"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:
1. Қоса беріліп отырған Жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
3. Осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының жинақтаушы зейнетақы қорлары зейнетақы активтерімен жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2008 жылғы 28 қарашадағы № 99 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5432 тіркелген) күші жойылды деп танылсын.
Ұлттық Банк Г.Марченко
Төрағасы
Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2011 жылғы 1 шілдедегі
№ 69 қаулысымен
бекітілген
Жинақтаушы зейнетақы қорлары жүзеге асыратын зейнетақы активтерімен операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізу жөніндегі нұсқаулық
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Нұсқаулық "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы, "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" 1997 жылғы 20 маусымдағы, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарына, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес әзірленді және Қазақстан Республикасының жинақтаушы зейнетақы қорлары (бұдан әрі - Қор) зейнетақы активтерімен жүзеге асыратын операциялардың бухгалтерлік есебін жүргізуді жан-жақты көрсетеді.
2. Осы Нұсқаулыққа және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасына қайшы келмейтін қосымша бухгалтерлік жазбалар жасауға жол беріледі.
2-тарау. Осы Нұсқаулықта қолданылатын негізгі ұғымдар
3. Осы Нұсқаулықта "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" 1997 жылғы 20 маусымдағы, "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" 2007 жылғы 28 ақпандағы Қазақстан Республикасының заңдарында, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарында көзделген ұғымдар пайдаланылады.
4. Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) борыштық бағалы қағаздар - бағалы қағаздар иесінің эмитенттен шығару талаптарымен белгіленген мөлшерде және мерзімдерде негізгі борыш сомасын алу құқығын куәландыратын бағалы қағаздар;
2) дисконт (жеңілдік) - борыштық бағалы қағазды сатып алу құны (есептелген сыйақыны қоспағанда) және оның номиналдық құны арасында пайда болған, инвестор (сатып алушы) үшін болашақ кезеңдердің кірістерін құрайтын теріс айырма сомасы;
3) есептік құн - актив немесе міндеттеме бухгалтерлік баланста сыйақы шегеріле отырып көрсетілген құн;
4) Лондон қымбат металдар нарығы қауымдастығының фиксингі-тазартылған қымбат металдардың Лондон қымбат металдар нарығының қауымдастығы белгілеген құны. Лондон қымбат металдар нарығы қауымдастығының фиксингі 1 (бір) троя унциясы үшін АҚШ долларымен көрсетіледі;
5) мәміле бойынша шығындар - бұл қаржы активін немесе қаржылық міндеттемені сатып алумен, шығарумен немесе шығынға жазумен тікелей байланысты, оларды сатып алу, шығару немесе сату үшін міндетті талап болып табылатын қосымша шығыстар;
6) сыйлықақы - борыштық бағалы қағазды сатып алу құны (есептелген сыйақыны қоспағанда) және оның номиналдық құны арасында пайда болған, инвестор (сатып алушы) үшін болашақтағы кезеңдердің шығыстарын құрайтын оң айырмашылық сомасы;
7) сыйлықақының немесе дисконттың (жеңілдіктің) амортизациясы - бұл есепте тұрған сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) сомасын ұйымның кірісіне немесе шығысына біртіндеп жатқызу;
8) үлестік бағалы қағаздар - ұйымның таза активтеріндегі (міндеттемелер шегерілген активтер) үлеске құқығын растайтын бағалы қағаздар. Осы Нұсқаулықтың мақсаттары үшін үлестік бағалы қағаздарға акциялар, акцияларға депозитарлық қолхаттар, инвестициялық пай қорлардың пайлары және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес үлестік бағалы қағаздар анықтамасына жататын басқа бағалы қағаздар жатады.
3-тарау. Зейнетақы жарналарын алу және жинақталған зейнетақы
қаражаттарын төлеу жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебі
5. Қор төлем құжаттарының және алдыңғы жұмыс күні үшін солардың пайдасына "Мемлекеттік зейнетақы төлеу орталығы" республикалық мемлекеттік қазынашылық кәсіпорнынан алынған міндетті зейнетақы жарналары мен өсімпұлдар аударылатын төлем құжаттары мен жеке тұлғалардың тізімдері негізінде мынадай бухгалтерлік жазбаны жүзеге асырады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 3390 65 Жеке зейнетақы шоттарындағы жинақталған зейнетақы
қаражаттары.
6. Қате есептелген зейнетақы жарналарының және өзге түсімдердің сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 3390 64 Қате есептелген зейнетақы жарналары сомасын қайтару
бойынша міндеттемелер.
7. Қате есептелген зейнетақы жарналары және өзге түсімдер ақшаны жөнелтушіге қайтарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 3390 64 Қате есептелген зейнетақы жарналары сомасын
қайтару бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
8. Жинақталған зейнетақы қаражаттарын төлеген және басқа Қорлар мен сақтандыру ұйымдарына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) инвестициялық шоттан төлем шотына аударымның сомасына:
Дт 1060 62 Ағымдағы шоттағы (төлем шоты) ақша қаражаттары
(зейнетақы активтері)
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
2) салымшы (алушы) алдындағы міндеттемелер сомасына:
Дт 3390 65 Жеке зейнетақы шоттарындағы жинақталған зейнетақы
қаражаттары
Кт 3390 61 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын төлеу бойынша
міндеттемелер
3390 62 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын басқа жинақтаушы
зейнетақы қорларына аудару бойынша міндеттемелер
3390 63 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын сақтандыру
ұйымдарына аудару бойынша міндеттемелер;
3) нақты төлем кезінде:
Дт 3390 61 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын төлеу бойынша
міндеттемелер
3390 62 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын басқа жинақтаушы
зейнетақы қорларына аудару бойынша міндеттемелер
3390 63 Жинақталған зейнетақы қаражаттарын сақтандыру
ұйымдарына аудару бойынша міндеттемелер
Кт 1060 62 Ағымдағы шоттағы (төлем шоты) ақша қаражаттары
(зейнетақы активтері)
3120 Жеке табыс салығы.
4-тарау. Зейнетақы активтерін бағалы қағаздарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі 1-параграф. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құны бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды есепке алу
9. "Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құны бойынша бағаланатын бағалы қағаздар" және "сату үшін қолда бар бағалы қағаздар" санатына жіктелген борыштық бағалы қағаздарды сатып алған кезде (мәміле бойынша шығындардан тұратын сатып алу құнына) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) брокерге авансты аударған кезде:
Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
2) мәміле бойынша шығындарды есепке ала отырып сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың таза құнына (оның номиналдық құнынан аспайтын сомаға):
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
1610 02 Брокерлермен есеп айырысу;
3) сыйлықақы, сондай-ақ мәміле бойынша шығындар сомасына:
Дт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құны бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
4) дисконт (жеңілдік) сомасына:
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт;
5) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:
Дт 1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
6) борыштық бағалы қағаздарды сатып алу бойынша мәміле сомасы олардың әділ құнынан асып кеткен жағдайда:
Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстар
Кт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт;
1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы;
7) борыштық бағалы қағаздардың әділ құны оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда:
Дт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
Кт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан түскен кірістер.
10. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыны есептеген кезде есептелген сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
Кт 6110 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен
байланысты кірістер.
11. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялау кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сыйлықақы амортизациясының сомасына:
Дт 7310 02 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақының
амортизациясымен байланысты шығыстар
Кт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
2) дисконт (жеңілдік) амортизациясының сомасына:
Дт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
Кт 6110 03 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконттың
амортизациясымен байланысты кірістер.
12. Осы Нұсқаулықтың 10 және 11-тармақтарына сәйкес сыйақыны есептегеннен және сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан кейін өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін және сату үшін қолда бар әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағалау жүргізіледі және мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
1) егер өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін және сату үшін қолда бар әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса:
Дт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің
әділ құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету
Кт 6150 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының
өзгеруінен болған іске асырылмаған кірістер;
2) егер өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін және сату үшін қолда бар әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса:
Дт 7470 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының
өзгеруінен болған іске асырылмаған шығыстар
Кт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің
әділ құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету;
3) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін және сату үшін қолда бар әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздардың әділ құнының есепте тұрған оң немесе теріс түзету сомасына:
Дт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету
Кт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету.
13. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар, құны валюталардың айырбастау бағамы бойынша шетел валютасымен көрсетілген борыштық бағалы қағаздарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) оң бағамдық айырма сомасына:
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ. мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер;
және бір мезгілде, теріс бағамдық айырма сомасына:
Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
Кт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету;
2) теріс бағамдық айырма сомасына:
Дт 7430 01 Шетел валютасына қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы;
және бір мезгілде, оң бағамдық айырма сомасына:
Дт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету
Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер.
14. Осы Нұсқаулықтың 10-тармағына сәйкес сыйақыны есептегеннен кейін өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны эмитент өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы.
15. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды сыйақы, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизациясы есептелгеннен және сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін осы Нұсқаулықтың 10-12 аралығындағы тармақтарына сәйкес сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы;
2) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздар бойынша амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:
Дт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар;
3) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздарды әділ құн бойынша жинақталған оң қайта бағалау сомасына:
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің
әділ құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету;
4) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздарды әділ құн бойынша жинақталған теріс қайта бағалау сомасына:
Дт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар;
5) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы;
6) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын немесе сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан түскен кірістер;
7) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар борыштық бағалы қағаздардың есептік құны оларды сату бойынша жасалған мәміле сомасынан асып, кеткен жағдайда, айырма сомасына:
Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстар
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар.
16. Сыйақыны есептегеннен, сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан және осы Нұсқаулықтың 10, 11 және 12-тармақтарына сәйкес сатып алынған борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін сату үшін қолда бар және өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын борыштық бағалы қағаздарды эмитент өтеген кезде эмитенттен түскен ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы.
2-параграф. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған үлестік бағалы қағаздарды есепке алу
17. "Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар" және "сату үшін қолда бар бағалы қағаздар" санатына жіктелген үлестік бағалы қағаздарды сатып алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) брокерге авансты аударған кезде:
Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
мәміле бойынша шығындарды есепке ала отырып сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың таза құнына (оның номиналдық құнынан аспайтын сомаға):
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
1610 02 Брокерлермен есеп айырысу;
2) үлестік бағалы қағаздарды сатып алу бойынша мәміле сомасы олардың әділ құнынан асып кеткен жағдайда:
Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстар
Кт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы;
3) үлестік бағалы қағаздардың әділ құны оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда:
Дт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
Кт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан түскен кірістер.
18. Акционерлік қоғам акционерлерінің (Қор акцияларын сатып алған) жалпы жиналысында өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздар бойынша дивидендтер төлеу туралы шешім қабылданғаннан кейін, тиесілі дивидендтер сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
Кт 6110 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен
байланысты кірістер.
19. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар және өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін және сату үшін қолда бар құны шетел валютасымен көрсетілген әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздардың валюталардың айырбастау бағамы бойынша бағаланатын сатып алынған үлестік бағалы қағаздарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) егер өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздардың әділ құны олардың есептік құнынан жоғары болса, оң түзету сомасына және құны шетел валютасымен көрсетілген, өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша бағамдық айырма сомасына:
Дт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету
Кт 6150 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының
өзгеруінен болған іске асырылмаған кірістер;
2) егер өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздардың есептік құны олардың әділ құнынан жоғары болса, теріс түзету сомасына және құны шетел валютасымен көрсетілген, өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын үлестік бағалы қағаздар бойынша бағамдық айырма сомасына:
Дт 7470 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының
өзгеруінен болған іске асырылмаған шығыстар
Кт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету;
3) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін, әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздардың әділ құнын есепте тұрған оң немесе теріс түзету сомасына:
Дт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің
әділ құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету
Кт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету.
20. Осы Нұсқаулықтың 18-тармағына сәйкес дивидендтерді есептегеннен кейін өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздар бойынша эмитент дивидендтерді эмитент төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер.
21. Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар сатып алынған үлестік бағалы қағаздарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздардың жинақталған оң қайта бағалау сомасына әділ құн бойынша:
Дт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету;
2) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздардың жинақталған теріс қайта бағалау сомасына әділ құн бойынша:
Дт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар;
3) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар;
4) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасы олардың есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан түскен кірістер;
5) өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын және сату үшін қолда бар үлестік бағалы қағаздардың есептік құны оларды сату бойынша жасалған мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:
Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстар
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар.
3-параграф. Өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздармен операцияларды есепке алу
22. "Өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар" санатына жіктелген бағалы қағаздарды сатып алған кезде мәміле бойынша шығындар кіретін сатып алу құнына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) брокерге авансты есептеген немесе аударған кезде:
Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
2) мәміле бойынша шығындарды есепке ала отырып сатып алынған борыштық бағалы қағаздардың таза құнына (оның номиналдық құнынан аспайтын сомаға):
Дт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
1610 02 Брокерлермен есеп айырысу;
3) сыйлықақы сомасына, сондай-ақ мәміле бойынша шығын сомасына:
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
4) дисконт (жеңілдік) сомасына:
Дт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
Кт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт;
5) алдыңғы ұстаушы есептеген сыйақы сомасына:
Дт 1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
6) борыштық бағалы қағазды сатып алу бойынша мәміле сомасы олардың әділ құнынан асып түскен жағдайда:
Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстар
Кт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы;
7) борыштық бағалы қағаздардың әділ құны оларды сатып алу бойынша мәміле сомасынан асып түскен жағдайда:
Дт 1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
Кт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан түскен кірістер.
23. Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақыны есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
Кт 6110 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен
байланысты кірістер.
24. Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
1) сыйлықақыны амортизациялау сомасына:
Дт 7310 02 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақының
амортизациясымен байланысты шығыстар
Кт 1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы;
2) дисконтты (жеңілдікті) амортизациялау сомасына:
Дт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
Кт 6110 03 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконттың
амортизациясымен байланысты шығыстар.
25. Құны валюталарды айырбастау бағамы бойынша шетел валютасымен көрсетілген өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) оң бағамдық айырма сомасына:
Дт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер; және бір мезгілде, теріс
бағамдық айырма сомасына:
Дт 7430 01 Шетел валютасына қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
Кт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт;
2) теріс бағамдық айырма сомасына:
Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
Кт 113001 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы; және бір мезгілде, оң бағамдық
айырма сомасына:
Дт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер.
26. Осы Нұсқаулықтың 23-тармағына сәйкес сыйақы есептегеннен кейін эмитент өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақыны өтеген кезде алынған сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы.
27. Осы Нұсқаулықтың 23 және 24-тармақтарына сәйкес сыйақыны есептегеннен және сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан кейін өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:
Дт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
Кт 1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы;
2) амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:
Дт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
Кт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар;
3) өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы;
4) өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздарды сату бойынша жасалған мәміле сомасы оның есептік құнынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан түскен кірістер;
5) өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардың есептік құны оларды сату бойынша жасалған мәміле сомасынан асып кеткен жағдайда, айырма сомасына:
Дт 7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алу-сатудан болған шығыстар
Кт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар.
28. Осы Нұсқаулықтың 23 және 24-тармақтарына сәйкес сыйақыны есептегеннен және сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан кейін өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздарды эмитент өтеген кезде өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар эмитентінен түскен ақша сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1030 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы.
4-параграф. Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар құнсыздандырылған кезде есепке алу
29. Қор әрбір есепті күнге сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардың құнсыздандырылуына халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес тест жүргізеді. Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардың ықтимал құнсыздануын көрсететін белгілер болған кезде құнсызданудан болған зиян есептеледі.
30. Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардың құнсыздануынан болған зияндарды жабуға резервтер (провизиялар) құрған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7440 01 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша резервтерді (провизияларды)
қалыптастыру жөніндегі шығыстар
Кт 1290 23 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша зияндарды жабуға арналған
резервтер(провизиялар).
31. Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардың құнсыздануынан болған зияндарды жабуға резервтер (провизиялар) азайған (күшін жойған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1290 23 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша зияндарды жабуға арналған
резервтер (провизиялар)
Кт 6240 01 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді
(провизияларды) қалпына келтіруден (күшін жоюдан)
түскен кірістер.
32. Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын құнсызданған бағалы қағаздарды қалыптастырылған резервтер (провизиялар) арқылы есептен шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1290 23 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша зияндарды жабуға арналған
резервтер (провизиялар)
Кт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
114001 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар.
33. Эмитент сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын, резервтер (провизиялар) арқылы есептен шығарылған бағалы қағаздардың құнын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 6240 01 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді
(провизияларды) қалпына келтіруден (күшін жоюдан)
түскен кірістер.
34. Қор сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалық қағаздардың құнсыздануынан болған зиянды өтеу туралы шешім қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек
Кт 6240 01 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді
(провизияларды) қалпына келтіруден (күшін жоюдан)
түскен кірістер.
35. Қор сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалық қағаздардың құнсыздануынан болған зиянды өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек.
36. Қор әрбір есепті күнге сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздардың құнсыздануынан болған зиянды өтеу бойынша дебиторлық берешекті құнсыздандыруға халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес тест жүргізеді.
5-тарау. Зейнетақы активтерін салымдарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі
37. Зейнетақы активтерін екінші деңгейдегі банктерде салымдарға орналастырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді
салымдар
1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
қысқа мерзімді салымдар
1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар
1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді
салымдар
1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді
салымдар
2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар
2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді
салымдар
2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді
салымдар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
мәміле бойынша шығын сомасына:
Дт 115012 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
38. Зейнетақы активтерін есептелген сыйақыны алу шартымен салымдарға орналастырған кезде оны орналастырған күні мынадай жазба жүзеге асырылады:
Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді
салымдар
1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
қысқа мерзімді салымдар
1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар
1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді
салымдар
1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді
салымдар
2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар
2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді
салымдар
2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді
салымдар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
1150 11 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
дисконт
2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
дисконт.
39. Салымдар бойынша сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер
2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер
Кт 6110 29 Талап өткенге дейінгі салымдар бойынша сыйақы алумен
байланысты кірістер
6110 30 Мерзімді салымдар бойынша сыйақы алумен байланысты
кірістер
6110 31 Шартты салымдар бойынша сыйақы алумен байланысты
кірістер
6110 34 Сыйақы алумен байланысты басқа да кірістер.
40. Салымдар бойынша шығындарды амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 731010 Орналастырылған салымдар бойынша сыйлықақыны
амортизациялау бойынша шығыстар
Кт 115012 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы.
41. Салымдар бойынша бұрын алынған сыйақы түріндегі дисконтты (жеңілдікті) амортизациялаған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 115011 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
дисконт
2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
дисконт
Кт 6110 05 Орналастырылған салымдар бойынша дисконтты
амортизациялау бойынша кірістер.
42. Құны шетел валютасымен көрсетілген салымдарды қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) оң бағамдық айырма сомасына:
Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді
салымдар
1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
қысқа мерзімді салымдар
1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар
1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді
салымдар
1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді
салымдар
115012 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер
2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар
2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді
салымдар
2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді
салымдар
2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер
Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер;
жэне бір мезгілде, теріс бағамдық айырма сомасына:
Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
Кт 115011 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
дисконт
2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
дисконт;
2) теріс бағамдық айырма сомасына:
Дт 7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
Кт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді
салымдар
1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
қысқа мерзімді салымдар
1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар
1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді
салымдар
1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді
салымдар
1150 12 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер
2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар
2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді
салымдар
2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді
салымдар
2040 09 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
сыйлықақы
2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер;
және бір мезгілде:
Дт 115011 Орналастырылған қысқа мерзімді салымдар бойынша
дисконт
2040 08 Орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар бойынша
дисконт
Кт 6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер.
43. Осы Нұсқаулықтың 39-тармағына сәйкес салымдар бойынша бұрын есептелген сыйақыны алған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1270 22 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
салымдар бойынша сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
1270 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер
2170 23 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған мерзімді салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты салымдар бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
2170 28 Сыйақы түріндегі басқа да есептелген кірістер.
44. Салымның негізгі сомасын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Дт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді
салымдар
1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
қысқа мерзімді салымдар
1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар
1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді
салымдар
1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді
салымдар
2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар
2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді
салымдар
2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының, жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді
салымдар.
45. Қор әрбір есепті күнге халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес екінші деңгейдегі банктерде орналастырылған салымдардың құнсыздануына тест жүргізеді. Орналастырылған салымдардың ықтимал құнсыздануын көрсететін белгілер болған кезде құнсызданудан болған зиян есептеледі.
46. Орналастырылған салымдар бойынша құнсызданудан болған зияндарды жабуға резервтар (провизиялар) құрылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7440 02 Орналастырылған салымдар бойынша резервтерді
(провизияларды) қалыптастыру бойынша шығыстар
Кт 1290 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша зияндарды
жабуға арналған резервтер (провизиялар).
47. орналастырылған салымдар бойынша құнсызданудан болған зиянды жабуға қалыптастырылған резервтерді (провизияларды) азайтқан (жойған) кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1290 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша зияндарды
жабуға арналған резервтер (провизиялар)
Кт 6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған
резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден
(жоюдан) түскен кірістер.
48. Қалыптастырылған резервтердің (провизиялардың) есебінен орналастырылған салымдар есептен шығарылған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1290 24 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша
зияндарды жабуға арналған резервтер (провизиялар)
Кт 1150 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда бір түнге орналастырылған қысқа мерзімді
салымдар
1150 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған талап өткенге дейінгі
қысқа мерзімді салымдар
1150 04 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған қысқа мерзімді салымдар
1150 05 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты қысқа мерзімді
салымдар
1150 06 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да қысқа мерзімді
салымдар
2040 01 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған ұзақ мерзімді салымдар
2040 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған шартты ұзақ мерзімді
салымдар
2040 03 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған басқа да ұзақ мерзімді
салымдар.
49. Резервтер (провизиялар) арқылы есептен шығарылған салымдардың құнын өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған
резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден
(жоюдан) түскен кірістер.
50. Қор салымдардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеу туралы шешімді қабылдаған жағдайда мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек
Кт 6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған
резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден
(жоюдан) түскен кірістер.
51. Қор салымдардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек.
52. Қор әрбір есепті күнге халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес салымдардың құнсыздануынан болған зияндарды өтеу бойынша дебиторлық берешектің құнсыздануына тест жүргізеді.
5-параграф. Сатып алынған борыштық және үлестік бағалы қағаздарды санаттар бойынша қайта жіктеудің бухгалтерлік есебі
53. Сыйақыны есептегеннен, сыйлықақыны немесе дисконтты (жеңілдікті) амортизациялағаннан, осы Нұсқаулықтың 10, 11 және 12-тармақтарына сәйкес қайта жіктелетін борыштық бағалы қағаздар әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін борыштық бағалы қағаздарды "сату үшін қолда бар бағалы қағаздар" және "өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар" санаттарынан "өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар" санатына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) борыштық бағалы қағаздардың номиналдық құнына:
Дт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
Кт 1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
1140 01 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар;
2) борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақы сомасына:
Дт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (өтеуге дейін
ұсталатын бағалы қағаздардың жеке шоты)
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өтеуге дейін ұсталатын борыштық
бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (өтеуге дейін
ұсталатын борыштық бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өтеуге дейін ұсталатын бағалы
қағаздардың жеке шоты)
Кт 1270 01 Сатып алыған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (өтеуге дейін
ұсталатын бағалы қағаздардың жеке шоты)
1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (өзгеруі пайда немесе
зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша
бағаланатын бағалы қағаздардың жеке шоты)
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өзгеруі пайда немесе зиянның
құрамында көрсетілетін әділ күн бойынша бағаланатын
бағалы қағаздардың жеке шоты)
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өтеуге дейін ұсталатын борыштық
бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (сату үшін қолда бар
бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (сату үшін қолда бар бағалы
қағаздардың жеке шоты);
3) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:
Дт 1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
Кт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
каржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы;
4) амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:
Дт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт
Кт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт;
5) борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша он қайта бағалау сомасына:
Дт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
Кт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету
1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын оң түзету;
6) борыштық бағалы қағаздарды әділ құны бойынша теріс қайта бағалау сомасына:
Дт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету
Кт 1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы.
54. Борыштық және үлестік бағалы қағаздарды "Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар" санатынан және борыштық бағалы қағаздарды "өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар" санатынан "сату үшін қолда бар бағалы қағаздар" санатына көшірген кезде, осы Нұсқаулықтың 10, 11, 12 және 19-тармақтарына сәйкес сыйақы, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизациясы есептеліп, саудаға арналған қайта жіктелетін бағалы қағаздар өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құны бойынша қайта бағаланғаннан кейін және (немесе) осы Нұсқаулықтың 23 және 24-тармақтарына сәйкес өтеуге дейін ұсталатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы, сыйлықақы немесе дисконт (жеңілдік) амортизациясы есептелгеннен кейін, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) борыштық бағалы қағаздардың номиналдық құнына және үлестік бағалы қағаздарды есепке алу құнына:
Дт 114001 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
2030 01 Сату үшін қолда да бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
Кт 1130 01 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1120 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтері
2020 01 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар;
2) борыштық бағалы қағаздар бойынша есептелген сыйақы сомасына:
Дт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (сату үшін қолда бар
бағалы қағаздардың жеке шоты)
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (сату үшін қолда бар бағалы
қағаздардың жеке шоты)
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (сату үшін қолда бар
бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (сату үшін қолда бар бағалы
қағаздардың жеке шоты)
Кт 1270 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (сату үшін қолда бар
бағалы қағаздардың жеке шоты)
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өтеуге дейін ұсталатын бағалы
қағаздардың жеке шоты)
1270 04 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өзгеруі пайда немесе пайда
немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ құн
бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (өтеуге дейін
ұсталатын бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы
түріндегі есептелген кірістер (өзгеруі пайда немесе
пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін әділ күн
бойынша бағаланатын бағалы қағаздардың жеке шоты)
2170 03 Алдыңғы ұстаушылардың бағалы қағаздар бойынша
есептеген сыйақысы (өтеуге дейін ұсталатын бағалы
қағаздардың жеке шоты);
3) амортизацияланбаған сыйлықақы сомасына:
Дт 1140 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2030 03 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша сыйлықақы
Кт 1120 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржылық
активтер бойынша сыйлықақы
1130 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы
2020 03 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша сыйлықақы;
4) амортизацияланбаған дисконт (жеңілдік) сомасына:
Дт 1120 02 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ күн бойынша бағаланатын сатып алынған қаржы
активтері бойынша дисконт
1130 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған қысқа мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
2020 02 Өтеуге дейін ұсталатын сатып алынған ұзақ мерзімді
инвестициялар бойынша дисконт
Кт 1140 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған қаржылық
инвестициялар бойынша дисконт
2030 02 Сату үшін қолда бар сатып алынған ұзақ мерзімді
қаржылық инвестициялар бойынша дисконт;
5) борыштық және үлестік бағалы қағаздарды әділ құн бойынша оң қайта бағалау сомасына:
Дт 1140 04 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын оң түзету
2030 04 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын он түзету
Кт 1120 04 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ күн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын оң түзету;
6) борыштық және үлестік бағалы қағаздарды әділ құны бойынша теріс қайта бағалау сомасына:
Дт 1120 05 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ
құнын теріс түзету
Кт 1140 05 Сату үшін қолда бар қаржылық инвестициялардың әділ
құнын теріс түзету
2030 05 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялардың әділ құнын теріс түзету.
7-тарау. Зейнетақы активтерін тазартылған қымбат металдарға орналастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі
55. Зейнетақы активтерін тазартылған қымбат металдарға орналастырған кезде Лондон Қымбат металдар нарығы қауымдастығының ағымдағы фиксингі бойынша мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар
1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат
металдар
2040 04 Тазартылған қымбат металдар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
мәміле бойынша шығындар сомасына:
Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар
1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат
металдар
2040 04 Тазартылған қымбат металдар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
56. Сатып алынған тазартылған қымбат металдар әділ құны бойынша қайта бағаланған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) егер тазартылған қымбат металдардың әділ құны олардың есепке алу құнынан жоғары болса:
Дт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар
1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат
металдар
2040 04 Тазартылған қымбат металдар
Кт 6280 03 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан
түскен іске асырылмаған кірістер;
2) егер тазартылған қымбат металдарды есепке алу құны олардың әділ құнынан жоғары болса:
Дт 7470 04 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан
болған іске асырылмаған шығыстар
Кт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар
1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат
металдар
2040 04 Тазартылған қымбат металдар.
57. Осы Нұсқаулықтың 56-тармағына сәйкес әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін сатып алынған тазартылған қымбат металдарды сатқан кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша жасалған мәміле сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар
1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат
металдар
2040 04 Тазартылған қымбат металдар;
2) тазартылған қымбат металдарды сату бойынша жасалған мәміленің сомасы оларды есепке алу құнынан жоғары болса, айырманың сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 6280 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан
түскен кіріс;
3) егер тазартылған қымбат металдарды есепке алу құны оларды сату бойынша жасалған мәміленің сомасынан жоғары болса, айырманың сомасына:
Дт 7470 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан
болған шығыс
Кт 1150 07 Тазартылған қымбат металдар
1150 09 Металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат
металдар
2040 04 Тазартылған қымбат металдар.
8-тарау. Kepi РЕПО операцияларының бухгалтерлік есебі
58. Зейнетақы активтерімен кері РЕПО операциясы жасалған кезде (бағалы қағаздарға айырбастау арқылы ақша ұсынған кезде) мәміле сомасына мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 1150 01 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері):
және бір мезгілде:
Кіріс 8970 "Депо" шоты (Қордың зейнетақы активтерінің
есебінен сатып алынған, кері РЕПО операциясы бойынша
алынған бағалы қағаздардың номиналдық құнын есепке
алуға арналған қосалқы шот ашу арқылы).
59. Кері РЕПО операциясы кезеңінде сыйақы есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1270 02 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер
Кт 6110 04 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша
сыйақы алуға байланысты кірістер.
60. Кері РЕПО операциясы бойынша бұрын алынған бағалы қағаздарды берген кезде кері РЕПО мәмілесі бойынша есептелген сыйақы сомасына және кері РЕПО мәмілесін жабу сомасына (осы мәмілені жасау сәтінде белгіленген мәмілені жабу сомасы) мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1270 02 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша
сыйақы түрінде есептелген кірістер;
1150 01 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары;
және бір мезгілде:
Шығыс 8970 "Депо" шоты (кері РЕПО операциясы бойынша
алынған сатып алынған бағалы қағаздардың номиналдық
құнын есепке алуға арналған жеке қосалқы шотты ашу
арқылы).
9-тарау. Туынды қаржы құралдарымен операциялардың бухгалтерлік есебі 1-параграф. Форвардпен операцияларды есепке алу
61. Сатып алушы (сатушы) белгілі бір мерзім өткеннен кейін келісілген талаптармен болашақта базалық активті сатып алу (сату) жөнінде өзіне міндеттеме алатын туынды құралмен операция жүргізген кезде (бұдан әрі - форвард) мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 8300 01 Қаржы активтерін сатып алу бойынша шартты талаптар
Кт 8600 01 Қаржы активтерін сату бойынша шартты міндеттемелер.
62. Форвардты Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) форвардтың әділ құнының он өзгеру сомасына:
Дт 1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар
2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар
Кт 6290 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс
6290 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс
6290 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард
мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған
кіріс;
2) форвардтың әділ құнының теріс өзгеру сомасына:
Дт 7480 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс
7480 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс
7480 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард
мәмілесін қайта бағалаудан болған іске асырылмаған
шығыс
Кт 3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер;
3) форвардтың әділ құнын есептегі оң және (немесе) теріс түзету сомасына:
Дт 3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар
2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар.
63. Ашық позицияны жабу және (немесе) форвардты орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда Қор ақша аударған кезде:
Дт 3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
2) нетто негізде есеп айырысқан жағдайда қарсы әріптестен ақша алған кезде:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар
2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар;
3) форвард талаптарына сәйкес базалық актив сатып алған кезде:
сатып алынған базалық актив құнына:
Дт 1120 өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржы
активтері
1130 өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1140 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1150 Басқа да қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
2020 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2040 Басқа да ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар
3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар
2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар;
4) базалық активті форвард талаптарына сәйкес сатқан кезде:
сатылатын актив құнына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
3390 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 02 Форвард мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1120 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржылық
активтер
1130 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1140 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1150 Басқа да қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
1280 03 Форвард мәмілесі бойынша талаптар
2020 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2040 Басқа да ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар
2180 02 Форвард мәмілесі бойынша талаптар;
5) форвардты базалық активті сатып алуға (сатуға) қайта бағалаудан түскен іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 6290 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс
6290 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс
6290 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард
мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған
кіріс
Кт 6290 10 Форвард мәмілелері бойынша түскен кірістер
7480 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс
7480 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс
7480 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард
мәмілесін қайта бағалаудан болған іске асырылмаған
шығыс;
6) форвардты бағалы қағаздарды сатып алуға (сатуға) қайта бағалаудан түскен іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 6290 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс
6290 03 Шетел валютасы бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан түскен іске асырылмаған кіріс
6290 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард
мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған
кіріс
7480 10 Форвард мәмілелері бойынша болған шығыстар
Кт 7480 02 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс
7480 03 Бағалы қағаздар бойынша форвард мәмілесін қайта
бағалаудан болған іске асырылмаған шығыс
7480 04 Тазартылған қымбат металдар бойынша форвард
мәмілесін қайта бағалаудан болған іске асырылмаған
шығыс;
7) форвард талаптарына сәйкес шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:
Дт 8600 01 Қаржы активтерін сату бойынша шартты міндеттемелер
Кт 8300 01 Қаржы активтерін сатып алу бойынша шартты талаптар.
2-параграф. Фьючерспен операцияларды есепке алу
64. Сатып алушы (сатушы) белгілі бір мерзім өткеннен кейін ұйымдастырылған нарықта белгіленген стандартты талаптарға сәйкес базалық активті сатып алу (сату) жөнінде өзіне міндеттеме алатын туынды құралмен операция (бұдан әрі - фьючерс) жүргізген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) фьючерсті сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:
Дт 8300 02 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты
талаптар
Кт 8600 02 Қаржы фьючерстерін сатып ату бойынша шартты
міндеттемелер;
2) фьючерсті сату бойынша шартты талаптар мен шартты міндеттемелер сомасына:
Дт 8300 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты талаптар
Кт 8600 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты
міндеттемелер.
65. Фьючерс бойынша маржа төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
66. Фьючерс жасағаны үшін брокерге комиссия төлеген кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7470 82 Брокерлік және дилерлік қызмет бойынша қызмет
көрсеткені үшін комиссиялық шығыстар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
67. Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен фьючерсті әділ құны бойынша қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) фьючерстің әділ құнының оң өзгеру сомасына:
Дт 1280 02 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар
2180 01 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар
Кт 6290 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
2) фьючерстің әділ құнының теріс өзгеру сомасына:
Дт 7480 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс
Кт 3390 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер;
3) фьючерстің әділ құнының есептегі оң және (немесе) теріс түзету сомасына:
Дт 3390 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1280 02 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар
2180 01 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар.
68. Фьючерс бойынша қосымша маржа төлеген немесе есептегі фьючерс бойынша маржаның рұқсат етілетін сомасын есептен шығарған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) Қордың қосымша төлеген маржа сомасына:
Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
2) есептегі рұқсат етілетін маржаны есептен шығарған кезде:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу.
69. Фьючерстің ашық позициясын жабу күні фьючерстің құнын нетто негізде ақшамен өтеген (ашық позицияны жабу) жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) фьючерсті нетто негізде өтеген кезде:
Дт 3390 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 01 Фьючерс мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу;
2) қарсы әріптес фьючерсті нетто негізде өтеген кезде:
Дт 1610 02 Брокерлермен есеп айырысу
Кт 1280 02 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар
2180 01 Фьючерс мәмілесі бойынша талаптар;
3) фьючерсті қайта бағалаудан түскен іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 6290 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
Кт 7480 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс
6290 09 Фьючерс мәмілелері бойынша кірістер;
4) фьючерсті қайта бағалаудан болған іске асырылған шығыстар сомасына:
Дт 6290 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
7480 09 Фьючерс мәмілелері бойынша шығыстар
Кт 7480 01 Фьючерс мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс;
5) фьючерс сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:
Дт 8600 02 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты
міндеттемелер
Кт 8300 02 Қаржы фьючерстерін сатып алу бойынша шартты
талаптар;
6) фьючерсті сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:
Дт 8600 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты
міндеттемелер
Кт 8300 03 Қаржы фьючерстерін сату бойынша шартты талаптар.
3-параграф. Опционмен операцияларды есепке алу
70. Туынды құралмен бір тарап басқа тараптан келісілген талаптар бойынша келісілген бағамен болашақта базалық активті сатып алу немесе сату құқығын сатып алатын (бұдан әрі — сатып алынған "колл" немесе "пут" опционы) операцияларды жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) шартты талаптар сомасына:
Дт 8300 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері
8300 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері
Кт 8600 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот
8600 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот;
2) сатып алынған "колл" немесе "пут" (опционы бойынша төленген сыйлықақы сомасына:
Дт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар
2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
71. Сатып алынған "колл" немесе "пут" опционын әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, сондай-ақ опционды жабу күні қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сатып алынған опционның әділ құнының оң өзгеріс сомасына:
Дт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар
2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар
Кт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс;
2) сатып алынған опционның әділ құнының теріс өзгеру сомасына:
Дт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс
Кт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар
2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар.
72. Ашық позицияны жабу немесе сатып алынған "колл" немесе "пут" опционын орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сатып алынған "колл" немесе "пут" опционының талаптары бойынша шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:
Дт 8600 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот
8600 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот
Кт 8300 06 Сатып алынған "колл" опционы мәмілелері
8300 07 Сатып алынған "пут" опционы мәмілелері;
2) қарсы әріптес сатып алынған "колл" немесе "пут" опционының құнын ақшамен өтеген (ашық позицияны жабу) кезде:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 04 Опцион мәмілесі бойынша талаптар
2180 03 Опцион мәмілесі бойынша талаптар;
3) сатып алынған "колл" опционның шарттарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде:
сатып алынған активтер құнына:
Дт 1120 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржы
активтері
1130 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1140 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1150 Басқа да қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
2020 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2040 Басқа да ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
1280 04 Опцион мәмілелері бойынша талаптар
2180 03 Опцион мәмілелері бойынша талаптар;
4) сатып алынған "пут" опционның шарттарына сәйкес базалық активті сатқан кезде:
сатылатын активтер құнына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1120 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржы
активтері
1130 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1140 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1150 Басқа да қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
1280 04 Опцион мәмілелері бойынша талаптар
2020 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2040 Басқа да ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар
4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер;
5) сатып алынған "колл" немесе "пут" опционы бойынша іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
Кт 6290 11 Опцион мәмілелері бойынша кіріс
7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс;
6) сатып алынған "колл" немесе "пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстар сомасына:
Дт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
7480 11 Опцион мәмілелері бойынша шығыстар
Кт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс.
73. Туынды құралдармен бір тарап басқа тарапқа келісілген талаптар бойынша келісілген бағамен болашақта базалық активті сатып алу немесе сату құқығын сататын (бұдан әрі - сатылған "колл" немесе "пут" опционы) операцияларды жүзеге асыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 8300 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот
8300 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот
Кт 8600 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері
8600 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері; алынған
сыйлықақы сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер.
74. Сатылған "колл" немесе "пут" опционын әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен, сондай-ақ опционды жабу күні қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сатылған "колл" немесе "пут" опционының әділ құнының оң өзгерісі сомасына:
Дт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс;
2) сатылған "колл" немесе "пут" опционының әділ құнының теріс өзгерісі сомасына:
Дт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс
Кт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер.
75. Ашық позицияны жабу немесе сатылған "колл" немесе "пут" опционын орындау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) сатылған "колл" немесе "пут" опционының талаптарына сәйкес шартты талаптар және шартты міндеттемелер сомасына:
Дт 8600 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері
8600 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері
Кт 8300 08 Сатылған "пут" опционы мәмілелері - қарсы шот
8300 09 Сатылған "колл" опционы мәмілелері - қарсы шот:
2) қарсы әріптес сатылған "колл" немесе "пут" опционының құнын өтеген кезде (ашық позицияны жабу):
Дт 3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
3) сатылған "пут" опционының талаптарына сәйкес базалық активті сатқан кезде:
сатылатын активтер құнына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1120 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржы
активтері
1130 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1140 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1150 Басқа да қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
2020 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2040 Басқа да ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар;
4) сатылған "колл" опционының талаптарына сәйкес базалық активті сатып алған кезде:
сатып алынған активтер құнына:
Дт 1120 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын қысқа мерзімді қаржы
активтері
1130 Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар
1140 Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржылық
инвестициялар
1150 Басқа да қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар
2020 Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді инвестициялар
2030 Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржылық
инвестициялар
2040 Басқа да ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялар
3390 03 Опцион мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері);
5) сатылған "колл" немесе "пут" опционы бойынша іске асырылған кірістер сомасына:
Дт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
Кт 6290 11 Опцион мәмілелері бойынша кірістер
7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс;
6) сатылған "колл" немесе "пут" опционы бойынша іске асырылған шығыстар сомасына:
Дт 6290 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс
7480 11 Опцион мәмілелері бойынша шығыстар
Кт 7480 05 Опцион мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс.
4-параграф. Валюталық своппен операцияларды есепке алу
76. Туынды құралмен алдын ала келісілген мерзім ішінде бір валютаны басқа валютаға айырбастау (бұдан әрі - валюталық своп) туралы келісім жасалатын операцияларды жүзеге асырған кезде мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 1280 06 Свои мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар
Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер;
және бір мезгілде, баланстан тыс есепте валюталарды кері айырбастау бойынша талаптар мен міндеттемелер сомаларына көрсетіледі:
Дт 8300 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты
талаптар
Кт 8600 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты
міндеттемелер.
77. Валюталық свопты валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) алатын валюта сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар;
2) аударылатын валюта сомасына:
Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
78. Валюталық свопты әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) әділ құнның оң өзгерісі сомасына:
Дт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар;
Кт 6290 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс;
2) әділ құнның теріс өзгерісі сомасына:
Дт 7480 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс
Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер;
Бір мезгілде, есепте тұрған оң және (немесе) теріс қайта бағалау сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар.
79. Валюталық свопты жабу бойынша валюталау күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:
Дт 8600 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты
міндеттемелер
Кт 8300 12 Басқа да туынды қаржы құралдары бойынша шартты
талаптар;
2) айырбасталатын валюта сомасына:
валюталық своптың құны оң болған кезінде:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот)ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) қаражаттары
(зейнетақы активтері)
1280 06 Своп мәмілелері бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілелері бойынша талаптар; валюталық своп
құны теріс болған кезде:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық қаражаттары
(зейнетақы активтері)
3390 05 Своп мәмілелері бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілелері бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
5-параграф. Пайыздық своппен операцияларды есепке алу
80. Туынды құралмен тараптар белгіленген және өзгермелі пайыздық ставкаларды қолдана отырып тұрақты пайыздық төлемдер алмасатын (бұдан әрі - пайыздық своп) операциялар жүзеге асырылған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) егер пайыздық своп шарттары бойынша төлемдер өзгермелі пайыздық ставка бойынша көзделсе, бірақ сомалар белгіленген пайыздық ставкамен алынған жағдайда:
Дт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп
Кт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп;
2) егер пайыздық своп шарттары бойынша төлемдер белгіленген пайыздық ставкамен көзделсе, бірақ сомалар өзгермелі пайыздық ставка бойынша алынған жағдайда:
Дт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп
Кт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп.
81. Пайыздық своп бойынша сыйақы түріндегі кірістер мен шығыстарды есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) кірістер сомасына:
Дт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар
Кт 6110 34 Сыйақы алумен байланысты басқа да кірістер;
2) шығыстар сомасына:
Дт 7310 25 Сыйақы алумен байланысты басқа да шығыстар
Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер.
82. Пайыздық свопты әділ құны бойынша Қордың есеп саясатында белгіленген кезеңділікпен қайта бағалаған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) оң айырма сомасына:
Дт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар
Кт 6290 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кіріс;
2) теріс айырма сомасына:
Дт 7480 07 Своп мәмілесін қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыс
Кт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер;
Бір мезгілде, есепте тұрған оң және (немесе) теріс қайта бағалау сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар.
83. Осы Нұсқаулықтың 82-тармағына сәйкес пайыздық свопты әділ құны бойынша қайта бағалағаннан кейін мерзімдік төлемдер жүргізу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) алынған сыйақы сомасына:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 06 Своп мәмілесі бойынша талаптар
2180 04 Своп мәмілесі бойынша талаптар;
2) төленген сыйақы сомасына:
Дт 3390 05 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
4170 04 Своп мәмілесі бойынша міндеттемелер
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
84. Ашық позицияны жабу немесе пайыздық свопты жабу күні мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) пайыздық свопты сатып алу бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:
Дт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп
Кт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп;
2) пайыздық свопты сату бойынша шартты талаптар мен міндеттемелер сомасына:
Дт 8300 05 Өзгермелі пайыздық своп
Кт 8300 04 Белгіленген пайыздық своп.
10-тарау. Инвестициялық кірісті және комиссиялық сыйақыларды қалыптастыру бойынша операциялардың бухгалтерлік есебі
85. Инвестициялық кірісті қалыптастыру кезінде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) бар кірістер сомасына:
Дт 6110 01 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйақы алумен
байланысты кірістер
6110 03 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша дисконт
амортизациясына байланысты кірістер
6110 04 Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары бойынша
сыйақы алуға байланысты кірістер
6110 05 Орналастырылған салымдар бойынша дисконт
амортизациясы бойынша кірістер
6110 29 Талап ету салымдары бойынша сыйақы алуға байланысты
кірістер
6110 30 Мерзімді салымдар бойынша сыйақы алуға байланысты
кірістер
6110 31 Шартты салымдар бойынша сыйақы алуға байланысты
кірістер
6110 34 Сыйақы алуға байланысты басқа да кірістер
6110 63 Теріс комиссиялық сыйақыны өтеу
6150 01 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар құнының
өзгеруінен болған іске асырылмаған кірістер
6240 01 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша құрылған резервтерді
(провизияларды) қалпына келтіруден (жоюдан) түскен
кірістер
6240 02 Екінші деңгейдегі банктерде және банк
операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдарда орналастырылған салымдар бойынша құрылған
резервтерді (провизияларды) қалпына келтіруден
(жоюдан) түскен кірістер
6250 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан түскен іске
асырылмаған кірістер
6280 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан
түскен кіріс
6280 03 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан
түскен іске асырылмаған кірістер
6280 07 Басқа да кірістер
6280 09 Бағалы қағаздарды сатып алудан-сатудан түскен
кірістер
Кт 5610 Жиынтық пайда (жиынтық залал);
2) бар шығыстар сомасына:
Дт 5610 Жиынтық пайда (жиынтық залал)
Кт 6280 01 Тазартылған қымбат металдарды сатып алудан-сатудан
түскен кіріс
7310 02 Сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы
амортизациясына байланысты шығыстар
7430 01 Шетел валютасын қайта бағалаудан болған іске
асырылмаған шығыстар
7440 01 Сату үшін қолда бар және өтеуге дейін ұсталатын
бағалы қағаздар бойынша резервтерді (провизияларды)
қалыптастыру бойынша шығыстар
7440 02 Орналастырылған салымдар бойынша резервтерді
(провизияларды) қалыптастыру бойынша шығыстар
7470 03 Өзгеруі пайда немесе зиянның құрамында көрсетілетін
әділ құн бойынша бағаланатын бағалы қағаздар
құнының өзгеруінен болған іске асырылмаған шығыстар
7470 04 Тазартылған қымбат металдарды қайта бағалаудан
болған іске асырылмаған шығыстар
7470 10 Бағалы қағаздарды сатып алудан-сатудан болған
шығыстар
7470 27 Басқа да комиссиялық шығыстар.
86. Таза инвестициялық кірісті салымшылардың (алушылардың) жеке зейнетақы шоттарына есепке алған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) 5610 "Жиынтық пайда (жиынтық залал)" шоты бойынша кредиттік қалдық болғанда:
Дт 5610 Жиынтық пайда (жиынтық залал)
Кт 3390 65 Жеке зейнетақы шоттарындағы жинақталған зейнетақы
қаражаттары;
2) 5610 "Жиынтық пайда (жиынтық залал)" шоты бойынша дебеттік қалдық болғанда:
Дт 3390 65 Жеке зейнетақы шоттарындағы жинақталған зейнетақы
қаражаттары
Кт 5610 Жиынтық пайда (жиынтық залал).
87. Қорға зейнетақы активтерінен тиесілі комиссиялық сыйақы сомасына мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
Дт 7470 27 Басқа да комиссиялық шығыстар
Кт 3380 62 Зейнетақы активтерінен есептелген комиссиялық
сыйақылар.
Қордың зейнетақы активтерінен комиссиялық сыйақы сомасын Қордың ағымдағы шотына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 3380 62 Зейнетақы активтерінен есептелген комиссиялык
сыйақылар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
88. Қорға тиесілі инвестициялық кірістен комиссиялық сыйақыны есептеген кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) комиссиялық сыйақының бұрын есептелген теріс мәні шегіндегі сомаға:
Дт 7470 27 Басқада комиссиялық шығыстар
Кт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек;
2) комиссиялық сыйақының бұрын есептелген теріс мәнінен асатын сомаға:
Дт 7470 27 Басқа да комиссиялық шығыстар
Кт 3380 61 Инвестициялық кірістен есептелген комиссиялық
сыйақылар;
Инвестициялық кірістен комиссиялық сыйақы сомасын Қордың ағымдағы шотына аударған кезде мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
Дт 3380 61 Инвестициялық кірістен есептелген комиссиялық
сыйақылар
Кт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері).
89. Қорға тиесілі комиссиялық сыйақының теріс мәніне әкелген инвестициялық кірістің теріс мәні туындаған кезде, мынадай бухгалтерлік жазбалар жүзеге асырылады:
1) бұрын есептелген, бірақ төленбеген комиссиялық сыйақы шегіндегі сомаға:
Дт 3380 61 Инвестициялық кірістен есептелген комиссиялық
сыйақылар
Кт 6110 63 Теріс комиссиялық сыйақыны өтеу;
2) бұрын есептелген, бірақ төленбеген сыйақыдан асатын сомаға:
Дт 1280 10 Басқа да дебиторлық берешек
Кт 6110 63 Теріс комиссиялық сыйақыны өтеу.
11-тарау. Номиналдық кірістілік коэффициенті мен кірістіліктің ең төменгі мәні арасындағы айырманы өтеу жөніндегі операциялардың бухгалтерлік есебі
90. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұғымдарын бақылау мен қадағалау жөніндегі комитеті өткен есепті кезеңдегі түзетілген орташа алынған номиналдық кірістілік коэффициентінің мәнін (бұдан әрі - К2 коэффициенті) жариялағаннан кейін, Қордың салымшылар алдында К2 козффициенті мәнінің жарияланған мәнінен ауытқуына байланысты міндеттеме пайда болған жағдайда, мынадай бухгалтерлік жазба жүзеге асырылады:
1) Қордың меншікті қаражаты есебінен өтелуі тиіс сомаға:
Дт 1280 61 Номиналдық кірістілік көрсеткіші мен кірістіліктің
ен төменгі мәні арасындағы айырманы өтеу бойынша
талаптар
Кт 6280 07 Басқа да кірістер;
2) өтеуді алған кезде:
Дт 1060 61 Ағымдағы шоттағы (инвестициялық шот) ақша
қаражаттары (зейнетақы активтері)
Кт 1280 61 Номиналдық кірістілік көрсеткіші мен кірістіліктің
ен төменгі мәні арасындағы айырманы өтеу бойынша
талаптар.