Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзу ережесiн бекiту туралы

      "Әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шiлдедегi Заңының  17-бабына  сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi  ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

      1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзу ережесi бекiтiлсiн.

      2. Осы қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейiн он күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгiзіледі.

       Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң     
2006 жылғы 31 наурыздағы
N 226 қаулысымен 
бекiтiлген    

  Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзу ережесi

  1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзу ережесi (бұдан әрi - Ереже) "Әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шiлдедегi Заңына сәйкес әзiрленген, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құрылымдарында, сондай-ақ медициналық комиссиялар құрамына әскери-дәрiгерлiк сараптаманы ұйымдастыру мен жүргiзу тәртiбiн анықтайды.

      2. Азаматтарға әскери-дәрiгерлiк сараптама мыналарды айқындау мақсатында жүргiзiледi:
      1) әскерге шақыру учаскелерiне тiркеген және әскери қызметке шақырылған кезде әскер қызметке жарамдылығын;
      2) әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге жарамдылығын;
      3) келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке түсу кезiнде жарамдылығын;
      4) әскери қызметке (әскери жиындардан өтуге), Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi әскерлерiнiң түрлерi мен тектерiндегi, басқа да әскерлерi мен әскери құрылымдарындағы қызметке, әскери-есептiк мамандықтары бойынша оқуға (әскери қызметке) жарамдылығын;
      5) оларды әскери қызметтен босату сәтiнде әскери қызметтi өткерген азаматтардың жарамдылығы санатын;
      6) запастағы азаматтардың әскери қызметке жарамдылығы санатын.

      3. Медициналық комиссия азаматтардың денсаулық жағдайын ескере отырып, әскери қызметке жарамдылығының мынадай санаттары бойынша қорытындылар шығарады:
      1) "А" - әскери қызметке жарамды (қорытынды ауруы жоқ немесе соңғы үш жыл iшiнде асқынбаған кейбiр созылмалы аурулары не дене кемiстiгi бар, ағзалары мен жүйелерiнiң қызметтерi бұзылмаған немесе шамалы бұзылған, денсаулығы үшiн зиянсыз әскери қызметiнiң мiндетiн атқару қабiлетiн шектемейтiн азаматтарға шығарылады);
      2) "Б" - әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды (қорытынды кейбiр әскери-есептiк мамандықтар бойынша әскери қызметiнiң мiндетiн атқару қабiлетiн шектейтiн, сирек өршитiн созылмалы аурулары немесе ағзалары мен жүйелерiнiң қызметтерi шамалы бұзылған дене кемiстiгi бар азаматтарға шығарылады);
      3) "В" - әскери қызметке шектеулi түрде жарамды (қорытынды адам денсаулығы үшiн зиянсыз әскери қызмет мiндетiн атқару қабiлетiн шектейтiн ауру немесе мертiгу салдарынан тiршiлiк әрекетi тұрақты бұзылған азаматтарға шығарылады);
      4) "Г" - әскери қызметке уақытша жарамсыз (қорытынды ағзалары мен жүйелер қызметiнiң бұзылуы сипатында болатын ауру немесе мертiгу салдарынан шектеулi уақыт аралығында әскери қызмет мiндетiн атқару қабiлетiн жоғалтқан азаматтарға шығарылады);
      5) "Д" - бейбiт уақытта әскери қызметке жарамсыз, соғыс кезеңiнде шектеулi түрде жарамды (қорытынды ауруы немесе мертiгуi салдарынан тiршiлiк әрекетiнiң бұзылуы әскери қызмет мiндетiн атқару қабiлетiн жоғалтуына әкеп соқтырған азаматтарға шығарылады);
      6) "Е" - әскери есептен шығарылатын әскери қызметке жарамсыз (қорытынды ауру немесе мертiгу салдарынан тiршiлiк әрекетiнiң бұзылуы әскери қызмет мiндетiн атқару қабiлетiн тұрақты жоғалтуға әкеп соқтырған азаматтарға шығарылады).

      4. Әскери-дәрiгерлiк комиссияның (бұдан әрi - ӘДК) қорытындысы алқа түрiнде көпшiлiк дауыспен қабылданады. Әскери қызметке, әскери-есептiк мамандық бойынша әскери қызметке (жұмысқа) жарамдылық денсаулық сақтау және қорғаныс саласындағы уәкiлеттi органдар бекiтетiн жеке бағалауға, сондай-ақ аурулар кестесiне және азаматтың денсаулық жағдайына қойылатын қосымша талаптардың кестесiне сәйкес анықталады.

      5. Егер ӘДК қорытындысында өзгеше айтылмаса, бұл қорытынды куәландыру сәтiнен бастап бiр жыл бойы жарамды.

  2-тарау. Медициналық комиссиялардың түрлерi

  1. Штаттық әскери-дәрiгерлiк комиссиялар

      6. Штаттық ӘДК мыналар болып табылады:
      1) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң Орталық әскери-дәрiгерлiк комиссиясы ;
      2) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi Орталық әскери-дәрiгерлiк комиссиясының Филиалы;
      3) Қазақстан Республикасы Республикалық ұланының Әскери-дәрiгерлiк комиссиясы;
      4) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Орталық әскери-дәрiгерлiк комиссиясы;
      5) Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң Орталық әскери-дәрiгерлiк комиссиясы және iшкi iстер департаменттерiнiң әскери-дәрiгерлiк комиссиялары;
      6) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнiң Әскери-дәрiгерлiк комиссиясы.
      7. Штаттық ӘДК арнайы мақсаттағы әскери-медициналық мекемелерге жатады, белгiленген үлгiдегi елтаңбалық мөрi, бұрыштамалық мөртабаны болады.
      8. Әскери-дәрiгерлiк сараптама мәселелерi бойынша штаттан тыс тұрақты және уақытша әрекет ететiн әскери-дәрiгерлiк, дәрiгерлiк-ұшу және дәрiгерлiк комиссиялар штаттық ӘДК-ге бағынады.
      9. Штаттық ӘДК мынадай мамандықтар (терапия, хирургия, неврология, психиатрия, оториноларингология, офтальмология) бойынша клиникалық даярлығы, әскерлерде және әскери емдеу-алдын алу мекемелерiнде жұмыс тәжiрибесi бар бiлiктi дәрiгерлерден жасақталады.

  2. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн әскери-дәрiгерлiк
(дәрiгерлiк-ұшу) комиссиялары

      10. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ға мыналар жатады:
      1) госпитальдық ӘДК;
      2) гарнизондық ӘДК;
      3) Аэроұтқыр әскерлерiнiң ӘДК-сы;
      4) қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттердiң жанындағы әскери-дәрiгерлiк (дәрiгерлiк) комиссиялар;
      5) медициналық денсаулық сақтау ұйымдарының жанындағы госпитальдiк ӘДК құқықтары бар дәрiгерлiк комиссиялар.

      11. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн дәрiгерлiк-ұшу комиссияларына (бұдан әрi - ДҰК) мыналар жатады:
      1) авиациялық медицина зертханаларының жанындағы ДҰК;
      2) авиацияның ұшқыштар құрамын дайындау жөнiндегi әскери (арнайы) оқу орындарындағы ДҰК;
      3) ұшқыштар құрамының дәрiгерлiк сараптама бөлiмшесi бар әскери госпитальдардағы ДҰК;
      4) қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттердiң жанындағы ДҰК.

      12. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК (ДҰК) төрағасы, кемiнде екi маман дәрiгер мүшесi және хатшысы бар құрамда тағайындалады.

      13. Психиатрлық бейiндегi денсаулық сақтау ұйымдарында денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi органмен келiсiм бойынша әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру үшiн госпитальдық ӘДК өкiлеттiктерi бар әскери комиссиялар тағайындалады.
      Мұндай әскери комиссиялардың құрамына мыналар кiредi: төраға - медицина ұйымының бас дәрiгерiнiң (меңгерушiсiнiң) емдеу бөлiгi жөнiндегi орынбасары немесе емдеу бөлiмшелерiнiң бiрiнiң меңгерушiсi, мүшелерi - аталған медицина ұйымының кемiнде екi дәрiгерi, дәрiгер - жақын маңдағы гарнизонның медициналық қызмет өкiлi және хатшы. Дәрiгерлiк комиссия мүшелерiнiң - дәрiгерлердiң бiрi комиссия төрағасының орынбасары болып тағайындалады.

      14. ДҰК төрағасының шешiмi бойынша ДҰК отырыстарына оның мүшелерiнiң өкiлеттiгiмен қатысуға авиациялық бөлiмшенiң медициналық қызмет бастығы (дәрiгерi) және қолбасшылық өкiлi тартылуы мүмкiн.

      15. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мен ДҰК-ның қорытындыларын штаттық ӘДК қарайды және бекiтедi.

  3. Штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн әскери-дәрiгерлiк
(дәрiгерлiк) комиссиялар

      16. Штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн әскери-дәрiгерлiк (дәрiгерлiк) комиссияларға мыналар жатады:
      1) әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн кандидаттарды медициналық куәландыруға арналған ӘДК;
      2) кадет корпустарына, генерал С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы "Жас ұлан" республикалық мектебiне және басқа республикалық әскери мектеп-интернаттарға (лицейлерге) түсетiн кандидаттарды медициналық куәландыруға арналған ӘДК;
      3) Әскери-теңiз күштерiнiң сүңгуiрлерiн медициналық куәландыруға арналған ӘДК;
      4) танктер мен басқа да машиналарды су астында жүргiзуге тартылатын әскери қызметшiлердi медициналық куәландыруға арналған ӘДК;
      5) радиоактивтi заттармен (бұдан әрi - РЗ), иондаушы сәуле көздерiмен (бұдан әрi - ИСК), зымыран отыны құрамдауыштарымен (бұдан әрi - ЗОҚ), электромагниттi өрiс көздерiмен (бұдан әрi - ЭМӨ) жұмыс iстейтiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыруға арналған ӘДК;
      6) шақыру учаскелерiне есепке қойған, әскери қызметке шақырған және әскери (арнайы) оқу орындарына түскен кезде азаматтарды медициналық куәландыруды жүргiзуге арналған қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер, басқармалар (бөлiмдер) жанындағы әскери комиссиялар.

      17. Штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн ӘДК төраға, кемiнде екi маман дәрiгер және хатшысы бар құраммен тағайындалады.

      18. Қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер, басқармалар (бөлiмдер) жанындағы штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн әскери комиссиялар облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның есепке қою жөнiндегi комиссияларының немесе шақыру жөнiндегi комиссияларының жанындағы медициналық комиссия болып табылады.
      Оларды облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) денсаулық сақтау саласындағы жергiлiктi атқарушы органдары емдеу ұйымдарының (аудандық аурухана, орталық аудандық аурухана, қалалық аурухана, консультативтiк-диагностикалық орталық, облыстық аурухана) облыстық, қалалық және аудандық медициналық комиссияларынан қалыптастырады.

      19. Қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер, басқармалар (бөлiмдер) жанындағы штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн ӘК медицина персоналының жұмысына басшылық жасайтын дәрiгер - медициналық комиссияның төрағасы, комиссия мүшелерi - мынадай: хирург, терапевт (жасөспiрiмдер терапевтi), невропатолог, психиатр, окулист, отоларинголог, дерматовенеролог, стоматолог (әйелдер үшiн - гинеколог) мамандықтары бойынша жұмыс тәжiрибесi бар маман дәрiгерлер мен хатшысы бар құрамда тағайындалады.
      Қажет болған жағдайда есепке қою жөнiндегi комиссиялардың және шақыру жөнiндегi комиссиялардың медициналық комиссияларының құрамына тар өрiстi мамандық (фтизиатр, психо-әлеуметтiк консультант, рентгенолог және басқалары) дәрiгерлерi қосылуы мүмкiн.

      20. Штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн ӘДК-ның (ӘК) қорытындыларын штаттық ӘДК қарайды және бекiтедi.

  3-тарау. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде,
басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзудi ұйымдастырудың
тәртiбi мен ерекшелiктерi

  1. Шақыру учаскелерiне есепке қою, әскери қызметке
шақыру және әскери (арнайы) оқу орындарына, оның
iшiнде оқу мерзiмi
1 жыл және 10 ай кадет корпустарына түсу кезiнде
азаматтарды медициналық куәландыру

      21. Шақыру учаскелерiне есепке қойғанға, әскери қызметке шақырғанға және әскери (арнайы) оқу орындарына, оның iшiнде оқу мерзiмi 1 жыл және 10 ай кадет корпустарына (бұдан әрi - әскери (арнайы) оқу орындары) түскенге дейiн азаматтарды қорғаныс iстерi жөнiндегi басқармалардың (бөлiмдердiң) сұрауы бойынша медициналық денсаулық сақтау ұйымдары жетi күн мерзiмде мынадай медициналық құжаттарды ұсынады:
      1) психоневрологиялық, наркологиялық, туберкулезге қарсы, терi-венерологиялық диспансерлерден (кабинеттерден) олардың есепте тұратындығы туралы мәлiметтер (анықтамалар);
      2) басқа медициналық денсаулық сақтау ұйымдарынан созылмалы ауруы бойынша диспансерлiк есепте тұру жағдайы және соңғы 12 ай iшiнде жұқпалы және паразитарлық аурулармен ауырғандығы туралы мәлiметтер, алдын ала егулер туралы және дәрi-дәрмек заттар мен басқа да заттарды көтере алмайтындығы (аса сезiмталдығы) туралы мәлiметтер, сондай-ақ амбулаториялық науқастың медициналық карталары (N 025/у нысаны) және жасөспiрiмнiң медициналық картаға салынатын парағы (N 025-1/у нысаны), стационарлық науқастың аурулар тарихынан көшiрмелер, рентгенограммалар, арнайы зерттеу әдiстерiнiң хаттамалары және азаматтардың денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттар.

      22. Шақыру учаскелерiне есепке қойылуға, әскери қызметке шақырылуға және әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге тиiс азаматтарға медициналық куәландырғанға дейiнгi 30 күн iшiнде:
      1) көкiрек қуысы органдарын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу;
      2) қанды жалпы талдауды;
      3) мерезге серологиялық реакциялар;
      4) зәрдi жалпы талдауды;
      5) электрокардиографиялық (бұдан әрi - ЭКГ) зерттеу;
      6) медициналық куәландыру күнi - бойы мен дене салмағын өлшеу жүргiзiледi.

      23. Әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн азаматтарға, бұдан басқа, мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенографиясы және жоспарлы алдын ала егулер жүргiзiледi. Медициналық куәландыру процесiнде зертханалық, рентгенологиялық және басқа да зерттеулер қайтадан жүргiзiлуi мүмкiн.

      24. Флюорографиялық (рентгенологиялық), зертханалық және электрокардиографиялық зерттеулерiнiң нәтижелерi, бойы мен дене салмағы, сондай-ақ бұрын алынған барлық алдын ала егулерi және дәрi-дәрмектi және басқа заттарды көтере алмаушылығының нәтижелерi (аса сезiмталдығы) туралы мәлiметтер әскер қатарына шақырылушының есептiк картасына немесе әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн азаматтардың медициналық куәландыру картасына жазылады.
      Флюорограммалар куәландырылушының жеке iс қағазында оның әскери қызметiнiң мерзiмi аяқталғанға дейiн болады, одан кейiн тиiстi медициналық ұйымдарға қайтарылады.

      25. Медициналық персоналдың жұмысына басшылық жасайтын дәрiгер - медициналық комиссияның төрағасы:
      1) медициналық куәландыру басталғанға дейiн:
      шақыру (жиын) пунктi үй-жайының жай-күйiн, маман дәрiгерлердiң кабинеттерiн жабдықтау үшiн қажеттi медициналық және басқа да мүлiктiң тiзбесiне сәйкес маман дәрiгерлер кабинеттерiнiң медициналық және басқа мүлiкпен жабдықталуын тексередi;
      азаматтарды тексеруге (емдеуге) жiберу орнын, уақыты мен тәртiбiн нақтылайды;
      азаматтарды куәландыруды ұйымдастыру мен жүргiзудiң тәртiбi туралы маман дәрiгерлерге нұсқау бередi, осы Ереженiң және әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзу мәселелерi бойынша басқа да нормативтiк құқықтық актiлердiң талаптарын түсiндiредi;
      комиссияның төрағасы - тиiстi жергiлiктi әскери басқару органының бастығына азаматтарды медициналық куәландыруға дайындаудағы кемшiлiктер туралы баяндайды және оларды жоюға шаралар қабылдайды;
      2) медициналық куәландыру кезеңiнде:
      маман дәрiгерлердiң жұмысында өзара iс-қимылды қамтамасыз етедi;
      маман дәрiгерлер шығарған қорытындылардың ресiмделу сапасын, негiздiлiгiн және олардың аурулар кестесi мен қосымша талаптар кестесiне олардың сәйкестiгiн тексередi;
      осы Ереженiң 3-тармағына сәйкес медициналық комиссияның құрамына кiретiн дәрiгерлермен бiрге азаматтардың әскери қызметке жарамдылық санаты және әскер түрлерi мен тектерi бойынша арналу көрсеткiшi туралы, сондай-ақ азаматтардың әскери (арнайы) оқу орнына түсуге жарамдылығы туралы түпкiлiктi қорытынды шығарады;
      күн сайын комиссияның хаттамалар кiтабын жүргiзудiң дұрыстығын тексередi;
      бұрын шығарылған қорытындылар бойынша азаматтарды тексеруге (емдеуге) жiберудiң уақтылылығын тексередi;
      күн сайын қорытынды жасайды, азаматтарды медициналық куәландыру нәтижелерiн талдайды және оларды комиссия төрағасына баяндайды;
      шақыру учаскелерiне есепке қою, әскери қызметке шақыру және әскери (арнайы) оқу орындарына түсу кезiнде медициналық куәландыру мәселелерi бойынша азаматтарға түсiнiктеме бередi, азаматтарды медициналық куәландыруға байланысты шағымдар мен өтiнiштердi шешуге қатысады.

      26. Шақыру учаскелерiне есепке қою кезiнде тексеруге (емдеуге) мұқтаж деп танылған азаматтарды қорғаныс iстерi жөнiндегі департаменттер, басқармалар (бөлiмдер) екi тiзiмде ескередi:
      1) N 1 тiзiм - әскери қызметке уақытша жарамсыздар;
      2) N 2 тiзiм - болмашы шектеулермен әскери қызметке жарамдылар.
      Әскери қызметке шақырылуға тиiс азаматтарды медициналық тексерудi (емдеудi) жүргiзу үшiн есепке қою жөнiндегi комиссиялар көрсетiлген тiзiмдердi жұмыс аяқталғаннан кейiн 10 күннен кешiктiрмей денсаулық сақтау департаменттерiне (басқармаларына) жiбередi.

      27. Тексеруге (емдеуге) арналған жолдама шақыру учаскелерiне есепке қоюға, әскери қызметке шақырылуға және әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге тиiс азаматтарға есепке қою жөнiндегi комиссияның немесе шақыру комиссиясының шешiмiн оларға жариялаған кезде берiледi.

      28. Жолдамада медициналық денсаулық сақтау ұйымының (әскери емдеу-алдын алу мекемесiнiң) атауы, диагнозы, тексеру мақсаты және медициналық куәландыруға қайтадан келу мерзiмi көрсетiледi.
      Тексеруге (емдеуге) арналған жолдамаға денсаулық жағдайын зерттеу актiсi, науқастың амбулаториялық медициналық картасы және денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттар қоса берiледi.
      Тексеру аяқталғаннан кейiн денсаулық жағдайын зерттеу актiсi толтырылады, оған бас дәрiгер мен тексеру жүргiзген дәрiгер қол қояды және ол елтаңбалық мөр басылады.
      Акт әскери қызметке жарамдылық немесе әскери (арнайы) оқу орнына түсуге жарамдылық санаты туралы түпкiлiктi шешiм шығаратын есепке қою жөнiндегi комиссияның немесе шақыру комиссиясының қарауына ұсынылады.

      29. Тiкелей медициналық куәландыру жүргiзген кезде маман дәрiгер әскерге шақырылушының есепке алу картасына, медициналық картаға қосымша параққа немесе әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн азаматтарды медициналық куәландыру картасына диагнозын (ауруы жоқ болған кезде "денi сау" деген жазба жазылады), осы Ереженiң 3-тармағына сәйкес әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды, әскер түрлерi мен тектерi бойынша арналу көрсеткiшiн, әскери (арнайы) оқу орнына түсуге жарамдылығын (жарамсыздығын) жазады.

      30. Есепке қою немесе әскери қызметке шақыру кезiнде әскери қызметке жарамды немесе болмашы шектеулермен әскери қызметке жарамды азаматтарға әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындыдан кейiн маман дәрiгер қосымша талаптар кестесiне сәйкес әскер түрлерi мен тектерiне арналу көрсеткiшiн көрсетедi.

      31. Есепке қою немесе әскери қызметке шақыру кезiнде әскери қызметке уақытша жарамсыз азаматтарға маман дәрiгер әскери қызметке уақытша жарамсыздық туралы қорытынды шығарады.
      Медициналық көрсеткiштер бойынша әскери қызметке уақытша жарамсыздық туралы қорытынды 3 айға шығарылады, ол қайтадан шығарылуы мүмкiн, бiрақ уақытша жарамсыздықтың жалпы мерзiмi 12 айдан аспауға тиiс.
      Азаматтарды тексеру (емдеу) есепке қою жөнiндегi комиссияның немесе шақыру комиссиясының жұмысының (әскери қызметке ағымдағы шақырудың) соңына дейiн аяқталған жағдайда әскери қызметке уақытша жарамсыздық туралы қорытынды шығарылмайды және маман дәрiгер тексеру (емдеу) және қайтадан медициналық куәландыру туралы қорытынды шығарады.
      Ұзақ (3 айдан артық) тексерудi (емдеудi) қажет ететiн азаматтарға әскери қызметке 6-дан 12 айға дейiнгi мерзiмге уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады, содан соң қайтадан медициналық куәландыру жүргiзiледi.
      Азаматтардың әскери қызметке уақытша жарамсыздық мерзiмi өткеннен кейiн әскери қызметке жарамдылық (жарамсыздық) туралы түпкiлiктi қорытынды шығарылады.

      32. Есеп қою кезiнде әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды деп танылған азаматтар емделуге, ауыз қуысын санациялауға, тiстерiн протездеуге, көздiң көруiн түзетуге мұқтаж болған жағдайда маман дәрiгердiң қорытындысы әскер түрлерi мен тектерiне арналу көрсеткiшiнен кейiн: "Емдеудi (ауыз қуысын санациялауды, тiстерiн протездеудi, көздiң көруiн түзетудi) қажет етедi" деген сөздермен толықтырылады.

      33. Әскери қызметке шектеулермен жарамды, әскери қызметке уақытша жарамсыз, әскери қызметке жарамсыз, әскери (арнайы) оқу орнына түсуге жарамсыз деп танылған, сондай-ақ тексеруге (емдеуге) жiберiлген азаматтарға медициналық куәландыру парағы толтырылады.

      34. Әскери-есептiк мамандық бойынша оқуға жарамдылық қосымша талаптар кестесiнiң талаптарына сәйкес анықталады. Әскери-есептiк мамандық бойынша оқуға жарамдылық азаматтардың әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындыдан кейiн шығарылады.

      35. Қорытынды әскерге шақырылушының есепке алу картасына, шақыру комиссиясының хаттамалар кiтабына, ал әскери (арнайы) оқу орындарына түсетін азаматтар үшiн, сондай-ақ медициналық куәландыру картасына жазылады.

      36. Шақыру комиссиялары медициналық куәландыруды жүргiзгеннен кейiн облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясы маман дәрiгерлер қорытындыларының негiздiлiгiн тексеру, азаматтардың әскери қызметке жарамдылық санатын, әскер түрлерi мен тектерi бойынша арналу көрсеткiшiн нақтылау және жол берiлген кемшiлiктердi жою мақсатында әскери қызметке шақырылған азаматтарды қызмет өткеру орнына жөнелту алдында оларды медициналық тексерудi ұйымдастырады.

      37. Егер медициналық тексеру нәтижесiнде азаматтардың денсаулық жағдайында әскери қызметке шақыруға кедергi келтiретiн (әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетiн) ауытқулар анықталса, маман дәрiгер медициналық куәландыру парағын ресiмдейдi, ал облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясы хаттамалар кiтабында ресiмделетiн және азаматтарға жарияланатын өз шешiмiн шығарады.

      38. Әскерге шақырылушының есепке алу картасы, медициналық куәландыру парағы, облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясының хаттамалар кiтабынан қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттiң мөрiмен расталған көшiрме шешiмi қайта қаралған аудандық (облыстық маңызы бар қала) шақыру комиссиясына жiберiледi.

      39. Азаматтарға денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шақыруды кейiнге қалдырудың немесе одан босатудың негiздiлiгi әскери қызметке шақыру кейiнге қалдырылған немесе одан босатылған барлық азаматтардың жеке iс қағаздарын зерделеу арқылы тексерiледi.
      Құжаттарды тексеру нәтижелерi бойынша облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясы әскерге шақырылушының есепке алу картасына аудандық (қалалық) шақыру комиссиясының шешiмiн бекiту туралы немесе азаматты қайтадан медициналық куәландыруға жiберу туралы белгi жасайды.
      Өздерiнiң әскери қызметке жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытындымен келiспеушiлiк туралы өтiнiш бiлдiрген азаматтар да қайтадан медициналық куәландырылуға тиiс.

      40. Облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясы төмен тұрған шақыру комиссияларына қайтадан медициналық куәландыру жүргiзудiң мерзiмi, орны және медициналық куәландырылуға тиiс азаматтар туралы хабарлайды.

      41. Қайтадан медициналық куәландыруға азамат жеке iс қағазымен және белгiленген диагноз бен шығарылған қорытындыны растайтын медициналық құжаттармен жiберiледi.
      Егер қайтадан медициналық куәландыру нәтижесiнде азаматтың әскери қызметке жарамдылық санаты өзгерсе, маман дәрiгер медициналық куәландыру парағын ресiмдейдi, ал облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясы төмен тұрған комиссия шешiмiнiң күшiн жояды және хаттамалар кiтабында ресiмделетiн және азаматқа жарияланатын өз шешiмiн шығарады.
      Әскерге шақырылушының есепке алу картасы, медициналық куәландыру парағы, сондай-ақ қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттiң мөрiмен расталған облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) шақыру комиссиясының хаттамалар кiтабынан көшiрме шешiмi қайта қаралған шақыру комиссиясына жiберiледi.
      Егер қайтадан медициналық куәландыру нәтижесiнде аудандық (облыстық маңызы бар қала) шақыру комиссиясының шешiмi өзгермесе, онда хаттамалар кiтабы мен есепке алу картасында оны бекiту туралы қысқаша жазба жасалады, бұл ретте медициналық куәландыру парағы ресiмделмейдi.

      42. Әскери қызметке шақырылған азаматтарды медициналық қадағалаудағы сабақтастықты қамтамасыз ету үшiн қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарма (бөлiм) әскери бөлiмге медициналық картаға маман дәрiгерлердiң қорытындылары бар қосымша парақ (N 025-1/у нысаны) жiбередi.

      43. Азаматтар қызмет орнына келгеннен кейiн медициналық тексеруден өтедi, ал әскери (арнайы) оқу орындарына немесе оқу-жаттығу әскери бөлiмдерiне келгендер әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге немесе әскери-есептiк мамандықтар бойынша оқуға (қызметке) жарамдылығын анықтау үшiн штаттан тыс (тұрақты, уақытша жұмыс істейтін) ӘДК-де түпкiлiктi медициналық куәландырудан өтедi.
      Маман дәрiгерлердiң және ӘДК-ның қорытындылары медициналық кiтапшаға жазылады, ал әскери-есептiк мамандық бойынша оқуға (қызметке) жарамсыз деп танылған немесе тексеруге (емдеуге) мұқтаж адамдарға қатысты ӘДК отырыстарының хаттамалар кiтабына да жазылады.
      Түпкiлiктi медициналық куәландыру кезiнде әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге жарамсыз деп танылған әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн азаматтарды медициналық куәландыру карталары медициналық куәландыру аяқталғаннан кейiн бес күннен кешiктiрiлмей медициналық куәландырудың сапасын талдау және жақсарту үшiн қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттерге жiберiледi.

      44. Денсаулық жағдайы бойынша мерзiмдi әскери қызметке шақырылмауға тиiс әскери қызметшiлердi мерзiмiнен бұрын қызметтен босату стационарлық немесе амбулаториялық тексеруден кейiн госпитальдық немесе гарнизондық ӘДК-ның ауру туралы куәлiкпен ресiмделген және штаттық ӘДК бекiткен қорытындысы негiзiнде жүргiзiледi. Гарнизондық ӘДК-ның амбулаториялық медициналық куәландыру жүргiзуiне айқын дене кемтарлығы болған жағдайда ғана жол берiледi.

      45. Штаттық ӘДК гарнизондық (госпитальдық) ӘДК-ның бекiтiлген қорытындысының көшiрмесiн бекiткеннен кейiн 5 күн iшiнде әскери қызметшiлердiң шақырылу орны бойынша қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттерге жiбередi.

      46. Қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарымен бiрлесiп, азаматты әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша негiзсiз шақыру себептерiн зерделейдi және негiзсiз шақыру себебiн зерделеу картасының тиiстi бөлiмдерiн толтырғаннан кейiн штаттық ӘДК-ге қайтарады.

      47. Штаттық ӘДК, қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) денсаулық сақтау саласындағы жергiлiктi атқарушы органдарымен, медициналық денсаулық сақтау ұйымдарымен бiрлесiп, азаматтарды әскери қызметке денсаулық жағдайы бойынша негiзсiз шақыру оқиғалары мен себептерiн есепке алуды жүргiзедi және әскери қызметке шақырылуға тиiс азаматтарды тексеру мен медициналық куәландырудың сапасын жақсарту үшiн шаралар қабылдайды.

  2. Әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша келетiн азаматтарды
медициналық куәландыру

      48. Қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарма (бөлiм) әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша келетiн азаматтың медициналық куәландыру картасын ресiмдейдi және мыналарды:
      1) психоневрологиялық, наркологиялық, туберкулезге қарсы, терi-венерологиялық диспансерлерден (кабинеттерден) оның есепте тұратындығы туралы мәлiметтердi (анықтамаларды);
      2) басқа медициналық денсаулық сақтау ұйымдарынан созылмалы ауру жағдайымен диспансерлiк есепте тұратындығы және соңғы 12 ай iшiнде жұқпалы және паразитарлық аурулармен ауырғандығы туралы мәлiметтердi, амбулаториялық науқастың медициналық картасын, стационарлық науқастың ауру тарихынан көшiрмелердi, рентгенограммаларды, арнайы зерттеу әдiстерiнiң хаттамалары мен азаматтың денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттарды сұратады.

      49. Алдын ала медициналық тексеру басталғанға дейiн:
      1) көкiрек қуысы органдарын екi кескiнде флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу (егер ол жүргiзiлмесе немесе медициналық құжаттарда соңғы 6 ай iшiнде осы зерттеу туралы мәлiметтер болмаса);
      2) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенограммасы;
      3) тыныштықта және жүктемеден кейiн электрокардиографиялық зерттеу;
      4) қанды жалпы талдау;
      5) мерезге серологиялық реакция;
      6) зәрдi жалпы талдау жүргiзiледi.
      Медициналық көрсеткiштер бойынша алдын ала егулерi және басқа да зерттеулер жүргiзiлуi мүмкiн.

      50. Әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiретiн азаматтарды алдын ала медициналық тексерудi тұрғылықты жерi бойынша медициналық ұйымдардың мынадай: хирург, терапевт, невропатолог, психиатр, окулист, отоларинголог, дерматовенеролог, стоматолог, әйелдер үшiн - гинеколог мамандықтары бойынша маман дәрiгерлерi, ал түпкiлiктi тексерудi - штаттан тыс тұрақты жұмыс істейтін гарнизондық ӘДК (гарнизондық ӘДК немесе қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер жанындағы әскери-дәрiгерлiк (дәрiгерлiк) комиссиялар) жүргiзедi.

      51. Ауру диагнозын нақтылау үшiн азамат медициналық денсаулық сақтау ұйымына (әскери емдеу-алдын алу мекемесiне) амбулаториялық немесе стационарлық тексеруге жiберiлуi мүмкiн.
      Бұл ретте, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның (гарнизондық ӘДК-ның немесе қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер жанындағы әскери-дәрiгерлiк (дәрiгерлiк) комиссиялардың) маман дәрiгерi медициналық куәландыру парағын ресiмдейдi, ал штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК: "Тексерiлуге тиiс" деген қорытынды шығарады.
      Тексеруге арналған жолдамаға денсаулық жағдайын зерттеу актiсi, науқастың амбулаториялық картасы және азаматтың денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттар қоса берiледi.
      Азамат тексерiлуден бас тартқан жағдайда штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК "Әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiруге жарамсыз" деген қорытынды шығарады.

      52. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды азаматтар әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiруге жарамды деп танылады.
      Мұндай жағдайларда, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындысы "Әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiруге жарамды" деген сөздермен толықтырылады.

      53. Егер бұл туралы медициналық куәландыру жолдамасында көрсетiлсе, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiруге жарамды деп танылған азаматтарға қатысты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарының әскер түрлерi мен тектерiнде әскери қызмет өткеру үшiн, әскери-есептiк мамандық бойынша оқуға (қызметке), климаттық жағдайы қолайсыз жерлерде әскери қызмет өткеруге жарамдылық туралы қорытынды шығарады.

      54. Аурулар кестесiнде әскери қызметке жарамдылық санатын жеке бағалау көзделген аурулар кезiнде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК "Әскери қызметке шектеулi түрде жарамды. Әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiруге жарамсыз" деген қорытынды шығарады.

      55. Егер медициналық куәландыру кезiнде әскери қызметке кiруге кедергi жасайтын ауру немесе жүктiлiк анықталса, бұдан әрi медициналық куәландыру тоқтатылады, дәрiгер маман медициналық куәландыру парағын ресiмдейдi және штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК "Әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiруге жарамсыз" деген қорытынды шығарады, бұл ретте әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарылмайды. Әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылған адамдарға қатысты да осындай қорытынды шығарылады.

  3. Оқу мерзiмi 3 жыл кадет корпустарына,
генерал С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы "Жас ұлан" республикалық
мектебiне, республикалық әскери мектеп-интернаттарға
(лицейлерге) түсетiн кандидаттарды, кадеттер мен
тәрбиеленушiлердi медициналық куәландыру

      56. Оқу мерзiмi 3 жыл кадет корпустарына, генерал С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы "Жас ұлан" республикалық мектебiне, республикалық әскери мектеп-интернаттарға (лицейлерге) түсетiн кандидаттарды, кадеттер мен тәрбиеленушiлердi медициналық куәландыру денсаулық жағдайы бойынша оқуға түсуге және оны жалғастыруға жарамдылығын анықтау мақсатында жүргiзiледi.

      57. Кандидаттар алдын ала медициналық тексеруден және түпкiлiктi медициналық куәландырудан өтедi.

      58. Алдын ала медициналық тексерудi мекен-жайы бойынша медицина ұйымдарының маман дәрiгерлерi, түпкiлiктi медициналық куәландыруларды - штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн ӘДК жүргiзедi.

      59. Кандидаттарды медициналық куәландыруды жүргiзетiн мекен-жайы бойынша медицина ұйымдарының маман дәрiгерлерi мен штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн ӘДК құрамына: терапевт (педиатр), хирург, невропатолог, отоларинголог, офтальмолог, дерматолог, фтизиатр, психиатр және стоматолог енгiзiлуге тиiс.

      60. Медициналық куәландыру басталғанға дейiн барлық кандидаттарға мiндеттi түрде көкiрек қуысы органдарының рентгенологиялық зерттеу, электрокардиографиялық зерттеу, қанды жалпы талдау, зәрдi жалпы талдау, сондай-ақ iшек құрты жұмыртқаларына және дизентериялық бактерия тасымалдаушылыққа үлкен дәреттi зерттеу жүргiзiледi. Қажет болған жағдайда басқа да зерттеулер жүргiзiледi.

      61. Зерттеу нәтижелерi, сондай-ақ бұрын қабылданған егулер туралы мәлiметтер оқу орнына түсетiн кандидаттың медициналық куәландыру картасына қоса берiледi.

      62. Медициналық куәландыру кезiнде кандидаттың денсаулық жағдайын бұрын бақылаған құжаттарды - науқастың амбулаториялық медициналық картасы (N 025/у нысаны) мен оған диспансерлiк зерттеу деректерi бар қосымша парақты, оқу мiнездемесiн, сондай-ақ куәландырылушы мен оның ата-анасының анамнестикалық деректерiн мұқият зерделеу қажет.

      63. Егер медицина ұйымдарының мәлiметтерi бойынша адамдардың қосымша талаптар кестесiнде белгiленген және осы оқу орындарына түсуге кедергi келтiретiн аурулары немесе дене кемшiлiктерi болған жағдайда олар алдын ала медициналық тексеруге жiберiлмейдi.
      Медициналық куәландыру нәтижесiнде штаттан тыс уақытша жұмыс iстейтiн ӘДК түсуге жарамдылығы туралы қорытынды шығарады (бұл ретте аурулар кестесiнiң қорытынды шығаруға негiз болған тармақтарын көрсету қажет).

      64. Аурулар кестесiнде көзделген аурулар болған кезде оқуды жалғастыруға жарамдылығын айқындау мақсатында кадеттер мен тәрбиеленушiлер медициналық куәландыру үшiн штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-ге жiберiледi.

      65. Медициналық куәландыру нәтижесiнде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК оқуды жалғастыруға жарамдылығы туралы қорытынды шығарады (бұл ретте аурулар кестесiнiң қорытынды шығаруға негiз болған тармақтары көрсетiледi).

      66. Оқуға жарамсыз деп танылған кадеттер мен тәрбиеленушiлерге, сондай-ақ әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге жарамсыз деп танылған бiтiрушiлерге ӘДК қорытындысы анықтама түрiнде берiледi.

  4. Кадет корпустарының, "Жас ұлан" мектебiнiң, республикалық
әскери мектеп-интернаттардың (лицейлердiң) әскери (арнайы) оқу
орындарына түсетiн әскери қызметшiлерi мен бiтiрушiлерiн
медициналық куәландыру

      67. Кадет корпустарының, "Жас ұлан" мектебiнiң, республикалық әскери мектеп-интернаттардың (лицейлердiң) күндiзгi оқу нысанындағы әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн әскери қызметшiлерi мен бiтiрушiлерi алдын ала медициналық куәландыруды штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-да түпкiлiктi медициналық куәландыруды штаттан тыс (тұрақты, уақытша жұмыс iстейтiн) ӘДК-да өтедi.

      68. Медициналық куәландыруға жiберу алдында әскери бөлiмдер мен осы оқу мекемелерiнде әскери (арнайы) оқу орындарына түсетiн азаматтардың медициналық куәландыру карталары ресiмделедi және:
      1) көкiрек қуысының органдарын екi кескiнде флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу;
      2) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенографиясы;
      3) тыныштықта және жүктемеден кейiн электрокардиографиялық зерттеу;
      4) қанды жалпы талдау;
      5) мерезге серологиялық реакция;
      6) зәрдi жалпы талдау жүргiзiледi.

      69. Алдын ала медициналық куәландыруға жiберген кезде медициналық кiтапша берiледi, мұнда жыл сайынғы тереңдетiлген және бақылау медициналық тексерулердiң (офицерлерге кемiнде соңғы үш жылдағы) нәтижелерi, медициналық көмекке жүгiнуi көрсетiлуге тиiс.

      70. Офицерлер құрамының медициналық кiтапшаларында жыл сайынғы тереңдетiлген және бақылау медициналық тексерулердiң нәтижелерi болмаған жағдайда, алдын ала медициналық куәландыру кезiнде оларды кейiннен штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (госпитальдық) ӘДК-ның медициналық куәландыруымен стационарлық тексеруге жiберу туралы қорытынды шығарылады.

      71. Медициналық куәландыру әскери қызметшiде медициналық кiтапша болған жағдайда жүргiзiледi.

      72. Әскери (арнайы) оқу орнына түсуге кедергi келтiретiн ауру анықталған жағдайда бұдан әрi тексеру тоқтатылады және штаттан тыс (тұрақты, уақытша жұмыс iстейтiн) ӘДК әскери (арнайы) оқу орнына түсуге жарамсыздық туралы қорытынды шығарады.

      73. Маман дәрiгерлер медициналық куәландыру нәтижелерiн және штаттан тыс (тұрақты, уақытша жұмыс iстейтiн) ӘДК қорытындысын ӘДК отырыстары хаттамаларының кiтабына, медициналық куәландыру картасына және медициналық кiтапшаға жазады.

      74. Түпкiлiктi медициналық куәландыру кезiнде әскери (арнайы) оқу орындарына түсуге жарамсыз деп танылған азаматтардың медициналық куәландыру карталары медициналық куәландыру аяқталғаннан кейiн бес күннен кешiктiрiлмей алдын ала медициналық куәландырудың сапасын талдау және жақсарту үшiн медициналық құжаттарды жiберген штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-ға жiберiледi.

  5. Қазақстан Республикасының аумағына әскери (арнайы) оқу
орындарына оқуға жiберiлетiн шетел мемлекеттерiнiң әскери
қызметшiлерiн медициналық куәландыру

      75. Қазақстан Республикасының аумағында әскери (арнайы) оқу орындарында оқитын шетел мемлекеттерiнiң әскери қызметшiлерiне қатысты әскери (арнайы) оқу орнында оқуға жарамдылық (жарамсыздық) туралы қорытынды халықаралық шартқа, сондай-ақ әскери (арнайы) оқу орнының, факультеттiң, курстың бейiнiне қарай аурулар кестесiнде және қосымша талаптар кестесiнде көзделген денсаулық жағдайына қойылатын талаптарға сәйкес шығарылады.

      76. Штаттан тыс (тұрақты, уақытша жұмыс iстейтiн) ӘДК-ның шетел мемлекеттерi әскери қызметшiлерiнiң Қазақстан Республикасы аумағындағы әскери (арнайы) оқу орнында оқуға жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытындысы ӘДК отырыстарының хаттамалары кiтабында тiркеледi және анықтама түрiнде берiледi. Штаттан тыс (тұрақты, уақытша жұмыс iстейтiн) ӘДК-ның қорытындысы штаттық ӘДК-да бекiтiлуге жатпайды.

  6. Мерзiмдi әскери қызметтегi және келiсiм-шарт бойынша
әскери қызметшiлердi, әскери (арнайы) оқу орындарының
курсанттарын медициналық куәландыру

      77. Медициналық куәландыруға жiберу туралы шешiмдi:
      мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлерге қатысты қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттердiң бастықтарымен, әскери сотпен немесе прокуратурамен, тергеу органымен келiсiм бойынша әскери бөлiмдердiң командирлерi (мекемелердiң бастықтары), гарнизондардың бастықтары, штаттық ӘДК бастықтары (төрағалары), қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттердiң бастықтары, қорғаныс iстерi жөнiндегi басқармалардың (бөлiмдердiң) бастықтары, ал әскери-медициналық мекемелерде стационарлық тексеруде және емдеуде жатқан әскери қызметшiлерге қатысты - осы мекемелердiң бастықтары;
      келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлерге қатысты - әскери бөлiмдер командирлерiнен (мекемелердiң бастықтарынан) бастап оларға тең және жоғарғы лауазымдардағы тiкелей бастықтар, әскери сот немесе әскери прокуратура, тергеу органы;
      әскери (арнайы) оқу орындарының курсанттарына қатысты - әскери (арнайы) оқу орындарының бастықтары, әскери сот немесе әскери прокуратура, тергеу органы шығарады.

      78. Медициналық куәландыруға жолдамаға әскери бөлiм штабының бастығы және одан жоғары немесе кадр ұйымының бастығы (құрама кадрлар бөлiмiнiң бастығы лауазымынан бастап) тиiстi командирдiң (бастықтың) шешiмiне сiлтеме жасай отырып, қол қояды.

      79. Тексеру немесе емдеу барысында мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiнiң - мертiгу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) салдарынан пайда болған, әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетiн аурулары анықталған жағдайда, медициналық куәландыруға жолдаманы әскери-медициналық мекеменiң бастығы беруi мүмкiн, бұл туралы ауру тарихына жазылады.

      80. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ға медициналық куәландыруға жiберiлетiн тұлғаларға мыналар берiледi:
      1) әскери атағын, әскери бөлiмнiң нөмiрiн (мекеменiң атауы) тегiн, атын, әкесiнiң атын, туған жылын, айын және әскерге шақырылған немесе әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша кiрген жылын, медициналық куәландырудың мақсатын және алдын ала диагнозын көрсете отырып, медициналық куәландыруға жолдама;
      2) медициналық кiтапша;
      3) қызметтiк және медициналық мiнездемелер:
      қызметтiк мiнездемеде куәландырылушының денсаулық жағдайының атқаратын лауазымы бойынша өзiнiң әскери қызмет мiндеттерiн орындауға әсерi туралы мәлiметтер, әскери қызметшiнi әскери қызметте пайдаланудың орындылығы туралы пiкiр көрсетiледi;
      медициналық мiнездемеде әскери қызметшiнiң денсаулық жағдайын серпiндi қадағалаудың нәтижелерi туралы, оның медициналық көмекке жүгiнуi туралы және соңғы 2 жылда денсаулық жағдайына байланысты еңбекке жарамсыз болған күндер саны туралы мәлiметтер көрсетiледi;
      медициналық мiнездемеде көрсетiлген мәлiметтер медициналық кiтапшаның деректерiмен және басқа да медициналық құжаттармен расталады;
      4) әскери қызмет (әскери жиындарды) өткеру кезеңiнде мертiккен (жараланған, жарақаттанған, контузия алған) адамдарға жарақат туралы анықтама.

      81. Ауруы бойынша демалыс беру немесе әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан босату туралы мәселенi шешу үшiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру әскери-медициналық мекеме бастығының шешiмi бойынша жүргiзiледi.

      82. Келiсiм-шарт әскери қызмет бойынша өткеретiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыруды штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК амбулаториялық немесе стационарлық тексеру басталған күннен бастап екi аптадан кешiктiрмей жүргiзедi.

      83. Ауру, мертiгу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) диагнозының және олардың салдарының айқын болмауына байланысты әскери қызметшiнi медициналық куәландыруды көрсетiлген мерзiмде жүргiзу мүмкiн болмаған жағдайда, оны тексеру әскери-медициналық мекеме бастығының шешiмiмен ұзартылады, бұл туралы әскери қызметшiнi медициналық куәландыруға жiберген әскери бөлiмнiң командирiне (мекеме бастығына) немесе кадр органына хабардар етiледi.

      84. Егер әскери қызметшiнi медициналық куәландырған кезде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның ол куәландырылатын мертiгудiң (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың) немесе аурудың салдары әскери қызмет өткеруге байланысты емес деп тануға негiзi болса, онда ӘДК азаматтың жеке iс қағазы мен медициналық куәландыру картасын сұратады.

      85. Әскери (арнайы) оқу орындарының курсанттарына қатысты тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК әскери қызметке және оқуға жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарады.

      86. Бiтiрушi курстарға дейiнгi әскери (арнайы) оқу орындарының одан әрi оқуға жарамсыз деп танылған курсанттарына (17 және одан жоғары жастағы) қатысты (офицерлiк атақтары жоқ тыңдаушылар) бiр уақытта әскери қызметке жарамдылығы туралы мәселе шешiледi.

      87. "Әскери қызметке уақытша жарамсыз" деген қорытынды шығарғанда одан әрi оқуға және босату мерзiмi, ауруы бойынша демалысы аяқталуы бойынша әскери қызметке жарамдылығы туралы түпкiлiктi қорытынды шығарылады.

      88. Бiтiрушi курстардың курсанттары мен кадеттерiн (офицерлiк атағы жоқ тыңдаушыларды) медициналық куәландыру кезiнде аурулар кестесiне және қосымша талаптар кестесiне сәйкес әскери қызметке жарамдылық туралы мәселе шешiледi.

      89. Жоғары оқу орындарында запастағы офицерлердi даярлау бағдарламасы бойынша оқып жатқан азаматтарды медициналық куәландыруды есепке қою жөнiндегi комиссиялардың медициналық комиссиясы; мекен-жайы бойынша медициналық мекемелердегi маман дәрiгерлер; гарнизондық ӘДК, қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер жанындағы әскери-дәрiгерлiк (дәрiгерлiк) комиссиялар жүргiзедi.

      90. Әскери қызмет өткеру кезiнде мертiккен (жараланған, жарақаттанған, контузия алған), ауру болған әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру айқындалған дәрiгерлiк-сараптамалық салдары болған кезде жүргiзiледi.

      91. Әскери қызметшiнi бiр әскери емдеу-алдын алу мекемесiнен екiншiсiне ауыстыру, ауруы бойынша қызметтен босатылған әскери қызметшiнi тұрғылықты мекен-жайына iлесiп апару қажет болған жағдайда медициналық көмек пен бөгде адамның қамқорлығына мұқтаж болуына қарай оқшаулауды және iлесiп жүретiн адамдарды қажет ететiн науқасты көшiргенде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК ауыстыру қажеттiгi туралы мәселенi шешедi, iлесiп жүрудiң (адам санын) және көлiк түрiнiң қажеттiлiгiн айқындайды.

      92. Аурулар кестесiнде әскери қызметке уақытша жарамсыздық көзделген жағдайда, әскери қызметшiнiң ауруы бойынша демалысқа немесе әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан босатуға мұқтаждығы туралы қорытынды шығарылады.

      93. Бейбiт уақытта егер стационарлық емдеу мен медициналық оңалту жүргiзу (емдеу бөлiмшесi, оңалту орталығы, санаторий) аяқталғаннан кейiн әскери қызметшi әскери қызмет мiндеттерiн атқаруға кiрiсе алатын мерзiм кемiнде бiр айды құраса, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК ауруы бойынша демалысқа мұқтаждығы туралы қорытынды шығарады.
      Қалған жағдайларда әскери қызметшiлердi емдеу әскери емдеу-алдын алу мекемелерiнде немесе сауығушылар командаларында аяқталады және штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан толық немесе iшiнара босатуға мұқтаждығы туралы қорытынды шығарады.
      Әскери емдеу-алдын алу мекемесiнде емдеуден кейiн әскери қызметшiнiң әскери қызмет мiндеттерiн атқаруға кiрiсуi мүмкiн мерзiм 3 айдан аспайтын жағдайда штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК сауығушылар командасына жiберу туралы қорытынды шығарады, ал егер бұл мерзiм 3 айдан асатын болса, ӘДК 6-12 айдан кейiн қайтадан медициналық куәландырумен әскери қызметке уақытша жарамсыздық туралы қорытынды шығарады.
      Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мертiгудiң (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың), аурудың сипаты мен ауырлығына қарай ауруы бойынша демалыстың ұзақтығын белгiлейдi.

      94. Әскери қызметшiге бейбiт уақытта ауруы бойынша демалыс (қалпына келтiру емделудiң соңғы кезеңi) 30-дан 60 тәулiкке дейiнгi мерзiмге берiледi.

      95. Мерзiмдi әскери қызмет өткеретiн әскери қызметшiлердiң және осы санатқа сәйкес келетiн адамдардың стационарлық емдеуде үздiксiз болуының, медициналық оңалту жүргізудiң және ауруы бойынша демалыста болуының жалпы ұзақтығы 4 айдан аспауға тиiс, ол аяқталған соң штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК әскери қызметке жарамдылық санатын айқындайды.

      96. Келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеретiн әскери қызметшiге ауруы бойынша демалыс ұзартылуы мүмкiн, бiрақ әрбiр ретте 30 тәулiктен аспайтын мерзiмге ұзартылады. Стационарлық емдеуде болудың, медициналық оңалту жүргiзудiң және ауруы бойынша демалыста болудың уақыты жалпы алғанда 4 айдан, ал туберкулезбен ауыратындар үшiн 12 айдан аспауға тиiс.
      Егер көрсетiлген мерзiм аяқталғанда келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеретiн әскери қызметшi денсаулық жағдайы бойынша әскери қызмет мiндеттерiн атқаруға кiрiсе алмайтын болса, оның емделуде болу мерзiмi әскери емдеу-алдын алу мекеменiң қорытындысы негiзiнде құрама командирiнен бастап және одан жоғары тiкелей бастықтың шешiмiмен ұзартылуы мүмкiн.

      97. Әскери қызметшiнiң емдеуде үздiксiз болу мерзiмiн ұзарту үшiн әскери емдеу-алдын алу мекемесiнiң бастығы әскери қызметшi қызмет өткеретiн әскери бөлiмнiң командирiне (мекеме бастығына) емдеуде болу мерзiмiн ұзарту туралы қатынас қағазын жiбередi, мұнда диагнозы, емдеуде үздiксiз болған мерзiмi, емдеудi жалғастыру қажеттiгi және оның болжамды мерзiмi көрсетiледi.
      Әскери бөлiмнiң командирi (мекеменiң бастығы) көрсетiлген қатынас қағазын ол бойынша өз пiкiрiмен бiрге әскери қызметшiнiң емдеуде үздiксiз болу мерзiмiн ұзарту туралы шешiм қабылдайтын тiкелей бастығына ұсынады.
      Қажет болған жағдайда әскери қызметшiнiң емдеуде үздiксiз болу мерзiмi осындай тәртiппен ұзартылуы мүмкiн.

      98. Емдеуде және ауруы бойынша демалыста үздiксiз болудың шектi мерзiмi (ұзартуды ескере отырып) аяқталғаннан кейiн әскери қызметшiлер әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау үшiн медициналық куәландырылуға тиiс.

      99. Әскери қызметшi - әйелдерге жүктiлiгi және бала тууы бойынша демалысты әскери бөлiмнiң командирi Қазақстан Республикасының  заңнамасында белгiленген тәртiппен және мерзiмге, медициналық денсаулық сақтау ұйымының жүктiлiк және бала туу туралы қорытындысына сәйкес бередi. V095860      

      100. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның ауруы бойынша демалысқа (демалысты ұзартуға) мұқтаждығы туралы қорытындысы әскери-дәрiгерлiк комиссия отырыстарының хаттамалар кiтабына жазылады және анықтамамен ресiмделедi.

      101. Басқа жағдайларда штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның әскери қызметшiнi сауығушылар командасына жiберу туралы қорытындысы ӘДК отырыстарының хаттамалар кiтабына жазылады және анықтамамен ресiмделедi.

      102. Осы Ереженiң 93-тармағында көзделмеген жағдайларда штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК әскери қызметшiнiң әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан 7-ден 15 тәулiкке дейiн босатуға (бұдан әрi - босату) мұқтаждығы туралы қорытынды шығарады.

      103. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мұндай қорытындыны қайтадан шығаруы мүмкiн, бiрақ жалпы алғанда босату мерзiмi 30 тәулiктен аспауға тиiс.

      104. Мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан және денсаулық жағдайы бойынша әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан толық босатуды қажет ететiн әскери қызметшiлер әскери бөлiмнiң медициналық пунктiне (лазаретке) емделуге жiберiледi.
      Егер штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК iшiнара босатудың қажеттiгi туралы қорытынды шығарса, онда қорытындыда мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлер босатуды қажет ететiн сабақтардың, жұмыстардың, нарядтардың нақты түрлерi көрсетiледi.

      105. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның ауруы бойынша босату (босатуды ұзарту) қажеттiгi туралы қорытындысы әскери-дәрiгерлiк комиссия отырыстарының хаттамалар кiтабына жазылады және анықтама түрiнде берiледi.

      106. Мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлердi ауруы бойынша демалысы аяқталғаннан кейiн гарнизонның бастығы немесе қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарманың (бөлiмнiң) бастығы қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттiң бастығының келiсiмiмен ауруы бойынша демалысты ұзарту немесе әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау мәселесiн шешу үшiн демалысты өткiзген жерiндегi штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-ға жiбередi.

      107. Келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерiп жатқан және келiсiм-шарттың жаңа түрiн жасасуға немесе әскери қызмет өткеру туралы келiсiм-шартты ұзартуға тiлек бiлдiрген әскери қызметшiлердi медициналық куәландыруды штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК жүргiзедi.

      108. Аурулар кестесiнде әскери қызметке жарамдылық санатын жеке бағалау көзделетiн аурулар кезiнде, келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеретiн солдаттарға, матростарға, сержанттарға, старшиналарға қатысты штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК "Әскери қызметке шектеулi түрде жарамды. Келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке келуге жарамсыз" деген қорытынды шығарады.

      109. Мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан және тәртiптiк әскери бөлiмде жазасын өтеуге сотталған әскери қызметшiлерге қатысты ауруы бойынша демалыс беру, әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан босату туралы қорытынды шығарылмайды. Оларды емдеу әскери емдеу-алдын алу мекемесiнде немесе әскери бөлiмнiң медициналық пунктiнде аяқталуға тиiс.

      110. Тамақтануы төмен мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлерге, әскери (арнайы) оқу орындарының курсанттарына, кадеттерге және тәрбиеленушiлерге қатысты дене салмағының индексi 18,5 килограмм/метр ²  кем болған кезде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК 3 айдан аспайтын мерзiмге оларға арналып көзделген азық-түлiк үлесi нормасының жартысы шегiнде оларға қосымша тамақ беру туралы қорытынды шығарады.

      111. Мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан, бойы 190 сантиметр және одан жоғары болатын әскери қызметшiлерге, әскери (арнайы) оқу орындарының курсанттарына, кадеттерге және тәрбиеленушiлерге қатысты штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК көрсеткiштер бойынша 3 айдан аспайтын мерзiмге оларға арналып көзделген азық-түлiк үлесi нормасының жартысы шегiнде оларға қосымша тамақ беру туралы қорытынды шығарады.

      112. Қажет болған жағдайда, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК қосымша тамақ берудi ұзарту туралы қорытынды шығаруы мүмкiн.
      Көрсетiлген қорытындыны шығаруға көңiл-күйiнiң нашарлауына, қарнының ашуын сезiнуiне, тамақ қабылдағаннан кейiн тойғанын сезбеуiне шағымдану, сондай-ақ дене салмағының терiс динамикасы көрсеткiш болып табылады.

      113. Осы Ереженiң 110, 111-тармақтарда көзделген жағдайларда, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК тәулiктiк азық-түлiк үлесi нормасының жартысы шегiнде қосымша тамақ беру туралы қорытынды шығарады.

      114. Егер келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшi әскери есептен шығарыла отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылса және қызметтен босатуды ресiмдеу кезiнде денсаулық жағдайы бойынша әскери қызмет мiндеттерiн атқара алмайтын болса, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК оның әскери қызметке жарамсыздығы туралы қорытындымен бiр уақытта "Қызметтен босатуды ресiмдеу үшiн қажеттi 30 тәулiктен аспайтын мерзiмге әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан босатылуға тиiс" деген қорытынды шығарады, ерекше жағдайларда "Әскери қызмет мiндеттерiн атқарудан әскери бөлiмнiң жеке құрамының тiзiмдерiнен шығарған күнге дейiнгi мерзiмге босатылуға тиiс" деген қорытынды шығарады.

  7. Әскери-теңiз күштерiнiң әскери қызметшiлерiн
медициналық куәландыру

      115. Мынадай әскери-есептiк мамандықтары бойынша қызметке жарамдылығын айқындау үшiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру 12 айда бiр рет жүргiзiледi:
      су үстi кемелерiнiң жеке құрамы;
      тереңге сүңгитiн сүңгуiр, акванавт, сүңгуiр маман;
      басқарушы, белгi берушi, штурман электрик, торпедо электригi, торпедошы, гидроакустик, су үстi кемелерiнiң радиотелеграфисi.

      116. Егер Әскери-теңiз күштерiнiң әскери қызметшiлерi олардағы қызметке жарамсыз болған жағдайда, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК олардың әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды да шығарады.

      117. Егер кезектi медициналық куәландырудан кейiн 6 айдан астам уақыт өтсе, су үстi кемелерiнде гидроакустиктер және радиотелеграфистер болып қызмет өткеретiн әскери қызметшiлер ұзақ (2 айдан артық) жүзу алдында медициналық куәландырылуға тиiс.

      118. Жүзуге кететiн су үстi кемелерiне iссапарға жiберiлген тұлғаларды су үстi кемелерiндегi қызметке жарамдылығын айқындау үшiн штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК медициналық куәландыруға тиiс.
      Жекелеген жағдайларда, тұрақты теңгерiлген, кемедегi қызметке кедергi келтiретiн аурулары бар iссапарға жiберiлген адамдарға штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мынадай редакцияда қорытынды шығарады: "3 айдан аспайтын мерзiмге су үстi кемесiнде теңiзге шығуға қарсы көрсеткiштерi жоқ".

  8. Аэроұтқыр әскерлерiнiң әскери қызметшiлерiн
медициналық куәландыру

      119. Аэроұтқыр әскерлерiнде мерзiмдi әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлердi әскери қызметке жарамдылығын айқындау үшiн медициналық куәландыру қызмет уақыты iшiнде бiр рет, келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеретiндердi - 12 айда бiр рет жүргiзiледi.

      120. Аэроұтқыр әскерлерiне әскери қызметке (әскери жиындарға) шақырылған азаматтар, әскери қызмет өткеру үшiн басқа әскер тектерiнен, әскери (арнайы) оқу орындарынан, жетiлдiру курстарынан келген әскери қызметшiлер медициналық куәландырудан өтедi.

      121. Аэроұтқыр әскерлерiнiң әскери қызметшiлерiн кезектен тыс медициналық куәландыру олар стационарлық емдеуден кейiн әскери емдеу-алдын алу мекемелерiнен қайтып келгенде (егер оларды штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (госпитальдық) ӘДК куәландырмаған болса), сондай-ақ әскери бөлiм дәрiгерi, әскери-медициналық мекеменiң маман дәрiгерi қорытындысының негiзiнде әскери бөлiм командирiнiң шешiмi бойынша жүргiзiледi.

      122. Келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеретiн және дене салмағы 90 кг-дан асатын әскери қызметшiлердiң Аэроұтқыр әскерлерiндегi қызметке жарамдылығы жеке анықталады.

  9. РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭӨК көздерiмен қызметке
(жұмысқа) iрiктелiп алынатын және қызмет өткеретiн (жұмыс
iстейтiн) әскери қызметшiлердi (Қарулы Күштер қызметшiлерiн)
медициналық куәландыру

      123. РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭӨК көздерiмен қызметке (жұмысқа) iрiктелiп алынатын және қызмет өткеретiн (жұмыс iстейтiн) әскери қызметшiлердi (Қарулы Күштер қызметшiлерiн) медициналық куәландыру медициналық қызмет бастығының (дәрiгерiнiң) және әскери бөлiм қолбасшылығы өкiлiнiң қатысуымен жүргiзiледi.

      124. РЗ, ИСК, РОҚ, ЭМӨ көздерiмен қызметке (жұмысқа) iрiктелiп алынатын әскери қызметшiлердi (Қарулы Күштер қызметшiлерiн) медициналық куәландыру лауазымға тағайындау алдында, ал РЗ, ИСК, РОҚ және ЭМӨ көздерiмен қызмет өткерiп жатқандарды (жұмыс iстейтiндердi) 2 жылда бiр рет немесе медициналық көрсеткiштер бойынша жүргiзiледi.

      125. РЗ, ИСК, РОҚ және ЭМӨ көздерiмен қызметке (жұмысқа) iрiктелiп алынатын және қызмет өткерiп жатқан (жұмыс iстейтiн) тұлғаларды медициналық куәландыру басталғаннан бұрын:
      1) көкiрек қуысы органдарын екi кескiнде флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу (егер ол жүргiзiлмесе немесе медициналық құжаттарда соңғы 6 айда осы зерттеу туралы мәлiмет болмаса);
      2) қанды жалпы талдау;
      3) зәрдi жалпы талдау жүргiзiледi.

      126. 40 жастан асқан адамдарға электрокардиографиялық зерттеу, көздiң iшкi қысымын өлшеу, қандағы қант құрамының деңгейiн анықтау жүргiзiледi. Медициналық көрсеткiштер бойынша басқа да зерттеулер жүргiзiлуi мүмкiн.

      127. Медициналық куәландыру басталғанға дейiн әскери бөлiмнiң медициналық қызмет бастығы (дәрiгерi) штаттан тыс тұрақты (уақытша) жұмыс iстейтiн ӘДК-ға медициналық куәландырылуға тиiс әскери қызметшiлер мен Қарулы Күштер қызметшiлерiнiң әскери бөлiм қолбасшылығы бекiткен тiзiмiн бередi.
      Тiзiмде медициналық куәландырудың мақсаты; әскери атағы (әскери қызметшiлер үшiн); куәландырылушының тегi, аты, әкесiнiң аты; РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызмет өткеретiн (жұмыс iстейтiн) адамдарға қатысты оның РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен жұмыс өтiлi, сондай-ақ комиссияаралық кезеңде жеке дозиметрлiк бақылау деректерi көрсетiледi.

      128. Әскери бөлiм қолбасшылығының өкiлi медициналық куәландырудың алдында штаттан тыс тұрақты (уақытша) жұмыс iстейтiн ӘДК мүшелерiн куәландырылушылардың қызмет (жұмыс) жағдайымен таныстырады, ал әскери бөлiмнiң медициналық қызмет бастығы (дәрiгерi) ӘДК-ға комиссияаралық кезеңде куәландырылушылардың денсаулық жағдайын медициналық қадағалаудың нәтижелерi туралы хабарлайды.

      129. РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен және ЭМӨ көздерiмен қызмет өткеретiн (жұмыс iстейтiн) әскери қызметшiнi (Қарулы Күштер қызметшiсiн) әскери емдеу-алдын алу мекемесiне стационарлық емдеуге және медициналық куәландыруға жiберген кезде маманның еңбек және жұмыс орны жағдайының санитарлық-гигиеналық картасы ұсынылады.

      130. Стационарлық тексеру нәтижесiнде әскери қызметшiде (Қарулы Күштер қызметшiсiнде) РЗ-ның, ИСК-ның, РОҚ-ның, ЭМӨ көздерiнiң организмге әсер ету салдарынан болуы мүмкiн ауру анықталған және осы ауру бойынша аурулар кестесiнде немесе қосымша талаптар кестесiнде әскери қызметке уақытша жарамсыздық - жарамсыздық немесе РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызметке (жұмысқа) жарамдылығын жеке бағалау көзделген жағдайда, штаттан тыс тұрақты (уақытша) жұмыс iстейтiн ӘДК радиолог дәрiгердiң және/немесе токсиколог дәрiгердiң қатысуымен ғана қорытынды шығарады.
      Қорытынды патологиялық процестiң өтелу дәрежесi, әскери-есептiк мамандық, жалпы және кәсiби еңбек өтiлi, әскери қызмет мiндеттерiн орындау қабiлетi ескерiле отырып шығарылады.

      131. Аурулар кестесiнiң әскери қызметке уақытша жарамсыздық көзделген тармақтарына сәйкес РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызмет (жұмыс) үшiн iрiктелiп алынатын адамдарға қатысты РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерімен жұмыс істеуге жіберілмейді.

      133. Денсаулық жағдайына шағымданған, бұрын РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызметке (жұмысқа) уақытша жарамсыз деп танылған, РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызметке (жұмысқа) жарамсыз деп танылуы мүмкiн мертiгуден (жараланудан, жарақаттанудан, контузия алудан), аурудан кейiн берiлген ауруы бойынша демалыстан келген әскери қызметшiлер (Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң қызметшілерi) кезектен тыс медициналық куәландырылуға жатады.

      134. Стационарлық тексеру және медициналық куәландыру нәтижелерi бойынша бұрын РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызметке (жұмысқа) жарамсыз деп танылған адамдарды (жүктілігіне және бала тууына байланысты демалыс берiлген әйелдерден басқа) штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (госпитальдық) ӘДК 3 айдан кейiн қайтадан медициналық куәландыруға жiберiледi.

      135. РЗ-мен, ИСК-мен, РОҚ-мен, ЭМӨ көздерiмен қызметке жарамсыз деп танылған әскери қызметшiлерге қатысты ӘДК олардың әскери қызметке жарамдылық санаты туралы мәселенi де шешедi.

  10. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта әскери қызмет
өткеруге (отбасы мүшелерi үшiн тұруға) жарамдылығын
айқындау үшiн әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретiн
офицерлік құрамның адамдарын және келiсiм-шарт бойынша әскери
қызмет өткеретiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру

      136. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелерi үшiн тұруға) жарамдылығын айқындау үшiн әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретiн офицерлiк құрамның адамдарын және келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеретiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру әскери бөлiм командирiнiң (мекеме бастығының) жолдамасы бойынша жүргiзiледi.
      Жолдамаға тиiстi командирдiң шешiмiне сiлтеме жасай отырып, штаб бастығы, жоғары тұрған лауазымды тұлға немесе кадр органының бастығы (құраманың кадрлар бөлiмiнiң бастығы және одан жоғарылар) қол қояды.

      137. Жолдамада әскери қызмет әскери қызмет өткеру үшiн жiберiлетiн немесе әскери қызмет өткерiп жатқан нақты жерi (аудан, қала, облыс), медициналық куәландырудың мақсаты көрсетiледi.

      138. Әскери қызметшiлердің келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткеру үшiн (олардың отбасы мүшелерi үшiн тұруға) медициналық қарсы көрсеткiштердiң тiзбесiн денсаулық сақтау және қорғаныс саласындағы уәкiлеттi орган бекiтедi.

      139. Медициналық куәландыруды маман дәрiгерлер: хирург, терапевт (15 жасқа дейiнгi балаларды - педиатр), невропатолог, окулист, оториноларинголог, әйелдерге қатысты - сондай-ақ гинеколог жүргiзедi. Қажет болған жағдайда басқа маман дәрiгерлер тартылады.

      140. Медициналық куәландыру алдында:
      1) көкiрек қуысы органдарын флюорографиялық зерттеу (15 жастан жоғары);
      2) тромбоциттердi есептей отырып, қанды клиникалық талдау;
      3) мерезге серологиялық реакция;
      4) зәрдi жалпы талдау жүргiзiледi.

      141. 40 жастан асқан адамдарға электрокардиографиялық зерттеу (тыныштықта және жүктемеден кейiн), көздiң iшкi қысымын өлшеу, қандағы қанттың деңгейiн анықтау жүргiзiледi.
      40 жастағы және одан асқан әскери қызметшi-әйелдерге маммологтың тексеруi, онкологиялық тексеру - онкоцитологияға жағындылар, көрсеткiштер бойынша биопсия, ал овариалды-етеккiр циклi бұзылған кезде гормоналдық тексеру және эндокринологтың консультациясы жүргiзiледi. Медициналық көрсеткiштер бойынша басқа да зерттеулер жүргiзiлуi мүмкiн.

      142. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақта әскери қызмет өткеруге жарамдылығын айқындау үшiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру кезiнде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК куәландырылушының әскери қызметке жарамдылық санатын айқындайды, ал ол әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке болмашы шектеулермен жарамды деп танылған жағдайда жолдамада көрсетiлген жердегi қызметке жарамдылығын айқындайды.

      143. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумаққа жiбергенге дейiн әскери қызметшiлердiң отбасы мүшелерiн медициналық куәландыру кезiнде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мыналарды айқындайды:
      1) жолдамада көрсетiлген жерде тұруға жарамдылығы немесе жарамсыздығы;
      2) әскери қызметшi ауыстырылатын немесе ол қызмет өткерiп жатқан жерлерде жоқ мамандандырылған медициналық денсаулық сақтау ұйымында ұзақ (12 айдан астам) емделуге және бақылауға, девианттық мiнез-құлқы бар балалар үшiн мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында оқуға, тәрбиеленуге мұқтаждығы;
      3) климаттық жағдайлары қолайсыз жерде мамандандырылған медициналық көмек көрсететiн мекемелердiң немесе мамандандырылған мектепке дейiнгi (оқу) ұйымдарының болуы.

      144. Әскери қызметшiнiң отбасы мүшелерiнде әскери қызметшi ауыстырылатын немесе ол әскери қызмет өткерiп жатқан жерлерде жоқ мамандандырылған медициналық денсаулық сақтау ұйымдарында ұзақ (12 айдан астам) емдеудi немесе қосалқы мектептер мен девианттық мiнез-құлқы бар балалар үшiн мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында оқытуды (тәрбиелеудi) талап ететiн аурулардың немесе дамудағы ақаулардың болуы әскери қызметшінің отбасы мүшелерiнiң бұл жерлерде тұруына қарсы көрсеткiш болып табылады.
      Жоғарыда көрсетiлген медициналық денсаулық сақтау ұйымдарының, арнайы оқу (мектепке дейiнгi) ұйымдарының болуы туралы мәлiметтердi штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК облыстағы уәкiлеттi денсаулық сақтау, бiлiм және ғылым органдарынан сұрату бойынша алады.

      145. Климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда әскери қызмет өткерiп жатқан немесе осы жерлерге әскери қызмет өткеру үшiн жiберiлетiн әскери қызметшiлердi медициналық куәландыру кезiнде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК денсаулық сақтау және қорғаныс саласындағы уәкiлеттi органдар бекiтетiн Қазақстан Республикасының жекелеген жерлерiнде әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелерi үшiн тұруға) медициналық қарсы көрсеткiштер тiзбесiне сәйкес олардың әскери қызметке жарамдылық санаты туралы және осы аудандар мен жерлердегi қызметке жарамдылығы туралы мәселенi шешедi. Егер әскери қызметшi әскери қызметте болудың шектi жасына жетсе, ӘДК оның әскери қызметке жарамдылық санаты туралы ғана мәселенi шешедi.
      Егер әскери қызметшi әскери қызметте болудың шектi жасына толған болса, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК оның әскери қызметке жарамдылық санаты туралы мәселенi ғана шешедi.

      146. Әскери қызметшi қызмет өткеретiн жерге немесе әскери қызметшiнi жаңа қызмет орнына ауыстыру кезiнде тасымалдауға жарамдылығын (тасымалдауға жарамсыздығын) анықтау үшiн әскери қызметшiнiң өзiмен бiрге немесе одан бөлек тұратын отбасы мүшелерiн медициналық куәландыру әскери қызметшiнiң өтiнiшi бойынша бөлiм командирiнiң (мекеме бастығының) немесе кадр органының жолдамасы бойынша жүргiзiледi.

      147. Медициналық куәландырудың нәтижелерi бойынша штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мынадай қорытындылардың бiрiн шығарады:
      1) климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда қызметке (отбасы мүшелерi үшiн - тұруға) жарамды;
      2) климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда қызметке (отбасы мүшелерi үшiн - тұруға) жарамсыз.

  11. Шетелдiк мемлекеттерге шығатын, келiсiм-шарт бойынша
әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлердi
және олардың отбасы мүшелерiн медициналық куәландыру

      148. Шетелдiк мемлекеттерге ұзақ (3 айдан астам) iссапарларға шығатын, келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерiп жатқан әскери қызметшiлердi, олардың отбасы мүшелерiн осы Ереженiң 139-тармағында көрсетiлген мамандардан басқа, сондай-ақ дерматолог пен стоматолог куәландырады.
      Әскери қызметшiнiң отбасы мүшелерiн медициналық куәландыру оларда психоневрологиялық диспансерден анықтама болған жағдайда ғана жүргiзiледi.
      Медициналық куәландыру басталғанға дейiн жалпы қабылданған зертханалық зерттеулерден басқа, қосымша қандағы қанттың деңгейiн зерттеу жүргiзiледi, ал әскери қызметшiлерде бұдан басқа, қан тобы және резус-тиiстiлiгi айқындалады.
      Кiру үшiн АҚТБ-инфекциясының жоқтығына сертификат талап етiлетiн мемлекеттерге шығатындарға АҚТБ-ға тексеру жүргiзiледi, нәтижесi тиiстi сертификатқа енгiзiледi.

      149. Шетелдiк мемлекеттерге ұзақ (3 айдан астам) iссапарларға жiберiлетiн әскери қызметшiлердi және олардың отбасы мүшелерiн медициналық куәландыру денсаулық сақтау және қорғаныс саласындағы уәкiлеттi органдар бекiтетiн шетелдiк мемлекетте әскери қызмет өткеруге (отбасы мүшелерi үшiн тұруға) медициналық қарсы көрсеткiштер  тiзбесiнiң негiзiнде жүргiзiледi.

      150. Медициналық куәландырудың нәтижелерi бойынша штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мынадай қорытындылардың бiрiн шығарады:
      1) шетелдiк мемлекетте қызметке (отбасы мүшелерi үшiн - тұруға) жарамды;
      2) шетелдiк мемлекетте қызметке (отбасы мүшелерi үшiн - тұруға) жарамсыз.

      151. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның қорытындысы шетелдiк мемлекетке шығатын адамның денсаулық жағдайы туралы анықтамамен ресiмделедi. Шетелдiк мемлекетте қызметке (тұруға) жарамды деп танылған адамдарға анықтама 3 данада жасалады, олардың бiрiншi және екiншi даналары медициналық куәландыруға жiберген әскери бөлiмнiң командирiне жiберiледi, үшiншi данасы штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-да қалады.

      152. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның шетелдiк мемлекетке шығатын адамның шетелдiк мемлекетте қызметке (тұруға) жарамсыздығы туралы қорытындысын штаттық ӘДК бекiтуi тиiс.

      153. Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның шетелдiк мемлекетте қызметке (тұруға) жарамдылығы туралы қорытындысы шығарылған күннен бастап 6 ай iшiнде жарамды.

      154. Куәландырылушыда карантиндiк ауруларға (тырысқақ, сары ауру қызбасы және басқалары) қарсы алдын алу егулердi жүргiзу үшiн қарсы көрсеткiш болып табылатын аурулар болған жағдайда штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК шетелдiк мемлекетте қызметке (тұруға) жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

  12. Запастағы азаматтарды есепке алу мақсатында немесе
әскери жиындарға немесе әскери қызметке шақыру кезiнде
медициналық куәландыру

      155. Запастағы азаматтарды есепке алу мақсатында немесе әскери жиындарға немесе әскери қызметке шақыру кезiнде медициналық куәландыру басталғанға дейiн қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарманың (бөлiмнiң) бастығы нысанын денсаулық сақтау және қорғаныс саласындағы уәкiлеттi органдар бекiтетiн запастағы азаматтың медициналық куәландыру картасын ресiмдейдi және:
      психоневрологиялық, наркологиялық, терi-венерологиялық, туберкулезге қарсы диспансерлерден (кабинеттерден) оның есепте тұратындығы туралы мәлiметтердi (анықтамаларды);
      басқа медициналық денсаулық сақтау ұйымдарынан созылмалы аурулары және соңғы 12 ай iшiнде ауырған жұқпалы және паразитарлық аурулар бойынша диспансерлiк есепте тұрғаны туралы мәлiметтердi, науқастың амбулаториялық медициналық картасын, стационарлық науқастың аурулар тарихынан көшiрмелердi, рентгенограммаларды, арнайы медициналық зерттеулердiң хаттамалары мен азаматтың денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттарды сұратады.

      156. Медициналық куәландыру басталғанға дейiн:
      егер ол соңғы 6 айда өткiзiлмеген болса, көкiрек қуысы органдарын екi кескiнде флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу;
      қанды жалпы талдау;
      зәрдi жалпы талдау;
      40 жастан асқан адамдарға электрокардиографиялық зерттеу (тыныштықта және жүктемеден кейiн) және көздiң iшкi қысымын өлшеу, қандағы қантты анықтау жүргiзiледi.

      157. Әскери қызметтен ауруы бойынша босатылған азаматтарды медициналық куәландыру кезiнде қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарма (бөлiм) қорғаныс iстерi жөнiндегi департаменттер жанындағы әскери-дәрiгерлiк (дәрiгерлiк) комиссияларға ауруы туралы куәлiктiң түпнұсқасын (көшiрмесiн) бередi.

      158. Аурулар кестесiнде әскери қызметке жарамдылығын жеке бағалау көзделетiн аурулары болған кезде келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерген және есепке алу мақсатында немесе әскери жиындарға шақыру кезiнде куәландырылатын азаматтарға қатысты, сондай-ақ әскери қызметке шақыру кезiнде запастағы офицерлiк құрамның әскери мiндеттiлерiне қатысты "В" санаты бойынша - әскери қызметке шектеулi түрде жарамдылығы туралы қорытынды шығарылады.

      159. Аурулар кестесiнде әскери қызметке уақытша жарамсыздық көзделетiн аурулары болған кезде әскери жиындарға шақырылатын әскери мiндеттiлерге қатысты алдын ала медициналық куәландыруды жүргiзетiн аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) әскерге шақыру комиссиялары және түпкiлiктi медициналық куәландыруды жүргiзетiн облыстық (республикалық маңызы бар қалалардың және астананың) әскерге шақыру медициналық комиссиялары әскери қызметке уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

      160. Запастағы офицерлiк құрамның әскери қызметке шақырылған (Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң әскери қызметке шақыру туралы бұйрығы болған жағдайда), бiрақ қызмет орнына әлi жiберiлмеген және денсаулық жағдайына шағым айтқан әскери мiндеттiлерiн қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарма (бөлiм) бастықтарының жолдамасы бойынша штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК куәландырады.
      Аурулар кестесiнде әскери қызметке жарамдылық санатын өзгерту көзделетiн аурулар анықталған кезде штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК қорытындысы ауруы туралы куәлiкпен (анықтамамен) ресiмделедi және штаттық ӘДК-ның бекiтуiне жатады.

      161. Егер әскери қызмет өткерген азамат әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау туралы немесе штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның қорытындысын қайта қарау туралы мәселе (босатылу себебi мен уақытына қарамастан) қоятын болса, қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарма (бөлiм) бастығы оның өтiнiшiн, әскери билетiн, қолда бар медициналық құжаттарын штаттық ӘДК-ға жiбередi.
      Әскери қызметтен психикалық ауру салдарынан денсаулық жағдайы бойынша босатылған азаматқа медициналық денсаулық сақтау ұйымының маман дәрiгерлерiнiң бұрын қойылған диагнозды өзгерту немесе алып тастау туралы қорытындысы берiледi.

      162. Штаттық ӘДК ұсынылған құжаттарды зерделейдi және қажет болған жағдайда азаматтың әскери қызмет өткеру және запаста тұру кезеңiндегi денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да құжаттарды сұратады.
      Егер өтiнiштi қанағаттандыруға негiздеме бар екендiгi белгiленсе, онда азамат әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау мақсатында штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-ға медициналық қайта куәландыруға жiберiледi.
      Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның қорытындысы ауруы туралы куәлiкпен ресiмделедi, мұнда мертiгудiң (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың), аурудың себептiк байланысы айқындалмайды. Ауруы туралы куәлiктiң бiрiншi және екiншi даналары штаттық ӘДК-ға жiберiледi.

      163. Штаттық ӘДК ұсынылған құжаттарды қарау нәтижелерiн хаттамамен ресiмдейдi, ал әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындыны, мертiгудiң (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың), аурудың себептiк байланысын табыс етiлген ауруы туралы куәлiкке жазады.

  4-тарау. Әскери жиындарды өткерiп жатқан әскери
қызметшiлердiң, әскери мiндеттiлердiң және әскери қызмет
(әскери жиындарды) өткерген азаматтардың мертiгуiнiң
(жаралануының, жарақаттануының, контузия алуының),
ауруларының себептiк байланысын айқындау

      164. Мертiгудiң (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың) (бұдан әрi - мертiгу), аурулардың себептiк байланысы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында әскери қызмет (әскери жиындарды) өткерiп жатқан азаматтарда, әскери қызмет (әскери жиындарды) өткерген және денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметтен босатылған азаматтарда айқындалады.

      165. Әскери қызмет (әскери жиындарды) өткерген әскери қызметшiлерге, азаматтарға мертiгудiң себептiк байланысын белгiлеу туралы қорытынды азамат әскери қызмет (әскери жиындарды) өткерiп жатқан (өткерген) әскери бөлiм командирi (мекеме бастығы) берген жарақаттану туралы анықтаманың негiзiнде шығарылады. Анықтамада мертiгудiң мән-жайы көрсетiледi.
      Штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК мертiгудiң мән-жайын көрсететiн басқа да құжаттарды қарау негiзiнде мертiгудiң себептiк байланысы туралы қорытынды шығара алады.

      166. Мертiгудiң, аурудың себептiк байланысын штаттық ӘДК егер азамат әскери қызмет (әскери жиындарды) өткеру кезеңiнде мертiгуiне, ауруына байланысты емдеуде болған және штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ға медициналық куәландыруға жiберiлмеген, сондай-ақ егер әскери қызмет (әскери жиындарды) өткеру кезеңiнде немесе қызметтен босатылғаннан (жиындар аяқталғаннан) кейiн мертiгуi, ауруы салдарынан қайтыс болған (қаза тапқан) жағдайларда айқындайды.

      167. Жарақаттануы, ауруы туралы жаңадан табылған мән-жайлары және олардың әскери қызмет мiндеттерiн атқаруына байланысы болған жағдайда мертiгудiң, аурудың себептiк байланысы туралы қорытынды сырттай (құжаттар бойынша) қайта қаралуы мүмкiн.

      168. Мертiгудiң, аурудың себептiк байланысын айқындау азаматтардың, халықты әлеуметтiк қорғау саласындағы орталық атқарушы органның аумақтық бөлiмшелерiнiң, зейнетақымен қамтамасыз етудi жүзеге асыратын органдардың, қолбасшылықтың, кадр органының, сондай-ақ құқық қорғау органдарының өтiнiшi негiзiнде жүргiзiледi.

      169. Ауруы туралы куәлiкте, анықтамада және басқа медициналық құжаттарда штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның мертiгудiң, аурудың себептiк байланысы туралы қорытындысы болмаған кезде, аталған құжаттар дұрыс ресiмделмеген, азамат штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның мертiгудiң, аурудың себептiк байланысы туралы қорытындысына келiспеген кезде, сондай-ақ әскери қызмет өткерудi куәландыратын құжаттарда әскери қызметтен "ауруы бойынша" немесе "денсаулық жағдайы бойынша" босатылғаны туралы жазбалар болған кезде құжаттар штаттық ӘДК-ға қарауға жiберiледi.
      Құжаттарды қарау нәтижелерi және штаттық ӘДК-ның мертiгудiң, аурудың себептiк байланысы туралы қорытындысы ӘДК отырысының хаттамасымен ресiмделедi және қорытынды шығарылады.

      170. Әскери қызмет өткерген азаматтың құжаттарында ауру диагнозы көрсетiлмеген, бiрақ аурулар кестесiнiң медициналық куәландыру сәтiнде қолданылған тармағы көрсетiлген жағдайда, штаттық ӘДК мертiгудiң, аурудың себептiк байланысы туралы өзiнiң қорытындысында аурулар кестесiнiң көрсетiлген тармағында көзделген аурулардың атауын көрсетедi.

      171. Егер әскери жиындарды өткерiп жатқан әскери қызметшiде, азаматта әр түрлi жағдайлар кезiнде туындаған (алынған) бiрнеше ауру, мертiгу немесе олардың салдары анықталса, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК олардың себептiк байланысы туралы қорытындыны бөлек шығарады.

      172. Құжатта бұрын себептiк байланысы туралы қорытынды шығарылған мертiгудiң, аурудың диагнозы дәл көрсетiлмеген жағдайда, штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК оның тұжырымын өзгертпей, бастапқы диагнозын көрсетедi, содан кейiн мертiгудiң, аурудың нақтыланған диагнозын көрсетедi және ол бойынша себептiк байланысы туралы қорытынды шығарады.

      173. Егер азаматты медициналық куәландырудың нәтижелерi туралы құжаттар болмаса немесе оны медициналық куәландыру жүргiзiлмесе, ауру тарихындағы, медициналық кiтапшадағы, медициналық анықтамадағы, мұрағат анықтамасындағы жазбалар мертiгудiң, аурудың себептiк байланысы туралы қорытынды шығару үшiн негiздеме болып табылады.

      174. Әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткерген әскери қызметшiлерге, азаматтарға ӘДК-ның "Әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткеру кезiнде мертiккен (жараланған, жарақаттанған, контузия алған)"; "Әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткеруге байланысты ауру" деген қорытындылары егер олар куәландырушыда әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткеру кезеңiнде пайда болса не көрсетiлген кезеңде әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетiн ауырлық деңгейiне жеткен болса, сондай-ақ егер аурудың басталуын әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткеру кезеңiне жатқызуға болатын болса, созылмалы ақырын үдейтiн аурулар кезiнде шығарылады.

      175. ӘДК-ның "Әскери қызметтi өткеру кезiнде иондаушы сәулелердiң әсерiне байланысты мертiккен" деген қорытындысы егер аурулар апат салдарынан туындаған қолайсыз факторлардан пайда болса, сәулелендіру мөлшерiнiң көлемiне немесе сәулелендiру жөнiндегi деректердiң болмауына, радиоактивтi ластану аймақтарындағы жұмыстың аяқталуы мен зиянды салдарлардың пайда болуы арасындағы кезеңнiң ұзақтығына қарамастан, әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткерген, 1986 - 1990 жылдары Чернобыль атом электр станциясындағы авария салдарын жою жөнiндегi жұмыстарды орындауға тартылған әскери қызметшiлерге, азаматтарға шығарылады.

      176. ӘДК-ның "Әскери қызметтi өткеру кезiнде иондаушы сәулелердiң әсерiне байланысты мертiккен" деген қорытындысы әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткерген, ядролық қару сынағына қатысқан әскери қызметшiлерге, азаматтарға шығарылады. Ядролық қару сынағына, дайындық және жою жұмыстарына тiкелей қатысу фактiсi Қазақстан Республикасы немесе Ресей Федерациясы Қорғаныс министрлiктерiнiң орталық мұрағаттарының анықтамаларымен расталуға тиiс.

      177. ӘДК-ның "Әскери қызметтi өткеру кезiнде иондаушы сәулелердiң әсерiне байланысты болған ауру" деген қорытындысы радиоактивтi заттармен ластанған аумақтарда әскери қызмет (әскери жиындарды) өткерген әскери қызметшiлерге, азаматтарға шығарылады.

      178. Осы Ереженiң 175, 176, 177-тармақтарында көрсетiлген азаматтардың санаттарына мертiгудiң, аурудың себептiк байланысын белгiлеген кезде штаттық ӘДК Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2004 жылғы 13 қаңтардағы N 34  қаулысымен  бекiтiлген иондаушы сәулелендiру әсерiне байланысты аурулардың тiзбесiн басшылыққа алады.

      179. ӘДК-ның "Жауынгерлiк iс-қимылдарға қатысуға байланысты мертiккен, ауырған" деген қорытындысы әскери қызметтi (әскери жиындарды) өткерген, мәртебесi "Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектерiне және соларға теңестiрiлген адамдарға берiлетiн жеңiлдiктер мен оларды әлеуметтiк қорғау туралы" Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 28 сәуiрдегi  Заңында  айқындалған әскери қызметшiлерге, азаматтарға шығарылады.

      180. Осы Ереженiң 175, 176, 177-тармақтарында көрсетiлген азаматтардың санаттарына әскери қызмет өткеруге байланысты мертiгудiң, аурудың себептiк байланысын белгiлеу үшiн қорғаныс iстерi жөнiндегi басқарманың (бөлiмнiң) бастығы штаттық ӘДК-ға әскери қызмет өткергенiн растайтын құжаттар, осы Ереженiң 179-тармағында көрсетiлген азаматтардың санаттары үшiн, бұдан басқа әскери қызмет өткеру кезеңiнде мертiгу, ауру фактiсiн растайтын мұрағат құжаттарын және әскери қызметтен босатылғаннан кейiн ресiмделген медициналық құжаттарды табыс етедi.

      181. ӘДК-ның "Ауру әскери қызметтi өткеруге байланысты емес" деген қорытындысы әскери қызметшiлерге егер ауру куәландырылушыда әскери қызметке шақырылғанға (әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша келгенге) дейiн пайда болса және әскери қызмет ауруға терiс әсерiн тигiзбеген жағдайларда шығарылады.

      182. ӘДК-ның "Әскери қызмет мiндеттерiн атқаруға байланысы жоқ қайғылы жағдайдың салдарынан мертiккен" деген қорытындысы әскери қызметшiлерге егер мертiгу әскери қызмет мiндеттерiн атқаруға байланысты болмаған жағдайларда шығарылады.

  Қорытынды ережелер

      183. Азамат штаттан тыс тұрақты жұмыс iстейтiн ӘДК-ның өзiне қатысты шығарылған қорытындысына жоғары тұрған штаттық ӘДК-ға шағымдана алады.

      184. Азамат штаттық ӘДК-ның өзiне қатысты шығарылған қорытындысына сотқа шағымдана алады.