Қазақстан Республикасының аумағында жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы 

     «Жануарлар дүниесiн қорғау, өсiмiн молайту және пайдалану туралы» 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы
1-тармағының 37) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН: 
     Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 24.12.2015 № 18-03/1111 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының аумағында жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Орман және аңшылық шаруашылығы комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасы белгілеген тәртіппен осы бұйрықтың ресми жариялануын және Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде тіркелуін қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министр                                    А. Мамытбеков

Қазақстан Республикасы  
Ауыл шаруашылығы министрінің
2012 жылғы 1 наурыздағы  
№ 25-03-01/82 бұйрығымен 
бекітілген        

Қазақстан Республикасының аумағында
жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу жөніндегі
нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Қазақстан Республикасының аумағында жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі - Нұсқаулық) «Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы» 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы
1-тармағының 37) тармақшасына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының аумағындағы жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу тәртібін егжей-тегжейлі түсіндіреді.
      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 24.12.2015 № 18-03/1111 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
      2. Жануарлар түрлерінің есебін жүргізуді аңшылық шаруашылығы субъектілері, аумақтық бөлімшелер, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар және жануарлар дүниесі объектілерінің мекендеу ортасы болып табылатын аумақтар мен акваторийлер белгіленген тәртіппен бекітіп берілген мемлекеттік мекемелер (бұдан әрі – жануарлар дүниесін пайдаланушылар) жүзеге асырады.
      3. Аңшылық алқаптардың резервтік қорында жануарлар түрлерін есепке алуды уәкілетті орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері (бұдан әрі - аумақтық бөлімшелер) ұйымдастырады және жүргізеді.
      4. Жануарлар түрлерінің есебін жүргізу олардың республика аумағы бойынша таралуы (мекендеу орындары мен алқаптары), олардың саны және ықтимал пайдаланылу көлемі туралы деректер алуды қамтамасыз етеді.
      Жануарлар дүниесі объектілерінің жай-күйінің сандық және сапалық өзгерістеріне бақылау жасау мақсатында олардың санын есепке алуды осы Нұсқаулыққа 1-қосымшаға сәйкес мерзімде жануарлар дүниесін пайдаланушылар жүзеге асырады.

2. Жануарлар түрлерін есепке алуды жүргізу

      5. Жануарлар түрлерін есепке алу мынадай түрлерге бөлінеді:
      1) белгілі бір аумақтағы жануарлардың сол немесе басқа түрінің саны туралы сенімді мәліметтер (дарақтарда) алуға мүмкіндік беретін абсолюттік санын есепке алу;
      2) есепке алу мәліметтерін өткен жылдағы ұқсас табиғи жағдайында және сол бір уақытта алынған сол аумақтағы ұқсас мәліметтермен салыстыру арқылы белгілі бір аумақтағы жануарлардың сол немесе басқа түрі санының динамикасының үрдісін анықтауға мүмкіндік беретін (саны өседі, азаяды, тұрақты) салыстырмалы санын есепке алу;
      3) белгілі бір аумақтағы жануарлардың сол немесе басқа түрінің (көп, аз, жеткілікті) санының жай-күйі туралы ақпарат алуға мүмкіндік беретін санын сараптамалық бағалау.
      6. Есепке алудың барлық түрі мына тәсілдермен жүргізіледі:
      1) маршруттық есепке алу - жануарлардың барлық түрін есепке алу үшін пайдаланылады;
      2) сынақ алаңдарында есепке алу – жануарлардың барлық түрін есепке алу үшін қолданылады;
      3) есепке алудың қоршау әдісі - бұл әдіс тұяқтыларды, жыртқыштар мен кеміргіштерді есепке алу үшін қолданылады;
      4) айдау арқылы есепке алу - тұяқтылар, жыртқыштар, кеміргіштер және тауық тектестер есепке алынады;
      5) қыста жиналу орындарында есепке алу - тұяқтылар мен тауық тектестерді есепке алу үшін пайдаланылады;
      6) күйлеу мерзімдерінде және қырмандарда аталықтарының дауысы бойынша есепке алу – тұяқтылар, тауық тектестер, жыртқыштар есепке алынады;
      7) тауларда көзбен шолып есепке алу - тұяқтыларды, жыртқыштарды, кеміргіштерді, тауық тектестерді есепке алу үшін қолданылады;
      8) жануарлардың көп мөлшері жиналатын орындарда (сортаңдар, суаттар) есепке алу – бұл тәсіл тұяқтыларды, бұлдырықтарды, қылқұйрықты есепке алу үшін қолданылады;
      9) қи үйінділері бойынша есепке алу – ірі жыртқыштар мен тұяқты жануарлар үшін қолданылады;
      10) тұрғын орындар мен ұялар бойынша есепке алу - жыртқыштарды, кеміргіштерді, суда жүзетіндерді және тауық тектестерді есепке алу үшін қолданылады;
      11) балапандар бойынша есепке алу - суда жүзетіндер мен тауық тектестерді есепке алу үшін пайдаланылады;
      12) ұшу қарқыны бойынша есепке алу - суда жүзетіндер есепке алынады;
      13) түлеген құстардың жиналу орындары бойынша есепке алу - бұл тәсіл суда жүзетіндерді есепке алу үшін қолданылады;
      14) ұя учаскелері бойынша есепке алу – жыртқыштар, тауық тектестер санын анықтауға қызмет етеді;
      15) таралымның жас құрамын есепке алу - тұяқтылар мен тауық тектестерді есепке алу үшін пайдаланылады;
      16) таңбалау мен сақина тағу арқылы есепке алу – жануарлардың іс жүзінде барлық түрі үшін қолданылады;
      17) авиаесеп - тұяқтыларды, жыртқыштарды, суда жүзетіндерді есепке алу үшін пайдаланылады;
      18) автомашинадан (мотоциклден) есепке алу - тұяқтыларды, кеміргіштерді, жыртқыштарды есепке алу үшін қолданылады.
      7. Санына сараптамалық баға беру үшін не жоғарыда аталған тәсілдерге қосымша ретінде мына әдістер қолданылуы мүмкін:
      1) сауалнамалық (сұрау) есепке алу;
      2) кәсіпшілік (аң аулау) нәтижелерін есепке алу;
      3) сақина салу;
      4) фото-киноға түсіру.
      8. Жануарлар түрлерін есепке алудың алдында олардың биологиясының, экологиясының негізгі қасиеттерімен және олар мекендейтін аудандармен танысып алады.
      Есепке алу жұмыстары жүргізілгенге дейін:
      1) мекендеу орындары бойынша таралу сипаты;
      2) тұрақты топтар - табындар, үйірлер, ұялас балапандар тобын құруға бейімділігі;
      3) бір біріне жалғасатын немесе оқшауланған нақты шектелген аңшылық аудандарының болуы;
      4) жүйелі маусымдық үйірлер құруға бейімділігі;
      5) белсенділіктің тәуліктік және маусымдық өзгеруі;
      6) тәуліктік және маусымдық жылыстауы және көшуі зерттеледі.
      9. Есепке алуды жүргізу басталмас бұрын жануарлар дүниесін пайдаланушы, ал аңшылық алқаптардың резервтік қорында есепке алу жүргізген жағдайда аумақтық бөлімшенің басшысы жануарлар дүниесі объектілерін есепке алуды ұйымдастыру туралы шешім қабылдайды, онда:
      1) есепке алу жүргізілетін жануарлардың түрлері, есепке алу әдістері мен оны өткізу мерзімдері;
      2) есепке алуды және алынған деректерді камералдық өңдеуді ұйымдастыруға, жүргізуге жауапты тұлға;
      3) жануарлар дүниесі объектілерін есепке алуды жүргізуге қатысатын тұлғалар тізімі (бұдан әрі – есепшілер);
      4) есепке алу маршруттары және (немесе) алаңдары көрсетіледі.
      10. Есепке алуды ұйымдастыру мен жүргізуге жауапты тұлға оны өткізу шарттарын жоспарлайды, еркін түрде есепке алу карточкаларын, есепке алу маршруттарының және (немесе) алаңдарының сызбасын және құрал-жабдықтар дайындайды және есепшілерге береді, есепке алуды жүргізудің тәсілдері мен ерекшеліктері, есепке алу карточкаларын толтыру тәртібі бойынша нұсқама өткізеді.
      11. Жануарлар түрлерін есепке алуды орман және аңшылық шаруашылығы саласында кемінде үш жыл жұмыс өтілі және (немесе) осы жұмыстарды жүргізудің кемінде бір жыл тәжірибесі бар есепшілер жүргізеді.
      12. Жануарлар түрлерін есепке алуды өткізу нәтижелері бойынша есепшілер есепке алу карточкаларын толтырады және оларға қол қояды.

3. Қорытынды ережелер

      13. Толтырылған есепке алу карточкаларының негізінде жануарлар түрлері санының математикалық есеп-қисабы жүргізіліп, осы Нұсқаулықтың 2, 3 және 4-қосымшаларына сәйкес нысан бойынша жануарлар түрлерін, су айдындарындағы суда жүзетін жабайы құстардың және ұшып өтетін суда жүзетін құстардың санын есепке алу ведомостары ресімделіп, оларға жануарлар дүниесін пайдаланушысының басшысы қол қояды, ал есепке алу аңшылық алқаптардың резервтік қорында жүргізілген жағдайда - аумақтық бөлімшенің басшысы және есепке алуды ұйымдастыру мен жүргізуге жауапты тұлға қол қояды.
      Есепке алу ведомостарын жануарлар дүниесін пайдаланушы екі данада ресімдейді, олардың бір данасы аумақтық бөлімшеге жіберіледі, екіншісі өзінде қалады.
      14. Математикалық есеп-қисаптары бар есепке алу карточкалары жануар дүниесін пайдаланушыда және аумақтық бөлімшеде олар толтырылған күнінен бастап бес жыл бойы сақталады, есепке алу ведомостары аумақтық бөлімшеде тұрақты сақталады.
      15. Жануарлар дүниесін пайдаланушы ұсынатын жануарлар санын есепке алу деректерінің шынайылығын тексеру мақсатында уәкілетті органның ведомствосы жануарлар түрлерінің бақылаулық есепке алынуын ұйымдастырады.
      Бақылаулық есепке алу деректері жануарлар дүниесін пайдаланушының деректерімен қайшы келсе, жануарлар түрлерін алып қоюды жоспарлау үшін бақылаулық есепке алу деректері қолданылады.
      16. Жануарлар дүниесін пайдаланушы аумақтық бөлімшеге аң аулау объектілері болып табылатын жануарлар түрлерінің санын есепке алудың жалған мәліметтерін берсе, оларды олжалауға квота берілмейді.

Қазақстан Республикасының аумағында
жануарлар түрлерін есепке алуды 
жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 
1-қосымша           

Жануарлар түрлерінің санын есепке алуды жүргізу мерзімдері

Ескертпе: Жабайы жануарлар түрлерінің санын күзгі есепке алу ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда өткізіледі, ал таралымның жыныстық-жас құрамын және сандық өзгерісінің үрдісін барынша нақты зерттеу қажет болған кезде оны жануарлар дүниесін пайдаланушылар өткізеді.

Қазақстан Республикасының аумағында
жануарлар түрлерін есепке алуды  
жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа   
2-қосымша            

Үлгілік нысан

20___жыл үшін жануарлар түрлерінің санын есепке алу ведомосы
______________________________________________________________
(жануарлар дүниесін пайдаланушының, аумақтық бөлімшенің атауы)

      кестенің жалғасы

      Ескертпе: таралымның жыныстық-жас құрылымының есебі тұяқты жануарлар бойынша ғана жүргізіледі.

Басшы ________________ _______________________
           (қолы)       (қолдың мағынасын ашу)
Жауапты тұлға ________________ _______________________
                  (қолы)       (қолдың мағынасын ашу)
20___ жылғы «___»_____________

Қазақстан Республикасының аумағында
жануарлар түрлерін есепке алуды  
жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа  
3-қосымша             

Үлгілік нысан

20___жылы су қоймаларындағы суда жүзетін құстардың санын есепке алу ведомосы

Басшы ________________ _______________________
      (қолы)            (қолдың мағынасын ашу)
Жауапты тұлға ________________ _______________________
                  (қолы)       (қолдың мағынасын ашу)
20___ жылғы «___»_____________

Қазақстан Республикасының аумағында
жануарлар түрлерін есепке алуды 
жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа 
4-қосымша          

Үлгілік нысан

20___жылы суда жүзетін жабайы құстарды ұшу барысында есепке алу ведомосы
___________________________________________________________________
(жануарлар дүниесін пайдаланушының, аумақтық бөлімшенің атауы )

көктемгі ұшу/күзгі ұшу
________________________________
(керектісінің астын сызу керек)

Басшы ________________ _______________________
      (қолы)            (қолдың мағынасын ашу)
Жауапты тұлға ________________ _______________________
                  (қолы)       (қолдың мағынасын ашу)
20___ жылғы «___»_____________