Авиациялық қауіпсіздік қызметі мамандарын, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның авиациялық қауіпсіздік және ұшу қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі лауазымды адамдарын даярлау және қайта даярлау бағдарламасын бекіту туралы

      «Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі Заңының 14-бабының 1-тармағына 30) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Қоса беріліп отырған Авиациялық қауіпсіздік қызметі мамандарын, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның авиациялық қауіпсіздік және ұшу қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі лауазымды адамдарын даярлау және қайта даярлау бағдарламасы бекітілсін.
      2. «Авиациялық персоналды авиациялық қауіпсіздік мәселелері бойынша қайта даярлау бағдарламасы туралы» Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Азаматтық авиация комитеті төрағасының 2006 жылғы 29 қарашадағы № 275 бұйрығының күші жойылды деп танылсын (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4499 тіркелген, «Заң газетінің» 2007 жылғы 16 қаңтардағы № 6 (1209), 2007 жылғы 25 мамырдағы № 78 (1281) жарияланған).
      3. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Азаматтық авиация комитеті (Р.Ө. Әдимолда) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін.
      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникация вице-министрі Е.С. Дүйсенбаевқа жүктелсін.
      5. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткеннен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министр                                        Ә. Құсайынов

Қазақстан Республикасы Көлік
және коммуникация министрінің
2010 жылғы 26 тамызда   
№ 385 бұйрығымен бекітілген

Авиациялық қауіпсіздік қызметі мамандарын, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның авиациялық қауіпсіздік және ұшу қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі лауазымды адамдарын даярлау және қайта даярлау бағдарламасы

1. Жалпы ереже

      1. Осы Авиациялық қауіпсіздік қызметінің мамандарын, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның лауазымды тұлғаларын авиациялық қауіпсіздік және ұшулар қауіпсіздігі мәселелері бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) тиісті біліктілікті игеретін авиациялық персоналды және азаматтық авиация қызметкерлерін азаматтық авиацияны оның қызметіне заңсыз араласу актілерінен қорғауды ұйымдастыру және қамтамасыз ету үшін даярлау мақсатында «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 маусымдағы Заңына сәйкес әзірленген.
      2. Осы Бағдарламада қолданылатын негізгі терминдер мен анықтамалар:
      1) авиациялық қауіпсіздік - авиацияның қызметіне заңсыз араласу әрекеттерінің алдын алу және оларды болғызбау арқылы қамтамасыз етілетін оның қауіпсіз қызметі;
      2) авиация персоналы - арнайы және (немесе) кәсіптік даярлығы бар, әуе кемелерінің ұшуын, әуе тасымалдары мен авиациялық жұмыстарды орындау және қамтамасыз ету, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке адамдар;
      3) авиациялық оқу орталығы – авиация персоналын даярлауды, қайта даярлауды және олардың кәсіптік деңгейін ұстауды жүзеге асыратын заңды тұлға;
      4) әуежай қызметi – жеке және (немесе) заңды тұлғалардың әуежайларда әуемен тасымалдауды, авиациялық жұмыстарды, ұшу қауiпсiздiгi мен авиация қауiпсiздiгін қамтамасыз етумен байланысты жүзеге асыратын қызмет;
      5) нұсқаушы – тиісті сертификаты бар жоғары білікті маман ретінде қызмет ететін, персоналды теориялық немесе практикалық даярлауды жүзеге асыратын оқытушы;
      6) әуежайдың бақыланатын аймағы – ұшақжай және әуежай жұмыс алаңы, аэронавигациялық ұшуды қамтамасыз ету объектісі, қызметтік ғимараттар, құрылыстар, қоймалар және оған іргелес орналасқан аумақтарға кіруді бақылайтын авиациялық қауіпсіздік қызметі;
      7) біліктілікті арттыру – кәсіби және әдістемелік шеберлікті жаңарту мен тереңдетуге бағытталған қызметкерлерді кәсіби дайындау кезеңі;
      8) кәсіби қайта даярлау (қайта оқыту) – жаңа жабдық, технология, функциональдық міндеттерді, авиациялық жұмыстардың түрлерін игеру мақсатындағы қызметкерлерді кәсіби дайындау процесі;
      9) практикалық даярлау – түрлі жаттықтырушы құралдар мен техникалық жабдықтарды көмегімен қажетті машықтану мен шеберлікті, иелену, қолдану және жетілдіру мақсатындағы қызметкерлерді кәсіби дайындау кезеңі;
      10) авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшысы – белгіленген тиісті біліктілік талаптарына сәйкес келетін, азаматтық авиация ұйымының басшысына бағынатын лауазымды тұлға;
      11) сертификат – тұлғаның осы Бағдарламада белгіленген қабылданған деңгейде өзінің қызметтік міндеттерін орындау үшін талап етілетін біліктілігін растайтын, белгіленген үлгідегі құжат;
      12) авиациялық қауіпсіздік қызметі (бұдан әрі - АҚҚ) – Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымдарында міндетті түрде құрылатын, жолаушыларды, авиациялық персоналды, әуе кемелерін, әуежай объектілерін және аэронавигациялық құралдарды жерде және әуеде болатын заңсыз араласу актілерінен қорғауды қамтамасыз ету бойынша іс-шараларды тікелей жүзеге асыратын дербес құрылымдық бөлімше болып табылады;
      13) теориялық даярлау – персоналды кәсіби даярлау кезеңі, мақсаты арнайы білім алу, оны қолдану және белгіленген талаптарға сәйкес жетілдіріп отыру;
      14) авиация қызметіне заңсыз араласу - авиацияның қауiпсiз қызметiне қол сұғатын, адамдардың жазатайым жағдайға ұшырауына, материалдық зиян шегуге, әуе кемесiн басып алуға немесе айдап әкетуге әкеп соққан немесе осындай салдардың туындау қатерін төндiрген құқыққа қарсы әрекет;
      15) уәкілетті орган - Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және азаматтық және эксперименттiк авиация қызметi саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.
      3. Уәкілетті органда өзара әрекеттестікті және ынтымақтастықты жүзеге асыру үшін оқыту жөніндегі ұлттық үйлестіруші тағайындалады, оның міндеттері мыналар болып табылады:
      осы Бағдарламаны іске асыру үшін азаматтық авиация ұйымдарының өзара әрекеттестігі және ынтымақтастығы бойынша үйлестіруді жүзеге асыру;
      осы Бағдарламаны іске асырумен тікелей байланысты мәселелер бойынша ұсыныстар жасау, бастамашылық таныту, консультативтік және тікелей көмек көрсету.
      4. Азаматтық авиация ұйымы бірінші басшысының бұйрығымен авиациялық қауіпсіздік міндеттері оқыту жөніндегі үйлестіруші тағайындалады, оның қызметтері мыналар болып табылады:
      1) азаматтық авиация ұйымының персоналын дайындалуын және қайта даярлануын қамтамасыз ету;
      2) құрылымдық бөлімшелер бойынша даярлау және қайта даярлау (оқыту) жоспарларын әзірлеу және азаматтық авиация ұйымдарының басшылары бекіткен осы жоспарлардың орындалуын бақылау;
      3) уәкілетті органмен және авиациялық оқу орталықтарымен қызметкерлерді оқыту мәселелері бойынша өзара әрекет ету.
      5. Қажет болған жағдайда, уәкілетті орган осы Бағдарламаға өзгеріс енгізеді және оқу материалдарына өзгерістер енгізу үшін ұсыныс жасайды.
      6. Авиациялық қауіпсіздік бойынша оқытуға авиациялық персоналы және әуежайлық қызметке кірістірілген персоналы жатады.
      7. Қызметкерлерді оқыту мерзімі осы Бағдарламаға 1-қосымшада көрсетілген.

2. Авиациялық қауіпсіздік бойынша оқыту түрлері

      8. Авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау үшін оқытудың келесі түрлері жүргізіледі:
      1) АҚҚ мамандарын оқытудың кіріспе курсы – 3 ай сынақ мерзімімен жұмысқа қабылданған жұмыскерді АҚҚ маманының дербес міндеттерін орындауға рұқсат ету алдында өткізілетін азаматтық авиация ұйымдарында алғашқы кәсіби даярлау. Оқу осы Бағдарламаның 2, 3-қосымшасына сәйкес, қауіпсіздік бөлімшесінің маманы (типтік) және тексеру бөлімшесінің маманы (типтік) лауазымына Кірісу парағына сәйкес жүргізіледі.
      Даярлауды АҚҚ басшылары (олардың орынбасарлары), авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғалар және авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушылар – оқыту жөніндегі үйлестірушілер өткізеді;
      2) алғашқы даярлау – персоналды ИКАО авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу орталықтарында немесе уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында оқытып және сертификаттау. Оқыту авиациялық оқу орталығы әзірлеген жұмыс оқу бағдарламасы көлемінде жүргізіледі, тақырыптық мазмұны және көлемі осы Бағдарламаның 4-қосымшасында көрсетілген типтік сызбалық бағдарламаға сәйкес келуі тиіс;
      3) біліктілікті арттыру курстары – персоналды ИКАО авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу орталықтарында немесе уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында, кәсіби деңгейді ұстау, соңғы заңсыз араласу актілерінде орын алған қауіп-қатердің жаңа түрлерін, авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін жаңа кәсіби әдістерді және машықтарды дағдыларды үйрену мақсатында мерзімдік оқыту және сертификаттау. Оқыту авиациялық оқу орталығы әзірлеген жұмыс оқу бағдарламасы көлемінде жүргізіледі, тақырыптық мазмұны және көлемі осы Бағдарламаға 4-қосымшада көрсетілген типтік сызбалық бағдарламаға сәйкес келуі тиіс;
      4) әуежайлар мен авиакомпаниялардың бірінші басшыларын (олардың орынбасарларын), уәкілетті орган қызметкерлерін қайта даярлау (оқыту) ИКАО авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу орталықтарында немесе уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында жүргізіледі. Оқыту авиациялық оқу орталығы әзірлеген жұмыс оқу бағдарламасы көлемінде жүргізіледі, тақырыптық мазмұны және көлемі осы Бағдарламадағы 4-қосымшада көрсетілген типтік сызбалық бағдарламаға сәйкес келуі тиіс;
      5) авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушыларды даярлау – ИКАО авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу орталықтарында немесе уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында оқыту әдістемесі бойынша жүргізілетін алғашқы даярлау және біліктілікті арттыру курстары. Оқыту авиациялық оқу орталығы әзірлеген жұмыс оқу бағдарламасы көлемінде жүргізіледі, тақырыптық мазмұны және көлемі осы Бағдарламаға 4-қосымшада көрсетілген типтік сызбалық бағдарламаға сәйкес келуі тиіс.
      6) авиациялық қауіпсіздік жөніндегі ұлттық аудиторларды даярлау – уәкілетті органның лауазымды тұлғаларын және сапаны бақылау аудиторларын ИКАО оқу орталықтарында алғашқы даярлау және біліктілікті арттыру курстары. Сапаны бақылау аудиторларының курсына жіберілетін кандидатуралар уәкілетті органмен келісіледі.
      Оқыту авиациялық оқу орталығы әзірлеген жұмыс оқу бағдарламасы көлемінде жүргізіледі, тақырыптық мазмұны және көлемі осы Бағдарламаның 4-қосымшасында көрсетілген типтік сызбалық бағдарламаға сәйкес келуі тиіс;
      7) АҚҚ кинолог мамандарын даярлау – уәкілетті орган сертификаттаған арнайы кинология орталықтарында немесе авиациялық оқу орталықтарында қызметтік іздестіру және қарауыл иттерін пайдалана отырып, авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге кірістірілген лауазымды тұлғаларға алғашқы даярлау және біліктілікті арттыру курстары. Оқыту авиациялық оқу орталығы әзірлеген жұмыс оқу бағдарламасы көлемінде жүргізіледі, тақырыптық мазмұны және көлемі осы Бағдарламаға 4-қосымшада көрсетілген типтік сызбалық бағдарламаға сәйкес келуі тиіс;
      8) әуежай қызметіне кірістірілген қызметтер мен ұйымдар басшылары мен персоналын авиациялық қауіпсіздік бойынша оқытудың таныстыру курсы - уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында немесе азаматтық авиация ұйымдарында даярлау. Аталған курс сондай-ақ:
      қызметін әуежайда жүзеге асыратын жүк, күзет-инкассаторлық ұйымдардың, пошта қызметтерінің мамандарына;
      өз қызметін әуежайда жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларына;
      борт тамағымен және борт қорымен қамтамасыз ету пунктерінің, тұрмыстық қызмет көрсету, ЖЖМ қоймаларының мамандарына, жүргізушілерге, еден жуушыларға, авиабилеттерді брондау және сату жөніндегі агенттерге, қойма және жүк бөлімшелерінің жұмыскерлеріне, әуежай кешенінің инженерлік коммуникациясының қызмет етуін қамтамасыз ететін мамандарға;
      әуежайдың бақыланбайтын аймағындағы жайларды жалға алушыларға арналған.
      Оқу сертификатталған авиациялық оқу орталығы немесе авиакәсіпорын АҚҚ басшылары (оқыту жөніндегі үйлестірушілер) немесе авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғалар әзірлеген бағдарлама көлемінде осы бағдарламаның 5-қосымшасына сәйкес жүргізіледі. Оқытудың таныстыру курсының бағдарламасын уәкілетті органмен келісілгеннен кейін азаматтық авиация ұйымының бірінші басшысы бекітеді. Авиациялық қауіпсіздік бойынша оқытудың таныстыру курсын АҚҚ басшылары (олардың орынбасарлары), авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғалар мен авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушылар жүргізеді. Авиациялық қауіпсіздік бойынша таныстыру курсы бойынша оқу қызметтік міндеттерін дербес орындауға рұқсат ету алдында және бұдан әрі үш жылда бір рет жүргізіледі. Оқытудың таныстыру курсында қорытынды аттестация (емтихан, тест, сынақ) болмайды;
      9) авиациялық қауіпсіздік бойынша ағымдағы оқу – азаматтық авиация ұйымдарындағы персоналды жұмыс орнында әуе кемелерін мерзімдік пайдалануға көшу кезінде жылына 2 рет жүргізілетін дайындық. Оқу АҚҚ басшылары немесе авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғалар әзірлеген, азаматтық авиация ұйымының бірінші басшысы бекіткен, уәкілетті органмен келісілген бағдарлама көлемінде жүргізіледі. Оқуды АҚҚ басшылары (олардың орынбасарлары), авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғалар немесе авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушылар жүргізеді.

3. Авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу процесін ұйымдастыруға қойылатын талаптар

       9. Даярлау және қайта даярлау бойынша оқулар:
       1) авиациялық қауіпсіздік бойынша оқытудың кіріспе курсы және авиациялық қауіпсіздік бойынша ағымдағы оқу авиакәсіпорынның АҚҚ бөлімшелерінде жүргізіледі;
      2) авиациялық қауіпсіздік бойынша оқытудың таныстыру курсы сертификатталған авиациялық оқу орталықтарында немесе авиакәсіпорындарда жүргізіледі;
      3) авиация қызметкерлерінің, АҚҚ басшыларының, АҚҚ мамандарының, авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғалардың, азаматтық авиация ұйымы басшыларының алғашқы дайындығы және біліктілікті арттыру курстары тек ИКАО авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу орталықтарында немесе уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында өткізіледі. Авиациялық оқу орталықтары уәкілетті органға хабарлай отырып, авиакәсіпорындарға барып оқытылатын оқуларды жүргізе алады.
      10. Уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтары осы Бағдарламадағы 4-қосымшада көрсетілген типтік схемалық бағдарлама негізінде жұмыс оқу бағдарламаларын әзірлеулері қажет.
      11. Жұмыс оқу бағдарламасы төмендегі бөлімдерді қамтуы тиіс:
      1) курстың атауы;
      2) оқу процесінің кестесі;
      3) пәндер бойынша оқу сағаттарын бөлу;
      4) курстың бағыты;
      5) оқитындардың құрамы және алдын ала қойылатын талаптар;
      6) емтиханға және аттестацияға жіберу шарты;
      7) оқу мақсаты;
      8) әдістемелік ұсынымдар;
      9) сабақтардың тақырыптық жоспары;
      10) тақырыптар мазмұны;
      11) әдебиеттер тізімі.
      Жұмыс оқу бағдарламасының шамамен типтік нысаны осы Бағдарламадағы 6-қосымшада көрсетілген.
      12. Оқытудың кешендік әдісін пайдалану кезінде тыңдаушыларға өткізілетін оқу сабақтарының негізгі түрлері мен нысандары төмендегілер болып табылады:
      1) теориялық (лекциялық);
      2) практикалық сабақтар арнайы оқу аудиторияларында;
      3) автоматтандырылған оқу курстары пайдаланылатын сабақтар;
      4) консультациялар мен өзіндік сабақтар;
      5) жұмыс орнында және өндіріс прцесінде оқыту;
      6) слайдтар мен оқу фильмдерін пайдалану;
      7) топтық жаттығулар және іскерлі ойындар;
      8) компьютерлік технологияны пайдалана отырып, оқыту;
      9) әуе кемесінде тасымалдауға тыйым салынатын заттардың бейнесі бейнеленген жүйені пайдалану;
      10) ИКАО авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу жиынтықтарын (АҚОЖ) пайдалану.
      13. Авиациялық қауіпсіздік бойынша оқу процесі оқу-әдістемелік материалдармен, оқу құралдарымен, оқытудың қазіргі заманғы техникалық құралдарымен қамтамасыз етілуі тиіс.
      14. Оқу жабдықталған оқу аудиторияларында өткізіледі:
      1) тексерудің арнайы техникалық құралдарымен;
      2) аудио-бейне – компьютерлік техникамен;
      3) қару, оқ-дәрі және жарылғыш заттарға ұқсас нәрселермен;
      4) оқу фильмдерімен, слайдтармен, оқытудың басқа аудио-көрнекі және демонстрациялық құралдарымен, оның ішінде жасырын оқ атқыш және суық қару бейнеленген, жүктің ішіндегі заттардың көлеңкелі түрде бейнеленген құралдармен.
      15. Курс тыңдаушылары оқу құралдарымен, қағаз және электронды түрдегі тарату және анықтама материалдарымен қамтамасыз етілуі тиіс. Осы Бағдарламаны іске асыратын авиациялық оқу орталықтарының қажетті кітап қорын қамтитын кітапханасы болуы тиіс.
      16. Оқу топтары азаматтық авиация ұйымының және басқа да мүдделі ұйымдар мен мемлекеттік органдардың жазбаша өтінімдері (кепіл хаттары) негізінде авиациялық оқу орталығы басшысының бұйрығымен (өкімімен) құрылады.
      17. Оқу курсынан және қорытынды аттестациядан өткен тыңдаушыларға төмендегілер беріледі:
      1) әуежай (авиакомпания) басшыларына, уәкілетті органның лауазымды тұлғаларына, АҚҚ басшыларына, авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты тұлғаларға, АҚҚ қауіпсіздік бөлімшесінің мамандарына, авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушыларға, АҚҚ кинолог мамандарына, авиациялық қауіпсіздік жөніндегі ұлттық аудиторларға оқуды өткізген авиациялық оқу орталығының сертификаттары беріледі. Тыңдаушылардың әрбір санатына арналған сертификаттардың типтік нысандары осы Бағдарламадағы 7, 8, 9, 10, 11-қосымшаларына сәйкес жасалған;
      2) АҚҚ тексеру бөлімшесінің мамандарына осы Бағдарламадағы 12-қосымшаға сәйкес сертификат беріледі. Белгіленген авиациялық қауіпсіздік шаралары мен рәсімін бірнеше рет бұзған жағдайда, сондай-ақ азаматтық авиация ұйымы басшысының өтініші бойынша уәкілетті орган тексеру бөлімшесі маманы сертификаттың қолдануын тоқтата тұруы немесе тоқтатуы мүмкін;
      3) авиация персоналына және жүк тасымалдау қызметінің қызметкерлеріне тапсырылған емтихан нәтижелері бойынша бағалар қойылған, біліктілікті арттыру курсын аяқтағаны туралы құжат беріледі.

4. Авиациялық қауіпсіздік бағыты бойынша жұмыс істейтін уәкілетті органның лауазымды тұлғаларын даярлау

      18. Авиациялық қауіпсіздік бағыты бойынша жұмыс істейтін уәкілетті орган қызметкерлері төмендегі оқу курстарынан өтуге міндетті:
      1) алғашқы даярлау - жұмысқа орналасқан сәттен бастап үш күнтізбелік айдан көп емес уақытта уәкілетті органның авиациялық қауіпсіздік нұсқаушысы біліктілігі бар маманының басшылығымен жұмыс орнында өткізіледі. Даярлаудың аталған түрі мыналарды қамтиды:
      Қазақстан Республикасының және Халықаралық азаматтық авиация ұйымының авиациялық қауіпсіздік бағыты бойынша нормативтік-құқықтық актілерімен таныстыру;
      азаматтық авиация ұйымдарымен, мемлекеттік органдармен және басқа ұйымдармен өзара әрекет ету және үйлесу тәртібімен таныстыру;
      авиациялық қауіпсіздік бағыты бойынша инспекциялық тексерістер тәртібімен таныстыру;
      тағылымдамадан өтуші ретінде авиациялық қауіпсіздік бағыты бойынша инспекциялық тексерістерге қатыстыру;
      іс қағаздарымен таныстыру;
      2) АҚҚ басшысы ретінде алғашқы даярлаудан өту және біліктілікті арттыру курстары;
      3) авиациялық қауіпсіздік жөніндегі ұлттық аудитор ретінде алғашқы даярлаудан өту және біліктілікті арттыру курстары.

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы    
1-қосымша             

Авиациялық қауіпсіздік мәселелері бойынша қайта даярлық санаттары

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы    
2-қосымша             

АҚҚ қауіпсіздік бөлімшесінің маманын лауазымға енгізу парағы (үлгі)

Маманның аты-жөні ___________________________________________________
Лауазымы ____________________________________________________________
Лауазымға енгізу мерзімдері _________________________________________
Теориялық дайындық __________________________________________________
                            (Нұсқаушының аты-жөні)
Жұмыс орнындағы тәжірибелік дайындық ________________________________
                                         (Нұсқаушының аты-жөні)
Тағлымдаманың жауапты басшысы _______________________________________
                                           (Аты-жөні)

1. Теориялық дайындық

2. Тәжірибелік дайындық

3. Емтихан тапсыру

Комиссия төрағасы ___________________________________________________
Комиссия төрағасының орынбасары _____________________________________
Комиссия мүшелері: 1 ________________________________________________
                   2 ________________________________________________
                   3 ________________________________________________
Дербес жұмысқа жіберу туралы шешім __________________________________
Комиссия төрағасы ___________________________________________________

20__ жылғы «__» ______________

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы    
3-қосымша            

АҚҚ тексеру бөлімшесінің маманын лауазымға
енгізу парағы (үлгі)

Маманның аты-жөні ___________________________________________________
Лауазымы ____________________________________________________________
Лауазымға енгізу мерзімдері _________________________________________
Теориялық дайындық __________________________________________________
                             (Нұсқаушының аты-жөні)

Жұмыс орнындағы тәжірибелік дайындық ________________________________
                                          (Нұсқаушының аты-жөні)
Тағылымдаманың жауапты басшысы ______________________________________
                                            (Аты-жөні)

1. Теориялық дайындық

2. Тәжірбиелік дайындық

3. Емтихан тапсыру

Маманның аты-жөні ___________________________________________________
Лауазымы ____________________________________________________________
Лауазымға енгізу мерзімдері _________________________________________
Теориялық дайындық __________________________________________________
                               (Нұсқаушының аты-жөні)

Жұмыс орнындағы тәжірибелік дайындық ________________________________
                                           (Нұсқаушының аты-жөні)
Тағылымдаманың жауапты басшысы ______________________________________
                                            (Аты-жөні)

20__ жылғы «__» ______________

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
4-қосымша            

Авиациялық персоналдың және персоналдың авиация қауіпсіздігі мәселелері бойынша бастапқы дайындығының және біліктілігін жоғарылату курсының үлгі сызбалық бағдарламасы

      1. Азаматтық авиация ұйымдары басшыларының авиациялық қауіпсіздік жөніндегі орынбасарлары, олардың орынбасарлары, АҚҚ бастықтары және олардың орынбасарлары үшін, одан басқа авиациялық қауіпсіздік саласында істейтін уәкілетті органның қызметкерлеріне

2. АҚҚ тексеру бөлімшесінің мамандары үшін.

3. АҚҚ қауіпсіздік бөлімшесі мамандары үшін.

4. Әуе кемесінің экипаж мүшелері, бортсеріктер, бортоператорлар.

5. Инженерлік-авиациялық қызметтердің мамандары

6. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының персоналдары үшін.

7. Тасымалдауды ұйымдастыру қызметтерінің персоналы үшін.

8. Әуежайлар және авиакомпаниялар басшылары (олардың орынбасарлары) үшін.

9. Авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушылар үшін.

10. Авиациялық қауіпсіздік бойынша ұлттық аудиторлар

11. АҚҚ кинолог-мамандар үшін

Ескертпе:

      Оқыту бағдарламалары тақырыптарының мазмұны ИКАО Авиация қауіпсіздігі жөніндегі оқу комплектерінің (АҚОК) модульдері мазмұнының талаптарын ескере отырып құрастырылуы тиіс.
      Осы Қайта даярлау бағдарламаларын жүзеге асыратын азаматтық авиация оқу орындары, оқыту бағдарлама тақырыптарына оқытатын тыңдаушылардың деңгейіне байланысты ИКАО Авиация қауіпсіздігі жөніндегі оқу комплектерінен (АҚОК) толықтыру енгізе алады.

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
5-қосымша             

Авиациялық қауіпсіздік бойынша оқытудың таныстыру курсының тыңдаушылары үшін

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
6-қосымша            

Тексеру бөлімшесі мамандарын бастапқы даярлауға арналған «Ұшу алдындағы тексеру» курсы бойынша: Үлгі жұмыс оқу бағдарламасы

1. Оқу процессінің кестесі

      Ескертпе: Емтихандар төртінші сабаққа жоспарланады.

2. Пәндер бойынша оқу сағаттарын бөлу

      Бағдарлама бойынша бір тыңдаушыға оқу сағаттарының саны емтиханмен қосқанда - 41 часов (40+1=41) құрайды.

3. Курсты белгілеу

      АҚҚ (авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшылары, олардың орынбасарлары) тексеру бөлімшесі мамандарына, сондай-ақ әуежайларда және азаматтық авиацияға қызмет көрсететін басқа мекемелерде авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі шараларды жүзеге асыруға негізгі жауапты өкілетті органдардың немесе ұйымдардың қызметкерлеріне сертификат берумен бастапқы даярлау үшін.

4. Оқуға түсетіндерге қойылатын талаптар

      Кандидаттар мынадай талаптарға сәйкес болуы тиіс:
      бастапқы кәсіптік даярлығы бар және уәкілетті орган бекіткен бағдарлама бойынша жұмыс орнында (жұмысқа алатын кезде, тексеру бөлімшесі маманының міндеттерін өз бетінше орындауға жіберер кезде) оқудан өткен;
      азаматтық авиация ұйымының бірінші басшысының қолы қойылғын жолдамасы бар.

5. Емтихандарға және аттестаттауға жіберу шарттары

      сабақтың 25 % астамын өткізіп алған тыңдаушы емтиханға жіберілмейді;
      бақылау сұрақтардың 30 % қанағаттанғысыз жауап берген тыңдаушы, аттестаттаудан өтпейді;
      қанағаттанғысыз баға алған тыңдаушы емтиханды қайта тапсыруға 3 күннен кейін жіберіледі;
      емтиханды екі реттен артық қайта тапсыруға жол берілмейді.

6. Оқу мақсаты

      Тыңдаушылармен бірге авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаттарын, азаматтық авиацияны заңсыз араласу актілерінен қорғау үшін ескертпелік және жауап қайтару шараларын жүзеге асыруға арналған нормаларды, ережелерді, рәсімдерді зерделеу. Осы бағдарлама көлемінде пәнді оқу нәтижесінде тыңдаушы:
      азаматтық авиация қызметінің негізін, авиакомпания, әуежай АҚҚ құрылымын, әуежай және авиакомпания қызметтерінің өзара іс-әрекетін;
      әуе терроризмінің негізін, нысанын және онымен күресу әдісін;
      ИКАО авиациялық қауіпсіздік жөніндегі стандарттарын және ұсынатын тәжірибесін;
      Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласындағы авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету нормативтік құқықтық базасын;
      авиакомпанияда, әуежайда авиациялық қаупсіздіктің қамтамасыз етілуін ұйымдастыруды;
      адамдардың және көлік құралдарының кіруін бақылау жөніндегі әуежайдың (авиакомпанияның) авиациялық қауіпсіздік нұсқаулық-бағдарламасын;
      жолаушыларды, қол жүкті, теңдеме жүкті, почтаны және бортқорды тексеру жөніндегі нормаларды, ережелерді және рәсімдерді және оларды орындау әдістерін;
      қару құрылымының, жарылғыш құрылғылардың негізін және оларды табудың ерекше белгісін және әдісін;
      қаруды, оқ-дәріні, жарылғыш және күдікті құрылғыларды тапқан кездегі қауіпсіздік шараларын;
      ықтимал құқық бұзушыларды анықтау жүйесін білуге тиіс.
      Тасымалдауға тыйым салынған қауіпті нәрселерді және заттарды табуды;
      авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін барлық қажетті шараларды қабылдауды;
      авиакомпанияның авиациялық персоналынан, жолаушылардан және келушілерден авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі нормаларды, ережелерді және рәсімдерді орындауды талап етуді;
      табылған қаруды, қару жарақты, жарылғыш заттарды, жарылғыш құрылғыларды және қауіпті нәрселерді мамандар келгенге дейін ұстауды;
      әуежайда заңсыз араласу актілерімен байланысты төтенше жағдайда дұрыс әрекет етуді;
      әуежайдың басқа қызметтерімен байланысуды және өзара әрекет етуді, өзінің функционалды міндеттерін орындауды;
      қол жүкті және теңдеме жүкті қолмен тексеруді;
      жолаушылардың, әуежайдың бақылау аймақтарына өтетін барлық тұлғалардың жеке басын тексеруді орындауды;
      әуежайдың (авиакомпанияның) Авиациялық қауіпсіздік нұсқаулық-бағдарламасына сәйкес жолаушыларды, қол жүкті, теңдеме жүкті, жүкті, почтаны және бортқорды тексеру жөніндегі іс-шаралардың жүзеге асырылуын орындауды және бақылауды жасай алуы тиіс.

7. Әдістемелік ұсыныстар

      1) «Азаматтық авиацияны заңсыз араласу актілерінен қорғауға арналған қауіпсіздік жөніндегі басшылықта» ИКАО көрсетілген нұсқаулық материалдарды пайдаланумен оқыту жүргізу;
      2) тасымалдауға тыйым салынған заттармен, қарудың, қару жарақтардың, жарылғыш заттардың, жарылғыш құрылғылардың имитаторларымен жабдықталған арнайы оқыту зертханаларында ИКАО (ТУМР) үлгі оқыту-әдістемелік әзірлемелерін пайдаланумен және тақырыптық оқытудың аудиовизуалдық оқу құралдарын пайдаланумен сабақ жүргізу.

8. Тақырыптық жоспар

Бағдарлама мазмұны

      1-тақырып. Курсқа кіріспе. - 2 сағат

      1. Курс мақсаты, тақырыптық жоспар және оқыту әдістемесі.
      2. Авиакөліктік жүйе қауіпсіздігіне қауіп төну сипаттамасы.
      3. Құқық бұзушыларды қысқаша суреттеу, олардың әдістері мен мақсаттары.
      4. Заңсыз араласу актісі объектісі ретіндегі әуе кемесінің ерекшеліктері.
      5. Заңсыз араласу актілерін талдау, Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында авиациялық қауіпсіздік жағдайы.
      6. Авиациялық қауіпсіздік саласында карьера жасау мүмкіндігін бағалау.
      7. Әуежайдың ең әлсіз орындары.

      2-тақырып. Авиациялық қауіпсіздікті нормативтік-құқықтық
      қамтамасыз ету – 3 сағат

      1. Авиациялық қауіпсіздік жөніндегі ИКАО конвенциялары.
      2. Халықаралық азаматтық авиация ұйымы туралы конвенцияға «Қауіпсіздік. Халықаралық азаматтық авиация ұйымын заңсыз араласу актілерінен қорғау. Халықаралық стандарттар және ұсынылатын тәжірибе» 17-қосымшасы.
      3. «Азаматтық авиацияны заңсыз араласу актілерінен қорғауға арналған қауіпсіздік жөніндегі басшылық», ИКАО.
      4. Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі нормативтік-құқықтық актілер.
      5. Авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің негізгі қағидаттары.

      3-тақырып. Жарылғыш құрылғылар және қаруды табу. – 6 сағат

      1. Тасымалдауға тыйым салынған нәрселерді анықтау және топтастыру.
      2. Қолдан жасалған жарылғыш және жанатын құрылғылардың, минаұстағыштың, тасымалдауға тыйым салынған нәрселердің, қару және қауіпті заттардың құрылымының негізі, ерекшелік нысандары басқа нәрселерге жасырылған, бөлшектерге бөлінген немесе жасырылған жағдайларды қоса алғанда, конструкцияларының негізі, айрықша белгілері, табу әдістері. Алынбаушылық элементтер. Қауіпсіздік шаралары.
      3. Құқық бұзушылардың жарылғыш және жанатын құрылғыларды, қаруды, қару жарақтарды, сондай-ақ тасымалдауға тыйым салынған нәрселерді жасыру әдістерін оқу.
      4. «Бомба-сәлемдеме», «бомба-хат» белгілері.

      4-тақырып. Әуемен қауіпті жүктерді қауіпсіз тасымалдау.
      – 6 сағат

      1. Қауіпті заттар және бұйымдар. Қауіпті жүк терминін анықтау. Әуе көлігімен тасымалдау ерекшеліктері. Әуе көлігімен тасымалдау кезіндегі қауіпті жүктермен авиациялық оқиға және инциденттер.
      2. Қауіпті жүктерді тасымалдауды реттейтін нормативтік құжаттардағы тасымалдауды ұйымдастыру жөніндегі талаптар.
      3. Қауіпті жүктер жіктеулері.
      4. Жүк орындарын нысандау және қауіпті орындар белгілері.
      5. Қауіпті жүктерді тасымалдау кезіндегі шектеулер.
      6. Жолаушылар және экипаж мүшелері тасымалдайтын қауіпті жүктерге қатысты ережелер.
      7. Декларацияланбаған қауіпті жүктерге көмек көрсетуге арналған ережелер.

      5-тақырып. Ықтимал құқық бұзушыларды вербалды және вербалды
      емес белгілері бойынша анықтау. – 6 сағат

      1. Терроризм туралы түсінік. Терроризм әлеуметтік мәселе ретінде. Терроризмнің әлеуметтік-психологиялық факторлары. Террористің тұлғасы және оның ерекшеліктері.
      2. Сөйлесу түсінігін анықтау, сөйлесу құрылымы және құралы. Сөйлесудегі бірінші әсер. Сөйлесудің негізгі түрлері.
      3. Әріптеске психологиялық тәсілмен әсер ету.
      4. Ықтимал құқық бұзушыны вербалды емес жүріс-тұрыс (мимика, қозғалысы, пантомимика) ерекшеліктері бойынша анықтау. Бет ұсқыны және оның негізгі мінездемесі. Бет ұсқыны бойынша өтірікті анықтау. Көзқарас түрлері. Қозғалыс және оның ерекшіліктері.
      5. Ықтимал құқық бұзушының сөйлесуінің вербалды белгісінен анықтау.
      6. Қастықтың негізгі көрсеткіштері.

      6-тақырып. Рентгендік-телевизиялық қондырғы көмегімен теңдеме
      жүкті тексеру. - 4 сағат

      1. Рентгендік-телевизиялық қондырғылардың жұмыс қағидаты.  ентгендік-телевизиялық қондырғыны жұмысқа дайындау тәртібі, рентгендік қондырғыны қосу және қауіпсіз пайдалану.
      2. Рентгендік қондырғы мониторындағы көлеңке бейнесіне қарай тасымалдауға тыйым салынған немесе қауіпті болуы мүмкін заттарды анықтау.
      3. Тасымалдау таспасына әр түрлі қол жүктері мен теңдеме жүктері түрлерін дұрыс орналастыру әдістері.
      4. Стандартты пайдалану рәсімдеріне сәйкес қолмен тексеру үшін теңдеме жүкті таңдау.
      5. Тасымалдауға тыйым салынған заттарды табу кездегі әрекет.
      6. Тасымалдауға тыйым салынған заттарды алу тәртібі.
      7. Рентгендік-телевизиялық қондырғылардың негізгі кемшіліктері.

      7-тақырып. Металліздегіштер көмегімен тексеру. – 2 сағат

      1. Металліздегіштер жұмысының қағидаты. Металліздегіштерді жұмысқа дайындау тәртібі, қосу және қауіпсіз пайдалану.
      2. Металліздегіштердің негізгі кемшіліктері.
      3. Шағын металліздегіштер көмегімен жолаушыларды тексеру. Металліздегіштер сигналын бақылау және ол қосылған жағдайда пайдалану рәсімдік стандарттарына сәйкес әрекет ету тәртібі.

      8-тақырып. Тексеру және әуежайдың тазартылған алаңында
      қауіпсіздікті қамтамасыз ету. – 1 сағат

      1. Күтудің «тазартылған» алаңының негізгі түрлері.
      2. Тасымалдауға тыйым салынған заттарды табу мақсатында күту алаңына қолмен тексеру жүргізу.
      3. Күту аймағында «күдікті» заттарды тапқан жағдайда пайдалану рәсімдеріне сәйкес әркет ету тәртібін оқу.

      9-тақырып. Бақылау тексеру, жолаушыларды техникалық құралдармен
      және қолмен тексеру. - 4 сағат

      1. Жолаушыларды тексерудің төрт кезеңімен танысу.
      2. Тексеру пункттерін жабдықтау. Қауіпсіздікті бақылау басталар алдында тексеру алаңының тазартылуын қамтамасыз ету. Тексеру технологиясы.
      3. Жолаушылар ағымына қызмет көрсету және қауіпсіздік мақсатында тексеру.
      4. Тыйым салынған заттар.
      5. Тексерумен айналысатын тексеру топтарының әр қызметкерінің функцияларын оқу.
      6. Жеке басын куәландыратын құжаттар, билет, теңдеме жүк бойынша және жүріс-тұрысы бойынша қауіпті жолаушыларды анықтау. Жолаушыдан жауап алу, стандартты сұрақтар.
      7. Жолаушылар ағымын бақылауды орындау және әр жолаушыны металліздегіш арқылы бағыттау.
      8. Стандартты рәсімдерге сәйкес жолаушыларды қолмен тексеру.
      9. Төлқұжатты-визалық бақылау.

      10-тақырып.Теңдеме жүкті қолмен тексеру. – 3 сағат

      1. Қол жүкті, почтаны, теңдеме жүкті және бортқорларды қолмен тексеру технологиясы.
      2. Жолаушының көзінше әр түрлі қол жүк түрлерін қолмен тексеру кезіндегі әрекет тәртібі.
      3. Қол жүкте бар болуы, тығылуы немесе жасырынуы мүмкін тасымалдауға тыйым салынған және қауіпті заттарды тану.
      4. Тасымалдауға тыйым салынған немесе қауіпті заттарды қол жүкте немесе теңдеме жүкте тапқан жағдайдағы әрекет.

      11-тақырып. Азаматтық әуе кемелерінде қаруды және оқ-дәрілерді
      тасымалдау ережесі. – 1 сағат

      1. Қаруды және оқ-дәрілерді рұқсат етілген тасымалдауды ұйымдастыру.
      2. Әуе кемесінің жолаушылар салонында қаруды рұқсат етілген тасымалдау тәртібі және жағдайы.
      3. Әуе кемесінің жеке теңдеме жүктік бөліктерінде қаруды және қару жарақты тасымалдау тәртібі және жағдайы.
      4. Қаруды және оқ-дәрілерді әуе кемесінің ұшу уақытына экипажға беру технологиясы.

      12-тақырып. Төтенше жағдайлардағы тексеру тобы қызметкерлерінің
      іс-қимылы – 2 сағат

      1. Әуежайда туындайтын төтенше жағдайлар түрлері.
      2. Әуе кемесінің жарылу қаупі кезіндегі тексеру қызметкерлерінің іс-әрекеті.
      3. Нақты оқиғаның орнын тексеру тәртібі.
      4. Уәкілетті тұлғаның бастамасымен нақты алаңды «күдікті» затты табу үшін тексеру.
      5. «Күдікті» затты тапқан жағдайдағы іс-әрекет тәртібі.
      6. Заңсыз араласу актісі туралы ақпарат алған кездегі іс-әрекет тәртібі.

      13-тақырып. Қол жүгі мен багаждың тиістілігі бойынша
      жолаушылардан сұрау жүргізу – 2 сағат

      1. Жолаушылардың мінез құлқы психологиясы.
      2. Сұрау жүргізу тәртібі.
      3. Күдікті заттар анықталған кездегі іс-қимылдар.

Бағдарламаға ұсынылған әдебиет тізімі қоса беріледі

Бағдарламаны құрастырған _______________________________
                         _______________________________
                              (лауазымы, қолы, А-ж.)

200 __ жылғы «__»____________

Бағдарлама _______________________________
           _______________________________
            (құрылымдық бөлімшенің атауы)

мәжілісте талқыланған және расталған
200__ жылғы «__»____________№___хаттама

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы    
7-қосымша             

(үлгі сертификат)

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
8-қосымша            

(үлгі сертификат)

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
9-қосымша            

  (үлгі сертификат)

  Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
10-қосымша            

(үлгі сертификат)

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
11-қосымша           

(үлгі сертификат)

Авиациялық қауіпсіздік қызметі  
мамандарын, азаматтық авиация   
саласындағы уәкілетті органның  
авиациялық қауіпсіздік және ұшу 
қауіпсіздігі мәселелері жөніндегі
лауазымды адамдарын даярлау және
қайта даярлау бағдарламасы   
12-қосымша          

(үлгі сертификат)