Авиация персоналы куәлігін беру қағидасын бекіту туралы

      «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі Заңының 54-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған Авиация персоналы куәлігін беру қағидасы бекітілсін.
      2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Азаматтық авиация комитеті (Р.Ө. Әдимолда) осы бұйрықты белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеу үшін ұсынуды қамтамасыз етсін.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникация вице-министрі А.Ғ. Бектұровқа жүктелсін.
      4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министр                                       Ә. Құсайынов

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация
министрінің     
2011 жылғы 14 наурыздағы
№ 138 бұйрығымен  
бекітілген     

Авиация персоналы куәлігін беру қағидасы

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Авиация персоналы куәлігін беру қағидасы (бұдан әрі – Қағида) «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі Заңына және Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияның (Чикаго, 1944 жылғы 7 желтоқсан) 1-қосымшасына сәйкес әзірленді.
      2. Қағида азаматтық және эксперименттiк авиацияның авиация персоналына куәлік (бұдан әрі – куәлік) беру тәртібін айқындайды.
      3. Осы Қағидада мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:
      1) авиация персоналы – арнайы және (немесе) кәсіптік даярлығы бар, әуе кемелерінің ұшуын, әуе тасымалдары мен авиациялық жұмыстарды орындау және қамтамасыз ету, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету (бұдан әрі – ӘК ТҚК), әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке адамдар;
      2) авиация персоналының куәлігі (бұдан әрі - куәлік) - авиация персоналының біліктілігін растайтын белгіленген үлгідегі құжат;
      3) авиация персоналына куәлік беру тiзiлiмi (бұдан әрі - Тізілім) - авиация персоналына куәлік беру туралы жазба жазылатын құжат;
      4) біліктілік белгісі - куәлікте жазылған немесе оған қатысы бар, оның бөлігі болып табылатын, осы куәлікке қатысты ерекше жағдайлар, құқықтар немесе шектеулер көрсетілген жазба.
      4. Куәлік мынадай авиация персоналына беріледі:
      1) әуесқой пилот (ұшақ);
      2) әуесқой пилот (тікұшақ);
      3) коммерциялық авиация пилоты (ұшақ);
      4) коммерциялық авиация пилоты (тікұшақ);
      5) желілік пилот (ұшақ);
      6) желілік пилот (тікұшақ);
      7) аса жеңіл авиация пилоты;
      8) штурман;
      9) борт инженер (борт механик);
      10) борт радист;
      11) борт операторы;
      12) борт жолсерігі;
      13) ӘҚҚК диспетчерi;
      14) ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженер;
      15) ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі техник;
      16) аса жеңiл авиация технигi;
      17) ұшуды қамтамасыз ету жөнiндегi қызметкер;
      18) авиациялық станция (теңіз қондырғыларында орналасқан) операторы.
      Ескертпе. ӘК құрауыштарына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі инженер үшін ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженерге куәлік беруге рұқсат етіледі.
      ӘК құрауыштарына техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі техник үшін ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі техникке куәлік беруге рұқсат етіледі.
      Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      5. Авиация персоналының куәлігі мамандыққа байланысты түстері мен сериялық әріптік кодтары бойынша ажыратылады.
      Авиация персоналы куәлігінің сериялық әріптік кодтары мен түстері осы Қағиданың 1–қосымшасында көрсетілген.
      6. Куәлік медициналық куәландырудан өткен күнінен бастап:
      1) әуесқой пилот (ұшақ немесе тiкұшақ) үшін – 24 ай;
      2) коммерциялық авиация пилоты (ұшақ немесе тiкұшақ) үшін – 12 ай;
      3) авиакомпанияның желілік пилоты (тiкұшақ немесе тiкұшақ) үшін – 12 ай;
      4) борт операторы үшін – 24 ай;
      5) штурман үшін – 12 ай;
      6) борт инженер немесе борт механик үшін – 12 ай;
      7) борт радист үшін – 12 ай;
      8) аса жеңiл авиация пилоты үшін – 24 ай;
      9) ӘҚҚК диспетчерi үшін – 24 ай;
      10) борт жолсерiгі үшін – 24 ай;
      11) ұшуды қамтамасыз ету жөнiндегi қызметкер үшін 3 жылдан аспайтын кезең ішінде жарамды болып табылады.
      Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      6-1. Куәлік азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган берген күннен бастап немесе оны ұзартқан күннен бастап:
      1) ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженер үшін - 5 жыл;
      2) ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі техник үшін - 5 жыл;
      3) аса жеңiл авиация технигi - 5 жыл;
      4) авиациялық станция (теңіз қондырғыларында орналасқан) операторы үшін 12 айдан жыл аспайтын кезең ішінде жарамды болып табылады.
      Осы тармақтың 1)-4) тармақшаларында көрсетілген куәліктің қолданылу мерзімі, егер ол аяқталғанға дейін куәлікті ұзартуға арналған құжаттар ұсынылса, үзілмейді. Бұл жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган куәліктің берілген күнінен (куәлікті бірінші ұзартқан кезде) немесе куәліктің қолданысы аяқталған күннен (екінші және кейінгі ұзартулар кезінде) куәлік ұзартылады.
      Егер осы тармақтың талаптары бұзылса, онда куәліктің қолданылу мерзімін есептеу күні қарауға ұсынылған құжаттар бойынша куәлікті ұзарту туралы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган шешім қабылдаған күннен басталатын болады.
      Ескерту. 6-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      7. Мынадай клиникалық көрсеткіштер бойынша медициналық қорытындының қолданылу мерзімі қысқарады:
      1) 40 жастан асқан авиакомпанияның желілік пилотының (ұшақ, тікұшақ) куәлігін және коммерциялық авиация пилотының (ұшақ, тікұшақ) куәлігін иеленген, бір пилот басқаратын ұшақта жолаушыларды тасымалдау жөніндегі коммерциялық ұшуды орындайтын адамдар үшін куәліктің қолданылу мерзімі 6 айға дейін қысқарады;
      2) авиакомпанияның желілік пилотының (ұшақ, тікұшақ) куәлігін және коммерциялық авиация пилотының (ұшақ, тікұшақ) куәлігін иеленген, коммерциялық әуе тасымалын орындаумен айналысатын адамдар 60 жасқа толғанда куәліктің қолданылу мерзімі 6 айға дейін қысқарады.
      8. 50 жастан асқан әуесқой пилоттың (ұшақ, тікұшақ) куәлігін, аса жеңіл авиация пилотының ұшақ, тікұшақ) куәлігін және диспетчерiнің куәлігін иеленген адамдар үшін куәліктің қолданылу мерзімі 12 айға дейін қысқарады.
      9. Әуе кемесі командирінің немесе төменде санамалаған әуе кемелерінің кез келген түрінің командирі немесе екінші ұшқышының функцияларын орындау үшін осы куәлікті алу қажет:
      ұшақ;
      тікұшақ;
      аса жеңіл әуе кемесі.
      10. Ұшқыш куәлігін беру кезінде куәлікке әуе кемесінің түрі туралы белгі және білімді, дағдыларды (шеберліктерді) тексеру барысында пайдаланылған әуе кемелерінің сыныбына немесе үлгісіне сәйкес келетін біліктілік белгілері енгізіледі.
      11. Әуе кемесі командирінің немесе ұшақтағы екінші ұшқыштың функцияларын орындау үшін үлгі сертификатында немесе осы біліктілік талаптарының көрсетілген жағдайлардан басқа, бір ұшқыштан тұратын ұшу экипажы пайдаланатын ұшуды пайдалану нұсқаулығында (оған барабар құжатта):
      1) бір қозғалтқышы бар, құрлықтағы;
      2) бір қозғалтқышы бар, гидроұшақ;
      3) көп қозғалтқышы бар, құрлықтағы;
      4) көп қозғалтқышы бар, гидроұшақ үлгісі туралы біліктілік белгісі бар ұшқыш куәлігінің иесі.
      12. Оқу өтіп жатқан әуе кемесі командирінің функциясын орындауға мүмкіндік беретін біліктілік белгілері және «пилот–нұсқаушы» біліктілік белгісі бар, ұшу оқуын жүзеге асыру үшін пилот куәлігінің иесі жіберіледі.
      13. Куәлік алу мақсатында ұшқышты оқыту кезінде оқытылатын адам бірінші немесе екінші сыныпты қолданыстағы медициналық қорытындыларға ие болса, дербес ұшуларға жіберіледі.
      14. Жоғары және орта азаматтық авиацияның ұшқыштарды даярлау жөніндегі оқу орындарында оқитын тұлғаларға бірінші сыныптағы медициналық куәлігі болуы қажет.

2. Куәліктерді беру тәртібі

      15. Осы Қағиданың 4-тармағында көрсетілгендей авиация персоналына куәлік беру, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органымен жүзеге асырылады.
      16. Куәлікті беру азаматтық және экспериментальдық ұйымның азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ұсынған мынадай құжаттардың негізінде жүзеге асырылады:
      1) еркін нысандағы өтініш;
      2) азаматтық және экспериментальдық ұйымның қолымен және мөрімен расталған объективті деректері бар авиация персоналына ұсынымдар;
      3) Қазақстан Республикасының азаматтығын немесе Қазақстан Республикасының тұруға ықтиярхатын растайтын құжаттардың көшірмелері;
      4) екі фотосурет (түрлі түсті, күлгін, 3,5х4,5 өлшемде);
      5) азаматтық авиацияның оқу мекемесін бітіргені туралы құжаттардың көшірмелері (ұшу училищесі, авиациялық-техникалық училище, авиация институт, авиация техникумы, колледж, оқу орталығы (бұдан әрі - ОО).
      Ескертпе. ӘК қызмет көрсету жөніндегі инженерлер мен техниктер үшін – азаматтық авиацияның авиация-техникалық және ұшу орталығын, авиация институтын немесе ӘК және оның жабдықтарын техникалық немесе ұшумен пайдалану мамандығы бойынша авиация техникумын аяқтау туралы құжаттардың көшірмесі.
      Лабораториялар немесе шеберханалар жағдайында құрауыштарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі инженерлер, техниктер, механиктер үшін - азаматтық авиацияның авиация-техникалық және ұшу орталығын, авиация институтын немесе авиация техникумын немесе техникалық колледжді, училищені немесе техникалық мамандықтар бойынша институты аяқтау туралы құжаттардың көшірмесі.
      Аса жеңіл авиацияға қызмет көрсету жөніндегі техниктер үшін – аса жеңіл авиация техниктерінің курстарын аяқтау туралы құжаттардың көшірмесі;
      6) медициналық қорытындылардың көшірмелері (ұшу персоналы, экипаждың қызмет көрсететін персоналы және ӘҚКД диспетчерлері үшін);
      7) мамандығы бойынша біліктілігін арттыру курстарын уақыт бойынша соңғы өтуі туралы құжаттардың көшірмелері.
      Ескертпе. Азаматтық авиацияның оқу мекемесінде тек теориялық курстардан өткен пилоттар мен штурмандар тренажерлық және ұшу дайындығы актілерін қосымша ұсынады.
      ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженерлер мен техниктер, аса жеңіл авиация техниктері, құрауыштарға қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі техниктер үшін – «Әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсетуге қатысты адам мүмкіншіліктері» курсын өткені туралы куәліктің көшірмесі, оны өту мерзімі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның құжаттарды қарауға қабылдау күні сәтіне кемінде үш жыл болуы тиіс.
      Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      17. Құжаттарды қарау түскен сәттен бастап 30 күнтізбелік күн құрайды.
      18. Куәлік азаматтық авиация ұйымының бірінші басшысына немесе сенім білдірілген адамға беріледі.
      19. Азаматтық авиация персоналының куәлігі оны иесіне берген сәттен бастап күшіне енеді.
      20. Куәлікті ауыстыру куәлік бүлінген, толтыру үшін парақтары болмаған жағдайларда және басқа себептермен азаматтық және экспериментальдық ұйымдардың куәлікті қалпына келтіру туралы өтініші негізінде жүргізіледі.
      Куәлікті ауыстыру үшін азаматтық авиация ұйымы осы Қағиданы 16-тармағының 1)-7) тармақшаларында белгіленген құжаттарды ұсынады.
      Ескертпе. ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженерлер мен техниктер, құрауыштарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі инженерлер мен техниктер, аса жеңіл авиация техниктері үшін ескі куәлікте белгіленген қызмет көрсетуге арналған барлық рұқсаттар ауыстыруға жатады.
      Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      21. Куәлікті беру Тізілімде және электрондық базада тіркеледі (авиация персоналының әрбір мамандығы үшін жеке) осы Қағиданың  2-қосымшасына сәйкес.
      22. Куәлік кітап типті, өлшемі 8,7х12 сантиметр.
      23. Азаматтық авиация куәлігі ағылшын тіліне аударылып, қазақ тілінде шығарылады.
      Куәлік 14 тармақты құрайды, куәліктің тармақтары біркелкі рим цифрымен нөмірленеді, олар анық және мұқият жазумен, қара түсті сиямен немесе қаламның пастасымен толтырылады. Тазартып өшірулерге, түзетулерге және өшірулерге жол берілмейді.
      Куәліктің әрбір тармағына белгілі бір ақпарат (мәлімет) сәйкес келеді.
      24. Авиация персоналының барлық санаттарының куәліктердегі төменде көрсетілген тармақтар мынадай мәліметтерді қамтиды:
      1) I тармақта мемлекеттің атауы мемлекеттік (қазақ) немесе халықаралық (ағылшын) тілдерінде (жартылай қою шрифпен) көрсетіледі;
      2) II тармақта куәліктің атауы көрсетілген (қалың шрифтпен);
      3) III тармақта куәлік берген азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган берген куәліктің сериялық нөмірі көрсетілген (араб цифрларымен);
      4) IV тармақта куәлік иесінің тегі, аты, әкесінің аты қазақ тілінде көрсетіледі, туған күні араб цифрларымен көрсетіледі (күні, айы, жылы);
      5) V тармақта куәлік иесінің мекенжайы көрсетіледі, ол «Қазақстан Республикасы» немесе «Republic of Kazakhstan» деген жазулармен үйлесімді болады;
      6) VI тармақта куәлік иесінің азаматтығы көрсетіледі. VI тармақта азаматтық ағылшын тілінде көрсетіледі;
      7) VII тармақта куәлiк иесi өзiнiң қолын қояды. Осы бетте қойылған қолдың үстiне куәлiк иесiнiң костюмде және галстукте бас киiмсiз алдынан түскен фотосуретi жапсырылады. Күңгірт қағаздағы фотосуреттiң мөлшерi 3,5х4,5 см, сол жақ шеткi бұрышқа жапсырылады. Фотосурет пен жеке қол куәлiктi берген азаматтық авиация саласындағы уәкiлеттi органның елтаңбалық мөрiмен расталады;
      Ескертпе. Инженерлер мен техниктер үшін алдынан және бас киімсіз түскен фотосурет беріледі.
      8) VIII тармақта азаматтық авиация куәлігі кіммен берілгені көрсетілген;
      9) IХ тармақта куәліктің қолданылу мерзімі жазылады, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды тұлғасының қолы қойылады. Жазу азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның елтаңбалық мөрімен расталады. Куәлік жарамды болып табылатын күн осы Қағиданың 6, 6-1-тармақтарының талаптарымен айқындалады;
      10) Х тармақта куәлікке азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органы лауазымды адамның қолы және берген күні;
      11) куәліктің XI тармағында куәліктің берілген күні көрсетіледі және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның мөрі қойылады;
      12) XII тармақта пилоттардың, штурмандардың, борт инженерлерiнiң, борт механиктерiнiң, борт радистерiнiң, борт операторларының, борт жолсерiктерiнiң куәліктерінде ӘК (ұшақтар үшiн бiр қозғалтқышты немесе көп қозғалтқышты, тiкұшақтар үшiн бiр бұрандалы немесе көп бұрандалы), құрлықтық немесе гидроұшақтың (тiкұшақ) түрi, типi, берiлген бiлiктiлiкке байланысты мынадай лауазымдары көрсетiледi:
      әуе кемесiнiң командирi (Captain);
      екiншi пилот;
      штурман;
      борт инженерi;
      борт механигi;
      борт радистi;
      борт операторы;
      борт жолсерiгi;
      әуесқой пилот;
      аса жеңiл авиация пилоты.
      ӘҚҚК диспетчерлерi куәлiктерiнде оның иесi жұмысқа жiберілген диспетчерлiк пункттiң (пункттердiң) атауы көрсетiледi.
      ӘК техникалық қызмет көрсету жөніндегі инженерлер мен техниктердің, сондай-ақ аса жеңіл авиация техниктерінің куәліктерінде ӘК–нің типі мен түрлендіруі, ӘК пайдаланылатын қозғалтқыштың типі, куәлік иесінің санаты, сондай-ақ куәлік иесі орындауға жіберілетін ӘК техникалық қызмет көрсету бойынша жұмыстардың түрі мен көлемдері көрсетіледі.
      Құрауыштарға техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі инженерлер мен техниктердің куәліктерінде куәлік иесінің санаты, сондай-ақ оларға қызмет көрсетуге және жөндеуге маманға рұқсат етілетін жабдықтардың немесе құрауыштардың түрлері көрсетіледі.
      Куәліктегі жазулар рұқсат ету күнін көрсете отырып, лауазымды тұлғаның қолымен және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның мөрімен расталады. ӘК техникалық қызмет көрсету, сондай-ақ құрауыштарға техникалық қызмет көрсету күні рұқсат ету туралы азаматтық және экспериментальдық авиациялар ұйымының бұйрығы жарияланған күнмен анықталады және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ұсынылған бұйрықтың көшірмесімен расталады.
      Әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, сондай-ақ құрауыштарға техникалық қызмет көрсету жөніндегі куәліктің ХII тармағына рұқсат етулерді енгізу туралы бұйрықтардың көшірмелері бұйрықтың жарияланған күнін және оның нөмірін енгізу үшін негіз болады, содан бастап рұқсат ету жарамды болып табылады;
      13) куәліктердің ХIII тармағына рұқсат ету туралы мынадай деректер енгізіледі:
      Нұсқаушылық жұмысқа, аспаптар бойынша ұшуға және метеорологиялық минимумдар (минимумдар бойынша 1, 2, 3-санаттар) бойынша ұшуды және қонуды орындауға, 2008 жылғы 5 наурыздан бастап радиотелефондық байланыста пайдаланылатын ағылшын тілін білу деңгейі туралы белгі.
      Авиациялық жұмысты орындайтын пилоттар үшін куәліктерінде жұмыстар түрлері көрсетіледі.
      ӘҚҚК диспетчерлерi куәлiктерiнде лауазымға тағайындау туралы деректер енгiзiледi және әуе қозғалысын ұйымдастыру, ағылшын тiлiнде радиоалмасу жүргiзу сияқты ерекше құқықтар туралы мәлiметтер, ал 2008 жылғы 5 наурыздан бастап радиотелефон байланысында пайдаланылатын ағылшын тiлін бiлу деңгейi туралы белгi көрсетiледi.
      Инженерлер мен техниктердің куәліктерінің ХIII тармағы, егер азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымдары маманға дербес берілетін, ӘК немесе олардың құрауыштарында жұмыс істеу үшін маманға рұқсат етілген қосымша жұмыстардың түрлері белгіленетін рұқсаттар сертификатын бақылау мен берудің меншікті ішкі жүйесі бар болса, бос қалуы мүмкін, бұл ретте рұқсат етілген жұмыс түрлері осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген арнайы жұмыстар түрлерімен анықталады.
      Егер азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымы маманға дербес берілетін рұқсаттар сертификатын бақылау мен берудің меншікті ішкі жүйесі болмаса, ХIII тармаққа мынадай арнайы жұмыстардың бір немесе бірнеше жазуы енгізілуі мүмкін:
      ӘК сүйрету;
      қозғалтқыштың барынша рұқсат етілген жазуымен ӘК қозғалтқышын іске қосу және сынау;
      қозғалтқыштың бороскопиясы;
      Ескертпе. ХIII тармақ азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымының рұқсаттар сертификатын бақылау мен берудің меншікті ішкі жүйесі болған жағдайда толтырылуы мүмкін және қалауына қарай толтырылуы мүмкін.
      Авиациялық персоналдың куәліктерінің ХIII тармағына енгізу үшін арнайы жұмыстар түрлерін, азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымында, егер куәлікте көрсетілуі басқа да қажет арнайы жұмыстардың түрлері болса, азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымы толықтырады. Арнайы жұмыстардың басқа түрлерінің тізбесі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен оларды куәліктерге енгізгенге дейін келісілуі тиіс.
      Әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, сондай-ақ құрауыштарға техникалық қызмет көрсету жөніндегі куәліктің ХIII тармағына рұқсат етулерді енгізу туралы бұйрықтардың көшірмелері бұйрықтың жарияланған күнін және оның нөмірін енгізу үшін негіз болады, содан бастап рұқсат ету жарамды болып табылады.
      ХIII тармақтағы жазулар қазақ, орыс немесе ағылшын тілдерінде жүргізіледі. Жазу азаматтық және экспериментальдық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды тұлғасының қолымен расталады;
      14) Куәліктің ХIV тармағында азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымының атауы көрсетіледі. Жазуларды енгізуге негіз азаматтық және экспериментальдық авиация ұйымына жұмысқа жалдану туралы бұйрық болып табылады, одан деректер оған объективті деректерден алынады.
      Ескерту. 24-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      25. Куәліктің XII және XIII тармақтарында толтырылатын біліктілік белгілері мен арнайы белгілер жазбаларының мысалдары осы Қағиданың 3-қосымшасында көрсетілген.

3. Қорытынды ереже

      26. Авиация персоналы авиациялық оқиғаларға немесе дау–жанжалға алып келетін немесе ұшу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей қауіп туғызатын ұшуды орындау, қызмет көрсету және қамтамасыз ету нормалары мен ережелерін бұзған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды адамы авиация персоналы куәлігінің уақытша қолданылуын тексеру аяқталғанға және шара қабылданғанға дейін тоқтата тұрады. Куәлік қолданылуын тоқтату, осы куәліктегі біліктілік белгісінің қолданылуын тоқтатады.
      27. Авиация персоналы жасаған ұшу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей қауіп туғызатын бұзушылықтарға мыналар жатады:
      1) ӘК–нің ұшу жарамдылығына әсер ететін жұмыстарды орындау технологиясын сақтамау;
      2) инспекциялық тексеру кезінде анықталған кәсіптік дайындықтың жеткіліксіздігі;
      3) ӘҚҚК ұйымына техникалық қызмет көрсету, ұшуды қамтамасыз ету және орындау жөніндегі жұмыстарды атқарған кезде белгіленген талаптарды қайта-қайта немесе бір рет өрескел бұзу.
      28. Куәліктің қолданылуын тоқтатқан лауазымды адам Акт (нұсқама) ресімдейді және оны көрсетілген авиация персоналы бағынатын азаматтық авиация ұйымының басшысына жібереді.
      29. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды адамы мыналардың куәліктерінің қолданысын тоқтатады:
      1) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымының авиация персоналы;
      2) Қазақстан Республикасының азаматтық авиацияның авиация персоналы куәлігін алған басқа ұйымның авиация персоналы;
      3) әуесқой пилот;
      4) аса жеңіл авиация пилоты.
      30. Азаматтық авиация ұйымының командалық-ұшу, инспекторлық, басшылық құрамы өздеріне тікелей бағыныстағы авиация персоналының куәліктеріндегі біліктілік белгінің қолданылуын тоқтатады.
      31. Куәлік мынадай жағдайларда толық жойылуға жатады:
      1) жоғалтқан, бүлінген аты-жөнін, ауыстырған кезінде және басқа да техникалық себептер бойынша;
      2) коммерциялық авиация пилоты, әуесқой пилот куәлігінің орнына авиакомпанияның желілік пилотына куәлік беру, әуесқой пилот куәлігінің орнына коммерциялық авиация пилотының куәлігін беру, немесе коммерциялық авиация пилотының куәлігінің орнына әуесқой пилот куәлігін беру;
      3) техник куәлігінің орнына инженер куәлігін берген кезде;
      4) жұмыс орнынан деректерді ұсынған жағдайда авиаперсоналдың денсаулығы бойынша зейнеткерлікке шығуы немесе қайтыс болуы;
      5) 5 жылдан артық жұмыс істемеуі;
      6) Қазақстан Республикасы сот органдарының шешімі бойынша.
      Ескерту. 31-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      32. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органы авиация персоналының куәлігін кері қайтарып алу туралы шешім шығарған жағдайда авиация персоналына куәлік беру тізіліміне «Ескертпе» деген бағанда күнін көрсете отырып, куәлікті кері қайтарып алу туралы жазба түсіріледі.
      33. Азаматтық авиация ұйымы, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға куәлікті қалпына келтіру туралы өтініш жібереді.
      34. Куәлікті қалпына келтіру ол жоғалған, ұрланған, бүлінген жағдайда жүргізіледі.
      35. Куәлік жоғалған, ұрланған жағдайда куәліктің қолданылуы жаңа куәлік алғанға дейін тоқтатылады.
      36. жоғалған (бүлінген) куәліктерді айырбастау үшін азаматтық авиация ұйымы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға осы Қағиданың 16-тармағына сәйкес құжаттармен өтінішті, сондай-ақ жоғалғанын, ұрланғанын, бүлінгенін растайтын құжаттарды жібереді.
      Ескерту. 36-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.
      37. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органы құжаттардың түскен уақытынан бастап және сол бойынша 30 күнтізбелік күн ішінде шешім қабылдайды.

Авиация персоналына 
куәлік беру қағидасына
1–қосымша     

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.

Авиация мамандары куәлiктерiнiң сериялық әрiптiк
кодтары мен түстерiнiң кестесi

Авиация персоналына
куәлік беру қағидасына
2–қосымша    

Нысаны

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.

Авиация персоналына куәлiк беру тiзiлiмi

Авиация персоналына
куәлік беру қағидасына
3–қосымша    

      Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2011.12.02 № 711 (4-тармақты қараңыз) бұйрығымен.

Авиация Авиация персоналы куәлiгiнiң XII және XIII
тармақтарын толтыру 1. Flight crew members
(ӘУЕ КЕМЕСI ЭКИПАЖЫНЫҢ МҮШЕЛЕРI): 

      ХII. Ratings (Бiлiктiлiк белгiлерi):
      А. Category (Санаты):
      1) Multi–engine (көп қозғалтқышты);
      2) Single–engine (бiр қозғалтқышты);
      3) Single main rotor, land helicopter MI–8 (MI–2);
      4) (бiр бұрандалы, құрлықтағы тiкұшақ МИ–8 (МИ–2);
      5) Аutogiro (Ротор типтi (автомай);
      6) With balance control – мotor deltaplane (теңгерiмдi басқарумен – дельтаұшақ);
      7) airship (дирижабль);
      8) heat air ball (жылу әуе шары).

      В. Class (Класс):
      1) Land aircraft (Құрлықтағы);
      2) Hydroplane (Гидроплан);
      3) Amphibian (Амфибия);
      4) with tail rack carriage (артқы тiрегi бар шасси).

      С. Type of aircraft (ӘК типi):
      Il–96, Tu–154, Yak–42, А–320, В–737, 757

      D. Duties exercised (Мiндеттер):
      1) pilot-instructor (пилот–нұсқаушы);
      2) Pilot-in-command (ӘК командирi);
      3) Co-pilot (Екiншi пилот);
      4) Flight navigator (Штурман);
      5) Flight engineer (Борт инженерi);
      6) Radio operator (Борт радистi);
      7) Аircraft on-board operator (Борт операторы);
      8) Flight attendant (Борт жолсерiгi);
      9) Chief- cabin, Flight attendants – Instructor (Борт жолсерiгi–нұсқаушы);
      10) Pilot in command ULР (АЖА әуе кемесiнiң командирi);
      11) Pilot-instructor ULР (пилот – АЖА нұсқаушысы);
      Example:
      1) multi-engine, land aircraft А-320, pilot-in-command, Order of FD № (көп қозғалтқышты, құрылықтағы ұшақ, А-320, ӘК командирi, ҰО № бұйрығы};
      2) Flight Department – {Ұшу отряды);
      3) multi-engine, land aircraft А-320, co-pilot, Order of HQC № (көп қозғалтқышты, құрылықтағы ұшақ, А-320, екiншi пилот, ЖАК № бұйрығы);
      4) Flight attendant, A/C Tu-154M, Order Order of HQC № 12, 12.12.02 High Quality Commission);
      5) single-engine, land aircraft, An-2, co-pilot, Order of CADK № (бiр қозғалтқышты, құрылықтағы ұшақ, Ан-2, екiншi пилот, ЖАК № бұйрығы);
      6) Civil Aviation Committee – Азаматтық Авиация Комитетi.

      XII. Approved type of work (РҰҚСАТ БЕРIЛГЕН ЖҰМЫС ТҮРЛЕРI):

      1) Approved for aerochemical works on ACFT An-2. Order № (Ан-2 ӘК-те авиациялық-химиялық жұмыстарға жiберiлдi. № бұйрық.);
      2) Approved for aerovisual and aerophotography flights (Ан-2 ӘК-те аэрокөрiлiмдiк және аэротүсiрiлiм жасау үшiн ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      3) Approved for passenger transportation. Order № (Жолаушыларды тасымалдауға жiберiлдi. № бұйрық.);
      4) Approved to perform forestry-aviation works in highlands. (Таулы жерлерде орман-авиациялық жұмыстарды орындауға жiберiлдi.);
      5) Approved to perform searching aerovisual and aerophotography works in highlands. (Таулы жерлерде iздестiру-түсiру жұмыстарын орындауға жiберiлдi);
      6) Approved to perform search and rescue works in highlands. (Таулы жерлерде iздестiру-құтқару жұмыстарын орындауға жiберiлдi.);
      7) Approved to perform aerochemical works in highlands (on flat ground). Order of Air Unit Commander # (Таулы жерлерде (жазық жерлерде) АХЖ (авиациялық-химиялық жұмыстар) орындауға жiберiлдi. Авиабөлiмше командирiнiң № бұйрығы.);
      8) Approved to perform flights for shooting off wild animals from air in highlands (on flat ground). (Таулы жерлерде (жазық жерлерде) аспаннан жабайы аңдарды ату бойынша ұшуды орындауға жiберiлдi.);
      9) Approved to transport standard (long-length, large-size) cargo in highlands to sites, to ACT 1000m (on flat ground) in the daytime by weather minimum: base =200m, visibility=3000m. (Алаңы Набс=1000 м дейiнгi таулы жерлерде (жазық жерлерде) күндiз бұлттардың биiктiгi 200 м, көру мүмкiндiгi 3000 м минимум кезiнде қалыпты (ұзын өлшемдi, iрi габариттi) жүктердi тасымалдауға жiберiлдi.);
      10) Approved to perform construction and assembling operations in highlands, to ACT 1000m in the daytime by weather minimum: base=200m, visibility=3000m, wind=25mps. (Алаңы Набс=1000 м дейiнгi таулы жерлерде (жазық жерлерде) күндiз Нбұлт (бұлттардың биiктiгi) 200 м, көру мүмкiндiгi 3000 м минимум кезiнде құрылыс-монтаж жұмыстарын орындауға жiберiлдi.);
      11) Approved to perform forestry-aviation works with drain equipment in highlands (on flat ground). (Таулы (жазық) жерлерде суағар құрылғыларын қолдана отырып, орман-авиациялық жұмыстарды орындауға жiберiлдi.);
      12) Approved to perform search and rescue works in highlands, authorized for bailing out of parachutists. (Таулы жерлерде парашютистердi түсiру құқығымен iздестiру-құтқару жұмыстарын орындауға жiберiлдi.);
      13) Approved fly as pilot-instructor for elementary flying training programs. (Тыңдаушылардың алғашқы ұшу дайындығы бағдарламасы бойынша пилот-нұсқаушы болып жiберiлдi.).

      XIII. Special Remarks (Ерекше белгiлер):

      1) Approved for Special VFR flights, ACFT An-2 by weather minimum: base – 100m, visibility – 1000m, wind – 18 mps. Order № (Метеоминимум: Нбұлт – 100м, көру мүмкiндiгi – 1000м, U – 18м/с бойынша Ан-2 ӘК ҰКШЕҚ бойынша ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      2) Approved for VFR flights, ACFT An-2 by weather minimum: base – 100m, visibility – 1000m, wind – 18mps. Order № (Метеоминимум: Нбұлт – 100м, көру мүмкiндiгi – 1000м, U – 18м/с бойынша Ан-2 ӘК ҰКШҚ бойынша ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      3) Approved for IFR flights, ACFT An-2 by weather minimum: base – 150m, visibility – 2000m, wind – 18mps. Order № (Метеоминимум: Нбұлт - 150м, көру мүмкiндiгi – 2000м, U – 18м/с бойынша Ан-2 ӘК АҰҚ бойынша ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      4) Approved operation on ACFT Yak-42D by weather minimum: base – 60m, visibility (RVR) – 800(550)m, take-off – 200m.Order № (Метеоминимум: Нбұлт – 60м, көру мүмкiндiгi (RVR) – 800(550)м, ұшып көтерiлу – 200м бойынша Як-42Д ӘК ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      5) Approved to conduct radiotelephony in English. Certificate № (Ағылшын тiлiнде радиотелефон байланысын жүргiзуге жiберiлдi. № сертификат);
      6) Approved for international flights. Order № (Халықаралық ұшуларға жiберiлдi. № бұйрық);
      7) Approved to fly as pilot-instructor on ACFT Yak-42. Order № (Як-42 ӘК-те пилот-нұсқаушымен ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      8) Approved to fly as pilot-instructor on International Airlines. Order № (ЖӘЖ-де пилот-нұсқаушымен ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      9) Approved to fly as navigator-instructor on ACFT Yak-42. Order № (Як-42 ӘК-те пилот штурман-нұсқаушымен ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      10) Approved to fly as navigator-instructor on International Airlines. Order № (ЖӘЖ-де пилот штурман-нұсқаушымен ұшуды орындауға жiберiлдi. № бұйрық);
      11) Approved for VFR flights (Special VFR) in the daytime by weather minimum: base=150m, visibility=3000m, wind=25mps. (Метеоминимум: Нбұлт= 150м, көру мүмкiндiгi 3000м, жел 25м/сек бойынша Ұшуды көзбен шолу қағидасы (бұдан әрi – ҰКШҚ) және Ұшуды көзбен шолудың ерекше қағидасы (бұдан әрi – ҰКШЕҚ) бойынша күндiз ұшуларға жiберiлдi.);
      12) Approved for IFR flights base=60m, visibility=600m, take-off base=30m, visibility (RVR)=400m, wind=25mps. (Нбұлт=60м, көру мүмкiндiгi=600м, ұшып көтерiлу Нбұлт=30м, көру мүмкiндiгi 400м, жел 25м/сек бойынша Аспаптар жөнiндегi ұшу қағидасы (бұдан әрi – АҰҚ) бойынша ұшуларға жiберiлдi.);
      13) Approved for Special VFR flights at night by weather minimum base=450m, visibility=4000m. (Метеоминимум: Нбұлт=450м, көру мүмкiндiгi 4000м бойынша түнде ҰКШЕҚ бойынша ұшуларға жiберiлдi);
      14) Approved for random flights, authorized to select landing sites from air. Order № (Аспаннан алаңды таңдау құқығымен трассадан тыс ұшуларға жiберiлдi. № бұйрық);
      15) Approved for IFR flights. Order № (АҰҚ бойынша ұшуларға жiберiлдi. № бұйрық);
      16) Approved to fly by "B-RNAV" (B-RNAV бойынша ұшуларға жiберiлдi.);
      17) Approved to fly as co-pilot on ACFT An-24 in reduced crew (without navigator). Order of FD № (Экипаждың қысқарған құрамында (штурмансыз) Ан-24 ұшағында екiншi пилотпен ұшуларға жiберiлдi. № бұйрық);
      18) Approved to fly by “RVSM” (RVSM бойынша ұшуларға жiберiлдi). Approved for random flights, authorized to select landing sites on flat ground from air. Order of Flight Group Commander # (Жазық жерлерде аспаннан алаңды таңдау құқығымен трассадан тыс ұшуларға жiберiлдi. ҰОК (ұшу отрядының командирi) № бұйрығы);
      19) Approved for random flights, authorized to select landing sites in highlands from air, to ACT(altitude) 1000m. Order of the Air Unit Commander # (Набс=1000 (Набс - абсолюттi биiктiк) дейiнгi таулы жерлерде аспаннан алаңды таңдау құқығымен трассадан тыс ұшуларға жiберiлдi. Авиабөлiмше командирiнiң № бұйрығы);
      20) Approved to operate flights within range of 25 km. Frontier area. (25 км ұшуларға жiберiлдi. Шекара маңындағы белдеулер.);
      21) Approved to fly as co-pilot on ACFT MI-8, authorized to perform take-offs and landings. (Ұшып көтерiлу-қонуды орындау құқығымен ӘК-нiң екiншi пилоты болып ұшуларға жiберiлдi.). 

2. MAINTENANCE PERSONNEL
(ИНЖЕНЕРЛIК-ТЕХНИКАЛЫҚ ПЕРСОНАЛ):

      Батыста өндiрiлген әуе кемелері үшiн 

      XII. Ratings (Бiлiктiлiк белгiлерi):

      A. Category (Дәрежесі): 

      1) Non-certifying Mechanic (Өз бетінше техникалық қызмет көрсетуге құқығы жоқ механик)
      2) Certifying Mechanic Category A (A дәрежесіндегі сертификаттаушы механик)
      3) Certifying Engineer or Technician, Category B1 (В1 дәрежесіндегі сертификаттаушы механик немесе техник)
      4) Certifying Engineer or Technician, Category B2 (В2 дәрежесіндегі сертификаттаушы инженер немесе техник)
      5) Certifying Engineer, Category С (С дәрежесіндегі сертификаттаушы инженер)
      6) Workshop Certifying Engineer or Technician, (Бұзбай бақылау әдістері/құрамдас бөліктерге техникалық қызмет көрсету бойынша сертификаттаушы инженер немесе техник)
      7) Superlight ACFT Certifying Technician. Category A2 (Аса жеңіл авиациясының сертификаттаушы А2 дәрежесіндегі техник).

      B. Type of aircraft (әуе кемесiнiң түрi):

      1) Boeing B737-700/800 with CFM56-7B қозғалтқыштарымен
      2) Boeing B747-400/400ERF with CF6-80C2, RB211-524 and PW4000 қозғалтқыштарымен
      3) Boeing B757-200 with RB211-535E4 қозғалтқыштарымен
      4) Boeing B767-300 with CF6-80C2 қозғалтқыштарымен
      5) Fokker F-50 with PW125B қозғалтқыштарымен
      6) Airbus A319/320/321 Series with V2500/CFM56 қозғалтқыштарымен
      7) Airbus A330-200 Series with CF6-80E1/RR Trent 700 Series қозғалтқыштарымен
      8) Airbus A330-300 Series with GE CF6-80E қозғалтқыштарымен
      9) Embraer 190 Series with GE CF34 Series engines қозғалтқыштарымен
      Ескертпе 1. Әуе кеме/қозғалтқыш түрлерінің сертификатындағы мәліметтер негізінде, әуе кемелерінің түрі мен қозғалтқыштары куәлікке енгізіледі.

      C. Privileges (өкiлеттiктер): 
      1. Aircraft / Helicopter mechanic (Механик жұмыстарын орындауға және сертификаттауға рұқсат берілген Ұшақ/ тікұшақтақ механигі. А категориясы)
      1. Мысал
      «Embraer 190. Certifying Mechanic Category А. Authorised to perform simple tasks within limits of the Company Authorization Certificate». Немесе
      «Embraer 190 ӘК «А» дережесіндегі механик. Авиакомпанияның рұқсаттаушы сертификатының шегіндегі жеңіл тапсырмаларды орындауға жіберілген».
      2. Aircraft / Helicopter mechanic (Эксплуатацияға жіберуді талап етпейтін, жеңіл жұмыстарды орындауға жіберілген ұшақ/тікұшақ механигі).
      2. Мысал
      «Non-certifying Mechanic. Authorised to perform tasks under control of certifying staff», немесе
      «Өзбетінше техникалық қызмет көрсетуге құқығы жоқ механик. Сертификаттаушы тұлғалардың бақылауымен жұмысты орындауға жіберілген.»
      3. Workshop mechanic (Эсплуатацияға жіберуді талап етпейтін, жеңіл жұмыстарды орындауға жіберілген әуе кемелерінің құрамдас бөліктеріне қызмет көрсететін цехтың механигі.) – Өзбетінше техникалық қызмет көрсетуге құқығы жоқ.
      3. Мысал.
      «Non-certifying Mechanic Authorised to perform the tasks under control of certifying staff», немесе
      «Өзбетінше техникалық қызмет көрсетуге құқығы жоқ.» Сертификаттаушы тұлғалардың бақылауымен жұмысты орындауға жіберілген.
      4. Airframe and power plant line/base maintenance technician Category B1 (категория В1 Әуе кемелеріне, қозғалтқыштарына және олардың электр жабдықтарына техникалық қызмет көрсететін техник)- В1 дәрежесі.
      4.1 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Technician Category B1. Authorised to perform airframe and power plant line maintenance up to and including A-Check», немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В1 дәрежелі сертификаттаушы техник. "A-Check"-ke дейін және қоса әуе кемелеріне, қозғалтқыштарына және олардың электр жабдықтарына техникалық қызмет көрсетуіне рұқсат етілген».
      4.2 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Technician Category B1. Authorised to perform airframe and power plant base maintenance tasks», немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В1 дәрежелі сертификаттаушы техник. Әуе кемелеріне, қозғалтқыштарына және олардың электр жабдықтарына периодті техникалық қызмет көрсету регламентінің басқа пунктілерін пайдалануына және орындауына рұқсат етілген.»
      5. Aircraft /Helicopter avionic line/base maintenance technician. (Ұшақ/тікұшақтың аспапты, радиоэлектронды және электрлі жабдықтарына техникалық қызмет көрсететін техник) – В2 дәрежесі;
      5.1 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Technician Category B2. Authorised to perform avionic line maintenance up to and including A-Check», немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В2 дәрежелі сертификаттаушы техник. "A-Check"-ke дейін және оны қоса аспапты, радиоэлектронды және электрі жабдықтарына жеделді техникалық қызмет көрсетуіне рұқсат етілген».
      5.2 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Technician Category B2. Authorised to perform avionic base maintenance tasks », немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В2 дәрежелі сертификаттаушы техник. Әуе кемелерінің аспапты, радиоэлектронды және электрі жабдықтарына периодті техникалық қызмет көрсету регламентінің басқа пункттілерін пайдалануына және орындауына рұқсат етілген.».
      6. Airframe and power plant line/base maintenance engineer Category B1.
      (Әуе кемелерінің қозғалтқыштарына және оның электр жабдықтарына қызмет көрсететін инженер) - В1 дәрежесі
      Мысал 6.1
      Embraer 190 with GE CF34. Certifying Engineer Category B1. Authorised to perform airframe and power plant line maintenance up to and including A-Check», немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В1 дәрежелі сертификаттаушы инженер. "A-Check"-ke дейін және оны қоса әуе кемелерінің қозғалтқыштарына, электр жабдықтарына жеделді техникалық қызмет көрсетуіне рұқсат етілген».
      Мысал 6.2
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Engineer Category B1. Authorised to perform airframe and power plant base maintenance tasks»
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В1 дәрежелі сертификаттаушы инженер. Әуе кемелеріне, қозғалтқыштарына және олардың электр жабдықтарына периодті техникалық қызмет көрсету регламентінің басқа пунктілерін пайдалануына және орындауына рұқсат етілген.»
      7. Aircraft /Helicopter avionic line/base maintenance Engineer. Category B2 (Ұшақ/тікұшақтың аспапты, радиоэлектронды және электрлі жабдықтарына техникалық қызмет көрсететін техник) – В2 дәрежесі;
      7.1 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Engineer Category B2. Authorised to perform avionic line maintenance up to and including А-Check», немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В2 дәрежелі сертификаттаушы инженер. "A-Check"-ke дейін және оны қоса әуе кемелерінің аспапты, радиоэлектронды және электрі жабдықтарына периодті техникалық қызмет көрсету регламентінің басқа пунктілерін пайдалануына және орындауына рұқсат етілген.»
      7.2 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Engineer Category B2. Authorised to perform avionic base maintenance tasks », немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. В2 дәрежелі сертификаттаушы инженер. Әуе кемелерінің аспапты, радиоэлектронды және электрі жабдықтарына периодті техникалық қызмет көрсету регламентінің басқа пунктілерін пайдалануына және орындауына рұқсат етілген.»
      8. Airframe and power plant base maintenance engineer (Әуе кемелеріне, қозғалтқыштарына және олардың электр жабдықтарына периодті техникалық қызмет көрсететін инженер) - С дәрежесі;
      8 Мысал
      «Embraer 190 with GE CF34. Certifying Engineer Category С. Authorised to perform airframe and power plant base maintenance up to and including С-Check», немесе
      «GE-CF-34 қозғалтқыштары бар Embraer ERJ 190 типтес әуе кемесі. С дәрежелі сертификаттаушы инженер. "С-Check"-ke дейін және оны қоса әуе кемелеріне, қозғалтқыштарына және олардың электр жабдықтарына техникалық қызмет көрсетуіне рұқсат етілген».
      9. NDT engineer (Бұзбай бақылау әдістері бойынша инженер)
      9. Мысал
      «Certifying NDT engineer. Authorized to carry out NDT inspections for UT, MP, ET, LP NDT methods as a Level III(II) specialist”, немесе
      «Бұзбай бақылау әдістері бойынша инженер. III(II) деңгейіне сәйкес UT, MP, ET, LP NDT әдістерімен бұзбай бақылау жұмыстарын жүргізуіне рұқсат етілген»
      10. NDT technician (Бұзбай бақылау әдістері бойынша техник).
      10. Мысал
      «NDT technician. Authorized to carry out NDT inspections for UT, MP, ET, LP NDT methods as a Level III(II) specialist”, немесе
      «Бұзбай бақылау әдістері бойынша техник. III(II) деңгейіне сәйкес UT, MP, ET, LP NDT әдістерімен бұзбай бақылау жұмыстарын жүргізуіне рұқсат етілген».
      11. Workshop Certifying Technician (Шеберхана/зертхана жағдайында құрамдас бөліктерге техникалық қызмет көрсету бойынша сертификаттаушы техник).
      11. Мысал
      «Workshop Certifying Technician. Authorized to perform SAFT batteries workshop maintenance», немесе
      «зертхана жағдайында құрамдас бөліктерге техникалық қызмет көрсету бойынша сертификаттаушы техник зертхана жағдайында SAFT типтес аккумуляторлық батареяларына техникалық қызмет көрсету жұмыстарын жүргізуіне рұқсат етілген».
      12. Workshop Certifying engineer (Шеберхана/зертхана жағдайында құрамдас бөліктерге техникалық қызмет көрсету бойынша сертификаттаушы инженер).
      12. Мысал
      «Workshop Certifying engineer. Authorized to perform SAFT batteries workshop maintenance», немесе
      «зертхана жағдайында құрамдас бөліктерге техникалық қызмет көрсету бойынша сертификаттаушы инженер зертхана жағдайында SAFT типтес аккумуляторлық батареяларына техникалық қызмет көрсету жұмыстарын жүргізуіне рұқсат етілген»
      13. Superlight ACFT Certifying Technician (Аса жеңіл авиациясының сертификаттаушы технигі).
      13.1. Мысал
      «Сessna-337 with engines JJ1400 Superlight ACFT. Certifying Technician Category A2. Authorized to perform line maintenance», немесе
      «JJ1400 қозғалтқыштары бар Сessna-337 әуе кемесіне желілік техникалық қызмет көрсетуді сертификаттауға және оны орындауға рұқсат етілген»
      13.2. Мысал
      «Сessna-337 with engines JJ1400 Superlight ACFT. Certifying Technician Category A2. Authorized to perform base maintenance», немесе
      «JJ1400 қозғалтқыштары бар Сessna-337 әуе кемесіне, базалық техникалық қызмет көрсету бойынша, техникалық қызмет көрсетуді сертификаттауға және оны орындауға рұқсат етілген».

      XIII. Special Remarks (Арнайы белгілер):

      1. ACFT push out / towing (Әуе кемелерін сүйреу)
      1. Мысал «Authorised to perform push-out / towing Boeing 757-200», немесе «B757-200 типтес әуе кемелерін сүйреуге рұқсат етілген»
      2. Engine ground run up (Idle or Full) (Максималды рұқсат етілген қозғалтқыштың режимі (төменгі газ немесе максималды тарту күші ) туралы жазбасы бар қозғалтқышты іске қосу және толықтай жұмыс істеткізу)
      2. Мысал
      «Embraer ERJ 190 with GE-CF34 authorised to perform Engine Ground Run Up (Full или Idle)», немесе
      «Embraer ERJ 190 әуе кемесінің GE-CF34 қозғалтқышын іске қосуға және жұмыс істеткізуге рұқсат етілген. (төменгі газ немесе ұшу режимі)»
      3.Borescope inspection (Бороскопия)
      3. Мысал
      «Authorised to carry out Borescope Inspections of GE-CF34 engines», немесе
      «GE-CF34 қозғалтқыштарына бороскопия жұмыстарын жүргізуіне рұқсат етілген»

Кеңестік заманда және Ресейде өндірілген әуе кемелері үшін  

      XII. APPROVED TYPE OF WORK (Рұқсат етілген жұмыстардың түрлері):

      А. Дәрежесі

      қарастырылмаған

      В. Типы ВС
      Әуе кемелерінің түрлері

      Ан-2
      Ан-24
      Ту-134
      Ту-154
      Ескертпе. Әуе кеме / қозғалтқыш түрлерінің сертификатындағы мәліметтер негізінде, әуе кемелерінің түрі мен қозғалтқыштары куәлікке енгізіледі.

      С. Өкілеттіктер

      1. Airframe and power plant Maintenance Engineer (or Technician) of (Әуе кемелеріне және оның қозғалтқыштарына техникалық қызмет көрсететін инженер);
      1. Мысал
      «Tu-154 M with engine D30KU-154. Airframe and power plant engineer. Authorised to perform line (or base) maintenance », немесе
      «Әуе кемелерін немесе қозғалтқыштарды пайдалану бойынша инженер. Әуе кемелеріне жедел техникалық қызмет көрсетуіне (немесе базалық) рұқсат етілген.»
      2. Aircraft radio equipment maintenance Engineer (or Technician) Ұшақтардың радио жабдықтарын пайдалану бойынша инженер (техник);
      2. Мысал
      «MI-2 (MI-8T, MI-8MTV) with ТВ3-117 ВМ Engines. Avionic Engineer (or Technician). Authorised to perform line and base maintenance of radio equipment», немесе
      «Радиоэлектронды және аспапты жабдықтарды пайдалану бойынша инженер (техник). МИ-2(МИ-8Т, МИ-8МТВ) тікұшақтарының радиоэлектронды жабдықтарына техникалық қызмет көрсету регламентінің барлық түрлеріне сәйкес өзбетінше техникалық қызмет көрсету рұқсат етілген.»;
      3. Aircraft electrical equipment maintenance Engineer(or Technician). (Ұшақтардың электржабдықтарын пайдалану бойынша инженер (техник);
      3. Мысал
      «Tu-134 A with D30- III ser. engines. Avionic Engineer (or Technician). Authorised to perform line and base maintenance of electrical equipment», немесе
      «Әуе кемелерінің электржабдықтарын пайдалану бойынша инженер (техник) III сериялы Д30 қозғалтқышы бар Ту 134А әуе кемесінің      электр жабдығына техникалық қызмет көрсету регламентінің барлық түрлеріне сәйкес өзбетінше техникалық қызмет көрсету рұқсат етілген»
      4. Aircraft avionic Engineer. (or Technician) Ұшақтардың электржабдықтарын пайдалану бойынша инженер (техник)
      4. Мысал
      MI-2 (MI-8T, MI-8MTV) with ТВ3-117 ВМ engines. Authorised to perform line and base maintenance of avionic (instrument) equipment of MI-2 (MI-8T, MI-8MTV) Helicopter, немесе
      «Аспапты жабдықты пайдалану бойынша инженер (техник) МИ-2(МИ-8Т, МИ-8МТВ) тікұшақтарының аспапты жабдықтарына техникалық қызмет көрсету регламентінің барлық түрлеріне сәйкес өзбетінше техникалық қызмет көрсету рұқсат етілген».

      XIII. Special Remarks (Арнайы белгілер):

      1. ACFT push out / towing (Әуе кемелерін сүйреу)
      1. Мысал
      «Authorised to perform push-out / towing AN-24», немесе
      «AN-24 типтес әуе кемелерін сүйреуге рұқсат етілген»
      2. Engine ground run up (Idle or Full) (Максималды рұқсат етілген қозғалтқыштың режимі (төменгі газ немесе максималды тарту күші ) туралы жазбасы бар қозғалтқышты іске қосу және толықтай жұмыс істеткізу)
      2. Мысал
      «Tu-134A with D30-III ser. engines Authorised to perform Engine Ground Run Up (Full или Idle)», немесе
      «ТУ-134А әуе кемесінің III сериялы Д30 қозғалтқышын іске қосуға және жұмыс істеткізуге рұқсат етілген. ( төменгі газ немесе ұшу режимі)»
      3. Approved for APU Tu-154 M with engine D30KU-154 engines. (Д30-КУ қозғалтқыштары бар Ту-154М әуе кемесінің қосалқы күш құрылғысын ҚКҚ-6) іске қосуға рұқсат етілген);
      Мысал 3.
      «Tu-154М with D30-KU-154 engines Authorised to perform Engine Ground Run Up (Full или Idle)», немесе
      «ТУ-154М әуе кемесінің D30-KУ қозғалтқышын іске қосуға және жұмыс істеткізуге рұқсат етілген. ( төменгі газ немесе ұшу режимі)»
      4. Approved for flights as crew member on international airlines on ACFT Yak-42D. (Як-42Д типтес ұшақтарының экипаж мүшесі болып халықаралық авиалинияларда ұшуға рұқсат етілген)
      5. Approved for aircraft line maintenance in temporary airports. (Уақытша аэродромдарда әуе кемелеріне жедел техникалық қызмет көрсетуіне рұқсат етілген);
      6. Approved avionic engineer for aircraft line maintenance in temporary airports. (Уақытша аэродромдарда жедел техникалық қызмет көрсету түрлері бойынша әуе кемелерінің радиоэлектронды және аспапты жабдықтарына техникалық қызмет көрсетуіне рұқсат етілген).

3. AIR TRAFFIC CONTROLLER
(ӘҚҚК ДИСПЕТЧЕРI): 

      XII. Ratings (Бiлiктiлiк белгiлерi): 

      А) ӘҚҚК диспетчерi куәлiгiнде оқу мекемесін немесе алғашқы даярлық курстарын аяқтағаны туралы маманның алған дипломы, куәлігі немесе сертификаты негізінде берілген келесi бiлiктiлiк белгiлер және тиісті диспетчерлік пункте дербес жұмыс істеуге рұқсатының болуы көзделген:
      1) Aerodrom control (Әуеайлақ ауданыныдағы (әуеайлақ диспетчерлік орталығы) диспетчерлік (тік) пункт (тер) диспетчері);
      2) Approach control and approach radar control (Жақындау кезiндегi диспетчерлік пункт диспетчері және жақындау кезiндегi диспетчерлік пункттің радиолокациялық бақылау диспетчерi);
      3) Area control and area radar control (Аудандық диспетчерлік пункттің (аудандық диспетчерлік орталықтың) процедуралық бақылау диспетчері және аудандық диспетчерлік пункттің (аудандық диспетчерлік орталықтың) радиолокациялық бақылау диспетчерi);
      4) Dispatcher on planning, control and coordination of air traffic (Әуе қозғалысын жоспарлау, бақылау және үйлестіру диспетчері).
      Ескертпе:
      1. Әуеайлақ ауданының диспетчерлік пункті диспетчерiнiң (Aerodrom control) бiлiктiлiгi мынадай диспетчерлік пункттер брифинтегі, рульдеудегі (РДП), старт диспетчерлiк пунктiндегi (СДП), айналу диспетчерлiк пунктiндегi (АДП) және мұнара диспетчерлiк пунктiндегi (МДП) дербес жұмысқа рұқсаты бар адамдарға толтырылады.
      2. Жақындау кезiндегi диспетчерлік пункттің процедуралық бақылау диспетчері және жақындау кезiндегi диспетчерлік пункттің радиолокациялық бақылау диспетчерi (approach control and approach radar control) біліктілігі жақындау кезiндегi диспетчерлiк пунктiнде (ЖКДП) дербес жұмысқа рұқсаты бар адамдарға үшін және ЖКДП диспетчерінің функциясын атқаратын (диспетчерлік пункттерді қоса атқару кезінде) МДП (БДП) дербес жұмысқа рұқсаты бар адамдарға толтырылады.
      3. Аудандық диспетчерлік пунктінің (аудандық диспетчерлік орталығының) процедуралық бақылау диспетчерi және аудандық диспетчерлік пунктінің (аудандық диспетчерлік орталығының) радиолокациялық бақылау диспетчерiнiң біліктілігі аудандық диспетчерлік пунктінің (аудандық диспетчерлік орталығының) және/немесе жергiлiктi диспетчерлік пунктiнiң (ЖДП) жұмыс орындарына рұқсаттары бар адамдарға толтырылады.
      4. Әуе қозғалысын жоспарлау, бақылау және үйлестіру диспетчері біліктілігі жоспарлау диспетчерінің, әуе кеңістігін пайдалану жоспарын бақылау диспетчерінің, әуе кеңістігін пайдалану тәртібі жөніндегі диспетчердің жұмыс орындарына рұқсаттары бар адамдарға толтырылады.

      В) Name of the Aviation Institute, Academy, College or Course (Авиациялық институт, академия, колледж немесе курстың атауы).

      Толтыру кезiнде әуе қозғалысына қызмет көрсету бойынша маманының авиациялық оқу орталығынан алған бiлiктiлiгi негiзiнде көрсетiледi. Сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсету диспетчерi куәлiгiмен қарастырылғандай мiндеттердi орындауға рұқсаты болса, бiрнеше оқу орнын бiтiрген болса, соңғы бiтiрген оқу орны көрсетiледi.

      С) PERMIT TO WORK AS CONTROLLER (Диспетчерлiк жұмысқа жiберiлдi).

      Name of control sector (диспетчерлiк пункттiң атауы) қоса алғанда: филиал орналасқан қаланың атауы; диспетчерлiк пункттiң атауы, сектордың атауы (осы диспетчерлiк пунктте бiрнеше секторлардың бар болуы).

      XIII. SPECIAL REMARKS (ЕРЕКШЕ БЕЛГIЛЕР): 

      1) Approved to work as supervisor (Ұшу басқарушысының болып жұмысқа жiберiлдi);
      2) Approved to work as senior controller (аға диспетчерi болып жұмысқа жiберiлдi);
      3) Approved to work as instructor (инструкторлық жұмысқа жiберiлдi);
      4) Approved to work as chief of shift (ауысым бастығы болып жұмысқа жiберiлдi);
      5) Approved to work by weather minima CAT-I and САТ-II ICAO (ИКАО-ның 1-шi және 2-шi дәрежесi метеоминимумы бойынша жұмысқа жiберiлдi);
      6) Approved to work by weather minimum CAT-I ICAO (ИКАО-ның 1-шi дәрежесi метеоминимумы бойынша жұмысқа жiберiлдi);
      7) Approved radiotelephony communication in English till (күнi). Level (шкала бойынша номер деңгейi) ICAO. Certificate N (сертификат нөмiрi) dated (сертификат берiлген күнi).