Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Қорғаныс министрінің 2006 жылғы 23 шілдедегі  N 289 бұйрығымен .

----------------Бұйрықтан үзінді--------------------

      Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскер құралымдарында әскери қызметтi өткеру ережелерiн бекiту туралы" 2006 жылғы 25 мамырдағы N 124 Жарлығына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. Күшi жойылды деп танылсын:
      1) "Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнде офицерлiк құрам адамдарының әскери қызметтi және запастағы қызметтi өткеру ережелерiн бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң 1998 жылғы 30 қарашадағы N 210 бұйрығы (Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң 2003 жылғы 13 қазандағы N 338 бұйрығымен енгiзiлген өзгерiстерiмен Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiн мемлекеттiк тiркеу тiзiлiмiнде 1999 жылғы 29 мамырда N 747 тiркелген)...

      Армия генералы
------------------------------------    

      Офицерлiк құрамның Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде әскери қызмет өткеруін одан әрi жетiлдiру мақсатында Бұйырамын: 
      1. Қоса беріліп отырған, Офицерлiк құрамдағы адамдардың Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде әскери қызметтi және запастағы қызметтi өткеру Ережесi Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде тiркеуден өткен күннен бастап бекiтiлсiн және күшiне енгізiлсiн. 
      2. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң орынбасарлары, Қарулы Күштер түрлерiнің Қолбасшылары, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi мен Қарулы Күштер Бас штабы департаменттерiнiң, Бас басқармаларының, басқармаларының бастықтары, бiрлестiктер, құрамалар мен әскери бөлiмдер командирлерi, мекемелердiң, әскери оқу орындарының, кәсiпорындардың, ұйымдардың бастықтары және әскери комиссарлар: 
      1) барлық офицерлiк құрамның және әскери-оқу орындары курсанттарының Офицерлiк құрамдағы адамдардың Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде әскери қызметтi және запастағы қызметтi өткеру Ережесiмен терең оқып-танысуларын ұйымдастырсын және оның талаптарының қатаң орындалуын қамтамасыз етсiн. 
      3апастағы офицерлiк құрам адамдарын Ережемен жиындар өткiзу және басқа да аудандық, қалалық әскери комиссариаттарға шақыру кездерiнде таныстырсын; 
      2) әскери кеңес отырыстарында, басшы құраммен өткiзiлетiн мәжiлiстерде офицерлік құрамды зерделеу, iрiктеу, қызметке тағайындау, оқыту, адамгершiлiкке және әскери жағынан тәрбиелеу бойынша жұмыс жағдайларын қарасын және офицер кадрлармен жұмысты одан әрi жақсарту және олардың өз бағынысындағы бөлiмшелерге, әскери бөлiмдерге, құрамалар мен бiрлестiктерге басшылық жасау деңгейiн көтеру жөнiнде нақты шаралар қабылдасын; 
      3) офицерлердің, генералдар мен адмиралдардың әскери парызын орындау және Қазақстан Республикасының заңдарын сақтауда, өздерiнің кәсiби даярлықтары мен бiлiктiлiктерiн көтеруде белсендi және үлгiлi болуларына табандылықпен қол жеткiзсiн. Бұл мақсаттарда қызметтiк мiндеттерiн жауапты да табысты орындайтын, әсiресе, қызметтiң қиын жағдайларында, жоғары моральдiк-жауынгерлiк қасиеттер, ұйымдастырушылық қабiлеттерiн көрсеткен, саналы қалыптасқан, бағынысындағыларды оқыта және тәрбиелей алатын, жауынгерлiк даярлықта және бағынысындағы бөлiмшелерде, бөлiмдер мен құрамаларда әскери тәртiптi нығайтуда жоғары нәтижелерге жеткен офицерлiк құрам адамдарын қызмет бойынша жоғарылатуда, оларға кезектi әскери атақтарды мерзiмiнен бұрын беруде, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк наградаларына ұсынуда, басқа да моральдiк және материалдық көтермелеу шараларында басымдылық берiлсiн. Көрсетiлген офицерлердің, генералдар мен адмиралдардың белсендiлiгiн көтерсiн, олардың тәжiрибесiн жинақтасын және оны офицер ұжымдарына жеткiзсiн. Офицерлiк құрам адамдары тәртiп бұзған және қызметiне жауапсыз қараған жағдайларда оларға төзбеушілік білдірсiн; 
      4) офицер кадрларын тiкелей практикалық жұмыста терең зерделесiн, олардың iскерлiк және моральдiк қасиеттерiн жан-жақты зерттесiн, үнемi жеке тәрбие жұмыстарын, әсiресе жас офицерлермен жүргiзсiн. Кадрлармен жұмыс кезiнде, жоғары талапты олардың мұқтаждықтары мен сұраныстарына мұқият қараумен үйлестiрсiн. Терiс қылық жасаған жас офицерлердi, оларды тәрбиелеудің барлық шараларын қолданбай, әскери қызметтен асығыс босатуға жол бермесiн. Офицерлер мен олардың отбасы мүшелерiнің тұрмыстық жағдайларына және оларға мәдениеттi қызмет көрсету бойынша үлкен қамқорлық көрсетсін; 
      5) офицер кадрларын дұрыс iрiктеуi мен тағайындауды, оларды оқыту мен тәрбиелеудi қамтамасыз ету мақсатында офицерлермен өткiзiлетiн аттестацияларды толық көлемде пайдалансын. Аттестация арасындағы кезеңде аттестация қорытындыларын iске асырудың және қызмет бойынша жоғарылату мен оқуға жiберу үшiн кандидаттардың дайын резервiн құрудың келешекке арналған жоспарын жасасын, аттестациядан кейiнгi нақты жұмыстарды ескере отырып, осы жоспардың орындалуын қамтамасыз етсiн, лайықты офицерлердi қызмет бойынша көтеруде және оларды оқуға жiберуде негiзсiз кешiктiрулерге жол бермесiн. Әскерлер мен басқару органдарында жас және тәжiрибелi кадрлардың өзара дұрыс тәжiрибе алмасуларына, басқару жұмысының сабақтасуын қамтамасыз етуге қол жеткiзiлсiн. 
      6) командирлердiң, штабтардың, тәрбиелiк құрылымдар мен кадрлық органдардың жоғарыда тұрған лауазымдарға тағайындалуға және шетелге оқуға жiберуге ұсынылатын кандидаттарды iрiктеу; қызметiнен әскер және флот күштерiнiң жауынгерлiк және жұмылдырушылық, әскери тәртiп пен жеке құрамды тәрбиелеу жай-күйі көбiне байланысты болатын негiзгi буын офицерлiк кадрларын нығайту; командирлер мен бастықтар лауазымына тағайындау үшiн негiзгi резерв ретiндегi орынбасарлар буынын нығайту; оқуға жiберуге, кезектi әскери атақты беруге және ордендер мен медальдармен наградтауға ұсынылған үмiткерлердi зерделеу мен қарау; офицерлiк құрамды адамгершiлiк және әскери тәрбиелеу жөнiндегi жауапкершiлiгiн арттырсын; 
      7) әскери қызметте болудың шектi жасына жеткен офицерлiк құрамдағы адамдардың запасқа шығуы кезiнде "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлік және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын мүлтiксiз орындауды қамтамасыз етсiн. Офицерлiк құрамдағы жекелеген адамдардың олардың әскери қызметте болу шектi жасына келгенiне қарамастан қажет болғанда оларды әскери қызметте қалдыру мәселесі шешуге қатаң жеке тұрғыдан қарасын. Жауынгерлiк тәжiрибесi бар офицерлерге, генералдар мен адмиралдарға, сондай-ақ өзінің iскерлiк қасиеттерi, денсаулық жағдайына байланысты әскери қызметтi жалғастыруға қабiлетi жоғары бiлiктi мамандарға ықыласпен қарау. 
      Басшы құрамның барлық буынында, тәрбие құрылымдары мен кадрлық органдарда офицерлердiң, генералдар мен адмиралдардың әскери қызметтен босатылуы кадрлармен жұмыс iстеудің жауапты учаскесi деп қаралсын. Әскери қызметтен босатылатын адамдарға жеке тұрғыдан қарау, оларға үлкен көңiл қойып, адамгершiлiкпен қарау, дұрыс аттестацияланған офицерлердi, генералдар мен адмиралдарды запас пен отставкаға салтанатты түрде, белгiлi бiр рәсiмдердi сақтай отырып шығарып салу жүзеге асырылсын; 
      8) запастағы офицерлердің Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi қатарына тұруға олар үнемi дайындықта болуы мақсатында әскери даярлығы үнемi жетілдірілсін; 
      9) барлық офицерлердiң, генералдар мен адмиралдардың соғыс уақытында әскери қызметтi өткеру ерекшелiгiн жан-жақты білуге қол жеткiзсiн, бұл ерекшелiктердi командалық-штабтық және әскери оқу-жаттығуларын өткiзу, жауынгерлiк жағдайға қатысты әскердi офицерлiк құраммен жасақтауды өңдеу кезiнде ескерсiн. 
      3. Офицерлiк құрамның Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде әскери қызметтi және запастағы қызметтi өткеруi Ережесiн Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде қолдану тәртiбi туралы Нұсқаулық күшiне енгiзiлсiн. (осы бұйрыққа N 1 қосымша) 
      4. Тексеру және инспекция жүргiзу кезiнде командирлер мен бастықтардың Офицерлiк құрамдағы адамдардың Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеруі Ережесінің және оны қолдану тәртібі туралы Нұсқаулықтың талаптарын орындау тексерілсін.
      5. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Кадрлар департаментінің бастығы осы Ережелерде белгіленген Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері офицерлік құрамының әскери қызметті өткеру тәртібін қатаң сақтауға үнемі және пәрменді бақылау жасауды қамтамасыз етсін.
      6. Бұйрық жекелеген ротаға дейін жеткізілсін.     

       Қазақстан Республикасының
      Қорғаныс министрі
      генерал-полковник

Қазақстан Республикасы 
Қорғаныс министрiнiң 
1998 жылғы 30 қарашадағы
N 210 бұйрығымен    
бекiтiлген       

  Офицерлiк құрамдағы адамдардың Қазақстан Республикасының
Қарулы Күштерiнде әскери қызметтi және запастағы
қызметтi өткеру
Ережесі

1-бөлiм. Жалпы ережелер

      1. Осы Ереже офицерлiк құрамдағы адамдардың<*> Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, заңмен белгiленген тәртiппен құрылған басқа әскерлер мен әскери құралымдарда әскери қызметтi және запастағы қызметтi өткеру тәртiбiн айқындайды. 
       <*>  Осы ереженің осы және бұдан кейінгі тармақтарында офицерлік құрамдағы адамдар қысқалық үшін офицерлер деп аталады. 
      Офицерлердiң әскери қызметi - бұл олардың шектi жасына жеткенге дейiн немесе Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген және келiсiм-шартпен келiсiлген мерзiмдер iшiнде, ал соғыс уақытында - ерекше өкiмге дейiн (әскерден босатылғанға) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде мемлекет пен халық алдындағы өз борыштары мен мiндеттемелерiн орындауына байланысты мемлекеттiк қызметтiң ерекше түрi.
      Офицерлердiң запастағы қызметi жиындардан өтуiнен, бейбiт және соғыс уақытында әскери қызметке шақырудың тәртiбi мен ережелерiн орындаудан тұрады. 
      Офицерлерге офицерлiк құрамның әскери атақтары берiлген адамдар жатады.

      2. "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес офицерлiк құрамның төмендегiдей атақтары берiледi:
 __________________________________________________________________
|      әскери                      |          кемелік              |
|__________________________________|_______________________________|
 Кіші лейтенант                     Кіші лейтенант
 Лейтенант                          Лейтенант
 Аға лейтенант                      Аға лейтенант
 Капитан                            Капитан-лейтенант
 Майор                              3 дәрежедегі капитан
 Подполковник                       2 дәрежедегі капитан
 Полковник                          1 дәрежедегі капитан
 Генерал-майор                      Контр-адмирал
 Генерал-лейтенант                  Вице-адмирал
 Генерал-полковник                  Адмирал
 Армия генералы
 Қазақстан Республикасының
 маршалы 

      Медициналық немесе заң әскери-есеп мамандықтары бар офицерлердiң әскери атақтарына тиiсiнше "медицина қызметiнiң" немесе "әдiлет" (медицина қызметiнiң лейтенанты, әдiлет майоры), ал авиацияда қызмет өткерушi жоғары офицерлiк құрамдағы адамдар үшiн "авиация" деген сөздер қосылады. 
      Гвардиялық бөлiмдерде, құрамаларда және бiрлестiктерде, гвардиялық кемелерде қызмет өткерушi офицерлерге тиiстi әскери атақтарына "гвардия" сөзiн қосу жолымен жасалатын (гвардия аға лейтенанты, гвардия полковнигi) ерекше гвардиялық әскери атақтар белгiленедi.
      Офицерлер өздерiне берiлген офицерлiк құрамның әскери атағында өмiр бойы тұрады. Запастағы офицерлердiң әскери атағына "запастағы" сөзi (запастағы капитан, запастағы подполковник), ал отставкадағы офицерлердiң әскери атағына "отставкадағы" сөзi (отставкадағы полковник, отставкадағы генерал-лейтенант) қосылады.

      3. Офицерлер:
      1) жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiкке қатысы бойынша:
      келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерушi офицерлерге; 
      3 жылға шақыру бойынша әскери қызмет өткерушi офицерлерге;
      запастағы офицерлерге;
      отставкадағы офицерлерге;
      2) әскери атақтарына қарай:
      кiшi офицерлiк құрамдағы адамдарға (кiшi лейтенанттан бастап 
капитанды қоса алғанға дейiн);
      аға офицерлiк құрамдағы адамдарға (майордан бастап
полковниктi қоса алғанға дейiн);
      жоғары офицерлiк құрамдағы адамдарға (генерал-майордан бастап Қазақстан Республикасының маршалын қоса алғанға дейiн) бөлiнедi.
      Офицерлердi офицерлiк құрамның әскери атағынан айыру осы Ереженiң 25, 107 және 112 тармақтарында көзделген негiзде және тәртiппен жүргiзiледi. 

      4. Әскери қызметтегi офицерлер: 
      1) кадр офицерлерге; 
      2) қысқа мерзiмдегi қызмет офицерлерiне бөлiнедi. 
      Кадр офицерлерге әскери қызметтi өз мамандығы ретiнде ерiктi түрде таңдап алған және оны Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi кадрларында әскери қызметте болудың шектi жасына жеткенге дейiн өткеру жөнiнде келiсiм-шартқа қол қойған офицерлер жатады. 
      Қысқа мерзiмдi қызметтегi офицерлерге 3 жыл немесе 5 жыл мерзiмге келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке қабылданған офицерлер және 3 жылға шақырылған запастағы офицерлер жатады. 

      5. Офицерлiк құрам бейбiт уақытта: 
      1) әскери-оқу орындарын, кiшi офицерлердi даярлау курсын бiтiрген және офицер атағын алған әскери қызметшiлермен; 
      2) 3 жылдық шақыру бойынша қызмет өткерушi офицерлермен; 
      3) 3 жылдық шақыру бойынша қызмет өткерушi және осы Ереженiң 94 тармағының 1 тармақшасы бойынша келiсiм-шарт жасасқан офицерлермен; 
      4) "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 18-бабына сәйкес әскери қызметi айқындалған және осы Ереженiң 85 тармағы бойынша келiсiм-шарт жасасқан запастағы офицерлермен; 
      5) келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерушi, тиiстi бiлiмi бар, офицерлiк құрам лауазымына тағайындалған және офицер атағын алған әскери қызметшiлермен; 
      6) мемлекетаралық шарттар негiзiнде басқа мемлекеттердiң Қарулы Күштерiнен келген және келiсiм-шарт жасасқан офицерлермен жинақталады және толықтырылады. 

      6. Офицерлiк құрамдағы адамдардың келiсiм-шарт бойынша қызметiнiң басталуы болып: 
      1) әскери қызметтегi және келiсiм-шарт жасасқан офицерлерге - келiсiм-шартқа қол қойылған күн, сонымен бiрге жалпы қызмет өткерген жылдарға келiсiм-шартқа қол қойылған күнге дейiнгi қызметi есептеледi; 
      2) әскери қызметке келiсiм-шарт бойынша запастан қабылданған офицерлерге - қызмет орнына бару үшiн әскери комиссариаттың нұсқама берген күнi; 
      3) бұрын қызмет өткермеген әскери мiндеттiлерге - әскери оқу орнынан оқуға қабылданған күн есептеледi. 

      7. Запастан 3 жылға шақырылған офицерлер үшiн оларды азаматтық оқу орнын бiтiргеннен кейiн тiкелей әскери қызметке шақыру кезiнде оларға берiлген демалысты ескере отырып, қызмет орнынан бару үшiн әскери комиссариат нұсқама берген күнi әскери қызметтiң басталуы болып табылады. 

      8. Әскери қызметте болудың шектi жасына жеткен офицерлер осы Ережеде айқындалған тәртiппен запасқа босатуға жатады. 
      Офицерлерге, ғылым кандидаттарына (доценттерге), сондай-ақ жоғары кәсiби даярлығы бар, атқаратын қызметiнде практикалық жұмыс тәжiрибесi бар және әскери қызмет өткеру үшiн денсаулығы жарамды басқа да әскери қызметшiлерге қызмет мерзiмiн "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалған әскери қызметте болудың шектi жас мөлшерiнен тыс 5 жылға дейiн, ал ғылым докторларына (профессорларға) - 10 жылға дейiн уақытқа Қорғаныс министрi ұзартуы мүмкiн.

  2-бөлiм. Әскери қызметтi өткеру  

1-тарау. Әскери атақты беру, әскери атақты төмендету,
әскери атақты алу, әскери атақты қалпына келтiру 

      9. Әскери қызметтегi адамдарға офицерлiк құрамның әскери атақтары олардың қызмет өткеруiн және атқаратын қызметiн ескере отырып, кезектiлiк тәртiппен дербес берiледi. 
      Берiлу кезектiлiгiне байланысты, офицерлiк құрамның әскери атақтары алғашқы және кезектi деп бөлiнедi. 
      Офицерлiк құрамның алғашқы әскери атақтары, офицерлiк құрамға аттестацияланған адамдарға берiледi. 
      Офицерлiк құрамның кезектi әскери атақтары атқарып отырған штаттық қызмет бойынша көзделген әскери атаққа сәйкес және әскери атақта белгiленген еңбек сiңiру мерзiмi бiткен соң берiледi. 
      Офицерлiк құрамның әскери атағын беру үшiн ұсыну бағыныстылығы бойынша қатаң тәртiппен жүргiзiледi. 

      10. Офицерлiк құрамның "кiшi лейтенант" әскери атағы: 
      1) қысқартылған бағдарлама бойынша әскери-оқу орындарын немесе кішi офицерлердi даярлау бойынша курстар бiтiрген әскери қызметшiлерге; 
      2) даярлау бейiнi бойынша әскери мамандыққа сәйкес келетiн орта арнайы бiлiмi бар әскери мiндеттiлерге, запастағы офицерлiк құрамға аттестациялау кезiнде; 
      3) орта бiлiмi бар, мерзiмдi әскери қызмет өткерген әскери мiндеттiлерге запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi оқу жиындарынан өткеннен және белгiленген емтихандарды тапсырғаннан кейiн; 
      4) орта арнаулы азаматтық бiлiмi бар және офицерлiк лауазымдарда қызмет өткерiп жүрген прапорщиктер мен мичмандарға; 
      5) даярлау бейiнi бойынша әскери мамандыққа сәйкес келетiн орта арнайы азаматтық бiлiмi бар әйелдерге, офицерлiк құрам лауазымына тағайындау үшiн келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке белгiлеу кезiнде берiледi. 

      11. Офицерлiк құрамның "лейтенант" әскери атағы: 
      1) әскери-оқу орнын бiтiргеннен кейiн (осы Ереженiң 100 тармағының 1-тармақшасында көрсетiлгендерден басқа) әскери қызметшiлерге; 
      2) жоғары азаматтық бiлiмi бар немесе орта әскери-оқу орнының бағдарламасы бойынша мерзiмнен бұрын емтихан тапсырған және офицерлiк құрам лауазымында қызмет өткерiп жүрген прапорщиктерге, мичмандарға; 
      3) келiсiм-шарт бойынша қатардағы жауынгер, сержант және старшина құрамының лауазымдарында қызмет өткерiп жүрген және орта әскери-оқу орындарының бағдарламасы бойынша емтихандарды жедел тапсырған әскери қызметшiлерге; 
      4) жоғары бiлiмi бар және кiшi офицерлердi даярлау бойынша курсты бiтiрген әскери қызметшiлерге; 
      5) даярлау бейiнi бойынша әскери мамандыққа сәйкес келетiн жоғары азаматтық бiлiмi бар әскери мiндеттi әйелдерге, офицерлiк құрам лауазымына тағайындау үшiн келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке белгiлеу кезiнде; 
      6) орта әскери-оқу орындарының бағдарламасы бойынша емтихандарды жедел тапсырған немесе жоғары азаматтық бiлiм алған кiшi лейтенанттарға, қызмет өткерген жылдарына қарамастан берiледi. 

      12. Iшкi iстер органдарының орта және аға басшылық құрамының арнайы атағы бар және офицерлiк құрам лауазымдарында пайдалану үшiн келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке қабылданған адамдарға олардың өзiнде бар арнайы атақтарына тең офицерлік құрамның әскери атағы<*> қайта аттестациялау тәртібімен беріледі. 
      <*> Ішкі істер органдарының орта және аға басшылық құрамындағы адамдарға мыналар жатады: 
      - милицияның кіші лейтенантынан; ішкі қызметтің кіші лейтенантынан бастап ішкі қызмет капитанын қоса, милиция капитанына дейін, арнайы атақтар берілген орта басшылық құрамның адамдары; 
      - милиция майорынан бастап, ішкі қызмет майорынан бастап милиция полковнигіне дейін, ішкі қызмет полковнигін қоса, арнайы атақтар берілген аға басшы құрамның адамдары.

      13. Офицерлік құрамның алғашқы әскери атағын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі береді.

      14. Офицерлерге олардың офицерлік құрамда атқаратын лауазымдары бойынша берілуі мүмкін офицерлік құрамның әскери атақтары әскери бөлімдердің штаттарында көзделеді. Бұл жағдайда жоғары офицерлік құрамның әскери атақтары олар ауыстыруға жататын лауазымдарға жатқызылған қызметтер бойынша беріледі.

      15. Әскери қызметтегі офицерлер үшін офицерлік құрамның әскер атақтарына мынадай еңбек сіңіру мерзімдері <*>  белгіленеді:  ___________________________________________________________________
 |                         |Әскери атаққа еңбек сіңіру мерзімдері
 | Әскери атақтар          |_______________________________________
 |                         |Авиацияның ұшу құрамындағы|Барлық басқа
 |                         |офицерлер үшін Қорғаныс   |офицерлер
 |                         |министрі бекіткен лауазым.|үшін
 |                         |дар тізбесі бойынша       |
 |_________________________|__________________________|____________
 | Кіші лейтенант          |        1 жыл             |   1 жыл 
 | Лейтенант               |        2 жыл             |   2 жыл    
 | Аға  лейтенант          |        2 жыл             |   3 жыл    
 | Капитан                 |        3 жыл             |   3 жыл   
 | Майор                   |        3 жыл             |   4 жыл    
 | Подполковник            |        4 жыл             |   5 жыл   
 | Полковник және одан     |  белгіленбейді           |белгіленбейді
 | жоғары                  |                          |      
 |_________________________|__________________________|____________ 
      Әскери қызметке запастан шақырылған офицерлерге запаста болған уақытындағы әскери атағындағы сіңірген еңбегі офицерлік құрамның әскери атағына сіңірген еңбек мерзіміне есептеледі. 
      Офицерлік құрамның әскери атағына еңбек сіңіру мерзімі тиісті атақты беру туралы бұйрыққа қол қойылған күннен бастап есептеледі. Тең әскери атаққа қайта аттестацияланған офицерлердiң еңбек сiңiру мерзiмi оларға қайта аттестацияға дейiн ие болған әскери атақты беру туралы бұйрыққа қол қойылған күннен бастап есептеледi. 
      Офицерлердiң төмендетiлген әскери атақта болған уақыты қалпына келтiрiлген әскери атаққа еңбек сiңiру мерзiмiне есептелмейдi. 
      Сот үкiмi бойынша сотталған офицерлерге кезектi әскери атақты беру үшiн еңбек сiңiру мерзiмiне жазалау мерзiмi есептелмейдi.
____________________________ 
       <*>  Бес жыл және одан да көп оқу мерзімімен әскери (арнаулы) және азаматтық жоғары оқу орындарын (күндізгі оқу нысанын) бітірген офицерлер үшін лейтенант әскери атағында қызмет өткеру мерзімі 1 жыл болып белгіленеді
       Ескерту: 15-тармақтың сілтемесі жаңа редакцияда жазылды - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      16. Әскери оқу орындарында және адъюнктурада күндiзгi оқу нысанында оқып жүрген, докторантурада даярлықтан өтiп жүрген кадр офицерлерге офицерлiк құрамның кезектi әскери атағы: 
      1) қоса алғанда полковникке дейiн - тиiстi әскери атақтарға белгiленген еңбек сiңiру мерзiмi бiткен кезде; 
      2) полковник - подполковник әскери атағына белгiленген еңбек сiңiру мерзiмi аяқталғаннан кейiн және оқуға (даярлыққа) түскеннен кейiн осы лауазым бойынша штаттағы әскери атаққа енгiзiлген өзгерiстi (жоғарылату немесе төмендету) есепке алмай, берiлетiн атақ олар оқуға (даярлыққа) түсер алдында iстеген штаттық лауазымы бойынша әскери атаққа сәйкес келген жағдайда берiледi. 

      17. Офицерлерге офицерлік құрамның кезекті әскери атақтары генералдар мен офицерлерді Лауазымдарға тағайындауға арналған номенклатураға сәйкес, сондай-ақ офицерлік құрамға кезекті әскери атақтар беру және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің қатарынан босату Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі бекіткен жеке құрам бойынша бұйрықтармен (бұдан әрі Номенклатура) беріледі. 
      Жоғары офицерлiк құрам лауазымына тағайындалған офицерлерге генералдар мен адмиралдардың әскери атағын Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Президентi бередi.
       Ескерту: 17-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      18. Өздерiне қатысты қылмыстық iс қозғалған және әскери қызмет бойынша шектеумен сотталған, сондай-ақ тиiстi командирлердiң (бастықтардың) қарамағындағы офицерлер кезектi әскери атаққа ұсынылмайды. 

      19. Қазақстан Республикасын қорғау, жауынгерлiк кезекшiлiк атқару немесе әскери қызметтiң өзге де мiндеттерiн атқару кезiнде батылдық пен ерлiк көрсеткен, не әскери борышын үлгiлi орындаған кiшi және аға офицерлiк құрамның адамдарына полковникке дейiн қоса, әскери атақ мерзiмiнен бұрын берiлуi мүмкiн. 
      Әскери атақ мерзiмiнен бұрын, әскери атаққа белгiленген еңбек сiңiру мерзiмiнiң кемiнде жартысы өткен кезде және берiлетiн атақ атқарып отырған лауазымы бойынша көзделген әскери атаққа сәйкес келгенде, бiрақ әскери қызмет кезеңiнде екi реттен артық болмаған жағдайда берiледi.
       Ескерту: 19-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      20. Жауынгерлiк даярлықта, әскери тәртiптi нығайтуда, күрделi әскери техниканы меңгеруде жоғары көрсеткiшке жеткен немесе тапсырылған учаскедегi қорғаныс сипатындағы тапсырмаларды шешімге байланысты мiндеттерiн үлгiлi орындағаны офицерлерге полковникке дейiн қоса, атқаратын штаттық лауазымы бойынша көзделген әскери атақтан бiр саты жоғары кезектi әскери атақ берiлуi мүмкiн. 
      Атқаратын штаттық лауазымы бойынша көзделген әскери атақтан бiр саты жоғары кезектi әскери атақ әскери қызмет кезiнде бiр реттен артық емес және әскери атаққа белгiленген кемiнде екi еңбек сiңiру мерзiмi өткенде берiледi. 

      21. Атқаратын штаттық лауазымы бойынша көзделген әскери атақтан бiр саты жоғары кезектi әскери атақты мерзiмiнен бұрын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi бередi. 

      22. Мемлекеттiк үкiмет органдары мен ұйымдарына қорғаныс қабiлеттiлiгi мен қауiпсiздiк мүддесi үшiн жұмыстарды орындауға iссапарға жiберiлген офицерлерге кезектi әскери атақтар полковникке дейiн қоса, осы лауазым бойынша iссапарға жiберiлгеннен кейiн әскери атаққа енгiзiлген өзгерiсiн есепке алмай, берiлетiн атақ олар iссапарға жiберiлгенге дейiн атқарған штаттық лауазымы бойынша әскери атаққа сәйкес келген кезде, әскери атаққа белгiленген еңбек сiңiру мерзiмi өткеннен кейiн берiледi. 
      Осы адамдарға кезектi әскери атақты мерзiмiнен бұрын немесе iссапарға жiберiлгенге дейiн соңғы атқарған штаттық лауазымы бойынша көзделген бiр саты жоғары әскери атақты беру осы Ережеде белгiленген тәртiппен жүргiзiледi. 
      Осы тармақта көрсетiлген офицерлер санаттарына кезектi әскери атақтарды тиiстi мемлекеттiк органдардың ұсынысы бойынша: 
      1) полковникке дейiн қоса - Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi; 
      2) жоғары офицерлiк құрамның әскери атақтарын - Қазақстан Республикасының Президентi бередi. 

      23. "Полковник" және жоғары офицерлiк құрамның әскери атақтарын беру жөнiндегi ұсыныстар Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi түрлерiнiң Әскери Кеңестерiнде және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң алқасында қаралады. 

      24. Кiшi және аға офицерлiк құрамның адамдары Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен әскери атағынан бiр сатыға төмендетiлуi мүмкiн. Олардың бұрынғы әскери атағын қалпына келтiру, атқаратын штаттық лауазымына қарамастан, үлгiлi тәртiбi мен қызметте адал болуына сәйкес, төмендетiлген күнiнен бастап бiр жылдан кейiн Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен жүзеге асырылады. Әскери атақты екiншi рет төмендетуге рұқсат берiлмейдi, өзгеше жазалау шаралары қолданылады. 

      25. Офицерлiк құрам атағына кiр келтiрген және офицерлiк құрамға жат терiс қылықтар жасаған офицерлердi әскери атақтардан: 
      1) кiшi және аға офицерлiк құрамдағы адамдарды - Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi; 
      2) жоғары офицерлiк құрамдағы адамдарды - Қазақстан Республикасының Президентi айырады. 
      Офицерлердi әскери атағынан айыруға ұсыну жөнiндегi мәселе Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi түрлерiнiң Әскери Кеңестерiнде және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң Алқасында қаралады. 
      Қылмыс жасаған офицерлер әскери атақтан соттың күшiне енген айыптау үкiмi бойынша айырылады. 
      Офицерлiк құрамның әскери атағынан айырылған, кейiннен өздерiн офицерлiк құрам лауазымы орнында қызмет атқаруға лайықты етiп көрсеткен адамдарға, бұрынғы атақтарына тең және бұрынғы атақтарынан төмен әскери атақтар, атағынан айырғаннан кейiн, бiрақ кемiнде 3 жылдан, ал сот үкiмiмен айрылғандарға - соттылығы алынғаннан (өтелгеннен) кейiн берiлуi мүмкiн. 

      26. Офицерлiк құрам адамдарының әскери атақтарын заңсыз төмендеткен немесе әскери атақтарынан айырған жағдайда бұрынғы әскери атақтарын қалпына келтiру туралы шешiмдi тексеру нәтижесi бойынша не әскери соттың шешiмiне сәйкес: 
      1) Кiшi және аға офицерлiк құрам бойынша - Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi; 
      2) жоғары офицерлiк құрам бойынша - Қазақстан Республикасының Президентi қабылдайды. 
      Заңсыз төмендетiлген әскери атақта жүрген уақыты немесе офицерлiк құрамның әскери атағынан заңсыз айырылған кезеңi қалпына келтiрiлген әскери атаққа еңбек сiңiру мерзiмiне кiредi. 
      Сонымен бiрге, офицерлiк құрам адамдарына келтiрiлген материалдық залал толық көлемде өтеледi. 

  2-тарау. Лауазымға тағайындау, қызметi бойынша
орын ауыстыру  

      27. Офицерлiк құрамның адамдары орын ауыстыруға жататын лауазымдар және осы лауазымдарға сәйкес келетiн әскери атақтар арнайы тiзбелер негiзiнде штаттарда көзделедi. 
      Кiшi және аға офицерлiк құрам адамдары ауыстыруға жататын офицерлiк құрам лауазымдарының және осы лауазымдарға сәйкес келетiн әскери атақтардың тiзбесiн Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi, ал жоғары офицерлiк құрам лауазымдары мен осы лауазымдарға тиiстi әскери атақтардың тiзбесiн Қазақстан Республикасының Президентi бекiтедi. 

      28. Офицерлер лауазымдарға Номенклатураға сәйкес жеке құрам бойынша бұйрықтармен тағайындалады
       Ескерту: 28-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      29. Офицерлердiң қызмет бойынша орын ауыстыруы: 
      1) жоғары лауазымдарға; 
      2) тең лауазымдарға; 
      3) төмен лауазымдарға; 
      4) атқарып отырған қызметiнен босатылып, оқуға түсуiне байланысты, сондай-ақ оқуын аяқтағаннан кейiн қызметке тағайындаған кезде жүргiзiледi. 

      30. Қызмет бойынша орын ауыстыру туралы бұйрықтарда офицер қандай лауазымға (жоғары, тең, төмен) орын ауыстырғандығы және осы Ереженiң 31,32,33 тармақтарында көзделген осындай орын ауыстырудың негiзi көрсетiледi. 
      Офицерлiк құрам лауазымдары: егер осы лауазым бойынша штатта офицерлiк құрамның әскери атағы атқарып жүрген лауазымы бойынша әскери атағынан жоғары, ал әскери атақтары тең болған кезде - үлкен лауазымдық жалақы көзделген болса - жоғары; егер осы лауазым бойынша штатта офицерлiк құрамның әскери атағы атқарып жүрген лауазымы бойынша әскери атағынан төмен, ал әскери атақтары тең болған кезде - төмен лауазымдық жалақы көзделген болса - төмен деп саналады. Штаттарда екi әскери атақтар немесе ең төменгiден ең жоғарыға дейiнгi лауазымдық жалақылар көзделген жағдайда жоғарылау әскери атақ немесе ең жоғары лауазымдық жалақы назарға алынады. 

      31. Офицерлердi жоғары лауазымдарға орын ауыстыру қызметi бойынша жоғарылату тәртiбiмен жүргiзiледi. 
      Офицерлердi жоғары лауазымға орын ауыстыру кезiнде олардың кәсiби даярлығы, тапсырылған учаскелердегi қол жеткiзген табыстары, олардың жоғары лауазым бойынша мiндеттердi атқаруға бейiмдiлiгiнің болуы ескерiледi. Жоғары қызметке тағайындауға қызметi бойынша жоғарылату үшiн кандидаттардың резервiнде тұрған офицерлер ұсынылады. 
      Офицерлердi болашақ қызметтерiн орындауға, жоғары лауазымға орын ауыстыруға iс жүзiнде даярлау мақсатында нұсқамалық оқу-сабақтары жүргiзiледi, олар тағылымдамадан өтедi немесе тиiстi курстарда, жиындарда оқытылады. 
      Сот үкiмi бойынша сотталған офицерлер қызмет бойынша жоғарылатылмайды. 

      32. Офицерлердi тең қызметке: 
      1) ұйымдастыру шараларына байланысты; 
      2) мамандығы бойынша немесе жұмыс тәжiрибесiн ескере отырып неғұрлым мақсатқа сәйкес пайдалану үшiн; 
      3) денсаулық жағдайына байланысты - әскери-дәрiгерлiк комиссияның қаулысы негiзiнде және офицердiң өтiнiшi бойынша; 
      4) отбасы жағдайына байланысты - офицердiң өтiнiшi бойынша осы Ереженiң 59-тармағының 7-тармақшасында көзделген шарттар болған кезде орын ауыстыруға болады. 

      33. Офицерлердi төменгi қызметтерге: 
      1) ұйымдастыру шаралары бойынша - тең қызметке орын ауыстыру мүмкiндiгi болмағанда; 
      2) атқаратын қызметiне сәйкес келмеген жағдайда, аттестациялау тәртiбiмен; 
      3) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Тәртiптiк жарғысына сәйкес берiлген тәртiптiк жазалау ретiмен; 
      4) офицерлердiң жолдастық ар сотының өтiнiш беруi бойынша; 
      5) денсаулық жағдайына байланысты - әскери қызметке жарамдылығын шектеу, атқарып отырған қызметi бойынша мiндеттерiн денсаулық жағдайына байланысты орындай алмайтындығы жөнiндегi әскери-дәрiгерлiк комиссияның қаулысына сәйкес және тең қызметке тағайындау мүмкiндiгi болмаған жағдайда; 
      6) отбасы немесе басқа да жағдайларға байланысты - осы Ереженiң 59-тармағындағы 7-тармақшаға сәйкес офицердiң келiсiмi болғанда; 
      7) iскерлiк және кәсiби қасиеттерiн ескере отырып немесе офицердiң рапорты бойынша жұмыс көлемi аз қызметке тағайындаған кезде орын ауыстырады. 
      Ұйымдастыру шараларына сәйкес жоғары лауазымнан төменгi қызметке ауыстырылған офицерлер қызмет бойынша жоғарылатуға арналған кандидаттар резервiне енгiзiледi. 
      Офицерлер қызметiнде заңсыз төмендетiлген жағдайда, оларды қайта орналастыру тексеру нәтижелерi, немесе төмендету жөнiнде шешiм қабылдаған сатыдағы немесе жоғары сатыдағы әскери сот шешiмi негiзiнде жүргiзiледi. Сонымен бiрге бұрынғы қызметiне қайта орналастырылған офицерлерге келтiрiлген материалдық зиян толық көлемде қалпына келтiрiледi. Қызметте заңсыз төмендетуге кiнәлі лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңымен белгiленген тәртiп бойынша жауапкершiлiкке тартылады. 

      34. Офицерлердi қызметке тағайындаған және оларды қызметi бойынша орын ауыстырған кезде мынадай шарттар сақталады: 
      1) офицерлiк құрам лауазымдары әскери қызметтегi офицерлермен жинақталады. Осы қызметтерге басқа адамдарды орналастыруға Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi белгiлеген тәртiппен жол берiледi; 
      2) офицерлердi қызметке тағайындаған және оларды қызмет бойынша орын ауыстырған кезде, әдеттегiдей, офицерлердi негiзгi және тектес мамандықтар бойынша не қызмет тәжiрибесiн ескере отырып пайдалану қамтамасыз етiледi; 
      3) офицерлердi қызмет бойынша орын ауыстыру, әдеттегiдей, оларды қызметке тағайындау құқығы бар командирлердiң (бастықтардың) қарамағына енгiзбей жүзеге асырылады. Командирлердiң (бастықтардың) қарамағына енгiзiлген офицерлер, қарамағында болған екi ай iшiнде қызметке тағайындалуы тиiс. Белгiленген демалыстарда (балаға күтiм жасау жөнiндегi демалыстан басқа), емдеу мекемелерiнде (бөлiмшелерiнде) емделуде (тексерiлуде), офицерлiк құрамның ваканттық қызметiн уақытша атқаруда болған кезеңдер, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң шешiмi бойынша осы офицерлердiң қызметтiк жағдайы оларға қатысты емес себептер бойынша дер кезiнде айқындалмаған жағдайдағы басқа қызмет кезеңдерi қарамағында болу мерзiмiне саналмайды. 
      Қызмет бойынша орын ауыстыратын офицерлер Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Iшкi қызмет жарғысымен, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен белгiленген мерзiмде, офицер кезектi демалыста немесе емделуде болған жағдайлардан басқа, iстерi мен қызметiн тапсырғаннан кейiн, бiрақ әскери бөлiм қызметке тағайындау туралы жазбаша бұйрықты (хабарлауды) алған күннен бастап бiр айдан кешiктiрмей жаңа қызмет орнына кетуi тиiс; 
      4) әскери-дәрiгерлiк комиссия денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шектеулi жарамды деп танылған, бiрақ әскери қызметте болудың шектеулi жасына жетпеген офицерлердi атқарып отырған қызметiнен денсаулық жағдайы, даярлығы мен қызмет тәжiрибесiн ескере отырып орындайтын басқа қызметке ауыстыру қажеттiлiгiн әскери бөлiм командирiнен бастап одан да жоғары тiкелей бастықтары айқындайды. 
      - денсаулық жағдайы бойынша ұшу жұмысына (теңiз қызметiне), әуе-десанттық қызметiне, арнаулы ғимараттардағы қызметке немесе радиоактивтi заттармен және иондаушы сәулелендiру көздерiмен болатын жұмыстарға жарамсыз, бiрақ әскери қызметте болудың шектi жасына жетпеген және денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке шектеулi жарамды деп танылған офицерлер бұл жұмыстарға (қызметтерге) байланысы жоқ, офицерлiк құрам лауазымдарына тағайындалады, ал әуе-десанттық әскерлердiң офицерлерi Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң басқа бөлiмдерiне ауыстырылады. 
      Саптан тыс қызметтерге жарамды деп танылған офицерлердi денсаулық жағдайларын ескере отырып, олар орындай алатын қызметтерге орын ауыстыру мүмкiндiгi болмаған жағдайда, аталған офицерлер әскери қызметтен босатылуға ұсынылады. 
      Офицерлердiң әскери қызметке, сондай-ақ ұшу жұмысына (теңiз қызметiне), әуе-десанттық әскер қызметiне, арнаулы ғимараттарда, радиактивтi заттармен және иондаушы сәулелендiру көздерiмен болатын жұмыстарға жарамдылығының дәрежесiн айқындауға арналған медициналық куәландыру тәртiбi Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен белгiленедi; 
      5) әскери қызметте болудың шектi жасына жетпеген, әскери қызметке жарамды немесе шектеулi жарамды деп танылған, бiрақ өзiнiң денсаулығы немесе олардың отбасы мүшелерiнiң денсаулық жағдайы бойынша қызмет орнын (тұрғылықты жерiн) өзгертудi қажет ететiн офицерлердi қызмет бойынша орын ауыстыру әскери-дәрiгерлiк комиссияның қаулысы негiзiнде жүргiзiледi. 
      Осы мақсаттарда медициналық куәландырылуға жiберiлуi мүмкiн отбасы мүшелерiне әйелi (күйеуi), кәмелетке толмаған балалары, әскери қызметшiнiң асырауындағы кәмелетке толған оқушы балалары, сондай-ақ I және II топтағы мүгедек балалары жатады. 
      Офицердiң асырауындағы және олармен бiрге тұратын, қалған отбасы мүшелерi: 60 жастан асқан әкесi, 55 жастан асқан анасы немесе анасы мен әкесi жастарына қарамастан I және II топтың мүгедектерi болса, аға-iнiсi, апа-қарындасы, атасы мен әжесi (офицердiң және оның әйелiнiң немесе күйеуiнiң) - егер олар денсаулық жағдайына байланысты үнемi басқа адамның күтiм жасауына мұқтаж болса және басқа жақын туыстары болмаған жағдайларда ғана куәландыруға жiберiлуi мүмкiн. 
      Ерекше жағдайларда, офицердiң өзiнiң немесе әйелiнiң (күйеуiнiң) қартайған және ауру ата-аналарына, не олар жоқ болса, офицер немесе оның әйелi (күйеуi) солардың тәрбиесiнде болған, бөлек тұратын әжесi мен атасына (олардың балалары жоқ болса) күтiм жасау қажеттiлiгiне орай қызметi бойынша басқа жерге орын ауыстыруы туралы өтiнiш жасауына байланысты полктiң және одан жоғары командирдiң шешiмiмен олардың тұрғылықты жерлерi бойынша әскери комиссариаттан әскери-дәрiгерлiк комиссияның олардың денсаулық жағдайы туралы қаулысы, отбасы-мүлiктiк тексеру актiсiмен ресiмделетiн отбасы жағдайы және басқа туысқандарының бар-жоқтығы туралы мәлiметтер сұратылады. 
      Денсаулық жағдайы бойынша ауыр және қолайсыз климаттық және экологиялық жағдайлары бар жерлерде әскери қызмет өткеруге (тұруға) мүмкiндiгiн анықтау үшiн офицерлердi және оның отбасы мүшелерiн, сондай-ақ офицердiң және оның әйелiнiң (күйеуiнiң) күтiмдi керек ететiн қартайған және ауру ата-аналарын медициналық куәландыру тәртiбi Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен белгiленедi. 
      6) өзара жақын туыстығы немесе жекжаттығы бар (ата-аналар, ерлі-зайыптылар, ағайындылар, апалы-сiңлілер, ұлдары, қыздары, сондай-ақ ерлi-зайыптылардың ата-аналары, аға-iнiсi, апа-сiңлiсi, балалары) офицерлердi, егер қызмет өткеру бiр-бiрiне тiкелей бағынатын немесе бақылауға байланысты болса, әдеттегiдей, әскери қызметтi бiр бөлiмде өткеруге жiберiлмейдi. 
      7) Бос қызметтiк тез арада орнын басу қажет болған жағдайда полк командирiнен бастап лауазымы бойынша оған тең және жоғары тiкелей бастыққа осы қызметке тағайындау құқығын пайдаланатын бастықтың келiсiмiмен офицерлiк құрам адамын лауазымы бойынша мiндеттерiн уақытша атқаруға жол беруiне рұқсат берiледi; 
      8) офицерлердi офицерлiк құрам лауазымына қос қызметтiлiк тәртiбiмен тағайындауға жол берiлмейдi. 
      9) Оларға қатысты қылмыстық істер қозғалған және тергеу жүргізіліп жатқан немесе қылмыстық істері сотта қаралып жатқан офицерлік құрам адамдары іс бойынша үзілді-кесілді шешімге дейін қызмет бойынша ауыстыруға немесе іссапарға жіберуге жатпайды. Көрсетілген офицерлер атқарып жүрген лауазымдарынан босатылады және бүкіл тергеу кезеңінде тергеу немесе сот органдарының қаулысы негізінде тізілімдемеге сәйкес тиісті командирлердің (бастықтардың) қарамағына алынады. Полк командирлерінен бастап және одан жоғары командир (бастық) осы лауазымға тағайындау құқығын пайдаланатын бастықтың келісімімен офицерді жеке құрамға басшылық жасауға, материалдық құралдар мен қару-жарақтың есебін жүргізуге, сақтауға байланысты емес бос лауазымдар бойынша міндетті уақытша орындауға жіберуі мүмкін. Басқа лауазымға уақытша тағайындау қылмыстық қудалауды жүргізуші органдардың келісімі бойынша қолбасшылықпен шешіледі.
       Ескерту: 34-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      35. Қазақстан Республикасының климаттық, экологиялық және әлеуметтiк-тұрмыстық жағдайлары ауыр жерлерiнде әскери қызмет өткеретiн офицерлер үшiн осы жерлерде қызмет өткеру кезеңiне Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысымен айқындалған жеңiлдiктер берiледi. 
      Табиғи апаттардан немесе төтенше жағдайлар кезiндегi опаттардан зардап шеккен жерлерде офицерлер үшiн белгiленген кезеңге қызмет мерзiмiн Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi белгiлеуi мүмкiн. 

      36. Офицерлiк құрам адамдарының Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң түрлерi, әскер тектерi, бiрлестiктер, құрамалар мен әскери бөлiмдер арасында орын ауыстыру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi белгiлейдi. 

      37. Офицерлер әскери қызметiн одан әрi өткеру үшiн: 
      1) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнен Ұлттық қауiпсiздiк, Iшкi iстер органдарына, Республикалық ұланға, Төтенше жағдайлар жөнiндегi комитетке және заңмен белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығы бойынша Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi жеке құрамының тiзiмiнен шығарыла отырып, құрылған Қазақстан Республикасының басқа да құрылымдарына; 
      2) Ұлттық қауiпсiздiк, Iшкi iстер органдарынан, Республикалық ұланнан, Төтенше жағдайлар жөнiндегi комитеттен және заңмен белгiленген тәртiппен құрылған Қазақстан Республикасының басқа да құрылымдарынан Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiне - оларды тиiстi министрлiктер, комитеттер жеке құрамының тiзiмiнен шығара отырып, тиiстi мемлекеттiк органдар мен әскерлер басшыларының бұйрығымен; 
      3) Мемлекетаралық келiсiмдер негiзiнде жеке құрам тiзiмiнен шығарыла отырып, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнен Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердiң Қарулы Күштерiне iссапарға жiберiлуi мүмкiн. 
      Іссапарға жiберу тиiстi мемлекеттер органдары арасындағы келiсiм бойынша офицердiң рапортымен жеке тәртiпте жүргiзiледi. 
      Әскери бөлiм орын ауыстырған кездерде офицерлер жаңа қызмет орнына оның тiзiмдiк құрамына сәйкес сол бөлiмнiң құрамында кетедi. 

      38. Офицерлер, өздерiнiң келiсiмi бойынша, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi негiзiнде атқарып отырған қызметiнен босатыла және қорғаныс сипатындағы жұмыстарды және басқа да арнайы мiндеттердi орындау үшiн әскери қызметте қалдырыла отырып, мемлекеттiк органдарға (ұйымдарға) iссапарға жiберiлуi мүмкiн. 
      Әскери қызметте қалдырыла отырып, мемлекеттiк органдарға iссапарға жiберiлген офицерлердiң Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде әскери қызмет өткерушi офицерлер үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген құқықтары, жеңiлдiктер, артықшылықтар мен мiндеттерi сақталады. 
      Офицерлердi мемлекеттiк органдар мен ұйымдарға iссапарға жiберу Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен жүзеге асырылады. Iссапарға жiберiлген офицерлердi қызметке тағайындау және қызметi бойынша орнын ауыстыру осы офицерлердi iссапарға жiберу мақсаттарына сәйкес, мемлекеттiк органдар басшыларының бұйрығымен жүзеге асырылады және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң кадрлар органына бұл жөнiнде жазбаша түрде хабарланады. 

  3-тарау. Аттестация

      39. Офицерлердiң қызметтiк жұмыстарына, олардың iскерлiк және адамгершiлiк қасиеттерiне мезгiл-мезгiл баға беру, сондай-ақ офицер кадрларын дұрыс iрiктеу, орналастыру және тәрбиелеудi қамтамасыз ету мақсатында офицерлердiң аттестациясы жүргiзiледi. 
      Аттестацияның негiзгi мiндеттерi: 
      1) әрбiр офицердiң iскерлiк және моральдiк қасиеттерiне, олардың әлеуеттiк мүмкiндiктерiне нақты сипаттама беру; 
      2) аттестацияланатын офицерлердiң атқаратын қызметiне сәйкестiгiн және оларды болашақта әрi қарай қызмет бабында пайдалану мүмкiндiгiн айқындау; 
      3) келiсiм-шарт бойынша қызмет өткерiп жүрген, сондай-ақ запастан 3 жылға шақырылған офицерлердiң қызмет мерзiмiн ұзартудың мақсатқа сәйкестiгiн анықтау; 
      4) офицер кадрларын даярлау (қайта даярлау), оқыту және тәрбиелеудi жетiлдiру бағыттарын айқындау; 
      5) жоғарылату және оқуға жiберу үшiн офицер кадрларының резервiн анықтау. 

      40. Бейбiт уақытта офицерлiк құрам адамдарын аттестациялау үш жылда бiр рет жүргiзiледi. Жекелеген санаттағы офицерлiк құрамды аттестациялау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң шешiмi бойынша басқа мерзiмдерде де жүргiзiлуi мүмкiн. Жеке офицерлердi аттестациялау бөлiм командирiнiң шешiмi бойынша жүргiзiлуi мүмкiн. 
      Әскери-оқу орындарын бiтiрушiлер әскери оқу орнын бiтiргенде аттестациядан өткiзiледi. 
      Келiсiм-шарт бойынша әскери қызмет өткерушi офицерлер олардың мерзiмi ұзартылған жағдайда, әрбiр келiсiм-шарт мерзiмi бiтуi бойынша аттестацияланады. 
      Әскери қызметке запастан 3 жылға шақырылған офицерлер әскери қызметi аяқталғаннан кейiн, оларды әрi қарай әскери қызметке қалдырған жағдайда ғана аттестацияланады. 

      41. Офицерлiк құрам адамдарын олардың тiкелей командирлерi (бастықтары) аттестациядан өткiзедi. 
      Өз бағынысындағыларды аттестациядан өткiзетiн командирлер (бастықтар) аттестациялаудың әдiлдiгiне және онда айтылған қорытындылар мен ұсынымдардың дұрыстығына дербес жауап бередi. 
      Аттестацияны аттестация сызбасына сәйкес тiкелей бастықтар бекiтедi. 
      Аттестацияны өткiзу және ол бойынша қорытынды шығару үшiн әскери бөлiмде (Департаментте, Комитетте, басқармада, жеке бөлiмде, мекемеде, кәсiпорында) құрамы әскери бөлiм командирiнiң (Департамент, Комитет, басқарма, жеке бөлiм, мекеме, кәсiпорын бастықтарының) бұйрығымен жарияланатын тұрақты жұмыс жүргiзетiн аттестациялық комиссия құрылады. 
      Офицерлiк құрамның саны аз болған кезде бағыныстылығы немесе аумақтық қарастылығы бойынша тұрақты жұмыс жүргiзетiн бiрiккен аттестациялық комиссия құрылады. 
      Тiкелей командирiнiң (бастығының), өз командирiнiң (бастығының) немесе тұрақты жұмыс жүргiзетiн аттестациялық комиссияның аттестацияланушының атқаратын қызметiне сәйкес келмейтiндiгi туралы, төменгi қызметке орын ауыстыру немесе запасқа шығарудың (жасы, ауруы бойынша немесе келiсiм-шарт мерзiмiнiң аяқталуы бойынша запасқа шығарудан басқа) қажеттiлiгi туралы қорытындысы бойынша офицерлермен жүргiзiлетiн аттестацияны, өздерiндегi тағайындау үшiн лауазымдар номенклатурасына аттестацияланушының қызметi кiретiн бастықтар бекiтедi. 
      Тiкелей бастықтар офицерлерден аттестацияда көрсетiлген кемшiлiктерiн жоюды талап етулерi, аттестация қорытындыларының iске асырылуын, лайықты офицерлердi жоғары қызметке дер кезiнде тағайындалуын және олардың оқуға жiберулерiн қамтамасыз етулерi керек. 

      42. Мемлекеттiк органдар мен ұйымдарға әскери қызметте қалдырыла отырып, iссапарға жiберiлген офицерлер аттестациядан мемлекеттiк қызмет туралы заңдарға сәйкес өткiзiледi. Оларды Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiне iссапарға жiберген немесе запасқа не отставкаға шығарған кезде оларға жұмыс орны бойынша тиiстi мемлекеттiк органдардың басшылары бекiтетiн қызметтiк мiнездеме жазылады және ол Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгiне жiберiледi. 

      43. Бекiтiлген аттестацияларды аттестацияланған әскери қызметшiлерге жеке, қол қойғыза отырып, олардың тiкелей бастықтары жеткiзедi. Аттестация тәртiбiнiң бұзылғандығы және дұрыс өткiзiлмегендiгi үшiн белгiленген тәртiппен аттестация жүргiзiлген күннен кешiктiрмей бiр ай мерзiм iшiнде шағым берiлуi мүмкiн.
      Шағым бойынша түпкiлiктi шешiмдi аттестацияны бекiткен бастық қабылдайды. Әскери қызметшiнiң шағымы негiздi деп танылған жағдайда қайтадан аттестация өткiзiледi.     

4-тарау. Демалыстар

      44. Әскери қызметтегi офицерлерге:
      1) негiзгi демалыстар;
      2) ауруына байланысты демалыстар;
      3) отбасы жағдайына байланысты қысқа мерзімдi демалыстар;
      4) оқу орындарында оқуына байланысты демалыстар;
      5) шығармашылық жұмыстарға байланысты демалыстар;
      6) жүктi болуына, тууына және баланы күтуiне байланысты демалыстар;
      7) "Әскери қызметшiлер мен олардың отбасы мүшелерiнiң мәртебесi және оларды әлеуметтiк қорғау туралы" заңға сәйкес:
      - зиянды ауыр жағдайларда мiндеттерiн атқарғаны үшiн; 
      - қызметiнiң ерекше сипаты үшiн;
      - экологиялық апат аймағында қызмет атқарғаны үшiн қосымша демалыстар берiледi.
      Демалыстардың ұзақтығы тәулiкпен есептеледi.
      Демалысқа қосымша демалысты өткiзетiн жерге барып-қайту, сонымен бiрге офицердi демалыстан қайта шақыртып алған кездегі жолына кететiн уақыт берiледi.

      45. Офицерлерге, күнтiзбелiк есеппен жалпы қызмет өткерген жылдарына, олардың әскери қызметiнiң ерекшелiктерi мен жағдайларына байланысты Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мынадай ұзақтықта демалыстар берiледi: 
      1) әскери қызметте 10 жылға дейiн еңбек сiңiргендерге - 30 тәулiк; 10-нан 15 жылға дейiн - 35 тәулiк; 15-тен 20 жылға дейiн - 40 тәулiк; 20 жылдан және одан көп жылға - 45 тәулiк. 
      Негiзгi демалыстың ұзақтығын анықтау кезiнде ескерiлетiн жалпы қызмет өткерген жылдары, әскери қызметшiлерге зейнетақы тағайындау үшiн күнтiзбелi еңбек сiңiрген жылдарын есептеуге арнап белгiленген ережелер бойынша есептеледi. 
      2) ұшу жұмысындағыларға (жауынгерлiк кезекшiлiк атқаратындарға) - 45 тәулiк. 
      Осы офицерлердiң атқаратын мiндетi ұзақтығы 45 тәулiк негiзгi демалыс алуға құқық беретiн лауазымдар тiзбесi Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен анықталады. 
      3) ауыр және қолайсыз климат жағдайындағы жерлерде қызмет өткерушiлерге - 45 тәулiк; 
      4) ерекше күрделi қызмет жағдайларына байланысты немесе төтенше жағдайлар кезiнде ұзартылған демалысты қажет ететiн офицерлiк құрамның басқа топтарына ерекше жағдайларда - Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң шешiмiмен - 45 тәулiк; 
      Офицерлерге әскери қызметiнiң ерекшелiгi мен жағдайларына байланысты берiлетiн негiзгi демалыстардың ұзақтығы олардың қызмет өткерген жылдарына байланысты болмайды. Негiзгi демалыс ұзақтығы басқаша белгiленген әскери бөлiмге тағайындалғанға дейiн негiзгi демалысын пайдаланбаған офицерлердiң негiзгi демалысының ұзақтығы бұрынғы және жаңа қызмет орындары бойынша ағымдағы жылға қызмет уақытына пропорционалды түрде белгiленедi. 
      Қысқа мерзiмдi қызметтегi және 3 жылға шақырылған офицерлерге шақырылған және босатылатын жылға берiлетiн демалыстардың ұзақтығы негiзгi және қосымша демалыстар беру кезiнде ағымдағы жылы қызмет өткерген уақытына аталған демалыстардың әрқайсысын 12-ге бөлiп және олардың қызмет өткерген жылдарына, қызметiнiң ерекшелiгi мен жағдайларына сүйене отырып, қызметтегi толық айдың санына көбейту жолымен пропорционалды түрде есептеледi. Мұндай демалыс офицердiң қалауы бойынша келесi жылдағы негiзгi демалысқа қосылуы мүмкiн. 
      Сондықтан, әскери қызметке тiкелей азаматтық жоғары немесе орта арнаулы оқу орнын бiтiргеннен кейiн запастан шақырылған офицерлерге қызметке орналасқан жылға негiзгi демалыс 30 тәулiк ұзақтықпен берiледi. Мұндай демалыс офицерлердi қызмет өткеретiн жерге жiбергенге дейiн пайдаланылуы тиiс. 

      46. Офицерлерге негiзгi демалыс оларды пайдалану кезеңдерiн кезектестiрудi, әскери бөлiмдердiң тұрақты жауынгерлiк даярлығын қолдауды қамтамасыз етудi ескере отырып және негiзгi демалыстардың жоспарына сәйкес берiледi. 
      Оқуға кандидат болып бекiтiлген офицерлерге, қызмет мерзiмiнде белгiленген жерлерге баруы үшiн олардың кетуiне дейiн демалысты толық пайдалануы есебiмен, ал әскери оқу орындарында оқып жатқандарға - оқу жылы аяқталған соң негiзгi демалыс берiледі. Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес жеңiлдiк алуға құқы бар офицерлерге негiзгi демалыс оларға ыңғайлы уақытта берiледi. 
      Негiзгi және қосымша демалыстар кезiнде ауырып қалған офицерлерге демалыс кезiнде ауырған күндерiне сәйкес жазылуы бойынша демалыс ұзартылады. 
      Демалысты ұзарту бұл жөнiнде әскери бөлiм командирiне немесе демалысты берген командирге (бастыққа) хабарлай отырып, емдеушi дәрiгер мен емдеу мекемесiнiң бастығы (бас дәрiгер) куәландырған тиiстi анықтама негiзiнде гарнизон бастығы, гарнизон әскери полиция органының бастығы (әскери комиссар) жүзеге асырады. 
      Офицерлердiң әскери қызметтен босатылуына байланысты кейiннен оны әскери бөлiм жеке құрамының тiзiмiнен шығара отырып, берiлген негiзгi демалысы ұзартылмайды. 
      Негiзгi демалысқа басқа гарнизоннан келген офицерлердiң негiзгi демалысын, оның отбасы мүшелерiнiң бiрi (әкесi, шешесi, әйелi, балалары, туған аға-iнiлерi мен апа-қарындастары) немесе олар тәрбиесiнде болған басқа адамдар қайтыс болған немесе ауыр науқастанған жағдайда, сондай-ақ осы офицерлер отбасына төнген басқа да зiлзалалар кезiнде бұл жөнiнде олар келген әскери бөлiм командирiне дереу хабарлай отырып, он күнге дейiнгi мерзiмге гарнизон бастығы, әскери полиция органының бастығы (әскери комиссар) ұзартады. 
      Ерекше жағдайларда, негiзгi демалысты келесi жылға ауыстыруға дивизия командирiнен бастап, оған тең және одан жоғары тiкелей бастықтың шешiмi бойынша рұқсат етiледi. Мұндай жағдайда, өткен жылғы демалыс осы жылдың бiрiншi тоқсанында берiлуi, ал егер офицер әскери қызметтен босатылатын болса, босатылатын жылғы демалысына қосылуы тиiс. 

      47. Зиянды ауыр жағдайларда мiндет атқарғаны және қызметтiң ерекше сипаты үшiн қосымша демалыс жеңiлдiк беру болып табылады және ол офицерлерге аурудың алдын алу, кәсiби жұмысқа жарамдылығын толық қалпына келтiру мақсатында берiледi. 

      48. Офицерлерге зиянды ауыр жағдайларда мiндетiн атқарғаны үшiн және қызметiнiң ерекше сипаты үшiн берiлетiн қосымша демалысқа құқылы офицерлiк құрам лауазымдарының тiзбесi, осы демалыстың тәртiбi мен шарты Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен белгiленедi. 
      Сонымен бiрге, офицерлерге зиянды ауыр жағдайларда мiндетiн атқарғаны және қызметтiң ерекше түрi үшiн, егер барлық күнтiзбе жылы ішiнде олар Тiзбеде белгiленген лауазымдарда қызмет уақытын толық пайдаланған жағдайда қосымша демалысы толық мөлшерде берiледi. Басқа жағдайларда қосымша демалыстың ұзақтығы ағымдағы күнтiзбе жыл iшiнде зиянды ауыр жағдайларда мiндетiн атқару және ерекше қызмет сипаты үшiн жұмыс iстеген уақытқа пропорционалды түрде айқындалады. 

      49. Қосымша демалыс негiзгі демалыспен бiрге немесе жеке берiлуi мүмкiн. 
      Зиянды ауыр жағдайларда мiндетiн атқарғаны, қызметтiң ерекше түрi, сондай-ақ экологиялық апат аймақтарында әскери қызметiн өткергенi үшiн, бiр мезгiлде қосымша демалысқа құқы бар офицерлерге қосымша демалыс олардың қалауы бойынша тек бiр негiз бойынша берiледi. 
      Негiзгi және қосымша демалыстың жалпы ұзақтығы демалысты өткiзетiн жерге барып, қайту жолы үшiн қажеттi уақытты есептемей, екi айдан аспауы керек. 
      Негiзгi демалыс, егер қосымша демалыс сонымен бiр мезгiлде берiлген кезде офицердiң тiлегi бойынша екiге бөлiнiп берiледi. 

      50. Офицерлер қызметтiк қажеттiлiктен басқа жағдайда демалыстан керi шақыртылып алуға жатпайды. Қызмет қажеттiлiгi туындаған жағдайда олар дивизия командирiнен бастап оған тең және одан жоғары тiкелей бастықтың жазбаша рұқсаты негiзiнде демалыстан керi шақырылуы мүмкiн. Осыған байланысты пайдаланылмаған демалыс бөлiгi офицерлерге берiлген күнтiзбе жыл iшiнде басқа уақытта берiлуi немесе келесi күнтiзбелiк жылда берiлетiн демалысқа қосылуы мүмкiн. Мұндай жағдайда, офицерге берiлген демалыстың пайдаланылмаған бөлiгi, берiлген күнтiзбе жыл iшiнде 10 тәулiк және одан да көп болса, оған демалыс өткiзетiн жерге барып, қайту жолы үшiн, бiрақ өзi керi шақырылған пункттен аспайтын, жол құжаттары берiледi, сондай-ақ демалыстан тыс, бару жолына уақыт берiледi. 
      Өз өкiлеттiгi шегiнен шыққан және офицердi демалыстан шақыртып алған басқа командирлер (бастықтар) тәртiптiк, сондай-ақ үзілген демалысты қалпына келтiру үшін қосымша шығындарға өтем жасайтын мөлшерде материалдық жауапкершiлiк атқарады. 

      51. Дәлелдi себептерсiз қызметке келмей қалған офицерлерге, ағымдағы немесе келесi жылы берiлетiн негiзгi және зиянды жағдайларда мiндет атқарғаны және қызметтiң ерекше сипаты үшiн берiлетiн қосымша демалыстар келмей қалған күндердiң санына қысқартылады. Мұндай жағдайда, негiзгi және қосымша демалыстар жиынтығы 15 тәулiктен кем болмауы керек. 
      Аталған демалыстарды азайту жөнiндегi шешiмдi демалыс беру құқығын пайдаланатын командир (бастық) қабылдайды. 

      52. Әскери қызметтен босатылатын офицерлерге, босатылатын жылы негiзгi демалыс: 
      1) жасына, денсаулық жағдайына, штат қысқартылуына байланысты босатылғандарға - осы Ереженiң 45-бабында белгiленген ұзақтықпен; 
      2) басқа негiздер бойынша босатылғандарға - босатылатын жылы қызмет өткерген уақытында пропорционалды түрде есептелген ұзақтықта берiледi. Сондай-ақ, зиянды ауыр жағдайларда мiндет атқарғаны немесе қызметтiң ерекше түрi үшiн берiлетiн қосымша демалыс та босатылатын жылы қызмет өткерген уақытқа пропорционалды түрде есептелген ұзақтықта берiледi. 
      Ағымдағы жылы жеке құрам бойынша бұйрықпен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштер қатарынан босатылған және келесi жылы әскери бөлiмдердiң жеке құрамы тiзiмiнен шығарылуға жататын, оның iшiнде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi қатарынан босатылуы бойынша берiлген негiзгi және қосымша демалыстар аяқталғаннан кейiн, әскери бөлiмдерге қайтып оралмайды және әскери бөлiм жеке құрамы тiзiмiнен шығарылған жылы негiзгi және қосымша демалыстар алуға құқы жоқ. 
      Офицерлiк құрамдағы адамдарға негiзгi және қосымша демалыстар берiлген жағдайда, олар штаттық лауазымдарды алып отырмаған кезеңде тиiстi командирлер (бастықтар) қарамағында болған кезеңдегi жалпы ұзақтығынан демалыс уақыты алынып тасталады. 

      53. Офицерлерге ауруы бойынша демалыс емдеу мекемесiндегi емi аяқталған соң әскери-дәрiгерлiк комиссияның қаулысы негiзiнде берiледi. 
      Ауруы бойынша демалыс ұзақтығы 30 тәулiкке дейiн, ал жекелеген жағдайларда жарақаттанған, контузия алған, зақымданған және ауырып қалған кездерде, олардың сипатына қарай 60 тәулiкке дейiн берiледi. 
      Офицерлерге әскери қызметтен босатылған кезде ауруы бойынша демалыс берiлмейдi. 
      Ауруы бойынша демалыс негiзгi және қосымша демалыстардың есебiне саналмайды. 

      54. Шұғыл әлеуметтiк-тұрмыстық мәселелердi шешу үшiн, ең алдымен, денсаулық сақтауға, туыстық парызын өтеуге, сондай-ақ басқа да себептерге байланысты, әскери бөлiм командирлерi офицерлерге отбасы жағдайына байланысты әрбiр жағдайда ұзақтығы 10 тәулiкке дейiн қысқа мерзiмдi демалыс бере алады. Демалыс өткiзетiн жерге баруға және қайтуға қажеттi уақыт қосымша берiледi. 
      Қысқа мерзiмдi демалыстар негiзгi демалыс есебiне кiрiстiрiлмейдi. 

      55. Адъюнктураға, әскери докторантураға, сондай-ақ азаматтық жоғары оқу орындарына түсетiн офицерлерге қабылдау емтихандарына даярлану және оны тапсыру үшiн ұзақтығын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi белгiлейтiн демалыстар берiледi. 
      Әскери оқу орындарында күндiзгi бөлiмде оқитын офицерлерге оқу кездерiнде үзiлiс болған кезде оқу жоспарында белгiленген мерзiмге демалыс берiледi. 
      Осы Ереженiң 45,47,56-баптарында көзделген демалыстар докторант, адъюнктант офицерлерге, тыңдаушыларға берiлмейдi. 
      Әскери оқу орнын бiтiруiне байланысты демалыс офицерлердi қызмет өткеретiн жерге жiберуге дейiн берiледi және негiзгi демалыс есебiне кiрiстiрiледi. 
      Азаматтық жоғары және орта арнаулы оқу орындарында кешкi және сырттай оқу нысанында оқитын офицерлерге емтихан сессиясын тапсыруы кезеңiне ұзақтығы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленетiн демалыстар берiледi. 

      56. Шығармашылық демалыстар, күндiзгi адъюнктурада немесе докторантурада дайындықтан өтушiлерден басқа, офицерлерге диссертациялық жұмыстарын аяқтауы, оқулықтар жазу үшiн және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығында көзделген басқа да жағдайларда берiледi. 

      57. Офицер-әйелдерге ана болуына байланысты демалыстар: 
      1) екiқабат болуына және босануына байланысты - ақшалай және заттай үлестерді азық-түлiк пайын сақтай отырып; 
      2) балаға күтiм жасауына байланысты жартылай төленетiн - қалауы бойынша, ақшалай және заттай үлестердi, азық-түлiк пайын сақтаусыз; 
      3) балаға күтiм жасауына байланысты қосымша демалыс - қалауы бойынша ақшалай және заттай үлестердi, азық-түлiк пайын сақтаусыз берiледi. 
      Аталған демалыстар Қазақстан Республикасының заңдарында жұмысшылар мен қызметшiлерге ана болуына байланысты берiлетiн демалыстар туралы белгiленген ұзақтықта берiледi. Осы демалыстардың ұзақтығы әскери атаққа еңбек сiңiру мерзiмiне, еңбек сiңiрген жылдарына үстеме ақы төлеу үшiн қызмет мерзiмi шектелетiн жерлерде және биiк таулы жерлерде үздiксiз қызмет iстегенi үшiн үстеме ақы төлеу үшiн офицерлiк құрамдағы қызметке еңбек сiңiру жылдарына, сондай-ақ зейнетақы алуға еңбек сiңiрген жылдарына есептеледi. 
      Жүктi болуына және босануына байланысты демалыс негiзгi және қосымша демалыстардың есебiне кiрмейдi. 
      Жүктiлiгiне және босануына байланысты демалыстың алдынан немесе одан кейiн офицер-әйелдерге ағымдағы жыл үшiн негiзгi және қосымша демалыстар берiледi. 
      Балаға күтiм жасау бойынша берiлетiн демалыс аяқталған жылғы және қосымша демалыс осы демалыс аяқталған күннен бастап күнтiзбелiк жылдың аяғына дейiнгi уақытқа пропорционалды есептеледi. 

  5-тарау. Әскери қызметтен босату  

      58. Әскери қызметте болудың шектi жасына жеткен офицерлер әскери қызметтен босатылуға жатады. 
      Әскери қызметте болудың шектi жасынан тыс әскери қызметте қалдырылған офицерлер осы Ережеде көзделген негiздер бойынша олар қалдырылған мерзiм бiткенге дейiн босатылуы мүмкiн. 
      Офицерлердi әскери қызметтен босату осы Ереженiң 59-62-баптарында көзделген негiздердiң бiрiне сүйенiп жүргiзiледi. 
      Офицерлердi әскери қызметтен: 
      1) егер, босатылушылар запасқа шығарылатын шектi жасқа жетпеген жағдайда және денсаулығы бойынша бейбiт немесе соғыс уақытында әскери қызметке жарамсыз болса, запасқа; 
      2) егер, босатылушылар запасқа шығарылатын шектi жасқа жетсе немесе әскери-дәрiгерлiк комиссия денсаулық жағдайына сәйкес әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп таныса, отставкаға; 
      3) егер, босатылушылар жасаған қылмыстары үшiн бас бостандығынан айыруға немесе олар түзеу жұмыстарына тартыла отырып, шартты түрде бас бостандығынан айыруға сотталған болса, әскери қызметтен босатылады. 
      Офицерлiк құрам адамдарына алда болатын әскери қызметтен запасқа немесе отставкаға босату туралы босатуға кемiнде екi ай қалғанда хабарлайды. Олармен өздерiне қарасты және басқа да тiкелей бастықтар (әскери бөлiм командирiнен бастап одан да жоғары) жеке әңгiме жүргiзедi. Жағымсыз себептер бойынша босатылған адамдармен жеке әңгімелесулер өткізілмейді.
      Офицерлердi әскери қызметтен босатуға ұсыну алдында денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамдылық дәрежесiн анықтау үшiн, қаулылары босатудың негiзiн айқындау кезiнде ескерiлетiн әскери-дәрiгерлiк комиссияға куәландыруға жiберiледi. Медициналық куәландыру офицердiң рапорты бойынша өткiзiлмеуi немесе амбулаториялық түрде өткiзiлуi мүмкiн. 
      Офицерлiк құрам адамын әскери қызметтен запасқа немесе отставкаға босату күнi болып бұл адамдардың әскери бөлiм жөнiндегi бұйрықпен бөлiм жеке құрамының тiзiмiнен шығарылған күнi саналады.
      Запасқа (отставкаға) шығуға тиіс офицерлер істері мен лауазымдарын тапсырғаннан соң Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Ішкі қызмет жарғысымен белгіленген мерзімде, бірақ офицер кезекті демалыста немесе емдеуде болған жағдайларды қоспағанда, әскери бөлім запасқа (отставкаға) шығару туралы жазбаша бұйрықты алған күнінен бастап бір ай мерзімінен кешіктірмей босатуы тиіс.
       Ескерту: 58-тармаққа толықтыру енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      59. Офицерлер әскери қызметтен запасқа: 
      1) қызмет еткен жылдары бойынша және әскери қызметте болудың зейнетақы алуға құқық беретiн шектi жасына жеткенде; 
      2) жасы бойынша - әскери қызметте болудың шектi жасына жеткен жағдайда; 
      3) ауруы бойынша - әскери-дәрiгерлiк комиссияның әскери қызметке жарамсыздығы туралы қорытындысының (қаулысының) негiзiнде; 
      4) шектеулi денсаулық жағдайы бойынша - әскери-дәрiгерлiк комиссияның әскери қызметке шектеулi жарамдылығы, атқарып отырған лауазымы бойынша денсаулық жағдайына байланысты мiндетiн атқарудың мүмкiн еместiгi және қызметi бойынша мiндетiн денсаулық жағдайын ескере отырып, атқара алатын лауазымға қызмет бойынша ауыстыру мүмкiндiгi жоқ екендiгi туралы қаулысының негiзiнде; 
      5) қызметiне сәйкессiздiгi бойынша - iскерлiк және моральдiк сапаларын ескере отырып, командованияның шешiмi бойынша; 
      6) штаттың қысқартылуына немесе ұйымдастыру шараларына байланысты әскери қызметте пайдалану мүмкiндiгi болмаған жағдайда; 
      7) отбасы жағдайына байланысты. Мұнда отбасы жағдайы дегенге әйелiмен (күйеуiмен, балаларымен) болған қайғылы жағдайлар, немесе офицердiң немесе оның жұбайының ата-анасы тарапынан (отбасы-мүлiктiк тексерулер актiсi және әскери-дәрiгерлiк комиссия қаулысы негiзде) бөтен адамның тұрақты қамқорлығын қажет ететiн жағдайлар туындаған кездер жатады. Осындай негiзде әскери қызметтен босатуға әскери мiндеттерiн орындауға кедергi келтiретiн аса дәлелдi себептерi бар офицер-әйелдер жатады; 
      8) келiсiм-шарттың бұзылуына байланысты - тараптар келiсiм-шарттың ережелерiн сақтамаған жағдайда; 
      9) Қазақстан Республикасы Парламентiнiң депутаты және жергiлiктi уәкiлеттi органдар комиссияларының босатылатын төрағасы болып сайланған кезде; 
      10) келiсiм-шарттың мерзiмi аяқталған кезде; 
      11) келiсiм-шарт, жасалмаған жағдайда босатылады.
       Ескерту: 59-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      60. Офицерлер әскери қызметтен отставкаға: 
      1) жасы бойынша - запаста болудың шектi жасына жеткенде; 
      2) ауруы бойынша - әскери-дәрiгерлiк комиссияның әскери есептен шығарумен, әскери қызметке жарамсыздығы туралы қаулысының негiзiнде. 

      61. Офицерлер әскери қызметшiнiң арына нұқсан келтiретiн қылықтары үшiн ар сотының шешiмi мен аттестациялық комиссияның қорытындысы негiзiнде әскери қызметтен запасқа немесе отставкаға босатылады. 

      62. Қылмыс жасағаны үшiн сотталған офицерлер (әскери атағын алусыз): 
      1) бас бостандығынан айырылып сотталуына байланысты немесе түзеу жұмыстарына мiндеттi түрде тарта отырып, бас бостандығынан шартты түрде айырумен сотталғандар әскери қызметтен; 
      2) бас бостандығынан айырылып сотталуына байланысты емес жазалау шараларына сотталумен байланысты - егер олар шартты түрде немесе үкiмдi ақтау мерзiмiн кейiнге қалдырумен сотталған, сондай-ақ егер бас бостандығынан айыруға сотталған, бiрақ жазаны өтеуден амнистия бойынша босатылған болса, әскери қызметтен запасқа немесе отставкаға босатылады. 
      Осы баптың 2-тармағында аталған офицерлер (бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны өтеуден амнистия бойынша босатылғандардан басқалар) тиiстi командирдiң өтiнiш жасауымен, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң шешiмi бойынша әскери қызметте, офицерлiк құрамның тiкелей бағынысында әскери қызметшiлер ұстау штатта көзделмеген қызметте, пайдалану үшiн қалдырылуы мүмкiн. Мұндай офицерлердi босату туралы келесi шешiмдi қабылдаған кезде, оларды босату осы Ереженiң 59, 60, 61-баптарының негiзi бойынша жүргiзiледi. 
      Офицерлiк құрамның оған қатысты қылмыстық iс қозғалып және тергеу жүргiзiлiп жатқан немесе сотта қылмыстық iс қаралып жатқан адамын iс бойынша ақырғы шешiм шығарылғанға дейiн әскери қызметтен босатуға болмайды. 
      Қылмыстық iстер бойынша тергеу кезеңiнде күзеттен қамауға алынғандар атқаратын қызметiнен босатылады және барлық тергеу кезеңiнде тиiстi командирлердiң (бастықтардың) қарамағына енгiзiледi. Офицер тергеу кезеңiнде күзетпен қамауға алынбаған жағдайда оны атқаратын қызметiнен босатып, басқа жұмысқа уақытша ауыстыру туралы мәселенi командование тергеудi жүргiзiп жатқан әскери құқық қорғау органдарының келiсiмi бойынша шешедi. 

      63. Офицерлердi әскери қызметтен осы Ереженiң 59-62 баптарында көзделген негiздемелер бойынша Номенклатураға сәйкес босатады. 
      Офицерлiк құрамның осы Ереженiң 59-61-баптары бойынша босатылған адамдары босатылған күннен бастап хабарланған бұйрық бойынша бiр ай iшiнде бұл шешiмге оны қабылдаған сатыда, не сотта шағымдануға құқысы бар. 
      Заңсыз босатылған жағдайда Номенклатураға сәйкес офицерлердiң әскери қызметке бұрынғы қызметiне қайта алғызады. 
      Заңсыз босатылған сәттен бастап әскери қызметке қайта алынған және қызметке тағайындалған сәтке дейiнгi барлық кезең еңбек сiңiрген жылдарға, соның iшiнде жеңiлдiкпен есептеулерге және офицерлiк құрамның әскери атағына еңбек сiңiру мерзiмiне есептеледi. 
      Кiнәлi адамдардың офицерге келтiрiлген материалдық залалды өтеу тәртiбi әскери қызметшiлердiң материалдық жауапкершiлiгi туралы ережемен айқындалады.
       Ескерту: 63-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      64. Қайтыс болған, қаза тапқан, хабар-ошарсыз кеткен немесе әскери атағынан айырылған, сондай-ақ соғыс қимылдарына байланысты хабар-ошарсыз жоғалған офицерлер хабар-ошарсыз кету себептерi мен жағдайларын тексеру нәтижелерiнiң негiзiнде офицердiң жоқ екендiгi немесе хабар-ошарсыз жоғалғаны туралы мәлiметтi алғаннан кейiн, офицердiң қайтыс болуы, қаза табуы, әскери атағынан айырылуынан кейiн үш айдан кешiктiрмейтiн мерзiмде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен офицерлiк құрамның санынан шығарылады. 
      Офицерлердi соғыс қимылдарымен байланысты хабар-ошарсыз немесе хабар-ошарсыз жоғалған деп тану Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес сот тәртiбiмен жүргiзiледi. 

      65. Әскери қызметте 25 және одан да көп жыл қызмет өткерген офицерлерге запасқа немесе отставкаға босаған кезiнде оларға әскери киiм нысанын киюге, осы Ереженiң 59 (5,8 тармақшалары), 61, 62 тармақтары бойынша әскери қызметтен босатылғандардан басқалары, рұқсат етiледi. 

  6-тарау. Келiсiм-шарт бойынша әскери қызметтi
ескеру ерекшелiктерi  

       Ескерту: 6-тарау (66-90-тармақтар) алынып тасталды - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

  

  7-тарау. Шақыру бойынша әскери қызмет 
өткерудің ерекшелігі

       Ескерту: 7-тараудың атауы жаңа редакцияда жазылды - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      91. Қысқа мерзiмдi қызмет офицерлерi: 
      1) "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" 1993 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасы  Заңының  17-бабына сәйкес офицерлiк құрамның лауазымдарын жинақтау үшiн Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен бейбiт уақытта үш жылға әскери қызметке шақырылуы мүмкiн запастағы офицерлерден; 
      2) ерiктiлiк тәртiппен келiсiм-шарт бойынша әскери қызметке қабылдануы мүмкiн запастағы офицерлерден жинақталады. Әскери қызметке қабылдау кезiнде офицер мен Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгi арасында тараптардың өзара мiндеттемелерi, сондай-ақ оларды орындау кепiлдiгi айқындалатын келiсiм-шарт жасалады. Алғашқы келiсiм-шарт 3 жыл немесе 5 жыл мерзiмге жасалады. Келiсiм-шарттардың түрлерi, мерзiмi, оларды жасау тәртiбi, сондай-ақ тараптардың өзара мiндеттемелерiн жүзеге асыру тетiгi осы Ережеде айқындалады. 
      Қызметке тағайындау, кезектi әскери атақтарды беру, қызметi бойынша жоғарылату, аттестациялау, әскери атақты алу, әскери атақты төмендету және қалпына келтiру осы Ережеде көзделген тәртiппен, сондай-ақ келiсiм-шарт ережелерiмен жүргiзiледi. 
      Шақыру бойынша офицерлерiн алғаш тағайындағаннан кейiн олармен оқу-әдiстемелiк жиындар жүргiзiледi.
       Ескерту: 91-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      92. Әскери қызметке үш жылға шақырылған запастағы офицерлер олардың әскери атағы алынған жағдайда, егер мұндайда олар қолданылып жүрген заңдарға сәйкес босатылуға немесе шақырылу мерзiмiн кейiнге қалдыруға құқылы болмаса, мерзiмдiк әскери қызметтiң белгiленген мерзiмiн өткергенге дейiн әскери қызметiн бұдан әрi жалғастыру үшiн қатардағылардың, матростардың жағдайына ауыстырылады. 

      93. Шақыру бойынша офицерлерiне негiзгi, қосымша, қысқа мерзiмдi демалыстар және ауруы бойынша демалыстар осы Ережеде көзделген тәртiппен берiледi. 
      Осы Ереженiң 56-бабында көзделген демалыстар шақыру бойынша офицерлерiне берiлмейдi.
       Ескерту: 93-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      94. Шақыру бойынша офицерлерiне, егер бұл қызмет мүдделерiне және олар табысты аттестацияланған жағдайларда офицерлердiң қалауына орай әскери қызметтiң мерзiмi Келісім-шарт бойынша әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының  15-бабында  белгіленген мерзімге жаңа келісім-шарт жасасу жолымен ұзартылуы мүмкiн: 
      1) 3 жылға шақырылғандарға - шақыру бойынша қызмет мерзiмi аяқталуы және 3 немесе 5 жыл мерзiмге келiсiм-шарт жасауы бойынша; 
      2) келiсiм-шарт бойынша қызмет өткерушiлерге - кемiнде 5 жыл мерзiмге қайтадан жасалған келiсiм-шарт бойынша. 
      Бұдан былай келiсiм-шарт әрбiр кезде әскери қызметте болудың шектi жасына жеткенге дейiн кемiнде 5 жыл мерзiмге ұзартылуы мүмкiн. 
      Әскери қызметте болудың шектi жасына жеткен офицерлер аса қажет жағдайларда олардың келiсiмi бойынша, бiрақ әрi кеткенде 5 жылға жаңа келiсiм-шарт жасағаннан кейiн әскери қызметте қалдырылуы мүмкiн.
       Ескерту: 94-тармаққа өзгерту және толықтыру енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      95. 3 жылға шақыру бойынша қызмет өткеретiн офицерлер: 
      1) қызмет мерзiмiн өткеру бойынша - Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген қызмет мерзiмi аяқталғанда; 
      2) ауруы бойынша - әскери-дәрiгерлiк комиссияның бейбiт уақытта әскери қызметке жарамсыздығы (соғыс уақытында - әскери-қызметке шектеулi жарайтындығы) туралы қаулысының негiзiнде; 
      3) денсаулық жағдайының шектеулiлiгi бойынша әскери-дәрiгерлiк комиссияның әскери қызметке шектеулi жарамдылығы, денсаулық жағдайына байланысты атқаратын қызметi бойынша мiндеттерiн атқару мүмкiн еместiгi және қызметi бойынша денсаулық жағдайын ескере отырып ол мiндетiн атқара алатын қызметке орын ауыстыру мүмкiндiгi жоқ екендiгi туралы қаулысының негiзiнде; 
      4) штат қысқарылуына байланысты - штат қысқартылуына немесе ұйымдастыру шараларына байланысты әскери қызметке пайдалану мүмкiндiгi болмаған кезде; 
      5) қызметке сәйкес келмеуі бойынша - әскери қызметшінің іскерлік және моральдық қасиеттерін негіздей отырып қолбасшылықтың шешімі бойынша әскери қызметтен запасқа босатылады. 
      3 жылға шақырылуы бойынша қызмет өткерiп жүрген және қылмыс жасағаны үшiн сотталған офицерлер осы Ереженiң 62-бабы бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен босатылады. 
      3 жылға шақырылуы бойынша қызмет өткерiп жүрген офицерлер заңсыз босатылған жағдайда оларды әскери қызметке қайта алу осы Ереженiң 63-бабына сәйкес жүргiзiледi. 
      Осы тармақтың 1, 2 және 3 тармақшаларында көзделген негiздер бойынша офицерлiк құрамның әскери қызметтен босатылуын Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi түрлерi қолбасшыларының, оларға тең және олардан жоғары қолбасшының бұйрығы бойынша жүргiзiледi. Осы тармақтың 4 тармақшасы бойынша әскери қызметтен босату Қазақстан Республикасы Қорғаныс Министрiнiң бұйрықтары бойынша жүргiзiледi.
       Ескерту: 95-тармаққа толықтыру енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      96. 3 жылға шақыру бойынша қызмет өткерiп жүрген, әскери-дәрiгерлiк комиссия әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп танылған офицерлер ауруы бойынша әскери қызметтен отставкаға босатылады. 
      Офицерлiк құрамды осы Ереженiң 95, 96-баптары бойынша босату Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен жүзеге асырылады. 

  8-тарау. Запастағы қызмет, отставкада болу  

      97. Запастағы офицерлiк құрам әскери қызметтен запасқа босатылған офицерлерден құралады. 
      Бұл құрам: 
      1) запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша жоғары және орта арнаулы азаматтық оқу орындарында толық әскери даярлық курсынан өткен адамдарға; 
      2) әскери қызметтен запасқа босатылған және тиiстi бiлiмi бар, запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi оқу жиындарынан өткен қатардағы, сержанттық және старшина құрамының адамдарына, прапорщиктер мен мичмандарға; 
      3) тиiстi әскери мамандықтарға тектес мамандықтар бойынша азаматтық жоғары оқу орындарын бiтiрген әскери мiндеттiлер мен әйелдерге; 
      4) запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi оқу жиындарынан өткен әскери мiндеттiлерге офицерлiк құрамның әскери атақтарын беру жолымен толықтырады. 
      "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 19 қаңтардағы Заңына сәйкес запастағы офицерлер мынадай шектi жасқа дейiн болады: 
      1) бiрiншi разрядты запаста: 
      кiшi офицерлер - 45 жасқа дейiн; аға офицерлер - 50 жасқа дейiн; жоғары офицерлер - 55 жасқа дейiн; 
      2) екiншi разрядты запаста: 
      кiшi офицерлер - 50 жасқа дейiн; аға офицерлер - 55 жасқа дейiн; жоғары офицерлер - 60 жасқа дейiн; 
      3) үшiншi разрядты запаста: 
      кiшi офицерлер - 55 жасқа дейiн; аға офицерлер - 60 жасқа дейiн; жоғары офицерлер - 65 жасқа дейiн. 
      Денсаулық жағдайы бойынша әскери-дәрiгерлiк комиссия әскери қызметке шектеулi жарамды немесе бейбiт уақытта әскери қызметке жарамсыз, не соғыс уақытында әскери қызметке шектеулi жарамды деп танылған запастағы офицерлер үшiншi разрядты запаста әскери есепте тұрады. 
      Офицер-әйелдер, офицерлiк құрамның әскери атағына қарамастан, үшiншi разрядты запаста тұрады. Запаста болудың шектi жасы 50 жас деп белгiленедi. 

      98. Запас бойынша, офицерлiк құрамның әскери атағы олардың әскери атағы олардың әскери және арнаулы даярлықтары мен осы Ережеде көзделген басқа жағдайларды ескере отырып офицерлiк құрамға аттестацияланған адамдарға дербес берiледi. 

      99. Запас бойынша офицерлiк құрамның "кiшi лейтенант" бiрiншi әскери атағы: 
      1) орта бiлiмi бар және мерзiмдi әскери қызмет кезеңiнде запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi жиындардан өткен әскери мiндеттiлерге; 
      2) орта бiлiмi бар, запаста болу кезеңiнде мерзiмдiк әскери қызмет пен запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi оқу жиындарынан өткен әскери мiндеттiлерге; 
      3) мерзiмдiк әскери қызметтi өткермеген әскери мiндеттiлерге және тиiстi әскери мамандығына тектес мамандық бойынша орта арнаулы оқу орындарын бiтiрген әйелдерге берiледi. 

      100. Запас бойынша офицерлiк құрамның "лейтенант" алғашқы әскери атағы: 
      1) әскери оқу орындарын бiтiрiсiмен тiкелей әскери қызметтен босатылатын курсанттарға: 
      денсаулығы бойынша - әскери-дәрiгерлiк комиссия бейбiт уақытта әскери қызметте жарамсыз (соғыс уақытында шектеулi жарамды) деп таныған; 
      отбасы жағдайы бойынша - оқу бiтiрушi әйелдерге; 
      әскери қызметте қалдырмай, Қазақстан Республикасының азаматтық министрлiктерi мен комитеттерiне iссапармен жұмысқа жiберiлуiне байланысты; 
      ұйымдастыру шараларына байланысты; 
      2) азаматтық жоғары оқу орындарында запастағы офицерлер бағдарламасы бойынша толық әскери даярлық курсынан өткен және белгiленген емтихандарды тапсырған адамдарға; 
      3) мерзiмдi әскери қызметтi өткерген және тиiстi әскери мамандықтарға тектес мамандық бойынша азаматтық жоғары оқу орындарын бiтiрген әскери мiндеттiлерге; 
      4) жоғары бiлiмi бар және мерзiмдi әскери қызмет кезеңiнде запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi жиындардан өткен әскери мiндеттiлерге; 
      5) жоғары азаматтық бiлiмi бар, мерзiмдi әскери қызметтен және запаста болу кезеңiнде запастағы офицерлердi даярлау жөнiндегi оқу жиынын өткерген әскери мiндеттiлерге; 
      6) мерзiмдi әскери қызмет өткермеген әскери мiндеттiлерге және тиiстi әскери мамандықтарға тектес мамандық бойынша жоғары оқу орнын бiтiрген әйелдерге берiледi. 

      101. Запас бойынша офицерлiк құрамның алғашқы әскери атағын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi бередi. 

      102. Запастағы офицерлерге кiшi және аға офицерлiк құрамның кезектi әскери атақтары бұрынғы атағына белгiленген еңбек сiңiру мерзiмi өткеннен кейiн және олар табысты аттестацияланған кезде берiледi. Запастағы офицерлерге капитаннан бастап полковниктi қоса, әскери атақтар олар кезектi атаққа сәйкес келетiн қызмет бойынша оқу жиындарын табысты өткерген жағдайда берiледi. Берiлген атақта жүрген кезеңдерiнде жиындардан өтпеген запастағы офицерлерге капитаннан бастап және одан жоғары кезектi атақтар олардың әскери есептiлiк мамандықтарына тектес мамандықтар бойынша халық шаруашылығында қажеттi жұмыс тәжiрибесi немесе олар әскери қызметке шақырылған жағдайда тағайындалатын мiндеттердi атқаруға арналған қызметтердi ескере отырып, офицерлiк құрам қызметкерлерiндегi жұмыс 
тәжiрибелерi болған жағдайларда берiледi.

      103. Запастағы офицерлер үшiн офицерлiк құрамның әскери атақтарына мынадай еңбек сiңiру мерзiмi белгiленедi: 
      1) кiшi лейтенант атағына - 2 жыл;
      2) лейтенант атағына - 3 жыл;
      3) аға лейтенант атағына - 4 жыл;
      4) капитан атағына - 4 жыл;
      5) майор атағына - 5 жыл;
      6) подполковник атағына - 6 жыл;
      Запастағы офицерлерге берiлген әскери атаққа еңбек сiңiру мерзiмi атақты беру туралы бұйрыққа қол қойылған күннен бастан есептеледi. 

      104. Запастағы офицерлерге офицерлiк құрамның кезектi әскери атағын жүйелi тәртiппен Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi бередi. 
      Мамандығы бойынша жоғары даярлығы және үлкен жұмыс тәжiрибесi бар, сондай-ақ жұмылдыру бойынша шақыру жөнiнде кейiнге қалдыру құқығы бар жекелеген запастағы офицерлерге соғыс уақытында әскери қызметке айқындау немесе тағайындау кезiнде (бiрақ олар тағайындалуға жататын қызмет бойынша штатта көзделген атақтан жоғары емес) ерекшелiк тәртiбiмен, осы Ереженiң 103-бабында көзделген еңбек сiңiру мерзiмдерiне қарамастан, өзiндегi әскери атақтардан бiр-үш сатыға жоғары офицерлiк құрамның әскери атақтарын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi бередi. 

      105. Кiшi және аға офицерлiк құрамның запастағы адамдарының әскери атақтың аты мен абыройына кiр келтiретiн терiс қылық жасағаны үшiн әскери атағын бiр сатыға төмендету Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен жүргiзiледi. 

      106. Офицерлiк құрамның әскери атағы төмендетiлген, бiрақ өзiн өндiрiстiк немесе басқа қоғамдық-пайдалы жұмыстарда ақтаған запастағы офицерлердiң бұрынғы әскери атағын, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi, әскери комиссариат жанындағы Жәрдем беру комитетiнiң пiкiрiн ескере отырып, бiрақ әскери атағы төмендетiлгеннен кейiн екi жылдан ерте емес, уақытта қалпына келтiрiлуi мүмкiн. 
      Бұрынғы әскери атағы қалпына келтiрiлген, офицерлiк құрамның запастағы немесе отставкадағы адамдарына олар әскери атағы төмендегенге дейiн пайдаланған құқықтары мен жеңiлдiктерi берiледi. Бұрынғы әскери атағы запаста немесе отставкада болған кезеңде берiлген, әскери атақтары әскери қызмет өткерiп жүрген кезеңде төмендетiлген офицерлiк құрамның адамдары оларға нақты әскери қызметтен босаған кезiнде берiлген құқықтар мен жеңiлдiктердi пайдаланады. 

      107. Офицерлiк құрамға жат терiс қылықтар жасаған запастағы офицерлердi әскери комиссариат жанындағы Жәрдем беру комитетiнiң пiкiрiн ескере отырып, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi әскери атағынан айыруы мүмкiн. 
      Қылмыс жасаған запастағы офицерлер әскери атағынан сот үкiмi бойынша айыруы мүмкiн. 

      108. Офицерлiк құрамның әскери атағынан төмендетiлген, бiрақ өзiн әскери атағына қалпына келтiруге өндiрiстiк немесе басқа қоғамдық-пайдалы еңбекке адал ниетпен қатысуымен және үлгiлi тәртiбiмен көрсеткен запастағы офицерлерге әскери комиссариат жанындағы Жәрдем беру комитетiнiң пiкiрiн ескере отырып, атағынан айрылғаннан кейiн бiрақ кемiнде төрт жылдан ерте емес, офицерлiк құрамның әскери атағын, соның iшiнде бұрынғы әскери атағын да Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi қалпына келтiруi мүмкiн. 
      Әскери атағынан сот үкiмiмен айрылған адамдардың атағы соттылығы алынғаннан (өтелгеннен) кейiн қалпына келтiрiледi. 

      109. Запастағы офицерлердiң әскери даярлығын көтеру үшiн "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" заңда айқындалған ұзақтықта жиынға шақырылуы мүмкiн. 
      Белгiленген ұзақтық шегiнде жиындарды өткiзу тәртiбi мен мерзiмi Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң бұйрығымен айқындалады. 

      110. Әскери атақтың аты мен абыройына кiр келтiретiн терiс қылықтар жасаған жағдайда запастағы офицерлер әскери комиссариат жанындағы Жәрдем беру комитетiнiң пiкiрi бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен әскери нысанның киiмiн кию құқығынан айрылуы мүмкін. 
      Әскери нысандағы киiм кию құқығынан айрылған запастағы офицерлердiң әскери комиссариат жанындағы Ықпал ету комитетiнiң пiкiрiн ескере отырып, тәртiбi мiнсiз болған жағдайда Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгiнiң бұйрығымен әскери нысандағы киiм кию құқығы қалпына келтiрiлуi мүмкiн. 

      111. 3апастағы офицерлер мынадай әскери қызметке айқындалуы мүмкiн: 
      1) ерiктiлiк тәртiбiмен келiсiм-шарт бойынша; 
      2) үш жылға шақыру бойынша - жасы 29-дан аспаған, мерзiмдi әскери қызметтi өткермеген адамдардың iшiнен. Ерекше жағдайларда жоғары даярлығы және жұмыс тәжiрибесi мол жекелеген запастағы офицерлер Қарулы Күштерге 29 жастан асқанда да шақырылуы мүмкiн. 
      Запастағы офицер-әйелдер бейбiт уақытта әскери қызметке шақырылмайды. Олар ерiктiлiк тәртiбiмен әскери қызметке осы тармақтың 1 тармақшасына сәйкес айқындалуы мүмкiн. 

      112. Отставкадағы офицерлерге офицерлiк құрамның кезектi әскери атағы берiлмейдi. Отставкадағы офицерлердiң әскери атағын төмендету қалпына келтiру және алу осы Ереженiң 105-108-тармақтарында көзделген жағдайлар мен тәртiпте жүргiзiледi. Сонымен бiрге отставкадағы офицерлерге офицерлiк құрамның бұрынғы атағы қалпына келтiрiле отырып, тиiстi құқықтар мен жеңiлдiктер осы Ереженiң 106-тармағында көзделген тәртiпке сәйкес берiледi. 
      Отставкадағы офицерлер, сондай-ақ әскери нысанның киiмдерiн кию құқығынан айрылуы, кейiннен осы Ереженiң 110-тармағында көзделген жағдайлар мен тәртiпте осындай құқықты қайта алуы мүмкiн. 

      113. Әскери мiндеттiлер запаста болу кезеңiнде оқу, байқау жиындарына Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен және арнаулы жиындарға Қазақстан Республикасы Президентiнiң шешiмi бойынша шақырылуы мүмкiн. 

  9-тарау. Соғыс уақытында әскери қызмет
өткеру ерекшелiктерi 

      114. Әскери құрамның адамдары соғыс уақытында осы тарауда және соғыс уақытында арнап қабылданған басқа құқықтық актiлерде көзделген ерекшелiктердi ескере отырып әскери қызметтерiн өткередi. 

      115. Жұмылдыру жарияланған кезде: 
      1) осы уақытта Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң қатарында тұрған, соның iшiнде жиынға шақырылған офицерлiк құрамның барлық адамдары айрықша ұйғарым болғанға дейiн ұсталады. Офицерлiк құрамның бөлiмнiң жеке құрамы тiзiмiнен шығарылмаған адамдарын әскери қызметтен босату туралы бұйрықтар, ауруы бойынша отставкаға босату туралы бұйрықтан басқасы, қайтып алу жатқызылады. Бұл әскери қызметшiлер бұрынғы қызметтерi бойынша мiндеттерiн атқаруға кiрiседi, ал осы қызметтердi басқа әскери қызметшiлер алмастырған жағдайда - тиiстi тiкелей бастықтардың нұсқауы бойынша пайдаланылады; 
      2) ауруы, екiқабат болуы және тууы бойынша демалыстарды қоспағанда, барлық демалыстар тоқтатылады, ал демалыста жүрген офицерлiк құрамның адамдары қызмет орнына дереу оралуға мiндеттi; 
      3) офицерлiк құрамның запастағы адамдары олардың жұмылдыру ұйғарымында, алған шақыру қағаздарында немесе аудандық (қалалық) әскери комиссарлардың бұйрықтарында көрсетiлген мерзiмде пункттерге келедi; 
      4) әскери қызметтегi және соғыс уақытындағы штат бойынша қызметке тағайындалған офицерлiк құрамның адамдары, сондай-ақ офицерлiк құрамның әскери бөлiмдерге тiркелген адамдары жұмылдыру ұйғарымына сәйкес қызметтерi бойынша мiндеттерiн атқаруға кiрiседi. 
      Қызмет орнына дәлелдi себептерсiз демалыстан қайтып оралмаған немесе жұмылдыру бойынша оларға көрсетiлген пунктке және сол мерзiмде келмеген офицерлiк құрамның адамдары соғыс уақытының заңдары бойынша жауапкершiлiкте болады. 

      116. Запастағы офицерлiк құрамның адамдарын жұмылдыру бойынша әскери қызметке шақыру және соғыс уақытындағы кезектi шақыруларды Қазақстан Республикасы Президентi Жарлығының негiзiнде шығарылған Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрықтарына сәйкес әскери комиссариаттар жүзеге асырады. 

      117. Қарулы Күштердiң әскери қызметтегi офицерлiк құрамы соғыс уақытында: 
      1) "Жалпыға бiрдей әскери мiндеттiлiк және әскери қызмет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 29-бабына сәйкес әскери қызметке шақырылатын запастағы офицерлiк құрамның адамдарымен; 
      2) әскери оқу орындарын бiтiрген және офицерлiк атақ алған әскери қызметшiлермен; 
      3) кiшi офицерлердi даярлау жөнiндегi курстарды бiтiрген және офицерлiк атақ алған әскери қызметшiлермен; 
      4) осы мамандықтар бойынша мiндеттерiн табысты атқарып жүрген және әскери офицерлiк атақ алған, офицерлiк қызметке тағайындалған әскери қызметшiлермен; 
      5) тиiстi әскери мамандық бейiнi бойынша тектес жоғары немесе орта арнаулы азаматтық бiлiмi бар, әскери қызметке белгiленген және офицерлiк атақ алған әйелдермен толықтырылады.

      118. Соғыс уақытында әскери қызметшiлерге алғашқы және кезектi офицерлiк атақтарды:
      1) капитанды қоса алғанға дейiнгi кiшi офицерлiк құрамның әскери атақтарын - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерi түрлерiнiң қолбасшылары;
      2) аға офицерлiк құрамға - Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi;
      3) жоғары офицерлiк құрамға - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң Жоғарғы Бас Қолбасшысы бередi.
      119. Әрекеттегi армия мен флоттағы офицерлер үшiн атақтарға еңбек сiңiру мерзiмi былай белгiленедi:
 ___________________________________________________________________
 |                         |Бөлімдер мен құрамалар,|Майдан, флот   
 | Әскери атақтар          |корпус басқармалары,   |(флотилия, база)
 |                         |армия, корабльдер, эс. |басқармаларының
 |                         |кадра бойынша корабль. |және барлық ар.
 |                         |дік құрамаларды қоса, |миялық,майдандық,
 |                         |(корабльдер флотилиясы)|флоттық (флоти.
 |                         |офицерлері үшін        |лия, база) ме. 
 |                         |                       |кемелерінің офи.
 |                         |                       |церлері үшін
 |_________________________|_______________________|_______________
 | Кіші лейтенант атағында |        6 ай           |      1 жыл   
 | Лейтенант атағында      |        6 ай           |      1 жыл    
 | Аға  лейтенант атағында |        8 ай           |    1 жыл 6 ай 
 | Капитан атағында        |        8 ай           |    1 жыл 6 ай
 | Майор атағында          |        1 жыл          |    1 жыл 6 ай 
 | Подполковник атағында   |        1 жыл          |    1 жыл 6 ай
 |_________________________|_______________________|________________
      Әрекеттегi армия мен флоттан тыс офицерлерге соғыс уақытында кезектi әскери атақтар беру кезiнде осы Ереженiң 15-тармағында белгiленген әскери атақтарға еңбек сiңiру мерзiмдерi қолданылады. 

      120. Әскери мiндеттiлерге соғыс уақытында алғашқы және кезектi офицерлiк атақтарды беру жөнiндегі лауазымды адамдардың құқықтары осы Ереженiң 118-тармағына сәйкес айқындалады. 

      121. Соғыс уақытында офицерлiк құрамдағы қызметке тағайындау құқығын пайдаланатын командирлер мен бастықтар бос лауазымдарды дер кезiнде жинақтау мақсатында қызметi бойынша жоғарылату үшiн кандидаттардың резервiн үнемi ұстауға мiндеттi. Соғыс уақытында қызметi бойынша бiрiншi кезекте жоғарылатуға әскерлердi және флот күштерiн басқаруда, жауынгерлiк тапсырмаларды орындау кезiнде олардың әскери қызметiн, бастамашылығын қамтамасыз етуде жоғары моральдiк-жауынгерлiк қасиеттер мен ұйымдастырушылық қабiлетiн көрсеткен офицерлер жатады. Офицерлiк құраммен жинақтауға бiрiншi кезекте және неғұрлым толық жинақтауға әрекеттегi армияның, әрекеттегi флоттың бөлiмдерi, құрамалары мен басқару органдары жатады. 

      122. Запастан шақырылып алынған, әскери оқу орындарын және кiшi офицерлер курсын бiтiрген және әскери-емдеу мекемелерiнде емделудi аяқтаған офицерлiк құрамның адамдарын әскери бөлiмдерге жiберу және қызметке тағайындау тәртiбi, сондай-ақ офицерлiк құрам адамдарының қызметi бойынша орнын ауыстыру тәртiбi Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрiнiң бұйрығымен белгiленедi. 

      123. Соғыс уақытында офицерлердi аттестациялау оларды қызметi бойынша басқа әскери бөлiмдерге орын ауыстыру кезiнде, сондай-ақ тiкелей үлкен бастықтарының талап етуi бойынша жүргiзiледi. Аттестацияны аттестацияға қол қоюшы, бiрақ полк, жеке батальон командирiнен төмен емес және соларға сәйкес келетiн бастық, аттестациялық комиссияда қарамастан бекiтедi. 

      124. Соғыс уақытында қажеттi жағдайларда демалысын өткiзетiн жерге баруға және қайтуға кететiн уақытты есептегенде, 10 тәулiк мерзiмге дейiн демалыс берiлуi мүмкiн. 

      125. Соғыс уақытында офицерлiк құрам адамдарының емделуi емдеу мекемелерiнде аяқталуы тиiс. Ерекше жағдайларда әскери-дәрiгерлiк комиссияның қорытындысы негiзiнде әскери бөлiм командирi (бөлiмнiң жеке құрамының тiзiмiнен шығарылған жағдайда - әскери-емдеу мекемелерiнiң бастығы) аурулығы бойынша 30 тәулiк мерзiмге қосымша демалыс бередi. 
      Осы мерзiм өткеннен кейiн әскери дәрiгерлiк комиссияның қорытындысы бойынша аурулығына байланысты демалыс бойынша осынша мерзiмге ұзартылады, ал тиiстi медициналық куәландырылған жағдайда - тағы бiр рет ұзартылуы мүмкiн. Жалпы алғанда аурулығы бойынша демалыс 3 айдан аспауы тиiс. Ауруы бойынша демалыс аяқталғаннан кейiн әскери-дәрiгерлiк комиссия әскери қызметшiнiң әскери қызметке жарамдылық дәрежесi туралы қаулы шығарады.

      126. Соғыс уақытында әскери-дәрiгерлiк комиссия әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп таныған әскери қызметтегi офицерлiк құрамның адамдары ауруы бойынша отставкаға босатылады, ал 6 немесе 12 айдан кейiн қайта куәландырумен әскери қызметке жарамсыз деп танылғандар - аталған мерзiм өткеннен кейiн қайта куәландыру туралы босату жөнiндегi бұйрықта көрсетiле отырып науқастығы бойынша запасқа шығарылады.

Қазақстан Республикасы  
Қорғаныс министрінің   
1998 жылғы N 210 бұйрығына
N 1 қосымша       

  Офицерлік құрам адамдарының Қазақстан Республикасының
 Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеру туралы ережені қолдану тәртібі туралы нұсқаулық

  "Жалпы ережелер" деген І бөлімге

      1. Осы Нұсқаулық Офицерлік құрам адамдарының Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеру туралы ережені қолдану тәртібін айқындайды және офицерлік кадрлармен жұмысты ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулардан тұрады.

      2. Офицерлік құрамның адамдарына Ереженің талаптарын қолдану Ережемен, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бұйрықтары мен директиваларымен осындай құқық берілетін тікелей бастықтардың шешімімен жүзеге асырылады. Белгіленген жағдайларда бұл шешім жеке құрам бойынша бұйрықтармен немесе саптық бөлім бойынша бұйрықтармен ресімделеді.
      Бастық уақытша болмаған кезде, егер бастықтың міндетін (лауазымын) уақытша атқару туралы бұйрықта жарияланған болса, қызметті өткеру мәселелері бойынша шешімді оның міндетін атқаратын адам қабылдайды.

      3. Кезекті әскери атақ беруге (әскери атағын төмендетуге, әскери атағынан айыруға, әскери атағын қалпына келтіруге), лауазымға тағайындауға немесе әскери қызметтен босатуға ұсынылатын офицерлік құрамның адамдарына әскери бөлімдерде ұсыным (осы Нұсқаулыққа N 1 қосымша) ресімделеді, оған полк, жекелеген батальон командирінен, оларға теңестірілгендер мен одан жоғары тікелей бастықтар қол қояды және команда бойынша лауазымға тағайындаудың белгіленген тәртібіне сәйкес кадр органдары арқылы тиісті бастықтардың шешіміне жіберіледі. Көрсетілген мәселелер бойынша ұсынымдарға қол қою құқығын пайдаланбайтын әскери бөлімдер бөлімшелерінің командирлері мен басқа да тікелей бастықтар команда бойынша ол туралы рапорт беру жолымен қолдауын өтінеді.
      Запас бойынша офицерлік құрамның бірінші атағын беруге ұсынылатындардан басқа, Ереженің 10-тармағының 1, 4 және 5-тармақшаларына, Ереженің 11-тармағының 1, 2, 3, 4, 5-тармақшаларына сәйкес офицерлік құрамның бірінші атағын беруге ұсынылған әскери қызметшілерге осы Нұсқаулықтың 25-тармағында көзделген тәртіппен офицерлік құрамның бірінші атағын беру үшін команда бойынша жіберілетін аттестаттау жасалады.

      4. Барлық дәрежедегі командирлер мен бастықтар олар үшін белгіленген әскери қызметте болу жасының шегіне жеткен офицерлік құрамның адамдарын запасқа шығаруға уақтылы ұсынуы тиіс және сонымен офицерлік құрамның жоспарлы ауысуын, әскери оқу орындары бітірушілердің жыл сайын лауазымға тағайындалуын, жас офицерлердің қызмет бойынша өсуі және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің запасын тәжірибелі кадрлармен толықтыру үшін жағдайларды қамтамасыз етсін.
      Ереженің 8-тармағына сәйкес олардың ішінен кейбіреуін бес жылға дейінгі мерзімге әскери қызметке қалдыру тек осы мамандықтың офицерлеріне мұқтаж кезде жүргізіледі.
      Көрсетілген бес жыл мерзімі өткеннен кейін жоғары білікті мамандар қатарынан офицерлік құрамның адамдары өте қажет жағдайларда тағы да бес жыл мерзімге дейін әскери қызметте қалдыруға ұсынылуы мүмкін.
      Офицерлік құрамның жекелеген адамдарын бес жылға дейінгі мерзімге шекті жастан тыс, ал ол өткеннен кейін тағы бес жылға дейінгі мерзімге әскери қызметте қалдыру туралы өтінішті полк командирінен сол сияқты және одан жоғары тікелей бастықтар Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бекітуіне 1 қазанға дейін атаулы тізімді (осы Нұсқаулыққа N 2 қосымша) команда бойынша ұсыну жолымен жылына бір рет береді.
      Офицерлік құрамның адамдарын бес жылға дейінгі мерзімге шекті жастан тыс әскери қызметте қалдыру туралы қабылданған шешімді әскери бөлімнің командирі оларға дербес жариялайды. Бұл адамдардың жеке істерінде (қызмет өткеру тізімінің 12-бөлімінде) кімнің шешімімен және олар қандай мерзімге шекті жастан тыс қызметтен қалдырылғаны жазылады.
      Әскери қызметте қалдыру туралы шешім қабылданбаған офицерлік құрамның адамдарына қатысты әскери бөлімнің командирі оларды запасқа немесе отставкаға шығару туралы ұсынысты жариялайды.

  "Әскери қызметті өткеру" деген ІІ бөлімнің
"Әскери атақтар беру, әскери атағын төмендету, әскери атағынан айыру" деген 1-тарауына

      5. Ереженің 10-тармағының 2 және 3-тармақшаларына сәйкес бірінші офицерлік атақ запас бойынша беріледі.

      6. Офицерлік лауазымдарға тағайындалған және осы лауазымдар бойынша міндетін табысты орындаған прапорщиктер мен мичмандарға бірінші офицерлік атақ бейбіт уақытта, әдеттегідей, 35 жастан аспағандарға, осы мамандықтың офицерлеріне мұқтаж болған кезде беріледі (Ереженің 10-тармағының 4-тармақшасы мен 11-тармағының 2-тармақшасы).

      7. Ереженің 10-тармағының 5-тармақшасына және 11-тармағының 5-тармақшасына сәйкес бірінші офицерлік атақ бейбіт уақытта әйелдерге 35-тен аспаған жасы болғанда беріледі.

      8. Атқарып отырған штаттық лауазымы бойынша (Ереженің 20-тармағы) көзделген бір сатыға жоғары әскери атақ полковникке дейінгіні қоса алғанда, кезекті әскери атақ беруге офицерлерді ұсыну мыналарға басымдықпен көтермелеу тәртібінде:
      а) жауынгерлік кезекшілікті атқаратын офицерлерге;
      б) ұшқыш-тосқауыл алушыға (эскадрилья командиріне дейін қоса алғанда);
      в) әскери ұшқыштар (штурман)-мергенге;
      г) 1-сыныпты әскери ұшқыш біліктілігі бар, жауынгерлік даярлықта, жаңа авиациялық техника мен тәртіпті меңгеруде жоғары көрсеткіштерге қол жеткізген буын командирлеріне;
      д) 1-сыныпты ұшқыш (штурман)-нұсқаушы әскери ұшқыш біліктілігі бар, атқаратын лауазымында 10 жыл және ұшудың неғұрлым ауыр оқиғасынсыз жұмыс істеген және курсанттардың жоғары сапалы оқытылғандығын көрсеткен ұшқыш (штурман)-нұсқаушыларға;
      е) қол жеткізген табыстары мен техниканы апатсыз пайдаланғаны үшін, бұрынғы атағында екі және одан да көп жыл қызмет өткерген авиация техниктеріне;
      ж) климат ауыр жағдайы аудандардағы шалғай гарнизондарға орналастырылған жекелеген роталардың командирлері мен командирдің тәрбие және әлеуметтік-құқықтық жұмыстар жөніндегі орынбасарларына;
      з) Қарулы Күштерде 25 және одан да көп жыл (жеңілдік есептеулерде) мінсіз қызмет өткерген капитан әскери атағындағы офицерлерге, сонымен бір уақытта оларды жасы немесе науқасы бойынша міндетті әскери қызметтен босатуға ұсынумен жүргізіледі.

      9. Тыңдаушы (адъюнкт) оқуға түсер алдында атқарған штаттық лауазымы бойынша көзделген әскери атақтан бір саты жоғары кезекті әскери атақ беруге ерекше жағдайларда көтермелеу тәртібімен ғылыми және әскери оқу орнының қоғамдық жұмыстарына белсене қатысқан мыналарға: бірінші курсты аяқтағаннан кейін өткен оқу кезеңінде оқу жоспарының барлық пәндері бойынша үздік және жақсы бағалар алған офицер-тыңдаушыларға және адъюнктурада оқудың екінші жылынан кейін адъюнкт даярлығының бекітілген жоспарын табысты орындаған адъюнкттарға беріледі.

      10. Тиісті штаттық лауазымды атқарып жүрген жақсы аттестатталған офицерлерге кезекті әскери атағын уақтылы беру мақсатында атақтағы ұсыным белгіленген қызмет өткерген мерзімі тиісті офицер атағын беру құқығын пайдаланатын бастықтың қарауына түскен күнге дейін аяқталатын есеппен алдын ала (әскерлердің орналасуын ескерумен) жіберіледі.
      Шекарада қызмет өткеретін әскери қызметшілер, сондай-ақ басқа елдердің әскери оқу орындарында оқитындар кезекті әскери атақ беруге белгіленген тәртіппен ұсынылады.
      Әскери бөлім командирінің кезекті әскери атаққа кешігіп ұсынуға негіз болған себептерді жеке әңгімелесуде жариялау әңгімелесу парағында офицерге қол қойғызып жүргізіледі, ол кезекті әскери атақты бергенге дейін жеке іске қосылады және сақталады. Қабылданған шешім және өткізілген әңгімелесу туралы кадр органдарына хабарланады.

      11. Ерікті тәртіппен келісім-шарт бойынша немесе шақыру бойынша запастан әскери қызметке айқындалған лауазымға тағайындалған офицерлердің әскери атағындағы еңбек өткерген жылдарына Ереженің 15 және 119-тармақтарында белгіленген қызмет өткерген мерзімін сақтаумен олардың запастағы әскери қызметтегі болған уақыты есептеледі.

      12. Офицерді әскери атағынан айыруға ұсыну (Ереженің 25-тармағы) ең соңғы шара болып табылады және тек ерекше жағдайларда тәртіптік ықпал етудің басқа шаралары оң нәтиже бермеген немесе офицер Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің офицерлік құрамына тән емес қылықтар жасаған кезде жүргізіледі.

  "Лауазымға тағайындау, қызметі бойынша ауыстыру" деген 2-бөлімге

      13. Офицерлік құрамды лауазымға тағайындау, өкімге алу, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің, әскер тектерінің және өңірлік әскерлер қолбасшылықтарының арасындағы орын ауыстырушылықтар жөніндегі құқықтарды айқындау Номенклатурасымен белгіленеді.
      Ескерту: 13-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен . 

      14. Әскери қызметте болудың шекті жасына жетпеген, әскери-дәрігерлік комиссиямен бейбіт уақытта саптан тыс қызметке жарамды деп танылған офицерлік құрамның адамдарын атқарып отырған лауазымынан басқа лауазымға ауыстырудың (Ереженің 34-тармағының 4-тармақшасы) қажеттілігі мен тығыздылығын (ауыстыруға ұсыну) емдейтін дәрігердің пікірін және әскери қызметшінің жеке тілегін ескере отырып әскери бөлім командирінен және одан жоғары тікелей бастық айқындайды. Әр түрлі пікір кезінде офицерді атқарып отырған лауазымында қалдыру немесе басқа нақты лауазымға ауыстыру қажеттілігі туралы мәселе әскери-дәрігерлік комиссияның қарауына енгізіледі және оның қорытындысы негізінде тағайындау номенклатурасына әскери қызметші атқарып отырған лауазым енетін бастық шешеді.

      15. Офицерлік құрам адамдарының қызмет орнын (тұратын жерін) өзгерткенде өз денсаулық жағдайы немесе олардың отбасы мүшелерін денсаулық жағдайы бойынша басқа жерлерге қызметі бойынша ауыстыру олардың рапорты бойынша Ереженің 34-тармағының 5-тармақшасына сәйкес жүргізіледі. Бұл ретте бейбіт уақытта әскери қызметке жарамсыз деп танылған офицерлік құрамның адамдары запасқа немесе отставкаға шығаруға ұсынылады. Олардың отбасы мүшелері бұл ретте куәландыруға жіберілмейді.
      Қызметі бойынша ауыстыру қажеттілігі туралы қорытындыны Қазақстан Республикасының жекелеген жерлерінде және ыстық климатты* шет елдерде денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметті өткеру (тұрақты тұру) мүмкіндігін айқындау үшін Әскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелерін медициналық куәландыру тәртібі туралы нұсқаулыққа сәйкес әскери-дәрігерлік комиссия береді.
_____________
      * Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 1995 жылғы N 61 бұйрығымен қолданысқа енгізілді.

      16. Қызметі бойынша жоғарылату және оқуға жіберу үшін аттестаттау қорытындыларын іске асырудың және кандидаттардың даярланған резервіне жіберудің перспективалық жоспарлары еркін түрде аттестаттау кезеңінде әзірленеді.
      Әскери бөлімдерде және құрамалардан және одан да жоғары кадрлар органдарында жыл сайын оқу жылы аяқталысымен қол жеткізілген нәтижелерді және әскери тәртіптің жай-күйін ескере отырып, жоғары тұрған нақты лауазымға жоғарылату және келесі жылы оқуға жіберу үшін (осы Нұсқаулыққа N 3 қосымша) офицерлер мен генералдардың резерві құрылады. Бұл ретте нақты лауазымға немесе оқуға даярлау жөнінде әрбір офицермен, генералмен қандай жұмыс жүргізілетіні айқындалады.
      Тиісті тікелей бастықтың шешімі бойынша резервке тіркелген адамдарды тең лауазымға қызметі бойынша ауыстыру кезінде қызметтік мінездемесінде олар бұрынғы қызмет орны бойынша резервте тұрғаны туралы көрсетіледі.

      17. Заңсыз қылмыстық жауапкершілікке тартылуына байланысты атқарып отырған лауазымынан босатылған офицерлік құрам адамдарының белгіленген тәртіппен бұрын атқарып отырған лауазымдары қалпына келтіріледі.

  "Аттестаттау" деген 3-бөлімге

      18. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі офицерлік құрамға аттестаттау өткізу мерзімін айқындағаннан кейін Бас штабтың, Қарулы Күштер түрлерінің кадрлар басқармалары (бөлімдері) офицерлік құрамға аттестаттауды даярлау және өткізу жоспарын әзірлейді. Жоспарларды бұл кадрлар органдары бағынған бастықтар бекітеді.
      Бекітілген жоспарларға сәйкес төмен тұрған командирлер мен бастықтар аттестаттауға және белгіленген мерзімде офицерлік құрамды аттестаттауға дайындық жұмыстарын жоспарлайды және өткізеді.
      Жоспарларда мынадай іс-шаралар:
      - барлық офицерлік құраммен аттестаттау тәртібін, аттестаттауды жасаудың, қараудың, бекітудің және жариялаудың соңғы мерзімін белгілеуді зерделеу;
      - бұрынғы тәжірибесін ескере отырып алда тұрған аттестаттау мәселелері бойынша барлық дәрежедегі командирлермен және бастықтармен, кадрлар органдарының офицерлерімен, аттестаттау комиссиясының төрағаларымен және мүшелерімен сабақтар өткізу;
      - аттестаттау схемасын әзірлеу, оларды тиісті командирлердің (бастықтардың) бекітуі және басшылық және офицерлік құрамға жеткізу үшін әскери бөлімдерге жіберу (Аттестаттаудың үлгілік схемасы - осы Нұсқаулыққа N 4 қосымша);
      - аттестаттау бланкілерін, аттестатталатынға жаднамалар мен басқа да әдістемелік құралдар әзірлеу және жіберу;
      - әскери кеңестерде, басшылық құрамның мәжілістерінде аттестаттауды дайындау мен өткізу барысын, сондай-ақ аттестаттау қорытындыларын іске асыру жөніндегі тапсырмалар қоюмен аттестаттау қорытындысын талқылау көзделеді.

      19. Аттестаттауды аттестатталатындардың тікелей бастықтары жасайды. Алғашқы офицерлік атақтар беруге аттестаттауды рота командирлерінен, оған тең және жоғары тікелей бастықтары жасайды.

      20. Қорғаныс министрлігінің бөлімінен, мекемелерінен, әскери оқу орындарынан кететін командирлер мен бастықтар 3 ай бұрын кезекті аттестаттау басталғанға дейін (қызметке сәйкес келмеуі бойынша босатылатын командирлер мен бастықтардан басқа) тікелей бағынысындағы офицерлерге аттестаттау жасауға және кеткенге дейін бұл аттестаттауларды үлкен командирге (бастыққа) өзі баяндауы тиіс.
      Жаңа тағайындау алған офицерлерге кезекті аттестаттау басталғанға дейін 3 ай ішінде бұрынғы қызмет орны бойынша аттестаттау жасалады. Бұл аттестаттаулар олар бөлімнен кеткенге дейін қаралады, бекітіледі және аттестатталуға жарияланады.

      21. Азаматтық жоғары оқу орындары әскери кафедраларының бастықтарын аттестаттауды белгіленген бейініне сәйкес олар әскери даярлықтың арнайы мәселелері бойынша тікелей бағынатын лауазымды адамдар жасайды. Аттестаттау жасау кезінде жоғары оқу орындары ректорларының пікірі ескеріледі. Жұмысты бағалаудың негізіне әскери тәртіп пен студенттің оқуы алынады.

      22. Аттестаттау жасайтын бастықтар мыналарға міндетті:
      1) офицерлік құрамды аттестаттаудың қолданылып жүрген тәртібін зерделеуге;
      2) аттестатталушының саяси, іскерлік және моральдық қасиеттерін жан-жақты зерделеуге және бағалауға. Бұл үшін:
      - аттестаттау кезеңі арасындағы (осы Нұсқаулыққа N 10 қосымша) әр жылда кәсіптік даярлығы жеке есеп парағының көрсеткіштерін, сондай-ақ аттестатталатын офицердің атқаратын лауазымындағы нақты көрсеткіштерін, ол қолбасшылық жасайтын бөлімшедегі (бөлімдегі, құрамадағы, бірлестіктегі) немесе ол жауап беретін жұмыс учаскесіндегі істің жай-күйін ескере отырып мемлекеттік-құқықтық, жедел-тактикалық, әскери-техникалық және арнайы даярлық талдансын және бағалансын;
      - өз орынбасарларымен, кадрлар органдарының бастықтарымен, Офицерлік жиналыс кеңесінің төрағасымен аттестатталушы туралы пікір алмасылсын;
      - олардың қызметті өткеру, іскерлік, моральдық-жауынгерлік және адамгершілік қасиеттерді, кәсіби даярлықты, жұмыс қалпын, әдістерін жетілдіру мәселелері жөнінде аттестатталушымен үштен аз емес жеке әңгімелесу (біреуі - кезекті аттестаттау өткізу туралы жариялаумен, екіншісі - аттестаттауға даярлау барысында және үшіншісі - тікелей аттестаттау жасау алдында) өткізілсін және кемшіліктерді жою, жеке даярлығын және ол жауап беретін жұмыс учаскесіндегі істің жағдайын жақсарту жөніндегі қажетті кеңестер мен ұсынымдар берсін;
      в) аттестатталушыны жан-жақты зерделеу негізінде аттестаттаудың мәнісі және ол бойынша қорытынды айқындалсын;
      г) бағынысындағыға аттестаттауды өзі жасасын және аттестатталушыға жүргізілетін жеке істің саны бойынша машинкада басылған аттестаттаудың барлық даналарына қолын қойсын;
      д) қорытынды алу және бекіту үшін аттестаттаудың (соның ішінде түпнұсқасы) барлық даналарын бекітуші инстанцияға дейін команда бойынша ұсынылсын.

      23. Аттестаттау бланкіде жасалады (осы Нұсқаулыққа N 5 қосымша). Ерікті түрде баяндалған аттестаттау мәтінінде аттестатталушыны сипаттайтын мынадай мәселелер көрсетілуі тиіс:
      - өзіне және бағынысындағыларға талап қоюшылығы, жеке тәртіптілігі мен орындаушылығы;
      - жұмыстағы ұйымдастырушылығы, жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігінің жоғары деңгейін қамтамасыз ету тапсырмасын шешу кезінде негізгі бағытты айқындай ала білуі, қойылған міндеттерді сапалы орындай алу, бастамашылдық көрсете алу, қиын жағдайда жылдам бейімделу және шебер іс-қимыл жасау қабілеттілігі;
      - бағынысындағыларға сапалы басшылық жасау, оларды үйрете және тәрбиелей алуы, бағынысындағылар туралы қамқорлығы;
      - ол қолбасшылық жасайтын бөлімшенің (бөлімнің, құраманың, бірлестіктің), аттестатталушы жауап беретін жұмыс учаскесінің жай-күйі (тәртібі, жауынгерлік әзірлігі, жауынгерлік және мемлекеттік-құқықтық даярлығы, әскери техника мен қаруды меңгеруі, қару-жарақтың, әскери техника мен материалдық құралдардың жай-күйі, өндірістік тапсырмаларды орындауы, кәсіби даярлығының және бағынысындағы офицерлердің мамандығы бойынша сыныптылықты арттыру жөніндегі жұмыстың жай-күйі, қызметі бойынша жоғарылату және оқуға жіберу үшін кандидаттар резервінің барлығы және т.б.);
      - жедел-тактикалық, әскери-техникалық, арнайы даярлықтың; әскери жарғыларды, тәлімдемелерді, атқаратын лауазымы бойынша өз міндеттерін білу және оларды орындау деңгейі, кәсіптік және өз бетімен даярлану жүйесінде кәсіптік білімін, мамандығы, ғылыми дәрежесі мен ғылыми атағы бойынша сыныптылықты жетілдіру, мемлекеттік және шет тілдерін білуі; алған білімін іс жүзінде пайдалана білуі; аттестатталушы неғұрлым бейімділік көрсеткен және жоғары нәтижелерге қол жеткізген қызмет саласы; жауынгерлік тәжірибесінің болуы;
      - мемлекеттік-құқықтық даярлық және оны жетілдіру жөніндегі жұмыс деңгейі; тәрбие жұмыстарына қатысуы, әскери қызметшілердің қоғамдық ұйымдардағы жұмыстарға сүйене білуі;
      - өз қызметін сын көзбен бағалау, іске творчестволықпен қарау бейімділігі, қызметтік міндеттерін орындауда табандылығы; ұжымдағы беделі; әскери және мемлекеттік құпияларды сақтай алуы;
      - денсаулық жағдайы мен жұмыс қабілеттілігі, сондай-ақ аттестатталушыны сипаттау үшін қажетті басқа да мәселелер.

      24. Аттестаттау жөніндегі қорытындыда аттестатталушы атқаратын лауазымына сәйкес келетіні немесе сәйкес келмейтіні көрсетіледі, содан кейін іскерлік және моральдық-психологиялық қасиеттеріне, жұмыс тәжірибесіне, қабілеттілігі мен бейімділігіне, істің мүддесіне сүйене отырып, бұдан әрі оны неғұрлым қызметтік мақсатта пайдалану туралы пікір жазылады.
      Бұл ретте мынадай ұсынымдар берілуі мүмкін:
      - жоғары лауазымға жоғарылату туралы (қандай және қашан);
      - әскери оқу орнына оқуға немесе курстарға жіберу туралы;
      - тең лауазымға ауыстыру туралы (қандай лауазымға мақсатты ауыстыру және ауыстыру себептері: басқа лауазымдарды жасақтау, белгіленген қызмет мерзімімен орындарда жоспарлы ауыстыру жүргізу қажеттілігі, неғұрлым мақсатты пайдалану үшін және басқа да себептер);
      - басқа жұмысқа ауыстыру туралы - ауыстыру себептерін көрсетумен командалық, штабтық, оқытушы және басқа; қандай лауазымға тағайындау, қашан, бұл лауазымға тағайындау алдында қандай курстарға немесе жиындарға жіберу қажет;
      - жоғары лауазымнан төмен лауазымға ауыстыру туралы, қандай негіздеме бойынша (Ереженің 33-тармағы) және қандай лауазымға тағайындау мақсатқа сәйкес;
      - әскери қызметтен босату туралы және қандай негіздеме бойынша.
      Аттестаттау қорытындысында аттестатталушының атқарып отырған лауазымына сәйкестігін айқындаумен және бұдан әрі оны қызметті пайдалану туралы ұсынымдар берумен қатар аттестатталушыға қызметі бойынша және мінез-құлқында жоюы қажет қандай кемшіліктер көрсетілуі мүмкін.
      Қорытынды мен ұсыным аттестаттау мәтінінен жасалады.

      25. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің жоғары әскери оқу орнын (адъюнктураны) аяқтаған офицерлерге және офицерлік атақ беруге ұсынылған әскери қызметшілерге аттестаттау осы Нұсқаулықтың 23-тармағының талаптарына сүйене отырып жасалады. Бұл адамдарға аттестаттауларда, сондай-ақ олардың оқу жоспарының негізгі пәндері бойынша үлгерімі, мемлекеттік емтихандарда алған бағалары, диплом жұмыстарының тақырыбы мен оның бағасы көрсетіледі. Аттестаттау қорытындысында аттестатталушыға офицерлік атақ беру туралы ұсыным беріледі және оны қандай лауазымда пайдалану мақсаты көрсетіледі.
      Офицерлік атақ беруге ұсынылатын әскери қызметшілерді аттестаттау арнайы бланкілерде жасалады (осы Нұсқаулыққа N 6 қосымша).

      26. Офицерлерге жасалған аттестаттаулар тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясының қарауына жатады. Тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясы:
      - жекелеген батальоннан (дивизионнан) төмен емес әскери бөлімдерде;
      - облыстық әскери комиссариаттарда, Астана және Алматы қаласының қалалық әскери комиссариатында;
      - құрамаларда;
      - әскери оқу орындарында;
      - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің түрлері бас қолбасшыларының, әскер тектері мен өңірлік әскерлер қолбасшылықтарының басқармаларында;
      - Қорғаныс министрлігі мен Штаб бастықтары комитетінің басқармаларында, бас басқармаларында, департаменттерінде құрылады.
      Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінде Жоғары аттестаттау комиссиясы (ЖАК) тұрақты әрекет етеді.
       Ескерту: 26-тармаққа өзгерту мен толықтырулар енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      27. Тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясы мынадай құрамда құрылады:
      - төраға - бөлім командирінің бірінші орынбасары (орынбасары);
      - мүшелері - штаб бастығы, командирдің орынбасары, кадрлар органының бастығы, Офицерлік жиналыс кеңесінің төрағасы;
      - хатшы - әскери бөлім офицерінің біреуі.
      Одан басқа комиссиядағы жұмыстарға мүшелер ретінде тиісті әскер тегінің офицерлеріне аттестаттауды қарау кезінде әскер тектерінің (қызметтерінің) бастықтары мен мамандар тартылады.
      Тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясының құрамы (аталған лауазымдар бойынша) тиісті әскери бөлім командирінің бұйрығымен жарияланады.
      Жоғары аттестаттау комиссиясының құрамын Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі айқындайды.

      28. Аттестаттау комиссиясы аттестаттауды жан-жақты зерделеуге, аттестатталушының нақты іскерлік және моральдық-психологиялық қасиеттеріне олардың сәйкестігін белгілеуге және олар бойынша қорытындылар беруге міндетті:
      а) полктік, жекелеген батальон (дивизион) - полк, жекелеген батальон (дивизион) командирі жасаған аттестаттаудан басқа, полктің, батальонның (дивизионның) барлық офицерлеріне;
      б) дивизиондық комиссия - полктік (жекелеген батальон, дивизион) аттестаттау комиссиясында қаралған аттестаттаудан және дивизия (бригада) командирі жасаған аттестаттаудан басқа дивизия (бригада) офицерлеріне;
      в) корпустық комиссия - төменгі комиссияларда қаралған аттестаттаудан және корпус командирі жасаған аттестаттаудан басқа корпустің офицерлік құрамына.
      Басқа да аттестаттау комиссияларында аттестаттау осындай тәртіппен қаралады, яғни төменгі аттестаттау комиссияларында қаралған аттестаттаудан, сондай-ақ жоғары аттестаттау комиссиясы қарайтын әскери бөлім командирі жасаған аттестаттаудан басқа осы әскери бөлімнің барлық офицерлік құрамына.
      Жоғары аттестаттау комиссиясында осы Нұсқаулыққа N 7 қосымшада көрсетілген аттестаттау қаралады.
      Аттестаттау комиссиясы аттестатталушылар сияқты аттестаттауды жасаған командирді (бастықтарды) анықтамалар мен түсіндірме беру үшін өз мәжілісіне шақыруға құқығы бар.
      Атқарып отырған лауазымына сәйкес келмейтіні туралы қорытындымен аттестаттау, сондай-ақ аттестатталушыда елеулі кемшіліктері барлығы анықталған аттестаттау аттестатталушыны аттестаттау комиссиясына шақырумен қаралуы тиіс.

      29. Аттестаттау комиссиясы және аттестаттауды бекітетін бастықтарға дейін тікелей бастықтар аттестатталушы туралы өз қорытындыларын қорытынды түрінде аттестаттауда баяндайды.
      Штабтардың, қызметтердің бастықтарына және мамандарға аттестаттау бойынша қорытындыны сол сияқты жоғары тұрған командирлер мен бастықтар береді.
      Алғашқы офицерлік атақ беруге аттестаттауды аттестаттау комиссиясы қарамайды.
      Аттестаттауды қарайтын және бекітетін аттестаттау комиссиясы мен бастықтар қорытынды берген кезде осы Нұсқаулықтың 24 және 25-тармақтарының талаптарын сақтауы тиіс.
      Аттестаттауды бекітетін бастықтар аттестаттаудың түпнұсқа даналарының тиісті бөлімінде аттестаттау қорытындысын өз қолымен жазуға және оған қол қоюға міндетті.
      Аттестаттау комиссиясының қорытындысы хаттамаға енгізіледі (осы Нұсқаулыққа N 8 қосымша), оған төменгі жағына мәжіліс төрағасы, комиссияның мүшелері мен хатшысы қолын қояды. Аттестаттау комиссиясы қорытындысының хаттамасынан төрағаның, мүшелердің лауазымы, әскери атағы мен аты-жөндері көрсетіліп аттестаттаудың барлық даналарына енгізіледі және комиссияның хатшысы бекітеді.
      Бір аттестаттау комиссиясында аттестаттау қаралады. Аттестаттауды екінші рет қарау аттестаттауды бекітетін бастықтың шешімі бойынша жүргізілуі мүмкін.

      30. Офицердің атқарып отырған лауазымына сәйкестігі туралы қорытындысымен немесе жоғары тұрған лауазымға жоғарылатуға, оқуға жіберуге, тең лауазымға ауыстыруға немесе жасы бойынша немесе науқасы бойынша запасқа (отставкаға) шығаруға ұсынымдармен аттестаттауды тікелей бастықтар:
      - взводтар командирлеріне, роталар командирлерінің орынбасарларына және оған теңестірілгендерге - жекелеген батальон (дивизион) командирлерінен төмен емес әскери бөлімдердің командирлері;
      - роталар командирлеріне және оларға теңестірілгендерге - полк командирі;
      - батальон командирлерінің орынбасарларына, батальон командирлеріне және оған теңестірілгендерге - дивизия командирі;
      - жекелеген батальондар командирлеріне, полктер командирлерінің орынбасарларына - Номенклатураға сәйкес командирлер мен бастықтар;
      - полктер (бригадалар) және жоғары тұрған командирлерге - Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі бекітеді.
      Жоғары әскери оқу орындарының офицер-тыңдаушылары мен адъюнкттарына аттестаттауды Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі әскери жоғары оқу орындарының бастықтары бекітеді.
      Алғашқы офицерлік атақты беруге аттестаттауды: Қорғаныс министрлігі әскери оқу орындарының бітірушілеріне - әскери оқу орындарының бастықтары, басқа да әскери қызметшілерге - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің бас қолбасшылары, әскер тектері мен өңірлік әскерлер қолбасшылықтарының қолбасшылары бекітеді.
      Осы тармақта көрсетілген, басқа да қызметтерді атқаратын офицерлерге қорытындысымен аттестаттауды аттестаттау схемасына сәйкес тиісті тікелей бастықтар бекітеді, бірақ аттестатталатын әскери қызметші атқаратын лауазым кімнің тағайындау номенклатурасына қарайтын бастықтан жоғары емес.
       Ескерту: 30-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      31. Тікелей бастықтың, үлкен бастықтың және атқаратын лауазымына сәйкес келмейтіні туралы, төмен лауазымға ауыстыру қажеттігі немесе запасқа шығару (жасы немесе науқасы бойынша запасқа шығарудан басқа) туралы аттестаттау комиссиясының қорытындысымен офицерлерді аттестаттауды аттестатталушының лауазымы кімнің тағайындау номенклатурасына енеді сол бастық бекітеді.

      32. Егер бұл ретте Ережеде және осы Нұсқаулықта баяндалған аттестаттау тәртібі туралы талаптарды бұзуға жол берілсе, офицерге аттестаттауды қайта жасау туралы шешімді аттестаттауды бекіту құқығы бар бастық қабылдайды.

      33. Аттестаттаудың түпнұсқа данасында бастықтың өз қолымен жазған қорытындысы жоғары тұрған бастыққа ұсынғанға дейін қорытындыны берген бастықтың лауазымын, әскери атағы мен аты-жөнін көрсетумен машинкада басылған аттестаттаудың қалған даналарына (бекітусіз) енгізіледі.
      Аттестаттауды бекіткен бастықтың қорытындысы аттестаттаудың түпнұсқа данасымен салыстырғаннан кейін кадрлар органы бастығының немесе әскери бөлім штабы бастығының қолымен расталатын қалған аттестаттаудың даналарына енгізіледі (бекітілген қорытындыдан төмен жүргізілген сызықтың астынан "Түпнұсқа данаға сәйкес" деген жазу жазылады. Аттестаттауды бекіткен командирдің (бастықтың) және аттестаттаудың данасын бекіткен кадрлар органы (штаб) бастығының қолы машинкада басылып, елтаңбалы мөрмен бекітіледі.

      34. Бекітілген аттестаттауды кадрлар органы бекітетін инстанцияларға 10 күн мерзімде:
      - аттестатталушы өз қолымен жазған түпнұсқа аттестаттау және машинкада басылған аттестаттаудың бір данасы - аттестатталушының қызмет орны бойынша әскери бөлімге;
      - аттестаттаудың қалған даналары - Жеке құрамды есепке алу жөніндегі тәлімдемеге сәйкес аттестатталушының жеке ісін жүргізетін кадрлар органдарына жіберіледі.
      Ерекше жағдайларда оған аттестаттауды бекіткенге дейін әскери қызметші жаңа қызмет орнына (оқуға) кеткен кезде бекіткеннен кейін оны аттестатталушыға жариялау және белгіленген тәртіппен бұдан әрі тарату үшін барлық даналар 3 күн мерзімде Қарулы Күштер түрлерінің, офицердің жаңа қызмет (оқу) орны бойынша оқу орнының кадрлар органына жіберіледі.

      35. Бекітілген аттестаттауды аттестаттау әскери бөлімге түскеннен кейін 10 күн мерзімде аттестатталушыға тікелей бастық жариялайды. Ерекшелік іссапарда, демалыста немесе емдеуде болған офицерлерге ғана қатыстыларға жол беріледі, оларға бекітілген аттестаттау олар бөлімге келгеннен кейін лезде жарияланады.
      Алғашқы офицерлік атақ беруге аттестаттау әскери қызметшілерге әскери оқу орынын бітірген кезде және басқа жағдайларда оларға офицерлік атақ беру туралы бұйрықты алғаннан кейін жүргізіледі.
      Аттестаттауды жариялаған кезде тікелей бастық жеке әңгімелесу өткізеді, аттестатталушы аттестаттаудың түпнұсқа данасына қолын қояды және онымен танысқан күнін көрсетеді.

      36. Аттестаттау материалдарын сақтау және жіберу құпия іс жүргізудің ережелері бойынша жүргізіледі.

      37. Аттестаттау қорытындыларының іске асуын қамтамасыз ету үшін бөлімдердің штабтары мен кадрлар органдары:
      - аттестаттау бойынша қорытындыда мазмұндалған ұсынымдар негізінде аттестаттау арасындағы кезеңде аттестаттау қорытындыларын іске асырудың және қызметі бойынша жоғарылату және оқуға жіберу үшін кандидаттардың даярланған резервін құрудың перспективалық жоспарларын әзірлеуге;
      - жоғары тұрған лауазымға тағайындауға немесе оқуға жіберуге аттестатталған офицерлерді жоғары тұрған лауазымдарға тағайындау және оқуға жіберу үшін алдындағы әр жылға резервке енгізуге, сондай-ақ жоғары тұрған инстанцияның кадрлар органдарына оның тағайындау номенклатурасына енетін лауазымдарға жоғарылату үшін және осындай лауазымдардан оқуға жіберу үшін резервке ұсынылған кандидаттар туралы хабарлауға;
      - төменгі лауазымға ауыстыруға, басқа жұмысқа ауыстыруға және запасқа немесе отставкаға шығаруға аттестатталған офицерлердің бақылау тізімін жасауға міндетті. Бақылау тізімінің үлгісі Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі кадрлар органдарының жұмысы туралы ережеге қосымшада айқындалған*.
___________________
      * Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 1996 жылғы N 159 бұйрығымен қолданысқа енгізілді.

      38. Аттестаттау кезеңі аяқталғаннан кейін командирлер мен бастықтар офицерлік құрамды аттестаттау жөніндегі істелген жұмыстардың қорытындысын шығарады, ол команда бойынша ұсынылатын баяндамаларда:
      - оң жұмыс тәжірибесі;
      - аттестаттау өткізу кезінде орын алған кемшіліктері;
      - офицерлік құрамды аттестаттауды бұдан әрі жетілдіруге бағытталған ұсыныстар көрсетіледі.
      Баяндамаға аттестаттау мәліметтері (осы Нұсқаулыққа N 9 қосымша) қоса беріледі. Бұл мәліметтер, бұдан басқа жыл сайын даму қорытындысымен аттестаттау кезеңінде ұсынылады.

  "Демалыстар" деген 4-бөлімге

      39. Ереженің 51-тармағына сәйкес негізгі демалысты азайту туралы бөлім командирінің шешімі саптық бөлім бойынша бұйрықпен ресімделеді және офицерге қол қойғызып жарияланады. Оған қатысты негізгі демалысты азайту туралы іске асырылмаған бұйрық офицер әскери бөлімнен кетіп қалған ретте бұйрықтың көшірмесі офицердің жаңа қызмет орнына жеке ісімен бірге жіберіледі.

      40. Офицерлік құрамның адамдарына негізгі демалыс беру уақытын мыналар:
      - Қорғаныс министріне тікелей бағынатын Қорғаныс министрінің орынбасарларына, департаменттер, бас басқармалар, басқармалар бастықтарына, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің бас қолбасшыларына, әскер тектері қолбасшыларына;
      - Штаб бастықтары комитетінің төрағасы - Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бірінші орынбасарына тікелей бағынатын департаменттердің, басқармалардың бастықтары Штаб бастықтары комитетінің төрағасымен - Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бірінші орынбасарымен ;
      - қалған офицерлік құрамға - әскери бөлімдердің командирлері белгілейді.
       Ескерту: 40-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      41. Әскери бөлімдерде 1 қаңтарға дейін тиісті офицерлік құрамның санатына демалыстар беру құқығы бар бастық бекітетін офицерлік құрамға келесі жылға негізгі демалыс жоспарын жасайды және офицерлік құрамға жарияланады.
      Офицерлік құрамның адамдарына негізгі демалыстар ай сайын әскери бөлімнің офицерлік құрамының 10-12 пайызы демалыста болуы ескеріле отырып барлық күнтізбелік жыл ішінде тең ұсынылады. Демалыс беретін құқықты пайдаланатын бастықтар жауынгерлік даярлықтың (тапсырмаларды орындаудың) қызу кезеңінде офицерлік құрамның жекелеген санатына негізгі демалыстың ай сайынғы нормаларын азайтуы мүмкін және жылдың басқа да кезеңінде бұл нормаларды тиісінше ұлғайтуы мүмкін. Әскери оқу орындарындағы тұрақты офицерлік құрамның адамдарына демалыс берудің ай сайынғы нормаларын оқу орнының бастықтары айқындайды.
      Жауынгерлік іс-қимылдарда немесе өзге де әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде жарақаттанған, контузия алған немесе мертіккен, сондай-ақ Ұлы Отан соғысына қатысушыларға жеңілдіктер бойынша теңестірілген офицерлік құрамның адамдарына негізгі демалысты олар үшін ыңғайлы уақытта пайдалануға құқық беріледі.

      42. Кадрлар органдары бекітілген жоспарларға сәйкес офицерлік құрамға негізгі демалыс беруге ұдайы бақылауды жүзеге асыруға және ол туралы тиісті командирлерге (бастықтарға) баяндауға тиіс.

      43. Офицерлік құрамның адамдарына демалыс берген кезде демалысты өткізу және кері қайту үшін қажетті уақыт жол жүруі үшін әскери қызметшіге Қорғаныс министрлігінде әскери тасымалдауларды ресімдеу жөніндегі басшылыққа сәйкес әскери тасымалдау құжаттары (ақшалай қаражат) берілген сол мемлекеттік көліктің (қайта отыруды ескере отырып) қозғалыс кестесі бойынша есептеледі.
      Егер әскери қызметші демалысқа әуе көлігімен барса немесе кері қайту жолына уақыт оған басқа көлік түрімен бару есебінен берілсе, онда ол демалыстан қызмет орнына әуе көлігімен жол жүруге нақты жұмсалған уақытын ескере отырып қайтуға міндетті.
      Демалысқа жеке көлігімен барған кезде демалыс өткізу орнына бару және кері қайтуына жол уақыт әскери тасымалдау құжаттарын алуға құқылы әскери қызметші жол жүруі үшін мемлекеттік көліктің сол түрімен қозғалу кестесі бойынша есептеледі.
      Темір жол көлігі болған кезде су көлігімен демалыс өткізу орнына бару және кері қайтуға жол жүру үшін уақыт темір жол көлігінің кестесі бойынша есептеледі.
      Бірнеше пункттерде демалыс өткізген кезде әскери қызметшіге қызмет орнынан осы пункттердің біреуіне дейін және кері қайтуға жол жүруі үшін уақыт беріледі.
      Туристік жолдама бойынша демалыс өткізу кезінде қызмет орнынан туристік бағыт басталған пунктіне дейін және кері қайтуға жол жүру үшін уақыт туристік бағыттың соңғы пунктінен қызмет орнына дейін беріледі.

      44. Демалыс берілген офицерлік құрамның адамдарын запасқа немесе отставкаға шығаруға байланысты әскери бөлім жеке құрамның тізімінен шығару белгіленген мерзім шегінде істері мен лауазымын тапсыру үшін қажетті уақытты есептеумен негізгі және қосымша демалыстар аяқталғаннан кейін жүргізіледі.
      Әскери қызметтен босату кезінде берілген негізгі демалыс уақытында науқастанған офицерлік құрамның адамдарына әскери бөлімге босату туралы бұйрықтың көшірмесі түскеннен кейін демалысы ұзартылмайды.

      45. Емдеу мекемелерінде және науқасы бойынша демалыста болған кезеңде офицерлік құрам адамдарын запасқа немесе отставкаға шығару Ереженің 53-тармағында белгіленген мерзім шегінде жүргізілмейді.
      Емдеуде болған және науқасы бойынша белгіленген демалысы аяқталған офицерлік құрам адамдарына қатысты, оларды бейбіт уақытта әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке жарамсыз деп таныған ретте әскери есептен шығарумен әскери-дәрігерлік комиссия қабылдайды, олар емдеу мекемесінен шыққанға дейін запасқа немесе отставкаға босатылуы мүмкін.
      Қазақстан Республикасын қорғау кезінде немесе өзге де әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде жарақаттанған, контузия алған немесе мертіккен, не Қазақстан Республикасын қорғау немесе интернационалдық борышын атқару кезінде науқастанған офицерлік құрам адамдарын әскери қызметке жарамдылығын айқындау үшін әскери-дәрігерлік комиссиясының куәландыруы тек емдеу мекемелеріндегі емі аяқталғаннан кейін жүргізіледі.
      Туберкулезбен ауырған кезде әскери қызметшінің емдеуде және науқасы бойынша демалыста болған уақыты бейбіт уақытта 12 айдан аспауы тиіс.

      46. Офицер әйелдерге жүктілігі мен бала тууы бойынша демалыс (Ереженің 57-тармағы) олардың рапорттары және бала туғанға дейін жетпіс күнтізбелік күн және бала туғаннан кейін елу алты күнтізбелік күн (қиналып бала туған немесе екі және одан да көп бала туған жағдайда - жетпіс) ұзақтықпен тиісті медициналық мекеменің анықтамасы негізінде беріледі.
      Егер жүктілігі бойынша қызметтік міндеттерін орындаудан босатылған күннен бастап бала туған күніне дейін бала туғанға дейінгі демалыстың белгіленген санынан көп немесе аз күн өтсе, онда іс жүзінде бала туғанға дейінгі демалыста өткізген барлық күндеріне ақшалай және табиғи үлес беріледі.
      Бала туғаннан кейінгі демалыс бала туған күнін есептеумен бала туған күнінен бастап есептеледі.
      Бөліп төленетін демалыс және олар үш жасқа толғанға дейін бала күтімі бойынша қосымша демалыс офицер әйелдерге олардың тілегі бойынша толық немесе бөліп беріледі. Офицер әйел қызметтік міндеттерін атқаруға ақшалай және табиғи үлесін сақтаусыз демалыс ресімделген мерзім аяқталғанға дейін кірісуге құқығы бар.
      Офицер әйелдер еңбекке жарамсыздық парағын берумен белгіленген кезеңде ақшалай үлесін сақтаумен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген ұзақтықта және тәртіппен тиісті медициналық мекеменің анықтамасы негізінде науқас баласын күту үшін қызметтік міндеттерін орындаудан (оқудан) босатылады.

  "Әскери қызметтен босату" деген 5-тарауға

      47. Офицерлік құрам адамдарын әскери қызметтен босатуға ұсынар алдында олардың қызмет өткеру туралы мәліметтер анықталады, қажет кезінде күнтізбелік есептеуде қызмет өткерген жылдарына есептеуге жататын олардың қызмет кезеңі және жеңілдіктер жағдайында жеке құжатпен расталады және қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес қызмет өткерген жылдары зейнетақыға есептеледі. Есептелген қызмет өткерген жылдары әскери қызметшіге жарияланады. Қызмет өткерген жылдарын есептеу бойынша әскери қызметшінің наразылығы қаралады және ол бойынша әскери қызметшіні әскери қызметтен босатуға ұсынғанға дейін шешім қабылданады.

      48. Жағымсыз себептер бойынша босатылуға ұсынылған адамдардан басқа офицерлік құрам адамымен, оларды алдағы босату туралы жеке әңгімелесу екі реттен кем емес жүргізіледі.
      Бірінші әңгімелесу босатуға ұсынғанға дейін алдын ала жүргізіледі, оның барысында негіздеме және босатуға ұсыну мерзімі, еңбекке орналастыру және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету жөніндегі жеңілдіктері мен басымдықтары түсіндіріледі, басқа да мәселелері бойынша қажетті түсіндірулер беріледі, босатқаннан кейін әскери есепке қою және тұрғылықты жеріне жіберу үшін әскери комиссариат белгіленеді, әскери қызметшінің өтініші анықталады. Бұл ретте жасы, денсаулығы немесе штаттың қысқаруы бойынша әскери қызметтен босатылуға жататын кадрлық офицер құрамының офицерлерімен әңгімелесу, әдеттегідей, босатуға ұсынылар алдында екі айдан кешіктірілмей жүргізіледі. Әскери-дәрігерлік комиссия әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз деп таныған және бұдан әрі қызметтік міндеттерін орындаудан босатуды қажет ететін әскери қызметшілерді босату әскери-дәрігерлік комиссиясының қорытындысы әскери бөлімге түскен күнінен бастап бір ай мерзімнен кешіктірілмей жүргізіледі.
      Алдағы босату туралы әңгімелесуді:
      - подполковникті қоса алғанда, қызмет өткеретін кіші және аға офицерлермен:
      әскери бөлімдерде - тікелей бастық пен әскери бөлімнің командирі;
      құраманың басқармасында - тікелей бастық пен құрама командирі немесе оның орынбасарлары;
      бірлестіктер басқармасында - тікелей бастық пен бірлестік қолбасшысы немесе оның орынбасары;
      орталық аппаратта - тікелей бастық пен департамент (басқарма, бас басқарма) бастығы;
      - полковниктермен - тікелей бастық, сондай-ақ Қарулы Күштер түрлерінің қолбасшысы (кадрлар департаментінің бастығы);
      - генералдармен және адмиралдармен - тікелей бастық, сондай-ақ әдеттегідей, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің орынбасары жүргізеді.
      Қажет кезінде босатылатын адамдармен әңгімелесуге кадрлар және қаржы органдарының өкілдері тартылады.
      Босатылатын офицерлермен әңгімелесу барысында орнында шешуге болмайтын мәселелер қойылған жағдайларда әңгімелесуді өткізетін бастықтар шешім қабылдау үшін анықтама мәліметтерді баяндаумен тікелей үлкен бастықтың шешіміне бұл мәселелерді баяндайды.
      Екінші әңгімелесуді босатуға ұсынуға жіберу кезінде тікелей бастық жүргізеді, оның барысында бірінші әңгімелесу кезінде әскери қызметшінің қойған сұрақтары мен өтініштеріне жауап беріледі, әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысын және босатумен байланысты басқа да мәселелерді ескере отырып негізі анықталады.
      Өткізілген әңгімелесудің мазмұны әңгімелесу парағында сипатталады (осы Нұсқаулыққа N 15 қосымша), онда әңгімелесуді өткізген және босатылатын әскери қызметші қол қояды, жеке іске тігіледі және сақталады.
       Ескерту: 48-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      49. Запасқа немесе отставкаға шығаруға ұсынғанға дейін офицерлік құрамның адамдарын денсаулық жағдайы бойынша жарамдылығын белгілеу үшін әскери-дәрігерлік комиссияның куәландыруына жіберіледі, қорытындысы босату негізін айқындау кезінде ескеріледі. Бұл мақсаттарда әскери-дәрігерлік комиссияның куәландыруына олардың өтініші бойынша мынадай офицерлік құрамның адамдары жіберілмейді:
      - әскери қызметте болу жасының шегіне жеткен, барынша мөлшерде зейнетақыға құқығы бар;
      - запаста болу жасының шегіне жеткен, қызмет өткерген жылдарына зейнетақыға құқығы бар.
      Жағымсыз себептер бойынша босатылуға ұсынылған офицерлік құрамның адамдары әскери-дәрігерлік комиссияға жіберілмейді.
      Әскери қызметте болу жасының шегіне жетпеген, әскери-дәрігерлік комиссиясымен денсаулық жағдайы бойынша бейбіт уақытта саптан тыс қызметке жарамды деп танылған офицерлік құрамның адамдары, егер оларды атқарып отырған лауазымында қалдыру немесе осы Нұсқаулықтың 14-тармағымен көзделген тәртіппен Қарулы Күштердің тиісті түрінде басқа лауазымға ауыстыру мүмкін болмаған жағдай кезінде Ереженің 59-тармағының 4-тармақшасы және 95-тармағының 3-тармақшасы бойынша запасқа шығаруға ұсынылады.
       Ескерту: 49-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      50. Кадрлық офицер құрамының адамдарын босатуға ұсыну және әскери қызметтен босату Ереженің 59-62-тармақтарына нақты сәйкестігі негіздердің біреуі бойынша жүргізіледі. Бұл ретте босату үшін бірнеше негізі бар оң аттестатталатын офицерлік құрамның адамдары босатқаннан кейін ол бойынша анағұрлым көп құқық пен жеңілдіктер берілетін негіздер бойынша босатуға ұсынылады, ал жасы және науқасы бойынша босату үшін негіздері барлар әскери қызметшінің тілегін ескере отырып, осы негіздердің біреуі бойынша босатуға ұсынылады.
      Офицер теріс қылық жасағаны үшін офицерлердің ар-намысы жолдастық сотының қолдауы бойынша әскери қызметтен босатуға ұсынылған және босату туралы шешім қабылданған жағдайда босату Ереженің 61-тармағы бойынша жүргізіледі. Әскери қызметшінің ар-намысын қорлайтын қылықтарға мыналарды жатқызу қажет:
      - әскери қызметшілер алкогольдік, есірткілік не уыттылық мас (азаматтар үшін анық) жағдайда қоғамдық жерлерде болған, егер бұл ретте осы адамның мінез-құлқы мен сыртқы келбеті адамның ар-намысына кір келтіретін және қоғамның айыптауын туғызса;
      - заңсыз іс-қимыл жасаған азаматты (әскери қызметшіні) қолдаса;
      - қызметтік жағдайды жеке басының пайдасы мақсатында пайдаланса;
      - қоғамның теріс көзқарасын туындатқан әскери қызметшілер арасындағы жарғылық емес қарым-қатынастар;
      - кәсіпкерлік қызметтің кез келген түрімен, соның ішінде коммерциялық делдалдықпен айналысса;
      - қызметтік жағдайын пайдаланып жұмыс істесе және қызмет көрсеткені және ол үшін сыйақы алса.
      Қылмыстық істер бойынша тергеу кезінде қамауға алынған офицерлік құрамның адамдары атқарып отырған лауазымынан босатылады және тергеудің барлық кезеңінде тиісті командирлердің (бастықтардың) өкіміне алынады. Офицер тергеу кезеңінде қамауға алынбаған жағдайда оны атқарып отырған лауазымынан босату және басқа лауазымға уақытша тағайындау туралы мәселені әскери-тергеу органдарымен келіскеннен кейін қолбасшылық шешеді.
      Әскери атағынан айырмай жасаған қылмысы үшін сотталған офицерлік құрамның адамдарын босатуға ұсыну және босату заңды күшіне енген үкімді орындау туралы әскери соттың үкімі әскери бөлімге келіп түскеннен кейін Ереженің 62-тармағында көрсетілген шарттарды ескере отырып жүргізіледі. Бұл ретте бас бостандығынан айыруға, соның ішінде міндетті еңбекке тартумен бас бостандығынан айыруға шартты түрде сотталған және үкімнің заңды күшіне енген сәтінде қамауда болған офицерлік құрамның адамдары жазасын өтеудің мерзімі басталғаны туралы сот қаулысында көрсетілген күннен бастап; міндетті еңбекке тартумен бас бостандығынан айыруға шартты түрде сотталғандар, қызметі бойынша шектеулерге сотталғандар және үкімнің заңды күшіне енген сәтінде бостандықта болғандар - заңды күшіне енген үкімді орындау туралы әскери соттың үкімін әскери бөлім алған күнінен бастап әскери қызметтен босатылады.
      Шартты түрде сотталған немесе үкімді орындауды кейінге қалдырумен сотталған және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің шешімі бойынша әскери қызметте қалдырылған, сондай-ақ қызметі бойынша шектеулерге сотталған офицерлік құрам адамдарының мінез-құлқын бақылауды белгіленген тәртіппен әскери бөлімдердің командирлері жүзеге асырады.
      Қызметі бойынша шектеуге сотталған және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің шешімі бойынша әскери қызметте қалдырылған офицерлік құрамның адамдарына қатысты үкімді іске асыру (орындауға келтіру) бөлімнің командиріне жүктеледі. Оның заңды күшіне енгені туралы әскери соттың үкімін және өкімін алған кезде бөлімнің командирі бұйрық (осы Нұсқаулыққа N 12 қосымша) шығарады. Бұйрықта көрсетілетін сотталған әскери қызметшінің қызметі бойынша шектеудің ұзақтығын (мерзімі) мен ақшалай үлесінен ай сайын ұстау мөлшері әскери соттың үкімімен белгіленеді. Қызметі бойынша шектеу мерзімі аяқталғанға дейін үш күн бұрын бөлім командирінің тиісті бұйрығы (осы Нұсқаулыққа N 13 қосымша) шығарылады.
      Қызметі бойынша шектеуді қолдану және оларды тоқтату туралы бөлім командирі бұйрықтарының көшірмесі ақшалай үлесті төлеуді жүзеге асыратын қаржы органына, офицердің жеке ісінің бірінші данасына қосу үшін кадрлар органына, сондай-ақ үкім шығарған әскери сотқа жіберіледі.
      Әскери атағынан айырмай, жасаған қылмысы үшін бас бостандығынан айыруға сотталған офицерлік құрамның адамдары, егер олар Ереженің 58-тармағы 1-тармақшасының талаптарына сәйкес келсе, бас бостандығынан айыру орнынан босағаннан кейін запастағы офицерлік құрамның әскери есебіне тіркеледі.

      51. Запасқа немесе отставкаға шығаруға ұсынымда жақсы аттестатталған әскери қызметшіні көтермелеу шаралары туралы, сондай-ақ оған Ереженің 65-тармағының талаптарын ескере отырып әскери киім нысанын кию құқығын беру туралы ұсыныстар көрсетіледі.
      Босатылатын офицерлерге босату туралы жеке құрам бойынша бұйрықта Қарулы Күштердегі ерен еңбегі үшін Алғыс грамотасымен ⁴   наградтаумен алғыс жарияланады.
      Босатылған әскери қызметшілер босатылу күні оларға тиісті үлестің түрлерімен уақтылы және толық қанағаттандырылады.
      Жасы, денсаулық жағдайы немесе штаттың қысқаруы бойынша босатылатын кадрлық офицер құрамының адамдарына қолданылып жүрген заңнамада көзделген жеңілдіктер алу құқығына куәлік беріледі.
_________________
      * Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 1994 жылғы N 35 бұйрығымен қолданысқа енгізілді.

      52. Босатылған офицерлік құрамның адамдарына запасқа немесе отставкаға босатылғаны туралы бұйрықтарды әскери бөлімнің командирлері (бастықтары) жариялайды.
      Запасқа немесе отставкаға шығарылған, жақсы аттестатталған офицерлер үшін олар істері мен қызметтерін тапсырғаннан кейін салтанатты түрде шығарып салу ұйымдастырылады:
      - босатылған бөлімшелердің, бөлімдер мен құрамалардың командирлеріне - запасқа немесе отставкаға шығарылған бөлімшелердің, бөлімдер мен құрамалардың командирлерін салтанатты түрде шығарып салу тәртібі туралы нұсқаулыққа (осы Нұсқаулыққа N 11 қосымша) сәйкес жеке құрамды сапқа тұрғызу;
      - басқа да босатылған офицерлік құрамға - әскери бөлім офицерлерінің жиналысы.
      Әскери қызметшінің ар-намысына нұқсан келтіретін қылықтар жасағаны үшін немесе жасаған қылмысы үшін бас бостандығынан айыруға байланысты емес жазалау шарасына сотталуына байланысты (Ереженің 62-тармағының 2-тармақшасы) қызметіне сәйкес келмеуі бойынша әскери қызметтен босатылған офицерлік құрамның адамдарымен әскери бөлімнен кетер алдында бөлімнің командирі қажетті түсіндірулер мен кеңестер берілетін әңгімелесу өткізеді.
      Әскери қызметтен босатылған офицерлік құрам жеке ісінің бірінші данасы кету туралы нұсқама ұсынылған күні әскери бөлім Жеке құрамды есепке алу жөніндегі тәлімдемеде көзделген тәртіппен әскери комиссариаттарға немесе басқа да органдарға жіберіледі.
      Таңдаған тұрғылықты жері бойынша әскери комиссариаттарға босатылған әскери қызметшілердің жеке істерінің уақтылы жіберілуін және келіп түсуін бақылауды кадрлар органы жүзеге асырады.

      53. Ереженің 64-тармағында көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері офицерлік құрамының тізімінен шығарумен байланысты жеке құрам бойынша бұйрықтарды және басқа да құжаттарды ресімдеу тәртібі Жеке құрамды есепке алу жөніндегі тәлімдемемен айқындалады.
      Қайтыс болған (қаза тапқан) әскери қызметшілерді Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері офицерлік құрамының тізімінен шығару туралы бұйрықтарда, егер әскери қызметші мыналардың салдарынан қайтыс болса (қаза тапса) олардың әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысы туралы көрсетіледі:
      - Қазақстан Республикасын қорғау кезінде немесе өзге де әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде алған жарақаты, контузиясы немесе мертігуі;
      - жауынгерлік іс-қимылдар жүргізетін елдерде интернационалдық борышын орындаумен байланысты науқасы.
      Мүліктік және басқа да азаматтық-құқықтық мәселелерді шешу кезінде сот тәртібімен әскери қызметшіні хабар-ошарсыз кетті деп тану немесе оны қайтыс болды деп жариялау (Ереженің 64-тармағы) азаматтық заңнамада белгіленген тәртіппен әскери қызметші туыстарының сот органдарына өтініші бойынша жүргізіледі.
      Әскери атағынан айырумен жасаған қылмысы үшін сотталған офицерлік құрамның адамдары әскери бөлім заңды күшіне енген үкімді орындау туралы әскери соттың өкімін алғаннан кейін - қамауға алынған күнінен бастап Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері офицерлік құрамының тізімінен шығарылады.

      54. Офицерлік құрамның адамдары әскери қызметтен босату туралы жеке құрам бойынша бұйрықтар шыққаннан кейін, егер босату кезінде қолданылып жүрген заңнаманы бұзуға жол берілмесе және босатуға байланысты жаңа жағдайлар анықталмаса босату негіздері (Ереженің 59-62-тармақтары) өзгертуге жатпайды.

  "Келісім-шарт бойынша әскери қызметті
 өткеру ерекшелігі" деген 6-тарауға

      55. Офицерлер келісім-шарт бойынша әскери қызметке тек оларды даярлаудың саласына және әскери-есептік мамандығына сәйкес Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде нақты бос лауазым болған кезде қабылданады.

      56. Келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылданатындар медициналық куәландыруға жатады:
      - әскери қызметте тұрған офицерлер - жыл сайынғы тереңдетілген медициналық куәландыру, ал қажет кезінде - оларды әскери-дәрігерлік комиссиясына жіберумен;
      - запаста тұратын офицерлер - гарнизондық әскери госпитальдар жанындағы әскери-дәрігерлік комиссиясымен.

      57. Келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылдау үшін запастағы офицерлерді іріктеуді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Кадрлар департаменті жіберген нарядтар негізінде облыстық (аудандық, қалалық) әскери комиссариаттары жүргізеді.

      58. Запаста тұратын офицерлердің өтініші түскен кезде аудандық (қалалық) әскери комиссариаттар:
      а) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Кадрлар департаменті жіберген нарядтар негізінде өтінішті қанағаттандыру мүмкіндігін қарастырады және тиісті бос орын болған кезде запастағы офицерлерді медициналық куәландыруға, ал Ереженің 69-тармағында көзделген құжаттарымен жеке ісі мен қызметтік картасын (10-ү) - облыстық әскери комиссариаттарға жібереді;
      б) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментінің нарядтары болмаған кезде рапортымен және қызметтік карталарымен жеке ісі олар бойынша шешім қабылдау үшін облыстық әскери комиссариаттарға жіберіледі.

      59. Облыстық әскери комиссариаттар:
      а) аудандық (қалалық) әскери комиссариаттардың жолдамасы негізінде запастағы офицердің медициналық куәландырылуын ұйымдастырады;
      б) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментінің бар нарядтары негізінде запастағы офицердің өтінішін қанағаттандыру мүмкіндігін зерделейді. Нарядтарға сәйкес ауыстыруға жататын бос лауазымдар болмаған кезде офицердің рапортымен және қызметтік картасымен жеке ісі Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментіне жіберіледі;
      в) тиісті бос лауазымдар бар болған кезде құжаттарды ресімдеуге аудандық (қалалық) әскери комиссариаттарға нұсқау береді;
      г) келісім-шарт бойынша әскери қызметке запастағы офицерлерді іріктеу жөніндегі комиссияның күшімен (бұл функциялар 3 жылға запастан әскери қызметке шақыру үшін офицерлерді іріктеу жөніндегі комиссияға жүктеледі) Ереженің 83-тармағының талаптарына запастағы офицердің сәйкестігін айқындайды;
      д) әскери қызметке қабылданатын офицерлерге әскери қызмет туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын, ережелерін, келісім-шартты жасасу және бұзу тәртібін, оған қол қойған тараптардың жауаптылығын жеткізеді;
      е) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментінің нарядына сәйкес осы офицермен (Ереженің 74-тармағы) Ережеге сәйкес Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі атынан келісім-шартқа қол қою құқығы берілген әскери бөлімнің командирі атына Ереженің 69-тармағына сәйкес ресімделетін жеке істерін, әскери-дәрігерлік комиссиясының қорытындысын, қызметтік картасы мен басқа да құжаттарды, оған қатысты келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылдау мүмкіндігі туралы шешім қабылданған офицер қол қойған келісім-шартты (3 данада) жібереді.

      60. Әскери бөлімнің командирлері:
      а) келісім-шарт бойынша әскери қызметке запастағы офицерлерді іріктеу үшін команда бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментіне өтінім береді. Өтінімде: әскери бөлімнің нөмірі мен орналасқан жері, әскери лауазымдар, оларға сәйкес әскери-есептік мамандықтар және штатпен оларға көзделген әскери атақтар, әскери лауазымы бойынша жалақысы және бақылау органдарының рұқсаттамасын ресімдеу қажеттілігі көрсетіледі;
      б) запастағы офицерлерге келіп түскен құжаттарды қарау жөніндегі тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясының жұмысын ұйымдастырады;
      в) әскери қызметке офицерлерді қабылдаудың мақсаттылығы туралы немесе бас тарту себептерінің негіздерімен оларға бас тарту туралы тұрақты аттестаттау комиссиясының қорытындысы бойынша қорытындыны қарайды және жасайды;
      г) қажет кезінде соңғы іріктеу және келісім-шарт жасасу үшін оларға қатысты келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылдау мүмкіндігі туралы шешім қабылданған запастағы офицерлерге шақыруды облыстық әскери комиссариатқа жібереді;
      д) келісім-шартқа қол қояды (осы нұсқаулыққа N 14 қосымша), Офицерлерді, генералдар мен адмиралдарды тағайындау үшін лауазымдар номенклатурасына сәйкес бұйрық шығаратын инстанцияға құжаттарды жібереді. Запастан әскери қызметке қабылданатын офицерлерге екі тарап қол қойған келісім-шарт пен Ереженің 69-тармағына сәйкес ресімделетін қалған құжаттарды оны Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бұйрығымен жариялау үшін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментіне жібереді;
      е) запастағы офицердің тікелей әскери бөлімге - осы Нұсқаулықта айқындалған тәртіппен оны тексереді және келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылданатын офицерлерге қойылатын талаптарға запастағы офицер сәйкес келген жағдайда құжаттарды ресімдеу үшін оны әскери есепке қоюға тұрған жері бойынша әскери комиссариаттарға қатынас қағазды жібереді;
      ж) бас тартудың себептерін көрсетумен келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылдаудан бас тартылған запастағы офицерге құжаттарды облыстық әскери комиссариатқа жібереді.

      61. Әскери бөлімнің шақыруы (қажет кезінде) негізінде аудандық (қалалық) әскери комиссариаттар соңғы іріктеу және келісім-шарт жасасу үшін запастағы офицерлерді (әскери қызметке қабылданатындардың есебінен) осы әскери бөлімдерге жібереді.

      62. Инстанция оны әскери қызметке қабылдау турады запастағы офицермен келісім-шарт жасасқанын жариялайтын жеке құрам бойынша тиісті бұйрықты шығарғаннан кейін аудандық (қалалық) әскери комиссар бұйрықтың көшірмесі негізінде әскерге шақыру туралы әскери комиссариат бойынша бұйрық шығарады және офицерді әскери бөлімге жіберу туралы нұсқама береді, оның жасасылған күнінен келісім-шарт бойынша әскери қызметті есептеу басталады. Әскери комиссардың бұйрығының көшірмесі офицердің жеке ісіне тігіледі.

      63. Атқарып отырған лауазымдарда қызмет өткеретін офицерлермен келісім-шарт жасасудың ерекшелігі:
      а) тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясының оны белгіленген талаптарға сәйкестігін анықтағаннан және осы шешімді бекіткеннен кейін офицерлік құрамның адамдары қызмет өткеретін әскери бөлімнің командирлері (жекелеген батальон командирі және одан жоғары) офицер қол қойған келісім-шартты, келісім-шарт жасасудың мақсаттылығы туралы тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясының қорытындысын және бағыныстылығы бойынша өз өтінішін жібереді. Жоғары тұрған командирлер (бастықтар) осы материалдардың оларға бағынысты әскери бөлімдердің тұрақты әрекеттегі аттестаттау комиссиясының мәжілісінде қарауын ұйымдастырады және өтініште осы комиссияның қорытындысын және келісім-шартқа қол қоюдың мақсаттылығы туралы өз пікірін көрсетеді;
      б) келісім-шарт жасасу құқығы берілген әскери бөлімнің командирлері қажет кезінде офицерлерді әңгімелесуге шақыртады және келісім-шарттың қорытындысы туралы шешім қабылдайды, жеке құрам бойынша бұйрық шығарады немесе оларды шығарған инстанцияға құжаттарды жібереді. Келісім-шарт жасаспау туралы шешім қабылданған кезде олар осы офицерлердің Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі қолданылып жүрген заңнамада белгіленген тәртіппен әскери қызметтен босату туралы мәселені қарау үшін негізделген құжаттарды ұсынады;
      в) әскери бөлімдердің командирлері қажет кезінде әскери қызметке жарамдылығын тексеру үшін офицерлерді жібереді. Әскери қызметте болу жасының шегіне жеткен және одан үлкен офицерлік құрамның адамдары міндетті тәртіппен медициналық куәландыруға жатады.

      64. Келісім-шарт бойынша әскери қызметке қабылданатын офицерлер үшін белгіленген талаптар болып мыналар:
      а) жалпы білім беру цензасы - азаматтық жоғары немесе орта арнаулы білімі;
      б) кәсіптік даярлығының деңгейі - әскери білімінің (әскери училище, соның ішінде экстерн, азаматтық жоғары оқу орны жанындағы әскери кафедра, офицерлік курстар) немесе тиісті әскери мамандығының саласы бойынша жақын азаматтық білімінің, сондай-ақ офицер көзделген лауазым көлемінде білімінің, дағдысының, бейінінің қажетті көлемінің бар болуы;
      в) моральдық-психологиялық қасиеті - соңғы жұмыс орнынан (жұмыс немесе тұрғылықты орны бойынша) мінездемеде, сондай-ақ құзыретті органдардың ақпаратында сипатталады;
      г) Дене даярлығы жөніндегі тәлімдемеге сәйкес дене даярлығы бойынша нормативтерді орындау түсініледі.

      65. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі атынан әскери қызметте тұрған офицерлермен, сондай-ақ запаста тұрған және Офицерлерді, генералдар мен адмиралдарды тағайындау үшін лауазымдар номенклатурасына сәйкес тиісті лауазымға тағайындалған офицерлермен келісім-шартқа қол қою құқығы мыналарға беріледі:
      а) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министріне - Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бірінші орынбасарлары, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің қолбасшыларымен, бірлестіктердің, құрамалардың командирлерімен, "полковник" және одан жоғары штаттық санаты мен лауазымды атқаратын генералдар мен офицерлермен аудандық (қалалық) әскери комиссарлармен, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің тағайындау номенклатурасына енетін лауазымдар бойынша "подполковник" штаттық санатымен әскери бөлімдер мен мекемелердің командирлерімен, сондай-ақ осы лауазымдарға арналған запастағы офицерлермен;
      б) Қазақстан Республикасы Бас штабының бастығына - Қорғаныс министрінің бірінші орынбасарына - осы тармақтың "а" тармақшасына кірмеген офицерлермен: орталық бағыныстағы бөлімдер мен мекемелер, байланыс, топографиялық қызмет, әскери қатынастар қызметі, әскерлер қызметі, әскери комиссариаттар, 40275 әскери бөлімі, әуе қозғалысын басқару орталығы, Республикалық мектеп-интернаттар, Кадет корпусы, Бас штабтың бағынысындағы департаменттер мен басқармалар, сондай-ақ запаста тұрғандармен және осы лауазымға арналғандармен;
      в) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің орынбасарларына, Қорғаныс министрлігі мен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері бас штабының департаменттері, бас басқармалары, басқармалары, жекелеген бөлімдері мен қызметтерінің бастықтарына - осы "а" және "б" тармақшаларына енбеген бағынысындағы департаменттердің, бас басқармалардың, басқармалардың, бөлімдер мен қызметтердің, әскери бөлімдерінің офицерлерімен, сондай-ақ "подполковникке" дейінгіні қоса алғандағы штаттық санатымен тиісті әскери-есептік мамандығы бар офицерлермен және осы лауазымға арналған запастағы офицерлермен;
      г) Қарулы Күштер түрлерінің қолбасшыларына, бірлестіктердің командирлеріне - осы тармақтың "а", "б", "в" тармақшаларына енбеген "подполковникке" дейінгіні қоса алғандағы штаттық санатымен бағынысындағы басқармалардың, бөлімдер мен әскери бөлімдердің офицерлерімен, сондай-ақ осы лауазымға арналған запастағы офицерлермен;
      д) құрамалардың командирлеріне, оқу орталығының бастығына - құрама басқармасының (оқу орталығының) және "капитан" және одан төмен штаттық санатымен бағынысындағы бөлімдердің офицерлерімен, роталар, батареялар командирінің лауазымдарында тұрған офицерлермен, сондай-ақ осы лауазымға арналған запастағы офицерлермен;
      е) әскери оқу орындарының бастығына - Қазақстан Республикасының әскери оқу орындарында оқитын курсанттармен;
      ж) Қорғаныс министрлігінің өкіліне - басқа мемлекеттердің әскери оқу орындарында оқитын курсанттармен, тыңдаушылармен, адъюнкттармен және докторанттармен.
      Соның ішінде әскери қызметте болу жасының шегіне жеткен запастағы офицерлермен келісім-шартқа қол қою және ұзарту құқығы офицерлер арналған лауазымдардың штаттық санатына қарамастан тек Қазақстан Республикасының Қорғаныс министріне беріледі.

      66. Келісім-шарт бойынша әскери қызметті өткеретін офицерлерді қызметі бойынша ауыстыру және жоғарылату Офицерлік құрам адамдарының Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеру туралы ережесімен айқындалған тәртіпте жүзеге асырылады.
      Келісім-шарт бойынша әскери қызметшілерді басқа министрлікке, ведомствоға, сондай-ақ ТМД мемлекеттерінің Қарулы Күштеріне іссапарға жіберу қолданылып жүрген заңнамаға және мемлекетаралық келісімдерге сәйкес келісім-шарттың мерзімі аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

  "Қысқа мерзімді қызмет офицерлерінің әскери
 қызметті өткеру ерекшелігі" деген 7-тарауға

      67. Шақыру бойынша офицерін әскери қызметті өткеру мерзімін ұзартуға ұсыну (Ереженің 94-тармағы) онымен әңгімелескеннен және аттестаттаудан кейін офицердің жазбаша рапорты бойынша әскери бөлімнің командирі жүргізеді.
       Ескерту: 67-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      68. Үш жылға запастан әскери қызметке шақырылған офицердің әскери қызмет мерзіміне (Ереженің 95-тармағының 1-тармақшасы) азаматтық оқу орнын тікелей аяқтағаннан кейін оларды міндетті әскери қызметке шақыру кезінде әскери комиссариаттар беретін демалыс және босату кезінде берілетін негізгі демалыс, сондай-ақ белгіленген тәртіппен демалыстан тыс жолға берілетін уақыты есептеледі.

  "Запастағы қызмет, отставкада болу" деген 8-тарауға

      69. Әскери міндеттілерді запас бойынша алғашқы офицерлік атаққа және запас бойынша кезекті әскери атаққа ұсыну тәртібін (Ереженің 99, 100, 102-тармақтары), сондай-ақ запастағы офицерлік құрамның есебін жүргізуді ұйымдастыру тәртібін Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің запастағы офицерлік құрамының әскери есебін жүргізу және аттестаттау жөніндегі басшылықпен айқындалады.

  "Соғыс уақытында әскери қызметті өткеру ерекшеліктері"
деген 9-тарауға

      70. Ереженің 9-тарауымен және соғыс уақытында қабылданған басқа да құқықтық актілермен белгіленген офицер кадрларымен жұмыс, әскери атақтар беру, лауазымға тағайындау, аттестаттау, демалыстар беру және офицерлік құрам адамдарын соғыс уақытында әскери қызметтен босату тәртібі Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің ерекше нұсқауы бойынша қолданылады.

       Қазақстан Республикасы
      Қорғаныс министрлігі
      Кадрлар департаментінің
      бастығы
      генерал-майор

Нұсқаулықтың        
 36-тармағына        
N 1 қосымша        

І. ҰСЫНЫМ

___________________________________________________________________
 (әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты, атқаратын лауазымы және
___________________________________________________________________
        қай уақыттан, штаттық санаты мен штаттың нөмірі)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
 (штат бойынша лауазымның атауы, штаттың нөмірі, штаттық-лауазымдық
санаты)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________ұсынылады.
Туған жылы ______________ Туған жері_______________________________
Ұлты _________________ Жеке нөмірі_________________________________
Білімі:
а) азаматтық ______________________________________________________
б) әскери (әскери-арнаулы)_________________________________________
___________________________________________________________________
Білімі бойынша мамандығы __________________________________________

Қандай тілдерді біледі қандай      Шетелде болды ма (қайда, қашан)
дәрежеде
_____________________________      _____________________________
_____________________________      _____________________________
_____________________________      _____________________________

Мемлекеттік наградалары бар ма     Жауынгерлік іс-қимылдарға
(қандай)                           қатысуы, жаралануы
_____________________________      _____________________________
_____________________________      _____________________________
_____________________________      _____________________________

Әскери атақ берілді ______________________________________________
                           (кіммен, бұйрықтың күні мен нөмірі)
Қарулы Күштерде __________________________________________________
Отбасы жағдайы (отбасы құрамы) ___________________________________
__________________________________________________________________
20___ж. Соңғы аттестаттау бойынша қорытынды ______________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________

ЕҢБЕК ЖОЛЫ ЖӘНЕ ӘСКЕРИ ҚЫЗМЕТ

__________________________________________________________________
   Күні мен жылы          |           Лауазымның атауы
__________________________|
Қабылдануы | босатылуы    |
__________________________________________________________________

ІІ. ҰСЫНЫМҒА НЕГІЗДЕМЕ

Командир (бастық) ________________________________________________
                       (лауазымы, әскери атағы, қолы, тегі)
      М.О.
19 ___ж. "____"_________________

ІІІ. ТІКЕЛЕЙ БАСТЫҚТАРДЫҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫ

_________________________________________________________________
                  (ЛАУАЗЫМЫ, ӘСКЕРИ АТАҒЫ, ҚОЛЫ, ТЕГІ)
19 ___ж. "____"_________________

_________________________________________________________________
                  (ЛАУАЗЫМЫ, ӘСКЕРИ АТАҒЫ, ҚОЛЫ, ТЕГІ)
19 ___ж. "____"_________________

_________________________________________________________________
                  (ЛАУАЗЫМЫ, ӘСКЕРИ АТАҒЫ, ҚОЛЫ, ТЕГІ)
19 ___ж. "____"_________________

_________________________________________________________________
                   (ЛАУАЗЫМЫ, ӘСКЕРИ АТАҒЫ, ҚОЛЫ, ТЕГІ)
19 ___ж. "____"_________________

ІV. БҰЙРЫҚ ШЫҒАРАТЫН КАДР ОРГАНЫ ИНСТАНЦИЯСЫНЫҢ ПІКІРІ

_________________________________________________________________
                   (ЛАУАЗЫМЫ, ӘСКЕРИ АТАҒЫ, ҚОЛЫ, ТЕГІ)
19 ___ж. "____"_________________

V. ҰСЫНЫМ БОЙЫНША ШЕШІМ

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

ҚҰЖАТТЫ ТІРКЕУ ТУРАЛЫ БЕЛГІ
(ИНСТАНЦИЯ БОЙЫНША ІС ЖҮРГІЗУДЕ)

Қосымша: ________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

19___ж. "___"____________________ шығыс N ___________________

  Офицерлік құрамның адамдарын кезекті әскери атаққа (әскери атағын төмендетуге және қалпына келтіруге, әскери атағынан айыруға), лауазымға тағайындауға және әскери қызметтен босатуға ұсынымдарды ресімдеу ережесі

      1. Ұсыным бланкіде ресімделеді, оған әскери бөлімнің командирі қол қояды және осы мәселе бойынша соңғы шешім қабылдауға команда бойынша құқығы бар командирге (бастыққа) дейін жіберіледі. Ұсыным кадрлар органы арқылы жіберіледі. Құпиялылық белгісі ұсынымның мазмұнына байланысты айқындалады.

      2. Ұсынымда:
      а) әскери қызметшіде бар және ол ұсынылатын әскери атақтар туралы - осы әскери атақтардың толық (қысқартусыз) атауы. Офицерді тең әскери атаққа қайта аттестаттауға немесе бұрынғы атағын қалпына келтіруге ұсынылған жағдайда ол туралы берілетін атақтан кейін тиісті "аттестаттау тәртібінде" немесе "атағын қалпына келтіру тәртібінде" деген жазба жазылады. Офицерді әскери атағын төмендетуге қандай әскери атағына дейін төмендетуге ұсынылған кезінде, ал әскери атағынан айыруға ұсынған кезде қандай әскери атағынан айыру қажеттілігі көрсетіледі;
      б) әскери қызметші атқарып отырған және ол ұсынылған лауазымдары туралы - осы лауазымдардың толық атауы, ал белгіленген жағдайларда - штатта көрсетілген қысқа атауы. Басқа әскери бөлімге (құрамаларға, бірлестіктерге, Қарулы Күштердің түрлеріне) ауыстыруға ұсынылған жағдайда әскери қызметшіні қайда және қандай лауазымға ауыстыру немесе қандай лауазымда пайдалану мүмкіндігі көрсетіледі;
      в) ұлты, білімі, жауынгерлік істерге қатысуы, жаралануы туралы - қызметтік тізімінің тиісті бөліміндегі нысандама;
      г) Қарулы Күштердегі қызмет туралы - әскери қызметтің басталған күні, айы мен жылы. Егер қызметте үзілістер болса, онда қызметке айқындалған және босатылған күнін, айы мен жылын көрсетумен әскери қызметтің барлық кезеңі рет-ретімен жазылады. 3 жылға запастан шақырылған офицерлерге әскери қызметтің күнінен, айынан және жылынан кейін "екі-үш жылға шақыру бойынша" деп жазылады;
      д) еңбек етуі және әскери қызметі туралы - қызметтік тізімнің 11 және 12-бөлімінің нысандамасында көрсетіледі.

      3. "Ұсынуға негіздер" деген ІІ бөлімде:
      а) кезекті әскери атаққа ұсынған кезде - әскери қызметшінің іскерлік және моральдық қасиеттерінің, кәсіптік даярлығының, атқарып отырған лауазымы бойынша міндеттерін меңгеру дәрежесінің, жеке үлесінің және жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігін арттырудағы, әскери тәртіпті және ол қолбасшылық жасайтын бөлімшелердің (әскери бөлімдердің, құрамалардың), жауап беретін жұмыс учаскесінің жай-күйін нығайтудағы қол жеткізген нәтижелерінің қысқаша сипаттамасы. Соңғы аттестаттауда белгіленген кемшіліктер қандай дәрежеде жойылғаны.
      Атқарып отырған лауазымы бойынша көзделген полковник, оған тең және жоғарғы кезекті атақ, мерзімінен бұрын кезекті әскери атақ немесе бір сатыға жоғары әскери атақ беруге, әскери атағын төмендетуге және бұрынғы әскери атақты қалпына келтіруге, әскери атағынан айыруға ұсынымдарда одан басқа негізгі лауазымдарда қызмет өткерген еңбек сіңірген жылдары көрсетіледі.
      Атқарып отырған лауазымы бойынша көзделген мерзімінен бұрын кезекті әскери атаққа немесе бір сатыға жоғары әскери атаққа ұсынымда, сонымен бірге офицер қандай нақты еңбегіне немесе жұмыстағы көрсеткіштері үшін әскери атаққа ұсынылады, осындай тәртіппен бұрын офицерлік атақ берілді ме және қандай.
      Офицерді әскери атағын төмендетуге немесе әскери атағынан айыруға ұсынған жағдайда оның қызметтік және жеке қасиеттерінің мінездемесімен қатар ол не үшін әскери атағын төмендетілуге немесе әскери атағынан айыруға ұсынылады және бұрын оған қандай ықпал ету шаралары қолданылғаны көрсетіледі. Егер офицер офицерлердің ар-намысы жолдастық сотының өтініші бойынша әскери атағын төмендетуге ұсынылса, ұсынымға ар-намыс соты шешімінің көшірмесі қоса беріледі;
      б) лауазымға тағайындауға ұсынған кезде - тағайындалуға қандай тәртіппен ұсынылады: жоғары лауазымға жоғарылатылады, тең лауазымға немесе төмен лауазымға тағайындалады. Әскери қызметші өз қызметінің бүкіл кезеңінде қалай аттестатталады (егер кемшіліктерімен, онда олардың анағұрлым ерекшесі көрсетіледі). Соңғы аттестаттауда сипатталмаған, бірақ тағайындау туралы мәселені шешу үшін маңызды ерекше мәліметтері. Әскери қызметшінің іскерлік және моральдық қасиетінің, кәсіптік даярлығының, атқарып отырған лауазымы бойынша міндеттерін меңгеру дәрежесінің, жеке үлесінің және жауынгерлік және жұмылдыру әзірлігін арттырудағы, әскери тәртіпті және ол қолбасшылық жасайтын бөлімшелердің (әскери бөлімдердің, құрамалардың), жауап беретін жұмыс учаскесінің жай-күйін нығайтудағы қол жеткізген нәтижелерінің қысқаша сипаттамасы. Тең лауазымға ауыстыру немесе Ереженің 32 және 33-тармақтарына сәйкес төмендетумен тағайындау үшін негізгі себеп. Басқа әскери бөлімге (құрамаға, бірлестікке, Қарулы Күштердің түрлеріне) ауыстыру үшін негізі. Егер әскери қызметші оның денсаулық жағдайы немесе отбасы мүшелерінің денсаулық жағдайы бойынша ауыстыруға ұсынылса әскери-дәрігерлік комиссиясының қорытындысы. Қызметі бойынша ауыстырған жағдайларда сипатталуы қажет басқа да мәліметтер ( Қарулы Күштердегі қызмет өткерген жылдары және ақшалай үлесінің жалақысы туралы, азаматтық жоғары оқу орнының әскери кафедрасына тағайындау кезінде ректормен келісу туралы және т.б.). Ұсынылған әскери қызметшімен кім әңгімелесті және тағайындауға (ауыстыруға) оның жеке пікірі;
      в) әскери қызметтен босатуға ұсыну кезінде:
      - әскери қызметші босатылуға ұсынылатын Ереженің тармақшасы мен тармағы және әскери киім нысанын киіп жүру құқығы туралы ұсыным алдында көрсетіледі;
      - Қарулы Күштердегі қызмет өткерген жылдары туралы - есепке (белгіленген тәртіппен жасалған және ресімделген) сәйкес күнтізбелік және жеке, жеңілдік есептеудегі жыл, ай және күн саны, есепті жасау күні. Қызмет өткерген жылдарын ескере отырып зейнетақыға құқығы бар офицерлерге қатысты сонымен бірге қызмет өткерген жылдың саны туралы көрсетіледі. Офицерде зейнетақыға құқық беретін қызмет өткерген жылдары болмаған кезде әскери бөлімнің штабы немесе кадр органдары есептеген қызмет өткерген жылы және зейнетақыға қызмет өткерген жылдарын есептемей қызмет өткерген жылы есептеген жағдай бойынша күні көрсетіледі;
      - әскери қызметке жарамдылық дәрежесі туралы - қашан және қандай әскери-дәрігерлік комиссиямен куәландырылды, науқасы туралы куәлігі қашан және қандай әскери-дәрігерлік комиссиямен бекітілді, оның нөмірі, бекітілген науқасы туралы куәліктен әскери қызметке жарамдылық дәрежесі туралы нақты нысандама. Егер әскери қызметші медициналық куәландыруға жіберілмесе, оның себебі көрсетіледі;
      - қызмет орны бойынша тұрғын үймен қамтамасыз ету - қандай елді мекенде, соның ішінде белгіленген тәртіппен броньдалған немесе кооперативтік пәтері (бөлмесі) бар;
      - босату туралы әңгімелесуді кім және қашан жүргізді, қызмет өткерген жылдарын, оның босатылуға пікірін ескере отырып әскери қызметші таныстырылды ма;
      - әскери есепке алуға жіберу туралы - аудандық бөлінетін қаланың, облыстың, аудандық (қалалық) әскери комиссариаттың атауы;
      - көтермелеу шаралары туралы - әскери киім нысанын киіп жүруге (Ереженің 65-тармағын ескере отырып) құқығы берілгені туралы, алғыс жариялау туралы, Құрмет грамотасымен наградтау туралы, босатылған кезде кезекті әскери атағын беру туралы өтініш;
      - босату кезіндегі ерекше себептер және Ереженің 59-тармағының 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11-тармақшалары, 61-тармағы, 62-тармағының 2-тармақшасы бойынша негіздері туралы - Ереженің осы тармақшалары мен тармақтары бойынша босату қажеттігін растайтын, қоса беріліп отырған аттестаттауда сипатталмаған сипаттайтын мәліметтер мен жағдайлар көрсетіледі.

      4. "Тікелей бастықтардың қорытындысы" деген ІІІ бөлімде командирдің (бастықтың) қорытындысы ретімен енгізіледі, онда ұсыныммен келісімі көрсетіледі немесе ұсынымға қол қойған әскери бөлімнің командиріне хабарланатын себептерді көрсетумен ұсынымның кешігуі туралы шешім жазылады. Тікелей бастықтың әскери атақты немесе лауазымды төмендетуге, атағынан айыруға, босатуға (офицердің ар-намысы жолдастық соттың қолдауы бойынша) ұсыныммен келіспеген кезде әскери қызметшіге тәртіптік жазалаудың басқа қандай шарасы қолданылуы керектігі көрсетіледі.
      Бас тартылған ұсынымдарды бұдан әрі жіберу тоқтатылады, осыған құқық берілген бастық соңғы шешім қабылдау үшін команда бойынша жіберуге жататын офицердің ар-намысы жолдастық соттың қолдауы бойынша әскери атағын, лауазымын төмендетуге және әскери қызметтен босатуға ұсынымнан басқа.
      Әскери қызметшіні әскери қызметтен босатудан бас тарту немесе кешіктіру туралы шешімді оған берілген құқық шектерінде және босатуға байланысты мәселелерді қараудың және шешудің белгіленген тәртібін сақтаумен тікелей бастық қабылдайды.
      Тиісті қолбасшының қорытындысынан кейін әскери кеңестерде қаралған ұсынымдарда мынадай жазу жазылады: "________ әскери кеңесте қаралды және мақұлданды, 19 ___ "___"________ N _____ хаттама".

      5. Ұсынымға қол қоятын, сондай-ақ олар бойынша қорытынды беретін бастықтар штабтар, әскер тектері мен қызметтері бастықтарының, өз орынбасарларының және Офицерлік жиналыстардың пікірін ескереді.

      6. "Кадр органының пікірі" деген VІ бөлімде ұсынымда көрсетілген мәселені шешу үшін кадр органның дәлелденген ұсынысы жазылады.

      7. "Ұсыным бойынша шешім" деген V бөлімде кадр органы осы құқықты пайдаланатын бастық қабылдаған ұсыным бойынша шешім (бұйрық) жазбасы енгізіледі.

      8. "Құжатты тіркеу туралы белгі" деген VІ бөлімде онда құжатта жазылған мәліметтер мазмұнының құпиялылық белгісін беруге сәйкес тексергеннен кейін инстанциялар бойынша іс жүргізу органдары рет-ретімен енгізеді.
      Бірнеше ұсыным бір мекен-жайға қайта жіберілген кезде олар ілеспе хатпен жіберіледі.

      9. Ұсыныммен бірге мынадай құжаттар жіберіледі:
      - лауазымға тағайындауға ұсыну кезінде:
      соңғы аттестаттау, ал белгіленген жағдайларда қызметтік мінездемесі;
      жеке ісі, белгіленген үлгідегі анықтама және басқа да құжаттары (егер оларды ұсыну қажеттігін жоғары тұрған кадр органдары белгілесе);
      офицердің ар-намысы жолдастық сот шешімінің көшірмесі (ар-намыс соттың қолдауы бойынша лауазымын төмендетуге ұсынылатындарға);
      - жоғары тұрған офицерлік құрамның әскери атағын беруге ұсынған кезде:
      шерулік нысанда 9х12 көлемді суретімен белгіленген үлгідегі анықтама;
      - әскери атағын айыруға ұсынған кезде:
      оған әкімшілік тергеу, анықтау материалдары (егер ол жүргізілсе) бойынша қорытындыны қоса бере отырып офицердің жеке ісі;
      қызметтік мінездемесі;
      қызмет карточкасы;
      - әскери қызметтен босатуға ұсынған кезде:
      соңғы аттестаттау;
      Қорғаныс министрлігі кадр органына дейін жеке ісі (оған атқаратын лауазымы бойынша штатта көзделген әскери атағынан бір дәрежеге жоғары кезекті әскери атағын берумен қатар капитан атағындағы офицерді жасы немесе науқасы бойынша босату кезінде);
      отбасы жағдайы бойынша босату қажеттілігін растайтын құжаттар;
      әскери сот үкімінің көшірмесі (Ереженің 62-тармағы бойынша босату кезінде).

Нұсқаулықтың 4-тармағына  
N 2 қосымша       

___________________ командиріне (бастығына) 

      Офицерлік құрам адамдарының Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеру туралы ереженің ___-тармағына сәйкес 5 жылға дейінгі мерзімге шекті жастан тыс әскери қызметте қалдырудың мақсаты.
___________________________________________________________________
Р/с|Әскери атағы, |  Туған жылы,     | Қызметке  |    Қалдыру
 N |тегі, аты мен | қандай әскери    | қалдыру   |мақсаттылығының
   |әкесінің аты, |немесе азаматтық  | қандай    |    негізі
   | атқаратын    |арнаулы оқу орнын | мерзімге  |
   | лауазымы     |және қашан аяқтады| ұсынылады |
   |              |(деңгейі бойынша  |           |
   |              |     жоғары)      |           |
___________________________________________________________________
 1 |      2       |       3          |     4     |        5
___________________________________________________________________
   |              |  Толтыру үлгісі   |           |
1. |Полковник     |1948 ж. 20 наурыз |_____дейін|Жұмысқа қабілетті.
   |СӘРСЕМБАЕВ    |ВАТТ - 1978 ж.    |(жыл)     |Қызмет өткерген
   |Тағыберген    |Қызмет өткерген   |          |жылдарына 25 жыл
   |Шамғұнұлы,    |жылдары:          |          |
   |21110 ә/б     |күнтізбелік - 22  |          |
   |автомобиль    |жыл 3 ай, жеңілдік|          |
   |қызметінің    |- 23 жыл.         |          |
   |бастығы       |                  |          |
___________________________________________________________________

      Командир (бастық)_________________________
                       (әскери бөлімнің атауы)
                       _________________________
                       (әскери атағы, қолы, тегі)
      19 ___ж. "____"_________________

  Шекті жастан тыс әскери қызметте қалдыру үшін офицерлік құрамның тізімін жасау ережесі

      Кіші офицерлерге, майорларға, подполковниктер мен полковниктерге, генералдар мен адмиралдарға бөлек қатаң алфавит тәртібімен және 5 жылға дейінгі мерзімге және екінші 5 жыл мерзімге жеке жасалады.
      5 жылға дейінгі мерзімге тізімге ағымдағы жылы әскери қызметте болудың шекті жасына жететін және 5 жылға дейінгі мерзімге әскери қызметке қалдыруға мақсатты офицерлік құрамның адамдары енгізіледі.
      Екінші 5 жыл мерзімге тізімге ағымдағы жылы әскери қызметте болудың шекті жасынан тыс 5 жылды өткеретін, бірақ оларды тағы 5 жылға дейінгі мерзімге әскери қызметке қалдыру ерекше қажеттігі бар жоғары білікті мамандар қатарынан офицерлік құрамның адамдары енгізіледі.
      Егер әскери қызметшінің әскери атағы атқаратын лауазымы бойынша штатта көзделген әскери атақтан жоғары болса, тізімнің 2-бағанында сонымен қатар атқаратын лауазымы бойынша штаттық санаты көрсетіледі.
      3-бағанды толтырған кезде әскери қызметке берілген ғылыми дәрежесі, ғылыми атағы, құрметті атағы, лауреат атағы, сондай-ақ оның даярлығы мен қызметін (жауынгерлік тәжірибесі, мемлекеттік наградалары және т.б.) ерекше сипаттайтын басқа да мәліметтері көрсетіледі. Қызмет өткерген жылдары келесі жылдың 1 қаңтары жағдайы бойынша 25 жылдан (жеңілдік есептеуде) көп жылды құрайтын әскери қызметшілерге ғана көрсетіледі. Қызмет өткерген жылдарын есептеуді бөлімнің штабы немесе кадрлар органы, ал қажетті жағдайда - қызмет өткерген жылдарының есебін жасамай қаржы органын тартумен жүргізіледі.
      Әскери қызметші қызметте қалдырылған бес жыл шегіндегі мерзім (тізімнің 4-бағаны) осы мамандықтың офицерлеріне қажеттігін, денсаулық жағдайын, жұмыс қабілетін, аттестаттауды ескере, сондай-ақ іс жүзіндегі мүмкіндіктеріне және оны атқаратын лауазымда немесе басқа лауазымда пайдалану қажеттігіне сүйене отырып айқындалады.
      Барлық инстанцияларда тізімді қарау және оларды штабтар, әскер тектері мен қызметтердің бастықтарымен келісу лауазымға тағайындауға ұсынымды қарау үшін белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
      Тізімдер Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Кадрлар департаменті арқылы Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің шешіміне ұсынылады.

       Қазақстан Республикасы
      Қорғаныс министрлігі
      Кадрлар департаментінің
      бастығы
      генерал-майор

Нұсқаулықтың 16-тармағына  
N 3 қосымша       

"БЕКІТЕМІН"
_____________________________
  (командир, қолбасшы)
_____________________________
 (әскери атағы, қолы, тегі)
19____ ж. "_____" ___________

19___ жылы жоғары тұрған лауазымдарға жоғарылату
 және оқуға жіберу үшін офицерлік құрам
РЕЗЕРВІ
___________________________________________________
(әскери бөлімнің, құраманың, бірлестіктің, әскер тегінің, қызметтің атауы)

___________________________________________________________________
Әскери атағы,| Туған күні,|    Соңғы    |Кандидаттарды| Лауазымға
атақ берілген|ұлты, әскери|аттестаттау  |  даярлау    |тағайындау,
күні, тегі,  | (арнаулы)  |  бойынша    | жөніндегі   |оқуға жіберу
  аты және   |  білімі,   | қорытынды   |іс-шаралар   |  туралы
әкесінің аты,| қызметті   |және басқа да|             |  немесе
атқарып отыр.| өткеруі    | сипаттаушы  |             | тізімнен
ған лауазымы | туралы     | мәліметтер  |             | алып тастау
  және қай   | қысқаша    |             |             | туралы белгі
  уақыттан   |сипаттама,  |             |             | және негізі
  бастап     |сыныптылығы,|             |             |
             |жауынгерлік |             |             |
             |тәжірибесі, |             |             |
             |мемлекеттік |             |             |
             |наградалары |             |             |
___________________________________________________________________
     1       |     2      |      3      |      4      |     5
___________________________________________________________________

І. Жоғарылату үшін:
Лауазымға __________________
____________________________________________
Лауазымға __________________
____________________________________________
және т.б.
ІІ. Оқуға жіберу үшін:
Әскери академияға _____________
____________________________________________
және т.б.

Кадрлар Басқармасының (бөлімінің, бөлімшесінің) бастығы ____
______________________________________________________________
            (әскери атағы, қолы және тегі)

20____ ж. "_____" ______________

  Келесі жылы жоғары тұрған лауазымдарға жоғарылату
 және оқуға жіберу үшін офицерлік құрамның резервін
 есепке алу бойынша ТҮСІНІК

      Жоғары тұрған лауазымдарға жоғарылату және оқуға жіберу үшін резерв мыналармен ескеріледі:
      а) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Кадрлар департаментінің бастығы - оның номенклатурасына және Қазақстан Республикасы Президентінің номенклатурасына лауазымдарға тағайындау үшін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің резерві;
      б) Қарулы Күштер түрлерінің, Бас штабтың, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бас басқармалары кадр басқармаларының (бөлімдерінің) бастықтары және төмен тұрған кадр органдарының бастықтары құрамалардың (мекемелердің, әскери оқу орындарының, кәсіпорындардың, ұйымдардың) кадр бөлімшелерінің (бөлімдерінің) бастықтарына дейінгіні қоса алғанда - тиісті қолбасшының, командирдің (бастықтың) номенклатурасы және жоғары тұрған инстанциялардың номенклатурасы лауазымына тағайындау үшін резерв;
      в) әскери бөлімнің командирі - әскери бөлімдердің жоғары тұрған лауазымдарға жоғарылатуға және оқуға жіберуге лайық офицерлерінің резерві.
      2. Әскери қызметшілерді келесі жылы жоғары тұрған лауазымдарға жоғарылату және оқуға жіберуге резервке дербес енгізу үшін тиісті тікелей бастық (әскери бөлімнің, құраманың командирі, Қарулы Күштер түрлерінің қолбасшысы және т.б.) аттестаттауды, Офицерлік жиналыстың, штабтың, әскер тектері мен қызметтердің, кадр органының кандидат туралы пікірін және практикалық жұмыстағы зерделеудің нәтижелерін ескере отырып қабылдайтын шешім негіз болып табылады.
      3. Жоғары тұрған инстанциялардың тағайындау номенклатурасының лауазымына жоғарылату үшін немесе осы лауазымдардан оқуға жіберу үшін ұсынылған офицерлік құрам адамдары туралы жоғары тұрған кадр органына команда бойынша тағайындайтын инстанцияның кадр органына дейін (ақпарат түрінде) хабарланады.
      4. 4-бағанда кандидаттарды даярлау жөніндегі іс-шаралар көрсетіледі: жиындарға, курстарға жіберу (қашан және қандай, қандай бейін бойынша), кандидаттың оқу-жаттығуда, бір саты жоғары лауазымда міндеттерін орындау кезіндегі іс-қимылдарын зерделеу, әңгімелесу өткізу (кім өткізеді, қандай мәселе бойынша), қабылдау емтихандарына дайындалу үшін бос уақыт беру және т.б.
      5. 5-бағанда әскери қызметшіні жоғары тұрған лауазымға тағайындау, оқуға жіберу, әскери бөлімнен кетуі немесе оны резервтен шығару туралы белгі қойылады және негізі көрсетіледі.
      Әскери қызметшіні резервтен шығару туралы шешімді әскери қызметшінің жұмыс сапасы төмендеген немесе жоғары тұрған лауазымға тағайындаудың немесе оқуға жіберудің мүмкін еместігін куәландыратын қылық жасаған жағдайда осы түсініктеменің 2-тармағында көрсетілген бастық қабылдайды.
      6. Офицерлік құрам адамдарын резервке қабылдау және резервтен шығару туралы әскери қызметшіге тікелей аға бастығы жеке әңгімелесу кезінде жариялайды.
      7. Жоғары тұрған лауазымға тағайындау және оқуға жіберу үшін резерв жеке кітаптарда ескеріледі.
      Кадр органдарының бастықтары резервке енгізілген әскери қызметшілер туралы сипаттаушы деректерді білуге және ескеруге, бұл деректерді кадрларды зерделеу барысында практикалық жұмыста нақтылауға және толықтыруға міндетті.

Нұсқаулықтың 18-тармағына  
N 4 қосымша        

Қазақстан Республикасы
 Қарулы Күштері офицерлік құрам адамдарын аттестаттаудың
ҮЛГІЛІК СЫЗБАСЫ

____________________________________________________________________
  Лауазымның   | Аттестаттауды  |  Аттестаттау    | Аттестаттауды
    атауы      |  кім жасайды   |  бойынша кім    |  кім бекітеді
               |                |қорытынды береді |
____________________________________________________________________
                 Жалпы мақсаттағы күштер бойынша
____________________________________________________________________
Жекелеген        Рота (батарея)    Жекелеген        Жекелеген
батальондағы     командирі        батальонның       батальонның
(дивизиондағы)                    (дивизионның)     (дивизионның)
взвод командирі                   аттестаттау       командирі
                                  комиссиясы

Полктағы взвод   Рота (батарея)   Батальон          Полк командирі
командирі        командирі        (дивизион)
                                  командирі, полк
                                  аттестаттау
                                  комиссиясы 

Жекелеген        Жекелеген        Дивизиондық      Дивизия командирі
батальондағы     батальонның      аттестаттау
(дивизиондағы)   (дивизионның)    комиссиясы
рота (батарея)   командирі
командирі

Полктағы рота    Батальон         Полктік          Полк командирі
(батарея)        (дивизион)       аттестаттау
командирі        командирі        комиссиясы

Жекелеген        Жекелеген        Жекелеген        Жекелеген
батальон         батальон         батальонның      батальонның
(дивизион)       (дивизион)       (дивизионның)    (дивизионның)
штабы бастығы.   штабының         аттестаттау      командирі
ның көмекшісі    бастығы          комиссиясы

Жекелеген        Жекелеген        Дивизиондық      Дивизия командирі
батальон         батальонның      аттестаттау
(дивизион)       (дивизионның)    комиссиясы
командирінің     командирі
орынбасары

Полктағы рота    Батальон         Полктік          Дивизия командирі
(батарея)        (дивизион)       аттестаттау
командирінің     командирі        комиссиясы,
орынбасары                        полк командирі

Жекелеген        Тиісті әскер     Дивизиондық      Корпус командирі
батальон         тегінің, диви.   аттестаттау
(дивизион)       зия қызметінің   комиссиясы,
командирі        бастығы          дивизия
                                  командирі

Полктағы рота    Полк командирі   Дивизиондық      Дивизия командирі
(батарея)                         аттестаттау
командирі                         комиссиясы

Полк штабы       Полк штабының    Полктік          Дивизия командирі
бастығының       бастығы          аттестаттау
орынбасары                        комиссиясы,
                                  полк командирі

Полктің          Полк штабының    Полктік          Дивизия командирі
байланыс         бастығы          аттестаттау
бастығы                           комиссиясы,
                                  полк командирі,
                                  дивизияның
                                  байланыс
                                  бастығы

Полк команди.    Полк командирі.  Полктік          Дивизия командирі
рінің орын.      нің тиісті       аттестаттау
басарына         орынбасары       комиссиясы,
тікелей                           полк командирі,
бағынатын                         дивизияның
қызмет                            тиісті қызмет
бастығы                           бастығы

Полк команди.    Полк командирі   Дивизияның       Дивизия командирі
ріне тікелей                      тиісті қызмет
бағынатын                         бастығы,
қызмет бастығы                    дивизиондық
                                  аттестаттау
                                  комиссиясы

Полк командирі.  Полк командирі   Дивизиондық      Корпус командирі
нің орынбасары                    аттестаттау
                                  комиссиясы,
                                  дивизия
                                  командирі

Полк командирі  Дивизия командирі Корпустық        Жалпы мақсаттағы
                                  аттестаттау      күштердің
                                  комиссиясы,      қолбасшысы
                                  корпус командирі

Дивизия команди. Дивизия          Дивизиондық      Корпус командирі
рінің орынбаса.  командирінің     аттестаттау
рына тікелей     тиісті           комиссиясы,
бағынатын        орынбасары       дивизия
қызмет бастығы                    командирі,
                                  корпустың
                                  тиісті қызмет
                                  бастығы

Әскер тегінің,  Дивизия командирі Корпустың        Корпус командирі
дивизия                           тиісті әскер
командиріне                       тегінің
тікелей бағы.                     (қызметінің)
натын қызмет                      бастығы,
бастығы                           корпустық
                                  аттестаттау
                                  комиссиясы

Дивизия         Дивизия командирі Корпустық        Жалпы мақсаттағы
командирінің                      аттестаттау      күштердің
орынбасары                        комиссиясы,      қолбасшысы
                                  корпус командирі

Дивизия         Корпус командирі  Жалпы мақсат.    Қазақстан
командирі                         тағы күштердің   Республикасының
                                  аттестаттау      Қорғаныс министрі
                                  комиссиясы

Корпус штабы.   Корпус штабының   Корпустық        Жалпы мақсаттағы
ның бөлім       бастығы           аттестаттау      күштердің
бастығы                           комиссиясы,      қолбасшысы
                                  корпус
                                  командирі,
                                  Жалпы мақсатта.
                                  ғы күштердің
                                  тиісті қызмет
                                  бастығы

Корпус          Корпус команди.   Корпустық        Жалпы мақсаттағы
командирінің    рінің тиісті      аттестаттау      күштердің
орынбасарына    орынбасары        комиссиясы, кор. қолбасшысы
тікелей                           пус командирі,   
бағынатын                         Жалпы мақсатта.
қызмет                            ғы күштердің 
бастығы                           тиісті қызмет
                                  бастығы

Әскер тегінің   Корпус командирі  Жалпы мақсатта.  Жалпы мақсаттағы
(қызмет)                          ғы күштердің     күштердің
бастығы,                          тиісті әскер     қолбасшысы
корпус коман.                     тегінің (қызмет)
диріне тікелей                    бастығы, Жалпы
бағынатын                         мақсаттағы
бөлім бастығы                     күштердің
                                  аттестаттау
                                  комиссиясы

Корпус          Корпус командирі  Жалпы мақсатта.  Қазақстан
командирінің                      ғы күштердің     Республикасының
орынбасары                        аттестаттау      Қорғаныс министрі
                                  комиссиясы,
                                  Жалпы мақсатта.
                                  ғы күштердің
                                  қолбасшысы

Корпус          Жалпы мақсаттағы  Жоғары аттестат. Қазақстан
командирі       күштердің         тау комиссиясы   Республикасының
                қолбасшысы                         Қорғаныс министрі

Жалпы мақсат.   Жалпы мақсаттағы  Жалпы мақсатта.  Жалпы мақсаттағы
тағы күштер.    күштердің         ғы күштердің     күштердің
дің Бас         Бас штабының      аттестаттау      қолбасшысы
штабының        бастығы           комиссиясы
бөлім бастығы

Жалпы мақсат.   Жалпы мақсаттағы  Жалпы мақсатта.  Жалпы мақсаттағы
тағы күштердің  күштер қолбасшы.  ғы күштердің     күштердің
қолбасшысына    сының тиісті      аттестаттау      қолбасшысы
тікелей         орынбасары        комиссиясы
бағынатын
қызмет бастығы

Жалпы мақсат.   Жалпы мақсаттағы  Қорғаныс         Қазақстан
тағы күштердің  күштердің         министрлігінің   Республикасының
қолбасшысына    қолбасшысы        тиісті           Қорғаныс министрі
тікелей                           департаментінің
бағынатын                         (басқармасының,
әскер тегінің,                    бөлімінің,
қызметтің,                        қызметінің)
бөлімнің                          бастығы,
(басқарманың)                     Жоғары аттестат.
бастығы                           тау комиссиясы

Жалпы мақсат.   Жалпы мақсаттағы  Қорғаныс         Қазақстан
тағы күштер     күштердің         министрінің      Республикасының
қолбасшысының   қолбасшысы        тиісті орынбаса. Қорғаныс министрі
орынбасары                        ры, Жоғары
                                  аттестаттау
                                  комиссиясы
____________________________________________________________________

                  ӘУЕ ҚОРҒАНЫСЫ КҮШТЕРІ БОЙЫНША
             а) әуе қорғанысына қарсы бөлімдер бойынша
____________________________________________________________________
Взвод командирі Батарея (рота)   Дивизион          Полк (бригада)
                командирі        (батальон)        командирі
                                 командирі,
                                 полктік (бригада.
                                 лық) аттестаттау
                                 комиссиясы

Батарея (рота)  Дивизион         Полктік (бригада. Полк (бригада)
командирі       (батальон)       лық) аттестаттау  командирі
                командирі        комиссиясы

Дивизион        Полк (бригада)   Қолбасшының ӘҚҚ   Әуе қорғанысы
(батальон)      командирі        бойынша орынбаса. күштерінің
командирі                        ры, Әуе қорғанысы қолбасшысы
                                 күштерінің аттес.
                                 таттау комиссиясы

Полк (бригада)  Полк (бригада)   Қолбасшының ӘҚҚ   Әуе қорғанысы
командирінің    командирі        бойынша орынбаса. күштерінің
орынбасары                       ры, Әуе қорғанысы қолбасшысы
                                 күштерінің аттес.
                                 таттау комиссиясы

Полк (бригада)  Қолбасшының ӘҚҚ  Әуе қорғанысы     Әуе қорғанысы
командирі       бойынша          күштерінің        күштерінің
                орынбасары       аттестаттау       қолбасшысы
                                 комиссиясы
____________________________________________________________________
                  б) авиация бөлімдері бойынша
____________________________________________________________________
Ұшқыш-штурман,  Кеменің          Буын (жасақ)      Полк (авиациялық
оң жақтағы      (тікұшақтың)     командирі, аэ     база) командирі
ұшқыш, кеме     командирі        командирі, полк.
командирінің                     тік аттестаттау
орынбасары,                      комиссиясы
борт технигі,
оператор

Ұшқыш, аға      Буын (жасақ)     Аэ командирі,     Полк (авиациялық
ұшқыш, кеменің  командирі        полктік аттестат. база) командирі
(тікұшақтың)                     тау комиссиясы
командирі,
ұшқыш нұсқаушы

Буын (жасақ)    Буын (жасақ)     Аэ штурманы,      Полк (авиациялық
штурманы        командирі        аэ командирі,     база) командирі
                                 полктік аттестат.
                                 тау комиссиясы

Қызмет көрсету  Аэ командирінің  Аэ командирі,     Полк (авиациялық
тобының         ИАС жөніндегі    ИАС ап инженері,  база) командирі
бастығы         орынбасары       полктік аттестат.
                                 тау комиссиясы

Буын (жасақ)    Эскадрилья       Полктік аттестат. Полк (авиациялық
командирі       командирі        тау комиссиясы    база) командирі

Эскадрилья      Эскадрилья       ап аға штурманы,  Полк (авиациялық
штурманы        командирі        полктік аттестат. база) командирі
                                 тау комиссиясы

Эскадрилья      Эскадрилья       Полктік аттестат. Полк (авиациялық
командирінің    командирі        тау комиссиясы    база) командирі
орынбасары

Эскадрилья      Полк (авиация.   Қолбасшының       Әуе қорғанысы
командирі       лық база)        авиация бойынша   күштерінің
                командирі        орынбасары, Әуе   қолбасшысы
                                 қорғанысы күште.
                                 рінің аттестаттау
                                 комиссиясы

Аға штурман,    Полк (авиация.   Әуе қорғанысы     Әуе қорғанысы
полктің         лық база)        күштері басқарма. күштерінің
парашюттік-     командирі        сының тиісті      қолбасшысы
десанттық                        қызмет бастығы,
қызметінің                       қолбасшының
бастығы                          авиация жөніндегі
                                 орынбасары, Әуе
                                 қорғанысы күште.
                                 рінің аттестаттау
                                 комиссиясы

Полк команди.   Полк (авиация.   Қолбасшының       Әуе қорғанысы
рінің орын.     лық база)        авиация жөніндегі күштерінің
басары          командирі        орынбасары, Әуе   қолбасшысы
                                 қорғанысы күште.
                                 рінің аттестаттау
                                 комиссиясы

Полк (авиация.  Қолбасшының      Әуе қорғанысы     Әуе қорғанысы
лық база)       авиация жөнін.   күштерінің        күштерінің
командирі       дегі орынба,     аттестаттау       қолбасшысы
                сары             комиссиясы
___________________________________________________________________
    в) Әуе қорғанысы күштері қолбасшысының басқармасы бойынша __________________________________________________________________
Әуе қорғанысы   Бас штабтың      Әуе қорғанысы     Әуе қорғанысы
күштері Бас     бастығы          күштерінің        күштерінің
штабының                         аттестаттау       қолбасшысы
басқарма                         комиссиясы
(бөлім) бастығы

Әуе қорғанысы   Әуе қорғанысы    Әуе қорғанысы     Әуе қорғанысы
күштері         күштері          күштерінің        күштерінің
қолбасшысының   қолбасшысының    аттестаттау       қолбасшысы
орынбасарына    тиісті           комиссиясы
тікелей         орынбасары
бағынатын
қызметтің
бастығы

Әуе қорғанысы   Әуе қорғанысы    Қорғаныс          Қазақстан
күштерінің      күштерінің       министрлігінің    Республикасының
қолбасшысына    қолбасшысы       тиісті департа.   Қорғаныс министрі
тікелей                          ментінің
бағынатын                        (басқармасының,
қызметтің,                       бөлімінің,
бөлімнің                         қызметінің)
(басқарманың)                    бастығы, Жоғары
бастығы                          аттестаттау
                                 комиссиясы

Әуе қорғанысы   Әуе қорғанысы    Қорғаныс          Қазақстан
күштері         күштерінің       министрінің       Республикасының
қолбасшысының   қолбасшысы       тиісті            Қорғаныс министрі
орынбасары                       орынбасары,
                                 Жоғары аттестат.
                                 тау комиссиясы
____________________________________________________________________
          МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ КҮЗЕТУ КҮШТЕРІ БОЙЫНША
____________________________________________________________________
Шекара          Шекара застава.  Шекара жасағының  Шекара жасағының
заставасы       сының бастығы    аттестаттау       командирі
бастығының                       комиссиясы
орынбасары

Шекара          Шекара жасағының Мемлекеттік       Мемлекеттік
заставасының    бастығы          шекараны күзету   шекараны күзету
бастығы                          күштерінің        күштерінің
                                 аттестаттау       қолбасшысы
                                 комиссиясы

Жекелеген       Шекаралық        Мемлекеттік       Мемлекеттік
бақылау-өткізу  бақылау          шекараны күзету   шекараны күзету
пунктінің       басқармасының    күштері Бас       күштерінің
бастығы         бастығы          штабының бастығы, қолбасшысы
                                 Мемлекеттік
                                 шекараны күзету
                                 күштерінің
                                 аттестаттау
                                 комиссиясы

Шекара жасағы   Шекара жасағы    Мемлекеттік       Мемлекеттік
бастығының      бастығының       шекараны күзету   шекараны күзету
орынбасарына    тиісті           күштерінің тиісті күштерінің
тікелей         орынбасары       қызмет бастығы,   қолбасшысы
бағынатын                        Мемлекеттік
қызметтің                        шекараны күзету
бастығы                          күштерінің аттес.
                                 таттау комиссиясы    

Шекара          Шекара жасағының Мемлекеттік       Мемлекеттік
жасағының       бастығы          шекараны күзету   шекараны күзету
бастығына                        күштерінің тиісті күштерінің
тікелей                          қызмет бастығы,   қолбасшысы
бағынатын                        Мемлекеттік
қызметтің                        шекараны күзету
бастығы                          күштерінің аттес.
                                 таттау комиссиясы

Шекара жасағы   Шекара жасағының Мемлекеттік       Мемлекеттік
бастығының      бастығы          шекараны күзету   шекараны күзету
орынбасары                       күштері қолбасшы. күштерінің
                                 сының тиісті      қолбасшысы
                                 орынбасары,
                                 Мемлекеттік
                                 шекараны күзету
                                 күштерінің
                                 аттестаттау
                                 комиссиясы

Шекара          Мемлекеттік      Жоғары аттестат.  Қазақстан
жасағының       шекараны күзету  тау комиссиясы    Республикасының
бастығы         күштерінің                         Қорғаныс министрі
                қолбасшысы

Мемлекеттік     Мемлекеттік      Мемлекеттік       Мемлекеттік
шекараны        шекараны         шекараны күзету   шекараны күзету
күзету          күзету күштері   күштерінің        күштерінің
күштері Бас     Бас штабының     аттестаттау       қолбасшысы
штабының        бастығы          комиссиясы
басқарма
(бөлім)
бастығы

Мемлекеттік     Мемлекеттік      Мемлекеттік       Мемлекеттік
шекараны        шекараны         шекараны күзету   шекараны күзету
күзету          күзету күштері   күштерінің аттес. күштерінің
күштері         қолбасшысының    таттау            қолбасшысы
қолбасшысының   тиісті           комиссиясы
орынбасарына    орынбасары
тікелей
бағынатын
қызметтің
бастығы

Мемлекеттік     Мемлекеттік      Қорғаныс          Қазақстан
шекараны        шекараны күзету  министрлігінің    Республикасының
күзету          күштерінің       тиісті департа.   Қорғаныс министрі
күштерінің      қолбасшысы       ментінің
қолбасшысына                     (басқармасының,
тікелей                          бөлімінің,
бағынатын                        қызметінің)
қызметтің                        бастығы, Жоғары
бастығы                          аттестаттау
                                 комиссиясы

Мемлекеттік     Мемлекеттік      Қорғаныс          Қазақстан
шекараны        шекараны күзету  министрінің       Республикасының
күзету          күштерінің       тиісті            Қорғаныс министрі
күштері         қолбасшысы       орынбасары,
қолбасшысының                    Жоғары аттестат.
орынбасары                       тау комиссиясы
____________________________________________________________________
                   ӘСКЕРИ ОҚУ ОРЫНДАРЫ БОЙЫНША
____________________________________________________________________
Курсанттар      Курсанттар       Курсанттар        Училищенің
взводының       ротасының        батальонының      (академияның)
командирі       командирі        командирі,        бастығы
                                 училищенің
                                 (академияның)
                                 аттестаттау
                                 комиссиясы

Курсанттар      Курсанттар       Училищенің        Училищенің
ротасының       батальонының     (академияның)     (академияның)
командирі       командирі        аттестаттау       бастығы
                                 комиссиясы

Курсанттар      Училище          Училищенің        Училищенің
батальонының    (академия)       (академияның)     (академияның)
командирі       бастығының       аттестаттау       бастығы
                орынбасары       комиссиясы

Оқытушы,        Кафедра бастығы  Училищенің        Училищенің
аға оқытушы,                     (академияның)     (академияның)
кафедра                          аттестаттау       бастығы
бастығының                       комиссиясы
орынбасары

Кафедра         Факультет        Училищенің        Училищенің 
бастығы         бастығы          (академияның)     (академияның)
                                 аттестаттау       бастығы
                                 комиссиясы

Училище         Училище бастығы  Қарулы Күштер     Қарулы Күштер
факультетінің                    түрлерінің        түрлерінің
бастығы                          аттестаттау       қолбасшысы
                                 комиссиясы

Академия        Академия бастығы Жоғары аттестат.  Қазақстан
факультетінің                    тау комиссиясы    Республикасының
бастығы                                            Қорғаныс министрі

Училище бастығы Қарулы Күштер    Жоғары аттестат.  Қазақстан
                түрлерінің       тау комиссиясы    Республикасының
                қолбасшысы                         Қорғаныс министрі
____________________________________________________________________
      АЗАМАТТЫҚ ОҚУ ОРЫНДАРЫНЫҢ ӘСКЕРИ КАФЕДРАЛАРЫ БОЙЫНША
____________________________________________________________________
Оқытушы,        Әскери кафедра.  Әскери кафедра.   Әскери білім бас
аға оқытушы     ның цикл         ның бастығы,      басқармасының
                бастығы (әскери  Әскери білім бас  бастығы
                кафедраның       басқармасының
                бастығы)         аттестаттау
                                 комиссиясы

Оқу бөлімінің   Әскери кафедра.  Әскери білім бас  Әскери білім
(бөлігінің)     ның бастығы      басқармасының     бас басқармасының
бастығы, цикл                    аттестаттау       бастығы
бастығы,                         комиссиясы
әскери кафедра
бастығының
орынбасары

Әскери          Әскери білім     Әскери білім бас  Қазақстан
кафедраның      бас басқармасы   басқармасының     Республикасының
бастығы         бастығының       аттестаттау       Қорғаныс министрі
                орынбасары       комиссиясы,
                                 Әскери білім бас
                                 басқармасының
                                 бастығы
____________________________________________________________________

       Ескертулер:
      1. Қарулы Күштер түрлерінің кадр органдары және жоғарыдағылар Офицерлік құрамның Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеруі туралы ереженің талаптарын, осы Үлгілік сызбаны және жоғары тұрған кадр органы әзірлеген сызбаны басшылыққа ала отырып, аттестаттауды құрастырудың, қарастыру мен бекітудің толық сызбасын әзірлейді. Бұл сызбаларды тиісті қолбасшылар (оларға теңестірілген бастықтар) бекітеді және басшылық үшін әскерлерге жібереді.
      2. Қорғаныс министрлігінің департаменттерінде, бас басқармаларында, басқармаларында аттестаттаудың толық сызбалары тек тікелей жасақталатын басқармалар, бөлімдер, мекемелер мен оқу орындары бойынша әзірленеді.
      3. Аттестатталушы атқарып жүрген лауазымына сәйкес келмеуі туралы, төмен лауазымға ауыстыру немесе запасқа шығару (жасы немесе науқасы бойынша шығарудан басқа) қажеттілігі туралы қорытындымен аттестаттауды тағайындау номенклатурасына аттестатталушының лауазымы енетін бастық бекітеді.

Нұсқаулықтың 23-тармағына  
5-қосымша         

19___ жылғы_______ мен 19____ жылғы ________ кезеңіндегі
АТТЕСТАТТАУ

      ____________________________________________________________
                    (әскери атағы, тегі, аты-жөні,
__________________________________________________________________
                 лауазымы, әскери бөлімі, жеке нөмірі)
__________________________________________________________________

Туған жылы __________________ Ұлты _______________________
Қай жылдан бері Қарулы Күштерде __________________________
Лауазымдағы өтілі ________________________________________
Әскери атақ берілген күні _________________________________________
Білімі: а) азаматтық ______________________________________________
___________________________________________________________________
б) әскери (арнаулы әскери) ________________________________________
___________________________________________________________________
19___ жылғы соңғы аттестаттау бойынша қорытынды ___________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

І. АТТЕСТАТТАУДЫҢ МӘТІНІ
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
    (аттестатталушының лауазымы, әскери атағы, қолы және тегі)

 
 
ІІ. АТТЕСТАТТАУ КОМИССИЯСЫ АҒА
 БАСТЫҚТАРЫНЫҢ ҚОРЫТЫНДЫЛАРЫ

 
 

ІІІ. АТТЕСТАТТАУДЫ БЕКІТУШІНІҢ ШЕШІМІ

__________________________________________________________________
                 (лауазымы, әскери атағы, қолы және тегі)
М.О.
19___ жылғы "____"_______________

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
(аттестаттаудың басқа даналарын тұпнұсқадан растаған бөлімнің штаб
___________________________________________________________________
    бастығының немесе кадрлар органы бастығының лауазымы, әскери
___________________________________________________________________
                     атағы, тегі және қолы)
М.О.
___________________________________________________________________

Аттестаттаумен таныстым ___________________________________________
                                (аттестатталушының қолы)

19___ жылғы "____"_______________

Нұсқаулықтың 25-тармағына  
6-қосымша          

АТТЕСТАТТАУ
(алғашқы офицерлік атақ беруге)
19___ жылғы _______ 19____ жылғы ________ кезеңіндегі
АТТЕСТАТТАУ

Алғашқы офицерлік атақты беруге ұсынылатын
___________________________________________________________________
         (қандай атаққа және қандай негізде көрсетіледі)
___________________________________________________________________
                  (әскери атағы, тегі, аты-жөні,
___________________________________________________________________
                қандай әскери оқу орнын бітіргені
___________________________________________________________________
            немесе атқаратын лауазымы және әскери бөлімі)
Туған жылы __________________ Туған жері ___________________
___________________________________________________________________
Ұлты ______________________________________________________________
Қай жылдан бері Қарулы Күштерде ___________________________________
Азаматтық білімі __________________________________________________
                             (оқу орнының атауы,
___________________________________________________________________
                               бітірген жылы)

І. АТТЕСТАТТАУ МӘТІНІ

___________________________________________________________________
       (әскери оқу орнының, факультеттің, курстардың атауы)
______________________оқу мерзімі _________________________________
мамандығы бойынша бітірді ӘЕМ N ___________________________________
___________________________________________________________________
               (негізгі оқу пәндерінің атауы,
___________________________________________________________________
          әрбірі бойынша қорытынды бағаларын көрсетумен)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
Мемлекеттік емтиханды мынадай бағалармен тапсырды: ________________
___________________________________________________________________
________________________________ тақырыпқа _______________ бағамен
дипломдық жобаны орындады

Емтихан (біліктілік) комиссиясының шешімімен ______________________
___________________________________________________________________
_____________________________ біліктілігі берілді.
Аттестаттау бойынша қорытынды:

__________________________________________
__________________________________________
(аттестаттаушының лауазымы, әскери атағы,
__________________________________________
           тегі және қолы)            

М.О.
19___ жылғы "___"_____________

ІІ.АҒА БАСТЫҚТАРДЫҢ ҚОРЫТЫНДЫСЫ

ІІІ. АТТЕСТАТТАУДЫ БЕКІТУШІНІҢ ШЕШІМІ

___________________________________________________________________
                       (лауазымы, әскери атағы,
___________________________________________________________________
                            тегі және қолы)

М.О.
19___ жылғы "___"_____________
___________________________________________________________________

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 19___ жылғы "___"_____________ N ____ бұйрығымен ____________________ әскери
атағы және _____________________ жеке нөмірі берілді
Аттестаттаумен таныстым ___________________________________________
                             (аттестатталушының қолы)

19___ жылғы "___"_____________

Нұсқаулықтың 28-тармағына
7-қосымша        

Жоғары аттестаттау комиссиясының қарауына
жататын аттестаттаулардың
ТІЗБЕСІ

       Ескерту: 7-қосымшаға өзгерту енгізілді - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

      Жоғары аттестаттау комиссиясындағы аттестаттаулар мыналарды қамтиды:
      1) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі спорт комитетінің төрағасы - Армия орталық спорт клубының бастығы;
      2) өңірлік әскерлер қолбасшылықтарының қолбасшылары, олардың орынбасарлары;
      3) Ұлттық қорғаныс университетінің факультет бастықтары мен бастығының орынбасарлары;
      4) Әскери институттар мен Ұлттық қорғаныс университетінің бастықтары;
      5) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің бас қолбасшыларын, әскер тектерінің және өңірлік әскерлер қолбасшылықтарының қолбасшыларын;
      6) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің түрлері бас қолбасшыларының орынбасарларын, әскер тектері мен өңірлік әскерлер қолбасшылықтарының қолбасшыларын;
      7) Штаб бастықтары комитеті төрағасының - Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бірінші орынбасарының орынбасарларын;
      8) Бас әскери инспекцияның генерал-инспекторларын;
      9) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министріне тікелей бағынатын департаменттер, бас басқармалар бастықтарының орынбасарларын, және осы департаменттер құрамына кіретін басқармалардың, бас басқармалардың бастықтарын;
      10) "Қазақстан сарбазы" ("Воин Казахстана") газетінің бас редакторын.

       Қазақстан Республикасы
      Қорғаныс министрлігі
      Кадрлар департаментінің
      бастығы
      генерал-майор

Нұсқаулықтың 29-тармағына
8-қосымша        

Аттестаттау комиссиясы отырысының
N___ ХАТТАМАСЫ

___________________________________________________________________
   (Қарулы Күштер әскери бөлімінің, басқармасының, мекемесінің,
          орнының, құрамасының немесе түрінің атауы)
      Комиссия төрағасы ___________________________________________
                                (лауазымы, әскери атағы,
___________________________________________________________________
                                   тегі, аты-жөні)
      Комиссия мүшелері ___________________________________________
                                (лауазымы, әскери атағы,
___________________________________________________________________
                                   тегі, аты-жөні)

      Комиссия хатшысы ____________________________________________
                                (лауазымы, әскери атағы,
___________________________________________________________________
                                   тегі, аты-жөні)
___________________________________________________________________
N  | Кімге аттестаттау қаралды    | Комиссиямен аттестаттау бойынша
   |(аттестатталушының әскери     |    қандай қорытынды берілді
   |  атағы, тегі, аты-жөні       |
   |      және лауазымы)          |
___________________________________________________________________
                           Толтыру үлгісі
___________________________________________________________________
1   Капитан ЖҰМАНҚҰЛОВ Нұрболат     Танк ротасы командирінің
    Нұрпапаұлы - 1 танк             лауазымына сәйкес келеді.
    батальоны 2 танк ротасының      Танк батальоны штаб бастығының
    командирі                       лауазымына жоғарылатуға лайық

2   Майор КАМИНСКИЙ Сергей          Танк батальоны штаб бастығының
    Александрович - 1 танк          лауазымына сәйкес келеді.
    батальонының штаб бастығы       Қазақстан Республикасы Қарулы
                                    Күштерінің Әскери академиясына
                                    оқуға жіберуге лайық
___________________________________________________________________
      Ескерту. Хаттаманың соңында аттестаттау комисиясының
отырысында шақырылған офицерлердің атақтары мен тегі көрсетіледі.

                            Комиссия төрағасы

      подполковник                                 С.ИВАНОВ

                            Комиссия мүшелері:

      подполковник                                 Б.ИХАНБАЕВ
      майор                                        А.ЕСМАҒАМБЕТОВ
      майор                                        И.БАРИНОВ

                            Комиссия мүшелері

      капитан                                      А.БОРИСОВ

19___ ж. "___"_____________

Нұсқаулықтың 38-тармағына  
9-қосымша         

19____ жылғы әскери бөлімі офицерлік құрамын аттестаттау жөніндегі
МӘЛІМЕТТЕР

___________________________________________________________________
 Әскери  |  Аттес.| Аттес.   |Жасалған | Аттестаттау|  Бекітілген 
бөлімдер,|таттауға|таттауға  |аттестат.| комиссия.  |аттестаттаулар
басқарма.| жататын|жататын   | таулар  | ларымен    |
   лар,  |        | офицер.  |         | қаралған   |
мекемелер|        | лермен   |         | аттестат.  |
         |        |өткізілген|         |  таулар    |
         |        |әңгімелер |         |            |
         |        |  саны    |         |            |
___________________________________________________________________
    1    |    2   |     3    |    4    |    5       |      6
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

кестенің жалғасы
___________________________________________________________________
Бекітілген     | Бұдан әрі қызметтік пайдалану туралы кепілдемелер
аттестаттауда  |____________________________________________________
атқаратын      |Атқара.|Жоғары тұрған лауазымдарға тағайындау туралы
лауазымға      | тын   |____________________________________________
сәйкестігі     |лауазы.|Бар.|
 туралы        |мында  |лығы|     соның ішінде лауазымда
қорытынды      |қалсын |    |_______________________________________
_______________|       |    |Рота  |Бата. |Батальон |Бата. | Полк,
лауа. |лауа.   |       |    |(тең  |льон  |  (тең   |льон  |бригада
зымға |зымға   |       |    |бөлім.| штаб |бөлімше) |(тең  |штабының
сәйкес|сәйкес  |       |    |ше)   |(тең  |команди. |бөлім.| (тең
      |келмейді|       |    |коман.|бө.   | рінің   |ше)   |бөлімі)
      |        |       |    |дирі  |лімше)|орынбаса.|коман.|коман.
      |        |       |    |      |басты.|   ры    |дирі  |дирі
      |        |       |    |      |ғы    |         |      |
___________________________________________________________________
  7   |   8    |   9   | 10 |  11  |  12  |    13   |  14  |  15
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

кестенің жалғасы
____________________________________________________________________
        Бұдан әрі қызметтік пайдалану туралы кепілдемелер
____________________________________________________________________
           Жоғары тұрған лауазымдарға тағайындау туралы
____________________________________________________________________
                    соның ішінде лауазымда
____________________________________________________________________
Полк,   |Полк,  |Диви. |Дивизия |Диви. | Ірі   |ЖОО-ға|әскери|Басқа
бригада |бригада| зия  |команди.|зия   | штаб. |(әске.|комис.|лауа.
штабы.  |(тең   |штабы.|рінің   |коман.|тарға, |ри оқу|са.   |зым.
ның     |бөлімі.| ның  |орын.   |дирі  | тыл   |орын. |риат. |дарға
(тең    |нің)   |коман.|басары  |      |орган. |дары. |тарға |
бөлімі) |коман. |дирі  |        |      |дарына |на)   |      |
команди.|дирі   |      |        |      |(құра. |      |      |
рінің   |       |      |        |      |малары.|      |      |
орынба. |       |      |        |      |на және|      |      |
сары    |       |      |        |      |жоғары.|      |      |
        |       |      |        |      |ларына)|      |      |
____________________________________________________________________
  16    |   17  |  18  |   19   |  20  |  21   |  22  |  23  |  24
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

кестенің жалғасы
____________________________________________________________________
        Бұдан әрі қызметтік пайдалану туралы кепілдемелер
____________________________________________________________________
    оқуға жіберу туралы 
____________________________________________________________________
Бар.|     оның ішінде                   | Тең  |Басқа | Іскерлік
лығы|___________________________________|лауа. |жұмыс.|қасиеттерін
    |әскери   |әскери   |Басқа  | Курс. |зымға | қа   | негіздей
    |академия.|академия.|ЖОО-ға | тарға |ауысуы|ауысуы| отырып,
    |лардың   |лардың   |(әскери|(сынып.|туралы|туралы| жоғары
    |коман.   |инженер. | оқу   | тарға)|      |      |лауазымнан
    |далық    | лік     |орында.|       |      |      |  төменге
    |факуль.  |факуль.  | рына) |       |      |      |ауыстырылуы
    |теттеріне|теттеріне|       |       |      |      |  туралы
____________________________________________________________________
 25 |   26    |    27   |  28   |   29  |  30  |  31  |     32
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

кестенің жалғасы
_____________________________________________________
   Әскери қызметтен            |Аттестат.| Олардың
   босату туралы               | тауға   | ішінде
_______________________________|бөлінген | негіздел.
Бар.|  Соның ішінде            |шығындар |ген болып
лығы|__________________________|         | саналды
    | Жасы  |Денсаулық|Қызметке|         |
    |бойынша| жағдайы |сәйкес  |         |
    |       |бойынша  |еместігі|         |
    |       |         |бойынша |         |
_____________________________________________________
 33 |  34   |    35   |   36   |    37   |    38
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________

Ескертулер:
      1. 7 және 8-бағандар мәліметтерінің сомасы
         6-бағанның мәліметтеріне тең болуы керек.
      2. 11, 24-бағандар мәліметтерінің сомасы 10-бағанның
         мәліметтеріне тең болуы керек.
      3. 26, 29-бағандар мәліметтерінің сомасы 25-бағанның
         мәліметтеріне тең болуы керек.
      4. 34, 36-бағандар мәліметтерінің сомасы 33-бағанның
         мәліметтеріне тең болуы керек.
      5. 32 және 36-бағандар мәліметтерінің сомасы 8-бағанның
         мәліметтеріне тең болуы керек.

      КОМАНДИР (БАСТЫҚ) ___________________________________
                                      (қолы)

Нұсқаулықтың 22-тармағына  
10-қосымша         

Офицердің кәсіптік даярлығының
ЕСЕП ПАРАҒЫ

___________________________________________________________________
                  (әскери атағы, тегі, аты-жөні)
___________________________________________________________________
                       (атқаратын лауазымы)
Білімі ____________________________________________________________
                    (қандай ЖОО, қашан бітірді,
___________________________________________________________________
                 курстарда қайта даярлықтан өтті)

____________________________________________________________________
         Пәннің атауы               |Аттестаттау арасы кезеңіндегі
                                    |         жылдық бағалар
                                    |_______________________________
                                    |19__ ж.|19__ ж.|19__ ж.|19__ ж.
____________________________________________________________________
І. Оқу пәндері бойынша жеке
даярлығы Қарулы Күштердің әрбір
түрі, әскер тегі, арнайы әскерлер,
тыл үшін негізгі оқу пәндері
көрсетіледі

Жеке тапсырма.|қысқы оқу кезеңінде 
лардың        |____________________
орындалуы:    |жазғы оқу кезеңінде
              |____________________
Жеке даярлық. |
тың жалпы     |
бағасы        |

ІІ. Тактикалық оқу-жаттығулар үшін
бағалар (КШУ, бөлімше (бөлім,
құрама, қызмет)

ІІІ. Бөлімшені (бөлімді, құраманы,
қызметті) қорытынды тексеру,
инспекциялау бағалары
____________________________________________________________________

ІҮ. Сыныптылық біліктілігі ________________________________________
                               (беру (растау) туралы
___________________________________________________________________
                           бұйрықтың нөмірі және күні)
Ү. Спорттық разряды _______________________________________________
                               (қандай түрі бойынша,
___________________________________________________________________
                 беру туралы бұйрықтың нөмірі және күні)
ҮІ. Қысқа мерзімді курстардағы оқудың қорытындысы _________________
___________________________________________________________________

      КОМАНДИР (БАСТЫҚ) ___________________

____________________________________________________________________
               |   19__ ж. |   19__ ж.   |   19__ ж.  |  19__ ж.
____________________________________________________________________
Оқу және жұмыс |қысқы|жазғы| қысқы|жазғы | қысқы|жазғы| қысқы|жазғы
қорытындылары  | оқу | оқу |  оқу | оқу  |  оқу | оқу | оқу  |оқу
бойынша әңгіме.|кезе.|кезе.| кезе.|кезе. | кезе.|кезе.| кезе.|кезе.
лесу өткізілді |ңінде|ңінде| ңінде|ңінде | ңінде|ңінде| ңінде|ңінде
____________________________________________________________________

       Ескерту.  Әңгімелесуді өткізгенде әрбір кезеңдегі оқу мен жұмыс
қорытындылары бойынша офицер күнді көрсете отырып қол қояды.

Нұсқаулықтың 52-тармағына  
11-қосымша         

Әскери бөлімшелердің, бөлімдер мен құрамалардың
 запасқа немесе отставкаға шығарылған командирлерін салтанатты шығарып салу тәртібі туралы
НҰСҚАУЛЫҚ

      1. Осы Нұсқаулықта әскери бөлімшелердің, бөлімдер мен құрамалардың жасы, денсаулық жағдайы немесе штаттың қысқаруы бойынша запасқа немесе отставкаға шығарылған командирлерін салтанатты шығарып салу тәртібі айқындалады.

      2. Запасқа (отставкаға) шығарылған бөлімше командирін шығарып салу үшін ол басшылық еткен бөлімше сапқа тұрады.

      3. Полк (кеме, жекелеген батальон, дивизион) командирін шығарып салу үшін ол басшылық еткен әскери бөлім (кеменің жеке құрамы) сапқа тұрады. Шығарып салуды ұйымдастырушы бастықтың шешімі бойынша полктың жеке құрамы емес, полк штабымен бір гарнизонда орналасқан бірнеше бөлімшелердің ғана сапқа тұруына рұқсат етіледі.

      4. Құрама командирін шығарып салу үшін құрама басқармасының офицерлік құрамы сапқа тұрады. Шығарып салуды ұйымдастырушы бастықтың шешімі бойынша құрама штабымен бір гарнизонда орналасқан осы құраманың әскери бөлімі немесе бөлімшесі сапқа тұруы мүмкін.

      5. Сапқа тұру уақытын, орнын, тәртібін және сапқа тұрғызуға тартылатын жеке құрамды шығарып салуды ұйымдастырушы бастық айқындайды. Босатылған командир шығарып салу уақыты мен орны туралы бір тәуліктен кешіктірмей хабардар етеді.

      6. Құрама әскери бөлімшелерінің, бөлімдер мен басқармаларының жеке құрамын сапқа тұрғызу мынадай ерекшеліктерді сақтай отырып Саптық жарғының талаптарына ұқсас шерулік киім үлгісінде қарумен жүргізіледі:
      - әскери бөлімшенің, әскери бөлімнің, құрама мен босатылған командирінің орнына сапқа жаңадан тағайындалған командир әмір береді;
      - әскери бөлімшенің, әскери бөлімнің, құраманың босатылған командирі шығарып салуды ұйымдастырушы бастықпен қатар тұрады;
      - жеке құрамды сапқа тұрғызу туралы жаңадан тағайындалған командир шығарып салуды ұйымдастырушы бастыққа рапорт береді. Мысалы: "Жолдас генерал-майор, 110-шы мотоатқыштар полкі полк командирі полковник Құдайбергеновті запасқа (отставкаға) салтанатты шығарып салу үшін сапқа тұрды.";
      - әскери бөлімшенің, бөлімнің алдыңғы сапын аралап шыққаннан кейін босатылған командирді шығарып салуды ұйымдастырушы бастық оның босатылуы туралы бұйрықты жариялайды, оның сіңірген еңбегін атап өтеді және оған өзінің тілегін білдіреді, сондай-ақ оны көтермелеу туралы бұйрықты жариялайды және оның босатылуына байланысты наградталған грамотаны тапсырады;
      - босатылған командирдің сіңірген еңбегін атап өтуге және оған өзінің тілектерін айтуға ниет білдірген басқа да адамдардың жеке құрамның сапы алдында сөз сөйлеуіне рұқсат етіледі;
      - босатылған командирге оның өтініші бойынша жауап сөз айтуға мүмкіндік беріледі.

      7. Әскери бөлімнің, құраманың босатылған командирін салтанатты шығарып салу үшін сапқа тұрғызу бөлімнің (құраманың) Жауынгерлік Туын Саптық жарғыда жазылған тәртіппен шығара отырып жүргізіледі.
      Бөлімнің салтанатты шерумен жүріп өтуі алдында әскери бөлімнің (құраманың) босатылған командирі мынадай тәртіпте Жауынгерлік Тумен қоштасады:
      - "Тік тұр" әмірінен кейін штаб бастығының көмекшісі ту ұстаушының алдына тұрады, "Ту ұстаушы, соңымнан, алға - бас" әмірін береді және оны ассистенттермен бірге саптың алдыңғы қатарынан ортасына дейін алып барады, содан кейін алға және бөлім (құрама) сапының ортасында 30-40 қадамнан ту ұстаушыны тоқтатады;
      - Жауынгерлік Тумен жүру кезінде оркестр "Кездесу маршын" ойнайды (барабаншылар "Ту астынданығы" ойнайды);
      - босатылған командир Жауынгерлік Туға жақындап келеді, бір тізесін бүгіп тұрып, Жауынгерлік туды сүйеді. Жауынгерлік тумен қоштасқаннан кейін босатылған командир орнына қайтып оралады. Жауынгерлік Ту өз орнына (қайта тәртіпте) қойылады.

      8. Шығарып салулар әскери бөлімшенің (бөлімнің) салтанатты шерумен жүріп өтуімен аяқталады.

      9. Бірлестіктер қолбасшыларын шығарып салу құрама командирлері үшін жазылған тәртіпте ұйымдастырылады.

      Қазақстан Республикасы
      Қорғаныс министрлігі
      Кадрлар департаментінің
      бастығы
      генерал-майор

Нұсқаулықтың 50-тармағына  
12-қосымша         

11111 ӘСКЕРИ БӨЛІМІ КОМАНДИРІНІҢ
БҰЙРЫҒЫ
N 137

1998 жылғы "5" тамыз                                Алматы қаласы

      "Лейтенант П.П.Петровқа қатысты қызмет бабында шектеу туралы
               әскери сот үкімін орындау тәртібі туралы"

      1998 жылғы 25 шілдеде Алматы гарнизонының әскери соты мотоатқыштар взводының командирі лейтенант П.П.Петровты билігін асыра пайдаланғаны үшін 20% ақшалай үлесін ұстаумен 2 жыл мерзімге қызмет бабында шектеуге үкім шығарды. Үкім Алматы гарнизоны әскери сотының 1998 жылғы 1 тамыздағы N 287 өкімінің негізінде 1998 жылғы 1 тамыздан бастап күшіне енді.
      Жоғарыда баяндалғандардың негізінде:

                               БҰЙЫРАМЫН:

      1. 1998 жылғы 1 тамыз бен 2000 жылғы 1 тамыз арасында әскери сот үкімін орындау тәртібінде 2-мотоатқыштар батальонының 1-мотоатқыштар ротасы мотоатқыштар взводының командирі лейтенант П.П.Петровқа мынадай қызмет бабындағы шектеулер салынсын:
      - жоғары лауазымдарға тағайындауға ұсынылмасын;
      - аталған қызмет кезеңі кезекті әскери атақ беру үшін "лейтенант" әскери атағындағы еңбек сіңірген жылдары есептелмесін;
      - қаржы қызметінің бастығы аталған соманы мемлекет кірісіне аудара отырып лейтенант П.П.Петровтың ақшалай үлесінің 20%-ын ай сайын ұстап отыруды жүргізсін.
      2. Бұйрық бөлімнің барлық офицерлік құрамына, лейтенант П.П.Петровқа - қол қоя отырып жеткізілсін.

      11111 Әскери
      бөлімінің командирі
      полковник                                И.СЕЙДАХМЕТОВ

      Әскери бөлім
      штабының бастығы
      подполковник                                  А.ТАЙПИН

Нұсқаулықтың 50-тармағына  
13-қосымша         

11111 ӘСКЕРИ БӨЛІМІ КОМАНДИРІНІҢ
БҰЙРЫҒЫ
N 125

2000 жылғы "28" шілде                               Алматы қаласы

                   "Лейтенант П.П.Петровқа қатысты
              қызмет бабында шектеудің аяқталуы туралы"

      1998 жылғы 25 шілдеде Алматы гарнизонының әскери соты үкімінің негізінде 20% ақшалай үлесін ұстаумен 2 жыл мерзімге қызмет бабында шектеу үлгісіндегі қылмыстық жаза мерзімінің аяқталуына байланысты

                              БҰЙЫРАМЫН:

      1. 2000 жылғы 1 тамыздан бастап 2-мотоатқыштар батальонының 1-мотоатқыштар ротасы мотоатқыштар взводының командирі лейтенант П.П.Петровтан қызмет бабындағы шектеулер алынсын.
      2. 11111 әскери бөлімі командирінің 1998 жылғы 5 тамыздағы "Лейтенант П.П.Петровқа қатысты қызмет бабында шектеу туралы әскери сот үкімін орындау тәртібі туралы" N 137 бұйрығының күші жойылды деп танылсын.
      3. Осы бұйрық бөлімнің бүкіл офицерлік құрамына, лейтенант П.П.Петровқа қол қойғыза отырып жеткізілсін.

      11111 Әскери
      бөлімінің командирі
      полковник                                И.СЕЙДАХМЕТОВ

      Әскери бөлім
      штабының бастығы
      подполковник                                  А.ТАЙПИН

Нұсқаулықтың 60-тармағына  
14-қосымша         

       Ескерту: 14-қосымша алынып тасталды - ҚР Қорғаныс министрінің 2003 жылғы 13 қазандағы N 338   бұйрығымен .

Нұсқаулықтың 60-тармағына  
14а-қосымша        

Әскери қызметті өткеру туралы
КЕЛІСІМ-ШАРТ

      Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің атынан
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
         (лауазымы, әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты)
және әскери қызметші ______________________________________________ ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
         (лауазымы, әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты)

төмендегілер туралы келісті:
      1. " Жалпыға бірдей әскери міндеттілік және әскери қызмет туралы ", " Әскери қызметшілердің және олардың отбасы мүшелерінің мәртебесі және оларды әлеуметтік қорғау туралы ", "Қазақстан Республикасындағы  зейнетақымен қамсыздандыру  туралы" Қазақстан Республикасы Заңдарының, Офицерлік құрам адамдарының Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеруі туралы ереженің және әскери қызметті өткеруді регламенттейтін басқа да нормативтік актілердің мазмұнымен
таныстырылған әскери қызметші _____________________________________
                                      (тегі, аты-жөні)
мыналарға ерікті түрде міндеттеме алады:
      а) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің кадрында келісім-шарт бойынша әскери қызметті белгіленген әскери оқу орнында оқу мерзімінен және оқуды бітіргеннен кейінгі күнтізбелік есеппен 5 жыл әскери қызмет өткеруден тұратын мерзімде офицерлік құрам лауазымдарында заңнамада және осы келісім-шартта белгіленген талаптарда өткеруге;
      б) белгіленген бағдарламаны меңгеруге және __________________
___________________________________________________________________
                     (әскери оқу орнының атауы)
оқудың толық курсын бітіруге;
      в) келісім-шарт бойынша әскери қызметті өткеру кезеңінде қызметтік міндеттерін, Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңнамасын адал орындауға.
      2. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі әскери 
қызметші _____________________ келісім-шарт бойынша әскери қызметке
            (тегі, аты-жөні)
қабылдайды және:
      а) оқу бағдарламасын толық меңгерген жағдайда әскери оқу орнында ___________ әскери білім алуына;
      б) олардың алған мамандықтарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне сәйкес офицерлік құрам адамдары атқаратын әскери лауазымдарға тағайындауға;
      в) құқықтарының, әлеуметтік кепілдіктерінің сақталуына, жеңілдіктері мен басымдылықтарының іске асырылуына, қолданылып жүрген заңнамада келісім-шарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін белгіленген үлестің барлық түрлерімен қамтамасыз етілуіне кепілдік береді.
      3. Келісім-шарт 19__ ж. "___" __________ жасалды және ______
__________________________ 19__ ж. "___" _______ N _____ жеке құрам
(бұйрықты шығаратын инстанцияның атауы)

бойынша бұйрығының негізінде жасалды.

      4. Келісім-шартты тараптардың бірі бұзуы мүмкін және офицер мына жағдайларда әскери қызметтен мерзімінен бұрын босатылуы мүмкін:
      а) денсаулық жағдайы бойынша;
      б) штаттың қысқаруына немесе ұйымдық іс-шараларға байланысты;
      в) тараптар келісім-шарт талаптарын сақтамаған жағдайда - келісім-шартты бұзуға байланысты;
      г) отбасылық жағдайы бойынша;
      д) Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаты немесе жергілікті өкілетті орган комиссиясының босатылған төрағасы болып сайланған жағдайда;
      е) қызметіне сәйкессіздігі бойынша;
      ж) әскери қызметшінің абыройына нұқсан келтіретін қылық жасағаны үшін;
      з) қылмыс жасағаны үшін сотталуына байланысты.
      5. Осы келісім-шарт үш данада жасалды.
      6. Қосымша талаптар:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

      7. Осы келісім-шарттың талаптары тараптардың келісімі бойынша жазбаша түрде өзгертілуі мүмкін.

Әскери қызметші                   Қазақстан Республикасы
(әскери міндетті)                 Қорғаныс министрлігінің
                                  өкілі
______________________________    ______________________________
(әскери атағы, жеке қолы          (әскери бөлімнің атауы, жеке
және тегі)                        қолы, өкілдің тегі)

      М.О.                         М.О.
      19__ ж. "____" __________

       Ескерту:  осы нысан бойынша келісім-шарт әскери оқу орындарына (академияларға) қабылданған офицерлермен жасалады.

Нұсқаулықтың 60-тармағына  
14б-қосымша        

Әскери қызметті өткеру туралы
КЕЛІСІМ-ШАРТ

      Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің атынан
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
         (лауазымы, әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты)
және әскери қызметші ______________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
      (лауазымы, әскери атағы, тегі, аты, әкесінің аты)

төмендегілер туралы келісті:
      1. "Жалпыға бірдей әскери міндеттілік және әскери қызмет туралы", "Әскери қызметшілердің және олардың отбасы мүшелерінің мәртебесі және оларды әлеуметтік қорғау туралы", "Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңдарының, Офицерлік құрам адамдарының Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери қызметті және запастағы қызметті өткеруі туралы ереженің және әскери қызметті өткеруді регламенттейтін басқа да нормативтік актілердің мазмұнымен
таныстырылған әскери қызметші ____________________________
                                    (тегі, аты-жөні)

мыналарға ерікті түрде міндеттеме алады:
      а) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінің кадрында келісім-шарт бойынша әскери қызметті белгіленген әскери оқу орнында оқу мерзімінен және оқуды бітіргеннен кейінгі күнтізбелік есеппен 10 жыл әскери қызмет өткеруден тұратын мерзімде офицерлік құрам лауазымдарында заңнамада және осы келісім-шартта белгіленген талаптарда өткеруге;
      б) әскери оқу орнында оқудың толық курсын бітіруге; оқу уақытында мамандық бойынша теориялық білім мен практикалық дағдыны жүйелі түрде және терең меңгеруге, белгіленген мерзімдерде оқу тапсырмаларының барлық түрлерін орындауға, оқу жоспары мен бағдарламаларда көзделген сынақтар мен емтихандарды тапсыруға;
      в) әскери оқу орнын бітіргеннен және офицерлік атақ берілгеннен кейін офицерлік құрам адамдары атқаратын лауазымдарда заңнамада және осы келісім-шартта белгіленген талаптарда қызмет өткеруге;
      г) келісім-шарт бойынша әскери қызметті өткеру кезеңінде қызметтік міндеттерін, Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңнамасын адал орындауға.
      2. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі әскери
қызметші _____________________ келісім-шарт бойынша әскери қызметке
          (тегі, аты-жөні)
қабылдайды және:
      а) оқу бағдарламасын толық меңгерген жағдайда әскери оқу орнында (әскери факультетте) ___________ әскери білім алуына;
      б) олардың алған мамандықтарына және біліміне сәйкес офицерлік құрам адамдары атқаратын әскери лауазымдарға тағайындауға;
      в) құқықтарының, әлеуметтік кепілдіктерінің сақталуына, жеңілдіктері мен басымдылықтарының іске асырылуына, қолданылып жүрген заңнамада келісім-шарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін белгіленген үлестің барлық түрлерімен қамтамасыз етілуіне кепілдік береді.
      3. Келісім-шарт 19__ ж. "___" __________ жасалды және
Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің
(___________________________________
      (әскери оқу орнының атауы)
бастығының) 19__ ж. "___" ________ N ____ бұйрығының негізінде оған қол қойылған күннен бастап күшіне енді.
      4. Келісім-шартты тараптардың бірі бұзуы мүмкін және офицер мына жағдайларда әскери қызметтен мерзімінен бұрын босатылуы мүмкін:
      а) денсаулық жағдайы бойынша;
      б) штаттың қысқаруына немесе ұйымдық іс-шараларға байланысты;
      в) тараптар келісім-шарт талаптарын сақтамаған жағдайда - келісім-шартты бұзуға байланысты;
      г) отбасылық жағдайы бойынша;
      д) Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаты немесе жергілікті өкілетті орган комиссиясының босатылған төрағасы болып сайланған жағдайда;
      е) қызметіне сәйкессіздігі бойынша;
      ж) әскери қызметшінің абыройына нұқсан келтіретін қылық жасағаны үшін;
      з) қылмыс жасағаны үшін сотталуына байланысты;
      и) оқу үлгерімі бойынша (оқу кезеңінде);
      к) тәртібі бойынша (оқу кезеңінде).
      5. "в", "и", "к" тармақшалары бойынша оқу кезеңінде келісім-шартты мерзімінен бұрын бұзған жағдайда курсант училищеден шығарылуға және қолданылып жүрген заңнамаға сәйкес бұдан әрі мерзімді әскери қызметті өткеру үшін әскери бөлімге жіберуге жатады.
      6. Осы келісім-шарт үш данада жасалды.
      7. Қосымша талаптар:
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
      8. Осы келісім-шарттың талаптары тараптардың келісімі бойынша жазбаша түрде өзгертілуі мүмкін.

Әскери қызметші                   Қазақстан Республикасы
(әскери міндетті)                 Қорғаныс министрлігінің
                                  өкілі
______________________________    ______________________________
(әскери атағы, жеке қолы          (әскери бөлімнің атауы, жеке
және тегі)                        қолы, өкілдің тегі)

      М.О.                         М.О.
      19__ ж. "____" __________

       Ескерту:  осы нысан бойынша келісім-шарт әскери оқу орындарына қабылданған курсанттармен (тыңдаушылармен) жасасылады.

      9. Басқа мемлекеттердің әскери оқу орындарында оқитын курсанттар (тыңдаушылар) үшін келісім-шарттың 5-тармағы мынадай ережемен толықтырылады:
_______________________________ Қорғаныс министрлігінің әскери оқу
      (мемлекеттің атауы)
орнында оқыған және оқығысы келмегендіктен, сондай-ақ үлгерімі мен тәртібі бойынша келісім-шартты бұзуға байланысты одан шығарылған курсант (тыңдаушы) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне оқытуға және ұстауға кеткен шығындарын қолданылып жүрген заңнамада белгіленген тәртіппен өндіреді. Әскери оқу орнынан денсаулық жағдайы немесе отбасылық жағдайы бойынша шығарылған кезде курсант (тыңдаушы) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне оқыту мен ұстау шығындарын өндірмейді.

Нұсқаулықтың 48-тармағына  
15-қосымша         

Әскери қызметтен запасқа (отставкаға) босатылуға ұсынылатын
__________________________________________________________
(босатылушының әскери атағы, тегі, аты-жөні)
       ӘҢГІМЕЛЕСУДІҢ N 1 ПАРАҒЫ

___________________________________________________________________
 N |  Әңгімелесу сұрақтарының мазмұны           |  Босатылуға
   |                                            | ұсынылушының
   |                                            |   жауаптары
___________________________________________________________________
1   __________________ байланысты Сіз 19__
    жылғы "___"__________ дейінгі мерзімде
    Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері
    офицерлік құрамы адамдарының әскери
    қызметті және запастағы қызметті өткеру
    туралы ережесінің "__" -тармағының
    "___" -тармақшасы бойынша запасқа
    (отставкаға) босатуға ұсыныласыз.

2   Көрсетілген негіздемеге байланысты және
    Қазақстан Республикасы заңнамасына
    сәйкес Сізге еңбекке орналасу және
    материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету
    бойынша мынадай жеңілдіктер мен
    артықшылықтар ұсынылады:
    -
    -

3   Сіз қызмет өткерген жылдар есебімен
    таныстыңыз ба және келісесіз бе?

4   Сізді тұрғын үймен қамтамасыз етті ме
    және қай жерде?

5   Сізді босату бойынша әскери есепке
    тұруға қандай АӘК (ҚӘК) жіберу керек?

6   Сізде қолбасшылыққа тағы сұрақтар мен
    өтініштер бола ма?
___________________________________________________________________

Әңгіме 19__ жылғы "___"__________ өткізілді

Әңгімені өткізушінің қолы ________________________________
                                 (әскери атағы, тегі)

Босатылушы адамның қолы __________________________________
                                  (әскери атағы, тегі)

Нұсқаулықтың 48-тармағына  
15-қосымша         

Әскери қызметтен запасқа (отставкаға) босатылуға ұсынылатын
__________________________________________________________
(босатылушының әскери атағы, тегі, аты-жөні)
ӘҢГІМЕЛЕСУДІҢ N 2 ПАРАҒЫ

___________________________________________________________________
 N |  Әңгімелесу сұрақтарының мазмұны           |  Босатылуға
   |                                            | ұсынылушының
   |                                            |   жауаптары
___________________________________________________________________
1   Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері
    офицерлік құрамы адамдарының әскери
    қызметті және запастағы қызметті өткеру
    туралы ережесінің "__" -тармағының "___"
    -тармақшасына сәйкес Сізді әскери
    қызметтен запасқа (отставкаға) босату
    туралы ұсынымға мен қол қоямын және іске
    асыру үшін жіберемін.

2   Бірінші әңгіменің барысында Сіз қойған
    сұрақтар мен айтылған өтініштер бойынша
    мен төмендегі жауаптарды беремін:

3   Алған жауаптар мен түсіндірмелер Сізді
    қанағаттандыра ма?

4   Сізде қолбасшылыққа тағы сұрақтар мен
    өтініштер бола ма?
___________________________________________________________________

Әңгіме 19__ жылғы "___"__________ өткізілді

Әңгімені өткізушінің қолы _______________________________
                                (әскери атағы, тегі)

Босатылушы адамның қолы __________________________________
                                 (әскери атағы, тегі)