Өнеркәсіп объектілеріне қойылатын санитариялық қағидаларды бекіту туралы

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 15.10.2015 № 829 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ

      РҚАО-ның ескертпесі.

      ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 236 бұйрығын қараңыз.

      "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 6-бабының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған:
      1) "Қара металлургия объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары;
      2) "Көмір өнеркәсібі объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары;
      3) "Түсті металлургия объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары;
      4) "Мұнай өндіретін өнеркәсіп объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                                     К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы   
Үкіметінің        
2012 жылғы 25 қаңтардағы
№ 167 қаулысымен    
бекітілген       

"Қара металлургия объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы "Қара металлургия объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) қара металлургия объектілері үшін өндірістік микроклиматқа, жарықтандыруға, медициналық қамтамасыз етуге, сумен жабдықтауға, желдетуге, физикалық факторлардың көздерімен жұмыс істеу жағдайларына, атмосфералық ауаға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.
      Осы Санитариялық қағидалар коксты химиялық, агломерат және теміркенді шекемтастар, домна, ферроқорыту, болат балқыту, илек, құбыр, метиз, темір ұнтағы, отқа беріктету, екінші реттегі қара металдарды қайта өңдеу, металлургиялық пештер мен агрегаттарды жөндеу өндірістеріне қолданылады.
      2. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай анықтамалар пайдаланылады:
      1) қара металлургия – құрамына темір кендерінен шойын, темір және болат өндіру технологиясы кіретін ауыр өнеркәсіп саласы;
      2) ауамен себезгілеу – үй-жайға суық ауаның, газдың, будың, шаңның енуіне жол бермеуге арналған жергілікті желдету.

2. Өндірістік микроклиматқа қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      3. Кран кабиналарында, басқару орындарында, есептеу машиналары орналасқан залдарда, операторлық типтегі басқа жұмыстарды орындау кезінде, сондай-ақ жұмысшылар уақытша демалатын орындарда температураның, салыстырмалы ылғалдылықтың және ауа қозғалысы жылдамдығының нормалары Қазақстан Республикасы Үкіметі бекітетін "Елді мекендердегі атмосфералық ауаға, топыраққа, елді мекендердің аумақтарын күтіп-ұстауға, адамға әсер ететін физикалық факторлардың көздерімен жұмыс істеу жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының талаптарына сәйкес болуы тиіс.
      4. Өндірістік үй-жайлардың жұмыс аумағында температураның, салыстырмалы ылғалдылықтың және ауа қозғалысы жылдамдығының рұқсат етілген нормалары осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес сақталуы тиіс.
      5. Жылытылмайтын өндірістік және қоймалық үй-жайларда жұмыс істейтін адамдар үшін жылынуға арналған үй-жайлар көзделеді.
      6. Тұрақты жұмыс орнында жылу сәулесіне шалдығу, ондағы жылу көзін оңтайлы орналастыру есебінен және өндірістік жылу сақтау құралдарын пайдалану арқылы бір шаршы метрге 140 ваттан (бұдан әрі – Вт/м²) аспауы тиіс.
      Тұрақты жұмыс орындарында 140Вт/м²-ге дейінгі қарқынды жылу сәулесіне шалдығу кезінде, жеке қорғаныш құралдары қолданылуы тиіс, сондай-ақ қосымша:
      1) 140 Вт/м ²-ден 350 Вт/м²-ге дейінгі жылу сәулесіне шалдығу кезінде, тұрақты жұмыс орнындағы ауа қозғалысының жылдамдығы 0,2 м/с арттырылады;
      2) 350 Вт/м²-ден 2800 Вт/м²-ге дейінгі жылу сәулесіне шалдығу кезінде, осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес ауа себезгілеу қолданылуы тиіс.
      7. 8-тармақ талаптары сақталмаған және ауа себезгілеу болмаған кезде жұмыскерлерді жылу қорғауына алу, олардың жылу сәулесі көздері әсер ететін аумақта болуының шекті уақыты осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес реттеу арқылы қамтамасыз етілуі тиіс.
      Демалу орындарындағы үзілістер жылдың салқын мезгілі үшін ауаның температурасы 20-23 Цельсий градус (бұдан әрі – ⁰С), ал жылы мезгілі үшін 21-25 ⁰С аралығында жасалуы тиіс.
      8. 2800 Вт/м² артық жылу сәулесіне шалдығу кезінде, арнайы костюмсіз және жеке қорғаныш құралдарынсыз жұмыс істеуге жол берілмейді.
      9. Пештерде, шөміштерде, регенераторларда жұмыскерлердің қыздырылған агрегаттардың ішіне кіруі арқылы жүргізетін жөндеу жұмыстарына, ондағы ауа температурасы 40^оС аспайтын және осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшаның талаптары орындалған жағдайда ғана жол беріледі. Бұндай кезде жұмыскерлер арнайы киімдермен, арнайы аяқ киімдермен және басқа да жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс.

3. Жарықтандыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар

      10. Жасанды жарықтандыру шамдарды бірқалыпты немесе жергілікті орналастыру арқылы жалпы жарықтандыру жүйесі бойынша орындалады. Шамдарды жергілікті орналастыру, цехтардағы жабдықтар биік болған кезде, жұмыс орындарының тік жазықтықта орналасуы кезінде, жұмыс орнын жабдықтардың элементтері немесе жұмыскердің денесі көлеңкелейтін жағдайларда қолданылады.
      11. Жарықтандыру мөлшері, көздің қарығу көрсеткішінің рұқсат етілген мәні және өндірістік үй-жайлар мен жұмыс орындарына арналған пульс беру коэффициенті, цехтар мен учаскелердегі апатты жарықтандыру, жарықтандыру арматурасын ластанудан тазалау мерзімі және қор коэффициентінің мәні осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшада көрсетілген.
      12. Көтергіш крандар, кран конструкциясы тудыратын көлеңкені болдырмауды қамтамасыз ететін кран астына жарық түсіруші қыздыру шамдарымен немесе газ сейілткіш жарық көздерімен жабдықталады.
      13. Металлургиялық пештер мен агрегаттарды жөндеу кезінде тасымалданатын жарықтандыру қамтамасыз етілуі тиіс.
      14. Өндірістік үй-жайларды жалпы жарықтандыру үшін газ сейілткіш жарық көздері қолданылады. Машина залдарын, басқару және өндірістік үдерістерді қадағалау орындарын, диспетчерлік пункттерді жарықтандыру үшін люминесцентті шамдар қолданылады. Адамдар уақытша болатын үй-жайларда, жарылыс қаупі бар және басқа да ауыр жағдайлы ортадағы үй-жайларда жергілікті жарықтандыру қолданылады.
      15. Автоматтандырылған технологиялық үдерісті цехтарда жалпы және жергілікті жарықтандыратын қосымша шамдарды қосу көзделеді.
      16. Ақ қаңылтыр бетін, тоттанбайтын болаттан жасалған құбырларды бақылаудың жұмыс орындарын жалпы және жергілікті жарықтандыру кезінде сымдарды өңдеу бөлімдерінде көз қарықтыратын шағылысты шектеу шаралары жүзеге асырылады.
      17. Жарықтылығын өлшеу және басқа да нормалардың талаптарын тексеру жарық беретін қондырғылар пайдалануға берілгенде және пайдалану кезінде жылына кем дегенде екі рет жүргізіледі.
      18. Газ сейілткіш шамдары бар жарықтандыру қондырғылары үшін олардың істен шыққан сынап толтырылған шамдарын сақтауға арналған үй-жай көзделеді.

4. Физикалық факторлар көздерімен жұмыс істеу жағдайларына
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      19. Механизмдер немесе агрегаттар жөнделгеннен және кейбір бөліктері жаңғыртылғаннан немесе ауыстырылғаннан кейін, жұмыс орындарында және қол машиналарында жылына кем дегенде бір рет шу мен діріл деңгейін өлшеу жұмыстары жүргізіледі. Шу мен дірілді бақылау машиналардың жұмыс істеу режимі кезінде жүргізіледі.
      20. Жұмыс орындарындағы шу мен діріл және дыбыстық қысым деңгейлері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін "Елді мекендердегі атмосфералық ауаға, топыраққа, елді мекендердің аумақтарын күтіп-ұстауға, адамға әсер ететін физикалық факторлардың көздерімен жұмыс істеу жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының талаптарына сәйкес болуы тиіс.
      21. Механикаландырылған қол құрал-сайманымен өңделетін бұйымдар қосымша дірілді болдырмайтындай етіп бекітіледі және қойылады.
      22. Технологиялық үдерістің негізгі элементі діріл болып табылатын жабдықтармен (діріл арқылы тығыздау және басқа) жұмыс істеу кезінде жұмыскерлердің дірілдейтін беттерде тұруына жол берілмейді.
      23. Дірілден қорғау үшін оның жабық жерлерде орнатылған жабдықтардан таралу жолдарына дірілден оқшаулау тіректері қойылады, машинамен жұмыс істеу алаңдарының акустикалық әсерін азайту көзделеді.
      24. Радиоактивті заттармен және басқа да иондаушы сәуле көздерімен жұмыс жүргізу және оны ұйымдастыру кезінде Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін гигиеналық нормативтің талаптарына сәйкес радиациялық қауіпсіздік нормалары басшылыққа алынуы тиіс.

5. Медициналық қамтамасыз етуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      25. Жұмыс беруші жұмыскерлерді Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін жұмыс берушінің есебінен жұмыскерлерді сүтпен, және емдеу-профилактикалық тағамымен, арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен және басқа да жеке қорғаныш және ұжымдық қорғаныш құралдарымен, санитариялық-тұрмыстық үй-жайлармен және құрылғылармен қамтамасыз ету тәртібіне және нормаларына сәйкес арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен және жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етуі тиіс.
      Арнайы киімді және арнайы аяқ киімді жуу, жөндеу және залалсыздандыру жұмыстары бір орталықтан жүргізілуі тиіс. Өндірістен арнайы киімді алып шығуға және оны үй жағдайында жууға жол берілмейді.
      26. Өндірістік учаскелер алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмектер жиыны бар дәрі қобдишасымен қамтамасыз етіледі.
      Барлық жұмысшылар және инженерлік-техникалық қызметкерлер алғашқы медициналық көмек көрсету тәсілдерін оқып-үйренулері тиіс.

6. Коксты химия өндірісі жабдықтарын пайдалануға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      27. Химиялық өнімдерге арналған сыйымдылықтар мен аппараттардың автоматтандырылған деңгей өлшеуіштері болуы тиіс.
      28. Шайырды, пекті, бензолды және басқа да өнімдерді айдау үшін сальниксіз сорғылар қолданылады. Басқа типтегі сорғыларды қолдану кезінде сальниктерді жөндеу жұмыстарын жүргізудің ыңғайлылығын қамтамасыз ететін алмалы-салмалы жаппасы және жергілікті сорғысы болуы тиіс.
      29. Жабдықтардан шайыр фракциясы, пек, бензол және басқа да химиялық өнімдер сынамаларын іріктеп алу, жұмыс аймағына зиянды заттардың бөлінуін болдырмайтын тәсілдерімен жүргізіледі. Сынамаларды іріктеп алуға арналған крандар жергілікті сорғылармен жабдықталады, сынамаларға арналған сыйымдылықтар тұмшаланған болуы тиіс.
      30. Кристаллизаторлар, центрифугалар, ваккумды-сүзгілер, барабанды салқындатқыштар, сұйық нафталинді құюға арналған конвейерлер жергілікті сорғысы бар жаппалармен жабдықталады.
      31. Өндірісте мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) сыйымдылықтар мен аппараттарды тазалау операциялары;
      2) фустарды шаю және ұстау;
      3) шихта және кокс шашындыларын жинау, пештерді үрлеу, люктерді, тіреуіштерді тазалау, пештердің, есіктердің басқа да жабдықтардың жақтауларын тазалау;
      4) әктерді түсіру, әк сүтін дайындау, әк тұндырғыштарынан шламды алып тастау, фусты шығару;
      5) радонды аммоний және натрий цехтарында сусымалы өнімдерді тасымалдау, сыйымдылықтарға, кристаллизаторларға тиеу, дайын өнімдерді қаптап, ыдысқа салу;
      6) коксты газды күкірт сутегінен тазалау цехтарында күшәла тектес ангидридті қоймадан тасымалдау және оны еріткіштер салынған сыйымдылыққа тиеу;
      7) тұндырғыштардағы және ашық реңдеушілердегі тұнбаны кетіру және өндіріске кері қайтару;
      8) кристалды нафталин цехында – жинау, ұнтақтау операцияларын және сығымдалған нафталинді балқытуға салу, кристалды нафталинді теміржол вагондарына тиеу, нафталин брикеттерін құю машиналарымен қоймаға жіберу және барабанды салқындатқыштардан нафталин салынған қапшықтарды тасымалдау;
      9) кумаронды шайырды құю, салқындату, ыдыстарға салу операциялары;
      10) суды биохимиялық тазалау цехтарында - ортофосфорлық қышқылды аэротенктерге беру.
      32. Сыйымдылықтардың ауа жолынан және аппараттардан бөлінетін бу мен аэрозоль ұсталуы және технологиялық үдеріске кері қайтарылуы тиіс.
      33. Ұнтақтау және араластыру агрегаттары мен көмір тиейтін орындардың үсті жабулы және жергілікті сору желдеткішімен жабдықталуы тиіс.
      34. Өндірісте мынадай үдерістерді автоматтандыру көзделеді:
      1) шайырлы суды май бөлгіштен шайқап шығарып, шайыр жинағышқа құю;
      2) көмірді кокстеуге (ұсақтау, елеу, араластыру, шихтаны тасымалдау) дайындау операциялары;
      3) инертті газдардың көмегімен коксты құрғақ сөндіру.
      35. Көмірлі шихтаны және сұйық пекті кокстеуге арналған пеш камераларына тиеу автоматтандырылады және түтінсіз тәсілмен жүргізіледі.
      36. Көмір мұнаралары және тиеу вагондары шихтаның салмағы мен көлемін көрсететін тіркеуші аспаптармен жабдықталуы тиіс.
      37. Көмір мұнараларының және тиеу вагондарының бункерлері механикалық опыру жүйелерімен жабдықталады.
      38. Кокс батареяларындағы көмір тиейтін және есік ашатын машиналар қашықтықтан басқарылады.
      39. Бу немесе су беретін инжекторлар пешті толтыру алдында іске қосылады, планирлеу аяқталғанда және планирлеу люгі жабылған кезде сөндіріледі.
      40. Көмір тиейтін вагондардың телескопиялық ағындары тиеу кезінде көмір тиелетін люктермен саңылаусыз қиюласуы тиіс.
      41. Тиеу люктері, плацир және пеш есіктері, газдарды жинағыштың қақпақтары барынша тығыздалады.
      42. Кокс және пекококс батареяларының газ бұру тіреушелері механикаландырылған бекіту-ашу және тазалау құралдарымен жабдықталады.
      43. Кокс және пекококс батареяларының пеш камерасынан коксты шығару кезінде шаң-тозаңның бөлінуін болдырмайтын жабдықтары болуы тиіс.
      44. Коксты сөндіру коксты құрғақ түрде сөндіру қондырғыларында немесе тазаланған сумен сөндіру арқылы жүзеге асырылады. Коксты фенолды сумен сөндіруге жол берілмейді.
      45. Шихтаны қыздыру пешіне тиеуді және пішінделген коксты түсіруді, кокс газының қысымын және басқа да технологиялық параметрлерді бақылау автоматты түрде қашықтықтан басқару арқылы жүргізіледі.
      46. Күкірт суспензиясын сүзуге арналған ваккумды-сүзгінің, күкірт пастасы бункерінің, күкірт қабылдағыштар мен оны сақтайтын сыйымдылықтардың, конденсант жинағыштар мен тұндырғыштардың, шайыр фракцияларын кристалдайтын орындардың жаппасы және жергілікті сорғылары болуы тиіс.
      47. Шайырларды қайта өңдейтін, бастапқы шайырды және оның фракцияларын тасымалдайтын, сондай-ақ химиялық өнімдерді тиейтін, түсіретін цехтар жұмысы ауаға шаң-тозаң және зиянды заттардың бөлінуін болдырмайтын тәсілдер арқылы жүзеге асырылады.
      48. Антрацен фракцияларын жону үздіксіз тәсілмен автоматтандырылған центрифугаларда жүргізіледі.
      49. Автоматтандырылған центрифугалар, сұйық нафталинді қалыпқа құюға арналған конвейерлер және барабанды салқындатқыштар жабулы және жергілікті сорғыш желдеткіштермен жабдықталуы тиіс.
      50. Шайыр фракцияларын жуу үздіксіз жұмыс істейтін жабық аппараттарда жүргізіледі.
      51. Антраценді байыту цехтарының техникалық антраценді түсіру учаскелерінде, оларды балқытқышы бар резервуарларға жіберетін, сондай-ақ құрғатып, дайын өнім ретінде қаптайтын орындарда жаппа және жергілікті сорғыштар көзделеді.
      52. Фтал ангидриді цехтарында негізгі аппараттар мен жабдықтар ашық алаңдарда немесе цех сөрелерінде орналастырылуы тиіс.
      53. Инден-кумаронды шайыр цехтарында судан құрғату, полимерлеу және полимерлік шайырларды бейтараптандыру аппараттарының ағызу тарелкалары жергілікті сорғылармен жабдықталуы тиіс.
      54. Хлорлы алюминий оқшауланған бөлмеде металдан жасалған, тығыз жабылатын қақпағы бар барабандарда сақталады.
      55. Хлорлы алюминийді полимеризаторларға тасымалдау механикаландырылған тәсілдермен жүргізіледі, ал тиелетін орын жергілікті сору желдеткішімен жабдықталады.
      56. Көмір дайындайтын үй-жайларды, кокс цехтарын, кокс сорттайтын орындарды, химиялық цехтарды, машиналар мен жабдықтарды жинау механикалық тәсілмен және бір орталықтан сумен шаю немесе вакуумды сорғыш құралдарының көмегімен жүргізіледі. Шаңды сығылған ауаның көмегімен үрлеп тазалауға жол берілмейді.

7. Агломерат және теміркенді шекемтастар өндіретін
жабдықтарды пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар

      57. Агломерациялық машиналарды, тас елеуіштерді, шихта ұсатқыштарды, қуаттандырғыштарды, төсегіштерді даярлаушы зауыт қоса жабдықталған жергілікті сорғыларымен жеткізуі тиіс.
      58. Агломерациялық машина учаскесінің көрік орналасқан аумағында жұмыскерлерді инфрақызыл радиацияның әсерінен қорғауға арналған шаралар көзделеді.
      59. Агломерациялық машина коллекторының бункерлеріндегі және технологиялық газбен тазалау аппараттарындағы тозаңды, сондай-ақ агломерациялық таспаның бос жүрісі кезінде оның астына жиналған шашындыларды тасымалдау, шаңның пайда болуын болдырмайтын, ылғалды немесе басқа да тәсілдермен жүзеге асырылады.
      60. Технологиялық үдерісте салқындатылған агломераттың берілуі көзделуі тиіс. Салқындату мақсатында агломерат қатпарлары арқылы ауаны үрлеу қолданылған кезде салқындатқыш аппараттың бүкіл ұзындығы бойымен қоршаған ортаға шаң-тозаңның бөлінуіне жол бермейтін арнайы шаралар көзделеді.
      61. Барлық шихта материалдары ылғалдандырылады немесе оның шаң-тозаң жасау сипатын төмендететін басқа да құралдар қолданылады.
      62. Шихтаны алғашқы араластыратын барабанды кері қайтара отырып, жылытуды қолданған кезде, кері қайтару затын бөлетін таселеуіштерге жақын болуы тиіс, ал ыстық кері қайтару заты берілетін трактың өн бойында тасымалдауышқа артық күш түспеуі тиіс.
      63. Жылжымалы түсіргіш арбалар, түсіретін және тиейтін бөлшектерін қамти отырып, жаппа және жергілікті сорғыштармен жабдықталады.
      64. Құрамында темір бар шихтаның, коксиктің және басқа да ұсақталған материалдардың бөліктерін, сондай-ақ агломераттар мен шекемтастарды іріктеуге арналған таселеуіштер, тиейтін, түсіретін тораптарды қоса алғанда сорғыш аспаптармен жабдықталған жаппа астында орналасуы тиіс.
      65. Машиналардан агломераттар мен шекемтастарды беруге арналған науалар, сору жүйесіне немесе агломерациялық (күйдіру) машиналардың жабық орындарына қосылған жабық құрылымда жасалуы тиіс.
      Агломераттарды (шекемтастарды) вагонға тиеу тораптары, қоршаған ортаға шаң-тозаңның бөлінуіне жол бермейтін сорғыш жүйелермен жабдықталуы тиіс.

8. Домна өндірісі құрал-жабдықтарын пайдалануға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      66. Жаңадан салынып жатқан және қайта жаңартылатын домна пештеріндегі шихта материалдары қоймадан және осы объектінің өнеркәсіптік алаңдарында орналасқан басқа да өндірістерден шихта берілетін бөлімге тасымалдауыш таспалар немесе үздіксіз жұмыс істейтін көліктердің басқа түрлері арқылы жеткізілуі тиіс.
      67. Шихта материалдарын көліктердің үздіксіз жұмыс істейтін түрімен жеткізу кезінде бункер үстіндегі үй-жайлар жабулы және жылу көзімен қамтамасыз етілуі тиіс. Бункерлерге тиеуді басқару қашықтықтан бақылау арқылы автоматты түрде жүргізіледі.
      Бункерлердің тиегіш ойықтары тиеу үдерісі кезінде шаң-тозаңның бөлінуіне жол бермейтін, шихта материалдарын жабық түрде енгізетін сорғыш жаппалармен жабдықталады.
      68. Бункерлер бункерді босатқыш құрылғыларымен бірге жасалған автоматты деңгей өлшеуіштермен жабдықталады. Пайдалану барысына бункердегі шихта материалдарының жоғарғы шекарасы тиелген материалдардың 3,5 м аспайтын еркін құлауы биіктігін қамтамасыз ететін деңгейде тұрақты түрде сүйемелденіп отырады. Бункерлердің толық босатылуына тек домна пештеріне жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін тоқтату кезінде ғана жол беріледі.
      69. Жекелеген домна пештерінің бункерасты үй-жайлары жел өтінің және шаң-тозаңды ауаның таралуына жол бермеу үшін бір бірінен оқшаулануы тиіс.
      70. Бункерасты үй-жайларда шихта конвейерлік жолмен берілген кезде бункерлердің түсіруші бөліктері, дірілді таселеуіштер, қоректендіргіштер, таразылау құйғыштары, шихта материалдарының конвейерлері және еленген ұсақ заттарды сыртқа шығарушы тасымалдауыштар, сондай-ақ олардың арасындағы жеңілдеткіш тораптар сорғыш жаппалармен жабдықталады, соңғылары орталықтандырылған сорушы желдеткіш жүйесіне қосылады.
      71. Шихта таразы-вагон арқылы берілген кезде (бункерлерді толтырғанда немесе оны шихтадан босатқанда) шығарылатын ауаны сыртқы атмосфераға жіберу алдында шаңнан тазарту, қалдықтар жинаушы шұңқыр үстінде шаңның бөлінуін болдырмау шаралары арқылы көзделеді.
      72. Таразы-вагонның кабинасы саңылаусыз, жылу сақтайтын болуы тиіс, бақылау жүргізетін ойықтар тұнық, жылу өткізбейтін материалдармен жабылуы, және машинистің тыныс алу аумағына бапталған ауа беру құралымен жабдықталуы тиіс.
      73. Бункерүсті және бункерасты үй-жайларында оң температураны тұрақты сақтауды қамтамасыз ететін және жергілікті сорғыш желдеткіштер жұмысының орнын толтыратын сыртқы ауаны мәжбүрлеп беру жүзеге асырылуы тиіс.
      74. Қалдықтар жинаушы шұңқыр шихта беретін барлық үй-жайлардан оқшауланады. Қалдықтар жинау және тиеу құрылғыларының құрылысы шихта материалдарының төгіліп-шашылуына жол бермеуі тиіс. Қалдықтар жинаушы қойылатын орындар және тиеуші астаушалар сорғышты жаппалармен жабдықталады.
      75. Шихта беру бөлімшесінен еленген ұсақ материалдар сол өнеркәсіптік алаңда орналасқан басқа өндірістерге шығару галереялар бойымен тасымалдауыштар жүйесі арқылы жіберіледі, артық жүк көлемі мейлінше аз болуы тиіс.
      76. Шойын ағын өзектерінің құтысын ажырату немесе толтыру, сынықтарын жинау, құю ауласын және теміржол тораптарын тазалау, материалдар мен жабдықтарды жеткізу, арықтар мен науаларды күтіп-ұстау, жөндеу бойынша барлық операциялар механикаландырылған тәсілмен жүргізіледі.
      77. Шойын-шлак ағын өзектің, басты арықтың, шөміш және тостағандар қойылатын орындардың үстін жергілікті сору желдеткішімен жабдықтау көзделеді.
      78. Шойын және арықтары және басқа да ыстық беттер үстіндегі шағын өтпелі көпірлер жылудан қорғалуы және бүйір жақтарынан биіктігі 1 м кем емес жылу өткізбейтін материалдармен қоршалуы тиіс.
      79. Құю ауласының шет жақтарында орналасқан шойын науалардың ағызу тұмсықтарымен жұмыс істеу үшін жылудан қорғағыш экрандары бар алаңшалар көзделеді.
      80. Құю ауласы ғимараттарының қабырғасы жанынан адамдардың өтуі үшін науалар деңгейінен жоғары алаңшалар көзделеді. Науалар мен шөміштердің жанындағы өткелдер жылудан қорғаушы экрандармен қоршалады.
      81. Құю ауласындағы көтергіш крандарды басқару қашықтықтан жүргізіледі.
      82. Радиоактивті заттармен ластанған шегендерді алып тастау кесу арқылы жүргізіледі. Шегендерді бөлшектеу үшін жарылыс жұмыстарын жүргізуге жол берілмейді. Алынып тасталған шегендерді радиоактивті қалдықтарға арналған контейнерлерге салып, оларды көмуге арнайы бөлінген орындарға жіберіледі.
      83. Қақты және ауа үрлеушінің тұмшалануын бақылау, үшін автоматты үздіксіз бақылау жүйесі көзделеді.
      84. Шаң тұтқыштарда жиналған шаңдарды түсіру және оны тасымалдау жұмыстары қоршаған ортаның ластануына жол бермейтін құралдарды қолдану арқылы жүзеге асырылуы тиіс.
      85. "Снорт" салқын ауа үрлегіш құбырының ауа жеңілдеткіш клапанын басқару пульті домна пеші басқарылатын үй-жайда және пеш жанындағы жұмыс алаңында орналасады.
      86. Үйінділерінде немесе қож өнімдерін өндіретін қондырғыларда домналық және балқытылған болат шлактарын ағызу кезінде шөміштерін қозғау, шлакты түйіршіктейтін қондырғылардағы жинайтын крандармен жұмыс істеу және түйіршіктейтін аппаратқа су беру қашықтықтан басқару тәсілімен арнайы постылардан жүзеге асырылады.
      87. Шлакты шөмішсіз жинаған кезде науаның жылу өткізбейтін жаппасы болуы тиіс.

9. Ферроқорытпалар өндіретін жабдықтарды пайдалануға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      88. Көп тонналық ферроқорытпаларды қорыту ферроқорытпалардың тек бір түрін қорыту үшін арнайы мамандандырылған балқыту корпустарында жүзеге асырылуы тиіс. Жұмыс істеп тұрған цехтарда әртүрлі ферроқорытпаларды бір корпуста қорыту кезінде олардан бөлінетін өндірістік аэрозольдар ұқсастығына қарай топтастырылады.
      89. Жұқа дисперсиялы шихта материалдарын қолдану шектеулі болуы тиіс. Ұсақ түйіршікті хром және басқа да кен түрлері кесек түрінде пайдаланылады.
      90. Өндірісте мынадай үдерістерді автоматтандыру көзделеді:
      1) бункердегі сусымалы материалдардың деңгейін бақылау, пешке түсетін шихта материалдарын тиеу және мөлшерлеу жұмыстары;
      2) ферроқорыту пештерінің жұмыс режимін басқару;
      3) мөлшерлі феррохромды оттегімен үрлеу конвертерінің жұмысын бақылау.
      91. Пеш қалталарына шихта жеткізетін өзі тиелетін арбалар сорғышты жаппалармен жабдықталады.
      92. Пеш қалталары шихта толтыру кезінде пештен шығатын газдар мен шаңдарды тұтуды қамтамасыз ететін жергілікті сору желдеткішімен жабдықталады.
      93. Қорыту технологиясын жабық режимде жүргізу көрсетілген қорытпалар тек жабық пештерде ғана қорытылуы тиіс.
      Жабық пештің корпусы мен күмбезі тұмшаланған болуы тиіс. Пеш күмбезінің астында тұрақты қысым және сұйылту автоматты түрде сүйемелденеді.
      94. Өндірісте мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) газ жүретін жолдарды тазалау. Пештерге қосымша шихта қосуды қолмен тиеуге жол берілмейді;
      2) жұмыс істеп тұрған ашық пештердің мойнымен жұмыс істеу кезінде атқарылатын барлық жұмыс түрлері (шихтаны тегістеу, пеш қабырғаларын қайта үру), сондай-ақ пештердің ағын өзектерін тесу, жабу жұмыстары;
      3) графиттелген электродтарды ұзарту;
      4) пеш ванналарынан ферровольфрамды қалқып алу;
      5) шөмішті өндірістік үй-жайларда немесе арнайы учаскелерде тазалау;
      6) дайын өнімдерді текшелеп жинау және тиеу;
      7) бункерүсті торларынан металл қосындыларын жинау;
      8) металл қалдықтарын ұсақтау және електен өткізу. Бұл кезде қалдықтар қорыту бөліміне ерітуге дайын күйінде түсуі тиіс;
      9) шихтаны жабық үздіксіз үдерісте дайындау жұмыстарын (шихта салынған барабандарды немесе қаптарды ашу, шихта компоненттерін араластыру, өлшеу, араластыру, шихта материалдарын қорыту ыдыстарына тасымалдау, төгу) қашықтықтан басқару.
      95. Электродтарды қайта іске қосу автоматты түрде немесе қашықтықтан басқарылады.
      96. Барлық пештер қорыту және пештен шығару кезінде пештегі газдарды сыртқа шығаруды қамтамасыз ететін жергілікті сору желдеткішімен жабдықталады.
      97. Тазалағыш пештерде сору зонттары пеш қабырғасының жанына тікелей орналастырылуы тиіс. Пеш мойнын күтіп-ұстау үшін зонт қабырғасында автоматты ашу жүйесімен жарақталған жылжымалы есікшелері бар жұмыс ойықтары көзделеді.
      98. Кенді қалпына келтіруші ашық пештің барлық периметрі бойынша зонттың төменгі жиегінен бастап пеш шахтасының ернеуіне дейінгі аралық жылуды өзіне тартатын экрандармен немесе перделермен жабдықталады.
      99. Түсіру машинасының құрылысында машинисті жылу сәулесіне шалдығудан қорғау шаралары көзделуі тиіс. Электродтар мен жұмыс алаңдарының төбе жаппасы аралығындағы қуыстар берік жабылады.
      100. Өзі пісетін электродтардың қабына электродтық массаны жеткізу және тиеу механикаландырылуы және автоматтандырылуы тиіс.
      101. Өзі пісетін электродтар қабының жоғарғы тұсы тұмшаланған жапқыштармен және мерзімді түрде жұмыс істейтін сорушы жүйелермен жабдықталуы тиіс. Өзі пісетін электродтардың қабын жуандату (ұзарту), электродтық массаны тиеу жергілікті сору желдеткіштері жұмыс істеп тұрған кезде ғана жүргізіледі.
      102. Электрод массасын таспалы науаларды шегендеу үшін пайдалануға жол берілмейді.
      103. Көрікшінің жұмыс орны жылу қайтаратын экрандармен және ауа арқылы себезгілейтін қондырғылармен жабдықталады.
      104. Шөміштерден салқындалған шлак гарниссажын шығару жұмыстары, жергілікті сору желдеткіштерімен жабдықталған тұрақты орындарда жүргізіледі.
      105. Ағызар алдында шөміштердегі ыстық металдың үстін шлакпен немесе құммен жабу механикаландырылған тәсілмен жүргізіледі.
      106. Ферроқорытпаларды түйіршіктеу шөмішті айналдыруға қажетті механизммен, сондай-ақ бу мен зиянды заттарды жергілікті сору желдеткішімен жабдықталған қашықтықтан басқарылатын қондырғыларда жүргізіледі.
      107. Құюшы машиналардың қорытылған металл құйылған шөміштерінің үсті сорушы жаппалармен жабдықталуы тиіс.
      108. Әк сүтін дайындау және оны цехқа жіберу механикаландырылған тәсілмен, ал құю машинасының құймақалыбына су себу автоматтандырылған тәсілмен жүргізіледі
      109. Өздігінен бытырайтын шлактар қорыту корпустарынан шөмішке немесе жинағыштарға салынып сұйық күйінде шығарылады. Ашық шлак орнындарында шлактардың суып қалуына жол берілмейді. Өздігінен бытырайтын шлактар толтырылған шөміштер мен жинағыштардың салқындауы үшін жабық эсткадалар көзделеді.
      110. Қорытпаны араластыру жұмыстары қашықтықтан басқарылатын, жергілікті сору желдеткіші бар жабық түрдегі агрегаттарда жүргізіледі.
      111. Қорытпаларды қолмен сұрыптау және тазалау жұмыстары, жергілікті сорғышпен жабдықталған, отырып жұмыс істеуді қамтамасыз ететін үстел үстінде жүргізіледі.
      112. Шлактарды суыту, тарту және тиеу жұмыстары арнайы бөлімшелерде (шлакты ажырататын цехта) жүргізілуі тиіс. Өздігінен бытырайтын шлактар қорыту корпусынан шлакты тартатын цехқа дейін кәсіпорын аумағындағы ауаның ластануына жол бермейтін тәсілдермен тасымалданады.
      113. Қождарды цех ішінде тасымалдау көліктердің жабық түрлері арқылы жүзеге асырылады, ал оны тұтынушыларға жіберу үшін тиеу, тасымалдау, түсіру кезінде шаң-тозаңды болдырмайтын арнайы жабық вагондар, автокөліктер пайдаланылады.
      114. Қождарды қаптау жұмысы толық түрде механикаландыру, автоматтандыру тәсілдерімен жүргізіледі.
      115. Қождарды вагондарға тиеу, тиелетін қождың деңгейін қашықтықтан бақылау жүйесі бар механикаландырылған тәсілмен жүргізіледі.
      116. Табиғи радиоактивті элементтері бар шихтаны дайындау, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін "Радиациялық қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының талаптарына сәйкес оқшауланған үй-жайларда жүзеге асырылады.
      117. Қорытпаларды тазалау алдында оларды суыту жұмыстары жылудан қорғағыш экрандармен жабдықталған және жергілікті желдету жүйесі бар тұрақты орындарда жүргізіледі.
      118. Балқытушылардың, көрікшілердің, күйдіретін және кептіретін пештерді толтырушылардың, алюминий балқытатын пештердің, құю машиналары машинистерінің жұмыс орнындарында ауа себезгісі көзделуі тиіс.
      119. Пеш мойнына шихта толтыратын тұрақты орны жоқ кенді қайта қалпына келтіруші ашық пештердің жанында ауамен себезгілеу пештің бүкіл периметрі бойынша көзделеді.

10. Болат балқыту өндірісінің құрал-жабдықтарын пайдалануға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      120. Өндірісте мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) сусымалы материалдар мен ферроқорытпаларды тиеу, түсіру операциялары;
      2) вакуумдық камераларды тазалау;
      3) дайындамаларды үздіксіз құятын машиналармен (бұдан әрі – ДҮҚМ) кристаллизаторларға арналған жағар май материалдарын беру;
      4) шөміштерді жұмысқа дайындау операциялары.
      121. Құрамында қауіптілігі I және II сыныпты зиянды заттар бар немесе газ күйіндегі зиянды заттар бөлетін қоспаланған материалдар шихта бөлімшесіне өлшеп оралған түрде немесе саңылаусыз жабық ыдыста жеткізіледі.
      122. Бункерлерден сусымалы материалдарды конвертерлерге жеткізу жұмыстары дозалауды қашықтықтан басқара отырып, жабық әдіспен жүзеге асырылады.
      123. Болат қорытатын агрегаттар, шаң мен газдың жұмыс терезелері немесе технологиялық тесіктер (және электродоғалы пештер күмбезіндегі электрод кіретін және үрлейтін тесіктерді қоса алғанда) арқылы өндірістік үй-жайларға, оның ішінде конвертерді оттегімен үрлеу және оның үю орындарына енуіне жол бермеуді көздейтін құралдармен жабдықталады.
      124. Болат балқыту агрегаттарын толтыру кезінде шаң мен тозаңды ұстау және шығару шаралары көзделеді.
      125. Үюші машиналар машинистерінің жұмыс орындары жылу сәулесіне шалдығудан қорғалуы тиіс. Болат шығаратын науа және құюшы шөміш қойылатын орын жаппалармен және жергілікті сорғыштармен жабдықталады.
      126. Болат шығаратын науа алмалы-салмалы болуы тиіс, оны жөндеу жұмыстары суытылғаннан кейін арнайы жабдықталған учаскеде жүзеге асырылады.
      127. Болатты вакуумдеуге арналған қондырғыларды басқару қашықтықтан жүргізіледі.
      128. Балқыған болатты құю әдісі ДҮҚМ - мен жүзеге асырылады.
      129. ДҮҚМ-ның ыстық камерасының және болат балқытушы агрегаттардың барлық жұмысшы алаңдарындағы басқару постыларының бақылау терезелері жылудан қорғау құралдарымен жабдықталады.
      130. ДЗҮҚМ-мен металдарды слябтарға құю кезінде газбен кесуді басқару пульті газбен кесушіге слябтың енсіз жағы қарайтындай етіп орналастырылады. Газбен кесушінің жұмыс орны газбен кесу аймағының рұқсат етілген технологиясы бойынша тұнықтығы неғұрлым аз экранмен жабдықталуы тиіс.
      131. Құймақалыпты тазалау және майлау операциялары механикаландыру тәсілімен жүзеге асырылады және жергілікті сору құралдарымен жабдықталады. Құймақалыпты және оның астындағы орынды үрлеу арқылы тазалауға жол берілмейді.
      132. Қожға арналған шұңқырға төгу немесе платформаға тиеу кезінде барлық жұмыс фронты бойына қожға су себу қолданылады.
      133. Негізгі өндірістік үй-жайлардағы шаң-тозаң орталықтандырылған вакуум жүйесінің көмегімен немесе сумен шаю арқылы жүргізіледі. Шаңды сығылған ауамен үрлеуді қолдануға жол берілмейді.

11. Прокат және құбыр өндірісінің құрал-жабдықтарын
пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      134. Прокат және құбыр өндірісі цехтарының машина залдары дыбыс өткізбейтін жеке үй-жайларда орналасуы тиіс.
      135. Ыстық металл шоғырланған жерлерге және жылытқыш құрылғылармен жұмыс істеу аймақтарына (рольгангілер, клеттерге дайындамаларды жеткізетін, көп тармақты бағыттаушы үстелдер, таңбалау және ыстық металды жинау учаскелері, қыздыру пештерінің бақылау және жұмыс терезелері тағы басқалар) жақын орналасқан жұмыс орындары жылу сәулесіне шалдығудан қорғайтын құралдармен және себезгілейтін желдету құралдарымен жабдықталады.
      136. Қыздырғыш құрылғылардың тығыз жабылатын қақпақтары және оның жұмыс ойықтарының жапқыштары, сондай-ақ пештерге тиеу және шығару орындары және қож ағын өзегі терезелерінің үстінде жергілікті сору желдеткіші болуы тиіс. Қыздырғыш пештердегі және құдықтардағы металдың температурасын өлшеу автоматты түрде қашықтықтан жүргізіледі.
      137. Өндірісте мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) металлды тиеу, көмкеру, орнынан ауыстыру, түсіру, қожды және қабыршақтарды шығару;
      2) стан астынан, шұңқырлардан, тұндырғыштардан қабыршақтарды жинау;
      3) ілдіріктегі құбырларды үздіксіз прокаттау стандарында – ілдірікті майлау, оларды станға жіберу, құбырдан шығару;
      4) пилигримді стандарда – құймаларды тасымалдау, дорн құлпын жабу, дорнды майлау, дорнды суыту үшін ваннаға түсіру, көтеру, суытқыш сөредегі дорндарды ауыстыру;
      5) құбырды ыстықтай нығыздау кезінде – дайындамаларды нығыздауға беру, нығыздауға және қалыпқа майды жеткізу, араластырушы барабанға графит ұнтағын салу және тиеу, контейнерді, технологиялық құрал-саймандарды майлау үшін май жеткізу, нығыздалынған құбырларды, нығыздаудан қалған қалдықтарды жинау;
      6) жазық оралатын екі жікті құбыр өндіру стандарында – таспа орамдарын моторға кигізу, таспаны дәнекерлеу алдында сүрту, дайын құбырды орағышқа орау және қысу;
      7) құбырды балқыта отырып электр-дәнекерлеуші стандарда – балқытушы машиналарға және жиек жонғыш станоктарға жаймаларды беру, дәнекерлеуші агрегаттың астыңғы жастықшасын ауыстыру, ішкі және сыртқы су салқындатқышты шешу;
      8) тігу стандарында – дайындамаларды тігер алдында ортаға тарту, ілдіріктерді айырбастау, дайын өнімді станға дайындау жұмысы;
      9) автоматты стандарда – гильзаларға тұз себу, ілдіріктерді айырбастау, автоматты стан науасындағы құбырларды көмкеру;
      10) дәнекерлеу ұшы жылжымайтын стандарда – құбырлардың ішкі және сыртқы тігістерінен флюсті алып тастау;
      11) құбырларды бұрамалы жолмен дәнекерлеу стандарында – орамдарды тарқатушыға, созу белдікшелеріне, түзету машиналарына беру, флюсты дәнекерлеуші ұшқа қарай бағыттау, өңделген флюсты әкету, флюс қабыршағын алу және жинау;
      12) дәнекерлі құбыр өндірісінде – таспа орамдарын тарқатушыға беру және оларды жинау, майсыздандыру бойынша барлық операциялар, шаю, күйдіру, таспаны мыстау, құбырды майлау;
      13) суық түрде тарту стандарында – құбырларды тарту алдында майлау, оларды көмкеру және көрік сөрелеріне жылжыту (кіші диаметрлі құбырларынан басқа), сүйреу стандарында қармау, түсіру, ілдіргілі өзекті құбырға енгізу, құбырды қармау үшін жүкарбадан люнетке қарай арбаны кері қайтару;
      14) дәнекерлеу ұшы жылжымалы стандарда флюсты себу, сондай-ақ қолданылған флюсты бункерге жинау. Флюсті жастықшаның ашық бөлігі тежегіш тілімдермен жабылуы тиіс;
      15) баллондар өндіру кезінде – дайындау учаскесіне қоймадан құбырларды жеткізу, құбыр кесуші станоктарға жұмыс беру, дайын өнімдерді пешке тиеу, оларды балға мен өңдеуші машиналарына жеткізу, ыстық пешке баллондарды тиеу, оларды бояу учаскесіне жіберу, бояушы камера арқылы жылжыту механизміне ілу, қылтаны жонып тегістеу, ойманы кесу, жоңқадан және қалған қабыршақтардан тазалау, баллондарды гидро-пневмо сынаудан өткізу және кептіру;
      16) құбыр құю өндірісінде – шихта материалдарын түсіру және оларды балқыту агрегаттарына тиеу. Шаңдайтын материалдарды жеткізу пневмо көлікті пайдалану арқылы жүргізіледі;
      17) балдақтарды қаптау, қалыптарға шегендеу жасағанда, құбырларды қалыптан алғанда, күйген қалыптаушы топырақты шығару, қалыптаушы және өзекті қоспаларды, бастапқы материалдарды дайындаудың барлық үдерісі. Жүгірткілердің, диірмендердің, көріктердің және термобелсенді қоспаларды дайындауға арналған араластырғыштардың жаппасы және жергілікті сорғышы болуы тиіс;
      18) жабу бөлімшесінде – жабу агрегаттарымен жұмыс істегенде атқарылатын барлық операция (шикізаттарды алып келу, тиеу, ванналарды толтыру, ерітінділерді ауыстыру, ванналардың түбін тазалау) түрлері;
      19) шегендеу массасын дайындау және оларды құбырдың ішкі бетіне жағу операциялары.
      138. Ыстық металды прокаттау кезінде оның параметрлерін қашықтықтан өлшеу және сынама алу, таңбалау, ақауларды алып тастау және дайын өнімдерді қаптау технологиялық операцияларын механикаландыру қамтамасыз етілуі тиіс.
      139. Прокат стандарының клеттері шаң тұтқыш құралдармен жабдықталады.
      140. Металдарды қол машиналармен тегістеу жұмысы олар шаң тұтқыш құралдармен жабдықталған кезде жүргізіледі, ал мұндай жұмыс жүргізілетін учаскелер жергілікті сору желдеткішімен жабдықталуы тиіс.
      141. Металдарды отпен тегістеу бөлінетін зиянды заттарды жоюға және қоршаған ортаны ластанудан қорғауға арналған құрылғылармен жабдықталған механикаландырылған қондырғыларда жүзеге асырылады.
      Отпен тегістеу жұмыстарын қолмен істеуге рұқсат етіледі. Мұндай жұмыстар қашықтықтан басқарылатын сору камераларында, камера сыртындағы оттықтарда немесе сору желдеткіштерімен жабдықталған арнайы қоршалған учаскелерде орындалады.
      142. Металл ақауларын газ оттықтарымен кесу жұмысы жергілікті сору желдеткіштерімен жабдықталған арнайы алаңдарда орындалуы тиіс.
      143. Дайындама өнімдер мен дайын прокатты пневмосаймандармен тегістеуге жол берілмейді.
      144. Құюшы шөміштерді жөндеу және кептіру жұмыстары, жану кезінде пайда болатын өнімдерді тұту және сыртқа бұру құралдарымен жабдықталған арнайы стенділерде жүргізіледі.
      145. Құбырлар жасытылғаннан кейін оларды салқындату арнайы учаскелерде немесе жылудан қорғайтын экрандар және сорушы желдеткіштермен жабдықталған салқындату камераларында жүргізіледі.
      146. Плазмалық кесу үдерісі және олардың қоректену көздері қашықтықтан басқарылуы тиіс.
      147. Прокатты және құбырларды маймен жібіту жұмысы сору желдеткішімен жабдықталған, кептіру камерасы бар механикаландырылған қондырғыларда жүргізіледі.
      148. Химиялық заттармен өңдеу бөлімшелері ластанған ауаның аралас үй-жайларға енуіне жол бермейтін шаралар көзделген жеке үй-жайларда орналасады.
      149. Химиялық заттармен өңдеу бөлімшелерінде:
      1) металды берілген бағдарлама бойынша химиялық жолдармен өңдеуге арналған автоматтандырылған қондырғыларды және қашықтан басқаруды қолдану;
      2) металды ваннаға батыруды, одан шығаруды, шаюды, бейтараптандыруды және тасымалдауды механикаландыру;
      3) металды кептіру және жууға арналған желдеткіші жеткілікті қамтамасыз етілген үздіксіз жұмыс істейтін кептіру-жуу машиналары;
      4) күйдіруді басқару постыларын ваннадан шығатын (су, қышқыл) бу әсерінен тыс орындарда орналастыру;
      5) пайдаланылған ерітінділерді ағызу және залалсыздандыруды механикаландыру көзделуі тиіс.
      150. Өте күшті әсер ететін қышқылдарды (балқығыш, азот қышқылдары және олардың қосындылары және басқаларын) пайдалану барынша шектеулі болуы тиіс.
      151. Күйдіру бөлімшелері денеге және киімге түсетін қышқылдарды тез арада шаю үшін ауыз су бұрқақтарымен және раковиналармен жабдықталуы, сондай-ақ қышқыл күйігін алған жағдайда алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі қобдишасы болуы тиіс.
      152. Электростатикалық өрісте бояу жұмыстары сору желдеткішімен жабдықталған камерада жүргізіледі.
      153. Тас көмір шайырларын және лактарды прокат пен құбырды сылау үшін пайдалануға жол берілмейді.
      154. Пештің құрылымы мыналарды:
      1) металды пешке салу және оны пештен түсіруді механикаландыруды;
      2) пештің механизмдерін қашықтықтан (пультпен) басқаруды;
      3) отынды пешке салуды, пеш мойнының торларын тазалауды, пешті шлактан тазалауды және оны (шлакты) алып кетуді механикаландыруды қамтамасыз етуі тиіс.
      155. Пештердің оттық тесіктері жергілікті сору желдеткіштерімен жабдықталады.
      156. Бақыланатын ауамен жұмыс істейтін пештер тұмшаланған болуы тиіс. Пештің үздіксіз жұмыс істейтін созылмалы, өтпелі, конвейерлі және басқа түрлері, ондағы қорғаушы газдарды жандыратын және тұтатын құралдармен жабдықталуы тиіс.
      157. Өнімдерді шыңдау агрегаттарына жіберу механикаландырылған тәсілмен жүзеге асырылады.
      158. Шыңдау пештерінің сору желдеткіші бар берік жапқышы болуы тиіс.
      159. Мырышталған құбырларды тексеруге арналған сұрыптау бөлімдері мырыш жалату бөлімдерінен оқшаулатылады.
      160. Дайын өнімдер қоймасы прокат пен құбырларды механикаландырылған жолмен пакеттеп жинау және буып орауға арналған учаскелермен жабдықталуы тиіс. Қалталар мен түсіру құралдарының құрылымы құбырларды, дайын өнімдерді шусыз лақтыруды қамтамасыз етуі тиіс.
      161. Жаңадан салынып жатқан, қайта жаңартылатын прокат және құбыр цехтарында сынапты түзеткіштерді пайдалануға жол берілмейді.

12. Метиз өндірісінің жабдықтарын пайдалануға қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      162. Сым созу бөлімдерінде мынадай үдерістерді механикаландыру және автоматтандыру көзделеді:
      1) бунт созбасын және сымдарды, сондай-ақ сым оралған катушкаларды тасымалдау;
      2) катушкалар мен сым орамдарын тарқатушы қондырғыларға орнату, оларды ораушы құралдардан түсіру, құрылымдардан орағыш қондырғыларды алғанда, сымдарды кесу;
      3) сым орамдарын қаптау;
      4) созу кезінде сымдардың жуандығын бақылау.
      163. Таяқша металды (калибровка) созатын стандарда майлау, таяқша металды беру механикаландырылады.
      164. Сым темір арқанын және металл өру өндірісінде сым талшығын өру, катушканы ауыстыру, созу, түптерін кесу, сым орамдарын катушкаға орау, сұрыптау, сым темір арқанына және олардың қабына қорғағыш зат жалату, сондай-ақ сым темір арқанын майлау үдерісі, майды жеткізу және онымен сым өткізгіш ванналарды толтыру операциялары механикаландырылуы тиіс.
      165. Сым темір арқанына май жағуға арналған сым өткізгіш ванналар майдың жануын болдырмайтын бақылау және температураны автоматты түрде реттеу құралдарымен жабдықталады.
      166. Бекіту бұйымдарын шығару өндірісіндегі шеге престері, шегелерді тазалайтын, жалтырататын және бекіту бұйымдарына тоттандырмайтын, сәнді жабындармен жабатын (гальваникалық, мырыштату, қалайылау, бояу т.б. орындар) құралдары оқшауланған үй-жайларда орналасуы тиіс.
      167. Тор өндіретін цехтарда мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) металдарды дайындау қоймаларындағы тиеу, түсіру және тасымалдау жұмыстары;
      2) металдарды стандарға, қайшыға және басқа да технологиялық агрегаттарға жеткізу;
      3) дайын өнімдерді түсіру;
      4) дайын торларды бақылау машиналарына тасымалдау;
      5) дайын өнімдерді қаптау, тиеу.
      168. Салмағы 20 килограммнан (бұдан әрі – кг) аспайтын сым орамдарын қайта орайтын машиналардың бейіндеріне қондыру немесе ілу үдерісі механикаландырылуы тиіс.
      169. Металл жалатылған (мырыш және басқалары) сым негіздерін ұршыққа ораған кезде ұршық машинасының кареткасы май сүрткішпен және жергілікті сорғышпен жабдықталады.
      170. Қуысты торлар өндіру кезінде оттық дайындау автоматты желілерде жүргізіледі.
      171. Торларды таспалы тасымалдауыштарда өндіру кезінде орамдағы таспаны майлау, майларды жинауға арналған астаушалармен жабдықталған сыйымдылықтарда батыру әдісімен жүргізіледі. Ондай астаушалар сыйымдылықтардан бастап тормен және май жинағыш құралдармен қамтамасыз етілген майланған торларды сақтайтын орынға дейін орналасады.
      172. Суықтай тегістелген және майыстырылған (жаншылған) таспа өндірісінде ұзынынан кесу агрегаты металды беру, металды, кесілген сымдарды жинау, кесілген ораманың бунттарын буу және көмкеру жұмыстары механикаландырылып, қашықтықтан басқарылуы тиіс.
      173. Сымдарды майыстыру (жаншу) стандары жергілікті сору желдеткішімен қамтамасыз етіледі.

13. Темір ұнтақтары өндірісіндегі жабдықтарды пайдалануға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      174. Темір ұнтақтарын қайта қалпына келтіру әдісімен өндіргенде темір кенінің қанықпасы, күйесі, сода және басқа да сусымалы материалдары жабық тәсілмен (крафцеллюлозалы қапшықтарда, өзі тиейтін құралдармен жабдықталған жабық вагондарда, цистерналарда) тасымалданады.
      175. Шихта материалдарын сақтау жабық қоймаларда жүзге асырылады.
      176. От қабыршақтарын түсіру тасымалдаушы құралдардың түсіру ойықтарымен жалғасқан қабылдаушы жабық бункерде жүргізіледі.
      177. Темір ұнтақтарын өндіруде мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) от қабыршақтарын кептіру барабандарына тиеу, сондай-ақ оны үгіту-араластыру құралдарына тасымалдау;
      2) темір кеуектері брикетін ұнтақтау бөліміне жіберу және ұнтақтағыштарға тиеу;
      3) таза темір ұнтағын хлоридтеу әдісімен алу кезінде бастапқы сусымалы материалдарды реакторға тиеу және жуылған кристалдарды түсіру операциялары, ал аппаратура жергілікті сорғышпен жабдықталады.
      178. Дайын шихта салынған бункерлер автоматты мөлшерленгіштермен жабдықталады.
      179. Тазалау, қағып түсіру, майлау, тұғырықтарға шихта толтыру операциялары автоматтандырылған және механикаландырылған тәсілдермен жүргізіледі.
      180. Темір кеуектерін үгу-ұнтақтау жабдықтарына тасымалдау герметикалық құралдарды пайдалану арқылы жүзеге асырылады.
      181. Темір ұнтақтарын фракцияларға бөлетін құрал-жабдықтар барынша тығыздалуы және жергілікті сору желдеткішімен жабдықталуы тиіс.
      182. Туннельді пештің капсельдер толтырылған вагонеткаларға тиеу және түсіру жұмыстары жүргізілетін учаскелері механикалық итергіштермен және жылу жібермейтін тежегіштермен, сондай-ақ жергілікті сору желдеткішімен жабдықталады.
      183. Тұз қышқылын тиеу, негізгі ерітіндіні құю, кристалдарды кептіру учаскелері хлорлы темірді қатты қызумен қайта қалпына келтіру кезінде пеш ойықтары тұз қышқылы буының әсеріне және тотығуға төзімді материалдардан жасалған жергілікті сору құралдарымен жабдықталады.
      184. Ұнтақты ыдысқа тиейтін орын жаппамен және жергілікті сорғыштармен жабдықталады.
      185. Ұнтақтарды қорытылған металдарды тозаңдандыру арқылы өндіру кезінде мыналар жеке үй-жайларға бөлінуі тиіс:
      1) индукциялық пештің генераторын орналастыруға арналған бөлім;
      2) металдарды тозаңдандыруға, дайын ұнтақты жинауға және металл қабылдауға арналған құралдары бар индукциялық пеш бөлімі;
      3) ұнтақты кептіру учаскесі;
      4) ұнтақты қайта қалпына келтіру учаскесі;
      5) ұнтақтау учаскесі;
      6) ұнтақтарды домалақтау және оларды фракцияларға жүйелеу бөлімі;
      7) дайын өнімдер қоймасы;
      8) бастапқы материалдар (ұнтақтар, сынықтар) қоймасы.
      186. Индукциялық пештер жылу сақтауы тиіс және жергілікті сору желдеткішімен жабдықталуы тиіс.
      187. Шөміштерді суыту және тазалау учаскелері жергілікті сору желдеткішімен жабдықталуы тиіс.

14. Қайталама қара металдарды қайта өңдеу өндірісінде
жабдықтарды пайдалануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар

      188. Қыздыру пештері жанындағы тиеу және беру терезелері цехқа жану өнімдерінің түсуіне жол бермейтін жергілікті сору желдеткішімен жабдықталады.
      Жану өнімдерін тікелей өндірістік үй-жайларға жіберетін пештерді орнатуға жол берілмейді. Пеш терезелері жақтауларына нық іргеленген қақпақтармен жабылуы тиіс.
      189. Эстакадалық копрларда шойын сынықтарын жаймалау кезінде, уату орны жылдың жылы мезгілінде ылғалдандырылады.
      190. Металл сынықтарын газбен кесу алаңдарының беті қатайтылуы және жылдың жылы мезгілінде ылғалдандырылатын торкөз астында сорғыштары болуы тиіс.
      191. Көпірлі кран машинистері мен жабдықтарды басқарушы операторлардың жұмыс орындары жылумен, желдеткішпен және ауа баптағышпен жабдықталған кабиналарда орналасуы тиіс.
      192. Цех үй-жайларының металл сынықтарын қолмен газ арқылы кесу алаңшалары, сондай-ақ үй-жайлардан тыс жерде плазмалық кесу жұмыстарын жүргізу орындары жергілікті сору желдеткішімен жабдықталады.
      193. Пресс арқылы пакеттейтін және кесектейтін машина залдарында шойынды ұнтақтауға арналған гидравликалық қондырғылар, гидравликалық қайшылар орналасқан орындарда ауаны жалпы алмастыру желдеткіші көзделеді.
      194. Жабық сыйымдылықтар ішінде жергілікті немесе жалпы желдету жүйесі болмаған жағдайда, сондай-ақ құрамында қорғасын бар сырлармен боялған кеме сынықтарын газбен және плазмалық жолмен кесу кезінде температурасының оңтайлы шамасы жыл мезгіліне сәйкес келетін таза ауа бетперде астындағы кеңістікке мәжбүрлеп берілетін жартылай бетперделер пайдаланылуы тиіс.

15. Отқа төзімді заттар өндірісінде жабдықтарды пайдалануға
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      195. Туннельді пештерді екі қатардан асырмай аралас орналастыруға жол беріледі. Пештердің тыс жағында сырт қабырғалар немесе салқын орындар болуы тиіс. Салқын орындар пештерден үй-жай биіктігінің жартысына дейін төмен түсіп тұратын қалқалармен бөлінеді.
      196. Отқа төзімді бұйымдарды өндіру кезінде шикізаттарды ыдыстан босату және сусымалы материалдарды орау, сорғышы бар қашықтықтан басқарылатын камераларда жүргізіледі.
      197. Ұнтақ тәріздес өнімдерді механикаландырылмаған ашық қоймаларда үйінді түрінде сақтауға жол берілмейді. Ортафосфор қышқылын түсіру және сақтау арнайы қоймаларда жүргізіледі, ал оны тұтыну қажеттілігі аз болған жағдайда оны аралықтарда қайта құюды қажет етпейтін сыйымдылығы аз ыдыстармен жеткізу ұйымдастырылуы тиіс.
      198. Таспалы конвейерлердің сусымалы материалдарды қайта тиейтін орындарында сорғыш жаппасы болуы тиіс.
      Көлемі 0,5 мм кем материалдарды орнынан ауыстыру үшін көліктің жабық түрлері бүкіл аралық бойы тұмшаланып жабылған конвейерлер ғана қолданылуы тиіс.
      199. Ұнтақтаудың, тартудың, тасымалдаудың барлық кезеңдерінде қайта өңделетін шикізаттық материалдар технологиялық шарт бойынша рұқсат етілетін ең жоғарғы деңгейге дейін ылғалдандырылуы немесе шаңды бәсеңдетудің басқа да әдістері қолданылуы тиіс.
      200. Отқа төзімді заттарды өндіруде мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) араластырушы жүгірткі тостағандарының ішкі беттерін тазалау;
      2) пресс-қалыптар мен аршылмаған шикізатты керосинмен майлау;
      3) қоймадағы дайын өнімдерді тиеу және түсіру.
      201. Кептіргіш барабандары мен қыздыру пештеріне қашықтықтан бақылауға және күйдіру тәртібін басқаруға арналған аппаратуралармен жабдықталады.
      202. Қалыпталатын масса араластырғыш-жүгіргіткіден пресс-қалыптарға жабық тәсілмен тікелей беріледі. Престердің құрылысы шашындыларды қабылдағышқа жапсарлас салынған сорғыштардың болуын көздеуі тиіс.
      203. Престеу және аршылмаған шикізатты учаскелерге, прес-садтау орындарына, садкаларды туннельді пештердің платформасына жеткізу және оларды түсіру автоматтандырылған тәсілмен жүзеге асырылады.
      204. Күйдірілген, отқа берік бұйымдар тиелген пеш вагондары, вагон футеровкасы мен отқа берік бұйымдар тізбесі 45⁰С аспайтын температураға дейін суытылғаннан кейін ғана түсірілуге жіберіледі.
      205. Адъюстаждық шеберханаларда отқа берік бұйымдарды тегістеп өңдеуге және кесуге арналған барлық технологиялық жабдықтар жаппалармен және жергілікті сорғыштармен жабдықталады.
      206. Технологиялық үдеріс тас көмір шайырын, пекті, бакелитті (шайырды доломиттеу өндірісі, карбидкремний жылытқыш өндірісі, отқа төзімді бұйымдардың шайыр және пек сіңіру бөлімі) қолдану арқылы жүргізілетін бөлімдерде газ бөлуші жабдықтар жаппасынан таса жердегі жергілікті сору желдеткішінен басқа жалпы ауаны алмастыратын ішке сору-сыртқа тарту желдеткіші көзделеді.

16. Металлургиялық пештер мен агрегаттарды жөндеу өндірісіне
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      207. Металлургиялық пештер мен агрегаттарды жөндеу қауіпсіздік техникасы мен өндірістік санитарияның негізгі шешімдерін қамтитын жұмысты ұйымдастыру жобасы бойынша жүргізіледі.
      208. Отқа төзімді материалдарды жөндеуге беру астауша және пакетке салынған күйінде машиналар мен механизмдердің (транспортерлердің, тиегіштердің, материал өткізгіштердің) көмегімен жүргізіледі.
      209. Босаңдатылған (жару арқылы, машиналармен) отқа төзімді материалдарға, шлактарға, шихта қалдықтарына шығару алдында су құйылады.
      210. Өндірісте мынадай үдерістерді механикаландыру көзделеді:
      1) көп қол еңбегін қажет ететін операциялар, бұрын салынған пештің сынуы, кірпіш сынықтары мен қоқысты шығару;
      2) саптамаларды бөлшектеу және боровтарды шаңнан тазарту;
      3) саптама асты кеңістігіндегі шаңды жинау;
      4) шайыр доломит-магнизит блоктарын конвертерге беру және төсеу.
      211. Жаңа шегенді қалау блоктық тәсілмен жүзеге асырылады, ірілетілген блоктарды жинау арнайы алаңдарда жүргізіледі.
      212. Пеш регенераторларын суыту үшін қалдықтарды пайдаға асырушы қазандықтардың эксгаустері пеш тоқтатылғаннан кейін 12 сағаттан кем емес уақыт ішінде жұмыс істеуі тиіс.
      213. Регенераторларға мәжбүрлі түрде ауа жіберу жөндеу жұмысының барлық кезеңінде үздіксіз жүзеге асырылуы тиіс, ал пеш саптамаларының сынуы кезінде, ол арнайы форсункалар арқылы ұсақ дисперсиялы суды тозаңдандырумен жалғастырылуы тиіс.
      214. Регенераторларды жөндеу кезінде алдыңғы және бүйірдегі терезелерді бөлшектеу саптама сынбай тұрғанда жүргізілуі тиіс.
      215. Қож ұстағыштарды, шығарып тасталған, отқа төзімді зат сынықтары мен шлакты салқындату 3 атмосферадан кем емес қысыммен берілетін сумен қамтамасыз етіледі.
      216. Домна пештерінің жұмысы тоқтатылғаннан кейін шаң тұтқыштар мен газ құбырлары буландырылуы және желдетілуі тиіс.
      217. Пеш жөндеу кезінде шахтаға сырттан кіретін ауаны, пештің жоғарғы тұсына дейін жететін ауа жүретін жол тармақтарының бойымен мәжбүрлі түрде беру жүзеге асырылады. Ауа жүретін жол тармақтары қыртыс арқылы пеш ішіне түрлі белгіленген орындарда енгізіледі және кезекпен қосылады.
      218. Пештен ауаны шығару пеш тартпасын төңкеруге жеткілікті мөлшерде желдеткіш жүйесінің үрлеуіш саңылаулары арқылы жүргізіледі.
      219. Шаңды басу пештің түбіне көбік жіберу арқылы жүзеге асырылады.
      220. Сегменттерді бөлшектеу кезінде сору желдеткіші мен шаңды басу жүйесі іске қосылуы тиіс.
      221. Қаланған қабырға сынған кезде жұмыс алаңшасының үстінен қосымша алаң орнатылады. Сырттан келетін ауа осы екі алаңның ортасындағы кеңістікке жіберіледі. Бұл ретте сору желдеткіші мен шаңды басу жүйесі іске қосылуы тиіс.
      222. Көрік ішінде жұмыс істеу кезінде сору және шаңды басу жүйелері жұмыс істеп тұруы тиіс. Сырттан келетін ауа маратор деңгейінде орналасқан алаңдағы арнайы ойықтар арқылы беріледі. Пеш қыртысының ойықтары брезент перделермен жабылып, үрлеуші ойықтар бітеледі.
      223. Пеш қабырғасын қалау кезінде желдеткіштің үрлеу-сору жүйелері іске қосылуы тиіс.
      224. Миксерді жөндеу кезінде қабырға қалауы "өткел" түріндегі суытқыш желдеткішпен және шеткі люк соқпақтарына берілетін сумен және ағызу шүмектері арқылы суытылуы тиіс. Подина қабырғасын тұрғызу жұмысы ішінара жүргізілген кезде суыту тек желдеткіш ауасы арқылы жүргізіледі.
      225. Конвертерді үрлеу және сумен тозаңдандыру арқылы суыту кезінде жұмыскерлер бу пайда болатын аумақтан тыс жерде болуы тиіс.
      226. Шегенді қалау конвертердің тік тұрған күйінде жүргізіледі.
      227. Отқа төзімді ұнтақты себу конвертер қылтасынан жоғары орналасқан резервуарлардың жеңдері арқылы жүзеге асырылады. Шаңды шығару үшін тасымалданатын шаң-газ тұтқыштар қолданылады.
      228. Шөміштерді жөндеу жұмысы шеген сындыратын машиналарды қолдану арқылы арнайы стендіде жүргізіледі.
      229. Қатып қалған металдар мен шегендерді алып тастау шөміш беті 45⁰С аспайтын температураға дейін суытылған соң ғана жүргізіледі.
      230. Үйінді түрінде түсетін материалдарды (құм, күкірт қышқылды магний) сақтау жабық қоймаларда, ал ұнтақты материалдар (боксит ұнтағы, цемент) арнайы орында жүзеге асырылады.
      231. Отқа төзімді заттар қоймадан тұтынушыларға контейнерлер немесе астаушалармен жіберілуі тиіс.
      232. Отқа төзімді кірпіштерді кесуге және тегістеп өңдеуге арналған станоктар жергілікті сорғышпен жабдықталады.
      233. Ерітінді тораптарының барлық сыйымдылықтары тығыз жабылатын қақпақтармен жабдықталуы тиіс. Ерітінді араластыратын орынға сусымалы материалдардың бункерден және силостан келіп түсуі жабық материал тасушы құбырлар арқылы жүзеге асырылады.
      234. Шегенді бұзу үшін қолданылатын пневматикалық балғалар, босаңсытқыштар, сондай-ақ отқа төзімді заттар арасындағы қуыстарды бітеуге арналған пневмоұйытушылар жергілікті сорғыштармен жабдықталуы тиіс.
      235. Шайырларды қайнату, пасталарды қыздыру жаппасы және жергілікті сору желдеткіші бар оттығы жабық пештерде жүзеге асырылуы тиіс.

17. Қара металлургия объектілері аумақтарындағы атмосфералық
ауаға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      236. Қара металлургияның жаңа кеңейтілетін және қайта жаңартылатын объектілерінің құрылыс жобаларында әрбір көз үшін атмосфералық ауадағы зиянды заттардың рұқсат етілген шекті шығарындылар (бұдан әрі – РШШ) шамаларын негіздеу жөніндегі материалдар болуы тиіс.
      Жұмыс істеп тұрған объектілердің бекітілген РШШ-ы болуы тиіс. РШШ шамасы және оларды негіздеу жөніндегі материалдар мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдарымен келісіледі және бекітіледі.
      237. Жобаланушы объектілердің шығарындыларында зиянды заттардың рұқсат етілген шекті шоғырлануы (бұдан әрі – РЕШШ) жоқ болған кезде есептеулерде әсер етудің болжамды қауіпсіз деңгейі қолданылады.
      238. Кәсіпорындардың жаңа кеңейтілетін және қайта жаңартылатын объектілерінің құрылыс жобаларында елді мекендердің фондық ластануын (сол уақыттағы) ескере отырып, атмосфералық ауаның ластануының болжамды есептелген деңгейі көрсетілуі тиіс.
      239. Елді мекендердің атмосфералық ауасының күтілетін ластануының болжамы қара металлургия кәсіпорындары шығарындысындағы жетекші зиянды заттардың (көміртегі тотығы, азот тотығы, күкіртті ангидрид, шаң), сондай-ақ жекелеген өндірістерге тән шығарындылардың ерекше ингредиенттерінің, сондай-ақ өнеркәсіптік шығарындыларда кездесетін басқа да зиянды заттардың құрамы бойынша есептеп шығарылады.
      240. Жобада бүгінгі күнде қара металлургия объектілеріндегі тиімді тазалау әдістері жоқ көміртегі тотығының, азот тотығының, күкіртті газдың және басқа да ауаға шығарылатын зиянды заттарға қатысты табиғатты қорғау шаралары ерекше көрсетілуі тиіс.
      241. Жобада атмосфералық ауаның ластануының кенеттен уақытша артуы орын алуы мүмкін болған кезде сейілтуге қолайсыз өнеркәсіптік шығарындылардың (желсіз, инверсия, тұман пайда болу), метеорологиялық жағдайлар кезінде елді мекендердің атмосфералық ауасындағы зиянды заттардың РЕШШ-ын сақтауды қамтамасыз ету жөніндегі шешімдер ұсынылуы тиіс.
      242. Бөлінетін зиянды заттардың сипатын ескере отырып орналастыруды және ғимараттар арасында жеткілікті ажыраулардың сақталуын қамтамасыз ететін, сондай-ақ кеңейтілетін, сонымен қатар көрші өнеркәсіптік кәсіпорындардың жиынтық ластануын есепке ала отырып іргелес қоныстану аумақтарының атмосфералық ауасындағы зиянды заттарды РЕШШ деңгейінде ұстау қамтамасыз етілген кезде жұмыс істеп тұрған объектілердің өндірістік алаңдарында жаңа цехтар мен өндіріс құрылыстарын салуға жол беріледі.
      243. Құрылысы салынып біткен, қайта жаңартылған өндіріске арналған объектілерді пайдалануға беру оларды пайдалануға қабылдағаннан кейін құрылысы біткен кәсіпорындар мен ғимараттардағы газ және шаң тұтқыш қондырғылар іске қосылған және оларды кешенді сынақтан өткізу аяқталған кезде жүргізіледі.
      244. Іске қосу кешеніне атмосфералық ауаны аталған кәсіпорын шығарындыларымен ластаудан қорғауға арналған барлық қажетті шаралар енуі тиіс.
      245. Металлургиялық агрегаттарды күрделі жөндеу және қайта жаңарту кезінде атмосфераға шығатын көздеріне газ бен шаңды ұстау қондырғылары жоқ көздерге салу бойынша, сондай-ақ жұмыс істеп тұрған газ бен шаңды ұстау жабдығын жаңғырту және жетілдіру бойынша іс-шаралар жүзеге асырылуы тиіс.
      246. Газ тазалау жүйелерінің өнімділігі агрегат жұмысының толық циклі бойына ең жоғарғы температураны, шаңдануды және шығарылатын газдың көлемін ескере отырып жобалық тиімділігін қамтамасыз ету шарты бойынша қабылданады.
      247. Газ және шаң тұтқыш ғимараттарын профилактикалық және күрделі жөндеу негізгі өндірістік агрегаттарды тоқтату кестесімен келісілген жылдық кесте бойынша жүргізіледі. Газ және шаң тұтқыш ғимараттардың жұмысы тоқтатылғанда негізгі агрегаттардың жұмыс істеуіне жол берілмейді.
      248. Газ және шаң тұтқыш ғимараттар апатты тоқтатылған жағдайда технологиялық цикл аяқталған сәттен бастап негізгі жабдықтардың жұмыстары тез арада тоқтатылуы тиіс. Технологиялық цикл үздіксіз болған жағдайда апатты жағдайдың салдарын жою кестесі жасалады.
      249. Металлургиялық зауыттарда атмосфераны қорғау қызметі көзделуі тиіс. Олар: шаңнан және газдан тазарту қондырғыларын паспорттауды, олардың қолданылуын, жұмысының тиімділігін бақылауды, атмосфераны қорғау жөніндегі шаралардың тиімділігіне талдау жүргізуді қамтамасыз етеді.
      250. Ұйым орналасқан аудандардағы атмосфералық ауаның ластану деңгейіне зертханалық бақылау жүргізілуі тиіс.
      251. Стандартты постыларды орналастыру және шырағдан асты бақылауын ұйымдастыру кезінде кәсіпорынның өнеркәсіптік алаңына іргелес қоныстану аумағының ауасындағы жоғарғы деңгейдегі ластануды тудыратын ұйымдастырылмаған үлкен көлемді шығарындылардың болуы, сондай-ақ құбырлардың 10-40 биіктігінің қашықтығында ең жоғары ластану деңгейлерін тудыратын ұйымдастырылған шығарындылардың болуы ескерілуі тиіс.
      252. Атмосфералық ауаның құрамындағы көміртек тотығы, күкіртті газ, азот тотықтары және шаңның болуы міндетті түрде бақылануға жатады. Оған қосымша өндірістің құрамына байланысты ерекше ластаушы заттар да осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес анықталады.
      253. Жұмыс аумағы ауасындағы зиянды заттардың құрамын бақылау осы Санитариялық қағидаларға 4, 5, 6-қосымшаларға сәйкес жүргізіледі.
      254. Басқару пульттері бақылау нысанының көрінуін қамтамасыз ете отырып, жылу көзінен қашық орналасуы керек. Тұрақты жұмыс орны болып табылатын басқару пульттері бапталған ауамен және дыбыс өткізбейтін оқшау жабдықталған жеке үй-жайларда немесе кабиналарда орналасуы тиіс.
      255. Крандар кабиналарының және басқару постыларының жылу қорғанысы жұмыскерлердің жылу сәулесінің қалдығына шалдығуының қабырғадан санағанда бір шаршы метрге 35 Ваттан (бұдан әрі – Вт/м²) және терезеден санағанда 140 Вт/м² артық болмауын қамтамасыз етуі тиіс.
      256. Конвейерлік галереялар технологиялық үдеріске және жабдықтарды пайдалануға байланысты жылытумен:
      1) тұрақты жұмыс орны болған жағдайда;
      2) шаңнан ылғалды тазарту қажет болған жағдайда қамтамасыз етілуітиіс.
      Конвейерлердің тиеу тораптары сорғыш құралдармен, ал жоғарғы деңгейде тозаң тудыратын материалдарды тасымалдағанда конвейерлердің бүкіл бойына сорғыш құралдармен жабдықталады.
      257. Конвейерлік галереяларда шаңнан тазарту тасымалдайтын материалдарға байланысты:
      1) құрғақ тазалау шаң тудыру көзі болып табылмайтын майдаланбаған материалдарды тасымалдау кезінде;
      2) ылғалды тазалау жоғары деңгейде шаң тудырушы сипаттағы қыздырылып майдаланған, сондай-ақ суықтай ұсақ майдаланған материалдарды тасымалдау кезінде көзделеді.

18. Су қоймаларын ағынды сулармен ластанудан санитариялық
қорғауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      258. Объектілердің сумен қамтамасыз ету жүйелері:
      1) ағынды суларды ондағы ластағыш заттардың сипатына сәйкес ажыратуды;
      2) қаныққан суды сұйылтуды болдырмауды;
      3) жауын-шашын сулары ағатын кәрізге жалпы ағынды судың қосылуын мейлінше азайтуды;
      4) артық судың салдарынан су жүретін жолдардағы сулардың ернеуден асып кетуін болдырмауды қамтамасыз етуі тиіс.
      259. "Лас" айналым циклдарының үрлеп тазартатын суын суды қайтарымсыз қолданатын тұтынушылар барынша пайдалануы тиіс. Қажет болған жағдайда үрлеп тазаланған су қайта тазалаудан өткізіледі және оның тазалық деңгейі қайта қолданатын айналма сулардың нақты санатының техникалық нормативтеріне сай болуы керек. Үрлеп тазаланған ағын суды су қоймаларына жіберу санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы болған кезде жүзеге асырылады.
      260. Теңгерімдік есептер мен қайта қолданылатын судың тұздық құрамының болжамына қарай тұрмысқа керекті судың, сондай-ақ жер үсті ағын суының айналымдағы жүйені толықтыруға қажетті мөлшері анықталуы тиіс. Жоғарыда көрсетілген санатқа жататын ағынды суды тазалау және толық тазалау тереңдігі, оның бастапқы құрамына және оны кейін пайдаланудың сипатына байланысты анықталады. Қарастырылып отырған ағынды суларды шаруашылық-тұрмыстық ағынды сумен қоса тазалау кезінде микробтық ластану орын алған жағдайда, соңғысы міндетті түрде залалсыздандыруға жатады.
      261. Айналым суын тазалау және өңдеу кезінде әсіресе тоттануға қарсы уытты ингибиторларды пайдаланғанда қоршаған ортаны санитариялық (атмосфералық ауаны градирден және су қоймаларынан шығатын гидроаэрозольдардан) қорғауға алу жөніндегі шаралар көзделуі тиіс.
      262. Ағынды сулардың ластану деңгейін төмендету үшін объектілерде ағынды сулардан ластағыш қатты заттарды (құрамында темір бар шламды, шлакты, күлді) шайырды, майды және басқаларды бөліп шығару жөніндегі технологиялық шаралар қолданылуы тиіс.
      263. Қара металлургия өндірісінің ағынды сулары құрамындағы негізгі химиялық заттардан (цианидтерден, роданидтерден, фенолдан, темірден, сульфидтерден, хлоридтерден, аммиактан, нитриттер мен нитраттардан) тазалануы тиіс.
      264. Объектілердегі ағынды суларды пайдалану жағдайына және суды тазалаушы, залалсыздандырушы қондырғылар жұмысының тиімділігіне және ағынды суларды бұру талаптарына өндірістік бақылау жүргізілуі тиіс.

"Қара металлургия объектілеріне қойылатын 
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар"  
санитариялық қағидаларына       
1-қосымша              

Ең ыстық айда сағат 13-те ауаның орташа температурасы 25 ⁰С-қа дейін болатын аудандардағы өндірістік үй-жайлардың жұмыс аумағындағы ауа температурасының, салыстырмалы ылғалдығының және қозғалысы жылдамдығының рұқсат етілген мәндері

1-кесте

      1) ең ыстық айда 13 сағаттағы орташа температурадан анық жылуы болмашы үй-жайлардағы жұмыс орнындағы және тұрақты жұмыс орнынан тыс жердегі ауаның температурасы 3⁰С аспауы, ал анық жылуы біршама үй-жайдағы температура 5⁰С аспауы керек. Бұл жағдайда температура тұрақты жұмыс орындарында осы кестеде көрсетілген мәннен аспауы керек;
      2) ауа температурасы төмендегенде ауаның салыстырмалы ылғалдылығын 5 %-ға шаққанда 1⁰С дейін өсіруге болады, бірақ оның мөлшері 75%-дан дан аспауы керек.

Ең ыстық айда сағат 13-те ауаның орташа температурасы 28 ⁰С-тан жоғары болатын аудандардағы өндірістік үй-жайлардың жұмыс аумағындағы ауа температурасының, салыстырмалы ылғалдылығының және қозғалыс жылдамдығының рұқсат етілген мәндері

2-кесте

      1) ең ыстық айда 13 сағаттағы орташа температурадан анық жылуы болмашы үй-жайлардағы жұмыс орнындағы және тұрақты жұмыс орнынан тыс жердегі ауаның температурасы 3⁰С аспауы, ал анық жылуы біршама үй-жайдағы температура 5⁰С аспауы керек. Бұл жағдайда температура тұрақты жұмыс орындарында осы кестеде көрсетілген мәннен аспауы керек;
      2) ауа температурасы 29⁰С төмендегенде ауаның салыстырмалы ылғалдылығын 5 %-ке шаққанда 1⁰С дейін өсіруге болады, бірақ оның мөлшері 75 %-дан аспауы керек.
      3) орташа ауыр және ауыр жұмыстар үшін ауаның температурасы 28⁰С төмен немесе жоғары болған бірақ рұқсат етілген деңгейден аспаған жағдайда, жұмыс санатын ескере отырып, ауа қозғалысының жылдамдығын әр 1⁰С-ға 0,2 м/с есебімен тиісінше азайту немесе көбейту қажет, бұл кезде оның жылдамдығы 0,3 м/с–ден кем болмауы тиіс.

"Қара металлургия объектілеріне қойылатын 
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар"  
санитариялық қағидаларына       
2-қосымша               

Ауамен себезгілеу кезінде ауа температурасының және
қозғалысы жылдамдығының рұқсат етілетін мәндері

1-кесте

      Ескертпе:
      1) жылу сәулеленуінің қарқындылығын, әрбір жұмыс операциясының 350 Вт/м²-дан 2800 Вт/м² дейінгі сәулелену кезеңіндегі ең жоғарғы деңгейінен алғанда 1 сағат ішіндегі сәулеленудің орташа мәні деп қабылдау керек;
      2) кестеде көрсетілген ауаның температурасы мен ауа қозғалысы жылдамдығының нормаланған мәндері жұмыскер ең қарқынды жылу сәулесіне шалдығатын учаскедегі ауаның ең төмен температурасына, ауа қозғалысының ең жоғарғы жылдамдығына сай келеді. Бұл кезде жылу сәулесіне шалдықпайтын жұмыскерлерге себезгілеу ағыны әсер етпеуі тиіс;
      3) бір сағат бойына жұмыс істегенде жылу сәулесіне шалдығудың жиынтық ұзақтығы 15-30 минөт болғанда, себезгілейтін ауа ағыны температурасын көрсетілген мәннен арттыруға жол берілмейді. Оны кестеде көрсетілген жұмыс аумағы ауасының температуралық мәнінің 1⁰С артуына 0,4⁰С есебімен төмендету қажет, бірақ ол мән 16⁰С төмен болмауы керек.
      Жылу сәулесіне шалдығу мерзімі бір сағат жұмыс уақыт ішінде 15 минөттен кем немесе 30 минуттен көп болғанда, себезгілеу ағыны ауасы температурасының мәндерін тиісінше 1-кесте бойынша сәйкес келетін мәндерден 2⁰С жоғары немесе төмен алуға рұқсат етіледі.
      4) жылу сәулесіне шалдығу қарқындылығының аралық мәнін анықтау үшін себезгілеуші ауа ағынының температурасын интерполяция арқылы анықтайды.

Жылу сәулесіне шалдығу қарқындылығына байланысты жұмыс істеу
тәртібі

2-кесте

      Ескертпе:
      1) жылу сәулесіне шалдығу қарқындылығының аралық мәні үшін жылу сәулесіне шалдығудың ең ұзақ мәні интерполяция арқылы анықталады.

Бір реттік үздіксіз жүргізілетін жұмыстың рұқсат етілген ұзақтығы және жөндеу жұмыстарын жүргізгенде демалуға берілетін қажетті уақыт

3-кесте

      Ескертпе: Үзілістерді демалуға оңтайлы метеорологиялық қолайлы орындарында өткізу қажет.

"Қара металлургия объектілеріне қойылатын 
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар"  
санитариялық қағидаларына       
3-қосымша              

Жасанды жарықтандырудың жарықтандыру нормалары және сапалық
көрсеткіштері

1-кесте