I-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) мұрағат ісі - мемлекеттік ұйымдар мен заңды және жеке тұлғалар қызметінің Ұлттық мұрағат қорын қалыптастыру, мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекцияларын құру, олардың сақталуы мен пайдаланылуын ұйымдастыруға байланысты саласы;
2) мұрағаттық құжат - қоғам үшін маңыздылығына қарай, сондай-ақ меншік иесіне құнды, сақталынатын немесе сақталуға жататын құжат;
3) мұрағат - мұрағат құжаттарының жиынтығы, сондай-ақ мұрағат мекемесі немесе мекеменің, ұйымның немесе кәсіпорынның пайдаланушылар мүдделері үшін мұрағат құжаттарын қабылдау мен сақтауды жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшесі;
4) мұрағат қорлары - бір-бірімен тарихи немесе қисынды байланысты құжаттардың жиынтығы;
5) мұрағат коллекциясы - қор құрушылар қызметінде құрылған және бір немесе бірнеше белгілері бойынша біріктірілген құжаттардың жиынтығы;
6) ведомстволық мұрағат - Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын, сондай-ақ оның құрамына кірмеген құжаттарды жинақтауды, уақытша сақтау мен пайдалануды жүзеге асыратын мемлекеттік заңды тұлғаның мекемесі немесе құрылымдық бөлімшесі;
7) мемлекеттік мұрағат - Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын жинақтауға (сатып алуға), тұрақты сақтауға және пайдалануды ұйымдастыруға құқық берілген мекеме;
8) Құжаттар көшірмелерінің мемлекеттік сақтандыру қоры - Ұлттық мұрағат қорының мемлекет үшін бірден-бір маңызы бар және жойылған жағдайда орны толмайтын құжаттарының сақтандыру көшірмелерінің жиынтығы;
9) құжат - материал көзінде дәлме-дәл жазып алынған, бір ізге түсіруге мүмкіндік беретін ақпарат;
10) жергілікті уәкілетті орган - облыс, қала, аудан мұрағат ісіндегі қатынастары мен оны басқаруды мемлекеттік реттеу саласындағы өкілеттігі осы заңмен және мәслихаттар мен әкімдер нормативтік құқықтық шешімдерімен белгіленетін мұрағаттар мен құжаттаманы мемлекеттік басқару органы;
11) Ұлттық мұрағат қоры - заңда белгіленген тәртіппен ұлттық құндылық деп танылған барлық мұрағаттардың, мұрағат қорлары мен коллекцияларының, деректі ескерткіштердің, тарихи, ғылыми, әлеуметтік, экономикалық, саяси немесе мәдени айрықша маңызы бар құжаттардың жиынтығы;
12) ресми құжат - жеке немесе заңды тұлға жасаған, белгіленген тәртіппен ресімделіп, куәландырылған құжат;
13) Қазақстан Республикасының мұрағаттары мен құжаттамаларын басқаруға уәкілетті мемлекеттік органы - мұрағат ісіндегі қатынастар мен оны басқаруды мемлекеттік тергеу саласындағы өкілеттігін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін орган;
14) жеке мұрағат - Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын, сондай-ақ оның құрамына кірмеген құжаттарды жинақтауды, сақтауды, пайдалануды жүзеге асыратын мемлекеттік емес заңды тұлғаның мекемесі немесе құрылымдық бөлімшесі немесе жеке адамның қызметі, құжаттарды жинақтауы (сатып алуы) нәтижесінде пайда болған мұрағаты;
15) арнаулы мемлекеттік мұрағат - Қазақстан Республикасы арнаулы мемлекеттік органының мұрағат мекемесі немесе бөлімшесі.
2-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат
қоры және мұрағат ісі
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры (бұдан әрі - Ұлттық мұрағат қоры) Қазақстан халқының тарихи-мәдени мұрасының ажырамас бөлігі болып табылады және оны Қазақстан Республикасының ұлттық игілігі ретінде мемлекет қорғайды.
2. Ұлттық мұрағат қорына Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде сақтаулы және халықаралық келісімдерге сәйкес Қазақстанға қайтарылуға тиісті мұрағат құжаттары да жатады.
3. Ұлттық мұрағат қоры қоғам мен мемлекеттің қажеттерін
қанағаттандыруға, азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін іске асыруға
қызмет етеді.
4. Мұрағат ісін дамыту мен жетілдіруге қамқорлық жасауды мемлекет өз
мойнына алады. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын сақтау барлық жеке және
заңды тұлғалардың міндеті болып табылады.
3-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры
және мұрағаттар туралы заңдары
Қазақстан Республикасының ұлттық мұрағат қоры және мұрағаттар туралы
Заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы заң
мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен
тұрады.
2-тарау. Ұлттық мұрағат қоры
4-бап. Ұлттық мұрағат қорының құрамы
1. Ұлттық мұрағат қорының құрамына:
1) заң актілері және басқа да ресми құжаттар;
2) басқару, ғылыми-зерттеу, жобалау-конструкторлық, технологиялық,
патенттік-лицензиялық, картографиялық, геодезиялық, геологиялық,
телеметриялық және басқа да арнаулы құжаттама;
3) машинамен оқуға ыңғайландырылған және тыңдап-көру үшін жасалған
құжаттама;
4) тарих пен мәдениетті деректі ескерткіштері;
5) жеке адам тегінің құжаттары және ұлттық құндылық болып табылатын
өзге де құжаттама;
6) Қазақстан Республикасының меншігіне түскен өзге де құжаттар;
7) құжаттардың сақтандыру көшірмелері кіреді.
2. Құжаттарды Ұлттық мұрағат қорының құрамына жатқызу тәртібі, олардың есебін жүргізіп, сақталуын ұйымдастыру осы Заңмен және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Ұлттық мұрағат қоры, Құжаттар көшірмелерінің мемлекеттік сақтандыру қоры туралы ережелермен белгіленеді.
5-бап. Ұлттық мұрағат қорын қалыптастыру негіздері,
толықтыру көздері
1. Қазақстан Республикасы орталық мемлекеттік мұрағаттарының, Қазақстан Республикасы Президенті Мұрағатының, республикалық маңызы бар қалалар мен Қазақстан Республикасы астанасы мемлекеттік мұрағаттарының, облыстар, қалалар, аудандар мемлекеттік мұрағаттарының және олардың филиалдарының құжаттары Ұлттық мұрағат қорын қалыптастыру негізі болып табылады.
2. Ұлттық мұрағат қорын толықтырудың көздері:
1) Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің, Парламент пен жергілікті өкілді органдардың, Конституциялық Кеңестің, Үкіметтің, министрліктердің, мемлекеттік комитеттердің, өзге де орталық және жергілікті атқарушы органдардың, арнай экономикалық аймақ әкімшілік кеңестерінің, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, соттардың, прокуратура органдарының, Қазақстан Республикасының басқа да мемлекеттік заңды тұлғаларының, оның ішінде шет елдегілердің де ведомстволық мұрағаттары;
2) жеке мұрағаттар болып табылады.
3. Ұлттық мұрағат қоры Қазақстан Республикасының, сондай-ақ басқа мемлекеттердің жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғаларының меншігіндегі мұрағат құжаттарын сыйға тарту, өсиет етіп қалдыру, сатып алу жолымен де толықтырылуы мүмкін.
4. Мемлекет Қазақстан аумағынан тыс жерлерде табылған Қазақстан Республикасының тарихи мұра құжаттарын қайтаруға шаралар қолданады, жинақталған және Қазақстан Республикасымен тарихи байланысты құжаттарды іздестіру мен Отанына қайтаруды көтермелеп, қаржыландырып отырады.
6-бап. Мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекцияларын
Ұлттық мұрағат қорының құрамына жатқызу, оны
қалыптастыру мен толықтыру көздерін белгілеу тәртібі
1. Мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекцияларын Ұлттық мұрағат қорының құрамына жатқызу, оны қалыптастыру мен толықтыру көздерін белгілеу, сондай-ақ оларды Ұлттық мұрағат қоры құрамынан шығарып тастау құжаттардың құндылығына мемлекеттік сараптама жасау негізінде жүргізіледі.
2. Уәкілетті орган мемлекеттік сараптау-тексеру комиссияларын құрады және олар туралы ережелерді бекітеді.
3. Қазақстан Республикасының уәкілетті органы сараптау-тексеру комиссиясының қорытындысы негізінде:
1) Ұлттық мұрағат қорын қалыптастыру мен толықтыру көздерінің тиісті атқарушы органдармен келісілген тізімдерін бекітеді;
2) мұрағаттарды, мұрағат қорлары мен коллекцияларын Ұлттық мұрағат қоры құрамына жатқызу туралы, сондай-ақ оларды оның құрамынан шығарып тастау туралы шешімдер қабылдайды. Саяси және идеологиялық пікірлер бойынша Ұлттық мұрағат қоры құрамынан шығарып тастауға тыйым салынады.
7-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын меншіктену
құқықтарына кепілдік беру мен оларды қорғау
1. Ұлттық мұрағат қорының құжаттары мемлекеттік және жеке меншікте болады.
2. Мемлекеттік меншіктегі құжаттарға:
1) Қазақстан Республикасының орталық мемлекетті мұрағаттарындағы және олардың филиалдарында сақтаулы тұрған, соның ішінде 1917 жылға дейін жасалған республикалық меншіктегі құжаттар, Құжаттар көшірмелерінің мемлекеттік сақтандыру қоры, Қазақстан Республикасы Президентінің, Парламентінің, Үкіметінің, министрліктерінің, мемлекеттік комитеттерінің, өзге де орталық атқарушы органдарының, Жоғарғы Сотының, Бас прокуратурасының, Ұлттық Банкінің және басқа да республикалық мемлекеттік заңды тұлғалардың қызметі нәтижесінде жасалған және жасалып жатқан құжаттар;
2) коммуналдық меншіктегі, облыстық, қалалық, аудандық мемлекеттік мұрағаттар мен олардың филиалдарында сақтаулы, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдарының, соттардың, прокуратураның, коммуналдық кәсіпорындар мен басқа да мемлекеттік заңды тұлғалардың қызметі нәтижесінде жасалған және жасалып жатқан құжаттар жатады.
3. Жеке, мемлекеттік емес заңды тұлғалар мен олардың бірлестіктерінің қызметі немесе жинауы (сатып алуы) нәтижесінде жасалған құжаттары жеке меншікке жатады.
4. Уәкілетті органдарға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шекте Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік меншіктегі құжаттарын иелену және пайдалану құқықтары беріледі.
5. Мұрағат құжаты меншік иесінің келісімінсіз сот шешімі негізінде ғана алып қойылуы мүмкін. Мұрағат құжаттарының түпнұсқалары сот-тергеу істері үшін алып қойылған жағдайда құжат иесіне олардың дубликаттары немесе көшірмелері қалдырылады. Сот (тергеу) процесі біткеннен кейін құжаттардың түпнұсқалары меншік иелеріне қайтарылады.
6. Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік меншіктегі құжаттары мемлекет иелігінен алу мен жекешелендіру, сатып алу-сату, айырбастау немесе сыйға тарту, яғни меншік құқығын беруге байланысты мәмілелер жасау объектісі бола алмайды, сондай-ақ оларды тұрақты сақтау үшін басқа мемлекеттерге әкетуге болмайды.
7. Ұлттық мұрағат қорының жеке меншіктегі құжаттары, меншік иесінің уәкілетті органмен алдын ала жазбаша келісімімен кейін ғана және аталған құжаттардың дубликаттарын немесе көшірмелерін мемлекеттік мұрағатқа тұрақты сақтауға тапсырған жағдайда сатып алу-сату, айырбастау немесе сыйға тарту объектісі бола алады, сондай-ақ Қазақстан Республикасының тыс жерлерге әкетуге болады.
8. Жеке және мемлекеттік емес заңды тұлғалардың құжаттарын меншіктену құқығын мемлекетке беру тараптардың келісімі бойынша жасалады. Жеке адамдар құжаттарын пайдалануға шектеу мерзімін мұрағатқа берілген кезден бастап 70 жылдан аспайтын уақытқа белгілей алады.
8-бап. Заңды тұлғалар қайта құрылған не таратылған жағдайда
мұрағат құжаттарына меншік құқығы
1. Мемлекеттік ұйымдар жекешелендірілгенде, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жекешелендірілгенге дейін жасалған Ұлттық мұрағат қорының құжаттары мемлекеттік меншік мәртебесін сақтап қалады.
2. Мемлекеттік заңды тұлғалардың шетел компаниясының немесе жеке адамның басқаруына берілген мұрағаттары мемлекеттік меншік мәртебесін сақтап қалады және мемлекетке қайтарылуға тиіс.
3. Мемлекеттік заңды тұлғаларды таратқан жағдайда немесе олар
құжаттарды сақтауды қамтамасыз етпейтін ретте оның мұрағат қорлары
мемлекеттік мұрағаттарға сақтауға өткізіледі.
4. Құқық мұрагері жоқ мемлекеттік емес заңды тұлғалар таратылған
жағдайда оларды тіркеген органдар Қазақстан Республикасының тарихы мен
мәдениеті, азаматтарды әлеуметтік-құқықтық қорғау үшін маңызы бар
құжаттарды сақтау жөніндегі шараларды қолдануға және мұрағат мекемелерімен
бірлесе отырып оларды одан әрі сақтау тәртібін белгілеуге міндетті.
3-тарау. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының мемлекеттік
есебін жүргізу, оларды сақтау, сақталуын қамтамасыз
ету, тұрақты сақтауға беру
9-бап. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының мемлекеттік есебін жүргізу
1. Ұлттық мұрағат қорының құжаттары, олардың меншік нысандарына
қарамастан, орталықтандырылған мемлекеттік есепке алынуға тиіс.
2. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын сақтауды жүзеге асыратын заңды
тұлғалар құжаттардың құрамы туралы уәкілетті орган белгілеген деректердің
есебін жүргізеді және бұл деректерді уәкілетті органға беріп отырады.
10-бап. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының құрамы мен мазмұны
және оны толықтыру көздері туралы деректер жиыны (каталогы)
1. Уәкілетті орган Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының құрамы мен мазмұны және оны толықтыру көздері туралы деректер жиынын (каталогын) жүргізіп отырады.
2. Уәкілетті орган мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың сауалдарын қанағаттандыру үшін Ұлттық мұрағат қоры Құжаттарының құрамы мен мазмұны туралы деректер жиынының (Каталогының) ақпаратына қол жеткізілуін және пайдаланылуын қамтамасыз етуге міндетті, бұған осы Заңның 16-бабында көзделген жағдайлар қосылмайды.
11-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын сақтау
1. Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік меншіктегі құжаттары ведомстволық мұрағаттарда уақытша сақталу сатысынан өтеді, содан соң Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын тұрақты сақтауға ерекше құқық берілетін Қазақстан Республикасының тиісті мемлекеттік мұрағаттары мен олардың филиалдарына беріледі.
2. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын тұрақты сақтауды жүзеге асыратын мемлекеттік мұрағаттар мен олардың филиалдары желісін Қазақстан Республикасының уәкілетті органы бекітеді.
3. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын жинақтау, сақтау мен пайдалану үшін жеке және заңды тұлғалар ведомстволық және жеке мұрағаттар құрады.
4. Ұлттық мұрағат қорының жеке меншіктегі құжаттарын сақтау мен пайдалану жөніндегі міндеттемелер олардың меншік иелері мен уәкілетті орган қол қоятын шарттарда көрсетіледі.
5. Мемлекет меншігі болып табылатын Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының ресми түпнұсқаларымен жеке мұрағаттарды толықтыруға тыйым салынады.
6. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын және олардың сақтандыру көшірмелерін мемлекеттік, ведомстволық және жеке мұрағаттарда тұрақты және уақытша сақтау тәртібін Қазақстан Республикасының уәкілетті органы белгілейді.
12-бап. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының сақталуын
қамтамасыз ету
1. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының меншік иелері олардың сақталуын қамтамасыз етуге және құжаттардың сақтандыру көшірмелерін жасауға міндетті.
2. Ұлттық мұрағат қорының құжаттары (мемлекеттік меншіктегі), сондай-ақ мемлекеттік мұрағаттар мен олардың филиалдарының үйлері, үй-жайлары мен жабдықтары жекешелендіруге жатпайды.
3. Тарихи және өзге де жағынан құнды емес, практикалық маңызын жойған мұрағат құжаттарын сақтау мерзімі мен жою тәртібін Қазақстан Республикасының уәкілетті органы белгілейді.
13-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын тұрақты сақтауға беру
1. Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік меншіктегі құжаттары ведомстволық мұрағаттарда сақтау мерзімі өткен соң мемлекеттік мұрағаттарға тұрақты сақтауға берілуге тиіс. Оларды әзірлеу мен беру мемлекеттік мұрағатқа құжаттарды тапсырушы заңды тұлғалардың күші мен қаражаты есебінен жүргізіледі.
2. Мемлекеттік заңды тұлғалар қайта құрылған немесе таратылған кезде олардың құжаттарын одан әрі сақтау орны туралы шешімді уәкілетті органмен келісе отырып, тарату комиссиясы немесе конкурстық басқарушы қабылдайды.
3. Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік меншіктегі құжаттарын тұрақты сақтауға басқа мемлекеттерге беруді ерекше жағдайларда Қазақстан Республикасы үкіметінің шешімі бойынша уәкілетті мемлекеттік орган жүргізеді.
4-тарау. Ұлттық мұрағат қорының
құжаттарын пайдалану
14-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын пайдалану тәртібі
1. Мемлекеттік мұрағаттардағы және олардың филиалдарындағы Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын пайдалану тәртібін Қазақстан Республикасының уәкілетті органы белгілейді.
2. Ведомстволық және жеке мұрағаттарда сақталатын Ұлттық мұрағат қоры құжаттарын пайдалану тәртібін уәкілетті органмен келісе отырып, жеке және заңды тұлғалар белгілейді.
15-бап. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарын пайдаланудағы жеке және
заңды тұлғалардың құқықтары мен мүдделеріне кепілдіктер
1. Мемлекеттік меншік болып табылатын мұрағат құжаттарындағы ақпараттар мемлекеттік интеллектуалдық меншігі ретінде Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалады.
2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік мұрағаттары мен олардың филиалдарындағы құжаттар, сондай-ақ оларға арналған ақпарат жүйесі олар мемлекеттік мұрағаттар мен филиалдарға келіп түскен соң бір жыл өткеннен кейін жұртшылықтың пайдалануы үшін ашылады.
3. Ұлттық мұрағат қорының жеке меншіктегі құжаттарын пайдалану меншік иесінің келісімімен ғана жүзеге асырылады.
4. Қазақстан Республикасы жеке және заңды тұлғаларының мемлекеттік және ведомстволық мұрағаттар мен олардың филиалдарында сақталатын, пайдалану үшін ашылған Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын тегін пайдалануға құқығы бар. Жеке және заңды тұлғалардың жекелеген санаттарына құжаттарды пайдалануды шектеу осы Заңның 16-бабында белгіленіп отыр.
5. Мемлекеттік, ведомстволық және жеке мұрағаттар жеке және заңды тұлғаларға өздерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін құжаттар негізінде тиісті мұрағаттық анықтамалар беріп отыруға міндетті. Заңды және жеке тұлғалардың мұрағаттық құжаттан куәландырылған мұрағаттық көшірмелер мен үзінділер алуға құқығы бар. Мемлекеттік мұрағаттар мен олардың филиалдары, ведомстволық мұрағаттар берген көшірмелер мен үзінділер түпнұсқалық заңды күші бар ресми құжаттар болып табылады.
16-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын
пайдаланудағы шектеулер
1. Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік және мемлекеттік емес құпиялары бар құжаттарын пайдаланудағы шектеулер, оларды құпиясыздандыру және жалпы пайдалануға беру тәртібі Қазақстан Республикасының заңдарымен белгіленеді.
2. Құжаттарды кәмелетке толмағандардың, сондай-ақ сот әрекетке
қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған адамдардың
пайдалануына тыйым салынады.
3. Пайдалануға шектеу қоюға құқығы бар меншік иелерінің мұрағат
құжаттарын олардың өздері немесе құқық мұрагерлері (мұрагерлері) келісім
бергенде ғана пайдалануға болады.
17-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын коммерциялық
мақсатта пайдалану
1. Мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын мемлекеттік және
ведомстволық мұрағаттар жеке және заңды тұлғаларға қызмет көрсеткен кезде
Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен ақылы қызмет
көрсете алады.
2. Құжаттарды коммерциялық жолмен пайдалану кезінде оларға меншік
құқығы олардың меншік иесінде сақталады.
5-тарау. Мұрағат ісін мемлекеттік реттеу мен басқару
18-бап. Мұрағат ісін мемлекеттік реттеу
Мұрағат ісін мемлекеттік реттеу мәселелеріне мыналар жатады:
1) мұрағат ісі мен құжаттардың жасалуында бірыңғай мемлекеттік саясатты қамтамасыз ету, бұл мәселелер бойынша жеке және заңды тұлғалардың қызметін үйлестіру;
2) Ұлттық мұрағат қорын және Құжаттар көшірмелерінің мемлекеттік сақтандыру қорын қалыптастыру мен жұмыс істеуі, Ұлттық мұрағат қорының құжаттарына орталықтандырылған мемлекеттік есеп жүргізілуін қамтамасыз ету;
3) тарихи және мәдени деректі ескерткіштерді қорғау, оларды сақтау мен пайдалану;
4) шет елдердегі Қазақстан Республикасының тарихы жөніндегі мұрағат құжаттарын жинау мен оларды елге қайтару;
5) Қазақстан Республикасындағы мұрағат ісі мен құжаттама жүргізу жұмысын дамытудың мемлекеттік бағдарламаларының жобаларын әзірлеп, іске асыру;
6) Ұлттық мұрағат қорының құжаттары бойынша ақпарат желісі мен деректер банкін құру;
7) Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының басылып шығарылуын ұйымдастыру,
сондай-ақ оларды мемлекеттің қоғам мен азаматтардың сауалдарын
қанағаттандыру үшін пайдалану;
8) мемлекеттік, ведомстволық және жеке мұрағаттардың мұрағат ісі
бойынша заңдарды сақтауы жөнінде мемлекеттік инспекция жүргізу;
9) мұрағаттану, құжаттама тану және қосалқы тарихи пәндер саласындағы
ғылыми-зерттеу және ғылыми-әдістемелік қызметті дамыту, ғылыми-техникалық
прогресс жетістіктерін пайдалану;
10) мұрағат ісі жөніндегі халықаралық ұйымдарда Қазақстан
Республикасының өкілдігі болуын қамтамасыз ету;
11) мемлекеттік мұрағаттар мен басқа да мұрағат мекемелерінің қызметі
үшін оңтайлы жағдайлар жасау.
19-бап. Мұрағат ісін мемлекеттік басқару
1. Мұрағат ісін мемлекеттік басқаруды Қазақстан Республикасының
уәкілетті органы мен жергілікті уәкілетті органдары жүзеге асырады.
2. Мұрағат ісі және құжаттама жүргізу мәселелері жөніндегі уәкілетті
органның нұсқаулары жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.
3. Қазақстан Республикасы Уәкілетті органының құзыреті Қазақстан
Республикасының Үкіметі бекітетін Ережемен белгіленеді.
20-бап. Қазақстан Республикасындағы мұрағат ісін басқару
мен жүргізу органдарының жүйесі
Мұрағат ісін басқару мен жүргізу органдарының жүйесіне:
1) Қазақстан Республикасының уәкілетті органы, жергілікті уәкілетті
органдары;
2) мұрағат мекемелері: Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұрағаттары, республикалық маңызы бар қалалар мен Қазақстан Республикасы астанасының орталық мемлекеттік мұрағаттары, облыстардың, қалалардың, аудандардың мемлекеттік мұрағаттары мен олардың филиалдары кіреді.
21-бап. Мұрағат ісін басқару мен жүргізу органдарын қаржыландыру
және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз ету
Қазақстан Республикасы уәкілетті органын, жергілікті уәкілетті органдарды, олардың жүйесіндегі мұрағат мекемелерін қаржыландыру және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз ету республикалық және жергілікті бюджеттердің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
22-бап. Қазақстан Республикасының арнаулы
мемлекеттік мұрағаттары
1. Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінде, Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетінде, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігінде және Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметінде арнаулы мемлекеттік мұрағаттар құрылуы мүмкін.
2. Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдарында арнаулы мұрағаттар құру Қазақстан Республикасы Президентінің актісімен жүзеге асырылады.
3. Қазақстан Республикасының осы Заңда белгіленген тәртіппен арнаулы мемлекеттік мұрағаттар құрылған мемлекеттік органдарына өздерінің қызметіне қатысты мұрағат құжаттарын жинақтау (сатып алу), тұрақты сақтау және пайдалану құқығы беріледі.
4. Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік мұрағаттары қызметінің тәртібі нормативтік құқықтық актілермен белгіленеді.
6-тарау. Халықаралық ынтымақтастық
23-бап. Халықаралық байланыстар мен қарым-қатынастар
1. Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының меншік иелері - жеке және заңды
тұлғалар халықаралық байланыстар мен тікелей қарым-қатынастар орнатып,
жасап отыруға құқылы.
2. Қазақстан Республикасының мүдделеріне нұқсан келтірмесе, мемлекет
мұрағат құжаттарын бірлесіп пайдалану жөнінде Қазақстан Республикасы мен
басқа мемлекеттердің мұрағат мекемелері арасындағы қарым-қатынастардың
кеңейтілуіне жәрдемдеседі.
24-бап. Халықаралық шарттар
Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта Қазақстан
Республикасының мұрағат ісі жөніндегі заңдарындағыдан өзгеше нормалар
белгіленсе, халықаралық шарттың нормалары қолданылады.
25-бап. Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың
мұрағатты пайдалану құқығы
1. Мұрағат құжаттарын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар
Қазақстан
Республикасының азаматтары пайдаланатын негіздерде пайдаланады.
2. Өз мұрағаттарына Қазақстан азаматтарына кіруге шектеу көзделген
мемлекеттердің азаматтарына қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында
сондай шектеу белгіленуі мүмкін.
26-бап. Ұлттық мұрағат қорының құжаттарын Қазақстан
Республикасынан тыс жерлерге әкету
1. Ұлттық мұрағат қорының мемлекеттік меншіктегі құжаттарын Қазақстан
Республикасынан тыс жерлерге әкетуге тыйым салынады.
2. Қазақстан Республикасының уәкілетті органы Ұлттық мұрағат қорының
мемлекеттік меншіктегі құжаттарын Қазақстан Республикасының Үкіметі
бекітетін тәртіпке сәйкес рұқсат беруге құқылы.
7-тарау. Қорытынды ережелер
27-бап. Қазақстан Республикасының Ұлттық мұрағат қоры және
мұрағаттар туралы заңдарын бұзғаны үшін жауапкершілік
1. Мұрағат ісі жөніндегі заңдарды бұзуға кінәлі болған жеке және
заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.
2. Ұлттық мұрағат қорына келтірілген зиян Қазақстан Республикасының
заңдарына сәйкес өтелуге тиіс.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Оқығандар:
(Қасымбеков Б.А.)
(Үмбетова А.М.)