Кишиневте 2002 жылғы 7 қазанда жасалған Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт Ұйымының Жарғысы бекітілсін.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт Ұйымының
Жарғысы
1992 жылғы 15 мамырдағы Ұжымдық қауiпсiздiк туралы
Шартқа
(бұдан әрi - Шарт) қатысушы мемлекеттер,
БҰҰ Жарғысы бойынша өз мiндеттерiмен, БҰҰ Қауіпсiздiк Кеңесiнiң шешiмдерiмен қатаң сәйкестiкте әрекет етiп, халықаралық құқықтың жалпыға танылған принциптерiн басшылыққа ала отырып;
Шартқа қатысушы мемлекеттердi жан-жақты дамыту және олардың қауiпсiздiгiн, егемендiгi мен аумақтық тұтастығын қамтамасыз ету үшiн қолайлы және тұрақты жағдайларды жасауға ұмтыла отырып;
Шарттың және оның шеңберiнде қабылданған халықаралық шарттар мен шешімдердiң мақсаттары мен принциптерiне өзiнiң адалдығын растай отырып;
ұлттық, аймақтық және халықаралық қауiпсiздiктi қамтамасыз ету және нығайту мүддесiнде әскери-саяси ынтымақтастықты одан әрі дамыту мен тереңдетуде шешiмдiлiкке бара отырып;
сыртқы саяси, әскери және әскери-техникалық салаларда, сондай-ақ трансұлттық сес көрсетуге және мемлекеттер мен халықтардың қауiпсiздiгiне қатер төндiруге қарсы әрекет ету саласында тығыз және жан-жақты одақтық қарым-қатынастарды жалғастыру мен жетілдiрудi өзiнің алдында мақсат етiп қоя отырып;
Шарт шеңберiнде қызметтiң тиiмдiлiгiн жоғарылату ниетiн басшылыққа ала отырып,
төмендегілер туралы келiстi:
Шартқа қатысушы мемлекеттер Ұжымдық қауiпсiздiк туралы Шарттың халықаралық аймақтық Ұйымын (бұдан әрi - Ұйым) бекiтедi.
Шарттың және оның дамуы үшiн қабылданған халықаралық шарттардың ережелерi мен Шарттың ұжымдық қауiпсiздiк Кеңесiнiң шешiмдерi Ұйымға мүше-мемлекеттер (бұдан әрi - мүше-мемлекеттер) және Ұйымның өзi үшiн мiндеттi болып табылады.
Ұйымның мақсаттары бейбiтшіліктi, халықаралық және аймақтық қауiпсiздiк пен тұрақтылықты нығайту, ұжымдық негiзде мүше-мемлекеттердiң тәуелсiздігiн, аймақтық тұтастығы мен егемендiгiн қорғау болып табылады, оларға жету үшiн мүше-мемлекеттер басымдықты саяси құралдарға бередi.
Ұйым өз қызметiнде Ұйымның мүшелерi болып табылмайтын мемлекеттермен ынтымақтастық жасайды, қауіпсiздiк саласында әрекет ететiн халықаралық үкiметаралық ұйымдармен қарым-қатынас орнатады. Ұйым халықаралық құқықтың жалпыға танылған принциптерiнде негiзделген әдiл демократиялық бейбiтшiлiк тәртiптi қалыптастыруға көмек көрсетедi.
Ұйым тәуелсiздiктi мүлтiксiз құрметтеу, мүше-мемлекеттердiң қатысу еріктілігі, құқықтары мен міндеттерінің теңдігі, мүше-мемлекеттердің ұлттық юрисдикциясына жататын iстерге араласпау негiзiнде әрекет етедi.
Осы Жарғы мүше-мемлекеттердiң олар қатысушылары болып табылатын басқа халықаралық шарттар бойынша құқықтары мен мiндеттерiн қозғамайды.
Ұйымның мақсаттарын iске асыру үшiн мүше-мемлекеттер оның шеңберiнде ұжымдық қауіпсiздiктiң нақты жүйесiн қалыптастыруға, коалициялық (аймақтық) әскер (күштер) топтарын және оларды басқару органдарын, әскери инфрақұрылымды құруға, қарулы күштер үшiн әскери кадрлар мен мамандар даярлауға, оларды қажет қару-жарақпен және әскери техникамен қамтамасыз етуге бiрлескен шаралар қабылдайды.
Мүше-мемлекеттер басқа мүше-мемлекеттермен шұғыл кеңестердi (келiсiмдердi) өткiзгеннен кейiн, өз аумақтарында Ұйымның мүшелерi болып табылмайтын мемлекеттердiң әскер (күштер) топтарын, әскери инфрақұрылым объектілерiн орналастыру туралы шешiм қабылдайды.
Мүше-мемлекеттер халықаралық терроризммен және экстремизммен, есiрткiлiк заттар мен психотроптық заттардың, қару-жарақтың заңсыз айналымымен, ұйымдасқан трансұлттық қылмыспен, жасырын көшi-қонмен және мүше-мемлекеттер қауiпсiздiгiне төнетiн басқа да қатерлермен күресуде өз күштерiн үйлестiредi және бiрiктiредi.
Мүше-мемлекеттер өз қызметiн осы бағыттарда, соның iшiнде БҰҰ басшылық рөлi жағдайында барлық мүдделi мемлекеттермен және халықаралық үкiметаралық ұйымдармен тығыз ынтымақтастықта жүзеге асырады.
Мүше-мемлекеттер қауiпсiздiктiң халықаралық және аймақтық проблемалары бойынша, соның iшiнде Ұйымның консультациялық механизмдерi мен рәсiмдерiн пайдалана отырып, өздерiнiң сыртқы саяси позицияларын келiседi және үйлестiредi.
Мүше-мемлекеттер ұжымдық қауiпсiздiк жүйесiнiң жұмыс істеуін регламенттейтiн шарттық-құқықтық базаны дамыту жөнiнде және қорғаныс, әскери құрылыс және қауiпсiздiк мәселелерi бойынша ұлттық заңнаманы үйлестiру жөнiнде шаралар қабылдайды.
Ұйымның органдары мыналар:
а) Ұжымдық қауiпсiздiк кеңесi (бұдан әрi - Кеңес);
б) Сыртқы iстер министрлерінің кеңесi (бұдан әрi - СIМК);
в) Қорғаныс министрлерінің кеңесi (бұдан әрi - ҚМК);
г) Қауiпсiздiк кеңесi хатшыларының комитетi (бұдан әрi - ҚКХК).
Ұйымның тұрақты әрекет ететiн жұмыс органы Ұйымның Хатшылығы болып табылады (бұдан әрi - Хатшылық).
Жоғарыда көрсетiлген органдардың функциялары мен жұмыс тәртiбi осы Жарғымен, сондай-ақ Кеңес бекiткен жекелеген Ережелермен регламенттеледi.
Кеңестің, СIМК, ҚМК мен ҚКХК рәсiмдiктен басқа мәселелерi бойынша шешiмдерi консенсуспен қабылданады.
Кез келген мүше-мемлекеттің дауыс беру кезiнде бiр дауысы болады. Дауыс беру, соның iшiнде рәсiмдiк мәселелер бойынша дауыс беру тәртiбi Кеңес бекiтетiн Ұйым органдары рәсiмдерiнiң ережелерiмен регламенттеледi.
Кеңестің шешiмдерi және олардың орындалуы үшiн қабылданатын СIМК, ҚМК және ҚКХК шешiмдерi мүше-мемлекеттер үшін мiндеттеушi болып табылады және ұлттық заңнамамен белгiленетін тәртiпте орындалады.
Кеңес Ұйымның жоғары органы болып табылады.
Кеңес Ұйым қызметiнiң принциптiк мәселелерiн қарайды және оның мақсаттары мен міндеттерiн iске асыруға бағытталған шешiмдердi қабылдайды, сондай-ақ осы мақсаттарды iске асыру үшін үйлестіруді және мүше-мемлекеттердiң бiрлескен қызметiн қамтамасыз етедi.
Кеңестiң құрамына мүше-мемлекеттердің басшылары кiредi.
Кеңестің отырыстарына мүше-мемлекеттердің сыртқы iстер министрлерi, қорғаныс министрлерi, қауіпсiздік кеңесiнiң хатшылары, Ұйымның Бас хатшысы, мүше-мемлекеттердiң Ұйым жанындағы өкiлеттi өкілдерi және шақырылған адамдар қатыса алады.
Кеңес тұрақты немесе уақытша негiзде Ұйымның жұмысшы және қосалқы органдарын құруға құқығы бар.
Егер Кеңес өзгеше шешiм қабылдамаса, онда аумағында Кеңестiң кезектi сессиясы өтетiн мемлекеттің басшысы Кеңестiң Төрағасы (бұдан әрi - Төраға) болып табылады. Оның құқықтары мен мiндеттерi Кеңестiң келесi кезектi сессиясына дейiнгi кезеңге сақталады.
Егер Төраға өз функцияларын орындай алмаса, онда қалған кезеңге жаңа Төраға сайланады.
Кеңес сессияларының арасындағы кезеңде Ұйым органдары қабылдайтын шешiмдердi iске асырудағы мүше-мемлекеттердiң өзара iс-қимылын үйлестiру мәселелерiмен Ұйым жанындағы Тұрақты Кеңес (бұдан әрi - Тұрақты Кеңес) айналысады.
Тұрақты Кеңес мүше-мемлекеттер өздерінің мемлекетiшілiк рәсiмдерiне сәйкес тағайындайтын Өкiлеттi өкілдерден (бұдан әрi - Өкiлеттi өкілдер) тұрады және Кеңес бекiтетiн Ережеге сәйкес әрекет етедi.
СIМК мүше-мемлекеттердің iшкi саясат саласындағы өзара iс-қимылын үйлестiру мәселелерi жөнiндегi Ұйымның консультациялық және атқарушы органы болып табылады.
ҚМК мүше-мемлекеттердің әскери саясат, әскери құрылыс және әскери-техникалық ынтымақтастық саласындағы өзара iс-қимылын үйлестiру мәселелерi жөнiндегi Ұйымның консультациялық және атқарушы органы болып табылады.
ҚКХК мүше-мемлекеттердің өздерінің ұлттық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету саласындағы өзара iс-қимылын үйлестiру мәселелерi жөнiндегi Ұйымның консультациялық және атқарушы органы болып табылады.
Хатшылық Ұйым органдарының қызметiн ұйымдық, ақпараттық, талдаумен және консультациялық қамтамасыз етудi жүзеге асырады.
Хатшылық Тұрақты Кеңеспен өзара iс-қимыл жасау үшiн Ұйым органдарының шешiмдерi мен басқа да құжаттардың жобаларын дайындауды жүзеге асырады.
Хатшылық мүше-мемлекеттердiң Ұйымның бюджетiне үлестiк жарналарына пропорциялы квоталық негiзде мүше-мемлекеттердiң азаматтары (лауазымды тұлғалар) және мүше-мемлекеттердiң келiсiм-шарт бойынша конкурстық негiзде жұмысқа алынатын азаматтары (қызметкерлер) арасынан құралады.
Хатшылықтың функциялары, құрылуы мен жұмыс тәртiбi Кеңес бекiткен тиiстi Ережемен айқындалады.
Хатшылықтың орналасқан жерi Мәскеу қаласы, Ресей Федерациясы болып табылады. Хатшылықтың Ресей Федерациясының аумағында болу шарттары тиiстi халықаралық шарт негiзінде реттеледi.
Ұйымның Бас хатшысы (бұдан әрi - Бас хатшы) Ұйымның жоғары әкiмшілік лауазымды тұлғасы болып табылады және Хатшылыққа басшылық жасауды жүзеге асырады.
Бас хатшы Кеңес шешiмiмен мүше-мемлекеттердiң азаматтары арасынан СIМК ұсынымы бойынша үш жыл мерзiмге тағайындалады.
Бас хатшы Кеңеске есеп бередi, Кеңестің, СIМК, ҚМК, ҚКХК және Тұрақты Кеңестiң отырыстарына қатысады. Бас хатшы Кеңестің шешiмдерiне сәйкес Ұйым органдарының тиiстi ұсыныстары мен құжаттарының жобаларын әзiрлеудi үйлестiредi, Ұйымның мүшелерi болып табылмайтын басқа да халықаралық үкiметаралық ұйымдармен және мемлекеттермен жұмыс бабындағы қарым-қатынастарды жүзеге асырады.
Бас хатшы осы Жарғыға, Ұйымның шеңберiнде жасалатын басқа да халықаралық шарттар мен қабылданатын құжаттарға қатысты депозитарий болып табылады.
Ұйымның мүшесi болып оның мақсаттары мен принциптерiн бөлісетін және осы Жарғыда және Ұйымның шеңберiнде қолданылатын басқа да халықаралық шарттар мен шешiмдерде көрсетiлген мiндеттемелердi өзiне алуға дайын кез келген мемлекет бола алады.
Ұйымға қабылдау туралы шешiмдi Кеңес қабылдайды.
Кез келген мүше-мемлекет Ұйымнан шығуға құқылы. Ұйымның шеңберiнде өз мiндеттемелерiн реттегеннен кейiн мұндай мемлекет Жарғының депозитарийiне шығу күнiне дейiнгi алты айдан кешiктiрмей шығу туралы ресми хабарландыру жiбередi.
Ұйымға қабылдану және шығу тәртiбi Кеңес бекiткен тиiстi Ережемен анықталады.
Мүше-мемлекет осы Жарғының ережелерiн, Кеңестiң шешiмдерiн және оларды орындау үшiн қабылданған Ұйымның басқа органдарының шешiмдерiн орындамаған жағдайда Кеңес оның Ұйым органдарының қызметiне қатысуын тоқтатуы мүмкiн.
Мүше-мемлекеттің аталған мiндеттемелердi орындамауы жалғасқан жағдайда Кеңес оны Ұйымнан шығару туралы шешiм қабылдай алады.
Мұндай мүше-мемлекетке қатысты осы мәселелер бойынша шешiмдер оның дауысын есепке алмастан қабылданады.
Мүше-мемлекеттердiң Ұйым органдарының қызметiне қатысуын тоқтата тұру немесе Ұйымнан шығару тәртiбi Кеңес бекiткен тиiстi Ережемен анықталады.
Ұйым жанындағы бақылаушының мәртебесi Бас хатшының атына ресми жазбаша өтiнiшке сәйкес Ұйымның мүшесi болып табылмайтын мемлекетке, сондай-ақ халықаралық ұйымға берілуі мүмкiн. Байқаушының мәртебесiн ұсыну, тоқтата тұру немесе күшiн жою туралы шешiмдi Кеңес қабылдайды.
Бақылаушылардың Ұйым органдарының сессиялары мен мәжiлiстерiне қатысуы Ұйым органдары рәсiмдерiнің ережелерiмен регламенттеледi.
Ұйым әрбiр мүше-мемлекет аумағында өзінің мақсаттары мен мiндеттерiн iске асыру үшiн қажеттi құқықтық қабiлеттiлiктi пайдаланады.
Ұйым оның мүшесi болып табылмайтын мемлекеттермен ынтымақтастық жасай алады, қауiпсiздiк саласында әрекет ететiн халықаралық үкiметаралық ұйымдармен қарым-қатынастарды қолдайды, олармен осындай ынтымақтастық орнатуға және дамытуға бағытталған халықаралық шарттарды жасай алады.
Ұйым заңды тұлғаның құқықтарын пайдаланады.
Хатшылықтың қызметiн қаржыландыру Ұйымның бюджетi есебiнен жүзеге асырылады.
Ұйымның бюджетi мүше-мемлекеттердiң Кеңес бекiтетiн үлестiк жарналары есебiнен құралады.
Ұйымның бюджет тапшылығы болмауы тиiс.
Ұйымның бюджет жобасын Ұйымның бюджетiн қалыптастыру және атқару тәртiбi туралы Ережеге сәйкес мүше-мемлекеттердiң келiсуi бойынша әрбiр бюджеттік жылға Хатшылық әзiрлейдi. Ұйымның бюджетiн Кеңес бекiтедi.
Ұйымның бюджетiн қалыптастыру және атқару тәртiбi туралы Ереженi Кеңес бекiтеді.
Мүше мемлекеттер өз өкiлдерi мен сарапшыларының Ұйым органдарының кеңестерiне, отырыстарына және Ұйым шеңберiнде өткiзiлетiн басқа да iс-шараларға қатысуымен байланысты, сондай-ақ Өкiлеттi өкiлдердің қызметiмен байланысты шығындарды дербес түрде атқарады.
Мүше-мемлекеттер екi жылдың iшiнде Ұйым бюджетiнiң алдындағы берешекті өтеу жөніндегi міндеттемелерiн орындамаған жағдайда, Кеңес Ұйым шеңберiнде квоталық лауазымдарға осы мемлекеттiң азаматтарын ұсыну құқығын тоқтату туралы, сондай-ақ берешекті толық өтегенге дейiн Ұйым органдарында дауыс беру құқығынан айыру туралы шешiм қабылдайды.
Осы Жарғы бекiтуге жатады және оған қол қойған мемлекеттер бекіту туралы соңғы жазбаша хабарландыруды депозитарийге тапсырған күннен бастап күшiне енедi.
Депозитарий бекiту туралы әрбiр хабарламаны алғандығы туралы осы Жарғыға қол қойған мемлекеттердi хабарландырады.
Осы Жарғыға мүше-мемлекеттердiң жалпы келiсiмi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін, олар жекелеген Хаттамалармен ресiмделеді.
Жарғыға өзгерiстер мен толықтырулар туралы Хаттамалар оның ажырамас бөлiгi болып табылады және осы Жарғының 26-бабында белгiленген тәртiппен күшiне енедi.
Жарғыға ескертулер жасауға жол берілмейдi.
Осы Жарғының ережелерiн түсiндiру мен қолдануға қатысты кез келген даулар мүдделi мүше-мемлекеттер арасында консультациялар және келiссөздер жолымен шешiледi. Келiсiмге қол жеткізілмеген жағдайда дау Кеңестiң қарауына беріледi.
Осы Жарғы Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабының ережелерiне сәйкес БҰҰ Хатшылығында тiркеледi.
2002 жылғы 7 қазанда Кишинев қаласында бiр түпнұсқа данада орыс тiлiнде жасалған. Түпнұсқа данасы депозитарийде сақталады, ол осы Жарғыға қол қойған әрбiр мемлекетке оның куәландырылған көшiрмесiн жiбередi.
Армения Республикасы үшiн Қырғыз Республикасы үшiн
Беларусь Республикасы үшiн Ресей Федерациясы үшiн
Қазақстан Республикасы үшiн Тәжiкстан Республикасы үшiн