Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етеді:
1. Қоса берiлiп отырған Шағын қалаларды дамытудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.
2. Орталық және жергiлiктi атқарушы органдар Бағдарламада көзделген iс-шаралардың уақтылы орындалуын қамтамасыз етсiн және жыл сайын, жарты жылдың және жылдың қорытындылары бойынша есептi кезеңнен кейiнгi айдың 10-күнiнен кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгiне олардың iске асырылу барысы туралы есептi ұсынсын.
3. Қазақстан Республикасының Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгі жыл сайын, жарты жылдың және жылдың қорытындылары бойынша есептi кезеңнен кейiнгi айдың 20-күнiнен кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы жиынтық есептi ұсынсын.
4. Орталық атқарушы органдар әзiрленiп жатқан салалық бағдарламаларда шағын қалаларды дамыту жөнiндегi нақты шаралар мен тетiктердi көздесiн.
5. Жергiлiктi атқарушы органдарға әзiрленiп жатқан өңiрлiк бағдарламаларда шағын қалаларды дамыту жөнiндегi нақты шаралар мен тетiктердi көздеу ұсынылсын.
6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң бiрiншi орынбасары А.С.Павловқа жүктелсiн.
7. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшiне енедi.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2003 жылғы 31 желтоқсандағы
N 1389 қаулысымен
бекітілген
Шағын қалаларды дамытудың
2004-2006 жылдарға арналған
бағдарламасы Астана, 2003 ж.
1. Бағдарламаның паспорты
Атауы Шағын қалаларды дамытудың 2004-2006 жылдарға
арналған бағдарламасы
Әзiрлеу үшiн "Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң
негiздемесi 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасын
iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары
туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң
2003 жылғы 5 қыркүйектегi N 903 қаулысы
Бағдарламаның Шағын қалалардың әлеуметтiк-экономикалық
мақсаты дамуы үшiн жағдайлар жасау
Бағдарламаның Шағын қалалардың функционалдық тұрпатына
мiндеттерi сәйкес олардың дамуының негізгi бағыттарын,
сондай-ақ экономиканың нақты секторын,
өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымды
дамытуға, халықтың жұмыспен қамтылуын
арттыруға бағытталған шараларды айқындау
Iске асыру мерзiмдерi 2004-2006 жылдар
Қаржыландыру Республикалық және жергiлiктi бюджеттердiң,
көздерi "Қазақстанның Даму Банкi" АҚ, "Шағын
кәсiпкерлiктi дамыту қоры" ЖАҚ, "Инвесторлық
компания: Қазақстанның инвестициялық қоры"
АҚ, "Ұлттық инновациялық қор", жеке
инвестициялар қаражаты
Күтілетiн нәтижелер Бағдарламаны iске асыру одан әрi
экономикалық, әлеуметтiк және мәдени даму
үшiн шағын қалаларға жағдайлар жасауға
ықпал ететiн болады.
Шағын қалалардың тұрмыс-тiршiлігінiң
экономикалық негізi нығаяды, еңбек
рыногындағы қауырттылық, көшi-қон
бәсеңдейдi, жұмыспен қамту артады және
халықтың табысы көбейедi.
2. Кірiспе
Шағын қалаларды дамытудың 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламасы "Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003-2006 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 5 қыркүйектегi N 903 қаулысына сәйкес әзiрлендi.
Бағдарламаны әзiрлеу кезінде мыналар бастапқы база болып табылды:
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2001 жылғы 7 желтоқсандағы N 1598 қаулысымен мақұлданған Қазақстан Республикасы аймақтық саясатының 2002-2006 жылдарға арналған тұжырымдамасы;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 24 желтоқсандағы отырысында мақұлданған Шағын қалаларды дамыту тұжырымдамасы;
Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейiнгi Стратегиялық даму жоспарында көрiнiс тапқан республиканы, оның салалары мен өңiрлерiн дамытудың стратегиялық бағыттары;
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 10 ақпандағы N 147 қаулысымен мақұлданған Мемлекеттiк басқару деңгейлерi арасындағы өкiлеттiктердi ажырату және бюджетаралық қатынастарды жетiлдiру тұжырымдамасы.
Бағдарламаны әзiрлеуге экономикалық реформалар жылдары көптеген шағын қалалардың дамуында келеңсіз өзгерiстер орын алғаны себеп болды. Нарықтық экономика жағдайында шағын қалаларды дамытуға көзқарасты өзгерту, оларды iшкi ресурстар есебiнен дербес дамуға бiртiндеп көшiру қажеттілiгi туындады.
Бағдарлама негiзгі экономикалық және әлеуметтiк факторларды жақсартуды көздейтiн кешендi сипатта.
Бағдарлама шағын қалаларды олардың функционалдық тұрпатына сәйкес дамытудың негiзгi бағыттарын, олардың нарықтық негiзде өздерiн өздері дамытуға көшуiне ықпал ететiн әкiмшiлiк-құқықтық және экономикалық сипаттағы шараларды айқындайды.
3. Шағын қалалардың қазiргi әлеуметтiк-экономикалық
жағдайын талдау
3.1. Шағын қалалардың жалпы сипаттамасы
Қазақстанда 60 шағын қала бар, оларға халқының саны 50 мың адамнан аспайтын қалалар жатады. Олардың iшiнде 41 шағын қала тиiстi ауылдық аудандардың әкiмшiлiк орталығы болып табылады, бұл шағын қалалар санының 68%-ын және ауылдық аудандар санының 25%-ын құрайды. 19 шағын қала ауылдық аудандардың орталықтары болып табылмайды, олар: Степногорск, Темір, Ембi, Жем, Қапшағай, Текелi, Шар, Серебрянск, Курчатов, Шу, Шахтинск, Сарань, Приозерск, Қаражал, Лисаковск, Арқалық, Ақсу, Қазалы, Жаңаөзен. Олардың бiр бөлiгі облыстық маңызы бар қалалар болып табылады, бiр бөлiгі аудандардың қосылуы нәтижесiнде аудан орталықтары мәртебесiнен айырылды.
Шағын қалалар ел аумағы бойынша бiркелкi бөлiнбеген (1-кесте).
1-кесте
Қазақстан Республикасының облыстары
бойынша шағын қалалардың тiзбесi
__________________________________________________________________
Облыс | Шағын | Шағын қалалардың атауы
|қалалар|
| саны |
__________________________________________________________________
Ақмола 9 Ақкөл, Атбасар, Державинск, Есiл,
Ерейментау, Макинск, Степногорск,
Степняк, Шортанды
Ақтөбе 7 Алға, Жем, Қандыағаш, Темiр,
Хромтау, Шалқар, Ембi
Алматы 9 Есiк, Жаркент, Қаскелең, Қапшағай,
Сарқанд, Талғар, Текелi, Үшарал,
Үштөбе
Атырау 1 Құлсары
Шығыс Қазақстан 7 Аякөз, Зайсан, Зыряновск, Курчатов,
Серебрянск, Шар, Шемонаиха
Жамбыл 3 Жаңатас, Қаратау, Шу
Батыс Қазақстан 1 Ақсай
Қарағанды 6 Абай, Қаражал, Қарқаралы, Приозерск,
Сарань, Шахтинск
Қостанай 3 Арқалық, Жiтiқара, Лисаковск
Қызылорда 2 Арал, Қазалы
Маңғыстау 2 Жаңаөзен, Форт-Шевченко
Павлодар 1 Ақсу
Солтүстiк Қазақстан 4 Булаево, Мамлютка, Сергеевка,
Тайынша
Оңтүстiк Қазақстан 5 Арыс, Жетiсай, Леңгiр, Сарыағаш,
Шардара
__________________________________________________________________
Олар ресурстық әлеуетi, демографиялық ахуалы, әлеуметтiк-экономикалық көрсеткiштерi бойынша бiр-бiрiнен елеулi түрде өзгешеленедi.
Қалалардың экономикалық базасына, олардың салалық құрылымына, негізгi кәсiпорындары туралы деректерге жасалған талдау қалалардың мынадай 5 функционалдық тұрпатын бөлiп алуға мүмкiндiк бердi:
1. Қалалар - өнеркәсiп орталықтары
1) Өндiру өнеркәсiбi басым дамыған қалалар - 14 қала:
көмiр өндiру - Абай, Шахтинск;
мұнай және газ өндiру - Жаңаөзен, Құлсары, Ақсай;
металл кендерiн өндiру - Зыряновск, Қаражал, Лисаковск, Арқалық, Текелi, Хромтау;
шикiзат ресурстарының басқа түрлерiн өндiру - Жаңатас, Қаратау, Жiтiқара.
2) Өңдеушi өнеркәсiп басым дамыған қалалар - 9 қала:
химия өнеркәсiбi - Сарань, Алға, Степногорск;
металлургия өнеркәсiбi - Ақсу;
машина жасау, құрылыс, тоқыма және тамақ өнеркәсiбi - Макинск, Ерейментау, Қапшағай, Леңгiр, Арал.
3) Ауылшаруашылық өнiмiн ұқсататын салалар басым дамыған қалалар - 19 қала: Ақкөл, Арқалық, Атбасар, Есiл, Степняк, Сарқанд, Жаркент, Қаскелең, Үштөбе, Есiк, Yшарал, Талғар, Шемонаиха, Зайсан, Булаево, Мамлютка, Сергеевка, Тайынша, Жетiсай.
4) Электр энергиясын өндiру жөнiндегi салалар басым дамыған қалалар - Шардара, Серебрянск.
2. Өнеркәсiп-көлiк орталықтары - 8 қала: Қандыағаш, Ембi, Шалқар, Аякөз, Шар, Шу, Арыс, Қазалы.
3. Ғылыми-тәжiрибе орталықтары - Курчатов, Приозерск, Степногорск.
4. Сауықтыру орталықтары функцияларын орындайтын қалалар - Сарыағаш, Шортанды, Қарқаралы.
5. Бұрынғы өнеркәсiптiк және өнеркәсiптiк емес функцияларынан бiртiндеп айырылып бара жатқан қалалар - 4 қала: Жем, Темiр, Державинск, Форт-Шевченко.
Көптеген шағын қалаларды дамыту экономиканың белгілi бiр саласымен тiкелей байланысты болды, сондықтан нақты бiр қаладағы ахуал да осы салалардағы жай-күй мен үрдiстерге байланысты болды.
Шағын қалалардың әлеуметтiк-экономикалық дамуының серпiнiн, халықтың тұрмыс деңгейi мен сапасын сипаттайтын статистикалық көрсеткiштерге жасалған салыстырмалы талдау бүгiнгi күнге салыстырмалы түрде жағдайы тәуiр шағын қалалар тобын бөлiп алуға мүмкiндiк бердi, оларға Қандыағаш, Хромтау (Ақтөбе облысы), Құлсары (Атырау облысы), Текелi (Алматы облысы), Зыряновск (Шығыс Қазақстан облысы), Ақсай (Батыс Қазақстан облысы), Лисаковск (Қостанай облысы), Жаңаөзен (Маңғыстау облысы), Ақсу (Павлодар облысы) қалаларын жатқызуға болады. Бұл қалалардың елеулi табиғи-ресурстық және өндiрiстiк әлеуетi, халқының жоғары табыстары бар.
Солай бола тұра, шағын қалалардың жалпы санынан әлеуметтiк-экономикалық дамудың ең нашар көрсеткiштерiн арқалаған тоқыраған шағын қалалар оқшауланып көрiнедi.
"Қазақстан Республикасы аймақтық саясатының 2002-2006 жылдарға арналған тұжырымдамасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2001 жылғы 7 желтоқсандағы N 1598 қаулысына сәйкес осындай қалаларды анықтау үшін шағын қалаларды тоқтаған қалаларға жатқызудың мынадай өлшемдерi және олардың тиiстi шектi мәндерi пайдаланылды:
өнеркәсіп өнiмiн өндiру көлемі халықтың жан басына шаққанда орташа республикалық деңгейдiң 20%-ынан төмен;
ресурстық базаның жоқтығы немесе сарқылуы;
экономикалық қызметтiң ірі орталықтарынан қаланың шалғай орналасуы;
қалалардың өнiм өткiзудiң iрi рыноктарынан алыстығы;
соңғы үш жыл iшiнде жұмыссыздықтың орташа деңгейi орташа республикалық көрсеткіштен 50 пайыз және одан да жоғары болды;
өнеркәсiпте жұмыс iстейтiндердiң орташа айлық жалақысы республика бойынша орташа айлық жалақымен салыстырғанда 1,5 есе төмен;
өндiрiстiк инфрақұрылымның мешеулiгi;
қолайсыз экологиялық жағдайлар.
Осы өлшемдердiң жиынтығы бойынша тоқыраған қалалар санатына мына шағын қалаларды жатқызуға болады: Державинск, Степняк (Ақмола облысы), Алға, Шалқар (Ақтөбе облысы), Абай, Қарқаралы (Қарағанды облысы), Арқалық, Жітіқара (Қостанай облысы), Арал (Қызылорда облысы), Форт-Шевченко (Маңғыстау облысы).
Аудандық бағыныстағы шағын қалалардың дербес бюджеттерi жоқ және аудандық бюджеттерден қаржыландыру жоспарлары бойынша қаржыландырылады. Аудандар бюджеттері негiзiнен дотациялық сипатта.
Бюджет қаражатын әртүрлi деңгейдегi бюджеттер арасында қайта бөлудiң қолданылып жүрген тетiгi шағын қалалардың қаржы жағдайының тұрақсыздығына әкеп соғады, әлеуметтiк саланың бар объектілерiнiң жұмыс iстеуiне байланысты шығындарды қаржыландыруды толық көлемiнде қамтамасыз етпейді.
3.2. Әлеуметтік даму
3.2.1. Халық
Шағын қалалар халқының жалпы саны 2002 жылы 1,4 млн. адам болды.
Халықтың табиғи өсiмiнің қысқаруы және жоғары көшi-қон легi шағын қалалар халқы санының едәуір қысқаруына әкеп соқты. Нәтижесiнде халық санағы өткен жылдар аралығындағы 10 жыл iшiнде Державинск қаласы халқының 50%-ынан, Курчатов қ. мен Жаңатас қ. - 43 %, Қаратау қ. - 35 %, Қарқаралы қ.- 33 %, Степняк қ., Арқалық қ. және Сергеевка қ.- 27 %, Абай қаласы халқының 25%-ынан айырылды.
Көшi-қонның негiзгі себептерi: жұмыстың жоқтығы, еңбек және тұрмыс жағдайларының нашарлауы, білiм алуға құлшыныс.
Шағын қалалардан еңбекке қабiлеттегi жастағы адамдардың көшiп кетуi салдарынан олардың халқы қартаю үрдісіне ие болып отыр. Жекелеген шағын қалаларда жасы үлкен топтарындағы халықтың үлесі 18-20%-ға жетедi.
Халқының саны жөнiнен 13 шағын қала қала мәртебесіне сәйкес келмейді, олар - Державинск, Ерейментау, Степняк, Жем, Темiр, Курчатов, Шap, Қарқаралы, Қазалы, Форт-Шевченко, Булаево, Мамлютка, Сергеевка.
3.2.2. Жұмыспен қамту және жұмыссыздық
Шағын қалалардың көпшiлiгiнiң аса өткiр проблемасы жұмыссыздық болып табылады. Соңғы үш жылға (2000-2002 жылдар) есептелген жұмыссыздықтың орташа деңгейi туралы деректер жұмыссыздықтың аса жоғары көрсеткіштері орын алған шағын қалалар тобын бөліп алуға мүмкіндік берді: Степняк - экономикалық белсенді халқының 21,5 %-ы, Форт-Шевченко - 18,4 %, Арқалық - 16,6 %, Қарқаралы - 15,5 %, Қаратау - 15,7 %, Жiтiқара - 12,5 %.
Жұмыссыздардың 60 %-ынан 80%-ына дейін ұзақ уақыт бойы (бiр жылдан астам) жұмыссыз жүрген, өздерiнiң бiлiктiлiгiн жоғалтқан азаматтар құрайды.
Шағын қалалардың еңбек рыногында жұмыс күшiнiң сұранымы мен ұсынысының сандық та, сапалық та сәйкессiздiгi сақталуда. Тұтас алғанда өнеркәсiптегi және экономикадағы тұрақтандыру кәсіби кадрлардың, ең алдымен инженер-техник қызметкерлерінің болуын талап етті, ал кәсiпорындарда жаңа технологияларды енгізу қызметкерлер бiлiктiлiгiнiң деңгейіне қойылатын талаптарды арттырды.
Еңбек рыногындағы жұмыс күшінің ұсынысы ретiнде негiзiнен бұрынғы ауыл тұрғындары бой көрсетуде. Олардың үштен бір бөлігінің ғана жоғары және орта кәсіби білімі бар, бірақ ол шағын қалаларда жұмыс істеп тұрған өндiрiстердiң бейiнiне сәйкес келмейдi.
Осының салдарынан қалалар экономикасын дамытудың перспективалары мен басымдықтарын басшылыққа ала отырып, жаңа сапалық негізде кадр әлеуетін көбейту жөнінде шаралар қолдану қажеттiгі туындайды.
3.2.3. Халықтың тұрмыс деңгейi
Шағын қалалар халқының жан басына шаққанда орташа ақшалай табысы орташа облыстық деңгейдiң 30-80 %-ын ғана құрайды. Неғұрлым төмен табыстар халқы негiзiнен жеке қосалқы шаруашылық есебiнен тұратын аграрлық-өнеркәсiптiк кешен орталықтары болып табылатын қалаларда орын алып отыр. Мәселен, Степняк қаласында халықтың жан басына шаққанда табыстары 40%-ды, Державинск қаласында - Ақмола облысы бойынша орташа облыстық деңгейдің 48 %-ын, Арал қаласында Қызылорда облысы бойынша орташа облыстық деңгейдің 43 %-ын құрайды және т.б.
53 шағын қалада жалақы республика бойынша орташа көрсеткiштерден төмен, оның үстiне 18 қалада - екі есе төмен. 7 қалада ғана жалақы орташа республикалық жалақыдан жоғары: Курчатов пен Зыряновскiде - 1,2 есе, Хромтауда - 1,4, Ақсуда - 1,6, Құлсарыда - 1,9, Ақсайда - 2,7, Жаңаөзенде - 2,9 есе жоғары.
Шағын қалалар халқы табыстарының негізгi көздерi кәсіпорындар мен ұйымдардағы (негiзiнен бюджеттiк) жалақы болып табылады, оның үлесi табыстардың жалпы сомасында 50-60%-ды құрайды, зейнетақылар, стипендиялар, әртүрлі жәрдемақылар табыстардың шамамен 20-30%-ын, қосалқы шаруашылықтан түсетін түсімдер - 10-15%-ды құрайды, қалғаны - жақындары мен достарының көмегi.
3.3. Өнеркәсiп өндiрiсі мен шағын бизнестің жай-күйi
Шағын қалалардағы өнеркәсiп өндірісі бір-екі салада айқын маманданумен сипатталады, ал қалған салалар болымсыз дамыған, не өнеркәсіп кәсiпорындары мүлдем жоқ. Өндiріс көлемінің төмендеуі немесе қала салушы кәсiпорындардың тоқтап қалуы қаладағы әлеуметтік-экономикалық ахуалдың жалпы нашарлап кетуiне әкеп соғады.
Халықтың жан басына шаққанда өнеркәсіп өндiрiсiнiң көлемi мұнай, газ және металл кендерiн өндiру орталықтары - шағын қалаларда (Ақсай, Ақсу, Қаражал, Хромтау, Зыряновск, Құлсары) орташа республикалық деңгейден асып түседі. Шағын қалалар - металл кендерiн өндiру мен өңдеудiң ұзақ жылғы өнеркәсiп орталықтары - өнеркәсiп өндірiсiнiң тұрақты көлемiне және өткiзу рыноктарына, халықтың жоғары табыстарына (Хромтау, Зыряновск, Қаражал) ие болып отыр.
Халықтың жан басына шаққанда өнеркәсiп өндiрісiнiң ең аз көлемiне ауылшаруашылық аудандарының орталықтары болып табылатын қалалар (Сарқанд, Үштөбе, Жаркент, Есiк, Степняк және басқалар) ие.
Пайдалы қазбалар өндiру орындарында орналасқан шағын қалалардың дамуы кен орындарының өмiршеңдiк циклінің дәрежесiне, өнiмдi талап ету мен оған сұраным деңгейіне байланысты болады.
Қазақстанның батысындағы жаңа мұнай және газ кен орындарын игеру аудандарында орналасқан шағын қалалар (Ақсай, Жаңаөзен, Құлсары, Қандыағаш) өнеркәсіп өндiрiсi өсуінiң неғұрлым жоғары қарқынына, инвестициялардың үлкен көлемдерiне және халықтың жоғары табыстарына ие болып отыр.
Солай бола тұра, пайдалы қазбалар қорларының сарқылуы, өнімге деген сұранымның азаюы себепті өндiрiстiң құлдырауы салдарынан жағдайлары айтарлықтай нашарлап кеткен өндіруші бейiнiндегi бiрқатар шағын қалалар бар. Оларға мыналар жатады: Арқалық қ. (боксит қорлары сарқылған), Текелi қ. (руда құрамында түсті металдар аз), Жiтiқара қ. (асбестке сұраным азайып кеттi), Абай қ. (тиімсіз көмiр шахталары жабылып қалды).
Шағын қалалардағы өңдеушi өнеркәсiп кәсiпорындары шығарылатын өнімнің бәсекелестiк қабiлетiнiң төмен болуы, сұранымның болмауы, өткiзу рыноктарының қашықтығы және тасымалдау тарифтерiнiң жоғары болуы салдарынан тоқтап тұр немесе iшiнара жұмыс iстеуде. Олардың жағдайын табиғи және моральдық тұрғыдан ескiрген жабдықтар, көшi-қон нәтижесiнде бiлiктi кадрлардан айырылып қалу қиындата түсуде.
Шағын қалалар арасында өнеркәсiп өндiрiсi тоқтатылған немесе ең төмен деңгейге жеткiзілген қалалар тобы оқшауланады, олар - Степняк, Державинск, Қарқаралы, Темiр, Қазалы, Жаңатас, Каратау.
Төмен өндiрiстiк және тұтыну сұранымы, кәсiпкерлерде өтiмдi кепiлдiк мүлiктiң болмауы себептi қаржы-кредит ресурстарына қол жетiмсiздігі экономикасы тоқыраған қалаларда шағын бизнестiң дамуына тосқауыл болуда.
3.4. Өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылым
Көлiктiк орналасуы жөнiнен шағын қалаларды екi топқа: темiр жол желiлерi бойында орналасқан қалалар (51 қала), темiр жолдардан шалғай орналасқан қалалар (9 қала) деп екi топқа бөлуге болады.
Бұдан басқа, бiрқатар шағын қалалар өнеркәсiп-көлiк орталықтары болып табылады, олар - Қандыағаш, Ембi, Шалқар, Аякөз, Шу, Арыс, Қазалы.
Елдiң 60 шағын қаласының жетеуi халықаралық маңызы бар автомобиль жолдарының бойында, 26-сы республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының бойында, 27-ci жергiлiктi маңызы бар автомобиль жолдарының бойында орналасқан.
Өндiрiстiк инфрақұрылымның қанағаттанғысыз жай-күйi шағын қалалардың дамуын тежеп отырған түйiндi проблемалардың бiрi болып табылады. Көлiк жолынан шалғайлық және автомобиль жолдары жай-күйiнiң нашарлығы проблемасы ерекше өткiр сипат алған.
Автомобиль жолдарының төмен техникалық деңгейi, жекелеген көпiрлердiң авариялық күйi көлiктiң жылдамдық мүмкiндiктерiнiң төмендеуiне, тауарлар мен қызметтердiң құнындағы көлiк үлесiнiң ұлғаюына, ауылшаруашылық өнiмiн тасымалдау кезiнде ысырапқа әкеп соғады.
Iрi өткiзу рыноктарынан, қалалық агломерациялардан шалғайлық, көлiк жолының тұйыққа тiрелуi Державинск (облыс орталығынан 390 км), Арқалық (590 км), Қарқаралы (250 км) сияқты және басқа да қалалардың дамуын қиындатуда. Олар облыс орталықтарымен едәуiр жөндеу жұмыстарын қажет ететiн автомобиль жолдарымен байланысқан.
Республиканың шағын қалалары олардың аумағындағы өнеркәсiп орындары мен осында тұратын халықтың мұқтаждығы үшiн сумен қамтамасыз етілудiң әртүрлi деңгейiне ие болып отыр. Әкiмдiктердiң деректерi бойынша Степняк қ. халқының 95 %-ы, Шу қ.-28 %-ы, Арқалық қ. - 28 %-ы, Арал қ. - 32 %-ы, Қарқаралы қ. - 35 %-ы сапалы ауыз суға қол жеткізе алмай отыр. Осы қалалардың тұрғындары ашық тоғанның суын, тасымал суды пайдаланады.
Шағын қалалардың аса маңызды проблемасы тыныс-тiршілiктi қамтамасыз ету объектілерiн (қазандықтар, жылу, кәрiз және су құбыры желілерi, электрмен жабдықтау, тұрғын үй қоры және әлеуметтiк-мәдени мақсаттағы объектiлер) күтiп ұстау мәселесi болып табылады.
Су құбырлары мен кәрiз желілерi әбден тозып ескiрген. Шағын қалалардың басым көпшілігінде су құбыры және кәрiз жүйелерi, тазарту құрылыстары жарамсыз күйге жетiп, қоршаған ортаны ластау, халықтың ауруға ұшырау көздерiне айналған.
Шағын қалалардың коммуналдық кәсiпорындары негiзiнен залалды кәсiпорындар болып табылады. Шағын қалаларға жылыту маусымын өткiзуге мазут, көмiр, газ сатып алу үшiн бюджеттерден жыл сайын едәуiр мөлшерде демеу қаржы бөлу талап етіледi.
Шағын қалаларда ескi және азаматтар тастап кеткен үйлер аз емес. Мәселен, Жiтiқара қаласында иесiз қалған тұрғын үйлер 16 %-ды құрайды, Абай мен Арқалық қалаларында 2000-нан астам пәтер қаңырап бос тұр.
Шағын қалалардың әлеуметтiк инфрақұрылымы осы саланы оңтайландыру кезiнде қысқарды, алайда халықтың мектептермен, ауруханалармен, медициналық қызметшiлермен қамтамасыз етілуi орташа облыстық көрсеткiштерге таяп қалды. Барлық шағын қалаларда мәдениет, спорт мекемелерi жұмыс істейдi.
Сонымен қатар қаржы-қаражаттың жетiспеуi салдарынан оларды күтiп ұстау, күрделi жөндеуден өткiзу, жабдықтарды жаңарту қиындап кеттi.
Оңтүстiк өңiрлердiң шағын қалаларында халықтың өсуiне және оралмандардың келуiне байланысты жаңа жалпы бiлiм беретiн мектептер, медицина мекемелерiн салу қажеттiгi туындауда. Дәрiгерлердiң, мұғалiмдердiң, әлеуметтiк қызметкерлердiң жетiспеуi байқалады.
Шағын қалаларды дамытудың бас жоспарлары 70-80 жылдары жасалып, iс жүзiнде өздерiн сарқып тауысқан.
3.5. Экологиялық ахуал
Атмосфералық ауаның ластануы, топырақтың, жер бетiндегi тұщы судың және су тоғандарындағы балық қорларының химиялық тұрғыда улануы, халықтың ауруға ұшырау деңгейiнiң артуы шағын қалалардың өнеркәсiптiк дамуының экологиялық зардаптары болып табылады.
Мыналар:
күлтөбелердің көбеюi, беталды төгiлген үйiнділер және жалпы қалалық тазарту құрылыстарының болмауы;
қалаларға жақын орналасқан кәрiз желiлерi мен сүзгi алаңдарының нашар жай-күйi;
кен өндiру кәсiпорындарының үйiнділерi мен қалдық сақтау қоймаларының үлкен көлемi;
қатты отынмен жұмыс iстейтiн қисапсыз көп қазандықтардан ластаушы заттардың шығарылуы экологиялық жайсыздықтың көздерi болып табылады.
3.6 Шағын қалалардың дамуын тежеп отырған негiзгi
проблемалар мен факторлар
Шағын қалалардың экономикасы мен әлеуметтiк саласын талдау оларға тән негізгі проблемаларды бөлiп алуға мүмкiндiк бердi. Оларға мыналар жатады:
шағын қалаларды дамытудың тиiмдi стратегиясы мен бағдарламаларының болмауы;
дамуға қаражаттың болмауы, жоғары тұрған бюджеттерге тәуелдiлiк;
тұрмыстың төмен деңгейi мен сапасы;
жұмыссыздықтың жоғары деңгейi;
қала салатын кәсiпорындарға тым тәуелдi болу;
өндiрiстiк және көлiктiк инфрақұрылым объектiлерiнiң қатты тозып кетуі;
экономиканың барлық саласында бiлiктi жұмысшылар мен мамандардың жетiспеуi;
көптеген қалалардың облыс орталықтарынан алыс қашықтықта болуымен ұштаса келгенде көлiк коммуникацияларының қанағаттанғысыз жай-күйi;
экологиялық проблемалар.
4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi
Бағдарламаның мақсаты шағын қалалардың әлеуметтiк-экономикалық дамуы үшiн жағдайлар жасау болып табылады.
Бағдарламаның негiзгi мiндеттерi:
шағын қалалардың функционалдық тұрпаттамасына сәйкес оларды дамытудың негiзгі бағыттарын айқындау;
экономиканың нақты секторын дамытуға және халықтың жұмыспен қамтылуын арттыруға бағытталған шараларды айқындау;
өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымды дамытуға бағытталған шараларды айқындау;
тиiмдi инвестицияларды тартуға бағытталған шараларды айқындау болып табылады.
Бөлiп алынған мiндеттердi шешу әртүрлi бағыттағы шаралардың кең ауқымын әзiрлеудi және iске асыруды көздейдi.
5. Шағын қалаларды дамытудың негiзгi бағыттары мен
Бағдарламаны iске асыру тетiктерi
5.1. Жалпы бағыттар
Осы бағдарламада елдiң шағын қалаларын дамытудың негiзгі стратегиясы айқындалады, қаржыландырылу республикалық және облыстық бюджеттерден жүзеге асырылуы тиiс салалар бөлiп алынады. Әрбiр қаланы дамыту жөнiндегі нақты шаралар 3-бөлiмде айқындалған тұрпаттамаға сәйкес әзiрленетiн шағын қалаларды дамытудың өңiрлiк бағдарламаларында көзделуге тиiс.
Шағын қалаларды дамытудың негiзгi бағыттары:
әртараптандыру және көлемi әртүрлi кәсiпорындар мен салалық иелiктiң оңтайлы үйлесiмiн жасау арқылы экономика құрылымын жетiлдiру;
қалалардың функционалдық мамандану құрамын кеңейту;
шағын қалаларға жақын маңда бар минералдық-шикiзат ресурстарын игеру;
халықтың негізгі қызмет түрлерiне қол жетiмдiлігін арттыру үшiн әлеуметтiк инфрақұрылымды аумақтық ұйымдастыру;
халықты және кадр әлеуетiн көбейту;
шағын кәсiпкерлiк субъектілерiн қолдау инфрақұрылымын аумақтық ұйымдастыру болып табылады.
Шағын қалаларды дамытудың негiзгi бағыттары олардың минералдық-шикiзат, өндiрiстiк және еңбек әлеуетiн, қолайлы географиялық жағдайын ескере отырып айқындалды.
5.2. Өнеркәсiп бағытындағы қалаларды дамыту
Өндiрушi өнеркәсiп басым дамыған шағын қалаларды одан әрi дамыту перспективалары шикiзат базасы қорларының болуымен және көлемдерiмен, оны кеңейтумен, бiр бағытта мамандануды жұмсарту, өңдеушi өнеркәсiптi дамытумен байланысты.
Осыған байланысты:
өңiрлiк деңгейде Шағын қалаларды дамыту бағдарламасында:
қала салатын кәсiпорынды толықтыратын немесе алмастыратын баламалы өндiрiстердi орналастыру;
металл рудаларын байыту, негiзгi өндiрiс қалдықтарын өңдеу жөнiндегi шағын өндiрiстердi құру:
шикiзат өндiру тиiмсiз болып қалған қалаларда қала салатын кәсiпорындарды әртараптандыру жөнiнде шаралар көздеу ұйғарылуда.
республикалық деңгейде:
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 29 желтоқсандағы N 1449 қаулысымен бекiтiлген Елдiң минералдық-шикiзаттық кешенi ресурстық базасын дамытудың 2003-2010 жылдарға арналған бағдарламасына сәйкес шағын қалаларға жақын маңдағы минералдық шикiзаттың және басқа да пайдалы қазбалардың перспективалы кен орындарын анықтау және игеру жөнiнде iздестiру-барлау және одан кейiнгі жұмыстарды жүзеге асыру;
шағын қалалардың мүдделерiн ескеретiн жер қойнауын пайдалану құқығын беру рәсiмiн жетiлдiру.
Негiзiнен өңдеушi бағыттағы шағын қалалар экономикасының құрылымын жетiлдiру мақсатында мына шараларды:
бос өндiрiстiк алаңдарда тауарлар шығару мен қызметтер көрсетудi ұйымдастыруды;
қаладан тысқары жерлерге сату үшiн өнiм өндiрудi жүзеге асыратын кәсiпкерлердi басым қолдауды;
күрделi жабдықтар мен жоғары бiлiктi күштi қажет етпейтiн жинақтаушы бұйымдар мен бөлшектер өндiрудi ұйымдастыру үшiн iрi кәсiпорындардың құрылымдық бөлiмшелерiнiң шағын қалаларға орын ауыстыруын ынталандыруды жүзеге асыру көзделуде.
5.3. Аграрлық-өнеркәсiптiк бағыттағы қалаларды дамыту
Аграрлық-өнеркәсiптiк бағыттағы шағын қалалардың перспективалары ауыл шаруашылығының дамуына, ауылшаруашылық шикiзатын өңдейтiн кәсiпорындарға мемлекеттiк қолдау көрсетуге байланысты. Мемлекеттiк аграрлық азық-түлiк бағдарламасында мынадай iс-шараларға қолдау көрсету шаралары айқындалған: лизингтiк негiзде жабдықтар беру, жабдықтар лизингi бойынша сыйақы (мүдде) ставкалары мен банк кредитiн өтеу және басқалар.
Бұл қалаларда ауылшаруашылық шикiзатын өңдейтiн және ауыл шаруашылығына қызмет көрсететiн кәсiпорындар кешенiн: ауылшаруашылық техникасын жөндеу жөнiндегi зауыттарды, астықты, ет пен сүттi, жемiс-көкөнiс өнiмiн, балықты барынша өңдеу жөнiндегi кәсiпорындарды, өнiм сақтайтын қоймалар, тоңазытқыш камераларын, ауылдық тауар өндiрушiлер мен халыққа қызмет көрсету жөнiндегi сервистiк қызметтердi (аграрлық-химиялық қызметтер, MTC, мал тұқымын асылдандыру орталықтары, консалтингтiк және маркетингтiк орталықтар) және басқаларын орналастыру көзделуде.
Ауылшаруашылық өнiмiн өңдеу жөнiндегі кәсiпорындарды орналастыру ауылшаруашылық өндiрiсiнiң аймақтық мамандануына сәйкес жүргізiлетiн болады.
Осыны басшылыққа ала отырып мына шараларды:
астықты крахмалға, мұздатылған немесе құрғақ желiмтiкке, глюкоза-жемiс шәрбатына терең ұқсату өндiрiсiн ұйымдастыруды (Арқалық қ., Лисаковск қ., Ерейментау қ., Державинск қ.);
тамақ концентраттарының, дәннен жасалған құрғақ таңертеңгiлiк астардың, сұлы, арпа, бидай үлпегi секiлдi жылдам пiсетiн жармалардың шағын өндiрiстерiн құруды (Есіл қ., Булаево қ., Тайынша қ., Шемонаиха қ.);
балалар тағамы үшiн сүттен консервілер өндiру, құрғақ сүт, iрiмшiк, және сары май шығару жөнiндегi цехтарды салуды (Шортанды қ., Ақкөл қ. Сергеевка қ, Текелi қ.);
шапшаң мұздатылған жемiстер мен көкөнiс өндiру жөнiндегi цехтарды салуды (Қаскелең қ., Леңгір қ., Шу қ., Шардара қ., Зыряновск қ., Серебрянск қ.);
соя майын, сүтiн, iрiмшiгiн, ал кейiннен - ет алмастырғыштар мен басқа да өнiмдер алынатын соя өңдеу зауытын орналастыруды (Қапшағай);
джем, жемiс езбесiн, балалар тағамын, табиғи шырындар өндiрудi ұйымдастыруды (Текелi қ., Сарыағаш қ., Жетiсай, Леңгiр қ., Қаскелең қ., Есiк қ., Талғар қ.);
жүн мен терiнi бастапқы өңдеудi, жүн иiру және былғары кәсiпорындарын ұйымдастыруды (Арқалық қ., Аягөз қ., Қарқаралы қ., Қаратау қ., Жаңатас қ.);
жүгерi ұқсату кәсiпорындарын салуды (Шу қ., Жаркент қ.);
қант зауыттарын қайта құруды (Шу қ., Үшарал қ.);
балық питомниктерiн және балық ұқсатуды ұйымдастыруды (Үшарал қ., Приозерск қ., Арал қ., Форт-Шевченко қ., Серебрянск қ.) жүзеге асыру көзделуде.
5.4. Басқа бағыттағы қалаларды дамыту
Көлiк орталықтары - шағын қалаларды одан әрi дамыту темiр жолдарға қызмет көрсету жөнiндегi функцияларды орындаумен және көлiк құралдарын жөндеу және жинау жөнiндегi өнеркәсiп өндiрiсiн жүзеге асырумен байланысты.
Осы бағыт шеңберiнде Бағдарламада мынадай iс-шараларды iске асыру:
Шу қаласында жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындардың базасында осы заманғы локомотивтердi құрастыру өндiрiсiн ұйымдастыру;
Атбасар және Қазалы қалаларында электровоздар мен тепловоздар жөндеу зауыттарын қайта құру көзделуде.
Шортанды және Сарыағаш шағын қалаларын дамытудың перспективалы бағыты республикалық және халықаралық ауқымда демалу және сауықтыру қызметтерiн көрсету болып табылады.
Сонымен қатар Есiк, Жаркент, Қаскелең, Қапшағай, Сарқант, Талғар, Текелi (Алматы облысы), Приозерск - Прибалхашье, Қарқаралы (Қарағанды облысы), Шардара (Оңтүстік Қазақстан облысы) сияқты шағын қалалар игерудi қажет ететiн едәуiр қалпына келтiру әлеуетiне ие.
Осы шағын қалалардың қалпына келтiру әлеуетiн игеру мына шараларды iске асыруды:
жыл бойына пайдалану есебiмен туристер мен демалушылар орналастырылатын қарапайым, айтарлықтай арзан, шағын (25-100 орын шегiнде) объектiлер салуды;
шағын қалаларда өздерiнiң демалыс аймақтарын салуға мүдделі кәсіпорындар мен ұйымдарға туризм мен демалысты дамытудың нақты аудандарында құрылыс жүргізу нормалары шегiнде мемлекеттік табиғи грант түрінде жер телiмдерiн берудi;
бюджет қаражаты есебінен әлеуметтік демалу мен емделу (балалар, мүгедектер, қарттар) үшiн объектiлер салуды;
туристік кешендер, этнографиялық мұражайлар мен демалыс аймақтарын құруды;
iлеспе инфрақұрылымды: көлік-жол, сумен, электрмен, жылумен жабдықтауды, телекоммуникацияны дамытуды қажет етедi.
Ғылыми бейiндегi кәсiпорындар мен ұйымдар қала салуға ұйытқы болып табылатын Курчатов, Степногорск және Приозерск қалаларының дамуы ғылыми әлеуеттi сақтап, ғылыми зерттеулерді одан әрi жалғастырумен байланысты.
Осы мақсатта:
жұмыс iстеп тұрған жоғары технологиялы өндiрiстердi сақтап, жаңаларын дамыту;
Приозерск және Степногорск қалаларында ғылымды көп қажет ететiн, экспортқа бағдарланған өндiрiстердi әзірлеу мен құруға бағытталған технопарктер құруды жеделдету;
ғылыми зерттеулердің нәтижелерін және елде жасалған технологияларды енгізуге және оларды жоғары зияткерлiк өнiмнiң дүниежүзілік рыногына өтіп ұсынуға жәрдемдесу қажет.
5.5. Экономикасы тоқыраған шағын қалаларды дамыту
Экономикасы тоқыраған әрбір шағын қала қаланың экономикасын тоқырау жағдайынан алып шығу жөніндегі шаралар кешенін көздейтiн өзiнiң Бағдарламасын әзiрлейдi.
Экономикасы тоқыраған шағын қалалардың дамуын мемлекеттік қолдау барлық шағын қалалар үшiн көзделетін шараларды iске асырумен қатар осы мақсатқа облыстық бюджеттерге мақсатты трансферттер бөлу арқылы жүзеге асырылатын болады.
Осы мақсаттарға республикалық бюджеттен белгіленген рәсiмдерге сәйкес осы Бағдарламаның 3.1-тармағында көрсетiлген экономикасы тоқыраған шағын қалаларға мемлекеттік жәрдем көрсету үшiн мақсатты трансферттермен облыстық бюджеттерге 750 млн. теңге бөлiнетiн болады.
5.6. Әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту
Әртүрлi өңiрлерде, оның ішінде шағын қалаларда халықтың тығыздығы мен шынайы қажеттілiктерiн ескермейтiн әлеуметтiк саланың мемлекеттiк ұйымдарының әртүрлi желiсi бар.
Осыған байланысты Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 10 ақпандағы N 147 қаулысымен мақұлданған Мемлекеттiк басқару деңгейлерi арасындағы өкілеттiктердi ажырату және бюджетаралық қатынастарды жетiлдiру тұжырымдамасына сәйкес болашақта әлеуметтiк сала объектілерiнiң жүйесiмен нормативті түрде қамтамасыз етуге көшу көзделуде.
Шағын қалалардың әлеуметтік инфрақұрылымын одан әрi дамыту мақсатында:
инфрақұрылымның республикалық бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын әлеуметтiк жаңадан салынатын және қайта жаңартылатын объектілерiнiң тiзбесін қалыптастыру;
2002-2005 жылдарға арналған ескi үйлердi күрделi жөндеуден өткiзу және авариялық тұрғын үйлердi бұзу жөнiндегі өңiрлiк бағдарламалар шеңберiнде шағын қалалардың тұрғын үй-коммуналдық саласын жаңғыртуды жүзеге асыру;
2004-2006 жылдары 22 шағын қалаларда ұқсас телефон станцияларын цифрлы станцияларға ауыстыруды жүзеге асыру;
республикалық бюджеттен қаржыландырылатын, 2004-2006 жылдарға арналған инвестициялық жобалар тiзбесiне енгізiлген жалпы сомасы 7073,57 млн. теңгеге 22 шағын қала бойынша әлеуметтiк инфрақұрылымның 26 объектiсiнiң құрылысын, оның iшiнде:
сумен жабдықтау саласында:
Арал және Қазалы шағын қалаларын сумен жабдықтауды қамтитын Қызылорда облысының Арал-Сарыбұлақ топтық су құбырын (4-кезегі) салу;
Атырау облысы Жылыой ауданының Құлсары-Тұрғұзба-Шоқпартоғай-Аққызтоғай топтық су құбырын қайта жаңарту;
Оңтүстiк Қазақстан облысының Шардара топтық су құбырын қайта салу;
Ақмола облысы Ақкөл қаласының су құбыры жүйесiн қайта жаңарту;
Ақмола облысы Атбасар қаласының ұңғымалы су жиналғысын қайта жаңарту;
Ақмола облысы Макинск қаласының жұмыс iстеп тұрған сумен жабдықтау жүйесiн қайта салу;
Алматы облысы Жаркент қаласының сумен жабдықтау жүйесiн қайта жаңарту және салу;
Шығыс Қазақстан облысы Аякөз қаласының су жиналғысы құрылысын және су құбыры жүйесiн қайта жаңарту (бiрiншi кезегi);
Қарағанды облысы Қарқаралы қаласының iшкi қалалық су құбыры жүйесiн салу (екiншi кезегі);
Қарағанды облысы Абай қаласының сумен жабдықтау жүйесін оңтайландыру.
бiлiм беру саласында:
Қызылорда облысының Арал қаласында мектеп салу;
Ақмола облысының Ерейментау қаласындағы Бөгембай батыр атындағы қазақ мектебiне жапсырма құрылысты салу;
денсаулық сақтау саласында:
Алматы облысының Есiк және Жаркент қалаларында перзентханалар салу;
Қарағанды облысының Қарқаралы және Оңтүстiк Қазақстан облысының Жетiсай қалаларында орталық аудандық ауруханалар салу;
Ақмола облысының Есiл, Державинск, Ақтөбе облысының Қандыағаш Шалқар, Алматы облысының Қаскелең, Қарағанды облысының Шахтинск, Приозерск қалаларында туберкулез ауруханаларының құрылысын салу;
Қызылорда облысының Арал және Солтүстiк Қазақстан облысының Булаев қалаларында туберкулез диспансерлерiн салу.
спорт және туризм саласында:
Ақмола облысы Шортанды қаласында шаңғы базасын салу.
5.7. Кадр әлеуетiн толықтыру
Мына шараларды жүзеге асыру:
перспективасы жоқ ауылдардан халықтың экономикалық өсу перспективасы бар шағын қалаларға көшiп-қонуын реттеу;
шағын қалалардың кадрларға қажеттiлiгі туралы халықты кеңiнен хабардар ету, жұмыс күшiне сұраным мен ұсыныс туралы бiрыңғай ақпараттық жүйе құру;
шағын қалалардың еңбек рыногында қажет етiлген мамандықтар бойынша жұмысшылар даярлау үшiн жаңа кәсiптiк-техникалық мектептер ашу және жұмыс iстеп тұрғандарын материалдық-техникалық жағынан жаңарту;
әртүрлi санаттағы босап қалған қызметкерлерге кәсiби консультация беру және оларды қайта оқыту;
мамандарға жеңiлдiк жағдайлармен мемлекеттiк тұрғын үй қорына тұрғын үй немесе жеке тұрғын үй құрылысы үшiн телiмдер беру көзделуде.
5.8. Қоршаған ортаны қорғау
Мына шараларды iске асыру:
өнеркәсiптi техникалық-технологиялық жаңартудың жобалық ұсыныстарын мiндеттi түрде жаңартуды, экологиялық сараптамасын жүзеге асыруды, өнеркәсiп кәсiпорындарының экологиялық таза өнiмдер шығаруға көшуiн, ресурстар үнемдейтiн қалдықсыз технологиялар енгiзудi қамтитын шағын қалалардағы өндiрiстiк процестерге экологиялық сипат беру;
өнеркәсiптiк бағыттағы шағын қалаларда қоршаған ортаға жүйелi түрде экологиялық мониторинг жүргiзiп тұру;
кен өндiру кәсiпорындарының үйiндiлерi мен қалдық сақтау қоймаларын, беталды төгiлген күресiндердi жою және қатты тұрмыстық қалдықтардың тұрпатты полигондарын ұйымдастыру көзделуде.
5.9. Бағдарламаны iске асыру тетiктерi
Бағдарламаның iске асыру тетiгi шағын қалаларды дамытудың әкiмшiлiк-құқықтық реттеуiн әрi инвестициялық қолдауын, экономикалық және қаржылық қолдаудың аспаптар жүйесiн қалыптастыруын және пайдалануын көздейдi.
Қолайлы инвестициялық ахуалды қалыптастыру
Шағын қалаларда қолайлы инвестициялық ахуалды қалыптастыру және қажетті инвестицияларды тарту мақсатында:
өңiрлiк деңгейде:
инвестициялық паспортты қалыптастыру;
халықаралық стандарттарға сәйкес келетiн инвестициялық жобалар мен бизнес-жоспарлар әзiрлеу;
көрмелер, тұсаукесерлер шараларын және басқаларды ұйымдастыру;
шағын бизнестi қолдау инфрақұрылымының объектiлерiн құруға және дамытуға жәрдемдесу;
республикалық деңгейде:
шағын қалаларда тиiмдi өндiрiстер мен сапалы жұмыс орындарын құратын кәсiпорындарға заңнамаға сәйкес инвестициялық салық преференцияларын беру;
мемлекеттің қатысу үлесiн кейiннен белгіленген тәртiппен сатып, жекелеген кәсiпорындар құрылысын бiрлесiп қаржыландыру және оларды жаңғырту;
кәсiпорындар салу үшiн мемлекеттiк табиғи гранттар түрiнде жер телiмдерiн беру;
жалпы мемлекеттiк мұқтаждар үшiн өнiм жеткiзiп беруге мемлекеттiк тапсырыстарды қалыптастыру;
жабдықтар лизингi бойынша сыйақы (мүдде) ставкалары мен банк кредитiн өтеу көзделуде.
Экономикалық және қаржылық қолдау аспаптары
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2003 жылғы 10 ақпандағы N 147 қаулысымен мақұлданған Мемлекеттiк басқару деңгейлерi арасындағы өкілеттiктердi ажырату және бюджетаралық қатынастарды жетілдiру тұжырымдамасына сәйкес өздерiнiң шығыстарын жоспарлау мен орындауда шағын қалалардың атқарушы органдарының дербестігін кеңейту мақсатында:
аудандық маңызы бар қалалар әкiмдерiнiң аппараттарын оларға заңды тұлға мәртебесiн берiп қалыптастыру;
шағын қалаларды сметалық қаржыландыру тетiгiн жергiлiктi бюджеттi атқару барысында секвестрлеуге жатпайтын бюджеттiк бағдарламалар бойынша олардың шығыстарын қаржыландыруға көшу жолымен жетiлдiру;
келешекте өз бюджеттерi жоқ шағын қалаларға дербес бюджеттер беру мәселесiн қарау көзделуде.
Республикалық бюджеттен 2004-2005 жылдары шағын қалалар экономикасының нақты секторын дамытуға бағытталған инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшiн "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" ЖАҚ-тың жарғылық қорын толықтыруға 1 500 млн. теңге және экономикасы тоқыраған шағын қалаларда жаңа өндiрiстер құруға және шағын кәсiпкерлiктi дамытуға 900 млн. теңге бөлiнетiн болады.
Бұдан басқа шағын қалаларда республикалық бюджеттiң қаражаты есебiнен:
ауыз сумен қамтамасыз ету;
бiлiм беру;
денсаулық сақтау объектiлерiн салу және қайта жаңарту жүзеге асырылатын болады.
Мыналарға:
халықты жылумен қамтамасыз етуге;
қала ішiлiк су құбыры желiлерiн тартуға;
әлеуметтiк сала ұйымдарын материалдық-техникалық қамтамасыз етуге;
халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттығына;
қоршаған ортаны қорғауға;
жергілiктi маңызы бар жолдар салуға және пайдалануға бағытталған iс-шаралар шағын қалаларда жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен қаржыландырылатын болады.
Шағын қалалар экономикасының нақты секторын дамытуға байланысты жобаларды қаржыландыру үшiн "Қазақстанның Даму Банкi" АҚ, "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" ЖАҚ, сондай-ақ "Инвестиялық компания: Қазақстанның инвестициялық қоры" АҚ, "Ұлттық инновациялық қор" АҚ, шетелдiк және отандық инвесторлар тартылуы мүмкiн.
Бағдарламаны iске асыру әзiрленген iс-шаралар жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады, бұл барлық деңгейдегі атқарушы органдардың күш-жiгерiн шағын қалалардың әлеуметтiк-экономикалық дамуының қордаланып қалған проблемаларын шешуге ғана емес, сонымен бiрге олардың даму болашағының негіздерiн қалауға да жұмсауға мүмкiндiк бередi.
6. Қажеттi ресурстар және оларды қаржыландыру көздерi
Осы 2004-2006 жылдарға арналған бағдарламаны iске асыруға республикалық бюджет қаражатына деген есептi қажеттілiк, республикалық басым инвестициялық жобалар тiзбесiне қосылған құрылыс объектiлерiн қоса есептегенде 9473,57 млн. теңгенi құрайды. Қаражаттың нақты көлемi тиiстi жылға арналған бюджеттiң мүмкiндiктерiн ескере отырып айқындалатын болады. Болжамдалып отырған қаражат шығыстары төменде келтiрiлген.
__________________________________________________________________
Іс-шаралар | Барлығы | Оның ішінде жылдар бойынша
| (млн. |______________________________
| теңге) | 2004 | 2005 | 2006
__________________________________________________________________
Шағын қалаларға, оның 900 300 300 300
iшiнде экономикасы
тоқырағандарға, жәрдем
үшiн облыстық
бюджеттерге мақсатты
трансферттер
2004-2006 жылдарға 7073,57 2067,92 2363,75 2641,9
apналған басым
республикалық
инвестициялық
жобалардың тiзбесiне
енгiзiлген 27 қалада
әлеуметтік
инфрақұрылымның 30
объектісiн салу
"Шағын кәсiпкерлiктi 1500 750 750
дамыту қоры" ЖАҚ
жарғылық қорын
толықтыруға
Жиыны: 9473,57 3117,92 3413,75 2941,9
__________________________________________________________________
Бұдан басқа, шағын қалаларда бiрқатар жобалар 4696,8 млн. теңге сомаға "Қазақстан темiр жолы" ЖАҚ және 1900 млн. теңге сомаға "Қазақтелеком" ААҚ қаражаты есебiнен жүзеге асырылатын болады.
7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер
Бағдарламаны iске асыру шағын қалалар үшiн одан әрi экономикалық, әлеуметтiк және мәдени дамуға, халықтың өмiр сүруiне және кәсiпкерлiктi дамытуға бiрдей жағдайлар жасауға ықпал ететiн болады.
Жаңа техникалық және технологиялық негізде шағын қалалар кәсiпорындарына құрылымдық өзгерiстер жүргiзіледi, бұл өндiрілетiн өнiмнiң бәсекелестiк қабілетiн арттыратын болады.
Шағын қалалардың тыныс-тіршiлiгiнiң экономикалық негiзi нығаяды, еңбек рыногындағы шиеленiс, көшi-қон азаяды, халықты жұмыспен қамту артады және олардың табысы көбейедi.
8. Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары
__________________________________________________________________
P/c | Iс-шара |Аяқталу|Орында.|Орындау|Болжамды|Қаржы.
N | |нысаны |луына |мерзiмi|шығыстар|ландыру
| | |жауап. | | |көзi
| | |тылар | | |
__________________________________________________________________
1 2 3 4 5 6 7
__________________________________________________________________
1. Өнеркәсiптiк бағыттағы қалаларды дамыту
__________________________________________________________________
1.1. Қала салатын Қазақ. Тиiстi Жел. Инвес.
кәсiпорындардың стан облыс. тоқсан тициялық
қуаттарын Респу. тардың 2004- жоба.
толықтыратын блика. әкiм. 2006 ларға
немесе сының дерi жылдар сәйкес
алмастыратын Үкiме.
баламалы тiне
өндiрiстер құруға ақпарат
жәрдемдесу
1.2. Металл кендердi Қазақ. Тиiстi Жел. Қаржы.
байыту, негiзгі стан облыс. тоқсан ланды.
өндiрiстiң Респу. тардың 2004- руды
қалдықтарын өңдеу блика. әкiм. 2006 қажет
жөнiндегі сының дерi жылдар етпейдi
өндiрiстердi Үкiме.
ұйымдастыру тiне
мүмкiндiктерiн ақпарат
қарастыру
1.3. Жер қойнауын Қазақ. Энер. Жел. Қаржы.
пайдаланушылардың стан гети. тоқсан ланды.
шағын қалалар Респу. каминi 2004- руды
жанындағы блика. 2006 қажет
минералдық сының жылдар етпейдi
шикiзатты және Үкiме.
басқа да пайдалы тiне
қазбаларды барлау ақпарат
және өндiру
жөнiндегi
келiсiм-шарттық
талаптарды
орындауын
қамтамасыз ету
1.4. Шағын қалалардың Қазақ. Энер. Жел. Қаржы.
мүддесiн есепке стан гети. тоқсан ланды.
алатын жер Респу. каминi 2004- руды
қойнауын блика. 2006 қажет
пайдалану құқығын сының жылдар етпейді
беру рәсiмiн Үкiме.
жетiлдiру тiне
ақпарат
1.5. Күрделi жабдықты Қазақ. Инду. Жел. Қаржы.
және жоғары бi. стан стрия. тоқсан ланды.
лiктi жұмыс күшiн Респу. минi, 2004- руды
қажет етпейтін, блика. облыс. 2006 қажет
шағын қалалардың сының тар жылдар етпейдi
iрi кәсiпорындары Үкiме. әкiм.
базасында жинақ. тiне дерi
таушы бұйымдар ақпарат
мен бөлшектердi
жинау бойынша
өндiрiстердi
құруды немесе
көшiрудi
ынталандыру
__________________________________________________________________
2. Агроөнеркәсiптік бағыттағы қалаларды дамыту
__________________________________________________________________
2.1. Ауыл шаруашылығы Қазақ. Ауыл. Жел. Мемле.
өндiрiсiнiң ай. стан шар. тоқсан кеттік
мақтық маманда. Респу. мині, 2004- аграрлық
нуына сәйкес ауыл блика. облыс. 2006 азық-
шаруашылық сының тар жылдар түлiк
шикізатын Үкіме. әкiм. бағдар.
өңдейтін және тіне дерi ламасына
ауыл ақпарат және
шаруашылығына инвести.
қызмет көрсететін циялық
кәсiпорындар жобаларға
кешенін сәйкес
орналастыруды
қамтамасыз ету
__________________________________________________________________
3. Қалаларды - өнеркәсіптік-көлік орталықтарын дамыту
__________________________________________________________________
3.1. Шу қаласында бар Қазақ. Көлiк. Желтоқ. 2736 "Қазақ.
кәсiпорындар стан ком. сан млн. стан
базасында қазiргі Респу. минi, 2004 теңге темiр
заманғы локомо. блика. "Қазақ. жыл жолы"
тивтердi сының стан ҰК ЖАҚ
құрастыру Үкiме. темiр қаражаты
өндiрiсiн тiне жолы"
ұйымдастыру ақпарат ҰК ЖАҚ
(келi.
сiм бо.
йынша)
3.2. Атбасар Қазақ. Көлiк. Жел. 744,8 "Қазақ.
электровоз жөндеу стан ком тоқсан млн. стан
зауытын қайта Респу. минi, 2005 теңге темiр
жаңартуды жүргізу блика. "Қазақ. жыл жолы"
сының стан ҰК ЖАҚ
Үкiме. темір қаражаты
тiне жолы"
ақпарат ҰК ЖАҚ
(келi.
сiм
бойын.
ша)
3.3. Маневр жасау Қазақ. Көлiк. Жел. 1216 "Қазақ.
тепловоздарын стан ком тоқсан млн. стан
жөндеу жөнiндегi Респу. минi, 2005 теңге темiр
Қазалы зауытында блика. "Қазақ. жыл жолы"
жылжымалы құрамды сының стан ҰК ЖАҚ
күрделi жөндеудiң Үкiме. темір қаражаты
жаңа технология. тiне жолы"
ларын енгізудi ақпарат ҰК ЖАҚ
және қолданыстағы (келi.
жабдықтарды сiм
жаңартуды бойын.
қамтамасыз ету ша)
__________________________________________________________________
4. Рекреациялық функцияларды орындайтын қалаларды дамыту
__________________________________________________________________
4.1. Жыл бойы пай. Қазақ. Тиiстi Жел. Инвес. Жергі.
далану есебiнен стан облыс. тоқсан тиция. лікті
болатын қарапа. Респу. тардың 2004- лық жо. бюджет.
йым, айтарлықтай блика. әкiм. 2006 баларға тер
қымбат емес, сының дерi жылдар сәйкес
шағын демалыс Үкiме.
және туризм тiне
объектілерiн са. ақпарат
луды ұйымдастыру
4.2. Шағын қалаларда Қазақ. Тиiстi Жел. Қаржы.
өздерiнiң демалыс стан облыс. тоқсан ланды.
аймақтарын салуға Респу. тардың 2004- руды
мүдделi кәсiп. блика. әкiм. 2006 қажет
орындар мен сының дерi жылдар етпейді
ұйымдарға туризм Үкіме.
мен демалысты тіне
дамытудың нақты ақпарат
аудандарында
құрылыс жүргізу
нормалары шегiнде
мемлекеттiк зат.
тай кепiлдiк
түрiнде жер
тілiмдерiн беруді
қамтамасыз ету
4.3. Әлеуметтік демалу Қазақ. Тиiстi Жел. Жергі. Жергі.
мен емделуге стан облыс. тоқсан лiкті лiктi
(балалар, мүге. Респу. тардың 2004- инвес. бюд.
дектер, қарттар) блика. әкiм. 2006 тиция. жеттер
арналған объектi. сының дерi жылдар лық
лердi салуды Үкіме. жоба.
ұйымдастыру тіне ларға
ақпарат сәйкес
4.4. Туризмдi дамытуға Қазақ. Тиiстi Жел. Жергі. Жергі.
ықпал ететiн стан облыс. тоқсан лiкті лiктi
инфрақұрылымды Респу. тардың 2004- инвес. бюд.
құруды қамтамасыз блика. әкiм. 2006 тиция. жеттер
ету сының дерi жылдар лық
Үкіме. жоба.
тіне ларға
ақпарат сәйкес
__________________________________________________________________
5. Қалаларды - ғылыми-экспериментальдық орталықтарды дамыту
__________________________________________________________________
5.1. Қолда бар Респу. Білiм. 2004 Қаржы.
ғылыми-техникалық блика. минi, жыл лан.
әлеуеттiң толық лық Индус. дыру
пайдаланылуын Бюджет трия. қажет
қамтамасыз ету комис. минi, етпейді
мақсатында ғылыми сиясына Энер.
зерттеулер ұсыныс гетика.
жүргiзуге минi
арналған мемлекет.
тiк тапсырыс
жөнiнде ұсыныс
енгiзу
5.2. Ғылыми зерттеу. Қазақ. Білім. Жел. Қаржы.
лердiң және елде стан минi, тоқсан ланды.
жасалған Респу. Индус. 2004- руды
технологиялардың блика. трия. 2006 қажет
нәтижелерін сының минi, жылдар етпейдi
енгiзуге және Үкiме. Энер.
оларды жоғары тiне гети.
зияткерлік ақпарат каминi
деңгейдегi өнiм.
дердiң дүниежү.
зілiк рыногына
шығаруға
жәрдемдесу
5.3. Приозерск және Қазақ. Білім. Жел. Қаржы.
Степногорск қала. стан минi, тоқсан ланды.
ларында ғылымды Респу. Энер. 2004- руды
көп қажет ететін, блика. гети. 2006 қажет
экспортқа бағдар. сының каминi жылдар етпейдi
ланған өндiрiс. Үкiме.
тердi әзірлеуге тiне
және құруға ақпарат
бағытталған
технопарктер
құруды жеделдету
__________________________________________________________________
6. Экономикасы тоқыраған шағын қалаларды дамыту
__________________________________________________________________
6.1 Экономикасы Қазақ. Тиісті 2004- Шағын Респу.
тоқыраған шағын стан облыс. 2006 қала. блика.
қалаларды дамыту. Респу. тардың жылдар ларды лық
дың өңірлік блика. әкiм. дамы. және
бағдарламаларын сының дерi тудың жергі.
іске асыру Үкiме. өңірлік лікті
тіне бағдар. бюджеттер
ақпарат лама.
ларын
iске
асыру
жөнін.
дегі
іс-ша.
ралар
жоспа.
рына
және
өңірлік
инвес.
тициялық
жобаларға
сәйкес
6.2 Экономикасы тоқы. Респу. Эконо. 2004- 750 Респу.
раған шағын бли. мика. 2006 млн. бликалық
қалаларды дамыту калық минi жылдар теңге бюджет
және инженерлік бюджет
инфрақұрылымның комис.
тиiсті жұмысын сиясы.
қамтамасыз етуге ның
республикалық шешімi
бюджеттен облыс.
тық бюджеттерге
мақсатты транс.
ферттер бөлу.
Оның ішінде:
6.2.1. Ақмола облысына 2004 30 млн.
(Державинск, жыл теңге
Степняк қалалары) 2005 60 млн.
жыл теңге
2006 60 млн.
жыл теңге
6.2.2 Ақтөбе облысына 2004 30 млн.
(Алға, Шалқар жыл теңге
қалалары) 2005 60 млн.
жыл теңге
2006 60 млн.
6.2.3 Қарағанды облысына 2004 30 млн.
(Абай, Қарқаралы жыл теңге
қалалары) 2005 60 млн.
жыл теңге
2006 60 млн.
жыл теңге
6.2.4. Қостанай облысына 2004 30 млн.
(Арқалық, Жітiқара жыл теңге
қалалары) 2005 60 млн.
жыл теңге
2006 60 млн.
жыл теңге
6.2.5. Қызылорда облысына 2004 15 млн.
(Арал қаласы) жыл теңге
2005 30 млн.
жыл теңге
2006 30 млн.
жыл теңге
6.2.6. Маңғыстау облысына 2004 15 млн.
(Форт-Шевченко жыл теңге
қаласы) 2005 30 млн.
жыл теңге
2006 20 млн.
жыл теңге
__________________________________________________________________
7. Әлеуметтiк инфрақұрылымды дамыту
__________________________________________________________________
7.1 Республикалық Респу. Эконо. 2004- Қаржы.
бюджеттен блика. мика. 2006 ланды.
қаржыландыруға лық мині, жылдар руды
ұсынылатын бюджет облыс. қажет
әлеуметтік комис. тар етпейдi
инфрақұрылымның сиясы. және
жаңадан салынатын ның шағын
және қайта шешімі қала.
жаңартылатын лардың
объектілерiнiң әкiм.
тiзбесiн дерi
қалыптастыру
7.2 Ескi тұрғын Қазақ. Облыс. 2004- Ескi Жергі.
үйлерге күрделi стан тар 2006 тұрғын лікті
жөндеу жүргiзудi Респу. әкiм. жылдар үйлердi бюджеттер
және авариялық блика. дерi күрделi
тұрғын үйлердi сының жөн.
бұзуды жүзеге Үкіме. деудiң
асыру тіне және
ақпарат авария.
лық
тұрғын
үйлерді
бұзудың
2002-
2005 жж.
арнал.
ған
өңірлік
бағдар.
ламала.
рына
сәйкес
7.3 22 шағын қалада Қазақ. Көлiк. 2004- 1900 "Қазақ.
осылай АТС орнына стан ком. 2006 млн. телеком"
23 цифрлық теле. Респу. минi, жылдар теңге ААҚ
фон станцияларын блика. "Қазақ. қаражаты
орнатуды жүзеге сының теле.
асыру Үкiме. ком"
тiне ААҚ
ақпарат (келi.
сiм
бойын.
ша)
7.4 Арал және Қазалы Қазақ. Ауыл. 2004 250,0 Республи.
шағын қалаларын стан шарминi жыл млн. калық
сумен жабдықтауды Респу. теңге бюджет
қамтитын блика. 2005 350,0
Қызылорда облы. сының жыл млн.
сындағы Арал- Үкiме. теңге
Сарыбұлақ топтық тiне 2006 584,0
су құбырының ақпарат жыл млн.
құрылысын теңге
(4-кезегі)
қамтамасыз ету
7.5 Атырау облысының Қазақ. Ауыл. 2004 100,0 Респу.
Жылыой ауданы стан шармині жыл млн. бликалық
Құлсары-Тұргұзба- Респу. теңге бюджет
Шоқпартоғай блика. 2005 201,08
топтық су сының жыл млн.
құбырын қайта Үкiме. теңге
салуды жүзеге тiне
асыру ақпарат
7.6 Оңтүстік Қазақ. Ауыл. 2004 35,0 Респу.
Қазақстан стан шарминi жыл млн. бликалық
облысының Шардара Респу. теңге бюджет
топтық су құбырын блика. 2005 177,83
қайта салуды сының жыл млн.
жүзеге асыру Үкiме. теңге
тiне 2006 400,0
ақпарат жыл млн.
теңге
7.7 Ақкөл қаласындағы Қазақ. Ауыл. 2004 104,66 Респу.
су құбыры жүйесiн стан шар. жыл млн. бликалық
қайта салуды Респу. мині, теңге бюджет
жүзеге асыру блика. Ақмола
сының облы.
Үкiме. сының
тiне әкiмi
ақпарат
7.8 Атбасар Қазақ. Ауыл. 2004 46,15 Республи.
қаласындағы стан шар. жыл млн. калық
ұңғымалық су Респу. мині, теңге бюджет
жинағышты қайта блика. Ақмола
салуды жүзеге сының облы.
асыру Үкiме. сының
тiне әкiмі
ақпарат
7.9 Макинск қаласының Қазақ. Ауыл. 2004 70,00 Респу.
сумен қамтамасыз стан шар. жыл млн. бликалық
етіп тұрған Респу. минi, теңге бюджет
жүйесiн қайта блика. Ақмола 2005 52,85
салуды жүзеге сының облы. жыл млн.
асыру Yкiме. сының теңге
тiне әкiмi
ақпарат
7.10 Жаркент қаласының Қазақ. Ауыл. 2004 38,08 Респу.
сумен қамтамасыз стан шар. жыл млн. бликалық
ету жүйесiн қайта Респу. мині, теңге бюджет
салу және салуды блика. Алматы
жүзеге асыру сының облы.
Үкiме. сының
тiне әкiмi
ақпарат
7.11 Аягөз қаласының Қазақ. Ауыл. 2004 98,25 Респу.
су жинағыш стан шар. жыл млн. бликалық
құрылымы мен су Респу. минi, теңге бюджет
құбыры жүйесiн блика. Шығыс
1-iншi кезекте сының Қазақ.
қайта салуды Үкiме. стан
жүзеге асыру тiне облы.
ақпарат сының
әкiмi
7.12 Қарқаралы Қазақ. Ауыл. 2004 70,5 Респу.
қаласындағы стан шар. жыл млн. бликалық
екiншi кезектi Респу. мині, теңге бюджет
iшкi қалалық су блика. Қара.
құбыры жүйесiнiң сының ған.
құрылысын Үкiме. ды
қамтамасыз ету тiне облы.
ақпарат сының
әкiмi
7.13 Жартас топтық су Қазақ. Ауыл. 2004 114,78 Респу.
құбырын қайта стан шар. жыл млн. бликалық
салуды және Респу. минi, теңге бюджет
оңтайландыруды блика. Қара.
жүзеге асыру, Абай сының ған.
қаласы мен Үкіме. дыа
Қарабас кентiнiң тіне облы.
сумен қамтамасыз ақпарат сының
ету жүйесін әкiмi
оңтайландыру
7.14 Ерейментау Қазақ. Бiлiм. 2004 114,23 Респу.
қаласындағы стан минi, жыл млн. бликалық
Бөгенбай батыр Респу. Ақмола теңге бюджет
атындағы қазақ блика. облы.
мектебiне сының сының
жапсырма құрылыс. Үкiме. әкiмi
тың құрылысын тiне
қамтамасыз ету ақпарат
7.15 Арал қаласының Қазақ. Ауыл. 2004 200,0 Респу.
864 орынға стан шар. жыл млн. бликалық
арналған орта Респу. минi, теңге бюджет
мектептiң блика. Қызыл. 2005 232,51
құрылысын сының орда жыл млн.
қамтамасыз ету Үкiме. облы. теңге
тiне сының
ақпарат әкiмi
7.16 Есiл қаласындағы Қазақ. Денсау. 2006 50,0 Респу.
30 төсекке стан лықминi, жыл млн. бликалық
арналған Респу. Ақмола теңге бюджет
туберкулез блика. облы.
ауруханасының сының сының
құрылысын Үкiме. әкiмi
бастауды тiне
қамтамасыз ету ақпарат
7.17 Державинск Қазақ. Денсау. 2006 50,0 Респу.
қаласындағы 30 стан лықминi, жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. Ақмола теңге бюджет
туберкулез блика. облы.
ауруханасының сының сының
құрылысын Үкiме. әкімі
бастауды тiне
қамтамасыз ету ақпарат
7.18 Қандыағаш қала. Қазақ. Денсау. 2004 80,0 Респу.
сындағы 60 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулез блика. Ақтөбе 2005 170,82
ауруханасының сының облы. жыл млн.
құрылысын Үкiме. сының теңге
қамтамасыз ету тiне әкiмi 2006 69,18
ақпарат жыл млн.
теңге
7.19 Шалқар Қазақ. Денсау. 2004 140,0 Респу.
қаласындағы 60 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулез блика. Ақтөбе 2005 220,0
ауруханасының сының облы. жыл млн.
құрылысын Үкiме. сының теңге
қамтамасыз ету тiне әкiмi
ақпарат
7.20 Қаскелең Қазақ. Денсау. 2006 50,0 Респу.
қаласындағы 40 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулез блика. Алматы
ауруханасының сының облы.
құрылысын Үкiме. сының
бастауды тiне әкiмi
қамтамасыз ету ақпарат
7.21 Жаркент Қазақ. Денсау. 2004 50,0 Респу.
қаласындағы 60 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
перзентхана блика. Алматы 2006 320,0
үйiнiң құрылысын сының облы. жыл млн.
қамтамасыз ету Үкiме. сының теңге
тіне әкiмi
ақпарат
7.22 Есiк қаласындағы Қазақ. Денсау. 2004 50,0 Респу.
100 төсекке стан лық. жыл млн. бликалық
арналған акушер. Респу. мині, теңге бюджет
лiк-гинеколо. блика. Алматы 2005 196,33
гиялық корпусын сының облы. жыл млн.
қайта салу. Үкiме. сының теңге
тiне әкiмi
ақпарат
7.23 Шахтинск Қазақ. Денсау. 2006 100,0 Респу.
қаласындағы 80 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулез ауру. блика. Қара.
ханасының құры. сының ғанды
лысын бастауды Үкiме. облы.
қамтамасыз ету тiне сының
ақпарат әкiмi
7.24 Приозерск қала. Қазақ. Денсау. 2006 50,0 Респу.
сындағы 30 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулез блика. Қара.
ауруханасының сының ғанды
құрылысын Үкiме. облы.
бастауды тiне сының
қамтамасыз ету ақпарат әкiмi
7.25 Қарқаралы Қазақ. Денсау. 2004 120,0 Респу.
қаласындағы 100 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
аурухананың блика. Қара. 2005 240,0
құрылысын сының ғанды жыл млн.
қамтамасыз ету Үкiме. облы. теңге
тiне сының 2006 298,74
ақпарат әкiмi жыл млн.
теңге
7.26 Арал қаласындағы Қазақ. Денсау. 2004 100 Респу.
100 төсекке стан лық. жыл млн. бликалық
арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулез блика. Қызыл. 2006 165,16
диспансерiнiң сының орда жыл млн.
құрылысын Үкiме. облы. теңге
қамтамасыз ету тiне сының
ақпарат әкiмi
7.27 Булаево Қазақ. Денсау. 2006 97,87 Респу.
қаласындағы 50 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
туберкулезге блика. Сол.
қарсы диспансер сының түстік
мен 90 адам Үкiме. Қазақ.
қабылдайтын тiне стан
емханасының ақпарат облы.
құрылысын сының
бастауды әкiмі
қамтамасыз ету
7.28 Жетiсай Қазақ. Денсау. 2004 286,32 Респу.
қаласындағы 150 стан лық. жыл млн. бликалық
төсекке арналған Респу. минi, теңге бюджет
орталық аудандық блика. Оңтүс.
аурухананың сының тiк
құрылысын Үкiме. Қазақ.
аяқтауды тiне стан
қамтамасыз ету ақпарат облы.
сының
әкiмi
7.29 Шортанды Қазақ. Спорт. 2005 37,17 Респу.
қаласындағы шаңғы стан агент. жыл млн. бликалық
базасының Респу. тігi, теңге бюджет
құрылысын блика. Ақмола 2006 892,11
қамтамасыз ету сының облы. жыл млн.
Үкiме. сының теңге
тiне әкiмi
ақпарат
__________________________________________________________________
8. Кадр әлеуетін толықтыру
__________________________________________________________________
8.1. Жұмысқа орналасу Қазақ. Еңбек. 2004 Қаржылан.
мүмкiндiктерi стан минi, жыл дыруды
туралы халықты Респу. облыс. тоқсан қажет
бұқаралық ақпарат блика. тар мен сайын етпейдi
құралдары арқылы сының шағын
уақтылы хабардар Үкiме. қала.
етiп отыру үшiн тiне лардың
мамандықтар ақпарат әкiм.
бойынша жұмыс дерi
күшiне сұраным
туралы
Республикалық
дереққордың бос
орындар банкiн
ұдайы толықтырып
отыру
8.2 Шағын қалалардың Қазақ. Облыс. Жел. Жергi. Жергі.
еңбек рыногында стан тар тоқсан лiктi ліктi
талап етілетiн Респу. әкiм. 2004- бюджет. бюджет.
мамандықтар блика. дерi 2006 терден тер
бойынша сының жылдар жыл
жұмысшыларды Үкiме. сайын
даярлау үшiн тiне бөлi.
кәсiптiк-техника. ақпарат нетiн
лық мектептер ашу қаражат
шегінде
8.3 Түрлі санаттағы Қазақ. Облыс. Жел. Жергi. Жергі.
босайтын қызмет. стан тар тоқсан лiктi ліктi
керлерге кәсiби Респу. әкiм. 2004- бюджет. бюджет.
консультация блика. дерi 2006 терден тер
берудi және сының жылдар жыл
оларды қайта Үкiме. сайын
оқытуды тiне бөлi.
ұйымдастыру ақпарат нетiн
қаражат
шегінде
8.4 Жергілiкті Қазақ. Облыс. 2004- Қаржы.
атқарушы стан тар 2006 ланды.
органдардың Респу. әкiм. жылдар руды
шақыруы бойынша блика. дерi қажет
келетiн бiлiм, сының етпейдi
денсаулық сақтау Үкiме.
және мәдениет тiне
саласындағы ақпарат
мамандарға
қызметтік тұрғын
үйлер және
заңнамаға сәйкес
жеке тұрғын үй
құрылысы үшiн
жеңiлдiктi
шарттармен
телiмдер беру
__________________________________________________________________
9. Қоршаған ортаны қорғау
__________________________________________________________________
9.1. Өнеркәсіптік Қазақ. Облыс. Жел. Мемле.
техникалық- стан тар тоқсан кеттік
технологиялық Респу. әкiм. 2004- бюджет.
жаңартудың блика. дерi, 2006 тен
жобалық сының Қорша. жылдар қаржы.
ұсыныстарын Үкiме. ғанор. ланды.
экологиялық және тiне таминi, руды
санитарлық- ақпарат Денсау. қажет
эпидемиологиялық лықминi етпейдi
сараптамадан
мiндеттi түрде
өткiзудi,
өнеркәсiп
орындарының
экологиялық таза
өнiмдер өндiруге,
ресурс үнемдейтiн
қалдықсыз
технологияларға
көшуiн
қамтамасыз ету
9.2 Өнеркәсiптiк Қазақ. Облыс. Жел. Қаржы.
бағыттағы шағын стан тар тоқсан ландыруды
қалалардағы Респу. әкiм. 2004- қажет
қоршаған ортаға блика. дерi, 2006 етпейдi
тұрақты сының Қорша. жылдар
экологиялық мони. Үкiме. ғанор.
торинг жүргiзудi тiне таминi,
қамтамасыз ету ақпарат Денсау.
лықминi
9.3. Беталды төгiлген Қазақ. Облыс. Жел. Қаржы.
күресiндердi жою стан тар тоқсан ланды.
және қатты Респу. әкiм. 2004- руды
тұрмыстық блика. дерi 2006 қажет
қалдықтардың сының жылдар етпейдi
тұрпатты Үкiме.
полигондарын тiне
ұйымдастыру ақпарат
жөнiнде шаралар
қабылдау
9.4 Кен өндiру Қазақ. Энер. Жел. Қаржы.
кәсiпорындарының стан гетика. тоқсан ланды.
үйiндiлерi мен Респу. минi, 2004- руды
қалдық сақтау блика. облыс. 2006 қажет
қоймаларының сының тар жылдар етпейді
үлкен көлемiн жою Үкiме. әкiм.
мәселелерiн шешу тiне дерi
жөнiндегi ақпарат
шараларды iске
асыру
__________________________________________________________________
10. Шағын қалаларды қолдаудың экономикалық және қаржылық
тетіктерін жетілдіру
__________________________________________________________________
10.1. Жергіліктi Қазақ. Эконо. 2004 Қаржы.
бюджеттi атқару стан мика. жыл ланды.
барысында Респу. минi руды
секвестрлеуге бликасы қажет
жатпайтын Бюджет етпейдi
бюджеттік кодек.
бағдарламалар сiнiң
бойынша олардың және
шығыстарын "Жергі.
қаржыландыруға лiктi
көшу жолымен мемле.
шағын қалаларды кеттiк
сметалық қаржы. басқару
ландыру тетiгін туралы"
жетiлдiру Қазақ.
стан
Респу.
блика.
сының
Заңына
өзге.
рiстер
мен
толықты.
рулар
енгізу
туралы"
Заңының
жоба.
лары
10.2. Шағын қалалар Респу. Эконо. 2004 750 Респу.
мен шағын блика. мика. жыл млн. бликалық
кәсiпкерлiктi лық минi теңге бюджет
дамытудың бюджет 2005 750
инвестициялық комис. жыл млн.
жобаларына кредит сиясы. теңге
беру үшiн ның
Республикалық шешiмi
бюджеттен "Шағын
кәсiпкерлiктi
дамыту қоры" ЖАҚ
жарғылық қорына
толықтыруға
қаражат бөлу
10.3. Шағын қалаларда Қазақ. Эконо. 1 Қаржы. Респу.
инвестициялық стан мика. тоқсан ландыру бликалық
жобалар қоры Респу. минi 2004 қажет бюджет
басымды кредит блика. жыл етіл.
берудi көздейтiн сының мейдi
2003-2005 Үкiметi
жылдарға арналған қаулы.
"Шағын кәсiпкер. сының
лiктi дамыту жобасы
қоры" ЖАҚ Кредит
саясаты туралы
меморандумға
өзгерістер
енгiзсiн
10.4. Шағын қалаларда Қазақ. Индус. 2004 750 "Шағын
инвестициялық стан трия. жыл млн. кәсiп.
жобалардың Респу. минi теңге керлiктi
қаржыландырылуын блика. 2005 750 дамыту
қамтамасыз ету сының жыл млн. қоры"
Үкiме. теңге ЖАҚ
тiне
ақпарат
10.5. Инженерлiк Қазақ. Эконо. 2004 150
инфрақұрылымның стан мика. жыл млн.
тиiсті жұмыс Респу. мині теңге
iстеуiн және блика.
шағын қалалардың сының
экономикасын Үкіметi
дамыту бойынша қаулы.
инвестициялық сының
жобаларды iске жобасы
асыруына қатысуын
дамытуға және
қамтамасыз етуге
республикалық
бюджеттен
облыстық
бюджеттерге қаржы
қаражатын бөлудi
қамтамасыз етсiн.
Оның iшiнде:
10.5.1 Алматы облысының 50 млн.
теңге
10.5.2 Шығыс Қазақстан 50 млн.
облысының теңге
10.5.3 Қызылорда 50 млн.
облысының теңге
__________________________________________________________________
