Қолданушылардың назарына!!!
Қаулының қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз.
"Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қаржы жүйесінің тұрақтылығы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 23 қазандағы Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің (бұдан әрі - Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Орталық депозитарийдің қызметті жүзеге асыру ережесі осы қаулының 1-қосымшасына сай бекітілсін.
2. Агенттік Басқармасының "Орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру ережесін бекіту туралы" 2006 жылғы 27 мамырдағы N 128 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4265 тіркелген) өзінің күшін жойды деп танылсын.
3. Осы қаулы 2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізіледі.
4. Орталық депозитарий 2009 жылдың 1 қазанына дейінгі мерзімде өзінің ішкі құжаттарын осы қаулының талаптарына сәйкестендірсін.
5. Бағалы қағаздар нарығының субъектілерін және жинақтаушы зейнетақы қорларын қадағалау департаменті (М.Ж. Хаджиева):
1) Заң департаментiмен (Н.В. Сәрсенова) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеу шараларын қолға алсын;
2) осы қаулы Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күннен бастап он күндiк мерзiмде оны Агенттiктiң мүдделi бөлiмшелерiне, "Қазақстан қаржыгерлерiнiң қауымдастығы" заңды тұлғалар бiрлестiгiне, Орталық депозитарийге мәлімет үшін жіберсін.
6. Агенттік Төрайымының Қызметі (А.Ө.Кенже) осы қаулыны Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау шараларын қолға алсын.
7. Осы қаулының орындалуын бақылау Агенттік Төрайымының орынбасары А.Ө. Алдамбергенге жүктелсін.
Төрайым Е. Бахмутова
Қазақстан Республикасы Қаржы
нарығын және қаржы ұйымдарын
реттеу мен қадағалау агенттігі
Басқармасының
2008 жылғы 29 желтоқсандағы
N 238 қаулысымен бекітілген
Орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру
ережесі
Орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру жөніндегі осы ереже
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне , "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы "Ақша төлемi мен аударымы туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы, "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 2 шілдедегі Заңдарына сәйкес әзірленді және орталық депозитарийдің бағалы қағаздар рыногындағы қызметін жүзеге асыру талаптары мен тәртібін белгілейді.
1. Жалпы ережелер
Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
РҚАО-ның ескертуі!
2013.01.01 бастап 1-тармақ жаңа редакцияда қарастырылады - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
1. Осы Ережеде мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) алынып тасталды.
2) депонент клиенті - номиналды ұстаушы қызметін көрсету туралы олармен жасалған шартқа сәйкес депонент қызметін пайдаланатын жеке немесе заңды тұлға;
3) есеп айырысу ұйымы - орталық депозитарийдің тапсырмасы бойынша ұлттық валютадағы (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі) және шетел валютасындағы (Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногында және шетелде кастодиандық қызметті жүзеге асыратын банктер, халықаралық депозитарийлер, шетел депозитарийлері және кастодиандар) ақшаны аударуды және есепке алуды жүзеге асыратын ұйым;
4) есепке алу ұйымы – уәкілетті органның лицензиясы негізінде бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімдері жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйым (бұдан әрі – тіркеуші), банк-кастодиан, қаржы құралдарын есепке алу үшін орталық депозитарийдің атына жеке шоттар ашылған халықаралық және шетелдік депозитарийлер;
5) жеке шоттардың бірыңғай жүйесі - жүргізілуін тіркеушілер жүзеге асыратын бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімдері жүйесіндегі мәліметтер жиынтығын көрсететін, орталық депозитарий қалыптастырған деректер базасы;
6) қосалқы шот - уәкілетті органның лицензиясы негізінде немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес бағалы қағаздар рыногында дилерлік қызметті жүзеге асыратын депонентке (депонент клиентіне) немесе ұйымдарға тиесілі қаржы құралдарын есепке алуға арналған жеке шот шеңберінде ашылатын қосалқы шот;
7) резерв орталығы - орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін және жеке шоттардың бірыңғай жүйесін енгізу жүйесін құрайтын электронды деректердің сақталуын жүзеге асыратын ұйым;
8) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын бақылау мен қадағалау комитеті.
Ескерту. 1-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2011.11.25 № 180 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
2. <*>
Ескерту. 2-тармақ алынып тасталды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
3. Орталық депозитарийдің ұйымдық құрылымына мыналарды жүзеге асыратын жекелеген бөлімшелер енгізіледі:
1) депозитарлық қызмет;
2) қаржы құралдары бойынша кіріс төлеу және оларды өтеу кезінде, сондай-ақ депоненттердің және олардың клиенттерінің ақшасын есепке алу және сақтау үшін ағымдағы шоттарды ашу және жүргізу барысында қаржы құралдарымен мәмілелерді тіркеу үшін ақшаны аудару;
3) мемлекеттік бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін және тіркеушінің акцияларын ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізу;
4) қаржы құралдарымен мәмілелер жөніндегі клиринг қызметі;
5) тәуекелдерді басқару;
6) ішкі бақылау.
Осы тармақтың 4) тармақшасында белгіленген талап орталық депозитарий қаржы құралдарымен мәмілелер жөніндегі клиринг қызметін жүзеге асырған кезде оған таралады.
Осы тармақта көрсетілген бөлімшелердің қызметкерлеріне басқа бөлімше қызметкерлерінің функциялары мен міндеттерін қоса атқаруға жол берілмейді.
Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
3-1. Орталық депозитарий меншікті активтер есебінен қаржы құралдарымен мәмілелерді жүзеге асыру бойынша инвестициялық шешімдерді қабылдау үшін құрамы үш адамнан кем емес инвестициялық комитетті құрады.
Ескерту. 3-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
3-2. Инвестициялық комитеттің құрамына мыналар кіреді:
1) орталық депозитарийдің атқарушы органының мүшелері;
2) тәуекелдерді басқаруды жүзеге асыратын орталық депозитарийдің бөлімшесінің басшысы.
Ескерту. 3-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
3-3. Инвестициялық комитеттің құрамы орталық депозитарийдің директорлар кеңесінің шешімімен бекітіледі.
Ескерту. 3-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
3-4. Инвестициялық комитеттің қызметінің тәртібі орталық депозитарийдің ішкі құжаттарымен белгіленеді.
Ескерту. 3-4-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
4. Орталық депозитарий:
1) рейтингтік агенттіктерді;
2) ақпараттық-талдау қызметін көрсететін ұйымдарды;
3) орталық депозитарийдің қызметіне техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асыратын ұйымдарды;
4) тіркеушіні;
5) клиринг немесе есеп айырысу ұйымдарын (Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін қоспағанда) қоспағанда, заңды тұлғалардың құрылуына және қызметіне қатыспайды.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
4-1. Орталық депозитарий тіркеушінің акцияларын ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізуді Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізу ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 25 ақпандағы № 62 қаулысында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4175 тіркелген) белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.
Ескерту. 4-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
4-2. Орталық депозитарий мемлекеттік бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізуді орталық депозитарий ережелерінің жинағында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.
Ескерту. 4-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
РҚАО-ның ескертуі!
2013.01.01 бастап 5-тармақ жаңа редакцияда қарастырылады - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
5. Орталық депозитарий орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін және жеке шоттарының бірыңғай жүйесін құрайтын электрондық деректердің резервтік көшірмесін жасауды және оларды сақтауды жүзеге асырады.
Орталық депозитарийдің есепке алу жүйесін және жеке шоттарының бірыңғай жүйесін құрайтын электрондық деректердің резервтік көшірмесін орталық депозитарий күн сайын жүзеге асырады. Резервтік көшірмелер ақпаратқа рұқсатсыз кіруден қорғалуға жатады және оларды жаңартылған резервтік көшірмелермен ауыстырғанға дейін сақталады.
Резервтік көшірмелерді сақтау резерв орталығында не сейфтік операцияларды жүзеге асыратын ұйымда ақпараттың сыртқы тасымалдағыштарында жүзеге асырылады.
Резервті көшірмелерді сақтау шартын жасаған (бұзған) сәттен бастап он күнтізбелік күннің ішінде орталық депозитарий бұл туралы уәкілетті органға шарт жасаған (бұзған) ұйымның атауын, сондай-ақ шарт жасалған күн мен оның нөмірін көрсете отырып хабарлайды.
2. Депозитарлық қызмет көрсету шарты және
банк шотының шарты
Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
6. Депоненттер, олардың клиенттері, орталық депозитариймен тиісті шарт жасасқан эмитенттер және уәкілетті органның лицензиясы негізінде немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалы қағаздар нарығында дилерлік қызметті жүзеге асыратын ұйымдар орталық депозитарийдің депозитарлық қызметті жүзеге асыруы кезіндегі клиенттері болып табылады.
Орталық депозитарий банк шоттарын ашу мен жүргізу жөніндегі операцияларды жүзеге асырған кезде орталық депозитарийдің клиенттері болып уәкілетті органның лицензиясы негізінде және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалы қағаздар нарығында дилерлік қызметті жүзеге асыратын, орталық депозитариймен банк (ағымдағы немесе корреспонденттік) шоты шарттарын жасаған депоненттер және ұйымдар болып табылады.
Ескерту. 6-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2011.11.25 № 180 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
7. Орталық депозитарийдің ережелер жиынтығын сақтау орталық депозитарийдің депоненттері болып табылатын және (немесе) орталық депозитарий қызметін пайдаланатын барлық субъектілер үшін міндетті болып табылады.
Орталық депозитарий өз клиенттері мен сауда-саттықты ұйымдастырушыларды ережелер жиынтығындағы барлық өзгерістер мен толықтыруларды, сондай-ақ ұсынылатын қызметтерді төлеу мөлшері мен тәртібіндегі өзгерістер туралы оларды қолданысқа енгізген күнге дейін он бес күнтізбелік күннен кешіктірмей хабарлайды.
Ескерту. 7-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
8. Орталық депозитарий уәкілетті органның лицензиясы негізінде немесе Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес бағалы қағаздар нарығында дилерлік қызметті жүзеге асыратын депоненттермен және ұйымдармен депозитарлық қызмет көрсету шарттарын және банк шоты шарттарын жасайды. Шарттар жазбаша нысанда жасалуы тиіс.
Орталық депозитарий бағалы қағаздарды номиналды ұстау қызметін көрсету кезінде депозитарлық қызмет көрсету шартында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес номиналды ұстау туралы шарттың нормалары болуы тиіс.
Банк шоты шартын жасау талаптары мен тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен және орталық депозитарийдің ережелер жиынтығымен белгіленеді.
3. Орталық депозитарийдің депозитарлық қызметі
Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
9. Орталық депозитарий өз клиенттерінің эмиссиялық бағалы қағаздары мен өзге қаржы құралдары жөніндегі мәмілелерін тіркеу, құқықтарын есепке алуды жүргізу және растау мақсатында жеке шоттарын (қосалқы шоттарын) ашады және күнін, уақытын әрі оларды жүргізу негіздерін көрсете отырып, жеке шоттар (қосалқы шоттар) бойынша барлық операциялардың есебін жүргізеді.
10. Орталық депозитарий клиенттерінің қаржы құралдарын есептеу орталық депозитарийдің өзіне тиесілі қаржы құралдардан бөлек баланстан тыс шоттарда жүргізіледі.
11. Орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінде жеке шоттар мынадай заңды тұлғаларға ашылады:
1) бағалы қағаздар нарығында кастодиандық қызметті жүзеге асыруға уәкілетті органның берген лицензиясына ие;
2) номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығымен бағалы қағаздар нарығында брокерлік және (немесе) дилерлік қызметті жүзеге асыруға уәкілетті органның берген лицензиясына ие;
3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне;
4) бағалы қағаздар нарығында дилерлік қызметті жүзеге асыруға уәкілетті органның берген лицензиясына ие;
5) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес лицензиясыз дилерлік қызметті жүзеге асырушыларға;
6) шетел депозитарийлері мен кастодиандарға.
Орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінде жоғарыда аталған заңды тұлғаларға бір ғана жеке шот ашылады.
Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
12. Осы Ереженің 11-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген заңды тұлғалардың жеке шоттарында атына осы жеке шот ашылған орталық депозитарий клиентіне тиесілі қаржы құралдарын есепке алуға арналған бір ғана қосалқы шот ашылады.
Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
13. Депоненттер мен олардың клиенттерінің қаржы құралдарының бөлек есепке алынуын қамтамасыз ету үшін депоненттің жеке шотында мынадай қосалқы шоттар ашылады:
1) депонент атына ашылған және депонентке тиесілі қаржы құралдарын есепке алуға арналған депоненттің қосалқы шоты;
2) депонент клиентінің атына ашылған және депоненттің белгілі бір клиентіне тиесілі қаржы құралдарын есепке алуға арналған ұстаушының қосалқы шоты;
3) номиналды ұстаушының атына ашылған және номиналды ұстаушыға берілген қаржы құралдарын есепке алуға арналған номиналды ұстаушының қосалқы шоты. Номиналды ұстаушының қосалқы шоты мыналарға ашылады:
шетелдік депозитарийдің және кастодианның клиентіне;
басқа мемлекеттердің заңнамасына сәйкес шығарылған қаржы құралдарын есепке алу үшін кастодианның клиенті болып табылатын Қазақстан Республикасының резидент номиналды ұстаушысына;
кастодиан клиенті болып табылатын Қазақстан Республикасының резиденті емес номиналды ұстаушысына;
4) эмитент атына ашылған және эмитент бағалы қағаздардың қайталама рыногында сатып алған қаржы құралдарын есепке алуға арналған эмитенттің қосалқы шоты;
5) эмитент атына ашылған және осы эмитенттің орналастырылмаған қаржы құралдарын есепке алуға арналған жарияланған бағалы қағаздарды есепке алуға арналған эмитенттің қосалқы шоты.
Жеке шотта депоненттің бір ғана қосалқы шоты ашылуы мүмкін.
14. Орталық депозитарийдің депоненті номиналды ұстаушы есебінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығымен кастодиандық, брокерлік және дилерлік қызметті қоса атқарған кезде:
1) осы Ереженің 13-тармағының 2), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген қосалқы шоттар номиналды ұстау қызметін көрсету арқылы брокерлік қызмет корсету туралы жасалған шартқа сәйкес депонентпен ұсынылған қосалқы шотты ашуға бұйрық негізінде ашылады;
2) осы Ереженің 13-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген қосалқы шоттар кастодиандық қызмет көрсету шартына сәйкес депонентпен ұсынылған қосалқы шотты ашуға берілген бұйрықтың негізінде мыналардың атына ашылады:
кастодиандық қызмет көрсетуге берілген оларға тиесілі қаржы құралдарын есепке алатын Қазақстан Республикасының резиденттерінің;
басқа мемлекеттердің заңнамасына сәйкес шығарылған қаржы құралдарын есепке алу үшін Қазақстан Республикасының номиналды ұстаушы резиденттерінің;
Қазақстан Республикасының резидент еместерінің номиналды ұстаушыларының.
Ескерту. 14-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
15. Орталық депозитарий клиенттерінің жеке шоттарын (қосалқы шоттарын) ашу және жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен және орталық депозитарийдің ережелер жиынтығымен белгіленеді.
16. Орталық депозитарий қаржы құралдарымен жасалған мәмілелерді тіркеу жөніндегі операцияларды және ақпараттық операцияларды осы Ереженің 11-тармағында көрсетілген заңды тұлғалардың, сауда-саттықты ұйымдастырушының немесе клиринг ұйымының тиісті бұйрықтары негізінде жүзеге асырады. Ақпараттық операциялар орталық депозитарийдің ережелер жиынтығында көзделген жағдайларда депонент клиенттерінің бұйрықтары негізінде жүзеге асырылады.
Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
17. Орталық депозитарий бұйрықты алған сәттен бастап үш күнтізбелік күн ішінде оның орындалмау себептерін көрсете отырып, жазбаша бас тартуды мынадай жағдайларда ресімдейді:
1) орталық депозитарий клиентінің бағалы қағаздар рыногында кәсіби қызметті жүзеге асыруға арналған іс-қимылын тоқтата тұрғанда немесе лицензиясын айырғанда (басқа депонентке номиналды үстауға бағалы қағаздарды аудару жөніндегі немесе орталық депозитарийдің номиналды ұстауындағы бағалы қағаздарды шығарған операциялар мен ақпараттық операцияларды қоспағанда);
2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалы қағаздардың айналысқа жіберілуін тоқтата тұруға немесе тоқтатуға (ақпараттық операцияларды қоспағанда) уәкілетті органмен немесе уәкілетті мемлекеттік органдармен бағалы қағаздардың айналысқа жіберілуін тоқтата тұрған немесе тоқтатқан кезде;
3) бағалы қағаздар шығарылымының талаптарына сәйкес бағалы қағаздардың айналысқа шығарылуын тоқтата тұрған немесе тоқтатқан кезде (ақпараттық операцияларды қоспағанда);
4) бұйрықтың орталық депозитарийдің ережелер жиынтығымен белгіленген нысанға сәйкес келмеген кезінде;
5) толтыру үшін міндетті бұйрық деректемелерінің болмауы, сондай-ақ дұрыстаулар немесе түзетулер болған кезде;
6) бұйрықтардағы қойылған қол үлгілердің (мөр бедерлеріндегі) нотариат куәландырған үлгілерге (бедерлерге) сәйкес келмегенде;
7) бұйрықта көрсетілген жеке шот немесе қосалқы шот оқшауланғанда;
8) бұйрықта көрсетілген бағалы қағаздарда қиындық болған кезде;
9) орталық депозитарий клиенттерінің шоттарында (қосалқы шоттарында) қаржы құралдарының және(немесе) ақшаның қажетті саны болмаған кезде;
10) қарсы бұйрық болмаған кезде;
11) номиналды ұстаудағы (номиналды ұстаудан) бағалы қағаздарды енгізу (шығару) жөніндегі орталық депозитарийдің бұйрығын есепке алу ұйымының орындамағаны туралы хабарламаны алған кезде;
12) мәміле Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмеген кезде;
13) орталық депозитарийдің ережелер жиынтығымен белгіленгеннен өзге жағдайларда.
Жазбаша бас тарту почтамен және (немесе) қолға беру арқылы, және (немесе) электронды почтамен, және (немесе) факсимильді, және (немесе) телексті, және (немесе) телеграфтық хабарламамен немесе Орталық депозитарийдің жиынтықты ережесінде көзделген өзге де мүмкін байланыс түрлері арқылы жіберіледі.
18. Орталық депозитарий құжат нысанында шығарылған қаржы құралдарын және клиенттердің олар бойынша құқықтары туралы жазбаларды, оның ішінде көрсетілген ақпаратты көшіру жүйесін және жазбаларды сақтаудың қауіпсіз жүйесін пайдалану арқылы сақтау үшін қажетті жағдайлармен қамтамасыз етеді.
19. Орталық депозитарий құжат нысанында шығарылған қаржы құралдарын материалсыздандыруды өзінің орталық депозитарий клиенттерінің жеке шоттарындағы (қосалқы шоттарындағы) номиналды ұстауды есепке алу жүйесінде көрсетілген қаржы құралдары бойынша құқықтарын есепке алу және куәландыру арқылы жүзеге асырады.
Орталық депозитарий қаржы құралдары бойынша клиенттердің құқықтарын орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінде жеке шоттан (қосалқы шоттан) үзінді жазбаны беру арқылы растайды.
20. Орталық депозитарий материалсыздандырылған қаржы құралдарын Қазақстан Республикасы заңнамасымен белгіленген тәртіппен сақтауды жүзеге асырады.
21. Номиналды ұстаудағы қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша, сондай-ақ бағалы қағаздар бойынша кірісті төлеу бойынша және оларды өтеген кезде төлем агентінің функцияларын орындау мақсатында орталық депозитарий бір мезгілде клиенттерге номиналдық ұстауды есепке алу жүйесінде жеке шоттар (қосалқы шоттар) мен банк шоттарын ашады.
22. Орталық депозитарий депоненттерінің және оның клиенттерінің ақшасын есепке алу баланстан тыс шоттарда бөлек жүзеге асырылады.
Клиенттердің және депоненттердің ақшасын есепке алуды орталық депозитарий екі банктік шоттар ашу жолымен жеке жүзеге асырады.
Ескерту. 22-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
22-1. Орталық депозитарий күн сайын бағалы қағаздардың орталық депозитарийінде ашылған шотта бар және эмиссиялық бағалы қағаздармен және өзге қаржы құралдарымен мәмілелер жасауға арналған әрбір клиенттің ақша сомасы туралы брокерлерден және (немесе) дилерлерден мәліметтерді қабылдауды қамтамасыз етеді.
Бағалы қағаздардың орталық депозитарийінде ашылған шотта бар және эмиссиялық бағалы қағаздармен және өзге қаржы құралдарымен мәмілелер жасауға арналған әрбір клиенттің ақша сомасы туралы брокерлер және (немесе) дилерлер ұсынған мәліметтерді орталық депозитарий орталық депозитарийдің есепке алу жүйесіндегі клиенттің қосалқы шоты жабылған күннен бастап бес жыл ішінде сақтауы тиіс.
Ескерту. 22-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
23. Қаржы құралдарымен мәмілелерді жасаған кезде ақша бойынша есеп айырысуды орталық депозитарийдің тапсырмасы бойынша орталық депозитарий немесе есеп айырысу ұйымы жүзеге асырады.
24. Орталық депозитарий қаржы құралдарын номиналды ұстау бойынша функцияларды орындау аясында орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінде ол туралы мәлімет болмаған оның клиентінің артықшылығы бар сатып алу құқығын іске асыруға өтінімді депоненттен алғаннан кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей осы өтінімді эмитентке жібереді.
25. Орталық депозитарий номиналды ұстау қызметін көрсету мақсатында өз атына:
1) бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімі жүйесінде номиналды ұстаушының жеке шотын;
2) қаржы құралдарын есепке алу үшін кастодиан банктерде, халықаралық және шетелдік депозитарийлердегі жеке шоттарын;
3) орталық депозитарий кірісті төлеген кезде және(немесе) орталық депозитарийдің номиналды ұстауындағы қаржы құралдарын өтеген кезде алатын ақшаны есептеу үшін, сондай-ақ Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде қаржы құралдарымен мәмілелерді жасау үшін кастодиан банктерде, халықаралық және шетелдік депозитарийлерде банк шоттарын ашады.
26. Мемлекеттік бағалы қағаздарды және олар бойынша құқықтарды есепке алуды орталық депозитарий Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.
Орталық депозитарийдің мемлекеттік бағалы қағаздармен жасалатын мәмілелерге депозиторлық қызмет көрсетудің жүзеге асыру шарты мен тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен және орталық депозитарийдің ережелер жиынтығымен айқындалады.
Ескерту. 26-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
27. Орталық депозитарий клиенттер алдында олардың жеке шоттарының (қосалқы шоттарының), банк шоттарының және көрсетілген шоттар бойынша жасалатын операциялардың жай-күйі туралы есеп береді.
Клиенттердің жеке шоттарынан (қосалқы шоттарынан) және банк шоттарынан үзінді жазбаларды ұсыну мерзімі Қазақстан Республикасының заңнамасымен және орталық депозитарийдің ережелер жиынтығымен белгіленеді.
РҚАО-ның ескертуі!
2013.01.01 бастап 4-тарауды алып тастау қарастырылған - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.03.26 № 122 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
4-тарау. Жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізу
жөніндегі қызмет
28. Жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыру кезінде тіркеушілер орталық депозитарийдің клиенттері болып табылады.
Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2011.11.25 № 180 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
29. Орталық депозитарийдің ереже жиынтығының жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізу тәртібіне қатысты бөлігін қадағалау тіркеушілер үшін міндетті болып табылады.
Орталық депозитарий тіркеушілерді жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізу жөніндегі тәртіпке қатысты ереже жиынтығына енгізілетін барлық өзгерістер мен толықтырулар туралы олар қолданысқа енгізілетін күнге дейінгі отыз күнтізбелік күннен кешіктірмей хабардар етеді.
30. Орталық депозитарий Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізуге арналған үлгі шартты бекіту туралы» 2008 жылғы 29 желтоқсандағы № 239 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5538 тіркелген) бекітілген үлгі нысанға сәйкес тіркеушілермен жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізуге шарттар жасайды.
Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2011.11.25 № 180 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
31. Орталық депозитарий жеке шоттардың бірыңғай жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыру кезінде:
1) жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бағалы қағаздармен мәмілелерді көрсету үшін тіркеушінің электрондық өкімін алғаннан кейін жеке шоттардың бірыңғай жүйесі берген бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілім жүйесінде ашылған мәмілеге қатысушылардың жеке шоттарында бар бағалы қағаздар санының сәйкестігін тексереді;
2) жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бағалы қағаздармен мәмілелерді көрсетеді не Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген жағдайларда оны көрсетуден бас тартуды жібереді;
3) тіркеушінің тиісті электрондық өкімін алған кезде жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне өзгеріс енгізеді;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Орталық депозитарийдің жиынтық ережесімен белгіленген тәртіп пен жағдай бойынша жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне ақпарат береді;
5) бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімін жүргізу жүйесіндегі жеке шоттың үзінді жазбасында, жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі мәліметтерде тіркеуші көрсеткен бағалы қағаздардың саны, түрі туралы мәліметтер сәйкес келмеген жағдайда эмиссиялық бағалы қағаздарға деген құқық расталады;
6) тіркеушінің лицензиясының, сондай-ақ бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілім тіркеушісінің жаңа тіркеушіге беру іс-қимылы тоқтатыла тұрған немесе лицензиясынан айырған жағдайда жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бар мәліметтерді эмитент бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілім жүйесін жүргізу жөніндегі жаңа шарт жасаған жаңа тіркеушіге береді;
7) жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бар ақпараттың сақталуын және құпиялылығын қамтамасыз етеді.
32. Орталық депозитарий жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бағалы қағаздармен мәмілелер көрсетуді жеке шоттар бойынша тиісті операциялар жүргізу жолымен тіркеушінің электрондық өкімін алған күні жүзеге асырады. Тіркеушінің электрондық өкімінің нысаны және оны беру тәртібі Орталық депозитарийдің жиынтық ережесімен белгіленеді.
33. Тіркеушінің бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілім жүйесіне енгізетін барлық өзгерістері тіркеушінің өкімін алған күні жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне енгізілуі тиіс және ол Орталық депозитарийге орталық депозитарийдің жиынтық ережесімен белгіленген тәртіп бойынша жіберіледі.
34. Орталық депозитарий тіркеушінің электрондық өкімін алған күні жеке шоттардың бірыңғай жүйесіндегі бағалы қағаздармен мәмілелерді көрсету туралы растауды тіркеушіге осы Ереженің 35-тармағында көрсетілген негіздемелер болмаған жағдайда жібереді.
35. Орталық депозитарий тіркеушінің электрондық өкімін алған күні бағалы қағаздармен мәмілелерді көрсетуден және жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне өзгерістер енгізуден мына жағдайларда бас тартады:
1) Орталық депозитарий берген бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілім жүйесінде ашылған жеке шоттардағы бар бағалы қағаздар саны сәйкес келмеген жағдайда;
2) мәмілелердің Қазақстан Республикасының заңнама талаптарына сәйкес келмеуі туралы мәліметтер бар болса;
3) тіркеуші лицензиясының іс-қимылы тоқтата тұрылған, айырған не тоқтатқан жағдайда;
4) бағалы қағаздар айналысын тоқтата тұрған немесе тоқтатқан кезде уәкілетті орган немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалы қағаздар айналысын тоқтата тұруға немесе тоқтатуға уәкілетті мемлекеттік орган;
5) бағалы қағаздар шығарылымы талаптарына сәйкес бағалы қағаздар айналысын тоқтата тұрған немесе тоқтатқан кезде;
6) Орталық депозитарий ережесінің Жиынтық нысаны бойынша тіркеушінің электрондық өкімі сәйкес келмесе;
7) тіркеушінің орындалуы міндетті электрондық өкімдерінде деректемелер жоқ болса;
8) тіркеушінің электрондық өкімінде көрсетілген бағалы қағаздар оқшауланғанда;
9) тіркеушінің электрондық өкімінде көрсетілген бағалы қағаздар ауыртпалықты болса.
Осы тармақтың 8) тармақшасының талабы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес осындай құқыққа ие мемлекеттік органның актісі негізінде бағалы қағаздарды оқшаулауды алып тастау көзделген тіркеушінің электрондық өкіміне қолданылмайды.
Ескерту. 35-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.02.01 N 5 қаулысымен.
36. Орталық депозитарий айына бір реттен кем емес мерзімде есепті айдан кейінгі айдың соңғы күнінен кешіктірмей жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің деректерін жеке шоттардағы эмиссиялық бағалы қағаздардың саны бойынша жүргізуді тіркеушілер жүзеге асыратын бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімі жүйесі деректерімен салыстырады.
37. Бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім шартын бұзған (жасаған) күні қалыптасқан қосымша бойынша бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім жүйесін жүргізу үшін эмитентпен жасалған шартты бұзу (жасау) туралы тіркеушінің хабарламасын алған кезде орталық депозитарий жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің деректерін тіркеуші жүргізетін бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім жүйесінің деректерімен салыстырады.
38. Осы Ереженің 36 және 37-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылатын салыстырып тексеру нәтижесі бойынша жеке шоттардың бірыңғай жүйесінің деректері тіркеуші жүргізетін бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім жүйесінің деректерімен сәйкес келген (сәйкес келмеген) жағдайында, салыстырып тексеруді жүзеге асыратын тараптардың уәкілетті өкілдері деректердің сәйкес келгенін (сәйкес келмегенін) салыстырып тексеру актісіне (сәйкес келмеу актісіне) қол қою арқылы растайды.
39. Салыстырып тексеруді жүзеге асырған тараптар сәйкес келмеу актісін ресімдеген жағдайда, сәйкес келмеу актісін жасаған күннен бастап бір жұмыс күні ішінде ол туралы уәкілетті органға хабарлайды.
Орталық депозитарий жеке шоттардың бірыңғай жүйесіне енгізілетін өзгерістерді бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім жүйесіне жазбаларды бастапқы құжаттарға қосымшалар енгізу арқылы тіркеушінің тиісті электрондық өкімі негізінде жасайды.
40. Орталық депозитарий уәкілетті органды мерзімдердің бұзылғандығы туралы былайша хабар дар етеді:
1) эмитенттің бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімін қабылдау және(немесе) жіберу және эмитенттің бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім жүйесін жүргізуге эмитентпен жасалған шартты бұзған кездегі эмитенттің бағалы қағаздар ұстаушылар тізілім жүйесін құрайтын өзге де құжаттар;
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі тіркеуші лицензиясының қолданылуын бір айдан асатын мерзімге тоқтата тұрған жағдайда бағалы қағаздарды ұстаушылардың тізілімдері жүйесін жүргізуге эмитенттермен жасалған шарттар бұзылса.
Ескерту. 40-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық банкі Басқармасының 2011.11.25 № 180 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.
41. Бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімі тіркеушісі жаңа тіркеушіге тіркеушінің лицензиясынан айыру жағдайында орталық депозитарий жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бар мәліметтерді эмитентпен бағалы қағаздар ұстаушылар тізілімі жүйесін жүргізу жөнінде жаңа шарт жасаған жаңа тіркеушіге береді.
Осы мәліметтерді жіберу жеке шоттардың бірыңғай жүйесінде бар мәліметтерді жаңа тіркеушіге беру қажеттігі туралы эмитенттің хабарламасы, эмитенттің тиісті шарты негізінде осы хабарламаны алған күннен соңғы күннен кешіктірмей жүзеге асырылады.
Ескерту. 41-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.10.04 № 151 (ҚР ӘМ мемлекеттік тіркелген күнінен бастап он төрт күнтізбелік күннен кейін қолданысқа енгiзiледi) Қаулысымен.
41-1. Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 ақпандағы № 62 қаулысымен (Нормативтiк құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу тiзiлiмiнде № 4175 тіркелген) бекітілген Бағалы қағаздарды ұстаушылар тiзiлiмдерiнiң жүйесін жүргізу ережесінің 67-1-тармағында көзделген жағдайда орталық депозитарий қағаз және электронды тасымалдауыштағы бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін құрайтын құжаттарды тіркеушіден қабылдап алады және олардың сақталуын қамтамасыз етеді.
Ескерту. Ереже 41-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.10.04 № 151 (ҚР ӘМ мемлекеттік тіркелген күнінен бастап он төрт күнтізбелік күннен кейін қолданысқа енгiзiледi) Қаулысымен.
41-2. Осы Ереженің 41-1-тармағына сәйкес қабылданған электронды тасымалдауыштағы құжаттар осы Ереженің 41-3-тармағында белгіленген тәртіпте оларды жаңа тіркеушіге өткізгенге дейін сақталуға тиіс.
Осы Ереженің 41-1-тармағына сәйкес қабылданған қағаз тасымалдауыштағы құжаттар сақталуға қабылданған күннен бастап бес жыл ішінде сақталуға тиіс.
Осы Ереженің 41-1-тармағына сәйкес орталық депозитариймен қабылданған құжаттар сақталудың барлық мерзім ішінде орталық депозитарий бағалы қағаздар шығарылымын жою операцияларын қоспағанда, ақпараттық операциялар мен осындай эмитенттердің бағалы қағаздарын ұстаушылар тiзiлiмдерiнiң жүйелеріндегі жеке шоттар бойынша операцияларды жүзеге асырмайды.
Ескерту. Ереже 41-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.10.04 № 151 (ҚР ӘМ мемлекеттік тіркелген күнінен бастап он төрт күнтізбелік күннен кейін қолданысқа енгiзiледi) Қаулысымен.
41-3. Осы Ереженің 41-1-тармағына сәйкес орталық депозитариймен қабылданған эмитенттің бағалы қағаздарын ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін құрайтын құжаттары орталық депозитариймен қоғамның тіркеушісін таңдау және оған осы эмитенттің бағалы қағаздарын ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін құрайтын құжаттарды өткізу туралы эмитенттің шешімі негізінде жаңа тіркеушіге қабылдау-өткізу актісі бойынша өткізіледі.
Қабылдау-өткізу актісіне орталық депозитарийдің, эмитенттің және тіркеушінің бірінші басшылары қол қояды және олардың мөрлерімен расталады. Қабылдау-өткізу актісінің мазмұны және оны ресімдеу тәртібі орталық депозитарийдің ережелер жинағында айқындалады.
Ескерту. Ереже 41-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2010.10.04 № 151 (ҚР ӘМ мемлекеттік тіркелген күнінен бастап он төрт күнтізбелік күннен кейін қолданысқа енгiзiледi) Қаулысымен.
42. Орталық депозитарий қызметін жүзеге асыру барысында туындайтын және осы Ережеде реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттеледі.