Ұлттық бірыңғай тестілеуді ұйымдастыру және өткізу ережесін бекіту туралы

    Ұлттық бірыңғай тестілеуді құқықтық реттеуді жетілдіру мақсатында  БҰЙЫРАМЫН :
    1. Қоса беріліп отырған ұлттық бірыңғай тестілеуді ұйымдастыру және өткізу ережесі бекітілсін.
    2. Білім беруді дамыту стратегиясы және халықаралық ынтымақтастық департаменті /С.Ырсалиев/ осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге енгізсін, кейіннен бұқаралық ақпарат құралдарына жарияласын.
    3. Осы бұйрық мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап күшіне енеді.
    4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды вице-министр К.Н.Шәмшидиноваға жүктелсін.

  Министр

Қазақстан Республикасы    
Білім және ғылым министрінің 
2004 жылғы 16 наурыздағы   
N 213 бұйрығымен       
бекітілген           

  Ұлттық бірыңғай тестілеуді ұйымдастыру
және өткізу
ЕРЕЖЕСІ

1. Жалпы ережелер

     1. Осы Ереже жалпы орта білім беру ұйымдарының бітірушілерін ұлттық бірыңғай тестілеуді ұйымдастыру және өткізу тәртібін белгілейді.

     2. Ереже меншік нысанына және ведомстволық бағыныстылығына, типтері мен түрлеріне қарамастан білім беру ұйымдарына таратылады.

     3. Ұлттық бірыңғай тестілеу (бұдан әрі - ҰБТ) жалпы орта білім беру ұйымдары бітірушілерінің (бұдан әрі - бітірушілер) мемлекеттік қорытынды аттестаттауы мен кәсіптік жоғары (бұдан әрі - ЖОО), кәсіптік орта (бұдан әрі - колледждер) оқу орындарына қабылдау емтихандарын біріктіруді көздейді. ҰБТ-ның нәтижелерін жалпы орта білім беру ұйымдары мемлекеттік қорытынды аттестаттаудың, ал ЖОО-лар мен колледждер қабылдау емтихандарының нәтижелері ретінде таниды.

  2. ҰБТ-ны ұйымдастыру және өткізу жөніндегі
мемлекеттік комиссия

     4. ҰБТ-ны ұйымдастыру және өткізу үшін ҰБТ-ны өткізудің әрбір пунктінде (бұдан әрі - ҰБТ ӨП) мемлекеттік комиссия (бұдан әрі - МК) құрылады.

     5. МК өз жұмысында осы Ережені, Министрлік бекітетін "Білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау, аралық және мемлекеттік қорытынды аттестаттау өткізу ережесі" (бұдан әрі - Қорытынды аттестаттау ережесі), Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарына қабылдаудың типтік ережесін (бұдан әрі - Типтік ереже) ("Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2000 жылғы 22 сәуірде N 1118 тіркелген, Қазақстан Республикасының жоғары оқу орындарына қабылдаудың   ережелерін бекіту туралы" Қазақстан  Республикасы Білім және ғылым министрінің 2000 жылғы 25 наурыздағы N 247 бұйрығы)   және басқа да білім беру саласындағы  орталық атқарушы органдардың (бұдан әрі - Министрлік) нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алады.
      Ескерту: 5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     6. МК-нің құрамына мәслихат пен әкімдік өкілдері, облыстық (қалалық) жоғары оқу орындарының ректорлары, облыстық (қалалық) білім департаментінің (басқармаларының) бастықтары (директорлары), аудандық (қалалық) білім басқармасының (бөлімдерінің) меңгерушісі, құқық қорғау органдарының, қоғамдық ұйымдардың, оның ішінде жастар және студенттік, бұқаралық ақпарат құралдары, сондай-ақ білім беру ұйымдарының, білім басқармасының (департаментінің) білікті мамандары арасынан тағайындалған хатшы кіреді.
      Ескерту: 6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     7. МК-нің төрағасы болып оның базасында ҰБТ ӨП құрылған білім беру ұйымының басшысы (ректор, облыстық білім басқармасының (департаментінің) бастығы, аудандық білім беру бөлімінің меңгерушісі) немесе әкімдік өкілі тағайындалады.
     МК құрамы жоғары оқу орындарының және облыстық білім басқармаларының (департаменттерінің), аудандық білім беру бөлімі меңгерушісінің ұсынысы бойынша министрдің бұйрығымен ҰБТ-ы басталғанға дейін екі ай бұрын ҰБТ-ны өткізу кезеңіне бекітіледі.

     8. МК-ның негізгі міндеттері аталған облыстың (қаланың, ауданның) бітірушілері үшін ҰБТ-ны дайындау және өткізу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру және үйлестіру болып табылады.

     9. МК қойылған міндеттерді іске асыру үшін:
     1) жұртшылық арасында ҰБТ-ны ұйымдастырушылық және ақпараттық түсіндіру жұмыстарын жүргізеді;
     2) ҰБТ-ны дайындау және өткізу барысында Министрліктің тапсырмасы бойынша ҰТБ-ның ұйымдастыру-технологиялық алып жүруін іске асыратын білім беру ұйымымен, сондай-ақ әр деңгейдегі білім беруді басқару органдарымен, білім беру ұйымдарымен қарым-қатынасты қамтамасыз етеді;
     3) мектеп бітірушілерден ҰБТ-ға белгіленген үлгімен өтініштер қабылдауды ұйымдастырады;
     4) мектеп бітірушілерге ҰБТ-ы пәндер бойынша кеңестер өткізуді ұйымдастырады;
     5) осы облыстың (қаланың, ауданның) мектеп бітірушілеріне ҰБТ-ны өткізу үшін қажетті жағдай жасайды;
     6) ҰБТ-ы аяқталған соң дұрыс жауап кодтары ілінеді және тестілеудің нәтижесі хабарланады;
     7) ҰБТ-ы бойынша апелляциялық комиссияның жұмысын ұйымдастырады;
     8) ҰБТ-ы сертификаттарын беруді ұйымдастырады.

     10. Өзіне жүктелген негізгі міндеттерді іске асыру үшін МК өз құзыретінің шегінде ҰБТ-ны өткізуді ұйымдастыруды жүзеге асыруға құқығы бар.

     11. МК оның төрағасы бекіткен жоспарға сәйкес жұмыс істейді.
     МК хатшысы жұмыс жоспарын, отырыстың күн тәртібін қалыптастырады,  МК мүшелерінің қарым-қатынасын ұйымдастырады және іс қағаздарды жүргізуге жауап береді.

     12. МК-ның отырысы, егер де онда оның мүшелерінің жалпы санының 2/3 бөлігінен астамы қатысса күші бар деп есептеледі.
     МК-ның шешімдері МК отырысында қатысушы мүшелерінің көпшілік дауысымен қабылданады және төраға мен хатшының қолы қойылған отырыс хаттамасымен ресімделеді. Дауыстар тең болған жағдайда, МК төрағасы шешуші дауысқа құқылы.      

  3. ҰБТ-ға қатысушылар

     13. ҰБТ-ны тапсыруға жалпы орта білім берудің білім бағдарламаларын игерген білім беру ұйымдарының барлық бітірушілері (бұдан әрі - бітірушілер) ерікті негізде жіберіледі.
     Ағымдағы жылы  Қазақстан Республикасының ЖОО-ларына, колледждеріне түскісі келгендер, ерекше үлгідегі аттестат және "Алтын белгі" белгісін, үздік аттестат алуға үміткерлер, ағымдағы жылғы оқушылардың ғылыми жарыстарының, республикалық олимпиадалардың жүлдегерлері үшін ҰБТ-ны тапсыру міндетті.
     ҰБТ-ға қатысқысы келмеген бітірушілер Қорытынды аттестаттау Ережесіне сәйкес орта мектеп курсы бойынша қорытынды аттестаттау тапсыра алады.
      Ескерту: 13-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     14. Жалпы білім беру ұйымдарының халықаралық айырбас желісі бойынша шетелде оқитын мектеп бітірушілерін, ҰБТ-ға қатыспаған өзбек, ұйғыр және тәжік мектептерін бітірген мектеп бітірушілерін, республикалық музыка мектеп-интернаттарын бітірушілерін қорытынды мемлекеттік аттестаттау Қорытынды аттестаттау ережесіне сәйкес өткізіледі. Бұл мектеп бітірушілер республиканың жоғары оқу орындары мен колледждеріне Үлгі ережесіне сәйкес түсу құқығына ие.
      Ескерту: 14-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Білім және ғылым министрінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     14-1. Ағымдағы жылдың жалпы білім беру пәндері бойынша халықаралық олимпиадаға қатысушылар ҰБТ-ны тапсырудан босатылады.
      Ескерту: 14-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Білім және ғылым министрінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

  4. ҰБТ-ны өткізу тәртібі

     15. ҰБТ-ы төрт пән бойынша өткізіледі: үшеуі міндетті - қазақ немесе орыс тілі (оқыту тілі), математика, Қазақстан тарихы және сол немесе өзге де мамандыққа түсу үшін бейінді болып табылатын таңдау бойынша пәндердің біреуі.
     Шығармашылық мамандықтарды таңдаған бітірушілер үшін төртінші пәнді таңдау ерікті. ЖОО-лар мен колледждерге қабылдау кезінде мұндай бітірушілерге шығармашылық емтихандар белгіленеді, олар өздері таңдаған ЖОО-лар мен колледждердің қабылдау комиссияларымен өткізіледі.
     ҰБТ-ны өткізудің технологиясын Министрлік бекітеді және Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігінің Стандарттау, метрология және сертификаттау комитетімен келісіледі.

     16. ҰБТ-ға қатысуға өтініштерді қабылдау мерзімі 1 наурыздан 30 сәуірге дейін. Өтініш бланкілерін толтыру мектеп бітіруші өзі білім алатын жалпы орта білім беру ұйымында жүргізіледі.
     Ескерту: 16-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 29 сәуірдегі N 373   бұйрығымен ,  2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     17. Тестілеу ҰБТ ӨП-те 10 маусымнан 15 маусымға дейін өткізіледі.

     18. ҰБТ-ы Білім беру мен тестілеудің мемлекеттік стандарттарының ұлттық орталығы (бұдан әрі - БТМСҰО) жалпы білім беретін пәндердің бағдарламасы негізінде әзірлеген тест тапсырмаларының көмегімен өткізіледі, олардың мазмұны көрсетілген бағдарламаның шеңберінен шықпауы керек.

     19. Әрбір пән бойынша тест тапсырмасының саны - 30.

     20. ҰБТ-ға 3 астрономиялық сағат бөлінеді. ҰБТ-ны қайта тапсыруға рұқсат берілмейді:
     1) қанағаттанарлықсыз деген баға алған жағдайда;
     2) оң бағаны арттыру мақсатында.

     21. ҰБТ-ның қорытындылары конкурстық комиссия үшін 120 баллдық жүйе бойынша және жалпы орта білім туралы аттестат алу үшін бес баллдық жүйе бойынша бағамен бағаланады. Баллдарды бағаға ауыстыруды Министрлік белгілейтін шкалаға сәйкес МК жүргізеді.
     Ескерту: 21-тармаққа өзгерту енгізілді, жаңа редакцияда жазылды - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 29 сәуірдегі N 373   бұйрығымен ,  2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

  5. Апелляциялық комиссияның жұмысы

     22. Тест тапсырмаларын бағалау кезінде бірыңғай талаптарды сақтау және даулы мәселелерді шешуді қамтамасыз ету, ҰБТ-ға қатысушылардың құқық қорғау мақсатында әрбір ҰБТ ӨП-те апелляциялық комиссия құрылады.

     23. Апелляциялық комиссияның төрағасын Министрдің бұйрығымен, ал оның құрамын - жергілікті білім беруді басқару органдары бекітеді. Апелляциялық комиссияның құрамына МК мүшелері кірмеуі керек.
      Ескерту: 23-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     24. Апелляциялық комиссия тестілеуге қатысушылардан өтініштер қабылдайды және қарайды, жинаған баллдардың сәйкестілігін тексереді, баллдар қосу туралы шешім қабылдайды және апелляцияға өтініш берген тестілеуге қатысушыны апелляцияның нәтижесімен хабардар етеді.

     25. Апелляцияға берілетін өтініш апелляциялық комиссияға тестілеу нәтижелері хабарланғаннан кейін келесі күнгі сағат 13-ке дейін беріледі және апелляциялық комиссия тәулік бойына қарайды. Өтінішті комиссия төрағасының атына арнайы бланкте тестілеуге қатысушының жеке өзі береді. Өтініш берушінің өзімен бірге оның жеке басын куәландыратын құжаты, емтиханға жіберу рұқсаттамасы болуы керек.

     26. Апелляциялық комиссияның жұмысын апелляциялық комиссияның төрағасы басқарады, ол жоқ кезде төрағаның орынбасары атқарады.

     27. Апелляциялық комиссияның шешімі комиссияның тізімдік құрамындағы көпшілік дауыспен қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда, комиссия төрағасы шешуші дауысқа құқылы. Комиссияның жұмысы төрағаның және комиссияның барлық мүшелерінің қолдары қойылған хаттамалармен ресімделеді.

     28. Апелляциялық комиссияның мәжіліс хаттамалары жыл бойы БТМСҰО-да сақталады.

     29. ҰБТ-ны өткізудің белгіленген тәртібінің және технологиясының сақталуын бақылауды ҰБТ ӨП-ке жіберілген министрліктің уәкілетті өкілдері жүзеге асырады.

  6. ҰБТ-ны тапсыру туралы құжаттар

     30. ҰБТ-ны тапсырған бітірушілерге:
     ҰБТ-ның нәтижесі туралы сертификат (бұдан әрі - сертификат);
     жалпы орта білім туралы аттестат (бұдан әрі - аттестат) беріледі.
     Сертификат нысанын Министрлік бекітеді. Сертификаттың қолданыс мерзімі ағымдағы жылдың 31 желтоқсанына дейін.

     31. Сертификатты МК толтырады және ҰБТ-ны тапсырған күннен кейін үш күн ішінде ҰБТ ӨП-те беріледі.
     Сертификатқа ҰБТ шеңберінде әр пәннен жинаған балл қойылады.
     Сертификат МК төрағасы, Министрлік өкілінің қолымен расталады және Базасында ҰБТӨП ұйымдастырылған жоғары оқу орнының немесе жергілікті білім беруді басқару органының мөрімен бекітіледі.
      Ескерту: 31-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 29 желтоқсандағы N 1057   бұйрығымен .

     32. Аттестат ҰБТ-ны тапсырған кезде бітірушілер білім алған білім беру ұйымдарымен беріледі. Аттестатқа  МК шешіміне сәйкес жалпы білім беру пәндері бойынша ҰБТ-да алған бағасы қойылады.
     Ескерту: 32-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 29 сәуірдегі N 373   бұйрығымен .

     33. Жоғары оқу орындары мен колледждерге қабылдау тәртібі Қабылдаудың типтік ережесіне сәйкес белгіленеді.

                            Ұлттық бірыңғай тестілеуді ұйымдастыру
                              және өткізу ережесіне қосымша      

      Ескерту: Қосымшамен толықтырылды - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 29 сәуірдегі N 373   бұйрығымен .

ҰБТ сертификатының баллдарын жалпы орта білім туралы аттестаттың бағаларына ауыстыру шкаласы

__________________________________________________________________
 N |            Пән         |   2   |  3   | 4 (жақсы)| 5 (үздік)
р/н|                        |(қана. |(қана.|          |
   |                        |ғатта. |ғатта.|          |
   |                        |нарлық.| нар. |          |
   |                        | сыз)  | лық) |          |
__________________________________________________________________
1   Қазақ тілі                  0     1-17     18-24      25-30
2   Орыс тілі                   0     1-17     18-24      25-30
3   Қазақстан тарихы            0     1-13     14-20      21-30
4   Математика                  0     1-9      10-19      20-30
5   Физика                      0     1-9      10-19      20-30
6   Химия                       0     1-9      10-19      20-30
7   Биология                    0     1-12     13-19      20-30
8   География                   0     1-14     15-20      21-30
9   Дүниежүзі тарихы            0     1-11     12-19      20-30
10  Орыс әдебиеті               0     1-13     14-19      20-30
11  Қазақ әдебиеті              0     1-13     14-19      20-30
12  Ағылшын тілі                0     1-15     16-24      25-30
13  Неміс тілі                  0     1-10     11-19      20-30
14  Француз тілі                0     1-11     12-19      20-30
__________________________________________________________________