станцияларда жүк тиелген вагондардың кідіртілуі;

      жүк алушының құралдарымен жүк түсірілгеннен кейін вагондарды, контейнерлерді жүктің қалдықтарынан және қоқыстан тазартпау;

      құйғаннан және ағызғаннан кейін цистерналар мен бункерлік үсті ашық вагондардың сыртқы беттерін тазартпау;

      вагонда, контейнерде бекіту-пломбалау құрылғыларының болмауы (егер жүкқұжатта немесе вагон парағында олардың вагонда, контейнерде болуы туралы белгі болса);

      бекіту-пломбалау құрылғыларының зақымданғаны немесе ауыстырылғаны (егер бұл ретте оларды куәландыру үшін коммерциялық актілер жасалатын жағдайлар болмаған жағдайда);

      сапар барысында немесе тағайындау станциясында вагондарда, контейнерлерде әдейі зақымдау белгілері жоқ анық емес ақпарат жазылған бекіту-пломбалау құрылғылары байқалған жағдайда (егер оқылатын ақпарат жүкқұжаттағы және вагон парағындағы деректерге сәйкес келсе);

      сапар барысында вагондардың, контейнерлердің бекіту-пломбалау құрылғыларында әдейі зақымдану белгілері жоқ және олардағы ақпарат жүкқұжаттағы және вагон парағындағы деректерге сәйкес келмейтіні анықталған жағдайда;

      сапар барысында қозғалыс қауіпсіздігіне және тасымалданатын жүктердің сақталуына қауіп төндіретін коммерциялық жарамсыздықтары бар вагондар, контейнерлер анықталған жағдайда;

      вагон, контейнер зақымданғанда;

      жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, өзге ұйым операторына тиесілі немесе олар жалға алған вагондар мен контейнерлерге тасымалдаушының өздігінен жүк тиеуі;

      жүк жөнелтушінің, жүк алушының, өзге ұйымдардың тасымалдаушыға тиесілі вагондар мен контейнерлерді өздігінен пайдалануы;

      жүк алушы жүктердің тасымалы үшін төлем енгізуден немесе тасымалдаушыға тиесілі өзге төлемдерді төлеуден жалтарған жағдайда жүктерді беруді кідірту;

      тағайындау станциясында әскерилендірілген күзетпен күзетілетін жүктердің жүк алушының кінәсі бойынша кідіртілуі;

      комиссиялық түрде беруге келген вагонды немесе контейнерді тасымалдаушының өкілдерінсіз жүк алушының ашуы;

      жүк жөнелтушінің, жүк алушының, өзге ұйымдардың вагонның бұзылғаны туралы актіге, контейнердің зақымданғаны туралы актіге, қабылдап тапсырушының жаднамасына, вагондарды беру және әкету тізімдемесіне, тасымалдау өтінімінің (жоспарының) орындалуын есепке алу карточкасына және теміржол көлігінің жұмыс технологиясында көзделген басқа құжаттарға қол қоюдан бас тарту немесе жалтаруы. Бұл жағдайларда қол қою көзделген орында нөмірі және жасалу күні көрсетіле отырып, жалпы нысандағы актінің жасалғаны туралы белгі қойылады, оған станциядағы тасымалдаушының өкілі қол қояды және станцияның жолдық мөртабанымен расталады.

      Жалпы нысандағы актілер тараптардың материалдық жауапкершілігі үшін негіз болып табыла алатын жағдайларды куәландыру үшін және басқа жағдайларда жасалады, егер бұл ретте коммерциялық актіні немесе басқа арнайы нысандағы актіні жасау талап етілмесе.

      522. Жалпы нысандағы актіні осы Қағидада белгіленген санда тасымалдаушы жасайды. Жалпы нысандағы актінің әрбір данасында "Станция" бағанында жолдық мөрқалыбы қойылады.

      523. Жалпы нысандағы акт вагонды, контейнерді жөнелту және (немесе) тағайындау станцияларында 3 данада жасалады:

      жалпы нысандағы актінің бірінші данасы жүк жөнелтушіден, жүк алушыдан немесе басқа ұйымдардан айыппұлдарды, алымдарды және (немесе) басқа төлемдерді өндіріп алу үшін тасымалдау құжатына қоса беріледі;

      екінші данасы - жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, экспедиторға беріледі (талап ету бойынша);

      үшінші данасы - тасымалдаушыда қалады.

      жүк жөнелтушінің, жүк алушының, өзге ұйымдардың вагонның бұзылғаны туралы актіге, контейнердің зақымданғаны туралы актіге, қабылдап тапсырушының жаднамасына, вагондарды беру және әкету ведомосына, тасымалдау жоспарының орындалуын есепке алу карточкасына қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, жалпы нысандағы акт қол қойылмаған, көрсетілген, екі жақты құжаттардың екінші данасымен бірге жүк жөнелтушінің, жүк алушының, басқа да ұйымның мекенжайына тапсырыстық хатпен жіберіледі.

      Хатты жөнелтуге арналған почта түбіртегі хаттың көшірмесімен және қол қойылмаған құжаттың бірінші данасымен және жалпы нысандағы актімен бірге тасымалдаушыда сақталады.

      524. Жалпы нысандағы акт вагонның, контейнердің сапары барысында станцияларда үш данада:

      1) қозғалыс қауіпсіздігіне немесе жүктердің сақталуына қатер төндіретін коммерциялық ақаулары бар жүк тиелген вагондар, контейнерлер байқалған жағдайда;

      2) автотракторлық техниканың тоналу, жетіспеу және зақымдалу белгілері байқалған жағдайда;

      3) вагонның зақымдануына себеп болған жүк бекітілуінің бұзушылықтары байқалған жағдайда, бұл ретте жүктің зақымдануына (бұзылуына) алып келсе;

      4) тоналу белгілері бар жүк тиелген вагондар, контейнерлер байқалған жағдайда;

      5) осы Қағидалардың 15-тарауында көрсетілген жеткізу мерзімдері мен жеткізу мерзімдерін есептеу ережелері бұзылған жағдайларда жасалады.

      Бұл ретте, екі дана тасымалдау құжаттарына қоса беріледі, үшінші дана оны жасаған станциядағы тасымалдаушыда қалады.

      Сапар барысында шектес жанасу станцияларында тасымалдаушының кінәсінен туындамаған өзге себептер бойынша вагондар кідірген жағдайларда жалпы нысандағы акт үш данада жасалады.

      525. Тасымалдардың электрондық досьесін пайдалана отырып, тасымалдауды жүзеге асыру кезінде жалпы нысандағы акт жүріп өту станцияларында екі данада жасалады:

      вагонды (вагондар тобын) маршруттық немесе топтық жөнелтілімнен ағыту жағдайларында, ағыту себептері көрсетіліп, актінің бір данасы вагон (вагондар тобы) ағытып алынған негізгі жөнелтіліммен жіберіледі, екінші данасы ГУ-27-У-ВЦ нысанындағы электрондық жүк құжатының қағаз көшірмесімен бірге тігіліп тасымалдаушыда станцияда қалады.

      526. Жалпы нысандағы актіде оны жасауға негіз болған жағдайлар айтылады.

      Егер жүк жөнелтушімен жасалған шарт бойынша тасымалдаушының люктері, есіктері ашық, жүктерді бекітуге арналған тетіктері алынбаған тазартылмаған бос вагондарды, контейнерлерді жүк жөнелтушінің құралдарымен жүк тиеуге беру көзделсе, онда мұндай вагондар, контейнерлер жүк тиеуге берілген жағдайда жалпы нысандағы акт жасалады. Жалпы нысандағы актіде вагондар, контейнерлер жүк тиеуге жүк жөнелтушінің келісімімен берілгені, сондай-ақ вагондардың, контейнерлердің нөмірлері, сондай-ақ шарттың нөмірі мен оған қол қойылған күн көрсетіледі.

      Егер жалпы нысандағы акт жүкті жеткізу мерзімін ұлғайтуды қажет ететін жағдайларда жүк жүру жолында кідірген жағдайда жасалса, актіде вагондардың, контейнерлердің кідіртілу себебі мен уақыты көрсетіледі.

      Жалпы нысандағы акт жүру жолындағы станцияларда қозғалыс қауіпсіздігіне және тасымалданып отырған жүктің сақталуына қауіп төндіретін коммерциялық тұрғыдан жарамсыздығы бар вагондар, контейнерлер анықталған жағдайларда жасау кезінде актіде, солардың салдарынан вагон, контейнер комиссиялық тексеруге жөнелтіліп отырған анықталған ақаулықтар, жүкті тексеру нәтижелері, вагон, контейнер шанағының, бекіту-пломбалау құрылғыларының, бұраулардың, есіктердегі және люктердегі бекітпелердің жай-күйі, сондай-ақ вагонның толық тиелуін, жүктің бет жағының біркелкілігін көрсете отырып, жүкті тиеу жағдайы, есік аралық кеңістіктегі қабаттар саны және басқа жағдайлар көрсетіледі. Егер жүк атқара тиелсе және қатарлар мен қабаттарды санау мүмкін болмаса, жүктің есік аралық кеңістікте орналастырылуы тиеудің біркелкілігі, жүк орындарының саны, ыдысының ерекше белгілері бойынша сипатталады.

      Автотракторлық техниканы тасымалдау кезінде жалпы нысандағы актіде техниканың зақымдануы, бөлшектер мен тораптарының жетіспеуі, ал қосалқы бөлшектер мен құрал-сайманы бар жекелеген жерлері бұзылған кезде, егер олардың тізімдемесі болмаса, олардың нақты қолда бары көрсетіледі. Талан-таражға салу белгілері болған кезде олар дәл тұрған орны, жүк ойықтарының көлемдері, жүк орындарын буып-түюдің бұзылуы мен басқа жағдайлар көрсетіле отырып егжей-тегжейлі сипатталады. Жалпы нысандағы актіде сондай-ақ жүкке қол жеткізу мүмкіндігін жою тәсілі, вагонға, контейнерге, автотракторлық техникаға салынған бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтер көрсетіледі.

      Егер вагон станцияға жалпы нысандағы актімен ресімделген коммерциялық ақаулығымен келіп түссе және вагонның (жүктің) жай-күйі актідегі сипатталуымен салыстырғанда өзгермеген болса, жолай жалпы нысандағы акт Коммерциялық жарамсыздықтарды тіркеу кітабына (ГУ-98 нысанындағы) жазылады және жалпы нысандағы акті қайтадан жасалмайды.

      527. Жалпы нысандағы актіге оны жасауға негіз болып табылған жағдайларды куәландыруға қатысатын кем дегенде екі тұлға қолдарын қояды.

      Ілесіп жүрумен жүкті тасымалдау кезінде жалпы нысандағы актіге жүкке ілесіп жүрген тұлға да (жүк жөнелтушінің, жүк алушының жолсерігі, әскерилендірілген күзет қызметкері) қолын қояды.

      Жүру жолындағы станцияда жалпы нысандағы актіні арнайы бөлінген қызметкер оған телефон немесе радиобайланыс арқылы берілген деректердің негізінде ресімдеген жағдайларда, тасымалдау құжатына қоса берілген жалпы нысандағы актінің бірінші данасына оны жасаған тұлға қарап тексеруді жүргізген қызметкерлердің тектерін, аты-жөндері мен лауазымдарын көрсете отырып, қолын қояды. Жалпы нысандағы актінің екінші данасына белгіленген тәртіппен онда көрсетілген барлық тұлғалар қолдарын қояды. Жалпы нысандағы актіде көрсетілген тұлғалар актіге қолдарын қояды және оның мазмұнымен келіспеген жағдайда, өзінің пікірін айтуға құқылы.

      Жүк жөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйымдардың өкілі жалпы нысандағы актіге қолдарын қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, жалпы нысандағы актіде оның осы актіге қол қоюдан бас тартқаны немесе жалтарғаны туралы белгі қойылады. Бұл белгі екінші рет жалпы нысандағы актіні жасауға қатысқан тұлғалардың қолдарымен куәландырылады.

3-параграф. Әкімшілік бақылау жүргізу үшін ашу актісін жасау

      528. Әкімшілік бақылау жүргізу үшін станцияда ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын вагонды, контейнерді, сондай-ақ автомобильді, тракторды және басқа өздігінен жүретін машинаны ашу кезінде вагонды, контейнерді ашу актісі жасалады.

      529. Вагонды, контейнерді ашу актісі үш данада жасалады:

      бірінші данасы тасымалдау құжатына қоса беріледі және жүкпен бірге жүк алушыға беру үшін тағайындау станциясына дейін жүкпен бірге ілесіп барады;

      екінші данасы оның талабы бойынша вагонды, контейнерді ашу жүргізілген мемлекеттік органның өкіліне оның вагонға, контейнерге, автомобильге, тракторға және басқа өздігінен жүретін машинаға қайта орнатылған бекіту-пломбалау құрылғыларының құнын өтеуі үшін (бекіту-пломбалау құрылғыларын тасымалдаушы орнатқан жағдайда) беріледі;

      үшінші данасы вагоннан, контейнерден алынған бекіту-пломбалау құрылғыларымен бірге тасымалдаушыда акт жасалған станцияда қалады.

      Вагонды, контейнерді ашу актісін жасаған станцияда жүк құжатының сырт жағындағы "Тасымалдаушының белгілері" бағанына немесе қосымша жеткізу жол ведомосында жүк атауының астында тасымалдаушының өкілі вагонды, контейнерді ашу актісі жасалғаны туралы белгі қояды. Белгі актіні жасаған қызметкердің қолымен және станцияның күнтізбелік мөртабанымен куәландырылады.

      530. Вагонды, контейнерді ашу актісінде бақылаудан кейін вагоннан, контейнерден алынған және салынған бекіту-пломбалау құрылғылары туралы мәліметтер, соның ішінде: бекіту-пломбалау құрылғыларын кім орнатқаны (кедендік не болмаса басқа мемлекеттік бақылау органы), сондай-ақ бақылау белгілері мен бекіту-пломбалау құрылғыларының үлгісі көрсетіледі. Актіге вагонды, контейнерді ашуды жүргізген тасымалдаушының өкілі, мемлекеттік бақылау органдарының өкілдері қолдарын қояды және тасымалдаушының күнтізбелік мөртабанымен куәландырылады.

      531. Тасымалдардың электрондық досьесін пайдалана отырып, тасымалдауды жүзеге асыру кезінде вагонды немесе контейнерді ашу туралы акт электронды түрінде жасалады.

4-параграф. Вагонның зақымдалғаны туралы акт жасау

      532. Вагонның зақымдалғаны туралы осы Қағидаларға 34-қосымшаға сәйкес ВУ-25 нысанындағы актіні тасымалдаушы вагонның зақымдалған барлық жағдайларында жасайды. Соның ішінде вагонның бекіту құрылғыларының немесе күрделі, деполық, ағымдық (ағытып, ағытусыз) жөндеуге немесе вагонды мүкәммалдан шығаруға жататын бекіту-пломбалау құрылғыларын орнатуға арналған құрылғылардың зақымдалуы, сондай-ақ соқтығысу және вагонның доңғалақ жұбының рельстен шығуы кезінде. Вагонның доңғалақ жұбының рельстен шығуы кезінде вагонның зақымдалғаны туралы акті барлық жағдайларда, соның ішінде вагонның зақымдалуы болмаған кезде де жасалады.

      533. Вагонның зақымдалғаны туралы акт вагонға зақым келтірген тасымалдаушыдан, жүк жөнелтушіден, жүк алушыдан, басқа ұйымнан оның зақымдалғаны үшін айыппұл өндіріп алуға және тасымалдаушының, жүк жөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйымның вагонның зақымдалуы салдарынан шеккен шығындарының орнын толтыруға негіз болып табылады.

      534. Вагонның зақымдалғаны туралы акт вагонға зақым келтірген жүк жөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйымның өкілінің қатысуымен жасалады.

      Егер вагонның зақымдалуы соқтығысу немесе рельстен шығу салдарынан болса, вагонның зақымдалғаны туралы актіні тасымалдаушының тасымалдау бөлімшесінің қауіпсіздік жөніндегі бас ревизорының немесе тасымалдау бөлімшесінің вагон шаруашылығы жөніндегі ревизорының қатысуымен жасалады. Рефрижераторлық секция, АРВ-Э вагондарының немесе олардың арнайы жабдығының зақымдалуы кезінде вагонның зақымдалғаны туралы актіні учаскесінде зақымдалу болған пайдалану вагон депосының бастығы (бастығының орынбасары) тасымалдау бөлімшесінің қауіпсіздік жөніндегі бас ревизорымен (тасымалдаушының тасымалдау бөлімшесі болмаған кезде - пайдалану вагон депосының бастығы және рефрижераторлық секцияға, АРВ-Э-ге қызмет көрсететін бригаданың басшысы тағайындаған қызметкермен) бірлесіп жасайды.

      535. Вагонның зақымдалғаны туралы актіге оны жасауға қатысқан тұлғалар қолдарын қояды және вагонға зақым келтірген пайдалану вагон депосының және жүк жөнелтушінің, жүк алушының немесе басқа ұйымның қаржы операциялары үшін пайдаланылатын мөрімен расталады. Жүк жөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым вагонның зақымдалғаны туралы актіге қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, осы Қағидаларға сәйкес жалпы нысандағы акт жасалады.

      Вагонның зақымдалғаны туралы акт әрбір вагонға жеке оның ағымдық жөндеу көлемінде зақымдалуы кезінде - үш данада, соқтығысу және рельстен шығуы кезінде - төрт, жөндеудің жоспарлық түрлері көлемінде зақымдалу кезінде, сондай-ақ вагонды мүкәммалдан шығарған жағдайда - бес данада жасалады.

      Рефрижераторлық секция, АРВ-Э зақымдалған кезде вагонның зақымдалғаны туралы акт алты данада жасалады. Вагонның зақымдалғаны туралы актінің бірінші данасы вагонға зақым келтірген жүк жөнелтушіге, жүк алушыға немесе басқа ұйымға беріледі, екіншісі вагонға зақым келтіргені үшін ұсынылатын шотқа қосып беріледі, үшіншісі вагонның зақымдалғаны туралы актіге өкілі қол қойған пайдалану вагон депосында сақтауға қалдырылады, төртіншісі бөлімшенің вагон шаруашылығы жөніндегі ревизорына беріледі, бесіншісі вагон ілеспе құжаттарымен жөндеуге жіберілетін зауытқа немесе вагон депосына жіберіледі, алтыншысы тіркелген депосына беру үшін рефрижераторлық секцияға, АРВ-Э-ге қызмет көрсететін бригада басшысына беріледі.

      Жүру жолында вагонның зақымдалғаны туралы акт жүк жөнелтушінің, жүк алушының, басқа ұйым өкілінің қатысуынсыз, осы Қағидада көзделгенге қарағанда бір данаға кем мөлшерде жасалады. Жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, басқа ұйымдарға тиесілі вагондардың зақымдалуы кезінде вагонның зақымдалғаны туралы актінің қосымша данасы жасалып, ол олардың талап етуі бойынша оларға беріледі. Жүк жөнелтушілер немесе жүк алушылар өкілдерінің ілесіп жүруімен жүк тасымалдау кезінде вагонның зақымдалғаны туралы актіге жүк жөнелтушінің функциясы жүктелген және жүк құжатына оның өкілеттіктерінің сипаттамасы бар жүкке ілесіп жүрген жолсеріктің қол қоюына жол беріледі.

      536. Вагонның зақымдалғаны туралы актіде вагонның зақымдалу себептері мен тізбесі, жұмыс көлемі және қажетті жөндеу түрі, сондай-ақ зақымдалған бөлшектердің және вагонды қалпына келтіру құны көрсетіледі. Сондай-ақ рефрижераторлық секция, АРВ-Э зақымдалған кезде вагонның зақымдалғаны туралы актіде тасымалдаушы мен тіркелген депосы көрсетіледі. Егер вагон соқтығысу, рельстен шығу немесе апат кезінде зақымдалса, онда вагонның зақымдалғаны туралы актіде "Қосымша деректер" жолында: жота арқалықтарының, бойлық бүйірлік швеллерлер мен буферлік білеулердің тік және көлденең жазықтықтағы барынша иілу шамасы, сондай-ақ жөндеуді талап ететін вагон рамасы элементтерінің атауы көрсетіледі.

      537. Вагон соқтығысу, рельстен шығу немесе апат кезінде зақымдалған жағдайларда, вагон қалпына келтіру жұмыстары кезінде қосымша зақым алғанда, пайдалану вагон депосының қызметкері вагонның зақымдалғаны туралы актіге қосымша жасайды. Қосымшада зақымдықтар тізбесі мен оларды тудырған жағдайлар көрсетіледі. Вагонның зақымдалғаны туралы актіге қосымша оны жасау кезінде вагон рамасы коррозиясының болуы, вагонды мүкәммалдан шығаратындай көлем мен мөлшерде тозуы бойынша конструктивтік және басқа да кемшіліктерінің болуы анықталғанда да жасалады. Вагонның зақымдалғаны туралы актінің қосымшасына пайдалану вагон депосының бастығы (бастығының орынбасары), тасымалдау бөлімшесінің қозғалыс қауіпсіздігі жөніндегі бас ревизоры, тасымалдау бөлімшесінің вагон шаруашылығы жөніндегі ревизоры және қалпына келтіру поезының бастығы қолдарын қояды. Вагонның зақымдалғаны туралы актідегі және оған қосымшадағы қойылған қолдар пайдалану вагон депосының қаржы операциялары үшін пайдаланылатын мөрімен расталады. Вагонды жөндеу үшін зауытқа (депоға) жөнелткен кезде вагонның зақымдалғаны туралы актіде зауыттың (депоның) атауы мен жарамсыз вагонды жөндеуге жіберуге ВУ-26М нысанындағы ілеспе парақты жасау күні көрсетіледі.

      538. Егер зақымдалған вагонды жүк жөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым жөндеген болса, онда вагонның зақымдалғаны туралы актінің барлық даналарында вагонды жөндеуден кейін қабылдаған вагон депосының өкілі: тасымалдаушының кәсіпорындар зақымдаған және жөндеген вагондарды есепке алу кітабында (ВУ-16-нысан) датасын, уақытын, жазылған реттік нөмірін көрсете отырып, оны қабылдау туралы белгі қояды және өзінің қолымен куәландырады.

      Тасымалдардың электрондық досьесін пайдалана отырып, тасымалдауды жүзеге асыру кезінде вагонның зақымдалу актісі электронды түрінде жасалады.

5-параграф. Контейнердің зақымдалғаны туралы акт жасау

      539. Контейнердің зақымдалғаны туралы осы Қағидаларға 43-қосымшаға сәйкес ВУ-25к нысанындағы акт контейнердің зақымдалуының барлық жағдайларында, соның ішінде контейнердің бекіту құрылғыларының немесе күрделі, жоспарлы, ағымды жөндеуге немесе контейнерді мүкәммалдан шығаруға жататын бекіту-пломбалау құрылғыларын орнатуға арналған құрылғылардың зақымдалуы кезінде жасалады. Контейнердің зақымдалғаны туралы акт контейнерге зақым келтірген тасымалдаушыдан, жүк жөнелтушіден, жүк алушыдан, басқа ұйымнан оның зақымдалғаны үшін контейнер иесінің пайдасына айыппұл өндіріп алуға және тасымалдаушының контейнердің зақымдалуы салдарынан шеккен шығындарының орнын толтыруға негіз болып табылады.

      540. Контейнердің зақымдалғаны туралы актіні контейнердің зақымдалуына кінәлі жүк жөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйым өкілінің қатысуымен тасымалдау құжатында көрсетілген контейнерлер операторы жасайды.

      Контейнердің зақымдалғаны туралы актіге контейнерлер операторы және контейнерге зақым келтірген ұйымның өкілі, өзінің лауазымын, тегін, аты-жөнін көрсете отырып, қолдарын қояды және контейнерлер операторының жолақтық мөртабанымен және контейнерге зақым келтірген ұйымның мөрімен расталады.

      Жүк жөнелтуші, жүк алушы, басқа ұйымдар контейнердің зақымдалғаны туралы актіге қол қоюдан бас тартқан немесе жалтарған жағдайда, осы Қағидаларға сәйкес жалпы нысандағы акт жасалады.

      Контейнердің зақымдалғаны туралы акт әрбір контейнерге жеке жасалады.

      541. Мүкәммалдық контейнер зақымдалған жағдайда, контейнердің зақымдалғаны туралы акт үш данада жасалады. Контейнердің зақымдалғаны туралы актінің бірінші данасы контейнердің зақымдалуына кінәлі ұйымға жіберілетін шотқа қоса беріледі. Екінші данасы контейнерлер операторының істерінде акт жасау орны бойынша сақталады. Үшінші данасы жарамсыз контейнерді жөндеу хабарламасымен бірге (ВУ-23М нысаны) контейнерді жөндеуді жүзеге асыратын жөндеу ұйымының атына жіберіледі.

      Меншікті контейнер зақымдалған жағдайда, контейнердің зақымдалғаны туралы актінің қосымша төртінші данасы жасалып, ол жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, басқа ұйымға олардың талап етуі бойынша беріледі.

      Контейнердің зақымдалғаны туралы актіде контейнердің зақымдалу себептері мен тізбесі, жұмыс көлемі мен қажетті жөндеу түрі, сондай-ақ контейнердің зақымдалған бөліктерінің және қалпына келтірудің құны көрсетіледі.

      542. Тасымалдардың электрондық досьесін пайдалана отырып, тасымалдауды жүзеге асыру кезінде контейнердің зақымдалу актісі электронды түрінде жасалады.

6-параграф. Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында
анықталған цистерналардың (бункерлік үсті ашық вагондардың)
қотарып құйып алынбағаны туралы акт жасау

      543. Құю пункттерінде немесе жуу-булау станцияларында осы Қағидада белгіленген нормадан артық жүк қалдығы бар цистерналар (бункерлік үсті ашық вагондар) анықталған жағдайда, құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаның (бункерлік үсті ашық вагонның) қотарып құйып алынбауы туралы осы Қағидаларға 44-қосымшаға сәйкес ГУ-7а нысанды акт жасалады.

      544. Цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып құйыпалмау туралы акті цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып құйыпалмауға жол берген жүк алушыдан вагонның жүк қалдығынан тазартуда тұрған барлық уақытына вагондарды пайдалану үшін төлемді өндіріп алуға негіз болып табылады.

      545. Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып құйып алмау туралы акт жүк қалдығы бар әрбір цистернаға (бункерлік үсті ашық вагонға) төрт данада жасалады. Үш данасы ол бойынша цистерна (бункерлік үсті ашық вагон) келген жөнелту жүк қағазымен бірге тасымалдаушыға жіберіледі. Төртіншісі - құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында қалады және цистернадан (бункерлік үсті ашық вагоннан) алынған жүк қалдықтарын материалдық есепке алу үшін негіз болып табылады. Бұл ретте, актінің бірінші данасы вагондарды пайдалану үшін төлемді өндіріп алу жүргізілетін құжатқа қосып беріледі, екінші данасы цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып құйып алмауға жол берген жүк алушыға беріледі, үшінші данасы құйып алу жүргізілген тасымалдаушының істерінде станцияда қалады.

      Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып құйып алмау туралы актіге станцияның қабылдаушы-тапсырушысы мен цистерналарды қарап-тексеруші қолдарын қояды. Құю пунктінде немесе жуу-булау станциясында анықталған цистернаны (бункерлік үсті ашық вагонды) қотарып құйып алмау туралы актінің сырт жағында цистерна (бункерлік үсті ашық вагон) тазартуда тұрған сағаттар саны көрсетіледі. Аталған мерзімге цистерналарды (бункерлік үсті ашық вагондарды) булауға және жууға кеткен уақыт есепке алынбай, жүк қалдықтарын жоюға жұмсалған уақыт қана қосылады. Бұл деректер құю пункті бастығының немесе бригадирдің қолдарымен құю пунктінің немесе жуу-булау станциясының мөрін немесе мөртабанын қою арқылы расталады.

30. Вагон-цистерналар мен бункерлік үсті ашық вагондарға
құйылған сұйық жүкті тасымалдау тәртібі

      546. Вагон-цистерналармен (бұдан әрі – цистерналар) және мұнайбитумды тасымалдауға арналған бункер үлгісіндегі вагондармен (бұдан әрі – бункерлік үсті ашық вагондар) құйылып тасымалданатын жүктер жалпы шарттарды сақтай отырып тасымалданатын қауіпсіз емес жүктерге және жалпы шарттардан басқа осы Қағидада және Достастыққа қатысушы мемлекеттердің Темір жол көлігі жөніндегі кеңесінің 50-ші отырысында (2009 жылғы 22 мамыр) бекітілген Вагон-цистерналармен және мұнайбитумды тасымалдауға арналған бункер үлгісіндегі вагондармен құйылып тасымалданатын сұйық жүктерді тасымалдау қағидасында көзделген арнайы тасымалдау шарттары орындалуы тиіс қауіпті жүктерге бөлінеді.

      547. Құйылмалы жүктерді тасымалдау үшін осы мақсаттарға ғана арналған техникалық жарамды вагон-цистерналар мен мамандандырылған цистерналар, бункерлік үсті ашық вагондар, мүкәммал, сондай-ақ меншікті (жалданғандар) вагондар қолданылады.

      Құйылмалы жүктерді тасымалдауға арналған цистерналар нормативтік құжаттардың талаптарына (стандарттар, техникалық шарттар, техникалық пайдалану қағидасы) сай болуы тиіс және жылжымалы құрамға қойылатын талаптар көлемінде сынақтардан өтуге тиіс. Цистернаның нақты үлгісін әзірлеуге арналған техникалық шарттарда жүктің атауы немесе олардың (жүктердің) тізбесі, оларды тасымалдауға арналған цистерна көрсетіледі.

      Мұнай және мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған цистерналарда мына трафареттердің біреуі болуы тиіс: "Бензин - Мұнай" ("СТ"), "Бензин" ("С"), "Мұнай" ("Т") "Мазут" ("Т"), ал арнайы және мамандандырылған цистерналарда - мұнай өнімінің дәл атауы болуы тиіс.

      548. Бункерлік үсті ашық вагондар тұтқыр мұнайбитумын және мұнай коксын тасымалдауға ғана пайдаланылуы мүмкін. Бұларда қатты маркалардағы мұнайбитумын тасымалдауға жол берілмейді.

      549. Ашық түсті мұнай өнімдерін тасымалдауға арналған цистерналарда мұнайды, мазутты, мотор отынын және басқа күңгірт түсті мұнай өнімдерін, сонымен қатар майларды тасымалдауға жол берілмейді.

      550. Мына жағдайларда:

      егер оларды жоспарлы жөндеуге дейін және|немесе қазандық пен арматураны техникалық куәландыруға дейін бір айдан кем уақыт қалса;

      вагонның нақты нөмірі, таңбалау тақтайшасы, дайындаушы зауыттың тақтайшалары болмаса;

      сыртқы баспалдақтар (егер ол вагон құрылымында көзделген болса), өтпелі көпірлер, жұмыс алаңшалары және олардың қоршаулары болмаса немесе ақаулы болса;

      цистерна қазандығы, үсті ашық вагон бункері ақса, бекіткіш-сақтандырғыш және төгу-құю арматуралары ақаулы болса, цистернаның бу қаптамасында, үсті ашық вагон бункерінде жарықшақ болса;

      құю және төгу люктерінің қақпақтарында жарықшақ болса;

      цистернаның тиеу люгінің қақпағында тығыздаушы аралық төсем болмаса;

      қауіптілік белгілері, жазулар, трафареттер мен ажыратушы бояу болмаса;

      цистерна қалпағының тиеу люгінбекіту үшін екі не одан аса қатар тұрған лақтырмалы бұрандамалардың болмаса немесе ақаулы болса, вагондарды және контейнерлерді бекітуші-пломбалаушы құрылғылармен пломбалаудың белгіленген ережелеріне сәйкес люк қақпағын пломбалауға арналған тесіктер болмаса, жүкті цистерналарда, бункерлік үсті ашық вагондарда тасымалдауға жол берілмейді.

      Қауіпті жүктерді тиеуге берілетін бос цистерналар тиеу басталғанға дейін ВУ-14 нысанындағы жеке кітапта тиісті белгі қойыла отырып, тәулік ішінде техникалық қызмет көрсетуге ұсынылады.

      Цистернаны коммерциялық қарап тексеру кезінде қазандық бояуының дұрыстығы және оған меншік иесімен (жалға алушымен) арнайы жазбалардың және трафареттердің дұрыс енгізілуі тексеріледі.

      551. Қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде жүк жөнелтуші цистерналарға Вагон-цистерналарда және бункерлік үлгідегі вагондарда құйып тасымалданатын жүктердің алфавиттік көрсеткішіне (Достасты ққа қатысушы мемлекеттердің Темір жол көлігі жөніндегі кеңесінің 50-ші отырысында 2009 жылғы 22 мамырда бекітілген Вагон-цистерналармен және мұнайбитумды тасымалдауға арналған бункер үлгісіндегі вагондармен құйылып тасымалданатын сұйық жүктерді тасымалдау қағидасына қосымша) сәйкес Біріккен Ұлттар Ұйымының (бұдан әрі - БҰҰ) қауіптілік белгілерін және нөмірлерін жазып қояды.

      552. Цистерналар мен бункерлік үсті ашық вагондарда тасымалданатын жүктің құйылуы арнаулы жабдықталған және қауіпсіздік талаптарына жауап беретін орындарда жүргізіледі.

      Жүк құйылатын және төгілетін орындардың қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін жүк жөнелтуші қамтамасыз етеді.

      Атмосфералық жауын-шашын (мысалы, жаңбыр және қар жаууы) кезінде мұнайбитумды бункерлік үсті ашық вагондарға құю мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін құю аймақтары бункерге атмосфералық жауын-шашын түсуінің алдын алатын құрал-саймандармен жабықталған болуы тиіс.

      553. Вагондарды, контейнерлерді тиеуге дайындау меншік құқығында немесе өзге заңды негізде және жасалған шартқа сәйкес вагондар тиесілі тұлғаның есебінен жүзеге асырылады.

      554. Жүк жіберілетін станцияның теміржолдық жолдарында цистернадан жүктің ағуы пайда болған жағдайда, жүк жөнелтуші жүкті, қоршаған табиғи ортаны сақтап қалуды қамтамасыз етуге шаралар қабылдайды, оның ішінде жүкті басқа цистерна немесе ыдысқа ауыстырып құйып алу арқылы дереу шара қабылдайды.

      555. Цистернаны толтыру деңгейін есептеу осы Қағидаларға 45-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

      556. Жүк жөнелтуші құйылып болғаннан кейін:

      тығыздаушы төсемнің қақпақтың диаметріне сәйкес орнатылу дұрыстығын;

      тиеу люгі қақпағының, бункердің, төгу-құю арматурасының, бітеулердің герметикалық жабылуын;

      цистерна қалпағының бекіту-пломбалау құрылғыларымен вагондар мен контейнерлерді пломбалау тәртібіне сәйкес пломбалануын;

      жүк құю кезінде вагонның жүк ыдысының сыртқы бетінде, цистерна және бункерлік үсті ашық вагондардың рамаларында, жүріс бөліктерінде, тежеу жабдықтарында пайда болған ластануларды жоюды қамтамасыз етеді.

      Осы тармақта айтылған талаптар бұзылған жағдайда, тасымалдаушы жүк алушыдан анықталған бұзушылықтарды жойғанша цистернаны, бункерлік үсті ашық вагондарды қабылдамайды.

      557. Жүк алушылар алдын ала жүкті құйып алуды ұйымдастыру, ал қажет болған жағдайда - оны жылыту жөніндегі шараларды қабылдайды. Цистерна қазанында вакуум пайда болуы мүмкін болғандықтан, жоғарғы люктің қақпағы жабық кезде төменгі төгу құралы арқылы жүктің төгілуін жүргізуге жол берілмейді.

      558. Бункерлік үсті ашық вагондардан битумды түсіріп алу үшін жүк алушыларда тиісті қабылдап алу және бумен жылыту құралдары болуы тиіс.

      559. Бункерлік үсті ашық вагоннан битумды түсіріп алу әр бункерден реттілік бойынша жүргізіледі. Үсті ашық вагон аударылып кетпесі үшін екі және одан да көп үсті ашық вагон бункерлерінен бір уақытта жүк түсіруге тыйым салынады.

      560. Жүктерді цистерна және бункерлік үсті ашық вагондардан құйып алу қазан және бункердің ішкі бетінен тұтқыр өнімдерді толығымен алу арқылы жүргізілуі тиіс. Мұнай өнімдері жоғарғы құйылымды цистерналардан 1 сантиметрден аспайтын қалдық қалғанда ғана (қалпақтың астының өлшемі бойынша) толық құйып алынған болып саналады. Бункерлік үсті ашық вагондарда 3 сантиметрден аспайтын қалдықтықа жол беріледі (бункердің ортаңғы бөлігін өлшеу бойынша). Жіберуші мен алушының арасындағы келісім бойынша меншікті (жалдамалы) цистерналардың ішкі бетін тазалау жүргізілмеуі мүмкін.

      Тасымалдаушы цистерналар мен бункерлік үсті ашық вагондардың толық құйылып алынғанын тексеруі мүмкін. Құйып алғаннан кейін толық тасымал құжаттары бойынша жүк алушының пломбасын алуға жіберілген цистерналардың толық ағызып алынғанына тексеру жүргізілмейді.

      Құю станцияларында жүктің қалдығы бар, сондай-ақ қазандарының (бункерлердің) сыртқы беті тазаланбаған цистерналар және бункерлік үсті ашық вагондар табылса, жалпы нысандағы ГУ-23 актісі жасалады және вагондар алушыға тазалау үшін қайтарылады.

      561. Тасымалданатын құйылмалар қатарынан кейбір жүктер суып қалады немесе оларды құйып алудан бұрын алдын ала жылыту қажеттігін туғызатын тұтқырлыққа ие болады.

      Тұтқыр және суып қалатын жүктерді алушылардың цистерналардан мұндай жүктердің толық құйылып алынуын қамтамасыз ететін қуаты жеткілікті жылыту құралдары болуы тиіс.

      562. Цистерна мен бункерлік үсті ашық вагондардағы жүкті құйып алғаннан (түсіріп алғаннан) кейін жүк алушы:

      бункерлік үсті ашық вагонды жүк қалдығынан, ластан, мұздан, шөп-шаламнан тазартуды;

      цистерна және бункерлік үсті ашық вагонның қазанының, рамаларының, жүріс бөліктерінің, тежеу жабдықтарының сыртқы бетін тазартуды және қазандағы белгілер, жазулар және трафареттерді айқын көрінетіндей етіп, қалпына келтіруді;

      барлық ілгіш-ілдіргіштерді қалыпты жағдайда орнатуды және қажет болса қысқа істікшені қолданып құлып бұрандарын толығымен бұрап қоюды;

      рама жазықтығына қатысты алғанда, сондай-ақ бір-біріне қатысты алғанда үсті ашық вагонның бункерлерін қисайтпастан дұрыс қоюды және бекітуді;

      қауіптілік белгілерін алып тастауды;

      цистернаның төгу-құю бөлшектерін, бекітуші-сақтандырушы арматурасын, басқа жабдықтарын да көліктік жағдайға келтіру, клапанның және құю құралының бітеушесінің тығыз жабылуын;

      орнына орнатылған тығыздаушы төсемелердің болуын, цистерна люгі қақпағының тығыз жабылуын;

      босаған цистернаның бекітуші-пломбалаушы құрылғылармен пломбалануын қамтамасыз етеді, егер ол осы Қағидаларға сәйкес толық тасымал құжаттары бойынша қайтарылуы тиіс болса.

      Осы тармақта айтылған талаптар бұзылған жағдайда, тасымалдаушы жүк алушыдан анықталған бұзушылықтарды жойғанша цистернаны, бункерлік үсті ашық вагондарды қабылдамайды.

      563. Жүкті тасымалға ұсыну кезінде жүк жөнелтуші әрбір цистернаға, бункерлік үсті ашық бункерлік вагонға немесе осындай вагондар тобына осы Қағидалардың 7-тарауына сәйкес толтырылған жүк құжатын ұсынады.

      564. Жуу-булау пункттерінде рұқсат етілген нормадан асатын жүктің төгілмеген қалдықтары бар цистерналар және бункерлік үсті ашық вагондар анықталған жағдайда, құю немесе жуу-булау пунктінде анықталған цистернаның (бункерлік үсті ашық вагонның) толық төгілмегені туралы осы Қағидаларға 44-қосымшаға сәйкес ГУ-7а нысаны бойынша акт жасалады. Жасалғаны туралы тиісті белгісі жүк құжатында бар бұл акт, онымен бірге тасымалдаушыға тергеу және кінәлілерді жауапкершілікке тарту үшін жолданады, сондай-ақ жүк алушыдан шығындар үшін төлем өндіріп алуға негіз болып табылады.

      565. Тиелген цистернада ақау табылып, оның салдарынан цистернаның тағайындау бойынша одан әрі жүруі мүмкін болмаған жағдайда, мұндай цистерна станцияның арнайы бөлінген жолында қалдырылады.

      Жолсерігі болған жағдайда, цистерна оның күзетінде болуы тиіс. Егер цистерналар тобы бір жолсерігінің ілесуімен ғана тасымалданса, онда поездан барлық топ ағытылады.

      566. Ақаулы цистернаның кешігуі туралы тасымалдаушының өкілі, ал жолсерігі болған жағдайда, соңғысы телеграфпен (факспен) жүк жөнелтушіні хабардар етеді және қажеттілігіне қарай мамандарды іссапарға жіберуді және/немесе жүкті қайта құйып алуға арналған құралдары бар цистернаны жіберуді талап етеді.

      Меншігіндегі немесе жалданған цистернаны ағыту туралы хабарландыру алғанда жүк жөнелтуші (жүк алушы) цистернаны ағытқан жерге мобильді бөлімшені немесе өз өкілін жібереді.

      567. Жол жүріп келе жатқанда, қауіпті жүгі бар ақаулы цистерна анықталған жағдайда, қауіпті жүкті ауыстырып құю тасымалдаушы өкілінің қатысуымен жүргізіледі.

      Қауіпті жүкті ауыстырып құю уақытында жүк қалдықтарын жою аяқталғанға дейін цистерна күзетілуі тиіс.

      568. Жүктің ағуы пайда болған немесе басқа апаттық жағдай орын алған жағдайда, осы жүкке апаттық карточкадағы нұсқауларға сәйкес қажетті шаралар қабылданады.

      Жолсеріктің қатысуымен, ал ол болмағанда - тасымалдаушы өкілімен цистернаның ақаулығы туралы цистернаның техникалық жай-күйі көрсетіле отырып, жалпы нысанды ГУ-23 актісі толтырылады, онда: ақаудың түрі, оның пайда болу себептері, ақауларды жою бойынша қабылданған шаралар, сонымен қатар цистернаның одан әрі жол жүру мүмкіншілігі көрсетіледі. Жалпы нысанды ГУ-23 актісінің көшірмесі тасымал құжаттарына қоса беріледі.

31. Қауіпті жүктерді тасымалдау тәртібі

      569. Қауіпті жүктерге оларға тән қасиеттер мен ерекшеліктерге қарай тасымалдау процесінде белгілі бір факторлар болған кезде тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізген және сақтау кезінде қоршаған табиғи ортаға зиян келтіруі, жарылыс, өрт немесе көлік құралдарының, құрылғылардың, ғимараттар мен құрылыстардың, сондай-ақ адамдардың, жануарлардың және құстардың өлуіне, жарақаттануына, улануына, күюіне немесе ауруына себеп болуы мүмкін заттар, материалдар, бұйымдар, өндіріс және өзге де қызмет қалдықтары жатады.

      570. Жүк жөнелтуші тасымалдаушыға қауіпті жүктің әрбір жөнелтіліміне 1996 жылғы 5 сәуірдегі Достастыққа қатысушы мемлекеттердің Темір жол көлігі жөніндегі кеңесінің он бесінші отырысында бекітілген Темір жол бойынша қауіпті жүктерді тасымалдау ережесіне сәйкес, ал халықаралық қатынастағы тасымалдар кезінде – ХЖ ҚК-ге 2-қосымшаға сәйкес толтырылған жүк құжатын береді.

      Жүк құжатының жоғарғы бөлігінде жүк жөнелтуші осы жүкке көзделген қызыл түсті мөртабанды қояды.

      571. Жүк жөнелтушінің (жүк алушының) жолсерігінің (мамандарының) ілесіп баруына жататын қауіпті жүктер 1996 жылғы 5 сәуірдегі Достастыққа қатысушы мемлекеттердің Темір жол көлігі жөніндегі кеңесінің он бесінші отырысында бекітілген Темір жол бойынша қауіпті жүктерді тасымалдау ережесінің талаптарын сақтай отырып, ал халықаралық қатынастағы тасымалдар кезінде – ХЖ ҚК-ге 2-қосымшаға сәйкес тасымалданады.

      Жүк жөнелтуші жолсеріктерді арнайы құралдармен және киіммен, дәрі-дәрмек қобдишасымен, құрал-саймандар жиынтығымен, өрт сөндірудің, бастапқы құралдарымен жабдықтайды.

      572. Жүру жолында ақаулығына байланысты тағайындалуы бойынша жүре алмайтын ақаулы вагондар анықталған жағдайда, вагон поездан ағытылып алынады, арнайы бөлінген жолға беріледі және оны күзетеді.

      573 .Ыдыс пен бума берік, ақаусыз болуы, белгіленген мемлекеттік стандарттарға сәйкес келуі және жүктің кемуін және шашылуын мүлде болғызбауы, оның сақталуын және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.

32. Арнайы зерттеулер мен сараптамалар жүргізу

      574. Жүктің жетіспеушілігі, бұзылу немесе зақымдалу мөлшерін немесе себептерін және оның құны соншалықты кеміген соманы анықтау қажет болған жағдайда жүк алушының есебінен жүктің, ал қажет болған жағдайда жүк тиілген ыдыстың да сапасына арнайы зерттеу немесе сараптама жүргізіледі.

      Арнайы зерттеулер мен сараптама себебін және немесе жүктің бағалау құнын анықтау мақсатында тасымалдаушыға оны іске асыру қажет болғанда жүргізіледі.

      575. Сарапшылардың қорытындысымен келіспеген жағдайда тасымалдаушының өкілі бұл туралы себептерді көрсете отырып ескерту жасайды және қайталама сараптама белгілеуге немесе сараптау комиссиясын құруға шаралар қабылдайды, ал қажет болған кезде сарапшылардың қорытындысына белгіленген тәртіппен шағымданады.

      Қажет болған жағдайда тасымалдаушы қайталама сараптаманы белгілейді.

      576. Сараптама тасымалдаушының қатысуымен, ал тағайындау станциясында жүкті беру кезінде жүк алушының қатысуымен жүргізіледі.

      Тез бүлінетін жүктер бойынша поезд бастығының немесе рефрижераторлық секция механигінің және басқа да мүдделі тұлғалардың қатысуымен жүргізіледі.

      577. Арнайы зерттеулер мен сараптама нәтижелері актімен ресімделеді. Арнайы зерттеу мен сараптама актісіне, сарапшыдан басқа, сараптамаға қатысқан барлық тұлғалар қолдарын қояды.

      578. Арнайы зерттеулер мен сараптаманың қорытындылары жүктің зақымдалу (бүліну) себептері, олардың көлемдері, сондай-ақ жүктің құны қандай сомаға кемігені туралы сауалға жауап береді. Сараптама қорытындылары дәлелді болады және болжамдарға негізделмейді.

      579. Сарапшының қорытындысында:

      жүктің зақымдалу немесе бүліну дәрежесі;

      зақымдалған жүкті түзету мүмкін бе,

      түзету құны немесе бүлінуінің салдарынан жүктің құны қанша пайызға төмендегені,

      оны толық немесе ішінара пайдалану мүмкіндігі;

      жүктің неден бүлінгені, атап айтқанда: буманың мемлекеттік стандартқа, Техникалық шарттарға немесе жүктің түріне сәйкес болмауы салдарынан ба;

      зақымдалу немесе бүліну жүктің өз қасиетіне байланысты болды ма; зақымдалған немесе жетіспейтін бөліктерді, заттарды ауыстыру мүмкін бе және мұндай ауыстырудың құны көрініс табады.

      Егер маманға немесе сарапшыға жүктің немесе оның ыдысының бұзылуының, зақымдалуының нақты себебін көрсету қиын болған жағдайда ол актіде жүктің бұзылуының немесе зақымдалуының себебін дәл анықтау мүмкін болмауы уәждерін көрсетеді.

      Сарапшылардың қорытындысымен келіспеген жағдайда тасымалдаушының өкілі бұл туралы себептерді көрсете отырып ескерту жасайды және қажет болған жағдайда сарапшылардың қорытындысына белгіленген тәртіппен шағымданады.

      580. Ыдыс бойынша арнайы зерттеулер мен сараптама:

      сұйық жүктердің ағып кетуі қандай себептерге байланысты болды – құрылымдық немесе басқасы ма;

      аталған жүкті тасымалдауға арналған кеспек жинастырылған шегендердің мықтылығы жеткілікті ме;

      кеспектің кертінділері жеткілікті тереңдетілген бе және ағуы немесе түптерінің түсуі кертігінің тайыз болуы салдарынан ба және құрсаулары бекітілген бе;

      стандарттың нөмірі мен анықталған стандарттан ауытқуларды көрсете отырып, ыдыс өзінің тағайындалуына және белгіленген стандартқа сәйкес келе ме;

      кеспектерді немесе банкаларды балқытып бекіту, дәнекерлеу дұрыс жасалды ма және қақпақтар саңылаусыз жабылды ма;

      қауіпті жүктер өртенген жағдайда, өнімнің стандарттың талаптарына немесе техникалық шарттарға сәйкестігі және жүк орындарында жүкті сақтап қалу шаралары туралы куәландыратын арнайы таңбалаудың болуы анықталады;

      қажет болған жағдайда, қауіпті өнімдердің қалдықтары жүктің немесе жылжымалы құрамның жануына әкеліп соқтыруы мүмкін стандарттың немесе техникалық шарттардың талаптарынан ауытқулар аталған өнімде болу-болмауын анықтау үшін сараптамаға беріледі.

      581. Арнайы зерттеулер немесе сараптама актісі коммерциялық актіге қосып беру үшін тасымалдаушыға беріледі.

      582. Арнайы зерттеулер мен сараптама, егер жүктің жетіспеу, зақымдалу (бүліну) құны он айлық есептік көрсеткіштерден аспаса, сондай-ақ арнайы зерттеулер мен сараптаманың құны шығындар мөлшерінен артық болса, жүргізілмейді. Бұл жағдайларда жүктің жетіспеу, зақымдалу (бүліну) көлемі мен себебін және шығындар мөлшерін тасымалдаушы мен жүк алушы бірлесіп анықтайды және коммерциялық актіде көрсетеді.

33. Ерекше жағдайларда жүктерді тасымалдауды жүзеге асыру
тәртібі

      583. Кейбір жүктерді тасымалдауды осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда, жүктерді тасымалдау жүк жөнелтушінің, жүк алушының және тасымалдаушының арасында жасалған шарт негізінде ерекше жағдайларда, жекелеген, бір реттік жағдайларда кепілдік хат негізінде жүргізілуі мүмкін. Бұл ерекше жағдайлар осы Қағидада айтылған шарттарға қатысты басымдыққа ие.

      Ерекше жағдайларда жүктерді тасымалдау келесі жағдайларда қолданылады:

      1) тасымалдануы осы Қағидада қарастырылмаған жүктерді тасымалдау кезінде;

      2) жүк тасымалдау ыдысы, орамасы және жүктің жағдайы стандарттық талаптар мен техникалық жағдайларға сәйкес келмегенде немесе ыдыс пен ораманың жаңа түрлері қолданылған кезде;

      3) тез бұзылатын жүктердің тасымалдану мерзімі осы Қағидада белгіленген тасымалдау мерзімнен асатын шектерде тасымалданған кезде;

      4) жүктің жекелеген түрлерін тасымалдау осы Қағидада қарастырылмаған жылжымалы құрамды, контейнерлерді пайдалана отырып тасымалдау кезінде;

      5) осы Қағидада қарастырылмаған басқа жағдайларда.

      584. Ерекше жағдайларда жүктер тасымалданғанда мыналар:

      жүкті тасымалдауға қабылдау шарттары;

      жүктің массасын анықтау және тасымалдау құжаттарын толтыру тәртібі;

      жүкті жүк алушыға беру тәртібі;

      тасымалданатын жүктердің сақталуын қамтамасыз ету бөлігінде тараптардың жауапкершілігі;

      тасымалдаушы шарт бойынша өзінің міндетін орындаған жағдайда, оны жауапкершіліктен босату;

      жүктерді ерекше жағдайларда тасымалдауға байланысты тасымалдаушының шығыстарын өтеу;

      өзге жағдайлар, соның ішінде ерекше жағдайларда тасымалдауды алып жүру және сапар барысында қызмет көрсету ерекшелігі және тәсілі, тасымалдылық мерзімі көзделуі тиіс.

      585. Егер жүктерді ерекше жа ғдайларда тасымалдау қажет болса, жүк жөнелтуші тасымалдаушыға осы Қағидада белгіленген жүктерді тасымалдауға өтінім беру мерзімінен 5 күнтізбелік күн бұрын хат түрінде өтінім береді.

      586. Ерекше жағдайларда жүк тасымалдау кепілдік хат немесе шарт негізінде жүзеге асырылуы мүмкін, онда жүк жөнелтуші (жүк алушы) тасымалданатын жүктің сапасы мен санына кінәрат тақпауға кепілдік береді.

      587. Тасымалдаушы өтінім алғаннан кейін 10 күнтізбелік күн ішінде ерекше жағдайларда жүк тасымалдау мүмкіншілігі туралы шешім шығарады.

      588. Ерекше жа ғдайларда жүк тасымалдау бойынша тасымалдаушы оң шешім қабылдаған жағдайда өзінің тиісті құрылымдық бөлімшелеріне жеделхат түрінде хабарлайды, онда осы тасымалдаудың негізгі шарттары туралы (жөнелту және тағайындау станциясы, жүк түрі, жылжымалы құрамның түрі және кімге тиесілілігі, тараптардың жауапкершілігі, ерекше жағдайдың қолданылу кезеңі) хабарланады.

      Ерекше жағдайларда жүк тасымалдауды жүзеге асыру мүмкін болмаса, тасымалдаушымен жүк жөнелтушіге дәлелді бас тарту білдіріледі.

      589. Жүк құжатының "Жүк атауы" бағанында жүк жөнелтуші жүк атауының астына "Ерекше жағдайларда тасымалдау, жеделхат нөмірі, датасы көрсетілуі тиіс, жеделхатта ерекше жағдайларда жүк тасымалдау шартының нөмірі көрсетіле отырып, бұл жүкті тасымалдау тәртібі жариялануы тиіс" белгісін қоюы тиіс.

34. Жүктері түсірілгеннен кейін вагондар мен контейнерлерді
тазалау және жуу

      590. Жүк алушы оның мекенжайына келген жүкті қабылдауды, жылжымалы құрамды босатуды, оны тазартуды, ал қажет болған кезде осы Тарауға сәйкес жууды қамтамасыз етеді.

      591. Жүктерді түсіргеннен кейін вагондарды, контейнерлерді тасымалдауға вагондардың тиісті түрлеріне (үлгілеріне) сәйкес пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес техникалық жарамды, жүгі толығымен түсірілген, іші мен сырты тазартылған, есіктері, люктері, борттары, құю аспаптарының қақпақтары жабық күйінде тапсырылады.

      Босатылған және тазартылған вагонды, контейнерді жүк алушыдан тасымалдаушының өкілі қол қойылған вагондарды беру-тазалау ведомосінде немесе қабылдап тапсырушының жаднамасында қол қойып қабылдайды.

      592. Жүк түсірілгеннен кейін вагонның жүкпен бірге берілмейтін алынатын және алынбайтын жабдықтарын қоспағанда, вагон сыртында және ішінде, қаңқасында және контейнерлерде, сондай-ақ вагонның жүріс бөліктерінде (арқалықтарда, арбашаларда, қақпақтарда, люктерде) және вагонаралық қосылыстарда, жүктің барлық қалдықтары жойылған вагондар, контейнерлер (вагон-цистерналардан, бункерлік үсті ашық вагондардан басқа) тазаланған деп саналады.

      Егер қазандардың және бункерлердің ішкі және сыртқы жақтарында жүк қалдықтары болмаса, вагон-цистерналар, бункерлік үсті ашық вагондар тазаланған деп саналады.

      Жүк цистернаның жоғарғы жағынан ағызылған кезде, жоғарғы люктен 1 сантиметрден аспайтын жүктің ағызылмаған қалдығына жол беріледі.

      Вагондардағы, контейнерлердегі, вагондар рамасындағы белгілер мен трафареттер анық оқылатындай болуы тиіс.

      593. Үйме және ақтарылатын жүктерді айналмалы маршрутпен тасымалдағанда жүк түсірілгеннен кейін вагонда қалатын жүктің рұқсат етілетін қалдығы қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптарына қарай, жүк жөнелтуші мен жүк алушының, тасымалдаушының жазбаша келісімі бойынша анықталады.

      594. Ашық жылжымалы құрамдағы атмосфералық жауын-шашын ертеректе тасымалданған жүк қалдығы және оның ластану белгісі болып саналмайды. Вагондарды жауын-шашыннан тазалауды жүк жөнелтуші жүргізеді.

      595. Вагонның, контейнердің сыртқы және ішкі беті ластаушы заттардан: қорғағыш үлдір қалдықтарынан, эмульсиядан, сондай-ақ жапсырма суреттен, жапсырма хаттан, таңба салынатын тақтадан, бор таңбасынан тазаланған болуы тиіс (бос вагонда, контейнерде мұндай жапсырмалардың болу жағдайын қоспағанда немесе вагондармен, контейнерлермен бұл жүктерді тасымалдау ережелерінде бұл жағдайлар қарастырылса).

      596. Вагондарды, контейнерлерді тазалаудың барлық амалы, олардың міндетті түрде сақталуын қамтамасыз етуі қажет, сондай-ақ қоршаған ортаны ластауға жол бермеуі керек.

      597. Вагонда, контейнерде бұрын тасылған жүктен қалған қалдық табылса, жүк алушы міндетті түрде вагонды, контейнерді қалған қалдықтан толық тазартууы тиіс.

      598. Жүк алушы жүк жөнелтушінің мекенжайына тазартылмаған вагонға, контейнерге, жүк тиегені үшін шағым жіберуге құқылы. Жүк алушының арызы бойынша тасымалдаушы жалпы нысандағы ГУ-23 актісін жасай отырып, вагонда, контейнерде бұрын тасылған жүктен қалған қалдықтың бар екенін растауға қатысуы мүмкін.

      599. Жабық вагондарды жуып-шаю оларды түсірген соң осы Қағидаларға 46-қосымшаға сәйкес Жабық вагондарды жуу жүргізілуі тиіс жүктердің тізбесінде көрсетілген жүктер түсірілгеннен кейін жүргізіледі.

      600. Оларды түсірген соң осы Қағидаларға 46-қосымшаға сәйкес Жабық вагондарды жуу жүргізілуі тиіс жүктердің тізбесінде көрсетілген жүктер түсірілгеннен кейін, вагондарды жуып-шаю мына жағдайларда жүргізілмейді:

      айналма маршруттармен ластаушы, сасық иісті заттарды тасығанда, егер бұл вагондар сол заттарды тиеуге берілетін болса;

      егер вагон бір ластаушы (сасық иісті) зат түсірілгеннен кейін қосарланған операция тәртібімен сол вагонға басқа ластаушы (сасық иісті) зат тиелетін болса.

      601. Астықтасығыш вагондар астықсыз жүк түсірілген соң, жүк алушылардың жуып-шаюына жатады. Ашытқы түсірілгеннен кейін жүк алушы арнайы иісті жою мақсатында астықтасығыш вагондарды желдетеді.

      602. Жүк алушының вагонды жуып-шаюға жағдайы болмаған кезде, жуып-шаюды тасымалдаушы жүк алушының есебінен жүргізуі мүмкін.

      Жүктерді және көлік құралдарын залалсыздандыруды жүк алушылар жүргізеді немесе жүк алушының есебінен жуу пунктіне дейінгі көлік шығыстарын төлей отырып, мемлекеттік тиісті бақылау (қадағалау) органдары жүргізеді.

      603. Малдарды, құстарды, малдан шыққан шикі өнімдерді түсіргеннен кейін вагондарды, контейнерлерді жуып-шаюды, ветеринарлық-санитарлық өңдеуді жүк алушы қамтамасыз етеді немесе тасымалдаушы жүк алушының есебінен қамтамасыз етеді.

      604. Вагоннан немесе контейнерден, жекеменшіктегілерді және жалға алынғандарды қоспағанда, буып-түйілген қауіпті жүктерді түсіргенде ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы анықталған болса, вагонды, контейнерді тазарту, ал қажет болған жағдайда жүк алушының есебінен және құралдарымен вагонды, контейнерді жуып-шаю және залалсыздандыру қажет.

      605. Егер жүкті түсіру орнында вагонды немесе контейнерді тазалау және өңдеу жүргізілмесе, онда бұл вагон немесе контейнер бұрын тасымалданған қауіпті жүктің шарттарына сәйкес тасымалданады.

      606. Ақтарма және үйілмелі қауіпті жүктер тасымалданған және осындай жүкті тасымалдауға қайта пайдаланбайтын вагондар немесе контейнерлер жүкті түсіргеннен кейін толық тазалануы тиіс.

      607. Осы Қағидада баяндалған талаптар бұзылғанда, тасымалдаушы тазартылмаған вагондардан, контейнерлерден бас тартуға құқылы. Вагондардың, контейнерлердің тазартуда болған уақыты үшін жүк алушы тасымалдаушыға вагондарды пайдаланғаны үшін төлем төлейді.

      608. Бос вагондарды жууға немесе ветеринарлық-санитарлық өңдеуге жіберу толық тасымалдау құжаттары бойынша тасымалдау ақысын төлеу арқылы жүргізіледі.

      ГУ-12-нысаны

      Өтінімді тіркеу күні _________________________________ ___________ ж.

      Тасымалдаушы ________________________________________________________

      Жүк жөнелтуші _______________________________________________________

      Мекен-жайы __________________________________________________________

      Банк ________________________________________________________________

      Кірме жол ___________________________________________________________

       (шарттың №, атауы, тармақ иеленушінің почталық мекенжайы)

      20 ___ ж. ____ ___________ арналған

ТАСЫМАЛДАУҒА АРНАЛҒАН ӨТІНІМ (ЖОСПАР)

      Жоспарлы, жоспардан тыс (керек емесін сызып тастау керек)

      Өтінімге енгізілген мәліметтердің шүбәсіздігіне мыналар

      жауапты:

      МО Жүк жөнелтуші _________________ _________________ __________

       (Лауазымы) (қолы) (Т.А.Ә.)

      Дата ___________________ _____________________ ж.

      Ескерту:

      ГУ-12 нысанды өтінім келесі тәртіппен толтырылады:

      "Тасымалдаушы" бағанында – қызметінің шегіне жүк жөнелтуші мен жөнелту станциясы кіретін тасымалдаушының атауы көрсетіледі;

      "Жүк жөнелтуші" бағанында – жүк жөнелтушінің дәл толық атауы көрсетіледі;

      "Мекенжай" бағанында – жүк жөнелтушінің почталық мекенжайы, оның байланыс телефоны, факс, электронды почтасының мекенжайы (болған жағдайда) көрсетіледі;

      "Банк" бағанында – банктің атауы, банктің барлық деректемелері: банктік жеке код (БЖК), есеп айырысу шоты, банктің атауы, жүк жөнелтуші салық төлеушінің тіркелу нөмірі (СТН) көрсетіледі;

      "Кірме жол бағанында" кірме жолдың атауы, шарттың нөмірі, тармақ иесінің почталық мекенжайы белгіленеді;

      "Тармақ иесінің келісімі туралы белгі" бағанында тармақ иесі өкілінің тегі, аты, әкесінің аты, қолы, мөр қойылады;

      " ________ ____ жылға" жолында жүк жөнелтушінің шамамен тасымалды жүзеге асыратын айы көрсетіледі;

      "Жөнелту станциясының атауы" бағанында Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің, Латвия, Литвия, Эстония Теміржол көлігі жөніндегі кеңесі бекіткен №4 Тарифтік басшылыққа (бұдан әрі - № 4 Тарифтік басшылық) сәйкес жөнелту станциясының толық атауы көрсетіледі;

      "Жоспарлы, жоспардан тыс (керек емесін сызып тастау керек)" жолында – өтінімнің түріне байланысты керек емесі сызылып тасталады;

      "жүктің номенклатуралық тобының атауы" бағанында тасымалданатын жүк сәйкес келетін жүктердің номенклатурасының атауы көрсетіледі;

      "Вагонның тиесілігі" жолында Вагонның тиесілігі (мүкәммал - 1, меншікті, жалға алынған - 2);

      "Тасымалдау белгісі" бағанында:

      0 - облысаралық

      1 – порт жанындағы станциялар арқылы үшінші елдерге экспорттау,

      2 – шекаралық станциялар арқылы үшінші елдерге экспорттау,

      3 – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдеріне, Латвия Республикасына, Литва Республикасына, Эстония Республикасына экспорттау көрсетіледі.

      "Жоспар №" бағанын әр жүктің номенклатурасы бойынша жөнелту станциясында тасымалдаушының өкілі толтырады;

      "Бөлімше №" бағанында шекарасында жөнелту станциясы орналасқан жол бөлімшесінің нөмірі көрсетіледі;

      "Жөнелту станциясының коды" бағанында № 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес жөнелту станциясының коды көрсетіледі;

      "Жүктің номенклатуралық тобының атауы" бағанында жүктердің номенклатурасына сәйкес көрсетіледі;

      "Жүк жөнелтушінің коды" бағанында жүк жөнелтушіге тасымалдаушы берген төрт белгісі бар код пен кәсіпорындар мен ұйымдардың жалпы жүктемесінің (ОКПО) коды көрсетіледі;

      "Вагон түрлерінің кодтары" бағанында жүк вагондарының жекелеген түрлерінің тізбесіне сәйкес вагондардың түрлерінің коды көрсетіледі;

      "Жүктің дәл атауы" 1-бағанында осы тағайындауға жөнелтілетін жүктің дәл атауы көрсетіледі, жүктің қысқартылған немесе толық емес атауын көрсетуге жол берілмейді;

      "Жүк коды" 2-бағанында Жүктердің бірыңғай тарифтік-статистикалық номенклатурасына сәйкес жүктің алты белгісі бар коды көрсетіледі;

      "Жүк коды" 3-бағанында Жүктердің үйлестірілген номенклатурасына сәйкес жүк коды көрсетіледі;

      "Жол атауы (қысқаша) және тағайындау станциясының, ауыстырып тиеу пункті мен тағайындау пунктінің коды" 4-ші бағанында:

      халықаралық қатынаста - № 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес тағайындалған темір жолдың атауы (қысқаша) және тағайындау станциясының толық атауы;

      облысаралық қатынаста - № 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес тағайындау станциясының толық атауы көрсетіледі;

      "Жолдың, тағайындау станциясының, шекара станциясының, ауыстырып тиеу пунктінің, тағайындау пунктінің коды" 5-ші бағанында:

      облысаралық қатынаста - № 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес тағайындау станциясының коды;

      халықаралық қатынаста – темір жол коды мен тағайындау станциясының коды;

      үшінші елдерге халықаралық қатынаста - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің, Латвия, Эстония және Литва республикаларының экспорттық жүктерді беру жөніндегі шекаралық станцияларының немесе Экспорттық жүктерді темір жол көлігінен теңіз және өзен көлігіне ауыстырып тиеуді жүргізетін порт маңындағы станциялардың тізбесіне сәйкес экспорттық жүктерді теңіз және өзен көлігіне ауыстырып тиеуді жүргізетін порт маңындағы станциялардың кодтары мен толық атауы көрсетіледі;

      шекаралық станцияның немесе ауыстырып тиеу станциясы атауының қысқартылуына жол берілмейді;

      "Тағайындалған елдің коды мен атауы" 6-бағанында жүктерді халықаралық қатынаста үшінші елдерге тасымалдаған кезде ғана әлем елдері мен аумақтардың жіктемесіне (атаулар мен кодтар) сәйкес тағайындалған елдің коды мен атауы көрсетіледі.

      "Жүк алушының коды мен атауы" 7-бағаны порт жанындағы станциялар арқылы халықаралық қатынаста жүктерді тасымалдаған кезде жүк нақты жіберілген жүк алушының дәл толық атауы мен кодын және мекенжайын көрсету арқылы толтырылады;

      "1 айдағы тонна саны" 8-бағанында тасымалдануы тоннамен және вагондармен, сондай-ақ халықаралық қатынаста және тікелей аралас халықаралық теміржол қатынасында жоспарлаған Жүктердің номенклатуралық топтарының тізбесінде көрсетілген жүктер бойынша жүктің брутто салмағы бір тоннаға дейінгі дәлдікпен көрсетіледі;

      "Вагон түрлерінің атауы", "Вагон түрлерінің кодтары", "1 айдағы вагондар саны" 9 - 13-бағандарында әр тағайындау станциясының вагон түрлері бойынша вагондарының саны көрсетіледі;

      "Барлығы" 14-бағаны, егер тасымалдау жылжымалы құрам түрлерінің біреуінде жоспарланса да міндетті түрде толтырылады.

      Жүк тасымалдарының жоспары бойынша айлық өтінімде 10 - 14-бағандар бойынша жиынтығы көрсетіледі.

      ГУ-12К-нысаны

      Өтінімді тіркеу датасы _______________________________ ___________ ж.

      Тасымалдаушы ________________________________________________________

      Жүк жөнелтуші _______________________________________________________

      Адрес _______________________________________________________________

      Банк ________________________________________________________________

      Кірме жол ___________________________________________________________

       (шарт №, атауы, тармақ иесінің пошталық мекенжайы)

      20 ___ ж. ____ ___________ арналған

ТАСЫМАЛДАУҒА АРНАЛҒАН ӨТІНІМ (ЖОСПАР)

      Жоспарлы, жоспардан тыс (керек емесін сызып тастау керек)

      (жүктердің номенклатуралық тобының атауы)

      Өтінімге енгізілген мәліметтердің шүбәсіздігіне мыналар

      жауапты:

      МО Жүк жөнелтуші _____________ _______________ _______________

       (Лауазымы) (қолы) (Т.А.Ә.)

      Дата ___________________ _____________________ ж.

      Ескерту:

      ГУ-12К нысанды жүк тасымалдары жоспары бойынша өтінімнің 1-7 бағандарын толтыру ГУ-12 нысанын толтыруға ұқсас жүргізіледі.

      9, 11-бағандарда - контейнерлер саны, 8, 10-бағандарда - оған тиелген жүктің массасы 1 тоннаға дейінгі дәлдікпен толтырылады.

      Жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімде 8-11-бағандардың жиынтығы көрсетіледі.

ТАСЫМАЛДАНУЫ ВАГОНДАРМЕН ЖӘНЕ ТОННАМЕН
ЖОСПАРЛАНҒАН
ЖҮКТЕРДІҢ НОМЕНКЛАТУРАЛЫҚ ТОПТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІ

      ГУ-11 нысаны

ОН КҮНДІК ӨТІНІМ

      _____________________ бөлімшесінің бастығы ____________________

      жүктерді тиеуге _____________________________________________________

      (жүк жөнелтушінің атауы)

      бойынша ____________________________________________________________

      (жоспар немесе қосымша тапсырма)

       20 ___ ж. _________ кезеңінен ____________ кезеңіне дейін

      Ескерту. Тасымалдану тек вагондарда жоспарланған жүктер бойынша 11-баған толтырылмайды.

      М.О. Кәсіпорын басшысы ____________________

      (қолы)

       20 ___ ж. "______" ________________________

Жүк вагондарының жекелеген түрлерінің
ТІЗБЕСІ

      ГУ – 114 нысаны

ЖОСПАР

      Тасымалдар ____________________________________________________

      (номенклатуралық топ атауы)

      ___________________________________________________ станциясы бойынша

      маршруттармен

       20 _____ ж. _________________________________ айға

      Жөнелтушінің атауы мен толық мекенжайы ________________