Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын куәлігінен басқа) дайындау үшін формулярдың нысанын және оны ресімдеу, толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру, жұмсау, жою қағидаларын бекіту туралы

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 26 тамыздағы № 852 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы азаматының паспортын, Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігін, шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруына ықтиярхатты, азаматтығы жоқ адамның куәлігі мен босқын куәлігін ресімдеу, беру, ауыстыру, тапсыру, алып қою және жою қағидаларының 5-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Мыналар:
      1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын куәлігінен басқа) дайындау үшін формулярдың нысаны;
      2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын куәлігінен басқа) дайындау үшін формулярды ресімдеу, толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру, жұмсау, жою қағидалары бекітілсін.
      2. «Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттарын дайындау үшін формулярдың нысанын және оны ресімдеу, толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру, жұмсау, жою қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 31 шілдедегі № 649 бұйрығының күші жойылды деп танылсын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12054 болып тіркелген, 2015 жылғы 19 қарашада «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргiзу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған).
      3. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Көші-қон полициясы департаменті:
      1) осы бұйрықты заңнамамен белгіленген тәртіпте Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;
      2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды;
      3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интернет-порталында орналастыруды;
      4) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен осы бұйрықтың көшірмесін алған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорынға жолдауды;
      5) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 2), 3) және 4) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары полиция генерал-майоры Е.З. Тургумбаевқа және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Көші-қон полициясы департаментіне (С.С. Сайынов) жүктелсін.
      5. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министр
      полиция генерал-полковнигі                 Қ. Қасымов

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрінің
2016 жылғы 31 мамырдағы
№ 583 бұйрығына    
1-қосымша       

Нысан

Формуляр

Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрінің
2016 жылғы 31 мамырдағы
№ 583 бұйрығына    
2-қосымша       

Жеке басты куәландыратын (босқын куәлігінен басқа)
құжаттарды дайындау үшін формулярды ресімдеу, толтыру,
есепке алу, сақтау, тапсыру, жұмсау, жою қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын куәлігінен басқа) дайындау үшін формулярды ресімдеу, толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру, жұмсау, жою қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 26 тамыздағы № 852 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы азаматының паспортын, Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігін, шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруына ықтиярхатты, азаматтығы жоқ адамның куәлігі мен босқын куәлігін ресімдеу, беру, ауыстыру, тапсыру, алып қою және жою қағидаларының 5-тармағына сәйкес әзірленді және Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын куәлігінен басқа) әзірлеу үшін формулярды ресімдеу, толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру, жұмсау, жою тәртібін айқындайды.
      2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
      1) формуляр – нөмірі мен штрихты коды бар қатаң есептегі баспаханалық бланк, ол Қазақстан Республикасының құжаттандырылған халқының орталықтандырылған ақпараттық деректер базасына (бұдан әрі – деректер базасы) енгізілетін ақпаратты тасымалдағыш болып табылады және одан әрі берілген құжаттармен жеке тұлғаны сәйкестендіру мақсатында пайдаланылады.
      2) электрондық формуляр – Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттарын әзірлеу үшін нөмірі мен штрихты коды бар бланк, «Халықты құжаттандыру және тіркеу» тіркеу пункті» (бұдан әрі – ХҚТ ТП) және «Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды құжаттандыру және тіркеу» тіркеу пункті» (бұдан әрі – ШҚТ ТП) ақпараттық жүйелері арқылы ресімделеді және толтырылады.

2-тарау. Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын куәлігінен
басқа) дайындау үшін формулярлар бланкісін ресімдеу, толтыру,
есепке алу, жұмсау тәртібі

1-параграф. Жеке басты куәландыратын құжаттарды (босқын
куәлігінен басқа) дайындау үшін формулярлар бланкісін ресімдеу,
толтыру, есепке алу, жұмсау

      3. Формулярды ресімдеуді және толтыруды құжатталушы адам жеке басын сәйкестендіру және жеке қолын қою үшін жеке жүгінген кезде көші-қон полициясы бөлінісінің уәкілетті қызметкері (бұдан әрі – уәкілетті қызметкер) жүзеге асырады.
      4. Қазақстан Республикасы азаматының паспортын, Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігін алуға формулярды жоғалтуына, жарамдық мерзімінің аяқталуына, некеге тұру, бұзу бойынша тегін ауыстыруына, одан әрі пайдалануға жарамсыз болып қалуына, құжаттарының түрлерінің өзгеруіне, Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі негізінде бірінші рет Қазақстан Республикасы азаматының паспортын алуына байланысты паспортын және (немесе) жеке куәлігін ауыстырған жағдайда құжатталушы адамның тұрақты тіркелу орны, сондай-ақ оның нақты тұрғылықты орны бойынша уәкілетті қызметкер толтырады.
      Құжатталушы адамның тұрақты тұрғылықты орны болмаған жағдайда (шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды қоспағанда), уәкілетті қызметкер формулярды Қазақстан Республикасы азаматтарына ішкі істер органдары растаған нақты болу орны бойынша (белгілі тұрғылықты жері жоқ адамдарға арналған оңалту және бейімдеу орталығы, қылмыстық-атқару жүйесі мекемелері, тергеу изоляторлары, уақытша ұстау изоляторлары, белгілі тұрғылықты жері жоқ адамдарға арналған қабылдау-тарату орындары) толтырады.
      Шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруына ықтиярхат және азаматтығы жоқ адамның куәлігін алуға формулярды қатаң түрде құжатталушы адамның тұрақты тұрғылықты тіркелген орны бойынша уәкілетті қызметкер толтырады.
      Бланкіде формуляр мынадай жағдайларда:
      1) тергеу қамауындағыларға және бас бостандығынан айыру орындарда жазасын өтеп жатқан адамдарға;
      2) өзіне-өзі қызмет көрсету, өздігінен қозғалу, бағдарлау қабілетін немесе мүмкіндігін толық немесе ішінара жоғалтқан адамдарға 1414 бірыңғай байланыс орталығына жүгіну арқылы тұрғылықты жеріне шыға отырып;
      3) 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспортын ауыстыруына және оларды жоғалтуы бойынша қалпына келтіруіне байланысты өтініш білдірген азаматтарға, сондай-ақ туу туралы куәліктің негізінде Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттарды алғаш рет алуға уақтылы өтініш білдірмеген Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасының азаматтығына немесе басқа да мемлекеттің азаматтығына тиесілігі ішкі істер органдарымен анықталмаған адамдарға;
      4) «ХҚТ ТП» және «ШҚТ ТП» тіркеу пункттері болмаған жағдайда;
      5) ХҚТ ТП-мен, ШҚТ ТП-мен байланысу арналары бұзылған немесе олардың құрал- жабдықтары істен шыққан жағдайларда;
      6) республикадан тыс жерлерде тұрақты тұрып жатқан және оның аумағында уақытша жүрген Қазақстан Республикасының азаматтарына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Көші-қон полициясы департаментіне (бұдан әрі – ІІМ КҚПД) құжаттандыру мәселелері бойынша өтініш білдірген Қазақстан Республикасының азаматтарына толтырылады (формулярларды толтыруды және дайын құжаттарды беруді ІІМ КҚПД жүргізеді).
      5. Формулярлардың бланкілері № 2 нысанды жеке куәліктерді, паспорттарды дайындауға арналған формулярларды есепке алу кітаптарындағы реттік нөмірлері бойынша осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша (бұдан әрі – 2-нысандағы кітап) есепке алынады және жұмсалады.
      6. Формуляр қара, қара-көк немесе күлгін түсті сиялы шарикті қаламмен толтырылады. Формулярдағы деректерді түзету туралы жазба формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға «№..... жолдағы түзету дұрыс (дұрыс деректерді көрсете отырып)» деп жүргізіледі, уәкілетті қызметкердің қолымен және паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады.
      7. Қағаз формулярларды толтырған кезде құжатталушы адамнан өлшемі 3,5х4,5 сантиметр болатын түрлі-түсті екi фотосурет талап етіледі, фотосурет азаматтың құжат ресiмдеу кезiндегi жасына сәйкес болуы тиіс.
      Фотосуреттер бір негативтен тығыз фотоқағазға басып шығару әдісімен, қатаң жарық жерде алдынан түсірілген, адамның бейтарап және аузын жауып түскен, беті фотосуреттің жалпы ауданының 75 % жуығын алатындай етіп орындалады. Компьютерлiк сканерлеу, модельдеу немесе ксерокөшiрме әдiсiмен дайындалған суреттерді пайдалануға жол берілмейді.
      Фотосурет:
      формулярдың алдыңғы бетiнде арнайы бөлiнген орынға;
      формулярдың сыртқы бетiнде 18-жолдың қасына жапсырылып, паспорттық елтаңбалы мөрмен куәландырылады. Мөр бедерi анық, еркiн оқылатын болуы тиіс, бұл ретте мөрдің нөмiрi бланкiге (фотосуретке емес) қойылуы тиіс;
      8. Формулярда құжатталушы адамның қолы өз қолымен қара, көк немесе күлгін түсті сиялы шарикті қаламмен қойылады. Сия және капилляр (гельді) қаламдарды пайдалануға жол берілмейді.
      Формулярларды толтыру кезінде:
      16 жасқа толмаған балаларға;
      сауатсыздығы, мүгедектігі бойынша әрекетке қабілетсіз адамдарға;
      ерекше жағдайларда, құжатталушы адам (тергеу-қамауға алынғандар, тергеудегi адамдар) жеке қолын қоюдан бас тартқан жағдайларда қол қоймауларына болады.
      Көрсетілген жағдайларда қол қоюға арналған баған бос қалдырылады, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарына сәйкес берілген растайтын құжаттың көшірмесі (мүгедектігі бойынша зейнеткерлік куәлігі, құқық қорғау органының хаттамасы, денсаулық сақтау органының анықтамасы) алынады. Формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында қолтаңбаның жоқтығының себебі көрсетіледі, ол уәкілетті қызметкердің қолтаңбасымен және елтаңбалық мөрмен расталады.
      9. Формулярды толтыру кезінде тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде) (бұдан әрі – Т.А.Ә. (ол болған кезде) және басқа да деректер, жергілікті жердің атауы, құжаттарды берген орган формулярды толтыру үшін негіз болып табылатын құжаттардағы жазбаларға сәйкес жазылады, бұл ретте Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан елді мекендердің атауы қолданыстағы әкімшілік-аумақтық бөлініске сәйкес жазылады.
      10. Жеке басты куәландыратын құжаттарды ресімдеу кезінде құжатталатын адамның тегі мен аты ұсынған құжаттары (шақыру-шақырту, неке туралы куәлік, ғылыми еңбектер, монограммалар және т.б.) бойынша оған қажетті ағылшынша жазумен басылады. Ішкі істер органдарына құжатталушы адам жоғарыда көрсетілген құжаттарға сәйкес тегі мен атының ағылшын тілінде жазылуын көрсете отырып, еркін нысанда жазбаша өтініш береді. Аумақтық ішкі істер органы басшысының бұрыштамасы бар өтініш - «транскрипция» формулярдың сыртқы бетіне жабсырылып, ІІМ КҚПД-ге құжат дайындау үшін жолданады.
      Азаматтың тегі мен аты қажетті транскрипцияда формулярдағы 2, 3-жолдардың астында көрсетіледі. Құжатталушы адамның өтінішінің тіркеу нөмірі мен күні формулярдың сыртқы бетінде көрсетіледі және паспорттық елтаңбалық мөрмен расталады.
      11. Барлық кодтар, сондай-ақ тiркелген жерiнiң мекенжайлары және олар бойынша қабылданған қысқартулар кодтар мен қысқартулардың анықтамалықтарына сәйкес осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша көрсетiледi.
      6, 10, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19-жолдардағы мерзімдер сандармен мынадай ретпен қойылады: жылы, айы, күнi.
      Формулярды толтыру кезінде:
      «ПАСПОРТ, ЖЕКЕ КУӘЛІК БЕРІЛЕДІ» деген нөмірі жоқ жол тапсырыс берілген құжаттың түріне сәйкес Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі мен паспорты үшін - «N», азаматтығы жоқ адамның куәлігі үшін – «А», Қазақстан Республикасында тұратын шетелдіктің ықтиярхаты үшін – «І» латынша бас әріптерін қою арқылы толтырылады. Егер Қазақстан Республикасының азаматы тек жеке куәлік немесе тек паспорт алатын болса, екінші жолда сызықша қойылады.
      «ПАСПОРТ, ЖЕКЕ КУӘЛІГІ БЕРІЛЕДІ» деген 1-жолда формулярды толтырудың бір немесе бірнеше себептерінің коды (7 кодқа дейін) көрсетіледі, мысалы, тегін өзгерту - «04», жеке куәліктің жоғалуы - «09», заңды мекенжайын ауыстыру - «10» және т. б.
      12. Ақпараттық 1-жолда кодтар мынадай тәртiпте көрсетiледi:
      1) Қазақстан Республикасының азаматтарын құжаттандыру кезінде:
      «00» коды формулярды Қазақстан Республикасы азаматының паспортын, азаматтығы жоқ адамның куәлігін 16 жасқа дейінгі балаларға беруге толтыру кезінде көрсетіледі, бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда туу туралы куәлігінің деректері жазылады, формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға бар болса баланың тұрғылықты жері бойынша тіркеуде болуына тексеру жүргізілген жеке сәйкестендіру нөмірі (бұдан әрі – ЖСН) көрсетіледі.
      Балалардың жеке басын сәйкестендіру үшін жеке өздерінің болуы міндетті.
      Жеке басты куәландыратын құжаттары жоқ және туу туралы куәліктерінде ЖСН-ы көрсетілмеген 16 жасқа толмаған адамдарға оны генерациялау ХҚТ ТП, ШҚТ ТП ақпараттық жүйелері арқылы жүргізіледі.
      Балаларға ЖСН генерациялау үшін ата-аналарының (заңды өкілдерінің) біреуі баланың туу туралы куәлігін (шетелдіктердің балаларына ЖСН генерациялағанда бар болған жағдайда ұлттық паспортын), ата-анасының (заңды өкілдерінің) біреуінің жеке куәлігін ұсынады. Баланың тұрғылықты жері бойынша тіркеуде болуын уәкілетті қызметкер ХҚТ ТП, ШҚТ ТП арқылы тексереді.
      Шетел тілінде жазылған құжаттар мемлекеттік немесе орыс тіліне аударылуы тиіс. Аудармашы қолтаңбасының түпнұсқалығы нотариалды куәландырылады.
      Балалардың анықтамалық деректері туу туралы куәлігіне (ұлттық паспортына) сәйкес жазылады, берген күні, нөмірі және оны берген органның атауы көрсетіледі.
      Республикадан тыс жерде туылған адамдарға ЖСН генерациялау үшін Қазақстан Республикасының шетелдік мекемелері берген туу туралы куәліктерді қоспағанда, «Қазақстан Республикасының Шетелдік ресми құжаттарды заңдастыру талаптарын жоятын конвенцияға қосылуы туралы» 1999 жылғы 30 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Конвенция) сәйкес ресімделген туу туралы куәлік ұсынылады.
      ЖСН генерациялауды Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің «Ақпараттық-өндірістік орталығы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны (бұдан әрі – «АӨО» РМК) ХҚТ ТП-ға, ШҚТ ТП-ға өтінім берілген күннен бастап екі жұмыс күніне дейінгі мерзімде жүргізеді.
      ЖСН-ның деректер базасында қайталануына жол бермеу мақсатында, «АӨО» РМК аталған азаматқа қатысты мәліметтердің болуына салыстырып тексеру жүргізеді, мәліметтер болмаған жағдайда, генерацияланған ЖСН ХҚТ ТП-ға, ЩҚТ ТП-ға жолданады.
      Генерацияланған ЖСН нөмірі туу туралы куәлікке қосымша парақта осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша берілген ЖСН-мен бірге көрсетіледі, уәкілетті қызметкер қол қояды және паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады.
      «01» коды 16 жасқа толған азаматтар үшін формуляр ресімдеу кезінде көрсетіледі, бұл ретте 9,10,11-жолдарда:
      Қазақстан Республикасы азаматының паспортына және жеке куәлігіне немесе азаматтығы жоқ адамның куәлігіне ресімдеу кезінде туу туралы куәліктің деректері;
      Қазақстан Республикасындағы шетелдіктің тұруына ықтиярхатын ресімдеу кезінде азаматтығы бар елдің ұлттық паспортының деректері жазылады.
      Егер құжатталушы адам 16 жасқа толғанға дейін паспорт алған болса, 16 жасқа толуы бойынша формуляр толтыру кезінде 9,10,11-жолдарда оның бұған дейін алған құжатының деректері көрсетіледі.
      «00» немесе «01» коды бойынша формулярды ресімдеу кезінде:
      Қазақстан Республикасының азаматтығын растау үшін ата-анасының бірінің жеке куәлігі ұсынылады, оның нөмірі, берілген күні және берген орган формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында жазылады;
      ата-аналарының азаматтығы әртүрлі болған кезде шетелдік ата-анасынан баласының Қазақстан Республикасының азаматының жеке басын куәландыратын құжаттарын алуы үшін нотариалды расталған өтініш-келісім ұсынылады (бала Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде және ата-аналарының азаматтығы әртүрлі болғанда, бірі бала туылған кезде Қазақстан Республиксының азаматтығында болған және ата-аналарының екеуі де сол уақытта Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұрақты тұрып жатқан жағдайда);
      республикадан тыс жерлерде туылған адамдарға формулярларды толтыру Қазақстан Республикасының шетелдік мекемелері берген туу туралы куәліктерді қоспағанда, Конвенцияға сәйкес ресімделген туу туралы куәліктердің негізінде жүргізіледі.
      Туу туралы куәліктің негізінде «00» немесе «01» коды бойынша азаматтығы жоқ адамның куәлігіне ресімдеу кезінде егер ата-аналар басқа мемлекеттің азаматы болып табылған немесе бұрын болған жағдайда сәкес мемлекеттің құзыретті органның берілген басқа мемлекеттің азаматтығы жоқтығы не тоқтатылғандығы туралы анықтаманы ұсынуы міндетті.
      «03» коды формулярды азаматтықты өзгертуіне байланысты шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруына ықтиярхатты алуға ресімдеу кезінде көрсетіледі. Бұл ретте 9, 10, 11- жолдарда бұрынғы шетелдіктің тұруына ықтиярхаттың деректері жазылады. Формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға ұлттық паспорттың берілген күні мен нөмірі және берген орган көрсетіледі.
      Формулярды толтыру кезінде «04» коды азамат Т.А.Ә. (ол болған кезде) өзгерткен кезде көрсетiледi, бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда бұрынғы жеке куәлiгiнiң деректерi, ал 5-жолда – бұрынғы тегi, ал 3 және 4-жолдарда – азаматтың бұрынғы аты, әкесiнiң аты жазылады.
      Некеге тұру немесе бұзу кезінде таңдалған тегі некеге тұру (бұзу) туралы куәліктегі жазбаға сәйкес көрсетілдеді (шетелдікті қоспағанда), олардың деректері формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында жазылады;
      «05» коды туған күнiн өзгерткен кезде көрсетiледi, бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда бұрынғы жеке куәлiгiнiң деректерi жазылады. Формулярдың сыртқы бетiндегi бос орында куәліктің туған күнін ауыстыру туралы деректерi көрсетiледi.
      Анықтамалық деректерiн өзгерту бойынша Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлiгін, паспортын, азаматтығын жоқ адамның куәлігін беруге формулярды толтыру некеге тұруы (бұзуы) бойынша, ұлты қазақ адамдардың ұлттық дәстүрге байланысты тегін және әкесінің атын өзгерту жағдайларын қоспағанда, осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша анықтамалық деректерді өзгерту жөніндегі қорытынды (бұдан әрі - анықтамалық деректерді өзгерту туралы қорытынды) шығарылғаннан кейін жүргiзiледi.
      Анықтамалық деректерді ауыстырудың шынайылығын анықтау үшін уәкілетті қызметкер тексеру материалдарын қалыптастырады:
      азаматтың анықтамалық деректерін өзгерту туралы еркін нысандағы өтініші;
      анықтамалық деректерін өзгерту туралы куәлігінің көшірмесі (ол болған кезде);
      қайтадан туу туралы куәліктің көшірмесі (ол болған кезде);
      туу туралы акт жазбасының көшірмесі (азамат қайтадан алған туу туралы куәлігін ұсынған жағдайда).
      Анықтамалық деректерді ауыстыру туралы өтініштің негізділігін растау кезінде уәкілетті қызметкер екі жұмыс күніне дейінгі мерзімде анықтамалық деректерін өзгерту бойынша қорытынды шығарады, оны Ішкі істер басқармасының (бөлімнің) бастығы немесе оның орынбасарымен бекітеді. Қорытындыны тіркеу осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша анықтамалық деректерін, ұлтын, туған жерін ауыстыру, жеке басын тексеру бойынша және жеке басын куәландыратын құжаттарды беру, 1974 жылғы үлгідегі паспортты жоғалту туралы қорытындыларды тіркеу журналында (бұдан әрі – қорытындыларды тіркеу журналы) тіркеледі. Тексеру материалы жеке номенклатуралық іске қалыптастырылады.
      Шетелдіктерді «04» және «05» кодтары бойынша құжаттандыру шетелдіктің ұлттық паспортына сәйкес жасалады, бұл ретте адамның жеке басын тексеру ішкі істер органдарының және Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөнiндегi комитетiнің (бұдан әрі - ҚСжАЕАК) есебі бойынша жүргізіледі;
      «06» коды шығарылған жеке басын куәландыратын құжаттардағы жазуларда сәйкес келмеулер анықталған жағдайда көрсетiледi. 9, 10, 11-жолдарда сәйкес келмеулер анықталған жеке куәлiктiң немесе паспорттың, егер ол жеке куәлiктен бөлек ресiмделсе, деректерi жазылады.
      Егер дайындалған жеке басты куәландыратын құжаттарда өндiрiстiк ақауға жол берiлсе, жаңадан ресiмделген формулярмен бiрге бұрынғы формулярды және жiберiлген қатесi бар құжатты жалпы тiзiмге енгiзбей, жеке тiзiлiммен ІІМ КҚПД-ге жіберіледі, ал жеке басты куәландыратын құжаттарды қайта әзірлеу «АӨО» РМК-ның есебінен жүргізіледі. Жаңа құжат дайындалғаннан кейiн бұрынғы (қатесi бар) құжат өндiрiстiк ақау ретiнде «АӨО» РМК-да жойылады, ал формулярдың екеуі де дайындалған құжатпен бiрге толтырылған жерi бойынша қайтарылады. Егер жазудағы сәйкес келмеулер формулярды толтыру кезінде уәкілетті қызметкерлердің кiнәсiнен жол берiлген болса, ІІМ КҚПД-ге жаңадан толтырылған формуляр енгізілген мәліметтің дұрыстығын растайтын құжаттың көшірмесімен бірге жолданады. Формулярдың сыртқы бетiне қате табылған жол көрсетiле отырып, жазба жазылып, паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады, қатесi бар құжат белгіленген тәртіпте жойылады.
      Азаматтың фотосуретінің жеке басты куәландыратын құжаттағы фотобейнемен сәйкес келмейтіні анықталған кезде уәкілетті қызметкер құжаттандырылатын адамның жеке басын және құжаттардағы сәйкессіздіктердің себептерін тексергеннен кейін формулярды «06» коды бойынша толтырады.
      Жеке басты растау үшін осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша азаматтың жеке басын тану хаттамасы (бұдан әрі – жеке басты тану хаттамасы) толтырылады. Жеке басты тану хаттамасы оның фотосуреті мен біруақытта ұсынылған танылатын адамның сыртқы келбетімен мүмкіндігінше ұқсас келетін басқа адамдардың кемінде үш фотосуреті бойынша басқа адамдардың фотокарточкаларымен бірге жақын туыстарын немесе азаматты кемінде 10 жылдан бері білетін адамдарды тарта отырып, толтырылады.
      Шетелдіктің жеке басын растау ұлттық паспорттың негізінде жүргізіледі.
      Екі жұмыс күн ішінде қорытынды шығарылып, формулярмен және осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасалған жеке басты куәландыратын құжаттарды, 1974 жылғы үлгідегі паспорттарды, Қазақстан Республикасы азаматының уақытша жеке куәліктерін, шекара аймағы тұрғынының куәлігін, толтыру кезінде бүлінген формулярлардың бланкілерін жою туралы актімен (бұдан әрі – жою туралы акті) бірге осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес жеке басты куәландыратын құжаттың жарамсыз болу себебін көрсете отырып, ІІМ КҚПД-ге жолданады. Қорытындыны тіркеу қорытындыларды тіркеу журналында жүргізіледі;
      «07» коды құжат пайдалануға жарамсыз болған жағдайда (бүліну, ескіру, техникалық ақаулар, паспорттың барлық беттерін пайдалану, жеке басын куәландыратын құжатта ЖСН болмауы және т.б.) көрсетіледі.
      Бүлінуіне, ескіруіне, жеке басын сәйкестендірудің мүмкін болмауына байланысты пайдалануға жарамсыз құжат формулярды толтыру кезінде алынады. Қазақстан Республикасы азаматтың қалауы бойынша Қазақстан Республикасы азаматының уақытша жеке куәлігі беріледі.
      Сонымен бірге, «07» коды формулярды деректер базасында «талап етілмеген құжаттар» ретінде жарамсыздар қатарына енгізілген құжаттың негізінде толтыру кезінде көрсетіледі.
      «08» коды азаматтың өзiнiң ұлтын өзгертуіне байланысты формулярды толтыру кезінде көрсетіледі.
      Формулярды «08» код бойынша толтыру кезінде мыналарды басшылыққа алу қажет:
      азаматтардың паспорттарында және жеке куәліктерінде ұлты туралы жазбаны өзгерту олардың жазбаша өтініштері бойынша туу туралы куәліктерінің және қолдаухаттың негізділігін растайтын өзге де құжаттардың негізінде жүргізіледі;
      паспортта және жеке куәлікте ұлты туралы жазба ата-аналарының ұлтына сәйкес жүргізіледі. Ата-аналарының ұлты әртүрлі болған кезде Қазақстан Республикасының азаматы ұлтын әкесінің немесе анасының ұлты бойынша еркін таңдайды;
      бұдан әрі өтініш бойынша ұлты тек бір рет басқа ата-анасының ұлтына өзгереді.
      Ерекше жағдайларда қуғын-сүргін кезеңінде Қазақстан Республикасының аумағына күштеп көшірілген Қазақстан Республикасы азаматтарының паспорттарында, жеке куәліктерінде ұлты туралы жазбаны өзгертуге рұқсат етіледі. Ұлтын өзгерту «Жаппай саяси қуғын-сүргiндер құрбандарын ақтау туралы» 1993 жылғы 14 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілетін ақталғаны туралы анықтаманың негізінде жүргізіледі.
      Азаматтардың паспортындағы және жеке куәлiгiндегі ұлты туралы жазбаны өзгерту жөнiндегi даулар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сот тәртiбiмен шешiледi.
      Формуляр ұлтын өзгерту туралы өтініштің негізділігі расталғаннан және Ішкі істер басқармасының (бөлімнің) бастығы немесе оның орынбасары бекітетін екі жұмыс күніне дейінгі мерзімде шығарылатын ұлтын өзгерту бойынша қорытындыдан кейін толтырылады және қорытындыларды тіркеу журналында тіркеледі. Тексеру материалдары бөлек номенклатуралық істе қалыптастырылады.
      Формулярдың 9, 10, 11-жолдарында бұрынғы жеке куәліктің (немесе паспорттың – шетелде тұратындар үшiн) деректерi жазылады, ал формулярдың сыртқы бетiндегі бос орында паспорттық елтаңбалы мөрмен расталатын ұлтын өзгерту туралы қорытындының нөмiрi мен күнi жазылады. 8-жолда азаматтың жаңа ұлты, ал 8-жолдың астына бұрынғы ұлты жазылады.
      Біруақытта 8-жол бойынша формуляр ресімдеу кезінде уәкілетті қызметкер азаматқа ұлты туралы жазбаның өзгертілгені туралы анықтама береді, ол азаматтық хал актілеріндегі тиісті жазбаларда ұлты туралы мәліметтерге өзгерістер енгізу үшін тұрғылықты жері бойынша азаматтық хал актілері жазбалары (бұдан әрі – АХАТ) органдарына ұсынылады.
      Осы «08» код азамат жеке басын куәландыратын құжаттарын оларда ұлтын көрсеткiсi келмеуiне байланысты ауыстырған кезде формулярды толтыру кезiнде көрсетiледi. 8-жол толтырылмайды, онда «999» коды қойылады.
      «09» коды жеке басты куәландыратын құжаттарды (Қазақстан Республикасы азаматының паспортынан басқа) жоғалтуына байланысты формулярды толтыру кезінде көрсетiледi.
      Жеке куәлігін жоғалтқан адамдар ішкі істер органдарына осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттың қайда, қашан және қандай жағдайда жоғалғанын көрсете отырып, жазбаша өтініш береді.
      Жеке басын растауды тексеру және жоғалған жеке куәлік туралы мәліметтер беруді уәкілетті қызметкер деректер базасында жүргізеді.
      Картотекада формуляр болмаған жағдайда осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оның жоғалғаны туралы акт жасалады.
      Жеке басын және жоғалған жеке куәлік туралы мәліметтерді растау үшін ІІМ КҚПД деректер базасынан ІІМ КҚПД паспорттық елтаңбалық мөрімен расталған фотосуреті бар ақпарат сұратылады.
      Жеке куәліктері басқа өңірлерде алынған азаматтар өтініш білдірген жағдайда, ХТҚ ТП, ШҚТ ТП жоқ көші-қон полициясы бөліністері құжат иесінің сәйкестігін растау және жоғалған құжат туралы мәліметтер беру үшін осы Қағидаларғы 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша фотосуреттері бар формулярдың көшірмелерін ұсыну туралы сұрау салу жолдайды.
      Жеке басын куәландыратын құжаттарды, 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспорттарын жоғалтуға байланысты сұрау салулар азаматтардың өтініштері келіп түскеннен кейінгі келесі жұмыс күннен кешіктірмей жолданады, ал формулярдың көшірмесін беру туралы сұрау салуға жауаптар осы Қағидаларға 12-қосымшаға сәйкес сұрау салу бастамашыларына олар келіп түскеннен кейін 48 сағаттан кешіктірмей жолданады.
      Формулярдың 9, 10, 11-жолдарында жоғалған немесе қолда бар жеке басты куәландыратын құжаттың деректерi жазылады. Формулярдың сыртқы бетіне жоғалған құжатты қалпына келтiру туралы құжатталушы адамның өтінішінің нөмiрi және күнi жазылады.
      «10» коды құжатталушы адам тіркелген мекенжайын ауыстырған кезде, егер жеке басты куәландыратын құжатта толық тіркелген мекенжайы көрсетілген жағдайда және ол жаңа тіркелген мекенжайына сәйкес келмейтін (облыс, қала, аудан, көше, үй, пәтер) болған кезде көрсетiледi.
      9, 10, 11-жолдарда азаматтың жеке куәлiгiнiң деректерi жазылады және 14-жол (бұрынғы тіркелген мекенжайы) толтырылады.
      «11» коды бойынша формулярды ресімдеу үшін уәкілетті қызметкермен мынадай тәртіпте:
      1974 жылғы үлгiдегi бұрынғы КСРО паспорттар бойынша азаматтардан жеке басты куәландыратын құжаттарды уақтылы алмау себептерi көрсетілген еркін нысандағы өтініш, барлық тұрған, оқу, жұмыс орындары көрсетілген толық өмірбаяны, 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспорттары бойынша жүзеге асырылады.
      Осы Қағидалардың 14-тармағында белгіленген тәртіпте уәкілетті қызметкер куәландырған 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспортының көшірмесі тексеру материалына тігіледі.
      Паспорттардағы тіркеу мөртабанының түпнұсқалылығы күмән тудырған немесе басылмаған кезде уәкілетті қызметкер азаматтың азаматтығын растау үшін Қазақстан Республикасының аумағында тіркелу заңдылығына тексеру жүргізеді. Тіркеу туралы мәліметтер аумақтық ішкі істер органдарының мекенжай-анықтама мұрағаты, селолық, ауылдық округтердің шаруашылық кiтаптары бойынша тексеріледі. Тіркелу фактісін анықтау үшін бұрынғы тұрған жерлері бойынша сұрау салулар жүргізіледі.
      Аталған адамға паспорттың берiлгенін және фотосуреттердiң ұқсастығын растау, сондай-ақ ерекше белгiлерiнiң (шетел мемлекетінің азаматтығы, паспортты ауыстыру, жоғалту, құзыреттi органдардың сұрау салулары туралы) болуын тексеруді жүзеге асыру үшiн уәкілетті қызметкер осы паспортты берген органға осы Қағидаларға 11-қосымшаға сәйкес суреті бар 1-н көшірмесін және оның берілгенін растайтын 1974 жылғы үлгідегі паспорттарды есепке алатын 2-нысанды кітаптан (бұдан әрі - 2-нысанды кітап) жазбаларды ұсыну туралы сұрау салу жолдайды. Сұрау салуға жауап осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жолданады.
      Паспорттық елтаңбалы мөрмен расталған 1-н көшiрмесi және 2-н кітабынан алынған мәліметтер тексеру материалына тiгiледi.
      Уәкілетті қызметкер азаматты Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығуы немесе оны жоғалтуы, республикадан тыс жерлерге тұрақты тұруға кетуі, республика аумағына шетелдік ретінде тіркелуі жөніндегі есептер бойынша тексереді. Тексеру бойынша мәліметтер тексеру материалдарына тiгiледi.
      Жеке басын анықтау үшін уәкілетті қызметкер азаматтың фотосуреті мен онымен бірге ұсынылған танылатын адамның сыртқы келбетімен мүмкіндігінше ұқсас келетін басқа адамдардың кемінде үш фотосуреті бойынша жақын туыстарын немесе азаматты кемінде 10 жылдан бері білетін адамдарды тарта отырып, адамның жеке басын тану хаттамасын толтырады.
      Азаматтың жеке басын анықтау және Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігін растау кезінде уәкілетті қызметкер осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеке басын анықтау және Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын растайтын құжаттарды беру бойынша қорытынды (бұдан әрі – жеке басын анықтау бойынша қорытынды) шығарып, қорытындыларды тіркеу журналына тіркейді, оның нөмірі мен күні формулярдың сыртқы бетінде көрсетіліп, паспорттық елтаңбалы мөрмен бекітіледі.
      Қазақстан Республикасының аумағында, оның ішінде 1992 жылғы 1 наурызға тұрақты тіркелгенін растайтын құжаттар болмаған кезде, егер азаматтар Қазақстан Республикасында тіркеу есебінен шығарылған және тоғыз ай ішінде Қазақстан Республикасының аумағында жаңа келген орны бойынша тіркелмеген болса, уәкілетті қызметкер азаматтың азаматтығын анықтауға тексеру жүргізеді.
      Тексеру аяқталғаннан кейін оған Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің 2016 жылғы 28 қаңтардағы № 85 бұйрығымен (бұдан әрі – ІІМ-нің № 85 бұйрығы) бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13391 болып тіркелген) Ішкі істер органдарының Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау және Қазақстан Республикасының азаматтығын қалпына келтіру, оның ішінде жеңілдетілген тәртіппен (тіркеу тәртібімен), азаматтықтан шығу, азаматтықтан айыру және Қазақстан Республикасының азаматтығына жататындығын айқындау мәселелері бойынша өтінішхаттарды (өтініштерді) қабылдау, ресімдеу және қарау Қағидаларына 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігін растайтын анықтама (бұдан әрі – 13 нысанды анықтама) беріледі.
      13-нысанды анықтама Қазақстан Республикасының азаматын паспортпен және жеке куәлікпен құжаттандыру туралы шешім қабылдауға негіз болып табылады, 13-нысанды анықтама және 1974 жылғы үлгiдегi бұрынғы КСРО паспортының берілгенін растайтын 1-н көшірмесі болған кезде тексеру материалдарын қалыптастыру жүргізілмейді, бұл ретте 1-н көшірмесін азаматтық және иммиграция бөлімі 5-нысанды анықтамамен бірге ұсынады.
      Формулярды ресімдеу кезінде 13-нысанды анықтаманың нөмірі мен күні және анықтаманы берген орган формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында көрсетіледі және паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады.
      1974 жылғы үлгiдегi бұрынғы КСРО паспортын жоғалтуына байланысты «11» коды бойынша формуляр ресімдеу үшін азаматтардан:
      жеке басын куәландыратын құжаттарды уақтылы алмау және жоғалту себептерi көрсетілген еркін нысандағы өтініш;
      барлық тұрған, оқыған, жұмыс істеген жерлері көрсетілген толық өмірбаян қабылданады.
      Уәкілетті қызметкер аталған адамға паспорттың берілгенін және фотосуреттердің ұқсастығын растауға, азаматтарға Қазақстан Республикасының азаматтығын растау үшін Қазақстан Республикасы аумағында тіркелу заңдылығына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу немесе оны жоғалту, республикадан тыс жерлерге тұрақты тұруға кету, республика аумағында шетел азаматы ретінде тіркелу мәніне тексеру жүргізеді. Тексеру бойынша мәліметтер тексеру материалдарына тiгiледi.
      Азаматтың фотосуреті мен біруақытта ұсынылған танылатын адамның сыртқы келбетімен мүмкіндігінше ұқсас келетін басқа адамдардың кемінде үш фотосуреті бойынша, жақын туыстарын немесе азаматты кемінде 10 жылдан бері білетін адамдарды тарта отырып, адамның жеке басын тану хаттамасы толтырылады.
      Азаматтардың 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспорттарын жоғалту туралы өтініштерінің негізінде осы Қағидаларға 14-қосымшаға сәйкес нысан бойынша 1974 жылғы үлгідегі паспортты жоғалтқаны туралы іс басталады. Осы іске тіркеу нөмірі беріледі: алымы – өтініштердің тіркеу нөмірі, бөлімі – ағымдағы жылдағы істердің реттік нөмірі. 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспорттарын жоғалту туралы істер осы Қағидаларға 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша 1974 жылғы үлгідегі паспорттарды жоғалту туралы істерді тіркеу журналында тіркеледі.
      Азаматтың жеке басы анықталған және Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігі расталған кезде, уәкілетті қызметкер екі жұмыс күні ішінде жеке басын тексеру нәтижелері және жеке басын куәландыратын құжаттарды беру бойынша қорытынды шығарады, оны Ішкі істер басқармасының (бөлімінің) бастығы не болмаса оның орынбасары бекітеді және қорытындыларды тіркеу журналында тіркеледі.
      Формулярдағы 9, 10, 11-жолдарда жоғалған 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспортының деректері, ал формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға паспорттық елтаңбалы мөрмен куәландырылған жоғалту туралы істің нөмірі мен күні жазылады.
      Қазақстан Республикасының аумағында, оның ішінде 1992 жылғы 1 наурызға тұрақты тіркелгенін растайтын құжаттар болмаған кезде, егер азаматтар Қазақстан Республикасында тіркеу есебінен шығарылған және тоғыз ай ішінде Қазақстан Республикасының аумағында жаңа келген орны бойынша тіркелмеген болса, азаматқа оның азаматтығын анықтау үшін тексеру жүргізіледі, аяқталғаннан кейін оған Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігін (және паспортын) әзірлеу үшін формуляр ресімдеу туралы шешім қабылдау үшін негіз болып табылатын 13-нысанды анықтама беріледі.
      13-нысанды анықтама және 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспортының берілгендігін растайтын 1-нысанның көшірмесі болған жағдайда қосымша тексеру материалдары жинақталмайды, бұл ретте 1-нысанның көшірмесін азаматтық және иммиграция бөлімі 13-нысанды анықтамамен бірге береді.
      Формулярды ресімдеген кезде 13-нысанды анықтаманың нөмірі мен күні және анықтаманы берген орган формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында көрсетіледі және паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады.
      Жеке басты куәландыратын құжаттар беруге алғаш рет өтініш білдірген және туу туралы куәлігін ұсынған 18 жасқа толған адамдарға формулярды ресімдеу олардың жеке басын тексеріп, Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігі анықтағаннан кейін жүзеге асырылады.
      «11» коды бойынша көрсетілген санаттағы адамдарға формуляр ресімдеу үшін азаматтан:
      жеке басты куәландыратын құжатты уақтылы алмау себебi көрсетілген еркін нысандағы өтініш;
      барлық тұрған жері, оқу, жұмыс орындары көрсетілген толық өмiрбаяны;
      туу туралы куәлiгi (салыстырып тексергеннен кейін қайтарылады);
      ата-анасының біреуінің жеке басын куәландыратын құжаты (салыстырып тексергеннен кейін қайтарылады) қабылданады.
      Осы Қағидалардың 14-тармағында белгіленген тәртіппен уәкілетті қызметкер растаған туу туралы куәліктің, ата-анасының біреуінің жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмелері тексеру материалына тігіледі.
      Ұсынылған туу туралы куәлiкті растау үшін АХАТ органдарынан туу туралы актілік жазбасының көшірмесі сұратылады.
      Уәкілетті қызметкер азаматтың фотосуреті мен біруақытта ұсынылған танылатын адамның сыртқы келбетімен мүмкіндігінше ұқсас келетін басқа адамдардың кемінде үш фотосуреті бойынша, жақын туыстарын немесе азаматты кемінде 10 жылдан бері білетін адамдарды тарта отырып, адамның жеке басын тану хаттамасын толтырады.
      Екі жұмыс күні ішінде жеке басын тексеру нәтижелері бойынша қорытынды шығарылады, оны Ішкі істер басқармасының (бөлімінің) бастығы немесе оның орынбасары бекітеді, содан кейін ол қорытындыларды тіркеу журналында тіркеледі.
      Формулярдағы 9, 10, 11-жолдарда туу туралы куәліктің деректері формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға паспорттық елтаңбалы мөрмен куәландырылған жеке басын тексеру қорытындысының нөмірі мен күні жазылады.
      Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттары жоқ және Қазақстан Республикасының аумағында кәмелеттік жасқа толғанға дейін тұрақты тiркелмеген 18 жасқа толған адамдарға олардың азаматтығын анықтауға тексеріс жүргізіледі, аяқталғаннан кейін оларға Қазақстан Республикасының азаматын жеке куәлікпен және паспортпен құжаттандыру туралы шешім қабылдау үшін үшін негіз болып табылатын 13-нысанды анықтама беріледі.
      13-нысандағы анықтама болған кезде тексеру материалдары жинақталмайды.
      Формулярды ресімдеу кезінде 13-нысанды анықтаманың нөмірі, күні және анықтаманы берген орган формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында көрсетіледі және паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады.
      Азаматтар Қазақстан Республикасының азаматтылығына тиесілігі туралы 13-нысанды анықтамаларды беру кезінде оларды берген күннен бастап бір жыл өткеннен кейін азаматтар 13-нысанды анықтаманы қайта алуға жіберіледі.
      13-нысанды анықтамалар (немесе оның телнұсқалары) аумақтық бөліністерде ұдайы сақталуға жатады.
      «12» коды Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдаған адамдарға формуляр толтыру кезінде көрсетiледi. Бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда ІІМ-нің № 85 бұйрығымен бекітілген Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы анықтаманың (бұдан әрі - 7-нысанды анықтама) деректері жазылады. 15-жолда – бұрынғы азаматтығы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдаған күні (азаматтығы жоқ адамдар үшін – АЖА «990» коды) көрсетіледі.
      Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдау туралы Қазақстан Республикасы Президенті Жарлығының (бұдан әрі – Жарлық) нөмірі не Қазақстан Республикасының азаматтығын оңайлатылған тәртіппен қабылдау туралы ішкі істер органдарының қорытындылары формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында көрсетіледі және паспорттық елтаңбалы мөрмен расталады.
      Бұрын ата-аналарымен бірге Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдаған балаларға Қазақстан Республикасы азаматының паспорты мен жеке куәлігіне формуляр ресімдеу олардың ата-аналарының 7-нысанды анықтамасының немесе анықтамалардың телнұсқалары негізінде ресімделеді. Формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға туу туралы куәліктің нөмірі, күні, оны берген орган көрсетіледі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы Жарлықтың не ішкі істер органдарының қорытындысы көрсетіледі.
      Туу туралы куәлік олардың заңдастыруы не апостиль қоюы болмауы себепті формулярды ресімдеу үшін негіз бола алмаған жағдайларда, балаларды ресімдеу ішкі істер органдары олардың ата-анасына балаларының айқындамалық деректерін көрсете отырып, беретін 7-нысанды анықтамалардың ұсынылған телнұсқалары бойынша жүзеге асырылады.
      Формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға 7-нысанды анықтаманың телнұсқасы атына берілген ата-анасының жеке куәлігінің нөмірі және берілген күні, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдаған Жарлықтың нөмірі көрсетіледі.
      Бұрын ата-анасымен бірге Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылданған, бірақ Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттарды уақтылы алмаған 18 жасқа толған адамдарды ресімдеу көрсетілген адамдарға ішкі істер органдары қайта берген Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдағаны туралы 7-нысанды анықтамалардың негізінде жүзеге асырылады.
      Азаматтыққа қабылдау туралы анықтамалар (не олардың телнұсқалары) аумақтық бөліністерде тұрақты сақталуға жатады;
      «13» коды тек паспортын жоғалтқан Қазақстан Республикасының азаматтарына формуляр толтыру кезінде көрсетiледi. Бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда жеке куәліктің деректері жазылады, ал формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға паспорттық елтаңбалы мөрмен куәландырылған азаматтың паспортын қалпына келтіру туралы өтінішінің нөмірі мен күні көрсетіледі.
      16 жасқа дейінгі балаға дайындалған паспорт жоғалған жағдайда, құжатын қалпына келтіру туралы өтінішті оның ата-анасының біреуі немесе заңды өкілі береді.
      «14» код формулярды елдi мекен атауының өзгеруіне байланысты толтырған кезде көрсетiледi. 14-жол толтырылмайды, ал 9, 10, 11-жолдарда бар құжаттың деректері жазылады.
      «15» коды формулярды Қазақстан Республикасында тұрақты тұру үшiн шетелден қайтып оралған Қазақстан Республикасының азаматтарына жеке куәлiкке толтыру кезінде көрсетiледi. Бұл ретте 14-жол (бұрынғы тұрғылықты жерi) толтырылады, ал 9, 10, 11-жолдарда Қазақстан Республикасы азаматының қолында бар паспортының деректерi көрсетіледі.
      Қазақстан Республикасынан тыс жерлерден Қазақстан Республикасының аумағына уақытша болу мақсатында келген Қазақстан Республикасының азаматтарына Қазақстан Республикасының паспорты негізінде болу орны бойынша уақытша тіркеу ресімделеді.
      Қазақстан Республикасына тұрғылықты тұруға Қазақстан Республикасынан тыс жерлерден келген Қазақстан Республикасының азаматтары консулдық есептен шыққандығы туралы белгі бар Қазақстан Республикасының паспорты негізінде тіркеледі.
      Егер Қазақстан Республикасының азаматы бұрын тұрған елінің консулдық есебінен шықпай, Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келсе, ол: азаматтығына тиесілігін міндетті түрде көрсете отырып, бұрын тұрған елдің есебінен шығу туралы Қазақстан Республикасының шетелдік мекемесі (немесе Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің Консулдық қызмет департаменті) берген анықтаманы немесе бұрынғы тұрғылықты жері бойынша тіркеуден шыққандығы туралы шет мемлекеттің құзыретті органдары берген және тиісті түрде куәландырған құжатты ұсынуы немесе бұрынғы тұрған елдің құзырлы органы берген азаматтығын алмағаны және тіркелмегені туралы анықтама қажет.
      Қазақстан Республикасының уәкілетті органдары берілген күнінен үш айдан астам мерзімге берген Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кетуіне байланысты тіркеу есебінен шығу туралы мөр басылған кету парағының түпнұсқасы ұсынылған жағдайда уәкілетті ішкі істер органы бұрын тұрған елдің азаматтығында және тіркеуінде болу мәніне тексеріс жүргізеді.
      Қазақстан Республикасының шетелдердегі мекемелері берген қайтып оралуға арналған куәлік бойынша Қазақстан Республикасына келген Қазақстан Республикасының азаматтарын тіркеу одан әрі жоғалған құжатты қалпына келтіре отырып, уақытша жеке куәлік бойынша жүргізіледі, бұл ретте мекенжайға кету парағы ұсынылмайды.
      «16» коды құжаттардың түрлерiнiң өзгеруiне байланысты иесiнiң қалауы бойынша жеке куәлiкке және паспортқа формуляр ресімдеу кезінде көрсетіледі.
      «17» коды қолындағы жеке куәлігі немесе паспорты негізінде алғаш рет Қазақстан Республикасы азаматының паспортын немесе жеке куәлігін алу үшін формуляр толтыру кезінде көрсетіледі. Бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда қолындағы жеке куәлігінің немесе паспортының деректерi жазылады.
      «18» коды жеке басын куәландыратын құжаттардың жарамдылық мерзімінің өтуіне байланысты формуляр толтыру кезінде көрсетіледі. Бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда өтініш иесінің қолындағы жеке басын куәландыратын құжаттың деректерi жазылады.
      2) шетелдіктерді және азаматтығы жоқ адамдарды құжаттандыру кезінде:
      «00» коды Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын азаматтығы жоқ адамдардың 16-жасқа толмаған балаларына азаматтығы жоқ адамның куәлігіне формуляр толтыру кезінде көсетіледі, бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда тұрғылықты жері бойынша баланың тіркеуде болуына тексеру жүргізілген туу туралы куәліктің деректері, жеке сәйкестендіру нөмірі (бұдан әрі - ЖСН) жазылады, формулярдың артқы бетіндегі бос орында көрсетіледі.
      Балалардың жеке басын сәйкестендіруді жүргізу үшін олардың жеке болуы қажет.
      ЖСН болмаған кезде оны генерациялау республика азаматтарымен бірге жалпы негізде аумақтық бөліністермен жүзеге асырылады;
      «03» коды тұрақты тұратын шетелдіктің шыққан елінің азаматтығынөзгертуіне байланысты формулярды толтыру кезінде көрсетіледі. Бұл ретте, 9, 10, 11 жолдарында шетелдіктің бұрынғы  ықтиярхатының деректері жазылады. Формулардың артқы бетіндегі бос орынға ұлттық паспорттың нөмірі, берілген күні және берген органы көрсетіледі;
      «04» коды Т.А.Ә (ол болған кезде) ауыстыру кезінде формулярды толтыру барысында көрсетіледі, бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда бұрынғы құжаттың деректері жазылады, 5-жолда бұрынғы тегі, ал 3 және 4-жолдардың астында бұрынғы аты, әкесінің аты көрсетіледі.
      Осы код бойынша азаматтығы жоқ адамдар некеге тұру немесе бұзына байланысты тегін ауыстыру кезінде құжаттандыруды некеге тұру (бұзу) туралы куәліктегі жазбаға сәйкес жүзеге асырылады, олардың деректері формулярдың артқы бетіндегі бос орынға жазылады;
      «05» коды туған кезін өзгерткен кезде көрсетіледі, бұл ретте, 9, 10, 11-жолдарда жеке басты куәландыратын бұрынғы құжаттың деректері жазылады;
      «04, 05» кодтары бойынша формулярды толтыру кезінде шетелдіктің жеке басын сәйкестендіру шетелдіктің ұлттық паспортына сәйкес жүргізіледі;
      «06» коды жеке басты куәландыратын әзірленген құжаттарда жазбаның дұрыс болмауы анықталған жағдайда көрсетіледі. 9, 10, 11-жолдарда дұрыс емес жазба анықталған құжаттың деректері жазылады.
      Формулярды ресімдеу республика азаматтарымен бірге жалпы негізде, шетелдіктерді құжаттандыру кезінде фотосуреттердің сәйкес келмеуі анықталғаннан басқа, жүзеге асырылады.
      Шетелдіктің жеке басын растау ұлттық паспорттың негізінде жүргізіледі;
      «07» коды құжаттың бұдан әрі қолдануға жарамсыздығы (бүлінуі, ескіруі, техникалық ақаулар, азаматтығы жоқ адамның куәлігінің барлық беттері пайдаланылған) жағдайларда көрсетіледі.
      Сонымен бірге, «07» коды формулярды «талап етілмеген» себебі бойынша деректер базасына жарамсыздар қатарына енгізілген құжаттың негізінде ресімдеген кезде көрсетіледі;
      «09» коды құжатты жоғалту себебі бойынша формулярды толтыру кезінде көрсетіледі, бұл ретте, 9, 10, 11-жодарда жеке басты куәландыратын құжаттың деректері жазылады.
      Жеке басты куәландыратын құжаттарды жоғалтқан адамдар ішкі істер органдарына осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжатын қайда, қашан және қандай жағдайларда жоғалтқанын көрсетумен жазбаша өтініш береді.
      Жоғалтқан құжат жөніндегі мәліметті беру және жеке басты растауға тексерісті деректер базасы бойынша уәкілетті қызметер жүргізеді;
      «10» коды құжаттандырылатын адамдар тіркелген мекенжайларын өзгерту кезінде көрсетіледі, егер жеке басты куәландыратын құжатта тіркелген мекенжай (облысы, қала, аудан, көше, үй, пәтер) жаңа тіркелген мекенжайға сәйкес келмеген болса.
      9, 10, 11-жолдарда жеке басты куәландыратын құжаттың деректері жазылады және 14-жол (бұрынғы тұрған жері) толтырылады;
      «11» жол шетелдіктерді, азаматтығы жоқ адамдарды алғаш рет құжаттандыру кезінде көрсетіледі.
      Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға формулярды «11» код бойынша ресімдеуді уәкілетті қызметкер мынадай тәртіпте жүзеге асырады:
      шетелдіктерге:
      Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат беру туралы шешім қабылданған кезде және тұрғылықты жеріне тіркелген кезде формулярдың 9, 10, 11-жолдарында шетелдіктің ұлттық паспортының деректері жазылады;
      азаматтығы жоқ адамдарға:
      ішкі істер органдарымен Қазақстан Республикасының азаматтығына, қандай да бір мемлекеттің азаматтығына тиесілігі анықталмаған кезде, бұл ретте, формулярдың 9, 10, 11-жолдарында 1974 жылғы үлгідегі паспорттың немесе туу туралы куәліктің деректері жазылады;
      қандай да бір мемлекеттің азаматтығы жоқ адамдар мәртебесінде Қазақстан Республикасына келгендер, бұл ретте, формулярдың 9, 10, 11-жолдарында келген елдің азаматтығы жоқ адамның куәлігінің деректері жазылады;
      Президенттің Жарлығы бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан кезде, формулярдың 9, 10, 11-жолдарында ІІМ-нің № 85 бұйрығымен бекітілген Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша азаматтықтан шығу туралы анықтаманың деректері жазылады;
      Келген елдің азаматтығынан шығу кезінде, формулярдың 9, 10, 11-жолдарында тиісті мемлекеттің құзырлы органы берген басқа елдің азаматтығы тоқтатылғаны туралы анықтаманың нөмірі, берілген күні, берген орган көрсетіледі (анықтаманың көшірмесі ресімделген формулярмен бірге Қазақстан Республикасы ІІМ КҚПД-ге жолданады);
      «14» коды формулярды елдімекеннің атауы өзгеруі себебі бойынша толтыру кезінде көрсетіледі. 14-жол толтырылмайды, ал 9, 10, 11-жолдарда қолда бар құжаттың деректері жазылады.
      «18» коды формулярды шетелдіңтің ықтиярхатының немесе азаматтығы жоқ адамның куәлігінің қолданылу мерзімі бітуіне байланысты толтыру кезінде көрсетіледі, бұл ретте 9, 10, 11-жолдарда қолда бар құжаттың деректері жазылады.
      «01», «02», «08», «12», «13», «15», «16», «17» кодтары бойынша шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарды құжаттандыру жүргізілмейді.
      Формулярды толтыруға жеке басты куәландыратын құжаттың жарамдылық мерзімінің өтуіне бір ай қалған кезде рұқсат етіледі.
      13. Әр 10 күн сайын жоғалған, күшін жойған, сондай-ақ қайтыс болған, Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан, оны жоғалтқан, негізсіз берілген жеке басты куәландыратын құжаттар туралы  әліметтер Ішкі істер департаменттерінде жинақталады және одан әрі Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне мемлекеттік шекараны өту кезінде алып қою және ІІМ КҚПД-ге деректер базасына түзетулер енгізу үшін жолданады.
      Т.А.Ә. (ол болған кезде), жерiн, туған күнiн ауыстыруға байланысты формулярды толтырған кезде айқындамалық деректерiн (Т.А.Ә. (ол болған кезде) ұлтын, туған күнi және жерiн) өзгертуге байланысты аудандық және қалалық ішкі істер органдарына жеке басты куәландыратын құжаттарды ауыстыру мәселесi бойынша өтiнiш бiлдiрген азаматтар туралы мәлiметтер әр айдың 15-і және 30-ы күнiне ҚСжАЕАК аумақтық басқармасына жолданады.
      14. Құжаттарды қабылдаған уәкілетті қызметкер тексеру материалдарына тігілген барлық анықтамалар мен құжаттардың көшірмелерін құжаттың түпнұсқасымен салыстыра отырып тексереді, содан кейін құжаттың көшірмелеріне «Көшірмесі дұрыс» деген жазба қойып, паспорттық елтаңбалы мөрмен растайды, салыстыра тексеруді жүргізген қызметкердің Т.А.Ә. (ол болған кезде), лауазымы көрсетіліп, қолы қойылады.
      15. Құжаттандыру мәселелері бойынша өтініш білдірген адамдардың өтініштері ішкі істер органының кеңсесінде тіркеледі, жеке басын анықтау, айқындамалық деректерін ауыстыру бойынша қорытынды қорытындыларды тіркеу журналына тіркеледі.
      16. Құжаттандыру мәселелері бойынша азаматтар ұсынған құжаттардың түпнұсқалығы немесе Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігі күмән тудырса, сондай-ақ формулярды уәкілетті қызметкер негiзсiз ресiмдегені анықталған кезде, құжаттандырылатын адамның жеке басын қосымша тексеру жүргізіледі.
      Жоғарыда көрсетілген санаттағы адамдарды тексеру аяқтағаннан кейін уәкілетті қызметкер екі жұмыс күні ішінде олардың жеке басын анықтау және жеке басын куәландыратын құжаттарды беру бойынша қорытынды шығарады, оны Ішкі істер басқармасының (бөлімінің) бастығы немесе оның орынбасары бекітеді, содан кейін қорытындыларды тіркеу журналына тіркейді. Жеке басын куәландыратын құжаттарды беруге формулярды толтыру кезінде, қорытындының нөмірі мен күні формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға көрсетіледі және паспорттық елтаңбалы мөрмен куәландырылады.
      17. Формулярдағы 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12-жолдар оны толтыру үшін негiз болған құжатқа сәйкес толтырылады. Формулярдағы және жеке басты куәландыратын құжаттар алуға түбiртектегі Т.А.Ә. (ол болған кезде) жазба бiрдей болуы тиіс. 7-жолда ерлерге - 1, әйелдерге - 2 саны қойылады.
      Азаматтығы жоқ адамдарға формуляр ресімдеген кезде, «ұлты» көрсетілген 8-жолға осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес елдердің анықтамалығы бойынша азаматтығы бар елдің коды көрсетіледі;
      Формулярдағы 9, 10, 11-жолдар кодтарды бiрге қоя отырып, оны ресiмдеу үшiн негiз болған құжатқа сәйкес толтырылады:
      «01» туу туралы куәлiк;
      «02» 1974 жылғы үлгiдегi бұрынғы КСРО паспорты;
      «03» Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлiгi;
      «08» Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдау туралы анықтама, азаматтығы жоқ немесе азаматтығы тоқтағаны туралы анықтама (азаматтығы жоқ адамның куәлігін ресімдеген кезде);
      «10» уақытша жеке куәлік (тек жеке басын куәландыратын құжаттары жоқ азаматтар үшін 1-жолда «11» кодын қою кезінде);
      «12» Қазақстан Республикасы азаматының паспорты;
      «13» шет мемлекетте уәкілетті органдар берген шетелдіктің паспорты, азаматтығы жоқ адамның куәлiгi;
      «14» шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруға ықтиярхаты;
      «15» Қазақстан Республикасының уәкілетті органдары берген азаматтығы жоқ адамның куәлiгi.
      11-жол қысқартусыз толтырылады, құжатты берген қалалық, аудандық органның атауы, сондай-ақ облыстың атауы, Астана, Алматы қалалары толық көрсетiледі.
      Формулярдың 12-жолында Қазақстан Республикасының аумағында туған адамдар үшiн көрсеткен құжатына сәйкес тиiстi жолдарда – облыс, Астана, Алматы қалалары, аудан және оларға тиiстi кодтар, елдi мекен жазылады. Шетелде туған адамдарға тиiстi жолдарда тек елдің атауы жазылады, коды осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес елдердің анықтамалығына сәйкес көрсетіледі.
      Формулярдың 13, 14-жолдары тиiстi жолдарда құжаттанушы адамның қазiргi және бұрынғы тiркелген тұрғылықты жерiнiң мекенжайы көрсетiле отырып, толтырылады.
      14-жол тек тіркелген мекенжайын ауыстырған кезде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтары Қазақстан Республикасына тұрақты тұру үшiн қайтып оралған кезде толтырылады.
      Формулярдың 15-жолы мынадай жағдайларда толтырылады:
      егер құжатталатын адам Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылданса, бұл ретте, тиiстi жолдарда бұрын азаматтығында тұрған елдің және азаматтыққа қабылданған күнi және осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес анықтамалық бойынша азаматтығы бар елдің коды көрсетіледі;
      формуляр азаматтығы жоқ адамдарға толтырылған кезде, тиісті жолдарда «990» коды қойылады.
      Формулярдың 16-жолы құжаттанушы адамның отбасылық жағдайына сәйкес бір, екі, үш, төрт кодтарын қою арқылы толтырылады. «Екі» кодын қою кезiнде жұбайының Т.А.Ә. (ол болған кезде), некенiң тiркелген күнi және некені тiркеген орган, жұбайлардың некеге тұрғанға дейiнгi бұрынғы тегi жазылады.
      Формулярдағы 17-жолда тиiстi жолдарда 16 жасқа толмаған балалардың Т.А.Ә. (ол болған кезде) және туған күні жазылады. Егер құжаттанушы адамның 16 жасқа толмаған үштен көп балалары болса, олар туралы мәлiмет формулярға жапсырылатын «17-жолға қосымша» деген жазба енгiзiлген жеке парақта жазылады.
      Формулярдың 18, 19-жолдарында ата-анасының Т.А.Ә. (ол болған кезде) және олардың туған күнi жазылады. Құжаттанушы адамның ата-анасы туралы қандай да бiр мәлiмет болмаған жағдайда 18, 19-жолдарда «Мәлiметтер жоқ» деген жазба жазылады.
      Формулярдың 20-жолында жеке басты куәландыратын құжаттардың нөмiрлерi және олардың әзірленген күнi, иесiнiң құжаттарды алған күнi, оның қолы, сондай-ақ құжатты берген қызметкердiң тегi мен қолы көрсетіледi.
      Азамат Ішкі істер органдарына қайтарылуға жататын жеке басты куәландыратын құжаттарды жоғалтқан жағдайда адамнан еркін нысанда жазылған, құжатты жоғалтудың мән-жайын көрсетілген өтініш алынады, оның тіркеу нөмірі формулярдың сыртқы бетіндегі бос орында көрсетіледі.
      18. Жеке басты куәландыратын құжаттарды алуға түбіртек толтырылғаннан кейін формуляр бланкісінен бөліп алынады және құжаттанушы адмға беріледі.
      19. Формулярды толтырудың негізділігі мен дұрыстығы формулярды толтырған уәкілетті қызметкердің қолымен, оған берілген дербес коды көрсетіле отырып, расталады. Дербес кодтар деректер базасында сақталады, формулярларды ресімдейтін уәкілетті қызметкерлерге оларды ресімдегені үшін дербес жауапкершілік жүктеледі. Уәкілетті қызметкерлердің дербес кодтары басқа адамдарға қолдану үшін беруге жол берілмейді.
      Қазақстан Республикасы азаматтарына формулярларды ресімдеуге рұқсат берілген уәкілетті қызметкерлердің дербес кодтары бес таңбалы әріпті-санды индекстерден тұрады, ондағы 1-ші белгі (латын әрпі)- облыстың коды, 2-ші белгі (орыс тілі алфавитінің әрпі) - ауданның  коды, 3-ші, 4-ші және 5-ші белгілер – өңір ішінде уәкілетті қызметкерлердің реттік тіркеу нөміріне сәйкес келетін 00 ден - 999 дейінгі араб сандары.
      Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға формулярлар ресімдеуге жіберілген уәкілетті қызметкерлердің дербес кодтары үш таңбалы цифрлік индекстерден тұрады, 1-белгі – облыстың коды, 2-белгі – аудан коды, 3-белгі – уәкілетті қызметкердің тіркеу реттік нөмірі.
      Формулярларды толтыратын уәкілетті қызметкерлер ауысқан кезде олардың дербес кодтары жарамсыз деп есептеледі, ал жаңадан тағайындалғандарға жаңа дербес кодтар беріледі. Бұл ретте оларға кодтың алғашқы екі белгісін өзгеріссіз қалдырып, осы бөліністегі пайдаланылмаған бос реттік нөмірлердің арасынан келесі код белгісі беріледі. Дербес кодтардың әріптік индекстерін ІІМ КҚПД береді, сандық индекстерді Ішкі істер департаменттерінің көші-қон полициясы бөліністері (бұдан әрі – ІІД) жаңартады және ІІД бастықтарының бұйрықтарымен бекітіледі.
      20. Жеке басын куәландыратын құжаттарды бергені үшін мемлекеттік баждың төлегені туралы түбiртектерде формулярлардың нөмiрлерi жазылады. Түбiртектер құжаттарды дайындауға жіберілетін формуляр тізілімдемесінің бір данасымен салық органы ревизия жүргізгенге дейiн формулярдың толтырылған жерi бойынша ішкі істер органдарында сақталуы тиiс. Ревизия жүргізілгеннен кейін бір жылдан соң түбіртектерді қатаң есептегi бланкiлердiң тексеріс актiлерінде құжаттар үшін төленген жалпы соманы көрсете отырып, ішкі істер органының ішкі тексеру комиссиясы жояды.

2-параграф. ХҚТ ТП және ШҚТ ТП ақпараттық жүйелері арқылы жеке
басын куәландыратын құжаттарды әзірлеу үшін электрондық
формулярларды ресімдеу, толтыру

      21. Жеке басын куәландыратын құжаттарды әзірлеу үшін электрондық формуляр ХҚТ ТП ақпараттық жүйесі арқылы ресімделеді және толтырылады. Электрондық формулярдың нөмірі мен штрих-коды автоматтандырылған режимдегі бірыңғай ақпараттық жүйемен қалыптастырылады.
      22. Электрондық формулярдың негізділігі мен дұрыс толтырылуы уәкілетті қызметкердің электрондық-цифрлық қолымен (бұдан әрі – ЭЦҚ) расталады.
      ЭЦҚ электрондық цифрлық қол құралдарымен жасалған және электрондық құжаттың дұрыстығын, оның тиесілігін және мазмұнының өзгермейтіндігін растайтын электрондық цифрлық символдар жиыны болып табылады және электрондық өтінімді құжаттандыруға және орталық торапқа тіркеуге (тіркеу есебінен шығаруға) жіберу кезеңінде қолданылады.
      ЭЦҚ тұлғаның өз қолымен қойылған қолына теңестрілген және электрондық формулярға қол қою үшін бірдей заңды жауапкершілікті жүктейді.
      ЭЦҚ оған заңды негізде ие болған адамдардың меншігі болып табылады және басқа адамдарға оны қолдану үшін берілмейді.
      23. ЭЦҚ алу үшін ІІД уәкілетті қызметкерлерді тағайындайды, олар өтінім беру, аумақтық бөліністердің уәкілетті қызметкерлерін сәйкестендіру процесін өткізу және тіркеу куәліктерін алу үшін жауапты болады.
      24. ЭЦҚ-ның жарамдылық мерзімі тіркеу куәлігі шығарылған сәттен бастап бір жылды құрайды. ЭЦҚ қайта алу үшін мерзімі өтерден он күн бұрын жаңа өтінім беру қажет. ХҚТ ТП және ШҚТ ТП-да жұмысты жүзеге асыратын уәкілетті қызметкерлер ауысқан кезде, ЭЦҚ алынбалы тасымалдағышпен бірге ІІД-ге тапсырылады. Ішкі істер департаментінің уәкілетті қызметкері тіркеу куәлігін кері шақыртып алуға өтінім береді.
      25. Уәкілетті қызметкерлер ХҚТ ТП және ШҚТ ТП-нің ақпараттық жүйесінде тіркелген атпен жұмыс істейді, ол деректер базасында сақталады және ХҚТ ТП және ШҚТ ТП жүйесіндегі өзінің әрекеттеріне дербес жауапкершілікте болады.
      26. Электрондық формулярды толтыру үшін жеке басын куәландыратын құжаттарды толтыру себебіне байланысты төменде санамаланған мынадай құжаттардың бірін көрсетуі тиіс:
      1) Қазақстан Республикасы азаматының паспортын және (немесе) жеке куәлігін алуға электрондық формулярды ресімдеу кезінде:
      туу туралы куәлік;
      Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігі;
      Қазақстан Республикасы азаматының паспорты;
      7-нысанды анықтама;
      азаматтығы жоқ адамның куәлігі;
      құжаттар үшін мемлекеттік баж салығын төлеу туралы түбіртек.
      2) Қазақстан Республикасында шетелдіктің тұру ықтиярхатын алу үшін электрондық формуляр ресімдеу кезінде:
      жарамды ұлттық паспорты;
      шетелдіктің тұру ықтиярхаты;
      құжат үшін мемлекеттік баж салығын төлеу туралы түбіртек.
      3) азаматтығы жоқ адамның куәлігін алу үшін электрондық формулярды ресімдеу кезінде:
      азаматтығы жоқ адамның куәлігі;
      1974 жылғы үлгідегі паспорт;
      Қазақстан Республикасының азаматтығынан шығу туралы анықтама;
      шыққан елінің уәкілетті органы берген азаматтығын тоқтатқандығы туралы анықтама;
      туу туралы куәлік;
      құжат үшін мемлекеттік баж салығын төлеу туралы түбіртек.
      27. Азаматтар ұсынған ЖСН бар жеке куәлік, паспорт, туу туралы куәлік немесе берілген жапсырмасы бар ЖСН, қосымша туу туралы куәлік бойынша деректер базасында жеке басын сәйкестендіру жүргізіледі. Уәкілетті қызметкер азаматтардың деректерін олар ұсынған құжаттар бойынша деректер базасында тексеруді жүргізеді. Деректер базасында азаматтар туралы мәліметтерде сәйкес келмеулер анықталған жағдайда, электрондық формулярға азамат куәландырған деректер енгізіледі. Жүргізілген өзгерістер уәкілетті қызметкердің «қосымша ақпарат» жолындағы жазбасымен расталады.
      28. Құжаттандыру туралы шешім қабылдағаннан кейін өтінім ХҚТ ТП, ШҚТ ТП-ға тіркеледі. Өтінімде:
      тапсырыс берген құжаттың түрі;
      құжатты алу себебі;
      құжатты толтыру тілі;
      паспорттағы азаматтың ұлтын жазу туралы белгі;
      электрондық формулярды толтыру үшін негіз болып табылатын құжат көрсетіледі.
      29. Өтінім тіркелгеннен кейін уәкілетті қызметкер өтінімді тіркеу талонын, электронды формулярды толтыру, сондай-ақ суретке түсіру, қол қою, дайын құжаттарды алу үшін азаматтарға берілетін өтінімді тіркеу талонын басып шығарады.
      30. Азаматтың фотобейнесі суретке түсіру арқылы, азаматтың қолы сканерлеу арқылы электронды формулярға енгізіледі.
      ХҚТ ТП және ШҚТ ТП-да азаматты суретке түсіру тегін жүргізіледі.
      Фотосурет ашық және таза орындалуы тиіс. Басты еңкейтуге немесе бұруға болмайды (мысалы, жанынан түсірілген фото), фотосуретке түсуші камераға тіке қарауы және оның беті бейтарап, аузы жабық, көздері ашық және анық көрінуі, көзілдірік көзді жауып қалмауы тиіс, шағылыстыратын және күн сәулесінен қорғайтын көзілдіріктерді киіп түсуге жол берілмейді. Фотосуретке бас киіммен түсуге болмайды, тек діни тұрғыда және медициналық себептерге байланысты рұқсат беріледі, бұндай жағдайда бет иектің төменгі жағынан бастап маңдайға дейін көрініп тұруы керек. Құжаттандырылатын адамның нысанды киімде түскен фотосуреті қабылданбайды.
      Омыраудағы балаларды және мектепке дейінгі балаларды жеке басты куәландыратын құжаттарға фотосуретке түсіру барысында бетін және дене мүшелерін көрсетпей, артынан біреудің ұстауына жол беріледі.
      31. ХҚТ ТП және ШҚТ ТП-да электрондық формулярларды толтыру мынадай кодтар бойынша жүргізіледі:
      «00» 16 жасқа толмаған балаларға паспорт беру;
      «01» 16 жасқа толу;
      «04» тегiн, атын, әкесiнiң атын (ол болған кезде) өзгерту;
      «05» туған күнiн өзгерту;
      «06» жазбаның дұрыс еместігі;
      «07» құжаттың одан әрі қолдануға жарамсыздығы;
      «08» Қазақстан Республикасы азаматының өзiнiң ұлтын өзгертуі, сондай-ақ басқа елдің азаматтығын тоқтатуға байланысты азаматтығы жоқ адамның куәлігімен құжаттануы барысында;
      «09» жеке басын куәландыратын құжаттарды жоғалуы (Қазақстан Республикасы азаматының паспортынан басқа);
      «10» заңды мекенжайын ауыстыру;
      «11» шетелдіктерді, немесе азаматтығы жоқ адамдарды алғаш рет құжаттандыру кезінде, сондай-ақ 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО-ның паспортын немесе оны жоғалтуына байланысты қалпына келтіру үшін ұсынған Қазақстан Республикасы азаматтарын құжаттандыру кезінде, не алғаш рет жеке басты куәландыратын құжаттар алуға қолдаухатпен жүгінген 18 жастан асқан адамдар туу туралы куәліктер ұсынған кезде;
      Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің уәкілетті органдары берген азаматтығы жоқ адамның куәлігінің (адамды Қазақстан Республикасының азаматы деп таныған жағдайда) негізінде паспорт, жеке куәлік беру, сондай-ақ шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұру ықтиярхаты не азаматтығы жоқ адамның куәлігімен алғаш рет құжаттандыру;
      «12» Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдау;
      «13» Қазақстан Республикасы азаматының паспортты жоғалтуы;
      «14» қолданыстағы әкімшілік-аумақтық бөлініске байланысты елдi мекендер атауының өзгеруі;
      «15» Қазақстан Республикасына тұрақты тұру үшін қайта оралуына байланысты Қазақстан Респбликасы азаматының жеке куәлігін алуы;
      «16» иесiнiң қалауы бойынша құжат түрлерiнiң өзгеруiне байланысты;
      «17» қолда бар Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің немесе паспортының негізінде алғаш рет жеке басын куәландыратын құжаттар алу;
      «18» жеке басын куәландыратын құжаттардың жарамдылық мерзімінің аяқталуы.
      32. Электрондық формулярды толтыру кезінде құжатты алу себептерінің бір немесе бірнеше коды (жеті кодқа дейін) көрсетіледі, бұл ретте электрондық формулярларды толтыру кодына сәйкес осы Қағидалардың 11-тармағын басшылыққа алу қажет.
      33. Электронды формулярды кодтар бойынша толтыру кезінде:
      «00», «01» кодтары - көрсетілген ЖСН бар туу туралы куәлік немесе ЖСН берілген жапсырмасы бар туу туралы куәлік бойынша деректер базасында ЖСН бойынша сәйкестендіру жүргізіледі.
      Егер құжаттанушы адам 16 жасқа толғанға дейін жеке басын куәландыратын құжат алған жағдайда, онда ол 16 жасқа толуы бойынша электрондық формулярды толтыру кезінде бұрын берілген құжаттың деректері көрсетіледі.
      Электрондық формуляр туу туралы куәліктің негізінде толтырылған кезде ата-анасының біреуінің жеке басын куәландыратын құжатының нөмірі, күні және оны берген орган туралы мәліметтер «қосымша негіздеме» жолына енгізіледі.
      «03» коды – Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктер азаматтығы елін өзгерткен кезде. Бұл ретте, 9, 10, 11-жолдарда шетелдіктің бұрынғы тұру ықтиярхатының деректері жазылады, «қосымша негіздер» жолында ұлттық паспортының нөмірі, берілген күні және берген орган көрсетіледі;
      «04» коды - Т.А.Ә (ол болған кезде) өзгерткен кезде көрсетіледі. Неке қию, бұзу, айқындамалық деректерін өзгерту, туу туралы куәлікті қайтадан алу туралы куәліктің (олар болған кезде) нөмірін, күнін және оны берген органды, анықтамалық деректерін өзгерту туралы ішкі істер органы қорытындысының нөмірі мен күнін, шетелдіктің ұлттық паспортының нөмірі және күнін уәкілетті қызметкер электрондық формулярдың «қосымша негіздеме» жолына енгізеді;
      «05» коды - туған күнін өзгерткен кезде көрсетіледі. Анықтамалық деректерін өзгерту, туу туралы куәлікті қайтадан алу туралы куәліктің (олар болған кезде) нөмірін, күнін және берген органды, туған күнін ауыстыру туралы ішкі істер органы қорытындысының нөмірі мен күнін уәкілетті қызметкер «қосымша негіздеме» жолына енгізеді;
      Шетелдіктерді «04» және «05» кодтары бойынша құжаттандыру шетелдіктің ұлттық паспортына сәйкес жүргізіледі, бұл ретте жеке басын тексеру ішкі істер органдары мен Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы Құқықтық және арнайы есепке алу комитетінің (бұдан әрі – ҚжАЕАК) есептері бойынша жүргізіледі.
      «06» коды - анықтамалық деректерінде, туған жері туралы мәліметтерде айырмашылықтар анықталған жағдайда, тексеріс аяқталғаннан кейін «қосымша негіздеме» жолында электронды формулярға енгізілген өзгерістерді растайтын құжаттардың деректері енгізіледі.
      Деректердің ақпараттық базасындағы құжаттанушы адамның фотосуретінің жеке басын куәландыратын құжаттағы фотобейнесімен сәйкес келмейтіні анықталған кезде уәкілетті қызметкер құжаттандырылушының жеке басын және құжаттардағы сәйкес келмеушіліктің себептерін тексереді.
      Тексеріс нәтижелері бойынша мүмкіндігіне қарай танылушы адаммен сыртқы түрі ұқсас, кемінде үш басқа адамның фотокарточкаларымен бірге біруақытта ұсынылған оның фотокарточкасы бойынша жақын туыстарының не азаматты кемінде 10 жылдан бері білетін адамдарды тарта отырып, осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша азаматтың жеке басын тану хаттамасы жасалады, содан кейін екі жұмыс күні ішінде қорытынды шығарылады және формулярмен, жою туралы актімен бірге Қазақстан Республикасы ІІМ КҚПД-ге жіберіледі. Қорытындыны тіркеу қорытындыларды тіркеу журналында жүргізіледі. «қосымша негіздеме» жолында жеке басын анықтау жөніндегі қорытындының нөмірі мен күні көрсетіледі, ал «қосымша ақпарат» жолында фотосуреттердің сәйкес келмеу себептері көрсетіледі.
      Азаматтың фотосуреттерінің сәйкестігі расталған жағдайда «қосымша ақпарат» жолында «№ құжаттағы және № электрондық өтінімдегі Т.А.Ә. (ол болған кезде) фотосуреттерінің сәйкестігі Ішкі істер басқармасының (бөлімінің) (хаттаманың жасалған күні) жеке басын тану хаттамасымен расталады» деп көрсетіледі, ал «қосымша негіздеме» жолында жеке басын анықтау жөніндегі қорытындының нөмірі мен күні көрсетіледі;
      «07» коды - құжат пайдалануға жарамсыз болған (бүлінуі, ескіруі, техникалық ақаулар, паспорттың барлық беттерінің пайдаланылуы, жеке басын куәландыратын құжатта ЖСК-ның болмауы және т.б.) жағдайларда көрсетіледі. Электрондық формулярды ресімдеу негіздемесі ретінде жарамсыз құжаттың деректері жазылады, ал «қосымша ақпарат» жолында құжаттың жарамсыз болуының нақты себебі көрсетіледі. Бүлінуіне, жеке адамды сәйкестендірудің мүмкін болмауына байланысты пайдалануға жарамсыз құжат формулярды толтыру кезінде алынады, азаматтың қалауы бойынша уақытша жеке куәлік беріледі;
      «08» коды - Қазақстан Республикасының азаматы ұлтын өзгерткен кезде көрсетіледі. Ұлтын өзгерту туралы қорытындының нөмірі мен күні электронды формулярдың «қосымша негіздеме» жолына енгізіледі, сондай-ақ басқа елдің азаматтығы жоқ немесе басқа елдің азаматтығы тоқтағаны туралы құзырлы орган берген анықтама бар болған кезде азаматтығы жоқ адамның куәлігін алу барысында.
      «09» коды - жеке басын куәландыратын құжатын жоғалтқан кезде көрсетіледі, құжаттанушы адамның өтінішінің тіркеу нөмірі мен күні «қосымша негіздеме» жолына енгізіледі;
      «10» коды - тіркелген мекенжайы өзгерген кезде көрсетіледі, егер жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілген толық заңды мекенжайы (қала, аудан, көше, үй, пәтер) жаңа тіркелген мекенжайымен сәйкес келмеген жағдайда, жеке куәлікті ауыстыру қажет болады.
      Электрондық формулярды ресімдегенге дейін ХҚТ ТП және ШҚТ ТП ақпараттық жүйесі арқылы тіркеу жасалады;
      «11» коды - шетелдікдің тұру ықтиярхаты не азаматтығы жоқ адамның куәлігі алғаш рет ресімдлеген кезде көрсетіледі, бұл ретте «қосымша негіз» жолында ішкі істер органдарының қорытындысының күні мен нөмірі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігін растайтын 5-нысанды анықтама ұсынған кезде көрсетіледі. Осы жағдайда Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің уәкілетті органдары берген азаматтығы жоқ адамның куәлігі электрондық формулярды толтыру үшін негіз болып табылады. 5-н анықтаманың нөмірі және күні, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығына тиесілігін растау туралы ішкі істер органдарының қорытындысы «қосымша негіз» жолында көрсетіледі;
      «12» коды - электронды формулярды толтыру үшін Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау туралы анықтама негіз болып табылады. Жарлық нөмірі немесе Қазақстан Республикасы азаматтығына жеңілдетілген тәртіппен қабылдағаны туралы ішкі істер органының қорытындысы «қосымша негіздеме» жолында көрсетіледі;
      «13» коды - Қазақстан Республикасының азаматының паспорты жоғалған кезде көрсетіледі, «қосымша негіздеме» жолына азаматтың жоғалған паспортын қайта қалпына келтіру туралы арызының тіркеу нөмірі мен күні енгізіледі.
      34. Электрондық ақпарат тасымалдағышы бар жеке куәлікті ұсынған кезде азаматтардың жаңа тұрғылықты орны бойынша Қазақстан Республикасының паспортын алуы үшін электрондық формулярды толтыру микросхемаға (чип) мекенжай ақпаратын қайта жазу рәсімінен кейін жүргізіледі.
      35. Азаматтың анықтамалық деректерін ағылшын тіліне транскрипциялау ХҚТ ТП және ШҚТ ТП-да автоматты түрде жүргізіледі. Қажет болған жағдайда транскрипция осы Қағидалардың 10-тармағында белгіленген тәртіппен жүргізіледі және оны ХҚТ ТП және ШҚТ ТП-да уәкілетті қызметкер өзгертеді. «Қосымша ақпарат» жолында азаматтың өтінішінің тіркеу нөмірі және күні енгізіледі.
      36. Электрондық формулярды толтырғаннан кейін азаматтарға енгізілген мәліметтердің дұрыстығын тексеру және жеке қолын растау үшін ақпараттық парақ басылып шығарылады.
      Ақпараттық парақ ішкі істер органдарының көші-қон полициясы бөліністерінде азаматтар дайын құжатты алғанға дейін сақталады және акті толтырусыз жойылады.
      37. Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттарды бергені үшін мемлекеттік бажды төлегені туралы түбіртекте өтінімді тіркеу талонының нөмірі жазылады.
      38. Толтыру аяқталғаннан кейін электрондық формулярлар уәкілетті қызметкерлердің тексеру жүргізуі үшін жергілікті деректер базасында сақталады.
      Қателер немесе айырмашылықтар анықталған жағдайда уәкілетті қызметкер түзету енгізеді және ол қол қоятын ақпараттық парақ қайта басып шығарылады. Бірінші және екінші санаттағы жеделдік бойынша толтырылған электрондық формулярлар үшін тексеру мерзімі бір жұмыс күнін, үшінші санатты жеделдік бойынша екі жұмыс күнін, жалпы тәртіппен толтырылған электронды формулярлар үшін оларды толтыру күнінен бастап бес жұмыс күнін құрайды.
      39. Электрондық формулярдың негізділігі мен толтыру дұрыстығы тексеруден кейін уәкілетті қызметкердің ЭЦҚ-мен расталады, содан кейін электронды формуляр ХҚТ ТП-ның орталық торабына тізілімдеме толтырусыз жөнелтіледі.
      40. Деректер базасындағы электрондық формулярлардағы мәліметтердің сәйкес келмеуі анықталған, ресімдеу кодтары сәйкес келмеген, графикалық ақпарат сапасыз жасалған жағдайда «АӨО» РМК қайтару себебін көрсете отырып электрондық өтінімдерді ХҚТ ТП, ШҚТ ТП-ға қайта ресімдеу үшін оны орындамай қайтарады.
      41. Жол берілген қателер үшін немесе сәйкес келмеуіне байланысты қайта ресімдеуге жіберілген электронды формулярлар олардың аумақтық ішкі істер органдарына келіп түскен күннен бастап кемінде үш жұмыс күні мерзімінде өңделеді, содан кейін олар құжаттарды дайындау үшін қайта жолданады.
      42. Түзетулерді жасау, дайындалған жеке куәліктер мен паспорттарды «АӨО» РМК-дан ІІМ КҚПД-ге, ІІД-ге жолдау тәртібі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтарына дайындалған паспорттарды және (немесе) жеке куәліктерді беру осы Қағидалардың 51, 53, 54, 55, 56, 57-тармақтарында бекітілген тәртіпте жүргізіледі.

3-параграф. Бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп
жатқан адамдарға Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын
куәландыратын құжаттарын әзірлеу үшін формулярларды ресімдеу,
толтыру

      43. Бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан адамдарға Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігін беру үшін формулярды ішкі істер органдары қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің орналасқан жері бойынша ресімдейді.
      Жеке куәлік 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспортын көрсету немесе оны жоғалтуына байланысты қалпына келтіру кезінде бірінші рет ресімделген жағдайда, сондай-ақ жеке басын куәландыратын құжаттарды алу үшін алғаш рет өтініш жасаған және туу туралы куәлігін ұсынған 18 жасқа толған адамдарға олардың азаматтығын, жеке басын анықтау, құжаттардың берілгенін растау және фотосуретінің сәйкестігін анықтау үшін тексеру материалын қалыптастыруды қылмыстық-атқару жүйесінің мекемесі жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын куәландыратын құжаттары жоғалған кезде, жазасын өтеуші адамнан қылмыстық-атқару жүйесі мекемесі аумақтық ішкі істер органының басшысының атына жеке куәлігінің жоғалу жағдайлары көрсетілген жазбаша өтінішін қабылдайды.
      Жеке басын растау және жеке басын куәландыратын жоғалған құжат туралы мәліметтерді беру үшін тексеруді уәкілетті қызметкер картотека бойынша екі жұмыс күні ішінде немесе деректер базасы арқылы жүргізеді.
      Жеке басын растау және жоғалған жеке басын куәландыратын құжаттың туралы мәліметтерді беру үшін тексеруді деректер базасында жүргізу мүмкін болмаған жағдайда, қылмыстық-атқару жүйесінің мекемесі жоғалған жеке куәлікті бұрын ресімдеген ішкі істер органынан паспорттық елтаңбалы мөрмен және лауазымды тұлғаның қолымен расталған формулярдың көшірмесін сұратады.
      Көрсетілген құжаттар қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің жазасын өтеуші адамды құжаттандыру туралы қолдаухатымен, мемлекеттік бажды төлегені туралы түбіртекпен бірге тиісті көші-қон полициясы бөлінісінің уәкілетті қызметкеріне ұсынылады.
      Жоғарыда көрсетілген адамдарға жеке басты куәландыратын құжаттарды беру үшін формулярды уәкілетті қызметкер олардың орналасу орындары бойынша толтырады.
      Бұл ретте «тұрғылықты жері» жолында сотталушы жазасын өтеп жатқан қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің орналасқан орны (облыс, қала, аудан, елді мекен, қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің атауы) көрсетіледі.
      Формуляр жеке басты куәландыратын құжатты әзірлеу үшін толтырылған күннен кейінгі келесі күні жолданады.
      Жазасын өтеуші адамдарға құжаттарды «АӨО» РМК-да әзірлеу мерзімі өндіріске келіп түскен күннен бастап 2 жұмыс күнін құрайды.
      Құжаттар әзірленгеннен кейін формулярлар оларды ресімдеген ішкі істер органдарының картотекаларына орналастырылады.
      Әзірленген жеке куәлік сотталған адамның жеке ісінде сақталады және ол бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған кезде беріледі.
      Электрондық ақпарат тасымалдағышы (чип) жоқ жеке басты куәландыратын құжат азамат тұрғылықты жеріне келгеннен кейін ауыстыруға жатады.
      Әкімшілік қадағалау белгіленген бас бостандығынан айыру орындарынан шартты түрде мерзімінен бұрын немесе мерзімін өтеуі бойынша босатылғандарды тұрғылықты жері бойынша тіркеу кезінде қоғамдық қауіпсіздік бөлімінің профилактикалық есепке алғаны туралы белгісі бар босатылғаны туралы анықтама сұратылады. Босатылғаны туралы анықтама жоғалған жағдайда, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адам қоғамдық қауіпсіздік бөлімінің профилактикалық есебіне алынғаны туралы анықтамасын ұсынады.

4-параграф. Қазақстан Республикасы азаматының жеке басын
куәландыратын құжаттарын дайындау үшін Қазақстан Республикасы
Ішкі істер министрлігінің «Ақпараттық-өндірістік орталығы»
республикалық мемлекеттік кәсіпорнына формуляр бланкілерін
беру

      44. Формулярларды толтырылғаннан кейін аудандық (қалалық) көші-қон полициясы бөлімдері деректер базасы немесе формулярлар картотекасы бойынша азаматтарға бұрын берілген жеке басты куәландыратын құжаттардың, сондай-ақ қызметтік белгілердің бар болуына тексерісті жүзеге асырады. Барлық деректер мен фотосуреттердің сәйкестігі салыстырылады.
      Қазақстан Республикасында шетелдіктің тұру ықтиярхаты және азаматтығы жоқ адамның куәлігін алуға ресімделген формулярлар үшін тексеру мерзімі – 6 жұмыс күніне дейінгі мерзімді құрайды, Қазақстан Республикасы азаматының паспортын және (немесе) жеке куәлігін алуға ресімделгендер – бір жұмыс күні, бұл ретте формулярды толтыру күні есептелмейді.
      45. Тексеру жүзеге асырылғаннан кейін, аудандық (қалалық) көші-қон полициясы бөліністері осы Қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес нысан бойынша төрт данада формулярларды жөнелту үшін аудандық (қалалық) ішкі істер органдарында тізілім толтырады, онда тізілімге енгізілген формулярлардың нөмірлері, азаматтың Т.А.Ә. (ол болған кезде), толтыру күні, себебі, формулярлар саны көрсетіледі. Бұл ретте тізілімдерді толтыру себептерінің кодтары бойынша ресімделген формулярларға бөлінеді:
      «01»;
      «00», «07», «09», «10», «13», «14», «15», «16», «17», «18»;
      «03», «04», «05», «08»;
      «06»;
      «11»;
      «12»;
      «пысықтау»;
      «тергеу-қамауындағылар»;
      «сотталғандар».;
      «ШЫХ»;
      «АЖА».
      Тiзiлiмнiң үш данасы формулярлармен бiрге Ішкі істер департаментiне жолданады.
      1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспортының ауыстырылуына, олардың жойылуына байланысты, 18 жасқа толған адамдарға туу туралы куәлігінің негізінде ресімделген формулярлар Ішкі істер департаменттеріне бөлек тізілімдермен тексеру материалдарын қоса бере отырып, құжаттарды жедел дайындағаны үшін төлемсіз жоданады.
      Тексеруден кейін, 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспорттар бойынша, 18 жасқа толған адамдарға туу туралы куәліктері бойынша, 1974 жылғы үлгідегі бұрынғы КСРО паспорттарының жоғалуы бойынша, олар болған кезде, істер бойынша материалдарда: тексерген күні, ІІД халықты құжаттандыру және тіркеу бөлімінің оларды ресімдеудің негізділігі мен дұрыстығын тексерген қызметкердің тегі, лауазымы және қолы қойылады, одан кейін материалдар аудандық (қалалық) көші-қон полициясы бөліністеріне қайтарылады.
      46. Формулярлардың толтыру негізділігін және дұрыстығын тексергеннен кейін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтығын қабылдауға байланысты ресімделген адамдарды Жарлықпен және оңайлатылған тәртіпте Қазақстан Республикасы азаматтығын қабылдаған адамдар бойынша тізімдермен салыстыра тексергеннен кейін ІІД аудандық (қалалық) бөлiністерден алған тiзiлiмдер мен формулярлардың негізінде формулярларды ІІМ КҚПД-ге жөнелту үшін аудандық, қалалық көші-қон полициясы бөлiнісінің атауын, аудандық, қалалық тiзiлiмдердiң шығыс нөмiрлерiн және толтырылған күнiн, оларға енгізілген формулярлардың санын көрсете отырып, осы Қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша үш данада жиынтық тiзiлiм толтырады.
      Қазақстан Республикасында шетелдіктің тұру ықтиярхаты және азаматтығы жоқ адамның куәлігін алуға ресімделген формулярларды ІІД-де тексеру – келіп түскен күнінен бастап бес жұмыс күніне дейінгі мерзімді құрайды, Қазақстан Республикасы азаматының паспортын және (немесе) жеке куәлігін алуға ресімделгендер – келіп түскен күнінен бастап бір жұмыс күніне дейінгі мерзімді құрайды.
      Жиынтық тiзiлiмге ІІД халықты құжаттандыру және тіркеу бөлiмiнiң бастығы қол қояды және аудандық (қалалық) бөлiністер тiзiлiмдерiнiң екi данасын қоса бере отырып, ІІМ КҚПД-ға жолданады, жиынтық тізілімнің бір данасы және аудандық (қалалық) бөлініс тізілімінің бір данасы ІІД-ның жеке номенклатуралық iсiнде қалады.
      ІІД-да тексеру кезінде анықталған пысықтау үшін кері қайтаруға жататын формулярлар алу себебін көрсете отырып, аудандық (қалалық) бөлiністер тiзiлiмдерiнен алып тасталады және жиынтық тiзiлiмдерді құрастырған кезде есепке алынбайды.
      47. ІІМ КҚПД формулярларды деректер базасындағы адам туралы мәліметтердің сәйкес келмеуіне байланысты «АӨО» РМК-дан кері қайтару кезінде негізсіз құжаттандыру фактілерін анықтау бойынша жұмыс жүргізеді.
      Формулярдың дұрыстығына және толтыру негізділігіне, сондай-ақ (қағаз тасымалдағышта толтырылған) іздеудегі адамдар автоматтандырылған база бойынша тексерілгеннен кейін формулярлар аудандық (қалалық) бөліністердің тізілімдерімен және ІІД бөлімінің жиынтық тізілімімен құжаттарды дайындау үшін ІІМ КҚПД-дан «АӨО» РМК-ға өндіріске беріледі, бұдан кейін формулярлармен және дайын болған құжаттармен бірге оларды бұдан әрі ІІД-ге жолдау үшін қайтарылады.
      Қазақстан Республикасында шетелдіктің тұру ықтиярхаты және азаматтығы жоқ адамның куәлігін алуға ресімделген формулярларды ІІМ КҚПД-де тексеру – келіп түскен күнінен бастап алты жұмыс күніне дейінгі мерзімді құрайды, Қазақстан Республикасы азаматының паспортын және (немесе) жеке куәлігін алуға ресімделгендер (қағаз тасымалдағышта) – келіп түскен күнінен бастап бір жұмыс күніне дейінгі мерзімді құрайды.
      «АӨО» РМК-дан дайындалған құжаттар «Іздеуде» белгісімен келіп түскен кезде ІІМ КҚПД оларды іздеудегі адамды ресімделген орны бойынша ІІД Көші-қон полициясы басқармасына бөлек тізіліммен жолдайды.
      48. «АӨО» РМК-да жеке куәліктер мен паспорттарды әзірлеу мерзімі: құжаттарды жеделдетіп әзілеуге толтырылған формулярлар үшін – бір жұмыс күнді, жалпы тәртіпте толтырылғандарға – формулярлардың өндіріске келіп түскен күнінен бастап екі жұмыс күнді құрайды.
      Қазақстан Республикасындағы шетелдіктің ықтиярхатын және азаматтығы жоқ адамның куәлігін әзірлеу мерзімі формулярлардың өндіріске келіп түскен күнінен бастап жеті жұмыс күнді құрайды.
      49. ІІМ КҚПД, «АӨО» РМК және ІІД жiберiлген қателерi және сәйкес келмеулері, сапасыз графикалық ақпараты үшiн аумақтық ішкі істер органдарына пысықтауға қайтарған формулярлар аудандық (қалалық) көші-қон полициясы бөліністеріне келіп түскен күннен бастап кемiнде үш күн мерзiмде пысықталады, содан кейiн олар құжаттарды дайындауға жеке тiзiлiмдермен қайта жiберiледi. Бұл ретте iлеспе хатта пысықтауға қайтарылған осы формулярлар тiзiлiмдерiнiң бұрынғы шығыс нөмiрлерi көрсетiледi (әрбiр формуляр бойынша шығыс нөмірі жеке көрсетiлуі тиіс). ІІД, ІІМ КҚПД, «АӨО» РМК-дан пысықтауға қайтарылған формулярлар осы Қағидаларға 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша пысықтауға қайтарылған формулярларды тiркеу журналында есепке алынады.
      50. Айқындамалық деректеріндегі және туған жеріндегі мәліметтердің сәйкес келмеуі анықталған жағдайда тексеру аяқталғаннан кейін «қосымша негіз» жолында не формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға формулярға енгізілген өзгерістерді растайтын құжаттардың деректері көрсетіледі. Қажеттігіне қарай жеке басты куәландыратын құжаттағы деректер дұрыс емес болған жағдайда қосымша «06» коды қойылады.
      51. Егер бұрын дайындалған құжаттарға «заңсыз берілген», «қайтыс болуына байланысты», «азаматтықтан шығу», «Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрғылықты тұруға шығу», «жоғалғандар» және тағы басқа себептер бойынша жарамсыз құжаттар қатарына енгізілген, ал құжаттардың жарамсыздығы туралы деректер тексеріс барысында расталмаған жағдайда, түзетулер енгізу қажет.
      Қалалық (аудандық) ішкі істер органдары тексеріс аяқталғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде ІІД-ға тексеріс материалдарын қоса бере отырып, түзету енгізудің қажеттігі туралы жазбаша хабарлама жолдайды. Аумақтық ішкі істер органдарынан келіп түскен сәттен бастап екі жұмыс күніне дейінгі мерзімде ІІМ КҚПД-ге тексеріс материалдарының көшірмелерін қоса бере отырып, түзету енгізудің қажеттігі туралы жазбаша хабарлама жолдайды.
      Деректер базасына түзетулер енгізгеннен кейін формуляр құжат дайындауға жіберіледі.
      «АӨО» РМК үшін деректер базасына түзетулер енгізу мерзімі ІІМ КҚПД-ден түзетулер енгізудің қажеттілігі туралы жазбаша негіз келіп түскен сәттен бастап бір жұмыс күнін құрайды.
      Егер дайындалған құжаттар «талап етілмеген құжаттар» себебі бойынша жарамсыз құжаттар қатарына енгізілген болса, формулярды ресімдеу бұған дейінгі құжаттың (оның ішінде жарамсыз) негізінде, талап етілмеген құжатты ресімдеу себебін көрсете отырып, жүргізіледі. Егер жалғыз бір құжат «талап етілмеген құжаттар» себебі бойынша жарамсыз құжаттар қатарына енгізілген болса, формулярды ресімдеу осы құжаттың негізінде «07» ресімдеу себебін көрсете отырып жүргізіледі.
      52. Құжаттар пысықталғаннан кейінгі формулярлар және жазудың нақты болмауы бойынша «АӨО» РМК-да: өндіріске келіп түскен күннен бастап – бір жұмыс күні ішінде дайындалуға жатады.
      53. Дайындалған жеке куәлiктер мен паспорттарды Ішкі істер департаментiне жiберу кезiнде ІІМ КҚПД осы Қағидаларға 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша екі данада дайын болған құжаттарды, формулярларды жолдау үшін тiзiлiм құрастырады. Бiр данасы ІІМ КҚПД-де қалады, ал тiзiлiмнiң екiншi данасы тiзiлiмге енгiзiлген құжаттар дайындау және формулярларды жөнелту үшін «АӨО» РМК-ның ілеспе хатымен ІІД-ге жiберiледi.
      54. ІІД-ге келiп түскен дайындалған құжаттары мен формулярлары бар тiзiлiмдерді ішкі істер органдары жалпы тәртіппен тiркейдi, аудандық (қалалық) бөлiністер бойынша бөледi және дайындалған құжаттарды жөнелтуге арналған тізілімдер бойынша береді.
      55. Пысықтау бойынша құжаттарды дайындауға формулярларды жөнелтуге, дайындалған құжаттарды жөнелтуге арналған тізілімдер «АӨО» РМК-ның ілеспе хатымен бірге аудандық (қалалық) бөліністерде, ІІД, ІІМ КҚПД-да жеке номенклатуралық iсте сақталады.
      56. Дайын құжаттарды беру азаматтың жеке өзі немесе оның заңды өкіліне не өкілдікке өкілеттігін растайтын құжаттары наториалды расталған сенімхаты бойынша сенім білдірген адам өтініш білдірген кезде формулярды толтыру орны бойынша жүзеге асырылады.
      Дайын жеке куәліктер мен паспорттарды алу үшін азамат паспорт пен жеке куәлікті алуға түбіртекті немесе өтінімді тіркеу талонын, алып қоюға жататын құжаттарды ұсынады.
      Азамат ішкі істер органдарына өткізуге жататын құжаттарды жоғалтқан жағдайда, азаматтан құжаттарды жоғалту жағдайы көрсетілген еркін нысанда жазылған өтініш алынады, оның тіркеу нөмірі электрондық формулярдың «жарамсыз құжаттар» жолында немесе формулярдың сыртқы бетіндегі бос орынға жазылады.
      57. Жеке басты куәландыратын құжатты беру фактісін тіркеу үшін ХҚТ ТП жүйесінде машина оқитын аймақты оқыту үшін электрондық құрылғы қолданылады. Уәкілетті қызметкер азамат және дайын құжаттардың бар-жоғы туралы ақпаратты алу үшін өтінімді тіркеу талонының нөмірін ХҚТ ТП жүйесіне енгізеді. Азамат өтінімді тіркеу талонын жоғалтқан жағдайда оның нөмірі ақпараттық парақтан оқылады.
      Біруақытта дайын құжаттарды беру күнін тіркей отырып, бұрынғы құжаттар жаңа құжаттың шығуына байланысты автоматты түрде жарамсыздар қатарына көшіріледі.
      Принтерде электрондық формуляр басылып шығарылады, оған азаматтың және құжаттарды берген қызметкердің қолтабасы қойылады, одан кейін ақпараттық парақ акті жасаусыз жойылады.
      58. Азаматқа дайындалған құжаттарды бергеннен кейін формулярлар осы Қағидалардың 59-тармағында көзделген тәртіпте картотекаға енгізіледі.
      Талап етілмеген жеке басты куәландыратын құжаттар дайындалған күнінен бір жыл өткеннен кейін уәкілетті орган оларды талап етілмеуіне байланысты жояды.

5-параграф. Жеке басты куәландыратын құжаттарға арналған
формулярларды сақтау

      59. Берiлген жеке куәлiктерге, паспорттарға арналған формулярлар ішкі істер органдарында арнайы картотекаларда сақталады. Бұл ретте бір азаматтың анықтамалық деректеріне түрлі себептер бойынша ресімделген формулярлар бекітіледі және бірге сақталады. Азаматтың тегін ауыстыруы бойынша ресімделген формуляр картотекада әліпби бойынша басқалардан бөлек қойылады, соңғы формулярда формулярдың нөмірі мен азаматтың жаңа анықтамалық деректерін көрсете отырып, анықтамалық деректердің өзгергені туралы белгі қойылады.
      Картотека оларды толтыру орны бойынша ішкі істер органдарының өрт-күзет сигнализациямен, терезелерi торлармен жабдықталған, есiктері металмен қапталған жеке оқшауланған үй-жайларында орналасады.
      Дайындалған құжаттарға арналған формулярларды жоғалтпау, картотекамен жұмыс iстеу үшiн оның сақталуына жауап беретiн функциялық мiндеттер жүктелетiн қызметкерлер бөлiнедi. Функционалдық мiндеттерiне осы жұмыстар жатпайтын қызметкерлердiң картотекаға қолжетімді болуына қатаң тыйым салынады.
      Формулярды картотекаға орналастыру құжаттарды иелерiне негізді беру фактiсiн ішкі комиссия тексергеннен кейiн және 2-н нысанды кітаппен салыстыра тексергеннен кейiн жүргiзiледi.
      Формулярларды картотекаға орналастыру қатаң түрде әлiпби бойынша жүргiзiледi.
      Тегi бiрдей әрiптен басталатын адамдарға арналған формулярлар терiлiп алынады және тегiнiң екiншi әрпi бойынша, одан кейiн үшiншi т.с.с. әліпби ретiмен орналастырылады.
      Мысалы: Абдыхалықов, Авдеев, Ағыбергенов;
      Базаров, Байытов, Бақтұрсынов және т.б.
      Тегi бiрдей адамдарға арналған формулярлар картотекаға аты мен әкесiнiң аты бойынша әлiпби ретiн сақтай отырып, орналастырылады.
      Мысалы. Азаров Алексей Антонович, Азаров Алексей Артемович, Азаров Алексей Васильевич және т.б.
      Формулярда тегi, аты, әкесiнiң аты бiрдей болған жағдайда туған жылы бойынша өсу ретiмен, одан кейiн туған жерiнiң қала, аудан, елдi мекендерi бойынша әлiпби ретiмен орналастырылады.
      Мысалы: Баринов Аркадий Исаевич, 1963 ж. т., туған жерi Алматы,
      Баринов Аркадий Исаевич, 1963 ж.т., туған жерi Балқаш,
      Баринов Аркадий Исаевич, 1966 ж. т.
      Мемлекеттiк тiлде толтырылған формулярлар мынадай тәртiппен әліпби бойынша орналастырылады:
      Ә әрпi А әрпiне орналастырылады, бұдан әрi сәйкесiнше:
      Ғ-Г; I-И; Қ-К; Ң-Н; Ө-О; Ү-Ұ-У; Һ-Х.
      ІІМ КҚПД деректер базасындағы фотосуреттерді қалпына келтіру үшін, сондай-ақ ішкі істер департаменттерінің заңсыз құжаттандыру фактілері бойынша қызметтік тексеріс жүргізуі үшін сұрау салуларды қоспағанда, формулярларды анықтама алу, көшiрмесiн түсiру, қызметтiк белгiлер қою үшiн картотекадан 1 жұмыс күннен артық мерзiмге алуға жол берiлмейдi. Уақытша алынған формуляр жұмыс күнiнiң соңында картотекаға қайтарылуы тиіс. Формулярды картотекадан уақытша алған кезде алынған формулярдың орнына формулярдың алу себебi және күнi, формуляр уақытша қолында болатын адамның Т.А.Ә. (ол болған кезде) мен лауазымы жазылған қызметкердiң қолымен куәландырылған формулярдың көшiрмесi салынады. Формулярды басқа мемлекеттiк органдардың қызметкерлеріне және өзге де адамдарға беруге тыйым салынады.
      Қазақстан Республикасының құжаттандырылатын халқының деректер базасы қалыптастырылатын формулярлардың көшірмелері сұрау салулар бастамашыларына «Сәйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмдерi туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабына сәйкес беріледі (жіберіледі). Азаматтарға формулярдың көшірмесі берілмейді.
      Формулярдың түпнұсқасы картотекада болмай шыққан жағдайда, формулярдың түпнұсқасының жоғалғандығы туралы акт жасалады.
      Картотекаға енгізу үшін ІІМ КҚПД-ның деректер базасынан ІІМ КҚПД-ның паспорттық елтаңбалы мөрімен расталған фотосуреті бар мәліметтер сұратылады.

Жеке басты куәландыратын құжаттарды 
(босқын куәлігінен басқа) дайындау үшін
формулярдың нысанын және оны ресімдеу,
толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру,
жұмсау, жою қағидаларына        
1- қосымша                

Нысан

Жеке басты куәландыратын құжаттарды дайындауға арналған
формулярларды есепке алудың
№ 2 НЫСАНДЫ КІТАБЫ

ЖИЫНЫ: формулярлар ____________________________
      оның ішінде жеке куәлікке________________
      паспортқа________________________________
      жеке куәлік пен паспортқа________________
      ықтиярхатқа______________________________
      азаматтығы жоқ адамның куәлігіне________________
      жеңілдікпен_______________________

Ескертпе: банкноттық фабриканың орауын ашу кезінде, 2-нысанды кітапқа ораудың ішіндегі барлық формулярлардың нөмірлері енгізіледі.

Жеке басты куәландыратын құжаттарды 
(босқын куәлігінен басқа) дайындау үшін
формулярдың нысанын және оны ресімдеу,
толтыру, есепке алу, сақтау, тапсыру,
жұмсау, жою қағидаларына        
2-қосымша                

Қысқартулар мен кодтар
АНЫҚТАМАЛЫҒЫ

1. Әкiмшiлiк-аумақтық объектiлер атауларының қысқартуы;
2. Әлем елдерi және азаматтық кодтарының анықтамалығы;
3. Ұлттар кодтарының анықтамалығы;
4. Қазақстан Республикасының облыстары, аудандары кодтарының анықтамалығы.

ӘКІМШІЛІК-АУМАҚТЫҚ ОБЪЕКТІЛЕР АТАУЛАРЫНЫҢ ҚЫСҚАРТУЫ

      Барлық мекенжайлар қолданыстағы әкiмшiлiк-аумақтық бөлініске сәйкес толтырылады.
      Уақытша мәнге ие немесе қызметтiк мақсаттағы (дала қосы, қыстау, жайылым, қорықшы кордоны, орманшы, жол шеберлерінің, бакенщиктердің үйлері, метеостанция) және дербес елдi мекен болып табылмайтын объектілер, олармен әкiмшiлiк және аумақтық тұрғыда байланысатын елді мекендердің атаулары бойынша жазылады.
      Елдi мекендер үшiн мынадай қысқартулар қолданылады:
      - с. - село;
      - к. - кент;
      - қтк - қала типтес кент;
      - жк - жұмыс кентi;
      - т.ж.ст. - темiржол стансасы;
      - разъезд - қыстартусыз жазылады;
      - ауыл - қысқартусыз жазылады.
      Қалалар атауында "қала" деген сөз қысқартылып «қ.» немесе «қал.» болып жазылмайды, тиісті жолда оның атауы жазылады.
      Көше атауындағы «көше» деген «к.» деп жазылмайды, тиісті жолда оның атауы жазылады.
      Даңғылдар, орамдар, алаңдар т.б. үшін мынадай қысқартулар (немесе жоқ) қолданылады:
      - д – даңғыл;
      - ор. – орамдар;
      - ш.а - шағын аудан;
      - проезд - қысқартусыз;
      - шоссе - қысқартусыз;
      - буль. - бульвар;
      - қалашық - қысқартусыз;
      - алаң - алаң
      - к. - кент (қала құрамына енгiзiлген);
      - разъезд - қысқартусыз;
      - ст. – станция;
      - жол - жол;
      - тракт - қысқартусыз;
      - саябақ - қысқартусыз;
      - түа - тұрғын үй алабы;
      - сквер - қысқартусыз;
      - ә/б – әскери бөлім.

      Осы тiзбеге енбеген атаулар қысқартусыз жазылады.

ӘЛЕМ ЕЛДЕРІ МЕН АЗАМАТТЫҒЫ АНЫҚТАМАЛЫҒЫ

ҰЛТТАР КОДЫ АНЫҚТАМАЛЫҒЫ