Ескерту. Күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 02.08.2022 № ҚР ДСМ-71 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республикасы Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" гигиеналық нормативтері бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарына және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      "КЕЛІСІЛГЕН"

      Қазақстан Республикасының

      Денсаулық сақтау және

      әлеуметтік даму министрі

      ___________ Т. Дүйсенова

      2015 жылғы 4 наурыз

      "КЕЛІСІЛГЕН"

      Қазақстан Республикасының

      Энергетика министрі

      ___________ В. Школьник

      2015 жылғы 10 наурыз

"Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын
санитариялық-эпидемиологиялық талаптар"
гигиеналық нормативтері
1. Жалпы ережелер

      1. Осы "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" гигиеналық нормативтері (бұдан әрі – нормативтер) меншік нысанына, ұйымдық-құқықтық нысанының, ведомстволық тиесілігіне қарамастан, заңды және жеке тұлғаларға, сондай-ақ қызметі радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істеуге байланысты жергілікті атқарушы билік органдарына, Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасы аумағында тұратын шетел азаматтарына және азаматтығы жоқ тұлғаларға арналған.

      2. Нормативтер жасанды немесе табиғаттан шыққан иондаушы сәулеленудің адамға әсер етуінің барлық жағдайында адамның қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қолданылады және иондаушы сәулеленудің рұқсат етілген әсер ету деңгейіндегі негізгі дозалар шегіндегі және адамның сәулеленуін шектеу бойынша басқа да талаптар нысанында "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын регламенттейтін негізгі құжат болып табылады. Ешқандай басқа нормативтік және әдістемелік құжаттар гигиеналық нормативтердің талаптарына қайшы келмеу тиіс.

      3. Жеке және заңды тұлғалар "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының Кодексі және "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету талаптарының бұзылуына жауапты болады.

      4. Осы нормативте мынадай ұғымдар пайдаланылды:

      1) маңыздылығы ең аз белсенділік (бұдан әрі – МЕАБ) – иондаушы сәулелену артқан кезде Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қырқүйектегі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Кодексінің 62-бабының 8-тармағына (бұдан әрі – Кодекс) сәйкес беретін санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды талап етілетін есеп пен бақылауға жататын, ашық немесе жабық иондаушы сәулелену көзінің меншікті белсенділігі;

      2) маңыздылығы ең аз үлестік белсенділік (бұдан әрі – МЕАҮБ) – иондаушы сәулелену артқан кезде Кодекстің 62-бабының 8-тармағына сәйкес беретін санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды талап етілетін есеп пен бақылауға жататын, ашық иондаушы сәулелену көзінің белсенділігі;

      3) персонал – техногендік иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істейтін (А тобы) немесе жұмыс жағдайлары бойынша олардың әсер ету аясында болатын адамдар.

      5. Нормативтер адамға әсер ететін иондаушы сәулеленудің мынадай түрлеріне:

      1) сәулеленудің техногендік көздерін қалыпты пайдалану жағдайында;

      2) радиациялық апаттың нәтижесінде;

      3) сәулеленудің табиғи көздерінде;

      4) медициналық сәулелену кезінде қолданылады.

      Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету талаптары сәулеленудің әрбір түріне қалыптастырылған. Сәулеленудің барлық түрінің жиынтық дозасы радиациялық жағдайды және күтілетін медициналық зардаптарды бағалау, сондай-ақ қорғаныс іс-шаралары мен олардың тиімділігін бағалау үшін қолданылады.

      6. Нормативтердің талаптары сәулелену көздерімен жұмыс істеудің кез-келген жағдайында:

      1) 10 микрозиверттен (бұдан әрі – мкЗв) аспайтын тиімді жеке жылдық дозада;

      2) терідегі 50 миллизиверттен (бұдан әрі – мЗв) аспайтын және көзбұршақтағы 15 мЗв-тен аспайтын эквиваленттік жеке жылдық дозада;

      3) 1 адам-зиверттен (бұдан әрі – ад-Зв) аспайтын тиімді ұжымдық жылдық дозада немесе 1 ад-Зв-тен асатын ұжымдық доза кезінде оңтайландыру қағидаты бойынша бағалау ұжымдық дозаны азайтудың орынсыздығын көрсеткенде туындайтын сәулелену көздеріне қолданылмайды.

      Нормативтердің талаптары жердің үстіңгі бетіндегі ғарыштық сәулеленуге және іс-жүзінде әсер ету мүмкіндігі жоқ табиғи калийден туындаған адамның ішкі сәулеленуіне қолданылмайды.

      7. Оңтайландыру қағидатын іске асыру кезінде радиациялық қорғауға арналған шығыстарды негіздеу үшін 1 ад-Зв ұжымдық тиімді дозадағы сәулелену халық өмірінің жылының шамамен 1 ад-Зв шығынына тең әлеуетті шығынға әкеп соғады деп қабылданады. Өмір жылының 1 ад-Зв шығынының ақшалай эквивалентінің шамасы ұлттық табыстың кемінде 1 жылдық бір адамға шаққандағы мөлшерінде белгіленеді.

      8. Стохастикалық әсерлердің пайда болуының жеке және ұжымдық өмірлік тәуекелі тиісінше былай анықталады:

      мұнда r,

      R – тиісінше жеке және ұжымдық өмірлік тәуекел;

      Е – жеке тиімді доза;

      рi(Е)dЕ – i жеке адам үшін жылдық тиімді дозаны Е-ден Е+dЕ-ге дейiн алу ықтималдығы;

      r_E – бiр стохастикалық әсерге толыққанды өмір кезеңінің ұзақтығын орташа 15 жылға қысқартудың өмірлік тәуекел коэффициенті (өлімге әкеліп соқтыратын қатерлі iсiктен, маңызды тұқым қуалайтын әсерлерден және өлімге әкеліп соқтыратын қатерлі iсiктiң салдарларына зияны бойынша алып келетін өлімге әкеліп соқтырмайтын қатерлі ісіктен), мынаған тең:

      9. Жыл бойы сәулелену кезінде радиациялық қауiпсiздiк мақсаттары үшін детерминделген әсерлерден ауыр салдарлардың пайда болуы нәтижесінде толыққанды өмір кезеңі ұзақтығының жеке қысқару тәуекелі консервативті түрде мынаған тең:

      мұнда Pi [D>Д] – i жеке адам үшін көзбен бір жыл бойы жұмыс істеген кезде Д-дан асатын дозамен сәулелену ықтималдығы;

      Д - детерминирленген әсер үшін ең төменгі шекті доза.

      10. Аз дозаларда сәулелену нәтижесінде денсаулыққа тиетін зиянды барынша толық бағалау үшін иондаушы сәулеленуге радио сезімталдықпен ерекшеленетін жекелеген ағзалар мен дене тіндерінің, сондай-ақ барлық организмнің толығымен сәулелену әсерлерін мөлшермен ескеретін радиациялық шығын түсінігі пайдаланылады. Жалпы қабылданған стохастикалық әсер тәуекелінің дозаға тәуелділігінің сызықтық ең төменгі шегі жоқ теориясына сәйкес тәуекел шамасы сәулелену дозасына пропорционал және 1-кестеде келтірілген дозамен радиациялық тәуекелдің сызықтық коэффициенттері арқылы байланысады.

      Персонал мен халық дозаларының шегін белгілеу үшін қолданылатын тәуекел коэффициентінің орташа есеппен алынған шамасы 0,05 Зв^-1- ке тең қабылданған.

      Ядролық радиациялық және электрофизикалық қондырғыларды қалыпты пайдалану жағдайларында техногенді сәулелену дозаларының шектері жыл бойы жеке өмірлік тәуекелдің мынадай мәніне қарай персонал үшін 1,0х10^-3; халық үшін 5,0х10^-5 белгіленеді. Елеусіз аз тәуекел деңгейі 10^-6 құрайды.

      Әлеуетті сәулелену көздерінен қорғануды негіздеу үшін жыл бойы мынадай жинақталған тәуекел мәндері қабылданады (сәулеленуге әкелетін оқиға ықтималдығының сәулеленумен байланысты өлім ықтималдығына көбейту): персонал 2,0х10^-4, жыл-1; халық 1,0х10^-5, жыл-1.

2. Бақыланатын жағдайларда техногендік сәулеленуді шектеуге қойылатын нормативтер

      11. Сәулеленуге шалдығатын адамдар санаты үшін (халық, А және Б топтары персоналы) нормативтердің үш сыныбы белгіленеді:

      1) дозалардың негізгі шегі (бұдан әрі – ДШ);

      2) дозалардың негiзгi шегінен туындайтын монофакторлық әсердің рұқсат етiлетiн деңгейлері (бір радионуклид үшін, түсу жолдары немесе сыртқы сәулеленудің бір түрі): жылдық түсім шегі (бұдан әрі – ЖТШ), рұқсат етілген орташа жылдық көлемді белсенділік (бұдан әрі – РЕКБ), орташа жылдық меншiктi белсенділік (бұдан әрі – РЕМБ), эквивалентті доза қуаты (бұдан әрі – ЭДҚ);

      3) бақыланатын деңгейлер (дозалар, деңгейлері, белсенділігі, ағындар тығыздығы). Олардың мәндері ұйымдардағы қол жеткізілген радиациялық қауiпсiздiк деңгейін ескереді және радиациялық әсер рұқсат етілген деңгейден төмен болатын жағдайларды қамтамасыз етеді.

      12. Дозалардың негiзгi сәулелену шектеріне табиғи және медициналық сәулелену дозалары, сондай-ақ радиациялық апат салдарларының дозалары кірмейді. Сәулеленудің бұл түрлеріне арнайы шектеулер белгіленеді.

      13. Персонал үшін тиімді доза еңбек қызметі кезеңі ішінде (50 жыл) 1000 мЗв-тен, халық үшін өмір бойы (70 жыл) 70 мЗв-тен аспауы тиіс.

      14. Кәсіпорын әкімшілігі жүктілік дерегі туралы ақпарат алған күннен бастап жүктілік және бала емізу кезеңінде жүкті әйелді иондаушы сәулелену көзімен байланысты емес жұмысқа ауыстыруы тиіс.

      15. Иондаушы сәулеленудің техногенді көздерін қалыпты пайдалану есебінен персоналдың жылдық тиімді ДШ осы нормативтерге 2-қосымшада белгіленген дозалар шектерінен аспауы тиіс.

      Жылдық тиімді доза дегеніміз күнтізбелік жыл ішінде алынған сыртқы сәулеленудің тиімді дозасының және осы жыл ішінде радионуклидтердің организмге түсуі себепші болған ішкі сәулеленудің күтілетін тиімді дозасының жиынтығы.

      16. Радионуклидтердің тыныс алу ағзалары арқылы жылдық түсуі және тыныс алатын ауадағы олардың орташа жылдық көлемді белсенділігі, персонал үшін ауадағы жекелеген радионуклидтердің дозалық коэффициенттері, ауамен жылдық түсу шегі және орташа жылдық жол берілетін көлемдік белсенділігі мәндері осы нормативтерге 21 және 22-қосымшаларда көрсетілген ЖТШ және РЕКБ-ның сандық мәндерінен аспауы тиіс, мұнда доза шектері жылына персонал үшін 20 мЗв, және тұрғындар үшін жылына 1 мЗв тең деп алынған. Стандарттық емес жағдайларда РЕМБ рұқсат етілген деңгейлері, орташа жылдық персонал РЕКБ және радон ЭТКА-сы персоналдың радиациялық қауіпті аймақта болу уақытын есепке ала отырып есептеу жолымен айқындалады. 21 және 22-қосымшаларда келтірілген дозалық коэффициенттер мәндері, сондай ауа үшін персоналдың ЖТШ, халықтың ЖТШ, персоналдың РЕКБ және халықтың РЕКБ (бұдан әрі – ЖТШ_перс, ЖТШ_хал, РЕКБ_перс, РЕКБ_хал) белсенділігі бойынша аэродинамикалық медиандық диаметр 1 микрометр және 2,5 тең стандартты геометриялық ауытқу болғанда бөлшектер логарифмді қалыпты таралған аэрозолдар үшін есептелген.

      17. А тобы персоналы үшін радон изотоптарының (²²²Pn - ²²⁰Rn)-²¹⁸Po(RaA); ²¹⁴Pb(RaB), ²¹⁴Bi(RaC), ²¹²Pb (ThB), ²¹²Bi(ThC) еншілес өнімдерінің ЖТШ және РЕКБ мәндері эквивалентті тепе-тең белсенділік (ЖТШ үшін) және эквивалентті тепе-тең көлемді белсенділік (РЕКА үшін) бірліктерде мынаны құрайды:

      ЖТШ: 0,10 ПRaA + 0,52 ПRaB + 0,38 ПRaC = 3,0 МБк

      0,91ПThB + 0,09ПThC = 0,68 МБк

      РЕКБ: 0,10АRaA + 0,52АRaB + 0,38АRaC = 1200 Бк/м³

      0,91АThB + 0,09АThC = 270 Бкм/м³

      мұнда:

      Пi мен Аi – тиісті радон изотоптарының еншілес өнімдерінің тыныс алу аймағындағы жылдық түсуі және орташа жылдық көлемді белсенділігі.

      18. Сәулелену көздерін пайдалана отырып кәсіптік оқытудан өтетін студенттер мен 16 жастан асқан оқушылар үшін жылдық доза Б тобы персоналы үшін белгіленген мәндерден аспауы тиіс.

      19. Апатты жою немесе болдырмау кезінде А тобы персоналының жоспарланатын жоғары сәулеленуіне тек адамдарды құтқару және (немесе) олардың сәулеленуін болдырмау қажеттілігі болған жағдайда ғана жол беріледі. 30 жастан асқан ер адамдар үшін тек ерікті түрде жазбаша келісімімен, сәулеленудің ықтимал дозасы және адам денсаулығына тигізетін қауіп-қатер туралы хабардар болғаннан кейін ғана, жоспарланатын жоғары сәулеленуге жол беріледі.

      20. Жылына 100 мЗв-ге дейін тиімді дозада және осы нормативтерге 2-қосымшада келтірілген екі еселік мәндерден аспайтын эквивалентті дозаларда жоспарланатын жоғары сәулеленуге халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган ведомствосының аумақтық бөлімшесімен (облыстық деңгейден төмен емес) келісілгеннен кейін жол беріледі жылына 200 мЗв-ке дейін тиімді дозада және эквивалентті дозаның төрт еселік мәндеріне Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрiгерiнiң рұқсатымен жол беріледі.

      21. Мыналар үшін:

      1) апат нәтижесінде жыл бойы бұрын сәулеленген немесе 200 мЗв тиімді дозасымен немесе дозаның тиісті шектерінен төрт есе асатын эквивалентті дозамен жоспарланған жоғары сәулеленген жұмыскерлер үшін;

      2) сәулелену көздерімен жұмыс істеуге медициналық қарсы айғақтары бар адамдар үшін жоғары сәулеленуге жол берілмейді.

      22. Жыл бойы 100 мЗв-тен асатын тиімді дозадағы сәулеленуге ұшыраған адамдар одан арғы жұмысында жыл бойы 20 мЗв-тен асатын дозада сәулеленуге ұшырамауы тиіс.

      Жыл бойы 200 мЗв-тен жоғары тиімді дозамен сәулелену әлеуетті қауiптi ретінде қаралуы тиіс. Осындай сәулеленуге ұшыраған адамдар дереу сәулелену аймағынан шығарылады және медициналық тексерілуге жіберіледі. Бұл адамдарға кейіннен сәулелену көздерімен жұмыс істеуге бiлiктi медициналық комиссияның шешiмi бойынша олардың келісімін ескере отырып, жеке тәртіпте рұқсат етіледі.

      23. Радиоактивтік ластанған аумақтарда жүзеге асырылатын апаттық, құтқару және басқа жұмыстарды жүргізу үшін тартылатын персоналға жатпайтын адамдар А тобы персоналы ретінде ресімделеді және жұмысқа жiберiледі.

3. Өндiрiстік жағдайларда табиғи сәулеленуден қорғауға қойылатын нормативтер

      24. Персоналды қоса алғанда барлық жұмыскерлердің табиғи сәулелену көздерімен сәулеленудің тиімді дозасы өндiрiстік жағдайларда жылына 5 мЗв-тен аспауы тиіс (кез келген кәсіптер мен өндірістер).

      25. Жұмыс ұзақтығы жылына 2000 сағат (бұдан әрі – сағ/жыл), тыныс алудың орташа жылдамдығы сағатына 1,2 текше метр (бұдан әрі – м³/сағ) және өндірістік шаңдағы уран және торий қатары радионуклидтерінің радиоактивтік тепе-теңдігі болғанда, монофакторлық әсер кезінде жыл бойы 5 мЗв сәйкес келетін жыл бойғы радиациялық факторлардың орташа мәндері мынаны құрайды:

      1) жұмыс орнындағы гамма-сәуленің тиімді дозасының қуаты сағатына 2,5 микрозиверт (бұдан әрі – мкЗв/сағ);

      2) тыныс алу аймағы ауасындағы эквивалентті тепе-тең көлемді белсенділік (бұдан әрі – ЭТКБ_Rn) текше метрге 310 беккерель (бұдан әрі – Бк/м³);

      3) тыныс алу аймағы ауасындағы ЭТКБ_Th – 68 Бк/м³;

      4) килограммға 40/f килобеккерель (бұдан әрі – кБк/кг) өз қатарының мүшелерімен бірге радиоактивті тепе-теңдікте болатын уран-238-дiң өндiрiстiк шаңдағы меншiктi белсенділігі, мұнда f – тыныс алу аймағы ауасының орташа жылдық жалпы шаңдануы, мг/м³;

      5) өз қатарының мүшелерімен бірге радиоактивті тепе-теңдікте болатын торий-238-дiң өндiрiстiк шаңдағы меншiктi белсенділігі, 27/f, кБк/кг.

      Монофакторлық әсер ету кезінде көрсетілген мәндерге әсер ету факторлары қатынасының жиынтығы 1-ден аспауы тиіс.

      26. Өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстар салынатын аумақтағы учаскелерді таңдау кезінде учаскелер 0,6 мкЗв/сағ. емес, ал радон ағымының тығыздығы топырақ бетінен секундына шаршы метріне 250 миллибеккерель (бұдан әрі – мБк/(м²*с) болатын гамма-фонмен бөлінеді.

      27. Ғарыштық сәулеленудің ұшақ экипаждарына әсерлері өндірістік жағдайлардағы табиғи сәулелену ретінде нормаланады және 5 мЗв/жыл аспауы тиіс.

4. Қалыпты жағдайларда халықтың техногендік және табиғи сәулеленуін шектеуге қойылатын нормативтер

      28. Тамақ өнімдеріндегі, ауыз судағы және атмосфералық ауадағы халықтың 1 мЗв/жыл тең техногендік сәулелену дозасының шегіне және осы шек квоталарына сәйкес келетін радионуклидтердің рұқсат етілген мәндері тамақтану рационы мен ауыз су құрамдауыштары бойынша олардың таралуын есепке ала отырып, сондай-ақ радионуклидтердің тыныс алу ағзалары арқылы түсуін және адамдардың сыртқы сәулеленуін есепке ала отырып радионуклидтердің ас қорыту ағзалары арқылы түсуі кезінде дозалық коэффициенттер мәндері негізінде есептеледі. Халықтың критикалық тобы үшін дозалық коэффициенттер мәндері, тыныс алу ағзалары арқылы РЕКБ және ЖТШ және тамақ қорыту ағзалары арқылы ЖТШ осы нормативтерге 23-қосымшада келтірілген.

      29. Жаңа тұрғын және қоғамдық мақсаттағы ғимараттарды жобалағанда үй-жайлар ауасындағы радон мен торонның еншілес өнiмдерiнің орташа жылдық эквивалентті тепе-тең көлемді активтілігі ЭТКБ_Rn + 4,6 ЭТКБ_Tn 100 Бк/м³ аспайтындай, ал гамма-сәуленің тиімді дозасының қуаты ашық жердегі доза қуатынан 0,2 мкЗв/cағ. аспайтындай болып көзделеді.

      30. Пайдаланылып жүрген ғимараттарда тұрғын үй-жайлар ауасындағы радон мен торонның еншілес өнiмдерiнің орташа жылдық эквивалентті тепе-тең көлемді белсенділігі 200 Бк/м³ аспауы тиіс. Көлемді белсенділіктің барынша жоғары мәндері болғанда радонның үй-жай ауасына түсуін төмендетуге және үй-жайды желдетуді жақсартуға бағытталған қорғаныш іс-шаралары жүргізіледі. Егер үй-жайлардағы гамма-сәуленің тиімді дозасы қуаты ашық жердегі дозаның қуатынан 0,2 мкЗв/сағ. жоғары болса қорғаныш іс-шаралары жүргізіледі.

      31. Тұрғын үйлер мен әлеуметтiк-тұрмыстық мақсаттағы ғимараттар құрылысына аумақтардың учаскелерiн таңдау кезiнде гамма-фоны 0,3 мкГр/сағ. аспайтын және топырақ бетінен радон ағынының тығыздығы 80 мБк/(м² х с) артық емес учаскелер бөлiнедi.

      32. Кен орындарында өндiрілетiн немесе өнеркәсіптің жанама өнімдері болып табылатын құрылыс материалдарындағы (шағыл тас, қиыршық тас, құм, бут және араланған тас, цемент және кiрпiш шикізаттары және басқалары) табиғи радионуклидтердің, сондай-ақ құрылыс материалдарын дайындауға пайдаланылатын өнеркәсіп өндірісінің қалдықтары (күл, шлактар) және дайын өнімнің тиімді меншiктi белсенділігі (А_тиім) мынадан аспауы тиіс:

      1) салынып және қайта жаңартылып жатқан тұрғын және қоғамдық ғимараттарда пайдаланылатын материалдар үшін (І сынып):

      мұнда:

      А Ra және А Th – уран және торий қатарындағы басқа мүшелермен радиоактивтік тепе-теңдіктегі ²²⁶Rа және ²³²Th меншiктi белсенділігі, А_K - К-40 меншiктi белсенділігі (Бк/кг);

      2) елдi мекендер аумақтары мен перспективалы құрылыс аймақтарында жол құрылысында пайдаланылатын материалдар үшін. Тұрғын, қоғамдық және өндірістік ғимараттардың сыртын өңдеу үшін, оларды пайдаланудың жоспарланған түрі кезінде күтілетін жеке жылдық тиімді сәулелену дозасы 10 мкЗв-тен аспауы тиіс, ал жылдық ұжымдық доза бір ад-Зв-тен аспауы тиіс болатын жағдайларда бұрқақтар, мәдени және басқа да құрылыстар үшін. Тұрғын және қоғамдық ғимараттарды, балалар, жасөспірімдер, медицина ұйымдарын салу және ішін әрлеу үшін пайдалануға жол берілмейді (ІІ сынып):

      3) елдi мекендерден тыс жердегі жол құрылысында қолданылатын материалдар үшін (ІІІ сынып):

      4) 1,5 кБк/кг<А_тиім

      А_тиім > 4,0 кБк болғанда материалдарды құрылысқа қолдануға жол берілмейді.

      33. Радиациялық қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша ауыз су мақсаты үшін суды пайдалануға жарамдылығын алдын ала бағалау меншікті жиынтық альфа (^А

      мұнда А_I – судағы I радионуклидтің меншiктi белсенділігі, Бк/кг;

      АД_і – осы нормативтерге 24-қосымшаға сәйкес тиiсiнше араласу деңгейлері, сумен ересек адамдардың организміне радионуклидтердің түсуі кезінде дозалық коэффициенттер мәндері Е (МЗв/Бк) және ауыз судағы жекелеген радионуклидтердің болуы бойынша АД (Бк/кг) араласу деңгейлері, ауыз судың радиобелсенділігін төмендету бойынша іс-шаралар міндетті болып табылмайды.

      34. Ауыз судағы ²²²Rn есебінен адамдардың қиын жолмен сәулеленуі радонның үй-жай ауасына өтуі және радонның еншілес өнімдерінің организмге кейіннен ингаляциялық түсуі болып табылады. Ауыз судағы ²²²Rn үшін араласу деңгейі 60 Бк/кг құрайды. Жер асты көздерінің ауыз суындағы ²²²Rn меншікті белсенділігін айқындау орталықтандырылмаған сумен жабдықтауда міндетті болып табылады.

      Суда ³H, ¹⁴C, ¹³¹I, ²¹⁰Pb, ²²⁸Ra, ²³²Th (әлеуетті қауіптілік бойынша І және ІІ радиациялық объектілердің байқау аймақтарында) болуы мүмкін болған жағдайда бұл радионуклидтердің судағы меншікті белсенділігін айқындау мiндеттi болып табылады.

      35. Тамақ өнімін санитариялық-эпидемиологиялық сараптамадан өткізу және халықтың сәулеленуін шектеу осы нормативтерге 25-қосымшаға сәйкес Цезий-137 және стронций-90 радионуклидтердің жол берілетін деңгейлері болуын регламенттеу жолымен жүзеге асырылады.

      36. Шайдағы (қара, көк, тақта шай) радионуклидтер цезий 137 бойынша – 400 Бк/кг, стронций 90 бойынша – 200 Бк/кг аспауы тиіс.

      37. Кофедегі (дәнді, ұнтақ, еритін) радионуклидтер цезий 137 бойынша – 300 Бк/кг, стронций 90 бойынша – 100 Бк/кг аспауы тиіс.

      38. Өсімдік негізіндегі, оның ішінде гүл тозаңы (құрғақ шай), сұйық (эликсирлер, бальзамдар, тұнбалар) ББҚ-дағы радионуклидтер цезий 137 бойынша – 200 Бк/кг, стронций 90 бойынша – 100 Бк/кг аспауы тиіс.

      39. Дәрілік өсімдіктердегі (шөптер, қабық, тамыр сабақ, жемістері) радионуклидтер цезий 137 бойынша – 400 Бк/кг, стронций 90 бойынша – 200 Бк/кг аспауы тиіс.

      40. Қолдануға дайын жеміс-жидектерден, көкөністерден, жидектерден жасалған тамақ өнімдері (консервіленген көкөністер, саңырауқұлақтар, қайнатпа, джем, сироп, концентраттар, сусындар, шырындар) радиациялық қауіпсіздікке зерттеуден өтуі тиіс.

      41. Темекідегі және темекі бұйымдарындағы радионуклидтер цезий 137 бойынша – 120 Бк/кг, стронций 90 бойынша – 50 Бк/кг аспауы тиіс.

      42. Қатты отынның (көмірдің) радиобелділігін бағалау:

      1) гамма-сәуле дозалары қуатының көрсеткіштерін және учаскенің біртектілігін айқындауды қамтиды. Кен орындары (жер қабаты) учаскелері гамма-сәуленің эквивалентті дозасы қуатының мәні барлық бетте 30 % аспайтын айырмашылықта болғанда біртекті болып саналады;

      2) көмір мен күлдің табиғи радионуклидтерінің меншікті белсенділігін.

      Қатты отынның радиоактивтілігін алдын ала бағалау кен орнын барлау немесе ашық карьер немесе ұңғыма кенжарындағы жер қабаты үшін аумақтың беткі қабатын түсіру сатысында жүргізіледі.

      Жылдық жеке тиімді доза 10 мкЗв-тен, ал ұжымдық жылдық тиімді доза 1 ад-Зв-тен аспауы тиіс.

      Шектеулер жүйесін және отынды қауіпсіз пайдалану түрін белгілеу табиғи радионуклидтердің меншікті белсенділігін талдау негізінде жүргізіледі. Уран (радий) және торий радионуклидтерінің меншікті белсенділігінің ең төменгі мәнді меншікті белсенділікке (С^көмір) қатынасының қосындысы мына формула бойынша айқындалады:

      мұнда,

      А_u(Ra) А_(Th) – уран және торий қатарындағы басқа мүшелермен радиоактивті тепе-теңдікте болатын меншікті белсенділік U (²²⁶Rа), ²³²Тһ, тиісінше БК/кг.

      1000 – табиғи уран мен торийдің МЕАБ, Бк/кг.

      С^көмір мәніне байланысты көмірдің радиациялық қауіптілік сыныбы белгіленеді.

      43. Қатты отынды өндіру бойынша жер қойнауын пайдаланатын объектіге жер учаскесін бөлу кезінде және халық қатты отынды пайдаланған кезде Кодекстің 62-бабының 8-тармағына сәйкес санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды беріледі.

      44. Күлдің радиациялық қауіптілік сыныбын және оны құрылыс материалы ретінде қауіпсіз пайдалану түрін белгілеу меншікті тиімді белсенділік көрсеткіші бойынша жүзеге асырылады.

      Отынды жағу кезінде қалыптасатын күлдің меншікті тиімді белсенділігін бағалау және болжау көмірді радиациялық сынау нәтижелері бойынша жүргізілуі мүмкін және мына формула бойынша айқындалады:

      мұнда А^күлтиімд – көмір сынамасындағы табиғи радионуклидтердің меншікті тиімді белсенділігі;

      К_к - күлдегі радионуклидтер шоғырлануы коэффициенті, мына формула бойынша айқындалады:

      мұнда А^d - көмірден күл алу, %;

      Меншікті белсенділіктің мәніне байланысты радиациялық қауіптілік сыныбы және пайдалану түрі белгіленеді.

      45. Мұнай және мұнай-су суспензияларын барлау, өндіру, тасымалдау және қайта өңдеу технологиясы технологиялық жабдықтардың және қоршаған орта объектілерінің табиғи радионуклидтармен осы нормативтерде көзделген деңгейлерден жоғары ластану мүмкіндігін болдырмауы тиіс.

      Мұнайда табиғи радионуклидтер су үшін 10 араласу деңгейінен (АД) артық емес көлемде болған кезде (24-қосымша) ол шектеусіз пайдаланылады. Су үшін 10 араласу деңгейінен артық радионуклидтер болған кезде мұнай қайта өңдеуге тек оны көрсетілген шамаға дейін (10 АД) тазартқаннан кейін ғана жіберіледі.

      46. Мұнай өнімдерін өндіру үдерісінде мұнайлы-газды жиекке айдалатын жер қабаты суындағы табиғи радионуклидтердің құрамы нормаланбайды. Оларды су ағатын жиекке айдағанда немесе жергілікті жердің бедеріне төккенде олардағы ЕРН шоғырлануы су үшін 10 АД аспауы тиіс.

      47. Минералды тыңайтқыштардағы және агрохимикаттардағы табиғи радионуклидтердің меншікті белсенділігі мынадан аспауы тиіс:

      мұнда А_u және А_Th - уран және торий қатарындағы басқа мүшелермен радиобелсенді тепе-теңдіктегі тиісінше уран-238 (радий-226) және торий-232 (торий-228) меншікті белсенділігі.

      Минералды тыңайтқыштардағы және агрохимикаттардағы ⁴⁰К рұқсат етілген құрамы белгіленбейді. Құрамында ⁴⁰К бар материалдармен жұмыс істегенде 26 және 27-тармақтарда белгіленген табиғи сәулелену көздер есебінен халықтың сәулеленуін шектеу бойынша талаптары сақталуы тиіс.

      48. Фосфор тыңайтқыштардағы және мелиоранттардағы табиғи радионуклидтердің меншікті белсенділігі мынадан аспауы тиіс:

      мұнда,

      А_u және А_Th – тиісінше уран және торий қатарының басқа мүшелерімен радиоактивті тепе-теңдіктегі уран-238 (радий-226) және торий-232 (торий-228) меншікті активтілігі.

      49. Халықтың және ұйымдар жұмыскерлерінің радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету және құрамында табиғи радионуклидтер көп материалдармен жұмыс жасағанда радиациялық бақылау түрлерін және көлемін жоспарлау үшін мынадай сыныптама енгізіледі:

      1) I сынып: А_тиім < 740 Бк/кг

      2) II сынып: 0,74 < Атиім. < 1,5 кБк/кг

      3) III сынып: 1,5 < Атиім. < 4,0 кБк/кг

      4) IV сынып: Атиім. > 4,0 кБк/кг

      50. Өндірістік жағдайларда І сынып материалдарымен жұмыс істеу қандай да бір шектеулерсіз жүзеге асырылады.

      ІІ, ІІІ, ІV сынып материалдарымен жұмыс кезінде Кодекстің 62-бабының 8-тармағына сәйкес санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды береді.

      51. Кәсіпорын құрылыс материалдары, минералды тыңайтқыштар, мелиоранттар мен отын-энергетикалық шикізатының кен орындарын өңдеу басталғанға дейін Кодекстің 62-бабының 8-тармағына сәйкес оның радиациялық қауіптілік дәрежесі мен материалдарды пайдалану жағдайлары туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды алады.

5. Медициналық сәулеленуді шектеу бойынша норматив

      52. Медициналық сәулелену кезінде пациенттерді радиациялық қорғау барынша аз сәулелену деңгейлерінде тиісті медициналық емшаралардан пайдалы диагностикалық ақпарат және/немесе терапиялық әсер алу қажеттілігіне негізделеді (сәулелік терапия үшін бұл талап дені сау, әдейі сәулелеуге ұшырамайтын ағзалар мен тіндерге қатысты). Пациенттерді радиациялық қорғауды қамтамасыз ету үшін медициналық емшараларды тағайындауды негіздеу және пациенттерді қорғауды оңтайландыру принциптері қолданылады. Іс жүзінде дені сау адамдарға профилактикалық медициналық рентгенологиялық зерттеулер және ғылыми зерттеулер жүргізген кезде осы адамдардың жылдық тиімді сәулелену дозасы 1 мЗв аспауы тиіс.

      53. Пациенттерге (ауыр науқастарға, балаларға) рентгендік-радиологиялық емшараларды орындау кезінде қолдау көрсететін адамдар (рентгендік-радиологиялық бөлімшелердің персоналы емес) жылына 5 мЗв-тен аспайтын дозада сәулеленуге ұшырамауы тиіс. Осындай талаптар радионуклидтік терапия немесе жабық көздерді имплантациялау арқылы брахитерапия курсынан өткен және клиникадан шыққан пациенттермен бірге тұратын ересек адамдардың радиациялық қауіпсіздігіне қойылады. Радионуклидтік терапия немесе брахитерапиядан кейін емханадан шыққан пациенттермен байланыста болатын қалған ересек адамдар, сондай-ақ балалар үшін дозаның шегі жылына 1 мЗв құрайды.

      54. Радионуклидтік терапия немесе жабық көздерді имплантациялау арқылы брахитерапия курсынан өтетін пациенттер денеден шығатын гамма-сәуле деңгейі осы нормативтердің 60-тармағының талаптарын қанағаттандыратын жағдайда клиникадан шығарылуы мүмкін. Осы нормативтерге 5-қосымшада көрсетілген радионуклидтермен терапиядан кейін денедегі радионуклидтердің енгізілген немесе қалдық активтілігі немесе пациент денесінің жанындағы ауадағы дозаның өлшенген қуаты 5-қосымшада келтірілген тиісті мәндерден төмен болғанда пациентті шығаруға жол беріледі. Пациенттерге шығару алдында олар байланысқа түсуі мүмкін отбасы мүшелерін және басқа да адамдарды сәулеленуден қорғау үшін қабылдауы тиіс сақтық шараларына қатысты ауызша және жазбаша нұсқаулар берілуі керек. Осындай талаптар пациенттерді амбулаториялық емдеу режіміне де қойылады.

      55. Организмінде радионуклидті энергия көзі бар кардиостимулятор бар пациент қайтыс болған жағдайда, дененің кремациясы көзді алғаннан кейін жүргізіледі.

      56. Иондаушы сәулелену көздерімен байланысты емшараларды жоспарлау және жүргізу кезінде медицина ұйымында медициналық сәулеленуге ұшырайтын барлық адамдардың дозалары айқындалады және тіркеледі.

6. Радиациялық апат жағдайларында халықтың сәулеленуін шектеу бойынша норматив

      57. Егер көзделетін сәулелену дозасы қысқа мерзім (2 тәулік) ішінде олардан жоғарылаған кезде детерминацияланған әсерлер мүмкін болатын деңгейлерге жететін болса қорғаныш іс-шаралары жүргізіледі (осы нормативтерге 6-қосымша).

      58. Өмірінде созылмалы сәулелену әсерін алғанда қорғаныс іс-шаралары қажет, ауыр детерминделген қаупін тудыратын, созылмалы сәулелену жылдық сіңірілген доза деңгейінен асатын болса осы нормативтегі 7-қосымшада келтірілген.

      59. Тұрғындарды уақытша көшіруге арналған араласу деңгейлері мынаны құрайды: уақытша көшірудің басы үшін – айына 30 мЗв, уақытша көшіруді аяқтау үшін айына 10 мЗв. Егер бiр ай ішінде жиналатын доза жыл бойы көрсетiлген деңгейлерден жоғары болатыны болжанатын болса, халықты тұрақты мекенжайға көшiру туралы мәселені шешу керек.

      60. Радиацияға қарсы араласу жүргізілген кезде доза шектері (осы нормативтерге 2-қосымша) қолданылмайды.

      61. Көлемді аумақтың радиациялық ластануына алып келген апаттар кезінде радиациялық жағдайды бақылау және болжау негізінде радиациялық апат аймағы белгіленеді. Радиациялық апат аймағында радиациялық жағдайға бақылау жүргізіледі және халықтың сәулелену деңгейлерiн төмендету бойынша іс-шаралар жүзеге асырылады.

      62. Аумақтың радиоактивті ластануымен ірі радиациялық апат жағдайында халықты қорғау шаралары туралы шешім қабылдау қорғаныш іс-шараларымен алдын алатын болжанатын дозаны және ластану деңгейлерін осы нормативтерге 8-қосымшада келтірілген А және Б деңгейлерімен салыстыру негізінде жүргізіледі. Ластанған өнімдер мен суды тұтынуды шектеу туралы шешімдерді қабылдау шарттары осы нормативтерге 9 және 10-қосымшаларда келтірілген.

      63. Көлемді аумақтың ұзақ мерзімдік радионуклидтермен ластануына алып келген радиациялық апаттың кейінгі кезеңдерінде қорғаныш іс-шаралары туралы шешімдер қалыптасқан радиациялық жағдайды және нақты әлеуметтік-экономикалық жағдайды ескере отырып қабылданады (осы нормативтерге 26-қосымша).

7. Иондаушы сәулелену көздерін қалыпты пайдалану жағдайларында радиациялық әсердің жол берілетін деңгейлерінің мәндері

      64. Сәулеленетін адамдардың әрбір санаты үшін осы сәулелену жолдары үшін радиациялық әсер етудің рұқсат етілген деңгейнің мәнi осы нормативтердің 2-қосымшада көрсетілген жылдық доза шегіне айқындалған (бес жыл бойы орташаланған).

      65. Барлық сәулелену жолдары үшін рұқсат етілген деңгейлер мәндері мынадай параметрлермен:

      1) күнтізбелік жыл бойы радионуклид организмге түсетін жұтылатын ауаның көлемімен V;

      2) күнтізбелік жыл iшiндегі сәулелену уақытымен t;

      3) иондаушы сәулелену ағындарымен сыртқы сәулелену геометриясымен сипатталатын стандартты жағдайлар үшін айқындалған.

      Персонал үшін стандартты параметрлердің мына мәндерi белгіленген: жылына V_перс = 2,4 x 103 м³; жылына t_перс = 1700 cағ.; М_перс=0. Тұрғындар үшiн стандартты параметрлердің мына мәндерi белгіленген: жылына t_{тұрғындар} = 8800 cағат; жылына ересектер үшін М_{тұрғындар} = 730 кг. Жұтылатын ауаның жылдық көлемі жасқа байланысты белгіленген.

      66. Моноэнергетикалық электрондармен, бета-бөлшектермен, моноэнергетикалық фотондармен және моноэнергетикалық нейтрондармен персонал адамдарының барлық денесі, терісі және көзбұршағы сырттай сәулеленген кезде бөлшектер ағындары тығыздығының орташа жылдық рұқсат етілген сандық мәндері, жұмыс үй-жайларының және олардағы жабдықтардың, тері жабындарының, арнайы киімнің, арнайы аяқ киімнің және персоналдың басқа да жеке қорғаныш құралдары беттерінің рұқсат етілген радиоактивті ластану мәндері, көлік құралдары беттерінің алынатын радиоактивті ластануының рұқсат етілген деңгейлері осы нормативтердің 12-20-қосымшаларында келтірілген.

      67. Бөлшектер ағыны тығыздығының орташа жылдық жол берілген мәндері сәуле энергиясының кең ауқымы және екі барынша ықтимал сәулелену геометрияларына: изотропты сәуле өрісіне (2р немесе 4р) және денеге алдынан сәулеленудің параллель шоғының түсуіне берілген.

      68. Тері жабындары, арнайы киім және аяқ киім, басқа да жеке қорғаныш құралдары үшін жалпы радиоактивті ластану нормаланады (алынатын және алынбайтын). Қалған жағдайларда тек алынатын ластану ғана нормаланады.

      Тері жабындарының жалпы радиоактивті ластану деңгейлері радионуклид бөлігінің теріге және организмге енуін есепке ала отырып анықталады. Есептеу жалпы ластану ауданы 300 см² аспауы тиіс деген болжаммен жүргізілген.

Радиациялық тәуекелдің сызықтық коэффициенттері

Дозалардың негiзгi шектері

      Ескертпе:

      ¹⁾барлық нормаланатын шамалар бойынша көрсетiлген шектерге дейін бiр уақытта сәулелеуге жол беріледі;

      ²⁾дозалардың негiзгi шектері Б тобы персоналы сәулеленуінің қалған рұқсат етілген деңгейлері сияқты А тобы персоналы үшін 1/4 мәнге тең. Бұдан әрі мәтінде "персонал" санаты үшiн нормативтi мәндер тек А тобы үшін ғана келтіріледі;

      ³⁾шаршы сантиметрге 300 миллиграм (бұдан әрі – мг/см²) тереңдіктегі дозаға жатады;

      ⁴⁾қалыңдығы 5 мг/см² тері қабаты астындағы қалыңдығы 5мг/см² терінің базальды қабатындағы 1 шаршы сантиметр (бұдан әрі – см²)алаң бойынша орташа мәнге жатады. Алақанда тері қабатының қалыңдығы - 40 мг/см². Егер терінің кез келген 1 см² алаңының орташа сәулелену шегінде бұл шек жоғарыламайтын болса, көрсетілген шекпен адам денесінің барлық терісін сәулелеуге жол беріледі. Бет терiсi сәулеленген кездегі дозаның шегі бета-бөлшектерден доза шегінің көзбұршаққа жоғарыламауын қамтамасыз етеді.

Көмірдің радиациялық қауіптілік сыныптары

Күлдің радиациялық қауіптілік сыныптары

Радионуклидтік терапиядан немесе жабық көздерді имплантациялау арқылы брахитерапия курсынан кейін ересек пациенттің денесіндегі радионуклидтердің белсенділігі (ГБк) және пациентті клиникадан шығаруға рұқсат етілген дене бетінен 1 м қашықтықтағы эквивалентті доза (мкЗв/сағ) қуаты денеден шығатын гамма-сәуле деңгейі

      Ескертпе:

      ¹⁾Қуық асты безі брахитерапиясына арналған импланттар құрамында.

      Жыл бойы көп рет емделген жағдайда денедегі белсенділік және дозаның қуаты бір жыл бойғы емдеу курсының санына тең санға дейін бірнеше рет төмендетілген болуы тиіс.

Қорғаныш іс-шаралары қажет сәулеленудің болжанатын деңгейлері

Ауыр детерминделген қаупін тудыратын созылмалы сәулелену деңгейлері

Радиациялық апаттың бастапқы кезеңінде кезек күттірмейтін шешімдерді қабылдауға арналған критерийлер

      Ескертпе:

      ¹⁾тек қалқанша безi үшiн ғана.

Шешім қабылдауға арналған критерийлер

      Ескертпе:

      Егер қорғаныш іс-шараларымен алдын алатын сәулелену деңгейі А деңгейінен аспаса, сондай-ақ халықтың қалыпты тіршілік әрекетінің, аумақтың шаруашылық және әлеуметтік жұмыс істеуінің бұзылуына байланысты қорғау шаралары жүргізілмеуі мүмкін.

Апат болғаннан кейін бірінші жылы ластанған тамақ өнiмдерiн тұтынуды шектеу туралы шешім қабылдауға арналған критерийлер

      Ескертпе:

      Егер қорғаныш іс-шараларымен алдын алатын сәулелену А деңгейінен асса, бірақ Б деңгейіне жетпесе, қорғау шараларын орындау туралы шешім нақты ахуалды және жергілікті жағдайларды ескере отырып, негіздеу және оңтайландыру қағидаттарды бойынша қабылданады.

      Егер қорғаныш іс-шараларымен алды алатын сәулелену деңгейі Б деңгейіне жетсе және одан асса, егер ол тіпті тұрғындардың қалыпты тіршілік әрекетінің, аумақтың шаруашылық және әлеуметтік жұмыс істеуінің бұзылуына байланысты болса да тиісті қорғау шаралары орындалады.

Халықтың әртүрлі жас топтары үшін жұтылатын ауаның жылдық көлемі

Тері сәулеленген кезде персонал адамдары үшін эквивалентті дозалар мәндері және моноэнергетикалық электрондар ағынының жол берілетін орташа жылдық тығыздығы

      Ескертпе:

      ¹⁾ИСӨ - изотропты (2

Көзбұршақ сәулеленген кезде персонал адамдары үшін эквивалентті доза мәндері және моноэнергетикалық электрондар ағынының орташа жылдық жол берілетін тығыздығы

      Ескертпе:

      ¹⁾ИСӨ - изотропты (2

      Бөлшектер флюенсi Ф - dN/d

      Ф = dN/d

      Бөлшектер ағынының тығыздығы n - dN/(d

      n= dN/(d

Тері жанасып сәулеленген кезде персонал адамдары үшін эквивалентті дозалар мәндері және бета-бөлшектер ағынының орташа жылдық жол берілетін тығыздығы

Барлық дене сырттай сәулеленген кезде персонал адамдары үшін тиімді доза мәндері және моноэнергетикалық фотондар ағынының орташа жылдық жол берілетін тығыздығы

      Ескертпе:

      ¹⁾ИСӨ - изотропты (4

      Керма – заттың элементтік көлемде жанама иондаушы сәуленің әсерінен құралатын барлық зарядталған иондаушы бөлшектердің бастапқы кинетикалық энергия жиынтығының dE_K осы көлемдегі заттың dm массасына қатынасы:

      Керма бiрлiгi – грей (Гр).

      Керма және сiңiрiлген доза зарядталған бөлшектердің тепе-теңдігіне қол жеткізілетін және тежеуіш сәулені және қайталама электрондардың жүру жолындағы фотондар ағынының әлсіреуін ескермеуге болатындай дәрежеде бір біріне тең болады.

Тері сәулеленген кезде персонал адамдары үшін эквивалентті доза мәндері және моноэнергетикалық фотондар ағынының орташа жылдық жол берілетін тығыздығы

      Ескертпе:

      ¹⁾ИСӨ - изотропты (2

Көзбұршақ сәулеленген кезде персонал адамдары үшін эквивалентті доза мәндері және моноэнергетикалық фотондар ағынының орташа жылдық жол берілетін тығыздығы

      Ескертпе:

      ¹⁾ИСӨ - изотропты (4

Барлық дене сәулеленген кезде персонал адамдары үшін эквивалентті доза мәндері және моноэнергетикалық нейтрондар ағынының орташа жылдық жол берілетін тығыздығы

      Ескертпе:

      1) ИСӨ - изотропты (4

Жұмыс үй-жайларының және олардағы жабдықтардың, тері жабындарының, арнайы киімнің, арнайы аяқ киімнің және персоналдың басқа да жеке қорғаныш құралдары беттерінің жол берілетін радиоактивті ластану мәндері, бөлшек/(см.²мин.)

      Ескертпе:

      1) тері жабындары, арнайы киім және аяқ киім, басқа да жеке қорғаныш құралдары үшін жалпы радиоактивті ластану (алынатын және алынбайтын) нормаланады. Қалған жағдайларда тек алынатын ластану ғана нормаланады;

      2) қалғандарына жұмыс үй-жайлары ауасындағы орташа жылдық жол берілетін көлемді белсенділігі РЕКБ < 0,3Бк/м³;

      3) ⁹⁰Sr-+⁹⁰Y-40 бөлшек/(см² х мин) үшін.

Радиоактивті заттарды және материалдарды тасымалдауға пайдаланылатын көлік құралдары беттерінің алынатын радиоактивті ластануының жол берілетін деңгейлері

      Ескертпе:

      1) ⁹⁰Sr- +⁹⁰Y -40 бөлшек/(см² х мин) үшін.

Персонал үшін ауадағы жекелеген радионуклидтердің дозалық коэффициенттері, ауамен жылдық түсу шегі және орташа жылдық жол берілетін көлемдік белсенділігі мәндері