Рус | Қаз | Eng

Қазақстан Республикасында мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 20 желтоқсандағы № 557 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 17 қаңтарда № 8275 тіркелді

Жаңартылған

      Ескерту. Бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 04.12.2015 № 676 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңының 5-бабының 6) тармақшасына сәйкес және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартын іске асыру мақсатында БҰЙЫРАМЫН:
      1.Мыналар:
      1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес 1 жастан 6 (7) жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың үлгілік оқу жоспары;
      2) алып тасталды - ҚР Білім және ғылым министрінің 22.06.2016 № 391 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
      3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес мүмкіндіктері шектеулі балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың үлгілік оқу жоспары бекітілсін.
      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 19.11.2014 № 479 (алғашқы жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысққа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрінің 22.06.2016 № 391 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.
      2. Мектепке дейінгі және орта білім департаменті (Ж.А. Жонтаева):
      1) осы бұйрықтың белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін;
      2) мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін осы бұйрықты бұқаралық ақпарат құралдарында жарияласын.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау вице-министр М.А. Әбеновке жүктелсін.
      4. Осы бұйрық 2013 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға жатады.

      Министр                                        Б. Жұмағұлов

Қазақстан Республикасы    
Білім және ғылым министрінің
2012 жылғы 20 желтоқсандағы
№ 557 бұйрығына 1-қосымша 

1 жастан 6 (7) жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тәрбие
мен оқытудың үлгілік оқу жоспары

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 22.06.2016 № 391 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

№

Білім беру салалары/ Ұйымдастырылған оқу қызметі

Жас тобы

Ерте жас тобы (1-2 жастағы балалар)

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Ортаңғы топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

1

«Денсаулық»

3

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

3

3

3

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері

-

-

-

-

0,5

0,5

2

«Коммуникация»

1

1

2

2,5

5

6,5

Сөйлеуді дамыту

0,5

0,5

1

1

1

1

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Сауат ашу негіздері

-

-

-

-

1

1,5

Қазақ (орыс тілінде оқытылатын топтарда)
Орыс (қазақ тілінде оқытатын топтарда)

-

-

0,5

0,5

1

2

Шет тілдерінің бірі

-

-

-

-

1

1

Драма

-

-

-

0,5

0,5

0,5

3

«Таным»

1

2

2,5

2,5

2,5

3,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

-

-

1

1

1

2

Сенсорика

0,5

0,5

-

-

-

-

Құрастыру

-

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Жаратылыстану

0,5

1

1

1

1

1

4

«Шығармашылық»

2

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

0,5

1

1

1

1

1

Мүсіндеу

0,5

0,25

0,25

0,5

1

1

Аппликация

-

0,25

0,25

0,5

1

1

Музыка

1

1,5

1,5

1,5

2

2

5

«Әлеумет»

-

-

0,5

0,5

1,5

2

Өзін-өзі тану

-

-

-

-

1

1

Қоршаған ортамен танысу

-

-

0,25

0,25

0,25

0,5

Экология негіздері

-

0,25

0,25

0,25

0,5

6

Ұйымдастырылған оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 мин.

15-20 мин.

25-30 мин.

7

Ұйымдастырылған оқу қызметінің жалпы көлемі

7

9

11

12

17

20

8

Вариативтік компонент*

-

-

1

2

3

4

9

Барлығы

7

9

12

14

20

24

      *басқа іс-әрекет түрлеріне (ойын, дербес, шығармашылық, жеке жұмыс және т.б.)

Қазақстан Республикасы  
Білім және ғылым министрінің
2012 жылғы 20 желтоқсандағы
№ 557 бұйрығына 2-қосымша 

5 жастан 6 (7) жасқа дейінгі балаларды мектепалды даярлау
сыныптары мен топтарына арналған үлгілік оқу жоспары

      Ескерту. Алып тасталды - ҚР Білім және ғылым министрінің 22.06.2016 № 391 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы    
Білім және ғылым министрінің
2012 жылғы 19 қарашадағы   
№ 479 бұйрығына 3-қосымша  

Мүмкіндіктері шектеулі балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу
мен оқытудың үлгілік оқу жоспары

      Ескерту. Бұйрық 3-қосымшамен толықтырылды - ҚР Білім және ғылым министрінің 19.11.2014 № 479 (алғашқы жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысққа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 22.06.2016 № 391 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

Сөйлеу тілі жалпы дамымаған 2–6 (7) жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Ортаңғы топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

Ұйымдастырылған оқу қызметі 2-6 (7) жас

1

«Денсаулық»

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

3

3

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері


0,5

0,5

2

Коммуникация

1

2

2,5

4

5,5

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

1

1

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Сауат ашу негіздері


1

1,5

Қазақ (орыс тілінде оқытылатын топтарда) тілі Орыс (қазақтілінде оқытатын топтарда) тілі

0,5

0,5

1

2

Драма

0,5

0,5

0,5

3

Таным

2

2,5

2,5

2,5

3,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

1

1

1

2

Сенсорика

0,5



Құрастыру

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Жаратылыстану

1

1

1

1

1

4

Шығармашылық

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

1

1

1

1

1

Мүсіндеу

0,25

0,25

0,5

1

1

Аппликация

0,25

0,25

0,5

1

1

Музыка

1,5

1,5

1,5

2

2

5

«Әлеумет»

0,5

0,5

1,5

2

Өзін-өзі тану


1

1

Қоршаған ортамен танысу

0,25

0,25

0,25

0,5

Экология негіздері

0,25

0,25

0,25

0,5

Арнайы түзеу оқу қызметі

6

Коммуникация

0,5

1

2

4

5

Тіл дамыту

0,5

1

2

1

1,5

Сауат ашу және жазу негіздері

-

-

-

1,5

1,5

Дыбыс айту қабілеті

-

-

-

1,5

2

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

9,5

12

14

20

24

Оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

25-30 минут

Көру қабілеті бұзылған балалар 2 – 6 (7) жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Орта топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

Ұйымдастырылған оқу қызметі

1

Денсаулық

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

3

3

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері


0,5

0,5

2

Коммуникация

1

2

2,5

5

6,5

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

1

1

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Сауат ашу негіздері


1

1,5

Қазақ (орыс тілінде оқытылатын топтарда) тілі Орыс (қазақ тілінде оқытатын топтарда) тілі

0,5

0,5

1

2

Шет тілдерінің бірі


1

1

Драма

0,5

0,5

0,5

3

Таным

2

2,5

2,5

2,5

3,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

1

1

1

2

Сенсорика

0,5



Құрастыру

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Жаратылыстану

1

1

1

1

1

4

Шығармашылық

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

1

1

1

1

1

Мүсіндеу

0,25

0,25

0,5

1

1

Аппликация

0,25

0,25

0,5

1

1

Музыка

1,5

1,5

1,5

2

2

5

«Әлеумет»

0,5

0,5

1,5

2

Өзін-өзі тану


1

1

Қоршаған ортамен танысу

0,25

0,25

0,25

0,5

Экология негіздері

0,25

0,25

0,25

0,5

Арнайы түзеу оқу қызметі (кіші топтық)*

6

Таным

3

3

3

2

3

Көру түйсігі**

1,5

1,5

1,5

1

2

Кеңістікте бағдарлай білу

1,5

1,5

1,5

1

1

7

«Әлеумет»

1

1

1

1

1

Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар

1

1

1

1

1

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

13

15

16

20

24

Ұйымдастырылған оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

25-30 минут

* Кіші топтар бойынша тифлопедагог өтеді, көзі көрмейтін балалармен жекелей жұмыс жасалады

** Көзі көрмейтін балалармен көру түйсігін дамытудың орнына сезіну және сипап сезуді дамыту бойынша түзеу оқу қызметі жүргізіледі. Қалған балалармен сезіну және сипап сезуді дамыту түзеу оқу қызметінің жоғарыда көрсетілген барлық түрлерінде жүргізіледі.


Есту қабілеті бұзылған балалар 2–6(7) жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Орта топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

Ұйымдастырылған оқу қызметі

1

Денсаулық

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

3

3

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері


0,5

0,5

2

Коммуникация

1

2

2,5

4

5,5

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

1

1

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Сауат ашу негіздері


1

1,5

Қазақ (орыс тілінде оқытылатын топтарда) тілі Орыс (қазақ тілінде оқытатын топтарда) тілі

0,5

0,5

1

2

Драма

0,5

0,5

0,5

3

Таным

2

2,5

2,5

2,5

3,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

1

1

1

2

Сенсорика

0,5



Құрастыру

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Жаратылыстану

1

1

1

1

1

4

Шығармашылық

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

1

1

1

1,5

1,5

Мүсіндеу

1

1

1

1,5

1,5

Аппликация

0,5

0,5

1

1

1

Музыка

0,5

0,5

0,5

1

1

5

«Әлеумет»

0,5

0,5

1,5

2

Өзін-өзі тану


1

1

Қоршаған ортамен танысу

0,25

0,25

0,25

0,5

Экология негіздері

0,25

0,25

0,25

0,5

Арнайы түзеу оқу қызметі (кіші топтық)*

6

Коммуникация

2

2

3

4

5

Тіл дамыту

1

1

1

2

3

Есту арқылы қабылдау мен айтуды қалыптастыруды дамыту

1

1

2

2

2

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

11

13

15

20

24

Оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

25-30 минут

* Сурдопедагог кіші топтармен және жеке түрде жүргізеді

Интеллекті бұзылған балалар 2-7(8) жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Орта топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7(8) жастағы балалар)

Ұйымдастырылған оқу қызметі

1

Денсаулық

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

1

1

1

2,5

2,5

Мәдени-тазалық дағдылары

2

2

2

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері


0,5

0,5

2

Коммуникация

1

1,5

2

3,5

5

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

1

1,5

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

1

1,5

Сауат ашу негіздері


1

1,5

Драма

0,5

0,5

0,5

3

Таным

1,5

3

3,5

3

4

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

1

1

1

1,5

Сенсорика

1

0,5

1

1

1

Құрастыру

0,5

0,5

0,5

0,5

1

Жаратылыстану

1

1

0,5

0,5

4

Шығармашылық

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

1

1

1

1

1

Мүсіндеу

0,5

0,5

1

1,5

1,5

Аппликация

0,5

0,5

0,5

1,5

1,5

Музыка

1

1

1

1

1

5

«Әлеумет»

0,5

1,5

1

Әлеуметтік дамыту және еңбекке баулу (қол еңбегі, шаруашылық-тұрмыстық еңбек)

0,5

1,5

1

Арнайы түзеу оқу қызметі

6

Таным

0,5

1

1

2

4

Ойынға үйрету

0,5

0,5

0,5

1

2

Ойлауды қалыптастыру

0,5

0,5

1

2

7

«Әлеумет»

0,5

0,5

0,5

2

2

Қоршаған ортамен танысу

0,5

0,5

0,5

2

2

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

9,5

12

14

20

24

Оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

30-35 минут

Психикалық дамуы кешеуілдеген балалар 2-6 (7) жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Орта топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7 жастағы балалар)

Ұйымдастырылған оқу қызметі

1

Денсаулық

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

3

3

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері


0,5

0,5

2

Коммуникация

1

2

2,5

5

6,5

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

1

1

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Сауат ашу негіздері


1

1,5

Қазақ (орыс тілінде оқытылатын топтарда) тілі Орыс (қазақ тілінде оқытатын топтарда) тілі

0,5

0,5

1

2

Шет тілдерінің бірі


1

1

Драма

0,5

0,5

0,5

3

Таным

2

2,5

2,5

2,5

3,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

1

1

1

2

Сенсорика

0,5




Құрастыру

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Жаратылыстану

1

1

1

1

1

4

Шығармашылық

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

1

1

1

1

1

Мүсіндеу

0,25

0,25

0,5

1

1

Аппликация

0,25

0,25

0,5

1

1

Музыка

1,5

1,5

1,5

2

2

5

«Әлеумет»

0,5

0,5

1,5

2

Өзін-өзі тану


1

1

Қоршаған ортамен танысу

0,25

0,25

0,25

0,5

Экология негіздері

0,25

0,25

0,25

0,5

Арнайы түзеу оқу қызметі (кіші топтық)*

Түзеу жұмысы *

1

2

2

3

4

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

10

12

14

20

24

Ұйымдастырылған оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

20-30 минут

*Дефектолог кіші топтар бойынша немесе қажет болған жағдайда жеке жүргізеді

Тірек-қимыл аппараты бұзылған балалар 2 – 7(8) жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

І кіші топ (2-3 жастағы балалар)

ІІ кіші топ (3-4 жастағы балалар)

Орта топ (4-5 жастағы балалар)

Мектепке дейінгі ұйымдағы ересектер тобы (5-6 жастағы балалар)

Жалпы білім беретін мектептегі, лицейдегі, гимназиядағы мектепалды даярлық сыныбы (6-7 (8) жастағы балалар)

1

Денсаулық

3

3

3

3

3

Дене шынықтыру

3

3

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері


0,5

0,5

2

Коммуникация

1

2

2,5

5

6

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

1

1

Көркем әдебиет

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Сауат ашу негіздері


1

1

Қазақ (орыс тілінде оқытылатын топтарда) тілі Орыс (қазақ тілінде оқытатын топтарда) тілі

0,5

0,5

1

2

Шет тілдерінің бірі


1

1

Драма

0,5

0,5

0,5

3

Таным

2

2,5

2,5

2,5

3,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

1

1

1

2

Сенсорика

0,5



Құрастыру

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Жаратылыстану

1

1

1

1

1

4

Шығармашылық

3

3

3,5

5

5

Сурет салу

1

1

1

1

1

Мүсіндеу

0,5

0,5

1

1

1

Аппликация

0,5

0,5

0,5

1

1

Музыка

1

1

1

2

2

5

«Әлеумет»

0,5

0,5

1,5

1,5

Өзін-өзі тану


1

0,5

Қоршаған ортамен танысу

0,25

0,25

0,25

0,5

Экология негіздері

0,25

0,25

0,25

0,5

Арнайы түзеу оқу қызметі (кіші топтық)*

6

Денсаулық

4

4

4

3

Емдік дене тәрбиесі (суда немесе құрлықта)

4

4

4

3

Түзеу жұмысы *

2

2

2

2

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

9

17

18

23

24

Оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

25-30 минут

* Дефектолог, логопед кіші топтар бойынша немесе қажет болған жағдайда жеке жүргізеді

Дамуында күрделі бұзылыстар бар балалар 2 – 7 (8) лет жас

№

Білім беру салалары

Жас тобы

I деңгей
2-4 жас

II деңгей
4-6 жас

III деңгей
6-7 (8) жас

Ұйымдастырылған оқу қызметі

1

Денсаулық

3

3

3

Дене шынықтыру

3

2,5

2,5

Қауіпсіз мінез-құлық негіздері

0,5

0,5

2

Коммуникация *

2

3

3

Көру және есту қабілеттерінің қатар бұзылыстары болған кездегі ыммен, дактильді-қатынас сөйлеуді қалыптастыру

1

1

1

Зат-белгілерін, суреттерді пайдалануымен байланысты дағдыларды қалыптастыру

0,5

1

1

Сөйлеуді дамыту

0,5

1

1

3

Таным

3

3,5

5

Сенсорика

0,5

0,5

0,5

Кеңістікте бағдарлай білу

1

1

1

Жаратылыстану

1

1

1,5

Қарапайым математикалық ұғымдарды қалыптастыру

0,5

0,5

1

Құрастыру

0,5

1

4

Шығармашылық

4

4

5

Сурет салу

1

1

1

Мүсіндеу

1

2

2,5

Музыка

2

1

1

Тифлографика**

0,5

0,5

5

«Әлеумет»

1

1

1

Әлеуметтік дамыту және еңбекке баулу

1

1

1

Арнайы түзеу оқу қызметі (кіші топтық)*

1

Түзеу жұмысы

3

4

5

Тамақтану және үстел басындағы мінез-құлыққа байланысты дағдыларды қалыптастыру

1

1

1

Киіну және киімді күту дағдыларын қалыптастыру

1

1

2

Басқа жағдайларда мінез-құлыққа байланысты дағдыларды қалыптастыру және үй еңбегі

1

2

2

Ұйымдастырылған және арнайы түзеу оқу қызметінің жалпы көлемі

16

18,5

22

Оқу қызметінің ұзақтығы

7-15 минут

15-20 минут

25-30 минут

*Күрделі бұзылымдары бар балалардың қатынастық дағдыларын қалыптастыру барысында бұзылымдардың үйлесуіне байланысты төмендегідей жұмыстың бағыттары көрсетіледі:
көру және есту бұзылымдары үйлескен кезде алғашында қатынастың ишаралық, дактильді қатынастық формасы қалыптасады;
БСА-ға байланысты бұзылымдар үйлескенде, сөйлеу тілінің қайта құру жағы бұзылғанда, символ- заттарды, суреттерді қолдануымен байланысты қатынастық дағдылар қалыптасады.
Бұзылудың барлық түрлері үйлескенде және дамудың барлық сатысында сөйлеу тілінің ауызша (дыбыстық) жағын қалыптастыру қажет.
**«Тифлографика» атты ұйымдастырылған оқу-іс әрекеті көру қабілетінің алғашқы бұзылымдары бар балалар үшін қарастырылған