Қазақстан Республикасы 1966 жылғы 17 қазанда қабылданған Халықаралық азаматтық қорғаныс ұйымының Жарғысына қосылсын.
Қазақстан Республикасының
Президентi
Халықаралық азаматтық қорғаныс ұйымының
(ХАҚҰ)
Жарғысы
(1997 жылы күшіне енді - ҚР СІМ-нің ресми сайты)
Кiрiспе
Ұйымды әзiрлеу және жетiлдiру, бейбiтшiлiк уақытта немесе жанжал жағдайында қару-жарақ пайдалануымен туылған апаттар зардаптарының алдын алу және қысқарту тәсiлдерi мен әдiстерiн дүниежүзiлiк ауқымда интенсивтендiру және үйлестiру мақсатында келiсiп отырған мемлекеттер келесi Жарғыны қабылдайды:
I бөлiм - Ұйым мекемесi
1-бап
Халықаралық азаматтық қорғаныс ұйымы (мұнан былай "Ұйым" депаталатын) Жарғыға сәйкес құрылады.
II бөлiм - Қызметтерi
2-бап
Ұйымның қызметтерi болып табылады:
a) тұрғындар мен мүлiктердi құтқару мiндеттерi жүктелген ұйымдар арасында тығыз ынтымақтастық орнату және ұстау;
b) Азаматтық қорғаныс ұйымдары жоқ елдерде осындай ұйымдарды құруға және ұлғайтуға көмектесу және де елдердiң өтiнiшi бойынша тұрғындар мен мүлiктердi қорғау жөнiндегi ұйымдарды құруға және ұлғайтуға көмек беру;
c) мамандандырылған мекемелермен, мемлекеттiк қызметтермен, кәсiптiк топтармен және осыған қолайлы деп саналған басқа да ұйымдармен нәтижелi ынтымақтастықты белгiлеу және қолдау;
d) тұрғындар мен мүлiктi қорғау және құтқару саласындағы әр елдер арасында ақпаратпен, тәжiрибемен, қызметкерлер және эксперттермен алмасуды қолдау және қамтамасыз ету;
f) мүшелi-мемлекеттердiң өтiнiшi бойынша, ұйымдар жоспарларын берумен қоса, қажеттiлiгiне байланысты нұсқаушылармен, эксперттермен, жабдықтар және заттармен қажеттi техникалық көмек көрсету;
g) құжаттар орталықтарын, жабдықтарды дайындауды, ғылыми-зерттеу және басқа да орталықтарды қосқанда, қажет болып қалатын техникалық қызметтерiн құру және қолдау;
h) селдерден, жер сiлкiнiстерiнен, қар көшкiндерiнен, iрi өрттерден, дауылдардан, бөгеттердiң бұзылған және басқа да күйзелiстер және де сумен ауаның ластануы немесе әскери әрекеттердi жүргiзудi қазiргi заман тәсiлдерiн пайдалану жөнiнде тұрғындарға қауiп-қатер төнген жағдайда Ұйымның қорғаныс және iс-әрекеттер принциптерi саласында мәселелерi бойынша хабарларды жинау және беру;
i) тұрғындар мен мүлiктердi қорғау және құтқару мәселелерi жөнiнде есеп беру, зерттеулердi, ғылыми жұмыстар мен арнайы құжаттарды жинау және беру;
j) "ж" пунктiнде ескерiлген қауiп-қатер жағдайында операцияларын iске асыру кезiнде пайдаланатын қазiргi кездегi жабдықтар мен заттар жөнiнде ақпараттарды жинау және беру;
k) апат жағдайында алдын алудың, қорғаудың және белсендi кiрiсудiң өмiрлiк қажеттi екендiгi туралы тұрғындар арасында қоғамдық салалы пiкiр қалыптасуында мүшелi-мемлекеттерге көмектесу;
l) апаттар әкелген залал шараларға байланысты жиналған бiлiм және тәжiрибемен алмасуға қатысу және зерттеу;
m) iрi апат жағдайында көмек көрсететiн ұйымдар мен топтар, әр түрлi құтқару ұйымдары мен топтарының күштерiн интенсивтендiру;
n) мүшелi-мемлекеттердi тарту және iрi апаттар жағдайында көмеккөрсету операцияларына қатысу үшiн ұйтқы болу;
о) құтқару мен қорғау жөнiнде ұйымдар үшiн персоналдарды оқыту,дайындау және жабдықтау мәселелерi жөнiндегi бiлiктердi оқу жәнетарату;
p) ғылыми зерттеулерге тұрғындар мен мүлiктердi қорғау жәнеқұтқару мәселелерi жөнiндегi ақпарат, зерттеу жарияланым және басқақандай болмасын сәйкес тәсiлдердi пайдалана отырып көмектесу.
III бөлiм - Ұйымның мүшелерi
3-бап
Ұйым мүшелiгiне қабылдау барлық мемлекеттер үшiн ашық.
4-бап
Олардың Конституциялық процедурасына сәйкес Жарғыға қол қоюжолымен, мемлекеттер Ұйым мүшесi бола алады.
5-бап
Ұйым мүшесiне өзiнiң ұйымдарға қарасты қаржы мiндеттерiн немесе осы Жарғымен ескерiлген басқа да қандай болмасын мiндеттерiн орындамаған жағдайда, Бас Ассамблея өзiнiң қаржы немесе басқа да мiндеттерiн орындамағанынша оған Ұйым мүшелiгi ретiнде берiлген құқықтар мен артықшылықтарынан уақытша айырылуы туралы қарар қабылдайалады.
6-бап
Қай болмасын Ұйым мүшесi, Бас хатшының атына он екi ай бұрынжазбаша түрде ескерту берiп, оның барлық Ұйым мүшелерiне өзiнiңосындай ескерту алғаны туралы тез арада хабарлаған кезде, Ұйыммүшелiгi құрамынан шығып кете алады.
IV бөлiм - Органдары
7-бап
Ұйым жұмыстары орындалады:
а) Бас Ассамблеямен (мұнан былай "Ассамблея" деп аталатын)
б) Атқарушы Кеңесiмен (мұнан былай "Кеңес" деп аталатын)
в) Хатшылықпен
V бөлiм - Бас Ассамблея
8-бап
Ассамблея, Ұйымның жоғары органы болып табылады жәнемүшелi-мемлекеттi танытатын өкiлдерден тұрады.
9-бап
Әр мүшелi-мемлекет бiр өкiлмен берiлген.
10-бап
Ассамблея кезектi сессияларына екi жылдан аспайтын аралықта және қажеттiлiк жағдайда - арнайы сессияларға жиналады. Арнайы сессиялары Кеңестiң немесе көпшiлiк мүшелi-мемлекеттердiң өтiнiшi бойынша шақырылады.
11-бап
Ассамблея әр кезектi сессиясында келесi кезектi сессия өтетiнелдi таңдайды, сонымен бiрге Кеңес келешекте сессияның өту орнынбелгiлейдi. Арнайы сессияның өту орны Кеңеспен белгiленедi.
12-бап
Ассамблея әр кезектi сессияның басында төрағаны және төрағаныңорынбасарын және де президиумның басқа мүшелерiн сайлайды. Осыкiсiлер, өздерiнiң орын басушыларының сайланғанынша, өкiлеттiктерiнсақтайды.
13-бап
Ассамблея өзiнiң меншiктi процедура тәртiптерiн белгiлейдi.
14-бап
Нақты Жарғының басқа баптарында келiстiрiлген қызметтерiне қосымша, Ассамблеяның негiзгi қосымша мiндеттерi болып табылады:
а) 2 Баппен келiстiрiлген, Ұйымның қызметтерiн iске асыру үшiнкөзделiнген қызметтердi белгiлеу;
б) Атқарушы кеңесiне өздерiнiң өкiлдерiнiң тағайындауға құқықберiлетiн Ұйымның мүшелi-мемлекеттерiн белгiлеу;
в) Бас хатшыны тағайындау;
г) Кеңес пен бас хатшының баяндамалары мен қызметтерiн қараужәне бекiту;
д) қажет кезiнде Кеңеске нұсқау беру және Ұйымның жұмысына қажет болып қалатын комиссияларын құру;
е) Ұйымның қаржы саясатын бақылау және бюджеттi қарау мен бекiту;
ж) өздерiнiң меншiктi зерттеулерiмен, зерттеу институттарын құру жолымен немесе оның Үкiметiнiң келiсiмi бойынша қай болмасын мүшелi-мемлекеттердiң ресми және ресми емес түрiне жатпайтын мекемелерiмен ынтымақтастық жолымен, Ұйым персоналының күштерiмен қорғау және құтқару жөнiндегi iс-әрекет саласындағы ғылыми-зерттеу өткiзудi және өткiзуге көмектесу;
з) дұрыс деп табылған қандай да болмасын басқа ұйымдарды құру;
и) Ұйымның мәселелерiне ұқсас кез келген халықаралық немесе ұлттық, үкiметтiк немесе Үкiметке жатпайтын ұйымдарды шақыру, Бас Ассамблеямен белгiленген жағдайлар бойынша өздерiнiң меншiктi мәжiлiстерiн немесе өзiмен шақырылған конференцияларға дауыссыз қатысуға өкiлдер тағайындау; шақыру, тек қана лайықты үкiметтiң келiсiмi бойынша жiберiледi;
к) Ұйымның әр түрлi органдарымен қабылдануға қажеттi процедураны ұйғаратын ережелердi, әсiресе жалпы ережелердi, қаржы туралы жағдай және де Ұйымның персоналы туралы ереженi белгiлеу;
л) IХ Бөлiмнiң ережесiне сәйкес техникалық комиссияларды құру,олардың қызметтерiн белгiлеу, олардың қызметтерiн үйлестiру жәнеолардың ұсыныстарын қарау;
м) Ұйымның Хатшылығы орналасқан жерiн анықтау;
н) Ұйымның мақсаттарына жетуiне себепкер болатын әр түрлi басқада үйлесiмдi шараларды қабылдау.
15-бап
Әр мүшелi-мемлекет Ассамблеяда бiр дауысқа ие, шешiмдер, келiсiм немесе қарсылық берiлген көпшiлiктiк үштен екi дауыспен қабылданады.
16-бап
Ассамблеяның мәжiлiстерiндегi кворум үшiн мүшелi-мемлекеттерiнiң көпшiлiк өкiлдерiнiң қатысуы қажет.
VI бөлiм - Атқарушы кеңес
17-бап
Атқарушы Кеңес Ұйымның атқарушы ұйымы болып табылады.
18-бап
Ассамблея, әдiлеттi географиялық бөлiнуiн ескере отыра, Атқарушы кеңес мүшелерiнiң санын белгiлейдi және Кеңеске өздерiнiң өкiлдерiн тағайындауға құқы бар мүшелер сайлайды.
19-бап
Кеңес мүшелерi төрт жыл мерзiмiне сайланады; жарты мүшелерi әрекi жылда қайта сайланып отырады.
20-бап
Кеңес өзiнiң мәжiлiстерiн жылына аз дегенде бiр екi рет өткiзедi және өзiнiң әр мәжiлiсiнiң өту орнын белгiлейдi.
21-бап
Атқарушы кеңестiң арнайы сессиясы, Ережеде берiлген тәртiптергесәйкес, Атқарушы кеңес мүшелерiнiң көпшiлiгiнен, Бас хатшы осы туралыөтiнiш алған соң шақырылады.
22-бап
Кеңес өзiнiң төрағасы мен төрағасының орынбасарын өз мүшелерiарасынан сайлайды.
23-бап
Негiзгi Жарғының басқа баптарымен белгiленген қызметтерiнеқосымша, Атқарушы кеңесiнiң негiзгi қызметтерi болып табылады:
а) Ассамблеямен қабылданған шешiмдерiн орындау және осышешiмдердiң мақсатына сәйкес Ұйымның қызметiн бағыттау;
б) халықаралық ауқымда тұрғындар мен мүлiктi қорғау жәнеқұтқаруға қатысты байланысты барлық мәселелердi зерттеу;
в) Ассамблеяның күн тәртiбiн дайындау және техникалықкомиссиялардың нұсқауларын, олардың күн тәртiбiн дайындау;
г) Ассамблеяның әрi сессиясына өзiнiң қызметi туралы баяндамаберу;
д) Жарғының Х Бөлiмiнiң ережелерiне сәйкес Ұйымның қаржыларынбасқару;
е) Ассамблеямен берiлген немесе конвенциялар, келiсiмдер менережелерге байланысты, Ұйым алдында пайда болған мәселелер бойыншаАссамблеяға кеңес беру;
ж) Ассамблеяға өздерiнiң бастамалары бойынша кеңестер менұсыныстар беру;
з) белгiлi уақыт мерзiмiне жұмыстың жалпы бағдарламасынАссамблеяның қарауына және мақұлдауына ұсыну;
и) оның құзырына жататын барлық мәселелердi зерделеу;
к) жүру ортасының шегi мен Ұйымның қаржысының мүмкiншiлiгiнеiс-әрекеттi дереу талап ететiн жағдайларда шара қолдану;
л) апаттар жағдайында құтқару операцияларын өткiзу жөнiндеқажеттi шаралар қолдануға Бас хатшыға өкiлеттiктермен үлес беру;
м) Кеңестiң, Ұйымның қай болмасын мүшесiнiң немесе Бас хатшыныңтез ара шешу керек екендiгiне көңiлi ауған жұмыстарды зерделеу жәнезерттеу;
н) Ассамблеямен оған жүктелуi мүмкiн болатын қай болмасын басқа да қызметтерiн iске асыру.
24-бап
Әр кеңес мүшесi бiр дауысқа ие. Шешiм берiлген дауыстардың жәйкөпшiлiгiмен қабылданады.
25-бап
Кеңестiң мәжiлiстерiндегi кворум үштен екi мүшелерiн құрайды.
VII бөлiм - Хатшылық
26-бап
Ұйымның тұрақты хатшылығы Бас хатшымен және Ұйымның жұмысы үшiнкерек болып қалатын техникалық және әкiмшiлiк персоналдардан тұрады.
27-бап
Бас хатшы Ассамблеямен белгiленген жағдайлармен Кеңестiң ұсынуыбойынша тағайындалады. Бас хатшы Ұйымның бас техникалық жәнеәкiмшiлiк лауазымды адамы болып табылады.
28-бап
Бас хатшы лауазымы бойынша (ex owwicio) Ассамблея мен Кеңестiңхатшысы болып табылады және Ұйымның барлық комиссияларына лауазымыбойынша (ex owwicio) қатысады. Ол осы қызметтердiң орындалуын басқаадамдарға тапсыра алады.
29-бап
Бас хатшы жыл сайын Кеңеске Ұйымның қаржылар есебiн жәнебюджеттер сметаларын құрады және ұсынады.
30-бап
Бас хатшы Ассамблеямен белгiленген персоналдар туралы ережелерге сәйкес Хатшылықтың персоналын тағайындайды. Персоналды жұмысқа алған кезде бас пiкiр Хатшылықтың жұмысқа қабiлеттiк, жауапкершiлiк және халықаралық - өкiлеттiк өзгешiлiгiн ең жоғары деңгейiн қамтамасыз ету қажеттi екендiгi болу керек. Персоналды iрiктеу мүмкiндiгiнше кең географиялық негiзде маңызды екендiгi тиiстi көңiл аударылады.
31-бап
Ұйым персоналының жұмыс жағдайының мүмкiндiгiнше, басқа халықаралық ұйымдардың жағдайларына ұқсас болуға тиiс.
32-бап
Өз мiндеттерiн атқару кезiнде Бас хатшы және персонал, Ұйым үшiн бөтен қандай болмасын Үкiметтен немесе билiктен ұсыныстар немесе нұсқаулар алуларына болады. Олар өздерiнiң халықаралық лауазымды адамдар жағдайына әсер ететiн кез келген iс-әрекеттерден қалыс қалу керек. Ұйымның әр мүшесi өз жағынан бас хатшы мен персоналдың мiндеттерiнiң тек қана халықаралық өзгешiлiгiн ойлауға мiндеттеме бередi және олардың Ұйымға қатысты мiндеттерiн орындау кезiнде оларға ықпал жасауға тырыспайды.
VIII бөлiм - Конференциялар
33-бап
Ұйым 2 бапта тiзбеленген өзiне жүктелген мiндеттерiн iске асырады, жалпы және жергiлiктi конференциялар, симпозиумдар және басқа техникалық кеңестер ұйымдастырады. Ұйым мүшелiгiне жатпайтын мемлекет өкiлеттерi осы кеңестерге басқа да халықаралық және үкiметке жатпайтын ұйымдар өкiлдерi сияқты, тыңдаушы ретiнде қатыса алады. Осындай өкiлеттердiң өзгелiгi Ассамблея немесе Кеңеспен белгiленедi.
34-бап
Кеңестiң пiкiр бойынша, Ұйым мүдделiк танытқан конференциялардаКеңес және Бас хатшы Ұйымның өкiлеттiлiгiн алдын ала қарайластырады.
IХ бөлiм - Комиссиялар
35-бап
Кеңес Ассамблеяның нұсқауымен мынадай комиссияларды және деөзiнiң инициативасымен (бастамасымен) немесе Бас хатшының ұсынысыбойынша, құзырына жататын кез келген мақсаттарды iске асыру үшiнмақсатты болып табылатын кез келген басқа комиссияларын тағайындайды.
36-бап
Кеңес уақыттан уақытқа дейiн және кез келген жағдайда жыл сайынәр техникалық комиссияның кейiнгi тiршiлiк ету қажеттiлiгi туралымәселелердi қайта қарайды.
37-бап
Ұйым мүшелерi осындай техникалық комиссияларында өкiлеттiккеқұқықты.
38-бап
Әр техникалық комиссия өзiнiң төрағасын сайлайды. Ол Ассамблеямен Кеңестiң мәжiлiстерiнде дауыс құқықсыз қатыса алады.
39-бап
Кеңес басқа ұйымдармен қатар осындай басқа ұйымдармен құрылғанҰйымның құрылуы немесе қатысу туралы шешiмдер қабылдай алады.
Х бөлiм - Қаржылар
40-бап
Бас хатшы Ұйымның жыл сайынғы бюджеттер сметаларын құрайды жәнеКеңеске ұсынады, Кеңес Ассамблеяға, осы бюджеттiк сметаларды, Кеңесорынды деп есептейтiн қандай болмасын кепiлдемелермен бiрге қарайдыжәне ұсынады.
41-бап
Ассамблея Атқарушы кеңеспен ұсынылған бюджеттер сметаларынтұғырында Ұйымның барынша толық шығындар қосынды санын белгiлейдi.
42-бап
Ұйымның шығындары Ассамблеямен белгiленген уәкiлге сәйкес Ұйыммүшелерi арасында бөлiнедi.
43-бап
Ассамблея атқарушы кеңеске Ұйымның жыл сайынғы шығындарын бекiту үшiн қажет, Ассамблеямен белгiленген көлем бойынша өкiлеттiк жiбередi.
44-бап
Ассамблея немесе Ассамблея атынан күшi бар Кеңес, Ассамблеянемесе Кеңес үшiн қолайлы болып және Ұйымның мақсаттары мен саясатынасәйкес келсе, сыйлар мен қайырмандықтарды қабылдай алады.
ХI бөлiм - Мүшелi - мемлекеттермен ұсынылып отырған баяндамалар
45-бап
Әр мүшелi-мемлекет Ұйымға заңдарды, ережелердi, ресми түрдегiбаяндамаларды және тұрғындар мен мүлiктi қорғау және құтқаруға жататын статистикалық мәлiметтердi жiбередi.
ХII бөлiм - Құқықтық статус
46-бап
Штаб-пәтерi орналасқан ел аумағында, Ұйым өзiнiң мақсаттарынажету мен қызметтерiн орындауға қажет болып қалатын құқықтыққабiлеттерi мен әдiстерiн пайдаланады.
47-бап
Штаб-пәтерi орналасқан ел аумағында, Ұйым өзiнiң мақсаттарынажету мен қызметтерiн орындау үшiн қажет болып қалатын артықшылықтармен пайдаланады.
48-бап
Ұйымның лауазымды және ресми адамдары штаб-пәтерi орналасқан ел аумағында, олардың Ұйымның қызметiне байланысты өздерiнiң қызметтерiн еркiн орындауға қажеттi жеңiлдiкпен пайдаланады.
ХIII бөлiм - Түзетулер
49-бап
Бас хатшы мүшелi-мемлекеттерге осы Жарғыға ұсынылып отырған түзетулер мәтiннiң Ассамблеямен оларды қарауына дейiн алты ай бұрын хабарлайды. Түзетулер барлық мүшелi-мемлекеттердiң бұл жөнiнде олардың Ассамблеяның көпшiлiк үштен екi даусының бекiтуiмен және конституциялық процедурасына сәйкес оларды үштен екi мүшелi-мемлекетқабылдағанда күшiне енедi.
ХIV бөлiм - Басқа ұйымдармен өзара қарым-қатынас
50-бап
Ұйым өзiне лайық болып қалатын үкiметаралық және үкiметкежатпайтын ұйымдармен нәтижелi және тығыз ынтымақтастық орнатады.
XV бөлiм - Күшiне ену
51-бап
Осы Жарғының III бөлiмiнiң ережесiн сақтаумен, оның барлықмемлекеттермен қол қою немесе қабылдау үшiн ашық болып қалады.
52-бап
Осы Жарғы оған 10 мемлекет қосылғанда күшiне енедi.
53-бап
Жарғыны ратификацияланған немесе күшiне енгеннен соң барып қосылған мемлекет үшiн олардың өздерiнiң ратификациялау немесе қосылу туралы құжаттарын сақтауға өткiзгеннен бастап отызыншы күнi Жарғы күшiне енедi.
Үйлесiмдi үкiметтердiң өкiлдерi болып отырған жағдайда куәлiгi ретiнде осы Жарғыға қол қойды.
Бiр мың тоғыз жүз алпыс алтыншы жылы қазанның он жетiншi күнi Монакода қытай, ағылшын, француз, орыс және испан тiлдерiнде бiр данада құрылған, әр мәтiнi түпнұсқасымен бiрдей, осы Жарғыға қол қойып қосылып отырған, барлық мемлекеттерге мөр басып куәландырылған көшiрмелерiн жiберiп отырған түпнұсқа мәтiнi өткiзiлдi.