Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиялары мен даму жоспарларын әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау қағидаларын бекіту туралы

      "Мемлекеттік мүлік туралы" 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабы 4-4) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған:

      1) Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегияларын әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау қағидалары;

      2) Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму жоспарларын әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Мемлекеттік активтерді басқару саясаты департаменті:

      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспасөз басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберілуін;

      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика бірінші вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      "КЕЛІСІЛГЕН"

      Қазақстан Республикасының

      Қаржы министрі

      _____________ Б. Сұлтанов

      2015 жылғы 10 наурыз

Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегияларын әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау қағидалары

      Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 08.08.2018 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Қағидалар "Мемлекеттік мүлік туралы" 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабы 4-4) тармақшасына сәйкес әзірленген және акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердiң, ұлттық холдингтердiң, ұлттық компаниялардың даму стратегияларын (бұдан әрі - даму стратегиясы) әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау тәртібін айқындайды.

      2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар:

      1) атқарушы орган - алқалы орган немесе атауы компанияның жарғысында белгіленетін атқарушы органның функциясын дара басшылықпен жүзеге асыратын тұлға;

      2) даму стратегиясы - ұлттық басқарушы холдингтiң, ұлттық холдингтiң, ұлттық компанияның он жылдық кезеңге арналған миссиясын, пайымын, стратегиялық мақсаттары мен мiндеттерiн айқындайтын және негiздейтiн құжат;

      3) компания - акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар;

      4) электрондық есеп - "Есептілік берудің бірыңғай жүйесі" бағдарламалық қамтамасыз етуді (бұдан әрі - бағдарламалық қамтамасыз ету) пайдалана отырып, ұлттық куәландырушы орталық берген және мемлекеттік мүлік тізіліміне (бұдан әрі - тізілім) қосу үшін дайындалған компанияның электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қойылатын даму стратегиясының мәтінін және/немесе қосымшаларымен оның іске асырылуын бағалауды және/немесе тиісті саланың уәкілетті органы басшысының электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қойылатын даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу нәтижелерін қамтитын есеп.

      3. Компанияның даму стратегиясы Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттарын ескере отырып он жылдық кезеңге бір рет әзiрленедi.

      4. Компанияның даму стратегиясы оның бес жылдық кезеңге арналған даму жоспарын әзiрлеу үшін негiз болып табылады және оның стратегиялық бағыттарын, мақсаттарын және қызметi нәтижелерiнiң көрсеткiштерiн айқындайды және акциялары (қатысу үлестерi) компанияға заңды тұлғалар қабылдайтын шешiмдердi айқындауға құқық беретiн заңды тұлғалардың даму стратегияларын (қызметiнiң стратегиялық бағыттарын) ескере отырып, әзiрленедi.

2-тарау. Компанияның даму стратегиясын әзірлеу және бекіту тәртібі

      5. Компанияның даму стратегиясының жобасы "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамын (бұдан әрі - Қор) қоспағанда тиісті саланың мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдарымен Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттарында, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларында жазылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкестігіне және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органмен әлеуметтiк-экономикалық даму болжамында көрсетiлген бюджеттiк параметрлерге сәйкестiгiне келiсiледi.

      6. Компанияның даму стратегиясы мынадай бөлiмдерден тұратын құжатты бiлдiредi:

      1) мынадай кіші бөлімдерді қамтитын компанияның ағымдағы жағдайын талдау:

      ағымдағы ахуалды және компания жұмыс істейтiн және компанияның мақсаттарына қол жеткiзуге әсер етуi мүмкін құқықтық, саяси, шаруашылық, демографиялық, технологиялық және басқа да жиынтықтағы сыртқы ортаның жаһандық факторларының әсерiн талдауды қамтитын сыртқы ортаны талдау;

      компания қызметiндегi қуатты және әлсiз жақтарды талдауды қамтитын ішкi ортаны талдау.

      Сондай-ақ компанияның ағымдағы жағдайын талдау қазiргi және әлеуеттi қатерлер мен тәуекелдердi талдауды және компанияның мақсатына қол жеткізу үшiн мүмкiндiктердi айқындауды қамтиды;

      2) миссиясы мен пайымдауы, бұл ретте миссия мемлекеттің компания алдына қойған мiндеттерге сәйкес болуы және мемлекет қойған мiндеттердiң, ол орындайтын функциялардың, қызмет бағыттарының және саланы (экономиканың секторын) дамыту тұрғысынан компанияның негiзгi мақсатын қамтуы тиiс.

      Пайымдау болжамды кезеңнiң соңында компания орындайтын функциялар тұрғысынан оның ұстанымдарын айқындайды;

      3) қызметтiң стратегиялық бағыттары, мақсаттары, қызметiнiң түйiндi көрсеткiштерi мен олар бойынша күтілетін нәтижелер.

      Даму стратегиясы шеңберiнде компания қызметiнiң стратегиялық бағыттары, мақсаттары, мiндеттерi, қызметiнiң түйiндi көрсеткiштерi және олар бойынша күтілетін нәтижелер көрсетiледі.

      Қызметтiң стратегиялық бағыттары миссияға сүйене отырып айқындалады және Компания тиiстi әлеуметтiк-экономикалық мiндеттердi шешуге барынша әсер ететiн қызмет салаларын бiлдiредi.

      Әрбiр стратегиялық бағыт үшiн мақсаттар - жиынтығында компанияның жалпы мақсаттарына қол жеткiзуге алып келетiн қызметтiң нақты, өлшенетiн бағдарлары әзiрленуi тиiс.

      Әрбiр мақсатты iске асыру шеңберiнде шешiлуi тиiс мақсатқа қол жеткiзу үшiн қажеттi және жеткiлiктi жағдай болуы тиiс мiндеттерi айқындалады.

      Сондай-ақ әрбiр мақсат бойынша компанияның мақсатқа қол жеткізуі мен қызметінің стратегиялық бағыттары бағаланатын қызметiнiң 3-тен аспайтын түйiндi көрсеткiштерi әзірленеді. Әрбiр стратегиялық бағыт үшiн қойылған мақсаттарға қол жеткiзу бойынша күтілетін нәтижелер сипатталады;

      4) компанияның тиімді жұмыс істеуі мақсатында, қызметтің стратегиялық бағыттары шеңберінде ықтимал тәуекелдерді, тәуекелдерді сипаттауды және олардың салдарларын, осы тәуекелдің алдын-алу бойынша іс-шараларды әзірлеуді және ол пайда болған жағдайда компанияның ден қоюын қамтитын тәуекелдерді басқару жүйесін көздейді.

      7. Компанияның даму стратегиясы даму стратегиясында көзделген даму стратегиясына қажетті негіздемелерді, стратегиялық картаны, схеманы, кестелерді, компания қызметінің негізгі көрсеткіштеріне берілген нысаналы мәндер бойынша есептеулер кіретін қосымшаларды қамтиды.

      Компанияның стратегиялық картасы компания қызметінің негізгі көрсеткіштеріне мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары көрсеткіштерінің декомпозициясын қамтиды және осы Қағидарларға 1-қосымшада көрсетілген нысан бойынша жасалады.

      7-1. Тиісті саланы (аяны) басқару жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – тиісті саланың уәкілетті органы) жоспарланған онжылдық кезеңнің алдындағы жылдың бірінші мамырынан кешіктірмей, компанияға мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында көзделген индикаторлар мен нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізуге ықпал ететін сандық және сапалық көрсеткіштерді жолдайды.

      8. Компанияның атқарушы органы жоспарланған он жылдық кезеңнің алдындағы жылдың бірінші маусымынан кешіктірмей даму стратегиясының жобасын әзірлеуді жүзеге асырады және оны, Қорды қоспағанда, тиісті саланы басқару жөніндегі уәкілетті органға қарауға және келісуге енгізеді.

      Тиісті саланың уәкілетті органы даму стратегиясының жобасын келіп түскен күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

      Ескертулер болған жағдайда, компанияның атқарушы органы бес жұмыс күні ішінде даму стратегиясының жобасын пысықтайды және оны тиісті саланың уәкілетті органына қайтадан келісуге ұсынады.

      Тиісті саланың уәкілетті органы пысықталған даму стратегиясының жобасын он жұмыс күні ішінде қарайды.

      9. Тиісті саланың уәкілетті органы даму стратегиясының жобасы келісілгеннен кейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей мемлекеттік жоспарлау және бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдарға келісуге енгізілуін қамтамасыз етеді.

      Мемлекеттік жоспарлау және бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдар даму стратегиясының жобасын түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

      Ескертулер болған жағдайда, тиісті саланың уәкілетті органы ескертулерді алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде даму стратегиясының жобасын пысықтайды және мемлекеттік жоспарлау және бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдарға қайта келісуге ұсынады.

      Мемлекеттік жоспарлау және бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдар он жұмыс күні ішінде пысықталған даму стратегиясының жобасын қайта қарайды.

      10. Компанияның атқарушы органы даму стратегиясының жобасы Қорды қоспағанда, мемлекеттік жоспарлау және бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдармен келісілгеннен кейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей оны компанияның директорлар кеңесінің қарауына енгізеді. Қордың атқарушы органы даму стратегиясының жобасын әзірлеуді жүзеге асырады және оны директорлар кеңесінің отырысын өткізу немесе директорлар кеңесі мүшелерінің сырттай дауыс беру күніне дейін күнтізбелік жиырма күннен кешіктірмей директорлар кеңесінің қарауына енгізеді.

      Компанияның директорлар кеңесі даму стратегиясының жобасын күнтізбелік жиырма күн ішінде қарайды және оны мақұлдау туралы не компанияның атқарушы органына пысықтау үшін қайтару туралы шешім қабылдайды.

      Ескертулер болған жағдайда, компанияның атқарушы органы компанияның директорлар кеңесі айқындаған, бірақ ескертулер алған күннен бастап күнтізбелік он күннен аспайтын мерзімде даму стратегиясының жобасын пысықтайды және оны компанияның директорлар кеңесінің қарауына қайта ұсынады.

      Компанияның директорлар кеңесі пысықталған даму стратегиясының жобасын қайта енгізген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде қарайды.

      11. Қордың атқарушы органы Қордың директорлар кеңесі даму стратегиясының жобасын мақұлдағаннан кейін оны Ұлттық әл-ауқат қорын басқару жөніндегі кеңестің қарауына мақұлдау үшін енгізеді.

      Қор жоспарланған он жылдық кезеңнiң алдындағы жылдың 20 қарашасынан кешіктірмей Ұлттық әл-ауқат қорын басқару жөніндегі кеңес мақұлдаған Қордың даму стратегиясының жобасын мемлекеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкілетті органға енгізуді қамтамасыз етеді.

      12. Қорды қоспағанда, тиісті саланың уәкілетті органы компанияның директорлар кеңесі мақұлдаған компанияның даму стратегиясын бекіту туралы Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасын жоспарланған он жылдық кезеңнің алдындағы жылдың бірінші қарашасына дейін Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізуді қамтамасыз етеді.

      Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган директорлар кеңесі және Ұлттық әл-ауқат қорын басқару жөніндегі кеңес мақұлдаған Қордың даму стратегиясын бекіту туралы Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулысының жобасын жоспарланып отырған он жылдық кезеңнің алдындағы жылдың бірінші желтоқсанынан кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізуді қамтамасыз етеді.

      13. Компанияның атқарушы органы компанияның даму стратегиясын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкiметiнің қаулысы қабылданған күннен бастап, бес жұмыс күні ішінде даму стратегиясын бекіту туралы Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулысының сканерленген көшірмесін электрондық есепке тіркей отырып, Тізілімге қосу үшін мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай операторға (бұдан әрі - бірыңғай оператор) электрондық есепті жібереді.

      14. Электрондық есепті бірыңғай оператордың Тізілімге қосуы оның келіп түскен мерзімінен бастап компанияның электрондық мекенжайына электрондық есепті Тізілімге қосу туралы хабарландыру жібере отырып бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Бірыңғай оператордың электрондық есепке техникалық ескертулері болған жағдайда, компания ескертулерді жояды және ескертулерді алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде бірыңғай операторға оны қайта енгізеді.

      15. Даму стратегиясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу:

      1) Қазақстан Республикасы Президентiнiң елдегi жағдай мен iшкi және сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы Қазақстан халқына Жолдауымен, мемлекеттiк жоспарлау жүйесiнiң құжаттарына енгiзiлетiн өзгерiстермен,

      сондай-ақ компания қызметiне маңызды әсерi бар iшкi және сыртқы ортаның өзгерістерімен;

      2) компания қызметінің негізгі бағыттарының өзгеруімен;

      3) компанияның қайта ұйымдастырумен;

      4) даму стратегиясын іске асырудың мониторинг қортындыларымен байланысты жағдайларда енгізуге рұқсат етіледі.

      16. Осы Қағидалардың 15-тармағында көрсетiлген жағдайларда компанияның даму стратегиясына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу мынадай тәртiппен жүзеге асырылады:

      1) компанияның атқарушы органы осы Қағидалардың 15-тармағында көзделген жағдай басталғаннан кейін бiр айдан кешiктiрмей компанияның түзетілген даму стратегиясын әзірлеуді және енгізуді қамтамасыз етеді.

      Түзетілген даму стратегиясының жобасын тиiстi саланың уәкiлеттi органының, мемлекеттiк жоспарлау, бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкiлеттi органдардың, және компанияның директорлар кеңесінің қарау және келісу тәртібі осы Қағидалардың 8-12-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады;

      2) компанияның атқарушы органы компанияның даму стратегиясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкiметiнің қаулысы қабылданған күннен бастап, бес жұмыс күні ішінде даму стратегиясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулысының сканерленген көшірмесін электрондық есепке тіркей отырып, Тізілімге қосу үшін бірыңғай операторға электрондық есепті жібереді.

      Электрондық есепті бірыңғай оператордың Тізілімге қосуы осы Қағидалардың 13, 14-тармақтарына сәйкес жүзеге асырады.

      17. Компанияның кезекті даму стратегиялары, кезекті он жылдық кезеңге ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың алдыңғы даму стратегиясын іске асырудың соңғы жылынан кешіктірмей әзірленеді.

3-тарау. Компанияның даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу

      18. Даму стартегиясының іске асырылуын мониторингілеуді Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттары, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының және компанияның даму стратегиясы көрсеткіштерінің орындалуы туралы ақпаратты талдау және жинақтау мақсатында тиісті саланың уәкілетті органы жүзеге асырады.

      Қордың даму стартегиясының іске асырылуын мониторингілеуді оның директорлар кеңесі жүзеге асырады.

      19. Компаниялардың даму стартегиясының іске асырылуын мониторингілеу мынандай тәртіппен:

      1) бірінші рет - жылдар бойынша бөле отырып, үш жылға;

      2) екінші рет - жылдар бойынша бөле отырып, алты жылға;

      3) үшінші рет - жылдар бойынша бөле отырып, он жылға жүргізіледі.

      Қорды қоспағанда компанияның даму стартегиясының іске асырылуын, мониторингілеу есепті кезеңдегі компанияның даму стратегиясының орындалуы бойынша есепті директорлар кеңесі бекіткеннен кейін күнтізбелік отыз күннің ішінде жүргізіледі.

      Компанияның даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу даму стратегиясының және директорлар кеңесі бекіткен есепті кезеңдегі компанияның даму стратегиясының орындалуы бойынша есептің негізінде жүргізіледі.

      Қордың даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу қордың директорлар кеңесінің есепті кезеңдегі Қордың даму стратегиясын орындау бойынша есеппен қатар жүзеге асырылады.

      20. Тиісті саланың уәкілетті органы бірыңғай оператор әзірлеген бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалана отырып, компанияның даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есепті дайындайды.

      Даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есеп қызметтің стратегиялық бағыттарына, мақсатына, міндеттеріне, қызметтің түйінді көрсеткіштеріне қол жеткізу бойынша ақпаратты қамтиды.

      Даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есеп нысаны осы Қағидаларға 1-1-қосымшада берілген.

      21. Мониторинг жүргізудің қорытындысы бойынша тиісті саланың уәкілетті органы даму стратегиясының іске асырылуы бойынша қорытынды дайындайды.

      Қорытынды еркін нысанда жасалады және мынадай:

      1) компанияның даму стратегиясының орындалуы бойынша есепте ұсынылған ақпаратты талдау және қорытындылауды;

      2) қызметтің жоспарланған түйінді көрсеткіштеріне қол жеткізу дәрежесі (нақты нәтиженің жоспарланғаннан ауытқулары болған жағдайда соңғы нәтижеге ықпал еткен себептерді және факторларды ашу кажет) және қызметтің түйінді көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін өткізілген/жоспарланатын іс-шаралар туралы;

      3) жекелеген мақсаттарды, міндеттерді, іс-шараларды, ресурстарды қайта бөлуді қайта қарау және проблемаларды шешуге жаңа тәсілдерді әзірлеген жағдайда олар бойынша ақпарат;

      4) компания қызметінің тиімділігін арттыру бойынша және компанияның даму стратегиясын түзету бойынша ұсыныстарды;

      5) компанияның жалпы саланы және экономиканың дамуына ықпал ету дәрежесі туралы мәліметтерді қамтиды.

      Даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу жөніндегі есеп пен қорытынды даму стратегиясының іске асырылуын мониторингілеу нәтижесі болып табылады.

      22. Тиісті саланың уәкілетті органы даму стартегиясының іске асырылуын мониторингілеу нәтижелерін (оған қол қойылған және мөрмен расталған қорытындының сканерленген көшірмесінің қағаз нұсқасын қоса бере отырып) бірыңғай операторға электронды есеп түрінде ұсынады.

      Бірыңғай оператордың электрондық есепті тізілімге қосуы ол түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тиісті саланың уәкілетті органы электронды мекенжайына электрондық есепті тізілімге қосу туралы хабарламаны жолдай отырып, жүзеге асырылады.

      Бірыңғай оператордың электрондық есепке техникалық ескертулері болған жағдайда тиісті саланың уәкілетті органы ескертулерді алған күннен бастап бес жұмыс күнінің ішінде ескертулерді жояды және оны қайтадан бірыңғай операторға енгізеді.

4-тарау. Компанияның даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалау

      23. Компанияның даму стратегиясының іске асырылуын бағалау даму стратегиясына мониторинг жүргізгеннен кейін оның іске асырылуының нәтижелілігі мен тиімділігіне қол жеткізу дәрежесін айқындау мақсатында мемлекеттік жоспарлау бойынша уәкілетті орган жүзеге асырады.

      24. Даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалауды есепті кезеңге мемлекеттік жоспарлау бойынша уәкілетті орган мынадай тәртіппен:

      1) бірінші рет - жылдар бойынша бөле отырып үш жылға;

      2) екінші рет - жылдар бойынша бөле отырып алты жылға;

      3) үшінші рет - жылдар бойынша бөле отырып он жылға жүргізеді.

      25. Даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалауды есепті кезеңдегі компанияның даму стратегиясының орындалуы бойынша есептің және тиісті саланың уәкілетті органының мониторингі нәтижесінің негізінде жүзеге асырылады.

      26. Компанияның даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалау бойынша есепті қалыптастыру үшін тиісті компанияны иелену және пайдалану құқығы берілген тиісті саланың уәкілетті органы есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 қарашасына дейінгі мерзімде компанияның даму стратегиясын іске асыру мониторингі нәтижелері туралы ақпаратты мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға ұсынады.

      27. Компанияның даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалау бойынша есеп мынадай бөлімдерден тұрады:

      ақпараттық бөлім;

      компания қызметінің тиімділігін бағалау;

      талдамалық жазбахат.

      28. "Ақпараттық бөлім"

      Ақпараттық бөлімнің мақсаты есепті кезеңге компания қызметінің стратегиялық бағыттарын (бұдан әрі - ҚСБ) іске асыру нәтижелері туралы ақпартты ұсыну болып табылады.

      Ақпараттық бөлім:

      құжаттың деректемелерін (компанияның даму стратегиясын):

      атауын, нөмірін, құжатты қабылдау мерзімін, іске асыру мерзімдерін;

      компания қызметінің стартегиялық бағыттары (бұдан әрі - ҚСБ) және миссиясы туралы мәліметтерді қамтиды, бұл ретте әрбір ҚСБ бойынша ол қызметтің қандай түйінді көрсеткіштері (ҚТК) арқылы жүзеге асырылатыны көрсетіледі (жоспарланғаннан іс жүзіндегі нәтижелердің ауытқуы болған жағдайда, соңғы нәтижелерге ықпал еткен себептер мен факторларды ашып көрсету қажет). Ақпараттық бөлім осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес толтырылады.

      29. "Компания қызметінің тиімділігін бағалау" Компания қызметінің тиімділігін айқындау компанияның даму стратегиясын іске асыру тиімділігін және оның қаржы - шаруашылық қызметін бағалау жолымен жүзеге асырылады.

      1) Компанияның даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалау ҚСБ және ҚТК жетістігі деңгейін анықтау жолымен жүзеге асырылады.

      ҚСБ және ҚТК қол жеткізуді бағалау компанияның осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады.

      Әрбір ҚСБ жалпы көлемі жиынтық 100% құрайтын және ҚТК белгілі санын өзіне қосатын, стратегияны жүзеге асырудың қорытынды рейтингінде айқын меншікті салмаққа ие.

      Әрбір ҚСБ жалпы сомасы 100% құрайтын, ҚСБ ішінде ҚТК айқын үлес салмақ қосылады.

      ҚТК қол жеткізу дәрежесін есептеу қорытындысы бойынша әрбір ҚТК келесідей 0-ден 4-ке дейін ұпай беріледі:

      4 - жоспардан 85%-дан 100%-ға дейін ҚТК нәтижелерінің жетістігі;

      3 - жоспардан 70%-дан 84%-ға дейін ҚТК нәтижелерінің жетістігі;

      2 - жоспардан 55%-дан 69%-ға дейін ҚТК нәтижелерінің жетістігі;

      1 - жоспардан 40%-дан 54%-ға дейін ҚТК нәтижелерінің жетістігі;

      0 - жоспардан 0%-дан 39%-ға дейін ҚТК нәтижелерінің жетістігі.

      ҚТК қол жеткізуді бағалауды жалпылау үшін әрбір ҚТК бойынша балдар жинақталады. Жиынтық ұпайлар санын және барынша ықтимал қол жеткізілетін нәтижесін негізге ала отырып, әрбір ҚСБ іске асыру дәрежесі есептеледі.

      Әрбір ҚСБ бойынша қол жеткізілген нәтижеге сәйкес, сондай-ақ компанияның даму стратегиясына қол жеткізудегі олардың үлес салмағын ескере отырып, қызметтің түйінді көрсеткіштері бойынша компанияның даму стратагиясын іске асырудың жиынтық нәтижесі есептеледі.

      ҚТК бойынша компанияның даму стратагиясын жүзеге асырудың жиынтық қорытындысы келесі деңгейлерге бөлінеді:

      85%-дан 100%-ға дейін - стратегияны жүзеге асырудың жоғары деңгейінің тиімділігі;

      70%-дан 84%-ға дейін - стратегияны жүзеге асырудың орта деңгейінің тиімділігі;

      55%-дан 69%-ға дейін - стратегияны жүзеге асырудың төмен деңгейінің тиімділігі;

      40%-дан 54%-ға дейін - стратегияны тиімсіз жүзеге асыру;

      0%-дан 39%-ға дейін - стратегия жүзеге асырылмаған.

      2) Компанияның қаржы шаруашылық қызметі тиімділігін бағалау қаржы есептілікті талдаудың мынадай түрлері бойынша жүргізіледі:

      нақтыланған талдау - осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады, компанияның даму стратегиясын жүзеге асырудың тиімділігін бағалау бойынша жүргізіледі және компания деректерін соңғы үш жылғы есепті кезең бойынша тиісінше және абсолютті түрде салыстыру және есептіліктің жеке баптары немесе олардың топтарының өзгеру үрдісін анықтаудан тұрады.

      коэффициенттік талдау - компанияның қаржы есептілігін осындай коэффициенттердің нормативтік мәндеріне сәйкестігі (ауытқуы) тұрғысынан қаржылық көрсеткіштерді (коэффициенттеріді) жинақтаудың көмегімен зерделеу және олардың динамикадағы өзгерістерін білдіреді (деректер компанияның қаржылық есептілігінің барлық нысандарынан алынатын деректер қабылданады):

      Ағымдағы өтімділік коэффициенті - компанияның қолда бар айналымдағы қаражаты есебінен ағымдағы берешегін өтеу қабілеттігін айқындау үшін есептеледі. Мынадай формула бойынша есептеледі:

      мұнда:

      CA-ағымдағы активтер;

      CL - ағымдағы міндеттемелер.

      Ұсынылатын CR мәні: 1 - 2. <1 мәні төлем қабілеттілігін жоғалту ықтималдығы туралы, >4 мәні - қарыз қаражатын пайдаланудың жеткіліксіз белсенділігі туралы және оның салдарынан меншік капиталы рентабельділігінің аздығын куәландырады.

      Активтердің рентабельділік коэффициенті компанияның активтеріне салынған әрбір теңгеге қанша таза пайда келетінін растайды. Мынадай формула бойынша есептеледі:

      мұнда:

      NI - таза пайда;

      TA - активтердің орташа жылдық сомасы.

      Ұсынылатын ROA мәні: көрсеткіштің артып келе жатқан мәні (динамикада) компания активтерінің пайда туындату қабілеттігі туралы куәландырады.

      Меншік капиталдың рентабельділік коэффициенті компанияның меншік капиталының бірлігінен қанша таза пайда алатынын көрсетеді. Мынадай формула бойынша есептеледі:

      мұнда:

      NI - таза пайда;

      EC - меншік капиталдың орташа жылдық сомасы.

      Ұсынылатын ROE мәні: саласына байланысты әртүрлі, сонымен қатар, коэффициент мәнінің жоғарылығы оң бағаланады, өйткені капиталға аванс жасалған әрбір теңгеге келетін таза пайда туралы куәландырады.

      Қаржылық левередж коэффициенті компанияның қаржылық тәуекеліне тікелей пропорционалды және компания активтерін қаржыландыру көздеріндегі қарыз қаражатының үлесін көрсетеді.

      Мынадай формула бойынша есептеледі:

      мұнда:

      LC - қарыз капитал;

      EC - меншік капитал.

      Ұсынылатын DR мәні: <1, >1 мәні компанияның қаржылық тұрақтылығына теріс әсер етуі мүмкін оның жоғары борыштық жүктемесі туралы куәландырады.

      30. "Талдамалық жазба" Талдамалық жазба еркін нысанда құрастырылады және мыналарды қамтиды:

      1) есептің Ақпараттық бөлімінде көрсетілген ақпартты қажетті түсіндіру және қорытындылау, сонымен қатар ҚТК төменде көрсетілген санаты қолданылады:

      сандық - оған қол жеткізу деңгейін айқындауға мүмкіндік беретін, сандық өлшенетін индикаторы бар ҚТК;

      сапалық - сандық өлшенетін индикаторы жоқ, бірақ тиісті саладағы аядағы оң өзгерістердің мәнін айқындауға мүмкіндік беретін ҚТК;

      іс-шара - сандық өлшенетін индикаторы жоқ және ҚСБ қол жеткізу үшін және жоспарланған нәтижелерді алу үшін орындалатын бір реттік іс-шара (іс-қимыл) түрінде қалыптастырған ҚТК;

      2) ұсынылған ҚСБ және ҚТК қол жеткізуді бағалау;

      3) тұжырымдар және қажет болған жағдайда компания қызметінің тиімділігін арттыру бойынша ұсынымдар.

      31. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган даму стратегиясының іске асырылуын бағалауды жүргізгеннен кейін даму стратегиясының іске асырылуын бағалау нәтижелері интернет-ресурсқа орналастыру үшін тиісті саланың уәкілетті органына және бірыңғай операторға ұсыну үшін компанияларға жолданады.

      Даму стратегиясының іске асырылуын бағалау нәтижелерін компанияның атқарушы органы оларды алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде бiрыңғай операторға электрондық есеп түрінде ұсынады және осы Қағидалардың 14-тармағында белгіленген тәртіппен тізілімге қосылады.

      32. Мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган тиісті он жылдық есепті кезең өткен соң есепті кезеңнен кейінгі екінші жылдың үшінші айының 20 күнінен кешіктірмей Қазақстан Республикасының Үкіметіне компаниялардың даму стратегиясын iске асыру туралы хабардар етеді.

5-тарау. Компанияның даму стратегиясының іске асырылуын бақылау

      33. Даму стратегиясының іске асырылуын бақылауды стратегиялық және бағдарламалық құжаттардың, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының және компанияның даму стратегиясының орындалуының толықтығы мен уақытылығын талдау мақсатында, оның ішінде бұзушылықтарды анықтау, жою және болдырмау мақсатында жоспарлы және жоспардан тыс тексерулер жолымен тиiстi саланың уәкiлеттi органы жүзеге асырады.

      Қордың даму стартегиясының іске асырылуын бақылауды оның директорлар кеңесі жүзеге асырады.

      34. Компанияның атқарушы органы 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 64-бабына сәйкес:

      1) осы Қағидалардың 8, 10, 11 және 16-тармақтарында белгіленген мерзімдерде даму стратегиясын уақтылы әзірлеу және келісу;

      2) осы Қағидалардың 13, 14, 16 және 26-тармақтарына сәйкес бірыңғай операторға уақтылы электрондық есеп беру;

      3) даму стратегиясындағы деректердің дұрыстығы;

      4) даму стратегиясын іске асыру бойынша жауапты болады.

      "Мемлекеттік мүлік туралы" 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 184-бабы 8 тармағына сәйкес акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың даму стратегиясының іске асырылуының нәтижелілігі мен тиімділігі үшін акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың бірінші басшылары жауапты болады.

      35. Тиiстi саланың уәкiлеттi органы осы Қағидалардың 20, 21 және 22-тармақтарының орындалмағаны үшін 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 64-бабына сәйкес жауапты болады.

Компанияның стратегиялық картасы

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 06.03.2019 № 17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Даму стратегиясының орындалуын мониторингілеу жөніндегі есеп

      Ескерту. Қағида 1-1-қосымшамен толықтырылды – ҚР Ұлттық экономика министрінің 06.03.2019 № 17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      Ескертпе:

      * қызметтің түйінді көрсеткіші Компанияның мақсаттары мен міндеттеріне байланыстырылады

Компанияның 20__ - 20___ жылдарға арналған даму стратегиясын іске асыру тиімділігін бағалау бойынша есеп

Компанияның стратегиялық бағыттары қызметінің түйінді көрсеткіштеріне қол жеткізу

Компанияның қаржылық-шаруашылық қызметінің тиімділігін егжей-тегжейлі талдау

      Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 06.03.2019 № 17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердiң, ұлттық холдингтердiң, ұлттық компаниялардың даму жоспарларын әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау қағидалары

      Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 08.08.2018 № 8 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы Қағидалар "Мемлекеттік мүлік туралы" 2011 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабы 4-4) тармақшасына сәйкес әзірленген және "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамнан басқа (бұдан әрі - Қор) акционері мемлекет болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердiң, ұлттық холдингтердiң, ұлттық компаниялардың даму жоспарларын (бұдан әрі - даму жоспары) әзірлеу, бекіту, сондай-ақ олардың іске асырылуын мониторингілеу және бағалау тәртібін айқындайды.

      2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар:

      1) атқарушы орган - алқалы орган немесе атауы компанияның жарғысында белгіленетін атқарушы органның функциясын дара басшылықпен жүзеге асыратын тұлға;

      2) даму жоспары - ұлттық басқарушы холдинг, ұлттық холдинг және ұлттық компания қызметiнiң негiзгi бағыттарын және қаржы-шаруашылық қызметiнiң көрсеткiштерiн айқындайтын бесжылдық кезеңге арналған құжат;

      3) компания - акционері мемлекет болып табылатын Қорды қоспағанда ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар;

      4) электрондық есеп - "Есептілік берудің бірыңғай жүйесі" бағдарламалық қамтамасыз етуді (бұдан әрі - бағдарламалық қамтамасыз ету) пайдалана отырып, ұлттық куәландырушы орталық берген және мемлекеттік мүлік тізіліміне (бұдан әрі - тізілім) қосу үшін дайындалған компанияның электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қойылатын даму жоспарының мәтінін, сондай-ақ даму жоспарының қоса беріліп отырған нысандары мен көрсеткіштер тізбесін және/немесе қосымшаларымен оның іске асырылуын бағалауды және/немесе тиісті саланың уәкілетті органы басшысының электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қойылатын даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу нәтижелерін қамтитын есеп.

2-тарау. Компанияның даму жоспарын әзірлеу және бекіту тәртібі

      3. Компанияның даму жоспарының жобасы оның даму стратегиясын іске асыру мақсатында бесжылдық кезеңге бір рет әзірленеді және тиісті саланың мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органдарымен Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттарында, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларында жазылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкестігіне және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органмен әлеуметтiк-экономикалық даму болжамында көрсетiлген бюджеттiк параметрлерге сәйкестiгiне келiсiледi және директорлар кеңесі бекітеді.

      4. Компанияның даму жоспары акциялары (қатысу үлестерi) компанияға заңды тұлғалар қабылдайтын шешiмдердi айқындау құқығын беретiн заңды тұлғалардың даму жоспарларын ескере отырып әзiрленедi және инвестицияларды, кiрiстердi, шығыстарды, қарыздарды, дивидендтердi (бюджетке аударылуға жататын таза кірістің бір бөлігін) қоса алғанда қаржы-шаруашылық қызметтiң мақсатын, мiндетін, нәтижелер көрсеткiштерiн және негiзгi шоғырландырылған және шоғырландырылмаған көрсеткiштерiн, қаржылық тұрақтылық көрсеткiштерiн және даму жоспары бөлімдерінің құрылымына, осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес, осы Қағидаларға 2-қосымшаларға сәйкес көрсеткіштердің тізбесіне сәйкес көзделетін басқа да мәлiметтердi қамтиды.

      Компанияның даму жоспарында қолданылатын қаржылық тұрақтылық көрсеткіштерінің толық тізілімі мен нысаналы мәні, оның ішінде акциялары (қатысу үлестерi) компанияға осы заңды тұлғалар қабылдайтын шешiмдердi айқындау құқығын беретiн заңды тұлғалардың борыш деңгейін компания айқындайды.

      Акциялары (қатысу үлестері) компанияға заңды тұлғалар қабылдайтын шешімдерді айқындау құқығын беретін заңды тұлғаларға қатысты осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес, Даму жоспары көрсеткіштерінің тізбесінде көрсетілген нысандар тек ақпараттық сипатқа ие және ол компанияның директорлар кеңесінің бекіту нысанасы болып табылмайды.

      5. Тиісті жоспарланатын кезеңге арналған даму жоспарының жобасын әзірлеуді мемлекеттік мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай оператор (бұдан әрі - бірыңғай оператор) әзірлеген бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдаланып, атқарушы орган жүзеге асырады. Бұл ретте жоспарланатын бірінші жылдың қаржы-шаруашылық қызметінің негізгі көрсеткіштері толық (таратылып) түрде, жоспарланатын кейiнгi жылдары бiрiктiрiлген (жиынтық) түрде жылдар бойынша бөле отырып көрсетіледі.

      6. Компанияның атқарушы органы жоспарланып отырған бесжылдық кезеңнiң алдындағы жылдың бірінші қазанынан кешiктiрмей, мемлекеттік басқарудың тиісті саласын (аясын) басқару жөніндегі уәкілетті органға (бұдан әрі - тиісті саланың уәкілетті органы) даму жоспарының жобасын қарауға және келісуге енгізеді.

      Тиiстi саланың уәкілетті органы даму жоспарының жобасын ол келіп түскен күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде қарайды.

      Ескертулер болған жағдайда компанияның, атқарушы органы үш жұмыс күні ішінде даму жоспарының жобасын пысықтайды және оны тиiстi саладағы уәкiлеттi органға қайтадан келісуге ұсынады.

      Тиісті саланың уәкілетті органы пысықталған даму жоспарының жобасын үш жұмыс күні ішінде қарайды.

      7. Тиісті саланың уәкілетті органы даму жоспарының жобасы келісілгеннен кейін екі жұмыс күнінен кешiктiрмей оны мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдарға келiсуге енгiзудi қамтамасыз етедi.

      Мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдар даму жоспарының жобасын ол түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

      Ескертулер болған жағдайда, тиісті саланың уәкілетті органы ескерту алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде даму жоспарының жобасын пысықтайды және оны мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органға қайтадан келісуге ұсынады.

      Мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдар пысықталған даму жоспарының жобасын жеті жұмыс күні ішінде қарайды.

      8. Компанияның атқарушы органы мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдармен даму жоспарының жобасы келісілгеннен кейін оны жоспарланып отырған бесжылдық кезеңнiң алдындағы жылдың оныншы қарашасынан кешіктірмей компанияның директорлар кеңесінің қарауына енгізеді.

      Компанияның директорлар кеңесі даму жоспарының жобасын күнтізбелік он күн ішінде қарайды және оны бекіту туралы не компанияның атқарушы органына пысықтау үшін қайтару туралы шешімді қабылдайды.

      Ескертулер болған жағдайда, компанияның атқарушы органы компанияның директорлар кеңесі айқындаған, бірақ ескертулер алған күннен бастап үш жұмыс күнінен аспайтындай мерзімде даму жоспарының жобасын пысықтайды және оны тиісті саланың уәкілетті органына қайта келісілуге ұсынады.

      Тиісті саланың уәкілетті органы даму жоспары қайта келісілгеннен кейін үш жұмыс күннен кешiктiрмей оны мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдарға келiсуге енгiзудi қамтамасыз етедi.

      Мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдар пысықталған даму жоспарының жобасын жеті жұмыс күні ішінде қайта қарайды.

      Компанияның атқарушы органы даму жоспарының жобасын мемлекеттiк жоспарлау және бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органдармен қайта келіскеннен кейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей компанияның директорлар кеңесіне қайта қарауға енгізеді.

      Компанияның директорлар кеңесі пысықталған даму жоспарының жобасын қайтадан енгізілген күннен бастап он күнтізбелік күн ішінде қарайды.

      9. Даму жоспарының жобасын компанияның директорлар кеңесі жоспарланып отырған бес жылдық кезеңнiң алдындағы жылдың 20 желтоқсанына дейін бекітеді.

      10. Компанияның атқарушы органы даму жоспарын бекіту мәселесі бойынша компанияның директорлар кеңесі отырысының хаттамасынан үзінді көшірме алған күннен бастап, бес жұмыс күні ішінде оны бекіту туралы директорлар кеңесі шешімінің сканерленген көшірмесін электрондық есепке тіркей отырып, Тізілімге қосу үшін бірыңғай операторға электрондық есепті жібереді.

      11. Электрондық есепті бірыңғай оператордың Тізілімге қосуы оның келіп түскен күнінен бастап компанияның электрондық мекенжайына электрондық есепті Тізілімге қосу туралы хабарландыру жібере отырып бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Бірыңғай оператордың электрондық есепке техникалық ескертулері болған жағдайда, компания ескертулерді жояды және оны ескертулерді алған күннен бастап компанияның директорлар кеңесінің қарауына қайтадан шығармай бес жұмыс күні ішінде бірыңғай операторға қайта енгізеді.

      12. Даму жоспарына өзгерістер мен толықтырулар мынадай тәртіппен:

      1) бірінші түзету: екінші жыл таратылған түрде, одан кейінгі жылдар біріктірілген (жиынтық) түрде енгізілген түзетулер бойынша негіздемелерді көрсете отырып жылдарға бөлініп;

      2) екінші түзету: бірінші жылдың фактісі, үшінші жыл таратылған түрде, одан кейінгі жылдар біріктірілген (жиынтық) түрде енгізілген түзетулер бойынша негіздемелерді көрсете отырып жылдарға бөлініп;

      3) үшінші түзету: екінші жылдың фактісі, төртінші жыл таратылған түрде, одан кейінгі жылдар біріктірілген (жиынтық) түрде жылдарға бөлініп, енгізілген түзетулер бойынша негіздемелерді көрсете отырып жылдарға бөлініп;

      4) төртінші түзету: үшінші жылдың фактісі, бесінші жыл таратылған түрде, одан кейінгі жылдар біріктірілген (жиынтық) түрде енгізілген түзетулер бойынша негіздемелерді көрсете отырып жылдарға бөлініп;

      5) төртінай және бесінші жылдың фактісі компанияның кезекті бес жылдық кезеңге арналған даму жоспарында көрсетіледі.

      Даму жобасына түсіндірме жазба даму жобасының әр бөлімі бойынша түсініктемелерді қамтиды және оның ажырамас бөлігі болып табылады.

      13. Даму жоспарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу:

      1) Қазақстан Республикасы Президентiнiң елдегi жағдай мен iшкi және сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы Қазақстан халқына Жолдауымен, мемлекеттiк жоспарлау жүйесiнiң құжаттарына енгiзiлетiн өзгерiстермен, сондай-ақ компания қызметiне маңызды әсерi бар iшкi және сыртқы ортаның өзгер істермен;

      2) компания қызметінің негізгі бағыттарының өзгеруімен;

      3) компанияның қайта ұйымдастырылуына байланысты жағдайларда жол беріледі.

      Компанияның даму жоспарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу кезінде барлық енгізілетін түзетулер бойынша негіздемелерді қамтитын түсіндірме жазба қалыптастырылады.

      14. Компанияның даму жоспарына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу осы Қағидалардың 13-тармағында көзделген жағдайларда мынадай тәртiппен жүзеге асырылады:

      1) компанияның атқарушы органы түзетілген даму жоспарын әзірлеуді және оны келісуге осы Қағидалардың 13-тармағында көзделген жағдай орын алған жағдайда бір айдан кешіктірмей енгізуді қамтамасыз етеді.

      Түзетілген даму жоспарын тиiстi саланың уәкiлеттi органының, мемлекеттiк жоспарлау жөнiндегi, бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкiлеттi органдардың және компанияның директорлар кеңесінің қарау және келісу тәртібі осы Қағидалардың 6-9-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.

      2) компанияның атқарушы органы түзетілген даму жоспарын компанияның директорлар кеңесі бекіткен күннен бастап, бес жұмыс күні ішінде даму жоспарына түзетулер енгізу туралы компания директорлары кеңесі шешімінің сканерленген көшірмесін электрондық есепке тіркей отырып, Тізілімге қосу үшін бірыңғай операторға электрондық есепті жібереді.

      Электрондық есепті бірыңғай оператордың Тізілімге енгізуі осы Қағидалардың 10, 11-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.

      14-1. Компанияның атқарушы органы компанияның даму жоспарына жалпы кірістер мен шығыстардың шоғырландырылған көрсеткіштерінің өзгеруіне алып келмейтін өзгерістер және (немесе) толықтыруларды тоқсанына бір рет қана енгізуді компанияның атқарушы органы осы Қағидалардың 6-9-тармақтарында көзделген тәртіпті қолданбай және компанияның директорлар кеңесінің қарауына енгізбей мына:

      1) осы Қағидаларға 2-қосымшаның 7.2, 7.4, 7.6, 7.9-бөлімдерінде көрсетілген көрсеткіштерді қайта бөлу компания мен акциялары (қатысу үлестері) компанияға шешімдерді айқындау құқығын беретін заңды тұлғалар арасында жүзеге асырылған және ол компанияның жалпы кірістері мен шығыстарының 20 пайызынан аспаған;

      2) осы Қағидаларға 2-қосымшаның 7.2, 7.4, 7.6, 7.9-бөлімдерінде көрсетілген көрсеткіштерді қайта бөлу акциялары (қатысу үлестері) компанияға шешімдерді айқындау құқығын беретін заңды тұлғалар арасында жүзеге асырылған жағдайларда жүзеге асырады.

      Компанияның атқарушы органы даму жоспарына жоғарыда көрсетілген өзгерістер мен (немесе) толықтыруларды енгізген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде даму жоспарына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы компанияның атқарушы органы шешімінің сканерленген көшірмесін электронды есепке тіркеп, Тізілімге енгізу үшін бірыңғай операторға электронды есепті жолдайды.

      Тізілімге электронды есепті енгізуді бірыңғай оператор осы Қағидалардың 11-тармағына сәйкес жүзеге асырады.

      15. Компаниялардың кезекті бес жылдық мерзімге арналған кезекті даму жоспары ұлттық басқарушы холдингтердiң, ұлттық холдингтердiң, ұлттық компаниялардың алдыңғы даму жоспарын іске асырудың соңғы жылынан кешіктірмей әзірленеді.

3-тарау. Компанияның даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу, бағалау және бақылау

      16. Даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеуді тиісті саланың уәкілетті органы Қазақстан Республикасының стратегиялық және бағдарламалық құжаттарының, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының, компанияның даму стратегиясы көрсеткіштерінің, сондай-ақ қаржы-шаруашылық қызметі көрсеткіштерінің орындалуы туралы ақпаратты талдау және қорытындылау мақсатында жүзеге асырады.

      17. Компанияның даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу компанияның даму жоспарының орындалуы бойынша есепті директорлар кеңесі бекіткеннен кейін күнтізбелік отыз күннің ішінде жыл сайын жүргізіледі.

      Компанияның даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу даму жоспарының және директорлар кеңесі бекіткен есепті кезеңдегі даму жоспарының орындалуы бойынша есептің негізінде жүргізіледі.

      18. Тиісті саланың уәкілетті органы бірыңғай оператор әзірлеген бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалана отырып, шоғырландырылған негізде компанияның даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есеп дайындайды.

      Даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есеп компания қызметінің негізгі көрсеткіштерінің орындалуы бойынша мынадай ақпаратты: даму жоспарының шешуші көрсеткіштеріне қол жеткізуді, кірістерді, шығыстарды, қаржылық нәтижені, инвестицияларды, борыштық жүктемені, салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдерді, дивидендтерді, жұмыскерлердің орташа тізімдік санын, еңбекақы төлеу қорын, жаңа жұмыс орындарын құруды, активтерді қайта құрылымдауды, қаржылық тұрақтылықты қамтиды.

      Даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есеп нысаны осы Қағидаларға 3-қосымшада ұсынылған.

      19. Мониторинг жүргізу қорытындысы бойынша тиісті саланың уәкілетті органы компанияның даму жоспарының іске асырылуы бойынша қорытынды дайындайды.

      Қорытынды ерікті нысанда құрылады және мынадай мәліметтерді:

      1) осы Қағиладардың 3-қосымшасында көрсетілген есепті кезеңдегі даму жоспарының іске асырылуы туралы тұжырымдарды, қызметтің негізгі көрсеткіштерін, оның ішінде көрсеткіштердің орындалуы бойынша қорытындыларды;

      2) даму жоспарын іске асыру кезінде туындаған проблемалар, олардың қызметтің мақсаттары мен көрсеткіштеріне ықпалы, сондай-ақ анықталған проблемаларды шешу және даму жоспарын уақытылы іске асыру бойынша қабылдалған/жоспарланған шаралар;

      3) компанияның даму жоспарын іске асыруды жалғастыру компанияның даму жоспарына өзгерістер немесе толықтырулар енгізу, жоспарларған іс-шараларды жауапты орындаушылардың уақытылы жүзеге асырылуын қамтамасыз ету шараларын қолдану және т.б бойынша ұсынымдарды;

      4) қажет болған жағдайда жекелеген мақсаттарды, міндеттерді, іс-шараларды, ресурстарды қайта бөлуді қайта қарауды және проблемаларды шешуге қойылатын жаңа тәсілдер әзірлеуді қамтиды.

      Даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу бойынша есеп және қорытынды даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу нәтижелері болып табылады.

      20. Даму жоспарын мониторингілеу нәтижелерін (қол қойылған және мөрмен расталған қорытындының қағаз нұсқасының сканерленген көшірмесін қоса бере отырып) тиісті саланың уәкілетті органы бірыңғай операторға электронды есеп түрінде ұсынады.

      Бірыңғай оператордың электрондық есепті тізілімге қосуы түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тиісті саланың уәкілетті органының электронды мекенжайына электрондық есепті тізілімге қосу туралы хабарлама жібере отырып жүзеге асырады.

      Бірыңғай оператордың электрондық есепке техникалық ескертулері болған жағдайда тиісті саланың уәкілетті органы ескертулерді жояды және ескертулерді алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қайтадан бірыңғай операторға енгізеді.

      21. Даму жоспарының іске асырылуын бағалауды компанияның директорлар кеңесі жыл сайын даму жоспарының іске асырылуын мониторингілеу өткізілгеннен кейін есепті кезеңнен кейінгі екінші жылдың бірінші айының 25-і күніне дейін осы Қағидалардың 22-тармағында көрсетілген даму жоспарының іске асырылуын бағалау көрсеткіштерінің тізбесіне сәйкес жүзеге асырады.

      Даму жоспарының іске асырылу нәтижелерін бағалау компания даму жоспарының есепті кезеңдегі орындалуы бойынша есептің және тиісті саланың уәкілетті органының есепті кезеңдегі мониторинг нәтижелерінің негізінде жүргізіледі.

      22. Даму жоспарының іске асырылуын бағалау көрсеткіштерінің тізбесі мыналарды бағалауды:

      1) елдің бағдарламалық және стратегиялық құжаттарының, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының, сондай-ақ компанияның даму стратегиясының орындалуына сәйкестігіне компанияның даму жоспарының орындалуын;

      2) компания қызметінің өндірістік көрсеткіштерінің орындалуын;

      3) компания қызметінің қаржылық көрсеткіштерінің орындалуын;

      4) инвестициялық (инновациялық) жобалардың іске асырылуын;

      5) корпоративтік басқаруды;

      6) өзге де мақсаттардың, міндеттердің орындалуын және компанияның бекітілген даму жоспарында көрсетілген қызметтің болжамды түйінді көрсеткіштеріне қол жеткізуді бағалауды қамтиды.

      23. Даму жоспарының іске асырылуын бағалау нәтижелерін компанияның атқарушы органы компания директорлары кеңесі отырысының хаттамасынан үзінді көшірме алған күннен бастап, бес күні ішінде бiрыңғай операторға даму жоспарының іске асырылуын бағалау нәтижелерін бекіту туралы компания директорлары кеңесі шешімінің сканерленген көшірмесін қоса бере отырып электрондық есеп түрінде ұсынады және осы Қағидалардың 11-тармағында белгіленген тәртіппен Тізілімге енгізеді.

      24. Тиісті саланың уәкілетті органы мониторинг нәтижелерін және компанияның даму жоспарын бағалауды (құпия сипаттағы және қызмет бабында пайдалану ақпаратынан басқа) өз интернет-ресурсында орналастырады.

      25. Даму жоспарының іске асырылуын бақылауды стратегиялық және бағдарламалық құжаттардың, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларының, компанияның даму стратегиясы мен даму жоспарының, оның ішінде бұзушылықтарды анықтау, жою және болдырмау мақсатында ағымдағы жылы жоспарлы және жоспардан тыс тексерулер жолымен орындалуының толықтығы мен уақтылығын талдау мақсатында тиісті саланың уәкілетті органы жүзеге асырады.

      26. Мемлекет акционері болып табылатын ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компанияның даму жоспарының әзірленуі, орындалуы үшін ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық холдингтердің, ұлттық компанияның атқарушы органдары жауапты болады.

      27. Компанияның атқарушы органы 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 64-бабына сәйкес:

      1) осы Қағидалардың 6, 8 және 14-тармақтарында белгіленген мерзімдерде сәйкес даму жоспарын уақтылы әзірлеуге және келісуге;

      2) осы Қағидалардың 10, 11, 14 және 23-тармақтарына сәйкес бірыңғай операторға электрондық есепті уақтылы беруге;

      3) даму жоспарындағы мәліметтердің дұрыстығына;

      4) даму жоспарының іске асырылуының нәтижелілігі мен тиімділігіне жауапты болады.

      28. Тиiстi саланың уәкiлеттi органы осы Қағидалардың 18, 19 және 20-тармақтарын орындамағаны үшін 2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінің 64-бабына сәйкес жауапты болады.

Даму жоспары бөлімдерінің құрылымы

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 06.03.2019 № 17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      Ескертпе: Компанияның мақсаттарын, міндеттерін, түйінді көрсеткіштерін, қаржы-шаруашылық қызметінің көрсеткіштерін және басқа да мәліметтерді ашу үшін қажетті болса, даму жоспарын басқа тармақтармен, тармақшалармен және қосымшалармен толықтыруға болады.

      Даму жоспары тармақтармен, тармақшалармен және қосымшалармен толықтырылған жағдайда, әрбір толықтырылған тармақтың, тармақшаның және қосымшаның тиісті атауы болуы тиіс.

Даму жоспарының көрсеткіштер тізбесі

      Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 06.03.2019 № 17 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1. Ұлттық басқарушы холдинг (жарғылық капиталына мемлекет қатысатын ұлттық холдинг, ұлттық компания)

      (бұдан әрі – Компания) туралы жалпы мәліметтер:

      1.1 Компанияның құрылуы туралы ақпарат:

      1.2 Компания тобының, оның тобына кіретін, оның ішінде _________ жағдай бойынша Қазақстан Республикасының резиденттері емес болып табылатын барлық ұйымдар көрсетілген, корпоративтік құрылымы:

      Квазимемлекеттік сектор субъектілерінің саны туралы жиынтық ақпарат

      1.3 Компанияның ұйымдастырушылық құрылымы (қызметкерлер саны көрсетілген), схемасы және сипаттамасы.

      2. Компанияның және акциялары (қатысу үлестері) Компанияға заңды тұлғалар қабылдайтын шешімдерді тікелей айқындау құқығын беретін заңды тұлғалардың жылдар бойынша бөле отырып, бес жылдық кезеңге арналған қызметінің мақсаттары мен міндеттері, оның ішінде қызметі тиімділігінің түйінді көрсеткіштері:

      кестенің жалғасы

      Ескертпе:

      * Даму жоспарының түйінді көрсеткіштерінің мәні Компанияның және оның еншілес ұйымдарының қаржылық, экономикалық және өндірістік көрсеткіштерінің өзара байланысын және салыстыруды қамтамасыз ету жолымен айқындалады.

      ** даму жоспарында нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізбеу себептері көрсетіледі.

      3. Даму жоспарын іске асыру бойынша Компания жоспарлайтын іс-шаралар, оның ішінде мыналар бойынша:

      3.1 қызметтің түйінді көрсеткіштеріне қол жеткізу:

      3.2 активтерді қайта құрылымдау және олардың негіздемесі:

      Ескертпе:

      * активтер – бұл Компания тобына кіретін заңды тұлғалар

      ** есепті бес жылдық кезеңнен кейінгі жылдың 1 қаңтарына Компаниялар тобының құрылымы көрсетіледі

      4. Бюджетпен қатынасы:

      4.1 Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес республикалық бюджеттен жоспарланатын түсімдер:

      Ескертпе:

      ** даму жоспарында нәтижелер көрсеткіштеріне қол жеткізбеу себептері көрсетіледі

      4.2 Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес компанияның даму жоспарының көрсеткіштер тізбесінде көрсетілген бюджетке жоспарланған салықтар мен өзге де міндетті төлемдерді (жанама салықтарды қоспағанда) төлеу*:

      Ескертпе:

      * нысан шоғырландырылған деректер бойынша толтырылады

      4.3 мемлекеттік акциялар пакетіне жоспарланатын дивидендтер төлемі:

      5. Мынадай түрлер бойынша бөліністе компаниялар мен акциялары (қатысу үлестері) компанияға заңды тұлғалар қабылдайтын шешімдерді айқындау құқығын беретін осы заңды тұлғалардың күрделі салымдары мен инвестицияларының жалпы көлемі:

      күрделі салымдар, оның ішінде инвестицялық жобалар (жаңа жобаларға күрделі салымдар, қазіргі жобаларға күрделі салымдар);

      объектілерді салу және жаңғырту; негізгі құралдарды сатып алу; материалдық емес активтерді сатып алу және өзге де салымдар;

      инвестициялар, оның ішінде акциялар пакетін (қатысу үлесін) сатып алу; жарғылық капиталға салымдар және өзге де инвестициялар:

      6. Акциялары (қатысу үлестері) Компанияға осы заңды тұлғалар қабылдайтын шешімдерді айқындау құқығын беретін Компаниялар мен заңды тұлғалардың қаржылық тұрақтылығы:

      6.1 ішкі және сыртқы қарыз алу бөлінісінде қарыз алудың құрылымы мен өтеу кестесі (оның ішінде еншілес ұйымдардың):

      кестенің жалғасы

      кестенің жалғасы

      Бірінші басшы _______________

      (Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда))

      М.О.

      Ескертпе:

      * Мемлекеттік кәсіпорындар мен мекемелердің, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың тізіліміне есепті айдан кейінгі айдың 10-күніне дейін тоқсан сайын ұсынылады

      6.2 Компанияның және акциялары (қатысу үлестері) Компанияға осы заңды тұлғалар, оның ішінде борыш деңгейін сипаттайтын көрсеткіштерді (нақты экономика сенкторының команиялары үшін: борыш коэффициенті/EBІTDA (Earnіngs before іnterest, taxes, deprecіatіon and amortіzatіon), қаржылық левередж коэффициенті, проценттерді жабу коэффициенті, ағымдағы өтімділік коэффициенті) көрсете отырып, қабылдайтын шешімдерді айқындау құқығын беретін заңды тұлғалардың қаржылық тұрақтылығының негізгі көрсеткіштері:

      Бірінші басшы _______________

      (Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)

      М.О.

      Ескертпе:

      *Мемлекеттік кәсіпорындар мен мекемелердің, жарғылық капиталына мемлекет қатысатын заңды тұлғалардың тізіліміне есепті айдан кейінгі айдың 15-күніне дейін жарты жылдың және бір жылдың қорытындысы бойынша ұсынады

      Жалпы компания бойынша қаржылық тұрақтылық көрсеткіштерін міндетті түрде нормативпен салыстыра отырып, есептеу қажет

      Борыш коэффициенті/ЕВІTDA – бұл Компанияға салынатын борыштық жүктеменің көрсеткіші, оның қолда бар міндеттемелерді өтеу қабілеттігі (төлем қабілеттігі). Компанияның қарыздары бойынша есептеу үшін қажет қаражат түсімдерінің көрсеткіші ретінде, бұл жағдайда EBІTDA көрсеткіші – проценттер, салықтар мен амортизация шегерілгенге дейінгі пайда пайданылады.

      Мынадай формула бойынша есептеледі:

      Борыш коэффициенті/ЕВІTDA = жиынтық міндеттемелер / EBІTDA

      Борыш коэффициентінің/ЕВІTDA ұсынылатын мәні: <3, >4-5 мәні Компанияның борыштық жүктемесінің тым үлкендігін және өздерінің қарыздарын өтеудің ықтимал проблемарын білдіреді.

      Қаржылық левередж коэффициенті компанияның қаржылық тәуекеліне тікелей пропорционалды және компания активтерін қаржыландыру көздеріндегі қарыз қаражатының үлесін көрсетеді.

      Мына формула бойынша есептеледі:

      мұнда:

      LC - қарыз капитал;

      EC - меншікті капитал.

      Ұсынылатын DR мәні: <1, >1 мәні компанияның қаржылық тұрақтылығына теріс әсер етуі мүмкін оның борыштық жүктемесі жоғары екендігі туралы куәландырады.

      Проценттерді жабу коэффициенті – Компанияның өзінің борыштық міндеттемелеріне қызмет көрсету қабілеттігін сипаттайды. Көрсеткіш бір жылдағы проценттер мен салықтарды және сол кезеңдегі борыштық міндеттемелер бойынша процентті төлеуге дейінгі пайданы салыстырады.

      Мына формула бойынша есептеледі:

      Проценттерді жабу коэффициенті = EBІT / Төлеуге жататын проценттер

      Ұсынылатын мән: проценттерді жабу коэффициенті төмен болған сайын, Компанияның кредиттік ауыртпалығы жоғарылайды және банкрот болу ықтималдылығы жоғарылайды. Коэффициенті 1,5-тен төмен болса, Компанияның өз борышына қызмет көрсету мүмкіндігіне күмән тудырады. Коэффициенті 1-ден аз болуы шекті болып есептеледі.

      Ағымдағы өтімділік коэффициенті - компанияның қолда бар айналым қаражаты есебінен ағымдағы берешегін өтеу қабілеттігін анықтау үшін есептеледі.

      Мына формула бойынша есептеледі:

      мұнда:

      CA-ағымдағы активтер;

      CL - ағымдағы міндеттемелер.

      Ұсынылатын CR мәні: 1 - 2. <1 мәні төлем қабілеттігін жоғалту ықтималдығы туралы, >4 мәні - қарыз қаражатын пайдаланудың жеткіліксіз белсенділігі туралы куәландырады және оның салдары ретінде меншікті капитал рентабельділігінің мәні аз.

      6.3 ағымдағы жылға Компанияның және оның еншілес ұйымдарының борыштық жүктемесін айқындау (ағымдағы жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша):

      Ескертпе:

      * Қаржылық міндеттемелер көлемі – шартқа негізделген:

      ақша қаражатын немесе өзге қаржылық активті басқа субъектіге беру;

      әлеуетті түрде субъект үшін пайдасыз шарттарда басқа субъектімен қаржылық активтермен немесе қаржылық міндеттемелермен алмасу міндеттемесі;

      есеп айырысуы субъектінің меншікті үлестік құралдарымен жүзеге асырылатын немесе асырылуы мүмкін және: оған сәйкес субъект меншікті үлестік құралдарының ауыспалы санын беретін немесе беруге міндетті болатын;

      есеп айырысу тіркелген ақша қаражатының сомасын немесе басқа қаржылық активін меншікті үлестік құралдарының тіркелген санына айырбастауға қарағанда, басқа тәсілмен жүргізілетін немесе жүргізілуі мүмкін шарт болып табылатын кез келген міндеттемелер көлемі. Бұл мақсаттарда меншікті үлестік құралдар болашақта субъектінің меншікті үлестік құралдарын алуға немесе жеткізуге жасалған шарттар болып табылатын құралдарды қамтымайды.

      ** қарыз алу сыйымдылығының коэффициенттері – Компания (ұйым) Компания (ұйым) үшін қарыз алу сыйымдылығының нормативтік мәнін дербес айқындайды.

      7. Мыналарды қоса алғанда, қаржылық-шаруашылық қызметтің негізгі көрсеткіштері, өсу немесе төмендеу себептерін негіздей отырып, талдау:

      7.1 уақытша бос ақшалай қаражатты басқару, оларды орналастыру саясаты:

      Компанияның (еншілес ұйымның) атауы