Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесін қалыптастыру және сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу кезінде қолданылатын тәуекелдерді басқарудың үлгілік жүйесін бекіту туралы

      "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 12 қарашадағы Заңының 12-бабы 4-тармағының 11) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Жоғары аудиторлық палатасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесін қалыптастыру және сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу кезінде қолданылатын тәуекелдерді басқарудың үлгілік жүйесі бекітілсін.

      2. Мыналардың:

      1) "Сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жоспарлау және жүргізу кезінде қолданылатын тәуекелдерді басқарудың үлгі жүйесін бекіту туралы" Есеп комитетінің 2011 жылғы 31 тамыздағы № 3-НП нормативтік қаулысының (Нормативтік құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу тізілімінде 2011 жылғы 26 қыркүйекте № 8373 тiркелген, "Егемен Казақстан" газетінде 2011 жылғы 15 қазанда № 497-500 (26892) жарияланған).

      2) "Сыртқы мемлекеттік қаржылық бақылауды жоспарлау және жүргізу кезінде қолданылатын тәуекелдерді басқарудың үлгі жүйесін бекіту туралы" Есеп комитетінің 2011 жылғы 31 тамыздағы № 3-НП нормативтік қаулысына өзгеріс енгізу туралы" Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2013 жылғы 18 қаңтардағы № 1-НП нормативтік қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2013 жылғы 15 ақпанда № 8338 тіркелген, "Егемен Казақстан" газетінде 2013 жылғы 27 наурызда № 93 (28032) жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

      3. Заң бөлімі заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы нормативтік қаулының Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы нормативтік қаулы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануға жіберілуін;

      3) осы нормативтік қаулының Есеп комитетінің интернет-ресурсына орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      4. Нормативтік қаулының орындалуын бақылау Есеп комитетінің аппарат басшысына жүктелсін.

      5. Осы нормативтік қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған
тізбесін қалыптастыру және сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу кезінде қолданылатын
тәуекелдерді басқарудың үлгілік жүйесі

1. Негізгі ережелер

      1. Осы Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесін қалыптастыру және сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу кезінде қолданылатын тәуекелдерді басқарудың үлгілік жүйесі (бұдан әрі – Үлгілік жүйе) "Мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 12-бабы 4-тармағының 11) тармақшасына сәйкес әзірленді.

      2. Үлгілік жүйенің негізгі мақсаттары:

      1) мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың тәуекелі жоғары объектілері мен нысаналарын анықтау;

      2) стратегиялық мақсаттарға және аудит объектілері қызметінің мақсаттарына қол жеткізу үшін тәуекелдер деңгейін төмендетуге жәрдемдесу;

      3) тәуекел дәрежесіне байланысты тәуекелді барынша азайту шараларын саралап қолдану болып табылады.

      3. Үлгілік жүйені пайдалану кезінде мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:

      1) ден қою шаралары – тәуекелдердің алдын алуға, оларды барынша азайтуға және жоюға бағытталған мемлекеттік аудит органдары қабылдайтын іс-шаралар кешені;

      2) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау нысаналары (бұдан әрі – мемлекеттік аудит нысаналары) – мемлекеттік органдардың қызметі, соның ішінде мемлекеттік қаржыны басқару, бюджеттік бағдарламалар, саланы/аяны дамыту тұжырымдамалары, ұлттық жобалар, мемлекеттік органдардың даму жоспарлары, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарлары;

      3) мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау объектілері (бұдан әрі – мемлекеттік аудит объектілері) – мемлекеттік органдар, мемлекеттік мекемелер, квазимемлекеттік сектор субъектілері, сондай-ақ бюджет қаражатын алушылар;

      4) тәуекел – Қазақстан Республикасының бюджет және өзге де заңнамасын сақтамаудың, қаржылық бұзушылықтарға, бюджет қаражатының ұрлануына (ысырап болуына), сондай-ақ бағдарламалық құжаттарда және мемлекеттік органдардың даму жоспарларында көзделген нысаналы индикаторлар мен көрсеткіштерге қол жеткізбеуге немесе толық көлемде орындамауға әкеп соғып, мемлекеттік аудит объектiсi мен нысанына оқиғаның немесе iс-қимылдың тигiзетiн жағымсыз әсерiнiң ықтималдығы;

      5) тәуекелдердің жиынтық тізілімі – мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарын тәуекелдер дәрежесі бойынша ранжирлеуден тұратын және ден қою шаралары бойынша шешімдер қабылдау процесінде пайдаланылатын құжат;

      6) тәуекелдер тізілімі – тәуекелдерді сапалық және (немесе) сандық талдау нәтижелерінен тұратын, сондай-ақ тәуекелдердің өлшемшарттары мен себептерін, олардың туындау ықтималдығын, ықпалын (нұқсан), басымдығы мен ден қою шараларын қамтитын тәуекелдердің құрылымдалған тізбесі;

      7) тәуекелдерді басқару жүйесі – есептік және басқа да деректер негізінде тәуекелдер мен олардың факторларын анықтауға, сәйкестендіруге, бағалауға және талдауға, ден қою шараларын әзірлеуге және қабылдауға, қабылданған шаралар нәтижелерінің тиімділігін мониторингілеуге бағытталған, мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастыру және мемлекеттік аудит органдарының аудиторлық іс-шаралар өткізу кезіндегі іс-шаралар кешені;

      8) тәуекелді бағалау – жағымсыз оқиғаның және салдарлардың тигізетін ықпалының туындау ықтималдығының сапалық және (немесе) сандық тәсілдерінің негізіндегі анықтамаларды қамтиды;

      9) тәуекелді бағалаудың сандық әдісі – тәуекелдерді деректерді талдаудың статистикалық және математикалық құралдары мен техникаларына және модельдеуге негіздеп бағалау;

      10) тәуекелді бағалаудың сапалық әдісі – тәуекелдерді сараптамалық-талдау әдістеріне негіздеп бағалау;

      11) тәуекелді сәйкестендіру – тәуекелдердің туындау себептері мен белгілерін анықтау, олардың өлшемшарттарын айқындау мақсатында, барлық тәуекелді мән-жайларды, ықтимал тәуекелді мән-жайларды және жағдайларды талдау;

      12) тәуекелді талдау – мемлекеттік аудит объектісі қызметінің қандай да бір саласына тәуекелдің ең көп туындауының ықтималдығы мен ықпалын анықтау үшін жүргізілетін іс-қимыл;

      13) тәуекелдер мониторингі – мемлекеттік аудит объектілерінің тәуекелдердің алдын алу, оларды барынша азайту, жою бойынша іс-қимылдардың тиімділігін кейін талдау және бағалау үшін тәуекел серпінінің дәрежесі бойынша мемлекеттік аудит объектілері мен нысанын есепке алу;

      14) өлшемшарт – мемлекеттік аудиттің нысаны мен объектісін тәуекелдің белгілі бір дәрежесіне жатқызу туралы шешім қабылдауға негіз болатын көрсеткіштер тізбесі.

      4. Үлгілік жүйе тиісті жылға арналған мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастыру, сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу, мемлекеттік аудит объектілерін талдау және бағалау кезінде қолданылады.

      5. Үлгілік жүйені бюджеттің барлық деңгейлерінде жүктелген функциялары мен өкілеттіктеріне сәйкес сыртқы мемлекеттік аудиттің және қаржылық бақылаудың органдары (бұдан әрі – сыртқы мемлекеттік аудит органдары):

      республикалық деңгейде – Қазақстан Республикасының Жоғары аудиторлық палатасы;

      жергілікті деңгейде – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тексеру комиссиялары (бұдан әрі – тексеру комиссиялары) пайдаланады.

2. Үлгілік жүйенің негізгі кезеңдері

1-параграф. Тәуекелдерді басқару жүйесінің кезеңдері

      6. Тәуекелдерді басқару процесі мынадай кезеңдерді қамтиды:

      Алдын ала кезең:

      1) тәуекелдерге бағалау жүргізу үшін мемлекеттік аудит объектілерінен және басқа да дереккөздерден алынған қаржылық, бюджеттік, бухгалтерлік есептіліктен ақпарат жинау;

      2) мемлекеттік аудит объектілері бойынша дерекқорды жүйелеу және қалыптастыру.

      Негізгі кезең – негізгі кезең:

      1) тәуекелдерді және оларды іріктеу өлшемшарттарын сәйкестендіру;

      2) сапалық және сандық әдістер негізінде тәуекелдерді бағалау;

      3) осы Үлгілік жүйенің 41-тармағында айқындалған тәуекелдер дәрежелері бойынша бақылау объектілері мен нысандарын ранжирлеу арқылы тәуекелдердің тізілімін және жиынтық тізілімін қалыптастыру.

      Қорытынды кезең.

      6-1. Тәуекелдерді басқару процесінің барлық кезеңдері жүргізілгеннен кейін жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімше ден қою шараларының тиімділігін айқындау және тәуекелдер дәрежесін өзгерту үшін тәуекелдерге мониторинг жүргізеді.

2-параграф. Алдын ала кезең

      7. Тәуекелдерге бағалау жүргізу үшін ақпарат жинау мемлекеттік аудит объектілеріне тиісті сұрау салулар жіберу арқылы және (немесе) мемлекеттік аудит органдары мен объектілерінің ақпараттық жүйелерінің интеграциялық өзара іс-қимылы жолымен ақпаратты мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау жөніндегі бірыңғай дерекқорға орналастыру үшін осы Үлгілік жүйемен айқындалған өлшемшарттар бойынша тәуекелдерді сәйкестендіру және бағалау үшін қажетті қаржылық, бюджеттік және бухгалтерлік есептіліктің негізінде жүзеге асырылады.

      8. Сыртқы мемлекеттік аудит органының ақпараттық-техникалық қамтамасыз етуге жауапты құрылымдық бөлімшесі және (немесе) жауапты адамдары тәуекелдерді басқару жүйесін қалыптастыру үшін ақпаратты жинау, өңдеу және жинақтау процесін автоматтандыруды жүргізеді.

      9. Ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау тәсілі барынша автоматтандырылады және алынған деректердің дұрыстығын тексеруге мүмкіндік жасалады.

      10. Жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімше:

      1) аудит объектілерінен алынған деректерді мемлекеттік аудит органдарының ақпараттық жүйесіне енгізуді;

      2) сапалық және сандық әдістерді қоса алғанда, тәуекелдер тізілімін әзірлеуді, тәуекелдерді сәйкестендіруді және бағалауды қамтамасыз етеді.

      11. Тәуекелдерге бағалау жүргізу үшін дерекқор жасау көрсеткіштерді талдау барысында жүзеге асырылады, оның негізінде тәуекелдерді бағалау өлшемшарттары әзірленеді.

      12. Дерекқорды қалыптастыру үшін ақпаратты талдау процесінде мемлекеттік аудиттің объектісі мен нысанын тиісті тәуекел дәрежесіне жатқызатын көрсеткіштер және тәуекелдерді сәйкестендіру үшін өлшемшарттар айқындалады.

      13. Тәуекелдер мен олардың өлшемшарттары мемлекеттік аудит объектілерінің есептік деректеріне және Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтай отырып, анық дереккөздерден алынған құжаттарға (материалдар мен ақпарат) негізделеді.

      14. Тәуекелдерді бағалау сандық және сапалық әдістерді қолдану арқылы жүзеге асырылады.

      15. Өлшемшарттар тәуекелдердің туындауының ықтимал және нақты себептеріне қарай айқындалады.

3-параграф. Негізгі кезең

      16. Бастапқы кезеңде тәуекелдердi сәйкестендiру жүзеге асырылады:

      1) тәуекелдердi сәйкестендiру үшін қажеттi сандық және сапалық өлшемдер, үлестер, пайызбен көрсетілген серпiн түрiндегi мәндер мен деректердi есептеу бойынша есептiк операциялар орындалады;

      2) сараптамалық-талдау iс-шаралары, тәуекелдердiң өлшемшарттары бойынша мәндер мен деректердi салыстыру және салғастыру жүргізіледі.

      17. Екінші кезеңде сапалық және сандық әдістер негізінде мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша тәуекелдерді бағалау жүзеге асырылады.

      18. Үшiншi кезеңде тәуекелдер тізілімін және тәуекелдердің жиынтық тізілімін қалыптастыру, мемлекеттік аудит объектiлерi мен нысандарын тәуекелдер дәрежелері бойынша бөлу жүргiзiледi.

      19. Мемлекеттік аудиттің объектілері мен нысандары бойынша тәуекелдерді бағалау өлшемшарттарын есептеу тәртібі мыналарды қамтиды:

      1) өлшемшарттардың шекті деңгейлерін есептеу – тәуекел мәнінің рұқсат етілген деңгейін анықтау, оның асып кетуі тәуекелдің туындауының зор ықтималдығын білдіреді;

      2) өлшемшарттардың тәуекел деңгейіне тигізетін ықпалын есептеу;

      3) тәуекелдердің туындау ықтималдығын есептеу;

      4) өлшемшарттарды есептеу нәтижелерін бағалау – мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша тәуекелдерді бағалаудың қорытынды нәтижелерін айқындау.

      20. Әрбір өлшемшарт бойынша кіріс деректерінің негізінде үлестерде (жалпы және жеке шамаларға пайыздық арақатынаста) және сандық мәнде көрсетілетін мән айқындалады.

      21. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша тәуекелдерді бағалау өлшемшарттарын есептеу әдістемесі осы Үлгілік жүйеге 1-қосымшаға сәйкес айқындалған.

      22. Тәуекелдерді бағалау мемлекеттік аудит объектілерінің алдыңғы кезеңдегі есептік деректері негізінде жылына бір рет жүзеге асырылады.

      23. Тәуекелдерге бағалау жүргізу және топтау үш бағыт бойынша жүргізіледі:

      1) бюджеттің шығыс бөлігі саласындағы тәуекелдер:

      бюджеттік бағдарламалар бойынша;

      мемлекеттік органдар, олардың ведомстволары мен аумақтық бөлімшелері, мемлекеттік мекемелер бойынша;

      мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары бойынша;

      өңірлер (облыстар, республикалық маңызы бар қала, астана, аудандар (облыстық маңызы бар қалалар) бойынша.

      2) бюджеттің кіріс бөлігі саласындағы тәуекелдер;

      3) квазимемлекеттік сектор субъектілері бойынша тәуекелдер.

      24. Бюджеттің шығыс бөлігі саласындағы тәуекелдерді бағалау екі кезеңді қамтиды:

      1) бірінші кезең – бюджеттік бағдарламалар бойынша;

      2) екінші кезең – мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша.

      25. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарына тиесілілікті ескере отырып, бюджеттік бағдарламалар бойынша тәуекелдерді бағалау нәтижелері бойынша тәуекелдерді бағалаудың жиынтық мәні айқындалады, ол мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша тәуекелдерді бағалау кезінде қосымша бағалау параметрі болып табылады.

      26. Бюджеттік бағдарламаларды топтау:

      1) бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері бойынша;

      2) бағдарламалық құжаттар (саланы/аяны дамыту тұжырымдамалары, ұлттық жобалар) бойынша;

      3) мемлекеттік органның даму жоспарында және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарында айқындалған мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, сондай-ақ мемлекеттік орган туралы ережеде айқындалған өкілеттіктерге сәйкес бюджеттік бағдарлама әкімшісі шығыстарының бағыттары бойынша жүзеге асырылады.

      27. Бюджеттік бағдарламалар бойынша тәуекелдерді бағалаудың жиынтық мәні (Rbp) бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері, бағдарламалық құжаттар (саланы/аяны дамыту тұжырымдамалары, ұлттық жобалар, мемлекеттік органдардың даму жоспарлары, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарлары) бойынша тәуекелдерді бағалаудың қосымша мәні ретінде қолданылады.

      28. Тәуекелдерді бағалаудың жиынтық мәнін (Ri) ескере отырып, бюджеттік бағдарламалардың әкімшілері және бағдарламалық құжаттар бойынша тәуекелдерді бағалаудың қорытынды нәтижесі мынадай формула бойыша есептеледі [1]:

      [1]R_iо= R_i+R_bp, мұнда:

      R_iо – тәуекелдерді есептеудің қорытынды нәтижесі.

      29. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарын ранжирлеу осы Үлгілік жүйенің 23-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

      30. Бюджеттік бағдарламаларды мемлекеттік органның даму жоспарында және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарында айқындалған мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, сондай-ақ мемлекеттік орган туралы ережеде айқындалған өкілеттіктерге сәйкес бюджеттік бағдарлама әкімшісі шығыстарының бағыттары бойынша топтауды жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімше жүзеге асырады.

      31. Стратегиялық жоспарда және аумақты дамыту бағдарламасында айқындалған мақсаттарға, нысаналы индикаторларға, сондай-ақ мемлекеттік орган туралы ережеде айқындалған өкілеттіктерге сәйкес бюджеттік бағдарлама әкімшісі шығыстарының бағыттары бойынша топталған бюджеттік бағдарламалар бойынша тәуекелдерді бағалаудың жиынтық мәні (Rbp) бюджет қаражатының жұмсалуының тиісті функционалдық бағыты бойынша мемлекеттік органда мемлекеттік аудит жүргізудің қажеттілігі туралы шешім қабылдау үшін сыртқы мемлекеттік аудит органының мүшелеріне жіберіледі.

      32. Бюджеттің кіріс бөлігі саласындағы тәуекелдерді бағалау:

      1) салықтық түсімдер бойынша:

      республикалық деңгейде – республикалық бюджетке түсетін түсімдерді және басқа да төлемдерді алуға жауапты уәкілетті органдар және олардың аумақтық (облыстық) бөлімшелері бойынша;

      жергілікті деңгейде – жергілікті бюджетке түсетін түсімдерді және басқа да төлемдерді алуға жауапты уәкілетті органдар және олардың аумақтық (аудандық) бөлімшелері бойынша;

      2) салықтық емес түсімдер және негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер бойынша түсімдер сыныптамасына сай жүзеге асырылады.

      33. Республикалық, коммуналдық меншіктегі квазимемлекеттік сектор субъектілері бойынша тәуекелдерді бағалау мынадай кіші топтар:

      1) жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, акционерлік қоғамдар, соның ішінде ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, құрылтайшысы, қатысушысы немесе акционері мемлекет болып табылатын ұлттық компаниялар, сондай-ақ еншілес, тәуелді және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес олармен үлестес өзге де заңды тұлғалар, шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық және коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындар;

      2) жедел басқару құқығындағы республикалық және коммуналдық мемлекеттік кәсіпорындар бойынша жүзеге асырылады.

      34. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарының республикалық бюджет бойынша топтар тізбесі:

      1) бюджеттік бағдарламаларды;

      2) мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарын;

      3) мемлекеттік органдарды, олардың ведомстволық бағынысты мекемелерін (шығыс бөлік);

      4) бюджетке түсетін түсімдердің (бюджетке түсетін салықтық, кедендік және басқа да міндетті төлемдер) толықтығын және уақтылылығын қамтамасыз ету бойынша қызметті жүзеге асыратын органдарды;

      5) түсімдердің сыныптамасына сәйкес бюджетке түсетін түсімдерді (салықтық емес түсімдер және негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер);

      6) республикалық меншіктегі квазимемлекеттік сектор субъектілерін;

      7) өңірлерді (облыстар, республикалық маңызы бар қала, астана) қамтиды.

      35. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарының республикалық бюджет бойынша топтар өлшемшарттарының тізбесі осы Үлгілік жүйеге 2-9 қосымшаларға сәйкес айқындалған.

      36. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарының жергілікті бюджет бойынша топтар тізбесі:

      1) бюджеттік бағдарламаларды;

      2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарын;

      3) мемлекеттік органдарды, олардың ведомстволық бағынысты мекемелерін (шығыс бөлік);

      4) бюджетке түсетін түсімдердің (бюджетке түсетін салықтық және басқа да міндетті төлемдер) толықтығын және уақтылылығын қамтамасыз ету бойынша қызметті жүзеге асыратын органдарды;

      5) түсімдердің сыныптамасына сәйкес бюджетке түсетін түсімдерді (салықтық емес түсімдер және негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер);

      6) коммуналдық меншіктегі квазимемлекеттік сектор субъектілерін;

      7) өңірлерді (аудандар, облыстық маңызы бар қалалар) қамтиды.

      37. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарының жергілікті бюджет бойынша топтар өлшемшарттарының тізбесі осы Үлгілік жүйеге 10-17-қосымшаларға сәйкес айқындалған.

      38. Тәуекелдерді сәйкестендірудің мақсаты – ықтимал тәуекелдерді анықтау және оларды тәуекелдердің тізілімінде көрсету. Бұл тәуекелдерді басқаруды жоспарлау құралдарының бірі болып табылады.

      39. Тәуекелдердің тізілімін жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімше осы Үлгілік ережеге 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тәуекелдерді есептеу деректерінің негізінде қалыптастырады.

      40. Тізілімдерді жасау қорытындысы бойынша осы Үлгілік ережеге 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тәуекелдердің жиынтық тізілімі қалыптастырылады.

      41. Тәуекелдерді бағалау нәтижелері бойынша мемлекеттік аудиттің объектілері мен нысандары тәуекелдің үш тобының біріне:

      1) тәуекелдің жоғары деңгейіне;

      2) тәуекелдің орта деңгейіне;

      3) тәуекелдің барынша төмен деңгейіне жатқызылады.

      42. Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары тобының ішінде тәуекелдер дәрежелері бойынша ранжирлеу топтағы тәуекелдерді бағалаудың орташа мәнінен ауытқуға қарай жүзеге асырылады.

      43. Топтағы тәуекелдерді бағалаудың орташа мәнінен ауытқу ұлғаю жағына қарай 20%-дан көп болса, тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатады.

      44. Топтағы тәуекелдерді бағалаудың орташа мәнінен ауытқу диапазоны 20%-дан аспаса, тәуекелдің орта тобына жатады.

      45. Топтағы тәуекелдерді бағалаудың орташа мәнінен ауытқу азаю жағына қарай 20%-дан көп болса, тәуекелдің барынша төмен дәрежесіне жатады.

4-параграф. Қорытынды кезең

      46. Қорытынды кезең тәуекелге ден қою шараларын қамтиды, ол мынадай санаттарға бөлінеді:

      1) алдын алу ден қою шаралары:

      мемлекеттік аудит объектілерінен не уәкілетті органнан тәуекелдердің туындау себептері туралы ақпарат алу;

      тәуекелдердің алдын алу және барынша азайту – орташа дәрежелі тәуекелдері бар мемлекеттік аудит объектілері бойынша аудиторлық іс-шара жүргізбей, мемлекеттік аудит объектісіне жоғары дәрежедегі ықтимал тәуекелдерге әкелетін жағдайлардың туындауы туралы ескертулер (хабарламалар) және оларға жол бермеу бойынша ұсынымдар (ұсыныстар) беруден тұратын іс-шаралар кешені;

      жоғары дәрежедегі ықтимал тәуекелдерге әкелетін жағдайлар сақталған жағдайда:

      жоғары тұрған әкімшіні және басқа да құзыретті органдарды хабардар ету бойынша шаралар қабылдау;

      мемлекеттік аудит объектісі, нысаны бойынша аудиторлық іс-шара жүргізу туралы мәселені қарау.

      2) директивалық ден қою шаралары – мемлекеттік аудит органының аудиторлық іс-шараны жүргізуге шешімі болғанда жоғары және орта дәрежедегі тәуекелдері бар мемлекеттік аудит объектілері және нысандары бойынша аудиторлық іс-шара жүргізу, сондай-ақ Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 2020 жылғы 30 шілдедегі № 6-НҚ нормативтік қаулысымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21070 болып тіркелген) Сыртқы мемлекеттік аудит жүргізу қағидаларында (бұдан әрі – Қағидалар) көзделген жағдайларда тәуекел дәрежесі төмен мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесіне енгізу.

      3) тәуекелдердің жол берілетін дәрежесі – тәуекелдер дәрежесі төмен мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша ден қою шаралары тәуекелдерді мониторингтеумен шектеледі.

      Тәуекел өлшемшарттарының өзектілігін айқындау мақсатында жоспарлауға жауапты құрылымдық бөлімше аудиторлық іс-шаралардың нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарға жылына кемінде 1 рет мониторинг жүргізеді.

3. Мемлекеттік аудит объектілерінің тізбесін қалыптастыру
және сыртқы мемлекеттік аудиттің жүргізу кезінде
Үлгілік жүйені қолдану

      47. Өлшемшарттар бойынша көрсеткіштерді толық көрсете отырып, мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бөлінісінде тәуекелдерді бағалауды есептеу нәтижелері мемлекеттік аудит объектілерінің тиісті жылға арналған тізбесінің жобасын қалыптастыру кезінде қаралуға және есепке алынуға тиіс және жоспарланатын жылдың алдындағы жылдың 25 қыркүйегінен кешіктірілмейтін мерзімде қалыптастырылады.

      Мемлекеттік аудит объектілері тізбесінің жобасын қалыптастыру Заңның 18-бабына сәйкес және Қағидаларда айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

      49. Сыртқы мемлекеттік аудит органдары үлгілік жүйенің тәуекелдерін бағалау нәтижелерін сыртқы мемлекеттік аудитті жүргізу, сондай-ақ сыртқа мемлекеттік аудит органы қызметінің бағыттары бойынша талдамалық, ақпараттық және өзге де құжаттарды дайындау кезінде пайдаланады.

      50. Мемлекеттік аудит объектісін алдын ала зерделеу барысында аудит типін және тексеру түрін, мемлекеттік аудитпен қамтылатын қаражат көлемін нақтылау, мемлекеттік аудит мәселелерін айқындау мақсатында, сыртқы мемлекеттік аудит органының қызметкерлері мемлекеттік аудит органдарының негізінде тәуекелдерді сәйкестендіру және бағалау жүзеге асырылатын есептік деректерін пайдаланады.

Мемлекеттік аудит объектілері мен нысандары бойынша тәуекелдерді бағалау
өлшемшарттарын есептеу әдістемесі

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 28.12.2017 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

1. Өлшемшарттардың шекті деңгейлерін есептеу

      1. Шекті деңгейлер екі санатқа бөлінеді:

      1) объективті шекті деңгей (P_o) [1], екі есе стандарттық ауытқу формуласы бойынша өлшемшарттар жөніндегі тарихи деректер (серпінді қатар) негізінде есептеледі [2]:

      мұнда:

      X_i – ауыспалының мәні (өлшемшарттың мәні);

      Х_ср – ауыспалының (өлшемшарттың) орташа мәні;

      i – жыл;

      n – жылдың саны.

      2) нормативтік (сараптамалық) шекті деңгей (Pe), нормативтік талаптардың және/немесе сараптамалық пікірдің негізінде айқындалады. Нормативтік (сараптамалық) шекті мәндердің мәні аудит объектілерінің тізбелерінде келтірілген.

2. Өлшемшарттардың тәуекел деңгейіне тигізетін ықпалын есептеу

      2. Тәуекелдер деңгейіне өлшемшарттардың тигізетін ықпалын айқындау кезінде Монте-Карло стохастикалық модельдеу әдісімен "тәуекелге тәуелді" көрсеткіш есептеледі. Тәуекелге тәуелді көрсеткішті есептеу үшін кіріс деректерге мынадай мәндер қабылданады: µ – көрсеткіштің орташа мәні (нұқсан), s – көрсеткіштің стандарттық ауытқуы (нұқсан).

      1)

      мұнда:

      (X_i: X_i-1) – өлшемшарттың соңғы мәнін ескермей, өлшемшарт бойынша ауыспалылар мәнінің (серпінді қатар) ауқымы.

      2) – көрсеткіштің стандарттық ауытқуы (нұқсан) осы Әдістеменің 1-тармағына сай формула бойынша есептеледі. Бұл ретте көрсеткіштің стандарттық ауытқуы (нұқсан) алынған мәнді 100-ге көбейту арқылы пайызбен айқындалады.

      3. Келесі кезең Монте-Карло стохастикалық модельдеу әдісімен "тәуекелге тәуелді" көрсеткішті (Rar) есептеу болып табылады, ол MS Excel персентиль функциясын қолдана отырып, мынадай формула бойынша есептеледі [4]:

      мұнда:

      Si: Sn – нұқсанды симуляциялау көрсеткіштерінің ауқымы;

      k – (95%) сенімді интервал, ол өлшемшарт мәнінің тәуекелге тәуелді есептік көрсеткіштен аспайтынының 95 %-ға ықтималдығын білдіреді;

      S – нұқсан көрсеткіштерінің симуляциясы, мынадай формула бойынша [5]:

      мұнда:

      стандартты кері мәннің нормасы – MS Excel функциясы, стандарттық қалыпты бөлудің кері мәнін қайтарады. Бұл бөлу орташа, нөлге тең және бірлікке тең стандарттық ауытқуды қамтиды;

      F – кездейсоқ сандар функциясы бойынша есептелетін серпінді қатардың белгіленген кезеңінің кездейсоқ шамасы (кездейсоқ сандар);

      кездейсоқ сандар – MS Excel функциясы, тепе-тең бөлінген кездейсоқ заттай санды қайтарады, ол 0-ден артық немесе тең және 1-ден кем. Жаңа кездейсоқ заттай сан әрбір парақты есептеу кезінде қайтарылады.

3. Тәуекелдердің туындау ықтималдығын есептеу

      4. Шекті деңгейді және қадағалаулар санын ескере отырып, тәуекелдердің туындау ықтималдығын есептеу жүзеге асырылады (V), ол мынадай формула бойынша есептеледі [6]:

      P_о – серпінді қатардың соңғы кезеңінің объективті шекті деңгейі.

4. Өлшемшарттарды есептеу нәтижелерін бағалау

      5. Өлшемшарттарды есептеу нәтижелері (R) мынадай формула бойынша айқындалады [7]:

      мұнда:

      P_% – объективті шекті деңгейден ауытқу пайызы (Po) мынадай формула бойынша есептеледі [8]:

      мұнда:

      V_o – тәуекелдердің туындау ықтималдығын (V_r) тәуекелге бағынысты көрсеткішке (СFaR) көбейту жолымен айқындалатын күтілетін ықпал.

      6. Қандайда бір өлшемшарттардың ішінен шығыс деректер болмаған жағдайда, аталған өлшемшарттың үлес салмағы тең үлестердегі басқа өлшемшарттар бойынша бөлінеді.

      7. Мемлекеттік аудиттің объектісі (нысаны) бойынша тәуекелдерді (R_i) есептеудің қорытынды нәтижесі мынадай формула бойынша:

      Өлшемшарттарды есептеу нәтижелерін қосу арқылы айқындалады [9].

Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бюджеттік бағдарламалар бойынша
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 28.12.2017 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Бағдарламалық құжаттар (саланы/аяны дамыту тұжырымдамасы, ұлттық жобалар, мемлекеттік органдардың даму жоспарлары) бойынша ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Мемлекеттік органдар, олардың ведомстволық бағынысты мекемелері бойынша (шығыс бөлік)
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Бюджетке түсетін түсімдердің (салықтық түсімдер) толықтығын және уақтылылығын
қамтамасыз ету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органдар
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 28.12.2017 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Бiрыңғай бюджеттiк сыныптамаға сәйкес бюджетке түсетін түсімдердің (салықтық емес түсімдер және негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер) толықтығын және уақтылылығын қамтамасыз ету жөніндегі ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 6-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Республикалық меншіктегі квазимемлекеттік сектор субъектілері
бойынша (1-кіші топ)
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

Республикалық меншіктегі квазимемлекеттік сектор
субъектілері бойынша (2-кіші топ)
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

Өңірлер (облыстар, республикалық маңызы бар қала, астана) бойынша ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 9-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын бюджеттік бағдарламалар бойынша
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 10-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 28.12.2017 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарлары бойынша
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 11-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Мемлекеттік органдар (мекемелер), олардың ведомстволық
бағынысты мекемелері бойынша (шығыс бөлік)
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 12-қосымша жаңа редакцияда - Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің 28.12.2017 № 12-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ
бюджетке түсетін түсімдердің (салықтық түсімдер) толықтығын және уақтылылығын
қамтамасыз ету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын органдар

Бiрыңғай бюджеттiк сыныптамаға сәйкес бюджетке түсетін түсімдердің (салықтық емес түсімдер және негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер) толықтығын және уақтылылығын қамтамасыз ету жөніндегі ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      Ескерту. 14-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

Коммуналдық меншіктегі квазимемлекеттік сектор субъектілері бойынша (1-кіші топ)
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

Коммуналдық меншіктегі квазимемлекеттік сектор субъектілері бойынша (2-кіші топ)
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

Өңірлер (аудандар, облыстық маңызы бар қалалар) бойынша
ӨЛШЕМШАРТТАР ТІЗБЕСІ

      _____________________________ бойынша¹
      (мемлекеттік аудит объектілері топтарының, нысандарының атауы)

ТӘУЕКЕЛДЕР ТІЗІЛІМІ

      Ескерту. 18-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Жоғары аудиторлық палатасының 24.02.2023 № 8-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

      Жоспарлы кезең: 202__ жыл

      Ескертпе:

      ¹ Тәуекелдер тізілімі мемлекеттік аудит объектілері мен нысандарының бөлінісінде қалыптастырылады.

      ² Күтілетін ықпалды (6-баған) шекті мәннен (8-баған) алып тастау арқылы анықталады.

      ³ Жиынтық нәтиже өлшемшарттар бойынша тәуекелдерді бағалау нәтижелерін қосу арқылы айқындалады.

      _____________________________ бойынша
      (мемлекеттік аудит объектілері топтарының, нысандарының атауы)

ТӘУЕКЕЛДЕРДІҢ ЖИЫНТЫҚ ТІЗІЛІМІ

      Жоспарлы кезең: 202__ жыл.

      Ескертпе:

      ¹ тәуекелдер тізілімі объектілер мен заттар бөлінісінде қалыптастырылады

      мемлекеттік аудит.

      ² күтілетін әсердің ауытқуын есептеу арқылы анықталады

      (6-баған) шекті мәннен (8-баған).

      ³ жиынтық нәтиже нәтижелерді жинақтау жолымен айқындалады

      критерийлер бойынша тәуекелдерді бағалау.