Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасын бекіту туралы

      РҚАО-ның ескертпесі!
      Осы бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 5-т. қараңыз.

      Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 5 шілдедегі Қылмыстық-атқару кодексінің 16-бабы 1-бөлігінің 9) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасы бекітілсін.

      2. "Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасын бекіту туралы" Ішкі істер министрінің 2012 жылғы 30 наурыздағы № 184 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2012 жылы 10 мамырда № 7633 тіркелген, "Казахстанская правда" газетінің 2012 жылғы 4 тамыздағы № 251-253 (27070-27072) санында, Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының 2012 жылғы 2 тамыздағы № 9 актілер жинағында жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

      3. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті (Б.М. Бердалин):

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрықты "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде және ресми бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауды;

      3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің www.mvd.gov.kz интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрінің орынбасары полиция генерал-майоры Е.З. Тургумбаевқа және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі Қылмыстық-атқару жүйесі комитетіне (Б.М. Бердалин) жүктелсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі, бірақ 2015 жылғы 1 қаңтардан ерте емес.

Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасы
1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1. Осы Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидасы (бұдан әрі – Қағида) қылмыстық-атқару жүйесі бөліністерінің тәрбие қызметтерінің бөліністері қызметкерлерінің бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу тәртібін, оның ішінде:

      1) бас бостандығынан айыруға сотталғандарға тәрбиелiк ықпал етуді;

      2) карантин бөлiмшесiне жаңадан келген сотталғандармен тәрбие жұмысын;

      3) жасақтардағы сотталғандармен тәрбие жұмысын;

      4) жазаны өтеудiң дағдылы, жеңілдетілген, қатаң және жеңілдікті жағдайларында тәрбие жұмысын жүргізу ерекшелiктерiн;

      5) сотталғандарды босатылуға дайындау кезiнде олармен тәрбие жұмысын жүргізуді;

      6) жасақ бастығының, психологтың құжаттамасын;

      7) мекемедегi сотталғандардың ерікті ұйымдарын;

      8) кәмелетке толмаған сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекшелiктерiн;

      9) өмiр бойы бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жатқан сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекшелiктерiн;

      10) сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуде психологтардың қатысуын айқындайды.

      2. Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріндегі (бұдан әрі – мекемелер) сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасына, сондай-ақ осы Қағидаға сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Мекемедегі сотталғандармен тәрбие жұмысын мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөнiндегi орынбасары бақылайды және үйлестiредi. Сотталғандармен тәрбие жұмысын тікелей жүргізілуді сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімнің бастығы мен қызметкерлері, сондай-ақ осы Қағидада белгіленген шекте мекеменің басқа да қызметкерлері қамтамасыз етедi.

      4. Толық қауіпсіздік және тәртіптік изолятор мекемелерін қоспағанда, мекемелерде мекеме әкімшілігінің бақылауымен жұмыс істейтін сотталғандардың ерікті ұйымдары құрылады.

      5. Сотталғандармен тәрбие жұмысын ұйымдастырудың негiзi:

      1) сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы жеке бөлiм болып жоспарланатын мекеменің тоқсанға арналған жұмыс жоспары. Осы бөлімге ұсыныстарды, сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімінің (бөлімше, топ) бастығы жасайды, ол мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарымен келісіледі;

      2) жасақ бастығы жасайтын және сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы бөлімінің (бөлімше, топ) бастығымен келісілген және мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары бекітетін жасақтағы тәрбие жұмысының тоқсандық жоспары болып табылады.

      6. Жоспарларда тәрбие жұмысының негiзгi бағыттары, сотталғандармен жеке-тәрбие жұмысы, оларды жалпы, техникалық немесе кәсiптiк оқыту, сотталғандардың ерікті ұйымдарының жұмысын бақылау, мәдени-бұқаралық iс-шаралар өткiзу, дiни және қоғамдық ұйымдармен өзара iс-қимыл жасасу мәселелері көрсетіледі.

      7. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуге, азаматтар мен қамқоршылық кеңестер, сотталғандардың ата-аналар комитеттері, кәсіптік одақтар, еңбек ұжымдары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген қоғамдық бірлестіктер, діни бірлестіктер, қоғамдық және қайырымдылық қорлары, саяси партиялар қатыса алады.

2-тарау. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарға тәрбиелік ықпал ету

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      8. Мекемелерде сотталғандардың түзелуіне, яғни заң талаптарын сақтауға, еңбекке және өзгеде қоғамдық пайдалы жұмыспен айналысуға, білім және мәдени деңгейін арттыруға, оңалту бағдарламаларына қатысуға ынтасын қалыптастыруға бағытталған іс-шаралар кешені жүргізіледі.

      Іс-шаралар кешенін жүргізу үшін тәрбиелеудің мынадай түрлері пайдаланылады:

      1) адамгершiлiк тәрбиесі сотталғандарда моральдық-этикалық түсінікті қалыптастыруға, әрбір сотталған адамның қоғамда өз тәртiбiн күнделiктi сыртқы бақылаусыз реттеу қабiлеттiгін қалыптастыруға бағытталған;

      2) әлеуметтiк-құқықтық тәрбиесі мемлекет пен азамат арасындағы өзара қарым-қатынас, бас бостандығынан айыру орындарындағы сотталғандардың құқықтары мен мiндеттерi туралы бiлулерi, құқықтық нормаларды сақтау қажеттiлiгiне көз жеткiзуi, жасаған қылмысының қоғамдық қауiптілігінің мәні туралы түсінік алуына бағытталған;

      3) эстетикалық тәрбие сотталғандардың эстетикалық талғамының және қоршаған ортаға адал қатынасының қалыптасуына ықпал ететін табиғат, өнер, әдебиет, сурет сұлулығының түсінігін дамытуға бағытталған;

      4) еңбек тәрбиесі сотталғанның еңбек ету қабiлетін дамытуға, оған босатылғаннан кейiн жұмысқа орналасу үшiн қажетті мамандық алуына мақсатталған;

      5) дене тәрбиесі бас бостандығынан айыру орындарында сотталғанның дене саулығын бiрқалыпты ұстауға және бос уақытын ұйымдастыруға бағытталған;

      6) психологиялық тәрбиесі жазасын өтеп жатқан адамның психологиялық іс-әрекетінің заңдылығын зерттеуге, оның қылмыстық көзқарасын бұзу, сотталғанның жеке басын, оған түзелу процесінде ықпал ететін негiзгi факторды зерттеуге бағытталған.

      9. Сотталғандармен тәрбие жұмысы психологиялық-педагогикалық әдістер негізінде жеке, топтық және бұқаралық нысандарда ұйымдастырылады.

      Тәрбие жұмысын жүргізу барысында камераларда ұсталынатын сотталғандар, осы үй жайларға арналған шағын және үлкен топтарға біріктіріледі.

      10. Жеке тәрбие жұмысы сотталғанның жеке ерекшелiктерiн ескере отырып, оның бостандықтағы өмiрге ойдағыдай бейiмделуіне және сотталғандармен жұмыс жасау бағдарламасына сәйкес жүргiзiледi, бағдарлама психологтың ұсыныстары негізінде оның мекемеде болған барлық кезеңіне құрылады және мынадай төрт негiзгi кезеңге бөлінеді:

      1) бейімделу кезеңіне, өмiрдiң жаңа жағдайларына үйрену;

      2) даму кезеңiне, өмiрдiң жаңа жағдайларына қызығушылықты дамыту;

      3) сыртқы ықпалдың өзi-өзiн тәрбиелеумен үйлесу кезеңiне;

      4) сотталғанның босатылуына дейінгі кезең.

      Сотталғанмен жұмыс жасау бағдарламасының негiзiнде сотталғанның мекемеде болған әр кезеңіне жасақ бастығы тәрбие жұмысының жеке жоспарын құрады.

      Камераларда ұсталынатын сотталғандармен жеке тәрбие жұмысы тікелей сотталғандар ұсталынған камераларда жүргізіледі.

      Сотталғандармен топтық және бұқаралық тәрбие жұмыстары (сабақтар, дәрiстер, жиындар, диспуттар, конкурстар, көркем өнерпаздар байқаулары, спорттық-ойын сауық iс-шаралары, сотталғандардың ерікті ұйымдарына қатысу, психодиагностикалық, психокоррекциялық, психопрофилактикалық және консультациялық жұмыс тәрбие жұмысын шағын және үлкен топтарда жүргiзудi көздейді.

      11. Сотталғанды зерделеу және онымен тәрбие жұмысын жүргiзу бойынша ай сайын осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғанның жеке тәрбие жұмысын жүргiзу күнделiгiне (бұдан әрі – ЖТЖ күнделігі) жазылады.

3-тарау. Карантин бөлімшесіне жаңадан келген сотталғандармен тәрбие жұмысы

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      12. Сотталғанның мекеменің карантин бөлiмшесінде болуы мінез-құлқының негізгі ерекшелiктерiн, психологиялық ерекшеліктерін зерттеу, жалпы бiлiм деңгейiн анықтау, сотталғанның жаза өтеу тәртібімен және шарттарымен танысуы, сондай-ақ денсаулық жағдайын тексеру және санитарлық-гигиеналық шараларды өткiзу үшiн пайдаланылады.

      13. Осы Қағидаға 2-қосымшаға сәйкес (жаза өтеу жағдайларының түрлері бойынша кесте) әрбір сотталғанға мекеме түрiнiң өзгеруі, шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатуға (бұдан әрі – ШТМББ) өтініш беру не болмаса жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңiл түрiмен ауыстыру (бұдан әрі – НЖЖА), жазаны өтеудiң бiр жағдайынан басқасына ауыстыру тәртiбi түсіндіріледі.

      14. Карантин бөлiмшесінде сотталғандармен тәрбие жұмыстары сабақтар, әңгiмелесу және мекеме қызметкерлерiмен кездесу түрiнде жүргiзiледi. Сотталғандарға кiтаптар, газеттер, журналдар оқу, орталық және жергiлiктi радио хабарларын тыңдау, теледидардан хабарлар көру мүмкiндiгi берiледi.

      Карантин бөлімшесінде сотталғандарға мекеменің қызметі және ішкі тәртіп қағидалары туралы бейнеролик көрсетіледі.

      15. Жаңадан келген сотталғандармен тәрбие жұмысы осы Қағидаға 3-қосымшаға сәйкес карантин бөлiмшесіндегi сотталғандармен сабақ жүргізудің кешенді үлгі жоспарымен сәйкес жүзеге асырылады.

      16. Карантин бөлiмшесінде сотталғандардың кешендi оқу жоспарының тармақтарын орындау осы Қағидаға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мекеменің қызметтерi мен бөлiмдерiнiң карантин бөлiмшесiне кіру журналында көрсетiледi.

      17. Психолог жаңадан келген сотталғандарға психодиагностикалық тексеру жүргiзедi және олардың әрқайсысына осы Қағидаға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеке зерттеу сызбасын толтырады.

      18. Өткiзiлген жұмысты талдау нәтижелері бойынша психолог психологиялық мiнездеме жасайды және тиісті қызметтерге жаңадан келген сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің негiзгi бағыттары бойынша ұсыныс бередi, олар ЖТЖ күнделiгiне енгізіледi.

      19. Жаңадан келген сотталғандармен карантин бөлiмшесiнде жұмыс жүргiзу үшiн мекеме бастығының бұйрығымен жасақ бастығы бекітіледі, оған тәрбие жұмыстарын жүргізу, ЖТЖ күнделiгiн бастапқы толтыру және сотталғандарды жасаққа бөлудi дайындау бойынша мiндеттер жүктеледi.

4-тарау. Жасақтарда сотталғандармен тәрбие жұмысы

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      20. Жасақта сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргiзу оның бастығына жүктеледi. Жасақ бастығы өз қызметiн мекеменің жұмыс жоспары негiзiнде жасақтың ерекшеліктерін, сотталғандардың жеке қасиеттерiн, сондай-ақ мекеменiң басқа қызметтерiнің ұсыныстарын және психологтың ұсынымын ескере отырып, тоқсан сайын жоспарлайды және ұйымдастырады.

      21. Жасақ бастығы сотталғандарға олардың құқықтары мен мiндеттерiн, еңбек және демалыс шарттарын түсiндiредi, заңнамалық актiлерге қолжетімділігін қамтамасыз етедi және осы Қағидаға 6-қосымшаға сәйкес оларға бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан сотталғандар арасында әлеуметтiк-құқықтық оқыту бойынша сабақ өткiзудiң тақырыптық жоспары бойынша сабақтар өткiзудi ұйымдастырады.

      22. Сотталғандардың заңмен белгiленген жаза мерзімінің бір бөлiгi аяқталған кезде жасақ бастығы жазаны өтеу жағдайларын, мекеме түрін өзгерту, ШТМББ, НЖЖА мәселесін шешу мүмкіндігі үшін осы Қағидаға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мiнездеме сотталғандарға дайындайды, ол жеке іске тігіледі.

      23. Сотталғандармен жасақ буынында тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруда жасақ бастығына көмек көрсету мақсатында мекеме бастығының бұйрығымен бір жыл мерзімге Жасақтың тәрбиешiлер кеңесi (бұдан әрi – ЖТК) құрылады, оның отырыстары кемiнде айына бiр рет өткiзiледi.

      24. ЖТК құрамына: ЖТК төрағасы – жасақ бастығы, мекеменің сотталғандармен жұмыс жасау дағдысы бар басқада қызметкерлері, жалпы бiлiм беретiн мектептің және кәсіптік-техникалық колледждің, оқу консультативтік пункттердің оқытушылары кiредi.

      25. ЖТК мүшелерi сотталғандармен тәрбиелiк әңгiмелесу жазбасын және ЖТК ұсынымдарын ЖТЖ күнделiгiне енгiзедi, сотталғандарды ШТМББ немесе НЖЖА, мекеме түрiн өзгерту және жазаны өтеудiң басқа жағдайларына ауыстыру, сондай-ақ сотталғандардың мекемелерден тыс жерге шығу жөніндегі сипаттамалық материалдарды (оның жеке басын сипаттайтын деректер, мінез-құлқы, жазаны өтеу кезінде оқуға және еңбекке деген көзқарасы) дайындауға қатысады, сотталғандардың ерікті ұйымдарының жұмыстарына көмек көрсетеді.

      26. Сотталғанның мінез-құлық дәрежесі Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінің 95-бабына (бұдан әрі - ҚР ҚАК) сәйкес айқындалады.

      27. Мінездеме мен мінез-құлық дәрежесіне берілген баға сотталғанның жеке iсiне тiгiледi және сотталғанның назарына қол қою арқылы жеткiзiледi.

      28. Жағымды мінез-құлқы болған, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзуға жол берген сотталған осы дәрежеден айырылады және оған ҚР ҚАК 95-бабына сәйкес теріс мінез-құлық дәрежесі қойылады.

      29. Мінез-құлық дәрежесін қою үшін материалдарды дайындау кезінде ҚР ҚАК 132-бабының 10-бөлімі ескеріледі.

      30. ЖТК жұмысының нәтижелерi жылына кемінде бір рет мекеме қызметкерлерiнiң жалпы жиналысында қаралады.

      31. Белгілі жағдайларда белгіленген жаза мерзімін өтегеннен кейін жасақ бастығы сотталғанды мекеме комиссиясына ұсыну үшін мынадай материалдарды:

      1) мінездеме;

      2) мекеме бастығы немесе оны алмастыратын адам берілген сотталғанның мінез-құлық дәрежесіне бағаны көрсете отырып, ЖТК отырысының хаттамасынан үзіндіні (бұдан әрі - үзінді);

      3) ЖТЖ күнделігін дайындайды.

      32. Мекеме комиссиясының жазаны өтеуді бұрынғы жағдайда қалдыру немесе басқа жағдайға ауыстыру туралы шешім хаттамаланады, үзінді жеке iске тiгіледі, ал ЖТЖ күнделiгiне қабылданған шешім жөнінде тиісті жазба жазылады.

      33. Жасақтарда сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуге психолог тартылады, ол:

      1) сотталғанның жеке басын зерделеудi жүргізеді;

      2) сотталғандар арасында жеке тұлғалық қарым-қатынасты айқындайды;

      3) жеке тұлғалық және топаралық жанжалдың, кикілжің жағдайлардың туындау себептері мен салдарын зерделейдi;

      4) жазаны өтеудiң белгiленген тәртiбiн бұзудың алдын-алу бойынша ұсыным әзiрлейдi және сотталғандармен мінез-құлық тактикасы мәселесі бойынша мекеме басшылығымен және қызметкерлерімен консультациялық жұмыс жүргiзедi;

      5) осы Қағидаға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғанға психодиагностикалық тексерiс жүргізу өтiнiмдері бойынша сотталғандарға жеке тұлғасының жеке мінез ерекерекшеліктеріне зерделеу жүргiзедi.

5-тарау. Жазаны өтеудің дағдылы, жеңілдетілген, қатаң және жеңілдікті жағдайларында тәрбие жұмысын жүргізу ерекшеліктері

      Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      34. Жазаны өтеудiң дағдылы жағдайында тәрбие жұмысы сотталғандардың мекемеде жаза өтеу жағдайларына бейiмделуіне бағытталған.

      35. Жазаны өтеудiң дағдылы жағдайында сотталғандарға олардың құқықтары мен мiндеттерi, еңбек және демалыс шарттары түсiндiріледі, сондай-ақ жазаның орындалуын реттейтiн заңнамалық актiлерге қол жетімділік қамтамасыз етіледі.

      Сотталғанның жеке басы жан-жақты зерделенеді және тәрбиелік ықпал етуді жағымды қабылдауға және қоршаған ортаның жағымсыз ықпалын теріске шығаруға психологиялық дайындық дәрежесі анықталады.

      36. Жазаны өтеудiң жеңiлдетiлген жағдайында сотталғандардың бейiмделу процесі аяқталады және дағдылы жағдайларда қалыптасқан оң дағдыларды дамыту және бекiту жалғасады.

      37. Жеңiлдетiлген жағдайларда сотталғандармен тәрбие жұмысы мынадай:

      1) мекеменiң қоғамдық қызметiне ену;

      2) жағымды қабiлеттерi мен құлшыныстарын көрсету үшiн жағдай жасау;

      3) өзiн-өзi тәрбиелеуге ниеттеу;

      4) бiлiм, мамандық алудағы пайдалы бастамаларды ынталандыру;

      5) әлеуметтік-маңызды байланысты нығайту;

      6) өз кiнәсiн түсіну және құқықты мойындайтын мінез-құлыққа талпыну жолдарымен жүзеге асырылады.

      38. Жазаны өтеудiң қатаң жағдайларында сотталғанның заңсыз әрекеттерінің себептері зерделенеді және жойылады, сондай-ақ тәрбиелiк ықпал етудің дұрыс түсiнігі, оның өз кiнәсiн мойындауы қалыптастырылады.

      39. Жазаны өтеудiң қатаң жағдайларында:

      1) сотталғанды қасақана тәртiп бұзушы деп тануға себеп болған салдар мен жағдайларды жан-жақты талдау;

      2) психо-педагогикалық ықпал етудің ұтымды нысандарын, құралдары мен себептерін іздестіру және тәжірибеге енгізу;

      3) сотталғанға онымен тәрбие жұмысын жүргізуге оң қатынасын қалыптастыру, мекеменiң қоғамдық қызметіне одан әрі қатысуға алғышарттар жасау болып табылады.

      40. Сотталған қатаң ұстау жағдайындағы жасаққа келген соң жасақ бастығы оның жеке iсiн, ЖТЖ күнделiгiн психологтың ұсынымын мұқият зерделейді.

      41. Жасақ бастығы сотталғанның жеке басын зерттеу мақсатында жеке-тәрбиелiк әңгiмелер жүргізеді, сотталғанның одан әрi жазаны өтеу ниетiн анықтайды және алынған мәлiметтердi ЖТЖ күнделiгiне жазады.

      42. Жазаны өтеудiң жеңiлдікті жағдайларында сотталғанға әлеуметтiк бейiмделуiне көмек көрсетіледі және оның бостандықтағы өмiрге дайындық дәрежесi тексеріледі.

      43. Жеңiлдікті жағдайларда тәрбие жұмысы сотталғанның түзелу нәтижелерін, өзiн-өзi тәрбиелеу, өз мінез-құлқын өз бетінше реттеу қабiлетiн, бостандықтағы өмiрге психологиялық даярлық нәтижелерiн бекiтеді.

      Босатылғаннан кейін жұмысқа орналастыру мүмкіндігі және әлеуметтік-маңызды байланыстарды орнықтыруға шаралар қабылданады.

6-тарау. Сотталғандарды босатылуға дайындау кезінде олармен тәрбие жұмысын жүргізу

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451№ 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      44. Мекеме әкімшілігі сотталғанның түзелуі мақсатында оның қоғамның толық құқылы мүшесі әлеуметтік мәртебесіне қалпына келуіне, тәртіптің жалпыға бірдей қабылданған нормалары (қайта әлеуметтендіру) мен құқық нормалары негізінде қоғамда өз бетінше өмір сүруіне оралуына көмектеседі.

      Жаза мерзімін өтеуіне бір жыл қалған бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеп жатқан сотталғандарға қатысты қайта әлеуметтендіруді пробация қызметі мекеме әкімшілігімен бірлесіп әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету нысанында жүзеге асырады.

      Мекеме әкімшілігі бұл ретте сотталған адамға босатылғаннан кейін әлеуметтік бейімделу үшін қажетті әлеуметтік-құқықтық көмектің көлемі бойынша жеке бағдарлама жасайды, ол сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жері бойынша пробация қызметіне жолданады.

      Пробация қызметі мекеме әкімшілігімен бірлесіп әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету жеке бағдарламасын құрады және іске асырады.

      Әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету жеке бағдарламасында:

      1) пробация қызметі сотқа дейінгі пробация кезеңінде әзірлеген сотқа дейінгі баяндаманың деректерін (болған жағдайда);

      2) қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде болған кезеңіндегі сотталғанның мінез-құлқын сипаттайтын материалдарды;

      3) босатуға дайындалатын адамдардың өтелген және (немесе) өтелмеген талап арыздары туралы мәліметтерді;

      4) босатуға дайындалатын сотталғанның әлеуметтік байланыстары, оның денсаулық жағдайы, білім деңгейі, еңбек дағдылары, құқықтары мен бостандықтарын іске асырудың құқықтық тетіктері туралы хабардарлығы туралы мәліметтерді, сондай-ақ әлеуметтік мінез-құлықты түзеу және сотталған адамның табысты әлеуметтік бейімделуі үшін қажетті өзге де мәліметтерді;

      5) босатуға дайындалатын сотталғанға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуге бағытталған нақты іс-шараларды;

      6) сотталғанға босатылғаннан кейін оған әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету, оны тұрмыстық және жұмысқа орналастыру бойынша жоспарланған іс-шараларды қамтиды.

      45. Жазасын өтеп жатқан адамдарды босатуға дайындау мекемеге келген алғашқы күнінен басталады. Сотталғандарды босатуға дайындау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру сотталғандарды еңбекке және тұрмыстық орналастыру жөнiндегi қызметкерге жүктеледi. Босатуға дайындау сабақтарын өткiзуге мекеменің барлық қызметкерлерi қатыстырылады.

      46. Сотталғандарды босатуға дайындау бойынша сабақтар сотталғандар арасындағы тәрбие жұмысы жөніндегі бөлiмнің бастығы әзiрлеген және мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөнiндегi орынбасары бекiткен бағдарлама бойынша өткiзiледi.

      47. Бағдарламада құқықтық және ұйымдастырушылық мәселелері, босатылатындарға төлқұжаттар (жеке куәлiк) беру тәртiбiмен таныстыру және тұрақты мекенжайы бойынша тiркелу, соттылығын алу және есептен шығару шарттары бар тұрмыстық, жұмысқа орналастыру, әкiмшiлiк бақылау және сотталғанның босатылғаннан кейiнгi өмiрiн жайғастыруға байланысты басқа да бiрқатар мәселелер қамтылған.

      48. Бағдарлама сотталғанды босатуға психологиялық дайындығын көздейді.

      49. Психолог:

      1) сотталғандарды жазаны өтеу орындарынан босатылуға және жаңа жағдайларда одан әрі өмір сүруге арнайы психологиялық дайындық жүргiзіледi, өз мінез-құлқын жеке реттеуіне көмек көрсетеді;

      2) ерекше қиындықтар туралы әңгiмелесулер жүргізеді, босатылу болашағымен, еңбек және тұрмыстық орналасу белгісіздігімен, туысқандармен, достармен, көршілермен, қылмыстық іс бойынша жәбірленушілермен, олардың туысқандарымен және т.б. қарым-қатынастағы проблеманың болуымен негізделген алаңдаушылық деңгейін төмендету бойынша іс-шаралар өткізеді;

      3) сотталғандардың ой-өрiсiн, олардың сезiмiн, әдеттерiн, жаңа жағдайларда тиісті мінез-құлықты қалыптастыруда психологиялық жағдайдың икемін белсендетуге көмектеседi;

      4) сотталғандарға кәсіптік бағдар беру мәселелері бойынша психологиялық көмек көрсетеді.

      50. Босатылғанға дейін бір жылдан кешіктірмей, осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша әрбір сотталған мекеме бастығының атына өтініш жазады, онда болжамды баратын мекенжайы, жұмыс орны, тұрмыстық және жұмысқа орналасу бойынша оған қандай көмек керектігі көрсетіледі.

      51. Мекеме әкiмшiлiгi бас бостандығынан айыру мерзiмi аяқталғанға дейiн бір жылдан кешiктiрмей, сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жері бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергiлiктi атқарушы органдарын, ішкі істер органдарын және пробация қызметін оның алдағы уақытта босатылатыны, оның тұрғын үйiнiң бар-жоғы, оның еңбекке қабiлеттілігi және алған мамандықтары туралы осы Қағидаға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша хабардар етеді.

      52. Осы Қағидаға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тұрмыстық және жұмысқа орналасу көмегiне мұқтаж барлық сотталғандар тұрмыстық және жұмысқа орналасуға мұқтаж барлық сотталғандарды есепке алудың арнайы журналында ескеріледі.

      53. Жаза мерзімін өтеп болғаннан кейін адамның бас бостандығынан айыру орындарынан босатылуына күнтізбелік жиырма күннен кешiктiрмей, ал өзге де негіздер бойынша босатылған кезде босатылғаннан кейін бір жұмыс күні ішінде олардың таңдаған тұрғылықты жері бойынша республикалық маңызы бар қаланың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың ішкі істер органдарына және пробация қызметтеріне осы Қағидаға 13-қосымшаға сәйкес мекемеден босатылатын (босатылған) адам туралы хабарлама жолданады.

      Адамдарды бас бостандығынан айыру орындарынан босату кезінде мекеме әкімшілігі бағыты мен есепке қою үшiн ішкі істер органына және пробация қызметіне келу уақытын көрсете отырып, жазаны өтеу орнына бару туралы нұсқама бередi, сондай-ақ Пробация қызметіне оған мінездеме беретін материалдарды жолдайды.

      54. Сотталғандарды босатылуға дайындау бойынша жұмыстардың нәтижелерi сотталғанның жеке-тәрбие жұмысы күнделiгiнде көрсетiледi, материалдар сотталғанның жеке iсiне тiркеледi.

7-тарау. Жасақ бастығының, психологтың құжаттамасы

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      55. Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізү кезінде жасақ бастығы мынадай құжаттаманы:

      1) осы Қағидаға 14-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасақ бастығының журналын, онда: жасақтағы сотталғандардың тiзiмдiк құрамы; сотталғандарды көтермелеу және жазалауды есепке алу; тәртiптiк практиканы талдау; жаза өтеудiң белгiленген тәртiбiн бұзуға бейiм адамдардың және профилактикалық есепте тұрған сотталғандардың тiзiмi; жасақта тәрбие жұмыстарының тоқсанға арналған кешендік жоспарлары көрсетiледi;

      2) жеке-тәрбие жұмысы күнделiгiн;

      3) осы Қағидаға 15-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғандардың жасақта өткiзiлетiн сабақтар мен iс-шараларға қатысуын есепке алу журналын;

      4) осы Қағидаға 16-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Жасақ тәрбиешілер кеңесін (Оқу тәрбиешілер кеңесі) хаттамалары журналын;

      5) осы Қағидаға 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғандарды жеке мәселелерi бойынша қабылдау журналын жүргізеді.

      56. Бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу кезінде, психологиялық көмек көрсету бөлігінде психолог мынадай құжаттаманы:

      1) осы Қағидаға 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша карантиндегі сотталғандарды қабылдау журналын;

      2) осы Қағидаға 19-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жеке мәселелер, психологиялық кеңес, психокоррекциялық және психопрофилактикалық шаралар жөнінде қабылдау журналын;

      3) осы Қағидаға 20-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғандарды психодиагностикалық тексеру хаттамаларының журналын (соның ішінде қызметкерлердің өтінімдері бойынша);

      4) осы Қағидаға 21-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғандардың туысқандарына арналған кеңес беру журналын;

      5) осы Қағидаға 22-қосымшаға сәйкес нысан бойынша профилактикалық есепте тұрған адамдарды есепке алу журналын;

      6) осы Қағидаға 23-қосымшаға сәйкес нысан бойынша сотталғандарға арналған психологиялық босаңсу бөлмесінде өткізілетін шараларды есепке алу журналын;

      7) осы Қағидаға 24-қосымшаға сәйкес нысан бойынша профилактикалық есепте тұрған адамдардың картотекасын жүргізеді.

      Қажет болған жағдайда, журналдардағы бағаналар саны көбейтілуі мүмкін.

      Психолог жеке тұлғаны зерттеу нәтижелерін кәртішкелерге немесе электрондық тасымалдағыштарға енгізеді, олардан алфавиттік картотека (ақпараттық деректер базасы) қалыптасады.

8-тарау. Мекемедегі сотталғандардың ерікті ұйымдары

      Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      57. Сотталғандардың ерікті ұйымдары құрылады және өз жұмысында ҚР ҚАК 126 - бабын, сондай-ақ осы Қағиданы басшылыққа алады.

      58. Ерікті ұйымдардың негiзгi міндеттері – сотталғандар арасында салауатты қарым-қатынасты қалыптастыру, қоғам үшiн пайдалы бастамаларды көтермелеу және сотталғандардың түзелуiне әсер ету, еңбегін, тұрмысын және бос уақытын ұйымдастыру мәселелерiн шешуге қатысу болып табылады.

      59. Сотталғандардың ерікті ұйымдары мынадай сипаттағы құрылымдық секциялардан тұрады: бос уақыт және өзі-өзін тәрбиелеу, өндiрiстiк, санитарлық-гигиеналық секциялар мен сотталғандардың өзге бағыттағы мүдделері.

      Сондай-ақ, мекемелерде өзін жақсы жағынан көрсеткен сотталғандардың арасынан мекемелер мен жасақтар ұжымдарының кеңестері құрылады.

      60. Бос уақыт және өзі-өзін тәрбиелеу секциясы (бұдан әрi - БУжӨТС) сотталғандардың бос уақытын ұйымдастыруға, спорттық, мәдени-бұқаралық, үйірме, ағартушылық және басқа да шараларды өткізуіне қатысады.

      61. Өндірістік секция (бұдан әрі - ӨС):

      1) сотталғандарды еңбек қызметiне, орындалатын жұмыстардың және шығарылатын өнiмдердiң сапасын арттыруға қатыстырады, әкiмшiлiкке сотталғандарды еңбекте пайдалану туралы ұсыныс енгiзедi;

      2) мекеме қызметкерлерiмен бiрлесіп техникалық қауiпсiздiктi сақтау жөнiнде рейдтердi жүргiзедi;

      3) озық тәжірибелерді, өнертапқыштық және жаңашылдықты таратуға жәрдемдеседі.

      62. Санитарлық-гигиеналық секция (бұдан әрі - СГС):

      1) сотталғандардың жеке гигиена және өндiрiстiк санитарияны сақтау;

      2) жасақтардың тұрғын, коммуналдық-тұрмыстық үй-жайларының және мекеме аумағының санитарлық жағдайын тексеру бойынша медицина қызметкерлерiмен бiрлесіп рейдтер жүргізу;

      3) санитарлық бюллетеньдер, қабырға газеттерi мен радио бағдарламаларын шығару бойынша жұмыстарға қатысады.

      63. Сотталғандардың ерікті ұйымдарының отырысы кем дегенде тоқсанына бiр рет өткізіліп, хаттамамен ресiмделедi. Талқыланатын мәселелердiң сипатына қарамастан отырысқа мекеме әкiмшiлiгiнiң өкiлi қатысады.

9-тарау. Кәмелетке толмаған сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекшеліктері

      Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      64. Мекемедегі тәрбие жұмысы бірыңғай оқу-тәрбие процесінің құрамдас бөлігі болып табылады және сотталғандарды түзеу мақсатында оларға жоспарлы және мақсатты ықпал етумен айқындалады.

      Кәмелетке толмаған сотталғандармен тәрбие жұмысы кәмелетке толмаған сотталғандарға ықпал етудiң психо-педогогикалық әдiстердiң озық тәжірибелерін қолдану арқылы жеткiншектердiң жеке басының психологиялық ерекшелiктерi мен жеткiншектiң ерекшелiк жасына, психофизиологиялық ерекшелiктерiн ескере отырып, дифференциалды түрде жүргiзiледi.

      65. Мекемеде сотталғандар ұжымының негiзгi құрылымдық бөлiнісі психологиялық біртұтас прицип бойынша қалыптасқан жиырма-отыз адамнан тұратын бөлiмше болып табылады. Жазаны өтеу жағдайларының түрлері бойынша жасақты бірнеше бөлiмше бiрiктiредi. Бөлiмшенi тәрбиешi, жасақты жасақ бастығы немесе аға тәрбиешi басқарады.

      66. Сотталғандарға тәрбиелік ықпал ету тиімділігін арттыру және мекеме әкiмшiлiгіне көмек көрсету үшiн жасақтарда сотталғандардың ата-аналарынан және басқа да жақын туыстарынан ата-аналар комитетi құрылады.

      67. Барлық қызметтердің сотталғандарды тәрбиелеу, оқыту және еңбекте пайдаланудағы өзара іс-қимылы мәселелерін қарау үшін мекемеде Оқу-тәрбие кеңесi (бұдан әрi – ОТК) құрылады.

      ОТК төрағасы мекеме бастығы, хатшысы арнайы есепке алу бөлімінің (бөлімше, топ) бастығы болып табылады. ОТК құрамына колония бастығының орынбасарлары, қызмет бастықтары, жалпы және кәсiби бiлiм беретiн мектеп директорлары, жасақтардың бастықтары (аға тәрбиешiлер), цехтардың бастықтары, аға шеберлер, әдiскер, психолог, кiтапханашы, клуб меңгерушiсi, дене шынықтыру - спорт жұмыстары бойынша нұсқаушы, тұрмыстық және жұмысқа орналастыру бойынша аға инспекторы, ата-аналар комитетiнiң және Қамқорлық кенесiнің төрағалары кiредi.

      ОТК құрамы мекеме бастығының бұйрығымен бiр жылға жарияланады.

      68. ОТК мынадай мәселелер бойынша:

      1) тәрбие жұмыстарының кешенді жоспарын және оның келесі тоқсанға арналған жобасын орындау;

      2) жедел жағдайды, тәртiп жағдайын;

      3) сотталғандардың ерікті ұйымдарының қызметiн;

      4) тәрбие жұмыстарына режим, сотталғандардың еңбегін ұйымдастыру қызметтерінің және жұртшылықтың қатысуын;

      5) сотталғандарға мектеп және кәсiби бiлiм беруді ұйымдастыруды;

      6) шаруашылық және коммуналдық қамтамасыз ету, түзеу мекемесінің тұрғын, спорттық және оқу объектiлерiн абаттандыру;

      7) босатылған адамдарды тұрмыстық және еңбекке орналастыру бойынша мемлекеттік органдармен өзара әрекеттесуін;

      8) сотталғандарды, оның ішінде кәмілетке толған сотталғандарды, ШТМББ, НЖЖА, кешірім жасау, жазаны өтеудің басқа жағдайына ауыстыру және мекеме түрін өзгерту туралы қолдаухатқа сипаттайтын материалдарды дайындау (оның жеке басын, жазасын өтеу кезіндегі мінез-құлқын, еңбекке және оқуға көзқарасын сипаттайтын деректер) талқылайды және шешімдер қабылдайды.

      ОТК мүшелері сотталғандармен тәрбиелік мағынадағы сұхбаттарды ЖТЖ күнделігіне жазба ретінде енгізеді.

      69. OTK отырысы кемінде айына бiр рет өткiзiледi. Шешiмдер отырыста комиссия мүшелерінің жартысынан көбi қатысқан кезде көпшілік дауыспен қабылданады және мекеме қызметкерлерiнiң барлығы орындауға мiндеттi.

10-тарау. Өмір бойы бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жатқан сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізудің ерекшеліктері

      Ескерту. 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      70. Өмiр бойы бас бостандығынан айырылған (бұдан әрi – ӨББА) сотталған адамдармен жұмыс ұйымдастыруда психологиялық-педагогикалық iс-шаралардың бағыты мекеме әкiмшiлiгiнiң өкiлдерiне, басқа да сотталғандарға және өздерiне қатысты басқыншылықты ескерту және алдын алумен, өз кiнәсiн түсінуге, өзiндiк рухани және адамгершiлiк мәселелерiне көз жеткiзуiне байланысты.

      71. ӨББА-ға сотталғандар мекемеге келгеннен кейін карантин бөлiмшелерінің камераларына бiр адамнан орналасады.

      72. Сотталғандарға карантин бөлiмшесінде болған кезеңінде әр сотталғанның жеке психологиялық ерекшелiктерiн белгiлеу және оларды одан әрi ұстау үшiн ұсыныстар дайындауға психологтың жеке бақылауы белгiленедi.

      73. ӨББА-ға сотталғандармен тәрбие жұмысы жеке нысанда жүргiзiледi. Мәдени-бұқаралық және спорттық iс-шаралар өткiзiлмейдi. Спорттық жабдықтарды және құрал-саймандарды пайдаланбай жеке дене-шынықтыру жаттығулары өткiзiледi.

      74. ӨББА-ға сотталғандарға жазасын өтеу жағдайлары мен тәртібіне қайшы емес, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алу үшін жағдайлар жасалады.

      75. Әлеуметтiк-құқықтық тәрбие дәріс түрiнде жергiлiктi радио-ретрансляциялық байланыс арқылы жүргiзiледi.

      76. Әрбiр ӨББА-ға сотталғанға жасақ бастығы жаза өтеудiң бір жылдық жоспарын жасайды. Жоспар мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарымен, психологпен, психиатрмен келiсіліп, мекеме бастығы бекiтедi.

      77. Жоспарда тәрбие жұмысының барлық бағыттары, сондай-ақ қосымша:

      1) бiлiм алу;

      2) отбасылық байланысты ұстану;

      3) дiни рәсімдерді жүзеге асыру;

      4) әдеби қызмет жеке бағдарламалары көрсетіледі.

11-тарау. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуге психологтардың қатысуы"

      Ескерту. 11-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      78. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуге психолог тартылады, ол әрбір сотталғанның жеке-психологиялық ерекшеліктерінің диагностикасын жүргізеді және сотталғандарға оқшаулау жағдайларына, әлеуметтік орта мен ұстау режиміне бейімделуіне, жекетұлғааралық қарым-қатынасты оңтайландыруға, сондай-ақ босатуға дайындауға психологиялық көмек көрсетеді.

      Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу кезіндегі психологтардың негізгі міндеттері:

      1) сотталғандардың жеке тұлғасының жеке-психологиялық ерекшеліктерінің психодиагностикасы, олардың жеке және топтық мінез-құлқын зерделеу және түзеу, сотталғандар ортасында әлеуметтік-психологиялық процестерді зерттеу, бас бостандығынан айыру орындарында жағымсыз жағдайларды болжау және ескерту;

      2) сотталғандарға оқшаулау жағдайларына, әлеуметтік ортаға, ұстау режиміне бейімделуде, дағдарыс және күйзеліс жағдайларын жеңуде, жеке тұлғалық қарым-қатынасты оңтайландыруда, босатуға дайындау және қайта әлеуметтендіруде психологиялық көмек көрсету болып табылады.

      79. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу кезінде психологтардың негізгі функциялары:

      1) сотталғандардың жеке басын зерделеуге, жазаны өтейтін адамның психикалық іс-әрекетінің заңдылығын зерттеуге бағытталған диагностикалық функция;

      2) сотталғандарға жеке психологиялық проблемаларын шешуде психологиялық, сондай-ақ психологиялық факторларды ескере отырып, мекеме қызметкерлеріне қызметтік міндеттерді шешуде кеңестік көмек көрсетуге бағытталған консультациялық функция;

      3) сотталғандардың жеке тұлғасының әлеуметтік-психологиялық белгілерін және құндылық бағыттарын мақсатты түрде өзгертуден, оның қылмыстық көзқарасын /стереотипін/ бұзуға бағытталған психокоррекциялық функция;

      4) мінез-құлықты болжау, сотталғандарды қоғамнан оқшаулаумен негізделген жеке тұлғалық жанжалдарды, психоэмоционалдық бұзылуларды, невротикалық күйзелістерді уақытылы ескертуіне бағытталған болжамдық және психопрофилактикалық функция;

      5) сотталғандар арасында қажетті психологиялық білімді тарату және олардың психологқа деген сенімін және оның қызметіне жағымды қарым-қатынасты қалыптастыру, қызметкерлердің психологиялық мәдениеті мен құзыреттілік деңгейін арттыруына бағытталған ағартушылық функция;

      6) ғылыми-зерттеу мекемелеріне пенитанциарлық психология саласында зерттеулер мен тәжірибелер жүргізуге жәрдемдесу, бас бостандығынан айыру орындарында түрлі әлеуметтік-психологиялық құбылыстар мен процестерді зерделеуге бағытталған зерттеушілік функция.

      80. Сотталғандармен тәрбие жұмысында психологиялық-педагогикалық әдістерді тиімді қолдану мақсатында, мекеме психологтары:

      1) мекеменің лауазымды адамдарынан кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін сотталғандардың мінез-құлқын сипаттайтын қажетті ақпаратты алады және сұратады;

      2) сотталғандармен психодиагностикалық жұмыстар негізінде ұсынылған ұсынымның орындалу барысын бақылайды;

      3) қызметкерлерді, лауазымды және өзге де адамдарды таныстыруға арналған өз жұмысының нәтижесінде алынған ақпараттың сипатын, мазмұнын, оның көлемін дербес анықтайды;

      4) диагностикалық тексеру нәтижесінде немесе өзге де тәсілмен алынған келеңсіз психологиялық ақпаратты көмек сұрап келген адамнан құпия сақтайды (егер ол қылмыс жасаумен немесе қылмыс жасауға дайындықпен байланысты болмаса), сондай-ақ тұлғаның психикалық жай-күйіне теріс әсерін тигізуі мүмкін болған жағдайда берілген ақпаратты түзетеді;

      5) сотталғандарға олардың тарапынан мекеме психологтарының, қызметкерлерінің қызметіне жағымсыз қарым-қатынастың болуы жағдайларында, мекеменің қалыпты жұмыс істеуіне немесе әлеуметтік жағдайды шиеленісуге әкеп соқтыратын психологиялық рәсімді өткізуде негізгі мақсатын көрсетпейді;

      6) мекеме басшылығының келісімі бойынша ерекше бірізділікті талап ететін кеңестік, әдістемелік, практикалық жұмыстар мен іс-шараларды өткізу үшін штатта тұрмаған мамандарды тартады;

      7) мекеме бастығына ұсынымдар енгізуге, психологтарды материалдық-техникалық жарақтандыру және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету мәселелері бойынша белгіленген тәртіппен өтінімдер береді;

      8) психологтың кәсіптік мәртебесіне нұқсан келтіретін немесе одан көмек сұраған адамға зиян келтіруі мүмкін іс-шараларды өткізуге және іс-әрекетті жүзеге асырудан бас тартады.

      81. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу кезінде мекеме психологтары:

      1) кәсіби құпияны қатаң сақтайды: нұсқаулық материалдарын бермейді, психологиялық әдістердің негіздерін, психодиагностикалық немесе психокоррекциялық практиканы жүргізуге уәкілетті емес адамдарға сол немесе өзге де психологиялық әдістемелерді жария етпейді;

      2) практикалық іс-әрекетте тек кәсіби құзыретті жұмыстың нысандарын және әдістерін қолданады;

      3) өз жұмысында жеткілікті түрде қазіргі заманғы психологиялық ғылым шеңберіндегі сынақтан өткен және адамның психологиялық физиологиялық денсаулығына қауіпсіз болып табылатын диагностика әдістемесін пайдаланады. Ықпал етудің қолданылатын әдіс-тәсілдері тексерілушінің өмір сүру жағдайын, мінез-құлқын, олардың әлеуметтік демографиялық және криминалистік сипаттамасын ескеруі тиіс;

      4) психодиагностикалық және психокоррекциялық әдістерін іріктеу кезінде субъективті көзқарастар мен ғылыми қызығушылықтарды басшылыққа алмай, алынған деректердің сенімділігі мен ықпал ету тиімділігі, сондай-ақ нақты адамның жеке тұлғасын ескеру тұрғысынан қарау керектігін негізге алады;

      5) алынған жасырын ақпаратты бөгде адамдарға таратпайды (жазбаша, аудиовизуалдық және магнитті тасымалдағыштарға жазылған психологиялық материалдарды, сондай-ақ арнайы әдістемелік әдебиеттерді жабылатын сейфтерде сақтайды, тиісті жағдайлар болмаған кезде – алынған мәліметтерді шифрлайды, жұмыста компьютерлік техниканы пайдаланған жағдайда – қатты дискіге салынған ақпаратқа психологтың қол жетімді кодын белгілейді);

      6) мекеме қызметкерлерінен келіп түскен өтінімдерді орындау кезінде тапсырыс берушілерге берілетін психологиялық ақпараттың қасақана немесе кездейсоқ таралуының мүмкін болатын салдары туралы түсінік береді, оларды өз қызметінің этикалық қағидаттарымен таныстырады.

Сотталғанның жеке тәрбие жұмысын жүргiзу күнделігі

      Тегi ____________________________________________________________________________

      Аты ____________________________________________________________________________

      Әкесiнiң аты (болған жағдайда) ____________________________________________________

Сотталған туралы жалпы мәліметтер

      (жеке iс материалдарын талдау, қамауға алынған адам туралы тергеушiнiң анықтамасы, карантиндегi адамды зерделеу және т.б. негiзiнде толтырылады)

      1. Туған күнi, айы, жылы, және туған жерi ___________________________________________

      2. Ұлты _________________________________________________________________________

      3. Азаматтығы ___________________________________________________________________

      4. Сотталғанға дейiнгi тұрғылықты жерi _____________________________________________

      5. Отбасы жағдайы _______________________________________________________________

      6. Сотталғанға дейiнгi бiлiмi _______________________________________________________

      7. Сотталғанға дейiнгi кәсiбi (мамандығы) ___________________________________________

      8. Қашан, қандай сотпен Қылмыстық кодекстің қандай бабы бойынша және қанша мерзiмге

      сотталды _______________________________________________________________________

      9. Қылмыстың қысқаша мазмұны және оған қатысы (егер материалдық

      шығын келтiрiлсе, көлемi және т.б. көрсетiлсiн) ______________________________________

      ________________________________________________________________________________

      10. Жазалау мерзiмiнiң басталуы ___________________________________________________

      11. Жазалау мерзiмiнiң аяқталуы ___________________________________________________

      12. Жазаны өтеуден шартты түрде-мерзiмiнен бұрын босату және жазаның өтелмеген

      бөлiгiн жазалаудың жеңiл түрiне ауыстыру және мекеме түрін өзгерту күні

      ________________________________________________________________________________

      13. Сотталғанды жазаны өтеудiң бiр жағдайынан басқасына ауыстыру күнi

      ________________________________________________________________________________

      14. Соттылығы болғандығы туралы және босатылу негiздерi туралы мәлімет

      ________________________________________________________________________________

      15. Денсаулық жағдайы және еңбекке жарамдылығы туралы медициналық

      қорытынды _____________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (мекеменің медициналық-санитарлық бөлiмнiң бастығы толтырады)

      16. Сотталған адамды сипаттайтын және онымен тәрбиелік-профилактикалық жұмысты

      жүргізуде ескерілуі тиіс өзге де жағдайлар (тергеу органының анықтамасы, сотталғанға

      дейiнгi жұмыс орны берген мiнездеме негiзiнде) ______________________________________

      17. Туысқандары туралы мәлiметтер (аты-жөнi, туысқандық дәрежесi, тұрғылықты

      мекен-жайы және т.б.) ____________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      18. Сотталған адамның жеке психологиялық ерекшелiктерi, жұмыс істеуіне ұсынымдар

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (психолог толтырады)

      19. Сотталғанның мекемеде болуы кезеңіне арналған жұмыс жасау бағдарламасы

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (психологтың ұсынымдары негізінде жасақ бастығымен құрастырылады)

      20. Сотталғанның мiнез-құлқын түзеу және түзету процесін ұйымдастыру жөнiндегі тәрбие

      жұмысының бір жылға арналған жеке жоспары ______________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (сотталғанмен жұмыс бағдарламасы негізінде құрастырылады)

      21. Көтермелеу шаралары

      22. Жазалау шаралары

      23. Берiлетiн демалыстарды есепке алу

      24. ЖТК (ОТК), мекеме комиссиясының шешiмдерi және ұсынымдары

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      25. Жеке-тәрбие әңгiмелерін жүргiзу жазбасы

      26. Босатылуға дайындау бойынша жұмыс нәтижелері

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Ескертпе:

      Күнделiктi жүргiзу бойынша нұсқаулар

      1) күнделiк жасақ бастығында сақталады, оған күнделiктi жүргiзу жауапкершiлiгi жүктеледi;

      2) 18-тармақты карантин бөлiмшесінің психологы толтырады;

      3) сотталғандармен жеке-тәрбие жұмысын жүргізу күнделiгiне, сондай-ақ мекеме бастығымен, оның орынбасарларымен және ЖТК (ОТК) мүшелерiмен жүргізілген әңгiмелер жазылады;

      4) 25-тармақты айына кемiнде бiр рет жасақ бастығы толтырады;

      5) сотталғанды басқа мекемеге ауыстырғанда (босатқанда) күнделiк жеке iсiне тiркеледi, басқа жасаққа ауысқанда қабылдаған жасақ бастығына берiледi.

Жаза өтеу жағдайларының түрлері бойынша кесте

Карантин бөлiмшесіндегi сотталғандармен сабақ жүргізудің кешенді үлгі жоспары

      Ескертпе:

      Жоспарға карантинде күн тәртібі аясында күнделікті өткiзiлетін дене-шынықтыру, бөлмелерді жинастыру, гигиеналық iс-шаралар және мәдени-бұқаралық жұмыстар (телехабарларды көру, әдебиет оқу, спорттық іс-шаралар өткізу және т.б.) сияқты тәрбиелік сипаттағы іс-шаралар енгізілмеген.

      Сотталғандармен жеке-тәрбие жұмысы әңгiмелесу, жеке психологиялық көмек көрсету, кеңес беру және т.б. түрiнде өткiзiледi.

Мекеме қызметтерінің және бөлiмдерiнiң карантин бөлiмшесіне келу журналы

      Ескертпе:

      Журнал карантин бөлiмшесінде сақталады. Карантинде жұмыс жүргізудің кешендi жоспарына сәйкес, қызметтер, бөлiмдер журналға жаңадан келген сотталғандармен әңгіме, сабақ жүргізу туралы белгi жасайды.

      Мекеме бастығының тәрбие жұмысы жөнiндегi орынбасары кешендi жоспарға сәйкес мекеменiң қызметтерi жүргiзген iс-шараларға ай сайын бақылауды жүзеге асырады.

Жеке тұлғаны зерделеу сызбасы
Жалпы мәліметтер

      1. Т.А.Ә. _________________________________________________________________________

      2. Туған күні және жері_____________________________________________________________

      3. Ұлты __________________________________________________________________________

      4. Білімі (оқу орнын көрсету) ________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      5.Сотталғанға дейінгі кәсібі (мамандығы), жұмыс (оқу) орны ____________________________

      _________________________________________________________________________________

      6.Қамауға алынғанға дейінгі тұрғылықты жері_________________________________________

      7. Бұрын соттылығының бар-жоғы (сотталу саны), қандай баптар бойынша сотталған:

      _________________________________________________________________________________

      Бас бостандығынан айыру мерзімі ___________________________________________________

      8.Қылмыс фабуласы________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      9. Түзеу мекемесіне күні, қайдан келді ________________________________________________

      10. Сот мәжбүрлеп емдеуді тағайындады ма -иә, -жоқ (нашақорлықтан, уытқұмарлықтан,

      маскүнемдіктен) (керегінің астын сызу керек)

      11. Мерзімінің басталуы_________Мерзімінің аяқталуы _______(сотты болса)

      12. Мерзімі: ШТМББ _________________ ҚК __________________________________________

      13. Қылмысқа көзқарасы: cот үкімін (керегінің астын сызу керек): әділетті; әділетсіз; өте

      қатаң; жұмсақ деп санайды; осы қылмысты жасамадым деп санайды; өзге

      _________________________________________________________________________________

      қылмысты жасау себебі (керегінің астын сызу керек): спирттік ішімдіктерге әуестік;

      есірткілерді қабылдау; қатты жан толқынысы (жан күйзелісі, түңілу жағдайында);

      байқаусыздықтан; өз өміріне және адамдарға жиналған ашу-ыза; материалдық жағдайды

      дұрыстауға ұмтылу (пайдакүнемдік); өзінің достарынан кем, қорқақ болып көрінгісі келмеді;

      ортасынан ерекшеленгісі келді, батылдығын, оңтайлылығын, жолы болғыштығын көрсеткісі

      келді; өшін алу; өткір сезімдер үшін тәуекел ету; саналы түрде; салдары туралы ойлаған жоқ;

      өзін-өзі қорғау мақсатында (өзінің жақындарын қорғау);

      өзге_____________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      қылмысты (керегінің астын сызу керек) алкогольдік масаңдық; нашақорлық масаңдық; сау

      күйінде жасады;

      қылмысты жасағанына (керегінің астын сызу керек): өкінеді; ішінара өкінеді; өкінбейді; өзін

      кінәлі деп санамайды; өзге

      _________________________________________________________________________________

      жасаған қылмысына байланысты қандай сезімдері бар (керегінің астын сызу керек):

      қанағаттану (бәрін дұрыс жасады); көңілі қалу; өзіне аяушылық; құрбанына аяушылық; кінә

      сезімі; өзіне ашу-ызғасы, өшпенділігі бар; өзге

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      14. Марапаттау ____________жазалау саны ___________________________________________

      15. Қандай ұстау жағдайында: _______________________________________________________

      16. Мекеменің психологында профилактикалық есепте тұрған. Есепке алу күні және санаты

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      17. Бұрынғы уақытта аутоагрессиялық іс-әрекеттер жасаған ба: иә, жоқ (астын сызу керек).

      18. Иә болса: қандай іс-әрекет (өзіне-өзі қол жұмсауға әрекеттену; денеге зақым келтіру;

      аштық жариялау; өзгеше заттарды жұту), қашан, неге байланысты?

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      19. Отбасы туралы мәлімет (керегінің астын сызу керек):

      үйленген (күйеуге шыққан); үйленбеген (күйеуге шықпаған); азаматтық неке; жесір;

      ажырасқан;

      отбасымен байланысы: қатынасады; қатынаспайды; отбасымен байланысын үзген;

      балалары (саны, жасы, жынысы)

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      20. Әке-шешесі, ағалары, апалары туралы мәліметтер: денсаулық жағдайы (егер қайтыс болса,

      онда қандай аурудан, неше жаста); отбасыда қандай қатынастар

      болды:___________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      21. Әке-шешесіз өсті (керегінің астын сызу керек): балалар үйінде; отбасылы балалар үйінде;

      интернатта; қорғаншы тәрбиешілер; туысқандар. Неше жасынан әке-шешесіз?

      _________________________________________________________________________________

      22. Отбасында (керегінің астын сызу керек, туысқандық деңгейін көрсетіңіз): шешесі; әкесі;

      ағасы; апасы; әжесі; атасы; басқалар арасында

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      бұрын сотталғандар; психикалық ауруға шалдыққандар (диагнозы); спирттік ішімдіктерді

      пайдаланатындар; есірткі заттарды пайдаланатындар; діни сектада тұратындар; өзі-өзіне қол

      жұмсаушылар болды

      ма_______________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      23. Бас жарақаты (жылы, саны) ______________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      24. Диспансерлік есепте тұрды ма (керегінің астын сызу керек): наркологиялық; туберкулез;

      психоневрологиялық; тері-венерологиялық. Диагнозы:

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      25. Психикалық аурудың болуы: (астын сызу керек) иә, жоқ. Диагнозы:

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      26. Бүгінгі күнде соматикалық ауруы бар ма: (астын сызу керек) иә, жоқ. Диагнозы:

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      _________________________________________________________________________________

      27. Зорлық жыныстық актіге мәжбүрленген бе/сексуалдық артықшылық бұзылуы бар ма (гомосексуализм)__________________________________________________________________

      28. Мекемеде болуы қатты эмоционалдық уайымдаумен қатар келеді ме (керегінің астын сызу керек): жалғыздық; мұң; депрессия; қорқыныш; үрей; қорқу; тұйықтық; дұшпандық; агрессия; ашу; өшпенділік; ызалану; қанағатсыздық сезімі; шаршау және үмітсіздік сезімі (өмір сүргісі келмейді); уайымдауы жоқ.

      29. Мекеменің жағдайларына бейімделуі (керегінің астын сызу керек): қиындықсыз тез үйренді; бір ай; екі-үш ай; жарты жыл және одан көп; осы күнге дейін үйрене алмай жүр; өзге _________________________________________________________________________________

Мінез-құлық ерекшеліктері

      30. Темпераменті (керегінің астын сызу керек): экстраверт; интраверт; холерик; флегматик; сангвиник; меланхолик; темпераменттің аралас типі

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      31. Мінез құлқының акцентуациясы:

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      32. Мінез-құлқының ерекшеліктері (керегінің астын сызу керек): тілтабысқыш; әдептілік; шешімділік; табандылық; ұстамдылық; батылдық; қуаттылық; қапалансыздық; салмақтылық; еңбек сүйгіштік; адалдық; қайтымдылық; ашықтық; ақиқаттық; шынайылық; сыпайылық; сенiмдiлiк; қарапайымдылық; тұйықтық; әдепсіздік; ынжықтық; көнгіштік; қозғыштық; жасқаншақтық; сылбырлық; қызбалық; пессимизм; тұрпайылылық; бақылдық; жабырқылық; тәуекел; жылдамдылық; пайым; жалқаулық; дербестілік; тәртіптілік; ренжеушілік; қорқақтық; қисындылық; пайымдылық; абайлық; мақтаныш; тітіркенушілік; қайтпас салақтық; талаптық; менмендік; даңғойлық; атаққұмарлық; өзін-өзі сүюшілік; өзге

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      33. Сотталған неге жол беруі мүмкін (керегінің астын сызу керек): былапыт сөйлеу; ұсқынсыз сыртқы көрінісі; тексеріске (жұмысқа) кешігу; өсек; жанжалдарда өзін-өзі ұстамаушылық (оларды аландату); ұсақ бұзақылық; тұрпайылылық, арсыздық; спирттік ішімдіктерді пайдалану; өтірік; физикалық күшін қолдану; өзге

      ________________________________________________________________________________

      34.Психогеометриялық фигура (керегінің астын сызу керек): дөңгелек; төртбұрыш; зигзаг; үшбұрыш; тікбұрыш.

      35.Жанжалды жағдайда мінез-құлқының стилі

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      36. Жанжалдар қандай жағдайда пайда болуы мүмкін (керегінің астын сызу керек): жаман көңіл-күй; ауыр жағдайы; стрестік жағдай; үйдегі жайсыздық (күйеуімен, әйелімен, баласымен, сүйіктісімен); оған жағымсыз қатынасы, өсек (қызғаныш, сатқындық); материалдық қиындықтар; бәрі зеріктірді (бәрі тітіркендіреді); жалпы күйгеліктік жағдай; басқа біреудің заттарын ұрлау; өзге

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      37. Өзін жайлы сезінеді: жалғыздықта; адамдардың арасында;

      38. Мінез-құлқының мотивациясы, басым қажеттіліктері (керегінің астын сызу керек): физиологиялық қажеттіліктер; өзін-өзі сақтау қажеттіліктері; әлеуметтік топ құрамында болу қажеттіліктері; тұлғасын өзгелердің сыйлауына қажеттілік; өз ойын білдіруге қажеттілік; өзге

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      39. Құндылықтар және бағдарлары:

      жеке бағалау: өзін-өзі жетілдіруге бағдарлау; басқа адамдарға көмектесу; белгілі бір іске; өзінің қажеттіліктерін қанағаттандыруға

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      әлеуметтік құндылықтар: қоғамда орнатылған моральдық нормаларға, салттарға, өнегеге бағдарлау; құқықтық тәртіпті сыйлау; нормалар мен құндылықтарды ескермеу; құндылықтарды өз пайдасына таңдау; құндылықтарды менсінбеу;

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      материалдық құндылықтар: ақша, заттар, жеке меншік; маңызы жоқ;

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      идеялық құндылықтар: дүниеге көзқарасы; құдайға сенуі; басқа дінге және сенушілерге қатынасы;

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      қызығушылықтары: әуестігі және хоббиі; қызығушылықтарының кеңдігі; қызығушылықтары тұрақтылығының дәрежесі;

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      идеалдары: идеалдың болуы; адам, идея, адамның іс-әрекеті, әдеби қаһарманы; ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      40. Әлеуметтік бейімделу:

      әлеуметтік ортасы: таныстары және достарымен өзара қарым-қатынасы; айналасындағылардың оны мойындау дәрежесі;

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      әлеуметтік жағдайды қабылдауы: нақты жағдайға сүйенді; өз әлемінде өмір сүреді; істерінде қисынды-қисынсыз әрекеттері басым болады, жағдайға жылдам баяу бейімделеді;

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      41.Ескертпе:_____________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Психолог (Мекеме; атағы; Т.А.Ә.) __________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      20___ жылғы "_____" ________________

Бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан сотталғандар арасында әлеуметтiк-құқықтық оқыту өткiзудiң тақырыптық жоспары

      Ескерту. 6-қосымшаның тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ішкі істер министрінің 23.01.2017 № 47 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Мiнездеме

      Ескерту. 7-қосымшаға өзгеріс енгізілді – ҚР Ішкі істер министрінің 23.01.2017 № 47 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      Сотталған _________________________________________________________________

      (Тегi, аты, әкесiнiң аты)

      Туған күнi, айы, жылы және жерi _____________________________________________

      ҚР ҚК ______ бабы бойынша, ________________________________ мерзімге сотталған

      Бұрын сотталған ___________________________________________________________

      Мерзiмінiң басталуы _______________________________________________________

      Мерзiмінiң аяқталуы _______________________________________________________

      _________________ мекемеге келдi ______________________ жағдайы бойынша кеттi

                  (өтелген мерзімі күніне дейін көрсетілсін)

      Қамауға алынғанға дейiнгi бiлiмi _______________________________________ оқиды.

Мiнездемеде көрсетiлетiн негiзгi мәселелер

      1. Аралас қауіпсіздік немесе басқа мекемеде қалай мiнезделетіні.

      2. Жазаны өтеу мерзiмiндегi денсаулығының жай-күйi. Егер науқастанса, онда емделуге қалай қарайды.

      3. Еңбекке қатынасы. Қамауға алынғанға дейiн қайда және кiм болып жұмыс iстедi. Мекемеде жұмыс iстейдi. Қаншалықты еңбекқор, адал ұқыпты, еңбекте бастамашылық таныта ма немесе жалқау. Жабдықтарға, құрал-саймандарға, шиқуатқа және т.б. ұқыпты немесе ұқыпсыз, немқұрайлы қарайды. Техника қауiпсiздiгi ережелерін орындайды ма, жоқ па. Егер жаман жұмыс iстесе немесе жұмыстан бас тартса немесе жалтарса, онда қаншалықты жиi және қандай себептермен жасады.

      4. Жасалған қылмысқа және сол үшiн берілген жазаға көзқарасы. Мойындайды, жасаған қылмысы үшiн өзiн айыптайды немесе айыптамайды, немесе кешірім алу мақсатында жасайды. Талап арыздың болуы және оны өтеу.

      5. Жазаны өтеудің белгiленген тәртібіне қарым-қатынасы. Режим талаптарын, мекеменің iшкi тәртiп қағидаларын, жеке гигиена ережелерiн орындау. мекеменің әкiмшiлiгiне және оның талаптарына қарым-қатынасы, типтi теріс қылықтар немесе іс-әрекеттер. Құқық бұзушылықтары, марапаттаулары мен жазалауларының болуы. Басқа сотталғандардың теріс қылықтарына қалай қарайды. Кiмдермен байланыс жасайды, кiммен достасады, басқа сотталғандарға немесе олар оған қандай ықпал жасайды.

      6. Жалпы бiлiм беретiн және кәсiби мектеп оқуға қатысы.

      Оқиды ма, жоқ па, нешінші сыныпта немесе қандай курстарда, қалай оқиды. Егер оқуға тиіс болып оқымай жүрсе, онда неге оқымайды.

      7. Тәрбие іс-шараларына қатынасы. Қоғамдағы әлеуметтiк өзгерiстерге қатысы. Әлеуметтiк-құқықтық оқуы жүйесiнiң сабақтарына қатынасы, материалды меңгеру дәрежесi, семинар сабақтарындағы белсендiлiгi. Мәдени-бұқаралық, спорттық iс-шараларға қатысуы. Міндетті тәрбие iс-шараларына қатысуы.

      8. Сотталғандар ұжымындағы жағдай және оған қатынасы. Қандай өздігінен қызмет ету ұйымдарының жұмысына қатысады және оларға қатынасы.

      9. Тұлғаның психикалық келбетiнiң негiзгi ерекшелiктерi, қажеттіліктері, қызығушылықтары.

      10. Эмоциялар мен сезiмдер: оң немесе терiс, белсендi немесе енжар, көңiл-күйi, алаңдауы, құмарлығы.

      11. Моральдық, эстетикалық, интелектуалдық сезімдерінің даму деңгейі, қабілеттері, білімі, іскерлігі, бейімділіктері, дағдылары, әдеттері (теріс және оң).

      12. Мiнез-құлқының ерекшелiктерi: сабырлы, салмақты, баяу, қатты қозғыш, еліктегіш, ашуланшақ, іскер, жалқау және т.б.

      13. Отбасына қарым-қатынасы: кiмге қамқорлық жасайды, хат алмасу, сәлем-сауқат, бандерольдерді және т.б. кiм жiбередi.

      14. Өзі-өзiне қарым-қатынасы: тұйық, сыншыл, талап қойғыш, өзiн-өзі тәрбиелеумен айналысады ма, жоқ па және оның нәтижелерi.

      15. Еркiндiк қасиеттерi: мақсаткерлік, дербестік, иланғыштық, ерік жігері (еркiн, нашар), батылдық, табандылық (табанды немесе тiк, табанды емес).

      16. Мiнездеме бойынша қорытынды: жазасын өтеу барысында сотталғанның психологиялық келбетiнде қандай өзгерiстер пайда болды. Ізгілік актілерін қолданудың мақсатқа сәйкестігі.

      17. Мекеме бастығы немесе оның орнындағы адам қойған, сотталғанның тәртібінің дәрежесі.

      Жасақ бастығы____________________________________________________________

      (тегi, атағы, қолы)

      20_____ ж. "___" ______________

      КЕЛIСЕМІН

      Сотталғандармен тәрбие жұмысы жөнiндегi бөлiм бастығы_______________________

      (тегi, атағы, қолы)

Сотталғанның мінез-құлық дәрежесінің кестесі

      Ескерту. 8-қосымша алып тасталды – ҚР Ішкі істер министрінің 21.05.2019 № 451 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Сотталғанға психодиагностикалық тексерiс жүргізуге өтiнiм

      Күні ___________________________________________________________________________

      Психологтың Т.А.Ә., атағы, лауазымы_______________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Сотталғанның белгiленген деректерi:

      Т.А.Ә., туған жылы ______________________________________________________________

      Бап, мерзiмi, мерзiмiнiң басталуы __________________________________________________

      Ұстау шарты ____________________________________________________________________

      Қай уақыттан бастап мекемеде_____________________________________________________

      Бұрын тексерiлген бе _____________________________________________________________

тапсырманың қысқаша сипаттамасы

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Қызметкердiң Т.А.Ә., атағы, лауазымы ______________________________________________

      (қолы)

      тексерiстiң нәтижесі және тексерiлiп жатқан адаммен одан әрi жұмыс жасауға ұсыныстар

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      Тексерiстi жүргiзген: _____________________________________________________________

Арыз

      Босатылған кезде маған ___________________________________________________________

      (жол құжаттарын ресiмдеудi,

      ________________________________________________________________________________

      мекен-жай бойынша кету талонын беруiңiздi; таңдаған тұрғылықты жеріңіз

      ________________________________________________________________________________

      нақты мекен-жайы, бұрынғы тұрғылықты жерiне оралмауының себептерi

      ________________________________________________________________________ өтiнемiн.

      көрсетiлуiн)

      Жұмысқа және тұрмыстық орналастыру үшiн көмек ___________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (көмек қажет пе әлде жоқ па, егер қажет болса, қандай көмек керек

      ________________________________________________________________________________

      екенi нақты көрсетiлсiн, қайда жұмыс iстейтiн ойы бар) сұраймын.

      20___ жылғы ______________________________

      (сотталғанның қолы)

      Мекеменің

      мөртабаны __________________

      (кімге)

Хабарлама

      20___ ж.________________________________________________________________________

      (мекеме атауы)

      _____________________________________________________________ жазасын өтеп жатқан

      (ҚК қандай бабы (баптары) бойынша, жазалау шарасы)

      ________________________________________________________________________________

      тұрғылықты жерге шығуға

      ________________________________________________________________________________

      (таңдаған тұрғылықты мекен-жайы көрсетілсін)

      және _______________________________________________________ жұмыс істеуге ойы бар

      (босатылатынның таңдаған жұмыс орны көрсетілсін)

      ________________________________________________________________________________

      (Т.А.Ә., туған жылы және жері)

      босатылады.

      Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінің 166-бабының 1-тармағына сәйкес оның тұрғылықты жерінің бар екені____________________ оның еңбекке жарамдылығы __________________________ және мамандығы ___________________________ туралы хабарлаймыз.

      Мекеме бастығы_________________________________________________________________

      (Т.А.Ә., қолы)

      20___ж. ______________

Еңбекке және тұрмыстық орналастыруды қажет ететiн адамдарды есепке алу журналы

      Мекеменің

      мөртабаны

      Iшкi iстер департаментінің бастығына

      _________________________________

      _________________________________

ҚАЖ мекемесiнен босатылатын (босатылған) адам туралы хабарлама

20__ ж. _________________________________________________________________________

      (мекеменің атауы)

      ________________________________________________________________________________

      (босатуға негiздеме)

      ________________________________________________________________________________

      (босатылу күнi)

      ________________________________________________________________________________

      (тегi, аты, әкесiнiң аты)

      босатылады, босатылды.

      1. Туған жылы, айы, күнi, жерi _____________________________________________________

      2. Босатылған кезде таңдап алған тұрғылықты жерi ___________________________________

      3. Сотталғанға дейiн мына мекен-жай бойынша: ата-анасымен бiрге; туысқандарымен бiрге; балалар үйiнде; мектеп-интернатта; оқу орнының, кәсiпорынның жатақханасында, жеке меншiк пәтерiнде, бөтен адамдардың пәтерiнде тұрды,

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (керегiнiң астын сызыңыз)

      нақты тұрғылықты жері жоқ

      4. Сотталғанға дейiн жұмыс iстедi, оқыды ___________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (оқу орнының атауы, сыныбы, курсы, лауазымы, жұмыс орны)

      5. Мамандығы ___________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      6. Мекемеде мына мамандық бойынша жұмыс iстедi __________________________________

      7. Бiлiмi ________________________________________________________________________

      8. Мекемеде оқыды _______________________________________________________________

      9. Сотты болуы (соттау күндері, соттардың атаулары, барлық сотты болулар бойынша Қылмыстық кодекстің баптарын көрсету қажет)_______________________________________

      10. Соңғы қылмысы: жалғыз, топпен және ___________________________________________

      адаммен; ересектермен бiрлесiп (астын сызыңыз) жасалған;

      11. Жасалған қылмысқа қатысу дәрежесi ____________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (ұйымдастырушы, арандатушы; орындаушы, ортақ қатысушы; жасырушы және т.б.)

      12. Байланыстары:

      1) бiр iс бойынша соңғы рет бiрге сотталған адамдар:

      ________________________________________________________________________________

      (тегi, аты, әкесiнiң аты, жасы, лақап аты, тұрғылықты жерi)

      2) жақын жағымсыз байланыстары болған және алдағы уақытта байланыста болуы мүмкiн

      адамдар: ________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (тегi, аты, әкесiнiң аты, жасы, лақап аты, тұрғылықты жерi қайда және қашан кету ойы бар)

      3) бостандықта қалған немесе мекемеден басатылуға жататын адамдар ішінен оң ықпал

      көрсетуi мүмкiн адамдар:

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      (тегi, аты, әкесiнiң аты, тұрғылықты жерi)

      13. Туысқандары туралы мәлiмет: _________________________________________________

      (Т.А.Ә., тұрғылықты жерi)

      ________________________________________________________________________________

      14. Мекемеде болған мерзiм бойынша мiнездеме______________________________________

      бұрын жасалған қылмысқа және өтелген жазаға қарым қатынасы; жасаған

      қылмысын айыптайды, жазаны әдiл емес деп санайды, бұрын жасалған

      қылмыстарын айтып мақтанады, қылмыс мемлекеттiк органдарға белгiлi

      болғанына өкiнедi;

      Мекеме әкiмшiлiгiнiң талаптарына қарым-қатынасы: __________________________________

      1) еңбекке, оқуға деген көзқарасы __________________________________________________

      2) мiнез-құлық стилі ______________________________________________________________

      3) туысқандарымен қарым-қатынасы________________________________________________

      4) ұжыммен қарым-қатынасы ______________________________________________________

      5) марапаттаулары бар ____________________________________________________________

      6) жазалаулары бар _______________________________________________________________

      7) өзiне деген көзқарасы __________________________________________________________

      8) мiнез-құлқының бағыты ________________________________________________________

      9) жағымсыз қызығушылықтары мен бейiмдiлiктерi ___________________________________

      10) жазасын өтегеннен кейiнгi ойы _________________________________________________

      11) босатылғаннан кейiнгi ескерту шаралары туралы ұсынымдар

      ________________________________________________________________________________

      12) физиологиялық ерекшелiктерi мен бұрын ауырған аурулары_________________________

      ________________________________________________________________________________

      13) ауызша келбетiнiң ерекшеліктері, татуировкалары _________________________________

      Мекеменiң бастығы ______________________________________________________________

      (қолы, Т.А.Ә.)

Жасақ бастығының журналы
Жасақтағы сотталғандардың тiзiмдiк құрамы

Сотталғандарды көтермелеу және жазалау

Тәртiптiк практиканы талдау

      1. Өткен жылдың ұқсас мерзімімен салыстырғанда тоқсан бойы жасақта жаза өтеудің белгіленген тәртібін бұзу саны;

      2. Жаза өтеудің белгіленген тәртібін бұзуды алдын алу жөнінде жасақта жүргізілген шаралар;

      3. Келесі есеп беретін мерзімге жасақтың мақсаттары мен міндеттері.

Жаза өтеудiң белгiленген тәртiбiн бұзуға бейiм адамдардың және профилактикалық есепте тұрған сотталғандардың тiзiмi

Жасақта тәрбие жұмыстарының кешендік тоқсанға жоспары

Сотталғандардың жасақта өткiзiлетiн сабақтар мен iс-шараларға қатысуын есепке алу журналы

Жасақ тәрбиешілер кеңес (Оқу-тәрбие кеңесi) хаттамаларының журналы

      1. Төрағалық етуші;

      2. Қатысушылар;

      3. Күн тәртібі;

      4. Бандаушылар;

      5. Шешім.

Сотталғандарды жеке мәселелерi бойынша қабылдау журналы

Психологтың құжаттамасы
Карантинде сотталғандарды қабылдау журналы

Жеке мәселелер бойынша қабылдау психоконсультациялар, психокоррекциялық және психопрофилактикалық іс-шаралар журналы

Сотталғандарды психодиагностикалық тексеру хаттамаларының журналы (соның
ішінде қызметкерлердің өтінімдері бойынша)

      журналға өтінімдердің қарастырылған бланкілері бар папка қоса беріледі

Сотталғандардың туысқандары үшін консультациялар өткізу журналы

Профилактикалық есепте тұрған адамдарды есепке алу журналы

Сотталғандарға арналған психологиялық босаңсу бөлмесінде өткізілетін іс-шараларды есепке алу журналы

Профилактикалық есепте тұрған адамдардың картотекасы
Есепте тұрған сотталғанның психологиялық картасы

      Фото

      1.Т .А.Ә.________________________________________________________________________

      2. Туған жылы ___________________________________________________________________

      3. Ұлты _________________________________________________________________________

      4. Бабы, мерзімі, мерзімінің басталуы, мерзімінің аяқталуы_____________________________

      5. Профилактикалық есептің тобы___________________________________________________

      2-парақ

Алғашқы зерделеудің деректері

      Зерделеу күні____________________________________________________________________

      1. Әлеуметтік жағдай _____________________________________________________________

      1.1.Білімі________________________________________________________________________

      1.2. Кәсібі _______________________________________________________________________

      1.3. Қарулы күштерде қызмет ______________________________________________________

      1.4. Сотталу саны, жазаны қайда өтеген______________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      1.5. Отбас жағдайы_______________________________________________________________

      2. Психиатрда, наркологта есепте тұрған ба___________________________________________

      3. Бас миының зақымданулар болды ма______________________________________________

      4. Жақын туысқандарында психикалық аурулар және өзі-өзіне қол жұмсау

      ________________________________________________________________________________

      ________________________________________________________________________________

      5. Сыртқы тексеру________________________________________________________________

      3-парақ

Психологиялық мінездеме

      1. Интеллект (жоғары, төмен, орташ_________________________________________________

      2. Өзін-өзі бағалау (төмен, жоғары)__________________________________________________

      3. Эмоционалдық және мінезтану ерекшеліктері_______________________________________

      4. Қоршаған ортаға қатынасы: достық ниетте (иә, жоқ)__________, ақылмен жол береді (иә, жоқ)_________

      өзінің микроорта мүшелерімен шиеленіске дайындығы (бар, жоқ)________________________

      қазымырдықтың, иронияның, мысқылдықтың, маңызы жоқ себептер бойынша қатынасты

      үзу бар немесе жоқтығы ___________________________________________________________

      жаңа байланыстарға бейім _________________________________________________________

      жаңа байланыстардан қашқындайды, жалғыздық проблемалар, қатынастың жетіспеушілігі

      ________________________________________________________________________________

      ортаға бейімделу (тез, жай)________________________________________________________

      5. Еңбекке қатынасы (еңбек процессіне немесе пайдалы жұмысты іздестіруге бағдарланған)

      ________________________________________________________________________________

      4-парақ

Психокоррекциялық жұмыстың жеке жоспары

      5-парақ

Психодиагностика

      6-парақ

Зерделеулердің қорытындысы