Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

      Ескерту. Қаулының тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      3. Осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының жинақтаушы зейнетақы қорлары зейнетақы активтерімен жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2008 жылғы 28 қарашадағы № 99 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5432 тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық

      Ескерту. Нұсқаулықтың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      1. Осы Нұсқаулық "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы, "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" 2013 жылғы 21 маусымдағы, "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарына, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Зейнетақы активтері бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және жария ету" қаржылық есептілік стандартын бекіту туралы" 2013 жылғы 26 шілдедегі № 195 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8765 тіркелген) бекітілген "Зейнетақы активтері бойынша операциялар туралы ақпаратты есепке алу және жария ету" қаржылық есептілік стандартына (бұдан әрі – Стандарт), халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарына сәйкес әзiрлендi және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары (бұдан әрi – Қор) зейнетақы активтерiмен жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлiк есебiн жүргiзудi нақтылайды.

      2. Осы Нұсқаулыққа және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына қайшы келмейтін қосымша бухгалтерлік жазбалар жасауға жол беріледі.

      2-1. Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін активтің әділ құны "Зейнетақы активтерін есепке алуды және бағалауды жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 26 ақпандағы № 24 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9274 тіркелген) сәйкес айқындалады.

2-тарау. Осы Нұсқаулықта қолданылатын негізгі ұғымдар

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      3. Осы Нұсқаулықта "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" 2013 жылғы 21 маусымдағы, "Бухгалтерлiк есеп пен қаржылық есептiлiк туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарында және халықаралық қаржылық есептiлiк стандарттарында көзделген ұғымдар пайдаланылады.

      4. Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) борыштық бағалы қағаздар - бағалы қағаздар иесінің эмитенттен шығару талаптарымен белгіленген мөлшерде және мерзімдерде негізгі борыш сомасын алу құқығын куәландыратын бағалы қағаздар;

      2) дисконт (жеңілдік) - борыштық бағалы қағазды сатып алу құны (есептелген сыйақыны қоспағанда) және оның номиналдық құны арасында пайда болған, инвестор (сатып алушы) үшін болашақ кезеңдердің кірістерін құрайтын теріс айырма сомасы;

      3) есептік құн - актив немесе міндеттеме бухгалтерлік баланста сыйақы шегеріле отырып көрсетілген құн;

      4) Лондон қымбат металдар нарығы қауымдастығының фиксингі-тазартылған қымбат металдардың Лондон қымбат металдар нарығының қауымдастығы белгілеген құны. Лондон қымбат металдар нарығы қауымдастығының фиксингі 1 (бір) троя унциясы үшін АҚШ долларымен көрсетіледі;

      5) мәміле бойынша шығындар - бұл қаржы активін немесе қаржылық міндеттемені сатып алумен, шығарумен немесе шығынға жазумен тікелей байланысты, оларды сатып алу, шығару немесе сату үшін міндетті талап болып табылатын қосымша шығыстар;

      6) сыйлықақы - борыштық бағалы қағазды сатып алу құны (есептелген сыйақыны қоспағанда) және оның номиналдық құны арасында пайда болған, инвестор (сатып алушы) үшін болашақтағы кезеңдердің шығыстарын құрайтын оң айырмашылық сомасы;

      7) сыйлықақының немесе дисконттың (жеңілдіктің) амортизациясы - бұл есепте тұрған сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) сомасын ұйымның кірісіне немесе шығысына біртіндеп жатқызу;

      8) үлестік бағалы қағаздар - ұйымның таза активтеріндегі (міндеттемелер шегерілген активтер) үлеске құқығын растайтын бағалы қағаздар. Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін үлестік бағалы қағаздарға акциялар, акцияларға депозитарлық қолхаттар, инвестициялық пай қорлардың пайлары және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес үлестік бағалы қағаздар анықтамасына жататын басқа бағалы қағаздар жатады.

3-тарау. Зейнетақы жарналарын алу және зейнетақы жинақтарын төлеу жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры төлем құжаттары және алдыңғы жұмыс күні үшін олардың пайдасына "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы" коммерциялық емес акционерлік қоғамынан алынған міндетті зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары мен өсімпұлдар аударылатын жеке тұлғалардың тізімдері негізінде мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша қаражаты (зейнетақы активтері)

      Кт 3390 65 Жеке зейнетақы шоттарындағы зейнетақы жинақтары.

      5-1. Ерiктi зейнетақы жарналарының сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      6. Қате есептелген зейнетақы жарналарының және өзге түсімдердің сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 3390 64 Қате есептелген зейнетақы жарналары сомасын қайтару

      бойынша міндеттемелер.

      7. Қате есептелген зейнетақы жарналары және өзге түсімдер ақшаны жөнелтушіге қайтарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 3390 64 Қате есептелген зейнетақы жарналары сомасын

      қайтару бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      8. Жинақталған зейнетақы қаражаттарын төлеген және басқа Қорлар мен сақтандыру ұйымдарына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) инвестициялық шоттан төлем шотына аударымның сомасына:

      Дт 1060 62 Ағымдағы шоттағы (төлем шоты) ақша қаражаттары

      (зейнетақы активтері)

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері);

      2) салымшы (алушы) алдындағы міндеттемелер сомасына:

      Дт 3390 65 Жеке зейнетақы шоттарындағы жинақталған зейнетақы

      қаражаттары

      Кт 3390 61 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын төлеу бойынша

      міндеттемелер

      3390 62 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын басқа жинақтаушы

      зейнетақы қорларына аудару бойынша міндеттемелер

      3390 63 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын сақтандыру

      ұйымдарына аудару бойынша міндеттемелер;

      3) нақты төлем кезінде:

      Дт 3390 61 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын төлеу бойынша

      міндеттемелер

      3390 62 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын басқа жинақтаушы

      зейнетақы қорларына аудару бойынша міндеттемелер

      3390 63 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын сақтандыру

      ұйымдарына аудару бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 62 Ағымдағы шоттағы (төлем шоты) ақша қаражаттары

      (зейнетақы активтері)

      3120 Жеке табыс салығы.

4-тарау. Зейнетақы активтерiн бағалы қағаздарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлiк есебi

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Әділ құны бойынша бағаланатын сатып алынған
борыштық бағалы қағаздарды есепке алу

      9. "Әділ құны бойынша бағаланатын" санатына жіктелген борыштық бағалы қағаздарды сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) брокерге авансты аударған кезде:

      2) комиссиялық шығыстар сомасында:

      3) бұрын есептелген комиссиялық шығыстарды төленген кезде:

      4) сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың таза құнына (оның номиналдық құнынан аспайтын сомаға):

      5) сыйлықақы сомасына:

      6) дисконт (жеңілдік) сомасына:

      7) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:

      8) Стандартта көзделген жағдайларда, операция бағасы активтің әділ құнын білдірмеген кезде қаржы активтерін бастапқы тану Қор және инвестициялық портфельді басқарушы немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арасында жасалған инвестициялық (сенімгерлікпен) басқару туралы шартқа сәйкес инвестициялық портфельді басқарушыдан немесе сенімгерлікпен басқаруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен алынған ақпарат негізінде әділ құн бойынша жүзеге асырылады:

      борыштық бағалы қағаздарды сатып алу бойынша мәміле сомасы олардың әділ құнынан асқан кезде:

      борыштық бағалы қағаздардың әділ құны оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда:

      9) мәміле күні валюталандыру күнінен (сатып алынатын актив үшін ақшаны нақты аудару күні) өзгеше болған жағдайда, валюталандыру күні әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың толық құнына:

      10. Әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыны есептеген кезде есептелген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:

      11. Әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы немесе дисконтты (жеңiлдiкті) амортизациялау кезiнде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сыйлықақы амортизациясы сомасына:

      2) дисконт (жеңiлдiк) амортизациясы сомасына:

      12. Осы Нұсқаулықтың 10 және 11-тармақтарына сәйкес сыйақыны есептегеннен кейін және сыйлықақы немесе дисконт (жеңiлдiктi) амортизациясынан кейiн әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды Қордың есеп саясатында белгiленген кезеңдiлiкпен әділ құны бойынша қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:

      1) әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса:

      2) әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса:

      3) әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың әдiл құнының есепте тұрған оң немесе терiс түзету сомасына:

      13. Құны валюталардың айырбастау бағамы бойынша шетел валютасымен көрсетiлген әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      1) оң бағамдық айырма сомасына:

      және бір мезгілде:

      2) теріс бағамдық айырма сомасына:

      және бір мезгілде:

      14. Осы Нұсқаулықтың 10-тармағына сәйкес сыйақыны есептегеннен кейiн әділ құны бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны эмитент өтеген кезде мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:

      15. Сыйақыны есептегеннен кейін, сыйлықақы немесе дисконт (жеңiлдiк) амортизациясы және сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды әдiл құны бойынша қайта бағалағаннан кейiн әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды осы Нұсқаулықтың 10-12-тармақтарына сәйкес сатқан кезде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      1) әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

      2) әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған дисконт (жеңiлдiк) сомасына:

      3) әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

      4) әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды әділ құн бойынша жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

      5) әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

      6) әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәмiле сомасы олардың есептiк құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

      7) әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың есептік құны оларды сату бойынша жасалған мәмiле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

      8) мәміле күні валюталандырылған күннен (сатып алынатын актив үшін ақшаны нақты аудару күні) өзгеше болса валюталандырылған күні сатылған әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың толық құнына:

      16. Эмитент әділ құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды өтеген кезде, осы Нұсқаулықтың 10, 11 және 12-тармақтарына сәйкес сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыны, амортизацияны, сыйлықақыны немесе дисконтты есептегеннен кейін және әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін эмитенттен келіп түскен ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

2-параграф. Әділ құны бойынша бағаланатын сатып алынған үлестiк бағалы қағаздарды есепке алу

      17. "Әділ құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар" санатына жіктелген үлестік бағалы қағаздарды сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) брокерге авансты аударған кезде:

      2) комиссиялық шығыстар сомасына:

      3) бұрын есептелген комиссиялық шығыстар төленген кезде:

      4) сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың таза құнына:

      Дт 1140 61 Әділ құны бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржы

      активтері

      2030 61 Әділ құны бойынша бағаланатын ұзақ мерзімді қаржы

      активтері

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтерi)

      1610 02 Брокерлермен есеп айырысу

      3540 Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер;

      5) Стандартта көзделген жағдайларда, операция бағасы активтің әділ құнын білдірмеген кезде қаржы активтерін бастапқы тану Қор және инвестициялық портфельді басқарушы немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арасында жасалған инвестициялық (сенімгерлікпен) басқару туралы шартқа сәйкес инвестициялық портфельді басқарушыдан немесе сенімгерлікпен басқаруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен алынған ақпарат негізінде әділ құн бойынша жүзеге асырылады:

      үлестік бағалы қағаздарды сатып алу бойынша мәміле сомасы олардың әділ құнынан асып кеткен жағдайда:

      Үлестік бағалы қағаздардың әділ құнының оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда:

      6) мәміле күні валюталандырылған күннен (сатып алынатын актив үшін ақшаны нақты аудару күні) өзгеше болса валюталандырылған күні әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған үлестік бағалы қағаздардың толық құнына:

      18. Акционерлiк қоғам акционерлерiнiң (акцияларын Қор сатып алған) жалпы жиналысында әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша дивидендтер төлеу туралы шешiм қабылданғаннан кейiн, тиесiлi дивидендтер сомасына мынадай бухгалтерлiк жазба жүзеге асырылады:

      19. Әділ құны бойынша бағаланатын сатып алынған үлестік бағалы қағаздардың әділ құны бойынша және құны шетел валютасымен көрсетілген әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар валюталарының айырбастау бағамы бойынша қайта бағалау кезінде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      1) егер әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса, оң түзету сомасына және құны шетел валютасымен көрсетілген, әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша бағамдық айырма сомасына:

      2) егер әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса, теріс түзету сомасына және құны шетел валютасымен көрсетілген, әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша бағамдық айырма сомасына:

      3) әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың әділ құнын есепте тұрған оң немесе терiс түзету сомасына:

      20. Осы Нұсқаулықтың 18-тармағына сәйкес дивидендтерді есептегеннен кейін әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша эмитент дивидендтерді төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      21. Әділ құны бойынша бағаланатын сатып алынған үлестік бағалы қағаздарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың әділ құны бойынша жинақталған оң қайта бағалау сомасына:

      2) әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың әділ құны бойынша жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:

      3) әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

      4) әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

      5) әділ құны бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың есептік құны оларды сату бойынша жасалған мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:

      6) мәміле күні валюталандырылған күннен (сатып алынатын актив үшін ақшаны нақты аудару күні) өзгеше болса валюталандырылған күні сатылған әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың толық құнына:

3-параграф. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздармен операцияларды есепке алу

      22. "Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын" санатына жіктелген бағалы қағаздарды сатып алған кезде мәміле бойынша шығындар кіретін сатып алу құнына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) брокерге авансты есептеу немесе аудару кезінде:

      2) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      3) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      4) сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың таза құнына (оның номиналдық құнынан аспайтын сомаға):

      Дт 1130 61 Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын қысқа

      мерзімді қаржы активтері

      2020 61 Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын ұзақ

      мерзімді қаржы активтері

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтерi)

      1610 02 Брокерлермен есеп айырысу

      3540 Басқа да қысқа мерзімді міндеттемелер;

      5) сыйлықақы сомасына, сондай-ақ мәміле бойынша шығындар сомасына:

      6) дисконт (жеңілдік) сомасына:

      7) бұрынғы ұстаушылар есептеген сыйақы сомасына:

      8) Стандартта көзделген жағдайларда, операция бағасы активтің әділ құнын білдірмеген кезде қаржы активтерін бастапқы тану Қор және инвестициялық портфельді басқарушы немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арасында жасалған инвестициялық (сенімгерлікпен) басқару туралы шартқа сәйкес инвестициялық портфельді басқарушыдан немесе сенімгерлікпен басқаруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінен алынған ақпарат негізінде әділ құн бойынша жүзеге асырылады:

      борыштық бағалы қағазды сатып алу бойынша мәміле сомасы олардың әділ құнынан асып түскен жағдайда:

      борыштық бағалы қағаздардың әділ құны оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асып түскен жағдайда:

      9) егер мәміле күні валюталандыру күнінен (сатып алынатын актив үшін ақшаны нақты аудару күні) өзгеше болған жағдайда, валюталандыру күні амортизацияланған құны бойынша бағаланатын сатып алынған бағалы қағаздардың толық құнына:

      23. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақыны есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жазылады:

      24. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жазылады:

      1) сыйлықақы амортизация сомасына:

      2) дисконт (жеңілдік) амортизациясы сомасына:

      25. Құны валюталарды айырбастау бағамы бойынша шетел валютасымен көрсетілген, амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жазылады:

      1) оң бағамдық айырма сомасына:

      және бір мезгілде:

      2) теріс бағамдық айырма сомасына:

      және бір мезгілде:

      26. Осы Нұсқаулықтың 23-тармағына сәйкес сыйақы есептегеннен кейін эмитент амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеген кезде алынған сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      27. Осы Нұсқаулықтың 23 және 24-тармақтарына сәйкес сыйақыны есептегеннен кейін және сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан кейін амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жазылады:

      1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

      2) амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:

      3) амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

      4) амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасы оның есептік құнынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

      5) амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың есептік құны оларды сату бойынша жасалған мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда айырма сомасына:

      6) егер мәміле күні валюталандыру күнінен (сатып алынатын актив үшін ақшаны нақты аудару күні) өзгеше болған жағдайда, валюталандырылған күні амортизацияланған құны бойынша бағаланатын сатылған бағалы қағаздардың толық құнына:

      28. Осы Нұсқаулықтың 23 және 24-тармақтарына сәйкес сыйақыны есептегеннен кейін және сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған соң эмитент амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздарды өтеген кезде эмитенттен түскен ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жазылады:

4-параграф. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы
қағаздар құнсызданған кезде есепке алу

      29. Қор әрбір есепті күні амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың құнсыздануына халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес тест жүргізеді. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың ықтимал құнсыздануын көрсететін белгілер болған кезде құнсызданудан болған зиян есептеледі.

      30. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеуге резервтер (провизиялар) құрылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      31. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнсыздануынан болған зияндарды өтеуге резервтер (провизиялар) азайған (күшін жойған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      32. Амортизацияланған құны бойынша бағаланатын құнсызданған бағалы қағаздарды қалыптастырылған резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жазылады:

      33. Эмитент амортизацияланған құны бойынша бағаланатын, резервтер (провизиялар) есебінен есептен шығарылған бағалы қағаздардың құнын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жазылады:

      34. Қор амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың құнсыздануынан болған зиянды өтеу туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жазылады:

      35. Қор амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың құнсыздануынан болған зиянды өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жазылады:

      36. Қор әрбір есепті күні амортизацияланған құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнсыздануынан болған зиянды өтеу бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануына халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес тест жүргізеді.

5-тарау. Зейнетақы активтерін салымдарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      37. Зейнетақы активтерін екінші деңгейдегі банктерде салымдарға орналастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      қысқа мерзімді салымдар

      1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар

      1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді

      салымдар

      2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар

      2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді

      салымдар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері);

      мәміле бойынша шығын сомасына:

      Дт 115012 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      38. Зейнетақы активтерін есептелген сыйақыны алу шартымен салымдарға орналастырған кезде оны орналастырған күні мынадай жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      қысқа мерзімді салымдар

      1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар

      1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді

      салымдар

      2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар

      2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді

      салымдар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      1150 11 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      дисконт

      2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      дисконт.

      39. Салымдар бойынша сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер

      2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер

      Кт 6110 29 Талап өткенге дейінгі салымдар бойынша сыйақы алумен

      байланысты кірістер

      6110 30 Мерзімді салымдар бойынша сыйақы алумен байланысты

      кірістер

      6110 31 Шартты салымдар бойынша сыйақы алумен байланысты

      кірістер

      6110 34 Сыйақы алумен байланысты басқа да кірістер.

      40. Салымдар бойынша шығындарды амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 731010 Орналастырылған салымдар бойынша сыйлықақыны

      амортизациялау бойынша шығыстар

      Кт 115012 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы.

      41. Салымдар бойынша бұрын алынған сыйақы түріндегі дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 115011 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      дисконт

      2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      дисконт

      Кт 6110 05 Орналастырылған салымдар бойынша дисконтты

      амортизациялау бойынша кірістер.

      42. Құны шетел валютасымен көрсетілген салымдарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) оң бағамдық айырма сомасына:

      Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      қысқа мерзімді салымдар

      1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар

      1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді

      салымдар

      115012 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер

      2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар

      2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер

      Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кірістер;

      жэне бір мезгілде, теріс бағамдық айырма сомасына:

      Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыстар

      Кт 115011 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      дисконт

      2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      дисконт;

      2) теріс бағамдық айырма сомасына:

      Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыстар

      Кт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      қысқа мерзімді салымдар

      1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар

      1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 12 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер

      2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар

      2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      сыйлықақы

      2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер;

      және бір мезгілде:

      Дт 115011 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша

      дисконт

      2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша

      дисконт

      Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кірістер.

      43. Осы Нұсқаулықтың 39-тармағына сәйкес салымдар бойынша бұрын есептелген сыйақыны алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер

      2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер.

      44. Салымның негізгі сомасын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      қысқа мерзімді салымдар

      1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар

      1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді

      салымдар

      2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар

      2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының, жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді

      салымдар.

      45. Қор әрбір есепті күнге халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес екінші деңгейдегі банктерде орналастырылған салымдардың құнсыздануына тест жүргізеді. Орналастырылған салымдардың ықтимал құнсыздануын көрсететін белгілер болған кезде құнсызданудан болған зиян есептеледі.

      46. Орналастырылған салымдар бойынша құнсызданудан болған зияндарды жабуға резервтар (провизиялар) құрылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 7440 02 Орналастырылған салымдар бойынша резервтерді

      (провизияларды) қалыптастыру бойынша шығыстар

      Кт 1290 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша зияндарды

      жабуға арналған резервтер (провизиялар).

      47. орналастырылған салымдар бойынша құнсызданудан болған зиянды жабуға қалыптастырылған резервтерді (провизияларды) азайтқан (жойған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1290 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша зияндарды

      жабуға арналған резервтер (провизиялар)

      Кт 6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған

      резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден

      (жоюдан) түскен кірістер.

      48. Қалыптастырылған резервтердің (провизиялардың) есебінен орналастырылған салымдар есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1290 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша

      зияндарды жабуға арналған резервтер (провизиялар)

      Кт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі

      қысқа мерзімді салымдар

      1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар

      1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді

      салымдар

      1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді

      салымдар

      2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар

      2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді

      салымдар

      2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді

      салымдар.

      49. Резервтер (провизиялар) арқылы есептен шығарылған салымдардың құнын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған

      резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден

      (жоюдан) түскен кірістер.

      50. Қор салымдардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеу туралы шешімді қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек

      Кт 6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк

      операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын

      ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған

      резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден

      (жоюдан) түскен кірістер.

      51. Қор салымдардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек.

      52. Қор әрбір есепті күнге халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес салымдардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеу бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануына тест жүргізеді.

6-тарау. Сатып алынған борыштық және үлестік бағалы қағаздарды санаттар бойынша қайта жіктеудің бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      Ескерту. 6-тарау жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      53. Сыйақыны есептегеннен, сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан кейін, осы Нұсқаулықтың 10, 11 және 12-тармақтарына сәйкес қайта жіктелетін борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалаған соң борыштық бағалы қағаздарды "әділ құны бойынша бағаланатын" санаттан "амортизацияланған құны бойынша бағаланатын" санатқа аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жазылады:

      1) борыштық бағалы қағаздардың номиналдық құнына:

      2) борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақы сомасына:

      3) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

      4) амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:

      5) әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды оң қайта бағалау сомасына:

      6) әділ құны бойынша борыштық бағалы қағаздарды теріс қайта бағалау сомасына:

      54. Сыйақыны есептегеннен кейін, осы Нұсқаулықтың 23 және 24-тармақтарына сәйкес қайта жіктелетін бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған соң борыштық бағалы қағаздарды "амортизацияланған құны бойынша бағаланатын" санаттан "әділ құн бойынша бағаланатын" санатқа аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) амортизацияланған құны бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың номиналдық құнына:

      2) борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақы сомасына:

      3) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:

      4) амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:

7-тарау. Зейнетақы активтерін тазартылған қымбат металдарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      55. Зейнетақы активтерін тазартылған қымбат металдарға орналастырған кезде Лондон Қымбат металдар нарығы қауымдастығының ағымдағы фиксингі бойынша мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар

      1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат

      металдар

      2040 04 Тазартылған қымбат металдар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері);

      мәміле бойынша шығындар сомасына:

      Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар

      1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат

      металдар

      2040 04 Тазартылған қымбат металдар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      56. Сатып алынған тазартылған қымбат металдар әділ құны бойынша қайта бағаланған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) егер тазартылған қымбат металдардың әділ құны олардың есепке алу құнынан жоғары болса:

      Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар

      1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат

      металдар

      2040 04 Тазартылған қымбат металдар

      Кт 6280 03 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан

      түскен іске асырылмаған кірістер;

      2) егер тазартылған қымбат металдарды есепке алу құны олардың әділ құнынан жоғары болса:

      Дт 7470 04 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан

      болған іске асырылмаған шығыстар

      Кт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар

      1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат

      металдар

      2040 04 Тазартылған қымбат металдар.

      57. Осы Нұсқаулықтың 56-тармағына сәйкес әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін сатып алынған тазартылған қымбат металдарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар

      1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат

      металдар

      2040 04 Тазартылған қымбат металдар;

      2) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша жасалған мәміленің сомасы оларды есепке алу құнынан жоғары болса, айырманың сомасына:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 6280 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан

      түскен кіріс;

      3) егер тазартылған қымбат металдарды есепке алу құны оларды сату бойынша жасалған мәміленің сомасынан жоғары болса, айырманың сомасына:

      Дт 7470 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан

      болған шығыс

      Кт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар

      1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат

      металдар

      2040 04 Тазартылған қымбат металдар.

8-тарау. Kepi РЕПО операцияларының бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      58. Зейнетақы активтерімен кері РЕПО операциясы жасалған кезде (бағалы қағаздарға айырбастау арқылы ақша ұсынған кезде) мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      Дт 1150 01 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері):

      және бір мезгілде:

      Кіріс 8970 "Депо" шоты (Қордың зейнетақы активтерінің

      есебінен сатып алынған, кері РЕПО операциясы бойынша

      алынған бағалы қағаздардың номиналдық құнын есепке

      алуға арналған қосалқы шот ашу арқылы).

      59. Кері РЕПО операциясы кезеңінде сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1270 02 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер

      Кт 6110 04 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша

      сыйақы алуға байланысты кірістер.

      60. Кері РЕПО операциясы бойынша бұрын алынған бағалы қағаздарды берген кезде кері РЕПО мәмілесі бойынша есептелген сыйақы сомасына және кері РЕПО мәмілесін жабу сомасына (осы мәмілені жасау сәтінде белгіленген мәмілені жабу сомасы) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1270 02 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша

      сыйақы түрінде есептелген кірістер;

      1150 01 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары;

      және бір мезгілде:

      Шығыс 8970 "Депо" шоты (кері РЕПО операциясы бойынша

      алынған сатып алынған бағалы қағаздардың номиналдық

      құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шотты ашу

      арқылы).

9-тарау. Туынды қаржы құралдарымен операциялардың бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-параграф. Форвардпен операцияларды есепке алу

      61. Сатып алушы (сатушы) белгілі бір мерзім өткеннен кейін келісілген талаптармен болашақта базалық активті сатып алу (сату) жөнінде өзіне міндеттеме алатын туынды құралмен операция жүргізген кезде (бұдан әрі - форвард) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 8300 01 Қаржы активтерін сатып алу бойынша шартты талаптар

      Кт 8600 01 Қаржы активтерін сату бойынша шартты міндеттемелер.

      62. Форвардты Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) форвардтың әділ құнының он өзгеру сомасына:

      Дт 1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар

      2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 6290 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта

      бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс

      6290 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта

      бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс

      6290 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард

      мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған

      кіріс;

      2) форвардтың әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

      Дт 7480 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта

      бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс

      7480 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта

      бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс

      7480 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард

      мәмілесін қайта бағалаудан болған іске асырылмаған

      шығыс

      Кт 3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер;

      3) форвардтың әділ құнын есептегі оң және (немесе) теріс түзету сомасына:

      Дт 3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар

      2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар.

      63. Ашық позицияны жабу және (немесе) форвардты орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда Қор ақша аударған кезде:

      Дт 3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері);

      2) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда қарсы әріптестен ақша алған кезде:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар

      2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар;

      3) форвард талаптарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде сатып алынған активтің құнына:

      4) форвард талаптарына сәйкес базалық активті сатқан кезде сатылатын активтің құнына:

      6) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      7) форвард талаптарына сәйкес шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:

      Дт 8600 01 Қаржы активтерін сату бойынша шартты міндеттемелер

      Кт 8300 01 Қаржы активтерін сатып алу бойынша шартты талаптар.

2-параграф. Фьючерспен операцияларды есепке алу

      64. Сатып алушы (сатушы) белгілі бір мерзім өткеннен кейін ұйымдастырылған нарықта белгіленген стандартты талаптарға сәйкес базалық активті сатып алу (сату) жөнінде өзіне міндеттеме алатын туынды құралмен операция (бұдан әрі - фьючерс) жүргізген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) фьючерсті сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

      Дт 8300 02 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты

      талаптар

      Кт 8600 02 Қаржы фьючерстерін сатып ату бойынша шартты

      міндеттемелер;

      2) фьючерсті сату бойынша шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:

      Дт 8300 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты талаптар

      Кт 8600 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты

      міндеттемелер.

      65. Фьючерс бойынша маржа төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      66. Фьючерс жасағаны үшін брокерге комиссия төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 7470 82 Брокерлік және дилерлік қызмет бойынша қызмет

      көрсеткені үшін комиссиялық шығыстар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      67. Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен фьючерсті әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) фьючерстің әділ құнының оң өзгеру сомасына:

      Дт 1280 02 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар

      2180 01 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 6290 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс

      2) фьючерстің әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

      Дт 7480 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыс

      Кт 3390 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер;

      3) фьючерстің әділ құнының есептегі оң және (немесе) теріс түзету сомасына:

      Дт 3390 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1280 02 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар

      2180 01 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар.

      68. Фьючерс бойынша қосымша маржа төлеген немесе есептегі фьючерс бойынша маржаның рұқсат етілетін сомасын есептен шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) Қордың қосымша төлеген маржа сомасына:

      Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері);

      2) есептегі рұқсат етілетін маржаны есептен шығарған кезде:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу.

      69. Фьючерстің ашық позициясын жабу күні фьючерстің құнын нетто негізде ақшамен өтеген (ашық позицияны жабу) жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) фьючерсті нетто негізде өтеген кезде:

      Дт 3390 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу;

      2) қарсы әріптес фьючерсті нетто негізде өтеген кезде:

      Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу

      Кт 1280 02 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар

      2180 01 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар;

      3) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      4) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      5) фьючерс сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

      Дт 8600 02 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты

      міндеттемелер

      Кт 8300 02 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты

      талаптар;

      6) фьючерсті сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

      Дт 8600 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты

      міндеттемелер

      Кт 8300 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты талаптар.

3-параграф. Опционмен операцияларды есепке алу

      70. Туынды құралмен бір тарап басқа тараптан келісілген талаптар бойынша келісілген бағамен болашақта базалық активті сатып алу немесе сату құқығын сатып алатын (бұдан әрі — сатып алынған "колл" немесе "пут" опционы) операцияларды жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) шартты талаптар сомасына:

      Дт 8300 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері

      8300 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері

      Кт 8600 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот

      8600 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот;

      2) сатып алынған "колл" немесе "пут" (опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:

      Дт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар

      2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      71. Сатып алынған "колл" немесе "пут" опционын әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, сондай-ақ опционды жабу күні қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сатып алынған опционның әділ құнының оң өзгеріс сомасына:

      Дт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар

      2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс;

      2) сатып алынған опционның әділ құнының теріс өзгеру сомасына:

      Дт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыс

      Кт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар

      2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар.

      72. Ашық позицияны жабу немесе сатып алынған "колл" немесе "пут" опционын орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сатып алынған "колл" немесе "пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:

      Дт 8600 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот

      8600 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот

      Кт 8300 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері

      8300 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері;

      2) қарсы әріптес сатып алынған "колл" немесе "пут" опционының құнын ақшамен өтеген (ашық позицияны жабу) кезде:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар

      2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар;

      3) сатып алынған "колл" опционның талаптарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде сатып алынған активтердің құнына:

      4) сатып алынған "пут" опционның талаптарына сәйкес базалық активті сатқан кезде сатылатын активтердің құнына:

      5) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      6) алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.07.2015 № 131 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      73. Туынды құралдармен бір тарап басқа тарапқа келісілген талаптар бойынша келісілген бағамен болашақта базалық активті сатып алу немесе сату құқығын сататын (бұдан әрі - сатылған "колл" немесе "пут" опционы) операцияларды жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      Дт 8300 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот

      8300 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот

      Кт 8600 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері

      8600 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері; алынған

      сыйлықақы сомасына:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер.

      74. Сатылған "колл" немесе "пут" опционын әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, сондай-ақ опционды жабу күні қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сатылған "колл" немесе "пут" опционының әділ құнының оң өзгерісі сомасына:

      Дт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс;

      2) сатылған "колл" немесе "пут" опционының әділ құнының теріс өзгерісі сомасына:

      Дт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыс

      Кт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер.

      75. Ашық позицияны жабу немесе сатылған "колл" немесе "пут" опционын орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) сатылған "колл" немесе "пут" опционының талаптарына сәйкес шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:

      Дт 8600 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері

      8600 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері

      Кт 8300 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот

      8300 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот:

      2) қарсы әріптес сатылған "колл" немесе "пут" опционының құнын өтеген кезде (ашық позицияны жабу):

      Дт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері);

      3) сатылған "пут" опционының талаптарына сәйкес базалық активті сату кезінде сатылатын активтердің құнына:

      4) сатылған "колл" опционының талаптарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде сатып алынған активтердің құнына:

      5) сатылған "колл" немесе "пут" опционы бойынша іске асырылған кірістер сомасына:

      Дт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс

      Кт 6290 11 Опцион мәмілелері бойынша кірістер

      7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыс;

      6) сатылған "колл" немесе "пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстар сомасына:

      Дт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс

      7480 11 Опцион мәмілелері бойынша шығыстар

      Кт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс.

4-параграф. Валюталық своппен операцияларды есепке алу

      76. Туынды құралмен алдын ала келісілген мерзім ішінде бір валютаны басқа валютаға айырбастау (бұдан әрі - валюталық своп) туралы келісім жасалатын операцияларды жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 1280 06 Свои мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер;

      және бір мезгілде, баланстан тыс есепте валюталарды кері айырбастау бойынша талаптар мен міндеттемелер сомаларына көрсетіледі:

      Дт 8300 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

      талаптар

      Кт 8600 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

      міндеттемелер.

      77. Валюталық свопты валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) алатын валюта сомасына:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар;

      2) аударылатын валюта сомасына:

      Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      78. Валюталық свопты әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) әділ құнның оң өзгерісі сомасына:

      Дт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар;

      Кт 6290 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс;

      2) әділ құнның теріс өзгерісі сомасына:

      Дт 7480 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыс

      Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер;

      Бір мезгілде, есепте тұрған оң және (немесе) теріс қайта бағалау сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар.

      79. Валюталық свопты жабу бойынша валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

      Дт 8600 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

      міндеттемелер

      Кт 8300 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты

      талаптар;

      2) айырбасталатын валюта сомасына:

      валюталық своптың құны оң болған кезінде:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот)ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) қаражаттары

      (зейнетақы активтері)

      1280 06 Своп мәмілелері бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілелері бойынша талаптар; валюталық своп

      құны теріс болған кезде:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық қаражаттары

      (зейнетақы активтері)

      3390 05 Своп мәмілелері бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілелері бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

5-параграф. Пайыздық своппен операцияларды есепке алу

      80. Туынды құралмен тараптар белгіленген және өзгермелі пайыздық ставкаларды қолдана отырып тұрақты пайыздық төлемдер алмасатын (бұдан әрі - пайыздық своп) операциялар жүзеге асырылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) егер пайыздық своп шарттары бойынша төлемдер өзгермелі пайыздық ставка бойынша көзделсе, бірақ сомалар белгіленген пайыздық ставкамен алынған жағдайда:

      Дт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп

      Кт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп;

      2) егер пайыздық своп шарттары бойынша төлемдер белгіленген пайыздық ставкамен көзделсе, бірақ сомалар өзгермелі пайыздық ставка бойынша алынған жағдайда:

      Дт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп

      Кт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп.

      81. Пайыздық своп бойынша сыйақы түріндегі кірістер мен шығыстарды есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) кірістер сомасына:

      Дт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 6110 34 Сыйақы алумен байланысты басқа да кірістер;

      2) шығыстар сомасына:

      Дт 7310 25 Сыйақы алумен байланысты басқа да шығыстар

      Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер.

      82. Пайыздық свопты әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) оң айырма сомасына:

      Дт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      Кт 6290 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске

      асырылмаған кіріс;

      2) теріс айырма сомасына:

      Дт 7480 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан болған іске

      асырылмаған шығыс

      Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер;

      Бір мезгілде, есепте тұрған оң және (немесе) теріс қайта бағалау сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар.

      83. Осы Нұсқаулықтың 82-тармағына сәйкес пайыздық свопты әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін мерзімдік төлемдер жүргізу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) алынған сыйақы сомасына:

      Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері)

      Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар

      2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар;

      2) төленген сыйақы сомасына:

      Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      84. Ашық позицияны жабу немесе пайыздық свопты жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) пайыздық свопты сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

      Дт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп

      Кт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп;

      2) пайыздық свопты сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:

      Дт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп

      Кт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп.

10-тарау. Инвестициялық кірісті және комиссиялық сыйақыларды қалыптастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      85. Инвестициялық кірісті қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) бар кірістер сомасына:

      2) бар шығыстар сомасына:

      86. Таза инвестициялық кірісті салымшылардың (алушылардың) жеке зейнетақы шоттарына есепке алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      1) 5610 "Есепті жылдағы бөлінбеген пайда (өтелмеген залал)" шоты бойынша кредиттік қалдық болған кезде:

      2) 5610 "Есепті жылдағы бөлінбеген пайда (өтелмеген залал)" шоты бойынша дебеттік қалдық болған кезде:

      87. Қорға зейнетақы активтерінен тиесілі комиссиялық сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:

      Дт 7470 27 Басқа да комиссиялық шығыстар

      Кт 3380 62 Зейнетақы активтерінен есептелген комиссиялық

      сыйақылар.

      Қордың зейнетақы активтерінен комиссиялық сыйақы сомасын Қордың ағымдағы шотына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:

      Дт 3380 62 Зейнетақы активтерінен есептелген комиссиялык

      сыйақылар

      Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша

      қаражаттары (зейнетақы активтері).

      88. Қорға тиесiлi инвестициялық кiрiстен комиссиялық сыйақыны есептеген кезде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      1) Қорға тиесiлi инвестициялық кiрiстен комиссиялық сыйақының сомасына мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      Инвестициялық кірістен комиссиялық сыйақы сомасын Қордың ағымдағы шотына аударған кезде мынадай бухгалтерлiк жазбалар жүзеге асырылады:

      89. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11-тарау. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талаптарына сай келетін, инвестициялық портфельді басқару жөнiндегi қызметтi шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асыратын шетелдік ұйымның сенімгерлік басқаруына берілген зейнетақы активтерінің бухгалтерлік есебі

      Ескерту. 11-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.11.2016 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
      Ескерту. 11-тарау жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 26.07.2013 № 194 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      90. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талаптарына сай келетін, инвестициялық портфельді басқару жөнiндегi қызметтi шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асыратын шетелдік ұйымға зейнетақы активтерін берген кезде:

      91. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талаптарына сай келетін, инвестициялық портфельді басқару жөнiндегi қызметтi шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асыратын шетелдік ұйымның сенімгерлік басқаруына берілген зейнетақы активтерін қайта бағалау кезінде:

      1) оң қайта бағалау сомасына:

      2) теріс қайта бағалау сомасына:

      92. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің талаптарына сай келетін, инвестициялық портфельді басқару жөнiндегi қызметтi шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асыратын шетелдік ұйымның сенімгерлік басқаруына берілген зейнетақы активтері қайтарылған (алынған) кезде: