Ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс көздерінің, сондай-ақ оны пайдалану бағыттарының мониторингін жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

      «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс көздерінің, сондай-ақ оны пайдалану бағыттарының мониторингін жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
      2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:
      1) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Уәкілетті банктердің ішкі валюта нарығында сұраныс пен ұсыныс көздері бойынша есеп беру тізбесі, нысандары және ұсыну мерзімдері туралы нұсқаулықты бекіту жөнінде» 2005 жылғы 29 қазандағы № 135 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3960 тіркелген);
      2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Уәкілетті банктердің ішкі валюта нарығында сұраныс пен ұсыныс көздері бойынша есеп беру тізбесі, нысандары және ұсыну мерзімдері туралы нұсқаулықты бекіту жөнінде» 2005 жылғы 29 қазандағы № 135 қаулысына толықтырулар мен өзгерістер енгізу туралы» 2010 жылғы 26 шілдедегі № 64 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6446 тіркелген).
      3. Осы қаулы 2012 жылғы 1 қазаннан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануы тиіс.

      Ұлттық Банк
      Төрағасы                                   Г. Марченко

      «КЕЛІСІЛДІ»
      Қазақстан Республикасының
      Статистика агенттігі
      Төраға Ә.А. Смайылов
      _________________________
      2012 жылғы 21 тамыз

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2012 жылғы 27 шілдедегі
№ 221 қаулысымен   
бекітілген      

Ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс
көздерінің, сондай-ақ оны пайдалану бағыттарының мониторингін
жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс көздерінің, сондай-ақ оны пайдалану бағыттарының мониторингін жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы, «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы және «Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы» 2005 жылғы 13 маусымдағы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әзірленген.
      2. Банктердің ішкі валюта нарығындағы операциялары және клиенттердің банк шоттары және шетел валютасында банк шотын ашпай жүргізілген аударымдар бойынша ақша қозғалысы туралы ақпаратты жинақтау арқылы шетел валютасының келіп түсу (жұмсау) көздерін, сату (сатып алу) мақсаттарын бірегейлендіру және бағалау ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс көздері, сондай-ақ оны пайдалану бағыттары мониторингінің мақсаты болып табылады.
      3. Нұсқаулық ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс көздері, сондай-ақ оны пайдалану бағыттары мониторингінің субъектілерін және оны жүзеге асыруға арналған есептіліктің нысандары мен беру мерзімдерін айқындайды.
      4. Ішкі валюта нарығында шетел валютасына сұраныс пен ұсыныс көздері, сондай-ақ оны пайдалану бағыттары бойынша есептілікті (бұдан әрі – есептілік) екінші деңгейдегі банктер, «Қазақстанның Даму Банкі» акционерлік қоғамы және «Қазпочта» акционерлік қоғамы (бұдан әрі – банктер) ұсынады.
      5. Нұсқаулықтың мақсаттары үшін банктің клиенттеріне заңды тұлғаны құрмай шаруашылық субъектілері ретінде тіркелгендерін қоса алғанда резидент және резидент емес жеке тұлғалар, сондай-ақ осы банкте банк шоттары ашылған филиалдары мен өкілдіктерін қоса алғанда банктер болып табылмайтын резидент және резидент емес заңды тұлғалар жатады.
      6. Есептілікті жасау кезінде операцияларды жіктеу есептілік нысандарында көзделген нақтылауды ескере отырып, нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1011 болып тіркелген, Ұлттық Банк Басқармасының «Қазақстан Республикасының мемлекеттік жіктеушісін – төлем белгілеудің бірыңғай жіктеушісін қолдану ережесін бекіту жөніндегі» 1999 жылғы 15 қарашадағы № 388 қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Есептіліктің нысандары мен ұсыну мерзімдері

      7. Есептілік Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің (бұдан әрі – Ұлттық Банк) орталық аппаратына электрондық түрде ұсынылады және мыналардан:
      1) клиенттердің банк шоттары және банк шотын ашпай жүргізілген аударымдар бойынша шетел валютасындағы ақша қозғалысы туралы нысаны Нұсқаулықтың 1-қосымшасында белгіленген жиынтық есептен;
      2) банктің және оның клиенттерінің шетел валютасын сатып алу (сату) туралы нысаны Нұсқаулықтың 2-қосымшасында белгіленген есептен;
      3) клиенттердің шетел валютасындағы банк шоттарындағы ақша қозғалысы туралы Нұсқаулықтың 3-қосымшасында белгіленген есептен тұрады.
      8. Есептілік клиенттердің барлық банк шоттары және шетел валютасында банк шотын ашпай жүргізілген аударымдар бойынша ақпарат, сондай-ақ бір банктің клиенттері арасындағы операциялар мен бір клиенттің банк шоттары бойынша ақша аударымдары жөніндегі мәліметтер негізінде банктің тұтас жүйесі бойынша ұсынылады.
      9. Есептілікті банктер ай сайын жасайды және есепті кезеңнен кейінгі айдың жетісіне (қоса алғанда) дейін ұсынады.
      10. Егер есептілікті ұсыну мерзімінің соңғы күні жұмыс емес күніне келсе, одан кейінгі жұмыс күні есептілікті ұсыну мерзімінің аяқталған күні болып саналады.
      11. Банктің Нұсқаулықтың 9-тармағына сәйкес ұсынған есептілігіне түзетулер енгізу қажет болған жағдайда банк осындай есептілікті ұсынған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде Ұлттық Банкке түзетулер енгізілген есептерді қайта ұсынады.

Ішкі валюта нарығында      
шетел валютасына сұраныс пен  
ұсыныс көздерінің, сондай-ақ оны
пайдалану бағыттарының мониторингін
жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулыққа
1-қосымша            

Нысан

Клиенттердің банк шоттары және банк шотын ашпай жүргізілген
аударымдар бойынша шетел валютасындағы ақша қозғалысы туралы
20__ жылғы _______________
           (ай)
жиынтық есеп

Банктің атауы _______________________________________________________

                                                      мың теңге

Басшы __________________________________
                  (аты-жөні)
Бас бухгалтер __________________________
                  (аты-жөні)

1-қосымшаны толтыру жөніндегі нұсқаулар

      Клиенттердің банк шоттары және банк шотын ашпай жүргізілген аударымдар бойынша шетел валютасындағы ақша қозғалысы туралы жиынтық есеп (бұдан әрі – 1-нысан) шетел валютасының түсу көздері мен пайдалану бағыттары бойынша толтырылады.
      1-нысан екі бөлімнен тұрады: 1-бөлім – Шетел валютасының клиенттердің пайдасына түсуі, 2-бөлім – Клиенттердің шетел валютасын алуы және/немесе аударуы.
      1-нысан мың теңгемен толтырылады. 1-нысанды толтырған кезде бухгалтерлік есеп мақсатында қабылданған операция жасалған күнгі валюта айырбастау бағамы пайдаланылады. Мың бірлікпен берілген деректер үшін бес жүз бірліктен кем сома нөлге дейін, ал бес жүз бірлікке тең және одан асатын сома мың бірлікке дейін дөңгелектенеді.
      1-нысанды толтырған кезде мына талаптардың орындалуын қамтамасыз ету қажет:
      барлық жолдар бойынша 1-баған 2, 3, 4, 5-бағандардың сомасына тең;
      коды 10000 жол = коды 11000 жол + коды 12000 жол + коды 13000 жол + коды 14000 жол + коды 15000 жол;
      коды 11000 жол = коды 11100 жол + коды 11200 жол;
      коды 11200 жол = коды 11210 жол + коды 11220 жол + коды 11230 жол + коды 11240 жол + коды 11250 жол + коды 11260 жол;
      коды 11240 жол >= коды 11241 жол + коды 11242 жол;
      коды 11241 жолда резидент банктерден тартылған қарыздарға сондай-ақ клиенттердің есеп беретін банктен тартқан қарыздары кіреді;
      коды 11250 жол = коды 11251 жол + коды 11252 жол + коды 11253 жол + коды 11254 жол + коды 11255 жол;
      коды 11260 жолда басқа да ақша аударымдарына төлем карточкаларын пайдалана отырып жүргізілген аударымдар да кіреді;
      коды 13000 жол = коды 13001 жол + коды 13002 жол;
      коды 13001 жолда клиенттердің резидент банктерде ашылған өз банк шоттарынан ақша аударымдарына клиенттердің есеп беретін банкте ашылған банк шотынан ақша аударымдары (банкішілік аударымдар) да кіреді;
      коды 14000 жол = коды 14100 жол + коды 14200 жол;
      коды 15000 жол = коды 15100 жол + коды 15200 жол;
      коды 20000 жол = коды 21000 жол + коды 22000 жол + коды 23000 жол + коды 24000 жол + коды 25000 жол;
      коды 21000 жол = коды 21100 жол + коды 21200 жол;
      коды 21200 жол = коды 21210 жол + коды 21220 жол + коды 21230 жол + коды 21240 жол + коды 21250 жол + коды 21260 жол;
      коды 21240 жол >= коды 21241 жол + коды 21242 жол;
      коды 21241 жолда клиенттердің резидент банктерден тартқан қарыздары бойынша міндеттемелерді орындау операцияларына клиенттердің есеп беретін банктен тартқан қарыздары бойынша міндеттемелерді орындау операциялары да кіреді;
      коды 21250 жол = коды 21251 жол + коды 21252 жол + коды 21253 жол + коды 21254 жол + коды 21255 жол;
      коды 21260 жолда басқа да ақша аударымдарына төлем карточкаларын пайдалана отырып жүргізілген аударымдар да кіреді;
      коды 23000 жол = коды 23001 жол + коды 23002 жол;
      коды 23001 жолда клиенттердің резидент банктерде ашылған өз банк шоттарына ақша аударымдарына клиенттердің есеп беретін банкте ашылған өз банк шоттарына ақша аударымдары (банкішілік аударымдар) да кіреді;
      коды 24000 жол = коды 24100 жол + коды 24200 жол;
      коды 25000 жол = коды 25100 жол + коды 25200 жол.

Ішкі валюта нарығында      
шетел валютасына сұраныс пен   
ұсыныс көздерінің, сондай-ақ оны 
пайдалану бағыттарының мониторингін
жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулыққа
2-қосымша            

Нысан

Банктің және оның клиенттерінің шетел валютасын сатып
алуы/сатуы туралы
20__ жылғы _______________
            (ай)
есеп

Банктің атауы _______________________________________________________

1-бөлім. Банк операциялары

2-бөлім. Банк клиенттерінің операциялары

                                                      мың теңге

Басшы __________________________________
                  (аты-жөні)
Бас бухгалтер __________________________
                  (аты-жөні)

2-қосымшаны толтыру жөніндегі нұсқаулар

      2-нысан Банктің және оның клиенттерінің шетел валютасын сатып алуы/сатуы туралы есеп (бұдан әрі – 2-нысан) банктің (1-бөлім. Банк операциялары) және банк клиенттерінің (2-бөлім. Банк клиенттерінің операциялары) шетел валютасын сатып алу және сату көлемін көрсетеді.
      2-нысанды толтырған кезде бухгалтерлік есеп мақсатында қабылданған операция жасалған күнгі қабылданған валюта айырбастау бағамы пайдаланылады. 2-нысанда негізгі валютаны валюталау күніне нақты қоя отырып, шетел валютасын теңгеге, сол сияқты шетел валютасына сату және сатып алу көлемдері көрсетіледі. Мың бірлікпен берілген деректер үшін бес жүз бірліктен кем сома нөлге дейін, ал бес жүз бірлікке тең және одан асатын сома мың бірлікке дейін дөңгелектенеді.
      1-бөлімнің және 2-бөлімнің 1-бағаны бойынша сатып алынатын немесе сатылатын шетел валютасының жалпы көлемі мың теңгемен көрсетіледі. 1-бөлімнің 2, 3, 4-бағандары бойынша, тиісінше, сатып алынатын және сатылатын АҚШ долларының (USD), Еуроның (EUR) және Ресей рублінің (RUВ) көлемі тиісті валютаның мың бірлігімен көрсетіледі.
      1-бөлімнің кодтары 110000 және 120000 жолдарына банк клиенттерімен айырбастау операциялары (банктің айырбастау пункттері арқылы жеке тұлғалармен операцияларды қоспағанда) және Қазақстан қор биржасы мен банкаралық нарықта жасалған операциялар бойынша мәліметтер кіреді.
      2-бөлімде деректер шетел валютасын теңгеге және басқа шетел валютасына сатып алу/сату операциялары, сондай-ақ резидент клиенттер және резидент емес клиенттер жүзеге асыратын операциялар бойынша көрсетіледі.
      2-бөлімге жеке тұлғалардың шетел валютасын банктің айырбастау пункттері арқылы сатып алуы/сатуы бойынша операциялары кірмейді.
      2-нысанды толтырған кезде мына талаптардың орындалуы қамтамасыз етіледі:
      коды 110000 жол >= коды 110001 жол + коды 110002 жол + коды 110003 жол;
      коды 120000 жол >= коды 120001 жол + коды 120002 жол + коды 120003 жол;
      2-бөлімде барлық жолдар бойынша 1-баған 2, 3, 4, 5-бағандардың сомасына тең;
      коды 210000 жол = коды 211000 жол + коды 212000 жол;
      коды 211000 жол >= коды 211400 жол;
      коды 212000 жол >= коды 212400 жол;
      коды 212400 жол = коды 212410 жол + коды 212420 жол;
      коды 212420 жол = коды 212421 жол + коды 212422 жол + коды 212423 жол + коды 212424 жол + коды 212425 жол + коды 212426 жол;
      коды 220000 жол = коды 221000 жол + коды 222000 жол;
      коды 221000 жол >= коды 221400 жол;
      коды 222000 жол >= коды 222400 жол.
      2-нысанды толтырған кезде 2-нысанның және 1-нысанның деректерін төмендегідей келісу қамтамасыз етіледі:
      2-нысанның 2-бағанының коды 211400 жолы = 1-нысанның коды 14100 жолы (2-баған + 3-баған);
      2-нысанның 3-бағанының коды 211400 жолы = 1-нысанның коды 14100 жолы (4-баған + 5-баған);
      2-нысанның 2-бағанының коды 212400 жолы = 1-нысанның коды 14200 жолы (2-баған + 3-баған);
      2-нысанның 3-бағанының коды 212400 жолы = 1-нысанның коды 14200 жолы (4-баған + 5-баған);
      2-нысанның 2-бағанының коды 221400 жолы = 1-нысанның коды 24100 жолы (2-баған + 3-баған);
      2-нысанның 3-бағанының коды 221400 жолы = 1-нысанның коды 24100 жолы (4-баған + 5-баған);
      2-нысанның 2-бағанының коды 222400 жолы = 1-нысанның коды 24200 жолы (2-баған + 3-баған);
      2-нысанның 3-бағанының коды 222400 жолы = 1-нысанның коды 24200 жолы (4-баған + 5-баған).

Ішкі валюта нарығында       
шетел валютасына сұраныс пен   
ұсыныс көздерінің, сондай-ақ оны 
пайдалану бағыттарының мониторингін
жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулыққа
3-қосымша            

Нысан

Клиенттердің шетел валютасындағы банк шоттарындағы ақша
қозғалысы туралы 20__ жылғы ___________
                             (айы)
есеп

Банктің атауы _______________________________________________________

                          банк шоты валютасының мың бірлігімен

Басшы __________________________________
                  (аты-жөні)
Бас бухгалтер __________________________
                  (аты-жөні)

3-қосымшаны толтыру жөніндегі нұсқаулар

      Клиенттердің шетел валютасындағы банк шоттарындағы ақша қозғалысы туралы есеп (бұдан әрі – 3-нысан) тізбесін банк клиенттері жасайтын валюталық операциялардың көлеміне қарай Ұлттық Банк қалыптастырып, жаңартатын (бұдан әрі – Клиенттердің тізбесі) банк клиенттерінің операциялары бойынша жасалады.
      Клиенттердің тізбесіне Қазақстан Республикасының заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын, операциялары ішкі валюта нарығында шетел валютасы ұсынысының немесе шетел валютасына сұраныстың негізгі көлемдерін қамтамасыз ететін резидент емес заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері кіреді.
      Клиенттердің тізбесін Ұлттық Банк жаңартып отырады және жаңартылуына қарай банкке жазбаша түрде жіберіледі.
      3-нысан банктің Клиенттер тізбесіне кіретін әрбір клиенті үшін толтырылады. 3-нысан банк клиенттерінің шетел валютасындағы банк шоттарының жалпы жай-күйін көрсетеді: банк клиенттерінің мына валюталармен: АҚШ долларымен, еуромен, Ресей рублімен ашылған банк шоттары бойынша операциялар нәтижесінде болған, есепті кезеңдегі өзгерістерді бөле отырып, кезең басындағы және аяғындағы қалдықтарды көрсетеді. Деректер банк шоты валютасының мың бірлігімен толтырылады. Мың бірлікпен берілген деректер үшін бес жүз бірліктен кем сома нөлге дейін, ал бес жүз бірлікке тең және одан асатын сома мың бірлікке дейін дөңгелектенеді.
      3-нысанды толтырған кезде банк клиенттің төлемін/аударымын банк шоты валютасынан басқа валютамен жүргізген жағдайда, төлем/аударым валюта айырбасы ретінде емес, нағыз мәнімен көрсетіледі. Клиенттің бизнес сәйкестендіру нөмірі (БСН) болмаған кезде клиенттің салық төлеуші тіркеу нөмірі (СТН) көрсетіледі.
      3-нысанды толтырған кезде мына талаптардың орындалуы қамтамасыз етіледі:
      кестенің барлық жолдары бойынша 1, 2, 3-бағандар барлық клиенттер бойынша банк шотының тиісті валютасы бойынша мәндердің сомаларына тең;
      коды 100000 жол = өткен есепті кезеңнің коды 300000 жолы;
      коды 300000 жол = коды 100000 жол + (коды 210000 жол – коды 210400 жол) + коды 410400 жол – (коды 220000 жол – коды 220400 жол) – коды 420400 жол;
      коды 210000 жол = коды 211000 жол + коды 212000 жол + коды 210300 жол + коды 210400 жол + коды 210500 жол;
      коды 211000 жол = коды 211110 жол + коды 211120 жол + коды 211130 жол + коды 211140 жол + коды 211150 жол + коды 211160 жол;
      коды 211140 жол >= коды 211141 жол + коды 211142 жол;
      коды 211141 жолда резидент банктерден қарыздар тарту бойынша операцияларға есеп беретін банктен тартылған қарыздар да кіреді;
      коды 211150 жол = коды 211151 жол + коды 211152 жол;
      коды 212000 жол = коды 212110 жол + коды 212120 жол + коды 212130 жол + коды 212140 жол + коды 212150 жол + коды 212160 жол;
      коды 212140 жол >= коды 212141 жол + коды 212142 жол;
      коды 212141 жолда резидент банктерден қарыздар тарту бойынша операцияларға есеп беретін банктен тартылған қарыздар да кіреді;
      коды 212150 жол = коды 212151 жол + коды 212152 жол;
      коды 210300 жол = коды 210301 жол + коды 210302 жол;
      коды 210301 жолда клиенттердің резидент банктерде ашылған өз банк шоттарынан ақша аударымдарына клиенттердің есеп беретін банкте ашылған банк шотынан ақша аударымдары (банкішілік аударымдар) да кіреді;
      коды 220000 жол = коды 221000 жол + коды 222000 жол + коды 220300 жол + коды 220400 жол + коды 220500 жол;
      коды 221000 жол = коды 221110 жол + коды 221120 жол + коды 221130 жол + коды 221140 жол + коды 221150 жол + коды 221160 жол;
      коды 221140 жол > = коды 221141 жол + коды 221142 жол;
      коды 221141 жолда резидент банктерден тартылған қарыздар бойынша міндеттемелерді орындау операцияларына есеп беретін банктен тартылған қарыздар бойынша міндеттемелерді орындау операциялары да кіреді;
      коды 221150 жол = коды 221151 жол + коды 221152 жол;
      коды 222000 жол = коды 222110 жол + коды 222120 жол + коды 222130 жол + коды 222140 жол + коды 222150 жол + коды 222160 жол;
      коды 222140 жол >= коды 222141 жол + коды 222142 жол;
      коды 222141 жолда резидент банктерден тартылған қарыздар бойынша міндеттемелерді орындау операцияларына есеп беретін банктен тартылған қарыздар бойынша міндеттемелерді орындау операциялары да кіреді;
      коды 222150 жол = коды 222151 жол + коды 222152 жол;
      коды 220300 жол = коды 220301 жол + коды 220302 жол;
      коды 220301 жолда клиенттердің резидент банктерде ашылған банк шоттарына ақша аударымдарына клиенттердің есеп беретін банкте ашылған өз банк шотына ақша аударымдары (банкішілік аударымдар) да кіреді;
      коды 410400 жол >= коды 412400 жол.