«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу тәртібін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің филиалдарында заңды және жеке тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу ережесін бекіту туралы» 2003 жылғы 26 желтоқсандағы № 467 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 2685 тіркелген, 2004 жылғы 7 ақпанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 29 (23667) жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:
қаулыда:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу қағидаларын бекіту туралы»;
1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргiзу қағидалары бекітілсін.»;
көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің филиалдарында заңды және жеке тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу ережесінде:
оң жақтағы жоғарғы бұрыш мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2003 жылғы 26 желтоқсандағы
№ 467 қаулысымен
бекітілген»;
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргізу қағидалары»;
1-тарауда:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Жалпы ережелер»;
1 және 2-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Осы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнде жеке және заңды тұлғалармен кассалық операциялар жүргiзу қағидалары «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде (бұдан әрі – Ұлттық Банк) және оның филиалдарында кассалық операциялар жүргізу тәртібін белгілейді.
2. Осы Қағидалардың нормалары Ұлттық Банктің орталық аппаратының бөлімшелеріне, аумақтық филиалдарына және Ұлттық Банктің Кассалық операциялар және құндылықтарды сақтау орталығына (филиалына) (бұдан әрі – Орталық), сондай-ақ Ұлттық Банктің филиалдарында қолма-қол ақша енгізетін (тапсыратын) және (немесе) алатын жеке және заңды тұлғаларға (бұдан әрі – клиенттер) қолданылады.»;
2-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар»;
3-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Осы Қағидаларда Ұлттық Банктің нормативтік құқықтық актілерінде көзделген ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:»;
3-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Касса жұмысын ұйымдастыру»;
8-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Өзінің толық өлшемінің 50 (елу) пайыздан астамын сақтаған тозған, айналыстан алынатын және бүлінген банкноттарды Ұлттық Банктің филиалы қабылдайды және осы Қағидаларға сәйкес айырбасталады.»;
4-тарауда:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Кассалық операцияларды жасау»;
1-параграфта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«1-параграф. Кіріс кассасының қолма-қол ақшаны қабылдауы жөніндегі жұмысты ұйымдастыру»;
11-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Кіріс кассасының Ұлттық Банктің филиалында немесе монетарлық операцияларды есепке алу бөлімшесінде банк шоты (шоттары) жоқ жеке және заңды тұлғалардан қолма-қол ақшаны қабылдауы кассалық қызмет көрсету шартын жасамастан банкноттарды парақтап және монеталарды бір-бірлеп санай отырып жүзеге асырылады.»;
16-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«16. Заңды тұлға клиенттерден қолма-қол ақшаны қабылдау кассаға тапсырылатын қолма-қол ақшаның тізімдемесі (осы Қағидалардың 2-қосымшасы) қоса беріле отырып қолма-қол ақша жарнасына хабарландыру (осы Қағидалардың 1-қосымшасы) негізінде жүзеге асырылады. Кассаға өткізілетін қолма-қол ақшаның тізімдемесін филиал бухгалтериясының жауапты орындаушысы жеке іс қағаздарына тігеді және келесі есептік айдың аяғына дейін сақтайды.»;
19-тармақтың 3) және 4) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:
«3) осы Қағидаларда көзделген қажетті деректемелердің болуын тексереді;
4) қолма-қол ақша енгізген заңды тұлға клиентті шақырады және қолма-қол ақшаны осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен қабылдайды.»;
24 және 25-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«24. Филиал бухгалтериясының бақылаушысы қолма-қол ақша жарнасына қайта толтырылған хабарландыру негізінде кассалық кіріс журналына түзетулер енгізеді және Қағидалардың осы тарауында белгіленген тәртіппен заңды тұлға-клиенттен алынған қолма-қол ақшаны қабылдау үшін кіріс кассасының касса қызметкеріне береді.
25. Жеке тұлғалардан қолма-қол ақша қабылдауды кассалық кіріс ордері негізінде Ұлттық Банктің филиалы осы Қағидалардың 18, 19, 20 және 21-тармақтарында көзделген тәртіппен жүргізеді.»;
2-параграфта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«2-параграф. Кешкі кассаның қолма-қол ақшаны қабылдауы жөніндегі жұмысты ұйымдастыру»;
28-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«28. Кешкі кассаға түскен қолма-қол ақша кассалық құжаттарға касса қызметкерінің «кешкі касса» мөрін қоя отырып, осы тараудың 1-параграфында көзделген тәртіппен қабылданады. Бұл ретте бухгалтер-бақылаушы кешкі кассаның кассалық кіріс журналына жазба жасайды (осы Қағидалардың 5-қосымшасы).»;
3-параграфта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«3-параграф. Шығыс кассасының қолма-қол ақшаны беруі жөніндегі жұмысты ұйымдастыру»;
31-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«1) қолма-қол ақша алу үшін чектер (бұдан әрі – чек);»;
33-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«33. Заңды тұлға клиенттер қолма-қол ақшаны алу күнінің қарсаңында немесе алатын күні филиал бухгалтериясының қызметкеріне қолма-қол ақшаны алуға өтініш береді (осы Қағидалардың 6-қосымшасы).»;
35-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«35. Филиал бухгалтериясының бақылаушысы филиал бухгалтериясының жауапты орындаушысынан чекті алып, оның дұрыс толтырылғанын, клиент заңды тұлғаның қолдары мен мөрінің қол қою үлгілерімен және мөр бедерімен сәйкестігін тексереді (банк және монетарлық операцияларды есепке алу бөлімшесінде банк шоты (шоттары) бар заңды тұлға клиенттер үшін – чектің сомасын қолма-қол ақша алуға арналған жиынтық ведомоспен салыстырып тексереді), оны кассалық шығыс журналына (осы Қағидалардың 7-қосымшасы) тіркейді, чекке қол қояды және шығыс кассаның касса қызметкеріне өткізеді.
Кассалық шығыс құжаттарын заңды тұлға клиенттер арқылы беруге рұқсат етілмейді.»;
45-тармақтың орыс тіліндегі мәтіні жаңа редакцияда жазылды, қазақ тіліндегі мәтін өзгермейді;
46 және 47-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«46. Алдын ала дайындалған қолма-қол ақша осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен беріледі.
47. Заңды тұлға клиент алдын ала дайындалған қолма-қол ақша салынған қапшықтарды осы үшін арнайы бөлінген Ұлттық Банктің филиалының үй-жайында, қапшықтардың пломбаларын алатын касса қызметкері-бақылаушының бақылауымен ашады. Заңды тұлға клиент алған қолма-қол ақшаны қайта санау осы Қағидалардың 42-тармағында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.»;
4-параграфтың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«4-параграф. Ұлттық Банк филиалының шығыс кассасының клиент банктерге банкноттар салынған 100 (бір жүз) бумадан және монеталар салынған 50 (елу) қапшықтан асатын қолма-қол ақшаны беруі»
48-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«48. Банк клиенттерге банкноттар салынған 100 (бір жүз) бумадан және монеталар салынған 50 (елу) қапшықтан асатын санда қолма-қол ақша берген кезде касса қызметкері вакуумдық ораулардан кепілдік берілген клишелерді және банкноттар салынған бумадан және монеталар салынған қапшықтан кепілдік берілген пломбаларды алмайды.»;
5-параграфта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«5-параграф. Кіріс-шығыс және ұсақтау (айырбастау) кассаларының жұмысын ұйымдастыру»;
50-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«50. Ұлттық Банктің кіріс-шығыс кассасы (бұдан әрі – кіріс-шығыс кассасы) клиенттерден қолма-қол ақша қабылдауды және беруді осы Қағидаларда кіріс және шығыс кассалары үшін белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.»;
52-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«52. Банкноттарды монеталарға айырбастау (ұсақтау) кезінде кіріс-шығыс кассасының касса қызметкері клиенттен банкноттарды ала отырып оларды қайта санайды және оның өтінішіне сәйкес монеталардың қажетті номиналдарын іріктейді, берілетін соманы тексереді және оларды клиентке береді.»;
53-1 және 53-2-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«53-1. Инвестициялық және коллекциялық монеталарды беру (сату) бойынша операцияларды жүзеге асыру кезінде касса қызметкері сатылған инвестициялық және коллекциялық монеталар сомасына кассаның модулінде жасалған бақылау чегін (осы Қағидалардың 8-1-қосымшасы) береді.
53-2. Клиенттерден шетел валютасын қабылдауды және беруді Ұлттық Банктің филиалы осы Қағидалардың 19–21, 36–43-тармақтарында көзделген тәртіппен, деректемелері Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5526 тіркелген «Банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар қолданатын компьютер жүйелерінің бақылау чегінің нысанын және мазмұнын белгілеу туралы» 2008 жылғы 31 желтоқсандағы № 117 қаулысында белгіленген талаптарға сәйкес келуі тиіс кассалық ордерлер негізінде жүргізеді.»;
5-тарауда:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Банкноттар мен монеталарды сұрыптау және орау»;
64-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Монеталар салынған қапшық осы Қағидалардың 61-тармағында көзделген тәртіппен қайта тігіледі. Қапшыққа бекітілген жапсырма қағазға қайта санауды жүргізген және қайта санау күнін көрсете отырып монеталардың нақты қалдығын куәландырған касса қызметкерінің қолы қойылады.»;
6-тарауда:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«6. Кем шығулармен, артық шығулармен, тозған, бүлінген, күмәнді және төлем жасалмайтын банкноттармен және монеталармен, сондай-ақ жалған (қолдан жасалған) ақша белгілерімен жұмысты ұйымдастыру»;
1-параграфта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«1-параграф. Қолма-қол ақшаны қайта санау кезінде анықталған тозған, бүлінген, төлем жасалмайтын банкноттармен және монеталармен, кем шығулармен және артық шығулармен жұмыс»;
66-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«66. Егер ақшаны клиент касса қызметкер-бақылаушының қатысумен Ұлттық Банк филиалының үй-жайында арнайы бөлінген орында осы Қағидалардың 42-тармағында белгіленген тәртіппен қайта саналған болса, Ұлттық Банк филиалының орауынан кем шығулар анықталған кезде клиенттердің шағым-талаптарын Ұлттық Банктің филиалы қабылдайды.»;
69, 70 және 71-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«69. Тозған және өзінің толық көлемінің кем дегенде 70 (жетпіс) пайызын сақтаған бүлінген банкноттарды Ұлттық Банктің филиалдары шек қоймастан олар қабылданған сәтте тікелей айырбастайды.
70. Банктің (филиалдың, бөлімшенің), сондай-ақ Ұлттық Банктің филиалында орауында күмәнді банкноттар мен монеталардың болуы белгіленген жағдайда, күмәнді банкноттар мен монеталар сомасына кем шығу/артық шығу туралы акті (осы Қағидалардың 9-қосымшасы) жасалады.
71. Ұлттық Банк филиалының кассасында кем шығу, артық шығу, төлем жасалмайтын банкноттар немесе монеталар байқалған жағдайда, осы Қағидаларда белгіленген нысан бойынша кем шығу/артық шығу туралы акті жасалады, оған Ұлттық Банк филиалының касса қызметкері және соның қатысуымен қолма-қол ақшаны қайта есептеу жүргізілген бақылаушы немесе Ұлттық Банктің филиалында қолма-қол ақшаның сақталуына жауапты лауазымды тұлғалар қол қояды.»;
72-тармақта:
бірінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«Осы Қағидаларда белгіленген нысан бойынша кем шығу/артық шығу туралы акті кімнің орауында (Ұлттық Банктің филиалы, оның клиенті, Ұлттық Банктің басқа филиалы не оның клиенті) кем шығу, артық шығу, төлем жасалмайтын банкноттар немесе монеталар табылғанына қарай:»;
екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«5000 (бес мың) және одан астам теңге сомада кем шығу, артық шығу, төлем жасалмайтын банкноттар немесе монеталар табылған жағдайда осы Қағидаларда белгіленген нысан бойынша кем шығу/артық шығу туралы актінің қосымша данасы жасалады, оны Ұлттық Банктің филиалы қолма-қол ақшамен жұмыс жүргізу бөлімшесіне және ішкі аудит бөлімшесіне жібереді.»;
73-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«73. Өзінің толық көлемінің 50 (елу) пайызынан азын сақтаған төлем жасалмайтын банкноттардың не Ұлттық Банктің филиалы клиенттердің орауындағы төлем жасалмайтын монеталардың кем шығуы анықталған жағдайда, Ұлттық Банктің филиалы осы Қағидаларда белгіленген нысан бойынша кем шығу/артық шығу туралы акті жасайды.»;
2-параграфта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«2-параграф. Күмәнді банкноттар мен монеталарға сараптама жүргізу және жалған (қолдан жасалған) ақша белгілерімен жұмыс жүргізу»;
76-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«76. Клиенттерден түскен күмәнді банкноттар мен монеталарға сараптаманы клиент екі данада толтырып, сараптамаға беретін қолма-қол ақшаның тізімдеме-өтініші (осы Қағидалардың 10-қосымшасы) негізінде Ұлттық Банктің филиалы жүргізеді, оның Ұлттық Банк филиалының касса меңгерушісі жазатын банкноттар мен монеталарды қабылдау туралы түбіртегі бар бір данасы (осы Қағидалардың 11-қосымшасы) клиентке беріледі, екіншісі – Ұлттық Банктің филиалында қалады.»;
79-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«79. Ұлттық Банктің филиалы күмәнді банкноттар мен монеталарға Ұлттық Банктің филиалы немесе қолма-қол ақшамен жұмыс жүргізу бөлімшесі дайындаған қорытынды негізінде екі данада ақша белгілерін сараптау актісін (осы Қағидалардың 12-қосымшасы) жасайды, оның біреуі сол күнгі касса құжаттарына тігіледі. Ақша белгілерін сараптау актісінің екінші данасы соның негізінде жасалған қорытындымен (қорытындылармен) бірге Ұлттық Банктің филиалындағы арнайы жүргізілетін істе сақталады. Ақша белгілерін сараптау актісінің көшірмесі филиалдың бухгалтериясына жіберіледі. Күмәнді ақша белгілерін сараптамаға тапсырған клиенттің қалауы бойынша оған ақша белгілерін сараптау актісінің көшірмесі беріледі.»;
84-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Ұлттық Банктің филиалына құқық қорғау органдарының қызметкерлері келген соң сараптама жалған (қолдан жасалған) деп таныған ақша белгілерін алады, бұл туралы осы ақша белгілерін алу туралы хаттама жасалады.»;
7-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«7. Орталықта кассалық операцияларды жасау ерекшеліктері»;
87-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«87. Банкноттар салынған 100 (жүз) бумадан және монеталар салынған 50 (елу) қапшықтан асатын қолма-қол ақшаны қабылдауды және беруді Орталықтың бірнеше касса қызметкерлері жүзеге асыруы мүмкін, олардың әрқайсысымен толық материалдық жауапкершілік туралы шарт жасалады.»;
1-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
1-қосымша»;
2-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
2-қосымша»;
3-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
3-қосымша»;
5-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
5-қосымша»;
6-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
6-қосымша»;
7-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
7-қосымша»;
8-1-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
8-1-қосымша»;
9-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
9-қосымша
Форма»;
10-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
10-қосымша»;
11-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
11-қосымша»;
12-қосымшаның оң жақтағы жоғарғы бұрышы мынадай редакцияда жазылсын:
«Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкiнде жеке және заңды
тұлғалармен кассалық операциялар
жүргiзу қағидаларына
12-қосымша».
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Ұлттық Банк
Төрағасы Г. Марченко