Ағаш кесу мен орман билетінің нысандарын, Ағаш кесу және орман билетін есепке алу, сақтау, толтыру және беру қағидаларын бекіту туралы

      Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі Орман кодексінің 36-бабының 9-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған:
      1) ағаш кесу билетінің нысаны;
      2) орман билетінің нысаны;
      3) Ағаш кесу мен орман билетін есепке алу, сақтау, толтыру және беру қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                           К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы 
Үкіметінің       
2011 жылғы 12 желтоқсандағы
№ 1511 қаулысымен   
бекітілген      

Нысан

Ағаш кесу билеті
Лесорубочный билет

Облысы ______________________________ «_____»______________20___ жыл
Область год
Мекеме (орман иеленуші) ____________Ағашты кесу тәсілі ____________
Учреждение (лесовладелец)           Способ рубки
Орманшылық ________________________________________________________
Лесничество
Мемлекеттік орман қоры санаты _____________________________________
Категория государственного лесного фонда
Пайдалану түрі ____________________________ Есепке алу тәсілі _____
Вид пользования Способ учета
Негізінде _________________________________________________________
На основании
Рұқсат етіледі ____________________________________________________
Разрешается
20__ жылдың кеспе ағаш қоры есебіне _______________ сүректер кесуге
Вырубить в счет лесосечного фонда 20__ года древесины
Ағаштарды тартып шығаратын аралық _________________________________
Расстояние вывозки

      Кестенің жалғасы
      Продолжение таблицы

Дайындалатын ағаш өнімі үшін төлемақыны бюджетке енгізу мерзімі  ____________________
Сроки внесения в бюджет платы за заготавливаемую лесопродукцию
Кесуге жатпайды ___________________________________________________
Рубке не подлежат   (тұқымдық ағаштар, тұқымдық жерлер және басқа
                  ағаштардың саны - количество семенников, семенных
                          куртин и других деревьев)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Ағаш дайындауды аяқтау мерзімі «___» _______20___жыл
Срок окончания заготовки «___» _______20___ год
Уақытша қоймалар орны _____________________________________________
Места временных складов
Тасып әкетуге рұқсат берілді ______________________________________
Вывозка разрешается
Тасып әкету мерзімі «___»____________20___жыл
Срок окончания вывозки «___» ___________20___год
Мезгілінен бұрын кесуге рұқсат етіледі ____________________________
Досрочная вырубка разрешается
Ағаштың қабығын аршу, ағашты химиялық өңдеу мерзімі _______________
Сроки окорки, химической обработки древесины
Кеспеағашты тазарту тәсілі ________________________________________
Способ очистки лесосеки
Ағаштарды бекітілген технологиялық картаға сәйкес кесу керек _________________________
Разработку лесосек произвести согласно утвержденным технологическим картам
Ерекше шарттар ___________________________________________________
Особые условия
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

      M.O. _______________________________________________________
      М.П. _______________________________________________________

Мекеме басшысы ___________________________________________________
Руководитель учреждения (тегі, аты, әкесінің аты, қолы – подпись,
                             подпись, фамилия, имя, отчество)
Инженер _________________________________________________________
               (Тегі, аты-жөні, қолы – подпись, Ф.И.О.)

      Орман пайдаланушылар Қазақстан Республикасының ормандарында сүректі түбірімен босату қағидаларын және Қазақстан Республикасының ормандарында өрт қауіпсіздігі қағидаларын қатаң сақтауға міндетті. Көрсетілген қағидаларды бұзғаны үшін, сондай-ақ орман пайдаланушы ағаш кесілген жерді тазартудан жалтарған кезде, орман шаруашылығы мемлекеттік басқару органдары, сүрек дайындауды және орман пайдаланушылар жүргізіп жатқан басқа да жұмыстарды тоқтата тұрады.
      Лесопользователи обязаны строго соблюдать правила отпуска древесины на корню в лесах Республики Казахстан и правила пожарной безопасности в лесах Республики Казахстан. За нарушение указанных правил, а также при уклонении лесопользователя от очистки мест рубок, государственные органы управления лесным хозяйством приостанавливают заготовку древесины и иные работы, проводимые лесопользователями.
      Сүректі түбірімен босату қағидаларымен және өрт қауіпсіздігі  қағидаларымен таныстым
      С правилами отпуска древесины на корню и правилами пожарной безопасности ознакомлен
      Орман пайдаланушы __________________________________________
      Лесопользователь (лауазымы, қолы, тегі, аты, әкесінің аты –
                       должность, подпись, фамилия, имя, отчество)

Ағаштарды дайындау және тасып әкету мерзімдерінің ұзартылғаны туралы белгілер
Отметки о представлении отсрочек по заготовке и вывозке ___________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

M.O. Мекеме басшысы _________________________________________
М.П. Руководитель учреждения  (тегі, аты, әкесінің аты, қолы –
                подпись, должность, подпись, фамилия, имя, отчество)

Ағаш кесетін жерді куәләндіру мәліметтері бойынша орманды қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар
Мероприятия по восстановлению леса по материалам освидетельствования мест рубок

Орманның қалпына келуін қамтамасыз ететін өскінді сақтау _____гектар
Сохранение подроста, обеспечивающего восстановление леса

      Мыналар талап етіледі:
      Требуется:

Орман ағаштарын отырғызу ______________ гектар
создание лесных культур на

ағаштың табиғи өсуіне көмектесу______________________________ гектар
содействие естественному возобновлению на

Мекеме басшысы _____________________________________________________
Руководитель учреждения   (тегі, аты, әкесінің аты, қолы – подпись,
                        должность, подпись, фамилия, имя, отчество)

Қазақстан Республикасы  
Үкіметінің       
2011 жылғы 12 желтоқсандағы
№ 1511 қаулысымен   
бекітілген       

Нысан

Орман билеті
Лесной билет
на ______________________________________________
(орман пайдаланудың түрі – вид лесопользования )

«____»_______________ 20___ жыл
                            год

Облысы ____________________________________________________________
Область
Мекеме (орман иеленуші) __________________________________________
Учреждение (лесовладелец)
Орманшылық _______________________________________________________
Лесничество

Айналым __________________________________________________________
Обход
Орам мен телімнің нөмірлері  _____________________________________
Номера кварталов и выделов
__________________________________________________________________
Негізінде ________________________________________________________
На основании

__________________________________________________________________
Рұқсат етілсін ___________________________________________________
Допустить

__________________________________________________________________
(орман пайдаланушы және оның пошталық мекен–жайы – лесопользователь и его почтовый адрес)
к ________________________________________________________________
      (орман пайдаланудың түрі – вид лесопользования )

Ауданда ___________________, мөлшерде ____________________________
На площади  (га)            в размере (саны, көлемі – количество,
                                               объем)
Такса бойынша құны _________________________________________ теңге
Стоимость по таксе
Ерекше шарттар ___________________________________________________
Особые условия

Пайдалану мерзімі «__»_____ 20 ___ жылдан «___»______ 20___ жыл
аралығы
Срок пользования с «___»________ 20 ___ года по «___»_______
20___года

      M.O. Мекеме басшысы ________________________________________
      М.П. Руководитель учреждения

      Инженер ____________________________________________________
      Инженер

      Орман пайдалану қағидаларымен, ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидаларымен және оларды бұзғаны үшін жауапкершілікпен таныстым
      С правилами лесопользования, правилами пожарной безопасности в лесах и ответственностью за их нарушения ознакомлен

      Орман пайдаланушының қолы _________________________________
      Подпись лесопользователя

Қазақстан Республикасы  
Үкіметінің        
2011 жылғы 12 желтоқсандағы
№ 1511 қаулысымен   
бекітілген        

Ағаш кесу және орман билетін есепке алу, сақтау, толтыру және беру қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Ағаш кесу және орман билетін есепке алу, сақтау, толтыру және беру қағидасы (бұдан әрі – Қағида) Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі Орман кодексінің 36-бабының 9-тармағына сәйкес әзірленді және ағаш кесу мен орман билетін есепке алу, сақтау, толтыру және беру тәртібін анықтайды.
      2. Мемлекеттiк орман қорында орман пайдаланудың мынандай:
      1) сүрек дайындау;
      2) шайыр, ағаш шырындарын дайындау;
      3) қосалқы сүрек ресурстарын (қабықтар, бұтақтар, түбiрлер, тамырлар, жапырақтар, бүршiктер) дайындау;
      4) жанама орман пайдалану (шөп шабу, мал жаю, марал шаруашылығы, аң шаруашылығы, ара ұялары мен омарта орналастыру, бау-бақша шаруашылығы және өзге де ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiру, дәрiлiк шөптер мен техникалық шикiзаттар, жабайы өсетiн жемiстер, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, жидектер мен басқа да тағамдық өнiмдер, мүк, орман жамылғысы мен түскен жапырақтар, қамыс дайындау мен жинау);
      5) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн аңшылық шаруашылығының қажетi үшiн пайдалану;
      6) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн ғылыми-зерттеу мақсаттарында пайдалану;
      7) мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн мәдени-сауықтыру, рекреациялық, туристiк және спорттағы мақсаттар үшiн пайдалану түрлерi жүзеге асырылады.
      3. Ағаш кесу және орман билеттерінің бланкілерін алдағы жылға ағаш кесу мен орман билеттері бланкілерінің бір орталықтан жасап шығарылуын ұйымдастыратын және жалпы қажеттілікті анықтайтын уәкілетті органның ведомствосы аумақтық органдарының (бұдан әрі – аумақтық орган) өтінімдері негізінде орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті органдардың ведомствосы (бұдан әрі – ведомство) дайындайды.
      4. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілері өрнекті қағазда, беті басылған тормен көмкерілген, нөмірлері мен әріптік сериялары көрсетіле отырып, мемлекеттік және орыс тілдерінде басылады.
      Басылған бланкілер әрқайсысы кітапша түрінде жеке 25 жиынтықтан көбейтіледі.
      Ведомство өзінің аумақтық органдары арқылы облыс аумағында орналасқан мемлекеттік орман иеленушілерді бланкілермен жабдықтайды.

2. Ағаш кесу және орман билеттерінің бланкілерін есепке алу және сақтау

      5. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілері қатаң есептілік бланкілері болып табылады және осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен есепке алынуға және сақталуға жатады.
      6. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілерін алатын аумақтық органдар мен орман иеленушілер олардың есебін жүргізеді және ведомствоға жылдық есеппен бірге осы бланкілердің кірісі мен шығысы туралы осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес есеп береді, сондай-ақ есепті жылдан кейінгі жылға оларға деген қажеттілікті мәлімдейді.
      7. Ағаш кесу мен орман билеттері бланкілерінің жасалуына қарай, бірақ ағымдағы жылдың бірінші тоқсаны аяқталатын күннен кешіктірмей, ведомство аталған бланкілерді бағаны сәлемдемелер етіп жібереді немесе оларды сенімхат бойынша өзіне оған ведомстволық бағыныстағы аумақтық органдарға береді.
      Аумақтық орган он жұмыс күні ішінде олардың облыстық атқарушы органның қарауындағы орман иеленушілерге берілуін қамтамасыз етеді. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілерін бере отырып, аумақтық орган босатылған бланкілер санына екі дана етіп жүк құжатын жазады, олардың біреуі алушы – орман иеленушіге беріледі, ал екіншісі аумақтық органның іс қағаздарында қалады.
      8. Ағаш кесу мен орман билеттері бланкілерінің кірісі мен шығысын есепке алуды осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес Қатаң есептілік бланкілерін есепке алу кітабы бойынша орман иеленушінің бухгалтерлік есеп қызметін жүргізеді.
      Орман пайдаланушыларға нақты берілген және бүлінген ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілерін орман иеленушінің есебінен шығару осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес осы бланкілердің кірісі мен шығысы туралы есептің негізінде жүргізіледі.
      9. Орман пайдаланушыларға беру үшін жұмсалған ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілерін орман иеленуші шығысқа - қатаң есептілік бланкілерін есепке алу кітабында нөмірлерін, берілген күнін және кімге берілгенін көрсете отырып, билеттің әрбір жиынтығын жеке-жеке шығарады.
      Бүлінген бланкілер бір бұрышынан екіншісіне қиғаш сызық тартылып, қатаң есептілік бланкілерін есепке алу кітабы бойынша шығысқа шығарылып, жеке папкада сақталады.
      10. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілері сейфтерде, темір шкафтарда немесе құлып салынатын темір жәшіктерде сақталады.
      Бланкілер сақталатын сейфтер, шкафтар және жәшіктер құлыпталып, оларға бланкілердің сақталуына және жұмсалуына жауапты адамда сақталатын мөрмен мөрленеді.
      11. Орман пайдаланушылармен барлық есеп айырысу аяқталғаннан кейін ағаш кесу мен орман билеттерінің үшінші данасы сақтау және қатаң есептілік бланкілерін есепке алу кітабына оның пайдаланылуы туралы белгі қою үшін орман иеленушінің бухгалтерлік есеп қызметіне тапсырылады.
      Бухгалтерлік есеп қызметі ағаш кесу мен орман билеттері бойынша есеп айырысулардың аяқталғанын тексереді және осыдан кейін оларды сақтауға қабылдап алады.
      Бухгалтерлік есеп қызметі сақтауға қабылдап алған ағаш кесу мен орман билеттері нөмірлер ретімен «20__ жылғы ағаш кесу мен орман билеттері» деген атаумен арнайы іске тігіледі.
      Іске тігілген ағаш кесу мен орман билеттері және оларға қоса тіркелген материалдарға тізім жасалып, ол жылдың аяғында тігіледі.
      Бухгалтерлік есеп қызметі сақтауға қабылдап алған ағаш кесу мен орман билеттері оларға қатысты барлық материалдармен және құжаттармен бірге бес жыл бойы сақталады, содан кейін жойылуға жатады. Ағаш кесу мен орман билеттерінің істерін жоюды орман иеленушінің басшысы тағайындайтын құрамы 3 адамнан тұратын комиссия осы Қағидалардың 3-қосымшасына сәйкес олардың жойылғаны туралы акт жасай отырып, жүргізеді.
      12. Жыл аяқталғанда бланкілерді есепке алу кітабында ағаш кесу мен орман билеттерінің қалдығы есептен бөлек шығарылады. Аяқталған жылдың соңындағы бланкілердің қалдығы келесі жылға көшіріледі.

3. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілерін беру және толтыру

      13. Ағаш кесу мен орман билеттері бірдей нөмірі бар үш данада толтырылады:
      1) біріншісі – орман пайдаланушыға беріледі, ол оны орман пайдаланудың аяқталуына дейін сақтайды және орман иеленушінің, ведомство мен оның аумақтық органдарының лауазымды тұлғаларының, ормандарды мемлекеттік бақылау органдары және табиғат қорғауды бақылау органдары өкілдерінің талап етуі бойынша көрсетеді;
      2) екіншісі – орманшылыққа жіберіледі, ол учаске беру, орман пайдалануға рұқсат беру үшін негіз болып табылады және орманшы оны куәландыру актісімен бірге орман иеленушіге тапсырады;
      3) үшіншісі – орман иеленушіде қалдырылады.
      14. Ағаш кесу мен орман билеттерінің бланкілері машинада басу құралдарының (компьютер) көмегімен толтырылады, ал олар болмаған жағдайда көкшіл немесе көк түсті сиясы бар қаламмен әрбір данасы ұқыпты түрде анық және тап-таза күйінде толтырылады. Өшіруге және былғауға болмайды.
      15. Ведомство сүректі дайындау көлемін бекіткеннен кейін үш жұмыс күні ішінде ағаш кесу жұмыстарын жүргізуге ағаш кесу билеті орман пайдаланушыға онда «Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ағаш кесу ережесін бекіту туралы» (бұдан әрі – Ағаш кесу ережесі) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 14 ақпандағы № 141 қаулысына сәйкес орман иеленушімен келісілген кеспеағашты игерудің технологиялық карталары болған жағдайда беріледі.
      16. Ағаш кесу билеті қолданылатын мерзім ішінде оған қажет болуына қарай: дайындалған ағаш материалдарын тасып әкетуге рұқсат беру, дайындау мерзімін кейінге қалдыруға рұқсат беру туралы, ағаш кесу билеті бойынша орман пайдалану құқығының ауысуы туралы және басқа да жазбалар жазылады және белгілер қойылады.
      Ағаш кесілген жерді және дайындалған сүректі куәландыру актісі осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес дайындалған ағаш материалдарын тасып әкетуге рұқсат беру үшін негіз болып табылады.
      17. Ағаш кесу билетінің бланкісі төмендегідей толтырылады:
      1) «Пайдалану түрі» деген жолда басты, аралық, өзге де мақсаттарда пайдалану үшін ағаш кесу көрсетіледі немесе жанама ағаш ресурстарын дайындаудың нақты түрі жазылады;
      2) «Кесу тәсілі» деген жолда: ағаштарды жаппай, іріктеп, біртіндеп, ерікті – іріктеп, бірлі-жарым кесу деп көрсетіледі.
      Орманды баптап-күту мақсатында ағаш кесуге ағаш кесу билетін жазып берген кезде «іріктеп» деген сөзден кейін ағаш кесудің түрін (жарықтандыру, тазарту, сирету, өтпелі кесу, санитарлық мақсатта кесу) көрсету қажет, ал басқа мақсаттарда ағаш кесу түрлеріне ағаш кесу билетін жазып берген кезде – ағаш кесу тәсілінен (жаппай, іріктеп) кейін кесудің нысаналы мақсаты көрсетіледі (санитарлық мақсатта кесу, өтімді үйінділерді жинау, электр желісін тартуға жол аршу, құрылыс салуға алаңқайлар тазарту, зерттеу жұмыстары кезінде нысаналар жасау және өзге де мақсаттар үшін). Жанама ағаш ресурстары дайындалған жағдайда ол жолға сызықша қойылады;
      3) «Есепке алу тәсілі» деген жолда: жер көлемі бойынша, кесуге белгіленген ағаштардың мөлшері бойынша және дайындалған ағаш материалдарының немесе екінші дәрежелі ағаш ресурстарының саны бойынша есепке алу тәсілі көрсетіледі.
      Түбірімен босатылатын сүректі есепке алу кесу тәсілдеріне байланысты:
      1) ауданы бойынша – жаппай кесудің барлық түрлерінде, сондай-ақ өтімді үйінділерді жинау кезінде;
      2) кесуге белгіленген ағаштардың саны бойынша – іріктеп кесу кезінде және сүрекдің сегіз см және одан да жуан болған жағдайда; іріктеп санитарлық кесу және бірлі-жарым ағаштарды кесу кезінде;
      3) дайындалған ағаш материалдарының мөлшері бойынша – егер кесуге жататын сүректің қорын алдын ала анықтау мүмкін болмаған жағдайда жүргізіледі.
      Шөпшектерде, қураған ағаштарда, құйын сұлатпаларда, жел сұлатпаларда жұмыс жүргізген жағдайда сүрек босату ағаш кесу билетінде дайындалатын сүректің дәл мөлшері көрсетіле отырып жүргізіледі.
      Босатылатын сүректің мөлшері есепке алудың барлық түрлерінде тығыз текше метрлер бойынша айқындалады. Сексеуіл сүрегін босатқан кезде оны массасын тоннамен есептеуге рұқсат етіледі.
      Екінші дәрежелі сүрек ресурстарын босату әдетте мынадай өлшем бірліктерін қолдана отырып, олардың мөлшері бойынша есепке алынып жүргізіледі:
      1) тонналар - шайыр, ағаш шырындары, қабығы, жапырақтары, бүршіктері үшін (килограммен есептеледі);
      2) қоймалық текше метрлер – кесілген ағаш қалдықтары, түбірлер, тамырлар, қурайлар, бұтақты жем, қылқан жапырақты ағаш бұтақтары үшін;
      3) даналар – жіңішке ағаштар мен қурайдан, тал шыбықтардан, сондай-ақ жаңа жылдық шыршалардан дайындалатын ұсақ сортименттер үшін.
      18. Ағаш кесу билетінің мәтіндік бөлігінде «негізінде» деген сөзден кейін ағаш босатудың негіздемесі көрсетіледі.
      Мемлекеттік орман иеленуші бөлінісінде ағаш кесудің жыл сайынғы көлемін бекіту туралы уәкілетті органның бұйрығы ағаш босатуға негіз болып табылады.
      «Рұқсат етіледі» деген сөздерден кейін орман пайдаланушының толық атауы, оның салық төлеуші ретінде тіркелу нөмірі және оның заңды мекенжайы көрсетіледі.
      «20__ жылдың кеспеағаш қоры есебінен кесілсін» деген жолда кеспеағаш қоры бөлінген жыл, сондай-ақ қай орманнан (өсіп тұрған, қураған, өрттен, зиянкестерден зақымданған, жел құлатқан және басқалар) ағаш кесуге рұқсат етілгені көрсетіледі.
      «Тасымалдау қашықтығы» деген жолда кеспеағаштан жалпы жұрт пайдаланатын жолға дейінгі қашықтық көрсетіледі, ол кеспеағаш орталығынан жолға дейінгі ең қысқа қашықтық бойынша картографиялық материалдармен анықталады және «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Кодексінің (Салық кодексі) 506-бабына сәйкес жергілікті рельефке байланысты түзетіледі.
      «Мемлекеттік орман қорының санаты» деген жолда мемлекеттік орман қорының санаттары: ерекше қорғалатын орман аумақтары, қала ормандары мен орман саябақтары, жасыл аймақтар, эрозияға қарсы ормандар, егістік пен топырақ қорғайтын ормандар және басқалары көрсетіледі.
      19. Ағаш кесу билетінің мәтіндік бөлігіндегі кестеде мыналар көрсетіледі:
      1) гектардың оннан бір бөлігіне дейінгі дәлдікпен кеспеағаштар көлемі гектармен, сондай-ақ шаруашылық (қылқан жапырақты, қатты жапырақты немесе жұмсақ жапырақты) көрсетіледі. Қажет болуына қарай шаруашылық басты тұқым бойынша: қарағай, шырша, сексеуіл, тал және басқа да шаруашылықтар деп көрсетілуі мүмкін;
      2) «Өскіннің сақталуын қамтамасыз ету» деген бағандарда өскін және кеспеағашты бөлу кезінде жүргізілген есепке сәйкес 1 гектарға шаққанда мың данадағы өскін саны сақталуға тиіс алқап;
      3) «Тығыз текше метрмен алғанда сүрек көлемі» деген бағандарда босатылатын бір текше метр дәлдікпен босатылатын сүрек көлемі;
      4) «Теңгемен ставка бойынша құны» деген бағандарда орман пайдалану үшін ақы мөлшері көрсетіледі, оны босатылатын өсіп тұрған сүректің көлемі және оның белгіленген түбірмен босатылған сүрек үшін төлемақы ставкалары, шайыр, ағаш шырындарын, жанама ағаш ресурстарын дайындау көлемдері «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Кодексінің (Салық кодексі) 506-бабына сәйкес айқындалады және «Мемлекеттік орман қорында және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда орман пайдалану үшін төлем ставкаларын есептеуге арналған ережелер мен әдістемелік нұсқаулықтарды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрі міндетін атқарушының 2009 жылғы 12 маусымдағы № 344 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5719 нөмірмен тіркелген) бұйрығымен бекітілген олардың бағасы басшылыққа алына отырып есептелген кеспеағаштың материалдық–ақшалай бағасының негізінде орман иеленуші анықтайды;
      5) «Төленуге тиіс, теңге» деген бағанда төленуге тиіс сома көрсетіледі. Тегін босатылатын жағдайда бұл бағанда «тегін» деп жазылады.
      Кесте әрбір кеспеағаш бойынша жеке-жеке толтырылады.
      Ағаш кесу билеті екі немесе одан көп босатылатын бірліктеріне (кеспеағаштар немесе мөлдектер) жазылатын жағдайда кестенің соңында осы билетке енгізілген барлық босатылатын бірліктер бойынша жалпы қорытындысы шығарылады.
      20. «Дайындалатын орман өнімдері үшін бюджетке төлемақы енгізу мерзімдері» деген жолда әрбір мерзім бойынша жарна төлеу күні мен оның мөлшері көрсетіледі.
      Өсіп тұрған ағашты, шайырды, ағаш шырындары мен екінші дәрежелі ағаш ресурстарын босату кезінде (шамалы мөлшері бойынша немесе көлемі бойынша есепке ала отырып, сондай-ақ қателер анықталған жағдайда) дайындалған сүректің, шайырдың, ағаш шырындарының және жанама ағаш ресурстарының жалпы мөлшері ағаш кесу билетінде көзделген мөлшермен (көлеммен) сәйкес келмеген жағдайларда (егер дайындау онда көрсетілген жерлерде жүргізілген жағдайда) орман иеленушілер төлем сомасын қайта есептеуді және оны орман пайдаланушылардың қайта есептеу кезінде анықталған нақты дайындалған көлем үшін төлеуін қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда қосымша есептелген соманы орман пайдаланушылар кезекті төлем жасау мерзімінде бюджетке енгізуі тиіс.
      Орман иеленушінің сүректі түбірімен босатумен айналысатын маманы ағаш кесу билеті жазылған күннен кейін, сондай-ақ орман пайдаланушылардың жеке шоттарына-карточкаларына тиісті жазбалар жазу үшін оған әрбір өзгеріс енгізілген күннен кейін ертеңінен қалдырмай оның үшінші данасын өзінің бухгалтерлік есеп қызметіне тапсырады. Бухгалтерлік есеп қызметінің аталған жазбаларды енгізуі туралы ағаш кесу билетіне белгі қойылады.
      21. «Кесуге жатқызылмайды» деген жолда ағаш кесу ережесіне сәйкес кеспеағашта (мөлдекте) нақ қандай ағаштың кесілмейтіні, мысалы: ___ дана мөлшерде артықшылығы бар ағаштар, __ дана мөлшерде тұқымдық ағаштар және жазылған ағаш кесу билеті бойынша кесуге арналмаған басқа да ағаштар, өскіннің сақталу пайызы және өзге де мәліметтер көрсетіледі.
      22. «Дайындау мерзімінің аяқталуы» деген жол Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 22 желтоқсандағы № 1287 қаулысымен бекітілген Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде өсіп тұрған сүректі түбірінен босату ережесінде (бұдан әрі – Өсіп тұрған ағашты босату ережесі) белгіленген дайындау мерзімдеріне сәйкес толтырылады.
      23. «Уақытша қойма орындары» деген жолда белгіленген тәртіппен ресімделген уақытша (аралық) қоймалар орналасқан орамдардың нөмірлері көрсетіледі.
      24. «Тасып әкетуге рұқсат етіледі» деген жол:
      1) сүрек босату кезінде алқабы ескеріле отырып, «Тасып әкетуге рұқсат етіледі» деген сөздерден кейін «дайындаумен бір мезгілде» деген сөздер көрсетілуі тиіс;
      2) сүрек босату кезінде мөлшері бойынша ескеріле отырып, «Тасып әкетуге рұқсат етіледі» деген сөздерден кейін «дайындаумен бір мезгілде уақытша орман қоймаларына» немесе «дайындалған ағаш материалдарының мөлшері куәландырылғаннан кейін» деген сөздер көрсетілуі тиіс;
      3) сүрек босату кезінде өрттер, сондай-ақ дауыл құлатқан және желсұлатпаларынан зақымдалған екпелердегі мөлшері бойынша ескеріле отырып, «Тасып әкетуге рұқсат етіледі» деген сөздерден кейін «Дайындаумен бір мезгілде» деген сөздер көрсетілуі тиіс.
      25. «Тасып әкетуді аяқтау мерзімі» деген жол Өсіп тұрған сүректі түбіріне босату ережесі белгілеген тасып әкету мерзімдеріне сәйкес толтырылады.
      26. «Мерзімінен бұрын кесуге рұқсат етіледі» деген жолда осы кесуге рұқсат етілген күн, сондай-ақ мерзімінен бұрын кесуге рұқсат етілген сүректің мөлшері және қандай кеспеағаштарда (мөлдектерде) рұқсат етілгені көрсетіледі.
      27. «Сүректің қабығын аршу, химиялық өңдеу мерзімі» деген жолда осы жұмыстар жүргізілуге тиіс мерзімдер қойылады.
      28. «Кеспеағашты тазарту тәсілі» деген жолда жалпы алғанда ағаш кесу билеті бойынша, ал қажет болған жағдайда жекелеген мөлдектер немесе олардың бөліктері бойынша мынадай тазарту тәсілдерінің біреуі көрсетіледі:
      1) ағаш кесу қалдықтарын шіріп кету немесе өрт жағынан қауіпсіз кезеңде кейіннен жағып жіберу үшін жатқан жерінде қалдырып, оларды үйіп қою немесе үзік-үзік жал етіп жинап қою;
      2) бұл орман өсу жағдайларын жақсартуға жәрдемдесетін кезде ұнтақталған ағаш кесу қалдықтарын (ағаштың құрғақ түрлерінен басқа, жоңқа немесе ұзындығы бір метрден аса қоймайтын кесінділер түріндегі) ағашы кесілген жерлерге шашып тастау;
      3) ағаш кесу қалдықтарын тасымалдау жолдарына жинау және оларды сүйретіп тасу барысында нығыздау.
      Кеспеағаштарды тазартудың атап көрсетілген әдістері аралас пайдаланылуы мүмкін.
      Ағашы кесілген жерлерді тазартудың нақты тәсілдерін орман иеленушісі қолданылатын кесу ағаш тәсілін және оның өсу орнының жағдайларын және орманды қалпына келтіру ерекшеліктерін ескере отырып белгілейді.
      Орман дақылдарын егу немесе өскінмен қалпына келтіру көзделген жаппай ағаш кесу орындарында кесу қалдықтары аралықтарындағы қашықтығы кемінде жиырма метр болатындай етіп биіктігі 1 - 1,2 м қаз-қатар үйінділер немесе жалдар етіп жиналып, кейіннен олар жағып жіберіледі немесе шіру үшін қалдырылады.
      29. «Кеспеағаштардағы игеру бекітілген технологиялық карталарына сәйкес жүргізу» деген жолда ағаш кесу билетіне қоса тіркелген орман иеленушімен келісіліп, орман пайдаланушы бекіткен технологиялық карталардың нөмірлері мен күні көрсетіледі, олар ағаш кесу ережелеріне сәйкес әрбір кеспеағашқа жасалады.
      Технологиялық картада орманды кесу және оны сүйретіп әкету, ағаш кесілген жерлерді кесу қалдықтарынан тазарту, орманды қалпына келтіру тәсілдері; алаңдарында өскін мен жас шыбықтар, күзет аймақтарымен бірге кесуге жатқызылмайтын ағаштар, құмырсқа илеулері сақталуға тиіс ағаш тасу жолдарының, бұрылыстарының, сүйрету жолдарының, тиеу алаңшаларының, қоймалар орналасқан орындардың, механизмдер орнатылған жерлердің және жұмысшыларға қызмет көрсету объектілерінің схемасы; топырақты эрозиядан қорғау және сүрекдіңнің қалатын бөлігін сақтау жөніндегі талаптары көрсетіледі.
      30. «Ерекше жағдайлар» деген жолда кеспеағаш жұмыстарын жүргізу ерекшеліктері, сондай-ақ Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде өсіп тұрған ағашты босату ережесінде көзделмеген жағдайлар көрсетіледі, олар жайында билетке белгі қою қажет. Мысалы: шырыны жиналатын кезде қайыңды кесуге тыйым салынады; еменді 15 маусымнан 15 қыркүйекке дейін кесуге болмайды; экологиялық-орман өсіру талаптарын өскінді, жас талды және қалдырылуға тиіс сүрекдің бөлігін сақтауды, топырақты эрозиядан қорғауды қамтамасыз ететін көлемде экологиялық және орман өсіру талаптарын орындау; қылқан жапырақты ағаш тұқымдарының түбірлерін қабығынан аршу және басқа да шарттарды орындау қажет.
      31. «Дайындау мен тасымалдау мерзімін кейінге қалдыру туралы белгілер» деген жолда орман иеленуші басшысының немесе оның орынбасарының қолы қойылып, мөр басылған тиісті жазбалар енгізіледі.
      32. «Ағаш кесілген жерлерді куәландыру материалдары бойынша орманды қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар» бөлімі Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде өсіп тұрған ағашты босату ережесінде белгіленген мерзімде кеспеағаш куәландырылғаннан кейін толтырылады.
      «Орманның қалпына келуін қамтамасыз ететін өскіннің сақталуы» деген жолда орман дақылдарын егу шараларын жүргізбей немесе табиғи қалпына келуге жәрдемдеспей-ақ орманның қалпына келуін қамтамасыз ететін өскін сақталған алқап көрсетіледі.
      Өскіннің сақталуы қамтамасыз етілмеген жағдайда «орман дақылдарын құру» және «табиғи қалпына келуге жәрдемдесу» деген жолдарда аталған іс-шаралардың талап етілетін көлемі жазылады. Өскіннің сақталуы қамтамасыз етілген жағдайда көрсетілген жолдарда сызықша қойылады.
      «Мекеме басшысы» деген жолда орман иеленуші басшының қолы мен тегі, аты-жөні қойылып, мөрмен расталады.
      33. Орман билетінің бланкісі мынадай үлгіде толтырылады:
      «Негізінде» деген жолда мемлекеттік орман қоры учаскілеріндегі орман ресурстарын ұзақ мерзімді орман пайдалануға беру жөніндегі тендердің нәтижелері туралы хаттама бойынша шешім, аумақтық органның немесе уәкілетті органның орманды пайдалануға беру туралы шешімі келтіріледі.
      «Рұқсат етілсін» деген жолда орман пайдаланушының атауы - жеке тұлғаның тегі, аты-жөні, оның салық төлеуші ретінде тіркелу нөмірі және заңды тұлға үшін мекен-жайы, салық төлеушінің тіркелу нөмірі және одан кейін орман пайдаланудың мынадай түрлері көрсетіледі:
      1) орманды жанама пайдалану (нақты пайдаланылуы анықтала отырып);
      2) мемлекеттік орман қоры учаскелерін ғылыми-зерттеу мақсаттары үшін пайдалану;
      3) мемлекеттік орман қоры учаскелерін мәдени-сауықтыру, рекреациялық, туристік және спорттық мақсаттар үшін пайдалану;
      4) аң аулау объектілеріне жатпайтын жануарлар дүниесін, сондай-ақ жабайы жануарлардың пайдалы қасиеттері мен тіршілік ету өнімдерін шаруашылық мақсаттарда пайдалану (нақты пайдаланылуы анықтала отырып).
      «Алқапта» және «мөлшерде» деген көрсеткіштер жолында алқабы гектармен және орман пайдалану бойынша тиісті деректер: көлемдері текше метрде, данада, тоннада, килограмда және басқалай көрсетіледі. Орман пайдаланудың алқабы мен көлемін анықтау кезінде ғылыми-негізделген нормалар және жергілікті өкілдік органдар бекітетін нормативтер ескеріледі.
      «Такса бойынша құны» деген жолда орман пайдалану үшін белгіленген төлем сомасы (теңге) қойылады, ол:
      1) орманды жанама пайдалану үшін - аумақтық органдармен келісілген облыстардың жергілікті атқарушы органдары жасаған есептер негізінде жергілікті өкілдік органдар белгілеген ставкалар бойынша;
      2) мемлекеттік орман қоры учаскелерін ғылыми-зерттеу, мәдени-сауықтыру, рекреациялық, туристік және спорттық мақсаттарда пайдалану, аң аулау объектілеріне жатпайтын жануарлар дүниесін, сондай-ақ жабайы жануарлар пайдалы қасиеттері мен тіршілігінің өнімдерін шаруашылық мақсаттарда пайдалану үшін – «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес анықталады.
      Көрсетілген пайдаланулар үшін төлемдерді бюджетке енгізу рұқсат беретін құжат алынғанға дейін жүргізіледі, онда төлем құжатының деректемелері көрсетіле отырып жүргізілген төлем туралы белгі қойылады.
      «Ерекше жағдайлар» деген жолда орман пайдаланудың әрбір түрін жүзеге асыру кезінде сақталуы тиіс, оған тән негізгі ерекшеліктер мен жағдайлар көрсетіледі. Мысалы, ұйымдасқан аңшылық шаруашылығы бар мемлекеттік орман қоры аумағында иттермен мал жаюға жол берілмейді; жабайы жемістер, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, жидектер және басқа да тағам өнімдерін дайындау мен жинау екпеағаштарға жидек, саңырауқұлақ өсетін жерлерге нұқсан келтірмейтін әдістермен жүргізілуі тиіс; Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктерді жинауға тыйым салынады; орман пайдалануды жүзеге асыру кезінде уақытша құрылыстарды ғана тұрғызуға және өзге де жағдайларға рұқсат етіледі.
      34. «Пайдалану мерзімі» деген жолда пайдалануды бастау мен аяқтаудың нақты күндері белгіленеді. Орман билетінде белгіленген орман пайдалану аяқталғаннан кейін куәландыру актісі жасалады.
      35. Орман билеті бойынша пайдалану мерзімі бір жылға (1 қаңтардан 31 желтоқсанға дейін) немесе бір маусымға (бал жинау, саңырауқұлақтар, жидектер және басқалар дайындау) белгіленеді.
      36. Орман билеті бланкісінің тиісті жолдарына орман пайдаланудың нақты орны (орманшылық, айналым, орамдар мен телімдердің нөмірлері) көрсетіліп, пайдаланудың әрбір түріне жеке жазылады және орман пайдаланушыға жазылған күннен кейін ол үш жұмыс күні ішінде беріледі.
      37. Орман иеленушісі ағаш кесу билетінің немесе орман билетінің данасын жоғалтқан жағдайда акт жасалып, жоғалған ағаш кесу немесе орман билеттерінің орнына билеттің көшірмелері он жұмыс күні ішінде жазып беріледі. Көшірмеде бұрынғы нөмірі қойылып, «Жоғалған билеттің орнына» деген жазба жасалады.
      Ағаш кесу немесе орман билетінің пайдаланылмай қалып қойған даналары бір бұрышынан екінші бұрышына сызылып, бүлінген бланкілермен бірге жеке папкада сақталады.
      38. Орман пайдаланушы өзіне берілген ағаш кесу немесе орман билетін жоғалтып алған жағдайда ол орман иеленушіге оның көшірмесін беру туралы өтінішпен жазбаша арыз береді.
      Мұндай жағдайларда көшірме жазып беру осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген тәртіппен жүргізіледі.
      Қажет болған жағдайларда орман иеленуші басшысының рұқсатымен мүдделі ұйымдарға беру үшін немесе уәкілетті мемлекеттік органдардың сұрау салуы бойынша ағаш кесу мен орман билеттерінің көшірмелері алынуы мүмкін. Бұл көшірмелер кәдімгі ақ қағазда жасалады, билет бланкілерін осы мақсаттар үшін пайдалануға тыйым салынады.

Ағаш кесу және орман билетін 
есепке алу, сақтау, толтыру және
беру қағидаларына       
1-қосымша           

Нысан

____________________________________ облысы бойынша
20__ жылы ағаш кесу және орман билеттері бланкілерін есепке алу
кітабы Мемлекеттік орман иеленуші __________________________________

Ағаш кесу және орман билетін 
есепке алу, сақтау, толтыру және
беру қағидаларына      
2-қосымша         

Нысан

___________________ облысы бойынша 20__ жылы ағаш кесу және орман билеттері бланкілерінің кірісі және шығысы туралы Мемлекеттік орман иеленуші
_________________________________________

Басшы________________________________________

Қаржы бөлімінің бастығы________________________

Ағаш кесу және орман билетін 
есепке алу, сақтау, толтыру және
беру қағидаларына      
3-қосымша          

Нысан

Ағаш кесу және орман билеттері бланкілерін жою туралы АКТ

      Осы акт мемлекеттік орман иеленушінің 20 _ жылғы ____________ __ бұйрығы негізінде төменде аталған азаматтардың қатысуымен сақтау мерзімі біткен құжаттарды жою жүргізілгені туралы жасалды:
____________________________________________________________________
            (бланкілердің атауы және саны,
____________________________________________________________________
            сондай-ақ жоюдың тәсілі, күні мен орны)

Жою кезінде қатысқандар:
________________________________________ _____________
     (лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (қолы)
________________________________________ _____________
     (лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (қолы)
________________________________________ _____________
     (лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (қолы)

Ағаш кесу және орман билетін 
есепке алу, сақтау, толтыру және
беру қағидаларына      
4-қосымша          

Нысан

Ағаш кесу орындарын және дайындалған сүректі куәландыру актісі

«____» ________________ 20_____ жыл

_____________________________________________________________ облысы

Мемлекеттік орман иеленуші __________________ Орманшылық __________
___________________________________________________________________
      (акті жасаушының лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты)

Орман пайдаланушы__________________________________________________
                        (мекеменің аты)

___________________________________________________________________
                  (лауазымы, тегі, аты-жөні)

_______________________________________________________ қатысуымен,
20__ жылғы «____» ________ № ______ сенімхат негізінде әрекет ететін

«____» ____________ 20____ жылы, куәландыру күні және орны туралы ____________________ хабарландырылған және _________________________
(хабарландыру тәсілі)            (куәландыру кезінде қатысушылардың
____________________________________________________________________
лауазымдары, тегі және аты-жөні)

№ _______ орамда, кесу орындарын куәландыруды жасадық мөлдектің № _____________, ағаш кесу билеті № ___________,

«____» __________ 20____ жылы ______________________________берілген
                                    (кім берді)

Кесу тәсілі ______________________, есепке алу тәсілі _____________
Тазарту тәсілі ____________________________________________________

Дайындау мерзімінің аяқталуы _____, әкетілім мерзімінің аяқталуы ___
Куәландыру кезінде белгіленгені:

      Куәландыру кезінде Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 22 желтоқсандағы № 1287 қаулысымен бекітілген Мемлекеттік орман қоры учаскелерінде өсіп тұрған сүректі босату ережесінің мынадай бұзушылықтары анықталған:

      Орман пайдаланушының түсінігі

Куәландыру кезіндегі қатысқан адамдардың ескертулері мен ұсыныстары

Мемлекеттік орман иеленуші, ұйым

Орман пайдаланушы

Қатысқандар

Қолдары:

Акт бойынша қорытынды:

Орман иеленушінің, ұйымның басшысы

«_____» _______________ 20_____ жыл