«Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі Заңының 30-бабы 5-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде радиоалмасу фразеологиясының ережесі бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Азаматтық авиация комитеті (Р.Ө. Әдимолда) белгіленген тәртіпте мемлекеттік тіркеу үшін осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне ұсынылуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Көлік және коммуникация вице-министрі Е.С. Дүйсенбаевқа жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғаш рет мемлекеттік тіркелген күннен бастап қолданысқа енгізіледі.
Министрдің
міндетін атқарушы Е. Дүйсенбаев
Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
міндетін атқарушының
2010 жылғы 15 қазандағы № 454
бұйрығымен бекітілген
Ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде радиоалмасу фразеологиясының ережесі
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету кезiнде радиоалмасу фразеологиясының ережесi (бұдан әрi – Ереже) «Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметi туралы» 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына, «Әуе қозғалысына қызмет көрсету және ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы» (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізімдемесінде № 6635 нөмірмен тіркелген «Заң газеті» газетінің 2011 жылғы 29 шілдедегі № 108 (2098) нөмірінде жарияланған) (бұдан әрі – Нұсқаулық) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің міндетін атқарушының 2011 жылғы 16 мамырдағы № 279 бұйрығымен бекітілген Әуе қозғалысына қызмет көрсету және ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулыққа, Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияның «Авиациялық электр байланысы» 10-қосымшасындағы Стандарттар мен Ұсынылатын практикаға сәйкес әзiрлендi, ол Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiндегi, сондай-ақ әуе қозғалысын ұйымдастыруды Қазақстан Республикасы жүзеге асыратын одан тыс жерлердегi әуе кемелерiнiң экипаждары мен әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының диспетчерлерi арасында радиоалмасу жүргiзу тәртiбiн және үлгiлiк фразеологиясын анықтайды.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
2. Осы Ереженің талаптарын ұшуларды орындауға және әуе қозғалысына қызмет көрсетуге қатысатын басқару, ұшу, диспетчерлік құрамдағы адамдар, сондай-ақ түрлі көлік және әуеайлақ құралдарында ұшу алаңында жұмыс істейтін жер үсті қызметтерінің қызметкерлері орындайды.
3. Осы Ереже авиациялық электр байланысы радиожелілеріндегі, сондай-ақ әуе кемелерінің экипаждары мен әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары диспетчерлері, диспетчерлер мен ұшу алаңында түрлі көлік және әуеайлақ құралдарында жұмыс істейтін жер үсті қызметтерінің қызметкерлері арасындағы өзара іс-әрекет кезінде радиоалмасу ұзақтығын қысқарту, ретке келтіру, оған сенімділікті арттыру және сапасын көтеруге бағытталған.
4. Фразеология әуе қозғалысына қызмет көрсету (ұшуларды басқару) органдарының диспетчерлері мен әуе кемелерінің экипаждары арасындағы радиоалмасу барысында туындайтын негізгі ықтимал жағдайлар үшін әзірленген.
Радиоалмасу жүргізу кезінде осы Ережеде көзделген үлгілік сөз тіркестері сақталған жағдайда, радиотелефон байланысын жүргізу біркелкі болып, орын алуы мүмкін кез келген қос мағыналық азаяды.
5. Әуе трассаларындағы, жергілікті әуе желілеріндегі (бұдан әрі – ЖӘЖ) әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттары үшін әуеайлақ аудандарында міндетті жеткізулер пункттері (бұдан әрі – МЖП), бақылау нүктелері немесе әуе қозғалысына қызмет көрсетуді (бұдан әрі – ӘҚҚ) тапсыру (қабылдау) шептері белгіленеді:
ӘҚҚ органдарының жауапкершілік аудандары (аймақтары) арасындағы шекараларда;
әуе кемелерінің ұшу бағытын өзгерту, әуе трассалары мен ЖӘЖ қиып өту, әуе трассасы мен ЖӘЖ-ге кіру (шығу) нүктелерінде;
көру немесе борттағы радиолокаторлар арқылы танылатын сипатты бағдарларда;
биіктік алу немесе төмендеу (эшелондарды ауыстыру) басталатын нүктелерде, ұшу режимдері белгіленген аймақтарда (аудандарда);
биіктік алу, төмендеу және қонуға кіру, күту аймағы схемаларындағы сипатты нүктелерде.
6. Ұшуларды орындау және ӘҚҚ-ны жүзеге асыру кезінде әуе кемелерінің экипаждарының рұқсаттар мен хабарларға сұранымдарын, ӘҚҚ органдары диспетчерлерінің нұсқаулары мен ақпараттарын қамтитын міндетті хабарлар белгіленеді:
тіркеп сүйреу, қозғалтқыштарды іске қосу, алдын ала стартқа және атқару стартына рульдеу, ұшып шығуға (қонуға) дайындық және оларды орындау, қондыру жүйелерін, қонуға кіру схемаларын қолдану туралы, қонғаннан кейін ұшу-қону жолағын (бұдан әрі – ҰҚЖ) босату және тұраққа рульдеу туралы;
ӘҚҚ аудандарына (аймақтарына) кіру, олардан шығу, міндетті жеткізулер межелерін ұшып өтудің нақты және есептік уақыты, схемаларда белгіленген бақылау нүктелерін ұшып өту, берілген эшелонды (биіктікті) алу немесе төмендеу, қайта берілген эшелонға (биіктікке) тұру туралы;
ұшудың метеожағдайлары (қауіпті метеорологиялық құбылыстар), сондай-ақ құстардың (олар болған жағдайда) көбеюі мен ұшып келуі туралы;
әуеайлақтағы, әуе трассаларындағы, ЖӘЖ, ұшу бағыттарындағы және нақты әуе кемесіне қатысты авиациялық жұмыстар жүріп жатқан аудандардағы шектеулер туралы.
7. Радиоалмасу кезінде авиациялық терминологияның бір бөлігі болып табылатын кейбір шектеулерді қолдануға жол беріледі, олар әріптерді хабарлауға арналған алфавитті қолданбай, яғни сөздерді тікелей оқу арқылы айтылады.
8. ӘҚҚ органдарының диспетчерлері әуе кемелерінің экипаждарымен радиоалмасу кезінде, ӘҚҚ органының диспетчері белгілі бір диспетчерлік пунктте ӘҚҚ-ны жүзеге асыруы үшін әзірленетін жұмыс технологиясын және осы Ережені басшылыққа алады.
9. Әуеайлақ аудандарында ұшып келетін және ұшып шығатын әуе кемелері үшін метеорологиялық және ұшу ақпаратын радиохабар арқылы автоматты түрде тарату (АТIS) немесе ауа-райын өте жоғары жиілікті (ӨЖЖ) ауқымдағы радиобайланыс арнасы (МВ-арна) арқылы автоматты түрде тарату жүйелері жұмыс істейтін әуежайларда әуе кеменің экипажы, тиісінше, ұшып шыққан кезде рульдеу диспетчерлік пунктінің (РДП) диспетчерлеріне, қонған кезде жақындау диспетчерлік пунктінің (ЖДП) диспетчерлеріне АТIS ақпаратын тыңдағаны немесе МВ-арна арқылы ауа-райын алғаны туралы хабарлайды. Егер әуе кемесінің экипажы АТIS ақпаратын тыңдағаны немесе МВ-арна арқылы ауа-райын алғаны туралы хабарламаса, онда диспетчер оны баяндауды талап етеді.
10. Әуе қозғалысына ӘҚҚ-ның байқау жүйелері (әуе қозғалысын басқарудың автоматтандырылған жүйесі (бұдан әрі – ӘҚБ АЖ) немесе қайталама шолу радиолокаторы (бұдан әрі – ҚШРЛ)) арқылы қызмет көрсеткен жағдайда, қолданылуының технологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, радиоалмасу фразеологиясы қолданылады.
11. Қазақстан Республикасы аумағында радиотелефон байланысы қазақ, орыс немесе ағылшын тілдерінде жүзеге асырылады. Ағылшын тілі кез келген борттық станцияның сұранысы бойынша және бекітілген әуежайларға (әуеайлақтарға) және халықаралық ұшуларды қамтамасыз ету үшін қолданылатын бағыттарға қызмет көрсететін барлық жер үсті станцияларында қолданылады.
12. Осы Ережеде белгіленген радиоалмасу фразеологиясы, осы Ережеде көзделген барлық жағдайларда қолданылады. Осы Ережеде көзделмеген жағдайлар орын алған жағдайда, радиобайланыс жүргізу кезінде қарапайым ауызекі тіл қолданылады.
13. Осы Ережеде Қазақстан аумағындағы ӘҚҚ-ның халықаралық практикадан айырмашылығы (өлшем бірліктері, әуе кеңісітігі құрылымы мен орындалатын процедура ерекшеліктері, биіктік өлшеу қондырмалары), сондай-ақ орыс және ағылшын тілдеріндегі лексикалық өзгешеліктер ескеріледі.
14. Осы Ережеде белгіленген талаптардан ауытқу фразеологияны бұзумен тең.
Осы Ережеде мынадай анықтамалар қолданылады:
1) абсолюттік биіктік (аltitude) - теңiздiң орташа деңгейiнен вертикаль бойынша нүктенiң немесе нүкте ретiнде қабылданған объектiнiң деңгейiне дейiнгi қашықтық;
2) әуеайлақтық қозғалыс (аerodrome traffic) - әуеайлақтың маневр жасау алаңындағы әуе кемелерінің және көлік құралдарының қозғалысы, сондай-ақ әуеайлақ ауданында барлық әуе кемелерінің ұшулары;
3) әуеайлақтық диспетчерлік қызмет көрсету (аerodrome control service) - әуеайлақтық қозғалыстарға диспетчерлiк қызмет көрсету;
4) ұшулардың әуеайлақтық шеңберi (аerodrome traffic circuit) - ол бойынша (немесе бөлiгi бойынша) ұшып көтерiлгеннен кейiн биiктiк алу, қонуға бет алу үшiн құлдилау, қонуды күту, әуеайлақ үстiнде ұшуды орындай алатын әуеайлақ ауданында белгiленген бағыт;
5) көзбен шолып қарағандағы метеорологиялық жағдай (Visual meteorological conditions) - бұлтқа дейiнгi арақашықтық ұзақтығының және белгiленген минимумға сәйкес келетiн немесе одан асып түсетiн бұлттардың төменгi шекарасының биiктiгiнiң шамаларын бiлдiретiн метеорологиялық жағдай;
6) көзбен шолып қонуға бет алу (Visual approach) - көзбен шолып ұшу ережесiн сақтай отырып және көзбен шолып ұшулардың белгiленген минимумдары кезiнде орындалатын көзбен шолып ұшу кезеңi;
7) әуе трассасы (Airway) - әуе кемелерінің ұшуына арналған және аэронавигациялық құрылғыларымен жабдықталған дәлiз түрiндегi әуе кеңiстiгi;
8) әуе қозғалысы (Air traffic) - ұшуда және әуеайлақтың маневр жасау алаңындағы әуе кемесінің қозғалысы;
9) рұқсаттың қолданылу шекарасы (Clearance limit) - әуе кемесiне берiлетiн диспетчерлiк рұқсаттың оған дейiн жарамды пункті;
10) ҰҚЖ-дағы көру мүмкiндiгiнiң қашықтығы (Runway visual range) - ҰҚЖ осьтiк жол сызығында тұрған әуе кемесінің кабинасынан ұшқыш ҰҚЖ бетiнде таңбаланған белгiлердi немесе ҰҚЖ шектейтiн не осьтiк жол сызығын белгiлейтiн оттарды көруi мүмкiн шектегi ең жоғары арақашықтық;
11) екі жақты «жер – әуе» байланысы (Air-ground communication) - әуе кемелері мен ӘҚҚ органдары арасындағы екі жақты байланыс;
12) диспетчерлiк аймақ (сontrol zone) - жер бетiнен бастап белгiленген жоғары шекараға дейiнгi созылатын бақыланатын әуе кеңiстiгi;
13) жақындау диспетчерлік қызмет көрсету (Approach control service) - әуе кемелерінің әуеайлақтардан (тікұшақ айлақтарынан) ұшып келуi мен ұшып кетуiне байланысты ұшуларға диспетчерлiк қызмет көрсету;
14) диспетчерлiк рұқсат (Air traffic control clearance) - диспетчерлiк қызмет көрсету органдары белгiлеген шартқа сәйкес қолданылатын әуе кемесінің экипажына ұшу кезеңін белгілеу үшін (рульдеуге, ұшуына, ұшып шығуына, бағыт бойынша ұшуына, қонуға кіруіне немесе қонуына) берілетін рұқсат, бұған диспетчерлік рұқсат жатады;
15) бақыланатын әуе кеңiстiгi (Controlled airspace) - әуе кеңiстiгiнiң сыныпталуына сәйкес оның шегiнде әуе қозғалысына диспетчерлiк қызмет көрсету қамтамасыз етілетін белгiлi бiр көлемдегi әуе кеңiстiгi;
16) жол сызығы (Track) - оның кез келген нүктесiндегi, бағыты әдетте меридиандардың солтүстiк (ақиқат, магниттiк немесе шарттық) бағытынан бастап есептелетiн бұрыштық градуспен көрсетiлетiн әуе кемесiнiң жер үстiнде ұшу траекториясының проекциясы;
17) әуе қозғалысына қызмет көрсету (Air traffic service) – тиiстi жағдайларда ұшу-ақпараттық қызмет көрсетудi, авариялық құлақтандыруды, әуе қозғалысына консультациялық қызмет көрсетудi, әуе қозғалысына диспетчерлiк қызмет көрсетудi (аудандық диспетчерлiк қызмет көрсету, жақын келгенде диспетчерлiк қызмет көрсету немесе әуеайлақтық диспетчерлiк қызмет көрсету) бiлдiретiн жалпы термин;
18) әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органы (Air traffic services unit) - ӘҚҚ-ның диспетчерлік пункттері, сондай-ақ өз құзыреттері шегінде олар үшін белгіленген аудандар мен аймақтарда әуе қозғалысын жоспарлау, үйлестіру және әуе қозғалысына қызмет көрсету функцияларын орындайтын ведомтсволық командалық және диспетчерлік пункттер;
19) «блиндпен» хабарлау (Blind transmission) – екі жақты байланыс орнату мүмкін болмаған, бірақ шақырылып жатқан станция хабарларды қабылдай алады деген болжам болған жағдайда бір станциядан екінші станцияға хабар беру;
20) перрон (Apron) - әуе кемелерінің жолаушыларды отырғызу (түсіру), почтаны және жүктерді тиеу немесе түсіру, май құю, тұраққа қою немесе техникалық қызмет көрсету мақсатында әуе кемесінің орналастыруға арналған әуеайлақтың құрлықтағы белгіленген алаңы;
21) ұшу жоспары (Flight plan) - ӘҚҚ органдарына ұсынылатын әуе кемесінің көзделiп отырған ұшуы немесе ұшудың бір бөлiгi туралы белгiлi бiр мәлiметтердi қамтитын белгiленген нысандағы құжат;
22) маневр жасау алаңы (Manoeuvring area) - перронды қоспағанда, әуе кемелерiнiң ұшуына, қонуына және рульдеуiне арналған әуеайлақтың бөлiгi;
23) күту рәсімі (Holding procedure) - әуе кемесінің кезекті рұқсатты күту кезінде белгілі бір әуе кеңістігінде тұруына мүмкіндік беретін маневрлар;
24) хабар жеткізу пункті (Reporting point) - әуе кемесінің ұшып бара жатқан жерін хабарлауға болатын белгілі бір географиялық бағдар;
25) әуе кемесін радиолокациялық векторлау (Radar vectoring) – радиолокатордың деректерін пайдалану негізінде белгiлi бiр бағыттарды көрсету арқылы әуе кемелерiнiң навигациялық дәлденуiн қамтамасыз ету;
26) әуе кемесін радиолокациялық тану (Radar identification) – радиолокациялық белгілерді немесе радиолокациялық символды нақты бір әуе кемесімен салыстыру процесі;
27) радиохабар тарату (Broadcast) – нақты бір станцияға (немесе станцияларға) арналмаған, аэронавигацияға қатысты ақпарат беру;
28) ұшу эшелоны (Flight level) – 760 миллиметр сынап бағанасының (1013,2 гектопаскаль) белгiленген қысым шамасына жатқызылған және қысымның белгiленген аралықтары шамасында осындай басқа да беттерден биiк тұратын тұрақты атмосфералық қысым бетi.
16. Осы Ережеде қолданылатын, авиациялық ағылшын тілінде қабылданған қысқартулар осы Ереженің 1-қосымшасында келтірілген.
2-тарау. Радиоалмасудың жалпы тәртібі
1. Радиоалмасу жүргізу
17. ӘҚҚ диспетчерлік пункттерінің диспетчерлерімен радиоалмасу кезінде авиациялық электр байланысын әуе кемесінің командирі немесе оның тапсырмасы бойынша әуе кемесі экипажы мүшелерінің бірі, ал байланыстың жер үсті арналары бойынша – ӘҚҚ диспетчерлері мен әуежайдың (әуеайлақтың) немесе әуе кемесін пайдаланушының (бұдан әрі – пайдаланушы) жер үсті қызметтеріндегі қызметкерлер жүзеге асырады.
18. Байланыстың жер үсті арналары бойынша ұшуларды орындауға, оларды қамтамасыз етуге және әуе қозғалысына қызмет көрсетуге тікелей қатысы жоқ радиоалмасу жүргізуге немесе ақпаратпен алмасуға тыйым салынады. Радиоалмасуды осы Ережеде белгіленген талаптардан ауытқып жүргізуге әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігіне байланысты, жекелеген жағдайларда ғана рұқсат етіледі.
19. Радио арқылы сөйлесу паразит-сөздерсіз және мүдіріп қалу дыбыстарынсыз, жеке сөздерді оқу ережесі сақталып, анық оқылып, қысқа болуы тиіс. Әуе кемесінің ұшуды орындауына, ӘҚҚ-ға және әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігіне байланысты мәліметтер таратылуы тиіс.
20. Қазақстан Республикасының аумағында (аумағы үстінде) әуе кемелерінің экипаждары радиоалмасуды қазақ тілінде немесе орыс не ағылшын тілінде жүргізеді. Экипаждың байланысқа алғаш шыққан сәтінде таңдаған тілі осы диспетчерлік пункттің бүкіл жауапкершілік аймағында ұшу кезінде сақталады. Ұшу қауіпсіздігі мақсатында, радиоалмасу жүргізу тілін тараптардың кез келгенінің бастамасы бойынша өзгертуге болады.
21. Қабылданатын ақпаратты қабылдау сапасын арттыру және бұрмалануын немесе қате тұжырымдалуын болдырмау мақсатында:
1) хабар беруді бастамас бұрын қолдануға белгіленген жиілікте радиоалмасу бар екенін, жүріп жатқан хабар беруге кедергі келтірмес үшін, байланыстың жер үсті арнасының бос еместігін білдіретін сигналдың жоқтығын тыңдап алу қажет;
2) анық және таза сөйлеу қажет: сөйлеу жылдамдығы минутына 100 сөзден аспауы тиіс;
3) ақпаратты беру дыбысын тұрақты деңгейде ұстау қажет;
4) хабар беруді бастамас бұрын беру ауыстырып-қосқышын (тангентаны) басып, хабар аяқталғанша ұстап тұру, оның «жабысып қалуын» уақтылы ескерту қажет.
22. Әуе кемелерінің экипаждарымен және жердегі абоненттермен радиоалмасу жүргізу ерекшелігін диспетчер белгілейді.
2. Әріптер мен сандарды хабарлау
23. Байланысты жылдамдату үшін, сөздерді фонетикалық алфавитті қолдану арқылы әріптеп айтпай, толық айтқан дұрыс, тек хабар дұрыс қабылданып, дұрыс түсінілсе болғаны.
24. Радиотелефон индексі мен әуе кемесінің түрін қоспағанда, әуе кемесінің шақыру белгісіндегі әрбір әріп фонетикалық алфавитті қолданып, жеке-жеке айтылуы тиіс.
25. Егер радиоалмасу жүргізу барысында жалқы есімдердің, қызметтік қысқартулардың және жеке сөздердің айтылуы түсініксіз болса, олар әріптеп айтылады. Мұндай жеткізу кезінде мәтіндегі әрбір әріп оған берілген атау бойынша айтылады.
26. Фонетикалық алфавитті қолдану кезінде осы Ереженің 2-қосымшасындағы 1-кестеде келтірілген сөздерді қолданған дұрыс.
27. Радиотелефон арқылы хабарланатын сандар осы Ереженің 2-қосымшасындағы 2-кестеге сәйкес айтылады.
28. Бүтiн жүздіктерден, бүтiн мыңдықтардан және бүтiн мыңдықтар мен бүтiн жүздiктер қатарынан басқа сандарды ағылшын тiлiнде айтқан кезде, әрбiр сан жеке айтылады. Бүтiн жүздiктер мен бүтiн мыңдықтарды айтқан кезде жүздiктер немесе мыңдықтар санын бiлдiретiн әрбiр цифр жеке айтылғаннан кейiн, тиiсiнше «жүз» немесе «мың» сөзi айтылады. Мыңдықтар мен бүтiн жүздiктердi айтқан кезде әрбiр цифр мыңдықтар санын бiлдiретiн санда айтылып, одан кейiн «мың» сөзi, әрi қарай жүздiктер саны мен «жүз» сөзi айтылуы тиiс. Сандарды айту үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 3-кестеде ағылшын және орыс тілдерінде келтiрiлген.
Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
29. Радиобайланыс тұрақсыз болған жағдайда бағыттарды, пеленгілерді, атмосфералық қысымды, эшелондарды, уақытты және ұшуларды орындауға қатысты басқа да деректерді хабарлау кезінде сандағы әрбір цифрды жеке айтқан дұрыс. Мұның үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 4-кестеде келтірілген.
30. Ондық үлестер ағылшын тіліндегі «decimal (дэ-си-мал)» сөзімен және тиісті жерде айтылатын орыс тіліндегі «ЗАПЯТАЯ» сөзімен беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 5-кестеде келтірілген.
3. Уақытты хабарлау
31. Уақыт туралы хабар берген кезде сол кездегі уақыттың минуттары ғана көрсетіледі. Уақыт мәнін дұрыс түсінбей қалу жағдайы орын алмас үшін, қажет болған жағдайда, сағат та минуттар да көрсетіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 6-кестеде келтірілген.
32. Уақыт туралы хабар беру кезінде дүниежүзілік координацияланған уақыт қолданылады (орыс тіліндегі аббревиатурасы – УТЦ, ағылшын тіліндегі аббревиатурасы – UTC).
33. Борттағы сағаттардың көрсеткіштерін ұшу кезінде тексеру ӘҚҚ-ның тиісті органынан ағымдағы уақытты сұрау арқылы жүргізіледі. Тексеру кезінде уақыт минуттың ширегіне дейін айтылып, дәл көрсетіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 7-кестеде келтірілген.
34. МЖП-ны кезекті ұшып өтудің есептік уақыты әуе кемесінің ұшып бара жатқан жері туралы хабармен бірге немесе ӘҚҚ диспетчерінің сұрауы бойынша айтылады.
35. Егер ұшу жағдайлары бойынша МЖП-ны кезекті ұшып өтудің бұрын хабарланған есептік уақытының 2 және одан көп минут айырмашылығы болса, әуе кемесінің экипажы ӘҚҚ диспетчеріне МЖП-ны ұшып өтудің жаңа нақтыланған есептік уақытын хабарлайды.
36. Әуе кемесінің экипажы МЖП-ға шығудың нақты уақытын ӘҚҚ диспетчеріне МЖП-ны ұшып өту сәтінде хабарлайды. Әуе кемесінің экипажы МЖП-ны нақты ұшып өткені туралы, ұшып өткеннен кейін мүмкіндігінше ертерек баяндауы тиіс.
4. Үлгілік сөздер мен сөз тіркестері
37. Радиоалмасу барысында осы Ереженің 2-қосымшасындағы 8-кестеге сәйкес мәндегі үлгілік сөздер мен сөз тіркестерін қолданған дұрыс.
38. Ағылшын тіліндегі авиациялық фразеологияда «тыйым саламын» деген ұғым жоқ. Ағылшын тілінде мына сөздердің орнына:
1) «іске қосуға тыйым саламын» дегеннің орнына «negative start up» деп айтылып, себебі түсіндіріледі, мысалы: «Negative start up, snow removal in progress, expect one hour delay» - «Іске қоспай тұра тұрыңыз, қар күреліп жатыр, бір сағатқа кідіре тұрыңыз»;
2) «рульдеуге тыйым саламын» дегеннің орнына «hold position» деп айтылып, себебі түсіндіріледі;
3) «екінші айналымға кетіңіз» дегеннің орнына «go around» деп айтылып, себебі түсіндіріледі, мысалы «Go around runway is occupied»;
4) «ұшуға тыйым саламын» дегеннің орнына «hold position» деп айтылады, егер әуе кемесінің экипажына ұшуға рұқсат етіліп, ол екпін алуды әлі бастамаса;
5) «ұшуға тыйым саламын» дегеннің орнына «stop immediately» деп айтылады, егер әуе кемесі екпін ала бастаса.
Басқа жағдайларда «unable to approve» – «рұқсат ете алмаймын» деген сөз тіркестері қолданылады.
39. Авиациялық ағылшын тілі фразеологиясында «жүріңіз» сөзі мынадай жағдайларда қолданылады:
1) эшелондау бойынша көрсету арқылы – ...(эшелон, биiктiк) UC арқылы жүрiңiз – «cross UC at...(level)»;
2) рұқсат етілген бағытқа параллель жол сызығымен (аралас) ұшуға байланысты көрсету арқылы – (бағыттан, жол сызығынан) оңға/солға …(қашықтықта) жүріңіз – «proceed offset … (distance) right/left of (route, track)»;
3) күту аймағына бағыттауға байланысты көрсету арқылы (ПОД, бақылау нүктесіне) – «proceed to AI...»;
4) әуе кемесінің немесе көлік құралының артынан жүріңіз – «follow...».
Ескерту. 39-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
5. ӘҚҚ органдарының (диспетчерлік пункттердің) және ұшуды орындауды қамтамасыз ететін абоненттердің шақыру белгілері
40. Әуе кемелерінің экипаждарымен радиотелефон байланысын жүргізу үшін диспетчерлік пункттерге осы Ереженің 2-қосымшасындағы 9-кестеге сәйкес радиотелефондық шақыру белгілері белгіленген.
Радиолокациялық бақылау (бұдан әрі – РЛК) болған жағдайда «Шеңбер» диспетчерлік пунктіне «RADAR» деген шақыру белгісі беріледі. «Шеңбер» диспетчерлік пункті «Жақындау» диспетчерлік пунктінің функцияларын орындаған жағдайда, оған «APPROACH» деген шақыру белгісі берілуі мүмкін.
41. Тиісті диспетчерлік пункттің (ӘҚҚ органының) диспетчерін шақыру үшін әуе кемесінің экипажы оның географиялық орналасқан жерін (шартты атауын) және берілген радиотелефондық шақыру белгісін атайды.
ӘҚҚ-ның бірнеше бағыттары (секторлары) болған жағдайда, диспетчерлік пункттің шақыру белгісіне ол берген белгі қоса айтылады.
Қолданылатын үлгі: «Алматы – Бақылау»; «Астана-Жақындау».
42. Диспетчерлік пунктпен радиоалмасу мазмұнының бұрмалануын болдырмайтын сенімді байланыс орнағаннан кейін, диспетчерлік пункттің географиялық орналасқан жерінің атауын (шартты атауын) және радиотелефондық шақыру белгісін атамауға да болады.
6. Әуе кемелерінің шақыру белгілері және рейстердің белгілері
43. Әуе кемелерінің экипаждары диспетчерлік пункттермен радиобайланыс жүргізу үшін мынадай шақыру белгілерін қолданады:
радиотелефон байланысы кезінде:
1) Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) белгілеген немесе пайдаланушыны тіркеу кезінде алынған авиакомпанияның ресми атауын (радиотелефондық шақыру белгісін) және рейс нөмірін;
2) әуе кемесінің тіркеу нөміріне берілгенге сәйкес келетін бес таңбалы цифрлық шақыру белгісін;
3) әуе кемесінің тіркеу нөміріне берілгенге сәйкес келетін бес әріптен тұратын шақыру белгісін;
4) әуе кемесінің бес әріптен тұратын тіркеу нөмірінің алдында тұратын өндіруші-фирманың немесе әуе кемесі моделінің атауын;
5) авиакомпанияның радиотелефондық шақыру белгісін және әуе кемесінің соңғы төрт тіркеу белгісін;
телеграф байланысы кезінде – борттық радиостанцияны қолдануға берілген рұқсатта көрсетілген бес әріптен тұратын шақыру белгісін.
44. Әуе кемісінің экипажымен сенімді радиобайланыс орнағаннан кейін және радиоалмасу жүргізу барысында шақыру белгілерінің цифрлық және әріптік мәндерін қысқартуға болады:
әуе кемесінің бес таңбалы цифрлық шақыру белгісін соңғы үш цифрға дейін;
әуе кемесінің бес әріптен тұратын шақыру белгісін бірінші әріпке және соңғы екі әріпке дейін;
әуе кемесінің бес тіркеу белгісінен көп белгіден тұратын шақыру белгісін бірінші әріпке және соңғы үш әріпке (цифрға) дейін.
45. әуе кемесі өзінің қысқартылған шақыру белгісін ӘҚҚ органы қолданғаннан кейін ғана қолданады.
46. Байланыста шақыру белгiлерi соңғы үш цифры немесе соңғы екi әрпi бiрдей немесе үндес (дыбысталуы ұқсас) екi немесе одан көп әуе кемесi анықталған жағдайда, оның шақыру белгiсiн қысқартуға рұқсат етілмейді. Белгiлерi үндес әуе кемелерi бар аймақта (ауданда) толық шақыру белгiлерiн қолдану туралы нұсқауды ӘҚҚ диспетчерлік пунктiнiң диспетчерi береді.
Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
47. Әуе кемесінің авиакомпания атауынан (радиотелефондық шақыру белгісінен) және рейс нөмірінен тұратын шақыру белгісін қолданған жағдайда, әуе кемесінің шақыру белгісін қысқартуға болмайды.
48. Жүріп өткен жолының турбуленттілігі жағынан ауыр әуе кемесі санатына жататын әуе кемесінің экипажы, әрбір диспетчерлік пунктпен алғаш байланысқан кезде өзінің шақыру белгісінен кейін «ауыр» - «heavy» сөзін қосып айтуы тиіс.
7. Хабарланатын сандық мәндердің көлемі
49. Сандық мәндерді хабарлаған кезде оның көлемі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 10-кестеге сәйкес өлшем бірліктермен анықталады.
50. Әуе кемесінің экипажы мен диспетчер арасында хабар мазмұнын дұрыс түсінбей қалуды болдырмайтын, орыс тіліндегі сенімді екі жақты радиотелефон байланысы орнағаннан кейін, өлшем бірліктері мәнін олардың атауынсыз хабарлауға болады.
8. Радиотелефон байланысын орнату және жүргізу
51. Радиотелефон байланысын орнату кезінде әуе кемесінің экипажы өзінің әуе кемесі мен ӘҚҚ органының толық шақыру белгісін қолданады.
52. Әуе кемесі мен ӘҚҚ органының шақыру белгілерін қою тәртібі радиоалмасу кезінде мынадай болуы тиіс:
«жер – әуе» радиоалмасу кезінде - әуе кемесінің шақыру белгісі, әрі қарай хабар немесе жауап;
«әуе – жер» радиоалмасу кезінде:
1) жаңа ақпарат беру немесе сұрау кезінде - әуе кемесінің шақыру белгісі, әрі қарай хабар;
2) ӘҚҚ органының хабарына жауап беру кезінде – қабылданған ақпаратты қайталау немесе алғанын растау, әрі қарай әуе кемесінің шақыру белгісі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 12-кестеде келтірілген.
53. Байланыс орнату кезінде шақырудың қабылданатынына сенімді болған жағдайда, шақыруға жауапты күтпей, хабар жіберуге болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 13-кестеде келтірілген.
54. Диспетчерге хабарды диспетчерлік пункт аймағындағы (ауданындағы) барлық әуе кемелеріне тарату талап етілген жағдайда, хабар барлық борттарға жіберіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 14-кестеде келтірілген.
Жалпы шақырулар растауды талап етпейді. Жеке әуе кемелері экипаждарының хабарды алғандығына сенімсіздік туындаған жағдайда, оларды диспетчер хабарды алғандықтарын толық немесе жартылай растау үшін шақырады.
55. Қабылданған хабардың дұрыстығына күмән болған жағдайда, оны түгелдей немесе жартылай қайталау талап етіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 15-кестеде келтірілген.
56. Егер диспетчер кедергілерді немесе қандай да бір себептердің салдарынан әуе кемесінің нөміріне (шақыру белгісіне) сенімсіз болса, диспетчер шақырып отырған экипаждың нақты белгісін анықтау үшін оның шақыру белгісін сұрайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 16-кестеде келтірілген.
57. Диспетчер кімге екені белгісіз нұсқаулар (рұқсаттар) бермейді, ал әуе кемесінің экипажы оларды орындамайды.
58. Егер хабарлау кезінде қате жіберілсе, түзету енгізу үшін «Түзету беремін» деген сөз тіркесі айтылып, содан кейін соңғы дұрыс сөздер тобы немесе сөз тіркесі қайта айтылып, хабардың дұрыс нұсқасы беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 17-кестеде келтірілген.
59. Егер түзетуді бүкіл хабарды қайталау арқылы енгізу ыңғайлырақ болса, онда диспетчер немесе әуе кемесінің экипажы «correction, i say again» немесе «түзету беремін, қайталаймын» деген сөйлемді екінші рет қолданады.
60. Сөзбе сөз растау қажет болмаса (read back), диспетчер немесе экипаж станцияның шақыру белгісін немесе «roger» немесе «түсіндім» сөздерін қолданады.
61. Диспетчерлер әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жағдайлары талап етілген жағдайлардан басқа жағдайларда, ұшып көтерілу кезінде, қонуға кіру кезінде, әуе кемесін көрген сәттен бастап, жақын жетекті радиомаркерді (ЖЖРМ) ұшып өткеннен кейін және екпін алғанға дейін әуе кемесінің экипажымен радиоалмасуға түспейді.
62. Егер хабар қабылдау қиын болатын болса, онда оның маңызды элементтері екі қайтара хабарлануы тиіс.
63. Сөзді әріптеп қайталау үшін (мысалы, геонүктені), «Spell the word….» - «Әріптеп айтыңыз …» сөз тіркесі қолданылады.
64. Егер әуе кемесінің экипажымен радиобайланыс орнату қиын болса немесе радиостанцияның техникалық ерекшеліктеріне қарай мүмкін болмаса, диспетчер өзінің хабарларын қайта тарату үшін басқа әуе кемелерінің экипаждарын пайдалана алады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 18-кестеде келтірілген.
9. ӘҚҚ-ны тапсыру
65. Әуе кемесінің экипажы өзі ұшып келе жатқан ӘҚҚ-дағы диспетчерлік пункттің диспетчерінің радиобайланыс арнасын (жиілігін) үзбей тыңдайды.
66. Басқа диспетчерлік пункттің диспетчерімен радиобайланыс орнатуға ауысу әуе кемесіне ӘҚҚ көрсетілген аймақтағы (аудандағы) диспетчерлік пункттің диспетчерінен рұқсат алғаннан кейін ғана жүзеге асырылады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 19-кестеде келтірілген.
67. Диспетчерден шектес диспетчерлік пункттің жұмыс жиілігіне ауысу туралы нұсқау болмаған жағдайда, әуе кемесінің экипажы ауысуды жүзеге асырмас бұрын өзі ұшып келе жатқан ӘҚҚ диспетчерінен рұқсат сұрайды.
68. Егер әуе кемесінің экипажына белгіленген жиілікте байланыс орнату мүмкін болмаса, ұшып өткен ӘҚҚ диспетчеріне баяндап, онымен радиоалмасуды соның жиілігінде жүзеге асырады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 20-кестеде келтірілген.
69. ӘҚҚ органы қосымша хабарлар береді деген болжам болса, әуе кемесінің экипажына көрсетілген жиілікте «standby» немесе «қабылдауға дайын болыңыз» деген және «monitor» немесе ақпарат берілетін жиілікті «тыңдаңыз, бақылаңыз» деген нұсқау беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 21-кестеде келтірілген.
10. Рұқсаттар беру және оларды қайталауға қатысты талаптар
70. Диспетчерлер әуе кемесінің экипажы жазып алуы үшін, рұқсаттарды баяу ырғақта және анық айтуы тиіс.
Бағыт бойынша ұшуға берілетін диспетчерлік рұқсат әуе кемесінің бортына қозғалтқыштарды іске қоспас бұрын берілуі тиіс.
Диспетчер бағыт бойынша ұшуға диспетчерлік рұқсатты экипажға мына жағдайларда бермейді:
1) экипаж рульдеумен айналысып жатса;
2) әуе кемесі атқару стартында болса немесе көтеріліп бара жатса.
71. Бағыт бойынша ұшуға берілетін диспетчерлік рұқсат, ұшуға немесе қолданыстағы ҰҚЖ-ға тұруға берілген нұсқау емес.
72. Бағыт бойынша ұшуға берілетін диспетчерлік рұқсатта мынадай ақпарат болады:
1) рұқсат шегі – оған дейін ұшуға рұқсат етілген пункт;
2) әуеайлақ ауданынан шығу бағыты, аспаптар бойынша шығудың (ағылшын тіліндегі аббревиатурасы SID) стандартты бағыттары болған жағдайда, стандартты бағыт атауы беріледі. Ол болмаған жағдайда – шығу бағытының сипаттамасы беріледі;
3) рұқсат етілген алынатын биіктік;
4) жауап берушінің коды;
5) радиобайланыс арнасының жиілігі және ұшып көтерілгеннен кейін жұмыс істеу қажет болатын ӘҚҚ органының атауы.
73. Дұрыс түсінбей қалу қаупін болдырмас үшін траекторияны сипаттау кезінде «take-off» сөз тіркесі қолданылмайды. Бұл сөз тіркесі ұшуға рұқсат ету немесе оны өзгерту үшін ғана қолданылады. Қалған жағдайларда «departure» және «airborne» сөздері қолданылады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 22-кестеде келтірілген.
74. Бастапқы берілген диспетчерлік рұқсаттағы деректер өзгерген жағдайда, диспетчер әуе кемесінің экипажына осы өзгерістерді хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 23-кестеде келтірілген.
75. Осы Ереженің 2-қосымшасындағы 24-кестеде келтірілген ӘҚҚ органдарының хабарларын (нұсқауларын, рұқсаттарын) экипаж толық қайталайды.
Экипаж аталған хабарларды қайталамаған жағдайда, диспетчер оларды қайталауды талап етеді. Өз кезегінде экипаж хабарларды толық түсінбеген жағдайда, оларды қайталауды сұрайды.
Басқа рұқсаттар мен нұсқаулар, олардың түсінікті және атқарылып жатқанына күмән болмас үшін қайталанып, расталады.
Хабар қабылданғаннан кейін, әуе кемесінің экипажы өзінің шақыру белгісін атайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 25-кестеде келтірілген.
76. Егер ұшқыш рұқсатты немесе нұсқауды дұрыс қайталамаса, диспетчер «negative» немесе «қате» сөзін айтып, олардың дұрыс нұсқасын хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 26-кестеде келтірілген.
77. Егер экипаж өзі орындай алмайтын рұқсат немесе нұсқау алса, «unable to comply» немесе «орындай алмаймын» деген сөз тіркестерін қолданып, бұл туралы диспетчерге баяндап, оның себебін түсіндіреді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 27-кестеде келтірілген.
11. Радиостанцияны тексеру және байланысты сынап көру
78. Радиостанцияны тексеру үшін қосу және авиациялық электр байланысы радиожелілеріндегі байланысты сынап көруді жүзеге асыру ӘҚҚ кезіндегі радиоалмасуға кедергі келтірмейтіндей орындалады.
79. Тексеріп көру сигналдарын жіберу қажет болған жағдайда (радиостанцияны теңеу үшін), олардың ұзақтығы 10 секундтан аспауы тиіс. Мұндай сигналдарды радиотелефон арқылы беру цифрлар қатарынан және сигнал беретін радиостанцияның шақыру белгісінен тұрады.
80. Әуе кемесі экипажының немесе инженерлік-авиациялық қызмет авиатехнигінің тиісті диспетчерлік пункт жиілігінде жасалатын сынап көру байланысы мынадай тәртіппен орындалады:
1) хабарлау:
шақырылатын диспетчерлік пункттің шақыру белгісі;
әуе кеменің нөмірі (шақыру белгісі);
сөздер:
«radio check» - байланысты тексеру;
«maintenance check»- «байланысты техникалық тексеру» (жерде);
«preflight check»- «ұшу алдындағы тексеру» (ұшар алдында);
«signal check»- «байланысты тексеру» (ұшу кезінде, қажетінше);
2) жауап беру:
ӘҚҚ органының диспетчерлік пунктінің шақыру белгісі;
әуе кеменің нөмірі (шақыру белгісі);
хабардың түсінікті екенін хабарлау;
«соңы» сөзі.
81. Хабар беру кезіндегі сөздер мағынасының түсінікті болу дәрежесіне қарай байланыс сапасын тексеру осы Ереженің 2-қосымшасындағы 28-кестеде келтірілген шкала бойынша анықталады. Байланыс сапасын тексеру кезіндегі сөз тіркестерінің үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 29-кестеде келтірілген.
12. Әуе кемесінің ұшу биіктігіне қатысты нұсқаулар
82. Әуе кемесiнiң ұшуының барометрлiк биiктiгiн есептеу Нұсқаулыққа сәйкес жүргiзiледi.
Ескерту. 82-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
83. Биіктік туралы хабарларды ағылшын тілінде беру кезінде мынадай талаптар орындалады:
1) ұшу эшелондарына қатысты хабарларда (Flight levels) «to» сөзі қолданылмайды;
2) төмендеу мен биіктік алуға (Height, Altitude) қатысты барлық хабарларда міндетті түрде «Height» немесе «Altitude» сөздері қолданылып, тиісінше, QFE немесе QNH мәні көрсетіледі;
3) «re-cleared» сөз тіркесі биіктік алуға және төмендеуге қатысты қолданылмайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 30-кестеде келтірілген.
84. Егер әуе қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптары бойынша әуе кемесінің экипажы аралық биіктік алғандығын растауы қажет болса, диспетчер аралық баяндауды және биіктік алу (төмендеу) талаптарын белгілеп, биіктік алу туралы нұсқаулар берген кезде әуе кемесінің экипажына хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 31-кестеде келтірілген.
85. Әуе кемесінің экипажына биіктікті өзгерту және қажет болса биіктік алуды жылдамдату туралы нұсқау берілгеннен кейін, биіктік алу (төмендеу) жылдамдығын арттыру туралы нұсқау беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 32-кестеде келтірілген.
86. Экипаж дереу төмендеуді немесе биіктік алуды талап ететін іс-қимылдарды орындауы үшін, радиоалмасуда «immediately» немесе «дереу» деген сөздер қолданылады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 33-кестеде келтірілген.
87. Әуе кемесінің экипажы ӘҚҚ диспетчерлері нұсқауының (рұқсаттарының) ала сала орындалуын қамтамасыз етеді.
88. ӘҚҚ диспетчері биіктікті төмендету немесе биіктік алуды ұшқыштың қарауына қалдырған жағдайда, «when ready» немесе «есеп бойынша төмендеу» сөз тіркестері қолданылады. Бұл жағдайда ұшқыш «leaving» немесе «төмендеп бастадым» деген сөзді қолданып, өз эшелонының босағаны туралы баяндайды. Ұшқыш ӘҚҚ органына эшелонның босағаны туралы борттағы биіктік өлшеуіш әуе кемесінің осы эшелонды нақты босатқанын және аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланған тәртіптемелерге сәйкес төмендеу мен биіктік алудың тік жылдамдығын ұстап келе жатқанын көрсеткен жағдайда ғана хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 34-кестеде келтірілген.
89. Ұшудың жалпы бағытының өзгеруіне байланысты бағыттың бұрылу пунктінде эшелонды өзгерту үшін, әуе кемесінің экипажы диспетчерге осы пункттен ұшып өтудің есептік уақытын хабарлап, бұрылу пунктіне 20 километр қалғанда эшелонды ауыстыру керектігі туралы баяндайды.
90. Ұшу кезінде метеожағдайлар өзгеріп, ұшуды орындау ережесін өзгерту қажеттігі туындаса, әуе кемесінің экипажы диспетчерден рұқсат сұрайды.
91. Ұшу биiктiгiн өзгерту шектеулерi мынадай түрде берiлуi мүмкiн:
1) әуедегi жағдай туралы ақпарат (қолданылатын үлгi: «эшелон 130-бен жүрiңiз, 140 эшелонда қарсы әуе кемесi»);
2) әуе кеңiсiтiгiн пайдалану бойынша тыйым салулар мен шектеулердiң бары туралы мәлiметтер (қолданылатын үлгi: «Ақши - Ұзынағаш учаскесiнде 150-210 эшелондары жабық»);
3) қауiптi метеожағдайлар немесе орнитологиялық жағдай туралы ақпарат (қолданылатын үлгi: «алдынан/сол жағынан/оң жағынан 50 қашықтықта жарық, борттар бұлттардың үстiнен 330 қашықтықта өттi» немесе «500-ге дейiнгi биiктiкте ауыспалы жел»).
Ескерту. 91-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
13. Әуе кемелері экипаждарының ұшып келе жатқан жерлері туралы деректерді хабарлауы
92. Ұшып келе жатқан жерлері туралы хабарларды әуе кемелерінің экипаждары белгіленген МЖП немесе диспетчер тағайындаған бақылау пункттерін (межелерді) ұшып өту кезінде хабарлайды.
93. Ұшып келе жатқан жер туралы хабарларда мынадай ақпарат элементтері болады:
1) әуе кемесінің шақыру белгісі;
2) ұшып келе жатқан жері;
3) МЖП-ны, бақылау бағдарын (пунктін) ұшып өту уақыты;
4) ұшу эшелоны (биіктігі);
5) келесі пункт (кезекті) міндетті жеткізулер пункті (бақылау пункті, межесі) және ұшып өтудің есептік уақыты. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 35-кестеде келтірілген.
94. Диспетчер қолданыстағы жер үсті радиолокациялық станциясынан (бұдан әрі – РЛС) ұшуды орындау туралы (әуе кемесінің қозғалысы) жеткілікті ақпарат алса, әуе кемелерінің экипаждары диспетчердің нұсқауы бойынша өзінің ұшып келе жатқан жері туралы хабарды міндетті түрде беру қажеттілігінен босатылады.
Әуе кемесінің экипажы ұшып келе жатқан жері туралы хабарды жаңартуы үшін, диспетчер бұл туралы тиісті нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 36-кестеде келтірілген.
95. Экипаж өзінің ұшып келе жатқан жерін сұраған кезде немесе әуе кемесі трассадан (ұшу бағытынан) ауытқыған жағдайда, экипажға азимут пен қашықтық немесе трассаға қатысты (ұшу бағытына) тұрған жері туралы ақпарат, кезекті немесе соңғы МЖП-ға дейінгі қашықтық және ұшу бағдары, әуе трассасына (ЖӘЖ) шығу үшін кері бұрылу бұрышының шамасы (ортодромия арқылы ұшу кезінде), ұшу бағыты (олардың осьтік сызығы) хабарланады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 37-кестеде келтірілген.
Барлық жағдайларда экипажға әуе кемесінің ұшып келе жатқан жерін хабарлау диспетчердің белгіленген жол сызығына (бұдан әрі – БЖС) шығуға берген бұйрығы болып табылады.
96. Әуе кемесі трассаға (ұшу бағытына) шыққаннан кейін диспетчер экипажға осы туралы, қажет болған жағдайда – ұшып келе жатқан жері туралы ақпаратты хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 38-кестеде келтірілген.
3-тарау. ӘҚҚ диспетчерлік пункттерінің әуе кемелері экипаждарымен үлгідегі радиоалмасу фразеологиясы
1. Ұшып шығуға берілетін ақпарат және қозғалтқыштарды іске қосу тәртіптемелері
97. Ақпарат автоматты түрде жіберілмейтін әуеайлақтарда ұшқыш ATIS немесе МВ арнасы әуеайлақтары ауданында қозғалтқыштарды іске қосуға рұқсат сұрар алдында әуеайлақтағы ағымдағы ақпаратты сұрайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 39-кестеде келтірілген.
98. Қозғалтқыштарды iске қосуды сұрау диспетчерлiк қызмет көрсетудi жоспарлауды қамтамасыз ету және ұшуға рульдеуге рұқсатты күтiп отырған әуе кемесінiң отынды босқа жұмсауын болдырмау мақсатында жүзеге асырылады.
Ескерту. 98-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
99. Бастапқы байланыс орнағаннан кейін экипаж ATIS немесе МВ арнасы (әуежайда болған жағдайда) арқылы ақпарат қабылдағаны туралы баяндайды. Егер бастапқы байланыс орнаған кезде экипаж ATIS немесе МВ арнасы арқылы ақпарат қабылдағаны туралы баяндамаса, диспетчер экипаждан оны тыңдауын талап етеді.
100. ATIS немесе МВ арнасынан келетін кезекті ақпаратқа кірмей қалған шұғыл немесе метеорологиялық ақпарат өзгерген жағдайда, диспетчер бұл өзгерістерді экипажға хабарлайды.
101. Ұшқыш іске қосуға рұқсат сұраумен қатар, әуе кемесінің келе жатқан жерін хабарлайды.
102. Қозғалтқыштарды іске қосу диспетчердің рұқсатымен ғана жүргізіледі.
103. Әуе кемесі ұшып шығуды кідіртсе, диспетчер іске қосу уақытын немесе жоспарланып отырған ұшып шығу уақытын көрсетеді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 40-кестеде келтірілген.
104. Тікұшақ экипажы қозғалтқыштарды іске қосуға және бақылау қалықтауына рұқсат сұраған кезде «Рульдеу» диспетчерінен «Мұнара (Старт)» диспетчеріне ӘҚҚ-ны тапсыру бақылау қалықтауынан кейін мынадай ұшу кездерінде жүзеге асырылады:
ұшақ бойынша – ӘҚҚ-ны тапсырудың белгіленген межелерінде;
тікұшақ бойынша – экипаж бақылау қалықтауын орындағаны туралы баяндағаннан кейін..Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 41-кестедекелтірілген.
2. Тіркеп сүйреуге рұқсат сұрау
105. Әуе кемесін іске қосу орнына тіркеп сүйреу қажет болған жағдайда, экипаж диспетчерден тіркеп сүйреуге рұқсат сұрайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 42-кестеде келтірілген.
106. Тіркеп сүйреуге рұқсат беру кезінде іске қосу талаптарын да қоса беруге болады:
1) дайындығына қарай;
2) сұрауы бойынша;
3) белгіленген уақытта. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 43-кестеде келтірілген.
107. Әуе кемесін «құйрығымен» алдыға қарай тіркеп сүйреу кезінде радиоалмасудың осы Ереженің 2-қосымшасындағы 44-кестеге сәйкес фразеологиясы қолданылады.
108. Ұшқыш пен жердегі команда тіркеп сүйреуді үйлестіру үшін осы Ереженің 2-қосымшасындағы 45-кестеде келтірілген үлгіге сәйкес ағылшын тіліндегі фразеологияны қолданады.
109. Тиеп сүйреу аяқталғаннан кейін жердегі команда ұшқышқа осы әуе кемесін рульдеуді орындауға болатынын көрсететін, көзбен көрінетін сигнал береді.
Егер ұшқыш тиеп сүйреуді белгілі бір кезеңінен тоқтатқысы келсе, «stop pushback» немесе «тіркеп сүйреуді тоқтатыңыздар» деген сөз тіркесін қолдануы тиіс.
3. Ұшуды орындау үшін әуе кемесінің экипажына берілетін рульдеу тәртібі туралы нұсқаулар
110. Диспетчердің рульдеуге қатысты нұсқауларында әуе кемесінің әрі қарай ұшуына қосымша рұқсатты күтетін міндетті түрде тоқтайтын жері болып табылатын рұқсаттың қолданылу шекарасы туралы мәліметтер болады.
111. Ұшып шығатын әуе кемелері үшін рұқсаттың қолданылу шекарасы алдын ала старт немесе алдын ала стартта анықталмаған болса, әуе кемесінің міндетті түрде тоқтайтын жері болып табылады. Ұшқыштың сұрауы бойынша диспетчер рульдеу жөнінде толық нұсқаулар береді. Кері бағытта рульдеу рұқсаты ұшар алдында қолданылады, бұл жағдайда атқару стартына тұру үшін жұмыс ҰҚЖ-ға қарсы бағыттағы ҰҚЖ-ға рульдеу қажет болады, бұл жерде үнемі жұмыс ҰҚЖ-ның нөмірі көрсетіледі. Экипаждың (request progressive taxi) диспетчерден рульдеу жолдарының әрбір қиылысы қасынан рульдеу бағыты туралы нұсқау беруін сұрауды экипаж таңбалау мен көрсету белгілері болмаған немесе істен шыққан жағдайда рульдеу бағытын анықтай алмаған кезде жүргізіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 46-кестеде келтірілген.
112. Рульдеу кезінде диспетчер әуе кемесінің экипажына соқтығысу қаупін тудыратын әуе кемелерінің қозғалысы туралы ақпарат береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 47-кестеде келтірілген.
113. Әуе кемесінің алдын ала стартқа тұру орнына немесе міндетті түрде тоқтау орнына жеткен кезде, оның экипажы бұл туралы диспетчерге баяндайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 48-кестеде келтірілген.
4. Әуе кемесінің экипажына қонғаннан кейін рульдеу тәртібі туралы берілетін нұсқау
114. Диспетчердің рульдеу тәртібі туралы нұсқауында мынадай мәліметтер болады:
1) тұрақ орны туралы;
2) рульдеу талаптары туралы (кедергілер мен шектеулер болған жағдайда);
3) бағыт туралы.
115. Әуе кемесінің экипажына нұсқау, ол әуе кемесінің рульдеу жолында орналасқан жерін баяндағаннан кейін беріледі. Кері бағытта рульдеу рұқсаты қонғаннан кейін, әуе кемесі әлі ҰҚЖ-да тұрған кезде және жұмыс ҰҚЖ-ға қарсы бағыттағы ҰҚЖ-ға рульдеу қажет болған жағдайда қолданылады, бұл жағдайда үнемі жұмыс ҰҚЖ-ның нөмірі көрсетіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 49-кестеде келтірілген.
5. Атқару стартына тұруға рұқсат сұрау
116. Атқару стартына тұру «Мұнара (Старт)» диспетчерінің рұқсатымен ғана жүргізіледі.
Атқару стартына тұруға берілетін рұқсатта мынадай ақпарат болады:
1) әуежайда ауа-райын хабарлайтын ATIS немесе МВ арнасы болған жағдайда – ATIS немесе МВ арнасындағы хабарға кірмеген шұғыл және метеорологиялық ақпараттағы өзгеріс;
2) әуежайда ATIS немесе МВ арнасы болмаған жағдайда – ұшып шығу және әуеайлақ ауданынан шығу талаптары (қажет болған жағдайда – метеожағдай, ҰҚЖ-ның жай-күйі, құстардың жиналуы және ұшып келуі туралы ақпарат). Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 50-кестеде келтірілген.
117. Әуе кемесінің қосалқы ҰҚЖ-дан ұшып шығуы туралы шешім қабылдаған кезде немесе біруақытта бірнеше ЖҰҚЖ қолданылған жағдайда, диспетчердің рұқсатында ЖҰҚЖ-ның таңбаланған нөмірі немесе негізгі ҰҚЖ-ға және оның белгісіне қатысты ТҰҚЖ-ның орналасуы көрсетілуі тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 51-кестеде келтірілген.
118. әуе кемесі алдын ала стартта тұрған кезде және экипажға қозғалтқыштарды қыздыруды аяқтау үшін немесе сынап көру үшін қосымша уақыт қажет болған жағдайда, ұшқыш бұл туралы диспетчерге хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 52-кестеде келтірілген.
119. Әуе кемесінің экипажына атқару стартына тұруға рұқсат берумен қатар қауіпсіз аралықтар жасау мақсатында әуеайлақ ауданынан шығу талаптарына қатысты нұсқаулар беруге болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 53-кестеде келтірілген.
120. ҰҚЖ-да ұзына бойы аралық жасау үшін, әуе кемесінің экипажына бұйрықпен ұшуға дайындалуға атқару стартына тұру туралы нұсқау беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 54-кестеде келтірілген.
6. Әуе кемесі экипажының ұшып көтерілуге рұқсат сұрауы
121. Әуе кемесінің экипажы ұшуға дайындалып, алдын ала стартқа тоқтау кезінде отынды босқа шығындамас үшін «Мұнара» («Старт») диспетчерінен атқару стартына тоқтамай көтерілуге рұқсат сұрай алады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 55-кестеде келтірілген.
122. Уақытты үнемдеу мақсатында атқару стартына тоқтамай көтерілуге берілетін «cleared for immediate take-off» бұйрықты әуе кемесі алдын ала стартта тұрған кезде беруге болады. Бұл жағдайда әуе кемесі кідірусіз жолаққа рульдеп, ешқайда тоқтамай көтеріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 56-кестеде келтірілген.
123. Атқару стартына тоқтамай көтерілуге рұқсат беру мүмкін болмаған жағдайда, әуе кемесінің экипажына атқару стартына тұру және қосымша бұйрық болғанға дейін ұшып көтерілуге болмайтыны туралы нұсқау беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 57-кестеде келтірілген.
124. Тікұшақ бойынша ұшуды орындау кезінде әуе кемесінің экипажы «Мұнара» («Старт») диспетчеріне ұшуға дайын екендігі және орналасқан жері туралы ақпарат беріп, ұшуға рұқсат сұрайды.
125. Әуе кемесі атқару стартына тұрған кезде оның экипажы «Мұнара» («Старт») диспетчеріне ұшуға дайын екендігі туралы баяндайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 58-кестеде келтірілген.
Ұшуға немесе атқару стартына тоқтамай ұшуға рұқсат бергеннен кейін 1 минуттан астам уақыт өтсе, әуе кемесінің экипажы ұшуға қайта рұқсат сұрайды.
126. Әуе кемесінің экипажына ұшуды орындауға берілетін рұқсат, 200 метр биіктікте (қауіпсіз немесе белгіленген) «Шеңбер» диспетчерімен байланысқа ауысуға берілген рұқсат болып табылады. Осы биіктікке көтерілгенге дейін әуе кемесінің экипажы «Мұнара» («Старт») диспетчерінің радиостанциясын тыңдайды.
127. Көру мүмкіндігі нашар болған жағдайда, диспетчер ұшу бағытын қосымша көрсетіп, экипаждан ұшудың орындалуын баяндауды сұрай алады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 59-кестеде келтірілген.
128. Егер әуеайлақта бірнеше ҰҚЖ қолданылса, онда ұшуға берілетін рұқсатта ҰҚЖ нөмірі көрсетілуі тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 60-кестеде келтірілген.
129. Ұшуға рұқсат берумен қатар диспетчер ұшуға және әуеайлақ ауданынан шығу талаптарына қатысты қосымша нұсқаулар да бере алады. Мұндай нұсқаулар эшелондауды қамтамасыз ету мақсатында беріледі.
Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 61-кестеде келтірілген.
130. Әуедегі жағдайдың күрт өзгеруі салдарынан немесе әуе кемесінің ұшып шығуының күтпеген жерден кідіруіне байланысты, диспетчер ұшып көтерілуді жылдамдатуға немесе басқа әуе кемесін қондыру үшін ҰҚЖ-ны босатуға нұсқау беруі мүмкін. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 62-кестеде келтірілген.
131. «Әуеайлақтағы ауа-райы минимумынан төмен кезде және/немесе өзгеде қауiптi құбылыстар мен ауа-райы жағдайлары орын алған жағдайда, диспетчер бұл туралы әуе кемесiнiң экипажына хабарлайды. Экипаж өз шешімдерін қабылдайды және ол туралы диспетчерге хабарлайды. Үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 63-кестеде келтiрiлген.
Ескерту. 131-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
7. Ұшуға тыйым салу
132. Түрлі себептерге байланысты ұшуды орындау мүмкін болмаған жағдайда, әуе кемесінің экипажына ұшуға тыйым салу және ҰҚЖ-ны босату тәртібі туралы нұсқау беріледі.
133. Ұшуға тайым салу бұйрығында мынадай мәліметтер болуы тиіс:
ұшуға тыйым салу туралы екі рет қайталанған талап;
әуе кемесі экипажының әрекеттері туралы нұсқау;
себеп туралы ақпарат (уақыт аз болған жағдайда, себеп туралы ақпарат және қосымша нұсқаулар берілмеуі мүмкін).
134. Қолданылатын фразеология төмендегі жағдайларда көзделген:
1) әуе кемесі қозғалысты бастамаған болса. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 64-кестеде келтірілген;
2) әуе кемесі қозғалысты бастаған болса. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 65-кестеде келтірілген.
135. Экипаж ұшуды өзі тоқтатқан жағдайда, ұшуды тоқтату себебін көрсетіп, мүмкіндігінше бұл туралы диспетчерге хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 66-кестеде келтірілген.
8. ҰҚЖ-ны қиып өтуге және қонғаннан кейін оны босатуға рұқсат сұрау
136. ҰҚЖ-ны қиып өту «Мұнара» («Старт») диспетчерінің рұқсатымен ғана жүргізіледі.
Әуе кемесінің экипажы ҰҚЖ-ны босата сала бұл туралы дереу «Мұнара» («Старт») диспетчеріне баяндайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 67-кестеде келтірілген.
137. Қонғаннан кейін диспетчер ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігінен басқа жағдайларда, әуе кемесінің екпін алуды аяқтағанға дейін экипажға рульдеуге қатысты нұсқаулар бермейді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 68-кестеде келтірілген.
138. Көру мүмкіндігі нашар болған жағдайда, диспетчер әуе кемесінің ҰҚЖ-ны босатқанын көзбен көре алмаған немесе ұшу алаңын шолу локаторымен бақылай алмаған жағдайда, әуе кемесінің экипажынан ҰҚЖ-ны босатқаны туралы баяндауды талап етеді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 69-кестеде келтірілген.
9. Маңызды әуеайлақ ақпараты
139. Әуеайлақ ақпаратын, мүмкіндігінше, қозғалтқыштарды іске қосқанға дейін немесе қонуға бет алудың соңғы кезеңі басталғанға дейін хабарлау қажет. Оған осы Ереженің 2-қосымшасындағы 70-кестеге сәйкес мәліметтер кіреді.
10. Ұшып шыққаннан кейін
140. Ұшып шығып, 200 метр (белгіленген) биіктікке көтерілгеннен кейін, ЖӘЖ төменгі эшелоннан төмен ұшып өту кезінде, қауіпсіз авиациялық жұмыстар ауданында, әуе кемесінің экипажы диспетчерге ұшып шыққаны және әуеайлақ ауданынан шығу үшін маневр жасау туралы баяндап, одан биіктік алу талаптарын алады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 71-кестеде келтірілген.
141. Әуе кемесінің ӘҚҚ-ны тапсыру межесіне жеткені туралы хабарланғаннан кейін, экипажға өзінің шақыру белгісі мен жұмыс жиілігін хабарлап, шектес диспетчерлік пунктпен байланысқа ауысуы туралы нұсқау беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 72-кестеде келтірілген.
142. Келiсiлген сатысыз биiктiк алуды немесе төмендеудi қамтамасыз ету үшiн екiншi реттiк радиолокациялық бақылау болған жағдайда, диспетчер әуе кемесiнiң тiк жылдамдығына қарай, ӘҚҚ-ны тапсыру (биiктiгiн) эшелонын қиып өткенге дейiн шектес диспетчерлiк пункттiң жиiлiгiне ауысу туралы бұйрық бередi.
Ескерту. 142-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
11. Қонуға бет алу кезінде
143. «Шеңбер» диспетчерімен байланыс орнағаннан кейін экипаж тапсыру межесінен ұшып өткенін және әуе кемесі командирінің қонуға бет алу жүйесін таңдау (егер ол ATIS арқылы берілетін ұшуға бет алу жүйесінен ерекше болса) жөнінде қабылдаған шешімін хабарлайды.
144. Диспетчер экипажға мыналарды хабарлайды:
1) әуе кемесінің орнын (белгіленген бағыттан ауытқыған жағдайда);
2) әуеайлақтағы қысымды және оған дейiн төмендеуге болатын биiктiктi.
Егер экипаж таңдалған қонуға бет алу жүйесiн баяндамаса, диспетчер әуе кемесiнiң осы түрi үшiн және қолданылатын ұшуды орындау ережелерiне қарай сол әуеайлақта мүмкiн болатын жүйелердiң iшiндегi ең жоғарғы жүйе бойынша қонуға бет алуға рұқсат бередi.
Ескерту. 144-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
145. ATIS немесе МВ арнасының кезектен тыс жазбасына кірмеген шұғыл және метеорологиялық ақпарат өзгерген жағдайда, диспетчер бұл ақпаратты экипажға хабарлайды.
146. Метеожағдайлар, ҰҚЖ-ның жай-күйi, тiркелу коэффициентi (тежеу тиімділігі), ауысу эшелоны туралы деректер экипажға әуежайда ATIS немесе МВ арнасының ақпараты болмаған жағдайда және экипаждың сұрауы бойынша барлық жағдайларда хабарланады.
Ескерту. 146-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
147. Экипаждың сұрауы бойынша QNH қысымы (әуеайлақтың теңіз деңгейіне келтірілген қысымы) беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 74-кестеде келтірілген.
148. Диспетчер экипажға мынадай ақпарат бередi:
1) әуедегi жағдай туралы (қажетiне қарай);
2) жердегi жел бағыты мен жылдамдығы туралы;
3) ҰҚЖ-да 2000 метр және одан кем көрiну туралы;
4) қауiптi метеожағдайлар және оларды айналып өту тәртiбi, жерге жақын қабаттағы желдiң ұйытқуы (болған жағдайда) туралы;
5) бұлттардың төменгi шегiнiң биiктiгi туралы, егер ол 200 метр және одан кем болса;
6) ҰҚЖ-ның жай-күйi және егер олар берілген болса тiркелу коэффициентi (тежеу тиімділігі) туралы;
7) қону ҰҚЖ-сы туралы (оң жақ/сол жақ). Қону топырақты ҰҚЖ-да жүргiзiлсе, оның негiзгi ҰҚЖ-ға қатысты орналасуы және белгiсi туралы;
8) құстардың ұшып келуi туралы мәлiметтер.
Диспетчер бұлттылық биiктiгi, көрiну, жел бағыты мен жылдамдығы, ҰҚЖ-ның жай-күйi және егер олар берілген болса тiркелу коэффициентi (тежеу тиімділігі), сондай-ақ топырақты ҰҚЖ-ның орналасуы мен олардың таңбалануы және құстардың ұшып келуi туралы мәлiметтердi әуежайда мыналар болмаған жағдайда хабарлайды:
ауа-райын МВ арнасы арқылы автоматты түрде беру;
ATIS ақпараты;
экипаждың сұрауы бойынша барлық жағдайларда.
Ескерту. 148-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
149. Қауіпсіз аралық жасау үшін, диспетчер экипажға бағытты, жылдамдықты өзгерту немесе қосымша маневрлар жасау туралы нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 75-кестеде келтірілген.
150. Экипаж таңдаған жүйемен қонуға бет алу мүмкін болмаған жағдайда, диспетчер бұл туралы экипажға хабарлап, тиісті ұсынымдар береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 76-кестеде келтірілген.
151. Әуеайлақта қонуға бет алуды радиолокациялық бақылау құралдары болмаған немесе істен шыққан жағдайда, диспетчер экипаждан әуе кемесімен қонуға бет алу жүйесінің бақылау нүктелерінен ұшып өткені туралы баяндау алады.
152. Параллель ҰҚЖ-ларға тәуелсіз және тәуелді қонуға бет алу кезінде манервлеу жасаған жағдайда, диспетчер осы Ереженің 2-қосымшасындағы 77-кестеге сәйкес фразеология үлгісін қолданады.
Қонуға рұқсат беру кезінде қолданылатын фразеология үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 78-кестеде келтірілген.
153. «Мұнара» диспетчерімен байланысқа ауысу туралы нұсқау тапсыру межесіне жеткен кезде, оның жұмыс істеу жиілігімен бірге беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 79-кестеде келтірілген.
12. Қонуға бет алудың соңғы кезеңі және қону
154. Әуе кеңісітігінің құрылымына, әуе қозғалысының қарқындылығына қарай қонуға бет алудың соңғы кезеңінде ӘҚҚ-ны «Мұнара», «Шеңбер» немесе «Жақындау» диспетчерлік пункттері жүзеге асырады.
155. Бірнеше ҰҚЖ қолданылған жағдайда қонуға, жаттығу ұшулары кезінде («конвейрден ұшу») ҰҚЖ-ға тоқтамай ұшуға, төмен биіктікте өту арқылы қонуға бет алуға берілетін рұқсатқа жұмыс ҰҚЖ-ның нөмірі кіруі тиіс.
13. Аспаптар бойынша қонуға бет алу
Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
156. ҰОЕ бойынша ӘҚҚ бақылау жүйесін пайдалану арқылы қонуға бет алу кезінде диспетчер ӘК экипажына ҰҚЖ басынан кетуін хабарлайды және қонуға бет алуды жалғастыруға бұйрық береді. Қонуға бет алу барысында диспетчер қону бағытының желісіне қатысты әуе кемесінің жағдайын бақылайды және ауытқулар болған кезде ӘК экипажын ақпараттандырады. Тиісті жағдайлар кезінде қонуға рұқсат береді. Үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 80-кестеде келтiрiлген.
Ескерту. 156-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
157. ҰОЕ бойынша ӘҚҚ бақылау жүйесін пайдаланбастан қонуға бет алу кезінде диспетчер ӘК экипажына қонуға бет алуды жалғастыруға бұйрық береді. Тиісті жағдайлар кезінде қонуға рұқсат береді. Үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 81-кестеде келтiрiлген.
Ескерту. 157-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
158. Орын алған жағдайға байланысты қонуға рұқсат беру мүмкін болмаған жағдайда диспетчер бұл туралы экипажды ақпараттандырып, «қону қосымша» («continue approach») хабарлайды. Бұл жағдайда қонуға рұқсат әуе кемесі шешім қабылдау биіктігінен (ШҚБ) ұшып өткенге дейін, бірақ ҰҚЖ шегінен 1000 метрден кем емес қашықта берілуі тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 82-кестеде келтірілген.
159. Диспетчердiң қонуға бет алуды жалғастыру туралы нұсқауы («continue approach») қонуға берiлген рұқсат болып табылмайды. Экипаж қонуға рұқсатты күтедi немесе рұқсат уақтылы берiлмесе, екiншi айналымға кете бастайды.
Ескерту. 159-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
160. Ауа-райы әуеайлақтағы минимумінен төмен болған және/немесе басқа да қауiптi құбылыстар мен ауа-райы жағдайлары орын алған жағдайда, диспетчер бұл туралы қонуға бет алған әуе кемесiнiң экипажын ақпараттандырады және оған қонуға рұқсат бередi, бұл:
1) төмендеу жолындағы әуе кеңiстiгi мен ұшу жолағы бос екендiгiн;
2) қону алдындағы түзуде әуе кемелерi арасындағы белгіленген аралықты бұзатын еш қауiп жоқ екендiгiн;
3) ҰҚЖ-ның жай күйi әуе кеменiң экипажына мәлiм екендiгiн бiлдiредi.
Ескерту. 160-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
161. Қонуға берілетін диспетчерлік рұқсат әуе кемесінің командирін қонуға мәжбүрлеу емес. Әуе кемесінің командирі минимумнан төмен метеожағдайларда қону туралы шешімді өзбетінше қабылдайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 83-кестеде келтірілген.
162. Әуе кемесінің командирі екінші айналымға кету туралы шешім қабылдаған жағдайда немесе диспетчер әуе кемесін екінші айналымға жіберген жағдайда, соңғысы экипажды «Шеңбер» диспетчерінің ӘҚҚ-на ауыстырады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 84-кестеде келтірілген.
163. Екінші айналымға кеткен жағдайда, аспаптар бойынша қонуға бет алған әуе кемесі диспетчерден басқа нұсқау түспеген болса, аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланған тәртіптемелерге сәйкес әрекет етуі тиіс.
164. Экипаждың қарқындылығы жоғары шамдардың жарығын көтеру немесе азайту туралы талабы бойынша диспетчер олардың жарығын өзгертеді, бұл ҰҚЖ-дағы көру мүмкіндігінің нақты мәндеріне сәйкес және белгіленген минимумнан төмен болмауы тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 85-кестеде келтірілген.
14. Қонуға көзбен шолып бет алу
165. Қонуға көзбен шолып бет алған жағдайда экипаж жер үстіндегі бағдардың және ҰҚЖ-мен көзбен шолу мүмкiндiгiнiң орнағанын хабарлайды. Диспетчер қонуға көзбен шолып бет алуға рұқсат бередi, ҰҚЖ нөмiрiн көрсетедi.
Ескерту. 165-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
166. «Мұнара» диспетчерімен байланысқа ауысу туралы нұсқау, жиiлiктi көрсетiп, ӘК тапсыру межесiне жеткен кезде берiледi. Үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 86-кестеде келтiрiлген.
Ескерту. 166-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
15. Ұшып шыққан кезде жақындау аймағындағы радиоалмасу
167. Әуе кемесiнiң экипажы байланысқа шыққан кезде, «Жақындау» диспетчерi әуе кемесін таниды және ол туралы ӘК экипажын (РЛК болған кезде) ақпараттандырады, ӘК экипажына әуеайлақ ауданынан шыққан эшелонды (биіктігін) және бағытын (SID қолданған кезде – баяндалынбайды) баяндайды. Қажет болған кезде диспетчер ӘК экипажынан ӘҚҚ қабылдау-тапсыру межесін ұшып өтудің есептік уақытын алады, әуе жағдайы туралы ӘК экипажын ақпараттандырады, жедел түрде және/немесе метеоақпараттарды баяндайды.
Ескерту. 167-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
168. Эшелонға сатыламай көтерілуге рұқсат берген кезде трассаға шығу талаптары мен онда ұшу эшелоны «ӘҚҚА» диспетчерімен келісіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 87-кестеде келтірілген.
16. Ұшып келген кезде жақындау аймағындағы радиоалмасу
169. Әуе кемесінің экипажы байланысқа шыққан кезде «Жақындау» диспетчері одан тапсыру межесінен ұшып өткендігі, ұшу эшелоны (биіктігі) және ATIS немесе МВ арнасынан ақпарат қабылдағаны туралы баяндау алады. Диспетчер әуе кемесінің ұшып келе жатқан жерін (белгіленген бағыттан ауытқыған жағдайда), оған дейін төмендеуге рұқсат берілетін эшелонды (биіктікті) және ұшып шығу мен қону аймағына бет алу бағытын (белгіленген STAR-дан өзгеше болса) хабарлайды.
170. Экипаж диспетчерге ATIS немесе МВ арнасы арқылы ауа-райы ақпаратын алғаны туралы баяндайды. Егер экипаж ATIS немесе МВ арнасы ақпаратын алғаны туралы баяндамаса, экипаждан оны тыңдауды талап етеді.
Кезектен тыс ATIS ақпаратына немесе МВ арнасы мәтініне енгізілмеген шұғыл және метеорологиялық ақпарат өзгерген жағдайда, диспетчер бұл туралы экипажды ақпараттандырады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 88-кестеде келтірілген.
17. ӘҚҚ ауданындағы радиоалмасу
171. ӘҚҚ ауданына кірген кезде экипаж диспетчерге тапсыру межесі мен эшелонына шыққан уақытын, кезекті міндетті жеткізу пунктіне шыққан уақытын баяндайды.
172. Әуе кемесімен жауапкершілік аймағына кірген кезінде байланыс орнатқан кезде оған борттың танылғаны туралы хабарлап, диспетчерлік рұқсат береді. Диспетчерлік рұқсатты ұшқыш берілген түрінде растайды. Растауда үнемі ол жіберілген әуе кемесінің шақыру белгісі болуы тиіс.
173. Диспетчерлік рұқсатқа мыналарға кіреді:
1) әуе кеменің шақыру белгісі;
2) «cleared» («рұқсат етілді») сөз алды қосымша сөзі;
3) диспетчерлік рұқсаттың шекарасы (пункті, уақыты немесе шарты);
4) ұшу бағыты;
5) ұшу эшелоны;
6) қосымша нұсқаулар.
174. Егер қону әуеайлағы ӘҚҚ ауданында орналасқан болса, оған дейін ұшудың есептік уақыты мен қосалқы әуеайлақ қосымша хабарланады, ал метеожағдайлар қиын болған жағдайларда - әуе кемесі командирінің минимумы мен ШҚБ-дағы отынның қалдығы сағаттар мен минуттарда хабарланады.
175. Диспетчер әуе кемесі ұшып келе жатқан эшелондағы трассамен ұшуды растайды немесе әуедегі жағдайға қарай эшелонды өзгертуге нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 89-кестеде келтірілген.
176. Егер диспетчерлік рұқсаттың шекарасы осы ӘҚҚ органының жауапкершілік аймағынан тыс жерде болса, онда мұндай рұқсат бағыт өтетін ӘҚҚ-ның тиісті органынан (тиісті органдарынан) алдын ала алынуы тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 90-кестеде келтірілген.
177. Осы Ереженің 176-тармағында келтірілген «cleared» «рұқсат етілді» деген сөз алды қосымша сөзі жоқ әуе кеменің ұшуына рұқсат етілген бағыт пункті диспетчерлік рұқсаттың шекарасы болып табылады.
178. Ұшып баратын әуеайлақтағы метеожағдайлар минимумнан төмен болған жағдайда диспетчер әуе кемесінің экипажына нақты ауа-райын (жел бағыты мен жылдамдығын, көру мүмкіндігін, бұлттардың төменгі шегінің биіктігін), сондай-ақ қосалқы әуеайлақтардағы нақты және болжамды ауа-райын, олардың техникалық жарамдылығын және қабылдауға келісімді хабарлайды.
179. Егер қосалқы әуеайлақ оған есептік межеден кету үшін таңдалған болса, онда экипаж метеожағдайларға қарамастан диспетчерге кету межесінен ұшып өтудің есептік уақытын және әуе кемесі ұшып баратын қосалқы әуеайлақты хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 91-кестеде келтірілген.
180. ЖДП ауданында ұшып келе жатып, диспетчермен байланысқа шыққан кезде экипаж оған міндетті жеткізулер пункттерінен ұшып өткендігі туралы, биіктік өлшеуіште белгіленген қысымда ұшу биіктігін, оның сұрауы бойынша ауа-райы жағдайларын да хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 92-кестеде келтірілген.
181. Көзбен шолып ұшу ережелерi (бұдан әрі - КҰЕ) бойынша ұшуды жалғастыруға болмайтын жағдайлар туындаған кезде, экипаж диспетчерден көзбен шолып ұшудың арнайы ережесі бойынша немесе аспап арқылы ұшу ережесі (бұдан әрі АҰЕ) бойынша ұшуға ауысу туралы рұқсат сұрайды.
Ескерту. 181-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
182. Трассадан (ЖӘЖ) тыс бағытпен ұшатын азаматтық авиация әуе кемесінің трассамен ұшуға кіруі үшін диспетчер экипаждан 5 минуттан кешіктірмей ұшып келе жатқан жерін және ұшу эшелонын (биіктігін), орнын, ұшып кірудің есептік уақытын және әуе трассасына (ЖӘЖ) кіру эшелонын (биіктігін), ұшу бағытын алады. Әуе кемесі трассаға (ЖӘЖ-ға) жақындаған кезде диспетчер 5 минуттан кем емес уақытта экипажға ұшып кіру талаптарын хабарлап, кіруге рұқсат береді.
183. Мемлекеттік авиациядағы әуе кемесі трассадан (ЖӘЖ-дан) шығуын қамтамасыз ету үшін экипаж диспетчерге орны мен есептік уақытын және ұшу эшелонын (биіктігін), қажет болған жағдайда ұшу бағытын хабарлап, одан шығуға рұқсат алады.
184. Әуе кемесіне бағытта күтуі талап етілсе, диспетчер ұшуды әрі қарай жалғастыруға рұқсатты күтуге болатын уақытты көрсетіп, кідіре тұру туралы нұсқау береді. Ол мүмкін болмаса, кідіру себебі көрсетіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 93-кестеде келтірілген.
185. Егер кідіре тұру ұзаққа созылады деп күтілсе, ұшқыш кеңейтілген схема бойынша ұшуға рұқсат сұрауына немесе алуына болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 94-кестеде келтірілген.
186. Авиациялық жұмыстар орнына келген кезде әуе кемесінің экипажы диспетчерге басталуы, биіктік және жұмыстардың аяқталуының болжамды уақытын немесе жоспардың өзгергенін баяндайды. Диспетчер экипажға байланысқа шығу уақытын (уақыт аралығын) белгілейді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 95-кестеде келтірілген.
187. Жұмыс орнындағы алаңға қону көзделген жағдайда, әуе кемесінің экипажы диспетчерге қону, онда болудың болжамдық уақытын және өзінің әрі қарайғы әрекеттерін хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 96-кестеде келтірілген.
4-тарау. Радиолокаторды қолдану кезіндегі фразеология 1. Әуе кемесін тану
188. Радиолокациялық қызмет көрсетпес бұрын, әуе кемесі танылуы тиіс. Әуе кемелерін радиолокаторлардың индикаторларынан тану, оның әдістерін кешенді қолдану жолымен жүзеге асырылады:
1) пеленгациялау (автоматты радиопеленгатор пеленгісі мен әуедегі жағдай индикаторындағы (бұдан әрі – ИКО)) белгі азимутын салыстыру);
2) байлау (экипаждың МЖП-дан (әуе кемесінің орны) ұшып өткендігі туралы баяндамасын ИКО-дағы танылатын белгі координаттарымен салыстыру);
3) маневр (экипаж белгілеген және экипаж орындайтын маневрдің дәл келуі);
4) ҚШРЛ құралдарын қолдану (экипаж беретін және сүйемелдеу формулярында көрсетілетін ақпараттың сәйкес келуін салыстыру).
189. Әуе кемесін тану үшін қолданылатын әдіске қарай, диспетчер әуе кемелерінің экипаждарына тиісті нұсқаулар береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 97-кестеде келтірілген.
190. Егер тану жоғалып кетсе немесе жақында жоғалатын болса, ұшқышқа бұл туралы хабарланып, тиісті нұсқаулар беріледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 98-кестеде келтірілген.
2. Радиолокациялық векторлау
191. Әуе кемелерін айыру үшін (тану, кідірту үшін, әуе кемесі белгіленген бағыттан ауытқыған жағдайда немесе әуе кеменің экипажының сұрауы бойынша), диспетчер ұшу бағытын (радиолокациялық векторлауды) бере алады. Векторлау диспетчер әуе кемесін танып, бұл туралы әуе кеменің экипажына хабарлағаннан кейін орындалады. Векторлауды қолдану қажеттігін диспетчер нақты және болжамды әуе жағдайын талдау арқылы анықтайды. Бұл жағдайда ӘК экипажына бағыттың өзгеру себебі хабарланады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 99-кестеде келтірілген.
192. Әуе кемесін векторлау аяқталғаннан кейін диспетчер әуе кемесінің экипажына әуе кемесінің ұшып келе жатқан жерін хабарлап, ұшақты дербес жүргізуді қайта бастау туралы нұсқау береді. Дербес навигациялауды қайта бастауға берілген нұсқау, әуе кемесі экипажының ұшақ жүргізуді өз бетінше қамтамасыз ететіндігін білдіреді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 100-кестеде келтірілген.
Әуе кемесi қонуға бет алу үшiн оны векторлау кезiнде әуе кемесiнiң экипажына алдын ала тура қонуға бұрылыс жасаған кезде дербес навигациялауды қайта бастауға нұсқау берiлмейдi.
Ескерту. 192-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
193. Ұшып шығатын әуе кемесін векторлауды жоспарлау кезінде диспетчер ұшар алдында әуе кемесінің экипажын болжамды векторлау туралы ақпараттандырады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 101-кестеде келтірілген.
194. Әуе кемесін радиомаяктық қондыру жүйесі (ILS), VOR/DME, қондыру жүйесі жабдығы (NDB) бойынша қонуға бет алудың соңғы кезеңінің жол сызығына векторлау кезінде стандартты жағдайлар үшін:
1) диспетчер әуе кемесін таниды, бұл туралы әуе кемесінің экипажын ақпараттандырады;
2) әуе кемесінің экипажына қонуға бет алу типін, сондай-ақ қону МЖБ (ҰҚЖ-ның таңбаланған нөмірін) хабарлайды;
3) әуе кемесінің экипажын векторлаудың басталуы және оның мақсаты туралы ақпараттандырады;
4) әуе кемесін көлденең ұшу кезінде қону бағыты желісінде тұрақтандыру үшін әуе кемесі глиссадаға (FAF, FAP) кіру нүктесіне дейін кем дегенде 4 километр бұрын қону алдындағы түзуге шығуы үшін 450-тан (тиімді мәні - 300) кем емес бұрышпен қонуға бет алудың соңғы кезеңінің жол сызығына шығу бағытын немесе бағыттар тобын береді. Ұшу бағыттарының мәндері үш мәнді цифрлармен көрсетіледі;
5) әуе кемесінің экипажын оның ұшып келе жатқан жері туралы қонуға бет алудың соңғы учаскесінде ұшар алдында кемінде бір рет ақпараттандырады;
6) қонуға бет алудың соңғы кезеңінің жол сызығына шығу бағытын белгілеумен қатар қонуға бет алуға рұқсат пен радиомаяктық қондыру жүйесі бағыттық маягын (VOR немесе ҚЖЖ (NDB) бойынша белгілеу) «ұстағанын» растау туралы команда беріледі.
195. Қонуға бет алуды орындауға берілген рұқсат әуе кемесінің экипажы үшін жарияланған схемаға сәйкес дербес навигациялауды қайта бастауды білдіреді және диспетчердің көмегінсіз, қондыру жүйелерінің деректерін қолданып, қону бағытына бұрылуға ерік береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 102-кестеде келтірілген.
196. ӘҚҚ мақсатында әуе кемесінің бағыты туралы деректер қажет болуы мүмкін, себебі бүйірлеп эшелондауды көбінесе әуе кемесінің бортына бұрынғы бағытты сақтау туралы нұсқау беру арқылы белгілеуге болады. Бұл жағдайда бүйірлеп эшелондауды қарсы қозғалыс үшін белгілеуге болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 103-кестеде келтірілген.
197. Диспетчер әуе кемесінің ағымдағы бағытын білмеген жағдайда, әуе кемесінің экипажына ұшуды белгілі бағытта орындау туралы нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 104-кестеде келтірілген.
198. Векторлау статусындағы әуе кемесін ӘҚҚ-ны шектес диспетчерлік пунктке тапсырған жағдайда, диспетчер экипажға тиісті диспетчерлік пунктпен байланысқа ауысу туралы және осы диспетчерлік пунктпен байланысқа шыққан кезде белгіленген бағытты баяндауы туралы нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 105-кестеде келтірілген.
3. Әуе кемелерінің басқа әуе кемесіне соқтығысып қалуын ескертетін борттық жабдық
199. Әуе кемелерінің басқа әуе кемесіне соқтығысып қалуын ескертетін борттық жабдық (ағылшын тіліндегі аббревиатурасы CAS/TCAS) осы аудандағы басқа әуе кемелерінің қабылдау-жауап беру құралдарына әсер етіп, орын алуы мүмкін соқтығысу жағдайының барын анықтайды. Traffic Advisory (TA) дабылнамасы ұшқышқа соқтығысуы мүмкін деген кемені анықтап, Resolution Advisory (RA) дабылнамасы кезінде айырылу маневрын жасауға мүмкіндік береді.
Ұшқыш жасалған маневрлар туралы TCAS арқылы баяндайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 106-кестеде келтірілген.
200. Егер TCAS-тың іске қосылуының нәтижесінде ұшқыш берілген рұқсатқа сәйкес ұша алмайтын болса, бұл туралы баяндайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 107-кестеде келтірілген.
4. Әуе кемелерінің өзара орналасқан жері туралы ақпарат және әуе кемелерін айыру
201. Соқтығысу жағдайы орын алуы мүмкін траекторияда ұшып келе жатқан әуе кемесі туралы ақпарат мынадай түрде беріледі:
1) шартты 12-сағаттық шкала бойынша соқтығысып қалу қаупі бар әуе кемесінің салыстырмалы пеленгі; немесе, егер әуе кемесі бұрылып жатса, соқтығысып қалуы мүмкін әуе кемесінің жер шарының бөліктеріне қатысты салыстырмалы орны;
2) әуе кемесінің қашықтығы;
3) салыстырмалы орын ауыстыруы;
4) басқа қажет ақпарат.
202. Салыстырмалы орын ауыстыруын төмендегі тиісті терминдердің бірімен сипаттаған дұрыс:
«сlosing» (жақындап келе жатқан), «converging» (қиылысу траекторияларында), «parallel» (параллель), «same direction» (ілеспе), «opposite direction» (қарсы ұшып келе жатқан), «diverging» (ажырайтын траекторияларда), «overtaking» (басып озатын), «crossing left to right» (солдан оңға қарай кесіп өтетін), «crossing right to left» (оңнан солға қарай кесіп өтетін). Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 108-кестеде келтірілген.
203. Диспетчер экипажды даулы жағдайдың енді жоқ екені туралы ақпараттандырады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 109-кестеде келтірілген.
204. Әуе кемесі соқтығысады деген қауіп болған жағдайда, диспетчер ұшқышқа айырылысу үшін тиісті маневр жасау туралы нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 110-кестеде келтірілген.
5. Қайталама шолу радиолокаторы (ҚШРЛ)
205. Диспетчер мен экипаж арасындағы радиоалмасуда қайталама радиолокация құралдарын қолданған жағдайда борттық ҚШРЛ қабылдау-жауап беру құралдарының жұмыс режиміне қатысты осы Ереженің 2-қосымшасындағы 111-кестеде белгіленген стандартты сөз тіркестері қолданылады.
206. Егер ӘК экипажының баяндауы бойынша биiктiк көрсеткiштерi мен әуе жағдайының индикаторында берілген мәліметтер RVSM және RVSM-мен әуе кеңістігінде 60 метр (200 фут) қолданылмайтын жердегі әуе кеңістігіндегі 90 метр (300 фут) көп айырмашылықта болады, бұл туралы пилотты ақпараттандырып, эшелонды қайта баяндауын сұрау қажет. Әуе жағдайындағы индикаторда көрсетілген биіктік туралы диспетчердің пайдаланған мәліметтеріндегі жіберген ауытқулар шектен шыққан кезде рұқсат етілмейді. Диспетчер бұл туралы экипажды ақпараттандырып, тиiстi нұсқаулар бередi. Үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 112-кестеде келтiрiлген.
Ескерту. 206-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
207. ҚШРЛ қолдану кезіндегі диспетчерлік нұсқауларды ұшқыш қайталауы тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 113-кестеде келтірілген.
208. Қайталама радиолокациялық ақпаратты қолдану арқылы әуе кемесiнiң қозғалысын тұрақты бақылау кезiнде радиобайланыстың мiндеттi сеанстарын қысқарту мақсатында диспетчер нақты әуе кемелерiне «қайталама бақылау» режимiн енгiзедi. Мұндай режимде экипаждар кезектi МЖП-дан ұшып өткендiгi және ӘҚҚ аймағынан (ауданынан) шықандығы туралы диспетчердiң нұсқауы (сұрауы) бойынша ғана баяндайды. Егер ұшу эшелонын (биiктiгiн) өзгерту қажет болса, онда мұндай өзгерту диспетчердiң рұқсатымен немесе диспетчердiң нұсқауымен экипаждың сұрауы бойынша жүзеге асырылады.
Ескерту. 208-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
209. «Қайта бақылау» режимі енгізілген сәттен бастап, экипаж ұшуды жоспарға сәйкес орындап, диспетчермен радиобайланыс арнасын (жиілігін) үздіксіз тыңдап отырады.
6. Радиобайланыстың істен шығуы
210. Егер диспетчер әуе кемесін хабарларды қабылдай алады, бірақ жібере алмайды деп болжаса, ұшқыштың нұсқауларды алғанын растау үшін радиолокаторды қолдануға болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 114-кестеде келтірілген.
7. Күту аймағында ұшу
211. Күту аймағында ұшу схемасы аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланады, ұшқыш құралдарды көрсетіп, схеманың толық сипаттамасын (күту бойынша нұсқаулар) сұраған болса, осы Ереженің 2-қосымшасындағы 115-кестеге сәйкес үлгідегі фразеологияны қолдану қажет.
212. Күту аймағындағы тәртіптемелер қатаң бекітілген тәртіпте берілуі тиіс:
1) оған қатысты күту тәртіптемесі (fix) орындалатын нүкте (РНТ);
2) биіктік/эшелон (level);
3) нүктеге бағыттау (inbound track);
4) бұрылу жақтары (right / left turns);
5) бұрылу арасында ұшулар уақыты (time of leg).
VOR/DME-ге байланысты күту туралы нұсқауларда, осы Ереженің 212-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген уақыттың орнына қашықтықты көрсетуге болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 116-кестеде келтірілген.
213. Әуе кемесінің экипажына күту аймағы схемасының кез келген нүктесінде диспетчердің күту аймағынан шығу командасы берілуі мүмкін.
8. Жылдамдықты басқару
214. Қонуға бет алу кезектілігін реттеу үшін, сондай-ақ әуе кемелері арасында бойлық ара қашықтықты қамтамасыз ету үшін әуе кемелерінің үдемелі аспаптық жылдамдығын және тік бағыттағы жылдамдығын реттеу қолданылады.
215. Әуедегі жағдайға қарай отырып, диспетчер әуе кемесінің экипажынан ағымдағы аспаптық жылдамдық мәнін сұрап, басқа әуе кемелеріне аспаптық жылдамдықтың тиісті мәндерін береді.
216. Үдемелі аспаптық жылдамдықты реттеу кезінде әуе кемесінің біреусіне ең жоғары жылдамдықты мүмкіндігінше ұстап тұруға, ал екіншісіне жылдамдықты азайтуға нұсқау беріледі:
1) таза қанатының (қанатты механикаландырмай және шассиді шығармай) ең төменгі жылдамдығын;
2) қонуға бет алудың ең төменгі жылдамдығын (шассиді шығарып және қанатын аралық жағдайға механикаландырып 1500 метрден төмен биіктікте қолданылады);
Аспаптық жылдамдық мәні 20 км/сағат (10 уз) еседе көрсетіледі.
217. Жылдамдықты басқару жөнiндегi диспетчерге берiлетiн ұсынымдар:
1) әуе кемесiнiң экипажынан жылдамдықты талап етiлетiн шамаға дейiн азайту мүмкiн бе екенiн анықтау қажет, үдемелi жылдамдықты көтерiп-азайтуға берiлетiн жалпы бұйрықты қолдану тиiмсiздеу болып табылады, себебi әуе кемесiнiң экипажына жылдамдықты қаншалықты өзгерту дәрежесi туралы ештеңе айтылмайды;
2) 7600 метр биіктікте (250 эшелон) немесе одан жоғары жылдамдықты түзетуді 0,01 Маха еселік мөлшерде, ал 7600 метрден төмен биіктікте (250 эшелон) - 20 км/с (10 торап) еслік аспаптық жылдамдық (IAS) мөлшерінде көрсету қажет;
3) әуеайлақ ауданына әуе кемесі кірген кезде жылдамдықты жайлап азайту кезінде сағатына 500 километрге (270 торап) дейін азайтудан басталу керек (Indicated Air Speed – IAS);
4) үлкен тiк жылдамдықпен түсу кезiнде үдемелi жылдамдықты азайту қиынырақ болады және үдемелi жылдамдықты азайту ресурстары кейбiр әуе кеменiң түрлерiнде шектеулi екенiн ескерген жөн;
5) 150 (4550 метр) эшелоннан төмен биiктiкте турбореактивтi әуе кемелерi үшiн жылдамдықты механикаландыруы және шассиi алынып тасталған турбореактивтi ӘК-ның ең төмен жылдамдығына сәйкес келетiн IAS 410 км/сағатқа (220 уз) дейiн және 1500 метрден төмен биiктiкте механикаландыруды шығару кезiнде 350 км/сағатқа (190 уз) дейiн азайтуға болады.
Ескерту. 217-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
218. Үдемелі аспаптық жылдамдықты (IAS) сұрау оны ұстап тұруға берілген нұсқау емес. Ағымдағы үдемелі жылдамдықты сақтау қажет болған жағдайда, диспетчер әуе кеменің экипажына тиісті нұсқаулар береді.
219. Жылдамдықты басқаруды әрі қарай шектеу қажет болмаса, тиісті әуе кемелері бұл туралы ақпараттандырылады.
220. Жылдамдықты басқару күту аймағына ұшып келе жатқан немесе сонда тұрған әуе кемелеріне қатысты қолданылмайды.
221. Тік бағыттағы жылдамдықты реттеу кезінде диспетчер әуе кеменің тік бағыттағы жылдамдығын сұрап, осы әуе кеменің экипажына осы жылдамдықты ұстап тұру туралы нұсқау береді немесе оның жаңа мәнін хабарлайды. Соқтығысу жағдайын тудыратын басқа әуе кемлеріне қолданыстағы тік аралықты сақтауға немесе көбейтуге мүмкіндік беретін тік бағыттағы жылдамдық белгілейді.
222. Тік бағыттағы жылдамдықты сұрау оны ұстап тұруға берілген нұсқау емес. Ағымдағы тік бағыттағы жылдамдықты сақтау қажет болған жағдайда, диспетчер ӘК экипажына тиісті нұсқаулар береді.
223. Жылдамдықтарды басқару барлық жағдайларда ҰҚЖ-ға 7 километр қалған қашықтықта аяқталуы тиіс.
224. Жылдамдықты басқару кезінде осы Ереженің 2-қосымшасындағы 117-кестеге сәйкес үлгідегі фразеология қолданылады.
9. Тік эшелондаудың қысқартылған минимумын қолдану арқылы ұшу
225. Тік эшелондаудың қысқартылған минимумы (ағылшын тіліндегі аббревиатурасы RVSM (бұдан әрі – RVSM) қолданылатын әуе кеңістігінде ұшу кезінде немесе осы әуе кеңістігін тігінен қиып өту кезінде RVSM қолданылатын әуе кеңістігінде ұшуға бекітілмеген әуе кемелерінің ұшқыштары мұндай рұқсаттың жоқтығы туралы «negative RVSM (RVSM жоқ)» төмендегідей хабарлайды:
1) RVSM қолданылатын әуе кеңістігі шегіндегі кез келген арнадан бастапқы шақыру кезінде;
2) ұшу эшелонын өзгерту туралы барлық сұраулар кезінде;
3) ұшу эшелонына қатысты диспетчерлік рұқсаттарды барлық қайталаулар кезінде.
Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 118-кестеде келтірілген.
5-тарау. Авариялық байланыс жүргізу тәртібі
1. Жалпы ережелер
226. Авариялық байланыс хабарлары былайша сыныпталады:
1) апат – аса ауыр және/немесе тікелей төнген қауіпті жағдай және шұғыл жәрдем беру талап етіледі;
2) қауырттық – әуе кемесінің немесе басқа көлік құралының немесе борттағы немесе көрінетін жердегі қандай да бір адамның қауіпсіз, бірақ шұғыл жәрдем беруді талап етпейтін жағдай.
227. Хабар басында «mayday (апат)» сөзiн қолдану апат туралы хабарды бiлдiредi, ал хабар басында «pan pan pan (шұғыл)» шұғыл хабар екенiн бiлдiредi. Орын алған жағдайға байланысты, бұл сөздердi апат жағдайына және шұғылдығына қарай бастапқы шақыру кезiнде үш рет айтқан дұрыс.
Ескерту. 227-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
228. Апат туралы хабар қалған хабарлардың барлығынан маңызды, ал шұғыл хабарлар апат туралы хабардан басқа хабарлардың барлығынан да маңызды.
229. Апат немесе шұғылдық сигналын қолданатын экипаждар қажет емес қайталаулар жасамас үшін, баяу және анық сөйлеулері тиіс.
230. Экипаждар ұшу қауіпсіздігіне қатысты күмән болған жағдайлардың барлығында да жәрдем сұрайды. Бұл аса қауіпті жағдайдың орын алу қаупін болдырмауды қамтамасыз етеді.
231. Апат немесе шұғылдық сигналы сол уақытта қолданылып отырған жиілікте немесе халықаралық авиациялық апаттық жиілігінде 121,5 мегагерц, теңіз үстінде – 2182 килогерц немесе 4125 килогерц жиілікте берілуі тиіс. Қажет болған жағдайда, әуе кемесі басқа жиілікке ауыстырылуы мүмкін.
232. Егер апатқа ұшыраған немесе шұғылдық жағдайындағы әуе кемесі шақырып жатқан, жердегі станция жауап бермесе, онда жердегі кез келген басқа станция немесе әуе кемесі жауап беріп, қолдан келгенше кез келген көмек көрсетеді.
233. Апат немесе шұғылдық жағдайына ұшыраған әуе кемесінің экипажына жауап беретін станция ұшқышқа көмектесетін ақпарат, кеңес немесе нұсқау ғана беруі тиіс. Шамадан тыс ақпарат беру, уақыты өзі де тығыз әуе кемесі экипажының назарын басқаға аударуы мүмкін.
234. Көмек көрсетуге тікелей жұмылдырылмаған станциялар, апатқа ұшыраған ӘК тыңдалып жатқан жиілікті қолданбай тұра тұрулары тиіс.
235. Анық жеткен, бірақ жеткені расталмаған апат туралы хабар басқа әуе кемесіне түссе, апат туралы мұндай хабар түскен әуе кемесі уақыты болса және шамасы келсе оны растап, радио арқылы хабарлауы тиіс.
236. Әуе кемелері экипаждарының өзара және авариялық-құтқару жұмыстарымен айналысып жатқан жер үсті қызметтерімен байланысы 123,1 мегагерц жиілікте жүзеге асырылады, оған ауысу 121,5 мегагерц жиілікте байланыс орнағаннан кейін жүргізіледі.
2. Апат туралы хабарлар
237. Апатқа ұшыраған әуе кемесі мына жағдайларда апат белгісін береді:
1) қозғалтқыш (қозғалтқыштар) істен шыққан кезде;
2) әуе кемесінде өрт шықса;
3) бағдардан адасқан болса;
4) радиобайланыс істен шыққан кезде;
5) тұрақтылығын жоғалтқан, ұшақ басқарылудан қалған, беріктігі бұзылған кезде;
6) экипажға (жолаушыларға) шабуыл жасалған кезде;
7) әуеайлақтан тыс жерге мәжбүрлі қонатын болса;
8) күрт төмендеп кетсе.
238. Апат туралы хабарда мынадай элементтер көбірек және мүмкіндігінше мынадай тәртіпте болуы тиіс:
1) «mayday/апатқа ұшырадым» – үш рет қайталанады;
2) диспетчерлік пункттің шақыру белгісі;
3) әуе кемесінің тану индексі;
4) апат түрі;
5) әуе кемесі командирінің әрі қарайғы ойы (шешімі) және экипаждың әрекеті;
6) әуе кемесінің ұшып бара жатқан жері,
7) әуе кемесінің ұшу эшелоны (биіктігі) мен бағыты;
8) басқа да кез келген пайдалы ақпарат.
239. Диспетчер экипаждан апат белгісін алған кезде оның ұшып бара жатқан жерін анықтап, сигналды алған уақытын жазып, талап етуі бойынша экипажға хабарлайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 119-кестеде келтірілген.
240. Апатқа ұшыраған әуе кемесі өзіне назар аударттыру үшін және жағдайын хабарлауы үшін (ҚШРЛ 7700 тиісті кодын қолдануды қоса) қолындағы кез келген құралдарды қолданады.
241. Апат туралы хабар алған кез келген авиациялық станция осы хабарды ӘҚҚ органына хабарлайды, егер апатқа ұшыраған әуе кемесі онымен өзі байланыса алмаса. Бұл жағдайларда осы хабарды хабарлайтын станция апатқа ұшыраған өзі емес екенін анық білдіруі тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 120-кестеде келтірілген.
3. Радиобайланысты өшіру режимін енгізу
242. Авариялық әуе кемесінің ӘҚҚ жүзеге асыратын диспетчер, осы жиілікте жұмыс істеп отырған барлық әуе кемелері үшін немесе нақты бір әуе кемесі үшін радиобайланысты өшіру режимін енгізе алады. Радиобайланысты өшіру режимі диспетчерден радиобайланысты өшіру режимін жою туралы хабар келіп түскенше сақталады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 121-кестеде келтірілген.
243. Радиобайланысты өшіру режимін енгізу кезінде экипаждар:
1) авариялық жағдайлар орын алмаған жағдайлардан басқа жағдайларда осы диспетчерлік пункттің ӘҚҚ радиожелісінде хабараламарды таратудың барлығын тоқтатып, оларды қабылдауға ғана жұмыс істейді;
2) диспетчердің сұрауы бойынша ғана байланысқа шығады;
3) ерекше қажеттілік туындаған жағдайда, жұмыс жиілігінде апатқа ұшыраған әуе кемесін ғана қалдыруға болады. Қалған барлық әуе кемелері басқа жиілікке ауыстырылады. Апатқа ұшыраған әуе кемесінен келетін хабарларға келетін кедергілерді жою мақсатында, қалған әуе кемелерінен растау жаңа жиілікте жүргізіледі.
Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 122-кестеде келтірілген.
4. Апат сигналын және радиобайланысты өшіру режимін сөндіру
244. Егер әуе кемесі апатқа ұшырамаған болса, оның экипажы апат жағдайын жоққа шығаратын хабар жібереді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 123-кестеде келтірілген.
245. Диспетчерге әуе кемесі енді апат жағдайында емес екенін білген жағдайда немесе әуе кемесі жауапкершілік аймағынан шыққан жағдайда радиобайланысты өшіру режимін сөндіреді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 124-кестеде келтірілген.
5. Шұғыл хабарлар
246. Шұғылдық сигналы бойынша хабарда, мүмкіндігінше, төменде келтірілген тәртіппен хабарланатын элементтер болуы тиіс:
1) шұғылдық сигналы – «pan/пан» (үш рет хабарланады);
2) диспетчерлік пункттің шақыру белгісі;
3) әуе кемесінің тану индексі;
4) хабарды беру себебі;
5) әуе кемесі командирінің әрі қарайғы ойы (шешімі) және экипаждың әрекеті;
6) әуе кемесінің ұшып келе жатқан жері,
7) әуе кемесінің ұшу эшелоны (биіктігі) мен бағыты;
8) басқа да кез келген пайдалы ақпарат.
Ескерту. 246-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
247. «pan/пан» сигналы бойынша әуе кемелерiнiң немесе борттағы қандай да бiр адамдардың ұшу қауiпсiздiгiне қатысты хабарлар берiледi.
Ескерту. 247-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
248. Хабар сол кезде қолданылып отырған жиілікте беріліп, осы әуе кемесі ұшып бара жатқан ауданға жауапты диспетчерлік пунктке жіберіледі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 125-кестеде келтірілген.
249. Шұғылдық жағдайлары мен сипатына қарай диспетчер әуе кемесінің экипажына хабар себептерін нақтылау үшін қосымша сұрақтар береді.
6. Авариялық құлдилау
250. Әуе кемесінің экипажы авариялық құлдилау туралы баяндаған кезде, диспетчер осы әуе кемесінің қауіпсіз төмендеуін қамтамасыз ету үшін қолдан келгенше барлық әрекеттерді орындайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 126-кестеде келтірілген.
251. Әуе кемелерінің экипаждары авариялық құлдилау туралы жалпы хабар бергеннен кейін нақты нұсқаулар беріледі.
7. ӘК экипажымен байланысты жоғалту
252. Егер экипаж соған бөлінген жиілікте диспетчерлік пунктпен байланыса алмаса, ӘҚҚ-ның осы ауданындағы (аймағындағы) шектес диспетчерлік пункттің жиілігінде байланысып көруі тиіс. Осы жиілікте жұмыс істейтін басқа да әуе кемелерімен байланысып көруді қатар жүргізуі тиіс.
253. Егер байланыс орнату мүмкін болмаса, экипаж хабар жіберіліп отырған адресатты (адресаттарды) қоса, «блиндпен хабарлаймын (Transmitting blind)» деген сөз тіркесін айтып, хабарын соған бөлінген жиілікте (жиіліктерде) екі рет қайталайды.
254. Борттағы қабылдағыш құралдың iстен шығуына байланысты, екi жақты байланыс болмаса, экипаж белгiленген тәртiпте қолдануға белгiленген жиiлiкте жеткiзулерiн берудi жалғастыра бередi. Мұндай хабарлар «қабылдағыштың iстен шығуына байланысты блиндпен хабарлаймын (Transmitting blind due to receiver failure)» деген сөз тiркестерiнен кейiн екi рет қайталанады. Хабарларда кезектi хабарлау уақыты немесе орны, сондай-ақ әуе кемесi экипажының ұшуды орындау тәртiбiне қатысты әрi қарайғы ойы көрсетiледi.
Ескерту. 254-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
255. Борттық жабдықтың істен шығуы салдарынан байланыс бұзылған жағдайда, ұшқыш жауап берушінің кодын ҚШРЛ 7600 белгілейді (әуе кемесінің бортында тиісті қабылдау-жауап беру құралы болған жағдайда).
256. Егер диспетчерлік пункт экипаж тыңдайды деген жиіліктерде шақырғаннан кейін әуе кемесімен байланыс орната алмаса, онда бұл диспетчерлік пункт:
1) әуе кемесінің хабарларын қайта тарату қажет болса, әуе кемесін шақыру мақсатында ӘҚҚ-ның шектес органдарымен байланысады;
2) хабарларды қайта тарату қажет болса, осы аудандағы басқа әуе кемелері арқылы байланыс орнатып көреді.
8. Ұсталу кезіндегі радиоалмасу
257. Әуе кемесі ұсталған кезде экипаж 121,5 мегагерц авариялық жиілігінде ұстап алушымен немесе ұстауды басқарудың тиісті органымен байланыс орнатып, ұстап алушының бұйрықтарын орындайды.
258. Егер экипаж әуе кемесінің ұсталғанын білсе, бұл туралы өзі ұшып келе жатқан ӘҚҚ-дағы диспетчерлік пунктке баяндайды.
6-тарау.
Метеорологиялық ақпарат
259. Хабарлар, болжамдар немесе ескертулер түріндегі метеорологиялық ақпаратты ӘҚҚ органдары немесе радиохабар тарату арналары арқылы ұшқыш ұсынады. Бұл жағдайда арнайы метеорологиялық терминдер қолданылуы тиіс, ал ақпарат, қабылдаушы ұшқыш (әуе кемесінің экипажы) осы деректерді жазып үлгеретіндей асықпай хабарланып, анық айтылады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 127-кестеде келтірілген.
260. Бұлттылық туралы ақпаратты төмендегідей түрде беруге болады:
«scattered at one thousand eight hundred metres, scattered cumulonimbus at 600 metres, broken at 1000 metres » «1800метрде шашыранды бұлттар, 600 метрде шашыранды түйдек-жауынды бұлттар бар» Жоғарыда келтірілген мысалдағы «scattered» 3-4 октантке, «broken» - 5-7 октантке сәйкес келеді.
Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 128-кестеде бұлттылық мөлшерінің сәйкестігін анықтау терминдері келтірілген.
261. ҰҚЖ-дағы көру мүмкіндігінің қашықтығы туралы хабар беру кезінде әр әріп үшін фонетикалық сөзді қолданбай, RVR қысқартуы қолданылады. Дұрыс түсінбей қалу қаупі болмаса, ҰҚЖ нөмірін жіберуге болады.
262. Аспаптық өлшеу жасалған жағдайда, RVR-дің бірнеше мәнін хабарлауға болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 129-кестеде келтірілген.
263. Егер жел ұйытқиды деп күтілсе немесе ол туралы басқа әуе кемесі хабарлаған болса, диспетчер келесі әуе кемелері бұл құбылыстың орын алмағанын хабарлағанынша, басқа әуе кемелерін ескерте береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 130-кестеде келтірілген.
7-тарау. ҰҚЖ бетінің жай-күйі
264. ҰҚЖ беті су екені туралы ақпарат, ҰҚЖ-дағы су мөлшеріне қарай, «ылғал»(«damp»), «сулы»(«wet»), «шалшықтар»(«water patches»), «су төгілген» («flooded») деген терминдерді қолдану арқылы хабарланады.
265. Тiркелу коэффициентi («braking coefficient») немесе тежеу тиiмдiлiгi («braking action») тиiстi өлшеу деректерi болған жағдайда хабарланады.
Ескерту. 265-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
266. Ұшқыштардың нақты тежеу тиімділігі туралы хабарларын ӘҚҚ органы келесі ӘК-ға мына нысанда хабарлайды: «Braking action reported (тип ВС) at (уақыт) (тежеу тиімділігін бағалау)».
267. ӘҚҚ органдары ҰҚЖ бетінің және әуеайлақтың нақты жай-күйі туралы басқа деректерді осы Ереженің 2-қосымшасындағы 131-кестеде келтірілген үлгі бойынша хабарлайды.
8-тарау.
Әуе кемелерінің жақындасулары туралы баяндау
268. Егер әуе кемесінің экипажы әуе кемелерінің жақындасып кеткенін байқаса, ал бұл жағдай әуе кемелерінің ұшып келе жатқан жерлері мен салыстырмалы жылдамдықтарын ескергеннің өзінде, осы әуе кемелерінің қауіпсіздігіне қауіп төндірсе немесе төндіруі мүмкін болса, ол диспетчерлік пунктке «airprox» баяндайды.
269. Осы әуе кемесінің әуе қозғалысына қызмет көрсетіп отырған диспетчерге бұл туралы бірінші рет радиотелефон байланысы арқылы баяндайды. Егер диспетчердің жұмысы өте көп болып, баяндауды сол сәтте қабылдай алмаса, бұл туралы әуе кемесінің экипажына хабарлайды. Бұл жағдайда әуе кемесінің экипажы әуе кемесі қонғаннан кейін баяндайды.
270. Ұшқыштың баяндамасы «airprox report» сөздерінен басталып, мынадай тармақтарды қамтиды:
1) әуе кемесінің шақыру белгісі;
2) ҚШРЛ коды;
3) жақындасу жері;
4) әуе кемесінің бағыты;
5) эшелоны немесе биіктігі;
6) биіктік өлшегіш құралында белгіленген қысым;
7) әуе кемесінің жағдайы (көлденең ұшу/биіктік алу/төмендеу/бұрылу);
8) метеожағдайлар;
9) жақындасу күні мен уақыты (UTC);
10) басқа әуе кемесінің сипаттамасы;
11) әуе кемесi байқалған қашықтық және өзi мен байқалған әуе кемесiнiң нақты ұшу траекториясы.
Ескерту. 270-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
9-тарау. Автокөлік және әуеайлақ құралдарымен радиоалмасу жүргізу
271. Радиотелефон байланысын жүргізу ережесін әуеайлақтың ұшу алаңындағы жұмыстарды ұйымдастыратын және бақылайтын барлық адамдар, сондай-ақ әуеайлақтағы автокөлік құралдарын жүргізушілер де сақтайды.
272. Мұндай жұмыстар атқаратын адамдар, сондай-ақ автокөлік пен әуеайлақ құралдары жүргізушілер әуежай ішіндегі байланыс жиілігін, ал ұшу жолағы мен РЖ учаскелерінде және оған жапсарлас жатқан жерлерде жұмыстар жүргізу кезінде «Рульдеу» немесе «Мұнара» («Старт») диспетчерлік пункттерінің жиілігіндегі радиоалмасуды үнемі тыңдап жүрулері тиіс.
273. «Рульдеу» немесе «Мұнара» («Старт») диспетчерлік пункттерінің әуежай ішіндегі байланыс жиіліктерін тыңдау ұшу алаңында жүру тәртібі туралы қосымша нұсқаулар алу үшін және жердегі жылжымалы техника және әуе кемелері туралы ақпаратты білу үшін жүргізіледі.
274. Радиотелефон байланысын жүргізу үшін әр абонентке (ұшу алаңына шығатын машиналарға) тиісті шақыру белгілері беріледі.
275. Жүргізушілер диспетчермен байланысқан кезде өзіне берілген шақыру белгісін қолданып өзін атаулары, келе жатқан жері мен жұмысқа бару бағытын көрсетулері тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 132-кестеде келтірілген.
276. Егер жүргізуші байланысқа шыққан кезде диспетчер бос емес болса, бұл туралы «күте тұрыңыз» деп хабарлайды. Бұл жүргізушінің диспетчер қоңырауын күтіп, диспетчерден рұқсат алғанша жүрісті бастамауын білдіреді.
277. Автокөлік құралдарына қажет жеріне дейін баруына рұқсат беру мүмкін болмаған жағдайда, диспетчер өзі белгілеген пунктке баруға рұқсат бере алады, сол жерге тоқтағаннан кейін жүргізуші белгіленген (жұмыс) орнына баруға тағы рұқсат сұрайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 133-кестеде келтірілген.
278. Қозғалыстың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін, перронда жүруге берілетін рұқсатқа басқа көлік құралдарына қатысты барлық қажет ақпаратты қосуға болады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 134-кестеде келтірілген.
«Жалғастыра беріңіз» сөзі көлік құралдарымен радиоалмасу кезінде қолданылмайды.
279. Кез келген автокөлік және әуеайлақ құралының жүргізушісі рұқсат алмайынша және сол рұқсатты алғанын растамайынша ұшу-қону жолағын ешбір жағдайда да қиып өтпейді. Ұшу жолағының босағаны туралы баяндау ол босағаннан кейін дереу хабарланады.
280. Диспетчер қонуға бет алған әуе кемесінің жерге қонғанға дейін немесе қонғаннан және ұшу алаңын қиып өту орнынан жүріп өткеннен кейін 5 минуттан көп уақыт аралығы болған жағдайда, автокөлік және әуеайлақ құралдарына ұшу жолағын қиып өтуге рұқсат береді.
281. Жүргізуші ұшу алаңын қиып өтуге рұқсатты ҰҚЖ-ның жоспарланған учаскесіне (РМЖ-ның шекті аймағының шекарасы) жетпей тоқтағаннан кейін сұрайды. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 135-кестеде келтірілген.
282. Егер автокөлік немесе әуеайлақ құралы ұшу жолағында тұрып, оны босату қажеттілігі туындаса, диспетчер осы құралдың жүргізушісіне босату туралы нұсқау береді.
283. Ұшу жолағы барлық жағдайларда да әуе кемесінің есептік (нақтыланған) қону (ұшу) уақытына 5 минут қалғанға дейін автокөлік және әуеайлақ құралдарынан босатылуы тиіс. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 136-кестеде келтірілген.
284. Автокөлік және әуеайлақ құралы әуеайлақтың жұмыс алаңымен жүріп бара жатса, оның жүргізушісін орын алуы мүмкін қауіпті жағдай туралы ақпараттандыру үшін, диспетчер оның жүргізушісіне шұғыл әрекеттер жасауға нұсқау береді. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 137-кестеде келтірілген.
10-тарау. Диспетчерлер арасында ӘҚҚ барысында
ақпаратпен алмасу
285. ӘҚҚ барысында шұғыл хабарлармен және ақпаратпен алмасу шектес пункттердің диспетчерлері арасында жұмыс технологияларына сәйкес тиісті байланыс арналары арқылы жүргізіледі.
286. Диспетчерлік пункттер арасында шұғыл хабарлармен және ақпаратпен алмасу кезінде олардың әрқайсысын шақыру үшін белгіленген шақыру белгілері қолданылады. Диспетчерлік пункттерде бағыттар, секторлар ұйымдастырылған жағдайда, берілген цифрлық индекс қоса айтылатын негізгі шақыру белгісі қолданылады. Қолданылатын фразеология үлгілері: «Бақылау-1», «Бақылау-2», «Жақындау– 1», «Жақындау – 2», «Мұнара».
287. ӘҚҚ-ның шектес (өзара әрекеттесетін) пункттерінің диспетчерлері арасында хабарлармен және ақпаратпен алмасу кезінде, бақылау мақсатында, хабарды және ақпаратты қабылдайтын диспетчер:
1) әуе кемесінің түрін және шақыру белгісін;
2) міндетті жеткізулер пунктінен (МЖП), тапсыру межесінен ұшып шығу, ұшып өту уақытын;
3) ұшу эшелонын (биіктігін);
4) ұшып шығуға, қонуға берген рұқсатты немесе тыйым салуды қайталайды.
ӘҚҚ-ның шектес (өзара әрекеттесетін) пунктінің диспетчері мұндай хабарды қайталамаған жағдайда, хабар беруші диспетчер одан хабарды түгелдей немесе жартылай қайталауын талап етеді.
288. Әрбір әуе кемесінің ұшуын қамтамасыз ету барысында ӘҚҚ пункттерінің диспетчерлері шектес ауданға (аймаққа) кіру (шығу) талаптарын өзара келіседі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 138-кестеде келтірілген.
289. Шектес ӘҚҚА-ға кіру талабы ӘҚҚ-ны тапсыру межесінен шығуға 5 минут қалғанға дейін келісіліп, хабарлануы тиіс.
290. ӘҚҚА диспетчерi әуе кемесi ауданға кiрер алдында ЖДП диспетчерiне мыналарды хабарлайды:
1) әуеайлақ ауданына кіру орны;
2) әуе кемесінің келіп қонуының есепті уақыты;
3) рейстің нөмірі және литері;
4) әуе кемесін шақыру және ВОРЛ жауап берушінің коды;
5) ұшу эшелоны (биiктiгi);
6) қону әуеайлағы және әуе кемесінің түрі (қажет болған жағдайда).
Үлгiсi осы Ереженiң 2-қосымшасындағы 139-кестеде келтiрiлген.
Ескерту. 290-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
291. Әуе кемісінің қону алдындағы түзуге шығуын қамтамасыз ету үшін «Шеңбер» диспетчері «Мұнара» диспетчерін оның схема бойынша ұшып келе жатқан жері туралы ақпараттандырады. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 140-кестеде келтірілген.
292. «Мұнара» диспетчері «Рульдеу» диспетчерімен ӘК-ның ҰҚЖ-ны босату бағытын келіседі. Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 141-кестеде келтірілген.
293. Ұшу кезінде ерекше жағдайлар орын алған жағдайда, әуе кемелері қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету ӘҚҚ пункттерінің өзара әрекеттесуші диспетчерлеріне, ұшу басшыларына, авариялық-құтқару қызметіне және басқа да мүдделі қызметтерге бұл туралы уақтылы және анық хабарлау арқылы жүзеге асырылады.
Хабарлармен алмасу кезінде нақты орын алған жағдайды ескерген жөн. Хабарда мынадай элементтер болуы тиіс:
1) хабардың кімге арналғаны;
2) кім хабарлап отырғаны;
3) диспетчерлік пункттің шақыру белгісі;
4) әуе кемесінің тану индексі;
5) апат сипаты;
6) әуе кемесі командирінің әрі қарайғы ойы (шешімі) және эеипаждың әрекеті;
7) әуе кемесінің ұшып келе жатқан жері,
8) әуе кемесінің ұшу эшелоны (биіктігі) мен бағыты;
9) басқа да кез келген пайдалы ақпарат.
Үлгісі осы Ереженің 2-қосымшасындағы 142-кестеде келтірілген.
294. Үйлестіру тәртіптемелері шектес мемлекеттердің ӘҚҚ органдары арасында жасалған келісімдермен анықталады.
Ұшуды орындау
және әуе қозғалысына
қызмет көрсету кезінде радиоалмасу
фразеологиясының ережесіне
1-қосымша
Авиациялық ағылшын тілінде қабылданған қысқартулар
«*» белгісімен белгіленген қысқартулар ағылшын тілінде айту ережесі бойынша әдеттегі сөз сияқты айтылады. Қалған қысқартулар, әдетте, әріп атауларын (А – [эй] B – [би] және т.с.с., сирек – радиотелефон алфавитін қолдану арқылы айтылады [Альфа, Браво және т.с.с.]) қолдану арқылы айтылады.
А
AAL - Above Aerodrome Level - Над уровнем аэродрома - Әуеайлақ деңгейінің үстінен
ACAS* - Airborne Collision Avoidance System - Бортовая Система
Предупреждения Столкновений (см. TCAS) - Соқтығыстардың алдын алудың борт жүйесi (САБЖ)
ACC - Area Control Centre - Районный Диспетчерский Центр – Аудандық Диспетчерлік Орталық
ADF- Automatic Direction-Finding Equipment- Автоматический радиопеленгатор – Автоматты радиопеленгатор
ADR - Advisory Route - Консультативный маршрут – Консультациялық бағыт
ADT - Approved Departure Time- Одобренное (разрешенное) время вылета – Мақұлданған (рұқсат етілген) ұшып шығу уақыты
AFTN - Aeronautical Fixed Telecommunication Network - Сеть Авиационной фиксированной электросвязи (АФТН) – Авиациялық бекітілген электр байланыс желісі
AGL - Above Ground Level - Относительно поверхности земли – Жер бетіне қатысты
AIC - Aeronautical Information Circular - Бюллетень аэронавигационной информации – Аэронавигациялық ақпараттар бюллетені
AIRPROX* - Aircraft Proximity - Кодовое слово, применяемое в отчетах об инциденте при воздушном движении для обозначения сближения воздушных судов - Әуе кемелерінің жақындасуын белгілеу үшін әуе қозғалысы кезіндегі қақтығыс туралы есеп беруде қолданылатын шартты сөздер
AIP - Aeronautical Information Publication - Сборник Аэронавигационной Информации – Аэронавигациялық ақпараттар жинағы
AIS - Aeronautical Information Service - Служба Аэронавигационной Информации – Аэронавигациялық ақпараттар қызметі
AMSL - Above Mean Sea Level - Над средним уровнем моря – Орташа теңiз денгейiнiң үстiнен
ATA - Actual Time of Arrival- Фактическое Время Прибытия – Ұшып келудің нақты уақыты
АTC - Air Traffic Control - Управление Воздушным Движением - Әуе қозғалысын басқару
ATD - Actual Time of Departure - Фактическое Время Вылета – Ұшып шығудың нақты уақыты
ATIS* Automatic Terminal Information Service - Система Автоматической Трансляции Информации - Ақпаратты автоматты түрде беру жүйесі
ATS - Air Traffic Service - Обслуживание Воздушного Движения - Әуе қозғалысына қызмет көрсету
ATSU - Air Traffic Service Unit - Орган Обслуживания Воздушного Движения - Әуе қозғалысына қызмет көрсету органы
ATZ - Aerodrome Traffic Zone - Зона Аэродромного Движения - Әуеайлақтық қозғалыс аймағы
C
CAVOK*- Visibility, cloud and present weather better than prescribed values or conditions (pronounced Cav-okay) - Видимость, облачность и фактическая погода лучше предписанных значений или условий (произносится Кав-окей) – Көру мүмкіндігі, бұлттылық және нақты ауа-райы нұсқаудағы мәндерден немесе жағдайлардан жақсы (Кав-окей болып айтылады)
CTA - Control Area - Диспетчерский район – Диспетчерлік аудан
CTR - Control Zone - Диспетчерская зона – Диспетчерлік аймақ
D
DF - Direction Finding-Пеленгатор - Пеленгатор
DME - Distance Measuring Equipment - Дальномерное Оборудование – Алысты өлшеу жабдығы
DR - Dead Reckoning - Метод Отсчета – Есептеу әдісі
E
EAT - Expected Approach Time - Ожидаемое Время (начала) Подхода – Жақындаудың күтілетін уақыты (басы)
ETA - Estimated Time of Arrival - Расчетное Время Прибытия – Ұшып келудің есептік уақыты
ETD - Estimated Time of Departure - Расчетное Время Вылета – Ұшып шығудың есептік уақыты
F
FAF - Final Approach Fix-Контрольная точка конечного этапа захода на посадку – Қонуға бет алудың соңғы кезеңінің бақылау нүктесі
FAР - Final Approach Point - Точка конечного этапа захода на посадку - Қонуға бет алудың соңғы кезеңінің нүктесі
FIR - Flight information Region - Район Полетной Информации – Ұшу ақпараты ауданы
FIS - Flight Information Service - Служба Полетной Информации – Ұшу ақпараты қызметі
FL - Flight Level - Эшелон ПолҰта – Ұшу эшелоны
Ft - Foot (feet)- Фут (ы)
G
GAT - General Air Traffic-Основное Воздушное Движение – Негізгі әуе қозғалысы
H
H24 - Continuous day and night service (pronounced Aitch Twenty Fower)- Круглосуточная Служба (произносится Эйч Туенти Фауэр) – Тәулік бойғы қызмет (Эйч Туенти Фауэр деп айтылады)
HF - High Frequency-Высокая Частота – Жоғары жиілік
HJ - Sunrise to Sunset-Светлое Время – Күндізгі уақыт
I
IAF - Initial Approach Fix - Точка Начального Этапа Захода на посадку – Қонуға бет алудың бастапқы кезеңінің нүктесі
ICAO* International Civil Aviation Organization - Международная Организация Гражданской Авиации – Халықаралық азаматтық авиация ұйымы IF - Intermediate Approach Fix - Точка Промежуточного Этапа Захода на посадку – Қонуға бет алудың аралық кезеңінің нүктесі
IFR - Instrument Flight Rules - Правила Полетов по Приборам – Аспаптар бойынша ұшу ережесі
ILS - Instrument Landing System - Инструментальная Система Посадки – Аспаптар бойынша қондыру жүйесі
IMC - Instrument Meteorological Conditions-Инструментальные Метеорологические Условия – Аспаптық метеорологиялық жағдайлар
K
KG - Kilogram (s)- Килограмм (ы)
KM - Kilometre (s)- Километр (ы)
KT - Knot (s)- Узел (узлы)
M
MAPt - Missed Approach Point - Точка ухода на второй круг – Екінші айналымға кету нүктесі
MATZ*-Military Aerodrome Traffic Zone - Зона Полетов Военного Аэродрома - Әскери әуеайлақ ұшуларының аймағы
MDA/H-Minimum Descent Altitude/Height - Минимальная Высота Снижения (абсолютная/относительная) - Төмендеудiң ең төменгi биiктiгi (абсолюттi/салыстырмалы)
MEDA* - Military Emergency Diversion Aerodrome - Военный Аварийный Запасной Аэродром - Әскери авариялық қосалқы әуеайлақ
MET* - Meteorological or Meteorology - Метеорологический/Метеорология – Метеорологиялық/Метеорология
METAR* - Routine aviation aerodrome weather report - Стандартное Сообщение о погоде на аэродроме - Әуеайлақтағы ауа-райы туралы стандартты хабар
Mb - Millibars-Миллибар (ы)
N
NDB - Non-Directional Radio Beacon - Ненаправленный Радиомаяк – Бағытталмаған радиомаяк
O
OCA/H - Obstacle Clearance Altitude / Height - Безопасная Высота Пролета над Препятствиями (абсолютная /относительная) - Кедергілердің үстімен ұшудың қауіпсіз биіктігі (абсолютті/салыстырмалы)
P
PAPIS* - Precision Approach Path Indicating System (pronounced Pa-pee) - Световая Система Точного Захода на посадку (произносится Па-пи) – Қонуға дәл бет алудың жарық жүйесі (Па-Пи деп айтылады)
PAR - Precision Approach Radar-Посадочный Радиолокатор – Қону радиолокаторы
Q
QDM - Magnetic heading (zero wind) (Sometimes employed to indicate magnetic heading of a runway) - Магнитное направление (штилевой) (Иногда применяется для обозначения магнитного направления ВПП) – Магнитті бағыт (желсіз) (Кейде ҰҚЖ-ның магнитті бағытын белгілеу үшін қолданылады)
QDR - Magnetic bearing - Магнитный пеленг – Магнитті пеленг
QFE - The observed pressure at a specified datum (usually aerodrome or runway threshold elevation) corrected for temperature- давление на определҰнном уровне (обычно аэродрома или превышении порога ВПП) – белгілі бір деңгейдегі қысым (әдетте әуеайлақтағы немесе ҰҚЖ шегінен асқанда)
QNH - Altimeter sub-scale setting to obtain elevation when on the ground and indications of elevation when in the air - Давление на аэродроме, приведенное к уровню моря - Теңiздiң орташа деңгейiне келтiрiлген әуеайлақтағы қысым
QTE - True bearing - Истинный пеленг – Ақиқат пеленг
R
RA - Resolution Advisory (see TCAS) - Рекомендация по разрешению угрозы столкновения (см. TCAS) – Соқтығысу қаупін шешу жөніндегі ұсыным
RCC - Rescue Co-ordination Center - Центр Поиска и Спасания – Іздестіру және Құтқару Орталығы
RTF - Radiotelephone/Radiotelephony - Радиотелефонный/Радиотелефония – Радиотелефондық/Радиотелефония
RVR - Runway Visual Range - Видимость на ВПП – ҰҚЖ-дағы көру мүмкіндігі
RVSM - Reduced Vertical Separation Minimum - Сокращенный минимум вертикального эшелонирования – Тік эшелондаудың қысқартылған минимумыS
SAR - Search and Rescue-Поиск и Спасание – Іздестіру және Құтқару
SID* - Standard Instrument Departure - Стандартный Маршрут Вылета по приборам – Аспаптар бойынша ұшып шығудың стандартты бағыты
SIGMET* - Significant information concerning en-route weather phenomena which may affect the safety of aircraft operations - Важная информация о явлениях погоды по маршруту, которая может повлиять на безопасность полетов – Ұшу қауіпсіздігіне әсер етуі мүмкін бағыттағы ауа-райы құбылыстары туралы маңызды ақпарат
SMGCS - Surface Movement Guidance and Control System - Система управления наземным движением и контроля за ним – Жердегі қозғалысты басқару және оны бақылау жүйесі
SRA - Surveillance Radar Approach - Заход по обзорному локатору – Шолу локаторы бойынша қонуға бет алу
SSR - Secondary Surveillance Radar - Вторичный обзорный Радиолокатор – Қайталама шолу радиолокаторы
STAR* - Standard (instrument) Arrival Route - Стандартный Маршрут Прибытия по приборам – Аспаптар бойынша ұшып келудің стандартты бағыты
T
TA - Traffic Advisory (see TCAS) - Консультативная информация о воздушном движении (см. TCAS) - Әуе қозғалысы туралы консультациялық ақпарат
TAF* - Terminal Aerodrome Forecast - Прогноз погоды по Аэродрому - Әуеайлақтағы ауа-райы болжамы
TCAS* - Traffic Collision Avoidance System (Tee-kas) - Бортовая Система Предупреждения Столкновений (Ти-кас) - Соқтығыстардың алдын алудың борт жүйесi
TMA - Terminal Control Area - Район Аэродрома (Аэроузла) - Әуеайлақ (аэроторап) ауданы
U
UAS - Upper Airspace - Верхнее Воздушное Пространство – Жоғарғы әуе кеңістігі
UHF - Ultra High Frequency-Ультра Высокая Частота – Ультра жоғары жиілік
UTC - Co-ordinated Universal Time - Всемирное Координированное Время – Дүниежүзілік үйлестірілген уақыт
V
VASIS* - Visual Approach Slope Indicator System (pronounced Var-zi) - Система Индикации Глиссады Визуального Захода на посадку (произносится Ва-зи) – Көзбен шолып қонуға бет алу глиссадасын бейнелеу жүйесі (Ва-зи деп айтылады)
VDF - Very High Frequency Direction Finding Station - ОВЧ радиопеленгатор - ӨЖЖ радиопеленгатор
VFR - Visual Flight Rules - Правила Визуальных Полетов – Көзбен шолып ұшу ережесі
VHF - Very High Frequency (30 to 300 MHz)- Очень Высокая Частота - Өте жоғары жиілік
VMC - Visual Meteorological Conditions - Визуальные Метеорологические Условия - Көзбен шолу метеорологиялық жағдайы
VOLMET* - Meteorological information for aircraft in flight - Метеорологическая информация для ВС в полете – Ұшып бара жатқан ӘК-ға арналған метеорологиялық ақпарат
VOR - VHF Omnidirectional Radio Range - ОВЧ Всенаправленное угломерное оборудование - ӨЖЖ барлық жаққа бағытталған бұрышты өлшеу жабдығы
Ұшуды орындау және
әуе қозғалысына қызмет
көрсету кезінде радиоалмасу
фразеологиясының ережесіне
2-қосымша
Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Көлік және коммуникация министрінің м.а. 2012.08.03 № 489 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.
Таблица 1
Латинский алфавит |
Русский алфавит |
|||
Буква |
Слово |
Произношение, выраженное буквами русского алфавита (подчеркнутые слоги являются ударными) |
Буква |
Слово |
A |
Alpha |
Алфа |
А |
Анна |
Таблица 2
Число или элемент числа |
Русский язык |
Английский язык |
Произношение, выраженное буквами русского алфавита |
0 |
ноль сто |
zero hundred |
Зи-ро Хан-дред |
Таблица 3
Число |
Передается на английском как: |
Передается на русском как: |
0 |
зи-ро |
ноль |
Ескерту: Бағытты ағылшын тiлiнде айтқан кезде, үнемі үш сан пайдаланылады, мысалы: «heading 050 (зиро-файв-зиро)»; «heading 275 (ту-сэвен-файв)». Ұшу эшелонын, 90 эшелонға дейін қоса айтқан кезде екі сан пайдаланылады, мысалы: «flight level 70 (сэвен-зиро)». Ұшу эшелонын, 100 эшелонға дейін және одан жоғары айтқан кезде үш сан пайдаланылады, мысалы: «flight level 270 (ту-сэвен-зиро).»;
Таблица 4
Число |
Передается на английском как: |
Передается на русском как: |
0 5 000 38 143 |
зи-ро файв зи-ро зи-ро зи-ро |
ноль пять тысяч три восемь один четыре три |
Таблица 5
Число |
Передается на английском как: |
Передается на русском как: |
118,1 |
уан уан эйт дэ-си-мал уан |
Сто восемнадцать, запятая один. |
Таблица 6
Время |
Передается на английском как: |
Передается на русском как: |
08.03 13.00 20.57 |
ЗИ-РО ТРИ или |
Три минуты Тринадцать часов Двадцать часов |
Таблица 7
Диспетчер |
Пилот |
Аstanа Line 504, time 0611 |
Аstanа Line 504, request time check |
Астана Лайн 504, время 7 часов 25 минут |
Астана Лайн 504, прошу проверку времени |
Таблица 8
Слово/Фраза |
Значение |
|
ACKNOWLEDGE |
ПОДТВЕРДИТЕ |
Сообщите, что вы получили и поняли это сообщение |
AFFIRM |
ПОДТВЕРЖДАЮ |
Даю положительный ответ, согласен, да. |
APPROVED |
ОДОБРЕНО |
Разрешение на предлагаемые действия выдано. |
BREAK |
РАЗДЕЛ |
Настоящим указывается промежуток между частями сообщения (используется, когда нет четкого разделения между текстом и другими частями сообщения). |
BREAK BREAK |
РАЗДЕЛ РАЗДЕЛ |
Настоящим указываю на промежуток между сообщениями, передаваемыми различным воздушным судам в условиях интенсивного движения. |
CANCEL |
ОТМЕНЯЮ |
Переданное ранее разрешение аннулируется. |
CHECK |
ПРОВЕРКА |
Проверьте систему или процедуру (ответ, как правило, не требуется) или Проверка работоспособности или точности (предполагает ответ). |
CLIMB * |
НАБИРАЙТЕ |
Выполняйте набор заданного эшелона (высоты). |
CLEARED |
РАЗРЕШЕНО |
Разрешаю выполнение действий в соответствии с оговоренными условиями. |
CONFIRM |
ПОДТВЕРДИТЕ |
Правильно ли я понял следующую фразу...? или Правильно ли Вы приняли это сообщение? |
CONTACT |
РАБОТАЙТЕ |
Установите радиосвязь с .... |
CORRECT |
ПРАВИЛЬНО |
Поняли правильно. |
CORRECTION |
ПОПРАВКА |
В данной передаче (или указанном сообщении) была сделана ошибка. Правильным вариантом является следующий ... |
DESCEND * |
СНИЖАЙТЕСЬ |
Выполняйте снижение до заданного эшелона (высоты). |
DISREGARD |
НЕ ПРИНИМАЙТЕ ВО ВНИМАНИЕ |
Считайте, что данное сообщение не передавалось. |
EXPEDITE DESCENT |
УСКОРЬТЕ СНИЖЕНИЕ (НАБОР) |
Ускорьте снижение (набор) до ранее заданного эшелона (высоты). |
HOW DO YOU READ |
КАК СЛЫШИТЕ |
Каково качество моей передачи? |
IDENTIFIED |
ОПОЗНАНЫ |
Ваши доклады совпадают с меткой на экране индикатора. |
I SAY AGAIN |
ПОВТОРЯЮ |
Повторяю для ясности или уточнения. |
MONITOR |
ПРОСЛУШИВАЙТЕ |
Прослушивайте на (частоте). |
MAINTAIN |
ВЫДЕРЖИВАЙТЕ |
Выдерживание указанных уровней (эшелонов, высот) |
NEGATIVE |
НЕТ /НЕВЕРНО/ |
Даю отрицательный ответ, не согласен, не разрешаю или неправильно. |
OUT |
КОНЕЦ |
Настоящий обмен передачами закончен, и ответа не ожидается. |
OVER |
ПРИЕМ |
Моя передача закончена, я жду от вас ответа. |
READ BACK |
ПОВТОРИТЕ МОЕ СООБЩЕНИЕ |
Повторите мне все или указанную часть этого сообщения в том виде, в каком вы ее приняли. |
RECLEARED |
ВЫДАНО НОВОЕ РАЗРЕШЕНИЕ |
В последнее разрешение внесены изменения, и данное новое разрешение заменяет выданное вам ранее разрешение или часть его. |
REQUEST |
ПРОШУ или ЗАПРОСИТЕ |
Мне бы хотелось знать ... или Я хотел бы получить ... |
ROGER |
ПОНЯЛ |
Я принял всю вашу последнюю передачу. |
RUNWAY-IN-USE |
ИСПОЛЬЗУЕМАЯ ВПП |
Обозначение рабочей ВПП (двузначное число) |
SAY AGAIN |
ПОВТОРИТЕ |
Повторите все или следующую часть вашей последней передачи. |
SPEAK SLOWER |
ГОВОРИТЕ МЕДЛЕННЕЕ |
Уменьшите скорость передачи. |
STAND BY |
ЖДИТЕ |
Будьте на приеме, я вас вызову. |
VERIFY |
ПРОВЕРЬТЕ И ПОДТВЕРДИТЕ |
Проверьте и убедитесь в правильности. |
WILCO |
ВЫПОЛНЯЮ |
Ваше сообщение понял и буду выполнять. |
WORDS TWICE |
ПРОДУБЛИРУЙТЕ СЛОВА или |
а. При запросе: |
OUTER MARKER |
ДАЛЬНИЙ |
Дальняя приводная радиостанция (ДПРМ) |
INNER MARKER |
БЛИЖНИЙ |
Ближняя приводная радиостанция (БПРМ). |
BRAKING ACTION |
УСЛОВИЯ ТОРМОЖЕНИЯ |
Условия торможения на ВПП. |
RUNWAY SURFACE CONDITION |
ПОЛОСА... |
Состояние ВПП: сухая, мокрая, гололед, слякоть... |
POSITION |
МЕСТО |
1. Если произносит пилот: Я сейчас передам Вам свое местоположение. |
REPORT |
ДОЛОЖИТЕ / СООБЩИТЕ |
Передайте информацию о Ваших действиях. |
UNABLE |
НЕ ПРЕДСТАВЛЯЕТСЯ ВОЗМОЖНЫМ |
Я не могу выполнить ваш запрос, указание. |
ILS APPROACH |
ЗАХОД ПО МАЯКАМ |
Заход на посадку по РМС. |
NDB APPROACH |
ЗАХОД ПО ОПРС ЗАХОД ПО ПРИВОДНЫМ |
Заход на посадку по отдельной приводной радиостанции |
VOR APPROACH |
ЗАХОД ПО ВОР |
Заход на посадку по маяку ВОР. |
VISUAL APPROACH |
ЗАХОД ВИЗУАЛЬНЫЙ |
Заход на посадку по установленной схеме визуального захода, который частично или полностью выполняется с соблюдением ПВП. |
После слов Climb, Descend, помеченных в таблице знаком «*» предлог «to» не используется перед заданным эшелоном полҰта. Перед заданием высоты полҰта эти слова используются с предлогом, но обязательным разделением «to» и цифр словами «height» или «altitude».
Например,
KLM410,descend flight level 210 |
DLH115, climb FL 270 |
AZA9443, descend to altitude 1500 metres, QNH 1012 |
CH711, climb to height 800 metres, QFE 933 |
Таблица 9
Орган обслуживания воздушного движения/диспетчерский пункт |
Английский |
Русский |
Диспетчерский пункт района обслуживания воздушного движения |
CONTROL |
КОНТРОЛЬ |
Диспетчерский пункт радиолокационного контроля (общее) |
RADAR |
РАДАР |
Диспетчерский пункт подхода |
APPROACH |
ПОДХОД |
Диспетчерский пункт круга* |
RADAR |
КРУГ |
Диспетчерский пункт аэродрома (ВЫШКА) |
TOWER |
ВЫШКА |
Стартовый диспетчерский пункт |
TOWER |
СТАРТ |
Диспетчерский пункт руления |
GROUND |
РУЛЕНИЕ |
Местный диспетчерский пункт |
РАЙОН |
|
Диспетчерская / административная служба управления движением на перроне |
APRON |
ПЕРРОН |
Командно-диспетчерский пункт местных воздушных линий |
ВОЛНА |
|
Радиостанция метеоинформации |
МЕТЕО |
|
Производственно-диспетчерская служба предприятия |
ТРАНЗИТ |
Таблица 10
Расстояние |
км; |
Высота полета |
м; |
Эшелон полета |
м (номер эшелона)* |
Скорость полета (приборная, истинная, путевая) |
км/ч; |
Вертикальная скорость |
м/с; |
Скорость ветра на эшелоне (высоте) полета |
км/ч; |
Скорость ветра у земли |
м/с; |
Направление ветра на эшелоне (высоте) полета (от истинного меридиана) |
град; |
Направление ветра у земли (от магнитного меридиана) |
град; |
Высота облачности |
м; |
Количество облачности |
окт; |
Видимость на ВПП (дальность видимости) |
м; км; |
Давление на аэродроме |
мм рт.ст, гпа, мбар; |
Температура |
градусы цельсия (0с); |
Остаток топлива |
в часах и минутах или тоннах (кг); |
Магнитный путевой угол (МПУ) взлета, посадки |
град; |
Маркированный номер ВПП |
десятки град. |
Размерность помеченная «*» используется при внедрении сокращенных интервалов вертикального эшелонирования (далее - RVSM).
Таблица 11
Диспетчер |
Пилот |
Аstanа Line 504, Almaty Tower, pass your message |
Almaty Tower, Аstanа Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Подход |
Алматы Подход, Астана Лайн 504 |
Таблица 12
Диспетчер |
Пилот |
Аstanа Line 504, descend FL 80 Astana Line 504, maintain FL 80 |
Descend FL 80, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, снижайтесь эшелон 80 Астана Лайн 504, следуйте эшелон 80 |
Снижаюсь эшелон 80, Астана Лайн 504 Следую эшелон 80, Астана Лайн 504 |
Таблица 13
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, Алматы Контроль, набирайте эшелон 280 |
Алматы Контроль, Астана Лайн 504 набираю эшелон 280, подхожу к Толе Би, ТУРОК рассчитываю в 59 |
Таблица 14
All stations, Almaty Approach, Almaty VOR out of operation due failure |
Всем бортам, Алматы – Подход, ВОР неисправен |
Таблица 15
Фраза на английском языке |
На русском языке |
Значение |
SAY AGAIN SAY AGAIN ... (элемент) SAY AGAIN ALL BEFORE ... (первое слово принятое удовлетворительно) SAY AGAIN ALL AFTER ... (последнее слово принятое удовлетворительно) SAY AGAIN ALL BETWEEN ... AND ... |
ПОВТОРИТЕ ПОВТОРИТЕ... ПОВТОРИТЕ ВСЕ ПОСЛЕ... |
Повторите все сообщение Повторите все после ... Повторите все между ... и ... |
Таблица 16
Диспетчер |
Пилот |
Station calling, Almaty Ground, say again your call sign |
Almaty Ground... 504 Almaty Ground, Astana Line 504 |
Алматы Руление, кто вызывает? |
Алматы Руление...773 Алматы Руление, Астана Лайн 504 |
Таблица 17
Astana Line 504, BLH 47, FL 350, MAROR 03, correction, MAROR 53 |
Астана Лайн 504, БАЛХАШ в 47, на эшелоне 350, MAROR в 3, даю поправку, MAROR в 53 |
Таблица 18
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, relay my message to KLM 410 |
Astana Line 504, I will relay |
Астана Лайн 504, передайте мое сообщение КЛМ 410 |
Астана Лайн 504, продолжайте ваше сообщение, я передам |
Таблица 19
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, contact Almaty Control 135,4 |
Almaty Control 135,4 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, работайте с Алматы Подход, 124,8 |
С Алматы Подход 124,8 Астана Лайн 504 |
Таблица 20
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Control, remain this frequency |
Almaty Control, Astana Line 504, Approach 124,8 reply not received |
Астана Лайн 504, работайте со мной |
Aлматы Подход, Астана Лайн 504, Контроль на 135,4 не отвечает |
Таблица 21
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, standby 119,4 for Tower |
119,4 for Tower, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, быть на приеме Алматы Подход, 124,8 |
Буду на приеме Алматы Подход 124,8 Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, monitor ATIS 135,1 |
Monitoring 135,1 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, прослушайте АТИС, на 129,8 |
Прослушать АТИС, на 129,8 Астана Лайн 504 |
Таблица 22
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, cleared to Frankfurt (destination) via AKCHI 1D, FL 350, squawk 4012, after departure contact Radar 120,8 |
Cleared to Frankfurt (destination), via AKCHI 1D FL 350, squawk 4012, after departure contact Radar 120,8 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, разрешено на Астану, через АКЧИ 1 ЕКО, эшелон 350, код 0017, после взлета работать с «Кругом» 120,8 |
Разрешено на Астану, через АКЧИ 1 ЕКО, эшелон 350, код 0017, после взлета работать с «Кругом» 120,8, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, cleared to Frankfurt (destination), right turn out to UC, climb initially FL 100, squawk 4012, after departure contact Radar 120,8 |
Сleared to Frankfurt (destination), right turn out to UC, climb initially FL 100, squawk 4012, after departure contact Radar 120,8 Astana Line 504 |
Таблица 23
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, now changing: climb initially FL 100. The rest as cleared. |
Climb initially FL 100, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, запишите изменение в диспетчерское разрешение: первоначально набирать эшелон 100 |
Набирать эшелон 100, Астана Лайн 504 |
Таблица 24
Level instructions; |
разрешения или запрещения на изменения эшелона (высоты) полета; |
Heading instructions; |
задание курса полета; |
Speed instructions; |
задание скорости полета или числа М |
Airways or route instructions; |
трассовые и маршрутные разрешения; |
Runway-in use; |
назначение магнитного путевого угла рабочего направления (маркированного номера) ВПП; |
Clearance to Enter, Land On, Take-Off On, Backtrack, Cross or Hold Short of an Active Runway; |
разрешение на вход, посадку, взлҰт, движение по ВПП, пересечение ВПП, РД, занятие предварительного старта; |
SSR operating Instructions; |
задание кода (режима) ответчика ВОРЛ; |
Altimeter Settings; |
значение принятого давления для установки на высотомере; |
VDF information; |
значение принятого пеленга; |
Frequency Changes. |
значение заданной частоты канала радиосвязи; |
Time instructions; |
значение заданного времени; |
сообщение отличающиеся от стандартных или требующие от командира воздушного судна изменения ранее принятого решения (или плана полета); |
Таблица 25
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, cross AI at FL 210 |
Cross AI at FL 210, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, пролет АКЧИ на эшелоне 210 |
Пролет АКЧИ на эшелоне 210, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, hold position |
Holding, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, ждать на предварительном |
Ждать на предварительном, Астана Лайн 504 |
Таблица 26
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, climb FL 320 Astana Line 504, negative, climb FL 320 |
Climbing FL 310, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, снижайтесь эшелон 190 Астана Лайн 504, ошибка, снижайтесь эшелон 190 |
Снижаюсь эшелон 180, Астана Лайн 504 Снижаюсь эшелон 190, Астана Лайн 504 |
Таблица 27
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Control, cleared to MAROR, climb FL 350, cross AI at FL 220 |
Astana Line 504, unable to comply, cannot cross AI at FL 220 due weight |
Астана Лайн 963, набирайте эшелон 190, пролет ТИРБА не ниже эшелона 110 |
Астана Лайн 963, набираю эшелон 190, на ТИРБА занять эшелон 110 не могу из-за загрузки. |
Таблица 28
Шкала слышимости |
Значение на английском языке |
Значение на русском языке |
1 |
Unreadable |
Неразборчиво |
Таблица 29
Диспетчер |
Пилот |
Station calling, Almaty Ground, you are unreadable |
Almaty Ground, Astana Line 504, radio check |
Астана Лайн 504, Алматы Руление, слышимость 1 |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, проверка связи |
Таблица 30
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, report your level Astana Line 504, descend FL 70 |
Astana Line 504, maintaining FL 100 Descend FL 70, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, сообщите эшелон Астана Лайн 504, набирайте эшелон 260 |
Следую эшелон 200, Астана Лайн 504, Набираю эшелон 260, Астана Лайн 504 |
Таблица 31
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, report passing FL 80 |
Report passing FL 80, Astana Line 504 Astana Line 504, passing FL 80 |
Астана Лайн 504, набирайте эшелон 260 пересечение эшелона 120 доложить |
Набираю эшелон 260, пересечение эшелона 120 доложу, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, descend FL 190 |
Astana Line 504, request descent |
Астана Лайн 504, снижайтесь эшелон 80 |
Разрешите снижение, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, stop descent at FL 140 |
Stop descent at FL 140, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504 прекратите снижение, следуйте эшелон 80 |
Прекратил снижение, следую эшелон 80, Астана Лайн 504 |
Таблица 32
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, expedite descent FL 190 10 metres per second |
Expedite descent FL 190 10 metres per second, Astana Line 504 |
Astana Line 504, climb FL 320, expedite until passing FL 180 |
Climb FL 320, expedite until passing FL 180, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, набирайте эшелон 320, ускорьте набор до пересечения эшелона 180 |
Набираю эшелон 320, увеличил вертикальную до пересечения эшелона 180, Астана Лайн 504 |
Таблица 33
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, descend immediately FL 260 due traffic |
Descend immediately FL 260, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, немедленно набирайте эшелон 120, встречный эшелон 110 |
Немедленно набираю эшелон 120, встречный эшелон 110, Астана Лайн 504 |
Таблица 34
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, when ready, descend FL 190 |
When ready, descend FL 190, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, снижение по расчету, эшелон 190 |
Снижение по расчету эшелон 190, Астана Лайн 504 |
Таблица 35
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, roger |
Astana Line 504, BERVI 47, FL330, OTARI 53 |
Астана Лайн 504, понял |
Астана Лайн 504, БЕРВИ 47, эшелон 330, ОТАРИ 53 |
Таблица 36
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, next report at MAROR |
Wilco, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, АРБОЛ доложить |
АРБОЛ доложу, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, omit position reports this frequency |
Wilco, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, выход из зоны доложить |
Выход из зоны доложу, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, resume position reporting |
Wilco, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, возобновите передачу донесений о местоположении |
Понял, Астана Лайн 504 |
Таблица 37
Astana Line 504, you are 15 kilometers left/right of track (airway) |
Астана Лайн 504, левее / правее трассы (маршрута) 15 километров, удаление от Акчи 75 |
Таблица 38
Astana Line 504, cleared as filed |
Астана Лайн 504, Алматы Контроль, на трассе (маршруте), удаление от (до) Акчи 85 |
Таблица 39
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Ground, runway 05, wind 360 5metres per second, visibility 1500 metres, rain, overcast 600 metres, QFE 699 milimetres, RW 05, runway is wet, braking action – good |
Almaty Ground, Astana Line 504, request departure information |
Астана Лайн 504, взлетный 52, погода за 7.30 ветер 3000 5 метров в секунду, видимость 1400 метров, дождь, облачность 600 метров, полоса мокрая, сцепление 0,5, на высоте от 300 до 800 метров сильный сдвиг ветра, давление 695 милиметров |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, сообщите информацию для вылета |
Таблица 40
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504,Almaty Ground, start up approved |
Almaty Ground, Astana Line 504, stand 47 information Bravo, request start up |
Астана Лайн 504, Алматы Руление, запуск разрешаю |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, стоянка 5, информация Анна разрешите запуск |
Таблица 41
Диспетчер |
Пилот |
11555, Алматы Руление, запуск и контрольное висение разрешаю 555, Алматы Руление, предварительный разрешаю, по РД А 555, работайте с Вышкой 119,4 |
Алматы Руление, 11555, стоянка 2, разрешите запуск и контрольное висение, информация Анна 555, контрольное висение выполнил взлет по самолетному разрешите предварительный |
Диспетчер |
Пилот |
11555, Almaty Ground, start up and spot hovering approved |
Almaty Ground, 11555, request start up and spot hovering, information Alpha |
Таблица 42
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Ground, tow approved via stand 49 |
Almaty Ground, Astana Line 504, stand 47 request tow to taxiway С for start up |
Астана Лайн 504, Алматы Руление, буксировку на РД С разрешаю |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, стоянка 49, разрешите буксировку на РД С для запуска Разрешили, Астана Лайн 504 |
Таблица 43
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, push back and start up on TW С approved |
Astana Line 504, stand 7 request push back and start up |
Астана Лайн 504, Алматы Руление, буксировку носом на юг и запуск на траверзе стоянки 14 разрешаю |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, стоянка 7 разрешите буксировку и запуск |
Таблица 44
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, push back approved |
Astana Line 504, stand 7, request push back |
Астана Лайн 504, Алматы Руление, буксировку на РД А разрешаю |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, стоянка 5 разрешите буксировку |
Таблица 45
Наземная команда |
Пилот |
Confirm brakes released Commencing pushback Pushback completed, confirm brakes set Disconnecting, stand by for visual signal at your left |
Ready for pushback Brakes released Brakes set: disconnect Roger |
Таблица 46
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, taxi to holding point, runway 05, via taxiway А |
Astana Line 504, request taxi (request progressive taxi) |
Астана Лайн 504, по РД А предварительный разрешаю |
Алматы Руление, Астана Лайн 504 разрешите предварительный |
Astana Line 504, hold short of runway 05 |
Astana Line 504, approaching holding point runway 05 |
Астана Лайн 504, ВПП 23 по РД А на РД мокрый снег (участки со льдом/скопление воды и т.п.) предварительный разрешаю |
Алматы Руление, Астана Лайн 504, разрешите предварительный |
Таблица 47
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, give way to the aircraft crossing left to right |
Giving way, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, пропустить А-320, пересекающий справа налево по РД С |
Астана Лайн 504 понял, пропускаю |
Таблица 48
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, contact Tower 119,4 |
Holding point, Astana Line 504 Tower 119,4 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, работайте с Вышкой 119,4 |
На предварительном Астана Лайн 504 С Вышкой 119,4 Астана Лайн 504 |
Таблица 49
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, backtrack runway 05, vacate right taxiway С Astana Line 504, Almaty Ground, taxi to stand 12, via taxiway С |
Backtrack RW 05, vacate right taxiway С, Astana Line 504 Stand 12, via taxiway С, Astana Line 504 |
Astana Line 504, follow the leader van |
Taxiway С, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, стоянка 15, по РД С под буксир выключение двигателей на траверзе стоянки 14 |
На РД С, Астана Лайн 504 |
Таблица 50
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Tower, line up |
Almaty Tower, Astana Line 504, request line up Lining up, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка, исполнительный разрешаю |
Алматы Вышка, Астана Лайн 504, разрешите исполнительный, взлет через... минут |
Таблица 51
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, ВПП 23 правая исполнительный разрешаю |
Занимаю исполнительный, Астана Лайн 504 |
Таблица 52
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Tower, report when ready for departure Astana Line 504, line up |
Almaty Tower, Astana Line 504, holding point, departure in 3 min |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка, понял Астана Лайн 504, исполнительный разрешаю |
Алматы Вышка, Астана Лайн 504 на предварительном, взлет через 5 минут. |
Таблица 53
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, after departure, climb FL 70 on RWY heading, before proceeding to AI |
After departure, climb FL 70 on RWY heading, before proceeding to AI, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, ВПП 23 правая, исполнительный разрешаю. После взлҰта набирайте эшелон 70 по прямой, левым на Акчи |
Занимаю исполнительный, набор эшелона 70 по прямой, левым на Акчи, Астана Лайн 504 |
Таблица 54
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка ждать |
|
Таблица 55
Диспетчер |
Пилот |
|
Astana Line 504, line up, cleared for take-off |
Almaty Tower, Astana Line 504, request line up, ready for departure. |
|
Астана Лайн 504, исполнительный и взлет разрешаю |
Алматы Вышка, Астана Лайн 504, разрешите исполнительный, к взлету готов |
Таблица 56
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, are you ready for immediate departure Astana Line 504, line up, be ready for immediate departure Astana Line 504, cleared for take-off |
Affirm, Astana Line 504 Lining up, Astana Line 504 Cleared for take-off, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка, Вы готовы к взлҰту сходу? Астана Лайн 504, исполнительный и взлет разрешаю. |
Алматы Вышка, Астана Лайн 504, к взлету готов Занимаю исполнительный и взлетаю, Астана Лайн 504 |
Таблица 57
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, line up and wait, vehicle crossing the runway Astana Line 504, cleared for take-off |
Line up and wait, Astana Line 504 Cleared for take-off, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка, исполнительный разрешаю, взлет по команде |
Алматы Вышка, Астана Лайн 504, разрешите исполнительный, к взлету готов Занимаю исполнительный, взлет по команде, Астана Лайн 504 |
Таблица 58
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, cleared for take-off |
Astana Line 504, ready for departure, Taking-off, Аstanа Line 504 |
Астана Лайн 504, взлет разрешаю (ждать) |
Астана Лайн 504, к взлету готов Взлетаю (ждать), Астана Лайн 504 |
Таблица 59
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, cleared for take-off runway 05, report airborne Astana Line 504, contact Radar 120,8 |
Cleared for take-off runway 05 Astana Line 504 Astana Line 504, airborne Radar 120,8 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, взлет разрешаю, ВПП 05, взлет доложить Астана Лайн 504, работайте с Кругом 120,8 |
Влет разрешили, ВПП 05, Астана Лайн 504 Астана Лайн 504, взлет с Кругом 120,8 Астана Лайн 504 |
Таблица 60
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, runway 05 left, cleared for take-off Астана Лайн 504, ВПП 05 левая, влет разрешаю |
Cleared for take-off, runway 05 left, Astana Line 504 ВПП 05 левая, взлет разрешили, Астана Лайн 504 |
Таблица 61
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, after departure, climb straight ahead to height 800 metres before turning left. Cleared for take-off Астана Лайн 504, по прямой набирайте эшелон 70, левым на Акчи, взлет разрешаю |
After departure, climb straight ahead to height 800 metres, before turning left. Cleared for take-off, Astana Line 504 По прямой эшелон 70, левым на Акчи, взлетаю, Астана Лайн 504 |
Таблица 62
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, take-off immediately or vacate runway |
Taking-off, Astana Line 504 Holding short, Astana Line 504 Взлетаю, Астана Лайн 504 |
Таблица 63
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, RVR touchdown 150 metres, midpoint 500 metres, stop end 200 metres, below minima of the aerodrome. Астана Лайн 504, видимость на ВПП 150 метров, ниже минимума аэродрома. |
Waiting, Astana Line 504. Ждем, Астана Лайн 504 |
Таблица 64
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, hold position, cancel take-off, I say again, cancel take-off, acknowledge Астана Лайн 504, взлет запрещаю, повторяю, Астана Лайн 504, взлет запрещаю, подтвердите |
Holding, Astana Line 504 Взлет запретили, Астана Лайн 504 Взлет запретили, ждҰм, Астана Лайн 504 |
Таблица 65
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, stop immediately, Astana Line 504, stop immediately, acknowledge Астана Лайн 504, прекратите взлет, Астана Лайн 504, прекратите взлҰт, подтвердите |
Stopping, Astana Line 504 Взлет прекратил, Астана Лайн 504 |
Таблица 66
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, понял. |
Взлет прекратил, пожар первого двигателя, Астана Лайн 504 |
Таблица 67
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, negative. I will call you |
Astana Line 504, holding short, request cross runway 05 left |
Таблица 68
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, vacate left taxiway А |
Vacate left taxiway А, Astana Line 504 Ground 121,7 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, вправо (влево/разворот на 180), по РД-3 |
Освобождение вправо (влево/разворот на 180), по РД-3, Астана Лайн 504 |
Таблица 69
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, vacate left taxiway А, report runway vacated Astana Line 504, сontact Ground 121,7 Астана Лайн 504, освобождайте влево по РД Альфа, освобождение доложить Астана Лайн 504, работайте с рулением 121,7 |
Vacate left taxiway 5, Astana Line 504 Runway vacated, Astana Line 504 Освобождаю влево по РД Альфа, Астана Лайн 504 Полоса свободна, Астана Лайн 504 |
Таблица 70
Образец фразеологии на английском языке |
Образец фразеологии на русском языке |
Astana Line 504, caution construction work at the end of stand 37 |
Астана Лайн 504 осторожно строительные работы в конце стоянки 37; |
...caution work in progress ahead north side of taxiway 2 |
...осторожно, впереди ведутся работы на северной стороне РД 2; |
... centre line taxiway lighting unserviceable |
...осевые огни РД не работают; |
... PAPIs runway 05 unserviceable |
...система PAPI ВПП 05 не работает; |
...large flock of birds north of runway 23 near centre taxiway |
...большая стая птиц севернее ВПП 23, вблизи центральной РД; |
... ILS 05 unserviceable |
-...ILS ВПП 05 не работает; |
... runway surface conditions 05: available width 32 metres, covered with thin patches of ice, braking action poor snow up to 30 santimeters along edges |
...состояние ВПП 05: располагаемая ширина 32 метра, местами тонкий лҰд, эффективность торможения низкая, по краям снег до 30 сантиметров; |
...caution grass mowers both sides of runway |
...осторожно, покос травы с обеих сторон ВПП; |
...runway report at 11.10. Runway 05 covered with snow up to 10 millimeters, braking action medium |
...cводка о состоянии ВПП за 11.10. ВПП 05 покрыта снегом слоем до 10 миллиметров, сцепление хорошее; |
...braking action reported by Airbus 321 at 15 medium |
...по докладу Эйрбас 321 сцепление в 15 минут было средним; |
...caution, obstruction close to stand 12 - disabled vehicle |
...осторожно, препятствие рядом с 12-ой стоянкой поломавшийся транспорт; |
... message from aerodrome authority, fire and rescue services reduced. The aerodrome can only accept aircraft up to and including category (number) |
...руководство аэропорта сообщает, что аварийно-спасательная служба сокращена. Аэродром в состоянии принимать воздушное судно только до ... категории включительно |
Таблица 71
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Radar, identified climb FL 350 or Astana Line 504, Almaty Radar, identified continue on runway heading climb FL 60 |
Almaty Radar, Astana Line 504, airborne Climbing FL 350, Astana Line 504 Climbing FL 60 on runway heading, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, контролирую по вторичному, набирайте эшелон 350 на эшелоне 70 работайте с «Подходом» 124,8 Астана Лайн 504, набирайте эшелон 80, с курсом 330, пересечение эшелона 60 доложить |
Взлет левым на Акчи Астана Лайн 504 Курс 330, набираю эшелон 80, эшелон 60 доложу, Астана Лайн 504 |
Таблица 72
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, contact Approach 124,8 |
Passing FL 80, Astana Line 504 Contact Approach 124,8 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, работайте с Подходом 124,8 |
Пересекаю эшелон 80, Астана Лайн 504 С Подходом 124,8 Астана Лайн 504 |
Таблица 73
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Radar, identified, cleared ILS-approach, RW 05, descend to height 800 metres, QFE 933millibars or Astana Line 504, identified, cleared VOR approach, RW 05, transition level 60, descend to height 800 мetres, QFE 933 millibars or Astana Line 504, identified, cleared NDB approach, RW05, transition level 60, descend to height 600 metres, QFE 929 millibars |
Almaty Radar, Astana Line 504, descending FL 80 Cleared ILS approach, RW 05, descending to height 800 metres, QFE 933 millibars, Astana Line 504 Cleared VOR approach, RW 05, transition level 60, descending height 800 metres, QFE 933 millibars, Astana Line 504 Cleared NDB approach,RW 05, transition level 60, descending to height 600 metres, QFE 929 millibars, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Круг, контролирую по вторичному, заход разрешаю, давление 698 миллиметров, снижайтесь 800 метров. |
Алматы Круг, Астана Лайн 504, эшелон 80, заход по ВОР Заход разрешили, давление 698 миллиметров, снижаюсь 800 метров, контроль по вторичному, Астана Лайн 504 |
Таблица 74
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Radar, identified descend to altitude 1500 metres, QNH 1003 millibars Астана Лайн 504, Алматы Круг, контролирую по вторичному, снижайтесь 1500 метров, QNH 1003 миллибар |
Almaty Radar, Astana Line 504, descending FL 80. Request QNH approach. Descending to altitude 1500 metres, QNH 1003 millibars, Astana Line 504 Алматы Круг, Астана Лайн 504 снижаюсь эшелон 80, прошу заход по QNH Снижаюсь 1500 метров, QNH 1003миллибар, контроль по вторичному, Астана Лайн 504 |
Таблица 75
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, right orbit for delaying action. |
Right orbit, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, правый разворот на 360ғ для создания интервала. |
Понял, правый разворот на 360ғ, Астана Лайн 504 |
Таблица 76
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, ILS not available due to localizer failure, NDB approach available only or Astana Line 504, ILS CAT 2 out of operation due to technical problem, CAT 1 available only |
Roger, request NDB approach, Astana Line 504 Roger, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, курсоглиссадная система не работает, заход ВОР |
Заход ВОР, Астана Лайн 504 |
Таблица 77
Образец фразеологии на английском языке |
Образец фразеологии на русском языке |
Astana Line 504, Almaty Radar, cleared ILS-approach runway 05 left (or 23 right) |
Астана Лайн 504, Алматы Круг, заход разрешаю, ВПП 05 левая (23 правая) |
Astana Line 504, you have crossed the localizer. Turn left (or right) to intercept the localizer |
Астана Лайн 504, пересекли посадочный курс. Влево (вправо) для захвата курсового маяка |
Astana Line 504, ILS RW 05 left localizer frequency is 109,5 |
Астана Лайн 504, частота КРМ ВПП 05 левая 109,5 |
Astana Line 504, turn left (or right) 30 degrees (or heading 275) immediately to avoid traffic/deviating from adjacent approach/climb to height 800 meters |
Астана Лайн 504, немедленно влево (или вправо) 30 градусов (или курс 275) для расхождения с бортом /отклоняющимся от соседней траектории захода/набирайте 800 метров |
Таблица 78
Диспетчер |
Пилот |
КЗР 853, заход ILS ВПП05 правая разрешаю, влево курс 80, захват курсового маяка доложить KLM410, cleared for ILS approach RWY05R, turn left heading 080, report established on the localizer |
влево, курс 80, заход ВПП05 правая разрешили, захват курсового маяка доложу, КЗР 853 Left heading 080, cleared for ILS approach RWY05R, wilco KLM410 Established on the localizer, KLM 410 |
Таблица 79
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, report established on the localizer or Astana Line 504, report localizer established Astana Line 504, contact Tower 128,0 |
Localizer established, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, доложите захват курсового маяка Астана Лайн 504, работайте с Вышкой 119,4 |
Захват курсового маяка доложу, Астана Лайн 504 Захват курсового, Астана Лайн 504 |
Таблица 80
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Tower, 18 kilometers from touchdown, continue approach Astana Line 504, Almaty Tower, 14 kilometers from touchdown left (right) of track Astana Line 504, cleared to land, runway 23 wind 250 degrees 5 metres per second |
On final, Astana Line 504 Cleared to land, runway 23, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка, удаление ..., правее (левее) курса Астана Лайн 504 удаление 6 километров, правее (левее) курса |
На рубеже, Астана Лайн 504 Понял, Астана Лайн 504 Посадку разрешили, Астана Лайн 504 Понял, Астана Лайн 504 |
Таблица 81
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, Алматы Вышка, удаление 18 километров, продолжайте заход Астана Лайн 504, ветер 400 2 метра в секунду, посадку разрешаю (или посадка дополнительно) |
Алматы Вышка, Астана Лайн 504, на прямой 800 метров Посадку разрешили (посадка дополнительно), Астана Лайн 504 |
Таблица 82
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, 18 kilometers from touchdown, continue approach |
Astana Line 504, on final Continue approach, Astana Line 504 Cleared to land, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, посадка дополнительно Астана Лайн 504, посадку разрешаю |
Посадка дополнительно, Астана Лайн 504 Посадку разрешили, Астана Лайн 504 |
Таблица 83
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, RVR runway 23, right, touchdown 450 metres, midpoint 700 metres, wind 270 degrees 5 metres per second cleared to land RW 23, right Astana Line 504, RVR 150 metres, below minima of the aerodrome, wind 270 degrees 5 metres per second cleared to land, RW 23, right |
Сleared to land, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, видимость на ВПП в точке приземления 450 метров, на середине 700 метров, ветер 270Ү 5 метров в секунду, посадку разрешаю, ВПП 23, правая. или Астана Лайн 504, видимость 150 метров, ниже минимума аэродрома, ветер 270ғ 5 метров в секунду, посадку разрешаю, ВПП 23,правая |
Посадку разрешили, Астана Лайн 504 или Ухожу на второй круг, Астана Лайн 504 |
Таблица 84
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, contact Radar 128,0 оr Astana Line 504, go around Astana Line 504, contact Radar 128,0 |
Going around, Astana Line 504 /reason/ Contact Radar 128,0 Astana Line 504 Going around, Astana Line 504 Contact Radar 128,0 Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, работайте с Кругом 120,8 или Астана Лайн 504, полоса занята, уходите на второй круг. Астана Лайн 504 работайте с Кругом 120,8 |
Ухожу на второй круг, Астана Лайн 504 Ухожу на второй круг, Астана Лайн 504 С Кругом 120,8 Астана Лайн 504 |
Таблица 85
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, увеличиваю (уменьшаю) яркость |
Увеличьте (уменьшите) яркость огней, Астана Лайн 504 |
Таблица 86
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, разрешаю визуальный заход на ВПП 23 левая, работайте с Вышкой 119,4 |
Астана Лайн 504, полосу наблюдаю заход на ВПП 23 левая Заход разрешили, с Вышкой 119,4 Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, report runway in sight Astana Line 504, cleared visual approach RW 26. Contact Tower 128,0 |
Wilco, Astana Line 504 Astana Line 504, runway in sight Cleared Visual Approach RW 26. Contact Tower 128,0 Astana Line 504 |
Таблица 87
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Approach, identified, climb FL 350 Astana Line 504, Turn right heading 330, until passing FL 140, then direct (to) OTARI |
Almaty Approach, Astana Line 504, passing FL 80 Climbing FL 350, Astana Line 504 Turning right heading 330,until passing FL 140, then direct (to) OTARI, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, контролирую по sвторичному, набирайте эшелон 350 или Астана Лайн 504, Алматы Подход, набирайте эшелон 320, пересечение эшелона 200 доложить Астана Лайн 504, работайте с Контролем 135,4 |
Алматы Подход, Астана Лайн 504, пересекаю эшелон 80 Набираю эшелон 350, контроль по вторичному Астана Лайн 504 Алматы Подход, Астана Лайн 504, набираю эшелон 320, пересечение эшелона 200 доложу Пересекаю эшелон 200, Астана Лайн 504 С Контролем 135,4 Астана Лайн 504 |
Таблица 88
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Approach, identified, Runway 23, descend FL 80, RVR 1500 meters |
Almaty Approach, Astana Line 504, 30 kilometres inbound KI, descending FL 150, information Romeo |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, снижайтесь эшелон 80, контролирую по вторичному Астана Лайн 504, ВПП мокрая, коэффициент сцепления 0,5 Астана Лайн 504, работайте с Кругом 120,8 |
Алматы Подход, Астана Лайн 504, пересекаю эшелон 210, снижаюсь эшелон 80 информация Анна, запасной Манас Снижаюсь эшелон 80, контроль по вторичному, Астана Лайн 504 ВПП мокрая, коэффициент сцепления 0,5, Астана Лайн 504 с Кругом 120,8 Астана Лайн 504 |
Таблица 89
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Control, identified, cleared to REVKI via B142, after UC, direct KI, maintain FL 330 Astana Line 504, Almaty Control, identified maintain FL 330 or Cleared to REVKI via flight planned route maintain FL 330 |
Almaty Control, Astana Line 504, BERVI FL 330 Cleared to REVKI via B142, after UC, direct KI, maintain FL 330, Astana Line 504 Maintain FL 330, Astana Line 504 |
Astana Line 504, Almaty Control, identified, cleared to BERVI via NT, climb FL300 |
Almaty Control, Аstanа Line 504, FL140 Cleared to BERVI via NT, climbing FL300, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Контроль, следуйте эшелон 350 |
Алматы Контроль, Астана Лайн 504, Ревки 45, эшелон 350, Кирбалтабай 07, на Акчи Следую эшелон 350, Астана Лайн 504 |
Таблица 90
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, direct (to) Astana, maintain FL 320 Астана Лайн 504, следуйте эшелон 320, прямо на Астану |
Almaty Control, Astana Line 504, request direct (to) Astana, due to short of fuel Maintaining FL 320, Astana Line 504 Алматы Контроль, Астана Лайн 504, прошу спрямление на Астану из-за малого остатка топлива |
Таблица 91
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, Алматы Контроль, рубеж ухода 7.15 Astana Line 504, decision point at 07.15 |
Алматы Контроль, Астана Лайн 504, рубеж ухода 7.15, запасной Манас Almaty Control, Astana Line 504, decision point at 07.15, alternate Manas |
Таблица 92
Диспетчер |
Пилот |
Алматы Район, 21190, геоточка, 250 метров ПВП, Шиликемер в 20 минут Алматы Район, 21190, Шиликемер на 250 метров ПВП по давлению 707 миллиметров доложить Алматы Район, 21190, Шиликемер 250 метров ПВП |
Таблица 93
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, hold over AI, FL 210, expect onward clearance at 03minutes, landing delays at Almaty 20 minutes Астана Лайн 504, ожидайте над АI эшелон 210, ожидайте нового разрешения в 03 минуты, задержка на посадку в Алматы 20 минут |
Hold over AI, FL 210, expect onward clearance at time 03 minutes, Astana Line 504 Ожидаю над АI, эшелон 210, новое разрешение в 03 минуты Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, hold over AI, FL 250, expect 10 minutes delay due snow clearance at Almaty Астана Лайн 504, ожидайте над АI, эшелон 250, ожидается задержка на 10 минут из-за очистки от снега Алматы |
Hold over AI, FL 250, Astana Line 504 Жду над АI, эшелон 250, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, are you able to lose 10 minutes? Astana Line 504, report revised estimate for UMTYL Астана Лайн 504, Вы в состоянии ожидать 10 минут? Астана Лайн 504, сообщите уточненное время пролета UMTYL |
Astana Line 504, negative, only 6 minutes Astana Line 504, UMTYL 14.50 Астана Лайн 504, нет, только в течение 6 минут Астана Лайн 504, UMTYL в 14.50 |
Таблица 94
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, hold between AI and UC, FL 120, all turns right, expect further clearance at 12.05 Астана Лайн 504, ожидайте между AI и UC, эшелон 120, все развороты правые, следующее разрешение в 12.05 |
Astana Line 504, request extended holding Hold between AI and UC, FL 120, all turns right, expect further clearance at 12.05, Astana Line 504 Астана Лайн 504, прошу расширенную зону ожидания Жду между AI и UC эшелон 120, все развороты правые, ожидаю следующего разрешения в 12.05, Астана Лайн 504 |
Таблица 95
Диспетчер |
Пилот |
21190, Алматы Район понял, контрольная связь в 08.40. 21190, Алматы Район, окончание работы доложите. |
Алматы Район, 21190, верховья левого Талгара, приступаю к работе на безопасной, окончание в 09.45. Контрольная cвязь в 08.40, 21190 Алматы Район, 21190, продолжаю работу в верховьях левого Талгара. Окончание работы доложу, 190. |
Таблица 96
Диспетчер |
Пилот |
21190, Алматы Район, посадку доложить. 190, Алматы Район, посадку принял, до вылета. |
Алматы Район, 21190, АКЧИ, Баканас в 40 минут посадка. 190, в 41 минуту посадка в Баканасе, стоянка 20 минут. До вылета, 190. |
Таблица 97
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, report your heading Astana Line 504, for identification turn left, heading 080 Astana Line 504, identified, 30 kilometers north of KI, continue present heading |
Heading 110, Astana Line 504 Left heading 080, Astana Line 504 Continue present heading, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, доложите курс Астана Лайн 504, для опознавания вправо, курс 80 Астана Лайн 504, опознаны, 30 километров Севернее AI, продолжайте следовать с прежним курсом |
Курс 110, Астана Лайн 504 Правым курс 80, Астана Лайн 504 Следую с прежним курсом, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, not identified, not yet within radar cover proceed to BERVI via B142 Астана Лайн 504, не опознаны, еще не в зоне действия радиолокатора, следуйте на BERVI по трассе В142 |
Proceed to BERVI via B142, Astana Line 504 Следую на BERVI по трассе В142, Астана Лайн 504 |
Таблица 98
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, will shortly be leaving radar cover, report REVKI Астана Лайн 504, скоро выйдете из зоны действия локатора, Ревки доложить. |
Wilco, Astana Line 504 Понял Ревки доложу, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, will shortly lose radar identification, remain this frequency Астана Лайн 504, скоро выйдете из зоны действия локатора, оставайтесь на этой частоте |
Roger, Astana Line 504 Понял, Астана Лайн 504 |
Таблица 99
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504 report heading. Astana Line 504, for delaying action, turn left heading 050 |
Heading 080, Astana Line 504 Left heading 050, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504 ваш курс? Астана Лайн 504, для опознавания (для создания интервала) левым разворотом курс 50 |
Курс 80, Астана Лайн 504 Левым курс 50, Астана Лайн 504 |
Таблица 100
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, 30 kilometers south of AI resume own navigation direct to BERVI. |
Roger direct to BERVI, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504 30 километров севернее Акчи, переходите на самостоятельное самолҰтовождение, следуйте прямо на BERVI. |
Понял, курс на BERVI, Астана Лайн 504 |
Таблица 101
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504 expect vectoring after departure for spacing. |
Roger, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504 после взлҰта ожидайте векторение для создания интервала. |
Понял, Астана Лайн 504 |
Таблица 102
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 863, Aktobe - Approach, radar contact, expect radar vectoring for ILS-Y approach RW13, direct to RIMUN, QNH 1016 millibars, descend to altitude 900 meters. |
Aktobe-Approach, Astana Line 863, information «В», QNH1016 millibars, request descent. Roger, expecting radar vectoring for ILS-Y approach RW13, direct to RIMUN, descending to altitude 900 meters QNH1016 millibars, Astana Line 863. |
Astana Line 863, report heading. Astana Line 863, distance 25 kilometers from AKB radar vectoring for ILS-Y approach RW13, turn left heading 220, maintain altitude 900 metres. Astana Line 863, turn left heading 155, cleared for ILS-Y approach runway 13, report localizer established. Astana Line 863, contact Tower 119,4. |
Heading 270, Astana Line 863. Roger, turning left heading 220, maintaining altitude 900 metres, Astana Line 863. Roger, turning left heading 155, cleared for ILS-Y approach, runway 13, will report localizer established, Astana Line 863. Localizer established, Astana Line 863. Contact Tower on 119,4, Astana Line 863. |
Астана Лайн 863, Актобе-Подход, контролирую по вторичному, ожидайте векторение для захода ILS-Y ВПП13, курс на RIMUN, QNH1016 миллибар снижайтесь 900 метров. Астана Лайн 863 сообщите курс. Астана Лайн 863, удаление 25 километров, векторение для захода ILS-Y ВПП13, влево курс 220, следуйте 900 метров. Астана Лайн 863, влево курс 155, заход ILS ВПП13 разрешаю, захват курсового доложить. Астана Лайн 863, работайте с Вышкой 119,4. |
Актобе-Подход, Астана Лайн 863, информация «В», QNH1016 миллибар, прошу дальнейшее снижение. Понял, ожидаю векторение для захода ILS-Y, ВПП13, курс на RIMUN, снижаюсь 900 метров QNH 1016 миллибар, Астана Лайн 863 Курс 270, Астана Лайн 863. Понял, влево на курс 220, следую 900 метров, Астана Лайн 863. Понял, влево на курс 155, заход ILS ВПП13 разрешҰн, захват курсового доложу, Астана Лайн 863. Захват курсового, Астана Лайн 863. С Вышкой 119,4, Астана Лайн 863. |
Таблица 103
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, report heading Astana Line 504, continue present heading Астана Лайн 504, доложите курс Астана Лайн 504, продолжайте следовать с прежним курсом |
Heading 050, Astana Line 504 Continue present heading, Astana Line504 Курс 50, Астана Лайн 504 Продолжаю следовать с прежним курсом, Астана Лайн 504 |
Таблица 104
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, fly heading 275 Астана Лайн 504, курс 275 |
Turning left heading 275, Astana Line 504 Левым разворотом курс 275, Астана Лайн 504 Правым разворотом на курс 275, Астана Лайн 504 |
Таблица 105
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, contact Almaty Approach 124,8 and report heading Астана Лайн 504, работайте с Алматы Подход 124,8 и доложите курс. |
Almaty Approach, Astana Line 504, FL 200, on heading 110 Алматы Подход, Астана Лайн 504, эшелон 200 на курсе 110 |
Таблица 106
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, roger |
Astana Line 504, TCAS RA |
Астана Лайн 504, Алматы Контроль, понял TCAS RA. |
Алматы Контроль, Астана Лайн 504, выполняю TCAS RA. |
Astana Line504, roger. Астана Лайн 504, Алматы Контроль, разрешаю эшелон 260 |
Clear of conflict returning FL 260, Astana Line 504. Конфликтная ситуация разрешена, возвращаюсь на эшелон 260 (согласно ранее полученному диспетчерскому разрешению), Астана Лайн 504. |
Таблица 107
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, climb FL300 Astana Line 504, roger |
Unable, TCAS RA, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, набирайте эшелон 300 Астана Лайн 504, понял. |
Не могу выполнить Ваше указание, TCAS RA, Астана Лайн 504. |
Таблица 108
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504 unknown traffic 1 o’clock 15 kilometers opposite direction fast moving |
Looking, Astana Line 504 Traffic in sight, now clear of traffic, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, набирайте эшелон 100, на 1 час, удаление 40 километров, пересекает курс справа налево, на эшелоне 110, ЯК-42 |
Понял, набираю эшелон 100, Астана Лайн 504 |
Астана Лайн 504, встречный борт, удаление 45километров, А-310, следуйте с курсом 320 до команды (или указать время полета) |
Следую с курсом 320, Астана Лайн 504 |
Таблица 109
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, unknown traffic 10 o’clock, 20 kilometers, crossing left to right, fast moving Astana Line 504, turn left heading 050 Astana Line 504, clear of traffic, resume own navigation direct... |
Negative contact, request vectors, Astana Line 504 Left heading 050, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, со встречным разошлись, набирайте эшелон 350 |
Набираю эшелон 350, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, unknown traffic 10 o’clock 15 kilometers, crossing left to right, height unknown, fast moving. If not sighted turn left heading 270 Astana Line 504, traffic is no longer a factor, resume own navigation, direct AI |
Left heading 270, Astana Line 504 Direct AI, Astana Line 504 |
Таблица 110
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, avoiding action, turn right immediately heading 050, traffic 10 o’clock 10 kilometers crossing left to right indicating slightly above, fast moving Астана Лайн 504, для расхождения, немедленно поверните вправо на курс 50, самолет на 10 часов, 10 километров, пересекает слева направо, немного выше, двигается с большой скоростью Astana Line504, now clear of traffic, resume own navigation, direct BERVI Астана Лайн 504, разошлись, возобновляйте самостоятельную навигацию прямо на BERVI |
Right heading 050, Astana Line504 Правым разворотом, курс 50, Астана Лайн 504 Direct BERVI, Astana Line 504 Прямо на BERVI, Астана Лайн 504 |
Таблица 111
Фраза |
Значение |
|
На английском языке |
На русском языке |
|
Squawk 5045 |
Установите код ответчика 5045. |
Установите код ответчика 5045. |
Confirm squawk |
Подтвердите код ответчика |
Подтвердите установку кода ответчика. |
Recycle (mode) (code) |
Установите повторно (режим) (код) |
Установите повторно (режим) (код). |
Squawk Ident |
Установите ответчик в режим «Опознавание» |
Включите специальный режим «Опознавание». Применяется для индивидуального опознавания воздушного судна. При выполнении этой команды экипажем на дисплее диспетчера радиолокационная отметка данного воздушного судна кратковременно отображается в пульсирующем режиме (при наличии соответствующего наземного оборудования). |
Squawk Mayday |
Установите ответчик в режим «Бедствие» |
Установите аварийный код. Для обозначения ситуаций, когда воздушное судно терпит бедствие, установлен код 7700. |
Squawk Standby |
Установите ответчик в режим «Прием» |
Включите режим приема. |
Squawk Charlie |
Установите ответчик в режим «Чарли» |
Установите ответчик в режим передачи барометрической высоты. |
Check altimeter setting and report your level |
Проверьте установку давления и подтвердите эшелон |
Проверьте установку давления на высотомере и подтвердите эшелон полҰта. Применяется, как правило, после выяснения ошибки в точности информации по высоте на дисплее диспетчера, выявленной после команды «Verify your level». |
Stop squawk |
Выключите ответчик |
Выключите ответчик. |
Stop squawk Charlie |
Отключите режим «Чарли» |
Отключите режим передачи барометрической высоты. |
Stop squawk Charlie, |
Отключите режим «Чарли», неправильная индикация |
Отключите режим передачи барометрической высоты из-за его неисправности. Индикация данных по высоте в режиме Charlie считается неверной, если информация по высоте на дисплее диспетчера и показания барометрического высотомера, полученные по радиотелефонной связи с воздушным судном, превышают +/- 90 м. |
Verify your level |
Проверьте эшелон |
Эта команда, как правило, применяется после команды «Check altimeter setting and report your level». |
Таблица 112
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, my radar shows FL115 (3500 metеrs), check altimeter setting and confirm level or Astana Line 504, your transponder indicating FL 115 (3500 metres), check altimeter setting and confirm level Астана Лайн 504, мой локатор показывает FL 115 (3500 metres) метров, проверьте установку высотомера и подтвердите эшелон полета или Астана Лайн 504, ответчик показывает FL 115 (3500 метров), проверьте установку высотомера и подтвердите эшелон полета |
Astana Line 504, set 1013, maintaining FL 120 Астана Лайн 504, 1013 установлено, эшелон 120 |
Astana Line 504, wrong indication stop squawk Charlie Астана Лайн 504, неправильная индикация прекратите работу ответчика в режиме Charlie |
Astana Line 504, stop squawk Charlie Астана Лайн 504, прекращаю работу ответчика в режиме Charlie |
Таблица 113
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, squawk 4408 Астана Лайн 504, код ответчика4408 |
Squawk 4408, Astana Line 504 Код ответчика 4408, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, squawk ident Астана Лайн 504, ответчик в режим опознавания |
Squawk ident, Astana Line 504 Ответчик в режим опознавания, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, confirm squawk Астана Лайн 504, подтвердите код ответчика |
Squawk 4408, Astana Line 504 Код ответчика 4408, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, recycle 4408 Астана Лайн 504, переустановите код ответчика 4408 |
Recycling 4408, Astana Line 504 Переустанавливаю код 4408, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, check altimeter setting Астана Лайн 504, проверьте установку высотомера |
Set 1013 millibars, Astana Line 504 Установлено 1013миллибар Астана Лайн 504 |
Astana Line 504, confirm transponder operating Астана Лайн 504, подтвердите работу ответчика |
Negative, transponder unserviceable, Astana Line 504 Ответчик не работает, Астана Лайн 504 |
Таблица 114
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, reply not received if you read me turn left heading 010, I say again turn left heading 010 Astana Line 504, turn observed, position 30 kilometers west of AI, will continue to pass instructions Astana Line 504, reply not received if you read me squawk ident, I say again squawk ident Astana Line 504, squawk observed, I will continue to pass instructions |
|
Астана Лайн 504, Алматы Подход, вас не слышу если слышите меня, влево курс 90 Астана Лайн 504, разворот вижу, идете правее трассы 15 километров, удаление от ОТАРИ 45 километров. Астана Лайн 504, Алматы Подход, вас не слышу, если слышите меня установите код ответчика 7600. Астана Лайн 504, 7600 наблюдаю, на трассе удаление 75 километров прямой 345 |
Таблица 115
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, hold over AI FL 150 as published Astana Line 504, hold over AI, FL 150, inbound track 250, left hand pattern outbound time 1 minute |
Astana Line 504, request holding procedures Holding over AI, FL 150, inbound rack 250, left hand pattern outbound time 1 minute, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, ожидайте над Акчи эшелон 150, курс на/от точки 1350/3150, развороты правые 1 минута выход в 45 минут (по команде) или Астана Лайн 504, Алматы Подход, ожидайте над Акчи эшелон 150, как опубликовано |
Ожидаю над Акчи эшелон 150, курс на/от точки 1350/3150, развороты правые 1 минута выход в 45 минут (по команде), Астана Лайн 504. Ожидаю над Акчи эшелон 150, Астана Лайн 504. |
Таблица 116
Диспетчер |
Пилот |
Астана Лайн 504, ожидайте на радиале 190 от АЛМ между 10 и 35 километрами ДМЕ, эшелон 200 курс на точку 10 все развороты правые, ожидаемое время подхода 10:45. Astana Line 504, hold on the 190 radial of the Almaty VOR between 10 and 35 kilometers DME, FL 200 inbound track 010 right hand pattern expected approach time 10 45 |
Астана Лайн 504, прошу ожидание к югу от АЛМ. Astana Line 504, request holding south of ALM |
Таблица 117
Speed 350 kilometers per hour |
Скорость 350км/час |
Report speed |
Доложите скорость (имеется ввиду приборная воздушная скорость) |
Maintain 300 kilometers per hour until outer marker |
Держите скорость 300 км/час до внешнего маркера |
Do not exceed 275 kilometers per hour |
Не превышайте 275 км/час |
Maintain present speed |
Выдерживайте текущую скорость |
Increase (or reduce) speed to 285 kilometers per hour (or greater or less) |
Увеличьте (или уменьшите) скорость до 285 км/час (имеется ввиду приборная воздушная скорость) |
Increase (or reduce) speed by 50 kilometers per hour |
Увеличьте (или уменьшите) скорость на 50 км/час |
No/ATC/speed restrictions |
Ограничений/УВД/ по скорости нет (ниже 3000 метров по международным правилам экипажи выдерживают приборную скорость не более 463 км/час. Если диспетчер заинтересован в том, чтобы воздушное судно выдерживало более высокую скорость, то необходимо произнести эту фразу) |
Reduce to minimum approach speed |
Уменьшите скорость захода до минимальной |
Reduce to minimum clean speed |
Уменьшите скорость до минимальной на чистом крыле (при убранных механизации крыла и шасси) |
Maintain Mach point 82 (or Mach 82) until MCA |
Поддерживайте число М ноль восемьдесят два до МСА |
Do not exceed Mach 81 |
Не превышайте число М 81 |
Increase/reduce speed to Mach 83 if practicable |
Увеличьте/уменьшите скорость до числа М 83 если можете |
Таблица 118
Обстоятельства |
Фразеология |
Орган ОВД желает знать о наличии у воздушного судна статуса утверждения на выполнение полета с RVSM |
CONFIRM RVSM APPROVED ПОДТВЕРДИТЕ ДОПУСК К RVSM |
Подтверждение пилота на наличие статуса утверждения к полетам с RVSM |
AFFIRM RVSM ПОДТВЕРЖДАЮ, ДОПУЩЕН К RVSM |
Подтверждение пилота на отсутствие статуса утверждения к полетам с RVSM |
NEGATIVE RVSM К RVSM НЕ ДОПУЩЕН |
Пилот государственного воздушного судна сообщает об отсутствии статуса утверждения к полетам с RVSM |
NEGATIVE RVSM STATE AIRCRAFT К RVSM НЕ ДОПУЩЕН ВС ГОСУДАРСТВЕННОЙ АВИАЦИИ |
Орган ОВД отказывает в выдаче разрешения на вход в воздушное пространство RVSM |
UNABLE ISSUE CLEARANCE INTO RVSM AIRSPACE, MAINTAIN (or DESCEND TO, or CLIMB TO) FL... ЗАПРЕЩАЮ ВХОД В ВОЗДУШНОЕ ПРОСТРАНСТВО RVSM, СЛЕДОВАТЬ (или СНИЖАЙТЕСЬ, или НАБИРАЙТЕ) ЭШЕЛОН |
Пилот сообщает о сильной турбулентности/погодных условий, влияющих на способность соблюдения требований RVSM по выдерживанию высоты |
UNABLE RVSM DUE TURBULENCE НЕ МОГУ ВЫДЕРЖИВАТЬ RVSM ИЗ-ЗА ТУРБУЛЕНТНОСТИ |
Пилот сообщает об ухудшении характеристик оборудования ниже требований для полета с RVSM |
UNABLE RVSM DUE EQUIPMENT НЕ МОГУ ВЫДЕРЖИВАТЬ RVSM ИЗ-ЗА ОТКАЗА ОБОРУДОВАНИЯ |
Орган ОВД просит пилота доложить о возможности возобновить выполнение полета с RVSM |
REPORT WHEN ABLE TO RESUME RVSM ДОЛОЖИТЕ ВОЗМОЖНОСТЬ ВОЗОБНОВЛЕНИЯ К RVSM |
Орган ОВД запрашивает подтверждение о том, что воздушное судно восстановило статус утвержденного для полетов в условиях RVSM или пилот готов возобновить полеты RVSM |
CONFIRM ABLE TO RESUME RVSM ПОДТВЕРДИТЕ ЧТО ГОТОВЫ К RVSM |
Пилот готов возобновить выполнение полета с RVSM после чрезвычайных обстоятельств, связанных с оборудованием/погодными условиями |
READY TO RESUME RVSM ГОТОВ К RVSM |
Таблица 119
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Approach roger MAYDAY ... |
MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, понял прямой 45 удаление 95 километров время 14 часов 17 минут |
ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, Алматы Подход, Астана Лайн 504, пожар третьего двигателя, ликвидировать не можем, экстренно снижаюсь курсом 175 иду на вынужденную посадку в район Капчагая, прошу место |
Astana Line 504, Almaty Radar, roger MAYDAY expect visual approach runway 05 wind 260 degrees 8 metres per second QFE 998 millibars, descend to height 800 metres, you are number 1 to land. |
MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY Almaty Radar, Astana Line 504, engines failed losing height will attempt to land Almaty, 40 kilometers north of Almaty. Passing FL 70 heading 280, request visual approach. Expecting visual approach runway 05 QFE 998 millibars, descending to height 800 meters, Astana Line 504 |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, Акчи подтверждаю, время 14 часов 45 минут, левым курс 110 снижайтесь эшелон 80 ВПП 23 давление 703 миллиметра, МБВ 590 метров. |
ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, Алматы Подход, Астана Лайн 504, отказ второго двигателя требуется срочная посадка, прохожу Акчи эшелон 190, курс150. |
Таблица 120
Диспетчер |
Пилот |
Люфтганза 2935,Алматы Контроль, понял. Lufthansa 2935, Almaty Control, roger your relayed MAYDAY from G-ABCD. |
Терплю бедствие, Терплю бедствие, Терплю бедствие, Алматы Контроль, Люфтганза 2935 перехватил сигнал «Терплю бедствие» от G-ABCD, повторяю G-ABCD Джетстрим 31 горит двигатель, выполняет вынужденную посадку 120 километров восточнее ВОР Алматы, эшелон 270, снижается, курс 300. MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY, Almaty Control, Lufthansa 2935 have intercepted MAYDAY from G-ABCD, I say again G-ABCD Jetstream 31 engines on fire, making forced landing 120 kilometers east of Almaty VOR, FL 270 descending, heading 300, over. |
Таблица 121
Диспетчер |
Пилот |
All stations, Almaty Approach, stop transmitting - MAYDAY, или Astana Line 504, stop transmitting - MAYDAY |
|
Всем бортам, Алматы Подход, прекратить передачу, Астана Лайн 504 терпит бедствие или G-ABCD прекратить передачу, Астана Лайн 504 терпит бедствие. |
Таблица 122
Диспетчер |
Пилот |
MAYDAY G-ABCD All other aircraft contact Almaty Radar 119,4, out |
|
Всем бортам, Алматы Подход, Астана Лайн 504 терпит бедствие работать с Кругом 120,8 |
Таблица 123
Диспетчер |
Пилот |
G-ABCD contact Tower 119.4 |
Almaty Radar G-ABCD cancel MAYDAY, engine restarted, runway in sight. Request landing. 119.4 G-ABCD |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, работать с Кругом 120,8. |
Алматы Подход, Астана Лайн 504, отмена бедствия, эшелон 80, подхожу к рубежу 50 километров, прошу заход ВПП 05. |
Таблица 124
Диспетчер |
Пилот |
All station, Almaty Approach, DISTRESS traffic ended. |
|
Всем бортам, Алматы Подход, связь в обычном режиме. |
Таблица 125
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, roger, turn left heading 160, descend FL 190, all emergency standing by. |
PAN PAN, PAN PAN, PAN PAN, Almaty Control, Astana Line 504, 150 kilometers outbound AI passing FL 270, passenger with suspected heart attack, request return to Almaty and priority landing. Left heading 160, descending FL 190, Astana Line 504. |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, прямой 320 удаление 87 километров, правым разворотом курс 140, снижайтесь, эшелон 80, ВПП 23. |
ПАН ПАН, ПАН ПАН, ПАН ПАН, Алматы Подход, Астана Лайн 504, у нас больной пассажир на борту, необходима немедленная посадка. |
Таблица 126
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Approach, roger, descent FL 100. |
MAYDAY, MAYDAY, MAYDAY Almaty Approach, Astana Line 504, decompression, emergency descent FL 100 heading 260. Descending FL 100, Astana Line 504. |
Астана Лайн 504, Алматы Подход, понял аварийное снижение, курс 70. Всем бортам, с эшелона 260 до эшелона 150 в районе Акчи, курсом 70 аварийное снижение Боинг – 737, выход на связь по команде. |
ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, ТЕРПЛЮ БЕДСТВИЕ, Алматы Подход, Астана Лайн 504, разгерметизация, аварийное снижение до эшелона 150, курс 70. |
Таблица 127
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, Almaty Approach, actual weather of Almaty at 09.00: wind calm, visibility 10 kilometers, sky clear, temperature plus 28 degrees, dew point plus 11 degrees, QFE 998 millibars, NOSIG. Астана Лайн 504, Алматы Подход, фактическая погода Алматы за 09.00: тихо, видимость 10 километров, облачность отсутствует, температура плюс 28, точка росы плюс 11, давление 998 миллибар, прогноз на посадку без изменений |
Roger, QFE 998, Astana Line 504. Понял, давление 998 миллибар, Астана Лайн 504 |
Таблица 128
Термин |
Количество облачности в октантах |
FEW |
1 - 2 |
Таблица 129
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, RVR runway 23 touchdown 650 metres, midpoint 700 metres, stop end 600 metres. Астана Лайн 504, видимость на ВПП начало полосы 650 метров, середина полосы 700 метров, конец полосы 600 метров. |
Roger, Astana Line 504. Понял, Астана Лайн 504 |
Таблица 130
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504 at 07.45 a departing B777 reported windshear at 300 metres. Airspeed loss 40 kilometers per hour, strong right drift Астана Лайн 504, в 07.45 взлетевший Боинг 777 доложил сдвиг ветра на 300 метров. Воздушная скорость уменьшилась на 40 км/час, сильный боковой снос вправо |
Roger, Astana Line 504 Понял, Астана Лайн 504 |
Astana Line 504 caution: windshear reported 4 kilometers on final runway 23 at 200 metres. Астана Лайн 504, наблюдается сдвиг ветра 4 километра от торца ВПП 23 на высоте 200 метров. |
Roger, Astana Line 504 Понял, Астана Лайн 504 |
Таблица 131
Диспетчер |
Пилот |
Astana Line 504, braking action medium, heavy rain, time of measurement 08.30 Астана Лайн 504, условие торможения среднее, сильный дождь, время замера 08.30 |
|
Astana Line 504, threshold runway 23 displaced 200 metres due broken surface. Астана Лайн 504, торец ВПП 23 смещен на 200 метров из-за разбитой поверхности. |
|
Astana Line 504, grass mowing in progress south of midpoint of the runway. Астана Лайн 504, идет покос травы в южной части от середины полосы. |
|
Astana Line 504, taxiway C closed due maintenance, use taxiway A to vacate. Астана Лайн 504, РД С закрыта из-за ремонтных работ, используйте РД А для освобождения. |
Таблица 132
Диспетчер |
Водитель |
Техника 4, Руление, следуйте по РД 1 |
Руление, Техника 4, разрешите следовать к ангару. Техника 4, по РД 1. |
Таблица 133
Диспетчер |
Водитель |
Техника 4, Руление следуйте до РД 3. |
Руление, Техника 4, разрешите следовать к ангару. Техника 4, следую до РД 3. |
Таблица 134
Диспетчер |
Водитель |
Сопровождение 1, Руление, после заруливания А-310 на 12 стоянку, разрешаю на стоянку VIP. |
Руление, Сопровождение 1, разрешите по перрону на стоянку VIP. Сопровождение 1, разрешили после заруливания А-310 на стоянку 12. |
Таблица 135
Диспетчер |
Водитель |
Сопровождение 1, Вышка, пресечение разрешаю. Сопровождение 1, Вышка, понял |
Вышка, Сопровождение 1, на РД 1 разрешите пересечь полосу. Сопровождение 1, разрешили. Сопровождение 1 полосу освободил |
Таблица 136
Диспетчер |
Водитель |
Техника 2, Вышка, освободите полосу по РД 3. |
Вышка, Техника 2 полосу освобождаю по РД 3. Полосу освободил на РД 3. |
Таблица 137
Диспетчер |
Водитель |
Техника 5 Вышка, немедленно остановитесь на РД 2, выруливает А-310. |
Техника 5 остановился на РД 2. |
Таблица 138
Диспетчер |
Диспетчер |
«Подход-Вышка», Астана Лайн 504, взлет 11.30. «Круг-Вышка», Астана Лайн 504, левым на Акчи, эшелон 320 «Подход-Круг» на Отари эшелон 320 «Контроль-Подход», Астана Лайн 504, Б-757 Отари 38 минут, эшелон 320 |
«Вышка-Подход», Астана Лайн 504. взлет 11.30. «Вышка-Круг», Астана Лайн 504, левым на Акчи, эшелон 320 «Круг-Подход» Астана Лайн 504, на Отари эшелон 320 «Подход-Контроль», Астана Лайн 504, Отари эшелон 320 |
Таблица 139
Диспетчер |
Диспетчер |
«Подход - Контроль», Отари 48, Астана Лайн 504, код 3517, эшелон 200, Алматы 10.06, Б-757 |
«Контроль - Подход», Отари 48, Астана Лайн 504, код 3517, эшелон 200, Алматы 10.06, Б-757 |
Таблица 140
Диспетчер |
Диспетчер |
«Вышка-Круг», Астана Лайн 504, на прямой, заход по ИЛС. |
«Круг-Вышка» Астана Лайн 504 наблюдаю. |
Таблица 141
Диспетчер |
Диспетчер |
«Вышка-Руление» Астана Лайн 504 по РД С. |
«Руление-Вышка» Астана Лайн 504 расчетное в 16.45. «Руление-Вышка» понял по РД С. |
Таблица 142
Диспетчер |
Диспетчер |
«РП» - «Руление», (Аварийно-спасательная – «Руление»), Астана Лайн 504, пожар в салоне, на РД С. «РП» - «Старт», Астана Лайн 504, пожар второго двигателя, взлет прерван, на ВПП. «РП» - «Круг», Астана Лайн 504, вынужденная посадка, сердечный приступ у пассажира «РП» - «Подход», Астана Лайн 504, потеря радиосвязи, работает только на прием |
«Руление» - «РП», («Руление» - Аварийно-спасательная), Астана Лайн 504, пожар в салоне, на РД С. «Старт» - «РП», Астана Лайн 504 пожар второго двигателя, взлет прерван, на ВПП. «Круг» - «РП», Астана Лайн 504, вынужденная посадка «Подход» - «РП», Астана Лайн 504, потеря радиосвязи, работает только на прием |