Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 3 шілдедегі «Дене шынықтыру және спорт туралы» Заңының 7-бабы 15) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидалары бекітілсін.
2. Қазақстан Респуликасы Мәдениет және спорт министрлігі Спорт және дене шынықтыру істері комитеті (Е.Б. Қанағатов) заңнамамен белгiленген тәртiпте:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткеннен кейiн осы бұйрықтың мерзімді баспа басылымдарында, «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жариялануын;
3) ресми жарияланғаннан кейін осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігiнiң интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Министрдің
міндетін атқарушы Т.Есентаев
Қазақстан Республикасы
Мәдениет және спорт министрінің
міндетін атқарушының
2014 жылғы 21 қарашадағы
№ 103 бұйрығымен
бекітілген
Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу
ҚАҒИДАЛАРЫ
1. Жалпы ережелер
1. Осы Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағида) Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін өткізу тәртібін айқындайды.
2. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілері – балалардың, жастардың және ересек тұрғындардың дене шынықтыру даярлығына қойылатын нормативтік талаптардың жиынтығы.
3. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілері күшті, төзімділікті, жылдамдық пен ептілікті көрсететін дене шынықтыру жаттығуларының түрлерін қамтиды және жеке адамдардың жасына байланысты деңгейлерден тұрады.
2. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілердің құрылымы
4. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілері екі деңгейге бөлінеді:
1) президенттік деңгей;
2) ұлттық дайындық деңгейі.
5. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерінің нормативтері осы Қағиданың қосымшасында көрсетілген.
3. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының
тестілер бойынша сынақтарды өткізу тәртібі
6. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілеріне дене шынықтырумен және спортпен айналысуға қарсы көрсетілімдері жоқ жеке тұлғалар қатысады.
7. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерінің дене жаттығулары келесі тәртіппен өткізіледі:
1) жүгіру (30, 60, 100, 1000, 1500, 2000, 3000 метр) - стадионның жүгіру жолында немесе кез келген тегіс жерде өткізіледі;
2) орнында тұрып ұзындыққа секіру - ашық және жабық ғимараттарда кез-келген тегіс жерде өткізіледі;
3) биік кермеде тартылу - бастапқы қалыпта жоғарыдан ұстай асылып, аяқты еденге (жерге) тигізбей орындалады. Кермеден иек жоғары өтіп және бастапқы қалыпқа қайтып оралған кезде жаттығу орындалған болып есептеледі. Жаттығуды орындау кезінде қолдарды айқастыруға болмайды;
4) кеудені көтеру - шалқалап жатқан қалыпта, аяқ тізеден 90 градус бұрышқа бүгіле, алақан иықта және табаннан серіктестің ұстап тұруымен орындалады;
5) ату - пневматикалық винтовкадан жүргізіледі (осы Қағидаға қосымшаға сәйкес жас ерекшелігі бойынша топтарға қойылатын талаптарға сәйкес орындалады). Ату: 3 рет байқап көру және 5 рет есептік. Атуға берілетін уақыт – 20 минут;
6) шаңғымен жүгіру - шамалы немесе орташа бедерлі жол салынған жердегі ара қашықтықта ауа температурасы -200С-тан төмен болмаған кезде өткізіледі. Қарсыз аудандарда шаңғымен жүгіру 6 минут бойы жүгіріп-жүрумен алмастырылады;
7) доп лақтыру - ені 10 метр кез-келген тегіс алаңда өткізіледі;
8) жүзу (25 және 50 метр) - қауіпсіздік шаралары сақтала отырып, бассейндерде өткізіледі.
8. Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының тестілерін тапсыру жазғы спорт түрлері бойынша сәуір-мамыр айларында, қысқы спорт түрлері бойынша ақпан-наурыз айларында өткізіледі.
Қазақстан Республикасы
Тұңғыш Президентінің –
Елбасының тестілерін өткізу
қағидаларына
қосымша
Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің – Елбасының
тестілерінің нормативтері
1-саты – «Шымырлық пен ептілік»
Жалпы білім беретін мектептердің 4-сынып оқушыларына
арналған нормативтердің түрлері
(9-10 жастағылар)
Р/с№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ұлдар |
қыздар |
ұлдар |
қыздар |
|||
1. |
Жүгіру 30 м |
сек. |
5,2 |
5,2 |
5,4 |
5,4 |
2. |
Жүгіру 1000 м |
мин. сек. |
с/е |
с/е |
с/е |
с/е |
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
170 |
165 |
168 |
160 |
4. |
Шаңғымен 1 шақырымға жүгіру |
мин. |
6.30,0 |
7.00,0 |
6.55,0 |
7.25,0 |
5. |
Жүзу 25 м |
у/е |
у/е |
у/е |
у/е |
|
6. |
Доп лақтыру (150 гр.) |
м. |
30 |
20 |
28 |
18 |
Шартты қысқартулар: м. – метр; см – сантиметр; км. – километр; мин. – минут; сек. – секунд; к.к. саны – кеудені көтеру саны; т. саны – тартылу саны; у/е – уақытты есепке алмау; гр. – грамм.
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде үш норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен 1 шақырымға жүгіру (нормативті орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде бес норматив орындау.
1-саты – «Шымырлық пен ептілік»
Жалпы білім беретін мектептердің 7-сынып оқушыларына
арналған нормативтердің түрлері (11-13 жастағылар)
Р/с№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ұлдар |
қыздар |
ұлдар |
қыздар |
|||
1. |
Жүгіру 60 м |
сек. |
8,9 |
9,3 |
9,3 |
9,7 |
2. |
Жүгіру 1500 м |
мин. сек. |
6.30,0 |
7.00,0 |
6.55,0 |
7.25,0 |
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
210 |
195 |
200 |
175 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
11 |
- |
9 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру |
к.к.саны мин. |
- |
40 |
- |
35 |
|
5. |
Шаңғымен 2 шақырымға жүгіру |
мин. |
12.30,0 |
13.30,0 |
12.50,0 |
13.50,0 |
6. |
Жүзу 50 м |
у/е |
у/е |
у/е |
у/е |
|
7. |
Доп лақтыру(150 гр.) |
м. |
50 |
36 |
42 |
28 |
8. |
Пневматикалық винтовкадан тіреп тұрып ату, диаметрі 15 см нысана |
тию |
5 |
5 |
3 |
3 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде төрт норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен 2 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде алты норматив орындау.
2-саты – «Спорт ізбасарлары»
Жалпы білім беретін мектептердің 9-сынып оқушыларына
арналған нормативтердің түрлері (14-15 жастағылар)
Р/с |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ұлдар |
қыздар |
ұлдар |
қыздар |
|||
1. |
Жүгіру 60 м |
мин. сек. |
8,0 |
9,0 |
8,2 |
9,2 |
2. |
Жүгіру 2000 м |
8.30,0 |
9.30,0 |
9.00,0 |
10.00,0 |
|
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
240 |
210 |
220 |
190 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
14 |
- |
12 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру |
к.к. саны мин. |
- |
45 |
- |
40 |
|
5. |
Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру |
мин. |
15.00,0 |
18.00,0 |
16.00,0 |
19.00,0 |
6. |
Жүзу 50 м |
сек. |
38,0 |
55,0 |
41,0 |
1.00,0 |
7. |
Доп лақтыру (150 гр.) |
м. |
60 |
35 |
50 |
30 |
8. |
Пневматикалық винтовкадан ату, диаметрі 10 см нысана |
тию |
5 |
5 |
3 |
3 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде төрт норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде алты норматив орындау.
3-саты – «Күш пен батылдық»
Жалпы білім беретін мектептердің 11-сынып оқушыларына,
колледждердің, лицейлердің соңғы курсының алдындағы курстары
студенттеріне арналған нормативтердің түрлері
(16-17 жастағылар)
Р/с |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ұлдар |
қыздар |
ұлдар |
қыздар |
|||
1. |
Жүгіру 100 м |
сек. |
13,0 |
15,4 |
14,0 |
15,8 |
2. |
Жүгіру 2000 м |
мин. сек. |
- |
9.00,0 |
- |
9.50,0 |
Жүгіру 3000 м |
мин. сек. |
11.00,0 |
- |
12.40,0 |
- |
|
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
265 |
210 |
250 |
200 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
16 |
- |
13 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру |
к.к. саны |
- |
55 |
- |
50 |
|
5. |
Шаңғымен ұлдар 5 шақырымға, қыздар 3 шақырымға жүгіру |
мин. |
23.00,0 |
16.00,0 |
24.00,0 |
17.30,0 |
6. |
Пневматикалық винтовкадан 5 рет ату, М-8 |
ұпай |
36 |
36 |
30 |
30 |
7. |
Жүзу 50 м |
сек. |
38,0 |
52,0 |
40,0 |
55,0 |
8. |
Граната лақтыру: |
м. |
45 |
- |
40 |
- |
- |
32 |
- |
26 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде төрт норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен ұлдар 5 шақырымға, қыздар 3 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде алты норматив орындау.
4-саты – «Шынығуды жетілдіру»
Жоғарғы оқу орындарының соңғы курсының алдындағы курстарының
студентеріне арналған нормативтердің түрлері
(18-23 жастағылар)
Р/с№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ерлер |
әйелдер |
ерлер |
әйелдер |
|||
1. |
Жүгіру 100 м |
сек. |
13,0 |
15,5 |
13,5 |
16,0 |
2. |
Жүгіру 2000 м |
мин. сек. |
- |
9.00,0 |
- |
9.50,0 |
Жүгіру 3000 м |
мин. сек. |
12.00,0 |
- |
12.30,0 |
- |
|
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
260 |
200 |
245 |
190 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
17 |
- |
14 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру |
к.к. саны |
- |
50 |
- |
45 |
|
5. |
Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру (әйелдер) |
мин. |
24.00,0 |
17.00,0 |
25.00,0 |
18.30,0 |
6. |
Пневматикалық винтовкадан |
ұпай |
42 |
40 |
36 |
33 |
7. |
Жүзу 50 м |
сек. |
40,0 |
50,0 |
45,0 |
1.00,0 |
8. |
Граната лақтыру: |
м. |
42 |
- |
38 |
- |
- |
30 |
- |
24 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде төрт норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен ерлер 5 шақырымға, әйелдер 3 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде алты норматив орындау.
4-саты – «Шынығуды жетілдіру»
Тұрғындарға арналған нормативтердің түрлері
(24-39 жастағылар)
Р/с№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ерлер |
әйелдер |
ерлер |
әйелдер |
|||
1. |
Жүгіру 100 м |
сек. |
13,5 |
16,0 |
14,0 |
16,5 |
Жүгіру 2000 м |
мин. сек. |
- |
9.30,0 |
- |
10.00,0 |
|
Жүгіру 3000 м |
мин. сек. |
12.20,0 |
- |
12.50,0 |
- |
|
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
250 |
190 |
235 |
180 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
16 |
- |
12 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру немесе тіреп жатып қолдарды иілту және жазу |
к.к. |
- |
45 |
- |
40 |
|
5. |
Шаңғымен 3 шақырымға жүгіру (әйелдер) |
мин. |
25.00,0 |
18.00,0 |
26.00,0 |
19.30,01 |
6. |
Пневматикалық винтовкадан 5 рет ату |
ұпай |
40 |
38 |
35 |
30 |
7. |
Жүзу 50 м. |
сек. |
43,0 |
52,0 |
48,0 |
1.05,0 |
8. |
Граната лақтыру: |
м. |
42 |
- |
38 |
- |
- |
28 |
- |
22 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде төрт норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен ерлер 5 шақырымға, әйелдер 3 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде бес норматив орындау.
5-саты – «Сергектік пен денсаулық»
Тұрғындарға арналған нормативтердің түрлері
(40-49 жастағылар)
Р/с№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ерлер |
әйелдер |
ерлер |
әйелдер |
|||
1. |
Жүгіру 60 м |
сек. |
12,2 |
13,0 |
13,5 |
14,4 |
2. |
Жүгіру 1000 м |
мин. сек. |
- |
4.20,0 |
- |
4.40,0 |
Жүгіру 2000 м |
мин. сек. |
8.00,0 |
- |
8.40,0 |
- |
|
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см. |
230 |
180 |
220 |
170 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
12 |
- |
10 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру немесе тіреп жатып қолдарды иілту және жазу |
к.к. |
- |
35 |
- |
30 |
|
5. |
Шаңғымен 2 шақырымға жүгіру (әйелдер) |
мин. |
25.20,0 |
17.45,0 |
26.30,0 |
19.20,0 |
6. |
Пневматикалық винтовкадан 5 рет ату |
ұпай |
38 |
35 |
32 |
30 |
7. |
Жүзу 50 м |
сек. |
45,0 |
55,0 |
50,0 |
1.10,0 |
8. |
Граната лақтыру: |
м. |
38 |
- |
35 |
- |
- |
26 |
- |
21 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде үш норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде екі норматив орындау. Шаңғымен ерлер 3 шақырымға, әйелдер 2 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде бес норматив орындау.
5-саты – «Сергектік пен денсаулық»
Тұрғындарға арналған нормативтердің түрлері
(50-59 жастағылар)
Р/с№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ерлер |
әйелдер |
ерлер |
әйелдер |
|||
1. |
Жүгіру 1000 м |
мин. сек. |
- |
4.30,0 |
- |
5.00,0 |
Жүгіру 2000 м |
мин. |
8.20,0 |
- |
9.00,0 |
- |
|
2. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см. |
220 |
170 |
200 |
160 |
3. |
Тартылу |
т. |
10 |
- |
7 |
- |
Арқада жатып кеудесін көтеру немесе тіреп жатып қолдарды иілту және жазу |
к.к. |
- |
35 |
- |
30 |
|
4. |
Шаңғымен 2 шақырымға жүгіру (әйелдер) |
мин. |
25.40,0 |
18.00,0 |
27.20,0 |
20.00,0 |
5. |
Пневматикалық винтовкадан 5 рет ату |
ұпай |
36 |
33 |
30 |
28 |
6. |
Жүзу 50 м |
сек. |
50,0 |
1.05,0 |
1.00,0 |
1.30,0 |
7. |
Граната лақтыру: |
м. |
32 |
- |
28 |
- |
- |
22 |
- |
18 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде үш норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде бір норматив орындау. Шаңғымен ерлер 3 шақырымға, әйелдер 2 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде төрт норматив орындау.
5-саты - «Сергектік пен денсаулық»
Тұрғындарға арналған нормативтердің түрлері
(60 және одан жоғары жастағылар)
№ |
Бақылау жаттығуы |
Өлшем бірлігі |
Президенттік деңгей |
Ұлттық дайындық деңгейі |
||
ерлер |
әйелдер |
ерлер |
әйелдер |
|||
1. |
Жүгіру 500 м |
мин. сек. |
- |
2.30,0 |
- |
2.45,0 |
2. |
Жүгіру 1000 м |
мин. сек. |
4.10,0 |
- |
4.40,0 |
- |
3. |
Тұрған орнынан ұзындыққа секіру |
см |
190 |
160 |
175 |
145 |
4. |
Тартылу |
т. саны |
7 |
- |
5 |
- |
5. |
Арқада жатып кеудесін көтеру немесе тіреп жатып қолдарды иілту және жазу |
к.к. |
- |
30 |
- |
25 |
6. |
Шаңғымен 2 шақырымға жүгіру (әйелдер) |
мин. |
17.40,0 |
10.20,0 |
18.20,0 |
11.00,0 |
7. |
Пневматикалық винтовкадан 5 рет ату |
ұпай |
30 |
30 |
25 |
25 |
8. |
Жүзу 25 м |
сек. |
25,0 |
30,0 |
30,0 |
40,0 |
9. |
Граната лақтыру: |
м. |
30 |
- |
25 |
- |
- |
20 |
- |
16 |
Президенттік деңгей – президенттік деңгейде үш норматив орындау және ұлттық дайындық деңгейінде бір норматив орындау. Шаңғымен ерлер 3 шақырымға, әйелдер 2 шақырымға жүгіру (норматив орындау – тек қарлы-қысты аудандар үшін, 6 минут бойы жүгіру-жүру қарсыз аудандар үшін).
Ұлттық дайындық деңгейі – ұлттық дайындық деңгейінде төрт норматив орындау.