"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2008-2010 жылдарға арналған даму жоспарын бекіту туралы

      Қазақстан Республикасының "Акционерлік қоғамдар туралы" 2003 жылғы 13 мамырдағы Заңына және "Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының орта мерзімді жоспарларын әзірлеудің ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 14 маусымдағы N 647 қаулысына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :

      1. Қоса беріліп отырған "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамының 2008-2010 жылдарға арналған даму жоспары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамымен бірлесіп, тоқсан сайын, есепті айдан кейінгі айдың 25-күнінен кешіктірмей Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне жоспардың орындалу барысы туралы ақпарат беріп отырсын.

      3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің      
2008 жылғы 12 наурыздағы
N 238 қаулысымен   
бекітілген     

"Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы"
акционерлік қоғамының 2008 - 2010 жылдарға арналған
даму жоспары

Астана қаласы, 2008 жыл

                             Мазмұны

1-бөлім. Ұлттық компанияның жай-күйі және даму
перспективасы туралы баяндама

1.1. Кіріспе

      "Қазақстан Ғарыш Сапары" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы (бұдан әрі - компания) жарғылық капиталға мемлекеттің жүз пайыз қатысуымен "Қазғарыш" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамын құру туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 17 наурыздағы N 242 қаулысына сәйкес құрылды және Қазақстан Республикасы ұлттық ғарыш агенттігінің 2007 жылғы 2 тамыздағы N 32 бұйрығының негізінде қайта аталды.
      Компанияның қызметін қамтамасыз ететін, 2005 жылғы 25 тамыздағы (лицензия N 0012893) Ғарыш техникасын және жерүсті ғарыш инфрақұрылымының объектілерін жасауға, қайта жаңғыртуға және пайдалануға бас лицензиясы бар.
      Компанияның бас офисінің заңды мекен жайы: Қазақстан Республикасы, 010000, Астана қаласы, сол жағалау, 35 көше, N 8 ғимарат, "Министрліктер үйі", 4 кіреберіс, 3-қабат.
      Компанияның дербес теңгерімі, ұлттық және шетелдік валютадағы банктік шоттары, өз атауы мемлекеттік және орыс тілдерінде жазылған дөңгелек мөрі, фирмалық бланкілері, мөртабандары мен басқа да деректемелері бар.
      Компания өз атынан шарттар жасасады, мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтар мен міндеттерді иеленеді және жүзеге асырады, сотта талапкер, жауап беруші бола алады.
      1. Компанияның органдары мыналар болып табылады:
      1) жоғарғы орган - акционерлердің жалпы жиналысы (жалғыз акционер - Қазақстан Республикасы ұлттық ғарыш агенттігі);
      2) басқару органы - директорлар кеңесі;
      3) атқарушы орган - президент;
      4) бақылаушы орган - ішкі аудит қызметі.
      Компанияның қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасымен және компанияның Жарғысымен реттеледі.
      Компанияның миссиясы - ұлттық экономика мүддесінде әлемдік нарықта бәсекеге қабілетті ғарыш техникасын және ғарыш инфрақұрылымын әзірлеу, өндіру және пайдалану.
      Компания қызметінің негізгі бағыттары мыналар болып табылады:
      1) салааралық ғарыш бағдарламалары мен жобаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысу;
      2) әлеуметтік-экономикалық міндеттерді шешуге бағытталған тиімділігі жоғары ақпараттық және ғарыштық технологиялар жасау және енгізу;
      3) ғылымды қажетсінетін ғарыш технологиялары мен техниканы жасау жөнінде ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізу;
      4) Қазақстан Республикасы экономика салаларының мүддесінде мемлекеттік тапсырысты орындауға қатысу.
      Компания қызметінің негізгі бағыттарына сәйкес және компанияны аса тиімді басқаруға қол жеткізу мақсатында осы жоспарға 1-қосымшада берілген компанияның ұйымдық құрылымы таңдап алынды әрі ол мыналардан:
      қызметі "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына , компанияның жарғысына және корпоративтік басқару қағидаттарына сәйкес қалыптасқан басқару органдарынан;
      құрамына: Президент, вице-президенттер, аппарат басшысы және атқарушы директор;
      әкімшілік-басқару бөлімшелері, атап айтқанда: даму және сату департаменті, қаржы және экономика департаменті, мониторинг және техникалық реттеу департаменті, ұйымдық құқықтық департаменті және логистика бөлімі;
      Пайдалану департаменті және бас конструкторлар тобы; Арнайы конструкторлық бюроны және Құрастыру-сынау кешенін қамтитын ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросынан тұратын негізгі өндірістік бөлімшелер кіретін компания басшылығынан;
      Компанияның Мәскеу қаласындағы өкілдігі, Байқоңыр қаласындағы филиалы, Приозерск қаласындағы бөлімше кіретін компания қызметінің негізгі және қосарлама түрлерін жүргізу үшін жағдайларды қамтамасыз ету функцияларын жүзеге асыратын қосалқы бөлімшелерден тұрады.
      Таңдап алынған басқару құрылымы 2008 - 2010 жылдар кезеңінде компанияның тиімді қызметін қамтамасыз етеді.
      Компанияда қабылданған ұйымдық құрылым шеңберінде оның қызметін басқарудың қазіргі жүйелері енгізілуде.
      Таңдап алынған басқару моделі, кеңейтілуі тұтас алғанда компания қызметінің тиімділігін арттыруға ықпал ететін құрылымдық бөлімшелердің жедел-шаруашылық дербестілігін қамтамасыз етуге бағытталған.

1.2. Нарықты (қызмет аясын) талдау

1.2.1. Компанияның ғарыш қызметтері нарығындағы
бәсекелестері мен үлесі

      Қабылданған даму стратегиясына сәйкес компания ғарыш қызметтері нарығының мынадай:
      1) ғарыш аппараттарын (бұдан әрі - ҒА) жобалау, жасау және сынау жөніндегі;
      2) Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесін (бұдан әрі - ЖҚЗ ҒЖ) құру жөніндегі;
      3) жоғары дәлдікті спутниктік навигацияның жерүсті жүйесін құру жөніндегі сегменттеріне жататын бірқатар жобаларды іске асыруды жоспарлап отыр.
      ҒА жобалау, жасау және сынау нарығы бойынша ҒА өндірісінің барлық әлемдік нарығының сыйымдылығы жылына шамамен 55-60 бірлікті құрайды және нарықтың жетекші қатысушыларының арасында бірдей бөлінген: Tales Alenia Spase - 5; Воеing - 5; ЕАDS Аstrium - 9; ІSRO - 2; Lockheed Martin - 7; Mitsubishi NЕS - 4; "М.Решетников атындағы қолданбалы механика" ғылыми-өндірістік бірлестігі - 7; Orbital Scinces Corp. - 7; SS/L - 9; SSТL - 4.
      Спутниктерді өндіретін, атап айтқанда Қытайдың, Үндістанның, Ресейдің, Жапонияның және басқа да елдердің жаңа компанияларының пайда болуына байланысты нарықта бәсекелестіктің одан әрі өсуі күтілуде.
      Стратегия шеңберінде компания "Байқоңыр" кешені объектілерінің базасында арнайы конструкторлық бюроны (бұдан әрі - АКБ) және құрастыру-сынау кешенін (бұдан әрі - ҚұСК) құруды қамтитын "Ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросын құру" жобасын іске асыруда.
      "Ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросын құру" жобасының шеңберінде жүргізілген компанияның маркетингтік зерттеулеріне сәйкес, қалыптасқан бәсекелестік деңгейін ескере отырып компания өндірістің жалпы әлемдік нарығының кемінде 5% - бұл жылына орта сыныпты 1 ҒА немесе 2-3 кіші ҒА есеппен мөлшерлейді.
      Бұл сегмент аса жоғары бәсекелестік деңгейімен ерекшеленеді. Атап айтқанда, қазіргі уақытта шағын ҒА әзірлеу мен жасауды мына елдердің: Ұлыбритания, Германия, Жапония, Бразилия, Финляндия, Испания, Оңтүстік Корея, Израиль, Австралия, Үндістан, Нидерлаңд, Португалия, Чили, Мексика, ОАР, Швеция, Канада және басқалар кәсіпорындары жүзеге асырады.
      Сонымен, Қазақстанның ҒА АКТБ орташа қол жетерлік коммерциялық әлеуеті жылына 60-100 млн. доллар құнымен 1 кіші ҒА құрай алады.
      Ішкі нарықты ескере отырып, әзірлеу, құрастыру және сынау бойынша құрылатын АКТБ ҚұСК жиынтық көлемі жобаның өндірістік объектілерін пайдалануға енгізу кезеңінен бастап жылына 160-200 млн. доллар жалпы құнымен 3 ҒА дейін құрай алады.
      Компанияның маркетингтік қызметінің алдын ала бағалауы бойынша Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесінің (бұдан әрі - ЖҚЗ ҒЖ) қызметтер көрсету дүниежүзілік нарығының жалпы көлемі қазіргі уақытта шамамен 650 млн. АҚШ долларын құрайды.
      ЖҚЗ деректерін ұсынудың дүниежүзілік қызметтер көрсету нарығындағы негізгі бәсекелестері мына халықаралық компаниялар: GеоЕyе (АҚШ), Digital Globe (АҚШ), ImageSat International (Израиль), SPORTImage (Франция) және Аntriх (Үндістан) болып табылады. Бұл ретте ЖҚЗ ҒЖ қызметтер көрсету нарығының негізгі қатысушыларының жалпы үлесі 98%, қалғандары - 2% құрайды.
      Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасындағы ЖҚЗ қызметтерін көрсету нарығы дамудың бастапқы сатысында, маркетингтік зерттеулерге сәйкес оның сыйымдылығы шамамен 350-500 мың АҚШ долларын құрайды.
      Жоғары дәлдікті спутниктік навигацияның жерүсті жүйесінің қызметтер көрсету нарығы бойынша, қазіргі уақытта бұл ғарыш саласындағы аса тез дамитын және болашақ нарық екенін айта кеткен жөн. The European Commission's Galileo Market Observatory - ғылыми-зерттеу орталығының деректері бойынша бұл нарықтың жылдық жалпы табысы 2010 жылы 26 млрд. АҚШ долларына жетеді және 2020 жылға қарай - 104 млрд. дейін өседі.
      Бұл ретте навигациялық жүйелер нарығы кеңінен айқындалды, сондықтан жоба бір қатар сегменттер мен қызметтерді қамтиды.
      Аталған нарық Қазақстан Республикасында бүгінгі таңда қалыптасу сатысында.

1.2.2. Негізгі клиенттер (тұтынушылар мен тапсырыс берушілер)

      Компанияның стратегиясын іске асыру жөніндегі міндеттерге сәйкес ішкі нарықта компания қызметтерінің соңғы тұтынушылары мемлекеттік құрылымдар мен ведомстволар, ұлттық компаниялар, телекоммуникациялық және көлік секторының корпорациялары, сондай-ақ жаппай көпшілік тұтынушы болады деп күтілуде. Сыртқы нарықта компанияның өнімі мен қызметтерінің негізгі тұтынушылары трансұлттық компаниялар, ірі халықаралық, аэроғарыш және телекоммуникациялық корпорациялар, сондай-ақ дүниежүзілік ғарыш нарығында ЖҚЗ деректерінің маркетингін жүзеге асыратын ұйымдар болады.
      Компанияның іске асыратын жобаларының негізгі міндеттерін ескере отырып, компанияның өнімі мен қызметтерінің мынадай негізгі тұтынушылары мен тапсырыс берушілерін анықтауға болады.
      "Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру" жобасы бойынша:
      1) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі;
      2) Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі;
      3) Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі;
      4) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі;
      5) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі;
      6) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі;
      7) Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі;
      8) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті;
      9) Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігі;
      10) Қазақстан Республикасының коммерциялық ұйымдары: "ҚазМұнайГаз" ұлттық компаниясы" акционерлік қоғамы; "Қазтрансойл" акционерлік қоғамы; "Қазақстанкаспийшельф" акционерлік қоғамы; "КЕGОК" акционерлік қоғамы; "Азия Софт" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі; "Қазақтелеком" акционерлік қоғамы; "ГосПНЦзем" республикалық мемлекеттік кәсіпорны; құрылыс индустриясы кәсіпорындары;
      11) Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары;
      12) Қазақстан Республикасының ғылыми ұйымдары;
      13) дүниежүзілік нарықта ЖҚЗ деректер маркетингін жүзеге асыратын халықаралық компаниялар (GеоЕyе, Digital Globe, ImageSat International, SРОRТІmаgе, Аntrіх);
      14) әлемнің түрлі елдерінің мемлекеттік құрылымдары; трансұлттық корпорациялар; халықаралық және ішкі жаппай көпшілік нарығы.
      "Ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросы" жобасы бойынша:
      1) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі;
      2) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі;
      3) Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігі;
      4) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі;
      5) Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігі;
      6) халықаралық спутниктік байланыс операторлары, әлемнің түрлі елдерінің мемлекеттік институттары мен ұйымдары.
      "Қазақстан Республикасының жоғары дәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын құру" жобасы бойынша
      1) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі;
      2) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі;
      3) Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі;
      4) Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігі;
      5) министрліктер мен ведомстволардың көлік қызметтері, ТЖМ, жедел жәрдем көмегі, полиция қызметтері және басқа;
      6) қалалық қоғамдық көлік (автобус және троллейбус парктері, таксопарктер);
      7) жүк тасымалы (оның ішінде транзиттік); су және теңіз көлігі;
      8) қалааралық жолаушы тасымалы (оның ішінде туристік); қауіпті және бағалы жүктер тасымалы.

1.3. 2005-2007 жылдарғы өндірістік-қаржылық қызметті талдау

      Компания 2005 жылғы маусымнан бастап жұмыс істейді, өткен кезең ішінде орындалған жұмыстар көлемінің динамикасы "2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында ғарыш қызметін дамыту" мемлекеттік бағдарламасында көзделген іс-шаралар негізінде белгіленді.
      2005-2007 жылдарғы қаржы экономикалық қызметтің қорытындылары бойынша мынадай мәліметтер бар:
      Төменде көрсетілген диаграммада компанияның 2005 жылдан 2007 жыл кезеңіндегі таза табысының өзгеру динамикасы бейнеленген.

1 диаграмма: компанияның кірісі
(қағаз мәтінінен қараңыздар)

      Компания құрылған сәттен бастап оның құны едәуір өсті. Жалпы активтердің теңгерімдік құны бүгінгі таңда (2007 жылдың аяғындағы жағдай бойынша) 11,2 млрд. теңгені құрайды.
      Бюджетке мемлекеттік акциялар пакетіне дивидендтер түрінде түсетін түсімдер: Ғарыш индустриясындағы инвестициялардың сипаты көлемді, сондай-ақ ұзақ мерзімді болуына байланысты бюджетке мемлекеттік акциялар пакетіне дивидендтер түрінде түсетін түсімдер жүзеге асырылмады.
      Бағалар мен тарифтер: компания іске асыратын жобалар ұзақ мерзімді сипатқа ие болғандықтан, күтілетін өнімнің бағаларын негіздеу қазіргі уақытта мүмкін емес.
      Қазақстандық және шетел қаржы институттарынан қарызға алынған қаражаттың көлемі және негіздемесі: компанияны негізгі қаржыландыруды Республикалық бюджет жүзеге асыруына байланысты қазақстандық және шетел қаржы институттарынан қаражат алып пайдалану жүзеге асырылған жоқ.
      Компаниядағы жұмыс үшін 4 бірлік құрамында шетел мамандары тартылды, бұл мән-жайды ескере отырып компанияның бюджетінде 2008 жылға арналған пәтерлерді жалға алу бабы бойынша еңбек шарттарына сәйкес оларды тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін 6 823 200 теңге сомасына шығыстар жоспарланды.
      Компанияның басшы қызметкерлеріне еңбекақы төлеуді және сыйақы беруді талдау: Басшы қызметкерлердің еңбекақы төлеу қорының (бұдан әрі - ЕТҚ) өсімі 2005-2007 ж.ж. кезеңінде 219%-ды құрады (59,8 млн. теңгеден 131,1 млн. теңгеге дейін). Басшы қызметкерлердің саны 2005-2007 ж.ж. кезеңде 23-тен 24 адамға дейін өсті. Басшы қызметкерлердің ЕТҚ өсімімен компанияның барлық ЕТҚ өскені төменде келтірілген диаграммалардан көрініп тұр. 2008-2010 ж.ж. кезеңіндегі болжамды деректер компания қызметкерлерінің санын 277 адамға дейін төмендету жоспарланып отырғанын көрсетті, бұл ретте 2008 жылы компанияның ЕТҚ 2007 жылғы деңгейде қалады.
      Компанияның штаттық санын 20%-ға қысқарту жағдайында ЕТҚ сақтап қалу ғарыш жүйесін құру саласында 4 бірлік мөлшерінде ресей мамандарын, "Байқоңыр" кешеніндегі жерүсті ғарыш инфрақұрылымының объектілерін пайдалану бойынша 20-25 жыл тәжірибесі бар 38 бірлік мөлшерінде мамандарды тартумен, 2007 жылдың аяғында компанияның Мәскеу қаласындағы өкілдігіне 7 бірлік қабылдаумен түсіндіріледі.
      Жоғарыда айтылғанмен байланысты, 2008 жылға, оның ішінде Ресей Федерациясы мамандарының 52 064 мың теңгені, Мәскеу қаласындағы Өкілдік мамандарының 15 633 мың теңгені, Байқоңыр қаласындағы филиал мамандарының 67 993,3 мың теңгені және өзге санаттағы қызметкерлердің ЕТҚ 680 615 мың теңгені құрады.
      Компанияның ЕАҚ өсу деңгейінде басшы қызметкерлердің ЕТҚ өсімі 142 млн. теңгеден 165 млн. теңгеге дейін құрайды.

Қызметкерлер саны
2-диаграмма: Компания қызметкерлерінің саны
(қағаз мәтінінен қараңыздар)
 
3-диаграмма: компанияның 2007-2010 жылдардағы еңбекақы төлеу қоры
(қағаз мәтінінен қараңыздар)

1.4. Компания өткізетін іс-шаралар

      2007 жылдың аяғындағы жағдай бойынша компания мақсатты ғарыш жүйелерін құру жөніндегі 9 жобаны іске асырды, оның нәтижесінде мыналарға қол жетті:
      а) екі ҒА (жоғары және орта шешімдегі оптикалық-электрондық), жерүсті басқару кешені және жерүсті мақсатты кешені кіретін Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құрудың техникалық тапсырмасы мен техникалық-экономикалық негіздемесі (бұдан әрі - ТЭН) әзірленді;
      б) Ғарыш Техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросының ТЭН әзірленді;
      в) ҒТ АКТБ-да ғарыш техникасының құрастыру-сынау кешенін құрудың техникалық ұсынысы, нобайлық жобасы, ТЭН әзірленді.
      Компания 2008-2010 жылдары компанияның стратегиясын іске асыруға бағытталған индустриялық-инновациялық сипаттағы мынадай: "Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру"; "Ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросының құрастыру-сынау кешенін құру"; "Жоғары дәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын құру" жобаларын іске асыруды жоспарлап отыр.
      Көрсетілген бағыттар бойынша компания маркетингтік зерттеулер, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізуді, ғарыш қызметі саласында мамандар даярлауға қатысуды, Қазақстанға алдыңғы қатарлы ғарыш технологияларын әкелуді, компанияның бөлімшелерін дамытуды жоспарлауда.
      Компанияның қызметі негізгі қорларды құруға бағытталғандықтан, компания 2005-2007 жылдар кезеңінде активтерді басқару жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырған жоқ.

1.5. 2008-2010 жылдарға арналған даму жоспары

1.5.1. Мақсаттар және міндеттер (стратегиялық және 2008 жылға арналған)

      Компания өз қызметінде Қазақстан Республикасында ғарыш саласын дамытудың мынадай негізгі принциптерін басшылыққа алады:
      1) ғарыш технологиялары мен жүйелерінің тұтынушыларға сапалы қызмет ұсынуына бағытталуын;
      2) ғарыш жобаларын әзірлеуді, сынауды, іске асыруды және кейінгі пайдаланудан бастап, аяқтауды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін "толық аяқталған" бірыңғай технологиялық процесс құруды;
      3) ғарыш техникасының әлемдік әзірлеушілерімен әріптестік қатынастарды жолға қою, бұл ғарыш техникасын өндірушілерден қызметтер сатып алуға қарағанда, Қазақстан Республикасының ғарыш саласына алдыңғы қатарлы технологияларды енгізуді қамтамасыз етеді;
      4) ғарыш технологиялары мен жүйелерін бір пакетте жеткізумен ғарыш жүйелерін құру жөніндегі тапсырыстарды орындау процесінде отандық мамандар даярлау.
      Компанияның 2008-2010 жылдарға арналған негізгі жобаларының тізбесіне мыналар енеді:
      "Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру";
      "Жоғары дәлдікті спутниктік навигация жүйесінің жерүсті инфрақұрылымын құру";
      "ҒТ АҚТБ құрастыру-сынау кешенін құру".

1.5.2. Даму жоспарының негізгі бағыттары мен іске асыру тетіктері

      Бірінші кезеңді іске асыруда тұтас басқару процесін және сапа менеджментін енгізу бірінші кезектегі іс-шара болып табылады. Атап айтқанда, жобаларды тиімді іске асыру және олардың саланы құру және дамыту стратегиясымен сәйкестендіру мақсатында Баланстанған көрсеткіштер жүйесін (бұдан әрі - БКЖ) енгізу жоспарлануда, бұл аса қажетті процестерді ескере отырып және алға қойылған міндеттерге жету прогресін бақылауды жүзеге асыра отырып, компанияның стратегиялық курсын белгілеуге мүмкіндік береді. Жобаларды басқару жүйесі (бұдан әрі - ЖБЖ) жобаларды іске асыру процестерін нақтылауға және олардың тез әрі табысты аяқталуын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. ISO халықаралық стандарттары бойынша жобаларды формализациялау жүйесі жобаларды іске асыруға барлық қатысушыларды және олардың міндеттерін тіркеуге және белгілеуге тиіс. Сондай-ақ, логистика және бюджеттік жоспарлау саласындағы ішкі процестерді жетілдіруге айтарлықтай көңіл бөлінуде.
      Көзделген жобалар шеңберінде компания оларды іске асыру тетіктерін мынадан көреді:
      1) Ресей Федерациясының, Украинаның және басқалардың бейінді жоғары оқу орындарында және ғарыштық орталықтарында мамандарды оқыту және олардың біліктілігін арттыру;
      2) ҒА әзірлеу, жасау және сынау үшін өз жобалау-конструкторлық және құрастыру-сынау базасын құру;
      3) Қазақстан Республикасының ғарыш қызметі саласындағы ағымдағы және ұзақ мерзімді бағдарламаларды әзірлеуге қатысу;
      4) халықаралық ғарыш құқығын ескере отырып, ғарыш саласындағы стандарттар мен нормативтік құжаттарды қалыптастыру арқылы Қазақстан Республикасындағы ғарыш қызметінің құқықтық базасын құруға және дамытуға қатысу;
      5) ғарыш қызметі саласындағы дүниежүзілік ғылыми-техникалық және инновациялық процестерге ықпалдасу және халықаралық сапа стандарттарын енгізу арқылы халықаралық ынтымақтастықты дамыту.
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 30 қыркүйектегі N 954 қаулысымен бекітілген "2007-2009 жылдарға арналған "Байқоңыр" кешенінің инфрақұрылымын дамыту" салалық бағдарламасын іске асыру бойынша "Байқоңыр" кешенінде кәсіпорындар ресурстарын есепке алу ақпараттық жүйесін (ЕRP) енгізу бойынша жобаның техникалық-экономикалық негіздемесін әзірлеу күтілуде. Сонымен қатар, ғарыш саласына одан әрі енгізуді ескере отырып, қазақстандық кәсіпорындарда жобаны енгізу бойынша жұмыстарды қаржыландыруға бюджеттік өтінімдер дайындалады.
      Бұл міндетті шешудің бірінші кезеңінде жобалау жұмыстары жүргізіледі, олар жобаларды басқару, құжат айналымын ұйымдастыру, персоналды, қаржы және материалдық ағымдарды басқару процестерін автоматтандыруға техникалық тапсырманы қалыптастыруға мүмкіндік береді.

1.5.3. Активтерді қайта құрылымдау және аутсорсингті дамыту

      Компания 2008-2010 жылдары активтерді қайта құрылымдау немесе аутсорсинг қызметтерін дамыту жөнінде іс-шаралар жоспарлап отырған жоқ.

1.5.4. Өнім өндірісін дамыту

      Компания 2008-2010 жылдарда іске асыруға қабылдаған жобаларға сәйкес жоспарлаған кезеңде өнім өндірісі көзделмеген, яғни компания іске асыратын жобалар ұзақ мерзімді сипатқа ие.
      Қазақстан Республикасы Жерді қашықтықтан зондтау жүйесінің міндеттері мынадай:
      1) экологиялық қатер аймақтарының, дағдарыс өңірлерінің және жоғары антропогенді жүктемемен аумақтардың жағдайын тұрақты бақылау;
      2) Қазақстан аумағының үстіндегі бұлт жабындысының мониторингі;
      3) қауіпті метеореологиялық құбылыстардың ерте алдын алу;
      4) Каспий теңізінің акваториясындағы мұнай дақтарының мониторингі;
      5) өнеркәсіптік агломерациялар мен кенттенген аумақтар мониторингі;
      6) радиациялық-қауіпті объектілер мониторингі;
      7) мұздықтар мониторингі;
      8) қатты пайдалы қазбалардың ашық кен шығарылатын жерлерінің мониторингі;
      9) Арал теңізінің мониторингі және тозаңды дауылдарды тіркеу;
      10) Семей ядролық сынақ полигонының және оған іргелес аумақтардың мониторингі;
      11) Каспий теңізінің Қазақстан жағалауындағы айдау-желқума құбылыстарын бақылау;
      12) Сырдария өзені бассейнінің мониторингі;
      13) шөлейттену процестерін бақылау;
      14) Қазақстанның өнеркәсіптік қалаларының көшеттерін картаға түсіру.
      Міндеттерді шешу, оларды өндіру 2012 жылдың басына жоспарланып отырған жүйе өнімінің мынадай түрлеріне негізделген:
      1) аннотацияланған "аяқталмаған" деректерге;
      2) өңдеудің стандартты деңгейінің цифрлы бейнелері мен деректеріне;
      3) стандартты радиометриялық және геометриялық түзетулер кіретін Жер бетінің калибрлі бейнелеріне;
      4) Жер бетін бейнелеудің ортотрансформацияланған бейнелеріне;
      5) Жер бетінің мозаикалық бейнелеріне;
      6) Жер бетінің синтезделген бейнелеріне;
      7) жалпы және арнайы мақсаттағы көп қабатты цифрлы (электрондық) карталарға;
      8) рельефтер мен жердің үш өлшемді цифрлы үлгілеріне;
      9) геоақпараттық жүйенің (бұдан әрі - ГАЖ) цифрлы тақырыптық қабатына.
      Жоғары дәлдікті спутниктік навигацияның жерүсті инфрақұрылымы жүйесін құру жобасы бойынша жоба жоғары технологияларды, ғылымды қажетсінетін әзірлемелерді өнеркәсіптік игеру, ғылыми әзірлемелердің республиканың әлеуметтік-экономикалық даму талаптарына бағыну міндеттеріне сәйкес келетінін айта кеткен жөн.
      Кез келген қозғалыстағы объектілердің орналасқан жерін анықтау кез-келген елдің экономикасының тиімділігін арттыру негіздерінің бірі болып табылады. Бірінші кезекте ол жерүсті және су көлігінің мониторингісі қатысты. Бұл проблема аумағы үлкен, тиімді географиялық жағдайға және орасан зор транзитті әлеуетке ие Қазақстан Республикасы үшін аса өзекті. Осыған байланысты оны іске асыру үшін бұл жобаны таңдау негізделген және уақытылы болып табылады. Бұл жобаны іске асыру алдыңғы қатарлы ғарыштық радионавигациялық технологияларды Қазақстан Республикасы экономикасының барлық салаларына іс жүзінде толық енгізуге мүмкіндік береді және бұл елдің жедел әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпал етеді.
      Құрастыру-сынау кешенін құру жобасы бойынша объект пайдалануға енгізілгеннен кейін ғарыш аппараттарының өндірісі жылына шамамен 2 ғарыш аппаратын құрайды. Жобаның негізгі мақсаты өндірістің, ғарыш аппараттарын, тиімді жүктеме компоненттерін және ғарыш техникасы элементтерін сынау және пайдалануға енгізудің өзекті мәселелерін шеше алатын қазіргі жоғары технологиялық кәсіпорындарды құру және пайдалануға енгізу болып табылады, бұл Қазақстанда іске асырылатын жобалардың өзіндік құнын арзандатуға мүмкіндік туғызады.

1.5.5. Әлеуметтік саланы дамыту

      Әлеуметтік саланы дамыту компанияның жоғары білікті кадрлық персоналын қалыптастырудың, пікірлес ұжым құрудың және оның шығармашылық жұмысы үшін қолайлы климат жасаудың тиімді құралының бірі болып табылады.
      Әлеуметтік саланы дамыту үшін, бірінші кезекте компания қызметкерлерін әлеуметтік пакетпен қамтамасыз ету жоспарлануда:
      1) компания қызметкерлерінің еңбегін ынталандыру және уәждемелеу белгіленген тәртіппен реттеледі;
      2) қызметкерге жыл сайынғы еңбек демалысын беру кезінде еңбекақы төлеу қоры шегінде 2 қызметақы мөлшерінде емделуге жәрдемақы төленеді.

1.5.6. Қоршаған ортаны қорғау, еңбек техникасы мен қауіпсіздігін сақтау жөніндегі іс-шаралар

      Қазақстан Республикасының экологиялық кодексіне сәйкес компания қоршаған ортаны қорғау заңнамасын, оның сапасының нормативтерін және экологиялық талаптарды сақтау жөніндегі міндеттер жүктелетін табиғат пайдаланушысы болып табылады.
      Әзірленіп жатқан "2008-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында ғарыш қызметін дамыту" мемлекеттік бағдарламасының шеңберінде қоршаған ортаны қорғауға және Қазақстан Республикасында, оның ішінде "Байқоңыр" кешеніндегі ғарыш қызметінің нәтижесінде қалыптасқан экологиялық шиеленісті төмендетуге бағытталған іс-шаралар көзделуде.
      Компаниядағы еңбекті қорғау және техника қауіпсіздігі жөніндегі негізгі іс-шаралар ұйымдастырушылық, техникалық, әдістемелік, өндірістік және санитарлық-гигиеналық жұмыстар кешеніне бағытталған.

1.5.7. Күрделі салымдар көлемі

      2008-2010 жылдарда күрделі салымдарға бағытталған компанияның жарғы капиталын ұлғайту мынаны құрайды (млн.теңгемен):

      1-кесте:

1.5.8. Өзіндік құн құрылымы

      Қазақстан Республикасының ғарыш саласының қалыптасу процесінде компанияның қызметі ұзақ мерзімді сипаттағы бірыңғай өндірістік цикл құруға бағытталған ғарыш жобаларын іске асыруға бағдарланатын болады. Жобаларды іске асырумен байланысты шығындар компания жоспарлаған жобалардың компоненттерді пайдалануға енгізуге қарай капиталға айналдырылатын болады. Оларды іске асыру процесінде шығын түрлері негізінен компанияның еңбекақы төлеу қорынан әрі осы Жоспарға 2-6-қосымшаларда келтірілген өзге тікелей және қосымша шығындардан құралатын болады.
      2008 жыл ішінде компания орындайтын жұмыстардың өзіндік құнының құрылымы төмендегідей болады:

                                              (мың теңгемен)

   1.5.9. Бағалы және тарифтік саясатты негіздеу

      Компания жоспарлаған жобалардың жоғары өзіндік құнын ескере отырып, жобалардың өнімдеріне арналған тарифтер ұқсас қызметтерге арналған қолданылып жүрген бағалардан төмен болуға тиіс. Бұл ретте компанияның жобалары мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық міндеттерін, ғылыми сипаттағы міндеттерді шешуге бағытталғанын және олар коммерциялық сипатта емес екенін ескеру қажет, бұл компанияның бағалы саясатында көрсетілетін болады.

1.5.10. Кадрлық саясат

      Компанияның кадрлық саясаты Ресейдің, Украинаның мамандандырылған жоғары оқу орындарының түлектерін, "Болашақ" бағдарламасы бойынша түлектерді, аэроғарыш саласында және аралас салаларда практикалық жұмыс тәжірибесі, сондай-ақ ғылым саласындағы жұмыс тәжірибесі бар мамандарды тарту арқылы ұжымды ғарыш қызметі саласындағы жоғары білікті мамандармен толымдауға бағытталған.
      Компанияны кадрмен қамтамасыз ету шеңберінде:
      1) компания қызметкерлерін бағалау жүйесін енгізу;
      2) компанияның кадрлық резервін қалыптастыру;
      3) қызметкерлердің сәтті өндірістік жұмысын уәждеу үшін жағдайлар жасау;
      4) кадрларды даярлау және қайта даярлау жүйесін құру;
      5) сараланған еңбекақы жүйесін енгізу жоспарлануда.
      Компанияның кадрлық саясатының негізгі бағыттары ғарыш саласы үшін кадрлық әлеуетті:
      1) жоғары кәсіптік білімді мамандарды Қазақстанның, Ресейдің, Еуропаның және әлемнің жетекші елдерінің жоғары оқу орындарында даярлауды ұйымдастыру, сондай-ақ "Болашақ" бағдарламасы бойынша оқыту үшін жас мамандарды жіберу;
      2) персоналды даярлау деңгейін арттыру жөніндегі іс-шараларды өткізу: ғарыш қызметі саласындағы жетекші институттар мен орталықтардан профессорлық-оқытушылық құрамды және ғалымдарды шақыру арқылы семинарлар мен біліктілікті арттыру курстарын ұйымдастыру, сондай-ақ қашықтықтан оқыту технологияларын пайдалану;
      3) жобаларды іске асыруға қатысатын шетелдік әріптестермен, шеттегі ұйымдармен жасалған келісім-шарттар негізінде осы немесе өзге жобаны іске асыру процесінде қазақстандық мамандарды өндірісте оқыту және тағылымдамадан өткізу практикасын енгізу негізінде қалыптастыру болып табылады.
      Бұдан басқа, компания кадрлық саясаттың негізгі ережелерін:
      1) жоғары оқу орындарының бейінді мамандықтары студенттерінің практикадан өтуі; магистранттар мен аспиранттардың ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерге қатысуы үшін қажетті жағдайлар жасау;
      2) отандық ғарыш саласын дамыту үшін қажетті мамандықтар бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыру жөнінде ұсыныстар енгізу;
      3) ғарыш қызметін дамыту проблемалары жөнінде ғылыми-практикалық конференциялар, дөңгелек үстелдер, семинарлар ұйымдастыру және өткізу;
      4) ғарыш саласын дамытуға және жаңа технологияларды енгізуге студенттік жастардың қатысуы бойынша іс-шаралар ұйымдастыру;
      5) компания қызметкерлерінің кәсіптік деңгейін оларды бірлескен жобалар бойынша ресейлік және украиналық кәсіпорындарда, сондай-ақ алыс шетел мемлекеттерінің кәсіпорындарында мамандану және біліктілігін арттыру курстарында арттыру жолымен іске асырады.

1.5.11. Қарыз алу саясаты

      2008-2010 жылдары даму институттарынан, атап айтқанда Қазақстан Даму Банкінен, Ұлттық инновациялық қордан, Ұлттық инвестициялық қордан қосымша инвестицияларды тарту жолымен компания қызметін қаржыландыру көздерін диверсификациялау жоспарлануда.
      Сондай-ақ, бірлескен кәсіпорындарды, оның ішінде шетелдік әріптестермен қалыптастыру жолымен жобаларды іске асыру жөніндегі шығыстарды бөлу жолдары қарастырылуда, бұл қазақстандық көздерге қаржылық жүктеме мен тәуекелдерді төмендетіп қана қоймай, алдыңғы қатарлы өндірістік және басқарушылық технологияларды тартуға, ғарыштық қызметтер көрсетудің дүниежүзілік нарығына шығуға мүмкіндік береді.

1.5.12. Қаржылық нәтижелер және бюджетпен қарым-қатынас

      Құрылған сәттен бастап компанияның қызметі 2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында ғарыш қызметін дамыту мемлекеттік бағдарламасында көзделген жобаларды іске асыруға бағдарланған. Жұмыс, қорытындылары бойынша 2006 және 2007 жылдары компанияның өндірген өнімінің көлемі 1 395 100 мың теңгені және 530 148 мың теңгені тиісінше құрады. ЖҚЗ ҒЖ, жоғары дәлдікті спутниктік навигацияның жерүсті инфрақұрылымын (бұдан әрі - ЖНСН) және ҚұСК құру жөніндегі компанияның жобаларын іске асыру осы Жоспарға 2-қосымшаға сәйкес ("2008-2010 жылдарға арналған дамудың маңызды көрсеткіштерін болжау" деген 1-нысанда) жарғы капиталын ұлғайту жолымен жүзеге асырылады, онда жарғы капиталының мөлшері 2006 жылы 1 300 000 мың теңгені, 2007 жылы 8 224 165 мың теңгені, 2008 жылы 5 276 242 мың теңгені, 2009 жылы 10 864 300 мың теңгені және 2010 жылы 14 972 260 мың теңгені құрайтынын көреміз. "Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесін құру" жобасына 2006-2007 жылдары бөлінген 1 000 000 мың теңге және 6 373 400 мың теңге ЖҚЗ ҒЖ құруға арналған конкурстың өткізілмеуі, сондай-ақ ҒТ АКТБ құрылмауы себебінен игерілмеді. Бұдан басқа, 2006 және 2007 жылдарға жоспарланған Байқоңыр қаласындағы 2 тұрғын үйді жаңғырту жөніндегі жұмыстар жүргізілмеді, олар бойынша әзірленген жобалау-сметалық құжаттамаға (бұдан әрі - ЖСҚ) мемлекеттік, сараптама ғана жасалды, бүгінгі күні бұл жоба бойынша пайдаланылған қаражат сомасы 219,9 млн. теңгені құрайды. Пайдаланылмаған қаражат 2008 жылы игерілетін болады.
      Компания іске асыратын жобалардың ұзақ мерзімділігін ескере отырып, құрылатын жүйелер өнімінен 2008-2010 жылдары кіріс болжанбайды. Уақытша бос қаражатты орналастырудан компания негізгі емес қызметтен кірісті 2008 жылы 578 781 мың теңге, 2009 жылы 300 000 мың теңге және 2010 жылы 400 000 мың теңге мөлшерінде жоспарлап отыр. Компания қызметінің күтілетін қаржылық нәтижелері төменде беріледі:

                                             (мың теңге)

1.5.12.1. Республикалық бюджеттен түсетін түсім

      Компанияның 2008-2010 жылдарға арналған даму жоспары сол кезеңде республикалық бюджеттен түсетін қаржылық қаражатты көздейді, барлығы - 45 437,6 млн.теңге, оның ішінде жылдар бойынша: 2008 жылы - 5 276,2 млн. теңге; 2009 жылы - 10 864,3 млн. теңге; 2010 жылы - 14 972,2 млн. теңге. 2009 және 2010 жылдарға арналған болжамды қаржы көрсеткіштер тиісті кезеңге арналған республикалық бюджеттің жоспарланып отырған қалыптасуына сәйкес нақтыланатын болады.

1.5.12.2. Бюджетке түсетін түсімдер, акционерлік қоғамдардың мемлекеттік акциялар пакеттеріне дивидендтер

      2008 жылы мемлекеттік бюджетке салықтар және басқа да төлемдер түрінде түсетін төлемдер Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
      2008 - 2010 жылдар ішінде компанияның акциялары бойынша дивидендтер төлеу көзделмеген. Бұл ғарыш саласының қалыптасу кезеңінде қаржылық қаражаттың негізгі салымдары отандық өндірістерді, ғарыш жүйелері мен кешендерін құруға бағытталумен байланысты. Ғарыш технологиясын әзірлеуші жолын ұстанған компания жерүсті ғарыш инфрақұрылымы объектілерін және ғарыш аппараттарының топтарын әзірлеумен байланысты ұзақ мерзімді инфрақұрылымдық жобаларды іске асырады.
      Растау үшін Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі мақұлдаған "Жерді қашықтықтан зондтау 2 оптикалық-электрондық (жоғары және орта шешімді) ғарыш аппараттары, жерүсті басқару кешені және жерүсті мақсатты кешені құрамында Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру" жобасының қаржы-экономикалық негіздеуінің экономикалық қорытындысында ғарыш жүйесін құру кезеңі 2006 жылдан бастап 2010 жылға дейінгі кезеңді алу фактісін келтіруге болады, 2011 - 2017 жылдары пайдалануды бастау жоспарланып отыр.
      Бүгінгі күні компанияның капиталдану, өндірістік қуаттарды толық жабдықтау, негізгі құралдарды жаңғырту, ғимараттар мен құрылғыларды қайта құру кезеңінде болу фактісін ескере отырып, компания акцияларының мемлекеттік пакеттеріне дивидендтер төлеу кейінгі жылдарға көзделіп отыр (2013 жылдан ерте емес).

2-бөлім. Компанияның инвестициялық бағдарламасы

2.1. Саладағы инвестициялық жағдайды бағалау

2.1.1. Саланың (аяның) инвестициялық нарықтарындағы жағдайды
талдау және бағалау, сондай-ақ компанияның ролін бағалау және оның саладағы инвестициялық процестерге әсер ету дәрежесі

      Ғарыш саласы дамытудың дүниежүзілік үрдістері әлемдік экономиканың осы секторына инвестициялар тартуға қолайлы. Дүниежүзілік ғарыштық бюджет және ғарыш саласының әлемдік коммерциялық секторының табыстары өсуде.
      SІА (Спутник өндірушілерінің қауымдастығы) және ІSВС (International Space Busines Council) ұйымдарының жыл сайынғы есептеріне сәйкес ғарыш саласының коммерциялық секторының табысы 1996 жылы 40 млрд. кем АҚШ долларынан 2000 жылы 64,2 млрд. АҚШ долларына дейін, 2005 жылы 100 млрд. АҚШ долларына дейін және 2006 жылы 180 млрд. АҚШ долларына дейін өсті. Бұл сома жекеменшік компаниялардың әртүрлі спутниктерді (телекоммуникациялық, ауа-райының, "шпиондардың" және т.б.) әзірлеу және шығару сияқты, сондай-ақ ғаламдық ғарыш зерттеулеріне - мемлекеттік компаниялардың шығындарын да ескереді.
      2010 жылға дүниежүзілік ғарыш саласының жалпы көлемі шамамен 200 млрд. АҚШ долларын құрайды.

2.1.2. Қорытындылар

      Жоғарыда санамаланған үрдістер ғарыш саласына инвестициялар тартуға қолайлы. Алайда, ғарыш саласының әртүрлі сегменттерінің инвестициялық және коммерциялық тартымдылығының айырмашылықтарын ескеру қажет. Көптеген жағдайларда ғарыш саласының жоғары өзіндік құнын ескере отырып, Ғарыш державалары ғылыми-өндірістік прогресті қамтамасыз ету үшін ғарыштық қызметті жүзеге асырады, бұл ретте ғарыштық жобаларды іске асыру мемлекеттің беделі үшін ғана емес, сонымен қатар табысты ғарыштың коммерциялық секторының дамуына да ықпал ететінін ескеру қажет.

2.2. Инвестициялық басымдықтар мен бағыттар

      Қазақстан Республикасында ғарыш саласының мынадай сегменттері қалыптасу сатысында:
      1) ҒА өндіру және сынау;
      2) дербес спутниктік байланыс, спутниктік хабар тарату, белгіленген спутниктік байланыс (спутниктік байланыс ресурстарын жалға беру);
      3) Жерді қашықтықтан зондтау және ЖҚЗ деректерін өңдеу жөніндегі қызметтер;
      4) ғылыми мақсаттағы ғарыш жүйесі;
      5) тұтынушының жерүсті аппаратурасын өндіру және пайдалану (ТЖА) (атап айтқанда, навигациялық жабдықтар);
      6) жерүсті ғарыш инфрақұрылымы.
      Ғарыш қызметінің жоғарыда санамаланған бағыттарының ішінде спутниктік байланыс және хабар тарату жүйелері сегменттерінің және қызметтерінің, ғарыш жүйелері тұтынушыларының жерүсті аппаратурасы өндірісінің, атап айтқанда олардың негізіндегі навигациялық жүйелердің және қызметтердің инвестициялық тартымдылығы аса жоғары. Бұл сегменттер басқаларынан көлемі, коммерциялану дәрежесі, сондай-ақ өсу қарқыны бойынша айтарлықтай артық.

2.2.1. Инвестициялық жобалар жөніндегі ниеттер, алдын ала есептер мен негіздемелер

      2008-2010 жылдар кезеңінде компания Қазақстан Республикасында ғарыш саласын қалыптастыруға және ғарыш жүйелері мен технологиялары өндірісінің циклын игеруге бағытталған бірқатар инвестициялық жобаларды осы Жоспарға 7-қосымшаға сәйкес іске асыра бастауды жоспарлап отыр.

2.2.2. Инвестициялық жобалардың тиімділігін бағалау

      Инвестициялық жобалар жобаларды қорғау және жобаны іске асырудың негізгі төрт аспектісі бойынша оң қорытындылар (құқықтық, техникалық, коммерциялық және қаржы қорытындылары) ұсыну негізінде қабылданады.
      Жоспарлап отырған кезеңде компанияның іске асыратын инвестициялық жобалары ғарыш қызметін дамытудың инфрақұрылымын құруға бағытталады және олардың бағасы жобалардың сияқты, сондай-ақ өз ғарыш қызметінің әлеуметтік, саяси және экономикалық маңыздылығынан қалыптасады.
      Инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелері Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі бекіткен 2004 жылғы 30 қыркүйектегі N 144 талаптарға сәйкес, ал инвестициялық жобалардың қаржы-экономикалық негіздемелері Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі бекіткен 2004 жылғы 30 қыркүйектегі N 143 ережеге сәйкес әзірленгенін айта кеткен жөн.

2.2.3. Уақытша бос ресурстарды басқару схемасы, оларды орналастыру жөніндегі саясат

      Компанияның уақытша бос қаражаты "Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындардың және акцияларының (үлестерінің) бақылау пакеті мемлекетке тиесілі ұйымдардың қаржылық қызметтерді сатып алуының кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 14 қыркүйектегі N 960 қаулысына сәйкес орналастырылады. 2008-2010 жылдар ішінде уақытша бос ақшалай қаражатты екінші деңгейдегі банктер депозиттеріне орналастыру көзделіп отыр.
      Негізгі емес қызметтен кірістер осы Жоспарға 2-қосымшаға ("2008-2010 жылдарға арналған маңызды көрсеткіштер болжамы" деген 1-нысанда) келтірілген.

2.3. Компания дамуының инвестициялық жоспары

      Компанияның әзірлеп отырған инвестициялық бағдарламасы Қазақстанның ғарыш саласын кешенді және кезеңмен дамытуға бағытталған, бұл ұдайы өзгерістегі сыртқы және ішкі факторларды ескере отырып, қойылған мақсаттарға тиімді қол жеткізуге мүмкіндік береді.
      Компания инвестицияларды төменде көрсетілген перспективалық жобаларды іске асыруға арналған инвестицияларды тартуға ниеттенеді.

"Жерді қашықтықтан зондтау 2 оптикалық-электрондық ғарыш аппараттары, жерүсті басқару кешені және жерүсті мақсатты кешені құрамында Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру" инвестициялық жобасы

      Жобаны іске асыру орны: Қазақстан Республикасы, Астана қаласы.
      Инвестициялық жобаның мақсаты: ЖҚЗ екі спутнигі, спутниктерді жерүсті басқару кешені және ғарыш деректерін қабылдау және өңдеу үшін жерүсті мақсатты кешені кіретін Қазақстан Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру.
      Қазіргі кезде әлемде ЖҚЗ ғарыш жүйелерінің 20-дан астамы бар. Сарапшылардың пікірі бойынша, 2010 жылға қарай 30 мемлекетте азаматтық сияқты, сондай-ақ әскери мақсаттағы қашықтықтан зондтау өз спутниктері болады. Олардың саны шағын және аса қымбат емес спутниктердің пайда болуымен бұдан былай да өсе береді.
      Қазіргі уақытта Қазақстанда Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйелерінің деректерін қабылдау жөнінде кәсіпорындар қызмет етуде, Астана, Алматы, Орал және Атырау қалаларында Radarsat (Канада), Аgua (США), Теrrа (США), және ІRS-Р6 халықаралық спутниктерінен деректер алуға мүмкіндік беретін қабылдау станциялары жұмыс істейді. Бұл жүйе шеңберінде ауылшаруашылығына пайдаланылатын жерлер мониторингісінің, өрт ошақтарын және су басу аймақтарын картаға түсіру, дағдарыс аудандарындағы экологиялық жағдайды бақылаудың жеке міндеттері шешіледі.
      Сонымен қатар, оның ағымдағы жағдайы ғарыш мониторингісінің жүйесін толық қамтамасыз ете алатын ұлттық міндеттердің барлық спектрін орындауға мүмкіндік бермейді. Осы міндеттердің көпшілігі жедел мониторингті талап етеді, ал ол қолданыстағы шетелдік ЖҚЗ спутниктерінің қызметтеріне рұқсат кезінде туындайтын елеулі қиыншылықтарға байланысты мүмкін емес.
      Осыған байланысты өзінің құрамында жоғары және орта шешімдегі аппаратурасы бар ЖҚЗ спутниктері Жерді қашықтықтан зондтау ұлттық ғарыш жүйесін құру мәселесі өзекті бола түсуде. Бұл компания 2006 жылғы сәуірде әзірлеген "Жерді қашықтықтан зондтау ғарыш жүйесін құру" жобасының техникалық-экономикалық негіздемесімен расталады, ол мемлекеттік, салалық сараптаманың және мүдделі органдардың, оның ішінде Ауыл шаруашылығы, Төтенше жағдайлар министрліктері, Қазақстан Республикасының Жер ресурстарын басқару агенттігі, Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлігінің Геология және жер қойнауларын пайдалану комитеті сараптамаларының оң бағасын алды.
      Жобаның аяқталу мерзімі 2019 жылдың соңына жоспарланып отыр. Осы инвестициялық жобаны іске асыру үшін қажетті қаржылық қаражаттың көлемі - 36 003 400 мың теңгені құрайды оның ішінде жылдар бойынша: 2008 жылы - 4 861 242 мың. теңге; 2009 жылы - 5 192 300 мың теңге; 2010 жылы - 7 150 000 мың теңге.

"Ғарыш аппараттарын құрастыру және сынау жөніндегі Ғарыш
техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросының
құрастыру-сынау кешенін құру" инвестициялық жобасы

      Жобаны іске асыру орыны: Байқоңыр қаласы.
      Инвестициялық жобаның мақсаты - алдыңғы қатарлы әлемдік тәжірибені пайдалана отырып, әлемдік ғарыш нарығында бәсекеге қабілетті, ҒА жобалау, жасау, құрастыру және сынау кәсіпорнын құру.
      Жобаның міндеттері:
      ҒТ АКТБ конструкторлық-технологиялық, өндірістік және материалдық-техникалық базасын құру және дамыту;
      ғарыш техникасын жобалау, жасау, жинау және сынау саласында әлемдік жетекші компанияларда оқыту және өндірістік тәжірибеден өткізу жолымен инженерлік-техникалық қызметкерлердің біліктілігі жоғары кадрлық құрамын қалыптастыру;
      ҒА жобалау, жасау, жинау және сынау, Қазақстан Республикасындағы өз күшімен әрі отандық және шетелдік әріптестер кооперациясында ғарыш техникасының тиімді жүктемелері және құрамдастары.
      Жобаның аяқталу мерзімі - 2009 жыл.
      "2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында ғарыш қызметін дамыту" мемлекеттік бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының 2-тармағының шеңберінде ғарыш техникасының арнайы конструкторлық-технологиялық бюросын құру жөнінде жоба орындалды.
      Осы жобаның шеңберінде тұжырымдама, алдын ала жоба, техникалық-экономикалық негіздеме (ТЭН), нобайлық жоба және 2006-2009 жылдарғы кезеңге арналған микро және мини сынаптағы ғарыш аппараттары үшін ҒТ АКТБ құрудың жоспар-кестесі әзірленді. ТЭН мемлекеттік ғылыми-техникалық және салалық сараптамалардың оң қорытындысын алды.
      ТЭН-де ҒТ АКТБ-ның ұйымдық және технологиялық құрылымдары ұсынылған. Әлемдік тәжірибені талдау негізінде ҒА АКТБ екі негізгі бөлімшеден:
      а) ең жаңа бағдарламалық өнімдермен жарақталған және ҒА жобалау процесін ұйымдастырудың алдыңғы қатарлы әдістерін пайдаланатын конструкторлық бюродан;
      б) жабдығы ең жақсы әлемдік стандарттарға сәйкес келуі тиіс құрастыру-сынау кешенінен (ҚұСК) құрылуға тиіс деп болжанады.
      Осы конфигурация Қазақстан үшін оңтайлы болып табылады.
      Жобаны іске асыруға қажет қаржылық қаражаттың көлемі:
      барлығы - 11 118 260,0 млн. теңге, оның ішінде жылдар бойынша: 2008 - 200 000 мың теңге; 2009 - 4 358 642 мың теңге; 2010 - 6 759 618 мың теңге.

3-бөлім. Дамудың аса маңызды көрсеткіштерінің болжамы

      Дамудың аса маңызды көрсеткіштерінің болжамы осы Жоспарға 2-6 қосымшаларда көрсетілген.

                                                           Жоспарға
                                                          1-қосымша

      "Қазақстан Ғарыш Сапары" ҰК" АҚ ұйымдық құрылымы

                    (кестені қағаз мәтінінен қараңыз)

                                                            Жоспарға
                                                           2-қосымша
1-нысан

"ҚАЗАҚСТАН ҒАРЫШ САПАРЫ" ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ" АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ
2008-2010 жылдарға арналған дамуының аса маңызды көрсеткіштерінің
                              болжамы

кестенің жалғасы

                                                           Жоспарға
                                                          3-қосымша
2-нысан

"ҚАЗАҚСТАН ҒАРЫШ САПАРЫ" ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ" АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ
        2008 жылға арналған кірістер және шығыстар болжамы

                                                          Жоспарға
                                                          4-қосымша
3-нысан

"ҚАЗАҚСТАН ҒАРЫШ САПАРЫ" ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ" АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ
           2008 жылға ақша қаражаты қозғалысының болжамы

  кестенің жалғасы

                                                           Жоспарға
                                                           5-қосымша
4-нысан

"ҚАЗАҚСТАН ҒАРЫШ САПАРЫ" ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ" АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ
               2008 жылға ақша шығыстар болжамы
                                                         (мың теңге)

                                                                                                                                 Жоспарға
                                                          6-қосымша
5-нысан

"ҚАЗАҚСТАН ҒАРЫШ САПАРЫ" ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ" АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ
             2008 жылдарға арналған болжамдық теңгерім
                                                         (мың теңге)

                                                            Жоспарға
                                                           7-қосымша
6-нысан

  "ҚАЗАҚСТАН ҒАРЫШ САПАРЫ" ҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯСЫ" АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫНЫҢ
             2008-2010 жылдарға іске асыруға жоспарланғандар
                              Тізбесі

          Инвестициялық жобаның паспорты: "Қазақстан
Республикасының Жерді қашықтықтан зондтау жүйесін құруға

7-нысан

                 "Қазақстан Ғарыш Сапары" ҰҚ" АҚ

                                                           Жоспарға
                                                           8-қосымша         Инвестициялық жобаның паспорты: "Қазақстан
  Республикасы жоғары дәлдікті спутниктік навигациясының
            жерүсті ғарыш инфрақұрылымын құру"

7-нысан

                 "Қазақстан Ғарыш Сапары" ҰК" АҚ