"Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау туралы" Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 13 сәуiрдегi Заңын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
2. Осы қаулы ресми жарияланған күнінен бастап он күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгізiледі.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Қазақстан Республикасы
Yкiметiнің
2005 жылғы 20 шілдедегi
N 750 қаулысымен
бекiтілген
2. Мүгедектiктi және еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесiн белгілеудi, сондай-ақ көмек пен күтiмнiң қосымша түрлерiне мұқтаждықты айқындауды халықты әлеуметтiк қорғау саласындағы орталық атқарушы органның аумақтық бөлiмшелерi (бұдан әрi - аумақтық бөлiмшелер) медициналық-әлеуметтік сараптама (бұдан әрi - МӘС) жүргiзу жолымен жүргiзедi.
мүгедек - тiршілiк-тынысының шектелуiне және оны әлеуметтiк қорғау қажеттігіне әкеп соқтыратын аурулардан, жарақаттардан, олардың салдарынан, кемiстiктерден организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы бұзылған адам;
мүгедектік - организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулықтың бұзылуы салдарынан адамның тiршілiк-тынысының шектелу дәрежесi;
мүгедекті оңалтудың жеке бағдарламасы - мүгедекті оңалтудан өткiзудiң нақты көлемiн, түрлерi мен мерзiмдерін белгілейтiн құжат;
білiктілiк - қызметкердің кәсiптік даярлығының дәрежесi, оның күрделілігі белгілi дәрежедегі жұмысты орындау үшiн қажеттi бiлiмi, ептілiгi мен дағдыларының болуы;
медициналық-әлеуметтік сараптама - организм функциясының тұрақты бұзылуынан туындаған тіршілік-тынысының шектелуiн бағалау негізiнде оңалтуды қоса алғанда, куәландырылатын адамның әлеуметтік қорғау шараларына қажеттілiктерiн белгіленген тәртiппен анықтау;
организм функцияларының бұзылуы - организмнiң қызметiнде немесе құрылымында туындайтын, олардың нормадан едәуір ауытқуы ретiнде қаралатын проблемалар;
куәландыру - мақсаты клиникалық-функционалдық және еңбек болжамын, оңалту мен әлеуметтік қорғау шараларын белгiлей отырып, тiршiлiк-тынысының шектелуін, организм функцияларының бұзылуынан денсаулық жағдайының өзгерiстерiн бағалау болып табылатын медициналық-әлеуметтiк сараптама жүргiзу;
куәландырылатын адам - оған қатысты оңалту және әлеуметтiк қорғау шаралары белгіленiп, медициналық-әлеуметтiк сараптама жүргiзiлетiн адам;
тіршілiк-тынысының шектелуi - адамның өзiн өзi қарап күту, өздігінен жүріп-тұру, бағдарлай алу, қарым-қатынас жасау, өзiнiң мiнез-құлқын бақылау, оқу және еңбекпен айналысу қабiлетiнен немесе мүмкiндiгiнен толық немесе iшiнара айрылуы;
жалпы еңбек қабiлеті - адамның кез келген (білікті емес) жұмысты орындау, қызметтер көрсету қабілеті;
кәсiптiк еңбек қабiлетi - адамның нақты жағдайларда белгiлi бiр біліктіліктегi, көлемдегi және сападағы жұмысты орындауға қабiлетi;
кәсiп - арнайы даярлықтың және жұмыс тәжiрибесiнің нәтижесiнде алған теориялық бiлiмi мен практикалық машықтар кешенiн меңгерген адамның еңбек қызметiнің (жұмысының) түрi;
қызметкер - оның еңбек (қызмет) мiндеттерiн орындауына байланысты мертігу немесе денсаулығына өзге де жарақат алған адам;
мүгедек бала - тiршілік-тынысының шектелуiне және оны әлеуметтік қорғау қажеттілігіне әкеп соқтыратын аурулардан, жарақаттардан, олардың салдарынан, кемiстiктерден организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы бұзылған он сегiз жасқа толмаған адам;
мүгедектердi оңалту - организм функцияларының тұрақты бұзылып денсаулықтың бұзылуынан туындаған тіршілiк-тынысының шектелуiн жоюға немесе мүмкiндiгiнше толық өтеуге бағытталған медициналық, әлеуметтік және кәсiптiк iс-шаралар кешенi;
оңалту потенциалы - мүгедек организмінің бұзылған функциялары мен қабiлеттерiн медициналық, психологиялық және әлеуметтiк факторларын талдау негiзiнде қалпына келтірудің нақты мүмкiндiктерінің көрсеткiшi;
оңалту болжамы - оңалту потенциалын iске асырудың болжамды мүмкiндігі және мүгедектiң қоғамға кiрiгуiнiң болжамды деңгейі;
еңбек қабiлетi - қызметкердiң белгiлi бiр біліктіліктегi, көлемдегi және сападағы жұмысты орындауға қабілеті;
еңбек қабілетінен айрылу - дәрежесi оның жоғалтқан еңбек қабілетiне пайыздық қатынасты бiлдiретін қызметкердiң жұмысты орындау, қызметтер көрсету қабiлетінен айрылуы;
1) мүгедектіктi және еңбек қабiлетiн жоғалту дәрежесiн, олардың себептерiн, мерзiмдерiн, туындаған уақытын және көмек пен күтiмнiң қосымша түрлерiне қажеттілігiн айқындай отырып белгілеу;
2) мүгедектердi оңалтудың жеке бағдарламаларын әзiрлеу, әлеуметтiк көмектi, медициналық-әлеуметтік оңалтуды және олардың орындалуын, осы iс-шаралардың тиiмділігiн бақылауды жүзеге асыратын ұйымдарда оңалту iс-шараларын iске асыруға ықпал ету.
1) мүгедектікті және еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесiн, олардың себептерiн, мерзiмдерiн, туындаған уақытын, көмек пен күтімнің қосымша түрлерiне қажеттілiгiн айқындай отырып белгiлеу;
2) адамдардың санаторлық-курорттық емделуге, қосымша тамақтануға, күтiмге, оның iшiнде арнайы медициналық күтiмге, дәрi-дәрмектер сатып алуға, ауруды күтуге, техникалық көмекшi (компенсаторлық) құралдарға және (немесе) арнайы жүріп-тұру құралдарына әрi көмектiң басқа да түрлерiне мұқтаждығын анықтау;
3) қайтыс болған адамның отбасына әлеуметтiк төлемдер беру Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда мүгедектің қайтыс болуының себептік байланысын белгiлеу;
4) мүгедектердi оңалтудың жеке бағдарламасын әзiрлеу және түзету, медициналық, әлеуметтік және кәсіптік оңалту жөнiндегi iс-шаралардың түрiн, нысанын, мерзiмi мен көлемiн белгілеу, оңалту iс-шараларының орындалуын мерзiмдiк бақылау, серпiндiк қадағалау жүргiзу, осы iс-шаралардың тиiмділігін анықтау;
6) әскери мiндетті және әскерге шақырылу жасындағы адамдардың мүгедек деп танылуының барлық жағдайлары туралы мәлiметтердi әскери комиссариаттарға ұсыну;
7) медициналық ұйымдардың дәрiгерлерiне медициналық-әлеуметтiк сараптама мен мүгедектердi оңалту мәселелерi жөнiнде консультативтiк көмек көрсету, олардың біліктiлiгін арттыру жөнiндегi iс-шаралар жүргiзуге қатысу;
8) жұмыс практикасына қазiргi заманғы, ғылыми қағидаттар мен әдiстердi енгізу, сондай-ақ озық тәжiрибенi қорыту, тарату және медициналық-әлеуметтiк сараптама мен мүгедектердi оңалту жөнiнде әдiстемелiк ұсынымдар әзiрлеу.
3. Медициналық-әлеуметтік сараптамаға жiберу тәртiбi
6. Тiршілік-тынысының, оның iшiнде аурудың, жарақаттың немесе кемiстiктер салдарынан еңбек қабiлетiнің шектелуiне әкеп соқтыратын, организм функциялары тұрақты бұзылған адамдар, оның iшiнде 18 жасқа дейінгілер МӘС-ке жiберiлуге тиiс.
7. Медициналық ұйымдар уақытша еңбекке жарамсыздық сараптамасын жүргiзедi және айғақтар болған кезде адамдарды, оның iшiнде 18 жасқа дейінгілердi, ауруға, жарақат зардаптарына және кемiстiкке байланысты организм функцияларының тұрақты бұзылуын растайтын қажеттi диагностикалық, емдеу және оңалту iс-шаралары жүргiзiлгеннен кейiн, төрт айдан кешіктірмей медициналық-әлеуметтік сараптамаға жiбередi.
8. Медициналық зерттеудің сапасы, адамдарды медициналық-әлеуметтiк сараптамаға жiберудiң уақытылылығы мен негізділігі үшiн жауапкершілік тиiсті медицина ұйымының басшысына жүктеледi.
9. МӘС-ке жолдама (088/у) тиiсiнше, сапалы ресiмделмеген кезде аумақтық бөлiмше оны медициналық ұйымға пысықтауға қайтарады.
1) медициналық-әлеуметтік сараптамаға жолдама (088у нысаны), ресiмделген күнiнен бастап 1 айдан кешіктірмей;
Куәландырылатын адам жоғарыда көрсетілген құжаттардан басқа мыналарды:
кәсiби еңбекке қабiлетiн жоғалту белгiленген жағдайда - еңбек қызметiне байланысты жазатайым оқиға немесе қызметкерлер денсаулығының өзге де зақымдануы туралы Н-1 нысаны бойынша актіні (бұдан әрi - Н-1 нысанындағы акті), Ұлттық еңбек гигиенасы мен кәсiптік аурулар орталығының немесе кәсiптiк аурулар клиникасының мерзiмi екi жылдан аспаған қорытындысын;
жалпы еңбек қабiлетін жоғалтуын белгілеген жағдайда - мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне қатысу фактiсiн растайтын құжатты;
мүгедектiк себебi ауруына, жарақатына немесе мертiгуiне (жаралану, контузия) байланысты айқындалған жағдайда - уәкілетті органның аурудың, жарақаттың немесе мертiгудiң себебi туралы құжатын;
18 жасқа дейiнгi адамдарға тәрбие, білiм беру түрлерi мен нысанын айқындау үшiн айғақтар белгiленген жағдайда - психологиялық-медициналық-педагогтiк консультацияның қорытындысын ұсынады.
11. Егер адам медициналық ұйымның қорытындысына сәйкес денсаулық жағдайына байланысты МӘС-ке келе алмаса, онда куәландыру үйде, стационарда жүргiзіледi және ерекше жағдайларда ғана куәландырылатын адамның, оның ата-анасының, заңды өкілiнiң, оның iшiнде 18 жасқа дейiнгi адамның қамқоршысының, қорғаншысының келiсiмiмен ұсынылған құжаттардың негiзiнде сырттай жүргiзіледi.
12. МӘС ұсынылған құжаттарды (клиникалық-функционалдық, әлеуметтiк, кәсiптiк және өзге де деректердi) қарау, куәландырылатын адамды тексеру, организм функцияларының бұзылуы және тіршілік-тынысының, оның iшiнде еңбекке қабілетiнiң шектелуi дәрежесiн бағалау жолымен аумақтық бөлiмше бастығының және кемiнде екi бас маманның қатысуы кезiнде алқалы түрде жүргiзiледi.
13. Аумақтық бөлiмшенің сараптамалық қорытындысы медициналық айғақтар, организмнiң негiзгi функциялары бұзылуының және осы Ереженiң 1, 2-қосымшаларына сәйкес тіршілік-тынысы шектелуiнiң жiктемесi негізiнде организм жағдайының және тіршілік-тынысының, оның iшiнде еңбек қабілетiнiң шектелуi дәрежесiнiң кешендi бағасына орай шығарылады.
14. Организм функцияларының бұзылуы және тіршілік-тынысының, оның iшiнде еңбек қабілетiнiң шектелуi дәрежесiне байланысты мүгедек деп танылған адамға бiрiншi, екiншi немесе үшiншi топтағы мүгедектік, ал 16 жасқа дейiнгi адамға "мүгедек-бала" санаты, ал он алты жастан он сегiз жасқа дейінгi адамдарға бiрiншi, екiншi, үшіншi топтағы "мүгедек-бала" санаты белгіленедi.
5) уәкілеттi орган себептiк-салдарлық байланысты анықтаған жағдайда, әскери iс-қимылдарға қатысуына байланысты, әскери қызмет мiндеттерiн (қызметтік мiндеттерiн) атқару кезiнде алған, әскери қызметiн өткеру кезiнде, әскери қызмет мiндеттерiн (қызметтік мiндеттерiн) атқарумен байланысты емес жазатайым оқиға нәтижесiнде алған жаралану, контузия, жарақаттану, мертiгу, ауру;
6) уәкілетті орган олардың себептiк-салдарлық байланысын анықтаған жағдайда, төтенше экологиялық жағдайлар, оның iшiнде иондық сәуле шығару әсерiнен және/немесе олардың салдарынан алған ауру.
16. Мүгедектiк және кәсiптiк еңбек қабілетiнен айырылу дәрежесi мынадай мерзiмдерге: 6 айға, 1, 2 жылға немесе қайта куәландыру мерзiмiнсiз белгіленедi.
Жалпы еңбек қабілетiнен айырылу дәрежесi мынадай мерзiмдерге: 6 айға, 1, 2 жылға немесе мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне қатысушы зейнетақы төлемдерiн алуға құқық беретiн жасқа толғанға дейiн белгiленедi.
16 жасқа дейiнгi адамдарға "мүгедек-бала" санаты бойынша мүгедектiк мынадай мерзiмдерге: 6 айға, 1, 2, 5 жылға және 16 жасқа толғанға дейiн белгiленедi.
16 жастан 18 жасқа дейiнгi адамдарға "мүгедек-бала" санаты бойынша бiрiншi, екiншi және үшiншi топтағы мүгедектiк мынадай мерзiмдерге: 6 айға, 1, 2 жылға белгiленедi.
Мүгедектік мерзiмi мен еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесi куәландырылатын адамның оңалту потенциалына сәйкес белгіленедi.
2) организм функцияларының тұрақты, қалпына келмейтiн өзгерiстерi мен бұзылулар болған кезде, жүргiзiлген оңалту iс-шаралары тиiмсiз болғанда, бiрiншi топтағы мүгедектi - кемiнде төрт жыл, екiншi және үшiншi топтағы мүгедектi - кемiнде алты жыл динамикалық қадағалаудан кейiн, зейнеткерлiк жастағы адамдарға - оңалту болжамы қолайсыз болған кезде белгіленедi.
18. Мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне қатысушының зейнетақы төлемдерiн алуға құқық беретiн жасқа толғанға дейiнгi жалпы еңбек қабілетiнен айырылу дәрежесi:
2) организм функцияларының тұрақты, қалпына келмейтiн өзгерiстерi мен бұзылулары болған кезде, жүргiзілген оңалту iс-шаралары тиiмсiз болғанда жалпы еңбек ету қабілетінен айырылу дәрежесi 80-нен 100 пайызға дейінгі адамдарды кемiнде төрт жыл, жалпы еңбек қабiлетiнен айырылу дәрежесi 30-дан 80 пайызға дейiнгі адамдарды кемiнде алты жыл динамикалық қадағалаудан кейiн белгiленедi.
2) организм функцияларының тұрақты, қалпына келмейтiн өзгерiстерi мен бұзылулары болған кезде, жүргiзiлген оңалту iс-шаралары тиiмсiз болғанда кәсiби еңбек қабілетiнен айырылу дәрежесi 80-нен 100 пайызға дейiнгi адамдарды кемiнде төрт жыл, кәсiби еңбек қабiлетiнен айырылу дәрежесi 5-тен 80 пайызға дейiнгi адамдарды кемiнде алты жыл динамикалық қадағалаудан кейiн белгіленедi.
20. Аумақтық бөлiмшенiң сараптама қорытындысы куәландырылатын адамның осы Ереженiң 10-тармағында белгіленген құжаттары келiп түскен күнінен бастап бiр айдан кешiктірiлмей шығарылады.
Сараптама қорытындысының деректерi аумақтық бөлiмшенiң бастығы, бас мамандары қол қоятын МӘС актісіне және хаттамалар журналына енгiзіледi және мөртабанмен расталады.
21. Адам мүгедек болып танылған жағдайда аумақтық бөлімше бiр айдың iшiнде оңалтудың жеке бағдарламасын әзiрлейдi.
22. Куәландырылатын адамның аумақтық бөлiмшеге өтiнiш берген күнi мүгедектiкті, еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесiн белгілеу күнi болып есептеледi.
Мүгедектiк тобы және оны белгiлеу күнi еңбекке жарамсыздық парағында немесе еңбекке жарамсыздық парағы берілмейтiн жағдайда уақытша еңбекке жарамсыздықты куәландыратын анықтамада көрсетіледi.
23. Сараптамалық қорытындыны шығару қиын болған кезде куәландырылатын адамның құжаттары 3 күннің iшiнде аумақтық бөлiмшеге жiберiледi, ол қаралып отырған мәселе бойынша белгіленген тәртiппен сараптамалық қорытынды қабылдайды.
5) осы Ережеге 4-қосымшаға сәйкес медициналық айғақтар болған кезде, арнайы жүрiп-тұру құралдарына мұқтаждығы туралы анықтама беріледi.
25. Мүгедектік туралы, еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесi туралы анықтамадан үзiндiлер мен басқа да құжаттар сараптама қорытындысы шығарылған күнiнен бастап 3 күн мерзiмде әлеуметтік және басқа да төлемдердi тағайындайтын және оңалту iс-шараларын жүзеге асыратын органдарға жiберiледi.
26. Медициналық-әлеуметтік сараптаманы жүргiзген кезде сараптамалық, құқықтық және басқа да мәселелердi шешу үшін әкiмшілiк шығыстарға көзделген қаражат есебiнен осы қызметтерге ақы төленiп консультанттар (педиатр, психолог, заң қызметкерi және басқа мамандар) тартылуы мүмкiн.
27. Аумақтық бөлiмшеге сараптамалық қорытынды шығаруға мүмкiндiк бермейтiн, жеткілiктi негiзделмеген диагнозбен жiберiлген адам куәландырылған кезде, аумақтық бөлiмше диагнозы мен организм функцияларының бұзылу дәрежесiн нақтылау мақсатында оны қосымша тексеруге және емдеуге жiбередi.
Куәландырылатын адам қосымша тексеруден және емделуден бас тартқан жағдайда, сараптамалық қорытынды қолда бар деректердiң негiзiнде шығарылады, бұл туралы медициналық-әлеуметтiк сараптама актiсiнде тиiстi жазба жасалады.
2) тіршілiк-тынысының шектелуi (адамның өзiне өзi қызмет көрсету, өздiгiнен жүріп-тұру, бағдарлану, қарым-қатынас жасау, өзінің мiнез-құлқын бақылау, оқу немесе еңбек қызметiмен айналысу қабілетiн немесе мүмкiндiгiн толық немесе iшiнара жоғалтуы);
3) әлеуметтiк қорғау шараларын жүзеге асыру қажеттігi негiз болып табылады.
Жас мөлшерiне қарай организмде пайда болатын өзгерiстер мүгедектiк тобын белгiлеу үшiн негiз болмайды.
29. Тiршілiк-тынысының мынадай санаттарының бiрiнiң айқын білiнетiн шектелуiне не олардың ұштасуына әкеп соқтыратын аурулардан, жарақаттар немесе кемiстіктер салдарынан болатын организм функцияларының тұрақты едәуiр немесе айқын білiнетiн бұзылуы бiрiншi топтағы мүгедектiкте белгілеу үшін өлшем болып табылады:
үшіншi дәрежедегi өзiне өзi қызмет көрсету қабілетi;
үшіншi дәрежедегi жүріп-тұру қабілетi;
үшiнші дәрежедегі айналасын бағдарлай бiлу қабілеті;
үшіншi дәрежедегi қарым-қатынас жасау қабілетi;
үшiншi дәрежедегi өзінің мінез-құлқын бақылау қабiлетi.
30. Тiршілiк-тынысының мынадай санаттарының бiрiнiң білiнетiн шектелуiне не олардың ұштасуына әкеп соқтыратын аурулардан, жарақаттар немесе кемiстiктер салдарынан болатын организм функцияларының тұрақты бiлінетiн бұзылуы екiншi топтағы мүгедектікті белгілеу үшiн өлшем болып табылады:
екiнші дәрежедегі өзiне өзi қызмет көрсету қабілеті;
екiншi дәрежедегi жүріп-тұру қабілеті;
екiншi, үшіншi дәрежедегi еңбек қызметiне (еңбек етуге) қабiлетi;
екiншi, үшіншi дәрежедегi оқуға қабілетi;
екiншi дәрежедегi айналасын бағдарлау қабілетi;
екiншi дәрежедегi қарым-қатынас жасау қабiлетi;
екiншi дәрежедегi өзiнің мiнез-құлқын бақылау қабілетi.
31. Тiршілiк-тынысының мынадай санаттары бiрiнiң шамалы білiнетін шектелуiне немесе олардың ұштасуына әкеп соқтыратын аурулардан, жарақаттар немесе кемiстiктер салдарынан болатын организм функцияларының тұрақты шамалы бұзылуы үшiншi топтағы мүгедектiктi белгілеу үшін өлшем болып табылады:
бiрiншi дәрежедегi өзiне өзi қызмет көрсету қабілетi;
бiрiншi дәрежедегi жүрiп-тұру қабілетi;
бiрiншi дәрежедегi еңбек қызметіне (еңбек етуге) қабілетi;
бiрiншi дәрежедегi оқуға қабiлетi;
бiрiншi дәрежедегi айналасын бағдарлау қабілетi;
бiрiншi дәрежедегi қарым-қатынас жасау қабілетi;
бiрiншi дәрежедегi өзiнiң мінез-құлқын бақылау қабiлетi.
6. Мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне
қатысушының жалпы еңбек қабiлетiн жоғалту
дәрежесiн белгiлеу өлшемдерi
33. Еңбек қабілетiн (жалпы) жоғалту дәрежесi - адамның жоғалтқан еңбек қабілетiне пайыздық қатынаспен көрсетілген, еңбек қызметін (кез келген білiксiз қызмет) орындау қабілетінен ауытқу мөлшерi.
34. Жалпы еңбек қабiлетiнен айырылу жағдайы орын алғанда мiндетті әлеуметтiк сақтандыру жүйесiнiң қатысушысына ЖЕЖ дәрежесi 30-дан 100 пайызға дейiн белгіленедi.
35. Мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiнің қатысушысына ЖЕЖ 2-қосымшада көзделген еңбек қабілетiнiң шектелуiне әкеп соқтырған организм функцияларының бұзылу дәрежесiне қарай мынадай жағдайларда:
1) организм функциялары еңбек қабiлетiнiң шамалы білiнетiн шектелуiне әкеп соғатын шамалы білiнетiн бұзылулары 30-дан 60 пайызға дейiн;
2) организм функциялары еңбек қабілетiнiң білiнетiн шектелуiне әкеп соғатын тұрақты бiлiнетiн бұзылуында 60-тан 80 пайызға дейiн;
3) организм функциялары еңбек қабілетiнiң айқын бiлiнетiн шектелуiне немесе оны жоғалтуға әкеп соқтыратын едәуiр немесе айқын бiлiнетiн тұрақты бұзылғанда 80-нен 100 (қоса алғанда) пайызға дейiн белгіленедi.
7. Еңбек (қызмет) мiндеттерiн атқаруға байланысты
жарақат алған немесе денсаулығына өзге де зақым келген
қызметкердiң кәсiптiк еңбек қабiлетiн жоғалту
дәрежесiн белгiлеу өлшемдерi
37. КЕЖ дәрежесi - жоғалтқан еңбек қабілетiне пайыздық қатынаспен көрсетілген, адамның нақты өндiрiстік жағдайларда белгілi бiр білiктілiктегi, көлемдегі және сападағы жұмысты орындау қабілетiнен ауытқу мөлшерi.
Қызметкердің бiрнеше кәсiбi болған жағдайда КЕЖ дәрежесiн белгiлеу кезiнде негiзгi кәсiбi деп оны орындаған кезде денсаулығына зақым келген немесе жұмыс стажы ұзақтау және ең жоғары білiктілiкке жеткен немесе арнайы білiм алу жолымен алған кәсiбiн есептеу керек.
38. Н-1 нысанындағы актімен расталған кәсiптiк еңбек қабілетiн жоғалту туындағанда адамның еңбек (қызмет) мiндеттерiн атқаруға байланысты жарақат алған немесе денсаулығына өзге де зақым келген адамға КЕЖ дәрежесi 5-тен 100 пайызға дейiн белгіленеді.
39. Қызметкерлерге 2-қосымшада көзделген еңбек қабілетiн жоғалтуға әкеп соқтырған организм функцияларының бұзылу дәрежесi бойынша КЕЖ мынадай жағдайларда белгіленедi:
1) қызметкер өзiнің кәсiби қызметiн білiктілігінiң бiркелкi немесе шамалы төмендеуiмен, не атқаратын жұмысы көлемiнiң азайтылуымен, немесе егер, оның кәсiптiк қызметiн орындауы бұрынғыдан көп күш қажет ететiн жағдайда жалғастыра алса, кәсiби еңбек қабiлетiн жоғалту дәрежесi 5-тен 30 пайызға дейiн белгіленедi;
2) егер қызметкер кәсiптiк қызметiн әдеттегі өндiрiстiк жағдайларда білiктілiгiнiң айқын төмендеуiнен не атқаратын жұмыс көлемiнiң азаюынан жалғастыра алған немесе ол егер кәсіптiк қызметiн организм функцияларының шамалы білiнетiн бұзылулары салдарынан жалғастыру қабілетiнен айрылған жағдайда, кәсiптік еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесi 30-дан 60 пайызға дейiн белгіленедi;
3) егер қызметкер өзiнiң кәсiби қызметiн организм функцияларының білiнетiн бұзылуы салдарынан арнайы жасалған жағдайларда ғана атқара алатын жағдайда, кәсіптiк еңбек қабілетін жоғалту дәрежесi 60-тан 90 пайызға дейiн белгiленедi;
4) егер кез келген кәсiптiк қызмет түрiн арнайы жасалған жағдайларда да атқаруға нақты қарсы айғақтары болған кезде, қызметкер организм функцияларының айқын бұзушылықтары салдарынан кәсіптiк еңбек қабiлетiн толық жоғалтқан жағдайда, кәсiптiк еңбек қабілетiн жоғалту дәрежесi 100 пайыз болып белгiленедi.
40. Еңбек (қызмет) мiндеттерiн атқаруға байланысты алған жарақат немесе денсаулығының зақымдануы бұрыннан бар ауруының ағымын нашарлатып жiберген жағдайда, онда КЕЖ пайызы бұрынғы организм функциялары бұзылуының және еңбек қабілетiнiң шектелуiнiң білiну дәрежесiне орай белгiленедi.
41. Бiр жұмыс берушiде алған мертiгу немесе денсаулығының өзге де зақымдануы салдары кезiнде КЕЖ дәрежесi пайызбен организм функцияларының білiнетін бұзылулары мен еңбек қабілетiнiң шектелу дәрежесiне сәйкес келетiн мөлшер шегiнде белгіленедi. Егер денсаулықтың зақымдалуы, жарақаттар әр кәсiпорындарда алынған болса, КЕЖ дәрежесi әрбiр жағдай бойынша бөлек белгіленедi.
8. Көмектiң және күтiмнiң қосымша түрлеріне
мұқтаждықты айқындау тәртiбi
1) қосымша медициналық көмекке (азаматтарға тегiн медициналық көмек көрсетудің мемлекеттік кепiлдікті көлемінің тiзбесiне енбейтiн), оның iшiнде қосымша тамақтануға және қосымша дәрi-дәрмек сатып алуға;
2) қызметкерге басқа адамның, оның iшiнде оның отбасы мүшелерi жүзеге асыратын күтiмге (арнайы медициналық және тұрмыстық);
3) санаторлық-курорттық емделу кезеңiндегi барлық демалыс уақытына және қызметкердiң емделу орнына баруына және келуiне, қажетті жағдайларда - оның iлесiп баратын адамының санаторлық-курорттық емделу орнына бару және кейiн келу жолақысын қоса алғанда, санаторлық-курорттық емделуге;
4) қызметкерге еңбек қызметіне және тұрмыста қажеттi техникалық көмекшi (компенсаторлық) құралдарына;
44. Мүгедектердi және еңбек қабілетiн жоғалтқан адамдарды қайта куәландыру мүгедектiктi белгiлеген мерзiмi өткен соң, медицина ұйымының жолдамасы (088/у нысаны) бойынша жүргiзіледi.
45. Мүгедектердi және еңбек қабілетiн жоғалтқан адамдарды, сондай-ақ оларға мүгедектік немесе еңбек қабілетiн жоғалту қайта куәландыру мерзiмiнсiз немесе жасына қарай зейнетақы төлемдерiн алуға құқық беретiн жасқа толғанға дейiн белгіленген адамдарды мерзiмiнен бұрын қайта куәландыру медицина ұйымының жолдамасы бойынша мынадай жағдайларда:
куәландырылатын адамның өтiніш негізiнде, бiрақ белгіленген мерзiмнiң аяқталуына дейiн екi ай қалғанда;
10. Аумақтық бөлiмшенiң сараптамалық
қорытындысына шағымдану тәртiбi
47. Азаматтардың, мүгедектердің, мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне қатысушылардың және қызметкерлердiң құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерiнің бұзылуына кiнәлi лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жауаптылықта болады.
Медициналық-әлеуметтiк
сараптама жүргiзу
ережесiне 1-қосымша
16 жасқа дейінгі бала мүгедек деп
танылатын медициналық айғақтар
Мүгедектіктi белгілеу 6 айдан 2 жылға дейiнгi мерзiмге бұзылған функцияларды қалпына келтiру немесе едәуiр жақсарту, адамның толыққанды өмiрге оралу мүмкiндiгiн көздейдi:
1) бас-ми жарақатынан, нейроинфекциядан кейiнгi шамалы білiнетiн қозғалу, психикалық, сөйлеу бұзылушылықтары;
2) операциядан кейiнгi кезеңде (6 айдан астам) ұзақ мерзiмдi қалпына келтiру және оңалту iс-шараларын талап ететiн жай-күй;
3) ағымының ұзақтығы 2 айдан асатын уақыт iшiнде геморрагиялық васкулит кезiнде туындаған патологиялық жай-күйлер;
6) процесс белсенділiгiнiң жоғары дәрежесi 3 айдан асатын дәнекер тiннiң диффуздық зақымдануынан туындаған патологиялық жай-күйлер;
7) баланың тіршілік көрсеткiштерi бойынша (айқын білiнетiн зат алмасу, иммундық, қан тамырларының зақымдануы, қан формуласының өзгеруi және т.б.) тағайындалған әсерi күштi препараттарды ұзақ (3 айдан астам) уақыт пайдаланудан туындаған, ұзақ терапевтiк түзеудi талап ететiн патологиялық жай-күй;
2. Оның негiзiнде мүгедектiк 2 жыл мерзiмге белгiленетiн функционалдық өзгерiстер мен патологиялық жай-күйлер.
Бұл топқа қалпына келтiру немесе жақсарту әжептәуiр уақытты қажет ететiн немесе болжамы белгiсiз патологиялық жай-күйлер енедi:
1) сөйлеу, көру, есту қабілеттерінің бұзылуымен немесе оларсыз жүріп-тұруымен ұштастырылатын бiркелкi бiлiнетiн тұрақты бұзылуы (бiр немесе бiрнеше буынның парезi, плегиялары, тұрақты гиперкинездер, қимыл үйлесiмiнің бұзылуы және т.б.);
2) сөйлеу қабілетiнiң тұрақты бұзылуы (алалия, афазия, түзеуге келмейтiн түрi), дизартрия мен кекештенудің ауыр түрi;
4) тұрақты терапевтiк резистентті эпилептиформалық жай-күйлер (айына 1 және одан да көп ұстамасы болатын), жиi болатын шағын және тырыспасыз ұстамалар (аптасына 2-3 рет);
6) есту, көру, сөйлеу, жүрiп-тұру аппаратының, басқа да органдардың немесе жүйелер функциялары мен мiнез-құлықтың патологиялық нысандарымен ұштасатын есуастық дәрежесiндегі ақыл-ой кемiстiгi;
7) тұрақты әлеуметтік бейiмсiзденуге әкеп соқтыратын мiнез-құлық патологиясы, эмоционалдық-жiгер аясының бұзылуы;
8) жақсырақ көретiн көздiң көру қабiлетiнiң (түзетумен) 0,2 диоптрийге дейiн төмендеуi немесе жақсырақ көретiн көздiң көру өрiсiнiң шоғырлану нүктесiнен барлық бағыттарда 25 градусқа дейiн тарылуы;
10) туа бiткен немесе пайда болған кеңiрдек, көмекей ауруларының салдарынан трахеотомикалық түтiксiз өздiгiнен дем ала алмауы;
11) жылына 6 және одан да көп ұстамасы және ұстамадан кейiнгi кезеңде жоюға болатын асқынулары бар бронхиалды ентiкпе;
12) iшек-қарын жолы, бауырдың және өт жолдары аурулары мен даму ақаулары кезiндегi ас қорыту органдары функцияларының тұрақты білінетiн бұзылуы;
13) белгiлi бiр жасқа дейiн оперативтiк емдеуге болмайтын жүрек кемiстiгi, I-ІІ дәрежедегi жүрек-қан тамырлары жеткiлiксiздiгiнен асқынған iрi қан тамырлары дамуының кемiстiктерi;
14) I-II дәрежедегі жүрек функциясының тұрақты жеткiлiксiздiгi, айқын бiлiнетiн созылмалы гипоксемия, жүрек функциясының бұзылуына байланысты, оның iшiнде кардиостимулятор орнатылғаннан кейiнгi синкопальдiк жай-күйлер;
15) бүйрек функциясының айқын білінетiн тұрақты бұзылуы, бүйрек тiнiндегi патологиялық процесс белсенділігiнің жоғары дәрежесi;
16) терiнің және/немесе шырышты қабықтың қимыл белсендiлiгiнiң күрт шектелуiне және әлеуметтiк бейiмсiзденуге әкеп соғатын ауқымды зақымдануы (жара болу, эритродермия, айқын қышыну, тыртықтардың пайда болуына байланысты өзгерiстер, папилломатоз және басқалары);
17) туа бiткен немесе тұқым қуалайтын қан аурулары кезiндегi гемоглобиннiң бiр литрге 100 граммнан (бұдан әрi - л/г) кем болып төмендей отырып, жылына бiр реттен артық болатын анемиялық криздер;
18) қатерсiз iсiктiң салдарынан болған орган функциясының айқын бұзылуы және/немесе косметикалық кемiстік;
19) тiрек-қозғалыс функцияларының айқын бұзылуы бар жамбас пен сан буындарының туа бiткен немесе кейiннен шығып кетуі;
20) организм функцияларының бiркелкi бiлiнетiн бұзылуы бар органдардың немесе жүйелердiң туберкулезi.
1) арнайы диетаны талап ететiн, бiрқалыпты тұрақтануы басталғанға дейiнгi туа бiткен тұқым қуалайтын зат алмасу аурулары (фенилкетонурия, целиакция және басқалары);
2) тіршілiк-тынысының бұзылуына және әлеуметтік бейiмсiзденуге әкеп соқтыратын туа бiткен, тұқым қуалайтын аурулар мен синдромдар;
4) iсiк процесiнің стадиясына қарамастан, хирургиялық және басқа да емдеу түрлерінен кейiнгi кез келген жерде орналасқан қатерлi iсiктер;
6) сүйек тiнiнiң айқын білiнетiн ауқымды деструкциялары (остеопороз, шемiршектiң қосылуы), сүйектердің, буындардың, бұлшық еттердiң қисаюына, аяқ-қол функцияларының II-ІІІ дәрежедегi бұзылуы бар қайталама патологиялық сынықтарға әкеп соғатын бұлшық еттердiң патологиялық өзгерiстерi (миофиброз, диффузды кальциноз);
7) омыртқа мен кеуде қуысының ІІІ-ІV дәрежеде қисаюы, бiр немесе бiрнеше аяқ-қол буындарының тартылып және шор болып бiтуi, iрi сүйектер жалған буындарының контрактуралары және/немесе анкилозына байланысты жүрiп-тұру аппараты функцияларының бұзылуы;
8) туа бiткен кемiстігі салдарынан аяқ-қолдың немесе олардың сегментiнiң айқын білiнiп бұзылуы (мутиляция, контрактуралар, синдактилиялар, артропатиялар және басқалар);
9) органдардың жарым-жартылай немесе толық аплазиясы бар бет дамуындағы туа бiткен ақауларға, сондай-ақ жұмсақ тiннiң және бет скелетiнiң кейiннен пайда болған ақауларына байланысты тыныс алу, шайнау, жұтыну, сөйлеу функцияларының айқын білiнетiн бұзылуы;
10) зәр мен үлкен дәреттің тұрақты тоқтамауы, мерзiмi бойынша хирургиялық емдеуге жатпайтын ішектегi, қуық пен қуық-жыныс жолдарындағы жыланкөз жаралар.
4. Мүгедектік 16 жасқа толғанға дейінгi мерзiмге белгiленетiн функционалдық өзгерiстер мен патологиялық жай-күйлер.
Тiршілiк-тынысының тұрақты шектелуi, органдар функцияларының сауығу немесе әжептәуiр жақсару деректерi жоқ, тіршілік әрекетiнiң үдемелi шектелуi, емдеу мен оңалту iс-шараларының болжамды болашағы болмайтын кезде балаға 16 жасқа дейінгi мүгедектiк белгіленедi:
1) бiр немесе бiрнеше буынның бiркелкi бiлiнiп және айқын білiнiп сал болуы немесе терең парезi, тұрақты жайылған гиперкинезi (қос атетоз, хореоатетоз секiлдi), қимыл үйлесiмінің бiлінетiн бұзылуы;
2) екi және одан да көп жылдар бойы орын алатын терапевтiк резистенттi тырыспалар (айына 3-4 рет және одан да көбiрек);
5) жұлынның зақымдануына байланысты жамбас органдары функцияларының тұрақты бұзылуы, түзетуге келмейтiн iшек және қуық-жыныс жолдарындағы жыланкөз жаралар;
6) тыныс функцияларының айқын бұзылуы бар туа бiткен және тұқым қуалайтын қолқа-өкпе жүйесінің зақымдануы (муковисцидоз, асқынған альвеолиттер және өкпенің басқа да жайылмалы аурулары);
7) пайда болған және туа бiткен сипаттағы созылмалы бронхиалды-өкпе аурулары кезiндегi ІІ және одан да жоғары дәрежедегi тыныстың тұрақты тарылуы, ентiкпелi ұстаманың қалыптасуы және жүрек-тамыр, орталық жүйке жүйесiнiң бұзылуы кезiнде, бүйрек бездерiнің созылмалы жеткілiксiздiгiне әкеп соқтыратын гормондарға тәуелдi бронхиалды ентiкпе;
9) туа бiткен, тұқым қуалайтын, кейiннен пайда болған ауруларға байланысты бауыр функциясының қайтымсыз айқын бұзылуы;
10) бүйрек функциясының созылмалы жетiспеушілiгi, қатерлi гипертония, бүйректің асқынған қантсыз диабетi;
13) организм функцияларының айқын бiлiнiп бұзылуына әкеп соғатын органдар мен жүйелердiң болмауы (туа бiткен немесе кейiн пайда болған) немесе дамуы айқын жетілмеген кезде туындайтын патологиялық жай-күй;
15) өз еркiмен жүріп-тұру немесе өзiн өзi күту қабілетiнiң күрт шектелуi кезiнде анкилоздарға, контрактураларға, патологиялық сынуға, скелеттiң қисаюына әкеп соғатын скелет сүйектерiнiң жүйелi зақымдануы және тiрек-қозғалыс аппаратының дамуындағы ақаулар;
16) ішкі секреция функцияларының жетіспеушілiгi салдарынан организм функцияларының айқын бiлiнiп бұзылуы: қант диабетi (өзге жүйелер мен органдардың асқынуы бар инсулинге тәуелдi түрi), қантсыз диабет (питуитрин-резистентті түрi), Иценко-Кушинг ауруы (асқынған түрi), бүйрек безiнiң созылмалы жеткілiксiздiгі (Аддисон ауруы, адреналэктомиядан кейiнгi жағдай, бүйрек безiнiң туа бiткен дисфункциясы), гипофизарлы нанизм, туа бiткен немесе кейiннен пайда болған гипотиреоздың, гипопаратиреоздың ауыр түрi;
18) қан өндiрудің орташа және ауыр дәрежедегi туа бiткен және кейiннен пайда болған гипо- және апластикалық жай-күйлерi (гемоглобин 100 г/л төмен, тромбоциттер 1 куб миллиметрде (бұдан әрi - 1 куб. мм) 100 мыңнан төмен, лейкоциттер 1 куб. мм 4 мың. кем;
19) коагулопатия мен тромбопатияның ауыр түрлерi, ауыр геморрагиялық криздер үздiксiз қайталанып отыратын созылмалы тромбоцитопеникалық пурпура (қандағы тромбоциттер саны 50 мың және 1 куб.мм-ден кем);
20) туа бiткен иммундық тапшылық жағдайы. Ауыр аралас иммундық жеткіліксiздiк, агамма- және гипогаммаглобулинемия, лимфа байланыстарының, өкпенің, бауырдың, басқа да органдардың бактериямен зақымдалуын тудыратын септикалық гранулематоз;
21) қан сывороткасындағы Е иммунноглобулиннiң бiр литрде 1000 КЕД артық концентрациясымен терi асты клетчаткаларының, өкпенiң, бауырдың және басқа да органдардың көбiне "салқын" абсцестерiн тудыратын Е гипериммунноглобулинемия синдромы;
22) пайда болған иммунитет тапшылығы, адамның туа бiткен иммундық тапшылық жай-күйлерiнiң айқын көрiнiсi.
Медициналық-әлеуметтiк
сараптама жүргiзу
ережесiне 2-қосымша
Организмнiң негiзгі функцияларының бұзылуын
және тіршiлiк тынысының шектелуiн жiктеу
1) организмнің психикалық функцияларының бұзылуы (аңғару, зейiн, еске сақтау, ойлау, сөйлеу, эмоциялар, жiгер және т.б.);
4) қан айналымы, тыныстау, ас қорыту, сыртқа шығару, зат пен энергия алмасу, ішкі секреция функцияларының бұзылуы.
1) өзiн өзi күту қабілеті - негізгi физиологиялық қажеттіктерiн өз бетiмен қанағаттандыра алу, күнделiктi тұрмыстық әрекет жасау және жеке гигиена дағдыларын орындай алу қабілетi;
2) өз бетімен жүріп-тұру қабілетi - кеңiстiкте өз бетiмен қозғала алу, кедергiлерден өту, өзi орындайтын тұрмыстық, қоғамдық, кәсіптiк қызметтер шегінде денесiн тепе-тең қалпында ұстай бiлу қабілетi;
3) оқу қабiлетi - (дәрiстік, кәсiби және басқа да) білiмдi қабылдап және түсіне алу, дағдылар мен машықтарды (әлеуметтік, мәдени және тұрмыстық) игеру қабілетi;
4) еңбек қызметіне қабiлетi (еңбек қабілеті) - жұмыстың орындалу мазмұнына, көлемiне және шарттарына қойылатын талаптарға сәйкес iс-әрекетті жүзеге асыру қабілеті;
6) қарым-қатынас жасау қабілеті - адамдар арасында ақпаратты қабылдау, қайта өңдеу және алмасу жолымен қарым-қатынас орнату қабілеті;
7) өзінің жүрiс-тұрысын бақылау қабілетi - өзiн сезiне бiлуге және әлеуметтiк-құқықтық нормаларды ескере отырып бара-бар мiнез-құлыққа қабiлетi.
1) өзiне өзi қызмет көрсету қабілетiнiң шектелуi:
бiрiншi дәреже - көмекшi құралдарды пайдалана отырып, өзiне өзi қызмет көрсету қабiлетi;
екiншi дәреже - көмекшi құралдарды пайдалана отырып және/немесе өзге адамдардың көмегiмен өзiне өзi қызмет көрсету қабілеті;
үшіншi дәреже - өзiн өзi күтуге қабілетiнiң болмау және басқа адамдарға толық тәуелдi болуы;
2) өз бетiмен жүріп-тұру қабілетiнiң шектелуi:
бiрiншi дәреже - неғұрлым көп уақыт жұмсап және қашықтықты қысқарту арқылы өз бетiмен жүріп-тұру қабілеті;
екiншi дәреже - көмекшi құралдарды пайдалана отырып және/немесе басқа адамдардың көмегiмен өз бетiмен жүрiп-тұру қабілетi;
үшiншi дәреже - өз бетiмен жүріп-тұруға қабілетсiздігі және басқа адамдарға толық тәуелдi болуы;
3) оқуға қабілетiнiң шектелуi:
бiрiншi дәреже - оқу процесiнiң арнайы режимiн сақтай отырып және (немесе) қосымша құралдарды пайдалана отырып және/немесе басқа адамдардың көмегiмен жалпы үлгідегi оқу орындарында оқуға қабілеттілiгi;
екiншi дәреже - тек арнайы оқу орындарында немесе арнайы бағдарламалар бойынша үй жағдайында оқуға қабілеттілiгi;
үшiншi дәреже - оқуға қабілетсiздiгі;
4) еңбек қызметiне қабілетiнiң (еңбек қабілетiнің) шектелуi:
бiрiншi дәреже - бiлiктілiгiн төмендеткен немесе өндiрiстiк қызметтiң көлемiн азайтқан жағдайда, еңбек қызметiн орындауға қабiлетi, өз мамандығы бойынша жұмысты орындау мүмкiндiгiнің болмауы;
екiншi дәреже - көмекшi құралдарды пайдалана отырып, арнайы жасалған жағдайларда және/немесе арнайы жабдықталған жұмыс орындарында және/немесе басқа адамдардың көмегiмен еңбек қызметiн орындауға қабілетi;
үшiншi дәреже - еңбек қызметiне қабілетсiздігі;
5) бағдарлануға қабілетiнің шектелуi:
бiрiншi дәреже - көмекшi құралдарды пайдаланған жағдайда бағдарлай білуге қабілетi;
екiншi дәреже - басқа адамдардың көмегін талап ететiн бағдарлануға қабілетi;
үшiншi дәреже - бағдарлануға қабілетсiздiгi (дезориентация);
6) қарым-қатынас жасау қабілетiнiң шектелуi;
бiрiншi дәреже - ақпаратты меңгеру, қабылдау және беру жылдамдығының төмендеуiмен, көлемiнiң кiшiреюiмен сипатталатын қарым-қатынас жасауға қабілетi;
екiншi дәреже - көмекшi құралдарды пайдалана отырып және/немесе басқа адамдардың көмегімен қарым-қатынас жасауға қабілеттілiгi;
үшiншi дәреже - қарым-қатынас жасауға қабілетсiздігі;
7) өзiнiң мiнез-құлқын бақылау қабілетінің шектелуi;
бiрiншi дәреже - өзiнiң мiнез-құлқын өз бетiмен бақылау қабілетінiң iшiнара төмендеуi;
екiншi дәреже - өзiнiң мiнез-құлқын тек қана бөгде адамдардың көмегiмен iшiнара немесе толық бақылау қабiлетi;
үшінші дәреже - өзiнiң мiнез құлқын бақылау қабiлетсiздiгi.
Медициналық-әлеуметтiк
сараптама жүргiзу
ережесiне 3-қосымша
Мүгедектiктiң үшіншi тобы қайта куәландыру мерзiмiнсiз белгiленетiн анатомиялық кемiстiктердiң тiзбесi
1. Жоғары буын кемiстiктерi мен ақаулары:
2) айқын білiнетiн контрактура (буындағы қозғалыс көлемi 10 градусқа дейiн) немесе ең шеткi супинациядағы немесе ең шеткi пронациядағы жағдайда бұғана қозғалуы кезiндегi (60 градустан кем немесе 150 градустан артық) шынтақ буынының қолайсыз қалыптағы анкилозы;
7) анкилоз немесе бiрiншiсiн қоспағанда, төрт саусақтың немесе бiрiншiсiн қоса алғанда, үш саусақтың қолайсыз жағдайдағы айқын бiлiнетiн контрактурасы (қозғалыс 5-8 градус шегiндегi шектелуi);
4) айқын бiлiнетiн контрактура немесе табанның ақаулы қолайсыздығымен қоса тiзе-табан буынының анкилозы немесе екi аяқтың да тiзе-табан буынының анкилозы;
7) айқын бiлiнетiн контрактура немесе жамбас-сан буынының функционалдық тиiмсiз қолайсыз жағдайдағы анкилозы (170 градустан артық және 150 градустан кем);
4. Қолдың немесе жоғары буынның сал болуы, төменгi буынның сал болуы, трофикалық едәуiр бұзылуы бар төменгi немесе жоғары буындардың бiлiнетiн парезi.
10. Тыныс алу жеткiлiксiздiгi кезiндегі пульмонэктомия; тыныс алу жеткiлiксiздігінiң болуы кезінде 5 және одан да артық қабырға кесiлетiн торокопластика.
11. Бiр көздiң көру өткiрлiгiнiң түзетумен 0,03-ке дейiн төмендеуi, бiр көздiң көрмеуi немесе бiр көздiң болмауы.
Медициналық-әлеуметтiк
сараптама жүргiзу
ережесiне 4-қосымша
Мүгедектердi жүрiп-тұру құралдарымен қамтамасыз
ету үшін берілетiн медициналық айғақтардың тiзбесi
5) аяқтардың тромбо-облитерация ауруларының күре тамырларының созылмалы жеткіліксiздігінің II және одан да жоғары дәрежесi;
7) бiр аяқтың немесе екi бiрдей аяқтың кемiнде 2 iрi буынының қозғалмай шор болып немесе қолайсыз бiтуi;
8) Шарп әдiсi бойынша екi табанның бiрдей келтелілiгi (табан сүйектерінің басын кесiп тастау) және екi табанның одан да жоғарырақ келте болуы;
12) жамбас пен сан буындарының шор болып бiтуi немесе айқын бiлiнетiн қолайсыз бiтуi (қозғалу көлемi 10 градустан кем);
13) тiзе буынының 150 градустан кем және 170 градустан артық шор болып бiтуi немесе айқын бiлiнетiн функционалды қолайсыз болып бiтуi;
14) екi аяқтың да сирақ буындарының шор болып қатып қалуы немесе айқын білiнетiн қолайсыз болып бiтуi;
16) аяқтардың 2 және одан да көп iрi сүйектерiнiң созылмалы жыланкөзбен iрiндеп-қабынуы (2 жылдан астам), жарықшақтанып шiруi, терең жара болуы;
17) екi сан немесе екi балтыр сүйектерiнің 170 градустан кем болып дұрыс бiтпеген жалған буындары немесе iрi сүйек (сүйек аумағының жартысынан астамының көлденеңiнен немесе шетінен бұзылуы бар) кемiстiгi немесе балтыр жілiгiнiң ақауы;