"Электр желiлерiн басқару жөнiндегі Қазақстан компаниясы" "KEGOC" (Kazakhstan Electricity Grid Operating Company) акционерлiк қоғамын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған жоспарын бекiту туралы

      "Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының орташа мерзiмдiк жоспарларын әзiрлеудiң ережесiн бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 14 маусымдағы N 647  қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi  ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

      1. Қоса берiлiп отырған "Электр желiлерiн басқару жөнiндегi Қазақстан компаниясы" "KEGOC" (Kazakhstan Electricity Grid Operating Соmраnу) акционерлiк қоғамын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған жоспары бекiтiлсiн.

      2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгiзiледi.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Mинистрі

Қазақстан Республикасы   
Үкiметiнiң         
2005 жылғы 27 маусымдағы  
N 637 қаулысымен     
бекiтiлген        

  "Электр желiлерiн басқару жөнiндегi Қазақстан компаниясы" "КЕGОС" (Kazakhstan electricity grid ореrating company) акционерлiк қоғамын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған жоспары

МАЗМҰНЫ

  1."KEGOC" АҚ-ты дамытудың жай-күйi мен перспективалары
туралы баяндама

  1.1. Кіріспе

      "Электр желiлерiн басқару жөнiндегi Қазақстан компаниясы "KEGOC" (Kazakhstan Electricity Grid Operating Соmраnу) акционерлiк қоғамы "Қазақстан Республикасының энергетика жүйесiн басқаруды құрылымдық қайта құру жөнiндегi кейбiр шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1996 жылғы 28 қыркүйектегi N 1188  қаулысына сәйкес құрылды.
      "KEGOC" ААҚ Астана қаласының Әдiлет басқармасында 1999 жылдың 26 мамырында тiркелдi, заңды тұлғаның мемлекеттiк тiркелу нөмiрi - 6801-1901-АҚ (бастапқы мемлекеттiк тiркелген күнi 1997.11.07).
      "Акционерлiк қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы  Заңының шығуына байланысты "KEGOC" ААҚ "Электр желiлерiн басқару жөнiндегi Қазақстан компаниясы "KEGOC" (Kazakhstan Electricity Grid Operating Соmраnу) акционерлiк қоғамы (бұдан әрi - Қоғам) ретiнде қайта тiркелдi.
      Қоғам Астана қаласының Әдiлет департаментiнде 2004 жылдың 21 қазанында қайта тiркелдi, заңды тұлғаның мемлекеттiк қайта тiркелген нөмiрi - 6801-1901-АҚ.
      Мекен-жайы: Қазақстан Республикасы, 473000, Астана қ., Сарыарқа ауданы, Бөгенбай батыр даңғылы, 7.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi Қоғамның құрылтайшысы болып табылады. Қоғамның мемлекеттiк акциялар пакетi 100%-ды құрайды.
      Қоғамның миссиясы - Қазақстан Республикасының Бiртұтас энергетикалық жүйесiнiң тұрақты жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету және Ұлттық электр желiсiнiң мемлекеттiк саясат шеңберiнде осы заманғы техникалық, экономикалық, экологиялық талаптарға сәйкес келетiндей сенiмдi басқарылуын жүзеге асыру.
      Қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қоғам қызметтiң мынадай түрлерiн жүзеге асырады:
      1. Табиғи монополия саласына жатқызылған өңiраралық деңгейдегi тораптар бойынша электр энергиясын беру жөнiнде қызмет көрсету;
      2. Импортталатын, сондай-ақ табиғи монополия саласына жатқызылған электр энергиясының торапқа босатылуы мен тұтынылуын техникалық диспетчерлендiру жөнiнде қызмет көрсету;
      3. Қызметтiң реттелетiн түрлерiмен технологиялық байланысты қызмет ретiнде қуатты реттеу жөнiнде қызмет көрсету;
       "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 9 шiлдедегi және  "Бәсеке және монополиялық қызметтi шектеу туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 19 қаңтардағы Заңдарына сәйкес Қоғам табиғи монополия субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiркелiмiне, сондай-ақ электр қуатын реттеу жөнiндегi қызметтердi жеткiзушi ретінде белгiлi бiр тауар нарығында басымдық (монополиялық) жағдайға ие болып келген нарық субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiлдi.
      Өзiнiң қызметi шеңберiнде және "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шiлдедегі  Заңына (бұдан әрi - Заң) сәйкес Қоғам Заңның  10-бабымен белгiленген жүйелiк оператордың функцияларын орындайды, оның iшiнде:
      электр энергиясын ұлттық электр желiсi бойынша беру жөнiнде жүйелiк қызметтер көрсету, оған техникалық қызмет көрсету мен оны пайдалану әзiрлiгiнде ұстап тұруды қамтамасыз етедi;
      электр энергиясын өндiру-тұтынудың нақты теңгерiмдерін жасау мен тәулiктiк кестесiн қалыптастыруды қоса алғанда, Қазақстан Республикасының бiртұтас электр энергетикалық жүйесiнiң жұмыс режимдерiн орталықтандырылған жедел-диспетчерлiк басқаруды жүзеге асыра отырып, техникалық диспетчерлендiру жөнiнде жүйелiк қызметтер көрсету, сондай-ақ iргелес мемлекеттердiң энергия жүйелерiмен қатарлас жұмыс режимдерiн басқару мен олардың тұрақтылығын қамтамасыз ету жөнiнде өзара iс-қимыл жасауды қамтамасыз етедi;
      Қазақстан Республикасының бiртұтас электр энергетикалық жүйесi жұмысының сенiмділігiн қамтамасыз ету;
      электр қуатын реттеу жөнiнде жүйелiк қызметтер көрсету;
      ұлттық электр желiсiне электр энергиясы көтерме сауда рыногi субъектiлерiнiң қол жеткiзуi үшiн тең жағдайларды қамтамасыз ету.
      Бұдан басқа, Қоғам ТМД елдерi Электр энергетикалық кеңесiнiң және энергетика саласында мемлекеттердің қызметін үйлестіретін Орталық Азия елдерi Кеңесiнiң мүшесi болып табылады.
      Қоғам оқшауландырылған мүлiкке ие, дербес теңгерiмi, филиалдардың аралық теңгерiмдерi, ұлттық және шетел валютасында банк шоттары, мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде өз атауы бар дөңгелек мөрi, фирмалық бланкiлерi, мөртаңбалары мен басқа деректемелерi бар. Қоғам өз атынан шарттар жасасады, мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтар мен мiндеттердi сатып алады және жүзеге асырады, сотта талапкер, жауапкер бола алады.
      2005 ж. 01.01-дегi жай-күйi бойынша Қоғамның теңгерiмiнде мыналар бар:
      Жалпы ұзындығы (тiзбектер бойынша) 23 512,9 км кернеуi 35-1150 кВ электр беру желiсi, олардың:
      1150 кВ - 1422,9 км;
      500 кВ  - 5468,3 км;
      220 кВ - 15980,2 км;
      110 кВ - 598,6 км;
      35 кВ - 42,9 км.
      Жетпiс екi трансформаторлық шағын станциялар, оның iшiнде мынадай кернеулер сыныптары бойынша:
      1150 кВ ШС - 3 бiрлiк қуаты 9384,1 MBA;
      500 кВ ШС - 15 бiрлiк қуаты 11995 MBA;
      220 кВ ШС - 51 бiрлiк қуаты 10854,15 МВА;
      110 кB ШС - 1 бiрлiк қуаты 2,5 МВА;
      35 кВ ШС - 2 бiрлiк қуаты 23,2 МВА;
      сондай-ақ ғимараттар, құрылыстар, арнаулы техника, диспетчерлiк-технологиялық басқару құралдары және басқа да негiзгi құрал-жабдықтар.
      Қоғамның органдары:
      1) жоғары орган - акционерлердiң жалпы жиналысы;
      2) басқару органы - Директорлар кеңесi;
      3) атқарушы орган - Басқарма;
      4) бақылаушы орган - тексеру комиссиясы болып табылады.
      Қоғам органдары өкiлеттiктерiнiң саласы Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен, Қоғамның Жарғысымен, Қоғамның нормативтiк-басқару құжаттарымен айқындалады.
      Қоғамның құрамына: Жүйелiк оператордың Ұлттық диспетчерлiк орталығы, жүйеаралық электр тораптарының 9 филиалы (бұдан әрi - ЖЭТ): аумақтық белгiсi бойынша құрылған Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Шығыс, Батыс, Сарыбай, Солтүстiк, Орталық, Шымкент және Атқарушы дирекция кiредi. Уәкiлеттi орган бекiткен Қоғам қызметкерлерiнiң нормативтiк саны 4265 адамды құрайды. Қызметкерлердiң нормативтiк саны Қазақстан Республикасында қолданыстағы нормативтiк-басқару актiлерiнiң талаптарына сәйкес Қоғамның электр желiлiк объектiлерiнiң авариясыз, оған оралымды техникалық қызмет көрсету мен жөндеу жөнiндегi жұмыстары кешенiне сүйене отырып айқындалды.
      Қоғамның филиалдары Қоғамның оқшауландырылған құрылымдық бөлiмшелерi болып табылады және оның функцияларының бiр бөлiгiн, оның iшiнде өкiлдiктiң функцияларын жүзеге асырады. Филиалдар заңды тұлғалар болып табылмайды, ағымда шоттары бар, Атқарушы дирекциямен қаржыландырылады және өзiнiң өндiрiстiк қызметiн Қоғамның Директорлар кеңесi бекiткен филиал туралы тиiстi ереже негiзiнде жүзеге асырады. Қоғамның барлық филиалдары әдiлет органдарында есепке алу тiркеуiнен өткен.

  "KEGOC" АҚ-ның өндірістік құрылымы
(Қағаз мәтіннен қараңыз)

      Қазiргi уақытта Қоғам Қоғамның құрылымдық бөлiмшелерiнiң базасында құрылған екi мекеменiң - "KEGOC-Сервис" пен "Энергоинформның" құрылтайшысы болып табылады. Мекемелердiң негiзгi қызметi Қоғамның тиiмдi жұмысын қамтамасыз ету жөнiндегi функцияларды орындау болып табылады.
      Мекемелер өздерiнiң қызметiнiң шеңберiнде мынадай функцияларды орындайды:
      "Энергоинформ" мекемесi:
      телекоммуникация құралдарын, ақпараттық жүйелердi пайдалану мен жөндеу жөнiндегi iс-шараларды ұйымдастыру және жүргiзу;
      жүйелiк, технологиялық және қолданбалы бағдарламалық қамтамасыз етудi құру, енгiзу мен пайдалану;
      жедел ақпараттық-кешендердi енгiзу, жаңғырту мен пайдалану;
      Қоғамды жергiлiктi жүйелiк телефон байланысымен қамтамасыз ету;
      iшкi өндiрiстiк және технологиялық мақсаттағы желiлердi құру мен пайдалану;
      жедел-диспетчерлiк байланыстың, релелiк қорғау мен аварияға қарсы автоматиканың қажеттiгі үшiн кернеудiң барлық сыныбындағы электр беру желiлерi бойынша байланыстың жоғары жиiлiктi арналарының жиiлiгiн тағайындау.
      "KEGOC-Сервис" мекемесi:
      жедел басқаруға алынған Қоғам мүлкiн пайдалану мен жөндеу жөнiндегi iс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу;
      Қоғамның Атқарушы дирекциясының қызметiн ақпараттық, материалдық-техникалық және өзгелей қамтамасыз ету.
      Қоғам мекемелердi ай сайын бекiтiлген сметалар негiзiнде қаржыландыруды жүзеге асырады. Бұдан басқа, Қоғам мекемелердiң жылдық қаржы есептемесiн бекiтедi, орындалуы үшiн мiндеттi нормативтiк, қаржылық, бухгалтерлiк, техникалық және ұйымдық-басқару құжаттамасын әзiрлейдi, мекемелердiң қызметiне тiкелей бақылауды жүзеге асырады.
      Қызметтiң негiзгi бағыттарына сәйкес және басқарудың барынша тиiмдiлiгiне жету мақсатында Қоғам Басшылықтан, 8 департаменттен, 5 басқармадан, Орталық бухгалтериядан, Кеңседен, Ақпараттық-талдау бөлiмiнен, Қауiпсiздiк қызметiнен тұратын Атқарушы дирекцияның құрылымын таңдап алды.

  "KEGOC" АҚ Атқарушы дирекциясының ұйымдық құрылымы
(Қағаз мәтіннен қараңыз)

      Таңдап алынған басқару құрылымының тиiмдiлiгi мен дұрыстығы 2001-2004 жылдардағы кезеңде Қоғамның шығынсыз қызметiн қамтамасыз еттi. "Standart&Poor`s" халықаралық несие рейтинг агенттiгi 2002 жылғы 4 қарашада Қоғамды тиiстi елдiң рейтингiсiне "ВВ", "Позитив" болжауынан бастап "ВВ қосу", "Тұрақты" болжауына дейiнгi кредиттiк рейтингтi өсiру жағын қайта қарады. Сондай-ақ "Moody's Investors Service" халықаралық несие рейтинг агенттiгi 2004 жылы 6 желтоқсанда Қоғамға "Baa3" несие рейтингiсiн, "Позитив" болжамын, сондай-ақ тиiстi елдiң рейтингiсiн бердi.
      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң 2004 жылғы 10 қарашадағы N 143 қаулысымен Қоғамға вексельдердiң бiрiншi сыныптық эмитенттер мәртебесi бiр жыл мерзiмге ұзартылды.

  1.2. Нарықты талдау

      Электр энергетикасы саласы Республиканың әлеуметтiк-экономикалық дамуының индикаторы болып табылады, өйткенi электр энергиясын тұтынудың өсуi немесе кемуi және тиiсiнше оны өндiру елiмiздiң экономикасын дамытудың жалпы қарқынын сипаттайды, ал электр энергиясының құны кәсiпорындардың айтарлықтай бөлiгi үшiн өндiрiлген өнімнің өзіндік құны құрылымындағы шығындардың айқындаушы баптары болып табылады.
      Электр энергиясын өндiру 2003 жылы Қазақстан бойынша тұтас алғанда, 63653,0 млн. кВт.сағатты құрады, оның ішінде:
      жылу электр станциялары            52703,6 млн. кВт.сағат,
      гидростанциялар                    8600,5 млн. кВт.сағат,
      газ турбиналы электр станциялары   2348,9 млн. кВт.сағат.
      2002 жылмен салыстырғанда электр энергиясын өндiру 5475,0 млн. кВт.сағатқа немесе 9,4%-ға ұлғайды.
      Республикада электр энергиясын тұтыну 2003 жылы 61982,0 млн. кВт.сағатты құрады, бұл 2002 жылғы көрсеткiштерден 3934,5 млн. кВт.сағатқа немесе 6,8 %-ға артық, оның iшiнде, 2002 жылмен салыстырғанда электр энергиясын тұтынуды:
      "Испат-Кармет" ААҚ 693,2 млн. кВт.сағатқа немесе 18,2 %-ға;
      Ақсу ферроқорытпа зауыты 552,0 млн. кВт.сағатқа немесе 12,8 %-ға;
      "ЖЖФЗ" ААҚ 282,4 млн. кВт.сағатқа немесе 32,9 %-ға;
      Соколов - Сарыбай КӨБ 227,5 млн. кВт.сағатқа немесе 11,4 %-ға;
      "Қазхром" ҰТК 223,6 млн. кВт. сағатқа немесе 20,7 %-ға ұлғайтты.
      2003 жылы Қазақстан желiлерi арқылы транзитпен алғаш рет Орталық Азия республикаларынан Ресейге электр энергиясын берудiң жүзеге асырылғанын атап өткен жөн. 2003 жылы барлығы транзитпен 903,5 млн. кВт.сағат, оның iшiнде Қырғызстаннан 713,9 млн. кВт.сағат, Тәжiкстаннан - 189,6 млн. кВт.сағат берiлдi.
      Қоғамның көрсететiн электр энергиясын беру және техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызметтер табиғи монополия саласына жатады. "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 9 шiлдедегi  Заңына сәйкес Қоғам табиғи монополия субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiркелiмiне енгiзiлдi.
      2003 жылғы 21 сәуiрден бастап "KEGOC" ААҚ электр қуатын реттеу жөнiндегi қызметтердi жеткiзушi ретiнде белгiлi бiр тауар нарығында басымдық (монополиялық) жағдайға ие болып келген рынок субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiзiлiмiне енгiзiлдi.
      Қоғамның желiлерi арқылы жылына бiр млрд. астам кВт.сағат берiлетiн Қоғам қызметiнiң ең iрi тұтынушылары: "Қазақмыс корпорациясы" ААҚ, "ССТКӨБ" ААҚ, "Қазақстан Темiр жолы ҰК" АҚ, "Қазфосфат" ЖШС, "Қазмырыш" AAҚ, сондай-ақ электр энергиясын Ресей Федерациясына экспорттайтын "AES Екiбастұз" ЖШС және "Екiбастұз МАЭС-2" AҚ болып табылады.

  1.3. Қоғамның 2002-2004 жылдардағы өндiрiстiк-қаржы
қызметiн талдау

      2002 жылы электр энергиясын Қоғамның желiлерi бойынша беру көлемi 2001 жылмен салыстырғанда 5,3 %-ға кемiдi және 23,8 млрд. кВт.сағатты құрады. Электр энергиясын Қоғам желiлерi бойынша беру көлемiнiң кемуi республиканың оңтүстiк өңiрлерiндегi тұтынушылардың ЖМАЭС-тың жұмыс iстеу кезеңiнде өңiрлiк электр желiлiк компаниялардың желiлерi бойынша электрмен жабдықталуға көшуiне, электрмен жабдықталу схемаларының өзгеруiне, сондай-ақ Қоғамның қызметiн кейбiр тұтынушылардың ҰЭЖ-н шунттайтын өзiне меншiгi ЭБЖ-н салуына байланысты.
      2003 жыл iшiнде электр энергиясын Қоғамның желiлерi бойынша беру көлемi 26,9 млрд. кВт.сағатты құрады, бұл 2002 жылғы көрсеткiштерден 13 %-ға жоғары. Беру көлемiнiң өсуi негiзiнен Ресейге "Екiбастұз MAЭC-2" станциясынан электр энергиясының экспорттық жеткiзiлiмiнiң ұлғаюына, сондай-ақ Ресей Федерациясына Қазақстан аумағы арқылы Тәжiкстан мен Қырғызстан электр энергиясының транзитiне байланысты болып отыр.
      2004 жылы Қоғам 32,8 млрд. кВт.сағат көлемiнде (2003 жылмен салыстырғанда 22,0 %-ға ұлғайды) электр энергиясын беру жөнiнде қызмет көрсеттi. Беру көлемiн едәуiр ұлғайтудың негiзгi себебi Қоғамның "Қырғызстан/Қазақстан/Қырғызстан" желiсi арқылы электр энергиясының транзитiне арнап шарт жасасуы негiз болды.
      Техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызмет көрсету көлемi 2002 жыл iшiнде 49,5 млрд. кВт.сағатты құрады, бұл 2001 жылғы деңгейге сәйкес келедi. 2003 жылы техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызмет көлемi 58,6 млрд. кВт.сағатты құрады немесе 2002 жылғы деңгейден 18,4 %-ғa жоғары. Техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызмет көрсету көлемiнiң ұлғаюы электр энергиясының экспорттық жеткiзiлiмдерi мен Ресей Федерациясына Тәжiкстан мен Қырғызстаннан берiлетiн электр энергиясының транзитiн диспетчерлендiрудi қоса алғанда, электр энергиясын өндiру көлемiнiң артуына байланысты болды.
      Техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызмет көрсету көлемi 2004 жылы 64,3 млрд. кВт.сағатты құрады.
      2002 жыл iшiндегi негiзгi қызметтен алынған кiрiс 12599,3 млн.теңгенi құрады, бұл 2001 жылғы деңгейден 1146,3 млн. теңгеге (10,0 %-ға) артық, оның iшiнде мынадай қызмет түрлерi бойынша:
      электр энергиясын беру жөнiнде - 10388,7 млн. теңге;
      техникалық диспетчерлендiру жөнiнде - 1435,8 млн. теңге;
      қуатты реттеу жөнiнде - 774,8 млн. теңге.
      Қоғамның негiзгi қызметiнен алынған кiрiстiң өсуi бiр жыл iшiнде өңiраралық деңгейдегi тораптарда электр энергиясының технологиялық шығыстарын қарымталау үшiн электр энергиясын сатып алуға арналған шығындар кiретiн тарифтi қолдануға байланысты.
      2003 жылы Қоғамның негiзгі қызметiнен алынған кiріс 15742,2 млн. теңгенi (2002 жылғы деңгейден 24,9%-ға артық) құрады, оның iшiнде:
      электр энергиясын беру - 11919,4 млн. теңге (14,7%-ға);
      техникалық диспетчерлендiру - 2711,6 млн. теңге (88,9 %-ға);
      қуатты реттеу - 792,6 млн. теңге (2,3 %-ға өстi);
      электрмен жабдықтаудың сенiмдiлiгi мен тұрақтылығын қамтамасыз ету жөнiндегi қызметтер - 318,7 млн. теңге.
      Беру мен техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызметтерден алынған кiрiстiң өсуi Қоғамның қызметтерiне арналған жаңа тарифтердiң 2003 ж. 01.01-ден бастап қолданылуына, көрсетілетiн қызметтер көлемiнiң ұлғаюына, сондай-ақ орташа беру ұзындығының ұлғаюына байланысты болды.
      2004 жылы Қоғамның негізгi қызметiнен алынатын кiрiс 16835,7 млн. теңге (2003 жылғы деңгейден 7,0 %-ғa жоғары) сомасына бағаланады, оның iшiнде:
      берiлген жеңiлдiктердi есепке ала отырып, электр энергиясын беру - 13027,2 млн. теңге (9,3 %-ға жоғары);
      техникалық диспетчерлендiру - 2960,9 млн. теңге (9,2 %-ға жоғары);
      қуатты реттеу - 848,6 млн. теңге (7,1 %-ға жоғары);
      2002 жылы Қоғамның негiзгі қызметi жөнiндегi шығыстары жыл iшiнде (2001 жылы электр энергиясын сатып алу 1 шiлдеден бастап жүзеге асырылды) өңiраралық желiлерде электр энергиясының технологиялық шығысын өтеу үшiн электр энергиясын пайдалану мен сатып алу шығындарының өсуiне байланысты 2001 жылмен салыстырғанда 8,7 %-ға ұлғая отырып, 12164,8 млн. теңгенi құрады.
      2002 жыл iшiндегi қаржы-шаруашылық қызметiнiң қорытындылары бойынша Қоғам 343,04 млн. теңге сомасында таза табыс алды, бұл 2001 жылғы деңгейден 24,2 млн. теңгеге (7,6 %-ға) артық.
      2003 жыл iшiндегi Қоғамның негiзгi қызметi жөнiндегi шығыстары 13346,1 млн. теңгенi құрады, бұл 2002 жыл iшiндегi шығындардан 9,7 %-ға жоғары. 2003 жылы шығындардың айтарлықтай өсуiнiң негiзгi себептерi қарыз қаражатынан қаржыландырылатын Қазақстанның Ұлттық электр желiсiн жаңғырту жобасы (бұдан әрi - ҰЭЖ жаңғырту жобасы) бойынша қызметкерлерді оқыту мен консультативтiк қызметтерге ақы төлеуге арналған шығындардың Қоғамның ағымдағы шығыстарына жатқызылуы, сондай-ақ инвестициялық бағдарламаларға сәйкес негiзгi құралдарды iске қосуға байланысты амортизациялық аударымдардың өсуi болып табылады.
      2004 жылы Қоғамның негізгi қызметi жөнiндегi шығыстары 14536,2 млн. теңге мөлшерiнде болады деп күтiлуде. Негiзгi қызмет жөнiндегі шығыстар Қоғамның электр желiлiк объектiлерiн пайдалану мен жөндеу жөнiндегi жұмыстарының бiр бөлігiн 2003 жылдан 2004 жылға ауыстыруына (конкурстарды өткiзудiң кiдiрiстерiне байланысты), негiзгi құралдардың пайдалануға iске қосылуына байланысты амортизациялық аударымдар мен мүлiкке салынатын салықтың өсуiне, ағымдағы шығыстарға жатқызылған несиелер бойынша пайыздардың көбеюiне байланысты 1190,2 млн. теңгеге өстi, сондай-ақ бұл ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша негiзгi құралдарды iске қосуға  байланысты болды. Бұдан басқа, Қоғам 2004 ж. 16.03 "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитiнiң электр беру желiсi бiрiншi телiмiнiң құрылысын қаржыландыру үшiн Еуропа Қайта құру мен Даму Банкiмен және Қазақстанның Даму Банкiмен 81 млн. АҚШ доллары сомасында кредиттiк келiсiмге шарт жасасты, соған сәйкес Қоғам 1,11 млн. АҚШ доллары сомасында бiржолғы комиссия төлейтiн болады.
      Қоғамның 2003 жыл iшiндегi таза табысы 1635,1 млн. теңге сомасындағы уақытша айырмалардан салықтың әсерi сомасында резервтер құруды есепке ала отырып, 1741,6 млн. теңгенi құрады. 2002 жылғы көрсеткiштермен салыстырғанда таза табыс Қоғамның негізгi қызметiнен алынатын кiрiстiң өсуiне, мемлекеттiк сатып алу жөнiндегi рәсiмдердiң сақталуына байланысты Қоғамның электр желiлiк объектiлерiн жөндеу мен пайдалануға арналған шығыстарының игерiлмеуiне, сондай-ақ негiзгi қызметтен емес, ұлттық валютаның нығаюы мен бағам айырмасының 570,5 млн. теңге сомасында есептелуi нәтижесiнде алынған пайдаға байланысты айтарлықтай өстi. Қоғам сондай-ақ депозиттер бойынша 280,4 млн. теңге сомасында сыйақы алды.
      2004 жылы Қоғамның таза табысы 1129,0 млн. теңге сомасына бағаланады.
      2002-2004 жылдарда қоғамның шығындарына жатқызылған тiкелей салықтар мен алымдардың сомасы 3,37 млрд. теңге мөлшерiнде күтiлуде, олардан:
      мүлiкке салынатын салық - 2,08 млрд. теңге (2002 ж. - 0,63 млрд. теңге, 2003 ж. - 0,65 млрд. теңге, 2004 ж. - 0,8 млрд. теңге);
      әлеуметтiк салық - 1,14 млрд. теңге (2002 ж. - 0,41 млрд. теңге, 2003 ж. - 0,4 млрд. теңге, 2004 ж. - 0,33 млрд. теңге);
      жер салығы мен қоршаған ортаны қорғау қорына төлемдер 0,13 млрд. теңге (2002 ж. - 39,9 млн. теңге, 2003 ж. - 43,5 млн. теңге, 2004 ж. - 43 млн. теңге);
      көлiк құрамына салық - 16,8 млн. теңге (2002 ж. - 5,2 млн. теңге, 2003 ж. - 5,6 млн. теңге, 2004 ж. - 6,0 млн. теңге);
      2002 жылы күрделi қаржыны игеру 6078,0 млн. теңгенi (ҚҚС-сыз) құрады немесе 2001 жылғы көрсеткiштен 49,9 %-ға жоғары. ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша несие қаражатын есепке ала отырып, күрделi қаржыны игерудiң жалпы көлемiнен 3021,6 млн. теңге, оның iшiнде Қоғамның өз қаражаты есебiнен - 1421,4 млн. теңге мөлшерiнде игерiлдi.
      Негiзгi қорлар 4845,5 млн. теңге сомасында енгiзiлдi.
      2003 жыл iшiндегi инвестициялық бағдарламаны iске асыруға 12448,4 млн. теңге, оның iшiнде қарыз қаражатынан 5176,7 млн. теңге жұмсалды.
      Күрделi қаржыны игеру (қоймалардан алынған материалдар мен жабдықтарды, сондай-ақ бұрын берiлген аванстарды есепке ала отырып) 13220,0 млн. теңгенi құрады, бұл 2002 жылғы деңгейден 2,2 есеге асып түседi, оның iшiнде өз қаражаты есебiнен - 7051,8 млн. теңге, қарыз қаражаттан - 6168,2 млн. теңге.
      Негiзгi құралдар 11408,0 млн. теңге сомасында енгiзiлдi, бұл 2002 жылғы деңгейден 2,3 есеге асып түседi.
      2004 ж. 01.01-ға ҰЭЖ жаңғырту жобасын iске асыру басталғалы берi 65,5 млн. АҚШ доллары, оның ішінде 2003 жыл ішінде - 46,9 млн. АҚШ доллары сомасында қарыз қаражаттары жұмсалды. Ортақ қаржыландыру жүйесi бойынша Қоғамның қаражатынан (кредиттiк келiсiмдерге сәйкес сыйақылар мен комиссияларды төлеуге, Жобалауды басқару департаментiн ұстауға және т.б. арналған шығыстарды қоса алғанда) 59,4 млн. АҚШ доллары, оның iшiнде, есеп берiлiп отырған жыл iшiнде - 26,7 млн. АҚШ доллары жұмсалды.
      ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша күрделi қаржыны игеру (ҚҚС-мен) 10517,1 млн. теңгенi, оның iшiнде ХКДБ мен ЕКДБ-ның қарыз қаражаттары бойынша 6168,2 млн. теңгенi, Жобаны ортақ қаржыландыру жүйесi бойынша Қоғамның өз қаражатынан - 4348,9 млн. теңгенi құрады.
      ҰЭЖ жаңғырту жобасын iске асыру кезеңi iшiнде 183,5 млн. АҚШ доллары сомасында, олардан мыналарды сатып алуға келiсiм-шарт жасасылды: жоғары вольттық жабдықтар - 75,7 млн. АҚШ доллары, SCADA/EMS жүйелерiн (диспетчерлiк бақылау мен деректердi өңдеу) - 16,9 млн. АҚШ доллары, телекоммуникациялық жүйелер - 22,8 млн АҚШ доллары, релелiк қорғау мен шағын станцияларды автоматтандыру - 64,9 млн. АҚШ доллары, электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесi - 2,5 млн. АҚШ доллары, электр энергиясының сауда жүйесi - 0,7 млн. АҚШ доллары.
      Консультациялық қызметтерге арналған келiсiм-шарттардың құны 3,4 млн. АҚШ долларын құрайды.
      Жасалған келiсiм-шарттарға сәйкес алаңдарға 159 дана ажыратқышты, 1206 дана айырғыштар мен тiректiк оқшаулатқыштарды, 178 дана ток трансформаторларын, 93 дана кернеу трансформаторларын, 204 дана асқын кернеу шектеуiштерiн қоса алғанда, 2003 жылғы жеткiзiлiм жоспарының 1859 бiрлiк санындағы жоғары вольттық жабдықтары қойылды. Бұдан басқа, 87 КҚЖ жүйесiн, 62 АТЖ-н, 175 РРЖ жүйесiн қоса алғанда, телекоммуникациялық жүйелердi қою жүзеге асырылды.
      2003 жылдың мамыры мен қазанында болған ХҚДБ байқау миссиясы ҰЭЖ жаңғырту жобасының жүзеге асырылу барысын қанағаттанарлық деп бағалады.
      ҰЭЖ жаңғырту жобасын iске асырудан басқа, Қоғамның өз қаражатының есебiнен тозығы жеткен және ескiрген жабдықтарды ауыстыру мен жаңғыртуға бағытталған қысқа мерзiмдiк жобаларды жүзеге асырады. Басқа күрделi қаржының жалпы сомасы 2003 жылы 2702,9 млн. теңгенi құрады. 2003 жылы, сондай-ақ Қоғам "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк транзитiнiң 500 кВ екiншi желiсi құрылысының" жобасын (бұдан әрi - "Қазақстанның Оңтүстiк-Солтүстiк") iске асыру жөнiндегi жұмысты бастады. Жобаның техникалық-экономикалық негiздемесiн әзiрлеуге, сондай-ақ желiнiң бiрiншi телiмiнiң күрежолын таңдау мен келiсу жөнiндегi жұмыстарды жүргiзуге арналған шарттар жасалды, бiрiншi телiмінiң құрылысын қаржыландырудың көздерi мен шарттары айқындалды.
      2004 жылы Қоғам инвестициялық қызметке 11,0 млрд. теңге, оның iшiнде қарыз қаражатынан - 6,2 млрд. теңге, Қоғамның өз қаражатынан - 4,7 млрд. теңге мөлшерiнде қаражат жұмсады.
      Қоғамның инвестициялық қызметi 2004 жылы үш негiзгi бағыт бойынша жүзеге асырылды:
      1. ҰЭЖ жаңғырту жобасын одан әрi iске асыру.
      9,0 млрд. теңге, оның iшiнде қарыз қаражатынан - 5,7 млрд. теңге мөлшерiндегi ақша қаражаттары:
      жоғары вольттық коммутациялық жабдықтарды (ажыратқыштар, айырғыштар), өлшеу жабдықтарын (ток және кернеу трансформаторлары) ауыстыруға;
      басқару жүйелерiн орнату мен шағын станцияларды автоматтандыруға;
      қолданыстағы радио релелiк жүйелердi ауыстыруға және жаңаларын салуға;
      спутниктiк байланыс торабының құрылысын бастауға жұмсалатын болады.
      2. "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк транзитiнiң 500 кВ екiншi электр беру желiсi құрылысының" жобасын iске асыру 714,5 млн. теңге, оның iшiнде ЕҚДБ мен ҚДБ қарыз қаражаттарынан - 500 млн. теңге сомасындағы қаражат "ОҚ MAЭC" пен "Шу" шағын станцияларында жобалау-iздестiру жұмыстарын орындауға, желiнiң бiрiншi телiмiнiң күрежолы бойынша iздестiру жұмыстарына, "Шу" шағын станциясында ЖБП ғимараты пен жабдықтарға арналған қойманы салуға, ӘЖ екiншi және үшiншi телiмдерiнiң күрежолдарын таңдау мен келiсу жөнiндегi жұмыстарын жүргiзуге, консультант қызметiне ақы төлеу мен жоғары вольттық жабдықтарды жеткiзуге арналған шарттар бойынша аванстар төлеуге жұмсалды.
      3. Басқа инвестициялар Қазақстан Республикасы Ұлттық электр желiсiнiң авариясыз, сенiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз етуге, тозығы жеткен және ескiрген жабдықтарды ауыстыру, жаңарту мен жаңғырту жолымен қызметтердiң сапасын арттыруға, қызметкерлердiң еңбек жағдайын жақсартуға, Қоғам қызметкерлерiн еңбектiң осы заманғы құралдарымен қамтамасыз етуге бағытталды.

  1.4. Қоғамның жүргiзетiн iс-шаралары

      "Қазақстан Республикасының индустриалдық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы туралы" (бұдан әрi - Стратегия) Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2003 жылғы 17 мамырдағы N 1096  Жарлығында электр энергетикасы саласы үшiн:
       7.4.1. Электр энергетикалық саясат
      Электр энергетикасын одан әрi реформалау нарықтық қайта құруларды тереңдетуге, электр энергиясының биржалық саудасын құру мен дамытуға, электр энергетикасы саласындағы қызметтер спектрiн кеңейтуге бағытталатын болады, - деп көзделген.
      2003-2004 жылдары Қоғам Қазақстан Республикасының электр энергетикасындағы нарықтық қатынастарды одан әрi дамыту тұжырымдамасын (Yкiметтiң 2004 ж. 18 ақпандағы N 190  қаулысымен бекiтiлген) әзiрлеуге қатысты. Қазақстан Республикасының Парламентi Тұжырымдама негiзiнде 2004 жылғы 9 шiлдеде "Электр энергетикасы туралы"  Заң қабылдады, соның нәтижесiнде Қазақстанның электр энергетикасында нарықтық реформаларды дамыту үшiн заң шығарушы база құрылды. Заң электр энергиясының көтерме және бөлшек сауда нарықтарында жаңа қатысушылардың - Жүйелiк оператордың, Орталықтандырылған сауда операторының, энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың пайда болуы мен нарықтың бұрынғы қатысушыларының бiрқатар функцияларын өзгертудi көздейдi.
      Заң сондай-ақ Қазақстанда электр энергиясы көтерме сауда нарығының перспективалық үлгiсiн енгiзудi және электр энергиясының орталықсыздандырылған саудасының жұмыс iстеп тұрған нарығын нақты уақыт режимiндегi теңгерiмдеушi орталықтандырылған көтерме сауда нарығымен және жүйелiк әрi қосалқы қызметтер нарығымен толықтыра отырып, дамытуды көздейдi. Бұл ретте орталықсыздандырылған сауданың қолданыстағы нарығы негiзгi сараланымы (көтерме сауданың 90 %-ы және одан астамы) ретiнде сақталады.
      "Электр энергетикасы туралы"  Заңды iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Энергетика және минералдық ресурстар министрлiгi Қоғамның белсендi қатысуымен 2004 жылдың шiлдесi-қыркүйегiнде мынадай құқықтық кесiмдердi әзiрледi:
      Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрiнiң мiндетiн атқарушының 2004 жылғы 27 тамыздағы N 197 бұйрығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының электр энергиясы көтерме сауда нарығын ұйымдастыру және жұмыс iстеу  ережесi ;
      Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрiнiң мiндетiн атқарушының 2004 жылғы 10 қыркүйектегi N 213 бұйрығымен бекiтiлген Жүйелiк оператордың қызмет көрсетуi мен жүйелiк және қосалқы қызмет нарығының жұмыс iстеу  ережесi ;
      Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрiнiң 2004 жылғы 16 қыркүйектегi N 220 бұйрығымен бекiтiлген Қазақстанның бiртұтас электр энергетикалық жүйесiнде авариялық бұзылыстарды болдырмау жөнiндегi шараларды жүзеге асыру мен оларды жою  ережесi ;
      Электр энергиясы көтерме сауда субъектiлерiнiң электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесiн құру бағдарламасы.
      Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрiнiң 2004 ж. 27.08 N 198 бұйрығымен Қоғам Қазақстанның Бiртұтас электр энергетикалық жүйесiнiң жүйелiк операторы болып тағайындалды, ол халықаралық практикада қалыптасқан электр энергиясының бәсекелестiк нарығын ұйымдастыруға жауап бередi. Заңда Қазақстанның БЭЖ жүйелiк операторының функциялары Ұлттық электр желiсi бойынша электр энергиясын беру жөнiндегi қызметтерге көтерме сауда нарығы субъектiлерiнiң қол жеткiзуi үшiн тең жағдайларды қамтамасыз ететiн, орталықтандырылған жедел-диспетчерлiк басқаруды, теңгерiмдеушi нарықты, жүйелiк және қосалқы қызметтер нарығын ұйымдастыру мен басқаруды жүзеге асыратын, сондай-ақ басқа елдердiң жүйелiк операторларымен өзара iс-қимылды қамтамасыз ететiн ұйым ретiнде айқындалды.
      Жүзеге асырылатын реформаларды қолдау мен саланы одан әрi дамыту үшiн энергия өндiрушi және тасымалдаушы кәсiпорындардың жабдықтарын жаңалау үшiн инвестицияны ұлғайтуды қамтамасыз ету қажет.
      Қоғам iске асыратын ҰЭЖ жаңғырту жобасы стратегиялық инвестициялық жобалардың бiрi болып табылады, ол қазiргi таңда Қазақстанда жүзеге асырылуда. Жобаны жүзеге асыру Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң электр энергетикасы саласында жүргiзiп отырған реформаларына байланысты.
      Жобаның негiзгi мақсаты - бұл шағын станцияларды, диспетчерлiк және бақылау жүйелерiн жаңғырту арқылы сенiмдi және сапалы электр энергиясымен жабдықтауды жақсарту; электр энергиясы мен қуатының көтерме сауда нарығының тұрақты жұмыс iстеуi үшiн жағдайлар жасау арқылы бәсекелестiктi дамыту және берушi желiлерге қол жеткiзудi жақсарту; пайдалану шығындарын азайту.
      Жобаны қаржыландыру Халықаралық Қайта құру мен Даму Банкiнiң 140 млн. доллары мөлшерiндегi және Еуропа Қайта құру мен Даму Банкiнiң 45 млн. доллары мөлшерiндегi заемдарын тарта отырып жүзеге асырылады.
      Стратегияның 5.2-тармағы бөлiгiнде - ДСҰ-ға кiру.      
      Стратегияда:
      ДСҰ шеңберiнде Қазақстанның сауда саясаты арқылы мынадай негiзгi мiндеттердi шешуiне тура келедi;
      ... ЕуроАзЭҚ мен ТМД шеңберiнде өңiрлiк интеграциялық үдерiстердi дамыту.
      ТМД Электр энергетикалық Кеңесiнiң Атқарушы комитетi Қоғамның белсендi қатысуымен Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердiң жалпы электр энергетикалық нарығын құру туралы келiсiм жобасын (ТМД Электр энергетикалық Кеңесiнiң 2004 жылғы 10 маусымдағы N 25 хаттамасының шешiмiмен мақұлданды) әзiрледi.
      Акцияларының бақылау пакетi мемлекетке тиесiлi табиғи монополиялық субъектiлердiң, ұлттық компаниялардың, акционерлiк қоғамдардың қызметiн реттейтiн қолданыстағы заңнамаға сәйкес Қоғам жыл сайын тарифтiк сметаны, Қоғамды дамытудың орташа мерзiмдiк кезеңге арналған жоспарын бекiтедi және олардың орындалуы туралы есеп бередi, мемлекеттiк сатып алу жоспарын бекiтедi, қаржы есептемелерiне жыл сайын аудиторлық тексеру жүргiзедi, Қоғамның өндiрiстiк-қаржы қызметi туралы мемлекеттiк органдар, Директорлар кеңесi мен Yкiмет алдында тұрақты есеп берiп отырады, қаржы есептерiн БАҚ-та жариялайды. Бұдан басқа, Мемлекеттiк мүлiк комитетiмен, Энергетика және минералдық ресурстар министрлiгiмен, Қазақстан Республикасының Табиғи монополияны реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөнiндегi агенттiгiмен және басқа бақылаушы органдармен тәуелсiз ұйымдарды тарта отырып, Қоғамның қызметiне жыл сайын мониторингi өткiзiледi. Қоғам сондай-ақ өзiнiң қызметiнiң негiзгi қорытындыларын, өздерiнiң және тұтастай сала алдында тұрған мiндеттердi, сондай-ақ оларды шешу жолдарын БАҚ арқылы жұртшылыққа тұрақты жеткiзiп тұрады.
      Осы шаралар мен Қоғам жүргiзетiн жұмыстар жұртшылықпен байланысты ұстау мен Қоғамның шаруашылық қызметiнiң айқындығын қамтамасыз етедi.
      Қазақстан Республикасының Президентi мен Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң шешiмдерiне сәйкес Қоғам өкiлдерi Қазақстан Республикасындағы тарифтiк саясатты әзiрлеу жөнiндегi, Мемлекеттiк холдингтiк компанияны құру жөнiндегi жұмыс топтарының мүшелерi болып табылады.

  1.5. Қоғамды дамытудың 2005-2007 жылдарға
арналған жоспары

      Елдi дамытудағы оң үрдiстер, өнеркәсiп өндiрiсiнiң өсуi электр энергиясын тұтынудың өсуiне, тұтынушылардың төлем қабiлетiн арттыруға, электр энергиясының импорт көлемiн азайтуға және экспортын көбейтуге мүмкiндiк берген елiмiздiң электр станцияларында электр энергиясын өндiрудi ұлғайтуға алып келдi.
      Қаралып отырған кезеңде электр энергетикасы саласын одан әрi дамыту, оның iшiнде электр энергетикалық кәсiпорындарды жекешелендiрудi аяқтау жөнiндегi iс-шаралар жоспарланып отыр. Қоғамды дамыту жоспарында бұл реформалар Қоғамның қаржы-экономикалық көрсеткiштерiне әсер етпейдi деп қабылданды.
      2005-2007 жылдары көрсетiлетiн қызметтердiң көлемi Қазақстан Республикасы бойынша электр энергиясын өндiру мен тұтынудың күтiлiп отырған бiртiндеп өсуiне сүйенiп жоспарланды.

  1.5.1. Мақсаттары мен мiндеттерi

      Мемлекеттiк саясатқа сәйкес және жүктелген миссия шеңберiнде Қоғамның 2005-2007 жылдардағы қызметi Ұлттық электр желiсiнiң жұмыс iстеу сенiмдiлiгiн одан әрi арттыруға бағытталатын болады.
      Энергия өндiрушi кәсiпорындарды, электр желiлiк компанияларды дамыту, қолданыстағы электр желiлерiн дамытуға, электр берудiң жаңа желiлерiн салуға бағытталған iс-шараларды жүргiзу тұтынушылардың сапалы және сенiмдi электрмен жабдықталуын арттыруға, бәсекелестiк ортаны дамытуды қамтамасыз етуге, Республика экономикасын электр энергиясымен өзiн-өзi қамтамасыз етуiне жеткiзуге және соның нәтижесiнде елiмiздiң ұлттық қауіпсіздігінің бір бөлігі ретінде энергетикалық тәуелсіздікке жетуге мүмкiндiк бередi. Осы мақсатпен Қоғам:
      1. Қоғамның көлiк жүйесiн оңалтуға және энергия жүйесiнiң диспетчерлiк басқарылуын жетiлдiруге бағытталған ҰЭЖ жаңғырту жобасын аяқтауды;
      2. Қолданыстағы транзиттiң сенiмдiлiгiн арттыруға, сондай-ақ Оңтүстiк Қазақстанда электр энергиясы мен қуатының тапшылығын жабуға мүмкiндiк беретiн "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iске асыруды;
      3. ҰЭЖ жаңғырту жобасы мен "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iске асыру үшiн тартылған қарыз қаражаттары бойынша Қоғамның мiндеттемелердi орындауын қамтамасыз етудi;
      4. Қоғамның теңгерiмiндегi электр желiлiк объектiлердi жөндеу мен пайдалану жөнiнде қажеттi жұмыстарды жүргiзудi, сондай-ақ жабдықтардың ескiргендерiн жаңартуға және жаңа жабдық орнатуға қажеттi инвестицияларды жүзеге асыруды;
      5. Қоғамның шығынсыз қызметiн қамтамасыз етудi;
      6. Нарықтық қатынастарды одан әрi дамытуға жағдай жасауды жоспарлайды.

  1.5.2 Алға қойылған мiндеттерге жету жолдары

      Алға қойылған мiндеттердi шешу үшiн Қоғам мыналарды жоспарлайды:
      1. Қоғамның және Қазақстанның Бiртұтас энергетикалық жүйесiнiң басқару құрылымын жетiлдiру, Ұлттық электр желiсiнiң қалыпты жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасының БЭЖ-i көрсететiн қызметтердiң сапасы мен жұмыс iстеу сенiмдiлiгiн арттыру үшiн электр желiлерiн дамыту, жаңа осы заманғы технологияларды енгiзу жөнiнде жұмыстар жүргiзу.
      2. "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитiнiң 500 кB екiншi электр беру желiсiнiң екiншi ("Екiбастұз" ШС - "Ағадыр" ШС) және үшiншi ("Ағадыр" ШС - "ОҚ MAЭC" ШС) телiмдерiнiң құрылысын салу үшiн қажеттi қарыз қаражатын алуды жүзеге асыру.
      3. Қоғамның қызметiне байланысты негiздемелi шығындарды ұлғайту кезiнде, сондай-ақ қарыз қаражаттары бойынша мiндеттемелердi төлеудi қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттiгiне тарифтер деңгейiн өзгертуге арналған өтiнiмдер ұсыну.
      4. "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шiлдеде  Заңының қабылдануына сәйкес электр энергетикасы саласындағы нарықтық қатынастарды одан әрi дамытуға бағытталған нормативтiк-құқықтық актiлердi әзiрлеуге қатысу.
      5. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттiгiмен бiрлесе отырып тарифтiк әдiснаманы жетiлдiру жөнiндегi жұмысты жалғастыру.

  1.5.3. Стратегияны, мемлекеттiк және салалық бағдарламаларды iске асыру жөнiнде компанияның жоспарлаған iс-шаралары

      Бекiтiлген Стратегия, мемлекеттiк және салалық бағдарламалар шеңберiнде Қоғам "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитiнiң екiнші 500 кB электр беру желiсiнiң құрылысын аяқтауды, Қоғам қызметкерлерi үшiн тұрғын үй салу мен үлестiк қатысу жолымен тұрғын үй бағдарламасын iске асыруға қатысуды, шығынсыз қызметтi қамтамасыз етудi жоспарлап отыр.
      Қазақстан Республикасы БЭЖ-нiң жүйелiк операторы бола отырып, Қоғамның қызметi электр энергиясы мен қуатының көтерме саудасын одан әрi дамытуға, Қазақстан Республикасының электр энергетикалық саласында теңгерiмдеушi нарық пен жүйелiк және қосалқы қызметтер нарығын құру мен оның жұмыс iстеуiне бағытталатын болады.

  1.5.4. Өнiм өндiрiсiнiң даму серпiнi

  1.5.4.1. Қызметтер көлемi

      2005 жылы электр энергиясын техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызмет көлемi 64,2 млрд. кВт.сағат мөлшерiнде жоспарланып отыр.
      2006 жылы техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызмет көлемiн 65,9 млрд. кВт.сағатқа, ал 2007 жылы - 67,1 млрд. кВт.сағатқа дейiн ұлғайту жоспарланады. Қызметтер көлемiнiң ұлғаюы электр энергиясын тұтынудың және оны тиiсiнше өндiрудiң жоспарлы өсуiмен байланысты.
      Электр энергиясын Қоғамның желiлерi бойынша беру көлемi 2005 жылы 33,1 млрд. кВт.сағат (iс жүзiнде 2004 жылғы деңгейден 256,6 млн. теңгеге жоғары) мөлшерiнде жоспарланады. 2006 жылы ол 1,0 млрд. кВт.сағатқа ұлғаяды және 34,1 млрд. кВт.сағатты құрайды, ал 2007 жылы электр энергиясын Қоғамның желiлерi бойынша беру көлемi 35,3 млрд. кВт.сағат көлемiнде жоспарланады.

  1.5.4.2. Кiрiстер

      Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2003 жылғы 12 қыркүйектегі N 926  қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2004-2006 жылдарға арналған индикативтiк жоспарында электр энергиясын магистралдық тораптары бойынша беру жөнiндегi қызметтерге арналған тарифтердi 2004 жылы - 7 %-ға, 2005 жылы - 8 %-ға ұлғайту көзделген.
      Бiрақ, Қоғамның 2003 жыл iшiндегi өндiрiстiк-қаржы қызметiнiң нәтижелерi, қызмет көлемiнiң өсуi 2004 жылы Қоғамның қызметтерiне арналған тарифтер ставкаларының деңгейiн 2003 жылғы деңгейде сақтап қалуға мүмкiндiк бердi, 2004 ж. 01.02-ден бастап әлеуметтiк салықты есептеу тәртiбiнiң өзгеруiне байланысты қызметтердiң реттелетiн түрлерiне тарифтер ставкасы төмендетiлдi.
      Осы жағдайлар Қоғамның қызметтерiне арналған баға индекстерi серпiнiн қайта қарауға алып келдi.
      Дамыту жоспарында Қоғамның ағымдағы қызметiн қамтамасыз ету, қарыз қаражаттары бойынша негiзгi борышты төлеу жөнiндегi мiндеттемелердi және олар бойынша басқа мiндеттемелердi орындау мақсатында қоғамның қызметтерiне арналған тарифтердiң деңгейлерiн:
      электр энергиясын беру жөнiндегi қызметтерге арналған есеп айырысудың орташа тарифiн: 2005 жылы - 6,4 %-ға, 2006 жылы - 4,0 %-ға, 2007 жылы - 4,6 %-ға;
      техникалық диспетчерлендiру жөнiндегi қызметке арналған тарифтi: 2005 жылы - 6,5%-ға, 2006 жылы - 8,1%-ға, 2007 жылы - 9,4%-ға бiртiндеп ұлғайту көзделген.
      Тарифтердi осылайша көтеру кезiнде 2005-2007 жылдар кезеңi iшiнде Қоғам негiзгi қызметтен: 2005 жылы 17,3 млрд. теңге (2004 жылға 2,6 %-ға ұлғаю), 2006 жылы 18,6 млрд. теңге және 2007 жылы 20,4 млрд. теңге кiрiс алуды жоспарлап отыр.

  1.5.4.3. Шығыстар

      Қоғамның негiзгi қызметi жөнiндегi шығыстары 2005 жылы 17,1 млрд. теңге (2004 жылға қарағанда 17,8 %-ғa жоғары) мөлшерiнде, 2006 жылы негiзгi қызмет жөнiндегi шығыстар 18,2 млрд. теңгеге дейiн ұлғаяды, 2007 жылы 19,2 млрд. теңгенi құрайды. Инвестициялық бағдарламаның iске асырылу ықпалын бағалауға байланысты есептер ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша Халықаралық Қайта құру және Даму Банкiмен және Еуропа Қайта құру және Даму Банкiмен, "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасы бойынша Еуропа Қайта құру және Даму Банкiмен және Қазақстанның Даму Банкiмен жасалған қолданыстағы кредиттiк келiсiмдердiң шарттары мен "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" ӘБЖ-нiң екiншi және үшiншi төлiмдерiн қаржыландыру жөнiндегi алдын-ала шарттарға сүйене отырып жүргiзiлдi.
      Iске асыруға байланысты емес шығыстардың ұлғаюы мынадай себептерден туындаған:
      инвестициялық бағдарламаларға сәйкес негiзгi құралдарды пайдалануға iске қосу нәтижесiнде амортизациялық аударымдар мен мүлiкке салынатын салықтың өсуi;
      макроэкономикалық көрсеткiштерге сәйкес тауарларды, жұмыстар мен қызметтердi сатып алуға арналған шығыстар индекстелдi;
      ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша жабдықтардың iске қосылуы мен оны сатып алуға бағытталған қарыз қаражаттары бойынша есептелген сыйақылардың ағымдағы шығыстарға жатқызылуы.
      Дамыту жоспарында тұтыну бағалары есепке алына отырып, Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгiмен келiсiлген нормативтен (2004 ж. 12.01 N 09-1-13/9464 хаты) аспайтын Қоғамның қызметкерлерi санының жоспарлы түрде бiртiндеп өсуiне сүйене отырып, Қоғамның өндiрiстiк қызметкерлерiнiң еңбегiне ақы төлеуге арналған шығыстарды ұлғайту көзделген. Қоғам қызметкерлерiнiң санын ұлғайту негізiнен жаңа активтердi пайдалануға енгiзудi көздейтiн ӘБЖ-нi жаңғырту жобасын және "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iске асыруға байланысты.

  1.5.4.4. Өзiндiк құнның құрылымы

      2005-2007 жылдарға арналған Қоғамның қызмет көрсету өндiрiсiне арналған шығындары (өзiндiк құны) 2005 жылы 14036,0 млн. теңге, 2006 жылы 14716,9 млн. теңге және 2007 жылы 15122,4 млн. теңге мөлшерiнде, оның iшiнде негiзгi баптар бойынша жоспарланады.
      Әлеуметтiк салықсыз, еңбек ақы төлеу қоры 2005 жылы 2776,1 млн. теңге сомасына жоспарланады, 2006 және 2007 жылдарға арналған болжамдық деректер тиiсiнше 2984,6 млн. теңгенi және 3213,8 млн. теңгенi құрайды. Еңбек ақы төлеуге арналған шығыстардың ұлғаюы Қоғамның өндiрiстiк қызметкерлерiнiң лауазымдық айлық ақыларын 2004 жылғы 1 тамыздан бастап өсiру есебiнен, сондай-ақ оның санын жоспарлы өсiрiп отыруға байланысты болды.
      Жөндеуге арналған шығындар 2005 жылы 1054,8 млн. теңге сомасына жоспарланады, 2006 және 2007 жылдарға арналған болжамдық деректер тиiсiнше 1075,9 млн. теңгенi және 1097,4 млн. теңгенi құрайды.
      Тараптық ұйымдардың көрсеткен өндiрiстiк сипаттағы қызметтерi 2005 жылы 1402,3 млн. теңге сомасына, 2006 жылы 1472,6 млн. теңге, 2007-ге - 1531,5 млн. теңгеге жоспарланды.
      2005 жылға арналған амортизациялық аударымдар 4482,4 млн. теңге сомасына жоспарланды, кейiнгi 2006 және 2007 жылдары тиiсiнше 4 723,0 млн. теңгенi және 4951,0 млн. теңгенi құрайды.
      Электр энергиясының технологиялық шығысын өтеуге арналған шығыстар 2005 жылы 3242,3 млн. теңге, 2006 жылы - 3404,4 млн. теңге, 2007 - 3506,6 млн. теңге мөлшерiнде жоспарланады.

  1.5.4.5. Инвестициялар

      Қоғамның инвестициялық бағдарламасы үш негiзгi бағыт бойынша құрылды:
      1. ҰЭЖ жаңғырту жобасын iске асыру;
      2. "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iске асыру;
      3. Тозығы жеткен және ескiрген жабдықтарды ауыстыруға, Қоғамның инфрақұрылымын дамытуға, жаңа технологиялық процестердi енгiзуге, қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге бағытталған қысқа мерзiмдiк жобаларды iске асыру.
      2005 жылы ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша инвестициялар сомасы 7,0 млрд. теңге, оның iшiнде ХҚДБ мен ЕҚДБ қаражаттары есебiнен - 3,4 млрд. теңге, Қоғамның қаражатынан - 3,6 млрд. теңге мөлшерiнде жоспарланып отыр.
      2005-2007 жылдарда тұтас алғанда, ҰЭЖ жаңғырту жобасына барлық көздерден 12,8 млрд. теңге, оның iшiнде ХҚДБ мен ЕҚДБ қаражаттарынан 7,3 млрд. теңге жұмсау жоспарланады.
      2005 жылы Қоғам "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iске асыруға 3,9 млрд. теңге (ҚҚС-сыз), оның iшiнде қарыз қаражаттардан 3 млрд. теңге жұмсауды жоспарлайды. Бұдан басқа, 2005 жылы Қоғам желiнiң екiншi және үшiншi телiмдерiнiң құрылысына арналған кредиттiк келiсiмге қол қоюды жоспарлайды.
      2005-2007 жылдар iшiнде осы жоба бойынша барлығы 26,1 млрд. теңге жұмсау жоспарланып отыр.
      2005-2007 жылдарға Қоғам шағын станциялар мен электр беру желiлерiн қайта құруға, трансформаторлар мен реакторлар орнатуға, жөндеу мен қоймалық үй-жайларды және т.б. құруға бағытталған қысқа мерзiмдiк жобаларды iске асыруға қаражат жұмсауды көздеп отыр. Осы мақсаттарға Қоғамның Астана қаласына көшуiне байланысты шығыстарын қоса алғанда, 6,9 млрд. теңге (ҚҚС-сыз) жұмсау жоспарланады. Осы iс-шаралар Қазақстанның БЭЖ-нiң жұмыс iстеу сенiмдiлiгiнiң қажеттi деңгейiн және тұтынушыларды сапалы электрмен жабдықтауды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.

  1.5.4.6. Еңбек және қоршаған ортаны қорғау

  Еңбек қорғау және техника қауiпсiздiгi

      Электр желiлерiнiң сенiмдi жұмысын қамтамасыз ету үшiн Қоғам Мемлекеттiк қадағалау органдары ұйғарымдамаларының және технологиялық бұзылыстар мен жазатайым оқиғаларды тексеру актiлерiнiң орындалуын бақылай отырып, желiлердi пайдаланудың, өрт қауiпсiздiгi мен еңбек қорғаудың жай-күйiне, сондай-ақ ай сайын өткiзiлетiн "Техника қауiпсiздiгi күндерiнiң" нәтижелерi бойынша кешендi және тақырыптық тексерулердi жүзеге асырады.
      Қоғам жұмыс орындарындағы еңбек жағдайлары мен оның қауiпсiздiгiн жақсартуға бағытталған iс-шараларды жүзеге асырады. Қоғамның барлық филиалдарында жөндеу науқаны басталар алдында жұмыстарды қауiпсiз жүргiзудi ұйымдастыру мәселелерi бойынша жұмыс жүргiзушiлермен және жетекшiлерiмен семинарлар өткiзiледi. Жөндеу бригадаларын олардың қорғану құралдарымен, аспаптармен, такелажбен, арнайы киiммен толық жабдықталуын тексере отырып, аттестаттау өткiзiледi.
      ЖЭТ-тiң барлық филиалдарында бiрiншi басшылардың басшылық етуiмен ай сайын "Техника қауiпсiздiгi күндерi" өткiзiледi. Бұдан басқа, барлық филиалдарда дерлiк жұмыс iстеушi бригадалар мен жекелеген орындаушыларды кенеттен тексеру тұрақты өткiзiледi.

  Қоршаған ортаны қорғау

      Қоғамның негiзгi және қосалқы өндiрiстерiнiң қоршаған ортаға зиянды әсер етушiлерi:
      электр беру желiлерi мен шағын станциялардың жоғары вольттық жабдығымен жасалатын электр өрiсiнiң кернеулiгi;
      бензин құятын станциялардан бензин буларының, май шаруашылығынан май буларының, дәнекерлеу тұрақтарынан газдардың, жабдықтарды жөндеу жөнiндегi цехтардың ағаш өңдейтiн станоктарынан ағаш шаңдарының атмосфераға шығарындылары және т.с.с.;
      автокөлiктен бөлiнетiн пайдаланылған газ шығарындылары;
      ластанған сулардың (көбiнесе шаруашылық-тұрмыстық) сарқындылары;
      қатты қалдықтар (өндiрiстiк және шаруашылық-тұрмыстық).
      Қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi жұмыс Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес былайша жүргiзiледi:
      а) электр өрiсiнiң зиянды әсерiнен қорғану жөнiнде мыналар көзделедi:
      электр беру желiлерiн жобалау кезiнде санитарлық-қорғану аймақтарын жасау;
      айналма жолдарда және шағын станциялардағы жоғары вольттық жабдықтарды басқарудың стационарлық қалқандарының жанында тұрақты қорғану құрылғыларын құру;
      электр беру желiлерi мен қосалқы станциялық жабдықтарда кернеудi өшiрмей-ақ жұмыс iстеу үшiн жеке қорғану құралдарын сатып алу;
      б) шығарындылармен және төгiндiлермен жұмыс бойынша:
      ЖЭТ-тiң әрбiр филиалында "Атмосфераға шектi-ұйғарынды шығарылымдар" (ШҰШ) және "Ластанған ағынды сулардың шектi-ұйғарынды төгiндiлерi" (ШСТ) жобалары әзiрлендi және табиғат қорғау органдарымен келiсiлдi, соның нәтижесiнде шығарындылар мен төгiндiлердi техникалық негiздемелiк мәндерiне дейiн жеткiзу жөнiнде iс-шаралар жүргiзiледi. ШҰШ мен ШСТ жобаларының қолданылу мерзiмдерi аяқталғаннан кейiн жаңалары әзiрленедi;
      шығарындылардың атмосфераға және ластанған заттардың су қоймаларына жiберiлетiн ағындылардың көлемдерi жыл сайын табиғат қорғау органдарымен келiсiледi;
      в) қатты қалдықтарды дестелеу жөнiнде жыл сайын мамандандырылған ұйымдармен тұрмыстық және өндiрiстiк қатты қалдықтарды шығаруға және көмуге арналған шарттар жасалады.
      Шағын станцияларды қайта құру мен жабдықтарын ауыстыруға арнап әзiрленетiн техникалық жобаларға "KEGOC" АҚ-ның шағын станцияларын жаңғырту кезiндегi экологиялық басқару жоспарының" талаптарына сәйкес әзiрленген жаңғырту жөнiндегi жұмыстарды жүргiзу кезiнде қоршаған ортаны қорғау жөнiнде арнайы бөлiм енгiзiледi.
      Экологиялық мәселелердi басқару жабдықтарды бөлшектеу кезеңiндегi сияқты (ескiрген жабдықтар мен материалдарды басқару), орнату кезеңiнде де (электр өрiсiнiң кернеуi және шулы деңгейлерi) жүргiзiледi.
      Шағын станцияларға жеткiзiлетiн жабдықтың сапа сертификаттары, зауыттық сынақтарды өткiзу сертификаттары болады.

  1.5.4.7. Тарифтiк саясат

      2003 жылдан бастап Қазақстан Республикасының Табиғи монополияны реттеу жөнiндегi агенттiгi жыл сайын реттелетiн қызметтiң әрбiр түрiне арналған тарифтiк сметаны бекiтедi.
      Қаралып отырған кезеңде Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу агенттiгiмен бiрлесiп нарықтық қатынастарды дамытуға бағытталған Қоғамның тарифтiк саясатын одан әрi жетiлдiру жоспарланып отыр.
      Дамыту жоспарында көзделген тарифтер қолданыстағы әдiстемеге сүйене отырып және жоғарыда көрсетiлгендей, "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитiнiң 500 кB желiсiнiң екiншi және үшiншi телiмдерiнiң құрылысын салуға қаржы институттарынан алынған заемдарды берудiң шарттары бойынша алдын ала деректер есепке алына отырып жобаланады. Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау агенттiгi өнеркәсiп салаларын дамыту жағдайларында тарифтердi, тұтынушыларды электрмен жабдықтаудың құрылымы мен схемаларының өзгертулерiн, сондай-ақ "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын қаржыландыру шарттарын есептеудiң жаңа әдiснамасын енгiзген жағдайда, жоспарланатын тарифтер қолданыстағы заңнамаға сәйкес түзетiлуi мүмкiн.

  1.5.4.8. Әлеуметтiк саланы дамыту

      Қоғам жыл сайын Директорлар кеңесiнiң келiсiмi бойынша әр түрлi ұйымдарға, қоғамдық қорлар мен бiрлестiктерге қайырымдылық көмегiн көрсетедi. 2003 жылы Қоғамның қайырымдылық көмегiне арналған шығыстары 126,9 млн. теңгенi құрады, оның iшiнде, Жамбыл облысындағы жер сiлкiнiсiнiң зардаптарын жою жөнiндегi Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмiне сәйкес Қоғам зардап шеккендер үшiн тұрғын үй салуды жүзеге асырды. Сондай-ақ ақшалай қаражаттар жетiм және мүгедек балаларға көмек көрсету үшiн "Бөбек" қоғамдық қорына, тiректiк қозғалыс жүйесi бұзылған және БЦС ауруына шалдыққан балаларды оқытатын Алматының N 2 арнайы мектеп-интернатына, "Нұрсұлтан Назарбаевтың бiлiм беру қоры" қоғамдық қорына аударылды, ҰОС және еңбек майданының ардагерлерiне, интернационалист-жауынгерлерге және т.б. атаулы материалдық көмек көрсетiлдi.
      2003 жылы сала ардагерлерiн әлеуметтiк қорғау жөнiндегi жұмыс жандандандырылды. Қоғамның филиалдары мен Атқарушы дирекциясында есепте тұратын жұмыс iстемейтiн зейнеткерлердiң тiзiмi анықталды және жасалды. Қазiргi уақытта 400 энергетика ардагерi есепте тұрады. 2003 жылы Энергетик күнiне орай жұмыс iстемейтiн зейнеткерлерге 2,1 млн. теңге сомасында материалдық көмек бөлiнген болатын. Ардагерлер Қоғамның өткiзетiн барлық мерекелiк iс-шараларына шақырылды.
      2003 жылы сондай-ақ Қоғам әлеуметтiк қорғау мен қолдауды қамтамасыз ету мақсатында балалардың тууылуына, Қоғам қызметкерiнiң  немесе оның туған-туысқанының қайтыс болуына, зейнеткерлердi жерлеуге, емдеуге және т.б. байланысты 569 қызметкерге жалпы сомасы 11,4 млн. астам теңгенiң материалдық көмегiн көрсеттi.
      Қоғамның қайырымдылық көмегiн көрсету жөнiндегi шығыстары сала ардагерлерi мен Қоғам зейнеткерлерiн әлеуметтiк қорғауға бағытталған төлемдердi қоса алғанда, 2004 жылы 197,5 млн. теңгенi құрады.
      2004 жылы Қоғам "Саңырау спортшылар қорына", "Қазақстан соқырлар қоғамына", "Астана қаласының Сарыарқа аудандық мүгедектер қоғамы" қоғамдық қорына, Алматының N 2 арнайы мектеп-интернатына қаржы аударды.
      Қоғамның 2004 жылы қызметкерлерге материалдық көмек көрсетуге арналған шығыстары 10,4 млн. теңгенi, әлеуметтiк салаға - 7,5 млн. теңгенi (Астана қаласына қоныс аударуына байланысты Қоғамның қызметкерлерiне сатып алынған тұрғын үй жөнiндегi амортизациялық аударымдар) құрады.
      2005-2007 жылдарға арналған дамыту жоспарында қайырымдылық және материалдық көмек көрсету үшiн жыл сайын 130 млн. теңге мөлшерiнде шығын шығару көзделiп отыр. Бұл төлемақылар Қоғамның залалсыз қызметiн сақтау шартымен Директорлар кеңесiмен келiсе отырып жүзеге асырылады.
      Бұдан басқа, Қоғам жыл сайын қызметкерлердiң денсаулығын жақсарту, ұлттық және кәсiби мерекелердi мерекелеу жөнiнде iс-шаралар өткiзедi. Осы шығыстар 2004 жылы 2,4 млн. теңгенi құрады, 2005-2007 жылдары жылына 2,6-2,8 млн. теңге мөлшерiнде болжанып отыр.

  1.5.4.9. Кадр саясаты

      2005-2007 жылдарға арналған Қоғамды дамытудың қарқыны ҰЭЖ жаңғырту жобасын iске асыру шеңберiнде, оның iшiнде, оған релелiк қорғаудың кешендi микропроцессорлық құрылғыларын жасау және РҚжА құралдарын жаңғырту мен жобалау кезiнде қолданылатын технологиялық шешiмдердi енгiзу кiретiн "Релелiк қорғауды жеткiзу мен орнату және шағын станцияларды автоматтандыру" жобасының (бұдан әрi - РҚжА жаңғырту жобасы) уақытында және сапалы жүзеге асырылуын қамтамасыз ету есебiнен жұмыс көлемiн шұғыл өсiрудi, бiрегей, жоғары технологиялық жабдықты енгiзудi, өндiрiс технологиясының сапалық өзгеруiн көздейдi. Бұдан басқа, "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасының iске асырылуына байланысты жобаға есепке алынбаған нормативтiк санының есебiмен жалпы ұзындығы 250 км 500 кВ "Шу" ШС-ның бiрiншi кезегiн 2006 жылы iске қосу мен 500 кB "Шу" ШС-дағы N 514 ӘЖ мен 500 кВ ОҚМАЭС - "Шу" ӘЖ кiрмелерiнiң iске қосылуы енгiзiлдi.
      Жобаларды iске асыру кезеңiнде нақтылы қол жеткiзiлген деңгейге қарағанда қосымша қызметкерлер саны қажет болады. 2004 жыл iшiнде ғана жобалардың iске асырылуы мен шағын станцияларды техникалық қайта жарақтандыру (жаңғырту) жөнiндегi ұйымдық және жобалау жұмыстарының барлық кешенiнiң орындалуына, шағын станциялардың жабдықтарын ауыстыру жөнiндегi жобалау, iздестiру жұмыстарының орындалуына, телекоммуникациялық жүйелердi, релелiк қорғау жүйелерiн дамыту мен автоматтандыруға, SCADA, ЭКЕАЖ-ның енгiзiлуiне байланысты өндiрiстiк қызметкерлердiң саны 46 адамға (2003 жыл iшiнде 3789 адамнан 2004 жылы 3835 адамға дейiн) өстi.
      Резервтер құру мен Қоғамды неғұрлым серпiндi дамытуды қамтамасыз ету үшiн Қоғамды дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған жоспарының жобасында негiзгi өндiрiстiк қызметкерлердiң санын 2007 жылғы нормативтiк деңгейге дейiн кезең-кезеңiмен өсiру көзделдi, ол TПE, ТҚЕ-нiң талаптары мен өндiрiстiк нұсқаулықтарға сәйкес келедi, өйткенi сандық нормативтер авариясыз, жедел, техникалық қызмет көрсету және электр тораптарын жөндеу жөнiндегi жұмыстардың бүкiл кешенiн ескередi.
      Электр энергетикасындағы кадрлардың кәсiби даярлығы мен бiлiктiлiгiн арттыру еңбек өнiмдiлiгiне, қызметкерлердiң жарақат алуын азайту мен күрделi электр жабдығын пайдалану деңгейiн арттыруға әсерiн тигiзетiн негiзгi факторлар болып табылатыны ескерiле отырып, үздiксiз оқытуды ұйымдастыру жұмысы, қызметкерлердi кәсiби даярлау мен бiлiктiлiгiн арттыру Қоғамның кадр саясатының негiзгi бағыттарының бiрi болып табылады.
      Мамандардың бiлiктiлiгiн арттыру Алматы энергетика және байланыс институтының базасында, РҚА, ӨДО-ның жетекшi мамандары - Ресейдiң бiлiктiлiктi арттырудың мамандандырылған институттарында (Энергия ББАИ, Мәскеу қ., Энергия ПБАИ, Санкт-Петербург қ., "Лидер" оқыту орталығы, Ресей БЭЖ PAҚ орталығының ӨДО, УЭАМ-Монтаж, Екатеринбург қ.), жұмысшы кадрлар - энергетиктердiң бiлiктiлiгiн арттырудың өңiрлiк оқыту орталықтарында (Екiбастұз, Өскемен, Қарағанды, Қостанай), сондай-ақ Алматының энергетика және электронды аспап құрылысы колледжiнде жүргiзiледi.
      Бұдан басқа, ҰЭЖ жаңғырту жобасының шеңберiнде Қоғамның қызметкерлерiн жабдықтарды жеткiзушi - шетелдiк жетекшi фирмалардың дайындаушы зауыттарында арнайы даярлықтан өткiзу жүзеге асырылады.
      Республикада жоғары бiлiктi жұмысшылар мен энергетик мамандарды даярлаудың үздiксiз үдерiсiн жүзеге асыру мақсатында Қоғам 2005-2007 жылдары:
      1) халықаралық стандарттарға жауап беретiн мемлекеттiк салалас орта-арнаулы оқу орындарымен бiрлесе отырып осы заманғы оқыту орталығын (релешiлер мектебi, диспетчерлер мектебi және т.б.) құру;
      2) оқыту мен бiлiктiлiктi арттыруға кететiн шығындар деңгейiн есептеу үшiн екi негiзгi тәсiлдi бекiтiп беретiн бiрыңғай нормативтердi бекiту жөнiндегi уақытша ереженi белгiленген тәртiппен әзiрлеу мен бекiту:
      а) өндiрiстiк қажеттiлiкке қарай, бiрақ, үш жылдан сиретпей, барлық қызметкердiң бiлiктiлiгiн арттыру, мұның өзi жыл сайын қызметкерлердiң жалпы санының кемiнде 30 %-ның бiлiктiлiгiн арттыруға мүмкiндiк бередi. Қазiргi уақытта жыл сайын орташа есеппен Қоғам мамандарының 16 %-ы бiлiктiлiгiн арттырады;
      б) Ресейдiң тәжiрибесi бойынша оқытуға кететiн шығындардың нормативтiк деңгейiн Қоғам қызметкерлерiнiң еңбегiне ақы төлеу қорының 4 %-ы мөлшерiнде (қазiргi уақытта орташа есеппен 2 %) белгiлеу, мұның өзi қаражатты жоспарлы жұмсауға жағдай жасайтын болады және шығындардың осы түрiн анықтауға қойылатын бiрыңғай талаптарды енгiзуге мүмкiндiк бередi.

  1.5.4.10. Қаржы нәтижелерi және бюджетпен қатынастар

      Негiзгi қаржы-экономикалық көрсеткiштерiнiң болжамы болжамдық макроэкономикалық көрсеткiштердi есепке ала отырып жасалды.
      Қоғам қызметiнiң негiзгi көрсеткiштерiнiң есептеулерiнде мынадай ережелер мен рұқсат етулер қабылданды:
      тауарларды, жұмыстар мен қызметтердi сатып алуға арналған шығыстар тұтынушылық бағалар индексiн және ұлттық валютаның айырбас бағамының өзгеруi және сатып алынатын тауарлар мен қызметтер түрлерiне байланысты өнеркәсiп тауарларына арналған бағалар индекстерiн есепке ала отырып жоспарланды;
      Қоғамның 2004-2006 жылдарға арналған операциялық, инвестициялық және қаржы қызметiнен алынатын төлем түсiмдерiнiң болжамы - 100 %;
      шығыстар бойынша мерзiмi өтiп кеткен берешектiң жоқтығы;
      салықтарды есептеу Қазақстан Республикасының қолданыстағы салық заңнамасына сәйкес жүргiзiлдi;
      ХКДБ мен ЕКДБ-i қарыздарының негiзгi сомаларын төлеу заем туралы 1999 жылғы 21 желтоқсандағы N 4526 kz және 1999 жылғы 3 желтоқсандағы N 794 шарттарда көрсетiлген кестелерге сәйкес жүргiзiледi;
      ҰЭЖ жаңғырту жобасы бойынша ХҚДБ мен ЕКДБ-ға төлейтiн несиелердi пайдалану құқығы үшiн пайыздар мен комиссиялар сомасын есептеу заем туралы 1999 жылғы 21 желтоқсандағы N 4526 kz және 1999 жылғы 3 желтоқсандағы N 794 шарттарға сәйкес қолданыстағы пайыздық мөлшерлемелер бойынша жарты жылда бiр рет жүзеге асырылады;
      "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасы бойынша қарыз қаражаттары жөнiндегi мiндеттемелердi есептеу желiнiң бiрiншi телiмiн қаржыландыру және желiнiң екiншi және үшiншi телiмдерiнiң құрылысын қаржыландыру жөнiндегi қаржы институттарының алдын ала ұсыныстары үшiн Еуропа Қайта құру мен Даму Банкiмен және Қазақстанның Даму Банкiмен қол қойылған кредиттiк келiсiмдер негiзiнде жүргiзiлдi.
      2005 жылы Қоғам 214,6 млн. теңге, 2006 жылы - 514,8 млн. теңге және 2007 жылы - 1000,2 млн. теңге сомасында таза табыс алуды жоспарлайды.
      Алынған таза табысты "Мемлекеттiк акциялар пакеттерiне үлеспайдалар мен ұйымдардағы мемлекеттiк қатысу үлесiне арналған кiрiстер туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2003 жылғы 25 сәуiрдегi N 404 қаулысына сәйкес таза табыстың 10%-ы мөлшерiнде үлеспайдаларды төлеуге, сондай-ақ қарыздар бойынша негiзгi борышты төлеу жөнiндегi мiндеттемелердi жабуға жұмсау жоспарланып отыр.
      2005-2007 жылдар iшiнде Қоғам 4,0 млрд. теңге сомасында тiкелей салықтар мен алымдар, оның iшiнде: мүлiкке салынатын салыққа - 2,4 млрд. теңге (2005 жылы - 0,76 млн. теңге; 2006 жылы - 0,81 млн. теңге; 2007 жылы - 0,86 млн. теңге), әлеуметтiк салыққа - 1,36 млрд. теңге (тиiсiнше 0,43 млн. теңге; 0,45 млн, теңге; 0,48 млн. теңге), жерге - 0,14 млрд. теңге (тиiсiнше 0,04 млн. теңге; 0,05 млн. теңге; 0,05 млн. теңге), көлiк құрамына салық - 0,02 млрд. теңге (тиiсiнше 6,5 млн. теңге; 6,9 млн. теңге; 7,3 млн. теңге) төлеудi көздейдi.
      Мүлiкке салынатын салықты есептеу негiзгi жабдықтарды пайдалануға жоспарлы iске қосу мен амортизациялық аударымдардың қалыптасқан орташа нормасына сүйене отырып ірiлендiрiле жүргiзiлдi.
      Жерге және көлiк құралдарына салынатын салықты есептеу тұтыну бағаларының индексiн есепке ала отырып жүргiзiлдi, өйткенi осы салықтарды есептеудегi базалық көрсеткiш ең төменгi есептiк көрсеткiш болып табылады.
      Көлiкке салынатын салықты есептеу көлiктiң бiрлiк санының артуы есепке алынбай жүргiзiлдi, бұл қазiргi уақытта автокөлiк пен арнаулы техника сатып алудың қолданыстағы тұрақжайды ұлғайтуға емес, ескiрген көлiктi ауыстыруға бағытталуымен байланысты.
      Әлеуметтiк салықты есептеу 2004 ж. 01.01 қаңтардан бастап қолданысқа енетiн Қазақстан Республикасының Салық Кодексiне қызметкерлердiң жалақысының мөлшерiне байланысты әлеуметтiк салықтың кемiмелi мөлшерiн көздейтiн өзгерiстердi есепке ала отырып жүргiзiлдi.
      Қаралып отырған кезеңде Қоғам корпоративтiк салықтың төленуiн жоспарлап отырған жоқ, ол қазiргi уақытта шегерiмге жатқызылатын тозу сомасының салық есебiне сәйкес амортизациялық аударымдардан бухгалтерлiк есепке сәйкес айтарлықтай асып түсуiне байланысты болып отыр. Бұл ретте электр беру желiлерi жөнiндегi салық есебi бойынша Қоғам шектiден төмен аударымдар нормасын қолданады. Бұдан басқа, жобаларды iске асыру нәтижесiнде Қоғам активтерiнiң құнын айтарлықтай өсiру жоспарланып отыр, мұның өзi салық пен бухгалтерлiк есеп арасындағы айырмалардың ұлғаюына алып келедi. Қолданыстағы бухгалтерлiк есеп стандарттарына сәйкес Қоғам 2003 жылдан бастап шығындарға жатқызылатын салық пен бухгалтерлiк есеп арасында туындаған уақытша айырмаларға арналған корпоративтiк салық жөнiндегi резервтердi қалыптастыра бастады.

  2. Қоғамды дамытудың инвестициялық жоспары

  2.1. Инвестициялық саясат

      Қоғамның инвестициялық саясаты Қазақстан Республикасы БЭЖ-нiң сенiмдi, тұрақты жұмыс iстеуiн, тұтынушылардың үздiксiз электрмен жабдықталуын қамтамасыз етуге, нарықты дамытуға және есепке алу жүйесiн, Қазақстан Республикасы БЭЖ-нiң iргелес мемлекеттердiң энергия жүйелерiмен қатарлас жұмыс iстеуiн жетiлдiруге бағытталған.
      Электр энергетикалық жабдықтардың әбден тозғанын ескере отырып, Қоғам жабдықтардың тозғанын жаңартуға, ескiргенiн жаңғыртуға және жаңа жабдықтарды орнатуға бағытталған инвестициялық бағдарламаларды iске асыруға баса назар аударады.

  2.2. Инвестициялық бағдарлама

  2.2.1. ҰЭЖ жаңғырту жобасы

      Қаралып отырған кезеңде Қоғам ҰЭЖ жаңғырту жобасын iске асыруды жалғастыра бередi. Қоғам жобаны iске асыруды 2008 жылы аяқтауды жоспарлайды.
      ҰЭЖ жаңғырту жобасы:
      жоғары вольттық жабдықтарды орнатуға;
      телекоммуникация құралдарын, Ұлттық электр желiсiн басқару жүйесiн (бақылау мен деректердi өңдеу жабдықтары (SCADA), энергетикалық басқару жүйесiн (ЕМS)) жаңғыртуға;
      электр энергиясын коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесi мен Қоғамды басқарудың интеграцияланған жүйесiн құруға бағытталған.
      ҰЭЖ iске асыру Қазақстанның ұлттық электр желiсiнiң сенiмдi және қауiпсiз жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету, электр энергиясы мен қуаттың көтерме сауда нарығының тұрақты жұмыс істеуi үшiн жағдай жасайды, есепке алу мен бақылау жүйесiн айтарлықтай жетiлдiредi.
      Жобаның құны 258,4 млн. АҚШ долларын құрайды. Қаржыландыру Халықаралық Қайта құру және Даму Банкi мен Еуропа Қайта құру және Даму Банкiнiң мемлекеттiк кепiлдемемен берiлген қарыз қаражаттарының есебiнен, сондай-ақ Қоғамның өз қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

1 Жобаның жалпы сомасы - 258,4 млн. АҚШ доллары, оның iшiнде:
  1.1 Қарыз қаражаты - 185 млн. АҚШ доллары, солардың iшiнен;
      1.1.1. ХКДБ - 140 млн. АҚШ доллары,
      1.1.2 ЕҚДБ - 45 млн. АҚШ доллары.
  1.2 Қоғамның қаражаты - 78,4 млн. АҚШ доллары.
2 Заем алу шарттары:
  2.1 Жеңiлдiк кезеңi:
      2.1.1 ХҚДБ - 5 жыл,
      2.1.2  ЕҚДБ - 4 жыл.
  2.2 Қос банк бойынша бiржолғы комиссия - қарыз сомасының 1%-ы.
  2.3 Заемдарды өтеу мезгiлi:
      2.3.1 ХҚДБ - 15 жыл,
      2.3.2 ЕҚДБ - 10 жыл.
  2.4 Сыйақы мөлшерлемесi:
      2.4.1 ХҚДБ - Libor + құбылмалы спрэд,
      2.4.2 ЕҚДБ - Libor+ 1%.
      2008 жылы Қоғам осы жобаның iске асырылуын аяқтауды жоспарлап отыр.

  2.2.2. "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитiнiң
500 кВ екiншi желi құрлысының жобасы

      Қазiргi уақытта қолданыстағы 500 кВ Екiбастұз - Нұра - Ағадыр - ОҚМАЭС - Алматы - Жамбыл ЭЖЖ-нен тұратын электр беру желiсi Оңтүстiк Қазақстанға 600 МВт-қа дейiн электр қуатын немесе 3,0 млрд. кВт.сағат электр энергиясын беруге қабiлеттi және Оңтүстiктегi тұтынушыларды электрмен жабдықтау сенiмдiлiгiн, сондай-ақ қажеттi қуаттың берiлуiн қамтамасыз ете алмайды.
      Құрылыс салу құны "ЭНЕРГИЯ" ҚАЗҒЗОЭЖЖIИ ЖАҚ әзiрлеген техникалық-экономикалық негiздемеге сай 41,4 млрд. теңгеге (326 млн. АҚШ доллары) бағаланады. Құрылысты салу халықаралық және қазақстандық қаржы институттарының қарыз қаражаттарын тарта отырып жүзеге асыру жоспарланып отыр. Ортақ қаржыландыру бағдарламасы шеңберiнде Қоғамның қаражатын несиелер бойынша мiндеттемелердi төлеуге, сондай-ақ алдын ала жобалау, жобалау мен iздестiру жұмыстарын жүргiзуге жұмсау жоспарланады.
      2004 жылы Қоғам "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iс жүзiнде iске асыруға кiрiсті.
      Осы желiнiң құрылысы:
      Қазақстан Республикасының Ұлттық электр желiсiнiң транзиттiк әлеуетiн ұлғайтады;
      Қазақстан Республикасының, Орталық Азияның, Ресейдiң энергия жүйелерiнiң қатарлас жұмысының сенiмдiлiгiн қамтамасыз етедi;
      қолданыстағы телiмдердiң бiрiнiң ажыратылуы мүмкiндiгiн есепке ала отырып, оңтүстiк өңiрдiң тұтынушыларын электрмен жабдықтау сенiмдiлiгiн арттырады;
      орташа мерзiмдiк перспективада Қазақстанның оңтүстiгiндегi электр энергиясының тапшылығын Солтүстiк Қазақстанның iрi электр станцияларынан арзан электр энергиясын беру есебiнен жабуды қамтамасыз етедi.
      Осы желiнiң құрылысын жүргiзу қарыз қаражаттарын тарту есебiнен жоспарланады.
      "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" транзитiнiң 500 кВ желiсi бiрiншi телiмiнiң құрылысын қаржыландыру үшiн заемдар беру (қол қойылған кредиттiк келiсiмдер негiзiнде) шарттары.

      Қазiргi уақытта Қоғам ЭБЖ-нiң екiншi және үшiншi телiмдерiнiң құрылысын салуды жүзеге асыру үшiн қажеттi қаржыландырудың болуы мүмкiн схемалары мен қарыз алу көздерiн қарастыруда. Қаралып отырған орташа мерзiмдiк кезеңге арналған Қоғам қызметiнiң қаржы-экономикалық көрсеткiштерiн есептеу үшiн ХҚДБ-ның 100 млн. АҚШ доллары сомасындағы қарыз қаражатын: мемлекеттiк кепiлдеменi беру, қолданыс мерзiмi - 17 жыл (5 жылы жеңiлдiкпен), бiржолғы комиссия қарыз сомасының - 0,5 %-ы, мiндеттемелер үшiн комиссия - игерiлмеген қаражат Құнының - 0,25 %-ы, сыйақы мөлшерлемесi - Libor+0,5 %-ы шарттарымен тарту ескерiлген болатын. Сондай-ақ ЕҚДБ-нiң бiрлестiрiлген 95 млн. АҚШ доллары сомасындағы заемын бiрiншi телiм бойынша берiлген ұқсас заемдар жағдайларында тарту көзделiндi.

  2.2.3. Басқа да инвестициялар

      Жоғарыда көрсетiлген жобаларды iске асырудан басқа, Қоғамның электр желiлiк объектiлерiн салуға, қайта құруға, кеңейтуге, сондай-ақ монтаждауды қажет етпейтiн негiзгi құралдарды (арнаулы техника, көлiк, диагностика аспаптары, есептеу техникасы және басқалары) сатып алуға Қоғам жыл сайын өз қаражатын жұмсайды.
      Құрылыс объектiлерi Қазақстан Республикасының барлық аумағында дерлiк орналасады, бұл ретте әрбiр жобаны iске асыру кезеңi әдетте, бiр жылдан бастап екi жылға дейiннен аспайды.
      Құрылыстың осы бағдарламасы мынадай бағыттар бойынша жасалады:
      1) өртке қарсы және күзету iс-шаралары;
      2) трансформаторлар мен реакторларды орнату;
      3) жөндеу, қоймалық және басқа алаңдарды құру мен қайта құру;
      4) шағын станцияларды қайта құру;
      5) электр беру желiлерiн қайта құру;
      6) телекоммуникациялық жүйелер мен байланысты дамыту.
      2005 жылы Қоғам осы жобаларды iске асыруға 2,4 млрд. теңге жұмсауды жоспарлайды. ҰЭЖ жаңғырту жобасын және "Қазақстанның Солтүстiк-Оңтүстiк" жобасын iске асыру шеңберiнде алынған несиелер бойынша төлемдердi қамтамасыз ету қажеттiлiгiне байланысты Қоғам бұдан былай осы инвестицияларды 1,5 млрд. теңгеге дейiн қысқартуды жоспарлайды.
      Бұдан басқа, Астана қаласына қоныс аударған Қоғам қызметкерлерiн тұрғын үймен қамтамасыз ету, сондай-ақ филиалдарда жоғары бiлiктi мамандарды орнықтыруға бағытталған жағдайларды жасау мақсатында Қоғам 2005 жылы Тұрғын үй бағдарламасын iске асыруға 1,54 млрд. теңге жұмсауды жоспарлайды.

3. ҚОҒАМДЫ ДАМЫТУДЫҢ МАҢЫЗДЫ КӨРСЕТКІШТЕРІНІҢ БОЛЖАМЫ
(1, 2, 3, 4, 5, 6-нысандар)

             "KEGOK" АҚ-ты дамытудың 2005-2007 жылдарға
           арналған маңызды көрсеткіштерінің болжамы                                                            1-нысаны

кестенің жалғасы

           "KEGOK" АҚ-ның 2005 жылға арналған кiрiстер
                      мен шығыстар болжамы

                                                         2-нысаны

                                                        млн. теңге

кестенің жалғасы

            "KEGOK" АҚ-ның 2005 жылға арналған ақша
                 ағындары қозғалысының болжамы

                                                        3-нысаны

                                                       мың теңге

кестенің жалғасы

       "KEGOС" АҚ-ның 2005 жылға арналған шығыстар болжамы

                                                         4-нысаны
                                                        мың теңге

   кестенің жалғасы

         * - қолданыстағы есеп саясатына сәйкес қайырымдылық көмегіне
арналған шығыстар негізгі емес қызметке жатады

          "KEGOK" АҚ-ның 2005-2007 жылдары іске асыруға
           жоспарланған инвестициялық жобалар тізбесi

                                                         5-нысаны

                                                        ҚҚС-сыз

кестенің жалғасы

            "KEGOK" АҚ-ның 2005-2007 жылдарға арналған
                   бухгалтерлік теңгерімі

                                                        6-нысаны

                                                       мың теңге