Кәсіптік тәуекелдерді басқару қағидаларын бекіту туралы

      Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 23 қарашадағы Еңбек кодексінің 16-бабының 41-2) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған Кәсіптік тәуекелдерді басқару қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрықты ол ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

      3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы ақпаратты ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау бірінші вице-министрі А.Ә. Сарбасовқа жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Кәсіптік тәуекелдерді басқару қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Кәсіптік тәуекелдерді басқару қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің (бұдан әрі – Еңбек кодексі) 16-бабының 41-2) тармақшасына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының аумағында жұмыс істейтін, құрамында өндірістік объектілері бар кәсіпорындарда еңбекті қорғауды басқару жүйесінде кәсіптік тәуекелдерді басқару тәртібін айқындайды.

      2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) еңбекті қорғауды басқару жүйесі (бұдан әрі – ЕҚБЖ) – еңбекті қорғау жөніндегі саясатты іске асыру, еңбек қауіпсіздігі талаптарын орындау, кәсіптік тәуекелдерді басқару жөніндегі өзара байланысты іс-шаралар кешені;

      2) жұмыс орны – жұмыскердің еңбек қызметі процесінде еңбек міндеттерін орындауы кезінде оның тұрақты немесе уақытша болатын орны;

      3) кәсіптік тәуекел (бұдан әрі – КТ) – еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жұмыскердің еңбекке қабілеттілігінен айырылу (не қайтыс болу) тәуекелі;

      4) кәсіптік тәуекелді бағалау (бұдан әрі – КТБағ) – ұйымдағы тәуекелдерді сәйкестендіру туралы ақпаратты талдау және науқастану мен өндірістік жарақаттану, ұжымдық және жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілу туралы статистикалық деректер негізінде кәсіптік тәуекел дәрежесін айқындау;

      5) кәсіптік тәуекелдерді басқару (бұдан әрі – КТБасқ) – кәсіптік тәуекелдерді сәйкестендіруді және бағалауды, түзету шараларын, кәсіптік тәуекелді бақылауды және оның мониторингін қамтитын, еңбекті қорғауды басқару жүйесінің құрамдас бөлігі;

      6) өндірістік жабдық – жұмыс, өндіріс үшін қажетті машиналар, механизмдер, құрылғылар, аппараттар, аспаптар және басқа да техникалық құралдар.

2-тарау. Кәсіптік тәуекелдерді басқару тәртібі

      3. КТБасқ келесі рәсімдерден тұрады:

      КТ-ді идентификациялау;

      КТБағ;

      түзетуші шаралар (КТ төмендету бойынша);

      КТ бақылау және мониторингілеу.

      4. КТБасқ рәсімін жүргізу мыналарды қамтиды:

      идентификациялау және КТБағ жүргізу, КТБағ нәтижелері бойынша түзетуші шараларды әзірлеу үшін кәсіпорын басшысы бекітетін сараптамалық топ құрамын айқындау және өкілеттіктер мен міндеттерді оның мүшелері арасында бөлу;

      КТБағ жүргізілетін барлық кәсіптер мен кәсіптік топтардың тізбесін ескере отырып, бағалау объектілерін айқындау, КТБағ өткізу кестесін әзірлеу (бағалауды жүргізетін адамдарды тағайындау);

      КТБағ орындау үшін қажетті ресурстарды айқындау, оның ішінде КТБасқ мәселелері бойынша жұмыскерлерді оқытуға қажеттілікті айқындау, КТ идентификациялау және оларды бағалауды қамтамасыз ету, түзету шараларын өткізуді ұйымдастыру мен КТБасқ барлық сатысында жұмыскерлерді ақпараттандыру және құжаттауды ұйымдастыру;

      5. КТБасқ рәсімдерін жүргізуді ұйымдастыруды Еңбек кодексінің 203-бабына сәйкес құрылатын Еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі жөніндегі өндірістік кеңес жүзеге асырады.

1-параграф. Кәсіптік тәуекелдерді идентификациялау

      6. КТ-ді идентификациялау әрбір кәсіп (жұмыс орны) бойынша өндірістік (технологиялық) процестер мен қызмет түрлері бөлігінде өндірістік факторлардың (механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық, психофизиологиялық) жұмыскердің ағзасына әсерін ескере отырып еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жұмыскердің еңбек қабілеттілігін жоғалтуына (немесе өліміне) алып келуі мүмкін өндірістік факторларды анықтау үшін жүргізіледі.

      7. КТ идентификациялау:

      КТБағ үшін қажетті ақпаратты жинаудан және оның құжаттамалық талдауынан;

      жұмыс орнын техникалық тексеру және визуалды шолудан, жұмыс барысын бақылау мен қызметтің жұмыс қауіпсіздігінің талаптарына сәйкестігін анықтаудан, өндірістік орта мен еңбек процесінің барлық сипаттамаларын: жұмыс орнын, өндірістік жабдықтар мен машиналарды, материалдар, технологиялар және жұмыс әдістерін зерделеуден;

      осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кәсіпорын бойынша кәсіптік тәуекелдердің тізілімін толтыра отырып, әрбір кәсіп (жұмыс орны) бойынша өндірістік (технологиялық, бизнес-процестер) процестер мен қызмет түрлері бөлігінде өндірістік факторлардың жұмыскердің еңбек қабілеттілігін жоғалтуына (немесе өліміне) алып келетін өндірістік факторлардың тізбесін анықтау мен оны кәсіпорын басшысының бекітуінен тұрады.

      8. КТ идентификациялау нәтижесі бойынша, орындалатын жұмыстардың сипаты мен еңбек жағдайлары ұқсас кәсіптер (жұмыс орындары) болған жағдайда, КТбағ үшін бір кәсіптік топты немесе бір жұмыс орнын таңдауға рұқсат етіледі.

2-параграф. Кәсіптік тәуекелдерді бағалау

      9. КТБағ-ға аталған Кәсіпорын бойынша кәсіптік тәуекелдер тізілімінде көзделген барлық өндірістік факторлар жатады және Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша КТБағ (жеке) хаттамасымен ресімделеді.

      10. КТБағ әрбір кәсіп (жұмыс орны) өндірістік (технологиялық) процесстер (технологиялық, бизнес-процестер) және қызмет түрі бөлінісінде жүргізіледі.

      11. Әрбір кәсіп (жұмыс орны) бойынша КТБағ нәтижесі бойынша КТ дәрежесі бірден беске дейін белгіленеді:

      1 дәреже – жол берілетін тәуекел;

      2 дәреже – төмен тәуекел;

      3 дәреже – орташа тәуекел;

      4 дәреже – жоғары тәуекел;

      5 дәреже – өте жоғары тәуекел

      12. КТ әрбір кәсіп (жұмыс орны) бойынша келесі формуламен айқындалады:

      мұндағы:

      В – еңбек жағдайының зияндылығының көрсеткіші, өндірістік (зиян) факторлардың жұмыскердің еңбек қабілеттілігіне, аталған кәсіптегі (кәсіби топтағы оның жұмыс орнына әсерінің ықтималдығын сипаттайды;

      Т – еңбек жағдайының жарақат алу қаупінің көрсеткіші, өндірістік (зиян) факторлардың жұмыскердің еңбек қабілеттілігіне, аталған кәсіптегі (кәсіби топтағы оның жұмыс орнына әсерінің ықтималдығын сипаттайды;

      Об – жұмыскердің аталған кәсіптегі (кәсіби топтағы) оның жұмыс орнындағы еңбек процесінде пайдаланатын өндірістік жабдық қауіпсіздігінің көрсеткіші;

      ЖҚҚ – жұмыскердің аталған кәсіптегі (кәсіби топтағы) оның жұмыс орнындағы еңбек процесінде пайдаланатын ЖҚҚ қамтамасыз етілуінің көрсеткіші;

      З – аталған кәсіптегі (кәсіби топтағы) жұмыскерлердің ауруының көрсеткіші.

3-параграф. Түзету шаралары

      13. КТ дәрежесіне қарай, бағалау нәтижесі бойынша анықталған рұқсат етілген тәуекелді есептемегенде, жоюға немесе дәрежесін төмен мөлшерге төмендетуге бағытталған түзету шаралары жүргізіледі.

      14. Түзету шараларының басымдылығы КТ деңгейін төмендету дәрежесі тәртібінде барлық кәсіптерді (кәсіби топтарды) реттеу арқылы КТ-ны саралау негізінде айқындалады.

      15. Түзету шараларының негізінде КТБасқ бойынша іс-шаралар жоспары әзірленеді.

4-параграф. Кәсіби тәуекелдерді бақылау және мониторингілеу

      16. КТ бақылау өзіне аталған КТБасқ бойынша іс-шаралар жоспарында белгіленген КТ барлық түзету шараларының орындалуын тексеруді қамтиды.

      17. КТ бақылау ақпараттарды жинау, бастапқы материалдарды талдау және КТБасқ-тың міндетті құжаттамасының негізінде жүргізіледі.

      18. КТ мониторингідеу өзіне аталған Қағидалардың 3-қосымшасына сәйкес КТБағ нәтижесін аналитикалық мәліметтерін жинау және құруды, оларды КТ дәрежесін төмендету бойынша ақпаратты алу мақсатында зерттеу және талдауды қамтиды.

КӘСІПОРЫН АТАУЫ КӘСІПТІК ТӘУЕКЕЛ ТІЗІЛІМІ (жалпы кәсіпорын және құрылымдық бөлімшелер бойынша)

      ЕҚ бойынша жауапты адам ________ _            __________________

                                    қолы                   ТАӘ (болған жағдайда)

      20___ ж. "____" ___________

Кәсіптік тәуекелдерді (жеке) бағалау ХАТТАМАСЫ 20 ___ жылғы "______" __________ №_____

1. Еңбек жағдайларының зияндылығын бағалау (Өндірістік факторлардың зияндылығы)

      Ескерту:абс/сал. – фактордың нақты мәнінің белгіленген гигиеналық нормативке (ШРК/ДШД) сәйкессіздігі анықталған жағдайда абсолюттік айырмашылығы (қанша адамға) көрсетіледі?) және салыстырмалы (қанша?) мәнде.

2. Еңбек жағдайларының жарақаттану қауіптілігін бағалау (өндірістік факторлардың қауіптілігі)

      Ескерту: балдар сомасы балдар сомасының атқарылатын жұмыс санына қатынасы ретінде есептеледі

3. Өндірістік жабдықтардың қауіпсіздігін бағалау

      Ескерту: Жиыны – құжатталған және визуалды бағалау балдарының орташа арифметикалық мәні ретінде анықталады;

      Өндірістік жабдықтың қауіпсіздік көрсеткіші балдар сомасының өндірістік жабдық санына қатынасы ретінде анықталады

3.1 Өндірістік жабдықтың қауіпсіздігін визуалды бағалау

4. ЖҚҚ қамтылғандығын бағалау

      Ескерту: ЖҚҚ қамтылу көрсеткіші балдар сомасының ЖҚҚ санына қатынасы ретінде есептеледі

5. Сырқаттануды бағалау

      Ескерту: Сырқаттану көрсеткіші балдар сомасының жұмыскерлер санына қатынасы ретінде есептеледі

6. Кәсіптік тәуекел дәрежесін есептеу

      Кәсіптік тәуекел дәрежесі: __________

      Кәсіптік тәуекелдерді бағалау бойынша жауапты адам

                              ________             ___________________

                              қолы                   ТАӘ (болған жағдайда)

                                                20___ ж. "____" ___________

      немесе

      Сараптамалық ұйымның маманы:

                              ________             ___________________

                              қолы                   ТАӘ (болған жағдайда)

                                                20___ ж. "____" ___________

      Кәсіптік тәуекелді бағалау нәтижелерімен таныстым (ық):

      _________________________________________ ТАӘ (болған жағдайда), күні

                  қолы

      _________________________________________ ТАӘ (болған жағдайда), күні

                  қолы

      Аббревиатураның толық жазылуы:

      ТАӘ – тегі, аты, әкесінің аты (бар болса);

      ЕҚ – еңбекті қорғау;

      ҚТ – қауіпсіздік техникасы;

      ЖҚҚ – жеке қорғаныш құралдары;

      РЕШД – рұқсат етілген шекті деңгейі;

      РЕШШ – рұқсат етілген шекті шоғырлануы;

      ГОСТ – мемлекеттік стандарт;

      ЕҚУА – еңбекке қабілеттігінен уақытша айырылу;

      ЖРВИ – жіті респираторлық вирустық инфекция.

КӘСІПОРЫН АТАУЫ Кәсіптік тәуекелдерді бағалаудың нәтижелерінің талдамалық деректері

1. Еңбек жағдайларының (өндірісдік факторлардың) зияндылығын талдау

2. Еңбек жағдайларының (өндіріс факторларының) жарақаттану қауіптілігін талдау

3. Өндірістің жабдықтың қауіпсіздігін талдау

4. ЖҚҚ қамтылуын талдау

5. Сырқаттанушылықты талдау

      _________________________________________