Теңіз кемелерін сыныптау және жасау қағидаларын бекіту туралы

      Ескерту. Бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.11.2017 № 829 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      "Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы" Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 17 қаңтардағы Заңының 4-бабының 3-тармағының 48) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған Теңіз кемелерін сыныптау және жасау қағидалары бекітілсін.

      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.11.2017 № 829 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Көлік және қатынас жолдары комитеті (Н.И. Қилыбай) белгіленген заңнамалық тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне осы бұйрықты мемлекеттік тіркеу үшін ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация вице-министрі Е.С. Дүйсенбаевқа жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Теңіз кемелерін сыныптау және жасау қағидалары

      Ескерту. Қағиданың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.11.2017 № 829 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-бөлік. Жалпы бөлік

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Теңіз кемелерін сыныптау және жасау қағидалары (бұдан әрі - Қағида) Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 17 қаңтардағы "Теңізде сауда мақсатында жүзу туралы" Заңына сәйкес әзірленген және теңіз кемелерін жасау кезінде элементтерге, құрылғыларға және жабдықтауға қойылатын талаптарды қоса алғанда, теңіз кемелерін жасау және куәландыру тәртібін белгілейді.

      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Инвестициялар және даму министрінің 30.11.2017 № 829 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      2. Кеме қатынасы тіркелімінің сыныптамалық қызметіне теңіз кемелеріне (бұдан әрі - кемелер) арналған техникалық құжаттамаларды қарау және келісу, материалдар мен бұйымдарды дайындауға техникалық бақылау, кемелерге сыныбын бере отырып, оларды жасау, сондай-ақ әрбір кеме есептен шығарылғанға дейін тиісті құжаттарды ресімдеу және берумен бірге кеменің бүкіл пайдалану мерзімі бойынша куәландыру нәтижелерінің негізінде сыныбын растау, жаңарту және қалпына келтіру кіреді.

      Кеменің қауіпсіздігін, адам өмірін қорғауды және Кеме қатынасы тіркелімімен сыныпталатын кемелерде орнатылатын тоңазытқыш қондырғылардың тоңазытқыш агенттерінің іс-қимылы қоршаған ортаның озонын бұзудың алдын алуды қамтамасыз ету үшін куәландыруға жатады.

      3. Кеме қатынасы тіркелімі жасау және пайдалану кезіндегі тұрақты теңіз платформаларын, мынадай теңіз кемелерін куәландыруды жүзеге асырады:

      1) жолаушылар және құйма кемелер, қауіпті жүктерді тасымалдауға арналған сүйрегіштер мен кемелер, жолаушылар сыйымдылығы 12 адамнан артық серуендік теңіз кемелері – бас қозғалтқыштардың қуатына және жалпы сыйымдылығына байланысты;

      2) бас қозғалтқыштардың қуаты 55 кВт және одан да артық осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілмеген өздігінен жүретін кемелер;

      3) жалпы сыйымдылығы 80 және одан да артық, немесе алғашқы қозғалтқыштардың жиынтық қуаты 100 кВт және одан да артық осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілмеген кемелер;

      4) әртүрлі тағайындаудағы тұрақты теңіз платформалары.

      4. Кеме қатынасының тіркелімі мынадай жағдайларда тоңазытқыш қондырғыларға сыныптауды жүзеге асырады:

      1) егер тоңазытқыш қондырғылар осы Қағиданың 5-қосымшасына сәйкес ІІ-топтағы тоңазытқыш агентте жұмыс істесе;

      2) егер І-топтағы тоңазытқыш агентте жұмыс істейтін тоңазытқыш қондырғының құрамына 125 м³/сағат және одан жоғары теоретикалық сору көлемімен компрессорлар кіретін болса;

      3) егер тоңазытқыш қондырғы кеменің қауіпсіздігіне әсер ететін жүйелердің қалыптасуын қамтмасыз ететін болса.

      5. Балық аулайтын кемелердің технологиялық және арнайы құрылғылары, кабельді, техникалық флоттың және арнайы мақсаттағы, қағидамен қолданылатын тиісті нормаларда көрсетілген жабдықтарды қоспағанда Кеме қатынасы тіркелімінің куәландыруына жатпайды.

      6. Осы Қағидада мынадай ұғымдар қолданылады:

      1) ағаш тасымалдағыш — палубалық ағаш жүгін тасымалдауға арналған құрғақ жүк кемесі;

      2) ақтара тиеу кемесі — конструкциясына бір палуба, борттық палуба астындағы танктер және борттық жақтық танктер және жүк үй жайларындағы борттық танктер кіретін және көбінесе ақтара тиейтін жүктерді тасымалдауға арналған кеме;

      3) арнайы персонал — экипаж мүшелері болып табылмайтын, кеменің тағайындалуына байланысты кемеде әрдайым болатын тұлғалар (теңіздің тірі қорларын табу және өңдеймен айналысатын ғылыми, инженерлік-техникалық қызметкерлер, зертхана қызметкерлері, жұмысшылары);

      4) аралас жүзетін кеме (өзен - теңіз) — теңіз және ішкі су жолдары бойынша жүктерді тасымалдауға арналған өздігінен жүретін жүк кемесі (өз техникалық сипаттамалары бойынша жарамды және белгіленген тәртіппен теңіз және ішкі су жолдары бойынша кеме қатынасы мақсатында пайдалануға жіберілген кеме);

      5) арнайы мақсаттағы кеме — жолаушыларды қоса алғанда, өз мақсатына сай бортта 12 адамнан аса арнайы персоналы бар механикалық қозғалтқышы бар өздігінен жүретін кеме (көрсетілген кемелер деп ғылыми-зерттеу, экспедициялық, гидрографикалық, оқу кемелері, кит базалары, балық базалары және теңіздің тірі ресурстарын өңдеу үшін пайдаланылатын және оларды аулаумен айналыспайтын басқа да кемелер);

      6) арнаулы қарау — техникалық қадағалау объектісінің қосымша талаптарға сәйкестігінің дәрежесін анықтау;

      7) артқы перпендикуляр — L кеме ұзындығын кеменің артқы шетінде шектейтін кеменің диаметральды жазықтығындағы тік сызық;

      8) алдыңғы жағының перпендикуляры — жазғы жүк ватерсызығы мен форштевеннің алдыңғы жиегінің қиылысқан нүктесінен өтетін кеменің диаметральды жазықтығындағы тік сызық;

      9) аралықтар палубасы — кемені бөліктерге бөлудің басты көлденең су өткізбейтін аралықтары жүгізілген палуба;

      10) аралық шпангоуттар — негізгілерінің арасында орналасқан қосымша шпангоуттар;

      11) апаттық ватерсызықтары — осы Қағиданың 6-бөлігінде регламенттелгенге сәйкес жеке бөліктері немесе олардың комбинациялары батқаннан кейін зақымдалған кеменің ветарсызықтары;

      12) арынды өткізбейтін — жабық саңылауларға қатысты термин және берілген арыны бар сұйықтық қысымының әрекет етуі кезінде ол бұл тесіктен өтпейтінін білдіреді;

      13) ашық палуба — қоршаған ортаның әсеріне үстінен және кемінде екі жағынан толық ашық палуба;

      14) алдыңғы және артқы жақтық перпендикулярлар — кеме ұзындығының L алдыңғы және артқы жақтық шеттері арқылы сәйкесінше өтетін диаметрлі жазықтықтағы тік сызықтар;

      15) "А" типінің кемесі — құйылатын сұйық жүктерді ғана тасуға арналған кеме;

      16) астық — бидай, жүгері (маис), сұлы, қара бидай, арпа, күріш, сорго, бұршақ және басқа дақылдардың тұқымдары және егер олардың қасиеттері табиғи түрдегі астыққа ұқсас болса, олардың өңделген түрлері;

      17) ақпарат — Кеменің орнықтылығы туралы ақпарат;

      18) ашық болып табылатын саңылаулар, — үстіңгі палубадағы немесе корпус бортындағы, сондай-ақ палубалардағы, борттардағы және қондырмалар мен рубкалардың қалқалауларындағы тесіктер, теңіздің ықпалы кезінде өткізбеушілігіне, беріктілігіне және сенімділігіне қатысты осы Қағиданың 4-бөлімінің талаптарына жауап бермейтін жабуға арналған құрылғылар. Кеменің динамикалық қисаюы жағдайында орнықтылығына әсер етпейтін кемелік жүйелердің және құбырлардың борт сыртындағы тесіктері сияқты кіші тесіктер ашық болып саналмайды;

      19) аралық — кеменің оған белгіленген жүзу аудандары шектерінде жүзуі;

      20) арнайы құрылғы — кеменің бастапқы тіктігін оперативтік бағалау үшін онда тұрақты орнатылған жүйе (мысалы, қисаю бұрыштары көрсетілген қисаю цистерналары);

      21) авариялық ватерлиния — бір немесе бірнеше сабақтас бөлікті су басқаннан кейін зақымдалған кеменің ватерлиниясы;

      22) А санатындағы машиналық үй-жайлар – мыналар орналастырылған үй-жайлар және оларға апаратын шахталар:

      негізгі механизмдер ретінде пайдаланылатын іштен жану қозғалтқыштары; немесе

      егер олардың жалпы қуаты кемінде 375 кВт болса, басқа мақсаттарға пайдаланылатын іштен жану қозғалтқыштары; немесе

      сұйық отынмен жұмыс істейтін қазандар, инертті газ генераторлары, жарамсыз қалдықтарды өртеуге арналған қондырғы немесе сұйық отын қондырғылары;

      23) арматура – өту ағысын толығымен немесе ішінара ашу немесе жабу жолымен тасымалданатын ортаның қозғалысын, таралуын және шығынын реттеуді және басқа да өлшемдерін басқаруға арналған тиекті, реттегіш және сақтандырғыш құрылғылар;

      24) авариялық жарықтандыру — кеменің орынжайлары мен кеңістігін электр энергиясының авариялық немесе авариялық өткізгіш көздерінен тоқ алатын шамдармен жарықтандыру;

      25) авариялық тарату тұстамасы - негізгі электр энергиясы істен шыққан және оны авариялық тұтынушыларға таратқан жағдайда, авариялық немесе электр энергиясының авариялық өткізгіш көзіннен электр энергиясын тікелей қабылдауға арналған тарату тұстамасы;

      26) антистатикалық жерге тұйықтау — тікелей байланысы есебінен немесе антистатикалық жерге тұйықтандыру өткізгіші арқылы жабдықтың конструктивтік бөлігінің және кеме корпусының статикалық электрдің әлеуетін теңдестіруді қамтамасыз ететін электр жалғануы.

      Антистатикалық жерге тұйықтандыру өткізгіштері мыналар болып табылады:

      антистатикалық жерге тұйықтандыруға жататын жабдықты, кабель экрандарын, құбырды және т.б. өз ішінде және/немесе кеме корпусымен не басқа жерге тұйықтастырылған жабдықпен қосатын металл қосқыштар;

      жабдықтың үстіне қойылған электр өткізгіш заттардың қабаттары: металлизацияның, өткізілетін пластмасалардың, компаундтардың, мастиктердің, антистатикалық лак-сыр беті;

      27) арнаулы электрлі орынжайлар - электр жабдығы үшін ғана арналған және тек қызмет көрсетуші қызметкерлерге ғана қол жетімді орынжайлар немесе орындар;

      28) автоматты орнату - тетiктер және жүйе жабдықталған автоматтандырулардың құрылымдарының жиынтығы;

      29) авария - орталықтандырылған жүйенiң iшкi жүйесі (топтастырылған) – қорытылған конструктивтiк бөлiгiнiң ескертiлген сигнализациясы авария - тұратын қатар авария жұмылдырған (панелдер ) жеке қосымша блоктер - жеке тетiктерге немесе құрылымға жататын сигналдардың (топталу) бiрiктiруi жолымен құрастырылатын ескертiлген сигналдардан бiр қорытылған сигналға ескертiлген сигнализация.

      30) авария-ескертетін сигнал беру (АЕС) жүйесі – құрылымдардың өзгерiс туралы да нормалы жұмыс тәртiптерiнiң қойылған шектi мәндерiнiң тексерiлетiн параметрлерiн табыс туралы сигнализация үшiн қолайлы жабдық. Жеке ескертпе дабылдары жалпыға топтастырыла алады;

      31) автоматтандыру жүйесі – автоматты басқаруды реттеу, бақылау, сигнализация және тетiктер және құрылымдардың қорғауы үшiн арналған жабдықтар;

      32) автоматтандыру құрылымы бiр конструктивтiк және функционалдық бiрлескен элемент қосып жасалған автоматтандырулар жүйесінiң бiр бөлiгi;

      33) автоматтандыру жүйесінiң элементi - автоматтандыру жүйесіне кiретiн тәуелсіз элемент( мысалға датчик, реле, құрылым және логикалық элемент.

      34) әуе жастығы — бөлік шатыры мен балласт деңгейінің арасындағы ауаның көтеріңкі қысым саласы;

      35) әмбебап диаграмма — біркелкі болмайтын, қисаю бұрыштарының синустарына пропорционалды абсциссалар шкаласы, әр түрлі су ығыстырулар үшін салмақтың тіктігін айқындайтын тура сәулелер салу үшін ордината осьтері бойынша пішін тіктігінің қисық иіндер жиыны және метацентрлік биіктіктер шкаласы (немесе кеме ауырлық ортасының аппликаттары) бар кеменің тіктігінің диаграммасы;

      36) баржа — оны сүйрету немесе итеруге арналған өздігінен жүрмейтін жүк кемесі;

      37) баржа тасымалдаушы (лихтер тасымалдаушы) — жүктерді кеме баржаларында (лихтерлерде) тасымалдайтын құрғақ жүк кемесі;

      38) бос су ығыстырғыштығы — кеменің жүксіз, отынсыз, майлайтын майсыз, цистерналарда балластық, ауыз су, қазандық суын, тағамсыз, шығыс материалдарынсыз, сондай-ақ жолаушыларсыз, экипаж және олардың заттарынсыз су ығыстырғыштығы;

      39) баспана беру орны — кемені оның қауіпсіздігіне қауіп төндіретін жағдайлар пайда болған жағдайда жасыру үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген табиғи немесе жасанды қорғалған акваторий;

      40) балық аулайтын кеме — кәсіпшілік үшін немесе кәсіпшілік және ауланғанды (балықтар, киттер, итбалықтар, морждар немесе теңіздің басқа да тірі ресурстарын) өңдеу үшін пайдаланылатын кез келген кеме;

      41) балық аулайтын кеме экипажы — оның мақсатымен байланысты кеме бортындағы кез келген міндеттерді орындайтын тұлғалар;

      42) балласт — доктың қондырылуын өзгерту мақсатында баласт бөліктерінде қабылданатын борт сыртындағы су;

      43) балласт бөлігі — су балластын қабылдау үшін арналған су өткізбейтін құрылымдармен шектелген доктың мұнарасы мен понтонындағы бөлік;

      44) борт догының биіктігі D— доктың сыртқы борт мұнарасында негізгі жазықтықтан бастап топ-палубаның теориялық бетіне дейін мидель-шпангоут жазықтығында тік өлшенген арақашықтығы;

      45) бос отырғызу dп — қалдық және тегістейтін қорсыз балластымен доктың және докалатын кеменің су ығыстырғыштығына сәйкесетін негізгі жазықтықтан ватерсызыққа дейін тік мидель-шпангоут жазықтығында өлшенген арақашықтық;

      46) батудың шекті тереңдігі dпp — доктың шекті батуына сәйкесетін негізгі жазықтықтан бастап ватерсызыққа дейін тік мидель-шпангоут жазықтығында өлшенген арақашықтық;

      47) бөліктерге кемені бөлудің ең биік жүк ватерсызығы — осы Қағиданың 6-бөлімінің талаптары әлі де болса орындалатын, ең биік ватерсызығы;

      48) борттың теориялық биіктігінен 85% тең кем болатын биіктікте өтетін ватерсызығы бойынша кеменің ұзындығы L — 96% немесе форштевеннің алдыңғы жиегінен бастап сол ватерсызық бойынша руль баллерінің осіне дейін, егер ұзындық көп болса, ұзындығы;

      49) басты руль жетегі — рулді немесе бұрылмалы саптамаларды ауыстырудың орындаушы жетектері, механизмдері, егер бар болса, руль жетегінің агрегаттары, сондай-ақ пайдаланудың қалыпты жағдайларында кемені басқару мақсатында рулді немесе бұрылмалы саптамаларды ауыстыру үшін қажетті баллерге (мысалы, румпель немесе сектор) айналатын жақтың қосымша құралдары және көмекші жабдықтар;

      50) борт биіктігі — көлденең кильдің жоғарғы жиегінен немесе сыртқы қаптаманың ішкі бетін келтек кильге борт тұсындағы үстіңгі үздіксіз палуба, яғни, орнықтылық есептерінде ескерілетін кеме корпусының көлемі одан төмен палуба бимсының үстіңгі жиегіне дейін мидельде өлшенген тік арақашықтық. Аталған палубаның бортпен жалғануы дөңгеленіп келген кемелерде, борт биіктігі үстіңгі үздіксіз палуба мен борттың жалғастырылған теоретикалы сызықтарының қиылысы нүктесіне дейін өлшенеді. Егер үстіңгі үздіксіз палубаның бойлық бағытта кемері болса және палубаның көтеріңкі бөлігі борт биіктігін өлшеу нүктесінің үстінен созылып тұрса, борт биіктігі көтеріңкі бөлікке параллель орналасқан палубаның төменгі бөлігінің жалғасы болып табылатын шартты сызыққа дейін өлшенуі тиіс;

      51) бос беттеріне түзету — сұйық жүктердің бос беттерінің ықпалымен шарттастырылған кеменің орнықтылығының төмендеуін ескеретін түзету;

      52) бос кеме — толық дайын кеме, бірақ дедвейтсіз. Дедвейттің құрамынадай сұйық балласт кіреді;

      53) D борт биіктігі — көлденең кильдің жоғарғы жиегінен тік немесе қаптаманың ішкі сызығының қалқалау палубасының бортқа жанасуының ішкі сызығына дейін келтек кильге жанасуы бойынша өлшенген ең аз арақашықтығы. Дөңгеленіп келген ширстрегі бар кемелерде бұл арақашықтық қалқалау палубасының болат төсемінің ұзартылған ішкі беттерінің борт маңындағы борт қаптамасының қиылысуына дейін өлшенеді, ол жалғасу бұрыштық конструкция болғандай. Металдан жасалмаған кемелерде барлық аталған палубаның және қаптаманың сыртқы беттеріне қатысты болуы тиіс;

      54) борттың теоретикалық биіктігі — борттың D биіктігіндей, бірақ су үстіндегі борттың бимсының жоғарғы жиегіне дейін өлшенеді;

      55) бөліктерге бөлудің жүк ватерсызығы — бөліктерге бөлген кездегі қолданылатын зақымдалмаған кеменің ватерлиниясы;

      56) ds бөліктерге бөлу шөгуі — кемені бөліктерге бөлудің тиісті жүк ватерлиниясына сәйкес шөгу;

      57) бөлік — кеменің түбімен, борттармен, қалқалаулар палубасымен және екі көршілес көлденең су өткізбейтін қалқалаулармен немесе бағыттау қалқалауымен және шетімен шектелген кеменің ішкі кеңістігінің бөлігі;

      58) бөліктерге бөлудің ең биік жүк ватерлиниясы — кемені бөліктерге бөлуді талап ететін талаптар орындалатын неғұрлым көп шөгуге сәйкес келетін ватерлиния;

      59) бөліктер немесе аралас жайлар — бір-бірінен аралық, палуба, платформа немесе осыған ұқсас олардың конструкцияларын ойықсыз немесе жабылуы бар ойықпен бөлініп тұратын бөліктер немесе жайлар;

      Бір-біріне бұрышымен жанасатын бөліктер және жайлар аралас деп саналмайды.

      Бір-бірінен аралас конструкциялармен (кәдімгі пайдалану процесінде алынып тасталуы мүмкін) немесе оларды бөлетін аралықтар мен палубада жабылмайтын ойықтармен бөлінетін бөліктер мен жайлар бір жалпы жай ретінде қарастырылады;

      60) бастапқы палубалы жабын — палубалы төсеніш конструкциясының бірінші қабаты, палубаның металл төсенішіне тікелей жағылады және коррозияға қарсы мастика мен желім жағылатын кез келген бастапқы жабынды білдіреді, палубаның металл төсенішіне желімдеу немесе қорғау үшін қажет. Конструкциядағы бастапқы қабат және палубаның металл төсенішінің жоғарғы қабаты төсеніш жабыны болып табылады;

      61) болат немесе оған тең басқа материал — кез келген жанбайтын материал, өздігінен немесе оның оқшаулағышын жабатын материал және болатқа тең материал (мысалы, тиісті оқшаулағышы бар алюминий қорытпа), құрылымдық қасиеттері мен отқа төзімділігін стандартты отқа төзімділігіне сынау кезінде отқа қарсы әсерге ие болады;

      62) бактағы отынсыз көлік құралы — іштен жанатын қозғалтқышты қозғалысқа келтіретін және бос отын жүйесі мен отын багы бар, сонымен қатар екі батарея өткізгіш аккумуляторынан ажыратылған, автомобильдер, жүк машиналары, тягачтар;

      63) басқарудың орталық посты (бұдан әрі – БОП) – РЖБ негізгі және қосалқы механизмдерін, негізгі және қосалқы КББҚ, бақылау-өлшеу құралдарын, авариялық-ескерту сигнализациялары аспаптарын және байланыс құралдарын қашықтықтан басқару органдары орналасқан үй-жай;

      64) басты тарату тұстамасы — электр энергиясын тікелей электр энергиясының негізгі көзінен қабылдауға және оны кеме тұтынушыларына таратуға арналған тарату тұстамасы;

      65) біркелкі жүк — тұрақты үлестік көлемі бар жүк;

      66) бірінші санаттың жауапты құрылғылары — кеменің қозғалысын және басқарылуын қамтамасыз ету үшін үнемі жұмыс жағдайында (қосылған) табылуы тиіс құрылғы. Мұндай құрылғыларға осы Қағиданың 4734-тармағында тізбектелген құрылғылар жатады;

      67) бастапқы сынақтар — Кеме қатынасы тіркелімімен арнайы, мақұлданған бағдарламамен регламенттелген және оған Дайындаушыны тану туралы куәлік беру мақсатында кәсіпорынды куәландыру уақытында Кеме қатынасы тіркелімімен орындалатын бақылау сынақтарының белгіленген көлемі;

      68) бір қабатты конструкция – жиынтықпен нығайтылған пластинадан тұратын конструкция;

      69) В типінің кемесі — А типінің кемелерін қойылатын талаптарға сәйкес келмейтін кеме;

      70) В типті үздіксіз қаптама немесе сүйретпе — А немесе В типті конструкцияда анықталатын қаптама немесе сүйретпе;

      71) валогенераторлар — басты тетіктерден іске қосылатын және кемелік электр желісін немесе жеке тұтынушыларды қамтамасыз ететін генераторлар;

      72) гидростатикалық қисықтар — кеменің теоретикалы сызбасы элементтерінің қисығы;

      73) гальваникалық ұшқын қауіпсіздігі — кеменің жағалау құрылғысымен немесе басқа кемемен электрохимиялық құбылыстардан және қоршаған теңіз суы мен топырақтағы адаспа тоқтан туындаған гальфаникалық байланысы кезінде электр ұшқынынан өрттің немесе жарылыстың туындау мүмкіндігі болмайтын кеме жабдығы мен жүйесінің жағдайы;

      74) дедвейт – суда тығыздығы 1,025 т/м3 және бос су ығыстырғыштығы жазғы белгіленген су үсті бортына сәйкес келетін жүк ватерсызығы бойынша кеменің су ығыстырғыштығы арасындағы айырмашылық;

      75) доктың мұнарасы – доктың бату мен жүзіп шығу кезінде орнықтылығын қамтамасыз ету үшін арналған понтонмен немесе понтондармен конструктивтікк жалғанатын жүзетін док корпусының бөлігі; мұнара док пен балласт жабдықтарын жайғастыру үшін бөліктер мен бөлмелерде қалқандарға, платформаларға, палубаларға бөлінеді;

      76) доктың жүк көтергіштігі Д, т — пайдаланудың қалыпты жағдайларында доктың көтеретін бірнеше кемелердің немесе аса ауыр кемелерінің массасы;

      77) доктың ені В — понтон борттарының теориялық беттерінің арасындағы диаметр жазықтығына перпендикуляр өлшенген арақашықтық;

      78) докалауда батудың шекті сызығы — док операцияларын жүргізгенде жүзетін кемелер мен жүзетін доктардың жол берілетін қондыруларына максималды сәйкесетін бүгілетін ватерсызықтары;

      79) доктың стапель-палубасы — докаланатын кеме орнатылатын палуба;

      80) доктың топ-палубасы — доктың үстіңгі палубасы (мұнаралардың үстіңгі палубасы);

      81) дайындаушыны тану туралы куәлік — кәсіпорын дайындайтын өнімнің және оны өндіру шарттарының Кеме қатынасы тіркелімінің қағидасының талаптарына сәйкестігін растайтын және танылған материалдар мен дайындаушы кәсіпорындар тізбесіне кәсіпорынды енгізуді кепілдендіретін құжат;

      82) дәнекерлегіш материал - дәнекерлеу кезінде қолданылатын электрод, сым темір, флюс, қорғайтын газ;

      83) дистанциялық автоматтандарылған басқарма (ДАБ) жүйесі – объект туралы жиын және ақпаратты өңдеуiнiң аралық операцияларының қамтамасыз ететiн автоматты орындауы басқаруды алып тастаған орыннан тетiктi басқару үшiн қолайлы жабдық және тетiктiң оператор тапсырма берiлген жұмыс тәртiп iске асыратын атқарушы;

      84) екі қабатты конструкция - арасында орналасқан жиынтықпен нығайтылған екі пластинадан тұратын конструкция;

      85) есептеу палубасы — кеме корпусы көлденең қимасының жоғарғы бөлігін құрайтын палуба. Мұндай палуба ретінде соңғы учаскелерден тыс бактан ютқа дейін созылған ең жоғарғы бөлінбейтін палуба немесе ұзын ортаңғы қондырма палубасы, не болмаса өтпелі учаскеден тыс квартердек палубасы бола алады (осы Қағиданың 527-тармағы);

      86) есептеу шөгуі d — доктың негізгі жазықтығынан бастап ЖВС-ға дейін тік өлшенген арақашықтық;

      87) ең биік жүк ватерсызығы — тұщы су үшін жүк маркаларын қосқанда, зоналық немесе маусымдық жүк маркасы кемесіне тағайындалған ең биік деңгейде тұрған ватерсызығы;

      88) есептік қуат – Қағида реттейтін есептерде қолданылатын және Кеме қатынасы тіркелімімен беретін құжаттарға көрсетілетін уақытпен шектелмеген ең жоғарғы қуат;

      89) есепті айналу жиілігі – есепті қуатқа сәйкес келетін айналу жиілігі;

      90) есептік қысым — төзімділікке есептеу жүргізілетін қысым;

      91) екінші санаттың жауапты құрылғылары — қозғалысты және басқарылуды қамтамасыз ету үшін үнемі жұмыс жағдайында табылмайтын, бірақ кеменің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті құрылғы. Бұл құрылғы оларды жылдам іс-қимылға келтіруге дайын болйы тиіс. Мұндай құрылғыларға осы Қағиданың 4735-тармағында тізбектелген құрылғылар жатады.

      92) жалғастырушы сым — найзағайды қағып алғышты жерге тұйықтандырғышпен электрлі жалғастыратын сым;

      93) еріп құйылған меттал - металл, электродтың немесе сым темірдің ерітіндісі және құрамында негізгі металлдың практикалық елеулі қоспасынсыз;

      94) жүк кемесі — жолаушылар тасымалдамайтын кез келген кеме (құрғақ жүк, құйылатын жүк таситын, көліктік рефрижератор, мұзжарғыш, сүйрегіш, итергіш, құтқарушы, техникалық флот, кабельді, арнаулы мақсаттағы жолаушылар тасымалдамайтын);

      95) жер снаряды — арнайы құрылғылармен (ожаумен, соратын құрылғылармен, грейферлермен) топырақты алып шығуға арналған және топырақты орналастыру мен оны тасымалдау үшін трюмдері жоқ өздігінен жүретін немесе өздігінен жүрмейтін кеме;

      96) жолаушы — капитан мен экипаж мүшелерінен немесе жұмыс істейтін немесе осы кеменің жұмысымен байланысты қандай да бір іспен айналысатын басқа да тұлғаларды (арнайы персонал), сондай-ақ бір жасқа келмеген баланы қоспағанда, кеме бортындағы кез келген тұлға;

      97) жолаушылар накаттық кемесі (жолаушылар ро-ро кемесі) — көлденең тиеу және түсіру тәсілімен жабық немесе ашық жүк үй-жайлары бар немесе арнайы санаттағы үй-жайлары бар жолаушылар кемесі.

      Жолаушылар накаттық кемелеріне сондай-ақ паромдар, яғни паромдық өткелдерде жолаушыларды тұрақты тасымалдауды және бактарда отыны бар дөңгелек техникасын ашық және/немесе жабық палубада және/немесе тиеу мен түсірудің көлденең тәсілімен жылжымалы темір жол құрамымен тасымалдауды жүзеге асыратын кемелер;

      98) жүзбелі кран (жүзу краны) — понтон немесе оған жақын түрдегі негізде, жүзу жүккөтергіш және технологиялық (монтаж, су асты, гидротехникалық, авариялық-құтқару, құбыр салу) операцияларды орындауға арналған, сондай-ақ палубада және/немесе трюмде жүктерді тысымалдау үшін пайдаланылуы мүмкін крандық құрылыс;

      99) жүзбелі маяк — арнайы жабдығы (жарық техникалық құрылғылар, тұман сигнал беру құралдары, радиолокациялық маяктар) бар, навигациялық қауіпті аралыққа және қауіпсіз теңізде жүзуді қамтамасыз ету мақсатында кемелерді олар бойынша бағдарлауға арналған өздігінен жүретін кеме;

      100) жазық мұз — тұтастығы 10 балл мұз;

      101) жасаудағы кеме — кемеге берілетін құжаттар алынғанға дейін киль салынған сәттен бастап салынып жатқан кеме. Киль салыну сәті деп мынадай кезең түсініледі:

      осы кемеге қатысты деп анықталуы мүмкін жасаудың басталуы;

      кеме корпусы жиынтық бөлігінің массасы 50 т кем емес немесе корпустың барлық материалының есептік массасының 1 % құрайды, бұл мәндердің қайсысы аздау соған байланысты;

      102) жоғарғы палуба – кеменің бүкіл ұзына бойымен бөлінбейтін ең жоғарғы палуба;

      103) Сb, жалпы толықтық коэффициенті — d шөгу барысында жазғы жүк ватерсызығы, L ұзындығы және В ені бойынша төмендегі формуламен анықталатын коэффициент:

      Сb = Су ығыстырғыштық (м3) / LBd;

      104) жазғы жүк ватерсызығы — кеменің қисаюсыз және дифферентсіз жағдайында жүк таңбасы шеңберінің орталық деңгейінде орналасқан ватерсызық;

      105) жартылай аралық — негізгі мақсаты палуба конструкцияларына қосымша тіректі қамтамасыз ету болып табылатын бөліктегі немесе оның бөлшегіндегі қалқан;

      106) жүзетін доктың конструктивтік ватерсызығы (бұдан әрі - ЖВС) — жүзетін доктың оның шөгуіне толық қорларымен, есептеу массасының кемесімен және балластың қажетті санымен сәйкесетін ватерсызығы;

      107) жазғы жүк ватерсызығы — кеменің қисаюсыз және дифферентсіз жағдайында жүк маркасының шеңбері ортасының деңгейінде тұрған ватерсызығы;

      108) жазғы орман қысқы ватерсызығы — кемеге тағайындалған болса, жазғы орман жүк маркасының үстіңгі деңгейінде тұрған ватерсызығы;

      109) жүзетін доктың ұзындығы L — понтонның торц қалқандарының ішкі жиектерінің арасында негізгі сызыққа параллель стапель-палуба деңгейінде өлшенген арақашықтық;

      110) жәшік — кеменің енінен В 4% асатын арақашықтықта кеме борттарына дейін жетпейтін және сыртқы қалқандарда есіктері, терезелері және басқа ұқсас саңылаулар жоқ су үсті бортының палубасында палубамен жабылған ғимарат;

      111) желдің қысымы — желдің шартты есептелген қысымы;

      112) жел қысымынан қисаю сәті — желдің әсерінен шартты есептік сәті;

      113) желкенділік алаңы — кеменің (жүзгіш кран мен крандық кемеден басқа) су үстіндегі бөлігінің тік жағдайда диаметрлік жазықтыққа проекциясы алаңы);

      114) жүк танктерін көбікпен сөндірудің палубалы жүйесіне тең жүйе - зақымдалған жүк танкісінде өртті, ыстықтай төгілген жүкті сөндіруді қамтамасыз ететін, сонымен қатар әлі ыстық емес төгілген жүктің тұтануына кедергі жасайтын жүйе;

      115) жанатын—тұтанатын сұйықтықтар ортасы, газ қысымымен сығылған, сұйылтылған және еріген, тұтанатын сұйықтықтар, тұтанатын қатты жанғыш материалдар және заттар, соның ішінде жүктер, отын, әрлеу, жабдықтар, оқшаулағыш, жиһаз;

      116) жергілікті басқару посты – механизмнің жанында немесе тікелей механизмде орналастырылған басқару органдарымен, бақылау-өлшеу аспаптарымен және, егер қажет болған жағдайда, басқаруға арналған байланыс құралдарымен жабдықталған посты;

      117) жабдықтар – механикалық қондырғының қалыпты жұмысын қамтамасыз етуге қызмет ететін түрлі сүзгілер, жылу алмастыру аппараттары, цистерналар мен басқа да құрылғылар;

      118) жалпы басқару посты – бақылау-өлшегіш аспаптармен, авариялық-ескерту сигнал беру аспаптарымен және байланыс құралдарымен жабдықталған екі немесе бірнеше негізгі механизмдерді бір мезгілде басқаруға арналған посты;

      119) жүк операцияларын басқару посты (бұдан әрі – ЖОБП) – жүк операцияларын орындауға байланысты басқару, бақылау және сигнал беру құралдары, ал құю кемелерінде, бұған қоса – фуз, балласт, фуз және балласт танктерінің және фуз сорғысы бөлімдері атмосферасы өлшемдерін, сондай-ақ құрамында мұнайы бар және жуып-шаюға арналған суларды төгуді бақылау және сигнал беру құралдары орналасқан үй-жай немесе оның бөлігі;

      120) жүйе – кемені пайдалануды қамтамасыз ету бойынша белгіленген функцияларды орындауға арналған құбырлардың, механизмдердің, аппараттардың, аспаптардың, құрылғылар мен ыдыстардың жиынтығы;

      121) жауапты мақсаттағы құбырлар – зақымдануы жанғыш ортаның машиналық үй-жайларға төгілуіне, су басуға, улы заттардың түсуіне, негізгі және қосалқы қозғалтқыштардың жұмысын қамтамасыз ететін жүйенің істен шығуына, бағыттың немесе басқарудың жойылуына алып келетін құбырлар;

      122) жауапкершілік мақсаттағы көмекші бу қазандықтары — кеменің жүруін, жүзу қауіпсіздігі мен жүкті тиісінше тасымалдауды қамтамасыз ететін көмекші тетіктерді, жүйелер мен жабдықтарды бумен қамтитын қазандықтар; бұл ретте кемеде қазандық жұмысы тоқтатылған жағдайда осы тетіктерді, жабдықтар мен жүйелерді іске қосуға арналған энергияның басқа көздері жоқ;

      123) жұмыс қысымы — сақтандырғыш клапаны немесе басқа да сақтандырғыш құрылғыларының әрекеті кезінде қысымның ықтимал қысқа мерзімді арттыруын қоспағанда, жалғасушы режимінде жұмыс процесінің дұрыс ағуы кезіндегі барынша ықтимал қысым;

      124) жерге тұйықтандыру — электр жабдығының жерге қосу бөлігін кеме корпусына электрлі жалғау;

      125) жауапты емес құрылғылар — уақытша ажыратылуы кеменің жүзу қауіпсіздігін, кемедегі адамдардың және жүк сақталуының қауіпсіздігін азайтатын құрылғы;

      126) жауапты құрылғылар — дұрыс жұмысы кеменің жүзу қауіпсіздігін, кемедегі адамдардың қауіпсіздігін және жүктердің сақталуын қамтамасыз ететін құрылғы; мұндай құрылғыларға осы Қағиданың 4735-тармағы санамаланған құрылғылар жатады;

      127) жартылай фабрикат — тағайындалуы бойынша пайдалану кезінде механикалық және технологиялық өңдеуге ұшырайтын құйынды,соғылма, лист немесе түтік;

      128) жоғарғы температуралық дәнекереу (дәнекерлеп жапсыруға қажетті қатты қорытпа)- дәнекерлеудің тәсілі, яғни дәнекерлеп жапсыруға қажетті қатты қорытпаны пайдалану кезінде температура 450 ^оС жоғары;

      129) м жайдың су өткізушілік коэффициенті — жайдың толық теоретикалы көлеміне жайды судың толық басуы кезінде суға толатын көлем;

      130) зет-болат — пісіру құрастырғыштарын әзірлеуге арналған, илемделген бұйымның үстіне перпендикуляр едәуір кернеуді қабылдауға қабілетті илемделген бұйымның қалыңдығы бағытындағы пластикалық қасиеттердің кепілдік деңгейі бар болат;

      131) иірмелі теңселу қуаты – орташа сәтте болған ауыспалы сәттегі қуат;

      132) индикациялық жүйе – нақтылы физикалық параметрлер және тетiктер және құрылымдардың нақтылы күйлерiнiң мәндерi туралы мәлiметтiң алуы үшiн қолайлы жабдық;

      133) контейнер тасымалдаушы — халықаралық үлгідегі контейнерлерде жүктерді тасымалдауға арналған және трюмдерде ұяшықты бағыттаушы конструкциялары бар кеме;

      134) крандық кеме — жүзбелі кран, алайда кеме немесе кемеге жақын қорғауыштардың жүзбелі негізінде;

      135) кеме баржасы (лихтер) — багажсыз пайдаланылатын және белгіленген шекті жүзу ауданының шегінде арнайы жабдықталған кемелерде тасымалдау және сүйретуге (итеру) арналған өздігінен жүрмейтін жүк кемесі;

      136) көлік понтоны — экипажсыз, палубалық жүкті тасымалдауға арналған және палубада тығыздалған төсемдері бар қақпақтармен жабылатын корпус ішіне қол жеткізу үшін үлкен емес қылталарды қоспағанда, люктері жоқ өздігінен жүрмейтін кеме;

      137) кеменің "жасауға арналған келісімшарт" күні – болашақ кеме иесі мен кеме жасаушының кемені жасауға арналған келісімшартқа қол қойған күні;

      138) Кеме қатынасы тіркелімінің сыныбы (сынып) — кемелерге, басқа да жүзбелі құрылыстарға, сондай-ақ теңіз стационарлы платформалар мен олардың конструктивтік ерекшеліктерін сипаттайтын шартты символдар мен сөздік сипаттамалар, жиынтығы, осы Қағидада анықталған пайдаланудың мақсаты мен шарттары;

      139) кеменің меншік иесі — оны өзі пайдаланады не заңды негізде басқа тұлғаға сенімгерлік басқаруға немесе басқаруға өзге түріне бергеніне қарамастан, кеме меншік құқығында тиесілі жеке және заңды тұлға;

      140) кеме иесі — ол өзі меншік иесі немесе өзге де заңды негізде пайдаланатына қарамастан, өз атынан кемені пайдаланатын жеке немесе заңды тұлға;

      141) кесілген мұз — тұтастығы 4 — 6 балды мұз, онда көбінесе мұздар бір-бірімен жанаспайды;

      тұтасталған мұз — тұтастығы 7 — 8 балды мұз, онда көбінесе мұздар бір-бірімен жанасып, мұздық қабаттарды құрайды;

      142) D кеме бортының биіктігі — көлденең кильдің жоғарғы жиегінен бастап немесе сыртқы қаптаманың ішкі бетінің білеулік кильмен түйіскен нүктесінен бастап борттағы жоғарғы палуба бимсінің жоғарғы жиегіне дейінгі мидельмен (м) өлшенген тігінен аралық. Жоғарғы палубасы бортпен дөңгеленіп қосылған кемелерде борт биіктігі жоғарғы палуба мен борттың жалғасқан теориялық сызықтарының қиылысқан (бұрыш болып қиылысқан жағдайда) нүктесіне дейін өлшенеді;

      143) L кеме ұзындығы — форштевеннің алдыңғы жиегінен бастап рудерпосттың немесе рөл баллері білігінің (рудерпост болмаған жағдайда) артқы жиегіне дейінгі жазғы жүк ватерсызығы деңгейінде, м, өлшенген аралық немесе осы ватерсызық деңгейімен өлшенген форштевеннің алдыңғы жиегінен бастап кеменің артқы жағының шеткі жиегіне дейінгі кеме ұзындығының96%- ы (қайсысы ұзын болса, сонысының өлшемі);

      Алайда L сонымен бірге жазғы жүк ватерсызығы деңгейінде өлшенген кеме ұзындығының 97%-ынан артық болмаған күйінде қабылдана алады.

      Кеменің алдыңғы және артқы шеттерінің формасы әдеттегіден өзгеше болған жағдайда L Кеме қатынасы тіркелімімен арнайы қарастыру нысаны болып табылады;

      144) кеменің артқы жағындағы машина бөлімшесі — бұл машина бөлімшесі ұзындығының ортасы миделден 0,3L сыртта кеменің артқы жағында орналасқандығын білдіреді;

      145) d кеменің шөгуі — көлденең кильдің жоғарғы жиегінен бастап немесе сыртқы қаптаманың ішкі бетінің білеулік кильмен түйіскен нүктесінен бастап жазғы жүк ватерсызығына дейінгі миделмен (м) өлшенген тігінен аралық. Су үсті ағаш борты бар кемелерде шөгуді бортта жазғы ағаш жүк таңбасына дейін өлшеу керек;

      146) В кеме ені — шпангоуттардың сыртқы жиектерінің арасындағы миделмен өлшенген, м, ең үлкен ен;

      147) коффердам аралығы — бағандармен немесе көлденең белдемдермен бекітілген екі параллель өткізбейтін қаптамасы бар не болмаса осыларсыз өзара осы тік (диафрагмалармен) және/немесе көлденең (платформалармен) қаптамалармен перпендикулярлы, табақ элементтермен біріктірілген қалқан. Диафрагмалар мен платформалар болмаған кезде көрсетілген конструкция коффердамды шектейтін екі қалқан ретінде қаралуы тиіс;

      148) квартердек —көтеріңкі шығыңқылықпен твиндектің толық емес биіктіктігіне үстіңгі палубаның артқы бөлігі;

      149) квартердектің өтпелі учаскесі – шығыңқылықтың алдыңғы жиегінен бастап үстіңгі палубаның төсеніші артқы жиегіне дейін өлшенген, квартердек палуба астына дейін жалғасатын учаске;

      150) L_к киль жолының ұзындығы — шеттегі кильблоктардың сыртқы торцтарының арасындағы негізгі сызыққа параллель диаметрлі жазықтықта өлшенген арақашықтық;

      151) кеменің док салмағы Д_с, т —докалау кезінде кеменің талап етілген қонуын қамтамасыз ететін балласт пен докалаудың қорлары үшін қажетті бос кеменің массасы;

      152) кринолиндер — кеменің стапель-палуба шеттерінен шығатын док жұмыстарының өндірісі үшін стапель-палуба деңгейінде оның пайдалы алаңын ұлғайту мақсатында док понтонының торц қалқандарында орнатылатын доктың консоль құрылымдары;

      153) кеменің шөгуі d — көлденең килдің үстіңгі жиегінен бастап немесе білеу килінің сыртқы қаптамасының бетінде ішкі жалғасып жату нүктесінен бастап (сыртқы — металсыз қаптамасы бар кемелері үшін) жазғы жүк ватерсызығына дейін миделде өлшенген тік арақашықтық;

      154) кеме бортының теориялық биіктігі — көлденең килдің үстіңгі жиегінен бастап немесе білеу килінің сыртқы қаптамасының бетінде ішкі жалғасып жату нүктесінен бастап борттағы су үсті бортының палубасы бимсасының үстіңгі жиегіне дейін тік арақашықтық;

      155) көтеріңкі квартердектің палубасы — кеменің кемер палубасының үстіңгі артқы жақтық учаскесі, төменгі алдыңғы учаскесін су үсті борты палубасының бөлігі болып қабылданған;

      156) кемелерді активті басқару құралдары (бұдан әрі – КАБҚ) — кеменің диаметрлі жазықтығына белгіленген бұрыштан, өзгеретін бұрыштан да не болмаса барлық жүріс режимдерінде, не болмаса режимдердің бөлігінде, кіші жүрістерді қосқанда, сондай-ақ жүріс болмаған кезде бағытталған тірек немесе тартқышты құруға қабілетті руль құрылғылары және оның не болмаса өзара, не болмаса бас қозғалтқыштармен үйлесуі;

      157) көмекші руль жетегі — бас руль жетегі істен шыққан жағдайда кемені басқару үшін қажетті, румпелді, секторды немесе осы мақсатқа арналған басқа элементтерді алып тастағанда, бас руль жетегінің қандай да бір бөлігі болып табылмайтын жабдығы;

      158) күш жүйесі — руль жетегінің күш агрегаты немесе агрегаттарынан және оған жататын құбырсымдарынан және арматурадан, сондай-ақ рулді немесе бұрылмалы саптаманы ауыстырып қоятын орындаушы жетектен тұратын рулдің немесе бұрылмалы саптаманың баллер бұрылысының мақсатында күш салуды құру үшін арналған гидравликалық құрылғы. К жүйелерінің жалпы механикалық элементтері, яғни румпель, сетор және баллер немесе осы мақсат үшін арналған басқа элементтері болуы мүмкін;

      159) кеменің ұзындығы — Теңіз кемелерінің жүк маркалары туралы қағидада айқындалған ұзындық;

      160) кеме ені — металл қаптамасы бар кемелердегі шпангоуттың сыртқы жиектері арасындағы және басқа материалдан жасалған қаптамасы бар кемелердегі корпустың сыртқы беттері арасындағы жазғы жүктік ватерлиниясы деңгейінде өлшенген неғұрлым үлкен ені;

      161) Ls кемені бөліктерге бөлу ұзындығы:

      жолаушылар кемелері үшін — қалқалау палубасынан төмен орналасқан кеме бөлігінің неғұрлым көп ұзындығы;

      жүк кемелері үшін — Қағиданың 2037-тармағына сәйкес анықталған, Нтах су басудың максималды тік ұзындығын шектейтін, палуба деңгейінде және одан төмен орналасқан кеме проекциясының неғұрлым көп теоретикалы ұзындығы;

      162) Lл кеменің ұзындығы — dR.шөгуіне сәйкес келетін ватерлиния бойынша кеменің ұзындығы;

      163) L1 кеменің ұзындығы — борттың неғұрлым аз теоретикалы биіктігінің 85 % тең биіктік бойынша өтетін, ватерлиния бойынша толық ұзындықтың 96 %, немесе егер осы ұзындық артық болса, сол ватерлиния бойынша форштевеннің алдыңғы жиегінен руль баллерінің осіне дейінгі ұзындығы;

      164) dл кеменің шөгуі — кеме шөгулерінің неғұрлым азы: корпустың мұздық күшейтулердің жоғарғы шекарасы белгіленген ватерлинияға сәйкес келетін шөгулер, және осы Қағиданың 129-тарауындағы мұздық батпауға қойылатын талаптар орындалатын шөгулер;

      165) кеме ұзындығының ортасы — кемені бөліктерге бөлу Ls ұзындығының ортасы;

      166) кемені түзету — қисаюды және/немесе дифферентті жою немесе азайту үдерісі;

      167) көбік еселігі — көбік түзетін берілген су ерітіндісінің көлеміне алынған көбік көлемінің қатынасы;

      168) көлемді сөндіру — жануды қолдамайтын ортамен қорғалатын жайды толтыру;

      169) кемені белсенді басқарудың қосалқы құралы – кеменің қозғалысын және оның жылдамдығы аз жүрісі кезінде басқарылуын немесе негізгі қозғалыс құралдары бар кезде жүрмейтін кемені басқарылуын және не соңғысымен бірге, не қозғалыс пен басқарудың негізгі құралдары жұмыс істемейтін кезде пайдаланылатын кемені басқаруды қамтамасыз ететін қозғалтқыш-рульдік құрылғы;

      170) кемені белсенді басқарудың негізгі құралы – толқынды қондырғының құрамындағы қозғалтқыш-басқару құрылғысы;

      171) кеменің жұмыс істеймейтін жағдайы (токтан ажыратылуы секілді) – негізгі механизмдер мен қазандар, сондай-ақ оларға қызмет ететін қосалқы механизмдер мен жабдықтар энергияның болмауынан жұмыс істемейтін жағдайы. Бұған қоса, негізгі механизмдерді іске қосуға арналған энергияның болмауы. Сонымен қатар, электр энергиясының жұмысқа жарамды негізгі көзі және басқа да жауапты мақсаттағы қосалқы механизмдер көзделеді;

      172) кеме корпусы — кеменің сыртқы металл қаптамасымен сенімді электрлік жалғанған барлық металл бөліктері. Тоқ өткізбейтін корпусты кемелер үшін — аз жауын-шашын кезінде ватерлиниядан төмен деңгейде корпустың сыртқы қаптамасына бекітілген және кемедегі барлық құрылғыларды жерге тұйықтандыру үшін пайдаланылатын, ауданы кемінде 0,5 м2 және қалындығы 2 мм болатын арнайы мыс кесек;

      173) күші аз электр қондырғысы — электр энергиясы көздерінің жалпы күші 50 кВт (кВ·А) дейінгі кеменің электр қондырғысы;

      174) Кеме қатынасы тіркелімінің таңбасы — өнімге оның соңғы түріне немесе әзірлеу процесінде өнімді куәландыру және теңдестіру Кеме қатынасы тіркелімімен жүзеге асырылған оған берілген құжаттарды растау мақсатында соғылатын таңба, штемпель немесе Кеме қатынасы тіркелімінде белгіленген, регламенттелген пломбир;

      175) кәсіпорын сертификаты — өнімнің нақты түрінің белгіленген көлемінің тапсырыс талаптарына сәйкестігіне куәлік ететін және өнімнің кәсіпорында бар технологиямен толық сәйкес дайындалғанын растайтын кәсіпорын құжаты;

      176) Кеме қатынасы тіркелімінің куәлігі — өнімнің нақты түрінің белгіленген көлемінің Кеме қатынасы тіркелімі қағидаларының талаптарына және егер жеке айтылса, тапсырыс талаптарына сәйкестігіне куәлік ететін құжат. Куәлікті өнімді дайындау кезіндегі куәландыруды жүзеге асыру кезінде Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкері береді;

      177) күйдіру - металдың ерітіндісімен негізгі металды балқыту немесе қос металдың дәнекерленетін ұштарының балқытылуы;

      178) квитирлеу – сигнал немесе шақыруды қабылдауын растайтын құрылым;

      179) қабаттама сөгіс — илемделген бұйымның үстіне перпендикуляр бағыттағы едәуір пісіру кернеулері және/немесе ішкі жіктемелердің салдары ретінде табақ тәрізді иленген бұйымнан немесе түтіктерден әзірленген пісіру құрастырғыштары элементтерінің бұзылуы;

      180) қиын тұтанатын электроизоляцилық материал — кемелерді салуды және кемелер үшін материалдар мен бұйымдарды әзірлеуді техникалық бақылау қағидасында көрсетілген сынақтарға шыдамды материал;

      181) қорғау жүйесі – апатты ескерту мақсатымен басқарылатын қоюға нақтылы автоматты әсер үшiн қолайлы жабдық;

      182) құзыретті ұйым – құжаттары Кеме қатынасы тіркелімімен танылатын тиісті білімі және нақты саладағы тәжірибесі бар ұйым;

      183) құбырдың өртке төзімділігі – құбырдың жалын туындаған кезде белгіленген уақыт ішінде беріктігі мен функционалдық сипаттамаларын сақтап қалу қабілеті;

      184) құбырлар – сұйық, газ тәрізді және көп фазалы орталарды тасымалдауға, сондай-ақ қысымды және жыдыс толқындарын өткізуге арналған трубалардың, арматуралардың, фасонды элементтердің, трубалар қосындыларының, кез келген ішкі және сыртқы қаптаулардың, оқшаулау жабындыларының, бекіту және трубаларды зақымдануға қорғау бөлшектерінің жиынтығы;

      185) құбырлардың фасонды элементтері – құбырлар желісінің тармақталуына, тасымалданатын ортаның жылжу бағытын өзгертуге және корпус құрылысының өткізбеушілігін қамтамасыз етуге арналған біліктер, үштіктер, қалқалық және палубалық стакандар және құбырлардың басқа да бөлшектері;

      186) қазандардың автоматты оттық құрылғысы — жұмысы қызмет көрсету қызметкерлерінің тікелей қатысуынсыз автоматты түрде жүзеге асырылатын сұйық отынды жандыруға арналған құрылғы;

      187) қазанның есептеу бу өндірушілігі — жұмыстың жалғасушы режимі кезінде қазандық 1 с ішінде өндірілетін есептік өлшемдер буының көптеген бөлігі;

      188) қабырғаның есептеу температурасы — қабырғаның қалыңдығы бойынша орташа, ортаның температурасына және ықтимал кернеуді анықтау үшін жылыту шарттарына қатысты қабылданатын температура;

      189) қауіпсіз кернеу — персоналға қауіп келтірмейтін кернеу. Егер трансформаторлардың, қайта жасаушының және басқа құрылғылардың орамалары кернеуді азайту үшін бөлек электрлі болып табылса және оы құрылғылардың немесе электр энергиясы көздерінің азайтылған кернеулері:

      тұрақты тоқ кезінде плюстар арасында 50 В-дан;

      өтпелі тоқ кезінде фазалар немесе фаза мен корпус арасында 50 В-дан аспаса бұл шарттар орындалды деп есептеледі;

      190) қашықтықтан басқару – айналу жиілігін, айналу бағытын қашықтықтан өзгерту, сондай-ақ механизмдердің қашықтықтан іске қосылуы және тоқтатылуы;

      191) қамтамасыз ету кемесі — негізінен түрлі мақсаттағы теңіз жүзбелі және стационарлық құрылғыларға жарақтау мен жүктерді тасымалдауға арналған және әдетте теңізде жүкті өңдеу үшін алдыңғы жағында және алдыңғы жағының бөлігіндегі ашық жүк палубасында үстіндегі қондырмаларда бар кеме. Кеме қатынасының тіркелімі Қағидасының тиісті талаптарын орындау кезінде кеме сүйрету жұмыстары үшін пайдаланылуы мүмкін;

      192) құрғақ жүк кемесі — құйылатын сұйық жүктерді қоспағанда, әртүрлі жүктерді тасымалдауға арналған кеме (бас, контейнерлер, ағаш, үйілмелі жүк, жүкпен және жүксіз автомобильдер);

      193) құрама кеме — шикі мұнай мен мұнай өнімдерін, сондай-ақ сусымалы жүктерді құйып тасымалдауға арналған кеме (мұнай рудаларын тасымалдаушы, мұнайды ақтара тиеу кемесі);

      194) қалқыма кеме — порттарда және қорғалатын акваторияларда доктау принципін пайдалану арқылы тиеу-түсіру жұмыстарын орындауға арналған құрғақ жүк кемесі;

      195) құйма кеме — құйып тасымалдайтын сұйық жүкті тасымалдауға арналған кеме, соның ішінде:

      құйма (мамандандырылған) кеме — мұнай және мұнай өнімдерінен өзге, сұйық жүктерді құйып тасымалдауға арналған кеме;

      мұнай құйылатын кеме — мұнай және мұнай өнімдерін тасымалдау және сақтау үшін жасалған немесе бейімделген жүк кемесі;

      196) құтқарушы кеме — теңізде апатқа ұшыраған кемелерге көмек көрсетуге арналған өздігінен жүретін кеме;

      197) қосымша талаптар — техникалық қадағалау объектілерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында Кеме қатынасының тіркелімі жазбаша түрде ұсынатын объектінің ерекшеліктері немесе оны пайдалану шарттарымен болған осы Қағида талаптарымен көзделмеген;

      198) қатты тұтасталған мұз — тұтастығы тең немесе 9 баллдан асатын, бірақ 10 баллдан кеме емес мұз;

      199) қондырма — борттан бортқа созылған немесе кеменің кез-келген бортынан кеме енінің 4% аспайтындай арақашықтықта орналасқан жоғарғы палубадағы палубамен жабылған құрылыс.

      Қондырма кеменің L ұзындығы бойына созылатын, тұтас немесе осы ұзындықтың белгілі бір учаскесінде ғана созылатын бөлінген болуы мүмкін. Тұтас та, бөлінген де қондырмалар бір немесе бірнеше ярустармен орналасуы мүмкін;

      200) қысқа рубка — ұзын болып табылмайтын кез келген рубка. Ұзындығы 65 м төмен кемелердің рубкалары қысқа болып есептеледі;

      201) қысқа орташа қондырма – ұзын деп саналмайтын кез келген орташа қондырма. Ұзындығы 65 м төмен кемелердің қондырмалары қысқа болып саналады;

      202) қондырмалар мен рубкалардың шеткі учаскелері – шеткі қалқандардан бастап өлшенген учаскелер, ұзындығы, м кемінде формула бойынша анықталған:

      lк = 1,5(В2/2 + h). (163)

      203) қондырма палубасы — қондырма белдеуін жоғарыдан шектейтін палуба. Палуба қондырмасының бірнеше белдеуі болған жағдайда қондырмалар: жоғарғы палубадан бастап санала отырып, бірінші, екінші белдеу қондырмасының палубасы болып аталады;

      204) қалдық балласт — доктың балласт жүйесімен сорылмайтын балласт;

      205) қауіпсіздік палубасы — балласт бөлігінің үстінен шектейтін док мұнараларындағы суөткізбейтін палуба;

      206) құрғақ бөлік — су балластын қабылдауға арналмаған қауіпсіздік палубасынан (немесе қауіпсіздік палубасы болмаған кезде батудың шекті сызығынан төмен) бөлік;

      207) қондырмалар мен рубкалардың бірінші, екінші ярустарының палубалары — су үсті бортынан бастап санағанжа бірінші, екінші және т.б. ярустардың рубкалары мен қондырмаларының палубалары;

      208) қалқандардың палубасы — кемені бөліктерге бөлудің бас көлденең суөткізбейтін қалқандары жеткізілген палуба.

      Қалқандар палубасының килге дейін жететін қалқандардың бас көлденең суөткізбейтен қалқандары, оған дейін жетпейтін көлденең суөткізбейтен қалқандары ретінде құрылатын кемері немесе кемерлері бар болуы мүмкін;

      209) қалтқы кеме — порт бортты және қорғалған акваторияларда докалау принципін пайдаланып тиеу-түсіру жұмыстарының өндірісі үшін бейімделген құрғақ жүк кемесі;

      210) қорлар — отын, тұщы су, азық-түлік, май, шығын материалы;

      211) құдық — қондырмамен және тұтас фальшбортпен шектелген, бортпен жабдықталған, ұзындығы кеменің ұзындығының 30 % артық болмайтын үстіңгі палубадағы ашық кеңістік;

      212) қорғалатын жайдың есептік көлемі — су немесе газ өткізбейтін аралықтармен және палубалармен шектелген жайдың жалпы (толық) көлемі, онда орналасқан негізгі қозғалтқыштар, редукторлар, көмекші механизмдердің бойлердің конденсатордың, буландырғыштардың, цистерналардың, желдету және пайдаланылған газ құбырларының көлемін алып тастағанда;

      213) қорғалатын жай — өрт сөндіру жүйесінің бірімен немесе өртті тауып алудың автоматты сигнал беруімен жабдықталған жай;

      214) қосалқы механизмдер – негізгі механизмдердің жұмысын, кемені электр энергиясымен және басқа да энергия түрлерімен жабдықтауды, сондай-ақ Кеме қатынасы тіркелімінің куәландыруына жататын жүйелер мен құрылғылардың қызметтерін қамтамасыз ететін механизмдер.

      Жауапты мақсаттағы қосалқы механизмдерге мыналар жатады:

      электр энергиясының негізгі көзі ретінде қызмет ететін генераторлы агрегат;

      бумен жабдықтау көзі;

      конденсатты сорғы және конденсаторларда ваккумды қолдауға қызмет ететін құрылғы;

      ауаның қазандықтарға механикалық түсіру құрылғысы;

      іске қосуға немесе басқаруға арналған ауа баллоны бар ауа компрессоры;

      сондай-ақ мыналардың жұмысын немесе қызмет етуін қамтамасыз ететін механизмдер:

      қазандықтардың қоректік суы жүйесінің;

      қазандықтардың немесе қозғалтқыштардың жылу жүйелерінің;

      қысыммен судың берілу құрылғысының;

      реттелетін жүрістің есу бұрандасын қоса алғанда, негізгі механизмдермен гидравликалық, пневматикалық немесе электр жүйелерін басқарудың;

      215) қазандардың, жылу алмасу аппараттары мен қысымдағы ыдыстардың қабырғалары — бу және су кеңістіктерінің қабырғалары, сондай-ақ ілмек құрылғыларына дейін біріктіруші жетектер қабырғалары және ілмек құрылғылары корпустарының қабырғалары;

      216) мұзжарғыш — қатып жатқан бассейндердегі навигацияны ұстау мақсатында мұзжарғыш операциялардың әр түрлі түрлерін орындауға арналған өздігінен жүретін кеме;

      217) мұнай жинайтын кеме — тұтану температурасы 60 ^оС және одан да төмен, шикі мұнайды және мұнай өнімдерін теңіз бетінен жинауға арналған кеме;

      218) мұнай жинайтын кеме (>60⁰С) — тұтану температурасы 60⁰С жоғары мұнай өнімдерін теңіз бетінен жинауға арналған кеме;

      льялды суларды жинаушы — кеменің машиналық үй-жайларынан льялды суларды жинауға арналған кеме;

      219) мұзжарғыштар — әртүрлі мұзжарғыш операцияларының түрлерін: мұзда кемелерді өткізу, мұз маңдайшыларынан өту, каналды төсеу, сүйрету, құтқару жұмыстарын орындауға арналған мамандырылған кемелер. Мұзжарғыш операцияларды орындау кезінде мұзда жүзудің екі негізгі режимі пайдаланылады: үздіксіз жүру және жүгіру жұмыстары;

      220) мұзда жүзетін кемелер — сұздар арасындағы қозғалысты, мұз жолдарының түйісулерінен және салыстырмалы жіңішке тегіс учаскелерден өтуді қоса алғанда, мұзда өздігінен жүзуге немесе мұзда мұзжарғыштың алып өтуімен жүзуге арналған кемелер;

      221) мидель — L кеме ұзындығының ортасынан өтетін корпустың көлденең қимасы;

      222) машиналық бөлім – негізгі механизмдер орналастырылған машиналық үй-жай, ал электрлі есу қондырғылары бар кемелерде – негізгі генераторлар.

      223) машиналық үй-жайлар – А санатындағы барлық машиналық

      үй-жайлар және құрамында негізгі механизмдер, білік жетектері, қазандар, сұйық отын қондырғылары, бу машиналары, іштен жану қозғалтқыштары, электр генераторлары және басқа да негізгі электр механизмдері, отын қабылдау станциялары, желдеткіш және желдеткіш ауалары қондырғылары, тоңазыту қондырғылары, басқару машиналары, тербелісті тыныштандыру жабдықтары бар барлық басқа да үй-жайлар және басқа да ұқсас үй-жайлар, сондай-ақ осы үй-жайлардың шахталары;

      224) металдың жапсары - металл, негізгі металлды дәнекерлегіш металлмен дәнекерлеу немесе негізгі металлды дәнекерлеу кезінде алынған қорытпа;

      225) негізгі шпангоуттар — флорлар немесе скула бракеттері жазықтығында бір-бірінен бір шпациялық арақашықтықта орналасқан борт жиынтығының тік байланыстары;

      226) d_o неғұрлым аз пайдалану шөгуі — кеменің тиісті отырғызылуын және /немесе орнықтылығын қамтамасыз ету үшін қажет болатын балласты қоса алғанда, сұйық жүктерді есепке ала отырып, пайдалануда неғұрлым аз мүмкін болатын кеменің тиелуіне сәйкес келетін шөгу;

      227) негізгі механизмдер – толқынды қондырғы құрамындағы механизмдер;

      228) найзағайдан қорғау құрылғысын қорғау аймағы — ішінде кеме кеңістігі найзағайтың тура соққысынан қорғалған орта;

      229) найзағайды қағып алушы — атмосфералық разрядтарды тікелей қабылдауға арналған найзағайды бұру құрылғысының жоғарғы бөлігі;

      230) негізгі электростанция — электр энергиясының негізгі көзі орналасқан орынжай;

      231) негізгі металл- металл бұйым, дәнекерлеуге ілігетін;

      232) опциялық кемелер - болашақ кеме иесі оларды салуды (тапсырыс беруді) қосымша растау шартымен келісімшартқа енгізілген кемелер түсініледі;

      233) ортаңғы бөлім — ерекше нұсқаулар болмаған жағдайда 0,4L-ге (миделден алдыңғы жаққа және артқы жаққа 0,2L-ден) тең кеме ұзындығы учаскесі;

      234) орталық басқару посты (әрі қарай - ОБП) — басқару посты, онда басқару және индикация құралдары шоғырланған:

      өртті тауып алуда сигнал берудің тұрақты жүйесі;

      өртті тауып алуда сигнал беру және автоматты спринклерлі жүйесі, сонымен қатар басқа өртке қарсы жүйелерді қашықтан іске қосу құрылғысы;

      өртке қарсы есіктер индикациясының панельдері;

      өртке қарсы есіктерді жабу;

      су өткізбейтін есіктер индикациясының панелі;

      су өткізбейтін есіктерді жабу;

      желдеткіштер;

      жалпы /өрт дабылын қосу;

      кеме ішіндегі байланыс жүйесі, телефон;

      кеме ішіндегі қатты дауыс шығаратын байланыс жүйесінің микрофондары.

      Тұрақты вахтасы бар орталық басқару посты осы бөлімнің мәтінінде экипаж мүшелерінің жауапты вахтасы үздіксіз ретте болатын орталық басқару постын білдіреді (осы Қағиданың 29-тарауы);

      235) өткізбейтін қалқан — су және басқа сұйықтықтарды өткізбейтін қалқан;

      236) өткізбейтін конструкция — су немесе басқа да сұйықтықтарды өткізбейтін конструкция;

      237) х₀ өзіндік ерекше жылдамдық — жазғы жүк ватерсызығы бойынша шөгу барысында және энергетикалық қондырғының атаулы қуатымен кеменің тыныш суда ең жоғары жылдамдығы.

      g = 9,81 м/с² — еркін түсуді үдету;

      с = 1,025 т/м³ — теңіз суының тығыздығы;

      2) өткел — оған белгіленген жүзу аудандары шектерінде техникалық флот кемесінің жүзуі;

      238) өртке қарсы жабдықтар және жүйелер — өртті сөндіруге арналған және өрттің кеменің бойымен таралуын шектейтін өртке қарсы белсенді сақтық құралдары;

      239) өрт посты (әрі қарай - ӨП) — өртке қарсы жабдық құралдары, өрт сөндіру жүйесін басқару құралдарымен және немесе өртті тауып алу сигнал бергіші шоғырланған жай;

      240) өртке қарсы жабдықтау — өртпен күресуде тасымалдағыш белсенді күрес құралдары (аппараттар, мүкәммалдар және шығын материалдары), арналған:

      өртті сөндіру үшін;

      өртті сөндіру кезінде экипаж әрекетін қамтамасыз ету үшін;

      өрт сөндіру жүйесінің жұмысын қамтамасыз ету үшін;

      241) өнім — осы бөлікте "өнім" деген термин жартылай фабрикаттар , шынжырлар және оларға жиынтықтар, сондай-ақ тростар деп түсіндіріледі;

      242) өртке қарсы конструктивті қорғау жүйесі — құрылымдық өртке қарсы қорғаудың белсенді емес құралдарының кешені, бағытталған:

      өрттің пайда болуының алдын алу;

      кеме бойымен оттың және түтіннің таралуын шектеуге;

      кеме жайынан және кемеден адамдарды қауіпсіз шығаруға, сонымен қатар өртті сәтті сөндіру үшін жағдай жасау;

      243) пайдаланудағы кеме — жасалмайтын кеме болып табылмайтын кеме;

      244) платформа — кеме ұзындығы немесе енінің тек бір бөлігін ғана қамтыған төменгі палуба;

      245) понтонның биіктігі Dп — негізгі жазықтықтан бастап стапель-палубаның теориялық бетіне дейін диаметрлі жазықтықта өлшенген арақашықтық;

      246) понтон — доктың бөліктерінің көлемдерімен белгіленетін оның жүзуін қамтамасыз ететін док корпусының бөлігі;

      247) палубалық ағаш жүк — су үстіндегі борт немесе қондырманың палубасының ашық бөліктерінде тасымалданатын ағаш жүк. Термин ағаш массасына немесе оған ұқсас жүкке қатысты емес;

      248) партия — белгіленген тәртіппен сынақтар жүргізілген нәтижелер таратылатын жартылай фабрикаттардың немесе өнімдердің шектеулі саны;

      249) палубаның, рубканың немесе жәшікті палубасы сәйкесінше қондырманы, рубканы немесе жәшікті жабатын — палуба;

      250) рубка — кеменің максималды енінен 4 % артық арақашықтықта борттарының бірінен, шпангоуттардың сыртқы жиектері арасындағы мидельде өлшенген қашықтықта орналасқан, және сыртқы қалқалауларда есіктері, терезелері және сол сияқты тесіктері бар, палубаның тасасындағы үстіңгі палубадағы немесе қондырма палубадағы құрылыс;

      251) рубка палубасы — рубка белдеуін жоғарыдан шектейтін палуба.

      Палуба рубкасының бірнеше белдеуі болған жағдайда рубкалар: жоғарғы палубадан бастап санала отырып, бірінші, екінші белдеу рубкасының палубасы болып аталады. Егер рубка бірінші, екінші белдеу қондырмасының палубасында орналастырылса рубка палубасы тиісінше бірінші, екінші белдеу рубкасының палубасы болып аталады;

      252) руль жетегінің күш агрегаты:

      1) электрлік руль жетегінде — оған жататын электрлік жабдықпен электр қозғалтқышы;

      2) электрогидравликалық руль жетегінде — оған жататын электрлік жабдығы және онымен жалғанған сорғы;

      3) өзге гидравликалық руль жетегінде — жетек қозғалтқышы және онымен жалғанған сорғы;

      253) руль жетегін басқару жүйесі — бұйрықтарды жүріс көпірінен руль жетегінің күш агрегаттарына беретін құрылғы. Руль жетегін басқару жүйелеріне басқару жүйесінің датчиктер, қабылдағыштар, гидравликалық сорғылар және оларға жататын қозғалтқыштар, қозғалтқыштарды басқару органдары, құбырсымдары мен кабелдері жатады;

      254) резервтік көз – электр энергиясының көзi, кеменiң негiзгi және авария көз энергиясынан тәуелсiз;

      255) сүйрегіш — басқа кемелерді және жүзбелі құрылыстарды сүйрету мен жиекке келтіруге арналған кеме;

      256) стандарттар — кез келген елдердің стандарттары мен басқа да нормативтік-техникалық құжаттардың әртүрлі түрін білдіретін осы Қағидада қолданылатын, Кеме қатынасының тіркелімі келіскен немесе таныған термин;

      257) су үсті бортының палубасы — су үсті борты есептелетін палуба;

      258) су өткізбейтін (авариялық) аралық — апат жағдайында кеме бөлмелерінің арасында судың таралуына кедергі жасайтын қалқан;

      259) стапель-палуба бойынша доктың ұзындығы Lсп — жүзетін доктың стапель-палуба бойынша понтон торц қалқандарының теориялық беттерінің арасындағы негізгі сызығына параллель өлшенген арақашықтығы;

      260) стапель-палуба — док тіреу құрылғылары (кильблоктар мен торлар) орнатылатын док понтонының палубасы;

      261) су үсті бортының палубасы — су үсті борты өлшенетін палуба.

      Кеме палубасының кемері немесе кемерлері бар болса, су үсті бортының палубасы ретінде осы палубаның төменгі учаскесі және оның алдыңғы немесе артқы жаққа кемелерінің шартты жалғасы кеменің шеткі алдыңғы немесе артқы жақтық шеттеріне дейін сәйкесінше қабылданады;

      262) сұйық жүк — құйма жүк кемелерінің жүгін қоса алғандағы кемедегі бар сұйықтық, кеменің сұйық қорлары, балласт, тыныштандыру цистерналарындағы және жүзу бассейніндегі және басқа су;

      263) сериялық кемелер — бұл бір верьвте бірдей сызбалар бойынша салынған кемелер;

      264) су басу бұрышы — кеменің ішкі жайларын ашық болып саналатын тесіктер немесе пайдалану шарттары бойынша кеменің жұмыс жағдайында ашық бола алатын тесіктер арқылы су басып кететін қисаю бұрышы;

      265) стандартты отқа төзімділік сынау — аралықтар мен палубалардың тиісті үлгілері сынау пешінде "уақыт — температура" стандартты қисығына шамамен сәйкес келетін температура кезінде қыздыруға ұшырайтын сынақ. Сынақ әдістері Отты сынау рәсімдердің кодексіне сәйкес келуі тиіс;

      266) сауна — қыздырылған үстіңгі беттің қызуын ұстап тұратын жоғары температурасы бар жай, әдетте — 80—120⁰С, (мысалы, электр пештен). Бұл жайға пеш және аралас ванна орналасқан кеңістікті қосуға болады;

      267) су пердесінің жүйесі — бүріккіш арқылы келіп түсетін қалыңдығы жеткілікті су қабаты түріндегі бөгет тудыратын жүйе, отқа төзімді конструкциялары орнатылмаған жерде қолданылады;

      268) суландыру жүйесі — тік немесе көлденең кеме конструкцияларына су беру жүйесі;

      269) сұйық отын қондырғылары – қазандға, инертті газ генераторына, жарамсыз қалдықтарды жағу қондырғысына немесе қозғалтқышқа және отын сорғыларын, сепараторларды, сүзгілерді және 0,18 МПа артық отын қысымын жылытқыштарды іске қосқыштарға сұйық отынды (жылытылған немесе жылытылмаған) дайындауға және беруге пайдаланылатын жабдықтар;

      270) суықтаратушы — суықтандырылып жатқан объектілерден жылуды алатын және оны тоңазытқыш агентке беретін бұйым.

      Суықтаратушының мысалы ретінде тұздық табылады;

      271) суықтандырғыш орын-жайлар — төмен температураны ұстау үшін қондырғылармен жабдықталған және суықтатылған және мұздатылған жүкті тасымалдауға арналған жүк орын-жайы;

      272) сапа жүйесін мақұлдау — кәсіпорынның сапа менеджментінің тиісінше идентификацияланған жүйесі Кеме қатынасы тіркелімінің талаптарына жауап беретіндігіне қажетті сенімділікті қамтамасыз етеді дегенге куәландыратын Кеме қатынасы тіркеліміңі немесе оған құзыретті басқа да ұйымның іс-қимылы. Кеме қатынасы тркелімімен расталған кәсіпорынның сапа менеджменті жүйесінің халықаралық стандарт ИСО 9001 талаптарына сәйкестігі қолайлы деп есептелінетін болады;

      273) сынама — жартылай фабрикаттың немесе өнімнің бөлігі немесе сынақтар үшін үлгілер дайындалатын арнайы әзірленген дайындама;

      274) сертификатты кәсіпорын береді және кәсіпорын органының өнімнің сапасын бақылайтын жауапты адамының қолымен куәландырылуы тиіс;

      275) стапель-палуба бойынша мұнараның ені b_сп — стапель-палубаның теориялық бетінің деңгейінде мұнараның ішкі және сыртқы бортының теориялық беттерінің арасындағы диаметр жазықтығына перпендикуляр өлшенген арақашықтық;

      276) стапель-палубаның ені В_сп — мұнараның және стапель-палубаның ішкі борттарының теориялық беттері қиылысу сызықтарының арасындағы диаметр жазықтығына перпендикуляр өлшенген арақашықтық;

      277) топырақты тасушы шаланда — топырақты тасымалдауға арналған өздігінен жүретін немесе өздігінен жүрмейтін кеме;

      278) түбін тереңдететін кеме — топырақты алып шығу мен тасымладауға арналған өздігінен жүретін немесе өздігінен жүрмейтін кеме;

      279) накаттық кемесі — әр түрлі дөңгелек техникасын тасымалдауға арналған арнайы кеме (автомобиль, жылжымалы темір жол құрамы, шынжыр табанды техника, жүгі бар және жүгі жоқ трейлерді), онда жүк операциялары көбінесе көлденең тәсілмен — тиеумен жүргізіледі;

      280) тұрған кеме — зәкірде тұрған режимде пайдаланылатын немесе топырақта не айлақ шетіне (жағасына) арқандап байланған понтон корпусымен немесе кемені қалыптастырумен өздігінен жүрмейтін жүзбелі құрылыс (жағада тұрақты пайдаланылатын, жағаға адамдарды эвакуациялау үшін сенімді жолдармен жабдықталған кеме – дебаркадерлер, айлақ понтондары, жүзбелі қонақ үйлер, жатақханалар, демалыс үйлері, ресторандар, жүзбелі жөндеу шеберханалары, сорғыш станциялары).

      Осындай кемелерге: жүзбелі доктар, жүзбелі қонақ үйлер мен жатақханалар, жүзбелі шеберханалар, жүзбелі күш құрылғылары, жүзбелі қойма кемелер, жүзбелі мұнай өнімдерін сақтайтын орындар;

      281) трюмді жер снаряды — арнайы құрылғылармен (ожаулармен, сорғыш құрылғылармен, грейферлермен және т.б.) топырақты алып шығуға арналған және топырақты орналастыру және оны тасымалдауға арналған трюмдері бар өздігінен жүретін немесе өздігінен жүрмейтін кеме;

      282) теңіз терминалының операторы — жеке меншік құқығында немесе басқа заңды негіздерде теңіз портындағы терминалды иеленетін тұлға;

      283) тұтастығы — мұзы бар ауданның қаралып отырған акватори учаскесінің жалпы ауданына қатыстығын сипатталатын мұз жабыны тұтастығының өлшемі (10-балдық шкала бойынша бағаланады);

      284) төменгі палубалар — жоғарғы палубадан төмен орналасқан палубалар.

      Бірнеше төменгі палубалар болған жағдайда олар: жоғарғы палубадан бастап санала отырып, екінші, үшінші болып аталады;

      285) түсіретін балласт —көлденең және/немесе бойлық бүгілетін сәттерді және понтон және/немесе мұнаралар құрылымдарының деформациясын азайту мақсатында балласт бөліктеріне қабылданатын балласт;

      286) топ-палуба — док мұнараларының үстіңгі палубасы;

      287) топ-палуба бойынша мұнараның ені b_тп — топ-палубаның теориялық бетінің деңгейінде мұнараның ішкі және сыртқы бортының теориялық беттерінің арасындағы диаметр жазықтығына перпендикуляр өлшенген арақашықтық;

      288) теңіздің әсері кезінде өткізбейтін — кеменің су үсті бөлігіндегі жабық саңылауларға қатысты термин және толқындар үйірілгенде және теңіздің басқа мүмкін әсерлерінде, су бұл тесіктен кеменің ішіне кірмейтінін білдіреді.

      289) төңкерілмелі сәт — кемені төңкеретін шартты есептік минималды қисаю сәті;

      290) тез тұтанатын сұйықтық — ерітіндіде немесе суспензияда қатты заттарды қамтитын сұйықтықтар немесе сұйықтықтар қоспасы (бояулар, политуралар, лактар), 60⁰С температура және одан төмен жабық ыдыста тез тұтанатын буды бөледі;

      291) тұтанғыштықтың төменгі шегі (әрі қарай - ТТШ) — ауадағы мұнай мен газ буының ең төменгі концентрациясы, тұтану көзінен қоспа бойынша әрі қарайғы жануға қабілетті;

      292) тұрақты өрт сөндіру жүйесі — қорғалатын жайларға немесе оларға тікелей және құрылымды байланысқан кеме корпусына от сөндіру құралдарын беруге арналған жүйе;

      293) тұтану температурасы — Цельсий градусындағы температура (жабық тигельдегі сынақ), сол кезде сұйықтық мақұлданған аспап көмегімен орнатылған тұтану үшін жеткілікті мөлшердегі оңай тұтанатын буды бөледі;

      294) толқынды қондырғы – барлық ерекше режимдегі жүрістерде кеменің қозғалысын қамтамасыз ететін және қозғалтқыштардан, білік жетектерінен, негізгі кеме тасымалдары мен негізгі қозғалтқыштардан тұратын энергия алуға, өндіруге және беруге арналған механизмдер мен құрылғылар кешені;

      295) танылған кәсіпорын — танылған (мақұлданған) материалдар мен дайындаушы кәсіпорындардың тізбесіне енген кәсіпорын;

      296) тапсыру сынақтары — Кеме қатынасы тіркелімінің қағидасында немесе онымен келісілген құжаттамада белгіленген оның нәтижелері негізінде Кеме қатынасы тіркелімінің куәлігі ресімделуі мүмкін Кеме қатынасы тіркелімі куәландырылатын өнім сынақтарының көлемі;

      297) типтік мақұлдау туралы құжат — кәсіпорын дайындайтын өнімнің Кеме қатынасы қағидаларының талаптарына сәйкестігін растайтын және кәсіпорынды мақұлданған (танылған) материалдар мен дайындаушы кәсіпорындардың тізбесіне енгеніне куәлік ететін құжат;

      298) тоңазытқыш машиналардың бөлімшесі — жасанды суықты өндіруге арналған тоңазытқыш қондырғылардың механизмдері мен жабдықтары орналасқан машиналық орын-жай;

      299) тоңазытқыш агент — тоңазытқыш циклдың жұмыс бұйымы;

      300) танылған зертхана — Сынақ зертханаларын аккредитациялау туралы куәлігі бар зертханалардың (орталықтардың) тізбесіне енген зертхана (орталық);

      301) термиялық әсер ету аймағы- жапсарды дәнекерлеу барысындағы (немесе құйманы) дәнекерлеу кезінде ыстықтың әсерінен құрылымдық өзгеріс алған негізгі металдың қабаты;

      302) үстіңгі палуба — кеменің барлық ұзындығы бойынша ең үстіңгі үзіліссіз палубасы.

      Үстіңгі палубаның кемері немесе кемерлері болуы мүмкін;

      303) үйілген жүк — астық және жекелеген бөлшектерден тұратын және ыдыссыз тиелген астық емес жүк;

      304) үстінен сөндіру — жанып жатқан үстіңгі бетті салқындату немесе суландыру, үстіне оттегінің келуін шектеу;

      305) үздіксіз қуаттандыру көзі (ҮҚК) – қуаттандыру желісі жарамсыз болған жағдайда, кернеуді жүктемеде ұстау үшін қайта жасақтау комбинациясы (выпрямитель-инвертор), ауыстырып-қосқыш (байпас) және аккумулятор батареясы түріндегі жинақталған энергия көзі;

      306) үлгі — сынақтар кезінде материалдың механикалық, технологиялық және басқа да қасиеттерін белгілеу жүргізілетін белгілі бір формасы және көлемі бар сынамадан әзірленген өнім;

      307) үзiлiссiз қуат беру көзi - үздiксiз ағымдағы қамтамасыз ететiн құрылым, негiзгi және/немесе қоректенудiң энергиясын оның кiруiнде жоғалуда авария көз белгiлi бiр уақыт шығудағы энергияның үздiксiз бар болуын қамтамасыз ететiн құрылым;

      308) үш қабатты конструкция - тағы сол сияқтылар жүзiншi пенопласттан өзара орташа жiгiмен жүзiншi бiрлескен екi пластиналардан тұратын конструкция үш қабатты конструкция, және де орташа қабатта болып табылады және жүктеменi пластиналарымен бiрге қабылдауға жүк көтергiш;

      309) ұзын рубка — кеңейтілетін немесе сырғитын қосындылары жоқ рубка, кемінде осы Қағиданың (162) формуласы бойынша анықталғанға тең ұзындықпен, бірақ 0,20L кем емес.

      Ортаңғы қондырманың ұзындығы

      l = 2l_к, (162)

      кем емес ұзындықтағы қондырма, м, бірақ 0,15L кем емес;

      310) ұзартылған бак (ют) — ұзындығы 65 м және одан жоғары кемелерде бак (ют) ұзындығы, кемінде формула бойынша анықталған:

      l₁ = 0,1L + l_к (164)

      311) цистернаның, жүк танкінің аралығы —құймалы кемелерден балласт, отын немесе өзге де цистернаны, сондай-ақ жүк танкін шектейтін қалқан;

      312) шеттер — кеме ұзындығының ортаңғы бөлігінен тыс орналасқан кеме ұзындығының бөліктері;

      313) шпация — а₀ = 0,002L + 0,48 формуласы арқылы анықталатын, м, бойынша қалыпты шпацияға сүйене отырып қабылданатын негізгі жиынтық белдемдері арасындағы аралық;

      314) шойды қалқан — жылжитын сұйықтықтың динамикалық жүктемесін азайту үшін бөліктің ішіне орнатылатын кесіктері бар қалқан;

      315) шайқалу амплитудасы — шайқалудың шартты есептік амплитудасы;

      316) шектік сәттер диаграммасы — абциссалар осі бойымен су ығыстыру, дедвейт немесе кеменің шөгуі, ал ординаталар осі бойынша – кеменің орнықтылығына Қағиданың осы бөлімінің әр түрлі талаптары жинағына жауап беретін биіктігі бойынша массаның статистикалық сәттерінің шектік шамалары тұрған шектік статистикалық сәттер диаграммасы;

      317) шикі мұнай — кез келген мұнай, жер қойнауында табиғи түрде кездеседі, оны тасымалдау мақсатында өңделмеген немесе өңделмегеніне қарамастан, шикі мұнайдан алу кезінде айдаудың кейбір фракциялары жойылып кетуі мүмкін, шикі мұнайға кейбір айдау фракциялары қосылуы мүмкін;

      318) шығу – жабумен жабдықталған және адамдардың өтуіне арналған аралықтардағы немесе палубадағы саңылау;

      319) шығу жолы – машиналық үй-жайдың төсемінің ең төменгі деңгейінен осы үй-жайдан шығуға алып келетін жол;

      320) электр энергиясының авариялық көзі — басты тарату тұстамасында кернеу жойылған кезде қажетті кеме тұтынушыларын қамтамасыз етуге арналған электр энергиясының көзі;

      321) электр энергиясының авариялық өтпелі көзі — ГРЩ шиналарынан кернеудің жойылу сәтінен авариялық генератордың АРЩ шиналарына қосу сәтіне дейінгі қажетті тұтынушыларды қамтамасыз етуге арналған электр энергиясының көзі;

      322) электр энергиясының негізгі көзі — электр энергиясының авариялық көздерін пайдаланбай кеменің дұрыс пайдалану жағдайы мен онда болудың дұрыс жағдайларын қолдау үшін қажетті барлық электр қондырғылары мен жүйелерді қуаттандыруға арналған электр энергиясының көзі;

      323) электростатикалық ұшқын қауіпсіздігі — статикалық электрдің разрядтарынан өрттің немесе жарылыстың туындау мүмкіндігі болмайтын кездегі кеме жабдығы мен жүйесінің жай-күйі;

      324) жоғары радиоактивті қалдықтар – экстракциялық цикдің бастапқы сатысының нәтижесінде пайдаланылған ядролық отынды қайта өңдеу құрылғысынан алынған сұйық қалдықтар немесе экстракциялық циклдің мынадай сатыларында алынған байытылған қалдықтар немесе осындай сұйық қалдықтар қалыптасқан қатты заттар;

      325) ПЯО жүгі – Қауіпті жүктер жөніндегі халықаралық теңіз кодексінің 7-сыныбына сәйкес жүк ретінде тасымалданатын орамадағы пайдаланылған ядролық отын, плутоний және жоғары радиоактивті қалдықтар;

      326) ҚЖХТ кодексі – түзетулермен ИМО Теңіздегі қауіпсіздік комитетінің MSC. 122(75) қарарымен қабылданған Қауіпті жүктер жөніндегі халықаралық теңіз кодексі;

      327) ҮЖ кодексі – түзетулермен ИМО Ассамблеясының А.434(Х1) қарарымен қабылданған Үйінді жүктерді тасымалдаудың қауіпсіз практикасы кодексі;

      328) ПЯО кодексі – түзетулермен ИМО Теңіздегі қауіпсіздік комитетінің MSC.88(71) қарарымен мақұлданған кемелерде орамда пайдаланылған ядролық отынды, плутонийді және жоғары радиоактивті қалдықтарды қауіпсіз тасымалдаудық халықаралық кодексі;

      329) қауіпті жүктер – ҚЖХТ кодексі қамтитын заттар, материалдар мен бұйымдар;

      330) үйінді қауіпті жүктер – ҚЖХТ кодексі қолданылатын құрамы бойынша біркелкі және тікелей кеменің жүк үй-жайларына қандайда бір аралық ыдысты пайдаланбай тиелетін кез келген материалдар, басқа да бөлшектер, түйіршіктер немесе аса ірі кесек материалдар қоспасынан тұратын сұйықтық немесе газ, соның ішінде кеме баржаларына тиелген осындай материалдар;

      331) пайдаланылған ядролық отын – өзін өзі қолдайтын тізбекті ядролық реакцияларды қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын уран, торий және/немесе плутоний изотоптарынан тұратын материал;

      332) плутоний – пайдаланылған ядролық отыннан шыққан осы материалдың изотоптарын қайта өңдеу нәтижесінде алынған қоспа;

      333) орама – ҚЖХТ кодексімен белгіленген жүк ыдысы;

      334) техникалық жай-күйін болжау – алдағы кезеңде диагностикалық параметрлердің мәндерінің өзгеру тенденция негізделген бақылау объектісінің техникалық жай-күйінің өзгерісін анықтау процесі;

      335) техникалық жай-күйін мониторингтеу жүйесі – тиісті құжаттамаларда белгіленген талаптар бойынша бақылау объектілерімен қарым қатынас жасайтын, бақылау құралдары мен орындаушылардың жиынтығы;

      336) диагностикалық параметрлердің тенденциясының өзгеруі – графикалық немесе басқа түрде ұсынлған уақыт бойынша диагнотикалық параметр өзгеруінің заңдылығы;

      337) "Құрбандық" келте құбыры – түсті металдардан және қорытпалардан, жауапты болат конструкциялар мен жабдықтардан дайындалған құбырлар элементтерінің түйісу аймақтарын біріктіруге арналған көміртекті болаттан жасалған құбырдың қабырғасы қалың цилиндрлі учаскесі. "Құрбандық" келте құбырында ішкі жабыны болмауы тиіс;

      338) Иілгіш байланыстар – орнатуға дайын зауыттық тәсілмен ұштық бөлшектермен (штуцерлермен немесе фланцтармен) бекітілген қысқа металл немесе металл емес шлангалар;

      339) номиналды қысым – осы 6672-тармақтарының талаптарына сәйкес белгіленетін ең жоғарғы рұқсат етілетін жұмыс қысымы;

      340) өртке төзімділік – пластмасс құбырдың белгілі бір кезең ішінде оттың ықпалына беріктігі мен тұтастығын сақтап қалу қабілеті (яғни мақсаттарға сәйкес әрекет ету қабілеті);

      341) пластмассалар - поливинилхлорид (бұдан әрі – PVC) және талшықтармен арматураланған пластмасса (бұдан әрі – FRP) секілді арматураланған және онсыз термопластикалық (бұдан әрі – термопласттар) және термоактивті (бұдан әрі – реактопласттар) материалдар;

      342) есепті қысым – пайдалану кезіндегі күтілетін ең жоғарғы жұмыс қысымы немесе сақтандырғыш клапанды іске қосу қондырғысының немесе, егер олар орнатылған болса, қысымды төмендету құрылғысының ең жоғарғы қысымы;

      343) қосылыстар – трубаларды желімдеп, байланыстырушы құрамдары бар бандажды ленталар салып, пісіріп қосу;

      344) құбырлар/құбырлар желісі – пайдалану талаптарына сәйкес қажет болып табылатын пластмасса трубалар, фасонды элементтер, қосылыстар мен кез келген ішкі немесе сыртқы жабындылар немесе қаптамалар;

      345) фасонды элемент – пластмассадан жасалған имектер, біліктер, біріктіруші қосалқылар;

      346) органикалық жылу жеткізуші қазан – органикалық жылу жеткізушіні жағылатын жанармайдың энергиясын, қозғалтқыштан шығатын газдарды немесе электр энергиясын пайдалану есебінен, талап етілген температураға дейін жылытуға арналған жылу алмасу аппараты;

      347) органикалық жылу жеткізушіні ысытқыш – органикалық жылу жеткізушіні бумен, сумен, электр энергиясымен немесе басқа да контурдың органикалық жылу жеткізушісімен жылыту үшін арналған жылу алмасу аппараты;

      348) органикалық жылу жеткізу жүйесіндегі жұмыс қысымы – ең жоғарғы қысым, ол жүйенің кез келген бөлігінде, жұмыс үдерісінде болуы мүмкін;

      349) органикалық жылу жеткізу жүйесі – органикалық жылу жеткізу сұйық фазада айналатын жүйе;

      350) Жылу жеткізушінің температурасы – құбырдың көлденең қималарының ортасындағы температура;

      321) ГЭУ-дің басты басқару бекеті – кемеге шығу жағдайында вахтасы бар басты пропульсивті қондырғыны басқару бекеті;

      352) жергілікті басқару бекеті — дистанциялық басқару жүйелерінің берген параметрлерінен және басқа сыртқы шектеулерге тәуелсіз, жиіліктің жартылайөткізгішті (бұдан әрі – ППЧ) түрлендіргіштеріне арналған параметрлерді беруішіні қалыптастыру және жүйеге енгізуге арналған қондырғылар орынында жүйелер бар басқару бекеті;

      353) азимуталды жетек — пропульсивті блоктың тік білігінін айналасында айналуды қамтамасыз ететін жетек;

      354) гондолдағы жетек (ПП ГЭД) — есетін электрлік қозғалтқыш кеменің бататын бұралатын арнайы гондолына орналасқан пропульсивті жүйе;

      355) ілестірілген датчик — бір параметрлерді бақылау үшін орнатылған бөлек корпустардағы екі бөлек датчиктер;

      356) (AR) ыстық дөңгелетілген болат — соңынан ауада суытумен жоғары температурада болатты илемдеу процесі (бүліну аустениттің рекристалданудың температуралық аумағында, қалпытылық температурасынан жоғары жүзеге асырылады және аяқталады);

      357) (N) қалыптылық — ыстық дөңгелетілген болаттың аустениттің рекристалдану аумағында, оның төменгі шекарасына жақын, А_С3 критикалық температурадан жоғары қызуын кейін ауада суытумен іске қосатын процесс. Бұл процесс болаттың қасиетін түйіршік үлкендігінң азаюы есебімен жақсартады;

      358) (CR) қадағаланатын илемдеу (қалыптандырылған илемдеу (NR) — илемдеу кезінде соңғы өтулер қалыптандыру температурасы аумағында орындалатын, содан кейін қасиеті негізінен қалыптандырылғаннан кейінгі қасиетке сәйкес болатын металл алуды қамтамасыз ететін процесс;

      359) (ТМ) термомеханикалық өңдеу (термомеханикалық қадағаланатын илемдеу (ТМСР) — температураға қатаң бақылау мен илемдеу кезінде бұзылу деңгейін жорамалдайтын процесс. Әдеттегідей металл А_r3 температураға жақын температурада бүлінеді, бүлінудің аяқталуы екі фазалы аумақта болуы мүмкін;

      360) (АсС) жылдамдатылған суыту — оның ауада суытуға қарағанда үлкен жылдамдықпен қадағаланатын суытуы есебінен болаттың қасиетінің жақсаруы қамтамасыз етілетін процесс. Бұл процесс тікелей термомеханикалық процесс кезінде бүлінулер аяқталған соң орындалады;

      361) (QT) суарылу мен жіберу — соңынан белгіленген жылдамдықпен суытумен, жеңілдетілген микроқұрылым алуды қамтамасыз ететін А_С3 жоғары температураға дейін қыздырылуды қосатын процесс. Тиісті суарылуға жіберу – микроқұрылымды жақсарту мен болаттың жабысқақтығын қалпына келтіру (KV). мақсатында A_С1 аспайтын температураға дейін қайтадан қыздыру процесі;

      362) индикаторлық із — өтіп кететін бояу затының болуы, капиллярлық дефектоскопиялық материалды қолданғаннан кейін кем дегенде 10 мин- тан кейін шыға бастайды;

      363) дөңгелек индикаторлық із — көлденеңдегілерді үш есе асыратын дөңгелек немесе сопақша пішінді, сызықтық өлшемді болады (Қағиданың 598 (1) қосымшасы);

      364) сызықтық индикаторлық із — бойлық өлшемі көлденеңдегілерден кем дегенде үш есе асатын болуы керек (осы Қағиданың 598 (2) қосымшасы);

      365) сезімталдық шегі — белгілі бір ұзынтықты жарықтың бар екендігін анықтау, индикаторлық іздің тапсырысына қарай геометриялық және оптикалық параметрлеріне сай анықталады. Индикаторлық із, кез- келгенінің өлшемі 1,5 мм-ден көп болатын бірлік индикаторлық із болып қарастырылады;

      366) шартқа отырған индикаторлық із—бір сызықта орналасқан үш немесе одан да көп индикаторлық із, бір-бірінен 2 мм және одан аз қашықтықта болуы керек (осы Қағиданың 598(1) қосымшасы);

      367) бақыланатын бірліктік аудан - 100 см² тең устіңгі беттің ауданы, шаршы немесе 250 мм жағы бар тікбұрыш;

      368) шынжырлы орнату – арқан байлағыш арқанның аяғында орналасатын буындарында тiректерi бар шынжыр, ол кеме роульсiнен өткiзіледі және танкердiң палубалық шынжырлы стопорымен байлағыш арқанды қосу үшiн қолданылады;

      369) жоғарғы температуралық дәнекереу (дәнекерлеп жапсыруға қажетті қатты қорытпа)- дәнекерлеудің тәсілі, яғни дәнекерлеп жапсыруға қажетті қатты қорытпаны пайдалану кезінде температура 450⁰С жоғары;

      370) термиялық әсер аймағы - жапсарды дәнекерлеу барысындағы (немесе құйманы) дәнекерлеу кезінде ыстықтың әсерінен құрылымдық өзгеріс алған-негізгі металлдың қабаты;

      371) металлдың жапсары - металл, негізгі металлды дәнекерлегіш металлмен дәнекерлеу немесе негізгі металлды дәнекерлеу кезінде алынған қорытпа;

      372) еріп құйылған меттал - металл, электродтың немесе сым темірдің ерітіндісі және құрамында негізгі металлдың практикалық елеулі қоспасынсыз;

      373) негізгі металл - металл бұйым, дәнекерлеуге ілігетін;

      374) күйдіру - металдың ерітіндісімен негізгі металды балқыту немесе қос металдың дәнекерленетін ұштарының балқытылуы;

      375) дәнекерлегіш зат - дәнекерлеу кезінде қолданылатын электрод, сым темір, флюс, қорғайтын газ;

      376) аттестациялық комиссия – пісірушілерді аттестациялау жұмысының нәтижелерінің растығына және ұйымдастыруына жауапты аттестациялық орталықтың бір топ сарапшылары;

      377) аттестациялық орталық - Кеме қатынасының тіркелімінiң қағида талаптарына сәйкес пiсiрушiлердi аттестациялық сынау өткiзуге құзырлы ұйым;

      378) аттестация – арнайы дәнекерлеу жұмыстарын орындауға рұқсат беру мақсатымен пісірушінің біліктілік деңгейін анықтау кезіндегі әрекеттер жиынтығы;

      379) рұқсаттама – аттестациялау арқылы пісірушінің біліктілігін анықтау және ресми құжатты беру – пісірушіге рұқсат етілетіні туралы Куәлік туралы арнайы процедура; ол Куәлік пісірушіге Кеме қатынасының тіркелімі куәлігіне жататын объекттерде Куәлік қалыптастырған мақұлдау аймақтарында дәнекерлеу жұмыстарын жүргізуге құқық береді;

      380) мақұлдау облысы – аттестациялық сынама негізінде пiсiрушiнiң бiлiктiлiгiн Кеме қатынасының тіркелімінiң мойындау шектерi;

      381) үлгi – бұзатын әдiспен сынауларды өткiзуi үшiн қолданылатын сынаманың бiр бөлiгi;

      382) сынама – пiсiрушiлердi аттестациялауға арналған практикалық сынама кезінде қолданылатын қайнатылған бөлшек;

      383) пісіруші – металды дәнекерлеуді жүзеге асыратын адам. Әр түрлі әдістермен қолмен дәнекерлейтін пісірушіге және жартылай автоматты және автоматты дәнекерлейтін пісіруші-операторға ортақ ұғым;

      384) дәнекерлегiш жұмыстарды орындауға рұқсат ететiн куәлiк - Кеме қатынасының тіркелімінің белгілі бір пісіруші Кеме қатынасының тіркелімі Қағидасы қарастырған талаптарда сынама көлемін сәтті аяқтауын куәландыратын және Кеме қатынасының тіркелімімен куаландыруға жататын конструкцияларды, Куәлікте көрсетілген шектерде, дәнекерлеу жұмыстарын орындауға рұқсат етілетіні туралы құжат;

      385) сынауды өндiрiстiң процесiндегi сынаулар, қиратушы, негiзделген өңдеудi ұқсас олардан өткен өнiмдер жасауды процессте тiкелей алған үлгiлердiң дәнекерлеулерiнде қоса. Сонымен бiрге, нақты шарттар және мүмкiндiктерге байланысты, үлгiлер конструкциялардың (жiберу) сою элементтерiнен ойып кесуге немесе өнiммен ұқсас бiр-бiрденгi шарттарында өндiрiле алады;

      386) технологиялық процесті мақұлдау бойынша сынау – Кеме қатынасы тіркелімінің техникалық бақылауымен және талабы көлемінде СПС талабына сәйкес нақтыға жақын шартта нақты дәнекерленіп жалғаулардың өндірушімен дәнекерін орындау қабілеттілігін растауды алу мақсатында жүргізілетін сынау;

      387) Кеме қатынасының тіркелімінің дәнекерлеудi технологиялық үдерiстi мақұлдау бойынша сынауларды өткiзу туралы жеткiлiктi мәлiмет болатын құжаттары дәнекерлеудi технологиялық үдерiстi мақұлдау бойынша есеп беру. Құжаттарға осыған дәнекерленген қосудың сынауларын сипаттама және сынау нәтижелерiнiң хаттамаларын жатады;

      388) өндiрiстiң басталуына дейiн дәнекерлеудiн технологиялық процесін алдын ала сынау - қалыпсыз үлгiлер және өндiрiстiк шарттардағы дәнекерлеудi орындаулар дәл келтiретiн сынақтардың қолдану негiзделген дәнекерлеулер технологиялық үдерiстi мақұлдау бойынша сынау;

      389) дәнекерлеудiң технологиялық процесін мақұлдау туралы куәлік - верфте немесе дайындаушы - кәсіпорында қолданылған дәнекерлеу конструкциясы дәнекерлеудің технологиялық процесінен өткені және Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлданғанын растайтын Кеме қатынасы тіркелімнің құжаты;

      390) материалдардың спецификациясын қоса пiсiрме құрастырымдарды өндiрушiмен барлық нақты Қосудың дәнекерлеуi бойынша мәлiметтi қажеттi болатын қосып жасалған құжаттың (Спс) дәнекерлеудi процессiнiң спецификациясы, дәнекерлеудi әдiс, шеттер және барлық технологиялық параметрлердiң әзiрлеуiнiң бөлшектерi;

      391) алдын ала (СПС ) - алдыңғы жұмыстың тәжiрибе негiзделген Спс сонымен бiрге дәнекерлегiш материалдардың жасап шығарушыларының ұсыныстары және негiзгi металлда, бiрақ бекiту және мақұлдау өтпеген қарастырылады;

      392) дәнекерлеудің стандартты рәсімі - осы бөлiмнің барлық көзделген талаптарынан өткен және дәнекерлейтін конструкцияларды нақты дайындаушы – кәсіпорында қолдану үшін Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлданған дәнекерлеудің технологиялық процесі;

      393) интеграцияланған жүйе - датчиктер және процесстердiң басқаруынан орталықтандырылған ақпаратқа қол жеткiзудi қамтамасыз ету үшiн өзара байланысты компьютерлiк жүйелер;

      394) интерфейс - мысалы ақпар алмасуды орын интерфейс: датчиктерi бар Қосу және атқарғыш механизмдар үшiн кіру - шығу интерфейс; демек, мониторлар, клавиатура, манипуляторлар адам/машина интерфейс оператор және компьютердiң өзара әрекеттесуi үшiн тағы сол сияқтылар; басқа компьютерлерi бар бiртiндеп байланыстың жүзеге асыруы және шеттегi құрылымдар үшiн коммуникациялық;

      395) компьютер - есептеулердiң өндiрiсi немесе басқаруды жүзеге асыруды сақтау және деректердi өңдеу үшiн цифрлық қалыпта қолайлы программалалатын электрондық құрылғы. Компьютер бiрнеше өзара байланысты бiрлiктерден тұра алады;

      396) компьютерлiк жүйе - шеттегi құрылымдармен және интерфейстермен қойылған программалық қамтамасыз етуi бар бiр немесе бiрнеше компьютер тұратын жүйе;

      397) құрылымы программалалатын (PLC ) логикалық контроллер - конструктивтi дербес функционалдық модулдың түрiнде кеме тетiктерi және процесстердiң басқару функцияларының орындауы және бақылауы үшiн қолайлы iстелiнген компьютер;

      398) монитор - мәлiметтiң бейнесiнiң электрондық құрылғысы;

      399) шеттегi құрылым - (мәлiметтi сақтауды принтер, құрылым тағы сол сияқтылар) жүйедегi нақтылы қосалқы функция орындайтын құрылым;

      400) бағдарламаның программалық қамтамасыз етуi - параметрлер және құжаттама, компьютерлiк жүйенiң қамтамасыз етуге қатысты жұмыстары;

      401) түйiн - ақпарат алмасудың шиналарына қосатын нүкте;

      402) ақаудағы динамикалық орнын анықтау жүйесіне жеке қабыл алмау немесе (басқаратын құрылым, оның жергiлiктi басқару жүйесi, автоматты клапан қоректендiру жүйесiнiң генераторы) бiр белсендi элемент, немесе (құбыр клапаны, қоректенудiң кабелi немесе басқару, қолмен басқарылатын, тағы сол сияқтылар) бiр енжар элемент;

      403) электро-энергетиялық қоректендiру жүйесiнен және олардың басқару жүйелерi бар пропульсивтi тетiк тұратын кешеннiң жанында компьютерлiк жүй сайып келгенде жеке басқару жүйелерi, жеке пропульсивтi тетiктер немесе электроэнергетиялық қоректендiру жүйесiнiң элементтерiн анықтаудың үстiнде кеменiң ұстап қалуын есептiң орындауына ықпал етпейдi, оның элементтерiнiң қарауында жұмыс iстейтiн қайталау немесе қайта динамикалық жүйесiнiң (артықшылық ) сақтауы;

      404) қоздырушы сыртқы күштердiң әсерiнен шарттарындағы оның тап қалған дәлдiкпен орнын анықтау нүктенiң үстiнде динамикалық ұстап қалуды мақсаты бар, кеменiң пропульсивтi тетiктерiнiң автоматты және дистанциялық автоматты басқаруы үшiн қолайлы кешеннiң динамикалық орнын анықтау жүйесі бар.

      405) жүйенiң (тетiктер) пропульсивтi құрылымдарының жүйесi әрбiр уақыт тиiстi гидродинамикалық векторлар және сыртқы әсер кемеде орнын толтыруға қабiлеттi тiреулерде өндiру және сүйемелдеу үшiн қолайлы;

      406) пропульсивтi тетiктерден тұратын кемелердi басқаруы үшiн қолайлы электр және электрондық программалайтын жүйе динамикалық орнын;

      407) электроэнергетиялық жүйе - авариясына қоса тұратын пайдаланулар кешеннiң барлық шарттардағы электр қоректенуiн қамтамасыз ету үшiн қолайлы жүйе;

      408) зәкiр орнын анықтайтын жүйе - қойылған зәкiр қырғи қабақ сызықтары көмегiмен жүйелер, тетiктер және тап қалған дәлдiкпен орнын анықтауды нүктенiң үстiнде кеменiң ұстап қалуы үшiн сыртқы қоздырушы күштердiң әсер қолайлы құрылымдардың кешенi;

      409) қосалқы қозғағыштардың қолдануымен зәкiр орнын анықтауы кеменiң пропульсивтi қоюын қолдану және жүйесiмен бiрге зәкiр орнын анықтауының оның басқаратын құрылымдарын бiлдiредi;

      410) киль сызығы – киль көлбеуіне қарай мидель-шпангоут кимасына параллеь өтетін сызық.

      Қағидада қолданылатын басқа ұғымдар Қазақстан Республикасының Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасына сәйкес пайдалынылады.

2-бөлім. Кеме сыныбы
2. Кеменің сыныбы және символы
Параграф 1. Жалпы ережелер

      7. Кемеге Кеме қатынасының тіркелімі сыныбын беру деп Кеме қатынасы тіркелімінің кеме конструкциясының Кеме қатынасы тіркелімі Қағидасының қолданылатын талаптарына, ал оның техникалық жай-күйі – куәландырудың барлық түрлерін жүргізе отырып, кемені пайдалану және белгіленген кезеңде Кеме қатынасы тіркелімі есебіне кемені қабылдау шарттарына сәйкестігін растауды білдіреді.

      8. Кеме қатынасы тіркелімі оны жасау кезінде куәландыру нәтижелері бойынша кеме сыныбын беруі мүмкін, сондай-ақ пайдаланудағы кемеге сынып береді немесе жаңартады.

      9. Кеме сыныбын жаңарту деп Кеме қатынасы тіркелімінің кеме конструкциясының сәйкестігін және бұрын берілген сынып шарттарына сәйкес келетін техникалық жай-күйін растауды және Қағидада белгіленген кезеңге Кеме қатынасы тіркелімі құжаттарының қолданылуын ұзартуды білдіреді.

      10. Кеме қатынасының тіркелімі кемеге сыныпты әдетте бес жылдық кезеңге береді немесе жаңартады, алайда негізделген жағдайларда Кеме қатынасы тіркелімі аз мерзімге сыныпты береді немесе жаңартады.

      11. Кемеде Кеме қатынасы тіркелімінің қолданыстағы сыныбының болуы деп кеменің техникалық жай-күйі толық немесе Кеме қатынасы тіркелімі жеткілікті деп таныған дәрежеде оның мақсатына, пайдалану шарттарына және кеме сыныбының символына сәйкес келгенде қолданылатын Қағида талаптарына жеткілікті сәйкес келгенді білдіреді.

      12. Сыныптау куәлігі мынадай жағдайларда күшін жояды және сыныптың қолданылуы автоматты түрде тоқтатылады:

      1) жазылған мерзімде белгіленген кезеңдік немесе кезектен тыс куәландыруға кемені толық немесе оның жекелеген элементтерін ұсынбау (егер кезекті куәландыру аяқталмаса немесе оны белгіленген күнде пайдалану жаңартылғанға дейін аяқтау болжанбаса); егер жыл сайын куәландыру белгіленген жыл сайын куәландыру күнінен 3 (үш) ай шегінде аяқталмаса; егер аралық куәландыру белгіленген үшінші жылсайынғы куәландыру күнінен 3 (үш) ай шегінде әрбір куәландыру кезінде аяқталмаса);

      2) егер кеме тиісті куәландыруды аяқтау үшін ұсынылмаса немесе егер Кеме қатынасы тіркелімінің талаптарында өзгеше көзделмесе;

      3) авариялық жағдайдан кейін (кеме авариялық жағдай орын алған портта не авариялық жағдай теңізде болса, бірінші кіру портында кезектен тыс куәландыруға ұсынылады);

      4) Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдамаған конструктивтік өзгерістерді және/немесе Қағидада жазылғаннан азаю жағына кемені жарақтаудағы өзгерістерді енгізу;

      5) Кеме қатынасы тіркелімінің мақұлдауынсыз және/немесе куәландырусыз кеме элементтеріне жөндеу жүргізу;

      6) Кеме қатынасының тіркелімі нақты жағдайларда регламенттегеннен асатын шөгуі бар кемені пайдалану, сондай-ақ кемеге берілген сыныпқа сәйкес келмейтін жағдайларда немесе бұл ретте Кеме қатынасының тіркелімі белгілеген шектеулерде кемені пайдалану;

      7) кемені алдыңғы куәландыру кезінде Кеме қатынасының тіркелімі сыныбын беру немесе сақтау шарттары болып табылатын жазылған нақты талаптарды уақтылы орындамау;

      8) кеме иесінің бастамасы немесе кінәсі бойынша Кеме қатынасының тіркелімі жүргізетін кемені куәландыру процесін тоқтату;

      9) Кеме қатынасының тіркелімі қойған талаптарды орындау үшін ұзақ кезеңге (үш айдан аса) кемені пайдаланудан шығару (кеменің осы мақсаттарда жөндегенде болу жағдайынан басқа).

      Кеме сыныбының қолданылуын және Сыныптау куәлігінің қолданылуын тоқтату туралы кеме иесіне Кеме қатынасының тіркелімі арнайы хабарлайды.

      13. Осы Қағиданың 48-тармағында көрсетілгендей кеменің тоқтатылған сыныбы кемені ұсыну кезінде Кеме қатынасы тіркелімі орындаған тиісті кезеңдік немесе кезектен тыс куәландырудың қанағаттанарлық нәтижелері кезінде қалпына келеді. Бұл ретте кемені ұзақ мерзімді кезеңге пайдаланудан шығарғанда (үш айдан аса) кеменің сыныбын жаңарту үшін куәландыру көлемі кеменің мерзімін, оның жай-күйін және оны пайдаланудан шығару мерзімін есепке ала отырып, Кеме қатынасы тіркелімі арнайы белгілейді.

      Сынып қолданысын тоқтатудан оны қалпына келтіргенге дейінгі кезеңде кеме Кеме қатынасы тіркелімі сыныбының күші жойылды деп саналады.

      Сынып алты айдан аспайтын мерзімге тоқтатылады.

      14. Кеме қатынасы тіркелімі мынадай жағдайларда кеменің сыныбын алып тастайды:

      1) сыныпты тоқтатудың ең жоғарғы белгіленген мерзімнің аяқталуы бойынша;

      2) осы Қағиданың 68-тармағында көрсетілгендей тоқтатылған сыныпты жаңартуды Кеме қатынасы тіркеліміне және/немесе кеме иесіне мүмкін болмағанда;

      3) егер кеме иесі кемені басқа сыныптау органының сыныбына ауыстырса;

      4) кеме иесінің ниеті бойынша.

      Кеме сыныбын алу Сыныптау куәлігінің қолданылуын тоқтатуды білдіреді.

      15. Кеме сыныбы кеменің опат болуына немесе оның есептен шығарылуына байланысты күшін жояды.

      16. Сыныпты берумен Кеме қатынасының тіркелімі жалпы сыйымдылығы 100 және одан да аса теңіз өздігінен жүретін кемелерді Теңіз кемелерінің тіркелім кітабына енгізеді және оларды сыныпты алу немесе күшін жою кезінде алып тастайды.

      17. Кеме қатынасының тіркелімі кемеге немесе жүзбелі құрылыстарға беретін сыныбы негізгі символ және кеменің немесе жүзбелі құрылыстың конструкциясы мен мақсатын анықтайтын қосымша белгілер мен сөздік сипаттамалардан тұрады.

      Қосымша белгілер мен сөздік сипаттамалар осы тараудың ережелерінде анықталған кезекпен (олар қолданылған жағдайда) сыныптың негізгі символына қосылады.

      18. Кеме қатынасы тіркелімінің кемеге немесе жүзбелі құрылысқа беретін сыныптың негізгі символы мынадай белгілерден тұрады:

      Т*,

Т*(бұрынғы сыныбы көрсетіледі),

Т

— өздігінен жүретін кемелер мен жүзбелі құрылыстарға;

      Т**,

Т**(бұрынғы сыныбы көрсетіледі),

Т

— бас қозғалтқыштардың жиынтық қуаттылығы 100 кВт және одан да аса өздігінен жүрмейтін кемелер мен жүзбелі құрылыстар үшін;

      Т***,

Т***(указывается прежний класс),

Т

— басқа да өздігінен жүрмейтін кемелер мен жүзбелі құрылыстар үшін.

      19. Кемені немесе жүзбелі құрылысты куәландыру қандай ережелер мен қандай сыныптау ұйымы бойынша жүргізілгеніне байланысты сыныптың негізгі символы мынадай түрде белгіленеді:

      1) Кеме қатынасы тіркелімінің қағидалары бойынша салынған және куәландырылған кемелер мен жүзбелі құрылыстарға негізгі символы

Т*,

Т**,

Т*** сыныбы беріледі (осы Қағиданың 23-тармағы);

      2) толығымен Кеме қатынасының тіркелімі таныған басқа сыныптау ұйымының қағидалары бойынша салынған және/немесе жасалған кемелер мен жүзбелі құрылыстарға (не олардың корпусы немесе механикалық құрылғысы, тетіктері, жабдығы) және оларды салу мен жасау кезінде осы ұйым куәландырған Кеме қатынасының тіркелімі оларды сыныптау кезінде негізгі символы:

Т*(),

Т**(),

Т***() сыныпты береді (осы Қағиданың 23-тармағы);

      3) толығымен Кеме қатынасының тіркелімі таныған сыныптау ұйымының куәландырусыз салынған және/немесе жасалған немесе сыныптау ұйымы мүлде куәландырмаған кемелер мен жүзбелі құрылыстарға (не олардың корпусы немесе механикалық құрылғысы немесе тетіктері немесе жабдығы) Кеме қатынасының тіркелімі оларды сыныптағанда негізгі символы:

Т

,

Т

немесе

Т

сыныпты береді (осы Қағиданың 22-тармағы);

      4) олардың конструкциясының ерекшелігіне байланысты кемелер мен жүзбелі құрылыстарға оларды сыныптау кезінде осы Қағиданың 24-тармағының 2) тармақшасында көрсетілгендер ішінен сыныптың негізгі символын беру мүмкін болмағанда,

Т*, немесе

Т**, немесе

Т*** түріндегі негізгі символы бар сынып берілуі мүмкін.

      Көрсетілгендер кемелер мен жүзбелі құрылыстардың МАКО мүше қоғамдардың сыныбынан Кеме қатынасының тіркелімі сыныбына ауысу жағдайларына жатады. Осындай сыныптаудың мүмкіндігі әрбір жағдайда Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

2-параграф. Мұздық күшейту санаттарының белгілері және полярлық сыныптың белгілері

      20. Мұздық күшейту санаттарының белгілері осы тараудың талаптарына сәйкес мұзжарғыш пен мұзда жүзетін кемелер үшін белгіленеді.

      21. Егер мұзжарғыш Қағиданың талаптарына сәйкес келсе, сыныптың негізгі символына Іcebreaker6 мұздық күшейту санатының белгісі қосылады.

      Көрсетілген санаттағы мұзжарғыш мынадай шамаланған пайдаланушылық сипаттамалары бар – порттық және порт маңындағы акваторияларда, сондай-ақ 1,5 м дейінгі мұздың қалыңдығы кезінде қатып жатқан арктикалық емес теңіздерде мұзжарғыш операцияларын орындау. Қалыңдығы 1,0 м дейін жазық мұз жолында үздіксіз жүріспен жылжуға қабілетті.

3-параграф. Мұзда жүзетін кемелер санаты

      22. Егер мұзда жүзетін өздігінен жүретін кеме Қағиданың тиісті талаптарына сәйкес келсе, сыныптың негізгі символына мұздық күшейту санаттарының мынадай белгілерінің: Ice1, Ice2, Iсе3. бірі қосылады. Өздігінен жүрмейтін кеме сыныбының негізгі символына мұздық күшейту санатының белгісі қосылмайды.

      23. Арктикалық емес санаттар тобын қалыптастыратын Ice1, Ice2, Iсе3 санаттары тек қатып жатқан арктикалық емес теңізде (арктикалық емес кеме) жүзуге арналған кемелерге ғана қолданылады.

      24. Сүйреткіштерге мұздық күшейту санаттарының сәйкестігіне байланысты сыныптың негізгі символына мынадай белгілердің бірі қосылады: Iсе2, Iсе3.

      25. Арктикалық емес кемелердің мұздық күшейтулерінің санатын таңдау кезінде осы Қағиданың 2-қосымшасында келтірілген мұзда жүзудің рұқсат етілген шарттары туралы орташа деректерді пайдалану ұсынылады.

4-параграф. Бөліктерге бөлу белгілері және шектелген жүзу ауданы

      26. Осы Қағиданың 7-бөлімінің қолданылатын талаптарына сай келетін және Қағиданың 7-бөлімінің 3-кіші бөлімінің талаптарына толық көлемде сай келетін кемелерге борттың есептік бүлінулері кезінде кеменің барлық ұзындығы бойынша кез келген біреуінің, немесе кез келген екеуінің немесе үш шектес бөліктерінің батып кетуі кезінде сыныптың негізгі символына тиісінше 1, 2 немесе 3 бөліктерге бөлу белгілері қосылады.

      27. Шектелген жүзу ауданында ғана пайдалануға арналған кемелерге қолданылатын Қағиданың талаптарына сай келетін кемелерге сыныптың негізгі символына тиісті әрбір шектеу белгісін көрсететін төменде келтірілген Rl, R2, R2-RSN, R3-RSN немесе R3 белгілерінің бірі қосылады:

      1) R1 — баспана орнынан кемінде 200 миль алшақтықта және баспана орындарының арасы 400 мильден артық болмайтын шектік қашықтықта, шектік толқын биіктігі 3 пайыздық қамтылумен толқындау шамасы 8,5 м болатын теңіз аудандарында жүзу;

      2) R2 — баспана орнынан кемінде 100 миль алшақтықта және баспана орындарының арасы 200 мильден артық болмайтын шектік қашықтықта, шектік толқын биіктігі 3 пайыздық қамтылумен толқындану шамасы 7,0 м болатын теңіз аудандарында жүзу;

      3) R2-RSN — баспана орнынан 6,0 м алшақтықта толқын биіктігі

      3 пайыздық қамтылумен толқындану шамасы аралас (өзен-теңіз) жүзу:

      ашық теңіздерде 50 мильден аспайтын және баспана орындарының арасы 100 мильден артық болмайтын шектік қашықтықта,

      жабық теңіздерде 100 мильден аспайтын және баспана орындарының арасы 200 мильден артық болмайтын шектік қашықтықта;

      4) R3-RSN — бассейндердің жел-толқындық режимдерімен байланысқан жүзу ауданы мен жағдайлары бойынша нақты шектеулерді, бұл ретте баспана орнынан ең жоғарғы шектік алшақтығы 50 мильден артық болмауы тиіс белгіленгенін ескере отырып, шектік толқын биіктігі 3 пайыздық қамтылумен толқындану шамасы 3,5 м болатын аралас (өзен-теңіз) жүзу;

      5) R3 — әрбір жағдайда Кеме қатынасының тіркелімі белгілеген шекараларда порттық, рейдтік және жаға маңындағы жүзу.

      Жүзбелі крандардың жұмысына нақты шектеулерді (жүккөтергіш операцияларды орындау және палубада және/немесе трюмде жүктерді тасымалдау мүмкіндігімен жүзу) әрбір жағдайда Кеме қатынасының тіркелімі белгілейді;

      6) Berth-connected ship — тұратын кемелер үшін (осы Қағиданың

      225-қосымшасына сәйкес тұрақ орнының координаталары мен пайдаланудың географиялық ауданын көрсете отырып).

      28. Осы Қағиданың осы параграфында көзделген шектеулер ауытқымаушылығы және беріктігімен байланысты кемені пайдаланудың рұқсат етілген шарттарын анықтайды, олар Жүзуге жарамдылық туралы куәлікте және Сыныптау куәлігінде көрсетіледі.

      29. Аралас жүзудегі кемелердің (өзен-теңіз) жүзу ауданы мен шарттары бойынша нақты шектеулер R3-RSN қажет жағдайларда бассейн ішінде жүзу ауданының географиялық шекараларын, баспана орнынан алшақтау бойынша шектеулер мен күнтізбелік мерзімдерді пайдалану шектеулерін көрсете отырып, бассейндер мен оның бөліктерінің географиялық атауы түрінде немесе соңғы порттар арасында рейстерді көрсету түрінде белгіленеді Бұл ретте бассейндердің жел-толқындық режимдерін ескеретін шектеулерді белгілеу үшін осы Қағиданың 3-қосымшасының деректері немесе Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған әдістеме бойынша орындалған белгіленген аудан немесе рейске кемені пайдалану мүмкіндігінің Кеме қатынасы тіркеліміне ұсынылатын негіздемелердің деректері пайдаланылады.

      30. Ауытқымаушылығы 66⁰30' с.е. солтүстік паралельде және 60⁰00' о.е оңтүстік паралельде жүзетін кемелерге қойылатын осы Қағиданың 5-бөлімінің талаптарына сай келмейтін кемелердің жүзу ауданына қарамастан, немесе Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2011 жылғы 20 мамырдағы № 124 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6967 тіркелген, бұдан әрі – Теңіз кемелерінің жүк маркасы туралы) Теңіз кемелерінің жүк маркасы туралы қағидада белгіленген қысқы маусымдық аймақтарда қысқы уақытта Кеме қатынасының тіркелімі жоғарыда көрсетілген қысқы маусымдық аймақтар мен акваторияларда кемені пайдалануды жібермеу туралы жазбаларды Сыныптау куәлігіне енгізу арқылы тиісті шектеулерді белгілейді.

5-параграф. Көпірде бір вахталық автоматтандыру және басқару белгілері.
Басқа кемелердегі өртке қарсы күрес құралдарымен кеменің жарақталу белгісі

      31. Автоматтандырудың жабдығы осы Қағиданың 16-бөлімінің талаптарына сай келетін кемелер мен жүзбелі құрылыстардың сыныптың негізгі символына автоматтандырудың мынадай белгілерінің бірі қосылады:

      1) AUT1 — автоматтандыру көлемі машина үй-жайлары мен басқарудың орталық постында (БАО) қызмет көрсететін персонал тұрақты болмағанда механикалық құрылғыны пайдалануға мүмкіндік береді;

      2) AUT2 — автоматтандыру көлемі машина үй-жайларында қызмет көрсететін персонал тұрақты болмағанда БАО бір операторымен механикалық құрылғыны пайдалануға мүмкіндік берсе;

      3) AUT3 — автоматтандыру көлемі машина үй-жайлары мен БАО қызмет көрсететін персонал тұрақты болмағанда бас тетіктердің қуаттылығы 2250 кВт аспайтын кеменің механикалық құрылғысын пайдалануға мүмкіндік берсе;

      4) AUT1-C, AUT2-C немесе AUT3-C — егер автоматтандыру осы Қағиданың 16-бөлігі 133-бөлімінің талаптарына сай келетін компьютерлерді немесе бағдарламаланатын логикалық бақылаушыларды (PLC) қолдана отырып орындалса;

      5) AUT1-ICS, AUT2-ICS немесе AUT3-ICS егер автоматтандыру осы Қағиданың 16-бөлігі 133-бөлімінің талаптарына сай келетін басқару мен бақылаудың компьютерлік біріккен жүйесін қолдана отырып орындалса.

      32. Егер жүру көпіршесінде орнатылған өздігінен жүретін кеменің навигациялық жабдығы жүру көпіршесінде бір адам басқаратын уәкілетті орган бекіткен Теңіз кемелерін өздігінен жүретін кемелерге жабдықтау жөніндегі қағиданың 6-бөлігінің талаптарына сай келсе, кеме сыныбының негізгі символына ОМВО белгісі қосылады.

      33. Егер кемеде басқа кемелердегі, бұрғылау құрылғыларындағы, жүзбелі және жағалау құрылыстарындағы өртке қарсы күрес үшін қосымша жүйелер, жабдық пен жарақ бар болса және кеме осы құралдарға қатысты толығымен Қағиданың тиісті талаптарына сай келсе, кеменің осы құралдармен жарақтандыру дәрежесіне байланысты кеме сыныбының негізгі символына FF1WS, FF1, FF2WS, FF2 немесе FF3WS белгісі қосылады.

      Кеменің басқа объектілердегі өртке қарсы құралдармен жарақталу дәрежесі Осы Қағиданың 169-тарауында айтылған өртке қарсы жүйе және жабдық құрамының сәйкестігімен анықталады.

6-параграф. Серпінді ұстанымдау жүйесінің болу белгісі, салқындатылған жүктерді тасымалдауға арналған кеме белгісі

      34. Егер кеме осы Қағиданың 16-бөлімінің 8-кіші бөлім талаптарына сәйкес келетін серпінді ұстанымдаудың жүйесімен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына серпінді ұстанымдаудың жүйесін резервтеу дәрежесіне қарай DYNPOS-1, DYNPOS-2 немесе DYNPOS-3 белгілерінің бірі қосылады.

      35. Қағиданың осы бөлігінің 6-бөліміне сәйкес сыныпталған және осы Қағиданың 13-бөлімінің талаптарына сай келетін кемедегі бар тоңазытқыш құрылғыны пайдалана отырып, кеме жүк үй-жайларында және/немесе термоизоляцияланған контейнерлерде салқындатылған жүктерді немесе ауланған өнімдерді тасымалдау не сақтауға арналған кемелерге, сыныптың негізгі символына REF белгісі қосылады.

      Кеме жүк үй-жайлары және/немесе термоизоляцияланған контейнерлерде салқындатылған жүктерді немесе ауланған өнімдерді тасымалдау не сақтауға арналған және осы Қағиданың 13-бөлімінің талаптарына сай келетін сыныпталмаған тоңазытқыш құрылғысының қажет етілген температурасын ұстау үшін пайдаланылатын кемелерге сыныптың негізгі символына (REF) белгісі қосылады.

7-параграф. Бас ескіш электр құрылғысының болу белгісі, мұзданудан қорғануға арналған құралдардың болу белгісі

      36. Егер кеме осы Қағиданың 12-бөлімінің 17-кіші бөлім талаптарына сәйкес келетін бас ескіш электр құрылғысымен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына ЕРР белгісі қосылады.

      37. Егер кеме мұзданудан тиімді қорғануға арналған құралдармен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына ANTI-ICE белгісі қосылады.

8-параграф. Орамдалған өңделген ядролық отынды, плутониды, жоғары радиоактивті қалдықтарды (ОЯТ жүгі) тасымалдауға арналған кеменің белгісі, тиеуді бақылау аспабының болу белгісі

      38. Орамдалған өңделген ядролық отынды, плутониды, жоғары радиоактивті қалдықтарды (ОЯТ жүгі) тасымалдауға арналған және осы Қағиданың 171-тарау талаптарына сай келетін кемелер сыныбының негізгі символына мынадай белгілердің бірі қосылады:

      INF1 — ОЯТ1 сыныбындағы кемелер үшін;

      INF2 — ОЯТ2 сыныбындағы кемелер үшін;

      INF3 — ОЯТЗ сыныбындағы кемелер үшін.

      39. Егер кеме осы Қағиданың 215-тармағына және 4-қосымшасына сәйкес келетін тиеу бақылауының аспабымен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына LI белгісі қосылады.

9-параграф. Жүк буларын беру жүйесінің болу белгісі, инертті газ жүйесінің болу белгісі

      40. Егер кеме осы Қағиданың 275-тарауының талаптарына сәйкес келетін жүк буларын беру жүйесімен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына VCS белгісі қосылады.

      41. Егер кеме осы Қағиданың 282-тарауының талаптарына сәйкес келетін инертті газ жүйесімен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына мынадай белгілердің бірі қосылады:

      1) IGS-IG — егер жүйеде инертты газ көзі ретінде отынды жағу негізінде жұмыс істейтін инертты газ генераторы пайдаланылса және бұл ретте осы Қағида 282-тарауы 9-параграфының талаптары орындалса;

      2) IGS-NG — егер жүйеде инертті газ көзі ретінде азотты генератор пайдаланылса және бұл ретте осы Қағида 282-тарауы 12-параграфының талаптары орындалса;

      3) IGS-Pad — егер инертті газ жүйесі жүк танкілерінде оқшаулағыш қабатты құру үшін ғана арналса және бұл ретте осы Қағида 282-тарауы 11-параграфының талаптары орындалса. Бұл белгі баллондардан инертті газды беретін жүйелерге, сондай-ақ егер олардың өнімділігі IGS-IG немесе IGS-NG белгілерін беруге жеткілікті болмаса, инертті газ генераторы мен азотты генераторларды пайдаланатын жүйелерге пайдаланылу мүмкін.

10-параграф. Шикі мұнаймен жуу жүйесінің болу белгісі, жүк операцияларын басқарудың орталықтандырылған жүйесінің болу белгісі

      42. Егер кеме осы Қағиданың 278-тарауының талаптарына сәйкес келетін шикі мұнаймен жуу жүйесімен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына COW белгісі қосылады.

      43. Егер кеме осы Қағиданың 2658-тармағының талаптарына сәйкес келетін жүк операцияларын басқарудың постымен жабдықталса, онда кеме сыныбының негізгі символына ССО белгісі қосылады.

11-параграф. Жоғарғы экологиялық қауіпсіздік белгілері, кеменің балласты қауіпсіз ауыстыру жөніндегі талаптарға сәйкес келу белгісі

      44. Кеменің конструктивтік немесе пайдаланушылық ерекшеліктерін анықтайтын сынып символының қосымша белгілеріне қатысты талаптарды қанағаттандыратын кемелерге сыныптың негізгі символына мынадай белгілердің бірі қосылады:

      1) ЕСО — егер кеме пайдаланушылық шығарындылар мен қалдықтарды бақылау және шектеу жөніндегі талаптарға, сондай-ақ кеменің конструктивтік немесе пайдаланушылық ерекшеліктерін анықтайтын авариялық жағдайларда қоршаған ортаға ластануды болдырмау жөніндегі талаптарға сәйкес келсе;

      2) ECO-S — егер кеме конструктивтік немесе пайдаланушылық ерекшеліктерін анықтайтын ластануды болдырмау жөніндегі қосымша талаптарға сәйкес келетін болса.

      45. Егер кемеде осы Қағиданың 1485-тармағына сәйкес мақұлданған Теңізде балласты қауіпсіз ауыстыру жөніндегі басшылық болса және оның балластық жүйелері осы Қағиданың 267-тарауының талаптарын қанағаттандырса, кеме сыныбының негізгі символына BWM белгісі қосылады.

12-параграф. Сынып символындағы сөздік сипаттама

      46. Кеменің конструктивтік ерекшеліктері мен оны пайдаланудың шарттарын ескеретін, Қағида талаптарының белгіленген көлеміне сәйкес келетін кемелерге сыныптың негізгі символына тиісті сөздік сипаттама қосылады.

      Кеме қатынасы тіркелімінің осы Қағидасы оларды орындау сынып символына мынадай сөздік сипаттамаларды енгізу мүмкіндігін беретін белгілі талаптарды қамтиды:

      Bilge water removing ship — льяльды суды жинаушы

      Bulk carrier — үйіп тасымалдайтын

      Catamaran - катамаран

      Container ship — контейнер тасымалдаушы

      Crane vessel — крандық

      Docklift ship — қалқыма

      Dredger — жер снаряды

      Fishing vessel — балық аулайтын

      Floating crane — жүзбелі кран

      Floating dock — жүзу докы

      Hopper — топырақ тасымалдаушы

      Oil recovery ship — мұнай жинайтын

      Oil tanker — мұнай құйылатын кеме

      Oil/bulk carrier — мұнай үйіп тасымалдайтын

      Oil/bulk/ore carrier — мұнай кен үйіп тасымалдайтын

      Ore carrier — кен тасымалдайтын

      Passenger ship — жолаушылар

      Pontoon — понтон

      Ro-ro passenger ship — жолаушылар тиеу

      Ro-ro ship — тиеу

      Salvage ship — құтқарушы

      Shipborne barge — кеме баржасы

      Special purpose ship — арнайы мақсаттағы

      Supply vessel — қамтамасыз ету кемесі

      Tanker — құйып тасымалдайтын

      Tanker (water) — құйылатын (су)

      Tanker (wine) — құйылатын (шарап)

      Timber carrier — ағаш тасымалдаушы

      Tug — сүйреткіш

      және т.б.

      Сынып символындағы сөздік сипаттама ағылшын тілінде жазылады. Кеме иесінің ниеті бойынша ол екі тілде жазылуы мүмкін: ағылшын және орыс, мысалы: Oil tanker (мұнай құйылатын кеме) (ESP).

      47. Жүзбелі бұрғылау құрылғылары, теңіз серуендік кемелері сыныбының символындағы арнайы белгілер мен сөздік сипаттамалар Кеме қатынасы тіркелімінің талабына сәйкес көрсетіледі.

      "Tanker" сөздік сипаттамасымен бірге кемемен нақты тасымалданатын жүк жақшада көрсетіледі мысалы: "Tanker (water)", "Tanker (wine)" және т.б.

      "Berth-connected ship" шектеулі жүзу ауданының кемелері үшін сөздік сипаттама ретінде тұратын кеменің анықтамасындағы көрсетілгендер ішінен осы Қағиданың 26-тармағының 6) тармақшасына сәйкес кеменің мақсаты көрсетіледі.

      Егер кеме сәйкес келетін Қағида талаптарының көлемі мүмкіндік берсе, сынып символында екі және одан да көп сөздік сипаттамалар жазылуы мүмкін (мысалы, "Passenger hydrofoil craft", "Supply vessel, Salvage ship, Tug"), немесе сөздік сипаттамалар күрделі қысқартылған сөз ретінде келтірілуі мүмкін (мысалы, "Oil/bulk carrier", "Oil/bulk/ore carrier").

      Егер мұнай құйылатын немесе мұнай жинайтын кеме тасымалдайтын немесе теңіз бетінен мұнай жинайтын және тұтану температурасы 60 ҮС жоғары мұнай өнімдерін тасымалдайтын кемелерге қойылатын талаптарға сай келсе, онда бұл температура сөздік сипаттамада көрсетіледі: Мысалы: "Oil tanker" (>60⁰C), "Oil/ore carrier" (>60⁰C), "Oil recovery ship" (>60⁰C).

      48. Осы Қағиданың талаптарына толығымен сәйкес келетін үйіп тасымалдайтын кемелерге сөздік сипаттамадан кейін міндетті түрде CSR белгісі қосылады.

      Сыныптың негізгі символына "Bulk carrier" сөздік сипаттамасы қосылғанда ұзындығы 150 м және одан да аса кемелерге осы Қағиданың тиісті талаптары орындалғанда сөздік сипаттамадан кейін мынадай белгілердің бірі қосылады:

      1) ВС-А — тығыздығы 1 т/м³ және одан да аса үйіп тасымалдайтын жүктерді тасымалдауға арналған кемелерге, олардың ең жоғарғы шөгуі кезінде белгілі бір трюмдар бос қалады;

      2) ВС-В — тығыздығы 1 т/м³ және одан да аса үйіп тасымалдайтын жүктерді тасымалдауға арналған кемелерге, барлық трюмдерді тиеу кезінде;

      3) ВС-С — тығыздығы 1 т/м³ кем үйіп тасымалдайтын жүктерді тасымалдауға арналған кемелерге.

      Сынып символында ВС-А немесе ВС-В белгісі бар, жүк трюмдері осы Қағиданың тиісті талаптарына сәйкес әрбірінің массасы 20 т және одан да аса грейферлердің көмегімен тиеу/түсіру үшін жобаланған үйіп тасымалдайтырн кемелер үшін көрсетілген белгіден кейін міндетті түрде GRAB(X) белгісі қосылады, мұндағы X орнына тонналардағы грейфер массасы көрсетіледі, мысалы: GRAB(30t).

      Барлық басқа да үйіп тасымалдайтын кемелерге GRAB(X) белгісін қосу ерікті болып табылады.

      Егер кеме басынан бастап бірнеше портта тиеу және түсіру үшін жобаланған жағдайда, барлық көрсетілген белгілерден кейін "(no MP)" жазбасы қосылады.

      Өздігінен жүретін кемелер сыныбының негізгі символына "Chemical tanker", "Oil tanker", "Bulk carrier", "Ore carrier" сөздік сипаттамалар немесе олардың сөз жасаулары ("Oil/bulk carrier", "Oil/ore carrier" және т.б.) қосылған кезде сөздік сипаттамадан кейін міндеті түрде: (ESP) қосылады, бұл осы кемелерді кеңейтілген бағдарлама бойынша куәландыруға қажеттілігін көрсетеді. Мысалы: Oil/ore carrier (>60⁰C)(ESP).

      49. Егер сынып символына тиісті белгілерді енгізуге қажетті Қағида талаптарының белгілі бір көлемін орындау тек Кеме қатынасының тіркелімі белгілеген шектеулерде ғана расталса, сынып символынан кейін жақшада белгілер мен шарттар көрсетіледі, оларды асыру кезінде бұл белгілер күшін жояды.

13-параграф. Қосымша сипаттамалар және сынып символының белгілерін өзгерту

      50. Кеменің конструктивтік ерекшеліктерімен немесе пайдаланушылық сапасымен байланысқан, оларды орындау сынып символында белгілер және сөздік сипаттамамен көрсетілмейтін Кеме қатынасы тіркелімінің белгілі бір талаптарын орындау кезінде, осындай талаптарға кеменің сәйкестігін растау жазбамен куәландырылады.

      51. Сынып символында ВС-А, ВС-В немесе ВС-С белгілері көрсетілген үйіп тасымалдайтын кемелер үшін Сыныптау куәлігінің "басқа да сипаттамалар" бөлімінде шектеулер жазылуы тиіс, оларды мынадай жағдайларда жобалау кезінде қолданылған тиеу шарттары салдары ретінде пайдалану процесінде сақтау қажет:

      ВС-А және ВС-В белгілері үшін "maximum cargo density ... t/m³" жазбасы енгізіледі, егер жүктің ең жоғарғы тығыздығы 3 т/м³ кем болса;

      ВС-А белгісі үшін бұдан басқа белгілі бір бос жүк трюмдерінің рұқсат етілген комбинациясы жазылады, мысалы: "cargo holds Nos. 2, 4, ... may be empty".

3. Куәландыру

      52. Куәландыруды жүзеге асыру үшін кеме иелері, кеме жасайтын және кеме жөндейтін кәсіпорындар әкімшіліктері, жасаушы зауыттар мен басқа да кәсіпорындар Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкерлері кемелерді куәландыруды жүргізу мүмкіндігін, материалдар мен бұйымдарды жасау және сынаумен байланысты жұмыстар орындалатын барлық жерлерге еркін кіруді қамтамасыз етуі және куәландыруды жүргізуге барлық қажетті жағдайларды қамтамасыз етіледі.

      53. Кеме иелері, кеме жасайтын және кеме жөндейтін кәсіпорындар, жобалық ұйымдар мен жасаушы зауыттар Кеме қатынасы тіркелімі немесе олардың өз қызметін жүзеге асыру кезінде оның қызметкерлері ұсынатын талаптарды орындауы міндетті.

      54. Қағиданың талаптары қолданылатын кеме иелері, кеме жасайтын және кеме жөндейтін кәсіпорындар, жобалық ұйымдар мен жасаушы зауыттар жасайтын кеме, ТСП материалдар мен конструкцияларына және бұйымдарға қатысты әртүрлі өзгерістерді оларды іске асыруға дейін Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлданады.

      55. Кеме қатынасы тіркелімі қызметі процесінде туындайтын даулы мәселелер келіссөздер арқылы шешіледі.

      Өзара келісімге қол жеткізе алмаған жағдайда – тараптардың даулары мен келіспеушіліктері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шешіледі.

      56. Кеме қатынасы тіркелімі егер кеме жасаушы, кеме жөндеуші ұйым немесе дайындаушы-ұйым қағиданы тұрақты бұзған жағдайларда, сондай-ақ егер Кеме қатынасы тіркелімімен шарт жасасқан Тарап оны бұзған жағдайда куәландырудан бас тартады.

      57. Қолданыстағы құжаты бар материал мен бұйымдардың ақаулары анықталған кезде Кеме қатынасы тіркелімі қосымша сынаулар немесе тиісті түзетулерді жүргізуді талап етеді, ал егер анықталған ақауларды жою мүмкін болмаса, бұл құжаттың күшін жояды.

      58. Қағиданың тиісті бөліктерінде оларды жасау кезінде куәландыруды Кеме қатынасының тіркелімі жүзеге асыруы тиіс материалдар мен бұйымдар тізбесі, сондай-ақ Кеме қатынасының тіркелімі регламенттеген технологиялық процестері келтіріледі.

      Кеме қатынасы тіркелімі ерекше келісім бойынша жоғарыда көрсетілген тізбелерде көрсетілмеген материалдар мен бұйымдарға куәландыру жүргізеді.

      59. Кеме қатынасы тіркелімінің құзырына жататын материалдар мен бұйымдарды дайындау Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлданған техникалық құжаттама бойынша жүргізіледі.

      60. Кеме қатынасының тіркелімі куәландыруды жүргізу кезінде Қағидада регламенттелмеген, бірақ Кеме қатынасы тіркелімінің талаптарын орындауға әсер ететін конструктивтік, технологиялық және өндірістік нормативтер мен процестердің орындалуын тексереді.

      61. Кемелерді, ТСП жасау және жөндеу, материалдар мен бұйымдарды жасау кезінде жаңа немесе Кеме қатынасы тіркеліміне алғаш рет ұсынылатын материалдарды, бұйымдарды немесе Кеме қатынасы тіркелімі номенклатурасына жатқызылған технологиялық үдерістерді қолдануды Кеме қатынасы тіркелімі мақұлдауы тиіс. Бұл үшін материалдар, бұйымдар үлгілері немесе жаңа технологиялық үдерістер Кеме қатынасы тіркелімі техникалық құжаттаманы мақұлдағаннан кейін Кеме қатынасы тіркелімімен келісілген көлемде сынаққа алады.

      62. Кеме қатынасы тіркелімі материалдар мен бұйымдарды жасау кезінде куәландыруды оның қызметкерлерімен жүргізіледі немесе ол өзара орын ауыстыру туралы шарт негізінде басқа сыныптау ұйымына тапсыра алады.

      63. Кеме қатынасының тіркелімі белгілеген жағдайларда жасаушы кәсіпорын Кеме қатынасы тіркелімі талаптарына сәйкес келетін кәсіпорынның материалдар мен бұйымдарды жасау мүмкіндіктерін тексеру үшін Кеме қатынасы тіркелімінің куәландыруына жатады.

      64. Куәландыру үдерісінде материалдар мен бұйымдарды жасау кезінде Кеме қатынасы тіркелімі белгілеген тәртіппен және көлемде қажетті куәландыру және сынаққа алынады.

      65. Кеме қатынасының тіркелімі талаптарына сәйкес жасалған материалдар мен бұйымдарда Кеме қатынасының тіркелімі белгілеген құжаттар және қажетті жағдайларда осы құжаттарға сәйкестігін белгілеуге мүмкіндік беретін таңба мен таңбалау болады.

      66. Кеме қатынасы тіркелімі негізделген жағдайларда жекелеген бұйымдарға оларды қолданудың арнайы шарттарын белгілейді.

      67. Кемелер мен ТСП жасау, қалпына келтіру немесе қайта жабдықтау кезінде куәландыруды Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкерлері Кеме қатынасы тіркелімі мақұлдаған техникалық құжаттама негізінде жүргізеді. Куәландыру кезінде жүргізілетін қарап тексерулер, өлшеулер мен сынаулар көлемі қолданыстағы нұсқаулық негізінде және нақты жағдайларға байланысты Кеме қатынасының тіркелімі белгілейді.

      68. Кемелер мен ТСП пайдалануда куәландыру Кеме қатынасы тіркелімінің Қағидасына сәйкес жүргізіледі.

4. Техникалық бақылау

      69. Кеме қатынасы тіркелімі техникалық бақылауды ұйымдардың өтінімі бойынша шарттық негізде жүзеге асырады.

      70. Техникалық бақылау объектілерінің номенклатурасы, тексеру, өлшеу және сынақтан өткізу көлемі мен әдістері осы Қағиданың 4-қосымшасына сәйкес белігленеді және әрбір жағдайда, өндірістің нақты жағдайын ескере отырып, шарт жасау кезінде нақтылауға жатады.

      71. Техникалық бақылау шартына Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкеріне ұсынатын объектілерді соңғы тексеру тізбесі және технологиялық операциялар қоса беріледі.

      Көрсетілген тексерулер кеме жасаушы және кеме жөндеуші ұйымдардың персоналдарымен жүзеге асырылады және тиісті құжаттармен ресімделеді.

      72. Кеме жасаушы жән кеме жөндеуші ұйымдар Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкеріне техникалық бақылауды жүзеге асыру үшін мынадай шарттарды қамтамасыз етеді:

      1) жұмыс үшін талап етілетін техникалық құжаттаманы ұсынады;

      2) объектілерді тексеру жүргізуге дайындайды;

      3) Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкерімен техникалық бақылау жүргізудің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді;

      4) объектілерді Кеме қатынасы тіркелімі қызметкеріне тексеруге ұсынатын уәкілетті лауазымды тұлғалардың қатысуын қамтамасыз етеді;

      5) объектілерді тексеру мен сынақ өткізу үшін күні мен тексеруді өткізу орны көрсетілген Кеме қатынасы тіркеліміне уақытылы өтінім жібереді.

      73. Техникалық бақылау жүргізудің көрсетілген шарттарын орындамаған кезде Кеме қатынасы тіркелімінің қызметкері тексеруді өткізуден және сынауларға қатысудан бас тартады және үш күн мерзім ішінде Кеме қатынасы тіркеліміне бас тартудың жазбаша негіздемесін жолдайды.

      74. Материалдар мен бұйымдарды кемелерге орнатуға оларға тек Кеме қатынасы тіркелімінің құжаттары болғанда ғана рұқсат етіледі.

      75. Кеме қатынасы тіркелімімен келісім бойынша кемеге орнатылатын материалдар мен бұйымдарға құжаттарды беру орнына, ауысым-қосалқы бөлікті қоса, дайындаушы ұйымның жаппай шығарылатын материалдар мен бұйымдарға құжаттарды, оларға қол қою және Кеме қатынасы тіркелімі қызметкерінің жеке мөртабанымен растау арқылы растауға жол беріледі.

      76. Кеме қатынасы тіркеліміне жаңадан және алғашқы ұсынылатын типтік материалдар мен бұйымдар мақсаты бойынша қолданылу үшін Кеме қатынасы тіркелімімен келісіледі.

5. Кемелерге техникалық құжаттама
1-параграф. Жалпы ережелер

      77. Кемелерге, материалдар мен бұйымдарға арналған техникалық құжаттаманы қарау мен мақұлдауға (келісуге) қатысты жалпы талаптар осы Қағидада келтірілген.

      78. Қағиданың осы бөлігінде техникалық және техникалық-жұмыстық жобалардың техникалық құжаттамасының тізбесі, сондай-ақ Кеме қатынасы тіркеліміне қарау мен мақұлдауға ұсынылатын жасаудағы кемеге арналған жұмыс құжаттамасы келтірілген.

      79. Қайта жабдықталатын, жөнделіп жатқан немесе қалпына келтірілетін кемеге, кемені қайта сыпыптау кезінде, сондай ақ Кеме қатынасы тіркелімінің немесе басқа да сыныптау ұйымының техникалық қадағалауынсыз жасалған кемені бастапқы куәландыру кезінде техникалық құжаттамасының көлеміне қойылатын талаптар осы Қағидада келтірілген.

      80. Кемелерге арналған материалдар мен бұйымдардың техникалық құжаттамасының қойылатын талаптар осы Қағиданың тиісті бөліктерінде келтірілген.

2-параграф. Жасаудағы кемеге арналған техникалық және техно-жұмыстық жобалардың құжаттамасы

      81. Кемені жасау басталғанға дейін Кеме қатынасы тіркелімінің қарауына Кеме қатынасының тіркелімі талаптары осы кемеге қолдануға орындалғанына көз жеткізуге мүмкіндік беретін жобалық техникалық құжаттама ұсынылады.

      82. Қарауға ұсынылатын мынадай құжаттама тізбемен толықтырылған, кеменің ерекшеліктері мен үлгісін есепке ала отырып әдетте үш данада беріледі:

      1) жалпы кемелік ерекшелік (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      2) эвакуация жолын көрсету арқылы жалпы орналасу сызбалары;

      3) негізгі техникалық деректерді көрсету арқылы жинақтаушы жабдық пен материалдар тізбесі, жасаушы кәсіпорын және Кеме қатынасының тіркелімі немесе басқа да құзыретті органның мақұлдауының болуы (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      4) жарылыс қаупі бар аймақтар мен кеңістіктердің сызбасы;

      5) мұнай жинайтын кемені мұнайдың төгілуін жою жөніндегі операцияларды орындауға дайындау кезінде кеме иесі орындайтын режидік ісшаралар тізбесі;

      6) осы мақсаттарға арналған конструктивтік құралдар мен жабдықтардың сипаттамасын және орналасу схемаларын қоса алғанда, электрстатикалық және гальваникалық жалын қауіпсіздігін қамтамасыз ететін іс шаралар мен техникалық шешімдер тізбесі;

      7) Кемеде СОЛАС-74/2004 Конвенциясы XI-1/3 Қағидасының талаптарына сәйкес ИМО тану нөмірінің орналасу сызбасы (жалпы сыйымдылығы 100 және одан да аса барлық жолаушылар кемелері мен жалпы сыйымдылығы 300 және одан да аса барлық жүк кемелері үшін).

      83. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады (барлық аталған конструктивтік сызбаларда осы Қағиданың

      14-бөлігіне сәйкес санаттарды көрсете отырып, корпус байланысының өлшемдері, олардың материалдары көрсетілуі, сондай-ақ өзіне тән қиылысулар мен тораптар, бұрыштық жапсарлардың түрлері мен өлшемдері келтіріледі):

      1) корпус конструкциясы байланысының өлшемдерін, сондай-ақ астық емес үйіп тасымалдайтын жүктерді тиеу мен тасымалдау жағдайларын қоса алғанда, кемені тиеудің барлық ерекше жағдайлар үшін байланыстың жалпы көлденең беріктігі мен тұрақтылығының есептеулерін анықтау (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      2) тік және көлденең ынтығының негізгі байланыстарының қашықтығы, кеменің басты өлшемдері мен олардың арақатынасы, кеме сыныбының символы көрсетілген мидель-шпангоут және үлгілік көлденең қиылысулар;

      3) шпациялар, кеме ұзындығы учаскелерінің шекаралары, өткізбейтін аралықтардың орналасуы, пиллерлер, қондырма мен рубкалардың орналасуы көрсетілген конструктивтік бүйірлік түрі;

      4) есептік жүктемелердің ұзындығы (соның ішінде автотасымалдаушылар мен контейнерлерден), кесулердің орналасуы мен өлшемдері, олардың бекітілуі, бойлық комингстердің аяқталу конструкциялары көрсетілген палубалар мен платформалардың конструктивтік сызбалары,;

      5) екі түптің (түп) конструктивтік сызбасы. Кингстондық жәшіктердің конструкциясы бойынша қиылысулар беріледі және үрлеу жүйесінде қысым көрсетіледі. Үйіп тасымладайтын жүктерді тасымалдауға арналған кемелер мен кен тасымалдаушыларға екінші түпке рұқсат етілген жүктеме көрсетіледі;

      6) кеме корпусы аудандарының шекаралары, сыртқы тігудегі қаптамадағы кемудің орналасуы мен өлшемдері көрсетілген сыртқы қаптаманың созылымы, ал мұздық күшейткіштері бар кемелер үшін — сондай-ақ мұздық белдеудің жоғарғы және төменгі шекралары және оған тиісті кеменің алдыңғы джағы мен артқы жағының шөгуі (дифферентті ескере отырып), аралық шпангоуттардың орналасуы. Шыны пластиктен жасалған кемелерге қаптаманың әртүрлі қалыңдығы бар болса, сыртқы қаптама созылымы ұсынылады;

      7) бойлық және көлденең аралықтардың, соның ішінде цистерналардың шой аралықтарының сызбалары (цистерналар үшін құю және әуе құбырларының биіктігі көрсетілуі тиіс);

      8) кеменің артқы жағы мен ахтерштевннің жиынтық сызбасы;

      9) кеменің ардыңғы жағы мен форштевннің жиынтық сызбасы;

      10) кронштейн мен ескіш біліктердің, сондай-ақ бұрылмайтын саптамалардың сызбалары;

      11) басты тетіктердің астындағы фундаменттер және олардың астындағы түптің конструкциясы және тетіктің түрі мен қуаттығы көрсетілген, сондай-ақ фундаменттер басты тетіктер мен қазандарды жеткізушінің техникалық құжаттама шарттарына сәйкес келетінін немесе жеткізушінің фундаменттерге қойылатын арнайы талаптары жоқ екені көрсетілген қазандар сызбасы;

      12) қондырма мен рубкалардың сызбасы;

      13) корпусты арқандап байлау кезінде бүлінуден амортизациялық қорғаудың негізгі параметрлері (теңізде басқа кемелерге арқандап байланатын кемелер үшін).

      84. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың

      83-тармағында көрсетілген құжаттама ұсынылады, бұл ретте екі түптің сызбасында (осы Қағиданың 83-тармағы (5-тармақшасы)) арын, бөліктер, мойындар мен басқа да кесулердің өлшемдері мен орналасу кестелері көрсетіледі.

      Мыналар қосымша ұсынылады:

      1) дәнекерлік жапсараларды бақылау схемасы және мынадай мәліметтер қамтылған кеме корпусын дәнекерлеу кестесі:

      байланыстаын элементтердің атауы мен олардың қалыңдығы;

      кромдардың нысаны мен дайындаудың шартты белгілері;

      негізгі матал маркасы мен санаты;

      дәнекерлеу материалдарының маркасы мен санаты;

      дәнекерлеу тәсілі мен жігудің кеңістікте орналасуы.

      Егер осы Қағиданың 84-тармағының 1) тармақшасында аталған мәліметтер толық көлемде кеме корпусының сызбасында келтірілсе, дәнекерлеу кестесін ұсынбауға рұқсат етіледі;

      2) жинау мен қорытудың қысқаша технологиясымен корпусты секцияларға бөлу кестесі (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      3) Кеме қатынасының тіркелімі таныған осыған ұқсас жұмыстарды орындау әдісінің негізінде әзірленген жүзудегі корпус бөлшектерінің сәйкес келу қағидаттық технологиялық процесті егжей-тегжейлі сипаттау;

      4) материалдар, корпус элементтерін қалыптастыру әдістері, корпусты жасау кезінде талап етілетін қажетті жағдайлар, сондай-ақ конструкцияның жергілікті және жалпы беріктігінің талдауы қамтылған корпусты дайындаудың технологиялық процесін егжей-тегжейлі сипаттау (тек қана шыны пластиктен жасалған кемелер үшін);

      5) корпустық конструкциялардың өткізбейтігін сынау сызбасы;

      6) аралықтар, палубалар, екінші түп, су өткізбейтін флоралар және рамалақы байланыстар арқылы өтетін құбыржолдар, ауа желдеткіш каналдар, кабельдік өтулер жолдарының және т.б. сызбасы;

      7) корпусты бояу ведомосы;

      8) арқандап байлау мен жүріс сынауларынң бағдарламасы;

      9) Ұзындығы 65 м және одан да аса кемелерді тиеу туралы нұсқаулық .

      85. Құрылғылар, жабдықтар және жабдықтаулар бойынша кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) комингс биіктігі мен саңылауларды жабу үлгісі көрсетілген корпустағы, қондырма мен рубкалардағы саңылаулардың орналасу схемасы;

      2) саңылауды жабу беріктігін есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      3) рульдік құрылғының, кемелерді белсенді басқару құралдарының, зәкірлі, арқандап байлау және сүйреткіш құрылғылардың жалпы орналасу сызбалары;

      4) рульдік құрылғы беріктігі мен тиімділігінің есептеулері және кемелерді белсенді басқару құралдарының, зәкірлі, арқандап байлау және сүйреткіш құрылғылардың есептеулері, сондай-ақ сүйреткіштер үшін – тартқыш күшейу диаграммалары (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      5) сигналдық мачта мен такелаж сызбалары;

      6) сигналдық мачта мен такелаж есептеулері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      7) трюмдердегі контейнерлер үшін бағыттаушы элементтердің жалпы орналасу сызбасы (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      8) трюмдердегі контейнерлер үшін бағыттаушы элементтердің есептеуі;

      9) кемені бөліктерге бөлу аралықтарындағы құрылғылар мен саңылауларды жабу сызбалары.

      86. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың

      84-тармағында көрсетілген құжаттаманы ұсыну қажет және қосымша:

      1) авариялық жарақтау ведомосы және оның орналасуы;

      2) арқандап байлау және жүру сынауларының бағдарламасы;

      3) осы Қағиданың 857-тармағында көрсетілген құжаттаманы.

      87. Жобалаушы, кеме жасаушы немесе кеме жөндеуші ұйыммен әзірленген орнықтылық (мақұлдау туралы штамптар қойылмайды) және маневрлеу жөніндегі құжаттама мыналарды қамтиды:

      1) теориялық сызба, теориялық сызбаның координаттар кестесі;/

      2) гидростатикалық қисықтар;

      3) қисық аудандар және шпангоуттың статикалық сәттері;

      4) есептеулер және корпустың ескерілетін көлемдерінің эскиздерімен нысана орнықтылығының (пантокарен) иық қисығы;

      5) су ығыстырудың жинақтау кестесін, ауыртпалық орталығының орналасуы, дифферент және жүктеудің әртүрлі нұсқалары үшін бастапқы ауытқымаушылық;

      6) Қағида бойынша кеменің тұрақтылығын тексеруге байланысты есептеу материалдары; цистерналар бойынша жүкті, отынды, ауыз су мен сұйық балласты бөлуді көрсете отырып, кемені жүктеудің әртүрлі нұсқалары үшін массалар кестесі; шайқалыс амплитудасының есептеулері мен ауа-райы критерилері; парус схемалары мен қисаю сәттерін есептеулер; жолаушылардың жиналуы мен айналыстан болатын қисаюды есепетеу; мұздану есептеулері, құю бұрыштары, сұйық жүктердің еркі беттерінің және қорға әсер етуді түзетуді; корпустағы, қондырмалар мен рубкалардағы саңылаулардың орналасу схемалары;

      7) Қағида бойынша орнықтылықты тексеру нәтижелерінің жиынтық кестесі және статистикалық немесе динамикалық ауытқумаушылықтың диаграммалары;

      8) астық емес үйіп тасымалдайтын жүкті тиеу, түсіру және орналастыру кезіндегі ауытқымаушылық есептеулері;

      9) Кемелердің маневрлік сипаттамаларын анықтау жөніндегі басшылыққа сәйкес натуралық маневрлік сынаулар бағдарламасы.

      88. Бөліктерге бөлу жөніндегі құжаттама мыналардан тұрады:

      1) кемені бөліктерге бөлуді мүмкін болатын бағалау жөніндегі материалдар (егер талап етілсе) және бөліктердің қисық шекті ұзындықтары (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      2) статикалық орнықтылық диаграммаларын қоса алғанда, кеменің авариялық тоқтауы мен ауытқымаушылығының есептеулері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      3) оларды жабу үлгісін көрсете отырып, барлық су өткізбейтін конструкциялар мен тесіктердің орналасуын, сондай-ақ қисаю мен бүлінген кеменің дифферентін түзетуге арналған құрылғының орналасуын көрсететін кемені бөліктерге бөлу схемасы;

      4) пантокарендер (бүлінген кеме үшін), егер бұл авариялық орнықтылықты есептеудің қабылданған әдісі кезінде қажет болса (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      5) ағымдардың қимасын және кемені түзету уақытын есептеулер (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      6) бөліктер мен цистерналардың бұрыштық нүктелер координатасының кестесі;

      7) авариялық-алдын алу сигнал беру жүйесі жабдығының техникалық сипаттамасын қамтитын үйіп тасымалдайтын кеме бөліктеріне судың пайда болуын авариялық-алдын алу сигнал беру датчиктерін орнату жобасы;

      авариялық-алдын алу сигнал беру жүйесін үлгілік мақұлдау туралы сертификат;

      кеменің жалпы орналасу схемасында жабдықтың орналасуы көрсетілген авариялық-алдын алу сигнал беру жүйесінің орналасуы;

      авариялық-алдын алу сигнал беру жүйесі жабдығының бекітулері, мен сынау әдістері көрсетілген құжаттар;

      қоспасының 50 % теңіз суымен бірге қорғаныш қоршаумен жабылған, жұмыс істейтін датчиктер бар жүк тізімі;

      авариялық-алдын алу сигнал беру жүйесінің жұмысында ауытқулар пайда болған жағдайда орындауға қажетті рәсімдердің сипаттамасы;

      авариялық-алдын алу сигнал беру жүйесі жабдығына техникалық қызмет көрсету жөніндегі талаптар.

      89. Өртке қарсы қорғау бойынша кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) конструктивтік өртке қарсы қорғаныс жөніндегі құжаттар:

      Осы Қағиданың 2149, 2151, 2176 немесе 2185-тармақтарына сәйкес үй-жайлар санаттары көрсетілген, осы конструкциялардағы есіктер мен өту орындарын (кесулерді) қоса алғанда, өртке қарсы конструкциялардың орналасу сызбалары, сондай-ақ конструкцияға, есіктер мен өту орындарына үлгілік мақұлдау туралы куәліктер нөмірлері (кесулер);

      осы Қағиданың 142-тарауы және 2109-2113-тармақтарына сәйкес материалдарға үлгілік мақұлдау туралы куәлік нөмірлері көрсетілген, оқшаулау, тігу, өрлегіш, палубаларды жабу мен басқа да әрлеу материалдарының схемалары немесе сипаттаулары;

      осы Қағиданың 2108 және 2114-тармақтарында талап етілетін есептеулер;

      2) осы Қағиданың 8-бөлімінің талаптарын орындауды растайтын есептеулер мен басқа да деректер бар ауа сынамаларын алу арқылы өрт сөндіру жүйесінің және түтінді табу жүйесінің ұстанымдық схемалары;

      3) жарақтау мәніне үлгілік мақұлдау туралы құжат нөмірлері көрсетілген өртке қарсы жарақтау ведомосы.

      90. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың 98-тармағында көрсетілген құжаттама ұсынылады және қосымша:

      1) өртке қарсы конструкциялар тораптары мен бөлшектерінің конструктивтік сызбалары;

      2) оқшаулаудың, тігу және палубалық жабулардың конструктивтік сызбалары;

      3) өртке қарсы жарақтаудың орналасу сызбасы;

      4) қосалқы бөлшектер мен аспаптар ведомосы;

      5) өрт сөндіру жүйесін сынау бағдарламалары;

      6) алдын ала өрт сөндіру жоспары (осы Қағиданың 105-тармағының 8) тармақшасы).

      91. Механикалық және қазан қондырғылары бойынша кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) шығу жолдары мен үй-жайлардағы авариялық дизель-генератор көрсетілген А санатындағы машина үй-жайларында тетіктер мен жабдықтарды осы Қағиданың 172-тарауына сәйкес орналастыру сызбалары;

      2) қашықтық басқару посттарын басқару органдарымен, индикация және сигнал беру аспаптарымен, байланыс құралдары және басқа да құрылғылармен жабдықтау туралы мәліметтер бар бас тетіктерді қашықтық басқарудың сызбасы мен сипаттамасы;

      3) білік сымы бойынша құжаттар:

      жалпы біліктің жалпы түрінің сызбалары;

      дейдвудтық құбырдың сызбалары және дейдвудтық құрылғының бөлшектері;

      білік сызбалары (ескіш, аралық, берік);

      біліктер дәнекерлерінің және дәнекерлейтін муфталардың сызбалары;

      білік сымның берік және тіреу біліктіректерінің және оларды фундаментке бекіту сызбалары;

      білік беріктігін есептеу және оларды дәнекерлеу бөлшектері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      білік сым тіреуінің санын, олардың орналасу координаталарын және түсетін жүктемесін есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      ескіш винт пен білік сымның дәнекер муфталарын орнатуды есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      осы Қағиданың 9-бөлімінің 8-кіші бөлімінің талаптарына сәйкес айналмалы толқуларды есептеу. Жекелеген жағдайларда біліктік толқулардың есебі талап етілуі мүмкін;

      дейдвудтық біліктіректерді және дейдвудтық құрылғылардың тығыздығын майлау мен салқындату схемалары;

      осы Қағиданың 9-бөлімінің 5-кіші бөлімінің талаптарына сәйкес білік сымның иілмелі толқуларын есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      4) ескіш бұранда жөніндегі құжаттар:

      ескіш винттің жалпы түрінің сызбасы;

      қалақтар, күпшектер және оларды бекіту бөлшектерінің сызбалары (алмалы-салмалыбұрандасы мен РҚБ бар ескіш бұранда үшін);

      қадамды өзгерту және реттелетін қадамның винтін басқару жүйесінің схемасы (бұдан әрі – РҚВ) және олардың сипаттамасы (сипаттамаларда мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      РҚВ қадамын өзгерту тетігінің негізгі бөлшектерінің сызбасы, соның ішінде гидроцилиндрлер, күш штангалары, поршеньдер, сырғытпалар, күпшектегі гидроцилиндрге майды әкелу құбыры;

      ескіш винт қалақтарының беріктігін есептеу, алмалы-салмалы қалақтар және РҚВ бар винттер үшін - күпшекке қалақты бекітуді есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      5) кемені белсенді басқару құралдары жөніндегі құжаттар (бұдан әрі - КББҚ):

      қажетті қимасы және тығыздалған тораптары бар жалпы бейне сызбалары;

      ескіш винттің, біліктің, муфталардың, тісті дөңгелектер мен қозғауыш бағандар шестернялардың, ведометтер мен рульдеуші құрылғылардың сызбалары мен есептеулері (есептеулерде мақұлдау туралы қойылмайды);

      сымның, берілістердің, роторлардың, аралықтар мен қанатшалы қозғағыштардың аралықтар бұрылысы тетігінің сызбалары, сондай-ақ ротордың алдыңғы білігі, аралық, беріліс беріктігінің есептеулері (есептеулерде мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      біліктіректер мен тығыздар сызбалары;

      корпус бөлшектерінің сызбалары мен дәнекерлер есептеулері, винт саптамасы мен тоннельдердің сызбасы (есептеулерде мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      салқындату, майлау, бағандарды бұру гидролавикасы жүйесінің (РҚВ аралықтары) схемалары, сондай-ақ аталған жүйелер құбыр өткізгіштерінің деректері;

      ҚББҚ электр жетектеріне арналған электр жетектер есептеулері мен схемалары (есептеулерде мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      бақылау, басқару және қорғау жөніндегі құжаттама;

      айналу теңселісі (бас ҚББҚ мен серпінді ұстанымдау жүйелері үшін) және тебелу біліктіректері ресурсы есептеулері (есептеулерде мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      Кеме қатынасының тіркелімі қосымша ҚББҚ бастысы ретінде қолдану жағдайларында винт-рульдеу бағандарға айналмалы және маяттық толқымалардың есептеулерін ұсынуды талап ете алады;

      негізгі бөлшектер материалдарының ерекшелігі;

      басты және тәжірибелі үлгіні сынау бағдарламасы;

      сипаттама, пайдалану және қызмет көрсету жөніндегі басшылық (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      6) тоңазытқыш құрылғылары жөніндегі құжаттар (осы Қағиданың

      3-кіші бөлімі).

      92. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз жұмыс үстін өңдеу және геометриялау, термиялық өңдеу, жанасатын бөлшектерге рұқсат беру, гидравиликалық сынаулар, бұзбайтын бақылау бойынша мәліметтер қамтитын осы Қағиданың 90-тармағында көрсетілген құжаттаманы ұсыну қажет және қосымша:

      1) білік сым орталығының параметрін есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      2) фундаменттер мен бекіту тораптарына басты механизмдерді, білік сым біліктіректері мен қазандарды орнату сызбалары;

      3) қосалқы бөлшектер ведомосы;

      4) арқандап байлау және жүріс сынауларының бағдарламасы.

      93. Автоматтау жабдықтары үшін кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) автоматтандыру жүйелерінің, құрылғыларының және элементтерінің тізбесі, іс-қимылдың мақсаты мен қағидатын, сенімділігі мен Кеме қатынасы тіркелімінің мақұлдағаны туралы мәліметтер көрсетілген олардың техникалық сипаттамасы;

      2) қоректендіру схемасын қоса алғанда, авариялық-алдын алу сингал беру жүйесінің (бұдан әрі – ААС) ұстанымдық және функционалдық схемалары;

      3) аспаптар үлгісі, жасаушы зауыттар, сенімділік пен Кеме қатынасы тіркелімініңаспаптарды мақұлдағаны туралы мәліметтер көрсетілген бақыланатын параметрлер тізбесі;

      4) қашықтық автоматтық басқару (бұдан әрі – ҚАБ) жүйелері, басты қозғалтқыштар мен РҚВ жөніндегі техникалық құжаттама: функционалдық және ұстанымдық схемалар, барлық аспаптар, ҚАБ қоректендіру схемалары, қорғау, сигнал беру және басты қозғалтқыштар мен РҚВ параметрлерін индекациялау схемалары көрсетілген ҚАБ пульттердің беткі панелі;

      5) басты қозғалтқыштар жүйелерін автоматтандырудың функционалдық және ұстанымдық схемалары (салқындату, майлау, отын дайындау жүйесі);

      6) көмекші қозғалтқыштар мен электростанцияларды автоматтандыру жөніндегі техникалық құжаттама:

      функционалдық және ұстанымдық схемалар, барлық аспаптар, қоректендіру схемалары, қорғау, сигнал беру және көмекші қозғалтқыштар мен электрогенераторлардың параметрлерін индикациялау схемалары көрсетілген электрстанцияларды басқару пульттерінің беткі панелі;

      7) қазан құрылғыны автоматтандыру жөніндегі техникалық құжаттама: функционалдық және ұстанымдық схемалар, барлық аспаптар, қоректендіру схемасы, қорғау, сигнал беру және параметрлерді индикациялау көрсетілген басқару пультінің беткі панельдері;

      8) қорғау, сигнал беру және индекациялау схемаларын қоса алғанда, ауа жүргізуші компрессорларды автоматтандырудың функционалдық және ұстанымдық схемалары;

      9) құрғату және балластық жүйелерді автоматтандыру мен қашықтық басқарудың функционалдық және ұстанымдық схемалары, қоректендіру, сигнал беру және индикация схемалары;

      10) цистерналардағы деңгейді қашықтық өлшеу жүйесінің функционалдық және ұстанымдық схемалары;

      11) басқарудың орталық пультінде (бұдан әрі – БОП) және барлық аспаптар көрсетілген жүру көпіршесінде басқару мен сигнал беру жүйелерінің пульттері мен қалқандарының беткі панельдерінің сызбалары;

      12) БОП және жүру көпіршесінде автоматтандыру жабдығының жалпы орналасу сызбалары;

      13) автоматтау жүйесінің жеке жүйелері үшін қосалқы бөліктер ведомосі;

      94. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың

      93-тармағында көрсетілген құжаттаманы және мыналарды қосымша ұсыну керек:

      1) Қағиданың тиісті бөліктерінде аталған, бірақ осы Қағиданың

      93-тармағында көрсетілмеген жүйелерді автоматтандырудың функционалдық және қағидаттық схемалары;

      2) арқандап байлау және жүріс сынауларының бағдарламасы;

      3) жекелеген автоматтандыру жүйелеріне арналған қосалқы бөлшектер ведомосы.

      95. Жүйелер және құбырлар бойынша кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) жалпы кемелік жүйелер жөніндегі құжаттар:

      құрғатқыш жүйесінің схемасы;

      балластық жүйенің сызбасы;

      контрбатумен кеменің авариялық тоқтауын түзету үшін қисаю және дифференттік жүйелер мен құрылғылардың (автоматты және қолмен басқарылатын) схемалары;

      әуе, қайта құю және өлшеу құбырларының схемалары;

      су өткізбейтін және өртке қарсы аралықтарды қою, өртке қарсы тығыздауыштарды орнату, сондай-ақ желдеткіш каналдар мен саңылаулар көрсетілген тұрғын, қызметтік, жүк, машиналық және өндірістік үй-жайлардың желдеткіш және ауа баптағыш жүйесінің схемалары;

      ағынды және шаруашылық-тұрмыстық сулар жүйесінің схемалары, сондай-ақ су өткізбейтін аралықтар қойылған шпигаттар, су бетіндегі борт палубалар және ватер сызық пен су бетіндегі борт палубасынан осы Қағиданың 3092 және 3094-тармақтарында көрсетілген тиісті саңылауларға дейінгі арақашықтық;

      кингстондық жәшіктерді жылыту мен үрлеу, борттық арматураны жылыту, цисстерналардағы сұйықтықты жылыту, цистерналарды булау жүйелерінің схемалары;

      тифондарға, кингстондық жәшіктерді үрлеуге арналған тығыздалған ауа жүйесінің схемасы;

      тетіктер мен құрылғылардың жетектері үшін гидравлика жүйесінің схемалары;

      жүйелер схемасы: жүк, тазалау, жүк буларын беру, газ өткізу (мұнай құйылатын және құрама кемелерге);

      жүйелерді есептеулер: құрғататын, балластық, жүк буларын беру;

      үй-жайларды желдету: аккумуляторлық, жүк сорғы, автокөлік пен жылжымалы техниканы тасымалдауға арналған жабық үй-жайлар мен трюмдер (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      органикалық жылу тасығыш жүйесінің схемасы;

      2) механикалық құрылғы жүйелері жөніндегі құжаттар:

      таза және өңделген бу жүйесінің схемалары;

      қазандарды, тетіктер мен бу құбырларды үрлеу жүйесінің схемалары;

      конденсат-қоректендіру жүйесінің схемалары;

      отын жүйесінің сызбасы;

      май жүйесінің сызбасы;

      ауыз су мен борт сыртындағы суды салқындату жүйесінің схемалары;

      басқыш ауа жүйесінің схемалары;

      құбыр өткізгіш пен түтін өткізгіштердің схемасы;

      кингстондық және мұз жәшіктерін жабдықтау сызбасы;

      ауа жүргізу жүйесін есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      авариялық дизель-генератордың шығыс отын цистернасының көлемін есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды).

      96. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз материалдар, оқшаулау, жасау, монтаж, орналастыру, гидравликалық сынаулар бойынша мәліметтер қамтылуы тиіс осы Қағиданың 95-тармағында көрсетілген құжаттама және мыналар қосымша ұсынылады:

      1) газ шығаратын құбыр жолдар мен түтіндіктерді өшіргіштер және ұшқын сөндіргіштер сызбалары;

      2) арқандап байлау және жүріс сынауларының бағдарламасы.

      97. Электрлік жабдық бойынша кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) негізгі және авариялық көздерден электр энергияны генерирлеу мен бөлудің ұстанымдық схемалары: қуат желілері, жарықтандыру (топтық қалқандарға дейін) мен сигнал-ерекшелейтін фонарьлар;

      2) басты және авариялық тарату қалқандарының, басқару және басқа да үлгісіз орындалған тарату құрылғылары пульттерінің ұстанымдық схемалары мен жалпы түрі;

      3) осы Қағиданың 4830-тармағында көрсетілген жұмыс режимін қамтамасыз ету үшін кеме электрстанциясының қажетті қуатын есептеудің нәтижелері, генератор саны мен қуатын таңдауды негіздеу, сондай-ақ электр энергиясының авариялық көздерінің қуаттылығын есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      4) олардың түрлері, ток және қорғану көрсетілген кабель қимасын есептеудің нәтижелері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      5) бас ток, қозу, басқару, бақылау, сигнал беру, ескіш электр құрылғысының қорғау және блоктаудың ұстанымдық және ашылған схемалары;

      6) барлық режимдерде жұмысты қамтамасыз ету үшін ескіш құрылғылар генераторларының қажетті қуатын есептеу нәтижелері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      7) қысқаша тұйықталу қуатын есептеу нәтижелері және генераторлардың номиналды қуаты немесе 1000 А артық генераторлар қосарлы жұмыс істеген кезде құрылғыларға арналған қорғаныш құрылғыларының селективтік қасиеттерін талдау (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      8) үй-жайлар мен кеңістікті жарықтандыруды есептеу нәтижелері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      9) электр машиналық телеграфтың, телефон байланысының, авраль сигнал берудің, өртті байқауды сигнал берудің, көлемді өрт сөндірудің жүйесін қосу туралы ескертетін сигнал беру, су өткізбейтін және өртке қарсы есіктердің жабылғаны туралы сигнал берудің, механик үй-жайында сигнал берудің ұстанымдық схемалары;

      10) жауапты мақсаттағы электр жетектердің ұстанымдық схемалары;

      11) электр машиналарын майлау жүйесінің және бас электр машиналарды әуе салқындату жүйесінің схемалары;

      12) қорғаныс жерге қосу схемалары, сызбалар және қажет болған кезде танкерлерге, газ тасымалдағыштарға, бұрылғылау құрылғылары және металл емес корпусы бар кемелерге арналған найзағайды бұру құрылғыларын есептеу;

      13) олар арқылы өтетін үй-жайлар көрсетілген кабель трассасының ұстанымдық схемасы;

      14) авариялық жарықтандырудың, сигналдық-ерекшелейтін фонарьлардың аккумуляторлық батарей сыйымдылығын, авраль, өрт сөндіру сигнал берудің және аварияық дизель-генератордың басқыш құрылғысын есептеу нәтижелері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      15) күштік жартылай өткізгіш құрылғыларды пайдалану кезінде кеме желісінің әртүрлі учаскелерінде кернеу несинусоидальность коэффициенттерін алдын ала есептеу нәтижелері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      16) жарылыс қауіпті аймақтарда, кеңістіктерде және әрбір үй-жай бойынша оны орындау көрсетілген үй-жайларда орнатылып жатқан электр жабдық туралы мәліметтер;

      17) сөндіру сатыларының санын негіздеумен және әрбір сатыда сөндірілетін тұтынушылар тізбесімен тұтынушылар бөлігін сөндіру арқылы артық тиелуден генераторлық агрегаторлардан күтілетін қорғаныш тиімділігін есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      18) мұнай төгілуін жою жөніндегі операцияларды орындау кезінде электр жабдықты сөндіру және блоктау жүйесінің схемасы мен сызбасы;

      19) жарылыстан қорғану туралы куәлігі жоқ электр тұтынушыларды міндетті сөндіру және блоктау тіртібін анықтайтын мұнай төгілуді жою кезінде электр жабдықты дайындау және пайдалану жөніндегі нұсқаулық (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      20) жарылыс қаупі бар аймақтар мен кеңістікте жабдықты орналастыру және кабельдерді салу сызбалары. Жарылыс қаупі бар аймақтар мен кеңістікте электр жабдықты пайдалану мүмкіндігін растайтын құжаттама (құзыретті органдардың сертификаттары);

      21) жарылыс қаупі бар газ концентрациясын өлшеу және сигнал беруге арналған стационарлық және тасымалданатын аспаптар жөніндегі құжаттама;

      22) неғұрлым көп басқыш қуаттылығы бар тұтынушыны қосу кезінде кернеу құлауын есептеу туралы (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      23) Кеме қатынасының тіркелімі немесе басқа да құзыретті органның осы жабдықты мақұлдау туралы техникалық сипаттамалар мен мәліметтер көрсетілген жауапты мақсаттағы электр жабдығын кемеде орнату;

      24) кеменің техникалық құралдарының электр магниттік сәйкестігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар тізбесі;

      25) қосалқы бөлшектер ведомосы.

      98. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың

      97-тармағында көрсетілген құжаттаманы және мыналарды қосымша ұсыну қажет:

      1) радио қабылдау кедергілермен күрес жөніндегі іс-шаралар көрсетілген су өткізбейтін, газ өткізбейтін және өртке қарсы аралықтар, палубалар мен платформалар арқылы өтетін кабельдік трассалар мен олардың өтуін салу сызбалары;

      2) үй-жайларды және палуба мен борттан тыс жауапты құрылғыларды, эвакуация жолдарын, қону орындары мен құтқарушы құралдарды орналастыру орындарын негізгі және авариялық жарықтандыру схемалары (топ таратушы қалқандарға дейін);

      3) арқандап байлау және жүріс сынауларының бағдарламасы;

      4) кеменің барлық үй-жайлары мен кеңістіктерінде электр жабдығын орналастыру және орнату сызбалары;

      5) конструктивтік жинақтағыш сызбалар (тек үлгілік емес бұйымдарға): бас және авариялық таратушы қалқан, электр ескіш құрылғысының, басқару посттары мен пульттерінің қалқаны, арнайы қалқандар, таратушы күштік және жарықтық қалқандар;

      6) электр емес ұзындықтарды өлшеуге арналған құрылғыларды орнату және орналастыру схемалары мен сызбалары (деңгейді, қысымды, температураны және т.б. өлшеуіштер).

      99. Егер тоңазытқыш құрылғыларды сыныптау көзделмесе, осы Қағиданың 97 және 98-тармақтарында көрсетілген құжаттамада тоңазытқыш құрылғыларды электр жабдықтау жөніндегі мәліметтер болуы қажет.

3-параграф. Жасалып жатқан кемеге арналған жұмыс құжаттамасы

      100. Жасаудағы кемеге арналған жалпы жұмыс құжаттары мыналар:

      1) негізгі техникалық сипаттамалар мен оның кемеде орналасу орны көрсетілген авариялық, өртке қарсы және басқа да жарақтаудың ведомосы (тізбесі);

      қосалқы бөлшектер мен арнайы құрал-саймандар ведомосы. Қағидамен регламенттелетін барлық бөлімдер бойынша ұсынылады;

      2) арқандап байлау және жүріс сынаулар бағдарламалары;

      3) СОЛАС-74/2004 XI-1/3 МК Қағида талаптарына сәйкес кемеде ИМО тану нөмірін орналастыру сызбасы (жалпы сыйымдылығы 100 және одан да аса барлық жолаушылар кемелері үшін және жалпы сыйымдылығы 300 және одан да аса барлық жүк кемелері үшін).

      101. Корпус жөніндегі құжаттамаға мыналар жатады:

      1) форштевнь және ахтерштевнь сызбалары;

      2) негізгі корпустың, соның ішінде палубалардың, тік және көлденең аралықтардың, борттардың, түптің, екі түптің (мойындар мен кесулер орналасуын көрсете отырып) корпустың бөлігі болып табылатын екі түптен тыс цистерналардың секциялары мен тораптарының сызбалары;

      3) қондырма және рубкалардың секциялар мен тораптарының сызбалары;

      4) машина-қазан шахталардың, комингстердің, тамбурлар мен кеме корпусындағы басқа да саңылаулар қоршауларының сызбалары;

      5) ескіш білік тунелінің, рецестің, авариялық шығу шахталарының сызбалары;

      6) кронштейн және ескіш біліктің сызбалары;

      7) басты механизмдер астындағы фундементтердің, қазандар мен білік сымның біліктіректерінің, көмекші механизмдер астындағы фундаменттің, номенклатураға енгізілген жабдық пен құрылғылардың сызбалары;

      8) фальшборта сызбалары;

      9) корпусты су өткізбейтіндігіне сынау схемасы;

      10) осы Қағиданың 83-тармағының 1) тармақшасында келтірілген мәліметтер қамтылған дәнекерлеу кесетесімен корпус пен қондырмалардың дәнекерлеу жапсарларын бақылау схемасы;

      11) корпусты секцияларға бөлу схемасы;

      12) Кеме қатынасының тіркелімі таныған осыған ұқсас жұмыстарды орындау әдістерінің негізінде әзірленген жүзудегі корпус бөліктерін түйістірудің ұстанымдық технологиялық процесін сипаттау;

      13) корпусты бояу ведомосы;

      14) ұзындығы 65 м және одан да асатын кемелерді тиеу жөніндегі нұсқаулық (осы Қағиданың 11-тарауының 8-параграфы);

      15) Астық емес үйіп тасымладайтын жүктерді тиеу, түсіру және орналастыру кезінде ауытқымаушылық пен беріктілік туралы ақпарат (осы Қағиданың 218-тармағы).

      102. Орнату, жабдықтау және жарақтау жөніндегі құжаттамаға мыналар жатады:

      1) корпуста, қондырмалар мен рубкаларда, кемені бөліктерге бөлу аралықтарында саңылауларды жабу тораптары мен бөлшектері жалпы түрінің сызбалары;

      2) рульдік құрылғының, кемелерді белсенді басқару құралдарының, зәкірлі, арқандап байлау, сүйреткіш құрылғыларының, рангоут және такелаждың, леер қоршауының тораптары мен бөлшектері жалпы түрінің сызбалары;

      3) үйілмелі жүктерді бөлуге арналған құрылғылар тораптары мен бөлшектерінің жалпы түрінің сызбалары.

      103. Орнықтылық пен маневрлеу жөніндегі құжаттамада осы алдын ала Орнықтылық пен есептеу материалдары туралы ақпарат болуы тиіс, егер бұл материалдар осы Қағиданың 87-тармағына сәйкес ұсынылатын құжаттама құрамынадай кірмеген болса.

      104. Бөліктерге бөлу жөніндегі құжаттамада олардың негізінде құрылған Авариялық қону және орнықтылық туралы ақпарат пен есептеу материалдары болуы тиіс, егер бұл материалдар осы Қағиданың 88-тармағына сәйкес ұсынылатын құжаттама құрамына кірмеген болса.

      105. Өртке қарсы қорғаныс жөніндегі жасалып жатқан кеме үшін құжаттамада мыналар болады:

      1) өртке қарсы конструкциялар тораптары мен бөлшектерінің конструктивтік сызбалары;

      2) оқшаулау, тігу және палубалық жабулардың конструктивтік сызбалары;

      3) қажетті есептеулер бар өрт сөндіру жүйелері тораптары мен жабдығының конструктивтік сызбалары;

      4) өртке қарсы жарақтауды орналастыру сызбалары;

      5) қосалқы бөлшектер мен құрал-саймандар ведомосы;

      6) өрт сөндіру жүйелерін сынау бағдарламалары;

      7) осы Қағиданың 8-бөліміне сәйкес кеме бортында болуы тиіс өрт сөндіру жүйелері жөніндегі пайдаланушылық схемалар мен нұсқаулықтар;

      8) осы Қағиданың 140-тарауына сәйкес өрт сөндіру жоспары (мақұлдау туралы штамп кемені жасау аяқталғаннан кейін қойылады).

      106. Жасалып жатқан кеме үшін жүйелер мен құбырлар жөніндегі құжаттама мыналарды қамтиды:

      1) кеме жүйесінің сызбалары:

      құрғататын;

      балластық;

      контрбатумен кеменің авариялық тоқтауын түзету үшін қисаю және дифференттік, құрылғылардың схемасы мен конструкциясы (автоматтық және қолмен басқарылатын);

      ауа, қайта құйылатын, өлшейтін құбырларды, сұйықтық деңгейінің көрсеткіштері, отын цистерналарындағы деңгейді қашықтық өлшеу жүйесі, құйылатын кемелердің жүк және төгетін танкілері;

      кеменің өртке қарсы қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қажетті тұрғын, қызметтік, жүк, машина және өндірістік үй-жайларды желдету, желдеткіш және басқа да саңылауларды жабуға арналған тығыздауыш пен конструкциялардың конструкциялары;

      газды бұру құбырлары мен газды бұру жабдықтары (өрт кедергілері, жалын тоқтататын торлар, тыныс алатын клапандар мен жоғары жылдамдықты құрылғылар конструкциялары);

      ағым-фандық және шпигаттар;

      жүк және таза;

      сұйық жүкті жылыту;

      отынды қабылдау мен құйып алу;

      органикалық жылу тасымалдағыш;

      2) күш құрылғылары құбыр жолдарының сызбалары:

      таза және өңделген бу және үрлеу;

      нәрлі су, конденсат және булану құрылғылары;

      отын;

      май;

      салқындату;

      газ шығарғыш және түтін жүргіш;

      тығыздалған ауа;

      отынды, суды және майды жылыту; жылытатын элементтер тораптары мен жалғаулардың конструктивтік сызбалары;

      дондық және борттық арматураны орнату және бекіту тораптары;

      3) су өткізбейтін аралықтар және өрт сөндіру конструкциялары, палубалар мен платформалар арқылы өтетін құбыр жолдар мен желдеткіш каналдарының өту тораптарының конструктивтік сызбалары.

      107. Механикалық және қазан құрылғылар жөніндегі құжаттамаға мыналар жатады:

      1) бас тетіктер мен бу қазандарды орнату және бекіту сызбалары;

      2) отын және май цистерналарды жабдықтау сызбалары;

      3) шығарынды және түтін құбырларының өшіргіштері мен ұшқын өшірушілер сызбалары;

      4) білік сымның және дейдвудтық құрылғының сызбалары:

      тіреу, аралық және ескіш біліктер;

      тіреу біліктіректері және олардың бекітулері;

      жалғау муфталары;

      дейдвудтық құбырлар мен дейдвудтық құрылғылар бөлшектері (втулкалар, біліктіректер)

      5) тіркелген қадам ескіш винтінің сыбалары (алмалы-салмалы қалақтарды бекіту бөлшектері, егер винттің алмалы-салмалы қалақтары болса);

      6) реттелетін қадам ескіш винтінің (бұдан әрі – РҚВ) сызбалары:

      жинаудағы көпшектер;

      қалақтар;

      ескіш білік және оны көпшекке бекіту;

      жинаудағы майды енгізу букстері;

      жинаудағы қадамды өзгерту тетігі (бұдан әрі – ҚӨТ);

      ҚӨТ білігі;

      7) ҚББҚ орнату және бекіту сызбалары:

      білік және қанатшылар сызбалары (ҚББҚ қолдану кезінде - осы Қағиданың 107–тармағының 8) тармақшасы);

      біліктіректер мен тығыздаулар сызбалары;

      білік, муфталар, тісті дөңгелектер, шестерналар сызбалары.

      Қағида талаптарымен қамтылмаған қозғалыстарға жұмыс сызбаларының тізбесі әрбір жекелеген жағдайда Кеме қатынасы тіркелімінің келісімі бойынша белгіленеді.

      108. Автоматтандыру жүйелері мен құрылғылары жөніндегі құжаттарға автоматтандыру жүйелері мен құрылғыларының блоктарының белгіленген және конструктивтік сызбалары, датчиктер, сигнализаторлар, аспаптар, сондай-ақ басқару мен бақылау қалқандары мен пульттері жатады.

      109. Электр жабдықтау жөніндегі құжаттама мыналарды қамтиды:

      1) үй-жайларды және жауапты құрылғыларды орнату орындарын, эвакуация жолдарын, палубада және борттан тыс жерде құтқару құралдарын қою орындарын (топ таратушы қалқандардан) негізгі және авариялық жарықтандыру схемалары;

      2) су өткізбейтін, газ өткізбейтін және өртке қарсы аралықтар, палуба және платформалар арқылы өтетін кабельдік трассалар мен олардың өтулерін салу сызбалары;

      3) конструктивтік жинақтағыш сызбалар (тек үлгілік емес бұймдарға), мыналарды қамтиды:

      басты таратушы аралықтар;

      электр ескіш құрылғысының қалқандары;

      авариялық таратушы аралықтар;

      басқару посттары мен пульттері;

      арнайы аралықтар;

      таратушы күш және жарық аралықтары;

      4) электр емес ұзындықтарды өлшеуге арналған құрылғыларды орнату мен орналастыру схемалары мен сызбалары (деңгейді, қысымды, температураны және т.б. өлшеуіштер);

      5) радио қабылдау кедергілермен күрес жөніндегі құрылғылар схемалары мен сызбалары;

      6) кеменің барлық үй-жайлары мен кеңістіктерінде электр жабдықты орналастыру және орнату сызбалары;

      7) осы Қағиданың 96-тармағында көзделген түзетілген сызбалар мен схемалар.

      110. Тоңазытқыш құрылғылары жөніндегі құжаттама осы Қағиданың 7-тарауы 3-параграфында келтірілген.

3-бөлім. Тоңазытқыш құрылғыларды сыныптау
6. Кеме сыныбының және тоңазытқыш қондырғының символы
1-параграф. Жалпы ережелер

      111. Осы Қағиданың 4-тармағында аталғандардан Кеме қатынасының тіркелімі кеме иесінің ниеті бойынша мыналарды сыныптайды:

      1) көлік кемелерінің жүк салқындатылған үй-жайларында және термоизолияцияланған жүк контейнерлерінде қажетті температура мен жағдайларды жасау мен ұстауға арналған тоңазытқыш құрылғыларын;

      2) жүк салқындатылған үй-жайларда қажетті температура мен жағдайларды жасау мен ұстауға, кәсіпкерлік өнімдерді тоңазытқыш өңдеуге (салқындату, мұздату) және теңіздің биологиялық ресурстарын өңдеуге пайдаланылатын балық аулайтын және басқа да кемелерде технологиялық жабдықтың жұмысын қамтамасыз етуге арналған тоңазытқыш құрылғыларын;

      3) газ тасымалдағыштарда сұйытылған газды құю арқылы талап етілген тасымалдау режимін ұстауға арналған тоңазытқыш құрылғыларын.

      Осы Қағиданың 140-тармағында аталғандар ішінен басқа да тоңазытқыш құрылғылар сыныпталмайтын болып есептеледі.

      112. Тоңазытқыш құрылғы сыныбының негізгі символы мынадай беелгілерден тұрады:

      REF

Т - Қағида бойынша жасалған және Кеме қатынасының тіркелімі куәландырған құрылғы үшін;

      REF

Т(тоңазытқыш қондырғының бұрынғы сыныбы көрсетіледі) — Кеме қатынасының тіркелімі таныған сыныптау ұйымының Қағидасы бойынша салынған, жасау кезінде осы ұйым куәландырған және кейіннен Кеме қатынасының тіркелімі сыныптайтын құрылғы үшін;

      Т — Кеме қатынасының тіркелімі таныған сыныптау ұйымының куәландырусыз немесе мүлдем сыныптау ұйымының куәландыруынсыз салынған, бірақ кейіннен Кеме қатынасының тіркелімі сыныптайтын құрылғы үшін;

      REF

Т — егер тоңазытқыш құрылғы осы Қағиданың 13-бөлігінің талаптарына толық көлемде сай келмесе, Қоғам-МАКО мүшесі ережесі бойынша салынған, жасау кезінде осы қоғам куәландырған және кейіннен Кеме қатынасының тіркелімі сыныптайтын құрылғы үшін.

      113. Егер тоңазытқыш құрылғының қуаттылғы оның сақталуы қамтамасыз етілетін уақыт ішінде алдын ала салқындатылмаған жүкті кемеде салқындатуға мүмкіндік берсе, онда сыныптың негізгі символына жүкті салқындатуға қабілетті - PRECOOLING белгісі қосылады.

      114. Егер құрылғы кәсіпшілік өнімдерін салқындатуға немесе мұздатуға арналса және осы Қағиданың 13-бөлімінің тиісті талаптарына сай келсе, онда сыныптың негізгі символына кәсіпшілік өнімдерін салқындату немесе мұздатуға қабілетті - QUICK FREEZING белгісі қосылады.

      115. Егер тоңазытқыш құрылғы термоизолияцияланған контейнерлерде тасымалданатын жүкті салқындатуға арналса және осы Қағиданың 13-бөлімінің талаптарына сай келсе, онда тоңазытқыш құрылғысы сыныбының негізгі символына тоңазытқыш құрылғысының қосымша - CONTAINERS белгісі қосылады.

      Егер кеме осы Қағиданың 13-бөлімінің талаптарына сай келетін салқындатылған үй-жайларда және/немесе термоизолияцияланған контейнерлерде газ ортасының құрамын реттеудің тоңазытқыш жүйе құрылғысына қосымша жабдықталса, онда тоңазытқыш құрылғы сыныбының негізгі символына СА белгісі қосылады.

      Егер тоңазытқыш құрылғы газ тасымалдағышта құю арқылы сұйытылған газды тасымалдау талап етілетін режимін ұстауға арналған болса және осы Қағиданың 13-бөлігінің тиісті талаптарына сай болса, тоңазытқыш құрылғысы сыныптың негізгі символына LG белгісі қосылады.

      Кеме қатынасы тіркелімі кемені жасауда тоңазытқыш құрылғыға сынып береді, сондай-ақ пайдаланудағы кемеге тоңазытқыш құрылғы сыныбын беруі немесе қайта жаңартады.

      116. Сыныпты тағайындау немесе жаңарту, тоңазытқыш қондырғы толықтай немесе Кеме қатынасы тіркелімімен жеткілікті деңгейде танылған, оған жататын Кеме қатынасы тіркелімінің талаптарына сәйкес келетіндегін білдіреді, ал оның техникалық жай-күйі сипаттамалық есептік шарттарға сәйкес келеді.

      117. Тиісті куәландыру жүргізілгеннен кейін тоңазытқыш құрылғыға сыныпты тағайындалады немесе жаңартылады.

      118. Кеме қатынасының тіркелімі сынып символына осы белгіні енгізуге негіз болып табылатын жағдайлар өзгерген немесе бұзылған кезде тиісті белгіні сынып символынан алып тастайды немесе өзгертеді.

      119. Кеме иесі өтінішпен келген кезде Кеме қатынасының тіркелімі осы Қағиданың 3-тармағында көрсетілмеген нысандарға қатысты сыныптамалық қызметін жүзеге асырады.

7. Тоңазытқыш құрылғысының техникалық құжаттамасы
Параграф 1. Сыныпталатын тоңазытқыш құрылғысының техникалық және техножұмыстық жобаларының құжаттамасы

      120. Кемені жасау басталғанға дейін Кеме қатынасының тіркелімі қарауына Кеме қатынасының тіркелімі Қағидасының талаптары тоңазытқыш құрылғыға орындалғанына көз жеткізуге мүмкіндік беретін мәліметтер қамтылған жобалық техникалық құжаттама ұсынылады. Осы Қағиданың 121 және 122-тармақтарында Кеме қатынасының тіркелімі қарауына ұсынылатын үлгідегі құжаттар тізбесі келтірілген.

      121. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде мыналар ұсынылады:

      1) тоңазытқыш құрылғыны техникалық сипаттау (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      2) әрбір салқындатылған жүк үй-жайынан және суықты технологиялық тұтынушыдан жылу жүктемесі көрсетілген тоңазытқыш қуаттылығын есептеу (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      3) кемеде тоңазытқыш құрылғысының жалпы орналасу сызбалары;

      4) су өткізбейтін және өртке қарсы аралықтарды, сондай-ақ ауа алмасу көрсетілген тоңазытқыш агентінің қысымынадай жабдықталған тоңазытқыш машина бөлімдері мен басқа да үй-жайлардың негізгі және авариялық желдеткіш жүйесінің ұстанымдық схемалары;

      5) бақылау-өлшеуіш аспаптар мен автоматика аспаптары орнатылған орындары көрсетілген тоңазытқыш агенттің, суық тасымладағыштың, салқындатылған су жүйелерінің ұстанымдық схемалары;

      6) су өткізбейтін және өртке қарсы аралықтар көрсетілген ауа салқындату жүйесінің схемасы;

      7) шығу жолдары көрсетілген тоңазытқыш машина бөлімінде жабдықтың орналасу сызбасы;

      8) температураны бақылау аспаптарын орналастыру орындары көрсетілген салқындатылатын үй-жайларда жабдықты орналастыру сызбалары;

      9) оқшаулағыш материалдардың техникалық деректері бар салқындатылған үй-жайлардағы оқшаулағыш конструкциялар тораптарының сызбалары;

      10) тоңазытқыш машина бөлімшелерінің су шымылдығы жүйесінің ұстанымдық схемасы (егер тоңазытқыш агент II топта);

      11) кемеде мұздатқыш және салқындатқыш құрылғылары мен басқа да технологиялық тоңазытқыш жабдықтың жалпы орналасу сызбалары;

      12) автоматтық реттеу, қорғау және сигнал беру жүйелерінің ұстанымдық схемалары;

      13) техникалық сипаттамалар, түр (марка), жасаушы зауыт және Кеме қатынасы тіркелімінің мақұлдағаны туралы мәліметтер көрсетілген тоңазытқыш құрылғылары тетіктерінің, ыдыстары және аппараттарының тізбесі (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      14) реттеуші және өлшеуіш құрылғылар, техникалық сипаттамалар, түр (марка), жасаушы зауыт және Кеме қатынасы тіркелімінің мақұлдағаны туралы мәліметтер көрсетілген қорғау және сигнал беру тізбесі (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      15) әрбір беткі жақтың жылу бергіш есептеу коэффициенті мен үй-жайдың оқшаулағыш конструкциясы жылу бергіштігінің орташа коэффициенті туралы мәліметтер бар салқындатылған жүк үй-жайларының қоршауланған беттері алаңдары ұзындығының кестелері (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      16) кеме бойынша ажырату көрсетілген термоизолияцияланған контейнерлерде жүкті салқындатудың ауа өткізгіш сызбалары;

      17) оқшаулағыш материалдардың техникалық деректері бар ауа өткізгіштің оқшаулау сызбалары;

      18) материалдар бойынша деректер көрсетілген қалыңдатылған және иілгіш жалғаулар сызбалары;

      19) газ ортасының құрамын реттеу құрылғысының жалпы орналасу сызбалары;

      20) газ ортасының құрамын реттеу жүйесі жабдығының тізбесі, соның ішінде реттеуші аспаптар, автоматы құрылғылар және Кеме қатынасы тіркелімінің оларды мақұлдағаны туралы мәліметтер.

      122. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың 121-тармағында көрсетілген құжаттаманы ұсыну қажет және қосымша:

      1) тетіктерді, ыдыстарды және аппараттарды орнату мен бекіту сызбалары;

      2) қалақалар, палубалар және платформалар арқылы өту тораптары көрсетілген тоңазытқыш агентінің, суық тасымалдағыштың және көрсете салқындатылған су құбыр жолдарының орналасу сызбалары;

      3) борт сыртына тоңазытқыш агентін авариялық құю станциясының орналасу сызбасы;

      4) қосалқы бөлшектер ведомосы;

      5) есептік жылу жүктемесін құру әдісі (қосымша жылытушылардың қажетті қуаттылығын есептеуін қоса ағанда) және жүк салқындататын үй-жайлардың оқшаулағыш конструкциясының нақты орташа жылу беру коэфициентін анықтау әдісі көрсетілген сынаулар бағдарламасы.

Параграф 2. Сыныпталмайтын тоңазытқыш құрылғысының техникалық және техножұмыстық құжаттамасы
Тоңазытқыш құрылғыларға арналған жұмыс құжаттамасы

      123. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдау кезінде осы Қағиданың 121-тармағының 3) - 5) тармақшаларында (тек тоңазытқыш агенті үшін),

      121-тармағының 7), 10) және 11) тармақшаларда (тек тоңазытқыш агентінің қысымында жұмыс істейтін құрылғыларға қатысты ғана), 121-тармағының 12) тармақшасында (тек қорғау және сигнал беруге қатысты ғана), 121-тармағының 13), 14) тармақшаларында (тек тоңазытқыш агенті жүйесіндегі өлшеу аспаптары мен қорғау және авариялық сигнал беру құрылғыларына қатысты ғана) құжаттама ұсынылады.

      124. Кейіннен жұмыс құжаттамасын мақұлдаусыз осы Қағиданың

      123-тармағында, сондай-ақ 122-тармағының 1) және 2) (тек тоңазытқыш агенттері үшін) және 3) тармақшада көрсетілген құжаттама ұсынылады.

      125. Тоңазытқыш құрылғыларға арналған жұмыс құжаттамасына мыналар жатады:

      1) тетіктерді, ыдыстарды, аппараттарды орналастыру және бекіту сыхбалары;

      2) тоңазытқыш агентінің құбыр жолдарын орналастыру сызбасы;

      3) суық тасығыш пен салқындататын су құбыр жолдарының орналасу сызбасы;

      4) ауа салқындату жүйесінің сызбасы;

      5) тоңазытқыш машиналар үй-жайларының су шымылдығы жүйесінің сызбасы;

      6) тоңазытқыш агентінің борт сыртына авариялық құю станциясының орналасу сызбасы;

      7) тоңазытқыш құрылғыларына қызмет көрсету және пайдалану жөніндегі нұсқаулық (мақұлдау туралы штамп қойылмайды);

      8) қосалқы бөлшектер ведомосы;

      9) сынаулар бағдарламалары.

      Сыныпталмайтын тоңазытқыш құрылғыларға осы Қағиданың 124-тармағының 1), 2), 5) және 6) тармақшаларында көрсетілген құжаттар ұсынылады.

2-бөлік. Кемелерді жасау
4-бөлім. Корпус
1-кіші бөлім. Жобалау принциптері
8. Жалпы ережелер
Параграф-1. Қолданылу саласы

      126. Егер өзге айтылмаса, Қағиданың осы бөлігінің талаптары ұзындығы 12-ден 350 м-ге дейін дәнекерленген конструкциядағы болат кемелерге қолданылады, олардағы басты өлшемдердің арақатынасы осы Қағиданың 6-қосымшасында көрсетілгеннен аспаса.

      Қағиданың осы бөлігінің талаптары ұзындығы 150 м және одан да аса мұнай құйылатын кемелер мен ұзындығы 90 м және одан да аса үйіп тасымалдайтын кемелерге қолдынылады.

      127. Кеме корпусының беріктігін қамтамасыз ететін байланыстар мөлшері және осы Қағидамен регламенттелмейтін олардың конструкциясы мен басты өлшеулері Кем қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

2-параграф. Жалпы талаптар

      128. Қағиданың осы бөлімімен регламенттелетін барлық конструкциялар Кеме қатынасы тіркелімінің куәландыруына жатады. Осы мақсатпен олардың куәландырылуына рұқсат беріледі.

      129. Қағиданың осы бөлімімен регламенттелетін конструкциялар осы Қағиданың 14 және 15-бөлімдерінің талаптарына жауап беруі және осы Қағиданың 4-бөлімінде көрсетілген мақұлданған техникалық құжаттамаларға сәйкес келуі қажет.

      130. Кеме корпустарының өткізбеушілігін сынау осы Қағиданың 6-қосымшасында көрсетілген нормативтер бойынша жүргізіледі.

3- Параграф. Байланыстардың өлшемдерін анықтау жөнінде негізгі ережелер

      131. Корпус конструкциялары элементтерінің өлшемдері Қағиданың осы бөлімдерінде берілген есептеу жүктемелерінде, есептеу әдістерінде және тозған заттар қорын қоса есептегенде берік заттар қорларында (осы Қағиданың 8-тарауының 5-параграфы) регламенттеледі.

      132. Қағидада байланыстардың өлшемдерін анықтау аралас конструкциялардың әсерін қоса есептегенде майыстыратын, қозғалтатын, ұзына бойына тиейтін және бұрайтын стерженді жүйелер түріндегі конструкцияларды көрсететін есептеу схемалары бойынша жүргізіледі.

      133. Қағидаларда корпус конструкциялары материалының есептеу сипаттамалары ретінде:

      R_еН — аққыштықтың жоғарғы шегі, МПа;

      _n —

_n = 235/

, (1)

      формуласы бойынша анықталатын, МПа, қалыпты кернеу бойынша арақаштықтың есептік нормативтік шегі;

      мұнда

— осы Қағиданың 7-қосымшасы бойынша анықталатын болаттың механикалық құрамдарын пайдалану коэффициенті;

      _n —

_n = 0,57

_n (2)

      формуласы бойынша анықталатын, МПа, жанама кернеу бойынша аққыштықтың есептік нормативтік шегі қабылданады.

      134. Конструктивтік элементер мен конструкциялардың өздеріне қойылатын талаптар олардың өлшемдері мен беріктік сипаттамаларын анықтауда есептік қалыпты

_д = k_б

_n және жанама

_д = k_т

_n кернеулер (мұнда k_б және k_т — рұқсат етілетін қалыпты және тиісінше жанама кернеулер коэффициенті) үшін рұқсат етілетін кернеулердің нормативтік мәндерін беру арқылы Қағидаларда тұжырымдалады.

      k_б және k_т мәндері Қағиданың осы бөлімінің тиісті тарауларында келтірілген.

      135. Тұрақтылық талаптары айтарлықтай сығатын қалыпты және/немесе жанама кернеулердің ықпалына ұшыраған конструкциялар элементтеріне қойылады.

      136. Осы Қағиданың 4-бөлімінің талаптарына сәйкес анықталған кеме корпусы элементтерінің қалыңдығы осы Қағиданың 4-бөлімінің тарауларындағы нақты конструкциялар үшін көрсетілген ең төменгі қалыңдықтан төмен болмайды.

      R2, R2-RSN, R3 и R3-RSN жүзу аудандары шектеулі кемелер үшін корпус элементтерін ең төменгі қалыңдықтан да азайтуға, бірақ осы Қағиданың 8-қосымшасында көрсетілгеннен көп емес қалыңдықта азайтуға рұқсат етіледі.

      Егер бұл арнайы айтылмаса барлық жағдайларда корпус байланыстарының қалыңдығы 4 мм-ден кем болады.

      137. Қағиданың осы бөлімінде корпус байланыстарының өлшемдерін анықтау жөніндегі талаптар қолданыстағы стандарттар мен басқа да қолданыстағы нормативтік құжаттарға сәйкес кемені жасау және пайдалану барысында корпусты коррозиядан қорғау жөнінде шаралар жүзеге асырылады деген болжамға негізделген.

      138. Кеме иесімен келісу арқылы корпустың жекелеген элементерінің өлшемдерін Кеме қатынасы тіркелімімен келісілген мәндерге дейін азайтуға рұқсат етіледі.

      Азайтылған өлшемдер, сонымен бірге осы Қағиданың талаптарына сәйкес анықталған өлшемдер кемені пайдаланудың 24 жылдық мерзімі үшін Кеме қатынасы тіркеліміне қарастыруға ұсынылатын корпустың конструктивті сызбаларында көрсетіледі. Мұндай кемелердің Сыныптау куәлігіне арнайы белгі қосылады (осы Қағиданың 50-тармағы).

4-параграф. Коррозиялық тозуды есепке алу

      .

s Тозған заттар қоры, мм, қызметінің жоспарланған мерзімі 12 жылдан асқан конструкциялар үшін қабылданады және төмендегі формула бойынша анықталады

      s = u(Т – 12) , (3)

      мұнда u — осы Қағиданың 140-тармағына сәйкес коррозиялық тозу немесе қажалу салдарынан байланыс қалыңдығының орташа жылдық азаюы, мм/жыл;

      Т — конструкция қызметінің жоспарланған мерзімі, жылдар; егер қызмет мерзімі арнайы белгіленбесе, онда Т = 24 деп қабылдау керек.

      Қызметінің жоспарланған мерзімі 12 жылдан кем конструкциялар үшін

s = 0.

      Қызметінің жоспарланған мерзімі 24 жылдан кем деп қабылданған корпустық конструкциялардың сызбаларында Т = 24 бойынша анықталған өлшемдер қосымша көрсетілуі тиіс. Мұндай кемелердің Сыныптау куәлігіне арнайы белгі енгізіледі (осы Қағиданың 50-тармағы).

      140. Пайдалану шарттарына және корпусты коррозиядан қорғау амалдарына арнайы талаптар қойылмаған жағдайда Қағидалар бойынша байланыстардың өлшемдерін анықтауда кемелер тобына және бөлменің мақсатына байланысты осы Қағиданың 9-қосымшасына келтірілген и байланыстар қалыңдығының орташа жылдық азаюы жөніндегі деректерді басшылыққа алу керек.

      Осы Қағиданың 9-қосымшасына барлық кемелерді коррозиялық тозу шарттары бойынша екі топқа бөлу қарастырылған:

      I — құрғақ жүк кемелері және пайдалану шарттары бойынша соларға ұқсас кемелер;

      II — сұйық зат таситын кемелер, тиелетін жүктерге арналған кемелер, аралас жүк кемелері және пайдалану шарттары бойынша соларға ұқсас кемелер.

      Әртүрлі мақсаттағы бөлімдерді бөліп тұратын қабырғалар үшін и аралас бөлімдерге арналған орташа мән ретінде анықталады.

      Тек тұщы су бассейндерінде пайдалануға арналған жүзу ауданы шектеулі кемелер үшін u көлемі I топ үшін 2,5 есе және II топ үшін 1,2 есе азайтыла алады; тек тұщы су бассейндерінде пайдалануға арналған жүзу ауданы шектеулі кемелер үшін уақыттың тек бір бөлігі ғана, u осы уақыт бөлігіне сай сызықтық интерполяциямен анықтылады.

      Өлшемдері u азайтылған мәнін есепке ала отырып қабылданған корпустық конструкциялар сызбаларында осы Қағиданың 9-қосымшасына сәйкес u бойынша анықталған өлшемдер қосымша көрсетілуі тиіс. Мұндай кемелердің Сыныптау куәлігіне арнайы белгі енгізіледі (осы Қағиданың 50-тармағы).

      141. Қабырға қимасының ауданына және жұқартылған профиль арқалықтарының қарсыласу сәтіне тозу түзетпесін есепке алатын сөл коэффициенті төмендегі формула бойынша анықталады:

      = 1 +

_к

s, (4)

      _к = 0,07 +

0,25 мұнда W' < 200 см³ арқылы;

      _к =

мұнда W'

200 см³ арқылы;

      мұнда W' — осы Қағиданың 288-тармағына сәйкес қарастырылып отырған арқалықтың қарсыласу сәті;

      s —осы Қағиданың 139-тармағы.

5-параграф. Халықаралық конвенциялар талаптарын есепке алу

      142. Жолаушы кемелерінде пиктер және машина бөлмесінің аралықтары, ескектік біліктер туннелдері мынадай талаптарға жауап беруі қажет¹:

      1) аралықтар палубасына дейін су өткізбейтін форпик немесе таран аралығы орналастырылуы қажет. Бұл аралық алдыңғы жағының перпендикулярынан кеме ұзындығының 5%-ынан кем емес және 3 м артық емес, қосымша, кеме ұзындығының 5%-ындай арақашықтықта орнатылады.

      Алдыңғы жағының перпендикуляры форштевень алдыңғы жағының шетінде корпустың сыртқы бетінің контуры болып, бульба алдыңғы жағынан басқа кез келген шығыңқы бөліктерді болдырмау барысында бөлімдерге бөлудің ең жоғарғы жүк белсызығы деңгейінде форштевеннің алдыңғы жиегімен сәйкес келуі қажет;

      2) егер кеме корпусының қандай да бір бөлігі, мысалы бульба алдыңғы жағы, белсызықтан төмен алдыңғы жағының перпендикулярынан ары шығыңқы болса осы тармақтың 1) тармақшасында айтылған арақашықтық шығыңқы ұзындықтың ортасындағы нүктеден немесе алдыңғы жағының перпендикулярынан алдыңғы жағына кеме ұзындығының 1,5%-ына тең қашықтықта, не болмаса алдыңғы жағының перпендикулярынан алдыңғы жағына 3 м қашықтығында (өлшемдердің қайсысы ең төмен нәтиже көрсетуіне байланысты) өлшенеді;

      3) егер ұзын алдыңғы жағының қондырмасы болса, форпик немесе таран аралығы барлық жолаушы кемелерінде аралықтар палубасының тікелей үстінде орналасқан теңіз әсерін өткізбейтін мынадай біртұтас палубаға дейін жалғасуы тиіс. Жалғас алдыңғы жақ есігіне зақым келгенде немесе алдыңғы жағы есігі жұлынғанда нұқсан келмейтіндей болып орындалады;

      4) осы тармақтың 3) тармақшасы талап етіп отырған жалғас жалғастың барлық бөліктері осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шектен тыс алдыңғы жағында орналаспаған жағдайда аралықтар палубасынан төмен орналасқан аралықпен сәйкес келмеуі мүмкін.

      Алайда 1997 жылдың 1 шілдесіне дейін құрастырылған кемелерде мыналар ескеріледі:

      егер көлбеу аппарель жалғас бөлігін құраса, онда аралықтар палубасынан 2,3 м жоғарыда болған жалғас бөлігі осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шектен тыс алдыңғы жағына 1 м аспайтындай шыға алады;

      егер қолда бар аппарель оны таран аралығының жалғасы ретінде қабылдау үшін талаптарға жауап бермесе және аппарель жағдайы осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шегінде жалғастың орын алуына жол бермесе, онда мұндай жалғас осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шектен тыс артқы жаққа шектеулі арақашықтық шегінде орын ала алады. Бұл артқы жаққа шектеулі арақашықтық аппарельдің кедергісіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін қажеттіден артық болмауы қажет.

      Көлік таран аралығының жалғасына аралықтар палубасынан жоғарыға өтуі үшін есіктер алдыңғы жағына қарай ашылады. Бұл таран аралығының жалғасы осы тармақтың 3) тармақшасының талаптарына жауап беруі керек және аппарель зақымданғанда немесе кеме корпусынан жұлынып кеткенде оған нұқсан келтірмейтіндей болып орындалуы қажет;

      5) көрсетілген талаптарға жауап бермейтін аппарельді таран аралығының жалғасы деп есептемеу керек;

      6) ахтерпик аралығы, сонымен бірге машина бөлмесін жүк және жолаушылар бөлмелерінен алдыңғы жағына және артқы жаққа қарай бөліп тұратын алдыңғы және артқы жақ аралықтары да тұрғызылулары және аралықтар палубасына дейін су өткізбейтін болады.

      Дегенмен бөлімдерге бөлінуге қатысты кеменің қауіпсіздік дәрежесі төмендемейтін жағдайда ахтерпик аралығының кертпеші аралықтар палубасынан төменде орын ала алады;

      7) барлық жағдайларда дейдвуд құбырлары су өтпейтін кішкентай бөлмеде болады. Су басқан жағдайда дейдвуд сальнигінен жиналған судың әсерінен бату шегінің сызығы су астында қалмауы үшін дейдвуд сальнигі ескектік біліктің су өтпейтін туннелінде немесе дейдвуд құбыры бөлімінен қашық орналасқан осындай көлемдегі су өтпейтін басқа бөлмеде орнатылады.

      143. Жүк кемелерінде пиктер мен машина бөлмесінің аралықтары және дейдвуд құбырлары мынадай талаптарға жауап берулері қажет²:

      1) су үсті палубасына дейін су өткізбейтін болуы тиіс таран аралығы орнатылады. Бұл аралық алдыңғы жағының перпендикулярынан кеме ұзындығының 5%-ынан кем емес немесе 10 м-лік қашықтықта (өлшемдердің қайсысы аз болуына байланысты) орналасады. Жекелеген жағдайларда басқа қашықтық рұқсат етіледі, бірақ кеме ұзындығының 8%-ынан артық болмайды;

      2) егер кеме корпусының қандай да бір бөлігі, мысалы бульба алдыңғы жағы, белсызықтан төмен алдыңғы жағының перпендикулярынан ары шығыңқы болса осы Қағиданың 143-тармағының 1) тармақшасында айтылған арақашықтық шығыңқы ұзындықтың ортасындағы нүктеден немесе алдыңғы жақ перпендикулярынан алдыңғы жағына кеме ұзындығының 1,5%-ына тең қашықтықта, не болмаса алдыңғы жағының перпендикулярынан алдыңғы жаққа 3 м қашықтығында (өлшемдердің қайсысы ең төмен нәтиже көрсетуіне байланысты) өлшенеді;

      3) аралықтың осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шегінде кертпештері мен шығыңқы жерлері (рецестер) болуы мүмкін;

      4) егер ұзын тымсық қондырмасы болса, таран аралығы су үсті борты палубасының тікелей үстінде орналасқан теңіз әсерін өткізбейтін палубаға дейін жалғасуы қажет. Осы тармақтың 5) тармақшасында орын алғандарды қоспағанда және кертпеш құраған палуба бөлігі теңіз әсерін өткізбейтіндей сенімді болса осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шегінде орнатылған жағдайда тар(н аралығының жалғасы су үсті борты палубасынан төменде орналасқан аралықпен сәйкес келмеуі мүмкін;

      5) егер алдыңғы жақта есіктер бар болып, ал көлбеу жүк аппарелі су үсті борты палубасының үстінен шығып тұрған таран аралығы жалғасының бір бөлігін құраса, су үсті борты палубасының үстінен 2,3 м биікте орналасқан аппарель бөлігі осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шектен тыс алдыңғы жаққа шығыңқы бола алады. Аппарель барлық ұзындығы бойымен теңіз әсерін өткізбейтін болуы қажет;

      6) су үсті борты палубасының үстінен шығып тұрған таран аралығының жалғасындағы тесіктер саны конструкциямен және кемені қалыпты пайдаланумен үйлесімді етіліп мейлінше қысқартылады;

      7) машина бөлмесін жүк және жолаушылар бөлмелерінен алдыңғы жаққа және артқы жаққа қарай бөліп тұратын аралықтар орнатылуы және су үсті борты палубасына дейін су өткізбейтін болады;

      8) дейдвуд құбырлары су өтпейтін кішкентай бөлмеде (бөлмелерде) болады. Дейдвуд құбырлары зақымданған жағдайда кеменің ішіне су кіру қаупін мейлінше қысқарту мақсатында басқа да шаралар қабылдауға болады.

      Ескерту: ¹ "кеме ұзындығы – бөлімдерге бөлудің ең жоғарғы жүк белсызығы деңгейінде кеменің шеткі нүктелерінен перпендикулярлар арасында өлшенген ұзындық" осы тармақтың мақсаты үшін. "бөлімдерге бөлудің ең жоғарғы жүк белсызығы" анықтамасы осы Қағиданың 113-тарауында көзделген.

      Осы тармақтың "су үсті бортының палубасы", "кеме ұзындығы" және "тұмсықтық перпендикуляр" анықтамаларының мақсаты үшін Жүк маркасы туралы қағидада көзделген.

      144. Жолаушы кемелерінде екі қабатты түп мынадай талаптарға жауап беруі қажет:

      1) екі қабатты түп тәжірибе жүзінде қаншалықты мүмкін және кеменің қалыпты пайдаланылуымен қаншалықты үйлесімді болуына қарай форпик аралығынан ахтерпик аралығына дейінгі аралық бойында орналасады.

      Ұзындығы 50 м-ден 61 м-ге дейінгі кемелерде екі қабатты түп ең аз дегенде машина бөлмесінен форпик аралығына немесе соған жақын жерге дейін орналасады.

      Ұзындығы 61 м-ден 76 м-ге дейінгі кемелерде екі қабатты түп ең аз дегенде машина бөлмесінен тыс және форпик аралығы мен ахтерпик аралығына дейін немесе соларға жақын жерге дейін жеткізіледі.

      Ұзындығы 76 м және одан да жоғары кемелерде екі қабатты түп кеме ұзындығы ортасының екі жағында орналасуы тиіс және форпик аралығы мен ахтерпик аралығына дейін немесе соларға жақын жерге дейін жеткізіледі;

      2) егер екі қабатты түп қондыру талап етілсе, оның биіктігі осы Қағиданың 386-тармағының талаптарына сәйкес келеді, ал екінші түптің төсемі кеменің түбі скула бұрылысына дейін қорғалатындай болып, борттан бортқа дейін төселеді. Кеме түбінің мұндай қорғанысы егер скуламен қапталған шеткі түпаралық жапырақшаның сыртқы жиегінің қиылысу сызығы осы Қағиданың 10-қосымшасында көрсетілгендей мидельмен өлшенген А нүктесінен өтетін көлденең жазықтықтан төмен еш жерде орналаспайды;

      3) екі қабатты түпте орналасқан және трюмдер мен құрғатуға арналған кішкентай құдықтар қажетті тереңдіктен аспауы қажет. Барлық жағдайларда құдық тереңдігі 460 мм диаметральды жазықтығында екі қабатты түп биіктігінен аспайды және құдық осы тармақтың 2) тармақшасында айтылған көлденең жазықтықтан төмен түспейді. Кеме түбінің қаптамасына дейін жететін құдық ескектік білік туннелінің артқы жақ соңында ғана рұқсат етіледі. Басқа құдықтар (мысалы басты қозғалтқыштың астындағы жағар майға арналған), егер оларды құру осы тармаққа сәйкес орналасқан екі қабатты түптің қамтамасыз еткеніндей қорғаныс қамтамасыз ететін жағдайда ғана рұқсат етіледі;

      4) екі қабатты түпті кеме түбі немесе борты зақымданған жағдайда кеменің қауіпсіздігі төмендемейтіндей шартпен тек қана сұйық заттарды тасу үшін қолданылатын кішкентай көлемдегі су өткізбейтін бөлімдер ауданында құрмауға болады.

      145. Сұйық зат тасымайтын жүк кемелерінде екі қабатты түп мынадай талаптарға жауап беруі қажет:

      1) тәжірибе жүзінде қаншалықты мүмкін және кеменің қалыпты пайдаланылуымен қаншалықты үйлесімді болуына қарай екі қабатты түп таран аралығынан ахтерпик аралығына дейінгі аралық бойда құрылады;

      2) екі қабатты түптің биіктігі осы Қағиданың 358-тармағының талаптарына жауап беруі тиіс, ал екінші түптің төсемі кеменің түбі скула бұрылысына дейін қорғалатындай болып, борттан бортқа дейін төселеді;

      3) екі қабатты түпте орналасқан және трюмдерді құрғатуға арналған кішкентай құдықтар қажетті тереңдіктен аспауы керек. Кеме түбінің қаптамасына дейін жететін құдық ескектік білік туннелінің артқы жақ соңында ғана рұқсат етіледі. Басқа құдықтар, егер оларды құру осы тармаққа сәйкес орналасқан екі қабатты түптің қамтамасыз еткеніндей қорғаныс қамтамасыз ететін жағдайда ғана рұқсат етіледі;

      4) екі қабатты түпті кеме түбі зақымданған жағдайда кеменің қауіпсіздігі төмендемейтіндей шартпен тек қана сұйық заттарды тасу үшін қолданылатын кішкентай көлемдегі су өткізбейтін бөлімдер ауданында құрмауға болады.

      146. Фальшборттағы дауыл портиктері өкілетті органмен бекітілген Теңіз кемелерінің жүк маркасы туралы Қағиданың 125-135-тармақтарының талаптарына сәйкес орналастырылады.

      Дауыл портиктерінің төменгі жиектері шамасы палубаға жақын орналасуы қажет, алайда бұл ретте ширстрекке тимеуі керек.

      Ереже бойынша ұзындығы 65 м және одан да жоғары кемелерде дауыл портиктерінің орнына фальшборт пен ширстректің жиегі арасында тұтас ойық қарастырылуы тиіс.

      147.Су өткізбейтін палубалардың, жолаушы және жүк кемелеріндегі шахталардың конструкциясы мынадай талаптарға жауап беруі керек:

      1) су өткізбейтін палубалар, шахталар, туннельдер, қорап тәрізді кильдер және желдету каналдары сол деңгейдегі су өткізбейтін аралықтар тәрізді берік болулары қажет. Су өткізбейтін желдету каналдары мен шахталар жолаушы кемелерінде ең аз дегенде аралықтар палубасына дейін және жүк кемелерінде су үсті борты палубасына дейін жеткізілуі тиіс;

      2) егер қондырма арқылы өтетін желдету шахтасы аралықтар палубасын кесіп өтетін болса, онда шахта су басудың аралық сатыларында орын алатын қисаюдың ең жоғарғы бұрышын есепке алғанда палубаның ішінде болуы мүмкін судың қысымынадай төтеп бере алуы тиіс;

      3) егер аралықтар палубасын кесіп өтетін шахта немесе оның бір бөлігі басты палубада болса, онда шахта көлік құралдары орналасатын палубада пайда болған судың қозғалуынан туындайтын тербеліс жағдайында динамикалық қысымға төтеп беруі қажет.

9. Материалдар
1-параграф. Корпус конструкцияларына арналған болат

      148. Корпус конструкциялары элементтерін дайындау үшін кеме құрылысына арналған R_eH =235 МПа аққыштығы шегімен А, В, D және Е санаттарындағы қалыпты беріктіктегі болат, сонымен бірге R_eH = 315 МПа аққыштығы шегімен А32, D32, Е32 және F32, R_eH = 355 МПа аққыштығы шегімен А36, D36, Е36 және F36, R_eH = 390 МПа аққыштығы шегімен А40, D40, Е40 және F40 санаттарындағы АН, DH, ЕН және FH көтеріңкі беріктігіндегі болат қолдану қарастырылады.

      МПа және одан да жоғары аққыштық шегімен D, E, F санаттарындағы жоғары беріктіктегі болат пайдалану әрқашан Кеме қатынасы тіркелімімен арнайы қарастыру нысаны болып табылады.

      149. Егер конструкция элементінің қалыңдығы бағытында жоғары жергілікті кернеулер әрекет етсе, қабатты ажырауды болдырмау жөнінде конструкциялық шаралар қабылданбаған жағдайда конструкциялық элемент қалыңдығы 18 мм-ден асатын болса, онда ол зет-болаттан дайындалуы тиіс.

      150. Жалатылған болат қолданылатын жағдайда негізгі қабаттың механикалық құрамдары осы Қағиданың 151-тармағымен баяндалған болат санаты үшін талап етілгендерден төмен болмауы керек.

      Негізгі қабат ретінде осы Қағиданың 604-тармағына сәйкес кеме құрылысына арналған болат қолданылады.

2-параграф. Корпустық конструкцияларға арналған болат таңдау

      151. Корпус конструкциясы элементері, оның ішінде төменгі температураның ұзақ әсеріне ұшыраған элементер үшін болат таңдау осы Қағиданың 11, 12 және 13-қосымшаларына сәйкес Кеме қатынасы тіркелімімен келісілген әдістеме бойынша анықталатын осы элемент үшін іс жүзінде қабылданған қалыңдық пен конструкциялардың есептік температурасына сүйене отырып, байланыстардың әртүрлі топтары үшін жасалады.

      152. Атмосферамен әрдайым немесе кезең-кезеңімен шектесіп отыратын конструкциялардың есептік температурасы Т_А қоршаған ауаның ең төменгі есептік температурасы арқылы көрінеді. Басқа қандай да бір нұсқаулар жоқ болған жағдайда Т_А ауқымы ретінде суыту шарты бойынша ең қолайсыз акваториялардағы пайдаланудың бес жылдық кезеңімен белгіленген ең төменгі орташа тәуліктік ауа температурасы қабылданады.

      153. Кез келген жағдайда Т_А ауқымы:

      1) Icebreaker9, Icebreaker8, Icebreaker7 санаттарындағы мұзжарғыштар үшін - 40⁰С-тан (солтүстік өзендерінің сағаларына кірудегі пайдалануда Т_А ауқымы 50 см-ден аспауы тиіс);

      2) Icebreaker6 санатындағы мұзжарғыштар үшін - 30⁰С-тан;

      3) Ice3, Ice2 санаттарындағы мұзда жүзуге арналған кемелер үшін - 10⁰С-тан;

      4) Ice1 санатындағы мұзда жүзуге арналған, сонымен бірге мұзда жүзуге арналмаған кемелер үшін 0⁰С-тан жоғары болмауы керек.

      154. Осы Қағиданың 14-қосымшасында келтірілген ұсынымдарға сәйкес көрсетілген жолмен белгіленген Т_А ауқымынадай сүйене отырып, конструкциялардың есептік температурасының шамамен анықтамасы рұқсат етіледі.

      155. 65/

ауқымынан асатын тынық судағы (

_sw) июші бүгуші сәттен жоғарғы палуба мен борттың бойлық байланыстарындағы созылулардың есептік кернеулері кезіндегі байланыстардың есептік температурасын

Т_р = -10(

_sw / 65 – 1)^оС ауқымынадай түзетуге болады.

      156. Суытылатын жайлардың ішінде орналасқан конструкциялардың есептік температурасы суытылатын жайлардың температурасына тең қабылданады.

      Суытылатын жайларды шектейтін конструкциялардың есептік температурасы:

      1) суытылатын жай жағынан оқшаулау болмаған жағдайда суытылатын жайдағы температураға;

      2) суытылатын жай жағынан оқшаулау болған, ал басқа жағынан болмаған жағдайда оқшауланбаған жағының жайындағы температураға;

      3) екі жағынан да оқшаулау болған жағдайда көрші жайлардағы орташа температураға тең қабылдануы тиіс.

      157. Корпус конструкцияларының элементері кернеулілік деңгейіне, кернеулердің елеулі шоғырлануына, тораптар дайындау мен істеп шығарудың қиындығына, сонымен бірге олардың жалпы кеме қауіпсіздігі үшін қиратылуының шамаланған салдарларына байланысты осы Қағиданың 15-қосымшасына сәйкес үш байланыстар тобына бөлінеді.

      Болат санаты корпус элементінің қалыңдығына байланысты осы Қағиданың 17-қосымшасына сәйкес анықталады.

      158. Осы Қағиданың 15-қосымшасында айтылмаған корпустық конструкциялар элементерінің Қағиданың осы бөлігімен регламенттелетін өлшемдерін I топқа жатқызған жөн.

      159. Динамикалық салмаққа ұшыраған (атап айтқанда кемелерді теңізде арқандап байлаған жағдайда) немесе күрделі кернеуленген күй жағдайында болған кернеулердің шоғырлануының жоғары деңгейіндегі конструкциялар үшін D немесе Е санатындағы болат қолдану талап етуге болады. А санатындағы болат рұқсат етілмейді.

      160. Кеменің ортаңғы бөлігінде III байланыстар топтары белдеулерінің немесе Е немесе ЕН санатындағы болаттан орындалған белдеулердің ені 800 + 5L-ден кем болмауы, бірақ 1800 мм-ден аспауы мүмкін.

      161. Ұзындығы 40 м-ден кем кемелер үшін кеменің бүкіл ұзындығы бойына осы Қағиданың 15-қосымшасына сәйкес кеменің ортаңғы бөлігінен тыс ауданына арналған байланыстар топтары үшін белгіленген болат қолдануға болады.

      162. Ахтерштевень, рөлдер және ескектік білік кронштейндерінің жапырақша элементтерін П байланыстар тобына жатқызу керек. Тіреулермен нығайту әрекеті ауданындағы, яғни, жартылай аспалы рөлдің төменгі тіреуі ауданы немесе аспалы рөлдің жоғарғы бөлігі ауданындағы рөлдер конструкциясының жапырақша элементтерін III байланыстар тобына жатқызылады.

3-параграф. Алюминий қорытпалары және коррозияға төзімді жабындар

      163. Қағиданың осы бөлігімен алюминий қорытпаларын қолдану қарастырылады:

      12 < L

40 м жағдайында — корпустар, қондырмалар және рубкалар үшін;

      L > 40 м жағдайында — қондырмалар және рубкалар үшін.

      164. Балластты танктер мен цистерналардың ішкі беттерінің өндіруші ұсынымдарына сәйкес орындалған эпоксидті немесе соған баламалы коррозияға төзімді жабыны болуы қажет. Ең дұрысы жабын ашық түсті болғаны жөн. Жалпы сыйымдылығы 500 және одан да жоғары кемелер үшін аталған жабын Қорғаныс жабындарының сапа стандартына (ХТҰ-ның MSC.215(82) және MSC.216(82) қарарына қараңыз) сәйкес орындалады. Қажет болған жағдайларда жабындарға қосымша коррозияға төзімді анодты қорғаныс қолдануға болады.

10. Есептік салмақтар
1-параграф. Жалпы ережелер

      165. Осы тарауда кеме корпусына теңіздің әсері мен тербеліс барысында кеменің жылдамдығын үдетуіне қатысты есептік салмақтар, сонымен бірге құрғақ және сұйық жүктердің әсеріне қатысты салмақтарды анықтау үшін негізгі формулалар келтірілген.

      166. Толқын соққыларынан кеме түбінің алдыңғы жақ бөлігіне түсетін салмақтар және доңғалақты техникалар, ауыр салмақтағылардың әсерінен борттардың бүлінуі және апаттық салмақтар тиісті конструкцияларға қатысты тарауларда келтіріледі.

      167. Есептік салмақтың мәні мен қосымша нүктелерін анықтау ережесі нақты бір конструкцияларға қатысты тарауларда келтіріледі. Мұндай нұсқаулар болмаған жағдайда салмақ пластинаның төменгі жиегінде, арқалықтың есептік аралығының ортасында немесе бөлінген қысымды қабылдайтын ауданның ортасында қабылданады.

      168. Кеме корпусы теңіз тарапынан қабылдайтын есептік салмақтар мен үдетулердің негізгі параметрлері кеме ұзындығына байланысты анықталатын ст толқындық коэффицент болып табылады:

      L

90 м жағдайында c_w = 0,0856L,

      90 < L < 300 м жағдайында c_w = 10,75 –

,

      300

L

350 м жағдайында c_w = 10,75. (5)

      169. Жүзу ауданы шектеулі кемелер үшін c_w толқындық коэффицент осы Қағиданың 18-қосымшасы бойынша анықталатын ц_r редукциялық коэффицентке көбейтіледі.

2-параграф. Кеме корпусына теңіз тарапынан әсер ететін сыртқы салмақтар

      170. Кеме корпусына теңіз тарапынан әсер ететін, кПа, р есептік қысым мынадай формулалар бойынша анықталады:

      жазғы жүк белсызығынан төмен орналасқан салмақтарды жұмсау нүктелері үшін

      р = р_st + р_w, (6)

      жазғы жүк белсызығынан жоғары орналасқан салмақтарды жұмсау нүктелері үшін

      р = р_w , (7)

      мұнда р_st — р_st = 10z_i формуласы бойынша анықталатын, кПа, статикалық қысым;

      z_i — салмақ жұмсау нүктелерінің жазғы жүк белсызығынан кейін қалуы, м;

      p_w — осы Қағиданың 211-тармағы.

      171. p_w толқын профиліне қатысты корпустың орын ауыстыруына сүйенетін есептік қысым мынадай формулалармен анықталады:

      жазғы жүк белсызығынан төмен орналасқан салмақтарды жұмсау нүктелері үшін

      р_w = р_wо - 1,5 с_wz_i/d , (8)

      жазғы жүк белсызығынан жоғары орналасқан салмақтарды жұмсау нүктелері үшін

      р_w = р_wо - 7,5 а_хz_i , (9)

      мұнда р_wо= 5с_w

_v

_х;

      c_w — осы Қағиданың 208 және 209-тармақтары;

      _v = 0,8v₀(L/10³ + 0,4)/

+ 1,5;

      а_х = k_x(1 - 2x₁/L)

0,267;

      k_x — мидельден алдыңғы жаққа және артқы жаққа көлденең қималар үшін 0,8 және 0,5-ке тең коэффициент;

      х₁ — қарастырылып отырған көлденең қиманың жақын (алдыңғы жақ немесе артқы жақ перпендикуляры) перпендикулярдан кейін қалуы, м;

      zi — осы Қағиданың 210-тармағы.

      Кез келген жағдайда ах, ах туындысы 0,6-дан төмен қабылданбайды.

      Кеменің көлденең қимасы бойына р_w салмақты тарату осы Қағиданың 19-қосымшасында көрсетілген.

3-параграф. Тербеліс барысында кеменің жылдамдығын үдетуі

      172. Толқындау барысында кеме тербелісі жағдайындағы а есептік жылдамдық үдеуі, м/с², мынадай формула бойынша анықталады

      =

, (10)

      мұнда

_с — тиісті бағытқа кеме ауырлығы орталығының жылдамдығын үдету кескіні;

      _к,

_б — кильдік және борттық тербелістерден тиісті бағытқа қарастырылып отырған нүктеде жылдамдық үдету кескіні.

      Қарастырылып отырған нүкте үшін тік (z индексі), көлденең-көлденең (у индексі) және көлденең-бойлық (х индексі) бағыттарға жылдамдық үдету кескіні мынадай формулалар бойынша анықталады:

      _сх = 0,l(100/L)^1/3g

_r;

      _су = 0,2(100/L)^1/3g

_r;

      _cz = 0,2(100/L)^1/3g

_r;

      _кх = (2П/Т_к)²

z₀;

      _ку = 0 (11)

      _кz = (2П/Т_к)²

х₀;

      _бх = 0

      _бy = (2П/Т_б)²Өz₀;

      _бz = (2П/Т_б)²Өу₀;

      мұнда

_r — осы Қағиданың 18-қосымшасы, (

_r = 1 — жүзу ауданы шектелмеген кемелер үшін);

      Т_к және Т_б — мынадай формулалар бойынша анықталатын кильдік және борттық кезеңдер, с:

      Т_к =

;

      Т_б = сВ/

, (12)

      мұнда с — үлгісі жағынан жақын кеменің деректері бойынша сандық коэффициент. Алғашқы жақындауда с = 0,8;

      h — пайдаланудың ең қолайлы шарттары үшін метацентрикалық биіктік; егер бұдан да дәлірек деректер болмаса, жүк толы кеме үшін h "0,07В.

      Т_б балластындағы сұйық зат таситын кеме үшін алғашқы жақындауда Тб "3

формуласы бойынша анықтауға болады;

      — мынадай формула бойынша анықталатын дифференттің есептік бұрышы, рад:

      =

, (14)

      – осы Қағиданың 28-қосымшасы (

= 1 — жүзу ауданы шектелмеген кемелер үшін).

      Ө – мынадай формула бойынша анықталатын қисаюдың есептік бұрышы, рад:

      Ө =

_r

; (15)

      х₀ — қарастырылып отырған нүктенің, м, кеме ауырлығы орталығынан өтетін көлденең жазықтықтан кейін қалуы;

      у₀, z₀ — қарастырылып отырған нүктенің, м, диаметральды жазықтықтан және тиісінше кеме ауырлығы орталығынан өтетін көлденең жазықтықтан кейін қалуы.

      L

40 м жағдайында осы Қағиданың (13) және (14) формулаларында L = 40 м қабылданады.

      173. Барлық тербеліс түрлерінен a_z тік бағыттағы жиынтық жылдамдық үдеуі, м/с², мынадай формула бойынша анықталады:

      _z =

, (16)

      мұнда k_a = 1,6(1 – 2,5 х₁/L)

0 кеменің алдыңғы жақ бөлігінде,

      k_а = 0,5(1 — 3,33x₁/L)

0 кеменің артқы жақ бөлігінде;

      х₁ – осы Қағиданың 171-тармағы.

      L < 80 м жағдайында осы Қағиданың (16) формуласында L = 80 м қабылданады.

4 -параграф. Тасылатын жүк, отын және балласттан түсетін салмақтар

      174. Жүк палубаларын, платформаларын, екі қабатты түпті жабуға даналық жүктен р_г есептік қысым, кПа, инерция күшін есепке алғанда мынадай формула бойынша анықталады:

      р_г = h

_гg(1 + a_z/g), (17)

      мұнда h — жүк қалаудың есептік биіктігі, м;

      _г — жүк тығыздығы, т/м³;

      a_z — осы Қағиданың 204-тармағына сәйкес, бірақ 20 кПА-дан кем емес тік бағыттағы есептік жылдамдық үдеуі.

      175. Сұйық зат таситын кемелерде сұйық жүктер мен балласт тасуға арналған бөлімдерді, құрғақ жүк кемелерінің балласттық цистерналарын, сонымен бірге балласт пен отынға арналған цистерналарды шектейтін конструкцияларға есептік қысым олардың өлшемдері, толтыру деңгейі және әуе құбырының биіктігіне байланысты анықталады. Тиімді аралық ретінде өткізбейтін аралықтар да, сонымен бірге ойықтарының жалпы ауданы аралық ауданының 10%-нан аспайтын кері қайтару аралықтары да саналады.

      176. Толықтай толған бөлімдердің конструкцияларына р_г есептік қысым, кПа, мынадай формулалар бойынша анықталады:

      р_г =

_гg(l + a_z/g)z_i, (18)

      р_г =

_гg(z_i + bӨ), (19)

      р_г =

_гg (z_i + l

), (20)

      р_г = 0,75

_гg(z_i +

z), (21)

      р_г =

_гgz_i + р_к, (22)

      мұнда

_г — қайсысы қолданылғанына байланысты жүк, балласт немесе отынның тығыздығы, т/м³;

      a_z — осы Қағиданың 172-тармағына сәйкес тік бағыттағы есептік жылдамдық үдеуі;

      z_i — қарастырылып отырған байланыстың диаметральды жазықтықта өлшенген, м, палуба (цистерна төбесінен) деңгейінен кейін қалуы;

      Ө және

— осы Қағиданың (13) және (14) формулалары;

      z — палуба (цистерна төбесіндегі) үстіндегі әуе құбырының биіктігі, м, бірақ құрғақ жүк кемелерінің балласттық цистерналары және тұщы су цистерналары үшін 1,5 м-ден кем емес, сұйық зат таситын кемелердің танктері және отын мен май цистерналары үшін 2,5 м;

z мәнінің ең төменгі шектеулері сыйымдылығы 3 м³–тан кем кішкентай кеңейткіш және май цистерналары үшін қойылмайды;

      р_к — сақтандырғыш клапан (егер орнатылған болса) реттелген қысым, кПа, бірақ құрғақ жүк кемелерінің балласттық цистерналары және тұщы су цистерналары үшін 1,5 кПа-дан кем емес, сұйық зат таситын кемелердің танктері және отын мен май цистерналары үшін 2,5 кПа; р_к мәнінің ең төменгі шектеулері сыйымдылығы 3 м³–тан кем кішкентай кеңейткіш және май цистерналары үшін қойылмайды;

      l және b — бөлімнің биіктігі ортасында өлшенген ұзындығы мен ені, м; егер l және/немесе b ауқымы бөлім биіктігі бойынша секірмелі түрде өзгеретін болса, l және/немесе b өлшемі l және/немесе b болмашы ғана өзгеретін бөлімнің әр бөлігі биіктігінің ортасында жүргізіледі; осы Қағиданың (19) және (20) формулаларына сәйкес l және b әр өлшенген мәні үшін (қайсысы үлкен болғанына қарай) пайдаланылады.

      177. Бөлім ұзындығы l

0,13, және де бөлім ені b

0,6В жағдайында пайдалану шарттары бойынша бөлімді ішінара толтыру қарастырылса, төменде көрсетілген конструкциялар үшін есептік қысым, кПа:

      бөлім төбесін және бортты немесе бойлық аралықтарды қима сызығынан 0,25b учаскелеріндегі борт, бойлық аралықтар және оларға қабысатын бөлім төбесі үшін

      р_г =

_г(5 – В/100)b; (23)

      бөлім төбесін және көлденең аралықтарды қима сызығынан 0,25l учаскелеріндегі көлденең аралықтар және оларға қабысатын бөлім төбесі үшін

      р_г =

_г(4 – L/100)l (24)

      формулаларындағыдан төмен болмауы керек, бұл ретте l және b сұйықтықтың бос беті деңгейінде өлшенеді.

      l > 0,13L, және/немесе b > 0,6В орын алған бөлімдер үшін ішінара толтырылған жағдайда есептік қысым Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлданған арнайы әдістеме бойынша анықталады.

      178. Тиелетін жүкке арналған трюмді шектейтін конструкцияларға р_г есептік қысым, кПа, мынадай формула бойынша анықталады:

      р_г =

_гgk_г(1 + а_z/g)z_i, (25)

      мұнда

_г — осы Қағиданың 174-тармағы;

      k_г = sin²

tg²(45^о -

_в.т./2)+cos²

,

      немесе

      k_г = cos

,

      (қайсысы үлкен болғанына қарай);

      — негізгі жазықтыққа қабырғаның көлбеу бұрышы, градуспен;

      _в.т. — тиелетін жүктің ішкі үйкеліс бұрышы, градуспен;

      a_z — осы Қағиданың 172-тармағына сәйкес тік бағыттағы есептік жылдамдық үдеуі;

      z_i — жүктің бос беті деңгейінен салмақ жұмсау нүктесінің тігінен кейін қалуы, м,

      бірақ 20 кПа-дан кем емес.

      Екінші түпке қысым k_г = 1 жағдайындағы осы Қағиданың (25) формуласы бойынша анықталады.

      179. Көлденең жазықтықтағы конструкцияларға әсер ететін даналық жүктен келетін есептік қысым инерция күшін есепке ала отырып анықталады. Осы Қағиданың (10) формуласында горизантальды-көлденең бағытта жылдамдық үдету

      а_у =

, (26)

      формуласы бойынша, ал көлденең -бойлық бағытта

      а_х =

(27)

      формуласы бойынша анықталады,

      мұнда и, ш — осы Қағиданың (13) және (14) формулалары.

11. Бойлық беріктік
1-параграф. Негізгі ережелер, анықтамалар және белгілер

      180. Осы тараудың талаптары осы Қағиданың 126-тармағында көрсетілген негізгі өлшемдердің ара қатынасы шектелмеген жүзу ауданындағы ұзындығы 65 м және одан артық R1 және R2 және шектелген жүзу аудандарындағы ұзындығы 60 м және одан артық R2-RSN, R3-RSN және R3 кемелерге қолданылады.

      Палубасы кең ашылатын кемелер және техникалық флот кемелері осы бөліктің 40 және 45-тарауының талаптарына қосымша жауап беруі қажет.

      181. Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауына:

      1) негізгі өлшемдерінің ара қатынасы

      L/B

5;

      B/D

2,5 (шектелген жүзе аудандарындағы R2, R2-RSN, R3-RSN және R3 кемелер үшін B/D қатынасы осы Қағиданың 6-қосымшасына сәйкес анықталады);

      2) жалпы толықтық коэффициенті с_b, < 0,6;

      3)

жылдамдықтан асып түсетін

₀ өзгеше жылдамдық, мынадай формула бойынша анықталады

      х = k

, (28)

      мұнда k = 2,2 кезінде L

100 м;

      k = 2,2 – 0,25(L – 100)/100 кезінде L >100 болуы тиіс кемелер жатады.

      Жоғары температура кезінде жүктерді тасымалдайтын және ерекше конструкциядағы және/немесе тағайындаудағы кемелер арнайы қарауға жатады.

      182. Кеменің бойлық беріктігін анықтайтын есептік жүктемелер тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер, толқын июші сәттер және кесуші күштерді, бұдан басқа борты қираған кемелер үшін – толқын соққысынан борттың қирауынан туындайтын июші сәттер енгізіледі.

      Есептік толқынды және соққылы жүктемелер жүзу ауданы мен толқын режимін ұзақ мерзімді тарату, толқын көтерген шайқалыс есебінен мақұлданған әдістеме бойынша Қағидада келтірілген формулалар бойынша анықталуы мүмкін.

      183. Кесіп өтетін күштер төменге қарай бағытталған күштер оң деп саналады, ал жоғары көтерілген күштер – теріс деп саналады. Корпустың иілісін тудыратын июші сәттер оң деп саналады, корпустың майысқан жерін тудыратын – теріс сәттер деп саналады.

      Тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштерді анықтау үшін көлденең жүктемелерді интегралдау кеменің ұзындығымен артқы жағынан алдыңғы жақ бағытына қарай жүргізіледі, бұл ретте төменге қарай бағытталған көлденең жүктемелер оң деп саналады.

      Июші сәттер және кесіп өтетін күштер үшін белгілер ережесі осы Қағиданың 20-қосымшасында көрсетілген.

      184. Осы тарауда мынадай белгілер қабылданған:

      L₁ — қарастырылатын бөліктің ұзындығы, м;

      В₁ — қарастырылатын бөліктің ені, м;

      А_F — жоғары палубаның (бак палубасын қоса алғанда) көлденең проекциясының ауданы мен алдыңғы жақ перпендикулярынан 0,2L дейінгі учаскеде жазғы жүк ватер сызығы арасындағы айырма, м²;

      z_F — алдыңғы жақ перпендикулярда өлшенген жоғарғы палуба (бак палубасы есебінен) және жазғы жүк ватер сызығы арасындағы тік бойынша ара қашықтық, м;

      I — көлденең оське салыстырмалы корпустың қарастырылатын көлденең қимасы инерциясының нақты сәті, см⁴;

      S — бейтарап оське салыстырмалы қабырғаның қалыңдығы үшін анықталатын деңгейден жоғары немесе төмен жатқан қарастырылатын көлденең қима бөлімінің нақты статикалық сәті, см³;

      х — алдыңғы жақ перпендикулярынан корпустың қарастырылатын көлденең қимасының қашық тұруы, м.

2-параграф. Тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер

      185. Тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер кеменің ұзындығы бойынша салмақ жүктемесін таратудың барлық мүмкін пайдалану жағдайы үшін, толық жүкпен, балласта, рейстің басында және соңында кеменің тиелу жағдайын қоса алғанда есептеледі.

      Сонымен қатар рейс барысында кеме қоры (отын, су, май) цистерналарының және немесе әрбір танктің ішіндегілерді тұтыну кезінде тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер, егер жоғарыда көрсетілген күштер рейстің басында немесе соңында артық күш жұмсайтын болса, есептеледі. Теңіздегі кемені балласттау және балласттау емес жағдайға да қатысты. Бұл ретте балласт цистерналарын жартылай толтыру, шың цистерналары да қарауға жатпайды, тек мынадай жағдайдан басқа кезде:

      1) балласт цистерналарын бос тұрған күйден толық толтыруға дейінгі барлық деңгейде есептелген тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер ең үлкен есептік мәндерден асып кетпейді;

      2) итергіш кемелер үшін әрбір жүк трюмін су басқан кезде осы Қағиданың 31-тарауы 5-параграфына сәйкес балласт цистерналарын бос тұрған күйден толық толтыруға дейінгі барлық аралық жағдайлар қарастырылған.

      Негізінен, кеме корпусы жиынтығының конструкциялық элементтерін анықтау кезінде тиеудің мынадай нұсқалары қарастырылады:

      1) құрғақ жүк тасымалдайтын кемелер үшін, палубасы кең ашылатын кемелер үшін, сүйретуші кемелер үшін, рефрижераторлы кемелер үшін, итергіш кемелер және кентасығыштар үшін:

      ең үлкен шөгу кезіндегі біркелкі тиеу;

      балласт жағдайы;

      арнайы жағдайлар: барынша аз шөгу кезінде контейнермен немесе жеңіл жүкпен тиеу, бос трюмдер немесе біркелкі емес тиеу, палубалы жүктің болуы (неге қатысты);

      егер қарастырылса, қысқа рейстер үшін арнайы тиеу;

      тиеу мен түсіру процесінде уақытша тиеу жағдайы;

      докта кеменің тоқтауы кезіндегі тиеудің жағдайы;

      2) итергіш кемелер үшін:

      біркелкі тиеу (құрғақ бөліктерден және таза балласт танктері);

      рейстің басында және соңында жартылай тиеу және балласт жағдайы;

      біркелкі емес тиеудің қарастырылған нұсқалары;

      танктерді жуу процесінде немесе осыған ұқсас операцияларда пайда болған балласт жағдайынан маңызды ерекшеленетін рейстің ортасындаы тиеу жағдайы;

      жүкті қабылдау /шайқау кезінде пайда болатын уақытша тиеу жағдайы;

      докта кеменің тоқтауы кезіндегі тиеудің жағдайы;

      3) аралас кемелер үшін:

      құрғақ жүк тасымалдайтын және итергіш кемелер үшін тиеу жағдайы;

      4) форпик, ахтерпик және/немесе басқа балласт цистерналары рейстің басында, аяғында немесе ортасында жартылай толтырылған болса, тиеудің балласт жағдайы жобадағы тиеу жағдайы ретінде қарастырылмауы тиіс. Цистернаны кез келген жартылай толтыру беріктіктің мүмкін шектерінің асып кетуіне әкелмейтін жағдай айрықша болып саналады. Осы тармақтың "кез келген жартылай толтыру" ұғымы бос цистерна, тағайындалған деңгей бойынша толтырылған цистерна және толық цистерна сәйкес келетін тиеу жағдайын білдіреді.

      Егер жартылай толтырылған цистерналар жағдайы біршама болса, онда бос, толық және жартылай толтырылған цистерналардан тұратын барлық комбинациялар қарастырылады.

      Жүк аймағында үлкен борт балласт танктері бар кентасығыштар үшін, егер осы балласт танктердің бір немесе екі жұбы бос немесе толық болса төменде көрсетілген мәндердің бірінен асып кететін дифферентке әкелуі мүмкін, кемені отырғызу осы кез келген дифферент мәндерінен асып кетпеуі үшін борт танктерінің бір немесе екі жұбын толтырудың ең үлкен, ең аз және тағайындалған жартылай деңгейіне сәйкестігін көрсету жеткілікті. Барлық қалған балласт борт танктерін толтыру деңгейі бос және толық цистерналар арасында қарастырылуы тиіс. Жоғарыда көрсетілген дифферент мәндері мынадай:

      кеменің артқы жағына кеме ұзындығының 3 %-ы;

      кеменің алдыңғы жағына қарай кеме ұзындығының 1,5 %;

      кез келген дифферент, сол кезде винт осін тереңдету оның диаметрінің 25 % құрайды.

      Борт балласт танктерінің бір немесе екі жұбын жоғарыда аталған толтырудың ең үлкен және ең аз деңгейі тиеу жөніндегі нұсқаулыққа енгізіледі.

      Кемеге жүк тиеу кезінде осы тармақтың талаптары тек төбесі бар цистерналарға тарайды және теңізде балласты айырбастау біріздікті айырбастау әдісімен таралмайды.

      186. Кеменің ұзындығы бойынша кез келген қима үшін тынық судағы кемені тиеудің нақты мүмкін жағдайларын пайдалануды қарастыру нәтижесінде мыналар анықталады:

      кеменің иілісі мен бұрылысы кезінде июші сәттің ең үлкен абсолютті мәндері M_s;

      кесіп өтетін күштердің ең үлкен абсолютті мәндері N_sw.

      M_sw және N_sw шамалары аталған қима үшін әрі қарай есептік ретінде қабылданады.

      187. Бойлық қоршаулары жоқ кемелер үшін, олардың біркелкі емес тиеуі кезінде, тиелген және тиелмеген жүк жайлары алмасатын кезде, тынық судағы кесіп өтетін күштердің эпюрасы көлденең қоршаудағы оның ординатасын оның иілісі кезінде осы қоршаулардың түбіндегі бойлық байланыстар реакциясының қосындысына тең шамаға азайту арқылы түзетілуі мүмкін (осы Қағиданың 21-қосымшасы).

      Көлденең қоршаулардың түбіндегі бойлық байланыстар реакциясы осы Қағиданың 653-тармағына сәйкес түптік ара жабынды есептеуден анықталады. Бұл ретте есептеу жүктемесінде осы Қағиданың 171-тармағында көрсетілген толқын жүктемелері және осы Қағиданың 172-тармағында көрсетілген шайқалыс кезінде қисаю бұрышы, дифферент және күшейту ескерілмейді.

      188. Егер тынық судағы июші сәттер белгісінің тұрақты өзгерісіне әкелетін кеменің тиеу жағдайы қарастырылса (толық жүк және балластта, тура және кері рейсте), июші сәттердің ең үлкен тербеліс қимасында (осы Қағиданың 22-қосымшасы) осы Қағиданың 197-тармағына сәйкес оларды есептеу үшін оның құрамдастары анықталады.

3-параграф. Толқынды июші сәттер және кесіп өтетін күштер

      189. Қарастырылатын көлденең қимадағы тік жазықтықта қолданыстағы толқынды июші M_w, кН/м

      кеменің иілісін тудыратын

      M_w = 190с_wВL²C_b

•10^-3, (29)

      кеменің майысқан жерін тудыратын формула бойынша анықталады

      M_w = -110с_wВL²(C_b + 0,7)

•10^-3, (30)

      мұнда c_w — осы Қағиданың 208-тармағы;

      — осы Қағиданың 23 немесе 24-қосымшасы бойынша анықталатын коэффициент;

      C_b — осы Қағиданың 6-тармағының 103) тармақшасына сәйкес анықталады, бірақ 0,6-дан кем емес.

      190. Қарастырылатын көлденең қимадағы толқынды кесіп өтетін күш N_w, кН, мынадай формула бойынша анықталады:

      Оң

      N_w = 30с_wВL(C_b + 0,7)

₁•10^-2 ; (31)

      теріс

      N_w = -30с_wВL(C_b + 0,7)

₂•10^-2 , (32)

      с_w — осы Қағиданың 168-тармағы;

      C_b — осы Қағиданың 6-тармағының 103) тармақшасына сәйкес анықталады, бірақ 0,6-дан кем емес;

      ₁ и

₂ — осы Қағиданың 25, 26 және 27-қосымшасы бойынша анықталатын коэффициенттер.

      191. Шектеулі жүзу ауданындағы кемелер үшін июші сәттер және кесіп өтетін күштер, осы Қағиданың 189 және 190-тармағына сәйкес есептеледі, осы Қағиданың 28-қосымшасы бойынша анықталатын редукциялық коэффициентіне, сондай-ақ мынадай формулалар бойынша анықталатын ф және v коэффициенттеріне көбейтіледі:

      ф = (1 + с_пf•10^-2); (33)

      v =

, (34)

      мұнда

_n =

²(0,5 + 2,5sin

₀)

– алдыңғы жақ тірелген жерді кәдімгі қоршау кезінде (бульбасыз);

      _n =

²(1 +

²)

1 – алдыңғы жақ тірелген жердің бульбалы пішіні кезінде;

      – жазғы жүк ватер сызығы толықтығының коэффициенті;

      ₀ – алдыңғы жақ перпендикулярдан 0,4(1 – С_b)L

0,1L ара қашықтықта орналасқан қимадағы жазғы жүк ватер сызығы деңгейінде шпангоут пен тік арасындағы жанама бұрыш,бұрыш;

      =

;

      D₁ = D + h_к ;

      h_к – жүк люктарының үздіксіз бойлық комингс биіктігі, м (олар болмаған кезде h_к = 0);

      = 0,045(

– 0,25)²

^.

      Жоғарыда келтірілген талаптар шектеулі жүзу ауданындағы ұзындығы 60 м-ден 150 м-ге дейінгі кемелерге қатысты. Осы талаптарды басқа ұзындықтағы кемелерге қолдану Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

4-параграф. Толқынның борт күйреуіне соғылуы кезіндегі июші сәттер

      192. Толқынның борт күйреуіне соғылуы кезіндегі июші сәттер тек ұзындығы 100м-ден 200 м-ге дейінгі кемелер үшін анықталады, онда А_F/Lz_F

0,1 ара қатыспен орындалады.

      193. Толқынның борт күйреуіне соғылуы кезіндегі июші сәттер кеменің майысқанын тудырады, М_F, кН•м, қарастырылатын көлденең қимада мынадай формула бойынша анықталады

      M_F = - k_Fc_wBL²(C_b + 0,7)

_F10^-3, (35)

      мұнда k_F = 7(1 + 1,25

₀/

)c₁c₂, бірақ 23-тен артық емес;

      с₁ = (L – 100)/30 кезінде 100

L < 130 м;

      с₁ = 1 кезінде 130

L < 170;

      с₁ = 1 – (L – 170)/30 кезінде 170

L

200 м;

      с₂ = 5A_F/Lz_F – 0,5 кезінде 0,l

A_F/Lz_F

0,3;

      с₂ = A_F/Lz_F + 0,7 кезінде 0,3 < A_F/Lz_F < 0,4;

      с₂ = 1,1 кезінде A_F/Lz_F

0,4;

      c_w — осы Қағидандың 208-тармағы;

      _F — осы Қағиданың 29-қосымшасы немесе осы Қағиданың 30-қосымшасы бойынша анықталатын коэффициент.

      194. Шектелген жүзу ауданындағы кемелер үшін толқынның борт күйреуіне соғылуы кезіндегі июші сәт М_F, осы Қағиданың 193-тармағына сәйкес есептеледі, осы Қағиданың 28-қосымшасы бойынша анықталатын

редукциялық коэффициентіне көбеюі тиіс. Шектелген жүзу ауданындағы кемелер үшін R3-RSN және R3 М_F = 0.

5-параграф. Корпустың көлденең қимасының кедергі сәті және инерция сәті

      195. Осы талаптар көлденең бейтарап оське салыстырмалы корпустың көлденең қимасының инерция сәті және кедергі сәтін регламенттейді.

      196. Корпустың қарастырылатын көлденең қимасының кедергі сәті (палуба және түбі үшін) W, см³, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды

      W =

, (36)

      мұнда М_Т = |M_sw + M_w| — есептік июші сәт, кН/м,

      аталған қимадағы M_sw және M_w құрамдас сәттердің алгебралық қосындысының ең үлкен абсолютті шамасына тең қимада қарастырылады;

      M_sw — осы тараудың 2-параграфы, кН•м;

      M_w — осы тараудың 3-параграфы;

      =

, МПа.

      197. Осы Қағиданың 188-тармағында қарастырылған жағдайда осы Қағидандың 196-тармағына сәйкес анықталатын W кедергі сәті мынадай формула бойынша анықталатын m коэффициентіне көбейтіледі

      m = 1 +

, (37)

      мұнда

— ең үлкен тербелу өрісі бар қимада иілетін және майысатын сәттердің абсолютті шамалары, кН•м (осы Қағидандың, 22-қосымшасы), бірақ 1 кем емес.

      198. Кеме қорпусының көлденең қимасында қарастырылатын кедергі сәті W, см³, толқынның борт күйреуіне соғылуы кезіндегі июші сәт осы тараудың 4-параграфына сәйкес мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды

      W =

, (38)

      мұнда М_Т = |M_sw + M_w + М_F| — есептік июші сәт, кН•м, аталған қимада M_sw, M_w және М_F құрамдас сәттердің алгебралық қосындысының ең үлкен абсолютті шамасына тең қимада қарастырылады;

      M_sw — қарастырылатын қимадағы ең аз июші сәт немесе тынық судағы ең үлкен майысушы сәт, егер бұл қимада тек июші сәттер ғана болса, кН•м;

      M_w — кеменің майысқанын тудыратын толқынды июші сәт (осы тараудың 3-параграфы);

      М_F — осы тараудың 4-параграфы;

      — осы Қағиданың 235-тармағы.

      199. Корпус кедергісінің сәті осы Қағиданың 196 – 198-тармағына сәйкес ең үлкен есептік июші сәт үшін анықталады, кеменің ортаңғы бөлігінде тұрақты болып қалады (0,4L шегінде). Алайда, егер ең үлкен есептік июші сәт кеменің ортаңғы бөлігінің шегінен тыс болса, кедергі сәтіңің тұрақтылығына қойылатын талаптар кеменің ұзындығы бойымен қимаға дейін таралады, онда ең үлкен есептік июші сәт әрекет етеді.

      Кедергі сәті кеменің бөлігінен тыс тірелген жерге дейін бірқалыпты азаюы тиіс, сол жерде тұрақты болып сақталады.

      200. Цилиндрлік ендірмесі жоқ, үшкір қоршауы бар кемелер үшін Кеме қатынасы тіркелімінің келісімі бойынша осы Қағиданың 199-тармағынан бас тартуға рұқсат етіледі.

      201. Басқа жағдайда кеменің орталық бөлігіндегі корпустың көлденең қимасының кедергі сәті (палуба және түбі), см³, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды:

      W_min = c_wBL²(C_b + 0,7)

, (39)

      мұнда c_w — осы Қағиданың 168-тармағы.

      Шектелген жүзу аймағындағы кемелер үшін кеменің орталық бөлігіндегі корпустың көлденең қимасының ең аз сәті (палуба және түбі үшін), см³, мынадай формулалар бойынша анықталатын W_min1 немесе W_min2 шамалардан кем болмайды:

      W_min1 =

W_min; (40)

      W_min2 = 0,95фv

W_min, (41)

      мұнда

— осы Қағиданың 28-қосымшасы;

      ф—осы Қағиданың (33) формуласы;

      v —осы Қағиданың (34) формуласы.

      202. Осы Қағиданың 201-тармағында талап етілген корпус кедергісінің сәтін қамтамасыз ететін корпустың барлық үздіксіз бойлық элементтерінің өлшемдері кеменің орталық бөлігінде өзгеріссіз шекте сақталуы тиіс. Алайда жеке жағдайда кеменің типіне, корпустың пішініне, тиеудің мүмкін нұсқалары есебінен орталық бөліктің ұшына дейінгі осы байланыстардың өлшемдерін бірқалыпты азайтуға рұқсат етілуі мүмкін, көрсетілген азайту тиеу-түсіру операциялары кезінде шектелмейді.

      203. Корпустың көлденең қимасының инерция сәті I, см⁴, кеменің орталық бөлігінде мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      I_min = 3c_wBL³(С_b + 0,7), (42)

      мұнда c_w — осы Қағиданың 168-тармағы.

      Шектелген аудан кемелері үшін жүзу /min мынадай формула бойынша анықталатын редукциялық

₀ коэффициентке көбейтіледі

      ₀ =

, (43)

      мұнда

— осы Қағиданың 28-қосымшасы;

      — осы Қағиданың 133-тармағы;

      (L/D)_max — осы Қағиданың 6-қосымшасы бойынша қарастырылатын жүзу ауданы үшін L/D ең үлкен мүмкін мәні.

6-параграф. Борт қаптауының және үздіксіз бойлықты қоршау қаптауының қалыңдығы

      204. Бойлық қоршау болмаған кезде кеменің ұзындығы мен борттың биіктігі бойынша қарастырылатын қимада борт қаптауының қалыңдығы s, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем емес тең болады:

      s =

, (44)

      мұнда N_sw — осы Қағиданың 186-тармағы, кН;

      N_w — осы Қағиданың 190 және 191-тармақтары;

      = 110/з, МПа.

      205. Екі жазық бойлық қоршау болғанда корпустың қарастырылатын қимасындағы борт қаптауының s_s қалыңдығы және бойлық қоршау қаптауының s_l қалыңдығы мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды:

      s_s =

; (45)

      s_l =

, (46)

      мұнда N_sw, N_w,ф — осы Қағиданың 204-тармағы;

      _s = 0,27;

      l = 0,23.

      206. Бір немесе одан артық екі үздіксіз жазық бойлық қоршау болғанда, сондай-ақ көлденең гофрлары бар бойлық қоршау кезінде осы байланыстардың және борттың қажетті қалыңдығы Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған әдістеме бойынша есептеу арқылы анықталады.

      Тиісті есептеу екі үздік бойлық қоршау кезінде, егер кеменің ені бойынша жүктемені маңызды қалыпты емес бөлу кезінде мүмкін болса, қажет болуы мүмкін.

7-параграф. Корпустың көлденең қимасы кедергісінің нақты сәтін есептеу

      207. Қорпус қимасы кедергісінің сәті былай анықталады:

      W_d есептік палуба үшін — бортта теориялық палуба сызығындағы нүктелер үшін (палубалы стрингердің төменгі жиегі);

      W_b түбі үшін — корпустың теориялық негізгі сызығы үшін (көлденең кильдің жоғарғы жиегі).

      Палуба астындағы үздіксіз бойлық байланыстары бар кемелер үшін, жәшік пен үздіксіз бойлық комингстерді қоса алғанда, W_d мынадай формула бойынша анықталатын z_т шамасына салыстырмалы көлденең бейтарап осін корпус қимасының инерция сәтін бөлумен анықталады

      z_т = z(0,9 + 0,2y/B) , (47)

      мұнда z — бейтарап осьтен анықтау кезінде ескерілетін W_d үздіксіз палуба үстіндегі байланыстың жоғарғы жиегіне дейінгі ара қашықтық, м;

      y — W_d анықталатын кезде ескерілетін корпустың диаметрлі жазықтығынан палуба үстіндегі үздіксіз байланыстың жиегіне дейінгі көлденең қашық тұруы, м.

      z_т есептеу кезінде z және y қабылданады, олар z_т ең үлкен мәнге әкеледі.

      208. Корпус қимасы кедергісінің сәтін есептеуде барлық үздіксіз бойлық байланыстар ескеріледі, үздіксіз бойлық комингстерді қоса алғанда, егер конструкция екі қатар және одан артық люктерді, солардың арасындағы палуба учаскелері (бойлық люктер арасындағы далдашалар) қарастырса, бойлық қоршауларды, соның ішінде палуба астындағы цистерналар қоршауын (екінші борт) тиімді ұстап тұратын жағдайда ғана ескеріледі.

      Ұзын орташа қондырманың немесе бөлменің көлденең қимасының ауданы редукциялық коэффициентпен ескерілуі тиіс, кеме корпусындағы кернеу мен қондырма (бөлме) сияқты Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған әдістеме бойынша анықталады.

      Жоғарыда көрсетілген ұстап тұрушы байланыстар бойынша орнатылмаған дара люктері бар кеменің үздіксіз бойлық комингстері келісілген әдістеме бойынша орындалған тиісті есептеу негізіндегі корпус қимасының кедергісінің сәтін анықтау кезінде ескерілуі мүмкін.

      Бойлық люктер арасындағы далдашаның көлденең қимасының ауданы, бойлық жиынтығы мен бойлық комингстері бар палуба төсенішін енгізеді, ұзындығы бойынша бойлық қоршаулармен ұстап тұрмайтын кертпешімен, мынадай формула бойынша анықталатын редукциялық коэффциентпен о ескеріледі:

      = m +

, (48)

      – 0,10 кезінде n = 1,

      мұнда m = {

      – 0,12 кезінде n = 2;

      n — кеменің ені бойынша ПМП саны;

      l_H — ПМП қосынды ұзындығы, м;

      l₁,

l₂ — кеменің арт жағы мен алдыңғы жағындағы ПМП жауып бекіту ұзындығы, м.

      Тұтас палуба және/ немесе бойлық қоршаумен ПМП ұштарын қосу кезінде (осы Қағиданың 31-қосымшасы).

      l_1,2 = 4

/B_l,2S_d1,2,

      мұнда

— бір ПМП көлденең қимасының ауданы, см²;

      B_l,2 — ПМП аяқталатын аудандағы кеменің ені, м;

      S_d1,2 — ПМП жалғасатын және борт арасындағы учаскеде жауып бекіту ұзындығының бойында палуба төсенішінің орташа қалыңдығы, мм.

      Көлденең бөгетте аяқталатын ПМП үшін, 10b"S'_d

n

және b" > b' шарты кезінде

      l_1,2 = 1,3n

,

      мұнда S'_d — көлденең бөгет төсеніші табағының орташа қалыңдығы, мм;

      b' — ПМП симметрия жазықтығынан люк ойығынан бойлық жиектің қашық тұруы, м;

      b" — көлденең бөгеттің ұзындығы, м.

      209. Үлкен ойықтар (ұзындығы 2,5 м-ден артық және/немесе ені 1,2 м-ден артық), сондай-ақ ирек тісті ойықтар корпус қимасының кедергі сәтін есептеуде ескерілетін қима ауданынан шығарылады.

      Өлшемі жағынан шағын ойықтар (қуыстар, жеңілдетілген ойықтар, жік тігістері үшін дара ойықтар), егер мынадай шарттар орындалатын болса, онда ескерілмейді:

      корпустың бір көлденең қимасында ойықтар және тиімсіз учаскелердің қосынды ені (осы Қағиданың 32-қосымшасы) 0,06 (В—

b)-дан (мұнда

b — ойықтың қосынды ені) асып кетпейді немесе корпус кедергісінің сәтін 3 %-ға азайтады;

      жиынтықтың бойлық элементтерінде дара ойықтар мен судың ағысы үшін тесіктер, жеңілдетілген ойықтардың биіктігі 25 % қабырға биіктігінен асып кетпейді, ал дәнекерлеген жіктердің өтуі үшін ойықтардың биіктігі 75 мм артық емес болады.

      210. Беріктігі жоғары болатты пайдалану кезінде осы болаттан орындалған үздіксіз бойлық байланыс кеменің орталық бөлігінен тыс артқы жағы мен алдыңғы жаққа дейін созылатындай болуы тиіс, болат аққыштығының шегінде өзгеретін жерде корпус қимасы кедергісінің сәті кәдімгі болаттан орындалған сәйкес келетін корпус үшін аталған қимада талап етілетіннен кем емес шама болады.

      211. Корпустың көлденең қимасының көлденең бейтарап осінен қашық тұрған үздіксіз бойлық байланыстар

      , (49)

      мұнда z — есептік палубадан немесе бейтарап ось түбінен түптің қашық тұруы (үздіксіз бойлық комингстің жоғарғы белдеуі), м;

      — корпустың көлденең қимасының қалған бөлігінің байланысы үшін осы Қағиданың 28-қосымшасына сәйкес коэффициент;

      W_факт, W_n=1 — палуба үшін (үздіксіз бойлық комингс) немесе сәйкес түп үшін

= 1 кезінде талап етілген және нақты кедергі сәті, есептік палуба (үздіксіз бойлық комингс) немесе түп сияқты сондай ағымдылық шегі бар болаттан орындалады.

8-параграф. Кемені тиеу кезіндегі беріктікті бақылау

      212. Кемені тиеу кезіндегі беріктікті бақылау құралдарына дайындаушы зауыт бекіткен тиеу жөніндегі нұсқаулық және тиеуді бақылау аспаптары жатады, сол аспаптардың көмегімен тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер, сондай-ақ кемеге тиеудің кез келген жағдайында бұраушы және көлденең жүктемелер мүмкін мәндерден асып кетпеуін анықтауға болады.

      213. Кемені тиеу кезінде беріктікті бақылау құралдарын қамтамасыз етуге қатысты I және П категорияға бөлінеді.

      I категориялы кемелерге жатады:

      1) кең ашылатын палубасы бар кемелер үшін, корпустың тік және көлденең бұрылысынан, сондай-ақ бұраушы және көлденең жүктемелерден қосынды кернеу ескерілуі тиіс;

      2) біркелкі емес тиеу мүмкін кеме, яғни жүк және/немесе балласт біркелкі емес таралуы мүмкін;

      3) химиялық тасығыштар және газ тасығыштар,

      II категориялы кемелерге жатады:

      1) олардың жалпы орналасуы кезінде жүк пен балластты таратуда шамалы өзгерістерге жол беретін кемелер;

      2) дайындаушы зауыт бекіткен тиеу жөніндегі нұсқаулық барлық қажетті ақпаратты беретін белгілі бір және реттеуші жүк сызықтарында пайдаланылатын кемелер;

      3) I категориядан айрықша кемелер, соның ішінде ұзындығы 120 м кем емес кемелер, оларды жобалау кезінде жүк немесе балластты біркелкі емес бөлу ескеріледі.

      214. Тиеу жөніндегі нұсқаулық Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған құжатты білдіреді, мыналарды қамтиды:

      1) кеме корпусы жинағының өлшемдерін анықтау кезінде есептік элементтері ретінде қабылданған тиеу нұсқалары;

      2) тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштердің мүмкін мәндері, егер бұраушы және көлденең жүктемелерден байланысты шектеулер талап етілмесе;

      3) осы Қағиданың 185-тармағында көрсетілген тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштердің есептеу нәтижелері;

      4) жекелеген конструкцияда мүмкін жергілікті жүктемелер (люк қақпақтары, палубалар, қос түбі).

      Тиеу жөніндегі нұсқаулық мемлекеттік, орыс және/немесе ағылшын тілдерінде жасалады.

      215. Тиеуді бақылау аспабы кеменің ұзындығы бойынша берілген көлденең қимада тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштерді жылдам әрі оңай бақылауға мүмкіндік беретін Кеме қатынасының тіркелімі рұқсатымен аналогтық немесе цифрлық типтегі құрылғыны білдіреді, егер кемеге тиеудің кез келген жағдайында бұрау сәттері және көлденең жүктемелер талап етілсе.

      Көлденең қималардың саны және орналасуы, сондай-ақ тынық судағы июші сәттер және кесіп өтетін күштер, бұрау сәттері және көлденең жүктемелерге қойылатын шектеулер Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлдануы тиіс.

      Бір көлденең қимадағы параметрлерді бақылайтын аспапты кемеге орнатуға рұқсат етілмейді.

      Тиеуді бақылау аспабы пайдалану жөніндегі басшылық Кеме қатынасы тіркелімімен мақұлданған болуы қажет.

      Пайдалану және есептеу нәтижелері бойынша басшылық мемлекеттік, орыс және/немесе ағылшын тілдерінде ұсынылады.

      216. Ұзындығы 90 м кем емес II категориядағы кемелерден басқа барлық кемелер жазғы жүк ватер сызығы бойынша суды ығыстыруы 30 %-дан аспайды, Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған тиеу жөніндегі нұсқаулықпен қамтамасыз етіледі. I категориядағы барлық кемелер тиеу жөніндегі көрсетілген нұсқаулыққа қосымшада Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған тиеуді бақылаудың аспаптарымен қамтамасыз етіледі (тиеуді бақылау аспаптарына қойылатын талаптар осы Қағиданың 4-қосымшасында келтірілген).

      217. Ұзындығы 150 м және одан артық кен тасығыштар, мұнай кен тасығыштар және мұнай құю кемелерге тиеу кезінде беріктікті бақылау бойынша қойылатын қосымша талаптар осы Қағиданың 31-тараудың 6-параграфында қамтылуы тиіс.

      218. Корпуста төтенше шиеленістің алдын алу үшін түйіршікті емес үйме жүктерді тасымалдау кезіндегі орнықтылық және беріктік туралы ақпаратпен қамтылуы тиіс, оған төмендегілер енуі мүмкін:

      1) осы Қағидандың 91-тарауының –параграфында талап етілген орнықтылық туралы деректер;

      2) балласты танкілердің сыйымдылығы және осы танкілерді толтыру және шайқау құралдарының өнімділігі туралы деректер;

      3) екінші түп төсемінің бетіндегі бірлікке ең үлкен мүмкін жүктеменің шамасы;

      4) трюмдегі ең үлкен мүмкін жүктеме шамасы;

      5) корпус беріктігінің қатынасында тиеу және түсіру бойынша жалпы сипаттағы конструкция, тиеу мен түсіру кезінде ең нашар пайдалану жағдайы бойынша шектеулер, сулы балласт және рейсі бар операциялар;

      6) кез келген арнайы шектеулер, мысалы, ең нашар пайдалану жағдайы бойынша, егер олар қолданылатын болса;

      7) тиеу, түсіру және рейс кезінде кеме корпусына әсер ететін беріктік есептеулері, ең үлкен рұқсат етілген күштер мен сәттер талап етілгенде;

      Ақпарат мемлекеттік, орыс және/немесе ағылшын тілдерінде жасалады.

12. Корпус конструкциясының дірілі мен техникалық нормалары
1-параграф. Жалпы ережелер, техникалық құжаттама

      219. Осы тарау теңіз су ығыстырушы кемелерінің корпустық конструкциясы дірілінің (әрі қарай - діріл нормалары) шекті мүмкін деңгейде регламенттеледі.

      220. Діріл нормалары кемеде орнатылған механизмдер, аспаптар мен жабдықтар жұмысының сенімділігін және корпустық конструкцияларының беріктігін қамтамасыз етуге байланысты белгіленген.

      221. Осы тараудың нормаларын қолдану жұмыс орындарында, қызметтік және басқа кеме жайларында дірілдің мүмкін параметрлеріне қойылатын санитарлық нормаларды және басқа талаптарды орындау қажеттілігін жоққа шығармайды.

      222. Кеме механизмдері мен жабдықтар дірілінің нормалары осы Қағиданың 8-бөлімінде келтірілген.

      223. Дірілді өлшеу сериялы бас кемеде және дара жасалатын кемеде жүргізіледі. Дірілді өлшеу әдісі, көлемі мен тәртібі Кеме қатынасының тіркелімімен мақұлданады.

      224. Кеме қатынасы тіркелімімен арнайы келісім бойынша осы нормадан негізделген қашық тұруға жол берілген.

      225. Кеме қатынасы тіркелімінде швартовты және жүрістегі сынақтарды жүргізгеннен кейін кеменің діріл сипаттамасын бағалауды орындаған ұйымның басшылығымен бекітілген дірілді өлшеу нәтижелері туралы есеп ұсынылуы тиіс. Егер дірілді азайту үшін қосымша шаралар жүргізілген болса, есептің ішінде осы шаралар туралы мәліметтер, сондай-ақ қолданылған шаралардың тиімділігін дәлелдеу үшін қайталама өлшеулердің нәтижелері болуы қажет.

2-параграф. Дірілді өлшейтін параметрлер

      226. Осы тарауда негізгілер ретінде дірілдің мынадай параметрлері қабылданған:

      жиіліктің үштен бір октавалы жолағында, қажет болса жиіліктің октавалы жолағында өлшенетін діріл жылдамдығының орташа квадратты мәндері;

      дірілді күшейтудің орташа квадратты мәндері, ал негізгі жағдайда орташа квадратты немесе дірілді жылжытудың ең төменгі мәндері.

      227. Діріл параметрлері 5•10^-5 мм/с және 3•10^-4 м/с²сәйкес тең тербелісті жылдамдықтар немесе үдеудің стандартты табалдырық мәндеріне салыстырмалы абсолютті бірліктерде немесе логаримфді бірліктерде (децибелде) өлшенеді, 5•10^-5 мм/с и 3•10^-4 м/с².

      228. Өлшеу мынадай бағыттарда орындалады:

      жалпы дірілді өлшеу кезінде — кемеге салыстырмалы өзара перпендикулярлы үш бағыттың әрқайсысын: тік, көлденең-көлденең, көлденең-бойлық;

      жергілікті дірілді өлшеу кезінде — кеме конструкциясының перпендикулярлы жазықтығына бағытта (палуба, борт, қоршау) немесе кеме арқалығының ең аз қаттылығы бағытында.

      229. Корпустың және қондырманың, сондай-ақ кеме конструкцияларының діріл жылдамдығы және діріл үдеуінің мүмкін орташа квадратты мәндері осы Қағиданың 33 және 34-қосымшасында көрсетілген.

      230. Жиіліктің октавалы жолағында параметрлерді өлшеу кезінде 2, 4, 8, 16, 31, 5 және 63 Гц орташа геометриялық жиіліктер үшін осы Қағиданың 34-қосымшасында көрсетілген мүмкін мәндер кестедегі мәндермен салыстырғанда 1,41 (

2) есе немесе 3 дБ көбеюі мүмкін.

      231. Осы Қағиданың 33 және 34-қосымшасында көрсетілген мүмкін мәндер кеме жүрісінің өзгеше режимі кезінде, сондай ақ жүрмеген кезде, егер мұндай режим өзгеше болып табылса, асып кетуі рұқсат етілмейді.

13. Корпус конструкциясы элементтерінің өлшемдеріне қойылатын талаптар
1-параграф. Жалпы ережелер, белгілер

      232. Осы тарауда корпусты қаптау (төсеніш) және жиынтығына қойылатын жалпы талаптар баяндалған.

      233. Табақ элементі деп қаптау немесе жиынтықпен бекітілген шектеулі төсеніш аталады. Табақ элементтеріне палуба мен платформа төсенішінің учаскелері, екінші түп және түпті қаптау учаскелері, борт, қоршау, сондай ақ рама жиынтығының арқалық қабырғасы жатады.

      234. Қағиданың осы бөлімінде корпус астындағы жиынтық деп табақ конструкцияларына бекітілетін негізгі және рамалы жиынтық арқалықтары түсіндіріледі. Рама жиынтығының арқалықтары негізгі жиынтық арқалықтары үшін тіреу болып табылады. Негізгі жиынтық арқалықтарына палуба, борт, бойлық қоршаулар, екінші түптің және түбінің төсеніші, тіреулер және қоршаулардың көлденең арқалықтары, шпангоуттар, бимстер, карлингстер, рамалы шпангоуттар, бортстрингерлері, тік киль, рамалы тіреулер және қоршаулардың көлденең рамалары жатады.

      235. Негізгі және рамалы жиынтықтағы арқалықтардың өлшемдері талап етілген кедергі сәтімен, инерция сәтімен, қабырғаның көлденең қимасының ауданымен, қабырға қалыңдығы және еркін белдеу, сонымен қатар оның енімен анықталады.

      Арқалықтың көлденең қимасының геометриялық сипаттамасы, егер ерекше нұсқаулықтар болмаса, қосылған белдеу есебінен анықталады.

      Егер арқалықтар қосылған белдеуге перпендикулярлы орнатылмаса, кедергі сәті 1/cosб пропорционал көбейтілуі тиіс (мұнда б —бұрыш, қарастырылатын көлденең арқалықта перпендикулярлы қаптау (төсеніш) және арқалық қабырғасының жазықтығы арасындағы градус). Кедергі сәті

= 15^о ұлғайған кезде, негізінен, талап етілмейді.

      236. Қалыңдықтан басқа байланыстардың талап етілген өлшемдерін дөңгелету, негізінен, ұлғайту жағына қарай жүргізіледі. Табақ қалыңдығы милиметрдің жақын 0,5 немесе тұтас санына дөңгеленеді.

      Қолданылатын табақ материалының қалыңдығы бойынша минустық шегінің шамасы осы Қағиданың 586-тараудың 5-параграфына сәйкес келуі тиіс.

      237. Осы тарауда мынадай белгілер қолданылады:

      l — осы Қағиданың 238-тармағына сәйкес анықталатын қарастырылатын арқалық аралығының ұзындығы, м;

      р — Қағиданың тиісті тарауында анықталатын жүктемені қосу нүктесіндегі есептік қысым, кПа;

      — негізгі немесе рамалы, бойлық немесе көлденең жиынтықтың қарастырылатын арқалықтарының арасындағы ара қашықтық, м,; әртүрлі ара қашықтықта арқалықтарды орналастыру кезінде

қарастырылатын арқалықтан көршілес арқалықтардан қашық тұруы;

      h — арқалық қабырғасының биіктігі, см;

      I — көлденең бейтарап оське салыстырмалы корпус инерциясының нақты сәті, см⁴;

      z_i, — корпустың көлденең бейтарап осінен қарастырылатын бойлық байланысының қимасы ауданының ортасына дейінгі тік бойынша өлшенген ара қашықтық, м;

      _n — есептік нормативтік аққыштық шегі, МПА, осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес анықталатын қалыпты кернеу бойынша;

      _n — есептік нормативтік аққыштық шегі, МПА, осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес анықталатын жанама кернеу бойынша;

      s — осы Қағиданың 139-тармағына сәйкес анықталатын тозу қоры, мм.

2 -параграф. Аралық және арқалықтардың қосылған белдеуі

      238. Негізгі және рамалы жиынтықтағы арқалықтар аралығының l ұзындығы арқалықтың еркін белдеуінің бойымен оның тіреу қималары арасындағы ара қашықтық ретінде өлшенеді. Бұл ретте тіреу қимасының жағдайы оның ұшындағы кницаның биіктігі қарастырылатын арқалық қабырғасының биіктігінен аспайтындай таңдап алынады (осы Қағиданың 35-қосымшасы). Қисық сызықты арқалық үшін аралық ұзындығы оның тіреу қималарын қосатын хорда ұзындығына тең деп қабылданады.

      239. Қосылған белдеу қалыңдығы оның жиынтықтағы қарастырылатын арқалық қимасының орташа қалыңдығына тең.

      240. Қосылған белдеу ені

_n м, негізгі жиынтық арқалығы қайсы аз болса, соған байланысты мынадай формула бойынша анықталады:

      _n = l/6, (50)

      _n = 0,5(

₁ +

₂), (51)

      241. Рамалы арқалық жиынтығының қосылған белдеуінің ені с_n, м, мынадай формула бойынша анықталады

      с_n = kc , (52)

      мұнда с = 0,5(с₁ + с₂);

      с₁, с₂ — қарастырылатын арқалықтан екі жақтан орналасқан бағытта жақын рамалы арқалықтан қарастырылатын рамалы арқалықтың қашық тұруы, м;

      k — келтірілген аралық l_пр және арқалықтар саны, ұстап тұратын қарастырылатын рамалы арқалыққа байланысты осы Қағиданың 36-қосымшасы бойынша анықталатын коэффициент.

      Барлық ұштары еркін тірелген рамалы арқалықтар үшін келтірілген аралықтың ұзындығы l_пр = l, қатты бекітілген арқалықтар үшін l_пр = 0,6 l. Жиынтықтағы арқалық ұштарын тиеу жағдайы (қатты бекітілген, еркін тіреу) нақты конструкция есебінен (кницаның болуы, қабырға мен белдеулерді пісіру) жалпы инженерлік принциптер бойынша анықталады және арқалықтың тіреу қимасында июші сәт әрекетінің болуы немесе болмауымен сипатталады.

      242. Жүк люктері комингстерінің қосылған белдеуінің ені олардың аралығына ¹/₁₂ тең деп қабылданады, бірақ жүк люгінің көлденең комингсі үшін жүк люгі мен көлденең қоршау (бимсі бар жүк люгіне жақын) арасындағы ара қашықтықтың тең жартысы, бойлық комингс үшін жүк люгі мен борт арасындағы ара қашықтық жартысынан артық емес.

      243. Гофр бағытына перпендикулярлы орналасқан рамалы арқалықтардың қосылған белдеуінің ені қорапшалы және толқынды гофрлар үшін 15s және 20s тең деп қабылдануы тиіс, сәйкес (мұнда s — қаптаудың немесе төсеніштің гофрланған табағының қалыңдығы, мм) немесе 0,1с (с — осы Қағиданың 241-тармағы), мм.

      244. Егер рамалы арқалық қосылған белдеудің ені бойынша оларға параллель негізгі жиынтық арқалықтарына орнатылса, рамалы арқалықтар инерция сәтін және кедергі сәтін анықтау кезінде негізгі жиынтықтағы көрсетілген арқалықтардың көлденең қимасының толық ауданы ескеріледі.

      245. Рамалы арқалықтардың инерция сәтін және кедергі сәтін анықтау, егер қосылған белдеу ауданы еркін белдеу ауданынан аз болса, Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады. Көрсетілгендер гофрланған конструкциялардың рамалы арқалықтарына таралады.

3-параграф. Корпус конструкциясы элементтерінің өлшемдері

      246. Кедергі сәті W, см³, илектелген кескіннің негізгі жиынтық арқалығы мынадан кем болмайды:

      W = W'

_к, (53)

      мұнда W' — қарастырылатын арқалық кедергісінің сәті, см³, осы Қағиданың 247-тармағына сәйкес анықталады;

      _к — Қағиданың 141-тармағына сәйкес анықталатын тозудағы түзетуді ескеретін көбейткіш.

      Құрамдас пісірілген арқалықтар кедергісінің сәті осы Қағиданың 277-тармағының талаптарына сәйкес келуі қажет, бұл ретте кескін элементтерінің қалыңдығы

s тозудағы қор шамасына ұлғайтылады.

      247. Тозудағы қор есебінсіз қарастырылатын кедергі сәті мынадай формула бойынша анықталады, см³,

      W' =

, (54)

      мұнда Q = pal — қарастырылатын арқалықтағы көлденең жүктеме, кН;

      m, ^k

— Қағиданың осы бөлімінің тиісті тарауында анықталатын июші сәттер және мүмкін кернеулердің коэффициенттері.

      248. Ойықтар есебінен негізгі және рамалы жиынтық арқалықтар қабырғасының көлденең қимасының ауданы (нетто)

_с, см², кем болмауы тиіс:

      илектелген кескін жиынтықтағы арқалықтар үшін

      _с =

'_с

_к, (55)

      мұнда

      '_с =

, (56)

      N_mах, ^k

— осы Қағиданың тиісті тарауында анықталатын кесетін күштер ең үлкен мәндері және мүмкін жанама кернеулер коэффициенті;

      _к — осы Қағиданың 141 тармағы;

      құрамдас пісірілген арқалықтар үшін қабырғаның көлденең қимасының талап етілген ауданы осы Қағиданың (56) формуласы бойынша

s шамасына қалыңдықты мынадай ұлғайтумен анықталады.

      249. Көлденең жүктемемен тиелген төсеніш немесе қаптау

      қалыңдығы s, мм, кем болмайды:

      s =

, (57)

      мұнда m, ^k

— осы Қағиданың тиісті тарауында анықталатын июші сәт және мүмкін кернеудің коэффициенттері;

      k = 1,2 — 0,5

/b, бірақ 1-ден артық емес;

      және b — табақ элементінің тіреу контуры жақтарының ең аз және үлкен өлшемдері,м.

      250. Гофрланған конструкция өлшемдері мынадай талаптарды қанағаттандырады:

      1) қорапшалы гофрлардың қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталуы тиіс, а шамасы b және с шамасынан үлкен тең (осы Қағиданың 38-қосымшасы).

      Бұл ретте мынадай ара қатыс болуы қажет

      b/s

0,06

, (58)

      мұнда b — қоршау жазықтығына параллель гофр қырының ені, м (осы Қағиданың 38-қосымшасы).

      бұрышы (а-суреті) осы Қағиданың 38-қосымшасы) 40^о-тан кем қабылданбайды;

      2) толқынды гофрлардың қалыңдығы s, мм, кем болмайды:

      s = 22

₀R

, (59)

      мұнда

₀ — горф ерітіндісі бұрышының жартысы (б-сурет) осы Қағиданың 38-қосымшасы), рад;

      R — гофр радиусы, м;

      ^k

— Қағиданың тиісті тарауында анықталатын мүмкін кернеу коэффициенті.

      Бұл ретте мынадай ара қатыс болуы тиіс

      R/s

17/R_eH; (60)

      3) гофрдың көлденең қимасының кедергі сәті осы Қағиданың 277 және 278-тармағына сәйкес анықталады, себебі Q = pd₀l (d₀ — осы Қағиданың 38-қосымшасы).

      Горф кедергісінің сәті және бұрылмаған ені осы Қағиданың 37-қосымшасында келтірілген формулалар бойынша анықталуы мүмкін (сызықтық өлшемдер сантиметрмен,

және

₀ — градуста берілген).

      ү коэффициенті мынадай формула бойынша анықталады

      ү = 2

. (61)

      ₀ бұрышы ү есептеу кезінде радианда қабылданады.

      251. Мүмкін k

және k

кернеу коэффициенттері Қағиданың тиісті тарауында анықталады, шектеулі жүзу ауданындағы кемелер үшін R2 және R2-RSN 5%-ға және R3-RSN және R3, егер олар осы Қағиданың (86) формуласына сәйкес k_В және k_D коэффициенттерге сәйкес келмесе, 10 %-ға ұлғаюы мүмкін.

4-параграф. Корпус конструкциясы элементтерінің орнықтылығы

      252. Ұзындығы 60 м және одан артық шектеулі жүзу ауданындағы және шектелмеген жүзу ауданындағы R1 және R2, ұзындығы 65 м шектеулі жүзу ауданындағы R2-RSN, R3-RSN және R3 кемелердің орталық бөлігіндегі корпус конструкциясының төсеніштері мен қаптау табағының, негізгі және рамалы жиынтықтағы бойлық арқалықтардың орнықтылығы корпустың бойлық иілісінен сығымдаушы кернеу әрекеті кезінде қамтамасыз етіледі.

      Қолданыстағы сығымдаушы кернеу

_с, МПа, мынадай формула бойынша анықталады

      _с =

z_i·10⁵

30/

, (62)

      мұнда М_Т — есептік июші сәт, кН·м, құрамдас сәттердің алгебралық қосындысының ең үлкен абсолютті шамасына тең қимада қарастырылатын;

      М_Т = |M_sw + М_w| — бейтарап осьтен төмен орналасқан бойлық байланыстар үшін;

      М_Т = |M_sw + М_w + M_F| — бейтарап осьтен жоғары орналасқан бойлық байланыстар үшін;

      M_sw — осы Қағиданың 11-тарауының 2-параграфы, кН·м;

      М_w — осы Қағиданың 11-тарауының 3-параграфы ;

      M_F — осы Қағиданың 11-тарауының 4-параграфы.

      Бейтарап осьтен төмен орналасқан бойлық байланыстар үшін М_Т есептік июші сәт ретінде кеменің иілісін тудыратын ең үлкен сәт, ал бейтарап осьтен жоғары орналасқан бойлық байланыстар үшін кеменің майысқанын тудыратын ең үлкен сәт қабылданады.

      Екі жазық бойлық қоршау болған кезде корпустың қарастырылатын қимасында бойлық қоршауды қаптау және бортты қаптау орнықтылығы мынадай формулалар бойынша анықталатын

_с, МПа, жанама кернеудің әрекеті кезінде қамтамасыз етіледі:

      Бойлық қоршау болмаған кезде бортты қаптау үшін

      _с =

; (63)

      екі бойлық қоршау болған кезде бортты қаптау үшін

      _с =

; (64)

      екі бойлық қоршау болған кезде қоршауды қаптау үшін

      _с =

, (65)

      мұнда N_sw — осы Қағиданың 11-тарауының 2-параграфына сәйкес анықталатын корпустың қарастырылатын қимасындағы тынық судағы кесетін күштер, кН;

      N_w — осы Қағиданың 190-тармағына сәйкес анықталатын толқынды тік кесетін күштер;

      s — бойлық қоршау болмаған кезде борт қаптауының нақты қалыңдығы, мм;

      s_s, s_l — қарастырылатын қимада екі бойлық қоршау болған кезде бортты қаптау және бойлық қоршауының нақты қалыңдығы, мм;

      S, I — осы Қағиданың 11-тарауының 1- параграфы;

      _s,

_l — осы Қағиданың 205-тармағы.

      Бір немесе одан артық екі үздіксіз жазық бойлық қоршау кезінде жанама кернеулер, сондай-ақ көлденең гофрлары бар бойлық қоршауларды Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған әдістеме бойынша анықталады.

      253. Корпус конструкциясының бойлық элементтерінің орнықтылығы, егер мынадай шарт орындалса, қамтамасыз етілген деп саналады:

      k

_c

_cr ; (66)

      _с

_cr ,

      мұнда k = 1 – рамалы жиынтықтағы бойлық арқалықтар мен пластина үшін;

      k = 1,1 – негізгі жиынтықтағы бойлық арқалықтар үшін;

      _с,

_c – осы Қағиданың 252-тармағы;

      _cr,

_cr – осы Қағиданың 254-тармағы.

      Коэффициент k пластина үшін шектеулі жүзу ауданындағы кемелер үшін: R1 — 10% ға, R2 және R2-RSN — 15% ға, R3-RSN және R3 — 20 % ға көбеюі мүмкін. Бұл жағдайда кедергі сәтін нақты анықтау кезінде корпустың көлденең қимасы осы Қағиданың 11-тарауының 7-параграфына сәйкес сығымдалған пластиналарды редукциялау ескерілуі тиіс, яғни

_cr<

_c пластина кезінде бойлық арқалықтарға жанасатын бойлық арқалықтардың тіреу контурының ені 0,25 қысқа жағынан учаскесінен басқа, мынадай формула бойынша анықталатын

_n редукциялық коэффициенті бар эквивалентті жуан бөрене қимасына енгізіледі

      _n =

_cr/

_c. (67)

      254. Сындарлы

_cr және

_cr кернеулер, МПа, мынадай формула бойынша анықталады:

      _cr =

_е при

_е

0,5R_eH;

      _cr = R_eH(1 – R_eH/4

_е) при

_е > 0,5R_eH; } (68)

      _cr =

_е при

_е

0,29R_eH;

      _cr = R_eH(0,58 – 0,08R_eH/

_е) при

_е > 0,29R_eH,

      мұнда

_е,

_е — осы Қағиданың 286 және 287-тармағына сәйкес анықталатын қалыпты және жанама эйлер кернеулігі.

      255. Эйлер кернеулігі

_е, МПа, тұрақтылықты тексеру кезінде негізгі және рамалы жиынтықтағы бойлық арқалықтар үшін мынадай формулалар бойынша анықталады:

      1) бүйірлік тұрақтылықты жоғалтпаған негізгі жиынтықтағы бойлық арқалықтар үшін,

      _е = 206i/

l² , (69)

      мұнда i — арқалық инерциясының сәті, см⁴,

s шамасына азайтылған қалыңдық үшін есептелетін қосылған белдеу есебінен (

s — осы Қағиданың 41-қосымшасы);

      — арқалықтың көлденең қимасының ауданы, см²,

s шамасына азайтылған қалыңдық үшін есептелетін қосылған белдеу есебінен (

s — осы Қағиданың 41-қосымшасы);

      Қосылған белдеу ені арқалықтар арасындағы ара қашықтық ретінде қабылдануы тиіс;

      2) бүйірлік тұрақтылықты тексеру кезіндегі негізгі жиынтықтағы бойлық арқалықтар үшін

      _е = (203/l²)(i_w/i_p)(m² + k/m²) + 79310i_t/i_р , (70)

      мұнда k = 0,05сl⁴/i_w ;

      m — осы Қағиданың 39-қосымшасына сәйкес жарты толқын саны.

      i_t — арқалық инерциясының сәті, см⁴, қосылған белдеусіз кескінді таза айналу кезінде мынадай формула бойынша анықталады:

      i_t =

— жолақ кескінді арқалықтар үшін;

      i_t =

[h_cS_c³+b_пS_П³(1 - 0,63S_п/b_п)]·10^-4 — бұрыштық, жолақты булбалы, симметриялы жолақты булбалы немесе таврлы кескінді арқалықтар үшін;

      i_p — арқалық инерциясының полярлы сәті, см⁴, пластинаға кескінді қадаудың салыстырмалы нүктесі, мынадай формула бойынша анықталады:

      i_р =

— жолақ кескінді арқалықтар үшін;

      i_р =

— бұрыштық, жолақты булбалы, симметриялы жолақты булбалы немесе таврлы кескінді арқалықтар үшін;

      i_w — арқалық инерциясының секторлы сәті, см⁶, пластинаға кескінді қадаудың салыстырмалы нүктесі, мынадай формула бойынша анықталады:

      i_w =

— жолақ кескінді арқалықтар үшін;

      i_w =

— таврлы және симметриялы жолақты булбалы кескіндегі арқалықтар үшін;

      i_w =

— бұрыштық және жолақты булбалы кескіндегі арқалықтар үшін;

      h_c — арқалық қабырғасының биіктігі, мм;

      s_c —

s шамасына азайтылған арқалық қабырғасының қалыңдығы, мм, (

s —осы Қағиданың 41-қосымшасы)

      b_п — еркін белдеу ені, мм, бұрыштық және таврлі кескіндегі немесе бастиек ені, мм, жолақты булбалы, симметриялы жолақты булбалы немесе таврлы кескін үшін;

      s_п — еркін белдеу қалыңдығы немесе

s шамасына азайтылған жолақты булбалы бастиектің биіктігі (

s — осы Қағиданың 41-қосымшасы).

      Жолақты булбалы, симметриялы жолақты булбалы немесе таврлы кескін арқалықтары үшін s_п бастиектің орташа биіктігі ретінде қабылданады;

      с — бойлық арқалықтарды ұстап тұратын пластина қаттылығы, мынадай формула бойынша анықталады

      с =

;

      k_р = 1 –

_с/

_е

0 (k_р бұрыштық, жолақты булбалы, симметриялы жолақты булбалы немесе таврлы кескінді арқалықтар үшін 0,1 кем емес қабылдау ұсынылады);

      _с — осы Қағиданың 283-тармағына сәйкес сығымдаушы кернеу;

      _е — осы Қағиданың 287-тармағына сәйкес пластинаны ұстап тұратын эйлер кернеулігі;

      s —

s шамасына азайтылған пластинаны ұстап тұратын қалыңдығы, мм, (

s — осы Қағиданың 41-қосымшасы);

      — бойлық арқалықтар арасындағы ара қашықтық, м;

      3) рамалы арқалықтар үшін

      _е = 7,83(s_с/h_c)²·10⁵ — рамалы арқалықтардың қабырғалары үшін; (71)

      рамалық арқалықтардың еркін белдеулерінің тұрақтылығы мынадай ара қатыс кезінде тексеріледі

      b_п /s_п

15,

      мұнда b_п — еркін белдеу ені, мм, бұрыштық кескін үшін немесе таврлы кескін үшін белдеу енінің жартысы;

      s_п — еркін белдеу қалыңдығы, мм.

      256. Қалыпты у_е және жанама ф_е эйлер кернеулігі, МПа, табақ элементтері тік бұрышты пластиналар үшін мынадай формулалар бойынша анықталады:

      _е = 0,1854n(s'/b)² ; (72)

      _е = 0,1854n(s'/b)² ; (73)

      мұнда n — тараптарды қатынасы және пластиналарды жүктеу түріне байланысты болатын коэффициент (осы Қағиданың 40-қосымшасы);

      s' — Дs шамасына азайтылған осы Қағиданың 41-қосымшасы бойынша анықталатын пластинаның нақты қалыңдығы;

      b — қалыпты сығымдаушы кернеу әрекетіне перпендикулярлы бағыттағы пластина жағы; жанама кернеудің пластинаға әсері кезінде b пластинаның ең аз жағы қабылданады, м.

      257. Инерция сәті i, см⁴, рамалық жиынтықтағы арқалық қабырғасы бойынша қаттылық қыры (осы Қағиданың 278-тармағы) мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс:

      рамалық арқалықтағы еркін белдеуге қалыпты қаттылық қырлары үшін,

      і = ү

s³·10^-3 ; (74)

      рамалық арқалықтағы еркін белдеуге параллель қаттылық қырлары үшін,

      i = 2,35

, (75)

      мұнда г — а қырлары арасындағы ара қашықтыққа h рамалы арқалық қабырғасы биіктігінің қатынасына байланысты осы Қағиданың 42-қосымшасы бойынша анықталатын коэффициент;

      а — қаттылық қырлары арасындағы ара қашықтық, см;

      s — қабырғаның нақты қалыңдығы, мм.

      — қаттылық қырының көлденең қимасының нақты ауданы, см²;

      l — қаттылық қырының аралығы, м;

      — осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес.

5-параграф. Алюминиий қорытпалардан жасалған конструкциялар

      258. Алюминий қорытпалардан жасалған байланыс өлшемдері болат конструкциялар байланыстарының тиісті өлшемдерін қайта санаумен анықталуы тиіс. Қайта санауды осы Қағиданың 43-қосымшасында көрсетілген формулалар бойынша болат конструкциялар байланыстарының ең қысқа өлшемдерін шектеу есебінсіз жүргізу қажет.

      259. Көлденең қиманың, ирек тісті біліктің, ахтерштевень және форштевень, кронштейн өлшемдері болатты қолдану кезінде ұсынылатын қима өлшемдерінен 1,3 есе артық болуы тиіс.

      260. Егер дәнекерленген (бұрыштық және жіктік) тұтас жіктер ең үлкен кернеу ауданында орналасқан, қолданылатын алюминий қорытпасы және әдісіне байланысты дәнекерленген тігіс жерінде беріктікті азайтуды ескеру керек.

      261. Кеме қатынасы тіркелімімен келісім бойынша болаттан және алюминий қорытпадан жасалған конструкцияларды қосу үшін биметалл (болат — алюминий) баспақталған элементтерді қолдануға рұқсат етіледі.

14. Дәнекерленген конструкциялар және қосылыстар
Параграф-1. Жалпы талаптар

      262. Корпустың дәнекерленген конструкциясында байланыстардың пішіні немесе қимасын өзгерту бірқалыпты орындалады. Барлық ойықтарда дөңгеленген бұрыштар немесе тегіс жиектері болуы қажет.

      263. Корпустың ұзындығы бойынша бойлық байланыстар табағының қалыңдығы және кескін өлшемдерінің қалыпты өзгерісі қарастырылады.

      Есептік палубаның, түбінің табақ қалыңдығы мен жиынтық жүйесінің өзгерісі, сондай ақ борт және бойлық қоршаулар болаттың беріктік қасиеттерін өзгерту ауданында орындалмайды.

      264. Негізгі бойлық байланыстардың мүмкін үлкен санының үздіксіздігін қамтамасыз ету қажет, ал олар аяқталатын аудандарда кернеу концентрациясын азайтуды қамтамасыз ететін басқа шаралармен қатар қиманың қалыпты өзгерісін қарастыру қажет.

      265. Өткізбейтін конструкцияларда, сондай ақ қарқынды дірілді аудандарда орналасқан өткізетін конструкцияларда қаттылық қырлары және арқалық белдеулерінің жиектері мен кница ұштарын қаптауда қатты нүктелердің түзілуінің алдын алатын тетіктер мен қаттылық қырлары қарастырылады.

      266. Арқалық ұштары мен соған жақын қабырға арасындағы қаптау немесе төсеніш парағы учаскесінің ұзындығы аз болуы мүмкін, алайда 4s артық емес немесе 60 мм (s — табақ қалыңдығы, мм).

      267. Қағиданың осы бөлімінде қарқынды дірілге ұшырайтын конструкциялар дірілдің ықтимал көздері болып табылатын құрылғылар, механизмдер және жабдықтар орнатылған жерде орналасқан корпус конструкциясына қатысты.

      Бұл ретте барлық типті кемелер үшін қарқынды дірілді ауданға платформаның машина бөлімшесінің ұзындығында төмен үздіксіз және шектеулі орналасқан аудандар жатады:

      артқы жағының тірелген жерінде — ирек тісті винт шығыңқысынан оның екі диаметрде алдыңғы жаққа қарай қашық тұрған қима, алайда ахтерпик қоршауына дейін;

      машина бөлімшесінде — бөліктер қоршауымен.

      Машина бөлімшесінің бөлігін шектейтін қоршаулар, ахтерпик қоршауы, сондай ақ кеменің ұзындығы бойынша көрсетілген аудандағы төменгі үздіксіз платформа қарқынды дірілге ұшыраған конструкциялар ретінде қарастырылады.

      268. Фальшборт, шығыңқы киль және корпусқа пісірілген тетіктер аяқталған жерде, сондай-ақ, негізінен, ватервейс жолағы, олардың биіктігі осы байланыстардың биіктігінен 1,5 кем емес ұзындықта біртіндеп азайтылады. Фальшборт ұштары қалыпты болуы қажет.

      Көрсетілгендер ватервейс учаскесінің ұштары үшін ұсынылады.

      269. Дәнекерленген қосылыстар, дәнекерленген материалдар, дәнекерлеу әдістері, дәнекерленген қосылыстарды бақылау және сынау осы Қағиданың 15-бөлігінің талаптарына сәйкес келуі қажет.

2 -параграф. Жиынтық арқалықтарын қосу

      270. Жиынтық арқалықтарын қосу, негізінен, қыспақты түрде орындалады. Кеме қатынасы тіркелімімен келісім бойынша қарқынды діріл ауданынан басқа, үлкен шоғырланған жүктемеге ұшыраған рамалы жиынтық және аудандар арқылығын қосуға рұқсат етіледі.

      Кницалар жиынтық арқалықтарын қосатын материал сияқты аққыштықтың шегіндегі материалдан дайындалады.

      271. Негізгі жиынтық арқалықтарын қосу:

      1) осы Қағиданың 44-қосымшасына сәйкес өлшенетін кница с өлшемдері, см, егер басқа көрсеткіштер жоқ болса, мынадай формула бойынша анықталады

      с = 5

, (76)

      мұнда W — Ережеде талап етілген арқалықпен бекітілген қима кедергісінің сәті, см³;

      s — кница қалыңдығы, мм.

      Кница қалыңдығы арқалықпен бекітілетін қабырға қалыңдығына тең деп қабылданады. Ол 1 мм-ге азайтылуы мүмкін, егер қабырғаның қалыңдығы 7 мм-ден үлкен болса; 2 мм-ге азайтылуы мүмкін, егер қабырғаның қалыңдығы 12 мм-ге үлкен болса.

      Егер кница әртүрлі кескіндегі екі арқалықты қосатын болса, онда кница өлшемдерін анықтау кезінде шағын кескінді сипаттамалар пайдаланылады.

      Кница h биіктігі (осы Қағиданың 44-қосымшасы) талап етілген с өлшемнен 0,7 кем болмайды.

      Кницаның көрсетілген өлшемдері қосылатын арқалықтар бір-біріне дәнекерленбеген жағдайда немесе арқалық кесіктері қаптау табағына (төсенішіне) дәнекерленбеген жағдайда қатысты. Бұл ретте саңылау 40 мм-ден немесе 25% с (ненің аз болуына байланысты) аспайды, ал кері жағдайда с тиісті ұлғайту талап етіледі;

      2) кницаның еркін жиегінің ұзындығы кезінде l, мм, (осы Қағиданың 44-суреті) 45s үлкен (s — кница қалыңдығы, мм) фланецтің (белдеудің) болуы қажет. Фланецтің ені 50 мм кем емес, белдеуі ені — 75 мм кем қабылданбайды. Белдеу қалыңдығы кница қалыңдығынан аз болмауы тиіс. Фланецтің ені (белдеудің) осы Қағиданың 308-тармағының талаптарына сай келуі қажет;

      3) кница өлшемі азайтылады:

      10 %-ға — егер арқалықтар бір-біріне дәнекерленген немесе қаптау табағына (төсенішіне) дәнекерленген жағдайда;

      15 %-ға — фланец немесе белдеудің болуы кезінде; 25 %-ға — егер арқалықтар бір-біріне дәнекерленген жағдайда, ал кницаларда фланец немесе белдеу болса.

      4) қарқынды дірілді жерлерде арқалықтардың бұрыштық қосылыстарының қарқынды дірілі, негізінен, жиынтыққа бекітілмеген қаптау учаскелерінің ең аз өлшемдері кезінде орындалуы тиіс (осы Қағиданың 45-қосымшасы);

      5) теңізде арқандап байланатын кеме борттың күшейту ауданында бимс пен шпангоут кесіктері арасындағы саңылау болған кезде, AI кеме ауданында Iсе3 категориялы бимсті кницада белдеу немесе фланец болады.

      272. Рамалы жиынтықтағы арқалықтар қосылысы белдеу өлшемдері мен қабырға биіктігінің қалыпты өзгерісі бар дөңгеленген кницалармен орындау ұсынылады.

      273. Рамалы жиынтықтағы арқалықтарды қосатын кница биіктігі және ені өзара немесе қоршаумен (егер ерекше көрсетулер болмаса) рамалы арқалықтар қабырғасының биіктігінен кем болмайды (немесе қосылатын рамалы арқалықтардан аз болады). Кница қалыңдығы рамалы арқалықтарды қосатын қабырғаның аз қалыңдығына тең деп қабылданады. Рамалы арқалықтар қосылысында саңылауларға рұқсат етілмейді.

      274. Рамалы жиынтықтағы арқалықтар қосылысында кницалар белдеудің еркін жиегі немесе иілген фланец болады. Егер кницаның еркін белдеулері рамалы жиынтықтағы арқалық белдеулеріне ауысса, онда арқалықтың еркін белдеулерінің әртүрлі өлшемдері кезінде кницаның жиегі бойынша еркін белдеудің ені мен қалыңдығы қалыпты өзгереді. Ендірмелі кницаның (немесе фланецтің) еркін белдеу ауданы рамалы жиынтықтағы арқалықтармен қосылатын белдеу ауданынан 0,8 кем қабылданбайды.

      Егер кница ұштары арасындағы ара қашықтық, мм, 160s

(s — кница қалыңдығы, мм), кница ұштарын қосатын сызыққа параллель болса, ¹/₄ кница биіктігіне немесе оның 35 қалыңдығына тең

ненің аз болуына байланысты) ара қашықтықта бекітуші қыр орнатылады, оның инерция сәті осы Қағиданың (75) формуласымен регламенттеледі.

      Кницаның өлшеміне және конфигурациясына байланысты қаттылық қырлары және бракеттермен кницаны қосымша бекіту қарастырылады (осы Қағиданың 280-тармағы).

      275. Дөңгеленген кницаның радиусы қосылатын рамалы арқалықтардан аз биіктікте болуы тиіс.

      Дөңгелету ауданындағы қабырғалар мен белдеулер қаттылық қырлары мен кницалармен бекітіледі (осы Қағиданың 46-қосымшасы).

      276. Рамалы жиынтық арқалықтарымен ұстап тұратын негізгі жиынтық арқалықтарын қосу тораптарының конструкциясы стандарттарға сәйкес келуі қажет.

3 -параграф. Рамалы жиынтық арқалықтары конструкциясы

      277. Рамалы арқалықтар қабырғасының h биіктігі және s_c қалыңдығы (құрамдас кескіндегі негізгі жиынтық арқалықтары), сондай-ақ олардың көлденең қимасының ауданы Қағиданың осы бөлімінің тиісті тарауында регламенттеледі. Рамалы арқалықтар еркін белдеуінің ені b, мм, оның қабырғасынан өлшенген, мынадан артық болмайды:

      b = 200S_п/

, (77)

      мұнда S_п — рамалы арқалықтар белдеуінің қалыңдығы, мм.

      Белдеу қалыңдығы, негізінен, қабырғаның үш есе көбейген қалыңдығынан аспайды.

      278. Рамалы арқалықтар қабырғалары (осы Қағиданың 13-тарауының 4 параграфына сәйкес тексерілетін тұрақтылықтан басқа) h/s_c > 60

кезінде (h және s_c, мм, — осы Қағиданың 277-тармағы) қаттылық қырларымен және кницамен бекітіледі (осы Қағиданың 47-қосымшасы).

      279. h/sc

160

) кезінде рамалы арқалықтар қабырғасы рамалы арқалықтың еркін белдеуіне параллель қаттылық қырларымен бекітіледі (осы Қағиданың 47-қосымшасының а)-суреті). h/s_c < 160

кезінде бекіту осы Қағиданың 47-қосымшасындағы б), в) суретте көрсетілгендей орындалады.

      Қаттылық қырлары арасындағы ара қашықтық (арқалық қабырғасының бекітілмеген жиегінің ені), мм, артық болмайды, а = 90s_c

.

      Кеме қатынасының тіркелімі келісімі бойынша осы Қағиданың 47-қосымшасында г) суретте көрсетілген конструкцияға рұқсат етілуі мүмкін.

      0,2l ұзындықтағы учаскеде, бірақ тіреуден қарағанда 1,5h аз (мұнда l және h — рамалы арқалық аралығы және биіктігі сәйкес), а ара қашықтық 1,5 есе азайтылуы мүмкін.

      Негізгі жиынтықтағы арқалықты ұстап тұратын рамалы арқалықтың еркін белдеуіне қалыпты қаттылық қыры (мысалы, бойлық арқалықтар, қоршау тіреулері, шпангоуттар), негізгі жиынтықтағы әрбір екінші арқалық жазықтығынан беру орнатылады.

      Қатталық қырлары арасындағы көрсетілген ара қашықтықтар өзгерісі тікелей беріктікті есептеу нәтижесі негізінде рұқсат етіледі.

      280. Қаттылық қырының қалыңдығы 0,8s_c кем болмайды. Қаттылық қыры инерциясының сәті осы Қағиданың 288-тармағына сәйкес анықталады.

      281. Рамалы арқалықтарға бекітілетін кницалар (бракеттер), дөңгелету ауданында рамалы арқалықтарға бекітілетін кницаның ұштарына бекітіледі, сондай-ақ рамалы арқалық аралығында және кергіштерде орнатылады (осы Қағиданың 47-қосымшасының а) және в)-суреттері ). Кез келген жағдайда кница (бракеттер) арасындағы ара қашықтық 3,0 м немесе 15b_п (b_п — белдеудің толық ені, мм) аспайды, (ненің аз болуына байланысты).

      Бекітуші кницалардың қалыңдығы рамалы арқалық қабырғасы үшін талап етілетіндерден кем қабылданады. Кницалар еркін белдеуге дейін жеткізілуі тиіс. Егер рамалық арқалықтан еркін жиекке дейін өлшенген еркін белдеу ені 150 мм-ден асып кетсе, кницалар еркін белдеуге дейін дәнекерленеді; бұл ретте кницаның дәнекерленетін учаскенің ені еркін белдеу енінен шеткі шама бойынша 10 мм аз болады. Егер рамалы арқалықтың қабырғасына салыстырмалы симметриялы белдеу ені 200 мм-ден асатын болса, бекітуші кница жазықтығындағы қабырғаның қарама қарсы жағынан орнатылған шағын кницаларды қарастыру ұсынылады. Негіздеуде өлшенген бекітуші кницаның ені олардың биіктігінің жартысынан аз болмауы тиіс.

      Белдеу немесе фланецтің болуы кницаның еркін жиегінің ұзындығы кезінде міндетті болып табылады l > 60s (мұнда s — кница қалыңдығы, мм). Белдеу немесе фланец ені l/s кем болмайды.

      282. Рамалы жиынтық арқалық қабырғаларында арқалықтардың өтуін және конструкциялардың жеңілдету үшін ойықтарға рұқсат етіледі.

      Бір қимадағы ойықтардың қосынды биіктігі арқалықтар биіктігінен 0,5 аспайды. Құрғақ жүк кемелерінің су өткізбейтін қоршауларының рамалы бимстері, карлингстер және рамалы арқалықтар үшін осы шама арқалықтың 0,6 биіктігіне дейін ұлғайтылуы мүмкін.

      Рамалы жиынтық арқалықтарындағы кез келген ойықтардан негізгі жиынтықтағы арқалықтар өтуі үшін ойықтар жиегіне дейінгі ара қашықтық соңғы биіктіктен кем қабылданбайды. Рамалы арқалықтар қабырғасындағы тесік, негізгі жиынтық арқалықтарының өтуі үшін ойықтардан басқа, кницаны бекітетін оның ұштарынан рамалы арқалықтар биіктігінің жартысынан кем емес ара қашықтықта орналасады. Осы талаптарды орындау мүмкін емес кезде тесіктердің болуы бітелген қабырғаның жергілікті қалыңдатумен орны толуы мүмкін.

      Барлық жағдайда рамалы арқалықтың көлденең қимасының ауданы (ойықтарды шығарғанда) Қағиданың осы бөлімінің 380-тарауында талап етілетіндерден кем болмайды.

      Флорада, түптік стрингер мен тік кильдегі ойықтарға қойылатын талаптар осы Қағиданың 352-тармағында қарастырылған.

4-параграф. Дәнекерленген конструкциялар механизмдері

      283. Жиынтық арқалығы біткен жерде олардың белдеуін/немесе қабырғасын торап конструкциясына байланысты "мұртынан" кесу керек.

      284. Кница немесе бракет фланецінің (белдеудің) ені кницалардың (бракеттердің) сегіз қалыңдығынан кем болуы рұқсат етілмейді, егер Қағиданың осы бөлімінің тиісті тарауында арнайы көрсетулер болмаса.

      285. арқалық кница, белдеулері және қабыраларының жиектері айнала дәнекерленген. Көрсетілгендер су мен ауа ағындары, арқалықтар және пісірілген тігістердің ойықтарына қатысты.

      Егер осы ойықтар қаптауға (төсенішке) дейін жеткізілсе, қаптау (төсенішке) бойынша өлшенген олардың ұзындығы осы Қағиданың 298- тармағына сәйкес келуі тиіс.

      286. Дәнекерленген тігістер конструкциялардың барынша аз шиеленіскен қимасында, суық күйде деформацияланған жерлерден, байланыстар қимасының және ойықтардың күрт өзгеретін жерінен әрі қарай орналасады.

      287. Динамикалық айнымалы жүктемені қабылдайтын арқалықтармен қиылысатын белдеулердің тігісті қосылыстары (мысалы, қарқынды діріл ауданында) арнайы айқастырма көмегімен қалыпты өтуімен орындалады.

      288. Пісірілген тігістердің тығыздалып қалуын, үшкір бұрыштар астында қиылысуын, сондай-ақ параллель түйіскен тігістер немесе түйіскен жермен бұрыш тігісінің қатар орналасуын болдырмау керек. Параллель түйіскен тігістер арасындағы ара қашықтық олардың бағытына тәуелсіз мыналардан кем болмауы тиіс:

      200 мм — параллель түйіскен тігістер арасында;

      75 мм — параллель бұрыштық және түйіскен тігістер арасында;

      50 мм — ұзындығы 2 м артық емес параллель бұрыштық және түйіскен тігістер арасында.

      Кеме қатынасының тіркелімі келісімі бойынша түйіскен жерлер арасындағы ара қашықтықты азайтуға жол беріледі.

      Екі түйіскен тігістер арасындағы бұрыш 60Ү кем болмауы тиіс (осы Қағиданың 48-қосымшасы).

      289. Қаптау және төсеу табағының жинақтау жіктері (ойықтар) оларға параллель қоршаудан, палубадан, екінші түп төсеніші, 200 мм кем емес ара қашықтықтағы рамалы байланыстардан орналасады.

      Жиынтықтағы пісірілген арқалықтардың жинақтау жіктерінде арқалық қабырғасының жігі сол арқалықтың белдеу жігінен 150 мм кем емес ара қашықтықта орналасады.

      Кеме қатынасының тіркелімі келісімі бойынша қабырға мен белдеудің түйіскен жерлерін біріктіруге жол беріледі.

      Қабырғаның белдеумен қосылысында толық пісіруді қамтамасыз ету кезінде 100 мм кем емес учаскеде түйіскен жерден әрбір жаққа және әрбір үшінші арқалықтың жігін бұзбайтын бақылау.

      Жіктің әрбір жағындағы белдеу енінен кем емес ұзындықта жиынтық элементтер жігінің ара жабыны кезінде (қабырға жазықтығында орнатылған кництермен, бракеттермен).

5-параграф. Бұрыш жіктерінің типтері мен өлшемдері

      290. Есептік

қалыңдығы, мм, қолмен жән жартылай автоматты пісіру кезінде таврлы қосылыстардың бұрыштық жіктері мындан кем болмайды:

      =

S, (78)

      мұнда

— осы Қағиданың 49-қосымшасы бойынша қабылданатын пісірілген жік беріктігінің коэффициенті. Сұйық заттарды тасымалдайтын құйма кемелердің жүк танкісіндегі конструкциялар үшін көрсетілген мәндер 0,05-ға ұлғаяды;

      — осы Қағиданың 51-қосымшасы бойынша қабылданатын коэффициент, пісіру l ұзындығына, мм, t тігіс қадамының қатынасына байланысты, мм, (осы Қағиданың 50-қосымшасы);

      S — қосылған тетіктердің ең аз қалыңдығы, мм.

      Валик қимасына жазылған үш бұрыштың биіктігі және бұрыштық тігістің катеті арасындағы ара қатыс k = 1,4а немесе а =0,7k тең деп қабылдануы тиіс (осы Қағиданың 52–қосымшасы). Қолмен пісіруді автоматты пісіруге айырбастау кезінде тігіс қалыңдығы немесе катет (есептеу негізіне не алынғанына байланысты) азайтылуы мүмкін, бірақ бір қабатты тігістер үшін 30 % ға азаяды. Көрсетілген азайту шамасы көп қабатты тігістер үшін Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      Егер қосылатын элементтердің неғұрлым жұқа қалыңдығы неғұрлым жуан элементтің қалыңдығынан 0,5 аз болса, тігіс өлшемдері Кеме қатынасы тіркелімінің ерекше қарауына жатады.

      Бұрыштық тігіс а қалыңдығы кем болмайды:

      2,5 мм кезінде s

4 мм;

      3,0 мм кезінде 4 < s

10 мм;

      3,5 мм кезінде 10 < s

15 мм;

      0,25s кезінде s >15 мм.

      Бұрыштық тігістердің өлшемдерін есептеу бойынша тайындалатындар

0,7s (k

s) артық қабылданбайды.

      291. Егер оларға жол берілсе, аралықтарды қосу (осы Қағиданың 301-тармағы), 0,4 беріктік коэффициентімен үздіксіз жік периметрі бойынша орындалады. Жабылу шамасы b=2s+25 кем бомайды, бірақ 50 мм артық емес (мұнда s-қосылатын тетіктердің ең аз қалыңдығы, мм).

      292. Байланыстарын (карлингс, рамалы бимстермен, борт стрингерімен, көлденең рамамен) ұстап тұратын негізгі жиынтықтағы арқалықтар қосылысы (бимстер, бойлық палуба астындағы арқалықтар, шпангоуттар, қоршау тіреулері) 0,35 беріктік коэффициенті бар тігіспен орындалады.

      Бұл ретте олардың байланыстарын ұстап тұратын негізгі жиынтықтағы арқалықтар қабырғасын қосатын пісірілген тігістер мен көлденең қиманың ауданы

, см², мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды

      = 25p

l/

_n, (79)

      мұнда р — Қағиданың осы бөлімінің тиісті тарауында көрсетілген шартты жүктеме, кПа;

      — арқалықтар арасындағы ара қашықтық, м;

      l — аралықтар аралығы, м;

      _n — осы Қағиданың 133-тармағы.

      Дәнекерленген тігістің көлденең қимасының ауданы f байланыстарды ұстап тұратын арқалықтар қосылысының әрбір учаскесіндегі тігіс ұзындығындағы бұрыш тігісінің қалыңдығы көбейтіндісінің қосындасы ретінде анықталады.

      293. Басқа бағыттағы байланыстарды кесетін байланыстар бір жазықтықта болады. Жазықтықтардың сәйкес келмейтін шамасы кесілетін байланыс қалыңдығының жартысынан артық рұқсат етілмейді. Егер осы байланыстардың үздіксіздігі конструкция қабырғасына тікелей пісіру арқылы қол жеткізілсе, бұрыштық жіктің қалыңдығы кесілетін байланыс қалыңдығына байланысты анықталуы тиіс немесе пісіру саңылаулы орындалуы тиіс. Қосылғыш элементтердің неғұрлым жұқа қалыңдығы кезінде неғұрлым жуан тетіктердің қалыңдығы 0,7 аз, бұрыштық тігіс қалыңдығын осы қиылысу ауданында жүктеменің нақты жағдайын сақтаумен анықтау ұсынылады.

      294. Егер бойлық арқалықтар көлденең қораушға кесілетін болса, қосылсу конструкциясы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) бір жазықтықта қоршаудың екі жағынан кницаларды орнату кезінде көлденең қоршаумен кницаларды (арқалықтың кесілген жері, егер олар дәнекерленетін болса) қосатын пісіру ауданының ауданы

₁, см², (осы Қағидалардың, 53-қосымшасы, а) суреті) мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды

      ₁ = 1,75S₀ , (80)

      мұнда S₀ — бойлық арқалықтардың көлденең қимасының ауданы (қосылған белдеусіз), см²;

      2) қоршау табағында тиісті кесуде пісірілетін бір үздіксіз кницаны орнату кезінде (б)-сурет осы Қағиданың 53-қосымшасы) қоршау жазықтығындағы кницаның көледнең қимасының ауданы 1,25 S₀ кем болмауы тиіс;

      3) бойлық арқалықтар бойындағы кницаның ұзындығы l_кн, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды

      l_кн =

, (81)

      мұнда S₁ — көлденең қоршаумен арқалықтардың кесіктеріне қосатын пісірілген тігіс ауданы, см²;

      — бойлық арқалықпен кницаны қосатын бұрыштық жіктің қабылданған есептік қалыңдығы, мм.

      295. Қалыңдығы 18 мм-ден артық табақтан жасалған конструкциялардың бұрыштық дәнекерленген қосылыстары үшін, дәнекерлеу кезінде қалыңдық бағытына төтенше кернеулер немесе сыртқы жүктемелер әсерінің салдары пайда болуы мүмкін, зет-болатты пайдалану (осы Қағиданың 189-тармағы) немесе қабатталған үзіктердің пайда болуына кедергі жасайтын конструкциялық шараларды қарастыру ұсынылады. Басқа жағдайда қалдық кернеудің деңгейін азайту қамтамасыз етіледі.

      296. Екі жақты үздіксіз тігістер қарастырылады (осы Қағиданың 49-қосымшасының 1 ескертпесі):

      1) ұзындығы 30 м және одан артық кемелерде алдыңғы жақ перпендикулярынан 0,25L, ауданда — түптік қаптауға дейінгі жиынтықты пісіру үшін, ал осы аудандағы дара түпте — сондай ақ тік кильдің қабырғасын, түптік стрингер және олардың белдеуі бар флорын пісіру үшін;

      2) Iсе3 категориялы мұз күшейткіштері бар AI кеме ауданында — сыртқы қаптауға дейінгі борт жиынтығының байланысын пісіру үшін;

      3) дірілдің ықтималдықты көздері болып табылатын құрылғылар, механизмдер және жабдықтар орнату үшін (осы Қағиданың 267-тармағы) — түптік қаптауға дейінгі жиынтықты пісіру үшін және екінші түптік төсенішке, палуба төсенішіне палуба астындағы жиынтықты пісіру үшін;

      4) ахтерпикте;

      5) арқалық тіреулері мен ұштарындағы ауданда — арқалықтарды төсеу мен қаптау табақтарына пісіру (осы Қағиданың 298-тармағы);

      6) тек отын немесе майларға арналған цистернада (екі жақты түбі бар цистерналарды қоса алғанда);

      7) өткізбеушілікті қамтамасыз ететін конструкциялар үшін.

      297. Бір жақты үздіксіз тігістерге жол берілмейді:

      1) алдыңғы жақ перпендикулярынан 0,2L ауданда — қаптауға дейінгі борт жиынтығын пісіру үшін 0,25L, алдыңғы жақ перпендикулярынан — түптік қаптауға дейінгі жиынтықты пісіру үшін;

      2) қарқынды діріл ауданында (осы Қағиданың 267-тармағы);

      3) кеменің мұз күшейген ауданында;

      4) теңізде кемеге немесе теңіз құрылыстарына арқандап байлап тастайтын кеменің борт жиынтығын пісіру;

      5) қосылыста кескін мен табақ қабырғасы арасындағы бұрыш 10Ү қарағанда тік бұрыштан ерекшеленеді.

      298. l пісіру ұзыныдғының үздіксіз жіктерінің барлық типтері үшін (осы Қағиданың 50-қосымшасы) 15а кем болмауы тиіс (осы Қағиданың 290 а — тармағы) немесе 50 мм, ненің аз болуына байланысты. Тізбекті және ирек тісті жіктерді пісіру арасындағы ара қашықтық (t — l), шахмат жігі үшін (t — 2l)/2) 15s аспауы тиіс (мұнда s — төсеніш (қаптау) табағының немесе кескін қабырғасының қалыдығы, ненің аз болуына байланысты, мм). Кез келген жағдайда пісіру арасындағы ара қашықтық (ирек тісті жиынтықтың ұзындығы) 150 мм аспауы тиіс.

      299. Жиынтық арқалықтарын қаптау немесе төсенішпен қосатын үздікссіз немесе үзікті жіктер екі жақты үздіксіз жіктері бар Арқалықтардың тіреуліер мен ұштарына жалғасуы тиіс. Екі жақты жігі бар учаскелер үшін кницаның ұзындығы және кескін биіктігінің қосындысы кем болмауы тиіс, егер кница және кескіннің ұлғайған биіктігі орнатылса. Ұстап тұрушы конструкциялар арқылы арқалықтар өтетін жерде (рамалы бимстер, карлингтер, флоралар) көсретілген күшейту тіреудің әрбір жағынан қарастырылуы тиіс. 500 мм-ден аспайтын ара қашықтықта тетіктерді қосатын қабырғаның қарма қарсы жағы бойымен бір жақты үздіксіз жіктерді қолдану кезінде 50 мм кем емес ұзындығықтаы пісіру қарастырылуы тиіс. Дәнекерлеу жігінің қалыңдығы бір жақты үздіксіз жіктің қалыңдығы сияқты болады.

      300. Шахматты және нүктелі және бір жақты үздіксіз жіктер (г) және д) сурет осы Қағиданың 50-қосымшасы) жоғары орналасқан ярус пен екінші ярус қондырмасы мен рубка конструкциясында жол беріледі, бірінші ярус қондырмасы палубаның жабық учаескесінде, корпустың ішінде, діріл мен соққы жүктемелеріне, күшейтілген коррозия әрекетіне ұшырамаған, табақтың максиимум қалыңдығы немесе кескін қабырғасы 7 мм аспайды. Нүкте диаметрі d, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмайды:

      d = 1,12

, (82)

      мұнда t — нүктелі тігіс қадамы (осы Қағиданың 50-қосымшасы);

      t_mах = 80 мм;

      , s — осы Қағиданың 290-тармағы.

      Егер Қағиданың (82) формуласы бойынша d > 12 мм болса, қадамды азайту немесе тігістің басқа типін таңдау ұсынылады.

      301. Ирек тәріздес жиынтықта рұқсат етілмейді:

      1) алдыңғы жақ перпендикулярынан 0,2L ауданда — қаптауға дейінгі борт жиынтығы үшін 0,25L, алдыңғы жақ перпендикулярынан — түптік қаптаумен жиынтықты қосу үшін;

      2) қарқынды діріл ауданында (осы Қағиданың 267-тармағы);

      3) I мұз белдеуі ауданында — борт және түптік жиынтық үшін, сондай-ақ теңізде кемеге немесе теңіз құрылыстарына арқандап байлап тастайтын кеменің борт жиынтығы үшін;

      4) тік кильдің көлденең кильмен қосылысында;

      5) екінші түп және палуба жиынтығының арқалығы үшін — контейнерлер, трейлерлер және доңғалақты техникамен тасымалдау мүмкін ауданда, сондай-ақ бүйірлік және соңғы қоршау қиылысынан 0,25 рубка биіктігі аяқталатын соңғы ара қашықтығында рубка асындағы жоғары палуба жиынтығының арқалықтары үшін.

      302. Ирек тісті жиынтықта (осы Қағиданың 50-қосымшасы) ирек тісті дөңгелек пісіру қарастырылуы тиіс. Кескін қабырғасындағы ойық биіктігі 0,25 немесе 75 мм аспауы тиіс, ненің аз болуына байланысты. Ойықтар 25 мм кем емес радиус бойынша дөңгелету түрінде орындалуы тиіс. Көршілес ойықтар арасындағы ара қашықтық l (ирек тіс ұзындығы) ойық ұзындығынан кем болмауы тиіс. Шпангоутта, бимсте, түреулер мен осыған ұқсас конструкцияларда арқалықтың ұшынан қашық тұруы тиіс, сонымен қатар ұстап тұрушы конструкциялардың (палубалы, борт, стрингер, карлингс) қиылысқан жерінен кескіннің екі есе биіктігінен кем емес, ал кница ұшынан — кескін биіктігінен 0,5 кем болмауы тиіс.

      303. Цистерна жиынтығында (екі жақты түбі бар цистерналар және наливный кеме танкілері) сұйықтықтың ағуы және ауа құбырына ауаның келуін қамтамасыз ететіндей тесік қарастырылуы тиіс.

      Бойлық арқалықтардағы ойықтарды 20 мм-ден кем емес түптік қаптау немесе палуба төсенішінен ойық жиегінің қашық тұруымен эллипс пішінде орындау ұсынылады.

      Су мен ауа құбырлары үшін ойықтар ауданында, кескіндер және пісірілген тігістердің өтуі үшін тігістер 50 мм ұзындықтағы ойықтың екі жағынан екіжақты түрде орындалуы тиіс.

      304. Егер таврлы қосылысты конструкция элементтерін бұрыштық жікпен пісіру мүмкін болмаса, бүйірлік жүкпен пісіру (осы Қағиданың

      54-қосымшасы 5б) немесе тиектегі қиықты тігіспен пісіруге рұқсат етіледі.

      l ұзындығы және t қадамы осы Қағиданың 302-тармағына сәйкес ирек тісті тігіспен пісіру сияқты тағайындалуы тиіс.

      Бүйірлік жікпен пісіру дөңгелек немесе ұзартылған тілікпен орындалуы тиіс, тігістің қалыңдығы табақ қалыңдығының құрауы 0,5 тиіс. Тілік ұштарын бүірлік жікпен пісіру кезінде, негізінен, жартылай дөңгелек пішінде болуы тиіс. Ұзартылған тіліктер қосылатын тетіктер бағытындағы ұзындықта орналастыру ұсынылады (осы Қағиданың 54-Қосымшасы б) суреті).

      Тіліктің тұтас пісіріндісіне рұқсат етілмейді.

      Қарқынды діріл ауданында тілікті немесе бүйірлік жікпен пісіру орнына (осы Қағиданың 267-тармағы) осы Қағиданың 54-қосымшасы қалған төсенішке толық пісіруі бар түйіскен тігісті қолдану ұсынылады (осы Қағиданың 54-қосымшасы в).

      305. Осы Қағиданың 49-қосымшасында көрсетілген қосылыстарда алюминий қорытпадан жасалған конструкциялар үшін мыналар рұқсат етілмейді:

      1) үзік-үзік тігістерді қолдануға(ирек тісті жиынтықтан басқа;

      2) қарқынды діріл ауданында ирек тісті жиынтықты қолдануға (осы Қағиданың 267-тармағы).

      Тігіс қалыңдығы 3 мм-ден кем емес, бірақ 0,5s артық болмайды (s — осы Қағиданың 290-тармағы).

8-кіші бөлім. Корпус конструкциясына қойылатын жалпы талаптар
15. Жалпы талаптар

      306. Осы тараудың талаптары осы Қағиданың 4-бөлімінің 3-кіші бөлімінің қосымша талаптары есебінен барлық типтегі және тағайындаудағы теңіз кемелеріне тарайды.

      Тарауда корпус конструкциясына: қаптауға, төсенішке, негізгі және рамалы жиынтықтағы арқалықтарға, пиллерске, штевняға, іргетасына қойылатын талаптар келтіріледі.

      307. Осы тарауда мынадай белгілер қабылданған:

      L₁ — бөлік ұзындығы, м, мынадай түрде өлшенетін:

      жазық қоршау кезінде — қорау қаптауы арасындағы ара қашықтық;

      гофрланған қоршау кезінде —гофр осьтері немесе екінші түбі деңгейіндегі трапеция тәріздес қорапша осьтері арасындағы ара қашықтық;

      коффердама қоршау кезінде — коффердаманың орташа осьтері арасындағы ара қашықтық;

      В₁ — бөлік ені, м, оның ұзындығының ортасынан мынадай түрде өлшенеді:

      дара борт кезінде — борттар арасындағы ара қашықтық немесе борттар және бойлық қоршау арасындағы флораның жоғарғы жиегі деңгейінде ара қашықтық ретінде;

      екі борт кезінде — ішкі борттар арасындағы ара қашықтық немесе ішкі борттар және бойлық қоршау арасындағы ара қашықтық ретінде;

      бортты шығыңқылық цистерналардың болуы кезінде — екінші түптік деңгейде шығыңқылық цистерналар арасындағы немесе бойлық қоршау және шығыңқылық цистерналар арасындағы ара қашықтық ретінде;

      бірнеше бойлық қоршаудың болуы кезінде — бойлық қоршау арасындағы ара қашықтық немесе бортқа жақын бойлық қоршау және тиісті борттар арасындағы ара қашықтық ретінде;

      l — арқалықтар аралығы, м, осы Қағиданың 238-тармағына сәйкес, егер арнайы талаптар белгіленбесе;

      h — арқалық қабырғасының биіктігі, см;

      — негізгі немесе рамалы, бойлық немесе көлденең жиынтықтағы қарастырылатын арқалықтар арасындағы ара қашықтық, м,; әртүрлі ара қашықтықта арқалықтардың а орналасуы қарастырылатын арқалықтан көршілес арқалықтардың қашық тұруы деп түсіндіріледі;

      s — табақ қалыңдығы, мм;

      W — арқалықтар кедергісінің сәті, см³;

      I — арқалық инерциясының сәті, см⁴;

      s — тозудағы табақ қалыңдығына қоспа, мм (осы Қағиданың 139-тармағы);

      _к — тозудағы арқалық кедергісінің сәтіне енгізетін түзетулерді ескеретін коэффициент (осы Қағиданың 141-тармағы).

16.Сыртқы қаптау
1-параграф. Жалпы ережелер мен белгілер

      308. Тарауда түбі және борттың сыртқы қаптау, ширстрека қалыңдығы мен еніне, көлденең киль, шпунтталған белдеу, сондай ақ осы байланыстардың ең аз құрылыс қалыңдығына және ондағы оййықтарды ресімдеуге қойылатын талаптар келтіріледі. Талаптар, егер қаптау қалыңдығына қойылатын қосымша талаптар ескерілмесе, кеменің ұзындығы және борттың биіктігі бойынша барлық аудандарға қатысты.

      309. Осы тарауда мынадай белгілер қолданылады:

      p_st — осы Қағиданың 170-тармағына сәйкес есептік статикалық қысым;

      p_w — осы Қағиданың 171-тармағына сәйкес толқын кескініне салыстырмалы корпусты жылжытумен байланысты есептік қысым;

      р_г — осы Қағиданың 176-тармағына сәйкес тасымалданатын сұйық жүк, балласт немесе отынның есептік қысымы.

2-параграф. Конструкция

      310. Ширстрек жоғарғы жиегіндегі ойықтарға, егер есептік палубадан ойықтың жоғарғы нүктесінен қашық тұруы ойық биіктігінің жартысынан кем болса, борттың сыртқы қаптауына да жол берілмейді,. Басқа жағдай Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      Борттың сыртқы қаптауындаы тік бұрышты ойықтар ойықтың енінен немесе биіктігінен 0,1 кем емес дөңгелету радиусы бар бұрыш 50 мм кем емес болмайды.

      Басқа жағдайда ойықтар болған кезде корпустың жалпы немесе жергілікті беріктігі елеулі әлсіреуі мүмкін, ойықтар ауданында қосымша нығайту қарастырылады.

      Қалың пісірілген табақтар пішінінде қосымша нығайту мидельден 0,35L тұратын аудан шегінде орналасқан ойықтар үшін міндетті, есептік палубадан ойықтардың жоғарғы нүктесінің шегінуі ойық биіктігінен аз. Ойықтың жоғарғы немесе төменгі нүктесінен өлшенген қалың пісірілген табақтың ең аз ені ойықтың 0,25 биіктігін немесе ұзындығын құрауы тиіс; ойықтан тыс өлшенген жалпы ені ойықтың 0,25 биіктігін немесе ұзындығынан кем болмайды.

      Кеменің бойымен өлшенген ойық нүктесінен жақын жуан пісірілген табақ ұшының ең аз қашық тұруы ойық биіктігінің немесе ұзындығының 0,35 құрауы тиіс. Жуан пісірілген табақтың бұрышы дөңгелетілген болуы тиіс. Жуан пісірілген табақтың қалыңдығы кем болмауы тиіс:

      1,5s кезінде s < 20 мм;

      30 мм кезінде 20

s

24 мм;

      l,25s кезінде s > 24 мм,

      мұнда s — ойық ауданында бортты сыртқы қаптау қалыңдығы.

      Ойықтың барлық периметрі бойынша қалың пісірілген табақты орнатуға жол беріледі.

      311. Ширстректен палубалы стрингерге дейін дөңгелек өтуді қолдануға рұқсат етіледі. Бұл ретте ширстректі дөңгелету радиусы оның қалыңдығынан 15 кем емес болуы тиіс. Дөңгелету шегіндегі ойықтарға жол берілмейді.

3-параграф. Сыртқы қаптауға арналған жүктемелер, сыртқы қаптау табақ элементтерінің өлшемдері

      312. Түбінің және борттың сыртқы қаптауына арналған сыртқы қысым р, кПа, мынадай формула бойынша анықталады

      р = р_st + р_w. (83)

      Сұйық балласты орналастыруға арналған қос түбі және қос борты бар кемелер үшін, сонымен қатар қос түпсіз және қос бортсыз итергіш кемелер үшін осы Қағиданың 176-тармағының формулалары бойынша р = р_г іштегі қысым қосымша анықталады. Егер р_st > р_w болса, іштегі қысымды анықтау кезінде мынадай формула бойынша анықталатын қарсы қысымды ескеру қажет.

      р = р_г – (р_st – р_w). (84)

      Бұл ретте қос түбі және қос борты бар кемелер үшін p_st және p_w балластағы кемлер үшін осы Қағиданың 10-тарауының 2-параграфына сәйкес анықталады.

      313. Есептік ретінде ненің артық болуына байланысты сыртқы қысым немесе іштегі қысым қабылдануы тиіс.

      Жазғы жүк ватерсызығынан жоғары р_w қысым мынадай формула бойынша анықталатын p_min, кПа кем болмауы тиіс

      p_min = 0,03L + 5. (85)

      L > 250 м кезінде L = 250 м қабылданады.

      Шектеулі жүзу ауданындағы кемелер үшін p_min шамасы осы Қағиданың 8-қосымшасы бойынша анықталатын

_r коэффициентке көбейту арқылы азайтылуы мүмкін.

      314. Түбінің және борттың сыртқы қаптау қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      m = 15,8;

      түптік қаптау үшін

      ^k

= 0,3k_В

0,6 жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде ұзындығы 65 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,6 жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде ұзындығы 12 м кеменің ортаңғы бөлігінде.

      12 < L < 65 м k

k

= 0,45 кезінде L = 65 м. сызықтық интерполяциямен анықталады,

      ^k

= 0,6 жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,7 алдыңғы жақты немесе кеменің артқы жағы перпендикулярдан 0,1L учаске шегінде тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі және көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданда бортты қаптау үшін

      ^k

= 0,6 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,7 алдыңғы жақты немесе артқы жағының перпендикулярдан 0,1L учаске шегіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі және көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін k

сызықтық интерполяциямен анықталады.

      Негізгі жазықтықтан жоғары 0,5D аудан үшін ^k

негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданда бортты қаптау үшін ^k

және есептік палуба деңгейіндегі ^k

арасындағы сызықтық интерполяциямен анықталады.

      ^k

есептік палуба деңгейінде ^k

түптік қаптау сияқты анықталады, бірақ k_В параметрі k_D параметрге айырбасталады.

      k_В = W_В^Ф /

W; k_D = W_D^Ф /

W, (86)

      мұнда W — осы Қағиданың 11-тарауының 5 параграфына сәйкес

= 1 кезінде ортаңғы бөліктегі корпус кедергісінің қағидада талап етілген сәті;

      W_В^Ф және W_D^Ф — осы Қағиданың 11-тарауының 7 параграфына сәйкес кеменің ортаңғы бөлігіндегі палуба мен түбі үшін корпус кедергісінің нақты сәті;

      — осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес корпус байланысы ^k

үшін анықталатын болаттың механикалық қасиеттерін пайдалану коэффициенті.

      315. Ұзындығы 65 м артық кеменің ортаңғы бөлігіндегі түптік қаптау, белдеу, ширстрек орнықтылығы осы Қағиданың 13-тарауының 4 параграфына сәйкес анықталуы тиіс.

      316. Шығыңқылы белдеу қалыңдығы ненің артық болуына байланысты түптік немесе бортты қаптаудың қалыңдығына тең деп қабылдануы тиіс.

      317. Көлденең кильдің ені b_к, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      b_к = 800 + 5L, (87)

      бұл ретте b_к 2000 мм-ден аспауы мүмкін.

      Көлденең кильдің қалыңдығы түптік қаптау қалыңдығынан 2 мм артық болуы тиіс.

      318. Ширстрек ені b_s, осы Қағиданың (87) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс, бұл ретте 2000 мм артық қабылдау ұсынылмайды.

      Кеменің ортаңғы бөлігіндегі ширстрек қалыңдығы ненің артық болуына байланысты палуба төсенішінің (палубалы стрингердің) немесе борт қаптауына іргелес табақ қалыңдығынан кем болмауы тиіс. Ширстректің тірелген жерінде сол маңайдағы борт қаптауының қалыңдығына тең қалыңдық болуы тиіс.

      319. Ахтерштевняға жанасатын сыртқы қаптау табақтары, сонымен қатар ирек тісті біліктерді кронштейнге бекітетін жерде орналасқан табақт үшін мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс, s, мм:

      s = 0,lL + 4,4 кезінде L < 80 м; (88)

      s = 0,055L + 8 кезінде L

80 м. (89)

      L > 200 м кезінде L = 200 м қабылданады.

      Көрсетілген қалыңдық ыстық иілістен кейін орындалса, қамтамасыз етілуі тиіс.

      320. Келтек кильге тікелей жанасатын сыртқы қаптаудың шпунтты белдеуінің қалыңдығы көлденең киль үшін талап етілетін қалыңдықтан кем болмауы тиіс, ал олардың ені — осы Қағиданың 317-тармағына сәйкес көлденең киль үшін талап етілетін еннің жартысынан кем болмауы тиіс.

      321. Басқа жағдайда сыртқы қаптау қалыңдығы s, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс:

      s_min = 3,1 + 0,12L при L < 30; (90)

      s_min = (5,5 + 0,04L)

при L

30, (91)

      мұнда

— осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес;

      L > 300 м кезінде L = 300 м деп қабылданады.

      Шектеулі емес жүзу аудандары және шектеулі жүзу ауданындағы кемелер үшін R1, егер қабылданған шпация қалыптыдан аз болса (осы Қағидалардың, 8-тарауының, 3-параграфы), қабылданған шпацияның қалыптыға қатынасына пропорционал сыртқы қаптаудың ең аз қалыңдығын азайтуға жол беріледі, бірақ 10 %-дан артық емес.

4 -параграф. Арнайы талаптар

      322. Ширстрек есептік палуба жасалған болаттан дайындалуы тиіс. Ширстректің жоғарғы жиегі тегіс болуы тиіс, ал оның бұрыштары көлденең бағытқа дөңгеленген болады.

      323. Ұзындығы 65 м және одан артық ауданда 0,6L, кеменің ортаңғы бөлігі, негізінен, ширстректің жоғарғы жиегіне немесе ширстректің дөңгеленуіне қандай да бір тетіктерді пісіруге жол берілмейді.

      324. Сыртқы қаптауға шығыңқы кильді бекіту аралық элемент — тұтас бұрыштық тігісімен сыртқы қаптауға периметр бойынша пісірілетін қолданбалы жолақ бойынша жүзеге асыру ұсынылады. Осы элементтермен шығыңқы кильдердің қосылысы элементтің өзінің сыртқы қаптаумен қосылысына қарағанда салыстырмалы түрде әлсіздеу болуы тиіс. Алайда ол кемені кәдімгі пайдалану жағдайында шығыңқы кильді сақтау үшін жеткілікті сенімді болуы тиіс. Аралық элемент шығыңқы кильдің ұзындығы бойынша үздіксіз орындалуы тиіс. Шығыңқы кильдер ұштарындағы олардың биіктігін қалыпты азайту кезінде сыртқы қаптау учаскесіне қосымша нығайтылған ауданда аяқталуы тиіс.

      Шығыңқы киль және аралық элемент осы маңайдағы сыртқы қаптау жасалған болаттан дайындалуы тиіс.

      325. Түптік және бортты арматуралы пісірілген келте құбыр қабырғасының қалыңдығы осы Қағиданың 321-тармағына сәйкес анықталатын сыртқы қаптау қалыңдығынан аз болмауы тиіс немесе ненің артық болуына байланысты 12 мм болмайды.

17. Дара түп
1-параграф. Жалпы ережелер, конструкциялар

      326. Тарауда екінші түп жоқ кемелерде және екінші түп болмайтын жерлерде түптік жиынтыққа сонымен қатар флораға, тік кильге, түптік арқалықтарға, оларды қосатын элементтерге — кница мен бракеттерге қойылатын талаптар келтіріледі.

      327. Осы тарауда мынадай белгілер қолданылады:

      L₁ — қарастырылатын бөліктің ұзындығы (трюмнің, танктің, машина бөлімшесінің), м;

      B₁ — қарастырылатын бөліктің ені, м;

      В_х — жазғы жүк ватер сызығы деңгейінде қарастырылатын қимадағы кеменің ені, м,.

      328. Ұзындығы 80 м және одан артық итергіш кеменің дара түбі үшін жиынтықтың бойлық жүйесі қарастырылады.

      329. Тік киль конструкциясы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) тік киль кеменің барлық бойымен өтуі тиіс, бұл қаншалықты мүмкін болса. Ұзындығы 65 м және одан артық кемелерде тік кильдің көлденең қоршаулары арасындағы кесілмеген конструкцияларды қолдану ұсынылады;

      2) флоралар арасындағы тік кильдің екі жағынан жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде, сонымен қатар флора мен көлденең қоршау арасында фланеці бар кницалар қарастырылады. Кницаның бір-бірінен, флорадан немесе көлденең қоршаудан қашық тұруы 1,2 м-ден аспауы тиіс.

      Кницалар тік кильдің еркін белдеуіне дейін жеткізілуі тиіс, егер оның қабырғасы қаттылықтың тік қырымен нығайтылған болса немесе қаттылықтың көлденең қыры астынан екіншіге дейін, егер тік кильдің қабырғасы қаттылықтың көлденең қырымен нығайтылған болса.

      Түптік қаптаудағы кницалар жақын бойлық түптік арқалыққа дейін жеткізілуі тиіс және соған пісірілуі тиіс.

      330. Флора жиынтығының көлденең жүйесі кезінде, негізінен, әрбір шпангоутқа орналасуы тиіс.

      Егер флоралар тік кильге кесілсе, флора белдеулері тік киль белдеуіне қыспақ түрінде пісірілуі тиіс. Егер флора кедергісінің нақты сәті осы Қағидалардың 339-тармағының, 2) тармақшасына сәйкес талап етілгендерден 1,5 есе асатын болса, тік кильдің белдеуіне жанасатын жеріндегі олардың белдеуінің ені екі есеге көбеюі тиіс немесе тиісті өлшемдегі көлденең кницалар орнатылуы тиіс.

      Флора белдеуі иілген фланецтермен айырбасталуы мүмкін.

      Иілген фланецтері бар флораларға машина бөлімшесі ауданында, ахтерпикте, ал ұзындығы 30 м және одан артық кемелерде алдыңғы жақ перпендикулярынан 0,25L ұзындықта рұқсат етілмейді.

      331. Жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде, егер тік киль олардың қосылысқан жеріндегі флорадан жоғары болса, тік кильдің екі жағынан флора қабырғасының жазықтығында кницалар орнатылуы тиіс. Кница флораың еркін белдеуіне, тік кильдің қабырғасына және еркін белдеуге пісірілуі тиіс. Кницаның еркін жиегі белдеуге бекітілуі тиіс, флораның белдеуіне оның көлбеу бұрышы 45^о-тан аспауы тиіс.

      Мұндай талаптар флорамен стрингердің қосылысына қойылады, егер олардың қосылған жерінде стрингер флорадан жоғары болса.

      332. Құрғақ жүк кемелерінде түптік стрингер арасындағы ара қашықтық, сонымен қатар тік кильден немесе кеме бортынан түптік стрингерге дейінгі ара қашықтық 2,2 м-ден аспауы тиіс.

      Түптік стрингер қабырғалары флорада кесілуі тиіс және соған пісірілуі тиіс.

      Стрингер белдеулері флора белдеуіне пісірілуі тиіс.

      333. Итергіш кемелерде, егер олар орнатылса, түптік стрингерлер көлденең қоршаулардың тік тіреулерімен және тұйық рамалардың күшейтілген палуба астындағы арқалықтарымен түзілуі тиіс.

      Тік биіктігіне тең биіктігі бар биік стрингерлер, сонымен қатар флора биіктігіне тең биіктігі бар төмен стрингерлер L₁/B₁ < 1 кезінде көлденең қоршаулар арасында үздіксіз болуы тиіс.

      334. Тік киль машина бөлімшесінде болмауы мүмкін, егер машина іргетасының бойлық арқалықтары алдыңғы жақ қоршаудан артқы жағындағы машина бөлімшесіне дейін созылып жатса, осы Қағиданың 342 - тармағына сәйкес кница қоршауларымен аяқталады.

      335. Ұзындығы 65 м және одан артық кемелердің ортаңғы бөлігінде тік кильдің және түптік стрингерлердің орнықтылығы осы Қағиданың 13-тарауының 4-параграфына сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс.

      Тік кильдің, түптік стрингерлердің және флоралардың қабырғаларын нығайту осы Қағиданың 14-тарауының 3-параграфына сәйкес орындалуы тиіс.

      336. Бойлық түптік арқалықтардың көлденең қоршаулармен қосылысы осы арқалықтар қимасының тиімді ауданын сақтауды қамтамасыз етуі тиіс.

2-параграф. Дара түп конструкцияларына арналған жүктемелер, дара түп байланыстарының өлшемдері

      337. Құрғақ жүк кемесінің дара түп конструкциясына арналған есептік қысым балластағы кеме үшін осы Қағиданың (83) формуласы бойынша анықталатын сыртқы қысым болып табылады. Балластағы шөгу ретінде осы Қағиданың (83) формуласындағы p_st анықтау кезінде жазғы жүк ватерсызығы бойынша шөгунің 0,6 шамасы қабылдануы мүмкін.

      Егер құрғақ жүк кемесі үшін жеке бос трюмдері бар толық жүкпен жүзу қарастырылса, онда осы трюмдер үшін осы Қағиданың (83) формуласындағы p_st статикалық қысымы жазғы жүк ватер сызығы бойынша шөгу кезінде анықталуы тиіс.

      338. Итергіш кемедегі дара түптер конструкциясына арналған есептік қысым ретінде ненің артық екеніне байланысты осы Қағиданың (84) формуласы бойынша жазғы жүк ватер сызығы немесе қосынды қысым бойынша шөгу кезінде осы Қағиданың (83) формуласы бойынша сыртқы есептік қысым қабылданады.

      339. Жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде түптік жиынтық мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) диаметрлі жазықтықтағы флора биіктігі 0,055В₁. В₁ кез келген жағдайда 0,6В_х аз алмау керек. Флора биіктігін азайту флора кедергісінің талап етілген сәтін қамтамасыз ету кезінде 10 %-тан артық емеске жол беріледі.

      Машина бөлімшесінде бойлық іргестасты арқалықтар арасындағы флора қабырғасының биіктігі диаметрлі жазықтықта талап етілген биіктіктен 0,65 кем емес болуы тиіс. Бұл ретте флора кедергісінің азайту осы Қағиданың 367 тармағының 2) тармақшасының талаптарымен салыстырғанда 10 % -тан артық емеске жол берілмейді.

      Диаметрлі жазықтықтан 0,31В_х ара қашықтықта флораның биіктігі диаметрлі жазықтықтағы талап етілген биіктіктен 50 % кем емес болуы тиіс;

      2) диаметрлі жазықтықтағы флора кедергісінің сәті осы Қағиданың 246 және 247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      m = 13;

      ^k

= 0,6;

      l = В₁, бірақ 0,6В_х кем емес;

      р — осы Қағиданың 365-тармағына сәйкес, бірақ құрғақ жүк тасымалдайтын кеме үшін 35 кПа кем емес және итергіш кеме үшін 85 кПа.

      Флора қабырғасы қимасының ауданы бортынан 0,05В_x ұзындықтағы учаскелер үшін осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      N_max = 0,4_pal;

      ^k

= 0,6;

      р және l анықтау кезінде жоғарыда көрсетілген шектеулер қолданылады;

      3) тік киль кедергісінің сәті осы тармақтың 2) тармақшасына сәйкес диаметрлі жазықтықтағы флора кедергісінің сәтінен 1,6 есе үлкен болуы тиіс. Тік кильдің биіктігі олардың қосылысқан жерінде флораның биіктігіне тең болуы тиіс.

      4) түптік стрингер кедергісінің сәті осы Қағиданың 367-тармағы 2) тармақшасына сәйкес диаметрлі жазықтықтағы флора кедергісінің сәтінен аз болмауы тиіс. Стрингердің биіктігі олардың қосылысқан жерінде флораның биіктігіне тең болуы тиіс.

      340. Байланыс жиынтығының бойлық жүйесі кезінде жүк танкісі ауданда итергіш кеменің түбі мынадай талаптарға жауап беруі тиіс:

      1) бойлық түптік арқалықтар осы Қағиданың 246 және 247-тармағында анықталатындардан кем емес кедергі сәті болуы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 358-тармағына сәйкес;

      l — флора немесе флора және көлденең қоршау арасындағы ара қашықтыққа тең аралықтың ұзындығы, м;

      m = 12;

      ^k

= 0,45k_В

0,65 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,65 кеменің алдыңғы жақ немесе артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаскесі шегінде тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін k_у сызықтық интерполяциямен анықталады.

      k_В (86) формуласы бойынша анықталады;

      2) флора кедергісінің сәті осы Қағиданың 246 және 247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс, ойықтардың шығарғанда флора қимасының ауданы осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 338-тармағына сәйкес;

      l = В₁;

      ^k

= К_ф = 0,6;

      борт танкісі үшін

      m = 18;

      N_max = 0,35pal;

      ортаңғы танк үшін

      m = m_ф;

      N_max = 0,7n_фраl;

      m_ф және n_ф осы Қағиданың 55-қосымшасы бойынша, танк шегіндегі флораның саны мен

параметріне байланысты анықталады;

      =

^4/3(L₁/B₁)³;

      = W_ф/W_к;

      W_ф — осы талаптарға жауап беретін флора кедергісінің сәті;

      W_к — осы Қағиданың 340-тармағы 3) тармақшасының талаптарына жауап беретін тік кильдің кедергі сәті.

      б параметрі еркін беріледі, бірақ 0,6 артық емес; м параметрінің мәні 1,5 артық болмауы тиіс.

      Флора кедергісінің сәті бW_к кем емес болуы тиіс;

      3) тік киль кедергісінің сәті осы Қағиданың 246 және 247 - тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс, тік киль қабырғасы қимасының ауданы осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 338-тармағына сәйкес;

      l = L₁;

      m = m_к;

      N_max = 0,7n_к pal;

      m_к және n_к осы Қағиданың 55-қосымшасы бойынша, танк шегіндегі флораның саны мен м параметріне байланысты анықталады; м осы Қағиданың 340-тармағы 2) тармақшасына сәйкес анықталады;

      ^k

= 0,35k_В ? 0,6 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,6 алдыңғы жақ немесе артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаскесі шегінде тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады.

      ^k

= 0,6;

      k_В осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады.

      Тік киль кедергісінің сәті W_ф/

кем емес болуы тиіс, мұнда W_ф — осы Қағиданың 340-тармағы 2) тармақшасының талаптарына жауап беретін флораның кедергі сәті;

— осы Қағиданың 340-тармағы 2) тармақшасына сәйкес;

      4) ұзындығы 200 м және одан артық кемелерде орташа және борт танкілерінде бойлық қоршау және тік киль арасындағы, сонымен қатар бойлық қоршау мен борт арасында ара қашықтық ортасында түптік стрингерлер қарастырылуы тиіс.

      Жоғары түптік стрингерлер кедергісінің сәті оларды орнату кезінде осы Қағиданың 333-тармағына сәйкес тік кильдің кедергі 0,5 сәтіне кем болмауы тиіс. Бұл ретте тік кильдің кедергі сәті осы Қағиданың 340-тармағы 3) тармақшасына сәйкес және флораны осы Қағиданың 340 тармағы 2) тармақшасына сәйкес 15 %-ға азайтуға жол беріледі.

      Төменгі түптік стрингерлер кедергісінің сәті оларды орнату кезінде осы Қағиданың 333-тармағына сәйкес фора кедергісінің сәтінен кем болмауы тиіс;

      5) осы Қағиданың 340-тармағы 2) – 4)тармағының талаптарына бойынша тік киль және түптік стрингерлердің орнына өзекті жүйе ретіндегі түптік ара жабынды есептеу негізінде таңдап алынуы мүмкін. Бұл реттегі есептік жүктемелер осы Қағиданың 338-тармағына сәйкес, мүмкін кернеулердің коэффициенттері — осы Қағиданың 340-тармағы 2) мен 3) тармақшасына сәйкес шекаралық жағдайы — аралас конструкциялдар типтері және кеменің ұзындығы мен ені бойынша жүктерді бөлуге байланысты есептеледі; кницаны есепке алу міндетті;

      6) машина бөлімшесінде флора қабырғасының және түптік стрингерлердің қалыңдығы тік кильдің қабырғасынан аз болмауы тиіс.

      Егер стрингер бір уақытта іргетас қабырғасы болып табылса, оның қалыңдығы осы Қағиданың 23-тарауы 2-параграфына сәйкес іргетас қабырғасының қалыңдығынан аз болмауы тиіс. Флораның биіктігі іргетасты орнату биіктігіне сәйкес ұлғаюы мүмкін.

      341. Дара түп байланыстары мынадай формулалар бойынша анықталатындардан кем емес қалыңдықта болуы тиіс, s, мм,:

      s_min = 5,3 + 0,04L, кезінде L < 80 м; (92)

      s_min = 6,5 + 0,025L кезінде L

80м. (93)

      L > 250 м кезінде L = 250 м қабылданады.

      Тік киль s_min 1,5 мм-ге ұлғаюы тиіс, бірақ көлденең киль қалыңдығынан аспауы тиіс; флорада қабырға қалыңдығы түптің сыртқы қаптау қалыңдығынан аспауы мүмкін.

      Итергіш кемелердің дара түп байланыстарының ең аз қалыңдығы ненің артық болуына байланысты осы Қағиданың 33-тарауы 3-параграфының талаптарына жауап беруі тиіс.

3-параграф. Арнайы талаптар

      342. Рамалы арқалықтар қабырғасын бекіту және түптік байланыстардың ұштарын бекіту мынадай талаптарға жауап беруі тиіс:

      1) тік киль және түптік стрингерлер кницаның көлденең қоршауына бекітілуі тиіс. Кница өлшемдері осы Қағиданың 272-274-тармағы бойынша белгіленуі тиіс;

      2) құрғақ жүк тасымалдайтын кемелерде кницаның биіктігі, егер тік кильдің белдеуі көлденең қоршауына дәнекерленсе тік кильдің жартысына дейін азаюы мүмкін. Кницалар тік кильдің белдеуін азайту кезінде оның көлденең қоршауға дейін жанасатын жерінде екі реттен артық орналастыруға болмайды. Егер тік киль ма шина бөлімшесінде орнатылмаса, қоршау сыртындағы тік киль үзілгенде үш шпациядан кем емес тік кильдің екі есе көбейтілген биіктігіне тең ұзындығы бар қалыпты азаятын кницамен аяқталуы тиіс;

      3) итергіш кемеде флоралар кницалардың бойлық қоршауының шпангоуттар 272-274-тармағы бойынша белгіленуі тиіс.

      343. флорада ойықтар жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде сол жерде олардың биіктігінен артық емес 0,5 диаметрге рұқсат етіледі. Ойық жиектерді флора белдеуінен сол жердегі оның биіктігіне қарағанда 0,25 жақын болмауы тиіс. Көршілес ойықтар арасындағы ара қашықтық флора биіктігінен кем болмауы тиіс. Ойықтар болғанда флора табақтары тік қаттылық қырымен бекітілуі тиіс.

      344. Стрингер және флорасының қабырғасында су ағыны үшін тесік қарастырылуы тиіс.

18. Қос түп
1-Параграф. Жалпы ережелер, конструкциялар

      345. Тарауда қос түп конструкциясына, жиынтығы бар екінші түп төсенішіне, тік немесе туннель киль, стрингерлер және жартылай стрингерлер, қаттылық қырымен бекітілген түп аралық табақ, бракеттер, кницалар, түп аралық кеңістікте аралық бекітуші тіреулер, кингстонды жәшіктерге және тіреу құдықшаларына қойылатын талаптар келтірілген.

      Жолаушылар кемесіндегі қос түп құрылғысына қойылатын қосымша талаптар 144-тармағында, ал итергіш кеме болып табылмайтын жүк кемелерінде — 145-тармағында, контейнерлі кемелерде — 28-тарауда, итергіш және мұнай құю кемелерінде — 30-тарауда, кен тасығыштары мен мұнай-кен тасығыштарынна — 31-тарауда, мұз жарғыш кемелерде — осы Қағиданың 38-тарауында келтірілген.

      346. Ұзындығы 80 м және одан артық итергіш кемелерде, үйме жүктер мен кен тасығыштарға арналған кемелерде, сондай-ақ мұнай құю және мұнай-кен тасығыштарда қос түп жиынтығының бойлық жүйесі қолданылуы тиіс.

      347. Тік киль алдыңғы жаққа қарай және кеменің арт жағына қарай ұзаруы тиіс, мүмкіндік болса, солармен қосылуы тиіс. Кеменің ортаңғы бөлігінде ұзындығы 0,6L кем емес тік киль, негізінен, үздіксіз болуы тиіс. Тік кильдің екі жағынан қос түп жиынтығының бойлық жүйесі кезінде бракеттер орналасуы тиіс, жақын орналасқан бойлық Арқалыққа дейін немесе жеңіл стрингерге дейін жеткізілуі тиіс, соларға дәнекерленеді. Бракеттер арасындағы ара қашықтық 1,2 м-ден аспауы тиіс.

      348. Тік кильдің орнына диаметрлі жазықтықтан екі жағынан орналасқан екі қабырғадан тұратын туннель килі орнатылуы мүмкін. Туннель килінің ені оның барлық конструкцияларына қатынауды қамтамасыз етуі тиіс. Туннель килінің 1,9 м-ден артық ені Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      Туннель киль қабырғаларының арасындағы екінші түп төсеніші мен түбі бойынша әрбір шпангоут жазықтығына кницалары немесе бракеттері бар көлденең арқалықтар орналатылуы тиіс.

      Туннель килінің екі жағынан жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде тік кильдің бракетіне ұқсас конструкция бойынша бракеттер орналатылуы тиіс.

      Егер тек кеменің ұзындығы бөлігінде орнатылған туннель килі тік ге кильге өтсе, туннель және тік кильдерінің қабырғалары бір шпациядан кем емес ұзындықта бір-бірін жабуы тиіс, белдеуі бар кницалармен аяқталуы тиіс. Бұл ретте, егер өту орны кеменің ортаңғы бөлігінде 0,6L шегінде орналасса, кница ұзындығы үш шпациядан, қалған аудандарда — екеуден кем болмауы тиіс.

      349. Түбіндегі стрингерлер және түбі арасындағы табақ конструкциясы мынадай талаптарға жауап беруі тиіс:

      1) екінші түп төсеніші деңгейінде өлшенген түбіндегі стрингерлер және тік киль немесе түбі арасындағы табақ арасындағы ара қашықтық жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде 4,2 м және жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде 5,0 м-ден аспауы тиіс;

      2) қос түпті жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде жеңілдетілген стрингерлер (үлкен ойықтары бар панельдер — осы Қағиданың 352-тармағының 2) және 4) тармақшасының түбі және екінші түптік бойынша бойлық арқалықтар орнына орнатылуы мүмкін;

      3) егер кемеде туннельдің диаметрлі жазықтығына салыстырмалы екі симметриялы орналастырса, олардың конструкциясы Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады;

      4) машина бөлімшесінде түптік стрингердің орналасуы механизмдер, қазандар және тірек біліктіректері арасындағы іргетастың орналасуына сай келуі тиіс, іргатастың бойлық арқалықтарының бірі түптік стрингердің бір жазықтығымен сыйыстырылады. Бұл жағдайда іргетастың екінші бойлық арқалықтарының жазықтығында қосымшасы стрингер қарастырылуы тиіс.

      Стрингердің іргетастың бойлық арқалықтарымен сайыстыру мүмкін болмаған кезде олардың әрқайсының астына қосымшасы стрингерлер қойылуы тиіс.

      Кеме қатынасының тіркелімі келісі бойынша қосымшасы стрингердің орнына тек екінші түптік төсенішке және флораға пісірілген жартылай стрингерлерге жол беріледі;

      5) көлбеу түп аралық табақ, егер ол орнатылса, қос түптің барлық ұзындығы бойынша жалғасуы тиіс.

      350. Флораның орналасуы мен конструкциясы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) қос түп жиынтығының көлденең жүйесі кезінде тұтас флоралар шпангоуттың әрқайсысына орналастыру керек:

      машина және қазан бөлімшесінде;

      алдыңғы жақ перпендикулярдан 0,25L аудандағы алдыңғы жақ тірелетін жерде;

      ауыр жүктер мен рудаларды тасымалдауға арналған трюмдерде, сонымен қатар трюмде грейферлердің жүйелі жұмысы қарастырылған жағдайда;

      кемелер тұрақта су құйып алу кезінде грунтта болуы мүмкін кезде.

      Басқа аудандарда ненің аз болуына байланысты бес шпация немесе 3,6 м сайын тұтас флораларды орналастыруға рұқсат етіледі. Бұл жағдайда олардың арасында ашық флоралар (бракетті немесе жеңілдетілген) орналасуы мүмкін.

      Бракетті флоралар тік киль, түптік стрингер және түп аралық табақтағы бракеттермен қосылған төменгі (түбі бойынша) және жоғарғы (екінші түп бойыншау) арқалықтардан тұрады (осы Қағиданың

      56-қосымшасы).

      Жеңілдетілген флоралар табақ панельдерден тұрады, стрингерлереі арасында қалыпты пішіндегі үлкен ойықтар болады (осы Қағиданың

      57-қосымшасы);

      2) қос түп жиынтығының бойлық жүйесі кезінде тұтас флоралар, негізінен, екі шпациядан аспайтын ара қашықтықта орналасуы тиіс:

      машина және қазан бөлімшесінде;

      алдыңғы жақ перпендикулярдан 0,25L аудандағы алдыңғы жақ тірелетін жерде;

      ауыр жүктер мен рудаларды тасымалдауға арналған трюмдерде, сонымен қатар трюмде грейферлердің жүйелі жұмысы қарастырылған жағдайда;

      кемелер тұрақта су құйып алу кезінде грунтта болуы мүмкін кезде.

      Басқа аудандарда ненің аз болуына байланысты бес шпация немесе 3,6 м сайын тұтас флораларды орналастыруға рұқсат етіледі. Егер түбінің және қос түптің бойлық арқалықтарының орнына жеңілдетілген стрингерлер орнатылса (осы Қағиданың 349-тармағы, 2) тармақшасы), тұтас флоралар арасындағы көрсетілген ара қашықтық ұлғаюы мүмкін, бірақ екі еседен артық емес.

      Борт жиынтығының көлденең жүйесі және қос түп жиынтығының бойлық жүйесі кезінде тұтас флоралар арасындағы әрбір шпангоутқа түп аралық табақты бекітетін бракеттер орналасуы мүмкін, түбінің және қос түптің жақын бойлық арқалықтарына немесе жақын қосымша стрингерге дейін жеткізілген және соларға пісірілген (осы Қағиданың 58-қосымшасы).

      Негізгі қозғалтқыш астындағы іргетас ауданында тұтас флоралар әрбір шпангоутқа орналасуы тиіс және іргетастан тыс орналасқан жақын стрингерге дейін жеткізілуі тиіс;

      3) осы Қағиданың 350-тармағының 1) және 2) тармақшанда көрсетілген талаптарға қарамастан тұтас флоралар орналасуы тиіс:

      бойлық жарты арқалықтардың пиллерстері мен ұштары астында;

      қазан іргетасының ұштары бойынша және ершік астында;

      гофрленген қоршаудың төменгі трапециялы қорапшасының көлденең қоршаулары мен көлбеу табақтары астында;

      қос түп жиынтығының көлденең жүйесі кезінде қоршау тіреулерінің кница ұштарының астында;

      тіреу біліктіректері астындағы іргетаста.

      Көрсетілген жағдайда кеменің барлық ені бойынша флораны орнату мүмкін емес. Кейбір флораларды жақын бекітілген түптік стрингердің конструкциясына жеткізуге жол беріледі.

      351. Тік және туннель киль, стрингер және флораның қабырғалары бойынша қаттылық қырының орналасуы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) қос түп жиынтығының көлденең жүйесі кезінде және тұтас флораның 900 мм-ден артық биіктігі кезінде тік қаттылық қыры орнатылуы тиіс. Қырлар арасындағы ара қашықтық 1,5 м-ден артық болмауы тиіс. Жеңілдетілген флоралар бойынша тік қаттылық қырлары арасындағы ара қашықтық 2,2 м-ден аспауы тиіс.

      Тұтас флоралар бойынша қаттылық қыры жиынтығының көлденең жүйесі кезінде түбінің және екінші түптік бойлық арқалықтарына дейін жеткізілуі тиіс.

      Қаттылық қыры бойлық жартылай қоршаулардың кница ұштарындағы пиллерс астына орналасуы тиіс;

      2) тұтас флоралардың өткізбейтін учаскелері бойынша тік қаттылық қыры бір-бірінен 0,9 м-ден артық емес ара қашықтықта орналасуы тиіс.

      352. Ойықтар мен қуыстар мынадай талаптарға сай келулері тиіс:

      1) қос түптің барлық бөліктеріне қатынау үшін екінші түп, стрингер және флораның төсенішіндегі ойықтардың (қуыстардың) қажетті саны қарастырылуы тиіс. Барлық ойықтардың өлшемі (соның ішінде жеңілдету үшін) Кеме қатынасының тіркелімі мойындаған стандарттар немесе басқа нормативтік құжаттардың талаптарына сай келуі тиіс.

      Су мен ауа ағыны үшін және дәнекерленген жіктер үшін ойықтар осы Қағиданың 303-тармағы;

      2) тік киль, стрингер мен флорадағы ойықтар қалыпты дөңгеленген пішінде болуы тиіс. Түбінің немесе екінші түптің төсенішіне жанасатын панельдің ең аз мүмкін биіктігі осы Қағиданың 59-қосымшасында келтірілген. Ойық ауданындағы панельдің ең аз биіктігі ойық ұзындығынан ¹/₈ кем болмауы тиіс.

      59-қосымшаның панельдің биіктігі панельді тиісті бекіту жағдайы кезінде азаюы мүмкін. Бұдан басқа, жеңілдетілген стрингер мен флора осы Қағиданың 362-тармағының, 5) тармақшасының талаптарына сай келуі тиіс, егер панель биіктігі h₀, мм болса, 25s

үлкен (мұнда s — жеңілдетілген стрингер немесе флора қабырғасының қалыңдығы, мм), панельдің еркін жиегі бекітілген болуы тиіс;

      3) тік киль, түптік стрингер мен тұтас флорада көршілес ойықтардың жиектері арасындағы ара қашықтық үлкен ойық ұзындығының жартысынан кем болмауы тиіс.

      Бойлық қоршаудан, тік кильден, түптік стрингерден, көлбеу түп аралық табақтан және борттың шығыңқы цистернасының ішкі жиегінен қашық тұру аталған аудандағы тік киль биіктігінің жартысынан кем болмауы тиіс. Стрингерден жеңілдетелген флоара ойығының жиегінің қашық тұруы тік киль биіктігінің төрттен бірінен кем болмауы тиіс.

      Айрықша жағдайда осы талаптардан бас тартуға жол берілуі мүмкін;

      4) көршілес флора арасындағы жеңілдетілген стрингер қабырғасы мен көршілес стрингер арасындағы жеңілдетілген флора қабырғасында бір немесе бірнеше бірізділікті ойықтар жасауға рұқсат етіледі. Соңғы жағдайда ойықтар арасында тік қаттылық қыры орнатылуы тиіс. Бір ойықтың ұзындығы тік кильдің қабылданған 1,2 м биіктігінен және флора (стрингерлер) арасындағы немесе флора (стрингерлер) және тік қаттылық қыры арасындағы 0,7 ара қашықтықтан ненің аз болуына байланысты аспауы тиіс (осы Қағиданың 57-қосымшасы). Жеңілдетілген стрингер мен флорадағы ойықтардың жиектері арасындағы ара қашықтық аталған ауданда;

      5) ойықтар, негізінен, рұқсат етілмейді:

      алдыңғы жақ перпендикулярдан 0,75L ұзындықтағы тік киль;

      пиллерс астындағы тік киль және стрингерде (жеңілдетілген стрингерлерде) және көлденең қоршауға жанасатын учаскелерде (қоршау және жиынтықтың көлденең жүйесі кезіндегі шеткі флора арасында; жиынтықтың бойлық жүйесі және қос түп биіктігіне тең ара қашықтықта);

      пиллерс астындағы флорада және бойлық жартылай қоршауларда;

      негізгі механизмдер астындағы іргетастың көлденең бағытында бекітілетін кница ауданындағы флорада;

      егер флора арасындағы ара қашықтық осы Қағиданың 378-тармағының 2) тармақшасына сәйкес ұлғайтылса, борт және жақын жеңілдетілген стрингер арасындағы флорада.

      Айрықша жағдайда көрсетілген аудандағы ойықтарға қабырғаны тиісті бекіту ойыққа жақын кезде рұқсат берілуі мүмкін;

      6) бракетте ненің аз болуына байланысты бракет ені немесе биіктігінен диаметрі ¹/3 артық емес дөңгелек жеңілдетілген тесіктерге рұқсат етіледі.

      353. Екінші түп төсеніші қос борт болған кезде сыртқы қаптауға дейін ішкі бортты қаптау арқылы өтуі тиіс. Ішкі бортты қаптау жазықтығына түптік стрингер орнатылуы тиіс. Екінші түп төсенішінің орнына қос түп немесе ішкі бортты қаптау жазықтығында қосымша түптік стрингер ішіне фестон табақтарын орнатуға рұқсат беріледі.

      354. Түбінің және өткізбейтін флорасы бар екінші түптің бойлық арқалықтарын қосу көрсетілген арқалықтар қимасының тиісті ауданын сақтауды қамтамасыз етеді.

2-параграф. Қос түп конструкцияларына арналған жүктеме

      355. Қос түп конструкцияларына арналған сыртқы қысым осы Қағиданың (83) формуласы бойынша анықталады.

      "Балластта" есептеу жағдайы үшін осы Қағиданың (7) формуласы бойынша z_i, шамасы есептік балластты ватер сызықтан есептелуі тиіс.

      356. Қос түп конструкцияларына арналған жүктеме мынадай түрде анықталады:

      1) дара жүктен қос түптегі есептік қысым — осы Қағиданың 174-тармағына сәйкес;

      2) сұйық жүктен немесе балластан қос түптегі есептік қысым — осы Қағиданың 175-тармағына сәйкес;

      3) үйме жүктен қос түптегі есептік қысым — осы Қағиданың 178-тармағына сәйкес;

      4) сынақ кезіндегі жүктеме — формула бойынша

      р = 7,5h, (94)

      мұнда h_н — жоғарғы ауа құбырынан екінші түп төсенішінен тік қашық тұруы, м;

      5) қос түп бөліктерінің апатты су басқан кездегі жүктемесі — мынадай формула бойынша

      р = 10,5(d – h), (95)

      мұнда h — қос түптің нақты биіктігі, м.

      357. Қос түптегі қосынды есептік қысым р сыртқы қысым және р_г ішінен жүк (балласт) қысымы айырмашылығы ретінде анықталады. Бұл ретте р_г шамасы осы Қағиданың 356-тармағының 1) – 3) тармақшасына сәйкес анықталатын р > р_г, және р < р_г кезінде осы шамалардың ең үлкені қысымға қарсы ең аз шамалардан анықталады.

      Егер трюм пайдалану процесінде бос болып қалса, есептеу ретінде р сыртқы қысым қабылдануы тиіс.

3-параграф. Қос түп байланыстарының өлшемдері

      358. Қос түптің биіктігі h болса, м, тік кильдің биіктігі мынадай формула бойынша анықталуы тиіс

      ^{h =}

, (96)

      бірақ бұл ретте 0,65 м.кем болмауы тиіс.

      359. Тік киль және стрингерлер мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) тік (туннель) кильдің қалыңдығы, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      ^{s =}

^кh

, (97)

      мұнда h – осы Қағиданың 358- тармағының 1) тармақшасына сәйкес талап етілген тік кильдің биіктігі, м;

      h_ф — тік кильдің нақты биіктігі, м;

      — осы Қағиданың 133-тармағы;

      Дs — осы Қағиданың 139-тармағы;

      _к = 0,03L + 8,3, бірақ 11,2.артық емес.

      Басқа жағдайда тік кильдің қалыңдығы тұтас флора қалыңдығына қарағанда 1 мм-ден кем болмауы тиіс.

      Стрингерлердің қалыңдығы тұтас флораның қалыңдығынан кем болмауы тиіс;

      2) тік киль мен түптік стрингер қабырғасының биіктігінің орнықтылығы, сондай-ақ солардың бойымен орнатылған бойлық қаттылық қырының орнықтылығы осы Қағиданың 13-тарауы 4-параграфына сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс;

      3) кеменің алдыңғы жағы мен артқы жағы перпендикулярынан 0,1 ұзындықтағы тірелген жерде тік киль қабырғасының қалыңдығы осы Қағиданың 366 - тармағына сәйкес ең аз қалыңдықта кем емес тірелген жерде қолданылатын болат үшін анықталған кеменің ортаңғы бөлігіндегі оның қалыңдығынан 10 %-ға аз болуы мүмкін.

      Туннель киль қабырғасының қалыңдығы аталған аудандағы тік киль үшін талап етілетін 0,9 қалыңдықтан кем болмауы тиіс;

      4) тік киль мен стрингердің өткізбейтін учаскелерінің қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың (21) және (22) формуласына сәйкес, тік киль (стрингер) биіктігінің орташа деңгейінде, м, ненің үлкен болуына байланысты (сақтандырғыш клапан болмаған кезде р_к = 0 қабылданады);

      т = 15,8;

      егер тік киль (стрингер) кеменің ортаңғы бөлігіндегі тік бракетпен немесе қаттылық қырымен бекітілген

      ^k

= 0,6k_B

0,75 кезінде L

65 м;

      ^k

= 0,75 кезінде L = 12 м.

      12 < L < 65 м ^k

кезінде сызықтық интерполяциямен анықталады, L = 65 м кезінде ^k

= 0,68 қабылданады;

      егер тік киль (стрингер) кеменің ортаңғы бөлігіндегі көлденең қаттылық қырымен бекітілген болса

      ^k

= 0,75;

      кеменің алдыңғы жағы мен артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаске шегіндегі тірелген жерде

      ^k

= 0,85.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі және көрсетілген учаскелері арасында аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      k_B осы Қағиданың (83) формуласы бойынша анықталады.

      Тік киль мен стрингердің өткізбейтін учаскелерінің қалыңдығы соларға жанасқан сыртқы қаптау табағының қалыңдығынан артық болмауы тиіс.

      360. Флора мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) тұтас флора қалыңдығы, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      s = бkа

+

S , (98)

      мұнда б =0,12L — 1,1, бірақ 6,5 артық емес — жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде;

      =0,023L + 5,8 — жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде;

      k = k₁k₂;

      k₁, k₂ — осы Қағиданың 60 және 62-қосымшасына сәйкес анықталатын коэффициенттер;

      — қаттылық қыры арасындағы ара қашықтық, м, бірақ қос түптің нақты биіктігінен артық емес;

      — осы Қағиданың 133-тармағы;

      s — осы Қағиданың 139-тармағы;

      2) флора қабырғасы осы Қағиданың 278-тармағына сәйкес қаттылық қырымен бекітілуі тиіс.

      Кеменің форпик қоршауынан алдыңғы жақ перпендикулярына 25L дейінгі аудандағы, машина бөлімшесіндегі және шыңында, сондай-ақ кеме трюмінде, тұрақты су құйып алу кезінде грунтқа шығып кеткен кезде немесе олардың грейфермен тиеу жүйеле жүргізілсе, тұтас флораның қалыңдығы s_min, мм, кем болмауы тиіс:

      Жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде

      s_min = 0,035L + 5; (99)

      жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде

      s_min = 0,035L + 6; (100)

      3) өткізбейтін флоралар осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың (22) формуласына сәйкес флора биіктігінің орташа деңгейінде;

      m = 15,8;

      ^k

= 0,85.

      Басқа жағдайда өткізбейтін флораның қалыңдығы кеменің аталған ауданында тұтас флора үшін талап етілгендерден кем болмауы тиіс.

      361. Екінші түптің төсеніші және түп аралық табақ мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) екінші түп төсенішінің қалыңдығы, шеткі түп аралық табақты қоса алғанда, осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      m = 15,8;

      р — осы Қағиданың 356- тармағына сәйкес ең үлкен есептік қысым;

      ^k

= 0,6k_В

0,8 ұзындығы 65 м кеменің ортаңғы бөлігінде және жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде;

      ^k

= 0,8 ұзындығы 12 м кеменің ортаңғы бөлігінде және жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде.

      12 < L < 65 м ^k

кезінде сызықтық интерполяция анықталады, L = 65 м, кезінде ^k

= 0,7 қабылданады.

      ^k

= 0,8 жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде.кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,9 кеменің алдыңғы жағы мен артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаске шегіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      k_В осы Қағиданың (83) формуласы бойынша анықталады;

      2) кез келген жағдайда екінші түп төсенішінің қалыңдығы s_min, мм, формулалар бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс:

      s_min = (3,8 + 0,05L)

кезінде L < 80 м; (101)

      s_min = (5 + 0,05L)

кезінде L

80 м; (102)

      мұнда

— осы Қағиданың 7-қосымшасына сәйкес.

      L > 260 м кезінде L = 260 м қабылданады.

      Шектелменген жүзу ауданындағы және R1 шектелген жүзу ауданындағы кемелер үшін, егер қабылданған шпация қалыптыдан аз болса (осы Қағиданың 8-тарауы 3-параграфы), қабылданған шпацияның қалыпты шпацияға пропорциональ қатынасы екінші түп төсенішінің ең аз қалыңдығын азайтуға жол беріледі, бірақ 10 % артық емес. Басқа жағдайда ең аз қалыңдық 5,5 мм кем болмауы тиіс.

      Бұдан басқа, су балласты қабылдануы мүмкін трюмдегі екінші түп төсенішінің қалыңдығы, сонымен қатар итергіш кемелердің жүк (балласт) бөліктерінде осы Қағиданың 32-тарауының 3-параграфында анықталатындардан кем болмауы тиіс.

      Машина бөлімшесінде және ағаш төсеніш болмаған кезде жүк люгі астындағы трюмде s_min 2 мм-ге ұлғаюы тиіс.

      Ағаш төсеніш болмаған кезде трюмде, егер жүк операцияларын грейферлермен орындау қарастырылса, s_min 4 мм-ге ұлғаюы тиіс;

      3) ұзындығы 65 м кеменің ортаңғы бөлігіндегі екінші түп және түп аралық табақтың орнықтылығы осы Қағиданың 24-тараудың 4-параграфына сәйкес қамтамасыз етуі тиіс.

      362. түбі және екінші түп бойынша негізгі жиынтықтағы арқалықтар мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) түбі және екінші түп бойынша бойлық арқалықтардың кедергі сәті, сондай ақ бракетті флора және туннель кильдің төменгі және жоғарғы арқалықтар осы Қағиданың 246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 355-тармағына сәйкес бракетті флора және туннель кильдің төменгі арқалықтары және түптің бойлық арқалықтары үшін, ал бракетті флора және туннель кильдің жоғарғы арқалықтары және екінші түптің бойлық арқалықтары үшін — осы Қағиданың 356-тармағына сәйкес анықталатын есептік қысым, кПа;

      m = 12;

      l — арқалықтың есептік арқалығы, м, мыналар үшін анықталады: түбі және екінші түптің бойлық арқалықтары үшін — флоралар арасындағы арқалықтар үшін, бракетті флораның төменгі және жоғарғы арқалықтары үшін — бракет ұштары немесе бракет ұштары және түптік стрингер арасындағы ара қашықтық, туннель килі үшін — қабырғалар арасындағы ара қашықтық;

      түптің бойлық арқалықтары үшін

      ^k

= 0,45 k_B

0,65 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,65 кеменің алдыңғы жағы мен артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаске шегіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      екінші түптің бойлық арқалықтары үшін

      ^k

= 0,6 k_B

0,75 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,75 кеменің алдыңғы жағы мен артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаске шегіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағыаралық аудандар үшін k_у сызықтық интерполяциямен анықталады;

      бракетті флораның және туннель кильдің төменгі арқалықтары үшін ^k

= 0,65;

      бракетті флораның және туннель кильдің жоғарғы арқалықтары үшін ^k

= 0,75;

      k_B осы Қағиданың (83) формуласы бойынша анықталады;

      2) түбінің және екінші түптің аралығының ортасынан орнатылған аралық бекітілетін тіреулері бар болған кезде, осы арқалықтардың кедергі сәті 35 % ға азаюы мүмкін;

      3) егер түбі немесе екінші түп бойынша бойлық арқалықтардың аралығының ұзындығының қатынасы оның биіктігінен 10 аз болса, арқалық қабырғасының ауданы осы Қағиданың (55) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс N_max = 0,5pal (р, l — осы тармақтың 1) тармақшасына сәйкес арқалықтың есептік қысымы және есептік бойлығы, ^k

= ^k

, мұнда ^k

осы тармақтың 1) тармақшасында анықталады k_B = 1,25;

      4) ұзындығы 65 м кеменің ортаңғы бөлігіндегі екінші түп және түп аралық табақтың орнықтылығы осы Қағиданың 13-тараудың 4-параграфына сәйкес қамтамасыз етуі тиіс;

      5) түп қаптауына немесе екінші түптің төсенішіне жанасатын панельдің кедергі сәті, жеңілдетілген түптік стрингер мен флораның ойық ортасы бойынша түп және екінші түп бойынша бойлық және көлденең арқалықтарға сәйкес осы Қағиданың 362-тармағы 1) тармақшасының талаптарын қанағаттандыру тиіс. Бұл ретте l есептік аралығы оның дөңгелену радиусы есебінен ойықтың ең үлкен ұзындығына тең қабылданады. Панель қимасының құрамынадай осы Қағиданың 239 және 240-тармағына сәйкес түп (екінші түп төсеніші) қаптауының қосылған белдеуі, сондай ақ панельдің еркін жиегіне бекітілетін көлденең қаттылық қыры немесе белдеуі енгізіледі.

      363. Тік (туннель) киль, стрингер және флораның өткізбейтін учаскесі бойынша қаттылық қыры мынадай талаптарға жауап береді:

      1) тік (туннель) киль, стрингер және флораның өткізбейтін учаскесі бойынша қаттылық қырының кедергі сәті бойынша осы Қағиданың

      246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р —осы Қағиданың (22) формуласы бойынша, тік қырдың орташа биіктігінің деңгейінде;

      l — қыр пісірілетін арқалықтар арасында ара қашықтық ретінде қыр аралығының ұзындығы немесе егер қыр қос түп биіктігі сияқты түптік арқалықтар және екінші түп арқалығы жазықтығында болмаса, м;

      т = 8 және 10 түп тің негізгі жиынтығы және екінші түп арқалықтарына сәйкес пісірілген және "мұртынан" кесілген қырлар үшін;

      k_у = 0,75;

      2) тік (туннель) киль және стрингер бойынша көлденең қаттылық қырының кедергі сәті осы Қағиданың 277-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — қарастырылатын бойлық қыры деңгейінде осы Қағиданың (22) формуласы бойынша;

      l — флора немесе флора және бракеттер арасындағы ара қашықтық (осы Қағиданың 375-тармағы), м;

      m = 12;

      ^k

= 0,5k_В 0,75 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,75 кеменің алдыңғы жағы мен артқы жағы перпендикулярынан 0,1L учаске шегіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      k_В осы Қағиданың (83) формуласы бойынша анықталады;

      3) Шектелмеген жүзу ауданындағы R1 мен R2 және шектелген жүзу ауданындағы R2-RSN, R3-RSN және R3 ұзындығы 60 м және одан артық кемелердің ортаңғы бөлігіндегі стрингерлердің және тік (туннель) киль бойынша қаттылық қырының орнықтылығы осы Қағиданың 13-тарауының 4-параграфына сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс.

      364. Түбінің және екінші түп бойлық аралығы арасындағы аралық бекітілетін тіреулері, сонымен қатар бракетті флораның төменгі және жоғарғы арқалықтары арасында мынадай талаптарға жауап беруі тиіс:

      1) аралық тіреулердің көлденең қимасының ауданы

, см², формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      , (103)

      мұнда р — осы Қағиданың 355 немесе 356-тармағына сәйкес р немесе р_г шамалардың ең үлкені ретінде анықталатын есептік қысым, ненің үлкен екеніне байланысты, кПа;

      l — бекітілетін арқалықтардың есептік аралығының ұзындығы, м;

      ^k

= 0,6;

      h — тіреудің көлденең қимасының биіктігі, см;

      2) аралық тіреулер инерциясының сәті i, см⁴, формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      i = 0,01

l²у_п, (104)

      мұнда

— осы Қағиданың 364-тармағының 1) тармақшасына сәйкес тіреудің көлденең қимасының ауданы;

      l — тіреу ұзындығы, м.

      365. Тік (туннель) киль және түп аралық табақ астында бракеттің қалыңдығы, сонымен қатар өткізбейтін флорасы бар екінші түп және түп бойынша бойлық арқалықтарды қосатын бракет және бракеттің қалыңдығы, егер ондағы арқалықтар кесілмесе, аталған ауданда қабылданған тұтас флораның қалыңдығынан кем болмауы тиіс.

      Бракетті флора жазықтығында тік киль және түп аралық табақтың ұзындығы тік кильдің 0,75 биіктігінен кем болмауы тиіс. Бракеттің еркін жиектерінде ернемек немесе белдеуі болуы тиіс. Бракетті флора жазықтығында түптік стрингер тік қаттылық қырымен бекітілуі тиіс, оның кескіні флораның жоғары арқалығының кескіні сияқты таңдап алынады.

      Өткізбейтін флорасы бар екінші түптің төсеніші және түбі бойынша бойлық арқылықтарды қосатын бракет ұзындығы түптік арқалық биіктігінен 2,5 кем болмауы тиіс (осы Қағиданың 62-қосымшасы).

      Кница өлшемдері, соның көмегімен туннель кильдің көлденең арқалықтарымен бекітіледі, осы Қағиданың 271-тармағына сәйкес анықталады.

      366. Конструкция элементтерінің қос түбі ішінде, негізгі жиынтық арқалықтарымен, қаттылық қыры, кница және т.б. мынадай формула бойынша анықталатындардан кем емес s_min қалыңдықта болуы тиіс:

      s_min = 0,045L + 3,9 при L < 80 м; (105)

      s_min = 0,025L + 5,5 при L

80 м. (106)

      L > 250 м кезінде L = 250 м.қабылданады.

      s_min тік киль 1,5 мм-ге ұлғаюы тиіс.

      367. Ауыр жүктерді тасымалдауға арналған трюм ауданында осы Қағиданың 653-тармағы 1) тармақшасының талаптарына сәйкес осы Қағиданың 18-тарауының 2-параграфына сәйкес есептік жүктеме әрекетіне түптік ара жабын беріктігін есептеуге тексеру керек.

4-параграф. Арнайы талаптар

      368. Үзік үзік қос түп және қос түп биіктігі өзгеретін жердегі бекіту мынадай талаптар есебінен ресімделуі тиіс:

      1) қос түп үзілетін жерде қос түптің бойлық байланысынан оның шегінен тыс бойлық байланысқа дейін қалыпты өту қамтамасыз етілуі тиіс.

      Екінші түп төсеніші (үш шпациядан кем емес ұзындықта) дара түптің тік киль және түптік стрингерінің белдеуіне өтуі тиіс. Қос түп шекарасындағы осы белдеулердің ені көршілес түптік стрингер арасындағы ара қашықтықтың жартысынан кем болмауы тиіс.

      Түп аралық табақ түп аралық табақтың биіктігіне тең кница биіктігі түрінде қос түп шегінен тыс, үш шпацяидан кем емес ұзындықта, еркін жиек бойынша белдеумен немесе ернемекпен жалғасуы тиіс;

      2) сынығы бар қос түп биіктігінің өзгерісі кезінде бір сынық көлденең қоршауда, ал басқасы тұтас флорада орналасуы тиіс. Алайда, екі сынықтың тұтас флорада орналасуына жол беріледі; бұл жағдайда конструкция Кеме қатынасының тіркелімі арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады;

      3) кертпеші бар қос түп биіктігінің өзгерісі кезінде, негізінен, көлденең қоршауда орналасады.

      Кертпештің орнына ең аз биіктігі бар екінші түп төсенішін қайта жіберу қарастырылған, L

80 м кезінде ұзындығы үш шпация учаскесінде және L < 80 м кезінде ұзындығы екі шпация учаскесінде болады. Екінші түп төсенішін қайта жіберу учаскесі біткен жерден алдыңғы жаққа (немесе артқы жаққа) дейін үзікті қос түп үшін жалпы талаптар орындалуы тиіс.

      Кеменің ортаңғы бөлігінде 0,5L ауданнан тыс кертпеш орналасқан кезде, сонымен қатар 660 мм кем емес кертпеш биіктігі кезінде қайта жіберу ауданындағы конструкция әрбір жағдайда Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарайтын құралы болып табылады;

      4) кертпеш ауданында тік кильдің, түптік стрингердің, түп аралық табақтың және екінші түп бойлық арқалығының биіктігі өзгерген жерде кернеу концентрациясын азайту және үздіксіздігін қамтамасыз етуі тиіс (жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде).

      369. Тіреу құдықшалары, кингстонды және мұз жәшіктері мынадай талаптарға жауап беруі тиіс:

      1) жүк кемесіндегі тіреу құдықшалары, мүмкіндік болса, осы Қағиданың 144-тармағы 3) тармақшасының талаптарына жауап береді.

      Тіреу құдықшаларының (кептіргіш) көлемі осы Қағиданың 359-361-тармақтарында көрсетілген.

      Тіреу құдықшаларының қалыңдығы және түбі 2 мм кем емес су өткізбейтін флораның қалыңдығынан аспауы тиіс;

      2) кингстонды және мұз жәшіктерінің қабырғасы болып табылатын екінші түп төсеніші, флора мен стрингер қалыңдығы 2 мм-ге артық болуы тиіс, осы Қағиданың 359 – 361-тармағына сәйкес талап етілетіндерден артық болуы тиіс.

      Кез келген жағдайда кингстонды және мұз жәшіктерінің қабырғасының қалыңдығы қарастырылатын аудандағы сыртқы қаптау үшін осы Қағиданың 314-тармағында талап етілетіндерден кем болмауы тиіс.

      370. Қос түпке отын цистернасын орнату кезінде, олардың құрылғысына қойылатын жалпы талаптармен қатар, машина және қазан бөлімшесі ауданындағы цистернаға қатынау үшін екінші түп төсенішінің мойнында 0,1 м кем емес биіктіктегі комингс болуы тиіс.

      371. Егер негізгі қозғалтқыштың іргетасты рама және берік біліктірек екінші түп төсенішіне тікелей орнатылады, тіреу бөліктері астындағы іргетас рамасы мен берік біліктіректе осы Қағиданың 531-тармағында талап етілгендерден кем болмауы тиіс қалыңдықтағы пісірілген тіреу табақтары қарастырылуы тиіс. Дәнекерленген тіреу парақтарының өлшемі тіреу элменттерін орналастыруды және механизмді бекітуді қамтамасыз етуі тиіс және барлық жағдайда механизмінің іргетасты рамасының тіреу бөліктері болуы тиіс. Екінші түп төсенішіне іргатас рамасын және берік біліктіректі орнату кезінде оларды орнату екі стрингер немесе стрингер және жартылай стрингердің әрбір пісірілген тіреу табағының ені бойынша қарастырылуы тиіс, олардың биіктігі стрингер биіктігінен 0,2 емес қалыңдықта болуы тиіс, жуан табақтың қалыңдығына тең немесе барлық биікті бойынша іргетас қабырғасы үшін осы Қағиданың 24-тарауының 2-параграфында талап етілген қалыңдықта болуы тиіс.

      Механизмді бекіту болты астындағы тесіктердің орналасуы есебінен стрингерлер арасында стрингердің жоғарғы бөлігі үшін жоғарыда көрсетілген өлшемдегі бойлық қаттылық қыры орнатылуы тиіс.

      Кеме қатынасының тіркелімі келісімі бойынша қуаты шағын қозғалтқыштар үшін тек бір стрингердің жуан табағының ені бойынша орнатуға рұқсат етіледі.

      372. Қозғалтқыш картері астындағы тереңдету төсеніші, оны шектейтін стрингерлер мен флоралар бөліктері де осы аудандағы екінші түптің 2 мм қалыңдығынан артық қалыңдықта болуы тиіс.

      Тереңдету төсенішінен түптік қаптауға дейінгі ең қысқа ара қашықтық 460 мм кем болмауы тиіс.

19. Борт жиынтығы
1-параграф. Жалпы ережелер, конструкция

      373. Тарауда шпангоутқа, рамалы шпангоутқа, бойлық борт арқалығына, борт стрингеріне, рамалы шпангоуттарды қосатын кергіштерге, итергіш кемелердің бойлық қоршаулардың рамалы тіреулеріне, сондай-ақ қос борт конструкциясына қойылатын талаптар келтірілген.

      374. Қос түп тік (диафрагма) және (немесе) көлденең (платформа) қоршаулармен перпендикуляр табақ элементтер арасындағы қосылған бойлық арқалықтарсыз немесе шпангоутпен бекітілген сыртқы және ішкі өткізбейтін қоршаулардан тұратын борт конструкциясы деп саналады. Жиынтығы бар қоршау диафрагма және платформа болмаған кезде бойлық қоршау ретінде осы Қағиданың 21-тарауының талаптарына сай келуі тиіс.

      375. Борт жиынтығының көлденең жүйесі кезінде борт стрингерін орнату қарастырылады. Екі және одан артық бойлық қоршаулары бар итергіш кемеде борт стрингері мен көлденең рама арасына кергіш орнату ұсынылады.

      Борт жиынтығының көлденең жүйесі кезінде, ал борт жиынтығының бойлық жүйесі кезінде рамалы шпангоуттар орнатылуы тиіс. Оларды орнату жиынтығы тұтас флораны орнату жазықтығымен, сонымен қатар рамалы бимстер жазықтығымен, егер олар болса, сәйкес келуі тиіс. Екі және одан артық бойлық қоршаулары бар итергіш кемеде рамалы шпангоуттар мен бойлық қоршаулардың рамалы тіреулері арасына кергіш орнату ұсынылады.

      376. Қос түп конструкциясы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) сыртқы және ішкі борт жиынтығының дара жүйесі кезінде екі борттың шпангоуттары немесе бойлық қоршауларын бір жазықтыққа орналастыру ұсынылады. Бұл ретте сыртқы және ішкі борттың шпангоуттары немесе көлденең арқалықтары арасына тиісті Арқалықтар аралығының ортасына орналасқан кергіштерді сәйкес орналастыруға рұқсат етіледі;

      2) диафрагмалар немесе платформалар осы Қағиданың 278-тармағына сәйкес қаттылық қырымен бекітілуі тиіс. Бұл ретте бекітілетін диафрагма немесе платформаның бекітілетін панельдерінің ең аз жағы 100s

аспауы тиіс, мұнда s — диафрагма немесе платформаның қалыңдығы, мм;

      3) қос борттың барлық бөліктеріне қатынау үшін диафрагма және платформалар ойықтардың (өтетін тесіктер) қажетті санын болуы тиіс. Бір қимадағы диафрагма және платформа ойықтарының қосындысының ені қос борттың 0,6 аспауы тиіс.

      Тіреуден ¹/₄ аралық шегіндегі учаскелерде орналасқан диафрагма және платформа ойықтарының жиегі қаттылық қырымен немесе белдеумен бекітілуі тиіс. Көршілес ойықтардың жиектері арасындағы ара қашықтық осы ойықтардың ұзындығынан аз болмауы тиіс.

      Сұйықтық және газды айдау үшін шпигаттардан басқа ойықтар, негізінен, мыналарға жол берілмейді:

      платформада — платформа тіреуі болып табылатын көлденең қоршау немесе жартылай қоршаудан ненің аз болуына байланысты қос борт енінің 1,5 немесе үш шпациядан кем емес ұзындықтағы учаскелерде;

      диафрагмада — диафрагма тіреулері болып табылатын қос түптің және/немесе палуба төсенішінен қос борт енінен 1,5 кем емес ұзындықтағы учаскелерде.

      377. Машина бөлімшесінде борт жиынтығы рамалы шпангоуттар және стрингерлерді орнатумен күшейтілуі тиіс.

      Рамалы шпангоуттар ненің аз болуына байланысты 3 м немесе 5 қалыпты шпациядан аспайтын ара қашықтықта болуы тиіс. Рамалы шпангоуттардың орналасуы қозғалтқыштың ережесімен сәйкес келуі тиіс; олар қозғалтқыш шеттерінің әрқайсысына орнатылуы тиіс. Рамалы шпангоуттар борт биіктігі бойынша машина бөлімшесі ауданында жақын үздіксіз платформаға дейін жеткізілуі тиіс. Рамалы шпангоуттар жазықтығында рамалы бимстер қарастырылуы тиіс.

      Машина бөлімшесіндегі борт стрингерлері олардың арасындағы тік бойынша өлшенген ара қашықтық, сонымен қатар борт стрингері палубасы немесе екінші түптің төсеніші (флораның жоғарғы жиегі) арасындағы ара қашықтық 2,5 м-ден аспайды.

      Қалыпты шпациядан ауытқу мына жағдайларда рұқсат етіледі:

      Жүзу ауданы шектелмеген және жүзу ауданы шектелген R1 кемелер үшін 0,75а₀ бастап 1,25а₀ дейін;

      R2 және R2-RSN жүзу ауданы шектелген кемелер үшін 0,7а₀ бастап 1,25а₀ дейін;

      R3 және R3-RSN жүзу ауданы шектелген кемелер үшін 0,65а₀ бастап 1,25а₀ дейін;

      Форпик және ахтерпикте шпация кемінде 0,6 м, форпик аралығы және 0,2 L қимада алдыңғы жақтан артқы перпендикулярға кемінде 0,7 м болуы тиіс.

      Көрсетілген шпациялардан ауытқу Кеме қатынасы тіркелімінің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      Барлық жағдайларда негізгі жиынтықтың шпациясы 1 м аспауы тиіс.

2-Параграф. Борт конструкцияларына арналған жүктеме

      378. Сыртқы борт конструкцияларына арналған есептік қысым осы Қағиданың 16-тарауының 3-параграфына сәйкес анықталады. Цистерна ауданында осы Қағиданың 175-тармағына сәйкес қосымша есептік қысымды ескеру тиіс.

      379. Қос борт конструкцияларына арналған есептік қысым мынадай түрде анықталады:

      1) ішкі борт жиынтығын және қаптауға арналған есептік қысым осы Қағиданың 175 немесе 178-тармағына сәйкес тасымалданатын жүк түріне және цистерна ретінде борт кеңістігін пайдалануға байланысты анықталады, бірақ су өткізбейтін қоршаулардың конструкциясына арналған есептік қысым осы Қағиданың 442-тармағына сәйкес кем болмауы тиіс;

      2) диафрагма және платформаға арналған есептік қысым олардың көлденең қимасының өлшемдерін анықтау кезінде осы Қағиданың 16-тарауының 3-параграфына сәйкес таңдап алынады;

      3) борт кеңістігі арасындағы цистернаны шектейтін диафрагма және платформаның өткізілмейтін учаскелеріне арналған есептік қысым осы Қағиданың 175-тармағына сәйкес анықталады.

3-параграф. Борт конструкциялары байланыстарының өлшемдері

      380. Жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде итергіш судов шпангоуттары және құрғақ жүктерді тасымалдайтын кемелердің трюмдік шпангоуттары кедергісінің сәті осы Қағиданың 246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 19-тарауының 2-параграфына сәйкес; бұл ретте сыртқы борт үшін р шамасы формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс:

      p_min = 10z + 0,3L + 1 кезінде L < 60 м; (107)

      p_min = 10z + 0,15L + 10 кезінде L

60 м, (108)

      мұнда z — жазғы жүк ватер сызығынан шпангоут аралығы ортасының қашық тұруы, м;

      l — осы Қағиданың 238-тармағына сәйкес анықталатын көршілес тіреулер арасындағы аралық ұзындығы, м; шпангоут тіреулері түбі, палуба немесе платформа, борт стрингерлер;

      m = 12 дара борт үшін, кницаның осы қимасына түсетіндер есебінен шпангоуттың тіреу қимасындағы сәт кедергісін анықтау кезінде, егер осылай орнатылса, сонымен қатар қос борт конструкциясының құрамындағы сыртқы және ішкі борт шпангоуты үшін;

      m = 18 шпангоут аралығында кедергі сәтін анықтау кезінде дара борт үшін;

      ^k

= 0,65 сыртқы борт шпангоуты үшін;

      ^k

= 0,75 ішкі борт шпангоуты үшін.

      Шектелген жүзу ауданындағы кемелер үшін p_min шамасы осы Қағиданың 18-қосымшасы бойынша анықталатын

_r коэффициентке көбейту арқылы азайтылуы мүмкін.

      381. Палуба арасындағы жайларда шпангоут кедергісінің сәті осы Қағиданың 246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 19-тарауының 2-параграфына сәйкес есептік қысым;

      l — осы Қағиданың 238-тармағына сәйкес өлшенетін көршілес тіреулер арасындағы аралық ұзындығы, м; шпангоут тіреулері палуба және платформа болып табылады;

      m = 10 дара борт шпангоуты үшін;

      m = 12 қос борт конструкциясы құрамындағы сыртқы және ішкі борт шпангоуты үшін;

      ^k

= 0,65 сыртқы борт шпангоуты үшін;

      ^k

= 0,75 ішкі борт шпангоуты үшін.

      Жоғарыда көрсетілгендер твиндекстегі шпангоуттың төменгі ұшы кницамен бекітілген жағдайға қатысты. Егер шпангоуттың төменгі ұшы биіктігі 0,1l кем емес кницамен бекітілген болса, палубадағы шпангоут кедергісінің сәті кница есебінен анықталғандардан жоғары кедергі сәтінен 1,75 кем емес болса, онда твиндекстегі шпангоуттың кедергі сәті 30 %-ға азаюы мүмкін.

      382. Барлық кемелердің бойлық борт арқалықтарының кедергі сәті осы Қағиданың 246-тармағында анықталғандардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 19-тарауының 2-параграфына сәйкес;

      а — бойлық арқалықтар арасындағы ара қашықтық, м;

      l — рамалы шпангоуттар немесе диафрагмалар арасындағы орташа ара қашықтық, м;

      m = 12;

      сыртқы борт үшін

      ^k

= 0,65 негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданында.

      Негізгі жазықтықтан 0,4D төмен ауданда ^k

түптік бойлық арқалықтар үшін ^k

және негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданында ^k

арасындағы сызықтық интерполяциямен анықталады, осы Қағиданың 368-тармағының 1) тармақшасы бойынша анықталады.

      Негізгі жазықтықтан 0,5D жоғары аудан үшін ^k

есептік палубаның түптік бойлық арқалықтары үшін ^k

және негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданында ^k

арасындағы сызықтық интерполяциямен анықталады, осы Қағиданың 408-тармағы бойынша анықталады.

      Ішкі борт үшін ^k

осы Қағиданың 450-тармағына сәйкес итергіш кемелердің көлденең бойлық арқалықтары үшін анықталады.

      Ұзындығы 65 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігіндегі үш жоғарғы және үш төменгі арқалықтардың орнықтылығы осы Қағиданың 13-тарауының 4-параграфына сәйкес қамтамасыз етілуі тиіс.

      383. Борт жиынтығының көлденең жүйесі кезінде борт стрингерінің кедергі сәті осы Қағиданың 246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      ^k

осы Қағиданың 382-тармағына сәйкес сыртқы борттың бойлық борт арқалықтары сияқты анықаталады;

      р — осы Қағиданың 378-тармағына сәйкес;

      l — рамалы шпангоуттар арасындағы ара қашықтық, ал олар болмаған кезде көлденең қоршаулар арасындағы, соңғы кницалар арасындағы ара қашықтық, м;

      — борт стрингерлері арасындағы ара қашықтық, м;

      m = 18 кергіш болмаған кезде;

      m = 27,5 кергіш болған кезде.

      Борт стрингері қабырғасының көлденең қимасының ауданы ойықтар есебінен, см², осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      N_max = npal;

      n = 0,5 кергіш болмаған кезде;

      n = 0,4 бір кергіш болған кезде;

      n = 0,375 екі кергіш болған кезде;

      n = 0,35 үш кергіш болған кезде;

      ^k

= 0,65.

      Рамалы шпангоуттар болған кезде борт стрингері қимасының өлшемдері өзекті жүйе ретіндегі борт ара жабынын есептеу негізінде таңдап алуы мүмкін. Есептік жүктемелері осы Қағиданың 378-тармағына сәйкес мүмкін кернеулердің коэффициенттері — осы тармаққа сәйкес анықталады. Кергішті есептеу болған кезде кергіштермен қосылған бойлық қоршаулар ара жабындары және борт ара жабындарының өзара әрекеттесуі ескерілуі тиіс.

      384. Трюмде және палуба арасындағы жайларда құрғақ жүк тасымалдайтын кемелердің рамалы шпангоуттары кедергісінің сәті, иитергіш кемелер танкісінде осы Қағиданың 246 және 247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 378-тармағына сәйкес;

      l — дара түп флорасының жоғарғы жиегі немесе рамалы бимстің төменгі жиегі және екінші түптің төсеніші арасындағы ара қашықтық, м;

      — рамалы шпангоуттар арасындағы ара қашықтық, м;

      m = 10 палуба арасындағы жайда шпангоут үшін;

      m = 11 кергіш болмаған кезде трюмде және танкте;

      m = 18 бір немесе екі кергіш болған кезде;

      m = 27,5 үш кергіш болған кезде;

      ^k

= 0,65.

      Рамалы шпангоут қабырғасының көлденең қимасының ауданы ойықтар есебінен, см², осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      N_max = npal;

      n = 0,5 кергіш болмаған кезде;

      n = 0,375 бір кергіш болған кезде;

      n = 0,35 екі кергіш болған кезде;

      ^k

= 0,65 үш кергіш болған кезде.

      ^k

= 0,65.

      Борт жиынтығының көлденең жүйесі кезінде рамалы шпангоут қимасының өлшемдері осы Қағиданың 383-тармағының талаптарына сәйкес борт ара жабынын есептеу негізінде таңдап алынуы мүмкін. Бұл ретте мүмкін кернеулердің коэффициенттері осы тармақтың талаптарына сәйкес таңдап алынуы тиіс.

      Бір палубалы кемеде рамалы шпангоут қабырғасының биіктігі оның жоғары ұшын азайтумен және төменгі ұшын ұлғайтумен борт биіктігі бойынша айнымалы түрде қабылдануы мүмкін. Бұл биіктік өзгерісі орташа мәндерден 10 %-ға асып кетпеуі тиіс.

      Рамалы шпангоуттарға қойылатын талаптар — осы Қағиданың 14-тарауының 3-параграфы.

      385. Борттың рамалы жиынтығының арқалықтары және бойлық қоршаулары арасында орнатылған кергіштің көлденең қимасының ауданы

, см², мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      , (109)

      мұнда p — осы Қағиданың 443-тармағына немесе 16-тараудың 3 параграфына сәйкес ненің артық болуына байланысты анықталатын кергіш ортасының деңгейіне арналған есептік қысым, кПа;

      —кергіші бар рамалы шпангоуттар арасындағы ара қашықтық, м;

      _i — кергішті ұстап тұратын борт ауданының орташа биіктігі, м;

      h_i — кергіштің көлденең қимасының периметрі, см;

      k = 2,5 — орнықтылық қорының коэффициенті;

      _cr — формула бойынша есептелетін эйлер кернеуі кезіндегі осы Қағиданың 254-тармағына сәйкес сындарлы кернеу, МПа,

      _е = 206i/

l²,

      мұнда i — кергіш қимасы инерциясының ең аз сәті, см⁴;

      l — бойлық қоршау және бортың рамалы байланыстарының ішкі жиектері арасында өлшенген кергіш ұзындығы, м;

      осы Қағиданың (109) формуласы бойынша анықталады.

      386. Машина бөлімшесіндегі және цистернадағы борт жиынтығы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) машина бөлімшесіндегі шпангоуттар өлшемі осы Қағиданың 382-тармағына сәйкес анықталады. Бұл ретте:

      l — борт стрингері немесе төменгі борт стрингері және екінші түптің төсеніші (флораның жоғарғы жиегі), немесе жоғарғы борт стрингері және бимстің төменгі жиегі арасында өлшенетін аралық ұзындығы.

      Бойлық арқалықтардың өлшемдері осы Қағиданың 384-тармағына сәйкес анықталады.

      Рамалы шпангоуттар өлшемдері осы Қағиданың 382-тармағына сәйкес анықталады. Бұл ретте:

      l — екінші түп төсенішінен (флораның жоғарғы жиегі) бимстің төменгі жиегіне дейін өлшенетін аралықтың ұзындығы;

      2) ұзындығы 30 м кем емес кемелер үшін осы Қағиданың 377-тармағына сәйкес талап етілетін рамалы шпангоуттар және борт стрингерлерін орнатуға жол берілмейді, негізгі шпангоут кедергісінің сәті формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс, см³,

      W = 1,8 W₁, (110)

      мұнда W₁ — осы тармақтың 1) тармақшасына сәйкес негізгі шпангоуттың кедергі сәті;

      3) ұзындығы 30 м және одан артық құрғақ жүк тасымалдайтын кемелердің балласт және отын цистерналары ауданында борт жиынтығының өлшемдері осы Қағиданың 380, 382, 384-тармақтарына сәйкес танк ауданындағы итергіш кемелердің борт жиынтығына қойылатын талаптарға сай келуі тиіс.

      Борт жиынтығының көлденең жүйесі кезінде борт стрингерінің кедергі сәті осы Қағиданың 246 және 247-тармағын анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      ^k

= 0,65;

      m = 10.

      Басқа жағдайда осы Қағиданың 383-тармағының талаптары орындалуы тиіс;

      4) машина бөлімшесіндегі рамалы шпангоуттар 0,1 аралықтан кем емес кескін биіктігі және 3,5 мм қабырға биіктігінен кем емес 0,01 қабырға қалыңдығы болуы тиіс;

      5) машина бөлімшесіндегі борт стрингері қабырғасының биіктігі рамалы шпангоут биіктігіне тең болуы тиіс.

      Борт стрингері қабырғасының қалыңдғы рамалы шпангоут қалыңдығынан 1 мм кем болмауы тиіс. Борт стрингерінің еркін белдеуінің қалыңдығы рамалы шпангоут еркін белдеуінің қалыңдығына тең болуы тиіс.

      387. Қос борттың диафрагмасы және платформасы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) диафрагма және платформа қимасының ауданы және кедергі сәті осы Қағиданың 383-тармағына сәйкес борт стрингері қимасының ауданына және кедергі сәтіне, рамалы шпангоуттар осы Қағиданың 383-тармағына сәйкес анықталатын есептік қысым кезінде осы Қағиданың 379-тармағының 2) тармақшасына сәйкес жауап беруі тиіс.

      Кез келген жағдайда диафрагма және платформаның қалыңдығы, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      s_min = 0,018L + 6,2; (111)

      2) диафрагма және платформаны бекітетін қаттылық қыры осы Қағиданың 280-тармағының талаптарына жауап беруі тиіс;

      3) кеменің ортаңғы бөлігіндегі платформалар және оларды бекітетін кесілген бойлық қаттылық қыры негізгі жазықтықтан 0,25D ауданда және есептік палубадан 0,25D төмен ауданда осы Қағиданың 253-тармағына сәйкес жиынтықтың бойлық арқалығының орнықтылығына қойылатын талаптарға жауап беруі тиіс;

      4) диафрагма және платформаның өткізбейтін учаскелерінің қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 379-тармағының 3) тармақшасына сәйкес;

      m = 15,8;

      ^k

= 0,9;

      5) диафрагма және платформаның өткізбейтін учаскелерін бекітетін қаттылық қырының кедергі сәті осы Қағиданың 246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 379-тармағы 3) тармақшасына сәйкес;

      l — қаттылық қыры аралығының ұзындығы, борт қаптауына параллель қаттылық қыры үшін тең, диафрагмалар арасындағы ара қашықтық, борт қаптауына перпендикуляр қаттылық қыры үшін — сыртқы және ішкі борттың негізгі жиынтығының ішкі жиектері арасындағы ара қашықтық, егер қаттылық қыры соған және қос борт еніне жабыстырылса, егер қыр ұштарын ың "мұртын" кесіп тастаса, м;

      m = 12 борт қаптауына параллель қаттылық қыры үшін;

      m = 10 борт қаптауына перпендикуляр қаттылық қыры және оның негізгі жиынтығына жабыстырылған қыр үшін;

      m = 8 қалған жағдайда;

      ^k

= 0,75.

      388. Палубада үлкен ойықтар болған кезде олардың ені кеменің енінен 0,7 асып кетеді, Кеме қатынасының тіркелімі келісімі бойынша есептеумен анықталатын және жоғарғы палубаның икемдігіне байланысты сыртқы және ішкі бортты күшейтуді талап етуі мүмкін (осы Қағиданың 28-тарауы 4 параграфы).

      389. Ішкі борт қаптауының қалыңдығы есептеумен анықталатын есептік қысым кезінде осы Қағиданың 444-тармағының сәйкес итергіш кемелердің бойлық қоршауларын қаптау қалыңдығына қойылатын талаптарға сәйкес келуі тиіс, есептік қысым кезінде осы Қағиданың 379-тармағының 1) тармақшасына сәйкес. Кез келген жағдайда бұл қалыңдық осы Қағиданың (129) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс.

      390. сыртқы және ішкі борттың шпангоуттары немесе бойлық арқалықтары арасындағы кергіштер осы Қағиданың 376-тармағы 1) тармақшасына сәйкес ненің артық болуына байланысты осы Қағиданың 378-тармағы 1) тармақшасы немесе 364-тармағында анықталатын есептік қысым кезінде 379-тармағының 1) тармақшасына сәйкес қос түптің аралық тіреулеріне қойылатын талаптарға жауап беруі тиіс.

      Кергішті орнату кезінде осы Қағиданың 382-тармағына сәйкес бойлық арқалықтар және 380 және 381-тармағына сәйкес шпангоуттар кедергісінің кергіш сәті 35 %-ға азаюы мүмкін.

      391. итергіш кемеде (жүк және балласт) танкіде, трюмде борт жиынтығы конструкциясының элементтері су балласты ретінде қабылдануы мүмкін, цистернада осы Қағиданың 32-тарауының 3-параграфында талап етілгендерден кем емес қалыңдықта болады.

4-Параграф. Арнайы талаптар

      392. Борт жиынтығының көлденең жүйесі кезінде шығыңқылы кницалар көмегімен немесе оларға баламалы беріктік конструкциялары бойынша түптік конструкциялары бар шпангоуттардың төменгі ұштарын сенімді қосу қамтамасыз етілуі тиіс. Шығыңқылы кницалар мынадай талаптарға сай келеді:

      1) шығыңқы кницалар биіктігі бойынша шығыңқылықты толықтай жабуы тиіс. Шығыңқылы кницаның еркін жиегінде ернемек болуы тиіс және өлшемдері осы Қағиданың 271-тармағы 2) тармақшасына сәйкес таңдап алынған белдеумен бекітілуі тиіс.

      Шығыңқылы кницаның қалыңдығы қарастырылатын корпус ауданындағы тұтас флоралардың қалыңдығына тең деп қабылданады, бірақ шпангоут қабырғасының қалыңдығын 1,5 есе артық қылмау керек.

      Шығыңқы кницалар ойықтарының өлшемдері ойықтың бір жағынан табақтың еніндегі бір жерде кница енінен ¹/₃ кем болмауы тиіс.

      Басқа жағдайда шығыңқы кницалардың өлшемдері осы Қағиданың 271-тармағында талап етілгендерден кем болмауы тиіс;

      2) шпангоут және шығыңқы кница ұштарын бекіту конструкциясы кедергі сәті бір қимада шпангоут үшін талап етілгендерден кем болмауы тиіс;

      3) қос түптің көлбеулі түп аралық табағы кезінде шығыңқылы кница д екінші түптің төсенішіне дейін, ал оның белдеуі (ернемек) осы төсенішке дәнекерленуі тиіс;

      4) дара түп жиынтығының көлденең жүйесі кезінде немесе қос түптің көлденең түп аралық табағы кезінде шығыңқылық кницаның ені екінші түп төсенішімен немесе флораның жоғарғы жиегімен қосылған жердегі оның қимасының кедергі сәті шпангоут кедергісінің сәтінен екі есе артық болуы тиіс.

      Шығыңқы кницаның еркін белдеуі (ернемегі) екінші түп төсенішіне немесе флораның (ернемек) еркін белдеуіне дәнекерленген болуы тиіс немесе "мұртынан" кесілген болуы тиіс. Флора қабырғасының дәнекерлеген жерінде еркін белдеуді пісіру тік қаттылық қырымен немесе кницамен бекітілген болуы тиіс, сонымен қатар екінші түп төсенішіне немесе флора белдеуіне дәнекерленген болуы тиіс.

      Шығыңқы кницаның биіктігі оның енінен кем болмауы тиіс;

      5) дара түп жиынтығының бойлық жүйесі кезінде шығыңқы кница бойлық арқалығының бортына жақын түпке дейін жеткізілуі мүмкін және соған дәнекерленуі тиіс. Сыртқы қаптауға перпендикулярлы қимада кницаның кедергі сәті, кницаның ең үлкен ені болады, шпангоут кедергісінің сәтінен екі есе кем болмауы тиіс.

      393. Барлық жайдағы шпангоуттардың жоғарғы жиектері шағын саңылауы бар палубаға дейін (платформаға) жеткізілуі мүмкін. Жиынтықтың көлденең жүйесі бар палуба бимстері (платформа) шпангоуттың ішкі жиегіне дейін жеткізілуі тиіс.

      Жоғары палубалар үшін (теңізде арқандап байлаған кемелерден басқа) бимстері шағын саңылауы сыртқы қаптауға дейін бар палубаға дейін (платформаға), ал шпангоуттары — бимске дейін жеткізілуі мүмкін конструкция пайдаланылады.

      Шпангоуттардың жоғары ұштарына бекітілген кницаның өлшемдері осы Қағиданың 271-тармағының талаптарына сай келуі тиіс. Палуба жиынтығының бойлық жүйесі кезінде кница палубаның бойлық арқалығының бортына дейін жеткізілуі тиіс және соған дәнекерленуі тиіс.

      394. Егер шпангоут палубада кесілген болса, оның төменгі ұшын бекіту осы Қағиданың 271-тармағының талаптарына сай келуі тиіс, егер кесілген шпангоут ұштары палубаның төсенішіне жоғарыдан дәнекерленген болса және төменнен толық пісіру қамтамасыз етілген.

      395. Борт стрингерлері рамалы шпангоуттың еркін белдеуіне дейін жететін және соған дәнекерленген кницаның рамалы шпангоутына бекітілуі тиіс.

      396. итергіш кемелердің борт танкісінде кергіш болғанда рамалы шпангоуттардың немесе борт стрингерлерінің қабырғалары кергіштің еркін белдеуінің жалғасы болып табылатын қаттылық қырына бекітілуі тиіс. Рамалы шпангоутқа кергішті бекіту (борт стрингеріне) осы Қағиданың 272-275-тармағының талаптарына сай келуі тиіс.

20. Палубалар және платформалар
1-параграф. Жалпы ережелер, конструкция

      397. Тарауда кеменің палуба және платформасы конструкциясына қойылатын талаптар келтірілген, дара люк ойықтарының ені ойық ауданындағы кеменің 0,7 енінен аспайды. Ойықтар арасындағы көлденең аралықтың ортасы арасындағы 0,7 ара қашықтықтан асатын ойықтың үлкен ені бар және ойықтың үлкен ұзындығы бар кеменің палубасы мен платформасына, сонымен қатар қосарланған және үш реттік люк ойықтары бар кемелерге қойылатын қосымша талаптар осы Қағиданың 28-тарауында келтірілген.

      Консаль бимсіне қойылатын талаптар келтірілген.

      Накатты кемелердің палубасы мен платформасына қойылатын талаптар осы Қағиданың 29-тарауында келтірілген.

      Итергіш жүктерге арналған кеменің жүк люгінің комингсіне қойылатын талаптар осы Қағиданың 30-тарауында келтірілген.

      Тарау палуба және платформаның негізгі және рамалы жиынтығының арқалықтарына және төсеніштеріне, палуба астындағы бойлық төсеніштерге, бимстерге, рамалы бимстерге, карлингстерге, соңғы люк бимстеріне, жүк люктерінің бойлық және көлденең комингсіне, итергіш кеме танкісінің омыратын табағына қойылатын талаптарды қамтиды.

      Қондырма үстінде орналасқан жоғарғы палуба учаскесіне қойылатын қосымша талаптар осы Қағиданың 552 – 554-тармағының 1) – 3) тармақшасында келтірілген.

      398. Ұзындығы 80 м және одан артық итергіш кемелерде, итергіш жүк кемелері және кен тасығыштар үшін, сонымен қатар мұнай құю және мұнай кен тасығыштарда жүк трюмі (танк) ауданында есептік палуба жиынтығының бойлық жүйесінде қолданылуы тиіс.

      Жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде рамалы бимстер арасындағы ара қашықтық флоралар арасындағы ара қашықтықтан аспауы тиіс.

      399. Кеменің ортаңғы бөлігінде есептік палуба карлингстерінің конструкциялық үздіксіздігін қамтамасыз етуі тиіс. Егер карлингстер көлденең қоршауларда кесілсе, олардың қабырғасы көлденең қоршауларға дәнекерленуі тиіс және соған кницамен бекітілуі тиіс.

      Көлденең комингстердің қабырғасы, рамалы және соңғы люк бимстері, сонымен қатар көлденең омырылған табақтар қаттылық қырымен және кницамен бекітілуі тиіс (осы Қағиданың 14-тараудың 3 параграфы).

      Карлингс және соңғы люк бимсі белдеулерінің қосылысы айқастырма көмегімен орындалуы тиіс (осы Қағиданың 287-тармағы), оның қалыңдығы осы белдеулердің қалыңдығына тең болуы тиіс.

      400. Есептік палубада орналасқан люк бұрыштарында, бойлық комингстердің ұштары, люк бұрышының ойығын дөңгелету сызығы бойынша иілуі тиіс және көлденең комингсі бар қыспақпен пісірілген немесе кница түрінде люк бұрышында жалғасқан болуы тиіс. Карлингс палубасы астында орналасқан қабырға астында кницаның қалыпты аяқталуы қамтамасыз етілуі тиіс.

      Комингс-карлингстің жоғарғы жиектері белдеулермен бекітілуі тиіс, ал төменгі жиектері жиектердің дөңгелетуді қамтамасыз ететін қаптауы болуы тиіс.

      Жүк люгінің тік бойлық комингсінің жоғарғы жиегі тегіс болуы, ал оның бұрыштары көлденең бағытта дөңгеленген болуы тиіс.

      401. Карлингстер және рамалы бимстер пиллерсті орнатқан жерде кницамен немесе бракетпен бекітілуі тиіс.

      Рамалы бимстердің қабырғасы әртүрлі биіктіктегі карлингстермен қосылған жерінде карлингс қабырғасы рамалы бимс жазықтығында орналасқан кницамен бекітілуі тиіс. Кницалар рамалы бимстің еркін белдеуіне, карлингстің қабырғасына және еркін белдеуіне дәнекерленген болуы тиіс.

      Карлингстердің кәдімгі бимстермен қосылысқан жерінде карлингстің қабырғасы тік қаттылық қырымен бекітілуі тиіс.

      402. Палуба астындағы бойлық арқалықтардың көлденең қоршаулармен қосылысы көрсетілген арқалықтар қимасының тиімді ауданын сақтауды қамтамасыз етеді.

      403. Екі бойлық қоршау болғанда итергіш кемелерде диаметрлі жазықтықта омырылған табақ орнатылады.

2-параграф. Палубалы конструкцияларға арналған жүктемелер

      404. Жоғарғы палубаның ашық учаскелеріндегі есептік қысым мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      р = 0,7р_w

р_min, (112)

      мұнда p_w — осы Қағиданың 171-тармағына сәйкес палуба деңгейіндегі толқын жүктемесі;

      р_min = 0,1L + 7 алдыңғы жақ перпендикулярдан 0,2L шегіндегі алдыңғы жақ тірелген жерде;

      р_min = 0,015L + 7 кеменің ортаңғы бөлігі мен артқы жағында; кеменің ортаңғы бөлігі мен алдыңғы жақ тірелген жердегі аралық ауданда p_min сызықтық интерполяциямен анықталады. Шектелген жүзу ауданындағы кемелерде p_min шамасы осы Қағиданың 18-қосымшасы бойынша анықталатын

_r коэффициентіне көбейту арқылы азаюы мүмкін.

      405. Палубалы жүкті тасымалдауға арналған жоғарғы ашық палубалар үшін (отын мен кокстан басқа), есептік қысым осы Қағиданың (17) формуласы бойынша анықталған р_г жүк қысымынадай тең түрде қабылданады. Отын мен коксті тасымалдауға арналған жоғарғы ашық палубалар үшін h шамасы осы Қағиданың (17) формуласында палубада отын мен коксті төсеу биіктігіне 0,7 тең деп қабылданады.

      Төменгі палуба және платформа үшін есептік қысым осы Қағиданың

      174-тармағына сәйкес қабылданады. Бимске астынан немесе палуба астындағы бойлық арқалыққа жүк ілінетін палубалар үшін есептік қысым сәйкес ұлғаюы тиіс.

      Экипажды, жолаушыларды және жабдықтарды орналастыруға арналған палубалар және платформалар үшін, есептік қысым осы Қағиданың (17) формуласы бойынша анықталады, бұл ретте hс_гg туындысы 3,5 кПа кем болмауы тиіс.

      Машина бөлімшесіндегі платформа үшін ең аз есептік қысымы - 18 кПа.

      Су өткізбейтін төменгі палубалар және платформалар мынадай формула бойынша анықталатын сынақ кезінде қосымша есептеледі, кПа,

      р = 7,5h_и, (113)

      мұнда h_и — ауа құбырының үстінен палуба төсенішінің (платформаның) тік қашық тұруы, м.

      406. Сұйықтықтарды тасымалдауға арналған бөліктерді шектейтін палуба және платформа конструкциясындағы есептік қысым осы Қағиданың 175-тармағына сәйкес анықталады.

3-параграф. Палубалы байланыстардың өлшемдері

      407. Палуба төсенішінің қалыңдығы мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) негізгі және рамалы жиынтықтың палуба астындағы бойлық арқалықтары есебінен люк ойықтары сызығынан тыс есептік палуба төсенішінің қалыңдығы осы Қағиданың 11-тарауының 5-параграфы үшін талап етілген есептік палуба үшін корпустың көлденең қимасы кедергісінің сәтін алуды қамтамасыз етуі тиіс.

      Кеменің ортаңғы бөлігінде есептік палуба төсенішінің қабылданған қалыңдығы (осы Қағиданың 13-тарауы 4-параграфы) орнықтылық туралы талаптарына сай келуі тиіс;

      2) палуба және платформа төсенішінің қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      m = 15,8;

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2 параграфына сәйкес есептік палуба үшін:

      ^k

= 0,3k_D

0,6 ұзындығы 65 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігінде жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде;

      k_D осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,6 жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде ұзындығы 12 м кеменің ортаңғы бөлігінде.

      12 < L <65 м кезінде сызықтық интерполяциямен анықталады, ^k

= 0,45 қабылдайды L = 65 м кезінде.

      ^k

= 0,6 жиынтықтың бойлық жүйесі кезіндегі кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,7 алдыңғы жақ және артқы жақ перпендикулярынан 0,1L учаскесіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      негізгі жазықтықтан 0,75D жоғары орналасқан екінші үздіксіз палуба үшін:

      ^k

= 0,65k_D

0,8 ұзындығы 65 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігінде жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде;

      k_D осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,8 ұзындығы 12 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігінде жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде.

      12 < L <65 м кезінде сызықтық интерполяциямен анықталады, ^k

= 0,73 қабылдайды L = 65 м кезінде.

      ^k

= 0,8 жиынтықтың көлденең жүйесі кезінде кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,9 алдыңғы жақ және артқы жақ перпендикулярынан 0,1L учаскесіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      басқа төменгі палубалар және платформалар үшін ^k

= 0,9;

      3) машина бөлімшесі артқы орналасу кезінде палубаның бойлық арқалықтарының өлшемі және төсеніш қалыңдығы ют және артқы шабу алдында машина шахтасы үшін ойықтардың енінен кем емес юттың алдыңғы жақ қоршауынан артқы жаққа қарай ұзындықтағы учаскеден азаймауы тиіс.

      Егер машина шахтасы ойығының алдыңғы жақ жиегі ют алдыңғы жақ қоршауынан (артқы шабу) ойықтар енінен аз ара қашықтықта орналасқан болса, осы аудандағы палубаны қосымша күшейту талап етілуі мүмкін;

      4) егер есептік палуба төсенішінің қалыңдығы борт қаптауы қалыңдығынан аз деп қабылданса, палубалы стрингер қарастырылуы тиіс. Жоғарғы палубаның палубалы стрингердің ені bболса, мм, мынадай формула бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс

      b = 5L +800

1800, (114)

      палубалы стрингердің қалыңдығы борт қаптауының қалыңдығынан кем болмауы тиіс;

      5) палуба және платформа төсеніші табақтарының қалыңдығы s_min, мм, кем болмауы тиіс:

      кеменің ортаңғы бөлігінде борт пен үлкен ойықтардың сызықтары арасындағы жоғарғы палуба үшін (итергіш кеме танктерінің палубасы)

      s_min = (4 + 0,05L)

кезінде L < 100м; (115)

      s_min = (7 + 0,02L)

кезінде L

100 м; (116)

      жоғарғы палубалар үшін кеменің тірелген жерінде және үлкен ойықтар сызықтары ішінде, сонымен қатар екінші палуба үшін

      s_min = (4 + 0,04L)

кезінде L < 100м; (117)

      s_min = (7 + 0,01L)

кезінде L

100 м; (118)

      үшінші және басқа төмендегі палуба мен платформа үшін

      s_min = (5 + 0,01L)

; (119)

      мұнда

— осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес.

      L > 300 м кезінде L = 300 м.қабылданады.

      Шектелмеген жүзу ауданындағы және шектелген жүзу ауданындағы кемелер үшін R1, егер қабылданған шпация қалыпты шпациядан аз болса (осы Қағиданың 8 - тарауы 3 параграфы), палуба мен платформа төсенішінің ең аз қалыңдығын қалыпты шпациядан гөрі қабылданған шпацияға қатынасы бойынша пропорциональ азайтуға рұқсат етіледі, бірақ 10 %-дан артық емес.

      Басқа жағдайда ең аз қалыңдық 5,5 мм кем болмауы тиіс.

      Сұйықтықтарды тасымалдауға арналған бөліктердің ауданында палубаның конструкциялық элементтері және төсеніші табағының қалыңдығы осы Қағиданың 32-тарауы 3 параграфында, итергіш кемелер үшін осы Қағиданың (130) формуласы бойынша талап етілгендерден кем болмауы тиіс.

      408. Көлденең бойлық арқалықтарының көлденең қимасының кедергі сәті осы Қағиданың 246 және 247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2 параграфына сәйкес;

      m = 12;

      жоғарғы палуба үшін

      ^k

= 0,45 k_D < 0,65 кеменің ортаңғы бөлігінде;

      ^k

= 0,65 алдыңғы жақ және артқы жақ перпендикулярынан 0,1L учаскесіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      қалған палубалар үшін

      ^k

= 0,75.

      k_D осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады.

      409. Палуба жиынтығының көлденең жүйесі кезінде бимстер өлшемі мынадай талаптарды қанағаттандыруы тиіс:

      1) бимс кедергісінің сәті осы Қағиданың 246-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2-параграфына сәйкес;

      m = 10;

      ^k

= 0,65;

      2) бимстер инерциясының сәті i_б, см⁴, ұзындығы 65 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігіндегі жоғарғы палубалар осы Қағиданың 13 -тарауының 4-параграфына сәйкес өзекті жүйе ретінде палубалы ара жабын орнықтылығын есептеуден анықталуы тиіс.

      Екі және одан артық аралық қатты тіреулері бар бимстер үшін ара жабында есептеу орнына инерцияның талап етілген сәті мынадай формула бойынша анықталуы мүмкін

      i_б = 6,33(s/

)³l⁴

х·10^-3, (120)

      мұнда l — тіреулер арасындағы бимс аралығы, м;

      = 1 кезінде

_c

0,5R_eH;

      = 4

кезінде

_с > 0,5R_eH;

      х =

²/(4 – 1,5

⁴);

      = 4

(

/s)², бірақ 1 артық емес;

      _c — осы Қағиданың 252-тармағына сәйкес сығымдаушы кернеу;

      s — палуба төсенішінің нақты қалыңдығы, мм.

      410. Палуба астындағы рамалы жиынтықтың өлшемдері: рамалы бимстер, карлингстер, люк комингстері және соңғы люк бимстері өзекті жүйе ретіндегі палубалы ара жабында есептеу негізінде, осы Қағиданың 411 – 414 тармағында көрсетілген жағдайынан басқа кезде таңдап алынады. Есептік жүктемелер осы Қағиданың 20-тарауының 2-параграфына сәйкес таңдап алынады. Пиллерстер болған кезде олардың орналасуына байланысты жоғарыдағы және/немесе төмендегі конструкциялары бар палубалы ара жабынның өзара әрекет етуі ескерілген болуы тиіс.

      Мүмкін кернеулердің коэффициенттері қабылдануы тиіс:

      есептік палуба үшін

      карлингстермен сәйкесетін люктердің бойлық комингсі мен карлингсін есептеу кезінде

      ^k

= 0,35k_D

0,65 ұзындығы 65 м және одан артық кеменің ортаңғы бөлігінде;

      k_D осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,65 ұзындығы 12 м кеменің ортаңғы бөлігінде.

      12 < L <65 м ^k

кезінде сызықтық интерполяциямен анықталады, ^k

= 0,5 қабылдайды L = 65 м кезінде;

      ^k

= 0,65 алдыңғы жақ және артқы жақ перпендикулярынан 0,1L учаскесіндегі тірелген жерде.

      Тірелген жердің ортаңғы бөлігі мен көрсетілген учаскелері арасындағы аралық аудандар үшін ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады;

      Рамалы бимстер және жартылай бимстер үшін, карлингстермен сәйкес келмейтінн люктердің бойлық комингсі мен соңғы люк бимстерін есептеу кезінде

      ^k

= 0,65;

      жанама кернеу бойынша рамалы байланыстарды есептеу кезінде

      ^k

= 0,65;

      қалған палуба мен платформалардың рамалы байланыстары үшін

      ^k

= ^k

= 0,7.

      Кеменің ортаңғы бөлігінде жоғарғы палуба жиынтығының палуба астындағы рамалы жиынтығы осы Қағиданың 415-тармағының талаптарына сай келуі тиіс.

      411. Екі бойлық қоршау болғанда және карлингстер болмағанда орташа танкідегі палуба астындағы рамалы жиынтықтың өлшемдері мынадай талаптарға сай келуі тиіс:

      1) рамалы бимс қимасының кедергі сәті осы Қағиданың 246 және

      247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс, рамалы бимс қабырғасы қимасының ауданы ойықтарды шығарғанда осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2 параграфына сәйкес;

      ^k

және ^k

— осы Қағиданың 410-тармағына сәйкес;

      l = В₁, где В₁ — орташа танктің ені, м;

      m = m_ф;

      N_max = 0,7n_фраl;

      m_ф және n_ф осы Қағиданың 55-қосымшасы бойынша танк шегінде рамалы бимстердің санына және

параметріне байланысты анықталады;

      =

^4/3(L₁/В₁)³;

      = W_б/W_о.л,

      мұнда L₁ — танк ұзындығы, м;

      W_б — осы талаптарға жауап беретін рамалы бимстің кедергі сәті;

      W_о.л — осы талаптарға жауап беретін омырылатын табақ қимасының кедергі сәті.

      параметрі еркін беріледі, бірақ 0,6 артық емес; м параметрінің мәні 1,5 артық болмауы тиіс.

      Рамалы бимс кедергісінің сәті

W_о.л кем болмауы тиіс;

      2) омырылған табақ кедергісінің сәті осы Қағиданың 246 және

      247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс, омырылған табақ қабырғасы қимасының ауданы ойықтарды шығарғанда осы Қағиданың

      248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2 параграфына сәйкес;

      ^k

және ^k

— осы Қағиданың 410-тармағына сәйкес карлингстер үшін;

      l = L₁;

      — омырылған табақ және бойлық қоршау астындағы ара қашықтық, м;

      m = m_к;

      N_max = 0,7n_краl;

      m_к және n_к осы Қағиданың 55-қосымшасы бойынша танк шегінде рамалы бимстердің санына және м параметріне байланысты анықталады; м осы Қағиданың 411-тармағы 1) тармақшасына сәйкес анықталады.

      Омырылған табақ кедергісінің сәті W_б/

кем болмауы тиіс, мұнда W_б — осы Қағиданың 411-тармағы 1) тармақшасының талаптарына жауап беретін рамалы бимс кедергісінің сәті;

      — осы Қағиданың 411-тармағының 1) тармақшасына сәйкес.

      Омырылған табақ еркін жиегі бойынша рамалы бимстің еркін белдеулі қимасының ауданынан кем емес белдеуге бекітілуі тиіс.

      412. Бір бойлық қоршауы бар құю кемелердің рамалы бимстері, карлингстер және күшейтілген бойлық қоршаулар болмаған кезде екі бойлық қоршауы бар құю кемелердің (тек борт танкілерінде), сонымен қатар рамалы жартылай бимстер, рамалы бимстер және құрғақ жүк тасымалдайтын люктердің көлденең комингстер, оларды қатты тіреу арқалықтары ретінде қарастыруға болады, 246 және 247-тармағында анықталатын қима кедергісінің сәті болуы тиіс, ойықтардың шығарғанда қабырға қимасының ауданы осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 3 параграфына сәйкес;

      ^k

және ^k

—осы Қағиданың 410-тармағына сәйкес;

      m = 10;

      N_max = 0,5раl.

      413. Карлингстер және люктердің бойлық комингстері мынадай талаптарға жауап беруі тиіс:

      1) карлингстер және люктердің бойлық комингстерін қатты тіреу арқалықтары ретінде қарастыруға болады, осы Қағиданың 246 және

      247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс, ойықтардың шығарғанда қабырға қимасының ауданы осы Қағиданың 248-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2-параграфы;

      ^k

және ^k

— осы Қағиданың 410-тармағына сәйкес;

      N_max = 0,5раl;

      m = 10 кесілген карлингстер, люктердің бойлық комингстері үшін;

      m = 12 кницаның осы қимасына түсетіндер есебінен тіреу қимасында кедергі сәтін анықтау кезінде үздіксіз карлингстер және люктердің бойлық комингстері үшін, егер осындай орнатылса;

      m = 18 люктердің бойлық комингстері, карлингс аралығында кедергі сәтін анықтау кезінде үздіксіз карлингстер және люктердің бойлық комингстері үшін;

      2) ұзындығы 30 м кем емес кемелер үшін карлингс қабырғасының қалыңдығы палуба төсенішінің қалыңдығынан артық емес, ал люк комингсінің қабырғасының қалыңдығы палуба төсенішінің қалыңдығынан 1 мм артық болуы тиіс;

      3) егер жоғарғы есептік палубаның люк бойлық комингстері кницамен аяқталса, палуба бойынша кницаның ұзындығы l_к, м, болуы тиіс:

      l_к

0,75h_к кезінде R_eH

315; (121)

      l_к

1,5h_к кезінде R_eH = 390 МПа,

      мұнда h_к — палуба үстіндегі комингстің биіктігі, м.

      Аралық мәндер үшін R_eH кницаның ұзындығы сызықтық интерполяциямен анықталады;

      4) егер жүк люктерінің қақпақтарында контейнерді немесе кез келген басқа жүкті тасымалдау қарастырылса, комингс қабырғасының бекіту өлшемдері кеменің борт шайқалысы кезінде инерцияның оларды тік және көлденең құраушы күш ретінде қабылдау есебінен тағайындалады.

      414. Егер палуба астындағы рамалы жиынтықтың арқалығы оқшауланған түрде қарастырылуы мүмкін, оның қимасының кедергі сәті осы Қағиданың 246 және 247-тармағында анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте есептік жүктемелер және ^k

коэффициенті осы Қағиданың 410-тармағы сияқты таңдап алында; т = 10.

      Мұндай арқалық қабырғасы қимасының ауданы осы Қағиданың (55) формуласы бойынша анықталатындардан кем болмауы тиіс. Бұл ретте k коэффициент осы Қағиданың 410-тармағы сияқты таңдап алынады;

      N_max = 0,5раl,

      р — осы Қағиданың 250-тарауы 2-параграфына сәйкес.

      415. Ұзындығы 65 м және одан артық кемелердің ортаңғы бөлігінде жоғарғы палубаның рамалы палубалы жиынтығының өлшемдері осы Қағиданың 13-тарауы 4-параграфына сәйкес орнықтылық жағдайын қанағаттандыруы тиіс, өзекті жүйе ретіндегі палубалы ара жабынды есептеумен анықталады.

      Жиынтықтың бойлық жүйесі кезінде және карлингстер болмаған кезде немесе карлингстер рамалы бимстер үшін қатты тіреулер болып табылған жағдайда ара жабынды есептеу орнына рамалы бимс инерциясының талап етілген сәті I, см⁴, мынадай формула бойынша анықталуы мүмкін

      I_б = 0,76(l/с)³

i

х, (122)

      мұнда l — тіреулер арасындағы рамалы бимс аралығы, м;

      c — рамалы бимстер арасындағы ара қашықтық, м;

      ₁ — бойлық палуба астындағы арқалықтар арасындағы ара қашықтық,м;

      i —белдеумен қосылған палуба астындағы арқалық инерциясының нақты сәті, см⁴;

      = 1 кезінде 1,15 у_с

0,5R_eH;

      = 4,6(1 – 1,15 у_с/R_eH) кезінде 1,15 у_с > 0,5 R_eH;

      х осы Қағиданың (120) формуласы бойынша анықталады, кезінде

= 1,15

;

      _с — осы Қағиданың 252-тармағына сәйкес сығымдаушы кернеу;

      _e — осы Қағиданың 255-тармағына сәйкес анықталатын бойлық палуба астындағы арқалықтардың нақтылы эйлер кернеулері.

4-параграф. Арнайы талаптар

      416. Төменде келтірілген люк ойықтарын ресімдеуге қойылатын талаптар жалқы ойықтарға қатысты, олардың өлшемі осы Қағиданың

      20-тарауының 1-параграфында келтірілгендерден аспайды.

      Ойықтар кеменің барлық бойымен орналасқан деп көзделеді. Ойықтар басқаша орналасқан кезде оларды ресімдеу Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      417. Кеменің ортаңғы бөлігіндегі есептік палуба үшін

      0,6L ұзындықтағы учаскеде L

65 м және 0,5L кезінде 40

L < 65 м машина –қазандары шахтасы және жүк люктері ойықтарының бұрыштарын дөңгелету өлшемдері мынадай талаптарға жауап береді:

      егер дөңгелету радиус шеңберінің доғасы бойынша орындалса r, м,

      r

0,1ab₁; (123)

      егер дөңгелету бойлық жартылай осі ұзындығына d₁, м, көлденең жартылай ось ұзындығына қатынасы бар эллипс доғасы бойынша орындалса с₁, м, 2ге тең,

      c₁

0,07ab₁, (124)

      мұнда а = 1, егер ойық бұрыштары жуан дәнекерленген табақпен бекітілген болса;

      а = 0,7, егер ойық бұрыштары жуан дәнекерленген табақпен бекітілген болса;

      b₁ = с кезінде c

с₀ бірізділікті орналасқан ойықтардың аралас жиектері үшін;

      b₁ = b кезінде с > с₀ бірізділікті орналасқан ойықтардың аралас жиектері үшін және басқа жағдай үшін;

      с — бірізділікті орналасқан ойықтардың аралас жиектер арасындағы ара қашықтық (ойықтар арасындағы маңдайша өлшемі), м;

      b — ойықтар ені, м;

            l — ойықтар ұзындығы, м.

      Ойықтардың бұрыштарын бекітетін жуан дәнекерленген табақ өлшемдері осы Қағиданың 63-қосымшасында көрсетілгендерге немесе осы Қағиданың 421-тармағында талап етілгендерге сәйкес келуі тиіс, мұнда r осы Қағиданың (123) формуласы бойынша анықталады, егер дөңгелету шеңбер доғасы бойынша орындалған болса; r = с₁ дәнекерленген табақтың көлденең өлшемдері үшін r = d₁ оның бойлық өлшемдері үшін, егер дөңгелету эллипс доғасы бойынша орындалған болса, с₁ осы Қағиданың (124) формуласы бойынша анықталады.

      418. Осы Қағиданың 417-тармағында көрсетілген учаскеден тыс есептік палубада, сонымен қатар негізгі жазықтықтан жоғары орналасқан 0,75D екінші үздіксіз палуба үшін, кеменің ортаңғы бөлігінде осы Қағиданың 8-тарауы 3-параграфына сәйкес осы Қағиданың 445-тармағында талап етілген ойықтарды дөңгелету өлшемдері екі есе азайтылады. Бұл ретте дөңгелетудің ең қысқа өлшемі 0,2 м кем қабылданбайды.

      Қалған аудандар, басқа палубалар және платформалар үшін, сонымен қатар ұзындығы 40 м кем кемелерде машина-қазандық шахтасы мен жүк люктері ойықтарының бұрышын дөңгелетудің ең қысқа өлшемі 0,15 м тең деп қабылданады.

      419. Төмен температура әсеріне ұшырайтын палубаның жүк люктерінің ойықтары бұрышын дөңгелету өлшемдері (кеме корпусының биіктігі және ұзындығы бойынша олардың орналасуына қарамастан) кеменің ортаңғы бөлігінде орналасқан есептік палубаның ұқсас конструкцияларына қойылатын талаптарға сәйкес келеді (осы Қағиданың 417-тармағы).

      420. А ауданында (осы Қағиданың 63-қосымшасы) палубалы төсеніш табағының және комингс қабырғасының жіктерін орналастыруды, негізгі және рамалы жиынтықтағы бойлық белдемдердің жігінен қосылуын, саңылауларды орындау, жақтау мен раманы палуба төсенішіне дәнекерлеу, сонымен қатар бөлшектерді монтаждау жұмысына жол берілмейді.

      С ауданында (осы Қағиданың 63-қосымшасы) негізінен, шағын ойықтарды дөңгелек немесе эллиптекалық нысандар, 20s аспайтын ең қысқа өлшемі бар ойықтар орналастырылады (мұнда s — палубалы төсеніштің қалыңдығы, мм). Мүмкін болса, ойықтардың бойлық жиектеріндегі дәнекерленген жіктерін болдырмау керек.

      Палуба төсеніші жүк люгінің комингсінде үзілсе (немесе машина бөлімшесінің шахтасында) және оған ерітіліп жабыстырылса, толық дәнекерлеу қолданылуы тиіс. Палуба төсеніші комингсті кессе, люктің ішіндегі төсемнің бос жиектері тегіс болуы тиіс, оларға қандай да бір бөлшектер ерітіліп жабыстырылмауы тиіс.

      Жүк люгінің бойлық комингсі кницамен аяқталса, оның соңғы жағы палуба төсеніші табағының түйіспесімен бірлеспеуі тиіс.

      421. Оқшауланған кесіктің ауданында палубаның көлденең қимасы жоғалған алаңының өтемақысында қажет болғанда осы Қағиданың

      64-қосымшасында конструкциясы көрсетілген бекіту орындалуы тиіс. K коэффициентінің мәні s палуба төсенішінің қалыңдығына, s₁ бекітілетін табақтың қалыңдығына және b кесіктің еніне қатынасына сәйкес таңдалады, бірақ оны k = 0,35s/C₁ аз қабылдамау керек.

      422. Жүк люктері мен машина шахталарының ретті, көршілес орналасқан кесіктері көлденең жиектердің арасында палуба төсеніші табақтарының қалыңдығы (осы Қағиданың 417-тармағы) ширатылудың көлденең мөлшерлерін алып тастағанда олардың ені шегінде осы Қағиданың 407-тармағында көрсетілгеннен кем болмауы тиіс.

      Осы Қағиданың 65-қосымшасында көрсетілген учаскеде оқшауланған кесіктердің көлденең жиектерінде s_min қалыңдығына рұқсат етіледі.

      Жүк люктерінің көлденең комингстері арасындағы учаскеде палуба төсеніші жинағының бойлық жүйесінде әрбір шпангоутта кесетін көлденең қабырғалар құрылғымен қосымша бекітілуі тиіс.

      423. Осы Қағиданың 417 және 418-тармақтарында көрсетілген кеменің ортаңғы бөлігіндегі учаскелерде негізгі жазықтықтан 0,75D жоғары орналасқан есептеу палубасындағы және екінші үзіліссіз палубадағы жалаң ойықтар L

40 м кезінде борттан бастап жүк люктері кесінділерінің сызықтарына дейінгі енінде аз мөлшерлері болуы және жүк люктерінің кесіктерінің бұрыштарынан және машина-қазан шахталарынан, сондай-ақ реттеулер шетінен жеткілікті алыста орналасуы тиіс.

      Егер көрсетілген аудандардағы тікбұрышты және дөңгелек кесіктері, олардың ені (диаметрі) кесіктің ауданында, қайсысының аздығына байланысты, палуба төсенішінің қалыңдығы 20 немесе 300 мм-ден аз болса, бекітілуі мүмкін емес.

      424. Жүк люктері мен машина-қазан шахталардың қалыңдаған табақтарында, бекітілетін бұрыштарда, сондай-ақ көлденең комингстер аяқталатын реттеулер мен кницалардың шетінде палуба стрингерінің қалыңдаған табақтарында кесіктерге жол берілмейді.

      Жүк люктері кесіктерінің ішкі сызықтарында орналасқан ойықтарды (соның ішінде тік бұрышты) диаметрлі жазықтықтан 0,25b және жүк люгінің көлденең жиектерінен 0,5b (b – жүк люгінің ені, м) алысқа бекіту талап етілмейді.

      Осы Қағиданың 64-қосымшасында көрсетілген учаскеде орналасқан оқшауланған ойықтарды бекіту талап етілмейді.

      425. Есептеу палубасында кесіктің жиегі мен борттың (люктің бойлық комингсімен) арасындағы ара қашықтық кесіктің ені мен формасына қарамастан кесіктің қосарланған енінен аз болса, бекітулерді орындау қажет. Осымен бірге жоғарыда көрсетілген ара қашықтық 75 мм-ден аз қабылданбауы тиіс.

      Тік бұрышты кесіктердің бұрыштары радиус бойынша дөңгелектенуі тиіс. Әдеттегідей, r_min = 0,1b (кесіктің ені, м - b). Барлық жағдайда ширатудың минималды радиусы кесіктің ауданында төсемнің екі қалыңдығынан аз немесе қайсысы көп болғанына қарамастан 50 мм қабылданбауы тиіс.

      426. Су үстіндегі борттың палубасында және квартердектегі, сондай-ақ алдыңғы перпендикулярынан 0,25L шегінде орналасқан реттеулердің ашық палубаларындағы желдеткіштердің (желдету құбырларының, арналарының, шахталарының) комингстері қалыңдығы мынадай формула бойынша белгіленетін s, мм кем болмауы тиіс:

      s = 0,01d_к + 5, (125)

      мұнда d_к — комингс қимасының көп жағының ұзындығы немесе ішкі диаметрі, мм.

      Осымен бірге s қалыңдығы 7 кем болмауы тиіс, бірақ 10 мм аспауы тиіс.

      427. R2, R2-RSN, R3-RSN және R3 жүзудің шектеу қойылған аудан кемелерінде ұзындығы 24 м-ден кем емес желдеткіштер комингстердің қалыңдығы мынадай формулалар бойынша белгіленетін s, мм кем болмауы тиіс:

      s = 0,01d +4 (126)

      немесе

      s = s_пал + 1, (127)

      қайсысының көптігіне байланысты,

      d — комингс қимасының көп жағының ұзындығы немесе ішкі диаметрі, мм;

      s_пал — палуба төсенішінің қалыңдығы, мм.

      428. Алдыңғы перпендикулярдан 0,25L шектен тыс орналасқан реттеулердің бірінші ярусы палубаларындағы комингстердің қалыңдығы су үстіндегі борттың палубасында және көтеріңкі квартердекте комингстер үшін талап етілетіннен 10 % аз болуы мүмкін.

      Палубаның болат төсенішінің қалыңдығы 10 мм-ден аз болса, комингс ауданында комингс қимасының көп жағынан қосарланған ұзындықпен немесе ұзындығы мен ені қосарланған диаметрден аз қалыңдығы 10 мм аз дәнекерленген немесе қапталған табақ орнатылуы тиіс.

      Ішкі палуба жиынтығымен комингсті берік байлау кезінде дәнекерленген немесе қапталған табақтың қондырғысы талап етілмейді.

      429. Егер желдеткіштердің комингсі 0,9 м-ден артық биіктігі болса және осымен бірге көрші корпус конструкцияларымен қолдау жасалмаса, комингсті палубаға бекітілетін кницалардың қондырғысы қажет.

      Желдеткіштер комингстерінің биіктігі осы Қағиданың 73-тарауына сәйкес анықталады.

      430. Ұқсас және жарық люктер комингстерінің конструкциясы жүк люктері комингстері конструкциясының беріктігі бойынша эквивалентті болуы тиіс; осымен бірге комингстердің қалыңдығы 7 мм-ден кем қабылданбайды, бірақ комингстегі палуба қалыңдығынан аспайды.

21. Еспелі біліктің туннелі, аралықтары
1-параграф. Жалпы ережелер және анықтамалар

      431. Осы тарауда еспелі біліктің және коффердамдардың туннеліне, түрлі типтегі қалқандарға қойылатын талаптар келтіріледі. Коффердам қалқандарына талаптар осы Қағиданың 30-тарауында келтірілді.

      432. Көлденең су өткізбейтін қалқандардың жалпы саны, форпик пен ахтерпикті қосқанда, осы Қағиданың 66-қосымшасында көрсетілгеннен кем болмауы тиіс. Бұл талаптар тек қана жүк кемелеріне қатысты және минималды болып табылады.

      433. Кеменің суға батпайтындығын, су өткізбейтін аралықтарын (сондай-ақ жарым-жартылай су өткізбейтінаралықтардың) орналасуы мен санын қамтамасыз ету қарастырылса, осы Қағиданың 6-бөлігінің талаптарымен сәйкестікке қабылдануы керек.

      434. Жекелеген жағдайларда Кеме қатынасы тіркелімімен қалқандардың санын азайтуға рұқсат етіледі, осымен бірге көрші су өткізбейтін қалқандар арасындағы ара қашықтық 30 м-ден аспауы тиіс. Әрбір жағдайда бұл ара қашықтықтың үлкеюі Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      435. Форпик және ахтерпик қалқандарының арасында орналасқан барлық су өткізбейтін көлденең қалқандар су үсті бортының палубасына дейін жеткізілуі тиіс.

      436. Шың және машина бөлмелерінің қалқандары, еспелі білік туннелдері сонымен бірге, осы Қағиданың 142 немесе 143-тармақтарының талаптарына жауап беруі тиіс.

      437. Сұйық жүктер мен балласты тасымалдау үшін арналған l > 0,13L және/немесе b > 0,6В бөліктер Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады (онда l және/немесе b — бөлік биіктігінің ортаңғысында өлшенген ұзындық пен ені, м).

2-параграф. Конструкциясы

      438. Өткізбейтін қалқандар жазық немесе гофррленген болуы мүмкін. Тілігі бар аралықтар жазық болады.

      Бойлық өткізбейтін қалқандардың, лаг, эхолот шахтасының, апаттық шығу есігінің, еспелі білік туннелінің құрылымындай көлденең өткізбейтін қалқандарға қойылатын талаптар қойылады.

      Қалқандардың су өткізбейтін кемерлері мен шығыңқы жерлер қондырғыларына рұқсат етіледі.

      Жүк танкілерінің (сорғы бөлімшесі мен коффердамды қосқанда) барлық ауданында құймалы кемелердің бойлық қалқандары шойды болып орындалуы мүмкін диаметрлі жазықтықтағы үшінші қалқаннан басқасы, өткізбейтін болуы тиіс.

      Бойлық және көлденең қалқандар қиылысында бойлық қалқандардың конструктивтік үздіксіздігі қамтамасыз етілуі тиіс. Бойлық қалқандардың соңы жатық болуы тиіс.

      Жартылай қалқандар жазық болуы тиіс.

      439. Гофрленген бойлық аралықтарда қағида бойынша көлденең орналасқан гофрлары болады. Көлденең аралықтар тік те, көлденең де орналасқан гофрлар болады.

      Жазық аралықтарды бағандар немесе көлденең белдеммен нығайтылады.

      Жазық аралықтардың бағандары мен көлденең белдемдері, сондай-ақ гофрленген аралықтардың тік және көлденең гофрлары горизонталь рамалармен немесе рама бағандарымен сәйкесінше нығайтылады.

      Көлденең рамалары және рама бағандары осы Қағиданың 14-тарауы

      3-параграфтың талаптарына сәйкес нығайтылады.

      Жартылай аралықтар бағандармен нығайтылады.

      440. Аралық жиынтық белдемдердің шеттерін аралықтарының шеттерін бекіту мынадай талаптарға жауап беруі қажет:

      1) бағандардың шеттері мен аралықтардың көлденең белдемдері осы Қағиданың 271-тармағының талаптарына жауап беретін кництермен нығайтылады. Форпик аралығының негізгі жиынтықтың шеттерін бекіту үшін су үсті бортының палубасынан төмен кництің орнатылуы міндетті;

      2) палубалардың төсемдеріне және екінші түбіне (түптің қаптамасына) көлденең аралықтардың бағандарын бекітетін кницалар жиынтықтың көлденең жүйесінде жақын жердегі бимстың немесе флордың қалқанына жеткізілуі және оларға ерітіліп жапсырылуы тиіс.

      Аралықтардың горизональ белдемдерін бортқа немесе басқа аралыққа бекітетін кництер көлденең жүйесі жиынтығы кезінде соңғыларды аралыққа ең жақын жердегі шпангоутқа немесе аралықтың бағанына дейін жеткізеді және оларға ерітіліп жабыстырылады;

      3) егер аралықтардың бағаны палубаларда, платформаларда немесе көлденең рамаларда кесілгенде және кництер орнатылмағанда бағандардың шеті палубаның, платформаның төсенішіне немесе көлденең раманың қабырғасына ерітіліп жабыстырылады, не болмаса "мұртынан" кесіледі;

      4) рама бағандары мен көлденең рамалардың шеттерін бекіту осы Қағиданың 272-275-тармақтарының талаптарына жауап беруі қажет.

      Көлденең қалқандар көлденең рамалардың кництарымен бір биіктікте бойлық қалқандардың көлденең рамалары және/немесе борт стрингерлері болмаған кезде бойлық қалқанның жақын жердегі бағанына және/немесе жақын шпангоутқа жеткізілуі және оларға ерітіліп жабыстырылуы тиіс.

      Егер, көлденең аралықтың рама бағаны тік килмен немесе түп стрингерімен бір жазықтықта жатпаса, рама бағанының бекітілетін төменгі шетінде кницаның астында қосарланған түпте бракет орнатылады.

      441. Гофрленген қабырғаларды бекіту мынадай талаптарға жауап беруі қажет:

      1) борттарға және бойлық аралықтарға көлденең гофрмен гофрленген аралықтардың қосылатын жерлерінде қалыңдығы мен бекітілуі жазық аралықтарға қойылатын талаптарға жауап беретін конструкциялар, жазық өтпелі учаскелер көзделеді;

      2) гофрлардың шетін бекіту оларды екінші түптің төсенішіне (түптің қаптамасына) борт қаптамасына палубалардың төсенішіне тікелей ерітіп жабыстырумен орындалады. Осымен бірге көрсетілген конструкциялардағы "қатқыл нүктелерге" жоюына (осы Қағиданың 306-тармағы) ерекше назар аударылады;

      3) тиелетін жүктер үшін кемелердің гофрленген аралықтарын бекітуге қойылатын талаптар осы Қағиданың 30-тарауы 2-параграфында белгіленген.

3 -параграф. Қалқандарға арналған жүктемелер

      442. Су өткізбейтін аралықтар мен еспелі білік туннелінің конструкциясында р, кПа есептеу қысымы мынадай формула бойынша анықталады:

      р =

z_п, (128)

      = 10, форпик аралықтарының конструкциялары үшін;

      = 7,5 қалған жағдайларда;

      z_п — есептеу жүктемесі қосымша нүктесінен бастап оның жоғарғы деңгейіне дейін диаметр жазықтығында өлшенген қашық, м;

      жүктеменің жоғары деңгейі мыналар болады: аралықтар палубасы – су өткізбейтін аралықтар мен еспелі білік туннелі үшін; форпик аралығының жоғары жиегі – форпик аралығы үшін.

      Аралықтар палубасында су өткізбейтін аралықтардың жазықтығына немесе оларға тікелей жақын жерге жарым-жартылай су өткізбейтін аралықтарды орнату кезінде z_п соңғылардың жоғарғы жиегіне дейін өлшенеді.

      Қандай жағдайда болсын, су өткізбейтін аралықтар конструкциялары үшін есептеу қысымы 12 кПа-дан кем болмауы, ал форпик аралықтарының конструкциялары үшін - 16 кПа-дан кем болмауы тиіс.

      443. Су балласты үшін цистерналардың, жүк танкілерінің және трюмдердің аралықтарына есептеу қысымдары осы Қағиданың

      175-177-тармақтарына сәйкес анықталады.

      Шой аралықтары мен шой табақтарына арналған есептеу қысымы осы Қағиданың (23) және (24) формулалары бойынша анықталады, бірақ р_min = 25 кПа-дан кем рұқсат етіледі.

      Ауыр тиелетін жүк үшін трюмдерді шектейтін аралықтарға арналған есептеу қысымы осы Қағиданың 209-тармағына сәйкес анықталады.

4-параграф. Аралықтар байланыстарының мөлшерлері

      444. Аралықтар қаптамасының қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталатыннан кем болмауы тиіс. Осымен бірге:

      р — осы Қағиданың 21-тарауы 3-параграфына сәйкес;

      т = 15,8;

      ұзындығы 65 м және одан жоғары құймалы кемелердің бойлық қалқандары үшін көлденең жүйесі жиынтықтығындағы ортаңғы бөлігінде:

      ^k

= 0,55k_В

0,8 негізгі жазықтық деңгейінде;

      k_В осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,55k_D

0,8 үстіңгі палуба деңгейінде;

      k_D осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,8 негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданында.

      Аралық аудандар үшін ^k

борт биіктігі бойынша сызықтық интерполяциямен анықталады.

      L = 12 м кезінде ^k

= 0,8.

      12 < L < 65 м кезінде ^k

желілік интерполяциямен анықталады, негізгі жазықтық пен үстіңгі палуба деңгейлерінде L = 65 м кезінде ^k

= 0,68 қабылдап.

      Алдыңғы немесе артқы перпендикулярдың 0,1L учаскелерінің шегіндегі соңында ^k

= 0,9.

      Ортаңғы бөлік пен көрсетілген соңғы учаскелерінің арасындағы аралық аудандар ^k

үшін желілік интерполяциямен анықталады.

      ^k

= 0,9 барлық қалған аралықтар үшін.

      445. Ұзындығы 50 м кемелердің су өткізбейтін аралықтарының қаптама табақтарының қалыңдығы 0,5 мм, ал ұзындығы 40 м және кем кемелерде - 1 мм аз болады. Кеме ұзындығының аралық мәндері үшін қалыңдықтың азаюы желілік интерполюциямен анықталады.

      446. Құймалы кемелердің бойлық аралықтарының үстіңгі және төмен белбеулерінің қалыңдығы сұйық жүктен қысымды есепке алып, осы Қағиданың 16-тарауы 3-параграфына сәйкес борт қаптамасына талаптарға жауап береді.

      447. Су өткізбейтін аралықтардың және май цистерналары аралықтарының қаптамасының қалыңдығы s_min, мм, мынадан кем емес:

      s_min = 4 + 0,02L. (129)

      L > 150 м кезінде L = 150 м қабылданады.

      Аралықтардың төмен табақтарының қалыңдығы көрсетілгеннен 1 мм-ден көп болуы және 6 мм-ден аз болуы тиіс.

      Цистерналардың аралықтары (майлылардан басқа), жиынтықтағы қабырғалар мен белбеулердің, қаптаманың қалыңдығы s_min, мм мынадай формула бойынша анықталатыннан кем емес:

      s_min = 5 + 0,015L; (130)

      6,0

s_min

7,5 мм.

      Жүк және балласт танкілерінің ауданында құймалы кемелердің аралықтарының минималды қалыңдығы осы Қағиданың 32-тарауы

      3-параграфында талап етілгеннен кем емес.

      448. Аралықтардың қаптама табақтары, бірдей пластиндердің аралығында және болат ағымдылығының шегі кезінде сыртқы қаптаманың сәйкесетін белбеулерінің және палубалардың төсемдері қалыңдығынан аспайтын қалыңдығы болады. Көрсетілген сондай ақ аралықтардың төмен табақтарының және екінші түп төсенішінің (түп) қалыңдықтарына қатысты болады.

      Аралықтардың төменгі және үстіңгі белбеулерінің ені осы Қағиданың 457-тармағына сәйкес анықталады.

      Дейдвудты құбырлардың өтетін орындарында аралықтар табақтарының еке еселенген қалыңдығы болады.

      449. Гофрленген аралықтардың қалыңдығы осы Қағиданың

      450-тармағына сәйкес көлденең белдемдер немесе бағандардың қарсылығы сәтіне қойылатын талаптарды есепке алып, осы Қағиданың 250-тармағына сәйкес анықталады.

      450. Бағандардың немесе аралықтардың көлденең белдемдерінің қарсыласу сәті осы Қағиданың 246 және 247-тармақтарында анықталатыннан кем болмайды. Осымен бірге:

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 3-параграфына сәйкес;

      m — осы Қағиданың 67-қосымшасы;

      ұзындығы 65 м және одан жоғары құймалы кемелердің ортаңғы бөлігіндегі бойлық қалқандары көлденең аралықтары үшін:

      ^k

= 0,55k_В

0,75 негізгі жазықтықтың деңгейінде;

      k_В осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,55k_D

0,75 үстіңгі палуба деңгейінде;

      k_D осы Қағиданың (86) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,75 негізгі жазықтықтан (0,4 — 0,5)D ауданында.

      аралық аудандар үшін борт биіктігі бойынша ^k

сызықтық интерполяциямен анықталады.

      L = 12 м кезінде ^k

= 0,75.

      12 < L < 65 м кезінде негізгі жазықтық пен үстіңгі палуба деңгейлерінде L = 65 м кезінде ^k

= 0,65 қабылдай отырып, ^k

желілік интерполяциямен анықталады.

      Алдыңғы немесе артқы перпендикулярдан бастап 0,1L учаскелерінің шегіндегі соңында ^k

= 0,75.

      Ортаңғы бөлік пен көрсетілген соңғы учаскелерінің арасындағы аралық аудандар үшін ^k

желілік интерполяциямен анықталады.

      ^k

= 0,75 барлық қалған қалқандар үшін.

      451. Гофрлар үшін m = 10, аралықтардың көлденең гофрлары, үстіңгі және төменгі шеттері палубаға және түпке немесе екінші түпке тік бұрышты көлденең белдемдердің немесе трапециялы кесіктің және трапециялы қиманың тіреулерінің көмегімен сәйкесінше бекітіледі, m = 13.

      Палуба мен түптен 0,15D ара қашықтықта орналасқан бойлық аралықтарының көлденең белдемдері осы Қағиданың 13-тарауы 4-параграфына сәйкес беріктік талаптарына жауап береді.

      452. Жиынтықтың арқалық белбеулері мен қабырғалардың және цистерналардың қабырғаларында оларды бекітетін кницалардың (майлылардан басқа) қалыңдығы осы Қағиданың (130) формуласымен талап етілетіннен кем болмауы, жүк және балласт танктерінің ауданында құймалы кемелердің қалқандарында осы Қағиданың 32-параграфында талап етілгеннен кем болмауы тиіс.

      453. Қалқандардың рамалық жиынтығы мынадай талаптарға жауап беруі керек:

      1) конструкциясында көлденең рамалар жоқ аралықтардың рама тіреулерінде және конструкциясында рама тіреулері жоқ қалқандардың көлденең рамаларында қабырғаның қима ауданының және қиманың қарсылату сәті қималарды алып тастағанда, осы Қағиданың 2246-248-тармақтарында анықталғаннан кем болмауы тиіс. Осымен бірге:

      N_max = npal;

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 3-параграфына сәйкес;

      құймалы кемелердің бойлық аралықтары үшін, борт пен аралықтың рама жиынтығының арасындағы борт танкілерінде орнатылатын кергілердің санына қарамастан m, п осы Қағиданың 68-қосымшасы бойынша анықталады;

      рама тіреулері бар, бірақ көлденең рамалары жоқ немесе көлденең рамалары бар, бірақ рама тіреулері жоқ басқа аралықтардың рама жиынтығы үшін т және п осы Қағиданың 69-қосымша бойынша анықталады;

      l — кницаны қоса, аралықтың ұзындығы, м;

      ^k

— құйма кемелердің бойлық аралықтарының көлденең рамалары үшін Қағиданың 450-тармағына сәйкес көлденең белдем аралықтары сияқты анықталады;

      қалған рама жиынтығы үшін ^k

= 0,75, ^k

= 0,75; сол аралықтардың

      2) аралықтың конструкция құрамында рама тіреулері де, көлденең рамалары да болған жағдайларда осы аралықтардың мөлшерлері осы Қағиданың 21-тарауы 3-параграфына сәйкес есептеу жүктемелерінің әрекет етуі кезінде өзекше жүйе ретінде және осы Қағиданың 453-тармағы 1) тармақшасына сәйкес рұқсат етілетін кернеулер коэффициентінің жабатын есебі бойынша анықталады;

      3) гофрленген аралықтардың рамалық белдемдерінде есептеу ретінде ең төмен биіктігі бойынша көлденең қимасы қабылданады;

      қосылған белбеудің ені осы Қағиданың 243-тармағына сәйкес қабылданады;

      4) қабырғалардың және рамалық аралықтардың белбеулері мен оларды нығайтатын кницалар мен цистерналар аралықтарының қабырғаларының (майлылардан басқа) қалыңдығы осы Қағиданың (130) формуласында талап етілетіннен кем емес, жүк және балласт танктерінің ауданындағы құйма кемелердің аралықтарында - осы Қағиданың 32-тарауы 3-параграфындағы талап етілетіннен кем емес.

      454. Сұйық жүктер мен балласты тасымалдау үшін арналған бөліктерде шой табақтар мен шой аралықтар элементтерінің мөлшерлері мынадай қосымша талаптарға жауап беруі қажет:

      1) кесіктердің жалпы ауданы шой аралықтарда барлық аралықтар ауданының 10 %-нан көп болмауы тиіс. Үстіңгі және төменгі белбеулердегі кесіктердің мөлшерлері мен саны минималды болады.

      Шой аралықтардың үстіңгі және төмен табақтарының ені мен қалыңдығы мақсатына байланысты жүк (балласт) танкілері немесе цистерналардың қалқан қаптамасына қойылатын талаптарға сәйкес қабылданады;

      2) шой табақ шой аралықтардың жиынтығына қойылатын талаптарға жауап беретін жиынтықпен нығайтылады.

      Шой табағының ерікті жиегі көлденең аралықпен және ерікті белбеумен нығайтылады. Олардың қарсыласу сәті шой аралықтардың негізгі жиынтығына қойылатын талаптарға жауап береді.

      Егер, шой табақ рамалық палуба астындағы арқалығының функциясын орындаса, ол осы Қағиданың 20-тарауы талаптарына сәйкес келеді.

      455. Жартылай аралық элементтерінің мөлшерлері мынадай талаптарға сәйкес келуі қажет:

      1) жартылай аралықтың қаптамасы қалыңдығы осы Қағиданың (129) формуласымен талап еткеннен кем емес;

      2) рамалық және шеткі люк бимстерін ұстап тұратын жартылай аралықтардың тіреулері тиісті пиллерстер үшін талаптарға жауап береді (осы Қағиданың 23-тарауы).

      Кез келген жағдайда тіреудің эйлер кернеуі осы Қағиданың

      507-тармағына сәйкес белгіленетін

_е, МПА кем емес:

      _е = 200

. (131)

      Оның эйлер кернеулерін анықтау үшін пайдаланылатын инерция сәті мен тіреу қимасының ауданы, тіреулердің арасындағы ара қашықтықтың жартысына тең жартылай қалқан қаптамасының қосылған белбеу енінің ескере есептелуі тиіс;

      3) егер жартылай аралық жүктемені тікелей жүктің әсерінен қабылдаса, оның элементтерінің өлшемдері көрсетілген жүкке арналған трюм аралықтарына қойылатын талаптарға сәйкес келуі қажет.

      456. Еспелі біліктің туннелі элементтерінің өлшемдері, оның қоршаулары мен рецестерін қоса алғанда, сондай-ақ лагтың, эхолоттың шахталарының, авариялық шығу есігінің өткізбейтін аралықтары, су өткізбейтін аралықтар элементтерінің өлшемдеріне қойылатын талаптарға жауап береді.

      Егер, еспелі біліктің туннелі сұйық жүк пен балласты тасымалдау үшін арналған бөліктер арқылы өтсе, оның элементтер өлшемдері көрсетілген бөліктерді шектейтін өткізбейтін аралықтар элементтерінің мөлшерлеріне қойылатын талаптарға сәйкес болуы қажет.

      Еспелі біліктің туннель төбесінің жинақтық формасы кезінде төбе төсенішінің қалыңдығын 10 %-ға азайтуға болады.

      Жүк люктерінің астындағы еспелі білік туннелінің төбе төсенішінің қалыңдығы 2 мм ұлғайтылады.

5-параграф. Арнайы талаптар

      457. Аралықтың төменгі белбеуінің ені, екінші түптің деңгейінен, немесе ол болмаса, кеме түбінен есептегенде, кемелердің ұзындығы 40 м және одан жоғары 0,9 м-ден кем емес және кемелердің ұзындығы 12 м 0,4 м-ден кем емес рұқсат етіледі. Кеме ұзындығының аралық мәндері үшін көрсетілген белбеу ені желілік интерполяциямен анықталады. Бұл ретте, егер қосарланған түп аралыққа тек бір жағынан ғана келсе, аралықтың төменгі белбеуі екінші түптің деңгейінің үстінде 0,3 м кем емес шығып тұрады.

      Қазан бөлімшесінде аралықтың төменгі белбеуі төсемнің үстінен 0,6 м кем шықпауы тиіс.

      458. Құйма кемелердің жүк танкілерінде көлденең аралықтар қаптамасының төменгі белбеуінің үстінгі жиегі бойлық түптік аралықтардың кницалардың үстінгі шетінен 100 мм аз жоғары болмауы тиіс. Бойлық аралықтар қаптамаларының үстінгі және төмен белбеулерінің ені 0,1D кем болмауы тиіс, бірақ 1,8 м кем емес қана рұқсат етіледі.

      459. Коффердамдар және оларды шектейтін қалқандар мынадай талаптарға жауап беруі қажет:

      1) осы Қағиданың 327-тарауы, 2243, 2742, 3693, 3795-тармақтарымен қарастырылатын тік коффердамдардың ені, егер Қағиданың басқа бөліктерінде өзге талаптар қарастырылмаса, бір шпацияны құрайды, бірақ 0,6 м-ден кем емес, ал көлденең коффердамдардың биіктігі 0,7 м-ден кем емес.

      Барлық жағдайларда коффердамдардың өлшемдері тексеру және жөндеу үшін оларға қол жеткізу қамтамасыз етілетін түрде таңдалуы тиіс.

      Коффердамдардың орнына, егер Қағидалармен өзгесі қарастырылмаса, осы Қағиданың 30-тарауына сәйкес коффердам аралықтарын орналастырады;

      2) жүк танкілеріне және отын цистерналарына шектесетін коффердамдар су өткізбейтін болуы тиіс.

      Коффердамдарды цистерналар мен танкілерден бөлетін аралықтар осы цистерналар мен танкілердің аралықтарына қойылатын талаптарға жауап беруі тиіс.

      Сумен толтырылатын коффердамдардың аралықтары цистерналардың аралықтарына қойылатын талаптарға жауап беруі тиіс.

      Өткізбеуді қамтамасыз ететін, бірақ сумен толтырылмайтын коффердамдардың аралықтары су өткізбейтін қалқандарға қойылатын талаптарға жауап беруі тиіс.

      Өткізбеуді қамтамасыз етпейтін коффердамдардың аралықтары рамалық және шеткі люк бимстерін қолдайтын тіреулердің талаптарын алып тастағанда, осы Қағиданың 455-тармағына сәйкес жартылай аралықтарға қойылатын талаптарға жауап беруі тиіс. Оларда бұрыштардың ширатылу және сәйкесінше бекіту шартымен кесіктері болады. Көрсетілген ойықтар бойлық аралықтардың үстінгі және төменгі белбеулерінде орындалмайды.

22. Алдыңғы және артқы шеттері
1-параграф. Жалпы ережелер және конструкциясы

      460. Тарауда мынадай конструкцияларға – форпик пен бульбаға, егер соңғысы алдыңғы перпендикулярдан бастап артқы жаққа 0,25L ауданындағы түпті, ахтерпик қалқанынан бастап артқы шетінде орналасқан конструкциялардан, алдыңғы перпендикулярдан бастап артқы жаққа 0,15L ауданындағы бортты қарастыратын болса, сондай-ақ соққылы қысымның әрекеті ауданында алдыңғы борт пен түптің күшею конструкцияларына қойылатын талаптар келтіріледі.

      Осы тарауда форпик пен ахтерпиктің үстіңгі шекарасы жазғы жүк ватерсызығының тікелей үстінде орналасқан өткізбейтін палуба немесе платформа болып табылады деп қабылданады.

      461. Осы тарауда мынадай белгілер қабылданды:

      d_н — ең аз есептеу шөгуі (алдыңғы перпендикулярда), м;

      _х — алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,05L ара қашықтықта тұрған көлденең қимада кеме бортынан үстіңгі ашық палуба және жазғы жүк ватерсызығының қиылысу нүктесін қосатын тік және тіке желілердің арасындағы бұрыш (осы Қағиданың 70-қосымшасы), градус;

      _х — алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,05L ара қашықтықта тұрған кеменің көлденең қимасында параллель диаметр жазықтығының желісінде және алдыңғы перпендикулярда үстіңгі ашық палуба мен жазғы жүк ватерсызығының арасындағы тік ара қашықтықтың ортаңғысында орналасқан ватерсызығына қатысты арасындағы бұрыш (осы Қағиданың

      71-қосымшасы), градус.

      462. Шеттер жиынтығының мынадай жүйелері рұқсат етіледі көзделеді:

      көлденең — пиктердегі түп үшін;

      көлденең немесе бойлық — қалған конструкциялар үшін.

      463. Форпиктегі флорлар әрбір шпангоутте орнатылады. Олардың биіктігі осы Қағиданың 358-тармағында талап етілгеннен аз емес,

      бірақ 2,25 м-ден көп емес, қалыңдығы – осы Қағиданың (98) формуласымен талап етілетіннен k = 1 және

= 0,6 м кезінде кем болмауы тиіс, бірақ оларды осы аудандағы түп қаптамасынан қалың жасаудың қажеті жоқ. Флорлардың қабырғасы бір-бірінен 0,6 м-ден көп емес ара қашықтықта орнатылатын қатқылдықтың тік қабырғаларымен бекітілуі тиіс.

      Флорлар белбеулерінің осы Қағиданың 277-тармағына сәйкес ені мен флорлар қалыңдығынан кем емес қалыңдығы болады.

      464. Диаметр жазықтығыңда трюмдер ауданында тік килдің жалғасы болып табылатын және үстіңгі жиек бойынша белбеумен табақтар флорларында кесіктерден тұратын түп стрингері орнатылады. Түп стрингері табақтарының қалыңдығы мен биіктігі, сондай-ақ оның белбеуінің қалыңдығы мен ені флордағыдай болады.

      Стрингердің тік табақтарын орнату мүмкін болмаса, флорлардың белбеуі диаметр жазықтығында үшбұрышты сызғышпен, тавра белдемімен немесе флорлар белбеулердегідей ұқсас сөрелердің қалыңдығы мен ені бар басқа профилды белдемемен өзара жалғанады.

      465. Форпиктің борт жиынтығының көлденең жүйесінде, ең болмағанда, жазғы жүк ватерсызығының үстінде тікелей орналасқан палубаға дейін борт стрингерлері орнатылады. Тік бойынша өлшенген борт стрингерлерінің арасындағы ара қашықтық 2 м-ден аспауы тиіс.

      Борт стрингерлері шпангоут арқылы орналасқан және мүмкіндігі бойынша диаметр жазықтығында бойлық аралыққа сүйенетін қолдау кергіш бимсалармен қолдау жасалуы тиіс.

      Борт стрингерлерінің бос жиегі стрингер қабырғасының қалыңдығынан кем емес қалыңдығы және ені осы Қағиданың 277-тарауына сәйкес бар белбеумен нығайтылады. Әрбір шпангоуттағы стрингердің қабырғасы стрингер қабырғасының биіктігінен ¹/₂ кем емес тараптардың мөлшерлерінде кництермен, ал кергіш бимсаларды орнату орындарында осы Қағиданың 271-тармағында талап етілгеннен кем емес кництермен нығайтылады. Кницалардың қалыңдығы стрингер қабырғасының қалыңдығынан кем емес.

      Кергіш бимсалардың орнына борт стрингерлері бір-бірінен 3 м алыс орнатылған рама шпангоуттарымен нығайтылады.

      Кергіш бимсалар немесе рама шпангоуттары бар борт стрингерлерінің орнына өткізетін платформаларды орнату ұсынылады. Бұл жағдайда платформалардың арасындағы ара қашықтық 2,5 м-ге дейін ұлғайтылады. Өткізетін платформалардың бимсалары әрбір шпангоутте орнатылады.

      Егер кергіш бимсалар немесе рама шпангоуттары бар конструкцияларда негізгі жазықтықтан бастап жақын палуба немесе платформаға дейінгі ара қашықтық 9 м-ден асса, осы ара қашықтықтың арасында ойықтың жалпы ауданы оның ауданынан 10 % аспайтын өткізетін платформа орнатылады.

      466. Форпиктің борт жиынтығының бойлық жүйесінде рама шпангоуттарының арасындағы 2,4 м-ден артық болмайтын ара қашықтық көзделеді. Палубалар мен платформаларды рамалық шпангоуттарының өту немесе бекіту орындарында рамалық бимстер орнатылады.

      Рамалық шпангоуттары жоқ жазықтықтағы флорлар жақын бортты бойлық аралықтары бар кницалармен қосылады.

      467. Алдыңғы бульба тік бойынша арасындағы ара қашықтық 2 м-ден аспайтын платформалармен нығайтылады. Платформаның бимсалары әрбір шпангоутта орнатылады.

      Егер алдыңғы алдыңғы перпендикулярдан бульба созылуы 0,03L асса, диаметр жазықтығында әрбір шпангоутта тіреулермен бекітілген өткізетін аралық орнатылады.

      Бульба созылуы 0,03L аз кезінде ол тік килдің жалғасы болып табылатын рамалық белдемнің диаметр жазықтығында қондырғымен орнатылады.

      Бульба бар болуы алдыңғы шеттің конструкциясы 5^о қисаюға қарсы кезінде бульба жанынан зәкірдің еркін өтуін қамтамасыздандырады.

      Зәкірдің жанасуы мүмкін ауданында аралық шпангоуттар, сондай-ақ бульбаның сыртқы қаптама қалыңдығын үлкейту көзделеді.

      468. Алдыңғы шетінде түптің конструкциясы осы Қағиданың

      17-тарауы 1, 2 параграфтарының талаптарына және қосымша мынадай талаптарға жауап береді:

      1) жиынтықтың көлденең жүйесінде алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,25L ауданында түп стрингерлерінің арасындағы, сондай-ақ тік килден немесе кеме бортынан бастап түп стрингеріне дейінгі ара қашықтық 1,1 м аспауы тиіс.

      Құймалы кемелердің жүк танкілерінде және алдыңғы перпендикулярда 0,035L аз минималды шөгуде флорлардың арасының ортаңғысында бос жиек бойынша белдеумен қосымша көлденең байланыс орнатылуы тиіс. Бұл байланыстың биіктігі бойлық түп аралықтарының биіктігінен кем болмауы тиіс;

      2) жүк танкілерінен алдыңғы:

      Жиынтықтың көлденең жүйесінде жүк танкілерінің әрбір екінші бойлық түп аралықтарының жалғасы ретінде практикалық мүмкіндігіне қарай алдыңғы тартылған бос жиек бойынша белдеумен интеркостель стрингерлері орнатылуы тиіс. Стрингерлер қабырғаларының қалыңдығы мен биіктігі, сондай-ақ белдеулердің мөлшерлері флорлардікі сияқты қабылданады.

      Жиынтықтың бойлық жүйесінде флорлардың арасындағы ара қашықтық 2,8 м көп болмауы тиіс. Ол аяқталатын тік киль және бойлық аралық немесе конструкция арасында әрбір борттан флорлар өлшемдері бар интеркостельді стрингер орнатылады.

      469. Форпиктен тыс алдыңғы шеттегі қосарланған түптің конструкциясы осы Қағиданың 18-тарауы 1-параграфының талаптарын және төменде келтірілген талаптарды қанағаттандырады.

      Алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,25L ауданында стрингерлер арасындағы ара қашықтық 2,2 м-ден көп емес. Жиынтықтың көлденең жүйесінде бұл ауданда түптер мен флорларға жабыстырылған жартылай стрингерлер қосымша орнатылады. Стрингерлер мен жартылай стрингерлер арасындағы ара қашықтық 1,1 м-ден аспауы тиіс. Бұл жартылай стрингерлер мүмкіндігінше әрі қарай алдына созылады, ал олардың бос жиектері фланцтар немесе белдеулермен бекітіледі.

      470. Флорлар әрбір жартылай стрингердің жазықтығында және түптің әрбір бойлық белдемнің жазығында қаттылықтың қабырғаларымен бекітіледі.

      Минималды шөгуі алдыңғы перпендикулярында ұзындықтығы 80 м жоғары кемелерде ойықтардың жиегі флорлардың, стрингерлердің және тік килдің қабырғаларында алдыңғы перпендикулярда 0,25L ауданында 0,025L кем нығайтылады.

      471. Борт жиынтығының көлденең жүйесінде алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,15L ауданында форпиктен тыс, форпиктің борт стрингерлері деңгейінде интеркостельді борт стрингерлері орнатылады. Стрингер қабырғаларының қалыңдығы мен биіктігі сәйкесінше шпангоут қабырғасының қалыңдығы мен биіктігіне тең. Стрингердің қабырғасын құрайтын бракеттер шпангоуттың қабырғаларына және сыртқы қаптамаға жабыстырылуы тиіс. Бос жиекте стрингер қабырғаның қалыңдығынан және осы Қағиданың 277-тармағына сәйкес енінен кем емес бос белбеуі болады.

      Стрингердің борттық интеркостель конструкциясында шпангоуттар сол сияқты профильден рұқсат етіледі.

      Стрингердің белбеуін (фланец) шпангоуттың белбеуіне дәнекерлемеу керек.

      Интеркостель стрингерлері кницалардың қалқандарына бекітіледі.

      472. Шпангоуттар арасындағы ара қашықтық олардың екі еселенген биіктігінен аспайды, бос белбеусіз немесе фланцсыз интеркостель стрингерлерін орындауға рұқсат етіледі. Осымен бірге олардың s, мм қалыңдығы қайсысының үлкендігіне байланысты s = 0,05h немесе s = l/4s + Дs кем болмауы тиіс; онда l — шпангоуттар арасында стрингердің бос жиегінің созылғаны, мм; h — стрингердің биіктігі, мм.

      473. (х₀/

L) > 1,5 сипаттамалары бар немесе алдыңғы жағында шпангоуттардың едәуір бұзылысы бар кемелерде рама шпангоуттары және олармен қолдау жасалатын борт стрингерлері көзделеді. Рама шпангоуттарының арасындағы ара қашықтық 5 шпациядан аспайды.

      474. Форпиктен тыс алдыңғыдағы борт жиынтығының бойлық жүйесінде рама шпангоуттарының арасындағы ара қашықтық 3 м-ден аспайды. Барлық кемелердің трюмдарында, сондай-ақ (х₀/

L) > 1,5 сипаттамалары бар немесе алдыңғы жағында шпангоуттардың едәуір бұзылысы бар кемелердің қондырмаларында және твиндектерінде борттық бойлық аралықтардың өлшемдері бар тік интеркостелді байланыстың рама шпангоуттарының арасында қондырғы көзделеді. Көрсетілген байланыстың конструкциясы жиынтықтың көлденең жүйесінде талап етілетін интеркостель борт стрингерлерінің конструкциясына ұқсас. Интеркостельді байланыс трюмнің, твиндектер мен қондырмалардың үстіңгі және төмен бортты бойлық аралықтарында аяқталады. Әрбір екінші бортты бойлық белдем шпангоуттың бос белбеуіне дейін жеткізілген рама шпангоуттарымен жалғанады.

      475. Ашық палубалардың рама бимсалары бойлары алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,1L дейінгі ауданда 3 м, ал карлингстардың бойлары 3,6 м. аспауы тиіс.

      Алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,2L дейінгі ауданда ашық палубалардың рама бимсалары кесіктерінің қарсыласу сәті белдемдер арасындағы бірдей ара қашықтық пен бойлар кезінде карлингстер үшін талап етілгенмен тең.

      476. Ахтерпиктің қалқанынан бастап жиектегі конструкцияның тік және көлденең жазықтықтарда жеткілікті қаттылығы бар. Осы мақсатпен қосымша бойлық аралықтар немесе платформалар орнату, палуба төсенішін және сыртқы қаптаманы қалыңдату, сондай-ақ түптің бойлық байланыстарын және сыртқы палубаны пиллерс немесе раскостармен байлау талап етіледі. Егер жиегінің өлшемі үлкен немесе ахтерпиктің ені қандай да бір қимасында 20 м-ден асса, оң және сол борт бойынша қосымша бойлық өткізетін аралықтарды орнату ұсынылады.

      Түптің жазық учаскесі бар болса соққы қысымынан жүктемелерді қабылдау үшін қосымша бекітулер талап етіледі.

      477. Ахтерпиктегі флорлар осы Қағиданың 463-тармағындағы талаптарға жауап береді.

      Бір бұрамалы кемелерде флорлар дейдвуд құбырыдың үстінен 0,8 м-ден кем болмайтын биіктікке көтеріледі. Егер осы талап мүлдем орындалмайтын болса, әрбір шпангоутта дейдвуд құбырының үстінен екі жиектері бойынша белбеулермен көлденең байланыс сызықтары орнатылады. Бұл сызықтардың қалыңдығы флор қалыңдығынан кем болмауырұқсат етіледі. ұзындығы 1,5 м-ден артық Сызық болғанда оның ортасына қаттылық қабырғасы орнатылады.

      Түрулі флансты флорларға жол берілмейді.

      478. Ұзындығы 200 м-ден көп кемелерде флорлар дейдвуд құбырынан жоғары орналасқан платформаға дейін жеткізіледі. Бойлық бағытта ережегідей флорлардың барлық биіктігі бойынша бракеттермен диаметрлі жазықтықта орнатылған флор бракеттерімен бекітілуі керек. Дейдвуд құбырынан жоғары бракет орнату міндетті. Бракеттерді старнпостқа дейін жеткізу керек. Бракеттер төменгі жиегі флорлардың белбеулерінен төмен флорлардың үстінде орнатылса, 0,8 м-ден аз орнатылған шой табағы орнатылмайды.

      Дейдвуд құбырын өткізу үшін флорлардағы кесікті белбеумен бекіту керек. Дейдвуд құбырынан төмен орналасқан флорлардағы кесіктер белбеулермен немесе қаттылық қабырғаларымен бекітілуі тиіс.

      479. Ахтерпик бортының жиынтығы көлденең жүйесінде кергіш бимсалар мен стрингерлердің конструкциясы, стрингерлермен шпангоуттарды қосу, рама шпангоутының және өткізетін платформалардың конструкциясы мен орналастырылуы осы Қағиданың 465-тармағы талаптарына сәйкес келеді. Тік бойынша өлшенген борт стрингерлерінің арасындағы ара қашықтық 2,5 м-ден аспайды. Осымен бірге борт бойынша өлшенген шпангоуттың бойы 3,5 м-ден аспайды.

      Крейсер және транс жиекті екі және көп винтті кемелерді борт бойынша өлшенген стрингерлердің арасындағы ара қашықтық 2 м-ден аспайды, осымен бірге стрингерлердің бірі еспелі білік кронштейнінің жазықтығында немесе бұрауыштың үстіңгі жиегінде орнатылады. Рама шпангоуттарын орнату кезінде олардың арасындағы ара қашықтық 2,4 м-ден көп болмауы тиіс.

      Ахтерпик борты жиынтығының бойлық жүйесінде осы Қағиданың 465-тармағының сәйкесетін талаптары орындалады.

      480. Ахтерпик жиынтығы аралықтарының шеттері (палубалар, платформалар мен аралықтар жиынтығын қосқанда), сондай-ақ флорлар қаттылығының тік қабырғаларының көлденең және мүмкіндігі бойынша тік шеттері бекітіледі (осы Қағиданың 265-тармағы).

      Ахтерпиктің рамалық бимстері мен флорларының белбеулері бойлық аралықтармен рамалық бимстер және флорларды қосылатын орындарында "мұртынан" кесіледі. Бұл ретте аралықтардың тіреулері флорлар белбеулеріне аралықтардың екі жағынан орнатылған кницалармен бекітіледі.

      Көрсетілген сондай-ақ, карлингстер мен түп стрингерлерін көлденең аралықтармен қосу тораптарына да қатысты.

      481. Қарапайым немесе айналмалы шпангоуттардың арасындағы ара қашықтық кеменің ұзындығының ортасындағыдай болуы мүмкін, бірақ 750 мм-ден артық емес. Диаметр жазықтығында флорлармен бірдей биіктігі стрингер орнатылады. Түптің жазық учаскесі және/немесе транц жиегі болған кезде бір бірінен 2 м-ден аспайтын ара қашықтықта орналасқан түп стрингерлері орнатылады.

      Толық крейсер жиегі кезінде және флорлардың үстіңгі жиегінен бастап шпангоуттың бойы кезінде жақын палубаға дейін 2,5 м-ден артық рама шпангоуттары және борт стрингері түрінде қосымша бекіту көзделеді.

      482. Пиктерді цистерна ретінде пайдалану кезінде шой аралықты диаметр жазықтығында қондыруға ұсыныс беріледі.

2-параграф. Шеттердің конструкциясына арналған жүктемелер

      483. Кеменің шеттеріндегі конструкциясына есептеу қысымы осы Қағиданың 16-21-тарауларында көрсетілген пайдалану жүктемелерінің, сондай-ақ осы Қағиданың 484 және 485-тарауларында келтірілген экстремалды жүктемелердің әрекет етуі кезінде анықталады.

      Соққылы қысымның әрекет ету ауданында алдыңғы шеттердің конструктивтік элементтерінің мөлшерлері экстремалды жүктемелерге әрекет етуге тексеріледі:

      осы Қағиданың 484-тармағына сәйкес алдыңғы перпендикулярында минималды шөгуімен 0,045L кем ұзындығы 65 м жоғары кемелер үшін;

      осы Қағиданың 485-тармағына сәйкес х₀/

L> 1,5 сипаттамасы бар немесе алдыңғы жағында шпангоуттардың едәуір бұзылысы бар кемелер үшін.

      484. Алдыңғы шеттердің түбіне толқындардың соққылары кезінде p_SL, кПа есептеу гидродинамикалық қысымның экстремалдық мәні мынадай формуланың көмегімен белгіленеді:

      р = 5,5C₁C₂

_r

(1 – 5d_н/L)(1 – x₁/l_д)·10³, (132)

      C₁ =

L мұнда L

200 м кезінде;

      С₁ = 5

кезде L > 200 м;

      С₂ = 0,134х₀(l – 17,1d_н/L)/

L;

      l_д = (0,22 + l,5C₂)L;

      ₀ — осы Қағиданың 8-тарауы 3-параграфы;

      _r — осы Қағиданың 169-тармағына сәйкес (жүзудің шектеусіз аудан кемелері үшін ц_r = 1);

      b_х — қаралатын тегі кеменің ені негізгі жазықтықтан бастап 0,04B деңгейінде, бірақ 0,8B, м-ден артық емес;

      x₁ — қаралатын тұруы алдыңғы перпендикулярдан бастап, бірақ l_д, м-ден артық емес.

      Осы Қағиданың (132) формуласы бойынша l_d учаскесінің шектерінде кесіктер қатарында р есептеу жолымен р ең үлкен шамасы (бұдан әрі — p_mах) және оның сәйкесетін шамасы x₁ (бұдан әрі — х_mах) анықталады және мынадай формула бойынша р_SL есептеу қысымы (осы Қағиданың 72-қосымша) анықталады:

      р_SL = р_н + (р_max – р_н)х₁/(х_max – 0,05L)

      0

х₁ < x_max – 0,05L кезде;

      р_SL = р_max (133)

      x_max – 0,05L

х₁

x_max + 0,05L кезінде;

      р_SL = р_max(0,05L– х₁)/( 0,45L– x_max)

      x_max + 0,05L

х₁

0,5L кезінде,

      р_н = 0,5p_max болса, алдыңғы бульба бар болған кезде;

      р_н = 0 алдыңғы бульба болмаған кезде.

      Осы Қағиданың (133) формуласы бойынша белгіленетін гидродинамикалық қысымның әрекет етуі негізгі жазықтықтан бастап 0,04В биіктікке таралады.

      485. Алдыңғы шеттердің бортына толқындардың соққылары кезінде p_SL, кПа есептеу гидродинамикалық қысымның экстремалды мәні мынадай формула бойынша анықталады

      р_SL = 0,9C₃C₄², (134)

      C₃ = 2,2 + l,5 tg

_x болса;

      С₄ =

₀(0,6 – 20/L)(1,2 – 0,2

_х/60)sin

_x + 0,6

L;

      ₀ — осы Қағиданың 8-тарауы 3-параграфына сәйкес;

      _х және

_х — осы Қағиданың 461-тармағына сәйкес.

      Соққы қысымының әрекет етуі биіктігі бойынша балласт ватерсызығынан жоғары орналасқан борттың бөлігіне, ал ұзындығы бойынша алдыңғы перпендикулярдан бастап 0,01

₀L тұрған кемеге дейін жиекке созылып жататын борттың бөлігіне және форштевнмен үстіңгі палубаға шектескенге дейінгі алдыңғы (осы Қағиданың 70-қосымшасы) таралады.

3-параграф. Шеттердің конструктивтік элементтерінің мөлшерлері

      486. Сыртқы қаптаманың қалыңдығы, бір және қос түптің конструктивтік элементтері, сондай-ақ осы Қағиданың 16, 17, 18, 19-тарауларында белгіленетін пайдалану жүктемелерінің әрекет етуі кезінде борт жиынтығының мөлшерлері осы Қағиданың 16-тарауы 2 және 17-тарауы 2, 89-тарауы 2, 19-тарауы 3-параграфтарының талаптарына жауап беруі тиіс. Оның үстіне, форпик пен ахтерпиктің конструктивтік элементтері өлшемдерін белгілеу кезінде мынадай талаптар орындалады:

      1) шпангоуттардың кедергі сәті осы Қағиданың (53) және (54) формулалары бойынша анықталады. Бұл ретте:

      m = 12;

      l — қаптамасы бойынша өлшенген борт стрингерлері арасындағы ара қашықтық;

      2) кергіш бимстарының өлшемдері осы Қағиданың 507-тармағының талаптарына жауап береді;

      3) рама шпангоуттары кесігінің алаңы мен қарсыласы сәтін белгілеу кезінде мынаны қабылдау керек:

      m = 10;

      N_max = 0,5pal, (135)

      мұнда р — осы Қағиданың 19-тарауы 2-параграфына сәйкес есептеу қысымы, кПа;

      а — рама шпангоуттарының арасындағы ара қашықтық, м;

      l — флордың үстіңгі жиегінің және форпикті (ахтерпикті) шектейтін немесе өткізетін платформа түбіне жақын палуба (платформа) арасында, егер ол бар болса, не болмаса сәйкесетін палубаның рамалық бимстің биіктігін алып тастаумен өткізетін платформалар, палуба мен өткізетін платформалар арасында өлшенген рамалық шпангоутының бойы, м;

      4) төсемнің қалыңдығы мен өткізетін платформаның жиынтығы шеттердегі платформалар үшін осы Қағиданың 20-тарауы 3-параграфының талаптарына жауап береді. Осы Қағиданың (17) формуласы бойынша есептеу жүктемесін белгілеу кезінде hс_rg 3,5 кПа кем болмауы тиіс.

      Өткізетін платформалар төсенішінің қалыңдығы s_min, мм мынадай формула бойынша белгіленуі тиіс

      s_min = (5 + 0,02L)

, (136)

      бірақ осымен бірге 5 мм-ден кем болмауы тиіс.

      Бұл ретте L > 300 м болса, L = 300 м қабылданады;

      5) форпик (ахтерпик) цистерна ретінде пайдаланылса, олардың конструктивтік элементтерінің мөлшерлері де цистерналардың конструктивтік элементтеріне қойылатын талаптарға жауап береді.

      487. Осы Қағиданың 484-тармағына сәйкес белгіленетін экстремалды жүктемелер әрекет ету ауданында алдыңғы шеттер түбінің конструктивтік элементтер мөлшерлері осы Қағиданың 16-тарауы 3 немесе 17-тарауы 2, 18-тарауы 3-параграфтарының талаптарына және мынадай қосымша талаптарға жауап береді:

      1) қаптаманың қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша белгіленеді.Бұл ретте:

      р = 0,4р_SL, (137)

      р_SL болса, осы Қағиданың (133) формуласы анықталады.

      m = 15,8;

      ^k

= 0,7;

      2) негізгі жиынтық аралықтарының кедергі сәті см³, мынадай формула бойынша анықталатыннан кем емес болуы тиіс:

      , (138)

      р осы Қағиданың (137) формуласы бойынша анықталады;

      ^k

= 0,65;

      m = 16, егер аралықтар тіреу конструкцияларының қабырғалары арқылы кесілместен өтетін болса;

      m = 8, егер аралықтар тіреулерде кесілген болса;

      m = 28, егер тіреу конструкциясы екі тараптан аралықтың тіреу кесіктері кництермен бекітілсе, аралықтардың биіктігінен ұзындығы мен биіктігі 1,5 кем емес;

      _к — осы Қағиданың 141-тармағы;

      3) р осы Қағиданың (137) формуласы бойынша белгіленетін негізгі жиынтық аралығы көлденең қимасының немесе тіреу конструкцияларымен кесік аралықтарды қосатын дәнекерленген жігінің ауданы, см²,:

      , (139)

      кем болмауы тиіс;

      ^k

= 0,65;

      h_i — арқалық кесігі периметрінің ұзындығы, см;

      s — осы Қағиданың 139-тармағы.

      Аралықтың көлденең қимасының ауданына қабырғаның ауданы, сондай-ақ b₁ = 3s (қаптама қалыңдығы —s, мм) енімен қаптама кесігі учаскесінің ауданы қосылады. Ауданына сызықты-бульба профилі аралығының бос белбеуі толығымен қосылады. Кесік ауданына тавра профилінің аралығы бос белбеуі b₂ = 3s_п (аралықтың бос белбеуінің қалыңдығы — s_п, мм) енінің бөлігімен қосылады;

      4) р осы Қағиданың (137) формуласы бойынша белгіленетін флор қабырғасының, түп стрингерінің, тік килінің қалыңдығы s, мм формуласы бойышна анықталатыннан кем емес:

      , (140)

      және b — сәйкесінше флорлар мен стрингерлер (тік киль мен стрингер) арасындағы орташа ара қашықтық, м;

      b белгіленген кезде жартылай стрингерлер ескерілмейді;

      ^k

= 0,65;

      h — сәйкесінше флордың, стрингердің, тік килдің биіктігі, м;

      s — осы Қағиданың 139-тармағына сәйкес.

      488. Осы Қағиданың 485-тармағына сәйкес белгіленетін экстремалды жүктемелердің әрекет ету ауданында алдыңғы шеттер бортының конструктивтік элементтер мөлшерлері осы Қағиданың 16-тарауы 3-параграфына және 19-тарауы 3-параграфына, сондай-ақ мынадай қосымша талаптарға жауап береді:

      1) қаптаманың қалыңдығы осы Қағиданың (57) формуласы бойынша анықталады. Осымен бірге:

      р = 0,5p_SL, (141)

      онда p_SL осы Қағиданың (134) формуласы бойынша анықталады;

      m = 15,8;

      ^k

= 0,7;

      2) негізгі жиынтық аралықтарының кедергі сәті осы Қағиданың (141) формуласы бойынша анықталатын есептеу жүктемесінің әрекет ету кезінде осы Қағиданың 487-тармағының 2) тармақшасына талаптарына жауап береді;

      3) негізгі жиынтық аралықтарының кесігі көлденең ауданы осы Қағиданың (141) формуласы бойынша белгіленетін есептеу жүктемесінің әрекет ету кезінде осы Қағиданың 487-тармақтың 3) тармақшасының талаптарына жауап береді.

      489. Алдыңғы бақылаудағы шпангоуттардың өлшемдері, егер олардың бойы 2,5 м аспаса, ахтерпиктегі шпангоуттардың өлшемдерінен кем болмайды. Шпангоуттардың өлшемдері үлкен аралық кезінде сәйкесінше үлкейтіледі. Флорлар мен стрингерлердің қалыңдығы осы Қағиданың 490-тармағына сәйкес талап етілгеннен кем емес.

      490. Форпик пен ахтерпиктің борт стрингерлері мынадай формула бойынша анықталатыннан кем емес

_c, см² қабырға қимасының ауданы болады:

      _c = 12+0,45L. (142)

      b, м борт стрингерінің ені мынадай формула бойынша анықталатыннан кем емес

      b = 0,24 + 0,005L L

80 м;

      (143)

      b = 0,4+0,003L L > 80 м.

      Борт стрингері қабырғасының қалыңдығы, мм, кем болмауы тиіс:

      s_min = (5 + 0.02L)

, (144)

      бірақ 5 мм-ден кем емес.

      L > 300 м кезде L = 300 м қабылданады.

      491. Бульба сыртқы қаптамасының қалыңдығы 0,08L+ 6 кем емес, бірақ 25 мм көп емес қабылданады. Осымен бірге бульба сыртқы қаптамасының төменгі белбеулер қалыңдығы алдыңғы перпендикулярға арналған кесіктер үшін осы Қағиданың 487-тармағы 1) тармақшасында анықталатыннан кем болмайды.

4-параграф. Арнайы талаптар

      492. Осы параграфтың талаптары борт немесе ішкі палуба конструкцияларымен механикалық біріктірілетін және дөңгелек техникасын және/немесе басқа көлік құралдарын тиеуді қамтамасыз ету үшін тік бағытта жылжуға қабілетті кеменің алдыңғы шетінің көлемді секциялары ретінде болатын "визор" типтегі алдыңғы көлемді есіктердің конструкциясына қолданылады.

      493. "Визор" типтегі алдыңғы көлемді есіктер қаптамасының қалыңдығы осы Қағиданың 22-тарауы 3-параграфына сәйкес сыртқы қаптаманың сәйкесетін учаскелері үшін талап етілгеннен кем емес көзделген.

      494. Негізгі жиынтық аралықтарының кедергі сәті осы Қағиданың 22-тарауы 3-параграфына сәйкес алдыңғы шеттердің сәйкесетін аудандары үшін талап етілетіннен кем болмайды. Осымен бірге есептеу жүктемесі, кПа, мынадай формула бойынша анықталатыннан кем болмайды:

      р_min = 0,8(1,5х₀ + 0,6

L)² (145)

      Аралықтар қабырғаларының кесік ауданы осы Қағиданың (55) формуласы бойынша анықталатыннан кем болмайды. Бұл ретте:

      N_max = 0,5pal, (146)

      р — қайсысының көптігіне байланысты осы Қағиданың 203 немесе

      490-тармақтарына сәйкес есептеу жүктемесі, бірақ осы Қағиданың (145) формуласы бойынша p_min кем емес, кПа;

      ^k

= 0,7;

      495. Негізгі жиынтықтың аралықтарын қатты бекітуді және оларды қолдайтын алдыңғы көлемді лацпорттың рама аралықтарын қамтамасыз ету үшін конструктивтік шаралар қабылданады.

      496. Рама аралықтарының мөлшерлері осы Қағиданың 171 немесе

      485-тармақтарына сәйкес есептеу жүктемесін пайдаланумен беріктік есептеуінің негізінде қайсысының көптігіне байланысты, бірақ осы Қағиданың (145) формуласы бойынша p_min және ^k

= ^k

= 0,6 рұқсат етілген кернеулер коэффициенттерінен кем емес белгіленеді.

      497. Рама аралықтарының конструкциясы осы Қағиданың 14-тарауы

      3-параграфының талаптарына жауап береді.

      498. Бұрылмайтын саптамалары бар кемелерде саптамаларды бекіту ауданында көлденең қалқандар немесе рама байланыстары орнатылады.

      499. Корпустың қисық желілі аудандарында (түпті көтеру, борттардың қирауы) жиынтықты сыртқы қаптамаға жақын бұрыштың астына тікеге жақынға орнатуға ұсыныс беріледі.

      500. Көп винтті кемелерде конструкциялардың беріктігі мен қаттылығы дейдвуд құбырын, кронштейндерді және еспелі біліктердің мортирін ауданында бекіту Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

22. Пиллерстер мен кергіш бимстар
1-параграф. Жалпы ережелері мен конструкциясы

      501. Тарауда корпуста, қондырмаларда және рубкаларда, пиктердегі кергіш бимстарға орнатылатын пиллерстер өлшемдеріне талаптар келтіріледі.

      Осы тарауда мынадай белгілер қабылданды:

      l — пиллерс ұзындығы (кергіш бимстың), м, өлшенген:

      пиллерс үшін — карлингстің бос белбеуінің арасында (немесе рамалық бимстің, егер пиллерсті рамалық бимс ұстап тұрса) және палуба төсенішімен (немесе екінші түптің);

      кергіш бимса үшін — сол және оң борттың шпангоуттарының ішкі жиектерінің арасында немесе кеменің диаметр жазықтығында шпангоуттың ішкі жиегінен бастап берік тірекке дейін;

      — пиллерс көлденең қимасының ауданы (кергіш бимстың), см²;

      i — пиллерстің көлденең қимасы инерциясының кем болатын сәті (кергіш бимстың), см⁴;

      d₀ — пиллерстің сыртқы диаметрі, мм.

      502. Қағида бойынша, палуба аралық бөлмелер мен трюмдардағы пиллерстердің осьтері бір вертикальда орналасады, пиллерстердің соңы кництермен нығайтылады.

      Құбырлы пиллерстің төменгі шеті Р < 250 кН жүктемесі кезінде кництері болмаса, оның астындағы палубаның төсеніші (екінші түптің) жапсырылған немесе қалыңдатылған дәнекерленген табақтың қондырғысымен күшейтіледі (Р — осы Қағиданың 505-тармағына сәйкес).

      Пиллерстің үстіңгі шеті бекітілетін жиынтық аралықтарының қабырғасы пиллерске жүктеме беруді қамтамасыз ету үшін кництермен нығайтылады.

      503. Пиллерстер тік бракеттермен бекітілетін тұтас флорларға және стрингерлерге орнатылады. Пиллерстердің астындағы флорлар мен стрингерлерде ойықтар рұқсат етілмейді.

      Р > 250 кН жүктемесі кезінде (Р — осы Қағиданың 505-тармағына сәйкес) пиллерстер тұтас флорлар мен стрингерлердің қиылысында орнатылады, не болмаса, пиллерстің қондырғысы орнында флор (стрингер) көрші флорлармен (стрингерлермен) біріктірілген тік бракеттермен бекітіледі.

      504. Пиллерстердің шеттері кництермен немесе корпустың төменде көрсетілген конструкциясына сенімді күш салуларды беруді қамтамасыз ететін Кеме қатынасының тіркелімі мақұлдаған басқа конструкциялармен нығайтылады:

      цистерналарда, су өткізбейтін платформалардың, палуба рубкаларының, қондырмалар, брашпильдер, лебедкалар, шпилдер астында, х₀ > 1,5

L ерекше жылдамдығы немесе алдыңғы шпангоуттардың айрықша қирауы бар кемелердің алдыңғы шеттерінде.

2-параграф. Есептеу жүктемелері

      505. Р, кН пиллерске арналған жүктеме мынадай формула бойынша анықталады:

      Р = pl_mb_m +

, (147)

      р — осы Қағиданың 20-тарауы 2-параграфына сәйкес жоғары тұрған палубаға арналған есептеу қысымы, кПа;

      lm — карлингстерді бойлай олардың бойлары ортасының арасында өлшенген ара қашықтық, м;

      bm — пиллерспен қолдау жасалатын, қарастырылатын ауданда орналасқан жүк люктерін қосқанда палуба ауданының орташа ені, м;

      (pl_mb_m)_i — осы Қағиданың 20-тарауы 2-параграфының есебімен белгіленген, қаралатын пиллерске берілетін пиллерстерден жоғары орналасқандар жүктемелерінің сомасы, кН.

      506. Р, кН кергіш бимстың жүктемесі мынадай формула бойынша анықталады

      Р = рас, (148)

      мұнда р = p_st+p_w — осы Қағиданың 170 және 171-тармақтарына сәйкес белгіленетін кергіш бимстың орналасу орнында кеме бортына арналған есептеу қысымы, кПа;

      а — кергіш бимстар орнатылатын шпангоуттар арасындағы ара қашықтық, м;

      с — қаралатын бимс үстінен және астынан жалғасып жатқан тік бойынша өлшенген шпангоут бойларының жарты сомасы, м.

3-параграф. Пиллерстер мен кергіш бимстердың өлшемдері

      507. Пиллерстер мен кергіш бимстердің көлденең қимасының ауданы

, см² мынадай формула бойынша жақын жалғаспалы әдіспен анықталатыннан кем болмауы тиіс

      = 10kP/

_cr +

, (149)

      Р — осы Қағиданың 23-тарауы 2-параграфына сәйкес;

      k = 2 — тұрақтылық қорының коэффициенті;

      _cr — мынадай формула бойынша есептелетін эйлер кернеулері кезінде осы Қағиданың 254-тармағына сәйкес критикалық кернеуі:

      ;

      — мынадай формулалар бойынша белгіленетін тозуға үстеме, см²,:

      құбыр пиллерстері үшін:

      = 0,03d₀

s;

      қорап пиллерстері үшін:

      = 0,1

h_i

s;

      h_i — көлденең қима периметрінің ұзындығы, см;

      құрама профильдің (швеллерлерден екі таврлық) кергіш бимстары мен пиллерстері үшін

      = 0,05Уh_i

s;

      s — осы Қағиданың 171-тармағы.

      508. Құбыр пиллерстері қабырғаларының қалыңдығы s, мм, мынадай формула бойынша анықталатыннан кем қабылданбайды:

      s = (d₀/50) + 3,5. (150)

      Құрама профиль пиллерстері қабырғаларының қалыңдығы (қораптық, швеллерлерден немесе екі таврлық) мынадай формула бойынша анықталатыннан кем қабылданбайды:

      s = h_п/50, (151)

      h_п — профиль қабырғасының биіктігі, мм.

      Пиллерс қабырғаларың қалыңдығы 6 мм кем болмауы тиіс.

      Кеме қатынасы тіркелімімен келісім бойынша шағын кемелерде көлденең қиманың талап етілген ауданын сақтау кезінде 5 мм-ге дейін пиллерстер қабырғаларының қалыңдығын төмендетуге рұқсат етіледі.

24. Рульдің және еспелі біліктің штевндері, килі, кронштейндері, еспелі бұраманың бұрылмайтын саптамалары
1-параграф. Жалпы ережелер, конструкциясы

      509. Тарауда форштевеннің, ахтерштевеннің (рудерпосттың, старнпосттың), ахтерштевеннің табанының, жартылай аспалы рульдің және еспелі біліктің кронштейндерінің, білеу килінің, еспелі бұраманың бұрылмайтын саптамасының мөлшерлеріне және конструкцияларына талаптар келтіріледі.

      510. Дәнекерленген конструкцияның білеу немесе табақ форштевенін пайдалануға ұсыныс беріледі. Форштевеннің төмен бөлігі білеу немесе көлденең кильмен және мүмкіндігінше тік кильмен қосылады.

      Дәнекерленген форштевеннің табақ бөлігі көлденең бракеттермен нығайтылады. Форштевеннің биіктігі бойынша бракеттің орналасуы корпус жиынтығымен келісілуі тиіс. Табақ форштевенді бекітетін көлденең бракеттері жазғы жүк ватерсызығынан төмен 1 м сайын және одан жоғары 1,5 м сайын орнатылады. Бракеттер ұзындығы бойынша сыртқы қаптамамен форштевенді түйіспе қосылысы жабуы, жақын шпангоуттарға дейін жетуі және оларға ерітіліп жабыстырылады.

      Жиынтыққа дейін жеткізілмейтін жеке бракеттер мұзды күшейткіштері бар кемелердегі мұзды белбеу ауданындағы бракеттен басқа, жүзетін қисығы бойынша құрылған артқы жиегі бар.

      Форштевеннің дөңгелектенуі жеткілікті үлкен радиусы кезінде оның диаметр жазықтығында бос белбеуімен қаттылық қабырғасын орнатуға ұсыныс беріледі.

      511. Бір білікті кеменің ахтерштевень конструкциясы мынадай талаптарға сәйкес болуы қажет:

      1) ахтерштевень мөлшерлері еспелі бұрама арасындағы конструктивтік саңылаулар бір тараптан, ахтерштевень және рульмен бірдей болуы тиіс, басқа тараптан (осы Қағиданың 74-қосымшасы), осы Қағиданың 73-қосымшасында көрсетілгендерден кем емес;

      2) ахтерштевеннің табанын жиекке жатық көтерілумен орындау керек;

      3) старнпост құюлы ахтерштевендегі қаттылық қабырғасы және дәнекерленген ахтерштевендегі бекітілетін көлденең бракеттері бар. Бракеттер мен қабырғалары 1 м сайын орнатылады; олардың орналасуы корпус жиынтығымен келісіледі;

      4) ахтерштевень кеме корпусына сенімді бекітіледі.

      Ахтерштевеннің төменгі бөлігі старнпостен бастап алдыңғы қарай тартылуы және L > 120 м кезінде үш флорлардан кем емес және L ? 120 м кезінде екі флорлардан кем емес өзінің бракеттерімен (қабырғаларымен) бекітіледі. Шағын кемелерде көрсетілген бекіту бір флорға орындалады.

      Рудерпост транц флорына бекіту үшін жеткілікті шамаға алдыңғы бақылаудан жоғары созылады.

      L

80 м ұзындықтағы кемелерде, сондай-ақ крейсер алдыңғы кемелерде старнпост қосымша транц флорына бекіту үшін жеткілікті шамаға жоғары тартылады.

      Транц және қосымша транц флорларының қалыңдығы ахтерпик флорларының қалыңдығымен салыстыру бойынша үлкейтіледі. Қағида бойынша, оларды жақын палуба немесе платформаға дейін жеткізу керек.

      512. Екі білікті кеменің ахтерштевень конструкциясы осы Қағиданың 511-тармағына сәйкес бір валды кеменің старнпост конструкциясының талаптарына жауап береді. Алдыңғы тартылатын ахтерштевеннің төменгі бөлігін екі негізгі флорларға кем емес бекітуге рұқсат етіледі.

      513. Үш валды кеменің ахтерштевені осы Қағиданың 511 және 519-талаптарына сәйкес бір білікті кемесі ахтерштевень талаптарына жауап береді.

      514. Жартылай ілінген рульдің руль кронштейні ахтерпиктің сәйкесетін флорларымен және оның диаметрлі шой аралығымен берік жалғанады.

      Дәнекерленген конструкцияның кронштейні ішінен көлденең бракеттермен бекітіледі; оның салмақ түсетін байланыстары жақын палубаға немесе платформаға жеткізіледі; кронштейн біріктірілетін флорлардың қалыңдығы ахтерпик флорларының қалыңдығымен салыстырғанда үлғайтылады.

      515. Борт еспелі біліктердің екі табанды кронштейндері табандары бір-біріне қатынасы бойынша 90^о жақын бұрышта орналасуы тиіс. Табандардың ось желілері еспелі біліктің осьінде қиылысуы тиіс.

      Табандары 80^о аз және 100^о көп бұрышта орналасқан еспелі біліктер кронштейндерінің конструкциялары және осындай кронштейндердің ауданында кеме корпусының қосымша бекітулері Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарайтын нәрсе болып табылады.

      Корпусқа қатысты кронштейндердің орналасуы еспелі білік пен корпустың қалақ жиегінің арасында, бірақ еспелі бұраманың диаметрінен 25 % кем емес үлкен саңылауды қамтамасыздандырады.

      516. Еспелі бұраманың бұрылмайтын саптамасы сыртқы және ішкі қаптамасы элементтерінің орналасуы мен мөлшерлері осы Қағиданың 986-тармағына сәйкес белгіленетін жиынтықпен бекітіледі.

      Саптамадағы көлденең диафрагмалар, Қағида бойынша, ахтерпик флорларының жазықтығында орналасады.

      Кеме корпусына саптамаларды бекіту орнында саптамадан корпусқа жатық өту қамтамасыз етіледі. Төменгі жағында саптама корпуспен жалғанады. Саптаманы кеменің корпусына кронштейндермен бекіту кезінде корпустың алдыңғы шетінің жиынтығымен және саптаманың ішкі жиынтығымен сенімді конструктивтік байлауды қамтамасыздандырады. Кронштейндердің конструкциясы осы Қағиданың 515-тармақ талаптарына жауап береді. Саптама қаптамаларының үстіңгі және төменгі бөліктерінде коррозиямен зақымдалмаған материалдан қосу еңіс тығындары көзделеді.

2-параграф. Форштевеннің, ахтерштевеннің, руль кронштейндерінің және еспелі біліктің, кесек кильдің және еспелі бұраманың бұрылмайтын саптамаларының мөлшерлері, есептеу жүктемелері

      517. Ахтерштевень табанының және кронштейннің жартылай аспалы рульдің конструкциялары үшін есептеу жүктемесі осы Қағиданың 945-тармағына сәйкес R₄ руль пері төменгі тіреуінің тең шартты есептеу реакциясымен қабылданады. Бұл ретте осы Қағиданың (444)-(446) формулаларында

₄ коэффициентін нөлге тең деп қабылдау керек.

      518. Форштевень мынадай талаптарға жауап береді:

      1) кильден бастап жазғы жүк ватерсызығына дейінгі учаскеде кесек форштевеннің мынадай формула бойынша анықталатыннан кем емес

, см² көлденең қимасының ауданы бар:

      = 1,3L – 4. (152)

      Форштевеннің кесік ауданы жүзудің шектеу қойылған аудандар кемелері үшін азайтылады:

      R2 және R2-RSN —10 %-ға;

      R3-RSN және R3 — 20 %-ға.

      Форштевеннің кесік ауданы жазғы жүк ватерсызығынан жоғары анықталғаннан жоғары ауданның 70 % дейін біртіндеп азайтылады;

      2) дәнекерленген форштевень табақтарының қалыңдығы s, мм, мынадай формула бойынша белгіленеді:

      s = (0,085L + 5,5)

, (153)

      — осы Қағиданың 165-тармағына сәйкес, осымен бірге 7 мм кем болмауы тиіс.

      L > 220 м кезінде L = 220 м қабылданады;

      Форштевень табақтарының қалыңдығы жүзудің шектеу қойылған аудандар кемелері үшін азайтылады:

      R2 және R2-RSN — 5 %-ға;

      R3-RSN және R3 — 10 %-ға.

      Форштевень табақтарының қалыңдығы жазғы жүк ватерсызығынан жоғары форштевеньге жалғасатын сыртқы қаптама табақтарының қалыңдығына дейін біртіндеп азайтылады.

      Форштевень табақтарының ені мен қалыңдығы көлденең кильмен біріктіру орындарында соңғысының ені мен қалыңдығынан кем болмауы тиіс.

      Форштевеньді бекітетін бракеттер арасындағы ара қашықтық осы Қағиданың 510-тармағында талап етілгенге қарсы 0,5 м азайтылған кезде форштевень табақтарының қалыңдығы 20 %-ға азайтылады. Бракеттер арасындағы ара қашықтық аз төмендетілген кезде форштевень табақтарының рұқсат етілген азайтылуы сызықтық интерполяциямен анықталады;

      3) форштевеньді бекітетін бракет қалыңдығы форштевеньге жалғасатын сыртқы қаптаманың қалыңдығынан кем болмауы тиіс.

      Диаметрльды жазықтығында форштевеньді бекітетін қабырғаның сөрелері мен қабырғаның қалыңдығы, оның бракеті қалыңдығынан кем болмауы тиіс.

      519. Бір білікті кеменің ахтерштевені мынадай талаптарға жауап беруі қажет:

      1) кильден бастап алдыңғы бақылауға дейінгі учаскеде тұтас тік бұрышты қимасының странпосты қиманың l_s ұзындығы және b_s ені, мм, мынадай формулалар бойынша анықталатыннан кем болмайды:

      L < 120м кезінде l_s =1,30L + 95; b_s =1,60L + 20;

      (154)

      L

120 м кезінде l_s = 1,15 L + 110; b_s = 0,675L + 130.

      Старнпост қимасының өлшемдері жүзудің шектеу қойылған аудандар кемелері үшін азайтылады:

      R2 және R2-RSN — 5 %-ға,

      R3-RSN және R3 — 10 %-ға.

      Ахтерштевеньнің қимасының ауданы алдыңғы бақылаудан жоғары жатық азайтылады. Бұл ретте оның кесігінің ауданы жоғарыда көрсетілген өлшемдерге жауап беретін старнпосттың талап етілген ауданынан еш жерде 40 %-дан кем болмайды;

      2) үстіңгі және жоғары тіреулері бар рульмен құюлы ахтерштевеньнің старнпосттың көлденең қимасының негізгі өлшемдері негізгі қалыңдығынан бастап байланысты осы Қағиданың 75-қосымшасына белгіленетін сәйкес мынадай формулалар бойынша s₀, мм анықталады:

      L < 200 м кезінде s₀ = 0,1L + 4,4;

      (155)

      L

200 м кезінде s₀ = 0,06L + 12,4

      Қаттылық қабырғаларының қалыңдығы ахтерштевеньге жалғасатын қаптама қалыңдығынан кемінде 50 % тең;

      3) үстіңгі және жоғары тіреулері бар рульмен дәнекерленген ахтерштевень старнпостының көлденең қимасының негізгі өлшемдері осы Қағиданың 76-қосымшасы бойынша белгіленеді, онда s₀ — осы Қағиданың 519-тармағы 2)-тармақшаға сәйкес. Көлденең бракеттердің қалыңдығы ахтерштевеньге жалғасатын қаптама қалыңдығынан кемінде 20 %-ға тең.

      Көрсетілгеннен беріктігі бойынша эквивалентті өзге конструкцияны дәнекерленген старнпостты қолдануға рұқсат етіледі;

      4) саңылау өңделгеннен кейін дейдвудтық алманың қабырғасының қалыңдығы еспелі білік диаметрінен кемінде 30 % құрайды;

      5) ахтерштевеньнің табаны кесігінің кедергі сәті W_п, см³ тік осьіне қатысты кемінде мынадай формула бойынша анықталатынға тең:

      W_п = 8

p₄x_s

. (156)

      Рудерпост қимасының қарсыласу сәті W_p, см³ көлденең бойлық осьіне қатысты кемінде мынадай формула бойынша анықталатынға тең:

      W_p = 8(1 –

)R₄l_р

. (157)

      Бұл жерде

= 0,85 рудерпост бар болған кезде;

      = 1 рудерпост болмаған немесе, егер рудерпост алынатын болса;

      R₄ — осы Қағиданың 24-тарауы 2-параграфына сәйкес;

      x_s — рульдің айналу осьінен ахтерштевень табанының қарастырылатын қиманың қашықта тұруы, м (0,5l_п кем және l_п жоғары x_s қабылдамау керек);

      l_п — ахтерштевень табанының рульдің айналу осьінен бастап старнпостың жанында ширатудың басталуына дейін өлшенетін бойдың ұзындығы, м;

      l_р — рудерпосттың рулдің айналу осьіне ахтерштевень табаны қалыңдығының ортасынан бастап рудерпостың үстіңгі бөлігінде ширату басталғанға дейін тік бойынша өлшенетін аралығының ұзындығы, м;

      — осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес.

      Ахтерштевень табаны қимасының қарсыласу сәті көлденең оське қатысты 0,5W_п кем болмау керек, мұнда осы Қағиданың (156) формуласына сәйкес W_п,. Рудерпост қимасының кедергі сәті көлденең оське 0,5 W_п кем емес болуы тиіс, мұнда W_п осы Қағиданың (156) формуласына сәйкес.

      6) Ахтерштевень элементтері қималарының өлшемдері осы Қағиданың 47-тарауына сәйкес сыртқы жүктеменің және k_у = 0,55 рұқсат етілген кернеулердің коэффициенті мәнін қабылдай отырып, беріктіктің тура есептеуі негізінде белгілеуге рұқсат етіледі.

      520. Екі білікті кеменің ахтерштевень қимасының өлшемдері мынадай өзгерістермен осы Қағиданың 519-тармағына сәйкес бір білікті кеменің старнпосты қимасының өлшемдеріне қойылатын талаптарға жауап береді:

      1) тұтас тік бұрышты кесіктің ахтерштевені кесігінің ені 519-тармақтың 1) тармақшасында талап етілгенге қарсы 50 %-ға азайтылуы мүмкін;

      2) құюлы немесе дәнекерленген конструкциялардың ахтерштевені кесігінің мөлшерлері осы Қағиданың 519-тармағы 2) және 3) тармақшасына сәйкес талап етілгендерге қарсы, олардың кесіктерінің қарсыласу сәттері көлденең және көлденең осьтеріне қатысты 50 % артық төмендемеу есебінен төмендетілуі мүмкін. Бұл ретте ахтерштевень қабырғаларының қалыңдығы кемінде 7 мм тең.

      525. Кронштейндегі бір ілмекпен жартылай аспалы рулдің кронштейнінде көлденең бойлық ось қимасының қарсыласу сәті, см³, кемінде мынадай формула бойынша анықталғанға тең:

      W = 12R₄z_s

, (158)

      R₄ — осы Қағиданың 24-тарауы 2-параграфына сәйкес;

      z_s — кронштейндегі руль тұзағының қалыңдығы ортасынан бастап қаралатын қимаға дейін тік бойынша тұруы, м (z_s 0,5l_п кем және l_п жоғары қабылдамау керек);

      l_к — кронштейндегі руль тұзағының қалыңдығы ортасынан бастап кронштейн осьінің сыртқы қаптамамен қиылысу нүктесіне дейін тік бойынша өлшенетін, кронштейн аралығының ұзындығы, м;

      — осы Қағиданың 133-тармағына сәйкес.

      Дәнекерленген табақ конструкцияның кронштейнінде барлық жағдайларда табақ элементтерінің қалыңдығы кемінде 7 мм тең.

      Кронштейн элементтерінің өлшемдері осы Қағиданың 47-тарауына сәйкес сыртқы жүктемелер және k_у = 0,35 рұқсат етілетін кернеулердің коэффициенті қабылдай отырып, беріктіктің тіке есебі негізінде белгілеуге рұқсат етіледі.

      522. Бортты еспелі біліктердің кронштейні табандарының әрқайсысы көлденең қимасының ауданы кронштейн жазықтығындағы еспелі білік кесігі ауданынан кемінде 60 % тең, білік диаметрінен табан кесігінің қалыңдығы — кемінде 45 %, ал күпшектің қалыңдығы — кемінде 35 % тең. Күпшектің ұзындығы осы Қағиданың 2811-тармағына сәйкес қабылданады.

      Дәнекерленген конструкция кронштейндерінің жоғарыда көрсетілгеннен кем емес беріктілігі болады. Бұл ретте табақтардың қалыңдығы кемінде 7 мм-ге тең.

      Әрбір табанды корпусқа бекітетін дәнекерленген жіктің қимасының ауданы еспелі біліктің көлденең қимасы ауданына кемінде 25 % құрайды. Табандарды фланцтармен бекіту кезінде соңғылардың қалыңдығы білік диаметрінен кемінде 25 % құрайды.

      523. Кесек кильде көлденең қиманың h_s биіктігі және b_s ені, мм, кемінде осы формулалар бойынша анықталғанға тең:

      h_s = 1,3L +100;

      b_s = 0,7L + 8 L < 60 м; (159)

      b_s = 0,4L + 26 L

60 м.

      Кесек килі қимасының биіктігі мен ені жүзудің шектеу қойылған аудандарының кемелері үшін азайтылуы мүмкін:

      R2 және R2-RSN — 5 %-ға;

      R3-RSN және R3 — 10 %-ға.

      524. Бұрылмайтын саптаманың сыртқы және ішкі қаптамаларының қалыңдығы осы Қағиданың 49-тарауы 2-параграфына сәйкес келеді мыналарды есепке ала отырып:

      ішкі қаптаманың ортаңғы белбеуі ені бұрама қалақтарының шеткі жиектерінен бастап алдыңғы 0,03D_н бастап жиектерден бастап жиекке 0,07 D_н дейін ара қашықтықтан кем қабылданбайды, мұнда D_н — еспелі бұрама саптамасының ішкі диаметрі;

      ішкі және сыртқы қаптамалар алдыңғы учаскесінің қалыңдығы жиынтықтың көлденең жүйесі үшін борт қаптамасы үшін (осы Қағиданың 342-тармағы) талап етілетіннен кем емес.

      Кеменің корпусына еспелі бұрама саптамаларын бекіту ені кемінде 0,15D_н тең.

      Біріктіру көлденең қимасының ауданы ахтерштевень табаны үшін осы Қағиданың 519-тармағы 5) тармақшасымен талап етілгеннен кем емес. Ахтерштевень өкшесінде руль еспесі тіреуі болған кезде ахтерштевень табанымен еспелі білік саптамасын біріктіру Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады.

      525. Кеме корпусына төменгі бөлігінде еспелі біліктің саптамасы бекітілмеген екі бұрамалы кемелер үшін корпусқа оның үстіңгі бекіту ені кемінде 0,3D_н қабылданады.

      Егер, еспелі біліктің саптамасы кеменің корпусына кронштейндердің көмегімен бекітілсе, олардың беріктілігі осы Қағиданың 522-тармағының талаптарына сәйкес болуы қажет.

      Корпусқа еспелі бұрама саптамаларын бекіту ауданында жиынтық элементтерінің қалыңдығы кемінде осы Қағиданың (490) формуласымен талап етілгенге тең.

25. Механизмдер мен қазандарға арналған іргетастар
1-параграф. Іргетастардың жалпы ережелері, конструкциясы

      526. Тарауда бас механизмдер мен қазандар, палубалық, кәсіпшілік, жүк, көмекші және басқа механизмдер, агрегаттар мен қондырғылар астындағы іргетастардың өлшемдері мен конструкцияларына талаптар келтіріледі.

      527. Тараудың талаптары минималды болып табылады. Сондай-ақ осы іргетасқа орнатылатын механизмнің, агрегаттың немесе қондырғының техникалық құжаттамасында болатын іргетас бөлшектерінің өлшемдері мен конструкциясына қатысты нұсқаулар орындалады.

      528. Іргетас конструкциясы мынадай жалпы талаптарға сәйкес болуы қажет:

      1) іргетас механизмнің, агрегаттың немесе құрылғының сенімді бекітілуін және жеткілікті беріктікке ие корпус жиынтығына күштерді беруді қамтамасыз ететін берік және қатты конструкция болады;

      2) конструкция тұтас іргетастың және оның элементтерінің механизм жұмысының барлық ерекше режимдерінде резонанстық дірілді жояды;

      3) ұзындығы 65 м жоғары кеменің ортаңғы бөлігі 0,5L ауданында қосарланған түп (түп) және есептеу палубасының үзіліссіз бойлық байланыстарына іргетасты орнату кезінде шеттері бойынша іргетастың бойлық қабырғаларының биіктігі біртіндеп және жатық азайтылады. Бойлық қабырғаның ұзындығы оның биіктігінен 6 реттен асса, қабырға мен оның тірек табағы, ол орнатылған палуба байланысы немесе қосарланған түптің (түп) сияқты болаттан дайындалады. Іргетастың элементтері төсемдердің (қаптаманың) бекітілмеген учаскелерінде аяқталмайды. Ширстректің жоғары жиегіне іргетасты бекіту Кеме қатынасы тіркелімнің арнайы қарауындағы нәрсе болып табылады;

      4) іргетастың конструкциясы оның астындағы төсемді (қаптаманы) тексеру үшін қол жеткізуді қамтамасыздандырады. Іргетас астына судың жиналуын жояды.

      Жекелеген жағдайларда Кеме қатынасы тіркелімнің келісімі бойынша ішкі бөлігін жақсы адгезиямен химикалық нейтралды материалмен толтыра отырып герметикалық іргетастың конструкциясын толтыруға рұқсат етіледі.

      529. Қағида бойынша, бас механизмдер мен қазандар астына іргетас, екі бойлық тік табақтардан (қабырғалардан) (орташа айналмалы қозғалтқыштар және үлкен қуатты қозғалтқыштар үшін – төрт қабырғадан (қозғалтқыштың әрбір тарапынан екіден)) және оларға механизмді (қазанды) тікелей бекіту үшін арналған көлденең белбеулерден (тіреу табақтарынан) тұрады. Қабырғалар бос жиектер бойынша белбеулі (фланецті) бракеттермен (кницалармен) бекітіледі.

      Төрт қабырғалы іргетаста тіреу табағы механизмнің бір тарапы бойынша орналасқан екі қабырғаларға бекітіледі; сыртқы қабырғаларда іргетасқа қол жеткізу үшін ойықтар болады. Орташа айналмалы қозғалтқыштарда бұл ойықтар тіреу табағына дейін жетпейді. Сыртқы қабырғалар еңіс орындалады.

      Барлық қабырғалар негізгі немесе қосымша түп стрингерлермен қабысады.

      530. Өткізбейтін қалқандар, палубалар мен платформаларда (соның ішінде цистерналардың қабырғалары мен шатырларда) корпустың сыртқы қаптамасында, екінші түптің төсенішіне және еспелі білік туннелінің қаптамасында механизмдер мен басқа жабдықтарды, оларды қаттылықтың арнайы орнатылған қабырғаларына, жиынтықтың аралықтарына (осы Қағиданың 265-тармағы) немесе жиынтықтың аралықтарымен немесе қаттылықтың қабырғаларымен біріктірілген кронштейндерге бекіту кезінде орнатуға рұқсат етіледі.

      Шағын габаритті механизмдер мен жабдықтарды конструкциясынан жоғары көрсетілген қыздырмаларға орнатуға рұқсат етілмейді.

2-параграф. Іргетастар конструкцияларының өлшемдері

      531. Бас механизмнің немесе қазан іргетасы бөліктерінің қалыңдығы кемінде формула бойынша анықталғанға тең:

      s = k₀³

Q + k₁, (160)

      мұнда Q — жұмыс жағдайындағы механизм (қазан) массасы), т;

      k₀ — осы Қағиданың 77-қосымшасы бойынша белгіленетін коэффициент;

      k₁ — осы Қағиданың 78-қосымшасы бойынша белгіленетін коэффициент.

      532. Ішкі жанудың бас қозғалтқышы іргетас бөлшектерінің қалыңдығы s, мм, кемінде формула бойынша анықталғанға тең:

      s = k₂³

N + k₃, (161)