Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Мәдениет және спорт министрінің м.а. 28.10.2014 № 56 бұйрығымен (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      «Дене шынықтыру және спорт туралы» Қазақстан Республикасы Заңының бірінші бөлігінің 22-1-бабының 1-тармағын БҰЙЫРАМЫН:
      1. Спортшылар үшін төрт жылдық (олимпиадалық) кезеңге біліктілік талаптарын бекітілсін:
      2. Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігінің Стратегиялық даму департаменті (Д.Ү.Қамзебаева):
      1) заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуге ұсынсын;
      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін оны бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауды қамтамасыз етсін.
      3. Баспасөз хатшысы осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігінің ресми интернет-ресурсында жариялауды қамтамасыз етсін.
      4. «Ұлттық штаттық командалар және спорт резерві дирекциясы» РМҚК (П.Н. Қырықбаев) Қазақстан Республиканың спортшылар үшін төрт жылдық (олимпиадалық) кезеңге біліктілік таранын 1000 дана етіп басып шығарсын.
      5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі Төрағасының орынбасары Е.Б. Қанағатовқа жүктелсін.
      6. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Төраға Е. Қожағапанов

Мазмұны

I-ТАРАУ. ҚҰРМЕТТІ АТАҚ

«Қазақстан Республикасының спортқа еңбегі сіңген шебері» құрмет
атағы

      1. «Қазақстан Республикасының спортқа еңбегі сіңген шебері» құрмет атағымен Олимпиада ойындары мен әлем чемпионаттарында жоғары спорттық нәтижеге көрсеткен және келесі талаптарды орындаған спортшылар марапатталады:
      - Олимпиада ойындарында ересектер арасында 1-3 орынды иеленсе;
      - Ересектер арасында Әлем чемпионаттарында 1-2 орынды немесе екі мәрте 3 орынды иеленсе;
      - Олимпиада ойындарында және әлем чемпинаттарында (ойын спорт түрлерінен) ақтық сынға немесе УЕФА және Еуропа лигасының ересектер арасындағы топтық турниріне шықса.
      2. Олимпиадалық емес спорт түрлерінен «Қазақстан Республикасының спортқа еңбегі сіңген шебері» құрмет атағымен келесі талаптарды орындаған спортшылар марапатталады:
      - Әлем чемпионатында ересектер арасында 1 орынды үш рет иеленсе;
      - Паралимпиадалық немесе Сурдолимпиадалық ойындарда 1-3 орын. Аталған құрметті атақпен спортшыны марапаттау рәсімі қайта жүргізілмейді.

«Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері»
құрмет атағы

      1. «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» құрмет атағымен (кемінде 20 мемлекет өкілдері қатысқан) Олимпиадалық спорт түрлерінен келесі талаптарды орындаған спортшылар марапатталады:
      - Ардагерлер арасындағы әлем чемпионатында 1-2 орын;
      - Ардагерлер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын.
      2. «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» құрмет атағымен кемінде 20 мемлекет өкілдері қатысқан)Олимпиадалық емес спорт түрлерінен келесі талаптарды орындаған спортшылар марапатталады:
      - Ардагерлер арасындағы әлем чемпионатында 1 орын;
      - Ардагерлер арасындағы Азия чемпионатында екі мәрте 1орын.

ІІ-ТАРАУ. БӨЛІМ.ЖАЗҒЫ ОЛИМПИАДАЛЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ БАДМИНТОН

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Келесі орындарды иеленген Қазақстан Республикасының ұлттық команда құрамына кіру:
      Олимпияда ойындарында ересектер арасында 1-6 орын,
      Әлем чемпионатында ересектер арасында 1-5 орын,
      Азия ойындары мен Азия чемпионатында ересектер арасында 1-3 орын.
      Әлемдік жастар арасындағы біріншілігінде 1-3 орын.
      Азия жастар біріншілігінде 1 орын.
      Дүниежүзілік Универсиадада 1-2 орын.
      Орын алу:
      Ересектер арасындағы Әлем және Азия чемпионаттарында жеке категория бойынша жарыста 1-6 орындар;
      Ересектер арасындағы Әлем және Азия чемпионатттарында жұптық категория бойынша жарыста 1-4 орындар;
      Азия ойындарында ересектер арасындағы жұптық және жеке категория бойынша 1-4 орындар;
      Әлемдік универсиадада жеке және жұптық категория бойынша 1-3 орындар;
      Жастар олимпияда ойындарында 1-2 орындар;
      «International Series», «International challenge», «Grand Prix» сериялары бойынша халықаралық турнирлердегі 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Спартакиадасы немесе Қазақстан Республикасының Кубогында командалық жарыста 1 орынды иеленген команданың құрамына кіру.
      Орын алу:
      ҚР Чемпионаты мен ҚР Спартакиядасында 1 - 3 орын жеке және 1 - 2 орын жұптық және жеке-командалық жарыста (ерлер, әйелдер, аралас);
      Қазақстан Республикасының Жастар чемпионатында жеке категория бойынша 1-2 орындар және жұп категориясы бойынша 1 орын;
      Қазақстан Республикасының жасөспірімдер Біріншілігінде жеке категория жарыстарында 1 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер

      Қатысу: Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы чемпионаттарында, ҚР Кубогында (соның ішінде ашық), Қазақстан Республикасы Спартакиадасында 2-5 орындарды иеленген команда құрамында;
      Қазақстан Республикасының Жастар біріншілігінде 2-4 орындар, Жасөспірімдер Біріншілігінде 1 орын, Қазақстан Республикасы оқушылар Спартакиадасында 1-2 орындар.
      Орын алу:
      ҚР Чемпионаты мен ҚР Кубогында 4 - 12 орын жеке және 3-4 орын жұптық жарыста (ерлер, әйелдер, аралас).
      Жыл бойында СШҮ-ді 12 рет жеңсе және СШҮ-ді 8 жеңсе, 1-ші спорттық дәрежедегі спортшыны 8 рет жеңсе.

I разряд
Жеңу: Жыл бойында 1дәрежедегі спортшыны 12 рет жеңсе және 1-2 дәрежедегі спортшыларды 16 рет жеңсе ( 8 жеңістен).

     II разряд
      Жыл бойында II дәрежедегі спортшыны 12 рет жеңсе
      Жыл бойында II дәрежедегі спортшыны 8 рет жеңсе, III дәрежедегі спортшыны   8 рет жеңсе

     III разряд
      Жыл бойында III дәрежедегі спортшыны 12 рет жеңсе
      Жыл бойында 3 дәрежедегі спортшыны 8 рет жеңсе, және I жасөспірім дәрежесіндегі спортшыны 8 рет жеңсе

     I жасөспірім разряды
      Жыл бойында I жасөспірім дәрежесіндегі спортшыны 12 рет жеңсе
      Жыл бойында 1 жасөспірім дәрежесіндегі спортшыны 8 рет жеңсе және II жасөспірім дәрежесіндегі спортшыны 8 рет жеңсе

II жасөспірім разряды
Жыл бойында мектеп деңгейінен төмен емес турнирлерде спортшылардың біліктілігіне қарамастан 15 рет жеңсе немесе 10 жаңа спортшылардың қатысуымен турнирде 1 орынды иелену

БАСКЕТБОЛ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Қазақстан Республикасы құрама командасының сапында төмендегі жарыстарға қатысу:
      Олимпиада ойындарында ересектер арасында 1-10 орын;
      Әлем чемпионатында ересектер арасында 1-8 орын;
      Дүниежүзілік Универсиадада 1-4 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындары мен Азия чемпионатында   1-4 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын (16-22 жас аралығы);
      Жасөспірімдер командалары арасындағы Азия чемпионатында 1 орын (16-22 жас аралығы);
      Қазақстан Республикасының клубтық команда құрамында төмендегі жарыстарға қатысу:
      (Азия чемпиондарының кубогы):
      Клубтық командалар арасындағы Азия чемпионатында (Азия чемпиондарының кубогында)1-2 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасы құрама командасының сапында төмендегі жарыстарға қатысу:
      Ересектер арасындағы Азия чемпионаттары мен Азия ойындарында 5-8 орын;
      Жасөспірімдер командалары арасындағы Азия чемпионатында 2-4 орын (16-22 жас аралығы);
      Қарулы Күштер арасындағы әлем чемпионатында (CISM) 1-6 орын;
      Теміржолшылардың халықаралық спорттық одағының әлем чемпионатында (USIC) 1-3 орын;
      Келесі орындарды иеленген команда құрамында қатысу:
      Қазақстан Республикасының Ұлттық Лига чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Спартакиадасында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      Клубтық командалар арасындағы Азия чемпионатында 3-4 орын;
      Жоғарғы Лига Қазақстан чемпионаттарының үздік он екі ойыншының тізіміне ену:
      Жоғарғы Лиганың чемпиондары командасынан – алты адам;
      Жоғарғы Лиганың күміс жүлдегерлері командасынан – төрт адам;
      Жоғарғы Лиганың қола жүлдегерлері командасынан – екі адам.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Келесі орындарды иеленген команда құрамында қатысу:
      Қазақстан Республикасының Ұлттық Лига чемпионатында 4-6 орын;
      Жоғарғы Лиганың Қазақстан Республикасы чемпионатында 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының Жастар чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Оқушылар спартакиадасында, ҚР Жастар ойындарында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының жасөспірімдер мен қыздар арасындағы чемпионатында 1орын (14 жастан бастап, балалар мен жасөспірімдердің баскетбол лигасы), кемінде алты команда қатысуымен;
      Республикалық Универсиадада немесе Қазақстанның студенттік ойындарында 1 орын;
      балалар үйлері мен интернаттар арасындағы ҚР чемпионатында 1 орын;

     І спорттық разряд
      келесі орындарды иеленген команда құрамында қатысу:
      Қазақстан Республикасының жасөспірімдер мен қыздар арасындағы чемпионатында (14 жастан бастап, балалар мен жасөспірімдердің баскетбол лигасы) 2-3 орындар, кемінде алты команда қатысуымен;
      балалар үйлері мен интернаттар арасындағы ҚР чемпионатында 2-3 орын;
      жасөспірімдер мен қыздар арасындағы Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 1 орын, қатысушылардың жасы 14 жастан төмен емес және кемінде 6 команда қатысуымен;

ІІ спорттық разряд
жасөспірімдер мен қыздар арасындағы Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 2 орын, қатысушылардың жасы 14 жастан төмен емес және кемінде 6 команда қатысуымен;

ІІІ спорттық разряд
жасөспірімдер мен қыздар арасындағы Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 3 орын, қатысушылардың жасы 14 жастан төмен емес және кемінде 6 команда қатысуымен;

І жасөспірімдік спорттық разряд
ұлдар мен қыздар арасындағы кемінде 6 команда қатысуымен өткізілген Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 1 орынды иеленген команда құрамында қатысу;

ІІ жасөспірімдік спорттық разряд
ұлдар мен қыздар арасындағы кемінде 6 команда қатысуымен өткізілген Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 2 орынды иеленген команда құрамында қатысу;

ІІІ жасөспірімдік спорттық разряд
ұлдар мен қыздар арасындағы кемінде 6 команда қатысуымен Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 3 орынды иелеген команда құрамында қатысу.

БОКС

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      (ерлер)
      Орын алу:
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 1-6 орын;
      Әлем чемпионатында 1-3-ші орын және Әлем кубогының жеке және командалық есебінде 1-3-ші орын;
      Юниорлар арасындағы әлем чемпионатында 1-2-ші орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-3-ші орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1-ші орын;
      Бүкіләлемдік әскери спорттық ойындарда 1-2-ші орын;
      «А» дәрежесіндегі халықаралық турнирлерде жыл бойы 2 рет 1-ші орын;
      Жастар арасындағы Азия чемпионатында 1-ші орын және Юниорлар арасындағы әлем чемпионатында 3-ші орын;
      Әскери қызметкерлер арасындағы әлем чемпионатында 1-ші орын;
      ӘБС нұсқасы бойынша Кәсіпқойлар арасындағы әлем чемпионатында 1-ші орын, кемінде 4 сайыс өткізуі шарт;
      ӘБС нұсқасы бойынша Кәсіпқойлар арасындағы әлем чемпионатында 1-2-ші орын, кемінде 4 сайыс өткізуі шарт.
      (әйелдер)
      Орын алу:
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 1-8 орын;
      Әлем мемпионатында 1-6-шы орын және Әлем кубогының жеке және командалық есебінде 1-3 орын;
      Жастар арасындағы әлем чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1-ші орын;
      «А» дәрежесіндегі 2 халықаралық турнирлерде 1 (3 сайыс өткізу шартымен) алу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      (ерлер)
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасы Чемпионатында 1 орын, кемінде 3 сайыс өткізу шартымен;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Чемпионатында -1,2,3 орындар, кемінде 3 сайыс өткізу шартымен;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы спартакиадасында 1,2,3 орын.
      «А» дәрежесіндегі халықаралық турнирлерде 1-2 орын (3 сайыс өткізу шартымен)
      ӘБС нұсқасы бойынша Кәсіпқойлар арасындағы командалық әлем чемпионатында 2-ші орын, кемінде 4 сайыс өткізу шартымен;
      Қазақстан Республикасының аумағында ересектер арасындағы мынандай Халықаралық турнирлерде 1-ші орын (кемінде 3 сайыс өткізу және кемінде 5 мемлекеттің қатысуы шартымен):
      1. С.Қ.Нұрмағамбетовтың жүлдесіне           Алматы қ.
      2. Е.Н.Хасановты еске алу                   Алматы қ.
      3. Қ.Абдалиевты еске алу                    Шымкент қ.
      4. С.К.Қонақбаевтың жүлдесіне               Павлодар қ.
      5. Шохр-Бөлтекұлын еске алу                 Ақтау қ.
      6. И.Махамбетті еске алу                    Атырау қ.
      7. Б.Ақшолақовты еске алу                   Ақтөбе қ.
      8. Ғ.Жарылғаповты еске алу                  Қарағанды қ.
      9. А.А.Құлыбаевты еске алу                  Орал қ.
      Олимпиада чемпионы Б.Саттархановты еске алуға арналған жастар арасындағы Халықаралық турнирде 5 мемлекеттің қатысуымен кемінде 3 сайыс өткізу шартымен (ОҚО) 1-ші орын;
      Орал мен Қорған Әйтеновтерді еске алуға арналған жастар арасындағы Халықаралық турнирде 5 мемлекеттің қатысуымен кемінде 3 сайыс өткізу шартында (Қостанай) 1-ші орын;
      Юниорлар арасындағы кемінде 3 сайысты өткізу шартымен Азия чемпионатында 1-ші орын алу.
      (әйелдер)
      Кемінде 3 сайыс өткізу шартымен ҚР Чемпионатында 1-2-ші орын;
      ҚР Чемпионатында 2 жыл қатарынан 3-орын;
      кемінде 3 сайыс өткізу шартымен ҚР спартакиадасында 1-2-ші орын;
      ҚР аумағында әйелдер арасындағы Халықаралық турнирлерде 1-ші орын:
      1. С.Қ.Нұрмағамбетоватың жүлдесіне           Алматы қ.
      2. Е.Н.Хасановаты еске алу                   Алматы қ.
      3. Қ.Абдалиевты еске алу                     Шымкент қ.
      4. С.К.Қонақбаевтың жүлдесіне                Павлодар қ.
      5. Шохр-Бөлтекұлын еске алу                  Ақтау қ.
      6. И.Махамбетті еске алу                     Атырау қ.
      7. Б.Ақшолақовты еске алу                    Ақтөбе қ.
      8. Ғ.Жарылғапов                              Қарағанды қ.
      9. А.А.Құлыбаевтың жүлдесіне                 Орал қ.
      Жастар арасындағы әлем чемпионатында 2-3-ші орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 3-ші орын;
      Жастар мен жасөспірімдер арасындағы Азия чемпионатында 1-ші орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Олимпиада ойындарында 1-3-ші орын алу.

     ҚР спорт шеберіне үміткер
      (ерлер, әйелдер)
      Ересектер арасындағы ҚР Чемпионатында 3-4-ші орын;
      Жастар мен жасөспірімдер арасындағы ҚР Чемпионатында 2-3-ші орын;
      Дене шынықтыру мен спорт саласындағы уәкілетті органның бұқаралық-спорттық іс-шараларының күнтізбелік жоспарына енгізілген республикалық турнирлерде 1-3-ші орын алу.
      (әйелдер)
      Әйелдер арасындағы ҚР Чемпионатында 3-ші орын;
      кемінде 3 сайыс өткізу шартымен Жастар арасындағы ҚР Чемпионатында 1-ші орын алу.

     І разряд
      Бұл салмақ категориясында кемінде 1-разрядтағы 4 боксшының қатысу шартымен, облыстық, қалалық чемпионаттарда 1-3-ші орын;
      қала ауқымынан төмен емес жарыстарда жыл бойы ІІ разрядты спортшыларды 10 рет жеңу.

ІІ разряд
Кез келген ауқымдағы жарыстарда жыл бойы ІІІ разрядтағы спортшыларды 8 рет жеңу;

ІІІ разряд
Кез келген ауқымдағы жарыстарда жыл бойы жаңа спортшыларды 4 рет жеңу.

     І жасөспірімдер разряды (14-17 жас)
      Бұл салмақ категориясында кемінде І жасөспірімдер разрядындағы 4 спортшының қатысу шартымен қалалық, облыстық біріншілікте 1-ші орын иелену
      Кез келген ауқымдағы жарыстарда 1 жыл бойы ІІ жасөспірімдер разрядындағы спортшыларды 10 рет жеңу;

ІІ жасөспірімдер разряды.
Кез келген ауқымдағы жарыстарда 1 жыл бойы ІІІ жасөспірімдер разрядындағы спортшыларды 6 рет жеңіске жеңу.

ІІ жасөспірімдер разряды (14-15 жас)
Жүйелі түрде 1,5 жыл шұғылдану және кез келген ауқымдағы жарыстарда 1 жыл бойы ІІІ жасөспірімдер разрядындағы спортшылардан 4 рет жеңіске жету

ІІІ жасөспірімдер разряды (14-15 жас)
Жүйелі түрде 1 жыл шұғылдану, техникалық әдістерді игеру және кемінде 5 сайысқа қатысу.

ІІІ жасөспірімдер разряды (12-13 жас)
Жүйелі түрде 1 жыл спортпен шұғылдану, техникалық әдістерді игеру және кемінде 3 сайысқа қатысу.

ГРЕК-РИМ, ЕРКІН ЖӘНЕ ӘЙЕЛДЕР КҮРЕСІ

     Қазақстан Республикасы Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында1-6 орын;
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-5 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы Әлем Кубогында командалық және жеке жарыста 1 орын;
      Жастар арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Жастар арасындағы Азия чемпионатында 1 орын;
      Бүкіләлемдік студенттік ойындарында 1-2 орын;
      Халықаралық күрес федерациясы (FILA) бекіткен біріккен қүрес түрлері бойынша «Гран-При» халықаралық турнирлерінде 1 орын;
      Жасөспірімдер арасында Олимпиада ойындарында 1-3 орын .

     Қазақстан Республикасы спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Спартакиадасында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Чемпионатында 1-2 орын ;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Кубогында 1-2 орын;
      Кадеттер арасындағы Азия чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасы жастар ойындарында1-2 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасы чемпионатында 1 орын;
      Кеңес одағына еңбегі сіңген жаттықтырушы Мардан Сапарбаевты еске алуға арналған грек-рим күресінен ересектер арасында Республикалық турнирде 1 орын;
      Кеңес одағының батыры Нүркен Әбдіровті еске алуға арналған еркін күрестен ересектер арасында Республикалық турнирде 1 орын;
      Кеңес одағының Социалистік еңбек ері Зылиха Тамшыбаеваны еске алуға арналған еркін күресінен ересектер арасында Республикалық турнирде 1 орын;
      Олимпиада чемпионы Жақсылық Үшкемпіровтің жүлдесі үшін грек-рим күресінен жастар арасында Республикалық турнирде 1 орын;
      «Азия балалары» халықаралық спорт ойындарында 1 орын;
      Кеңес одағының батыры генерал Сабыр Рахымовты еске алуға арналған еркін күресінен жастар арасында Республикалық турнирде 1 орын;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігіне үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Спартакиадасында 4-6 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Чемпионатында 3-5 орын;
      Қазақстан Республикасы жастар ойындарында 3-5 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасы чемпионатында 2-3 орын;

I разряд
1 жыл ішінде 1-ші разрядтағы 8 спортшыны жеңу (соның ішінде 3 кездесуді таза жеңу) немесе II разрядтағы 16 спортшыны жеңу (соның ішінде 6 кездесуді таза жеңу)қалалық деңгейден төмен емес жарыстарда.

II разряд
1 жыл ішінде II-ші разрядтағы 6 спортшыны жеңу (соның ішінде 2 сайыста таза жеңу) деңгейі ауылдық округке аудандық жарыстардан төмен болмау.

III разряд
1 жыл ішінде III-ші разрядтағы 4 спортшыны жеңу немесе қалалық жарыста жаңадан қатысатын 8 спортшыдан басым түсу.

I жасөспірімдер разряды (14-17 жас)
Облыстар және қала біріншілігінде 1-ші орын алу, жарысқа 1 жасөспірімдік разрядтағы 4 спортшы қатысу керек немесе 1 жыл ішінде II жасөсіпірімдік разрядтағы 10 спортшыдан басым түсу, кез-келген деңгейдегі жарыста.

II жасөспірімдер разряды (14-15 жас)
1,5 жыл күреске қатысу және 1 жыл ішінде III жасөспірімдік разрядтағы 4 спортшыдан басым түсу, кез-келген деңгейдегі жарыста.

III жасөспірімдер разряды (14-15 жас)
жыл бойы жүйелі түрде спортпен шұғылдану, жарыстарда 5 реттен кем емес сайыс өткізу.

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (ТАС ЖОЛДАҒЫ ЖАРЫС)

Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ерлер)
Орындар иелену:

1-15	Олимпиада ойындарында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (ерлер-элита)
1-10	Әлем Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (ерлер-элита)
1-10	Әлем Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда ерлер андерлер (19-22)
1-5	Азия ойындарында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (ерлер)
1	Азия Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (ерлер)
1-5	2.2 Элита категориясында халықаралық көпкүндік жарыста
1-10	(19-22) ерлер андерлер арасында Ұлттың Кубогінде
1-5	Жастар арасында Әлем Чемпионатында жекелей немесе группалық жарыстарда
1-3	Жастар арасында бас классификациясында Ұлттың Кубогінде группалық жарыста немесе көпкүндік жарыста

Қазақстан Республикасының Спорт шебері (ерлер, жасөспірімдер).
Орындар иелену:

2-10	Азия Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (ерлер)
6-20	Әлем Чемпионатында жекелей немесе топтық жарыстарда (жасөспірімдер)
1-5	Азия Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (жасөсіпірімдер)
4-20	Топтық жарыста немесе Ұлттар Кубогінде бас классификациясындағы көпкүндік жарыста (жасөсп.)

Қазақстан Республикасының спорт шебері, Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
Орындар иелену:

Жарыс атауы	Жарыс түрлері
	Жекелей		Таулы		топтық		Критериум		Көпкүндік
	СШ	СШҮ	СШ	СШҮ	СШ	СШҮ	СШ	СШҮ	СШ	СШ
ҚР Чемпионаты (ерлер)	1-10	11-20	1-5	6-12	1-10	11-20	1-3	4-10	1-6	7-20
ҚР Чемпионаты (жасөспірім)	1-5	6-13	1-3	4-10	1-5	6-13	1-3	4-10	1-5	6-13
ҚР Чемпионаты (кадеттер 15-16)	-	1-10	-	1-10	-	1-10	-	1-10	-	1-10
15-16 жастағы балаларға арналған республикалық жарыстар	-	1-6	-	1-3	-	1-5	-	1-3		1-6
Астана, Алматы және облыстық Чемпионаттар		1-3				1-3		1-3		1-3

I, II, III разряды (ерлер, жасөспірімдер, жастар)
Орындар иелену:

Жарыс атауы	дәрежелер
Жарыс атауы	I	II	III
Қала масштабынан төмен емес жарыстар	1-5	6-12	13-18

Ескертулер:
Разрядтық талаптары, егер уақытқа жеке жарыста разрядтық норма бір разрядқа төмен орындалса есептеледі.

Разрядтық нормалар. Ерлер, жасөспірімдер,жастар.

Жарыс түрлері, аралықтар (км) уақыт
Разряд	Жекелей						Командалық
Разряд	5	10	15	20	25	50	25	50	75
ҚР СШ	-	-	-	-	33.30	01:07.30	-	01:02.00	01:33.30
ҚР СШҮ	-	-	-	-	34.30	01:09.30	32.30	01:06.30	01:38.30
1	-	-	-	29.30	37.30	-	33.30	01:10.30	01:41.30
2	-	-	23.30	31.00	39.00	-	35.30	01:11.30	-	-
3	08.00	16.00	24.20	32.30	42.00	-	40.00	01:14.00	-	-
1 жасөсп.	-	19.10	-	-	-	-	42.00	-	-	-

      Ескертулер:
      ҚР Спорт шебері атағы республикалық масштабтан төмен емес, уақытша нормативті орындаған жағдайда беріледі.
      СШҮ, I, II, III разряды Астана, Алматы қалаларының және облыстық чемпионаттарында, біріншіліктерінде беріледі. Астана, Алматы қалаларының және облыстық мекемелерімен ұйымдастырылатын республикалық жарыстарда беріледі.
      СШҮ атағы облыстар біріншіліктерінде 2 төрешінің төрелік етуімен Қазақстан Республикасы Ұлттық төреші төрелік етуінен төмен емес жағдайда беріледі.

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      (әйелдер)
      Орындар иелену:

1-20	Олимпиада ойындарында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (әйелдер)
1-20	Әлем Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (әйелдер)
1-5	Азия ойындарында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (әйелдер)
1-3	Азия Чемпионатында уақытқа жекелей немесе топтық жарыстарда (әйелдер)

Қазақстан Республикасының спорт шебері, Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер (әйелдер, жасөспірімдер, қыздар)
Орындар иелену:

Жарыс аттары	Жарыс түрлері
	Жекелей		Таулы		Топтық		Критериум		Көпкүндік
	СШ	СШҮ	СШ	СШ	СШ	СШҮ	СШ	СШҮ	СШ	СШҮ
ҚР Чемпионаты әйелдер	1	2-6			1	2-6		1-3
ҚР Чемпионаты жасөспірімдер	-	1-3				1-3		1-3
Республикалық жарыстар	-	1-3	-	-	-	1-3	-	1-3		1-3

Разрядтық нормалар. Әйелдер, жасөспірімдер, қыздар.

Жарыс түрлері, аралықтар (км) уақыт
дәреже	Жекелей				Жұптық		Командалық
дәреже	5	10	15	20	20	25	25
ҚР СШ	-	-	-	30.00	28.30	37.00	35.00
ҚР СШҮ	-	-	24.30	31.00	29.30	38.00	36.30
I	-	16.00	26.00	32.00	30.30	-	38.00
II	-	17.30	27.00	-	-	-	-
III	09.00	18.30	28.00	-	-	-	-

      Ескертулер:
      ҚР Спорт шебері атағы республикалық масштабтан төмен емес жарыстарда уақытша нормативті орындаған жағдайда беріледі.
      СШҮ, I, II, III разряды Астана, Алматы қалаларының және облыстық чемпионаттары мен біріншіліктерінде беріледі. Астана, Алматы қалаларының және облыстық мекемелердің ұйымдастыруымен республикалық жарыстарда беріледі.
      Көпкүндік жарыстарды өткізудің талаптары;
      Көпкүндік жарысты 40% аса қатысушылар аяқтаған жағдайда разрядтық талаптар есептелінеді

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (ТРЕКТЕГІ)
(ерлер, әйелдер)

Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт Шебері спорттық атағы берілуі үшін қойылатын талаптар және олардың орындалу жағдайы
ХДСШ спорттық атағы 16 жастан беріледі

Спорттық жарыстар мәртебесі	Жынысы, жасы	Иеленетін орны
1	2	3
Олимпиада ойындары	Ерлер, әйелдер	1-12
Әлем чемпионаты	Ерлер, әйелдер	1-8
Әлем кубогі	Ерлер, әйелдер	1-6
Азия ойындары	Ерлер, әйелдер	1-3
Азия чемпионаты	Ерлер, әйелдер	1
Әлем чемпионаты	Ер балалар, қыздар	1-3
Азия Чемпионаты	Ер балалар	1
Халықаралық жарыстар (УЦИ ға ) қосылған	Ерлер	1
Жалпы ерекшеліктері	1. ХДСШ нормасы ҚР Чемпионаты дәрежесінен төмен емес спорттық жарыстарда электрондық мәре жүйесінің болуы арқылы орындалады

Қазақстан Республикасы спорт шебері
Орынды иелену:

Түрлері	Жекелей жарыс	Командалық жарыс	Мэдисон	5-4 күндік көпкүндік жарыс
Әлем чемпионаты ер балалар	4-10	4-8	4-8
Азия чемпионаты ерлер	2-8	2-8	4-8
ҚР Чемпионаты ер балалар	1	1	1	1-2
ҚР Чемпионаты қыздар (ерекшелік) Уақыт көрсеткіші I дәрежеден төмен болмауы тиіс, кесте бойынша	1	1		1-2
Азия чемпионаты ер балалар	2-5	2-4	2-4
Азия чемпионаты қыздар	2-3	2-3
ҚР Чемпионаты ерлер	1-3	1-3	1-2	1-4
ҚР Чемпионаты әйелдер (ерекшелік) Уақыт көрсеткіші СШҮ төмен болмауы тиіс, кесте бойынша	1	1		1-2
Азия ойындары (ерлер) (әйелдер)	4-8	4-7	4-7

Қазақстан Республикасының Спорт шеберіне үміткер
Орынды иелену:

Түрлері	Жекелей жарыс	Командалық жарыс	Мэдисон	5-4 күндік көпкүндік жарыс
ҚР чемпионаты (ерлер)	4-20	4-6	3-12	5-20
ҚР чемпионаты (әйелдер)	2-15	2-6		3-10
ҚР чемпионаты ер балалар	2-15	2-6	3-10	3-12
ҚР чемпионаты қыздар	2-15	2-6		3-12
Республикалық жарыстар ер балалар	1-3	1	1	1
Астана мен Алматы қаласы және облыс чемпионаттары	1-3	1-2	1-2	1-3
ҚР чемпионаты жасөспірім ұлдар	1-2	1-3	1-2	1-3
ҚР чемпионаты жасөспірім қыздар	1-2	1-2		1-3

(ерлер, ер балалар, жасөспірім ұлдар)

Атақтар, дәрежелер		Түрлері, шақырым
		Гит жарыстары												Жекелей жарыс			Командалық спринт	Командалық жарыс
		200м с/х сек	500м с/м сек				500м с/х сек	1000м с/м сек		1000м с/м сек парами				2 км	3 км	4 км	750 метров	4 км
Ағаш қапталған трек
ХДСШ	10.20			32.50					1.03.80							4.26.0	44.60	4.12.0
СШ	11.00			33.70		29.00			1.06.50		1.04.5				3.36.0	4.34.5	45.60	4.22.0
СШҮ	11.30			34.50		30.0			1.10.50						3.42.5	4.44.5	48.00	4.32.5
I	11.70			35.40		31.0			1.12.50				2.26.0		3.47.5	5.01.0	50.00	4.45.0
II	12.20			36.60		32.0			1.15.00				2.29.0		3.54.0
III	12.80			38.00		34.50							2.33.0		4.02.0
I жас	13.50			40.00		37.50							2.38.0		4.12.0
Цемент қапталган трек
ХДСШ								1.06.5										4.20.0
СШ		11.50			34.50			1.08.5		1.06.0					3.43.0	4.40.0	46.50	4.32.5
СШҮ		11.70			35.00			1.11.5		1.09.0					3.50.5	4.48.5	48.50	4.42.5
I		12.00			36 40			1.13.5				2.32.0			3.58.5	5.05.0	50.50
II		12.40			37.50			1.16 0				2.35.0			4.07.0
III		13.00			39.00							2.39.0			4.17.0
Iжас		14.00			42.00							2.44.0			4.29.0

(әйелдер, қыздар, жасөспірім қыздар)

Атақтар, дәрежелер	Түрлері, шақырым
	Гит жарыстары							Жекелей жарысы				Командалық спринт	Командалық жарыс
	200м с/х сек		500м с/м сек		500м с/х сек	1000м с/м сек	1000м с/м сек жұптасып	2км		3 км	4 км	500 метр	3 км	4 км
Ағаш қапталған трек
ХДСШ			36.50							3.44.0	4.50.5	34.40	3.32.5	4.24.0
СШ		12.40	38.00						2.38.0	3.54.0	5.02.5	35.50	3 38 5	4.34.0
СШҮ		12.80	39.30						2.41.0	4 .03.0	5.12.0	36.50	3. 46.0	4.48.0
I		13.20	40.00						2.45.0	4.12.0	5.14.0	39.00
II		13.70	41.50						2.52.0	4.16.0
III		14.30	43.50						3.01.0
I жас			46.00						3.10.0
Цемент қапталған трек
ХДСШ													3.38.5
СШ		12.8		39.5						3 58.0	5.05.5	36.50	3.42.5	4.42.5
СШҮ		13.5		41.5						4.07.5	5.12.0	37.50	3.52 .5	4.52.0
I		14.5		44.0					2.32.0	4.16.0	5.17.5	40.00
II		16.0							2.35.0
III		16.5							2.39.0
Iжас		17.5							2.44.0

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (МАУНТИНБАЙК)
(кросс-кантри, жылдамдықпен түсу, слалом, тауға қарай жарысу)
Ерлер, әйелдер

Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
Орынды иелену:

1-20	Олимпиада ойындарында және Әлем Чемпионатында (ерлер)
1-15	Әлем Кубоктерінде (ерлер)
1-8	Азия ойындарында (ерлер)
1-5	Азия Чемпионатында (ерлер)
1-10	Әлем Чемпионатында (жастар)
1-6	Жастар арасында Әлем Кубоктарында

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Орынды иелену:

1-6	Жастар арасында Азия Чемпионаты
1-6	Ерлер арасында Қазақстан Республикасының Чемпионаты
6-12	Ерлер арасында Азия Чемпионаты
1	Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионаты немесе біріншілігі
1-3	Ерлер арасында Қазақстан Республикасының Кубогі

Қазақстан Республикасының Спорт шеберіне үміткер
Орынды иелену:

7-12	Ерлер арасында Қазақстан Республикасының Чемпионаты
2-10	Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионаты немесе біріншілігі
1-6	Ерлер арасында Астана, Алматы және облыс біріншіліктерінде
4-10	Ерлер арасында Қазақстан Республикасының Кубогі
1-2	Жастар арасында Облыс біріншілігі

СШҮ атағы облыс біріншілігінде Қазақстан Республикасының Ұлттық дәрежедегі төрешісі деңгейінен төмен емес 2 төреші төрешілік еткен жағдайда беріледі.

I разряд
Орынды иелену:

11-15	Ерлер арасында Қазақстан Республикасының Чемпионаты
11-15	Жастар арасында Қазақстан Республикасының біріншілігі
11-15	Ерлер арасында Қазақстан Республикасының Кубогі
6 -10	Ерлер арасында Астана, Алматы және облыс біріншіліктерінде
3-5	Жастар арасында Облыс біріншілігі
1-4	Жасөспірімдер арасында Облыс біріншілігі

II разряд
Орынды иелену:

1-5	Кез келген масштабтағы жарыстарда

III разряд
Кез келген масштабтағы 4 жарыстан кем емес, кемінде 10 спортшы қатысқан, 50% үздіктер қатарына кіріп, орындар алған жағдайда беріледі

Дәрежелік талаптарды орындау

      Жарысқа қатысушылардың бір уақытта спорттық-шоссеге, жолға арналған немесе арнайы велосипедпен жарысқа қатысуына болады
      ҚР СШ 15 жастан бастап беріледі
      ҚР СШ атағы 30% Спорт шебері қатысқан, 15 шақырым қашықтықтан жоғары, 15 спортшыдан кем қатыспаған Қазақстан
      Республикасының чемпионатында немесе біріншілігінде.
      ҚР СШҮ атағы - 50% 1-ші дәрежедегі немесе 30% СШҮ спортшылар, 10 спортшыдан кем қатыспаған, 15 шақырым дистанциядан кем емес ерлер, жастар арасындағы облыс біріншіліктерінде беріледі
      Велосипед спорт түрлері бойынша (велошоссе,маунтинбайк, велотрек) СШ атағын алу үшін төрешілер алқасында ҚР Жоғары категориядағы Ұлттық дәрежедегі 3 төрешіден кем болмауы, СШҮ атағын алу үшін Жоғары категориядағы Ұлттық дәрежедегі 2 төрешіден кем болмауы керек.

СУ ДОБЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      ҚР құрама команда сапында қатысу, төмендегі орындарды иелену:
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 1-8 орын
      Ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 1-6
      Ересектер арасындағы Әлем кубогында 1-3 орын
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында, ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1-орын;
      Дүниежүзілік Универсиадада, жастар арасындағы Әлем Чемпионатында 1-3 орын

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ҚР құрама команда сапында қатысу, төмендегі орындарды иелену:
      Ересектер арасындағы Ресей Чемпионаты, ересектер арасындағы Ресей Ашық Кубогінде 1-4 орын
      Жастар арасындағы Азия Чемпионатында 1-орын
      Жастар арасындағы Әлем Чемпионатында 1-4 орын
      Құрама команда сапында ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы Чемпионатында, ерлер мен әйелдер арасында 1-орынды алған

Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер
Құрама команда сапында қатысу: Ересектер арасындағы ҚР Чемпионатында 1-3 орын, ҚР Жасөспірімдер арасындағы Ойындарында, ҚР оқушылар Спартакиядасында, жастар, ер балалар, қыздар арасындағы ҚР Чемпионатында 1-3 орын

І разряд
Құрама команда сапында қатысу: ҚР Чемпионатында, ҚР жастар, ер балалар, қыздар арасындағы біріншілігінде, ҚР оқушылар Спартакиадасында, ҚР Жастар мен жасөспірімдер ойындарында, жастар, ер балалар, қыздар арасындағы Ресейдің ашық Чемпионатында

ІІ разряд
Құрама команда сапында қатысу: Облыстардың, қаланың, клубтың біріншіліктерінде, матчтық кездесулерде 1 орын

ІІІ разряд
Құрама команда сапында қатысу: Облыстардың, қаланың, клубтың біріншіліктерінде, матчтық кездесулерде 2-3 орын

І жасөспірімдік разряды
Құрама команда сапында қатысу: Облыстардың, қаланың, клубтың біріншіліктерінде, матчтық кездесулерде: БЖСМ біріншіліктерінде 1-2 орын немесе жүзуден І жасөспірімдік дәрежесі болса;

ІІ жасөспірімдік разряды
Құрама команда сапында қатысу: Облыстардың, қаланың, клубтың біріншіліктерінде, матчтық кездесулерде: БЖСМ біріншіліктерінде 3-4 орын немесе жүзуден ІІ жасөспірімдік дәрежесі болса;

ІІІ жасөспірімдік разряды
Құрама команда сапында қатысу: Облыстардың, қаланың, клубтың біріншіліктерінде, матчтық кездесулерде: БЖСМ біріншіліктерінде 3-4 орын немесе жүзуден ІІІ жасөспірімдік дәрежесі болса.

ВОЛЕЙБОЛ

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 4-8 орын немесе ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 3-6 орын алғаны үшін;
      Ересектер арасындағы Әлем кубогында 1-4 орын алғаны үшін;
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, ересектер арасындағы Азия чемпионатында және ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-3 орын алғаны үшін;
      ҚР студенттік құрама командасының сапында өнер көрсетіп Дүниежүзілік студенттік ойындарында 1-2 орын алғаны үшін;
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, Азия елінің Кубок иегерлерінің Кубогын жеңіп алғаны үшін.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, жастар арасында Азия чемпионатында 1-2 орын алғаны үшін;
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, чемпиондар кубогында 2-3 орын алғаны үшін немесе Азия елінің Кубок иегерлерінің Кубогын жеңіп алғаны үшін;
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, Дүниежүзілік студенттік ойындарында 3-6 орын алғаны үшін;
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, Орта Азия ойындарында 1 орын алғаны үшін;
      команда сапында өнер көрсетіп, ҚР Спартакиадасында 1 орын алғаны үшін;
      команда сапында өнер көрсетіп, ҚР чемпионатында және ҚР Кубогында үш жылдың ішінде екі рет 1 орын алғаны үшін.
      Ескерту: спорт шебері атағы негізгі құрамда 70 пайыз ойын көрсеткен ойыншыға беріледі.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігінен үміткер
      команда сапында өнер көрсетіп, жоғары топтағы ҚР чемпионаты мен ҚР Кубогында 2-5 орын алғаны үшін;
      команда сапында өнер көрсетіп, ҚР Жастар ойындарында 1-2 орын алғаны үшін;
      ҚР құрама командасының сапында өнер көрсетіп, 19 жасқа дейінгі жастар арасында (қыздар) Азия чемпионатында 1-6 орын алғаны үшін;
      ҚР құрама команда сапында өнер көрсетіп, 20 жасқа дейінгі жастар арасында (қыздар) Әлем чемпионатында 1-8 орын алғаны үшін;
      Облыстың команда сапында өнер көрсетіп, ҚР Спартакиадасында 2-5 орын алғаны үшін.

     І разряд
      команда сапында ҚР жоғары тобында өнер көрсеткені үшін;
      команда сапында ҚР чемпионатында ұлттық топтағы командалар арасында 1-3 орын алғаны үшін;
      команда сапында облыс және Алматы, Астана қалаларының чемпионатында кем дегенде 5 команда қатысқан жарыста 1 орын алғаны үшін;
      үлкен жастағы (18 жасқа дейін) жастардың команда сапында (қыздар) республикалық жарыстарда, Оқушылар Спартакиадасында, ҚР Универсиадасында кем дегенде 6 команда қатысқан жарыста 1-3 орын алғаны үшін;
      облыстың команда сапында өнер көрсетіп, ҚР Жастар ойынында 1-6 орын алғаны үшін.

     ІІ разряд
      команда сапында өнер көрсетіп, бір жылдың ішінде әртүрлі деңгейдегі 14 кездесуде 2 дәрежедегі әртүрлі командаларды 4 рет жеңіп немесе 3 дәрежедегі командаларды 8 рет жеңгені үшін;
      команда сапында өнер көрсетіп, үлкен жастағы (18 жасқа дейін) жастар арасындағы (қыздар) республикалық жарыстарда 1-6 орын алғаны үшін.

     ІІІ разряд
      команда сапында өнер көрсетіп, кем дегенде 6 команда қатысқан кез келген деңгейдегі жарыста 1-3 орын алғаны үшін;
      команда сапында өнер көрсетіп, бір жылдың ішінде кез келген деңгейдегі жарыста 6 рет жеңіске жетіп, соның ішінде оңайланған ереже бойынша кем дегенде 12 кездесуде өнер көрсеткені үшін;
      оңайланған ереже бойынша кез келген деңгейдегі 20 кездесуде өнер көрсеткені үшін.

     І жасөспірімдік разряд
      Үлкен жастағы жасөспірімдер командасының сапында өнер көрсетіп, жасөспірімдердің (қыздар) республикалық жарыстарында немесе ҚР чемпионатында 4-10 орын алғаны үшін;
      Үлкен жастағы жасөспірімдер құрама командасының сапында өнер көрсетіп, қала біріншілігінде 1 жасөспірімдер дәрежесіндегі кем дегенде 2 команда қатысқан жарыста және 2 жасөспірімдер дәрежесіндегі кем дегенде 4 команда қатысқан жарыста 1 орын алғаны үшін;
      Бір жылдың ішінде орта жастағы (16 жасқа дейін) немесе үлкен жастағы жасөспірімдердің команда сапында өнер көрсетіп, кем дегенде 12 кездесуде кез келген деңгейдегі 1 дәрежелі 4 жасөспірімдер командаларын немесе 2 дәрежелі 6 жасөспірімдердің әртүрлі командаларын жеңгені үшін.

     ІІ жасөспірімдік разряд
      Орта және кіші жастағы (14 жасқа дейін) команданың сапында өнер көрсетіп, ҚР біріншілігінде 1-3 орын алғаны үшін;
      Бір жылдың ішінде үлкен және орта жастағы команданың сапында өнер көрсетіп, әртүрлі 2 дәрежелі жасөспірімдер командасын кез келген деңгейдегі 12 жарыста 6 рет жеңгені үшін;
      Команда сапында өнер көрсетіп, соның ішінде оңайланған ереже бойынша кез келген деңгейдегі кем дегенде 12 кездесуде 8 рет жеңіске жеткені үшін.

ІІІ жасөспірімдік разряд
Бір жылдың ішінде команда сапында 12 кездесуде өнер көрсетіп (немесе оңайланған ереже бойынша 20 кездесуде), кез келген деңгейдегі жарыста дене шынықтыру ұжымының спорттық секциясында алдын ала дайындықтан өткен жағдайда.

ЖАҒАЖАЙ ВОЛЕЙБОЛЫ

      Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 4-6 орын;
      Ересектер арасындағы әлем чемионатында, ересектер арасындағы әлем кубогының ұтысында 3-6 орын алғаны үшін;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1-3 орын алғаны үшін;
      Азия елдерінің арасында кубок иегерлерінің кубогында 1 орын алғаны үшін;
      Жағажай спорты түрлерінен ересектер арасындағы Азия ойынында 1-3 орын алғаны үшін.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 4-6 орын алғаны үшін;
      Азия елдерінің арасында кубок жеңімпаздарының немесе кубок иегерлерінің кубогында 2-3 орын алғаны үшін;
      ҚР кубогының ұтысында 3 жылдың ішінде 2 рет 1 орын алғаны үшін;
      Ересектер арасындағы ҚР чемпионатында 1 орын алғаны үшін;
      Ересектер арасындағы ҚР спартакиадасында 1 орын алғаны үшін.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігінен үміткер
      Ересектер арасындағы ҚР чемпионатында 2-3 орын алғаны үшін;
      Ересектер арасындағы ҚР кубогында 2-3 орын алғаны үшін;
      Азия ойындарында (жасөспірімдер арасындағы жаста) 1-5 орын алғаны үшін.

     І разряд
      Ересектер арасындағы ҚР чемпионатында 4-8 орын алғаны үшін;
      Ересектер арасындағы ҚР кубогында 4-8 орын алғаны үшін;
      Облыс, Алматы және Астана қалаларының чемпионатында 1 орын алғаны үшін.

     ІІ разряд
      Маусым кезінде кез келген деңгейдегі жарыста 12 кездесуде кем дегенде 8 рет жеңіске жеткені үшін;
      Облыс, Алматы және Астана қалаларының чемпионатында 2 орын алғаны үшін.

     ІІІ разряд
      Маусым кезінде кез келген деңгейдегі жарыста 12 кездесуде кем дегенде 6 рет жеңіске жеткені үшін;
      Облыс, Алматы және Астана қалаларының чемпионатында 3 орын алғаны үшін.

     І жасөспірімдік разряд
      Үлкен жастағы жасөспірімдер командасының сапында жасөспірімдер арасындағы (қыздар) республикалық жарыста өнер көрсетіп немесе ҚР чемпионатында 4-10 орын алғаны үшін;
      Үлкен жастағы жасөспірімдер командасының сапында өнер көрсетіп, 1 дәрежелі жасөспірімдердің 2 командасы қатысқан және 2 дәрежелі жасөспірімдердің 4 командасы қатысқан қалалық біріншілікте 1 орын алғаны болуы шарт;
      Бір жылдың ішінде орта жастағы (16 жасқа дейін) немесе үлкен жастағы жасөспірімдер командасының сапында өнер көрсетіп, кез келген деңгейдегі 12 кездесуде 1 дәрежелі жасөспірімдер командасын 4 рет жеңіп немесе 2 дәрежелі жасөспірімдер командасын 6 рет жеңгені үшін.

     ІІ жасөспірімдік разряд
      Орта және кіші жастағы (14 жасқа дейін) команданың сапында өнер көрсетіп, ҚР біріншілігінде 1-3 орын алғаны үшін;
      Бір жылдың ішінде үлкен және орта жастағы команданың сапында өнер көрсетіп, 2 дәрежелі жасөспірімдер командасын кез келген 12 кездесуде 6 рет жеңіске жеткені үшін;
      Команданың сапында өнер көрсетіп, кез келген деңгейдегі, соның ішінде оңайланған ереже бойынша 12 кездесуде 8 рет жеңіске жеткені үшін.

ІІІ жасөспірімдік разряд
Бір жылдың ішінде құрама команда сапында өнер көрсетіп, кез келген деңгейдегі 12 жарыста (немесе оңайланған ереже бойынша 20 кездесуде), дене шынықтыру ұжымының спорттық секциясында алдын ала дайындықтан өткен жағдайда.

ҚОЛ ДОБЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      ҚР құрама команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе:
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 4-12 орын;
      Ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 4-10 орын;
      Дүниежүзілік Универсиадада 1-5 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-4 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында   1-3 орын;
      Жастар арасындағы Әлем чемпионатында 1-3 орын (18-22 жас);
      Жасөспірімдер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын (18-22 жас)

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ҚР құрама команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе:
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында   4-6 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 5-8 орын;
      Жастар арасындағы Әлем чемпионатында 4-6 орын (18-22 жас);
      Жасөспірімдердер арасындағы Азия чемпионатында 1-3 орын (16-22 жас);
      Кемінде 6 команда қатысқан, кез келген деңгейдегі халықаралық жарыстарда 1 орын;
      Құрама команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе:
      Облыстың, клубтың команда құрамында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Спартакиадасында 1 орын;
      Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында 1 орын;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Құрама команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе:
      Кемінде 6 команда қатысқан кез келген деңгейдегі халықаралық жарыстарда 2-3 орын;
      Облыстың, клубтың командасы құрамында Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын;
      Қазақстан Республикасы Ашық кубогы жарыстарында 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Қазақстан Республикасы оқушылар Спартакиадасында 1 орын;
      Республикалық Универсиадада немесе Қазақстанның студенттік ойындарында 1 орын;

     І разряд
      Команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе:
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 4-6 орын;
      Қатысушылардың жасы 16-дан кем емес, кемінде 6 команда қатысқан Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында, Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 1-3 орын, Қазақстан Республикасы құрамасына мүшелікке үміткерлер құрамына кіру.

ІІ разряд
Команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе: қатысушылардың жасы 15-тен кем емес, кемінде 6 команда қатысқан Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында, Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде, 1-3 орын.

ІІІ разряд
Команда сапында өнер көрсетіп, келесі орындарды иеленсе: қатысушылардың жасы 14-тен кем емес, кемінде 6 команда қатысқан Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде 1-3 орын,

     І жасөспірімдік разряд
      командалар құрамында қатысу
      Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде, Оқушылар спартакиадасында, Қазақстан Республикасының Чемпионаттарында 1-3 орын алған команда құрамында қатысу, қатысушылардың жасы 13-тен кем болмаса және кемінде 6 команда қатысса;
      қалалық көлемнен кем емес жарыстарда бір жыл ішінде
      І жасөспірімдер разряды бар командаларды 6 рет жеңсе немесе ІІ жасөспірімдер разряды бар командаларды 12 рет жеңсе;

     ІІ жасөспірімдік разряд
      Қазақстан Республикасы облыстарының, Астана мен Алматы қ.қ. біріншіліктерінде, Оқушылар спартакиадасында, Қазақстан Республикасының Чемпионаттарында 1-3 орын алған команда құрамында қатысу, қатысушылардың жасы 12-ден кем болмаса және кемінде 6 команда қатысса;
      қалалық көлемнен кем емес жарыстарда бір жыл ішінде
      ІІ жасөспірімдер дәрежесі бар командаларды 6 рет жеңсе немесе ІІІ жасөспірімдер разряды бар командаларды 10 рет жеңсе;

ІІІ жасөспірімдік разряд
БЖСМ топтарында алдын ала дайындықтан өткен жағдайда, бір жыл ішінде кез келген көлемдегі 15 кездесуге қатысса беріледі.

ГОЛЬФ

ҚР халықаралық дәрежедегі спорт шебері (18 жастан бастап беріледі)

Спорттық іс-шаралардың деңгейі			Спорттық тәртіп		жынысы		Иеленетін орын
1			2		3		4
Әлем чемпионаты			Гольф		Ерлер, әйелдер		1-6
			Шағын гольф		Ерлер		1-6
					әйелдер		1-4
Еуропа чемпионаты			Гольф		Ерлер, әйелдер		1-5
			Шағын гольф		ерлер		1-5
					әйелдер		1-3
ЕКП енген басқада халықаралық спорттық жарыстар (1, 2, 3 және А категориясы)			Гольф		ерлер		1-3
					әйелдер		1-2
ЕКП енген басқада халықаралық спорттық жарыстар			Шағын гольф		ерлер		1-3
					әйелдер		1-2
ҚР спорт шебері мен ҚР спорт шеберіне үміткер (СШ 16 жастан, СШҮ 14 жастан беріледі)
Спорттық іс-шаралардың деңгейі	Спорттық тәртіп	жынысы		Иеленетін орын
				СШ		СШҮ
1	2	3		4		5
Әлем біріншілігі	шағын-гольф	Ер балалар (10 - 19 жас)		1-8		9-16
		Ер балалар (10 - 19 жас)		1-4		5-8
Европа біріншілігі	Гольф	Ер балалар, қыздар (17-18 жас)		1-5		6-10
		жасөспірімдер,қыздар (15-16 жас )				1-10
	шағын-гольф	Ер балалар (10 - 19 жас)		1-7		8-16
		Ер балалар, қыздар (10 - 19 жас)		1-3		4-8
ЕКП енген басқада халықаралық спорттық жарыстар (1, 2, 3 және А категориясы)	Гольф	ерлер		4-6
		әйелдер		3-5
ЕКП енген басқада халықаралық спорттық жарыстар	шағын-гольф	ерлер		4-6
		әйелдер		3-5
Қазақстан чемпионаты	Гольф	ерлер		1-4		5-7
		әйелдер		1-2		3-4
		Арнайы жағдайда		18 шұнқырдан З раундтан аса өту (ерлер мен әйелдер)
	шағын-гольф	ерлер		1-3		4-6
		әйелдер		1-2		3-4
		Арнайы жағдайда		18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту (ерлер мен әйелдер)
Қазақстан кубогі (финал)	Гольф	ерлер, әйелдер		1		2-3
		Арнайы жағдайда		Бірінші жеңілістен кейін шығу жүйесі бойынша
	шағын-гольф	ерлер, әйелдер		1		2-3
		Арнайы жағдайда		Берілген раунд санынан кейін жеңілістен кейін шығу жүйесі бойынша
Біріншілік	Гольф	Ер балалар (17-18 жас)				1-3
		Ер балалар (15-16 жас)				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту (юниорлер,ерлер мен әйелдер)
	шағын-гольф	Жасөспірмдер (10-19 жас)				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту
ЕКП енген басқада ҚР спорттық жарыстар	Гольф	ерлер, әйелдер		1		2
		Арнайы жағдайда		18 шұнқырдан 3 раундтан аса өту
		Ер балалар (17-18 жас)				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту
ҚР аймақтық чемпионаттарда,Алматы және Астана қ.қ. аймақтарының іріктеу жарыстары	Гольф	ерлер, әйелдер				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту. СШҮ 2 спортшыны немесе І спорттық дәрежелі 4 спортшыны жеңу
	шағын-гольф	ерлер, әйелдер				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту. СШҮ 2 спортшыны немесе І спорттық дәрежелі 4 спортшыны жеңу
ҚР субъект чемпионаты (Астана және Алматы қалаларынан басқа)	Гольф	ерлер, әйелдер				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту. СШҮ 3 спортшыны немесе І спорттық дәрежелі 6 спортшыны жену
	шағын-гольф	ерлер, әйелдер				1
		Арнайы жағдайда				18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту. СШҮ 3 спортшыны немесе І спорттық дәрежелі 6 спортшыны жену
Жалпы арнайы жағдайда	1. Қорытынды гандикап форасыз көрсетілу керек 2. жарыстарға қатысу үшін сол жарысты өткізу жылы берілген жасқа толу қажет
Жалпы спорттық дәрежеге иелену үшін берілген талаптар
Спорттық іс-шаралардың деңгейі	Спорттық тәртіп	жынысы		I спорттық дәреже
				Иеленген орын
1	2	3		4
ҚР чемпионаты	Гольф	ерлер		8-10
		әйелдер		5-6
		Арнайы жағдайлар		18 шұнқырдан 3 раундтан аса өту. І спорттық дәрежелі 3 спортшыны немесе ІІ спорттық дәрежелі 6 спортшыны жеңу (ерлер мен әйелдер)
	шағын-гольф	ерлер		7-10
		әйелдер		5-6
		Арнайы жағдайлар		18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту. (ерлер мен әйелдер)
ҚР кубогі (финал)	Гольф	ерлер, әйелдер		4-8
		Арнайы жағдайлар		1/4 финалға дейін І спорттық дәрежелі 3 спортшыны немесе ІІ спорттық дәрежелі 6 спортшыны жену
	шағын-гольф	ерлер, әйелдер		4-6
		Арнайы жағдайлар		1/4 финалға дейін І спорттық дәрежелі 3 спортшыны немесе ІІ спорттық дәрежелі 6 спортшыны жену
ҚР біріншілігі	Гольф	Ер балалар (17-18 жас)		4-6
		Юниорлар (15-16 жас)		2-3
		Арнайы жағдайлар		18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту.
		Ұлдар мен қыздар (10-14 жас)		1
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 1 раундтан аса және 9 шұнқырдан 2 раундтан аса өту.
	шағын-гольф	юниорлар (10-19 жас)		2-3
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту.
ЕКП енген басқада ҚР спорттық жарыстар	Гольф	Ерлер мен әйелдер		3-4
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 3 раундтан аса өту.
		Ер балалар (17-18 жас)		2-3
		Ер балалар (15-16 жас)		1-2
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту.
ҚР аймақтық чемпионаттарда,Алматы және Астана қ.қ. аймақтарының іріктеу жарыстары	Гольф	Ерлер мен әйелдер		2-3
		Арнайы жағдайлар		18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту. І спорттық дәрежелі 3 спортшыны немесе ІІ спорттық дәрежелі 6 спортшыны жену (ерлер мен әйелдер)
	шағын-гольф	Ерлер мен әйелдер		2-3
		Арнайы жағдайлар		18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту.Бағдарлама ретінде 16 аса спортшы қатысу қажет, онын ішінде 4-тен кем емес І спорттық дәрежелі 4 спортшыны немесе ІІ спорттық дәрежелі 8 спортшыны жену (ерлер мен әйелдер)
ҚР субъект чемпионаты (Астана және Алматы қалаларынан басқа)	Гольф	Ер балалар (17-18 жас)		1
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту.
	шағын-гольф	Ер балалар (10-19 жас)		1
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 4 раундтан аса өту. Бағдарлама ретінде 16-дан аса спортшы қатысу қажет
ҚР субъект чемпионаты (Астана және Алматы қалаларынан басқа)	Гольф	Ерлер, әйелдер		2-3
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 2 раундтан аса өту. І спорттық дәрежелі 4 спортшыны немесе ІІ спорттық дәрежелі 8 спортшыны жеңу (ерлер мен әйелдер)
	шағын-гольф	Ерлер, әйелдер		2-3
		Орындау жағдайы		18 шұнқырдан 6 раундтан аса өту.Бағдарлама ретінде 16-дан аса спортшы қатысу қажет, оның ішінде 6-дан кем емес І спорттық дәрежелі немесе ІІ спорттық дәрежелі 16 спортшы
ҚР субъектілер кубогі (финал)	Гольф	Ерлер, әйелдер		1
		Орындау жағдайы		Бірінші жеңілістен кейін шығу жүйесі бойынша
	шағын-гольф	Ерлер, әйелдер		1
		Орындау жағдайы		Берілген раунд санынан кейін шығу жүйесі бойынша
Жалпы арнайы жағдайлар	1. Қорытынды гандикап форасыз көрсетілу керек 2. Жарыстарға қатысу үшін сол жарысты өткізу жылы берілген жасқа толу қажет

РЕГБИ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарында 6-12 орын иелену;
      Ересектер арасындағы Әлем кубогы, ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 4-6 орын иелену;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында, ересектер арасындағы Азия чемпионаттарында 1-2 орын иелену;
      Азия құрлығының 5 Ұлттар Кубогы халықаралық жарыстарында 1-2 орын иелену.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Әлем Кубогы, ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 7-9 орын иелену;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының спартакиадасында 1-2 орын иелену;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында және ересектер арасындағы Азия чемпионаттарында 2-3 орын иелену;
      Азия аймағының 5 Ұлттар Кубогы халықаралық жарыстарында 3-4 орын иелену;
      Ер балалар мен қыздар арасындағы Азия чемпионаттарында 1-3 орын иелену;
      Кемінде 6 команда қатысқан Қазақстан Республикасының Ашық чемпионатының жоғарғы лигасында команда құрамында 1-2 орын иелену;

     Спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 6 команда қатысқан Қазақстан Республикасының Ашық Чемпионатының жоғарғы лигасында өнер көрсету;
      Кемінде 6 команда қатысқан әртүрлі дәрежедегі Халықаралық жарыстарда 2-3 орын иелену;
      Кемінде 6 команда қатысқан, 19 жасқа дейінгі ер балалар мен қыздар арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1 орын орын иелену
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының спартакиадасында 3-4 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының Универсиадасында 1-2 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының Жастар арасындағы ойындарында 1-3 орын иелену.

     І разряд
      Қазақстан Республикасының Универсиадасында 3-5 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының оқушылары мен колледж оқушылары арасындағы Спартакиадасында 1-3 орын иелену;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы чемпионатына қатысуы тиіс;
      Команда құрамы сапында Қазақстан Республикасының Чемпионатында 3 орын иелену;

     ІІ разряд
      - Жыл бойы 10 жарыстардан кем емес кездесулерге, кез-келген дәрежедегі жарыстарға қатысқан және 2 разрядтағы команданы 3 рет жеңген немесе 3 разрядтағы команданы 7 рет жеңген команда құрамында жарыстарға қатысу
      - Команда құрамында Қазақстан Республикасының балалар және жасөспірімдер арасындағы Ашық Біріншілігінде 1 орын иелену;
      - Команда құрамында Алматы қаласы және облысының Чемпионатында 1 орын иелену;
      - Команда құрамында   жыл бойы кез-келген дәрежедегі 9 жарысқа қатысып, кез-келген санаттағы командадан басым түсу

І жасөспірімдік разряд
- Команда құрамында жарыстарға қатысып, ер балалар мен қыздар арасындағы Біріншілікте, Қазақстан Республикасының чемпионаттарында 2-3 орынға ие болып, жыл бойы 1 жасөспірімдік разрядтағы командаларды 4 рет немесе 2 жасөспірімдік разрядтағы командаларды 8 рет жеңген жағдайда

     ІІ жасөспірімдік разряд
      - Ұлдар мен қыздар командаларының құрамында жарыстарға қатысып, Қазақстан Республикасының Біріншіліктері мен Чемпионаттарында 4-6 орынға ие болуы тиіс
      - Орта жасөспірімдік жастағы команда құрамында кез-келген дәрежедегі жарыстарда 4-8 орын иелену;
      - Команда құрамында жасөспірім командаларымен жыл бойы 10 кездесуден кем емес жарыстарға қатысуы тиіс

ІІІ жасөспірімдік разряд
Жыл бойы кез-келген дәрежедегі 10 кездесуден кем емес жарыстарға қатысуы тиіс

СПОРТТЫҚ ГИМНАСТИКА

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы Олимпиада ойындарының жеке көпсайыс түрлерінен 4-10 орын немесе көпсайыс жарысында 4-10 орын;
      Ересектер арасындағы Әлем чемпионатының жеке көпсайыс түрлерінен 3-8 орын немесе көпсайыс жарысында 4-12 орын;
      Көпсайыс және жеке көпсайыс түрлерінен ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-6 орын;
      Көпсайыс және жеке көпсайыс түрлері бойынша ересектер арасындағы Азия чемпионатында, Бүкіләлемдік Универсиада, Әлем Кубогінің кезеңі (ӘКК) «А»тобында 1-6 орын;
      Жеке көпсайыс түрлерінен Әлем Кубогы кезеңінің «Б»тобында 1-3 орын;
      Жеке көпсайыс түрлерінен қатысушылар саны 8 елден кем емес Халықаралық жарыстарда 1 орын;
      Команда құрамында Азия ойындарында және Азия чемпионатында1-3 орын.
      ХДСШ атағы ҚРСШ атағы бар болғанда беріледі.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Жинау:
      Әйелдер - 48 ұпай;
      Ерлер – 78 ұпай;
      Орындау: Халықаралық жарыста бір рет, немесе №2 топтық жарыста бір немесе екі рет, және №3топтық жарыста бір рет.
      ҚРСШ атағы әйелдер арасында 14 жастан бастап және ерлерде 17 жастан беріледі

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Жинау:
      47 ұпай – әйелдер;
      76 ұпай – ерлер (2.3,4 топтардағы жарыста 1 рет);

     I разряд
      Міндетті және еркін бағдарлама жиынтығы
      Жинау:
      90 ұпай – қыздар
      115 ұпай – ұлдар. Кез-келген топтағы жарыста 1 рет (қыздар мен ұлдарда)

     II разряд
      49 ұпай – қыздар. 1 рет кез – келген топтағы жарыста міндетті түрдегі бағдарлама бойынша
      115,5 ұпай – ұлдар. Кез-келген топтағы жарыста міндетті және еркін бағдарлама жиынтығы бойынша

     III разряд
      Міндетті түрдегі бағдарлама
      Жинау:
      49 ұпай – қыздар
      48 ұпай – ұлдар. Кез-келген топтағы жарыста 1 рет (қыздар мен ұлдарда)

     I, II, III жасөспірімдер разряды
      Міндетті түрдегі бағдарлама
      Жинау:
      32 ұпай – қыздар
      48 ұпай – ұлдар. Сәйкес дәреже бойынша кез-келген топтағы жарыста 1 рет.

      Жарыстарды топтарға бөлу
      1топ - «А» тобы – Зор халықаралық жарыс: Олимпиада және Азия ойындары , Әлем және Азия Чекмпионаты, Әлем Кубогі кезеңі «А» тобы және Әлем Кубогі.
      «Б» тобы - ӘКК «Б»тобы (сериялық), Халықаралық турнир («Воронин Кубогі», Дүниежүзілік студенттер ойындары, «Нелли Ким Кубогі», «Александр Дитятин Кубогі»
      2 топ - Қазақстан Республикасының Чемпионаты және ҚР Кубогі, ҚР Спартакиадасы, ҚР Жастар ойындары.
      3 топ - ҚРЧ ОРМБЖСМ (олимпиада резерв мамандырылған балалар мен жасөспірімдер спорт мектебі) арасында, БМЖСМ , Алматы Чемпионаты, ҚР оқушылар Спартакиадасы.
      4 топ - Аймақтық жарыстар, облыстық және қалалық біріншіліктер, ҚР ЖОО (жоғарғы оқу орны).
      Дәрежелі жағдайды орындау , талап ету
      Жасөспірімдер дәрежесі:

	Жасөспірімдік дәреже:	Спортшылардын жастары:
Қыздар	3 дәреже	6 жастан бастап
	2 дәреже	7 жастан бастап
	1 дәреже	8 жастан бастап

Ұлдар	3 дәреже	7-8 жас
	2 дәреже	8-9 жас
	1 дәреже	9-10 жас

Дәрежесі:

		Спортшылардын жастары:
Қыздар	III дәреже	8 жастан бастап
	II дәреже	9 жастан бастап
	I дәреже	10 жастан бастап
	СШҮ	12 жастан бастап
	СШ	13 жастан бастап

Ұлдар	III дәреже	10-12 жас
	II дәреже	11-14 жас
	I дәреже	12-15 жас
	СШҮ	14-17 жас
	СШ	16 жастан бастап

      Жоғарғы   жарысқа ұлдар 16 жастан және қыздар 13 жастан бастап қатыса алады.
      Ескерту: жеке жағдайда, ҚР гимнастика Президиум Федерациясы шешімі бойынша дарынды спортшылар үшін шектелім бағаны төмендету мүмкін.
      Жіктеме бағдарламалар дәрежелерін орындау: 1,2,3 жасөспірімдер дәрежесі, және I, II, III дәрежелері кез-келген деңгейлік жарыстарда оқылады.
      Жеке жағдайда дарынды, ең жас спортшыларға жасөспірімдер разрядын берілуі мүмкін, жаттықтырушылар ақыл-кеңесі шешімі және дәрігер рұқсат берген кезде.
      Дәлелдеу дәрежесі:
      Гимнастар жоғарғы дәрежеде бағдарлама көрсетсе және кем дегенде жалпы жиынтығы 80 % жинаса, төменгі дәрежеде есепке алынуды дәлелдейді.

КӨРКЕМ ГИМНАСТИКА

     Қазақстан Республикасының халыкаралық дәрежедегі спорт шебері
      Командалық біріншілігі бойынша
      1-8 орын-Әлем Чемпионаты
      1-6 орын-Әлем Кубогі
      1-3 орын-Азия Ойындары
      1-2 орын-Азия Чемпионаты
      1-5 орын-клубтар арасындағы Әлем Чемпионаты
      Көпсайыс және жеке бағдарлама бойынша көпсайыс жеке көрінісі,топтасып жаттығулар
      1-15 орын-Олимпиялық Ойындар
      1-15 орын- Әлем Чемпионаты
      1-6 орын- Азия Ойындары
      1-8 орын- Төрт Құрлықтың Чемпионаты, Әлем Кубогі,Гран-При;
      Дүниежүзілік Универсиада, клубтар арасындағы Әлем Чемпионаты,Әлемдік Ойындар;
      1-3 орын- Әлем Чемпионаты
      1 орын –Халықаралық турнир(FIG) –қатысушылардың саны 5 елден кем болмауы тиісті.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері (16 жас)
      (халықаралық ереже бойынша қыздар)
      жеке бағдарлама:
      44,0 ұпай- көпсайыс бойынша төрт көріністің жиынтығы
      топтасып жаттығулар:
      22,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің жиынтығы
      Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін нормативты бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде келесі дәрежедегі жарыстарда орындауы керек-
            a) бір рет 1A топ жарыстарында
            б) немесе бір рет 1 топ жарыстарында
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) үш Ұлттық санаттағы төреші және екі Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер(12-15 жас)
      (халықаралық ереже бойынша жастар)
      жеке бағдарлама:
      40,0 ұпай - көпсайыс бойынша төрт көріністің жиынтығы
      топтасып жаттығулар:
      20,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің жиынтығы
      Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде келесі дәрежедегі жарыстарда орындауы керек-
            a) бір рет 1A топ жарыстарында немесе 1 топ жарыстарында
            б) немесе екі рет II топ жарыстарында
            в)немесе 1 рет II топ жарыстарында, және екі рет III топ жарыстарында
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) екі Ұлттық санаттағы төреші және бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      1-ші дәреже (10-12 жас)
      (халықаралық ереже бойынша жастар)
      жеке бағдарлама:
      38,0 ұпай - көпсайыс бойынша төрт көріністің жиынтығы
      топтасып жаттығулар:
      19,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің сомасы
      1-ші дәреже атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде келесі дәрежедегі жарыстарда орындауы керек-
            a) бір рет 1 топп жарыстарында немесе II топ жарыстарында
            б) немесе екі рет III топ жарыстарында
            в) немесе 1 рет III топ жарыстарында, және екі рет IV топ жарыстарында
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) екі Ұлттық санаттағы төреші және үш бірінші санаттағы төреші,немесе бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      2-ші дәреже (9-11 жас)
      (халықаралық ереже бойынша жастар)
      жеке бағдарлама:
      36,0 ұпай - көпсайыс бойынша төрт көріністің жиынтығы
      топтасып жаттығулар:
      18,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің жиынтығы
      2-ші дәреже атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде келесі дәрежедегі жарыстарда орындауы керек-
            a) бір рет II топ жарыстарында немесе III топ жарыстарында
            б) немесе бір рет III топ жарыстарында және бір рет IV топ жарыстарында
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) бір Ұлттық санаттағы төреші және екі Бірінші санаттағы төреші,немесе бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      3-ші дәреже (8-10 жас)
      (жарыстар арасындағы халықаралық ережесі және ҚР регламенті бойынша)
      жеке бағдарлама:
      26,0 ұпай - көпсайыс бойынша үш көріністің жиынтығы
      топтасып жаттығулар:
      17,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің жиынтығы
      3-ші дәреже атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жатығулар бойынша орындау керек.
      Бір жылдың ішінде келесі дәрежедегі жарыстарда орындауы керек-
            a) бір рет II топ жарыстарында немесе III топ жарыстарында
            б) немесе екі рет IV топ жарыстарында
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) үш Бірінші санаттағы төреші және үш спорт төреші,немесе бір Ұлттық санаттағы төреші,немесе бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      1-ші жасөспірімдік дәреже (8-9 жас)
      (жарыстар арасындағы халықаралық ережесі және ҚР регламенті бойынша)
      жеке бағдарлама:
      24,0 ұпай - көпсайыс бойынша үш көріністің жиынтығы (екі көрініс құралмен,біреуі құралсыз)
      топтасып жаттығулар:
      16,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің жиынтығы ( құралмен,және құралсыз)
      1-ші жасөспірімдік дәреже атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде келесі дәрежедегі жарыстарда орындауы керек-
            a) бір рет II топ жарыстарында немесе III топ жарыстарында
            б) немесе екі рет IV топ жарыстарында
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) екі Бірінші санаттағы төреші және үш спорт төреші,немесе бір Ұлттық санаттағы төреші,немесе бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      2-ші жасөспірімдік дәреже (7-8 жас)
      (жарыстар арасындағы халықаралық ережесі және ҚР регламенті бойынша)
      жеке бағдарлама:
      14,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің сомасы( құралмен,және құралсыз)
      топтасып жаттығулар:
      14,0 ұпай - көпсайыс бойынша екі көріністің сомасы( құралмен,және құралсыз)
      2-ші жасөспірімдік дәреже атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде бір рет кез келген дәрежедегі жарыстарда орындауы керек
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) бір Бірінші санаттағы төреші және үш спорт төреші,немесе бір Ұлттық санаттағы төреші,немесе бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      3-ші жасөспірімдік дәреже (6-7 жас)
      (жарыстар арасындағы халықаралық ережесі және ҚР регламенті бойынша)
      жеке бағдарлама:
      6,0 ұпай - құралсыз жаттығуда
      топтасып жаттығулар:
      6,0 ұпай - құралсыз жаттығуда
      3-ші жасөспірімдік дәреже-атағын алу үшін нормативті бір рет жеке бағдарлама бойынша немесе бір рет топтасып жаттығулар бойынша орындауы керек.
      Бір жылдың ішінде бір рет кез келген дәрежедегі жарыстарда орындауы керек
      Төрешілер алқасының құрамында (хатшылықты қоспағанда) бір Бірінші санаттағы төреші және екі спорт төреші, немесе бір Ұлттық санаттағы төреші,немесе бір Халықаралық санаттағы төрешіден кем болмауы керек.
      Жарыстардың топтарға бөлінуі
      - 1А топ- Олимпиядалық ойындар, Әлем Чемпионаты, Әлем Кубогі, Гран-При, Азия Чемпионаты, Азия ойындары, Төрт Континенттің Чемпионаты, Дүниежүзілік студент ойындары, клубтар арасындағы Әлем Чемпионаты,Орта-Азиялық ойындар, Халықаралық турнир(FIG күнтізбесі бойынша)
      - 1 топ-ҚР Чемпионаты,ҚР Спартакиадасы, Еуразия спорт ойындары, Халықаралық турнир (қатысушылардың саны 5 елден кем болмауы тиіс)
      - II топ-ҚР Кубогі, қыздар арасындағы ҚР Чемпионаты, ҚР жастар спорт ойындары,ҚР мектеп оқушыларының Спартакиадасы,ДЮСШ (БМЖСМ), СДЮСШОР (АБМЖСМОР), ШВСМ (ЖШСМ), интернат пен клуб арасындағы ҚР Чемпионаты, ҚР Біріншілігі, жасөпірімдер арасындағы ҚР Чемпионаты,аймақтар арасындағы ҚР Чемпионаты,Облыстық ашық Чемпионат,Астана қ.ашық Чемпионаты,Алматы қ.ашық Чемпионаты,
      - III топ- ДСО (ЕСҚ), ведомстволар және клубтар Чемпионаты,Облыстық Біріншілігі,Астана қ.Біріншілігі,Алматы қ.Біріншілігі,қала Чемпионаты
      - IVтоп - ДСО(ЕСҚ), ведомстволар және клубтар Біріншілігі, қала Біріншілігі, ДЮСШ (БМЖСМ), немесе СДЮСШОР (МБМЖСМОР) Чемпионаты.
      Дәрежелерді орындау шарттары:
      Нормативтік- дәрежелік талаптар орындалды деп есептеледі,егерде:
      1) Республикалық жарыстардың күнтізбелік жоспары және Республикалық регламенті ҚР Көркем гимнастика федерациясымен келісіледі
      2) бір жылдың ішінде спортшы кем дегенде екі жарысқа қатысып жіктемелік кестеге сәйкес дәрежелік нормативті орындауы тиіс
      3) ҚР жарысының Бас төрешісі Республикалық әділқазы алқасымен сайланады
      4) Дәрежелік талаптарға тиісті санаттағы төрешілердің қажетті саны болғанда орындалды деп есептеледі.(дәрежелік нормативтерді орындау)
      5) Республикалық төрешілер алқасы бір жылда дәрежелік нормативтерді орындау анықтамасында қол қоюға құқылы төрешілер тізімін бекітеді

БАТУТТА ЖӘНЕ АКРОБАТИКАЛЫҚ ЖОЛДА СЕКІРУ

Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
Ескерту: ХДСШ 15 жастан бастап беріледі

Спорт жарыстарының мәртебесі	Жынысы, жасы	Алған орны
Олимпиада ойындары	Ерлер, әйелдер	1 – 8
Азия ойындары	Ерлер, әйелдер	1 – 8
Жастар арасындағы Олимпиад ойындары	Ерлер, әйелдер	1 – 8
Әлем кубогы	Ерлер, әйелдер	1 – 6
Әлем чемпионаты, Дүниежүзілік ойындар	Ерлер, әйелдер	1 – 8
Әлем чемпионаты, Дүниежүзілік ойындар	Командалық жарыстар	1 – 5
Жастар арасындағы Әлем біріншілігі (Age Group Competitions)	ер балалар мен қыздар (15-16 жас)	1 – 3
Жастар арасындағы Әлем біріншілігі (Age Group Competitions)	ер балалар мен қыздар (17-18 жас)	1 – 6
Азия чемпионаты	ер балалар мен қыздар (15-16 жас) Жекелей біріншілікте немесе командалық біріншілікте (кемінде 6 ел қатысуы ескерілуі тиіс)	1 – 3
Халықаралық турнирлер, ашық чемпионаттар, Кубоктар, ТМД елдерінің біріншілігі (кемінде 5 ел қатысуын ескере отырып)	ер балалар мен қыздар (15-16 жас)	1 – 3
ХГФ күнтізбелік жоспарына енгізілген ресми халықаралық жарыстар, кемінде 5 ел қатысқан жағдайда	ер балалар мен қыздар (15-16 жас)	1 - 3
Ерекше шарттар	Спорт жарыстарына қатысу үшін жарыс өтетін күнтізбелік жылы спортшы көрсетілген жасқа толған болуы тиіс.

     Қазақстан Республикасының Спорт шебері
      Спорт атақтары мен дәрежелерін беру үшін нормалар мен оларды орындау шарттары ХГФ күнтізбесіне (кемінде 6 ел қатысқан жағдайда), Чемпионаттарда, Республика Кубогында немесе екі рет Жастар чемпионатында немесе ОРБЖСМ мен БЖСМ арасындағы ҚРЧ енгізілген ресми жарыстарда екі жаттығудың нәтижесі бойынша беріледі.
     Спорт шеберінен үміткер мен 1 дәреже Қазақстан Республикасының, облыстар мен Алматы және Астана қ.қ. Чемпионаттарында, Біріншіліктерінде екі жаттығу нәтижесі бойынша беріледі.
      Батутта жеке секірулер жасағанда ұпай саны техниканы бағалаудың 1-формуласы бойынша есептеледі (бесеуден ең жоғарғы және ең төменгі баға ескерілмейді, қалған үшеуден орташа баға есептеліп, үшке көбейтіледі) + қиындық + уақыт (синхроаппарат). Егер талаптардың біреуі орындалмаса, разряд берілмейді.
      Қазақстан Республикасының Спорт шебері спорттық атағы 14 жастан бастап беріледі, Спорт шеберінен үміткер атағы 12 жастан бастап беріледі, І спорттық дәреже 9 жастан бастап беріледі.

№	Саланың атауы	Өлшем бірлігі	Спорттық атау		Спорттық дәрежелер								Жасөспірімдік дәрежелер
			СШ		СШҮ		I		II		III		I		II		III
			Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Ұ	Қ	Ұ	Қ	Ұ	Қ
1	Жеке секірулер	Ұпайлар	93	89	85	82	81	78	52.5	52.5	51	51	51	51	51	51	51	51
2	Ілеспе секірулер	Ұпайлар	79	77	75	74.5	72	71.5
3	Акробатикалық жол	Ұпайлар	62	61	59	58	56	55	51	51	51	51	51	51	51	51	51	51
4	Жалпы шарттар	Спорт жарыстарына қатысу үшін жарыс өтетін күнтізбелік жылы спортшы көрсетілген жасқа толған болуы тиіс. I, II және III спорт дәрежелері, жасөспірімдік спорт дәрежелері І және басқа да бұқаралық спорттық дәрежелерін беруге құқылы спорт ұйымдарының ресми спорт жарыстарында нормаларды орындағаны үшін беріледі.

Техника Барлығына 50 ұпай (2 жаттығуда техниканы бағалау сомасы).

Уақытты бағалау	Ұлдар			Қыздар
	МК	ЕК	Сома	МК	ЕК	Сома
1 разряд	12	12	24	11	11	22
СШҮ	13.5	13.5	27	12.5	12.5	25
СШ	15	15	30	14	14	28
Қиындығы
1 разряд	7			6
СШҮ	8			7
СШ біріншілік	11			9.5
СШ чемпионат	13			11
Сома
1 дәреже	81			78
СШҮ	85			82
СШ біріншілік	91			87.5
СШ чемпионат	93			89

Ілеспе секірулер	Ұпай сомасы		Қиындығы
Ілеспе секірулер	Ерлер	Әйелдер	Ерлер	Әйелдер
Спорт шебері	79	77	11.5	10.0
Спорт шеберінен үміткер	75	74.5	9.5	9.0
1 дәреже	72	71.5

Акробатикалық жол	Ерлер	Әйелдер
Спорт шебері	62.0	61.0
Спорт шеберінен үміткер	59.0	58.0
1 дәреже	56.0	55.0

Батутта және акробатикалық кілемде секіруден ересектер мен жасөспірімдік дәрежелер беру бойынша қойылатын талаптар
Батутта секіру

№	Жаттығу атауы	Ұпай саны
III жасөспірімдік дәреже
Бірінші жаттығу
1	Отырып секіру	2
2	Аяқпен секіру	2
3	Аяқпен «Г» секіру	2
4	Ішпен алға 1/4 сальто жасау	2
5	Аяқпен артқа 1/4 сальто жасау	2
Екінші жаттығу
1	Аяқпен «СВ» секіру	2
2	Отырып 1/2 пируэт секіру	2
3	Тізерлеп секіру	2
4	Аяқпен секіру	2
5	Аяқпен 1/2 пируэттен секіру	2
II жасөспірімдік дәреже
Бірінші жаттығу
1	Арқамен артқа «Г» 1/4 сальто жасау	3
2	Аяқпен алға 1/4 сальто жасау	1
3	Аяқпен «Г» секіру	1
4	Ішпен «Г» алға 1/4 сальто жасау	3
5	Аяқпен 1/2 пируэттен ә сальто жасау	2
Екінші жаттығу
1	Ішпен 1/2пируэттен 1/4 сальто жасау	4
2	Аяқпен артқа 1/4сальто жасау	1
3	Аяқты бүгіп секіру	1
4	Отырып секіру	2
5	Аяқпен 360 градус пируэтпен секіру	2
I жасөспірімдік дәреже
Бірінші жаттығу
1	Аяқпен артқа «П» сальто жасау	2
2	Отырып секіру	0.5
3	Отырып 360 градус пируэтпен секіру	1
4	Аяқпен секіру	0.5
5	Аяқпен «С» секіру	1
6	Арқамен алға 3/4 сальто жасау	2
7	Аяқпен 1/2 пируэтпен алға 1/4 сальто жасау	1
8	Аяқпен «Г» 4/4 сальто жасау	1
9	Аяқпен «Г» секіру	0.5
10	Аяқпен 1/ 2 пируэттен алға 4/4 сальто жасау	1.5
Екінші жаттығу
1	Шексіз ҚК еркін жаттығу	10 элемент
III дәреже
Бірінші жаттығу
1	Аяқпен «Г» секіру	0.5
2	Ішпен 1/2 пируэттен артқа 1/4 сальто жасау	2
3	Арқамен «Г» артқа 1/2 сальто жасау	1
4	Ішпен «С» артқа 1/2 сальто жасау	1
5	Аяқпен ә сальто жасау	0.5
6	Аяқты екі жаққа бүгіп секіру	0.5
7	Арқамен 1/2 пируэттен ә сальто жасау	1
8	Арқамен бүгіліп алға 1/2 сальто жасау	1
9	Арқамен «С» алға 1/2 сальто жасау	2
10	Аяқпен Ң пируэттен 1/4 сальто жасау	0.5
Екінші жаттығу
1	Шексіз ҚК еркін жаттығу	10 элемент
II дәреже
Бірінші жаттығу
1	Аяқпен «П» артқа сальто жасау	1
2	Арқамен артқа 1 ә сальто жасау	2
3	Аяқпен «С» артқа ң сальто жасау	1
4	Аяқпен «Г» артқа сальто жасау	1
5	Ң пируэттен аяқпен алға «Г» сальто жасау	1
6	Ішпен бүгіліп, алға ә сальто жасау	0.5
7	Аяқпен артқа ә сальто жасау	0.5
8	Аяқпен «С» секіру	0.5
9	Арқамен «П» алға ң сальто жасау	1
10	Аяқпен 1/2пируэттен «Г» алға 5/4 сальто жасау	1.5
Екінші жаттығу
1	Шексіз ҚК еркін жаттығу	10 элемент
I дәреже
Бірінші жаттығу
1	10 элемент, ХГФ ережелері бойынша 2 арнайы талап – жасөспірімдер (бірінші жаттығудағы қиындық ескерілмейді)
Екінші жаттығу
1	Шексіз ҚК еркін жаттығу	10 элемент

Акробатикалық жолда секіру

№	Жаттығу атауы	Ұпайлар саны
III жасөспірімдік дәреже
Бірінші жаттығу
1	Алға аударылып түсу	10
Екінші жаттығу
1	Рондат	3
2	180 градусқа бір аяқпен аударылып түсу	1
3	Дөңгелек	3
4	Дөңгелек	3
II жасөспірімдік дәреже
Бірінші жаттығу
1	Рондат	2
2	фляк	3.5
3	фляк	3.5
4	Жоғары секіру	1
Екінші жаттығу
1	Рондат	2
2	Артқа «Г» сальтосы	8
I жасөспірімдік дәреже
Бірінші жаттығу
1	Рондат	1
2	фляк	2
3	фляк	2
4	Бұрыштап сальто жасау	5
Екінші жаттығу
1	Рондат	1
2	Темптік	3
3	Фляк	2
4	«Г» сальтосы	4
III дәреже
Бірінші жаттығу
1	Рондат	1
2	Фляк	1
3	Темптік	2
4	Фляк	1
5	Фляк	1
6	«Г» сальтосы	4
Екінші жаттығу
1	Рондат	1
2	Темптік	2
3	Фляк	1
4	Фляк	1
5	Фляк	1
6	«С» сальтосы	4
II дәреже
Бірінші жаттығу
1	Рондат	1
2	Фляк	1
3	Темптік	2
4	Фляк	1
5	Фляк	1
6	«П» сальтосы 360 градус	4
Екінші жаттығу
1	Рондат	1
2	Темптік	2
3	Темптік	2
4	Фляк	1
5	Фляк	1
6	«П» сальтосы	3
I дәреже
Бірінші жаттығу
1	ХГФ ережелері бойынша
Екінші жаттығу
1	ХГФ ережелері бойынша

АКАДЕМИЯЛЫҚ ЕСУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Олимпиада ойындарында 8-16 орын иелену;
      әлем чемпионаттарында 7-15 орын иелену;
      Азия ойындарында 1-6 орын иелену;
      Азия чемпионатында 1-4 орын иелену;
      Жастар арасындағы әлем чемпионаттарында 3-8 орын иелену;
      Азия кубогында 1-2 орын иелену.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Жастар арасындағы әлем чемпионаттарында 8-16 орын иелену;
      Азия ойындарында 7-10 орын иелену;
      Азия чемпионатында 5-7 орын иелену;
      Азия кубогында 3-4 орын иелену;
      18 жасқа дейінгі жасөспірімдер арасындағы Азия чемпионатында 1-4 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-х (жалғыз) 2000м қашықтықта 1-х жеңіл/салмақ, үш өңірден кемінде 12 экипаж қатысса 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2000м қашықтықта 2-х жеңіл/салмақ, 2 ж/салмақ 2 (тұтқашысыз екеу), 2х (жұп екеу) үш өңірден кемінде 10 экипаж қатысса 1-3 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2000м қашықтықта 4 -х (тұтқашысыз төртеу), 4- (жұп төртеу), 8+ (сегіздік) үш өңірден кемінде 6 экипаж қатысса 1 орын иелену.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер
      ҚР чемпионатында қайық кластары 1х (жалғыз), 1 х жеңіл/салмақ 2000м қашықтықта, үш өңірден кемінде 12 экипаж қатысса 4-6 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында қайық кластары 2-х жеңіл/салмақ, 2 ж/салмақ 2 (тұтқашысыз екеу), 2х (жұп екеу) 2000м қашықтықта үш өңірден кемінде 12 экипаж қатысса   3-5 орын иелену;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2000м қашықтықта 4 -х (тұтқашысыз төртеу), 4- (жұп төртеу) үш өңірден кемінде 6 экипаж қатысса 2-4 орын иелену;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР біріншілігінде қайық кластары 1х (жалғыз), 2000м, 1500 м қашықтықта, үш өңірден кемінде 12 экипаж қатысса 1-3 орын иелену;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР біріншілігінде қайық кластары 2- (тұтқашысыз екеу), 2х (жұп екеу) 2000м, 1500 м қашықтықта үш өңірден кемінде 10 экипаж қатысса 1-2 орын иелену;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР біріншілігінде қайық кластары 4- (тұтқашысыз төртеу) және 4х (жұп төртеу) 2000м, қашықтықта үш өңірден кемінде 6 экипаж қатысса   1-2 орын иелену.

     І разряд
      ҚР чемпионатында қайықтардың барлық класында 1х, 2х, 2-, 4х, 4- 2000 м қашықтыққа 7-9 орын иелену;
      ҚР чемпионатында қайықтардың 1х класында 2000 м, 1500м қашықтыққа 4-6 орын иелену;
      ҚР чемпионатында қайықтардың 2х, 2-, 4х, 4- класында 2000 м, 1500 м қашықтыққа 3-5 орын иелену.

     ІІ спорттық разряд
      ҚР чемпионатында қайықтардың барлық класында 1х, 2х, 2-, 4х, 4- 2000 м қашықтыққа 10-12 орын иелену;
      ҚР чемпионатында қайықтардың 1х, 2х, 2-, 4х, 4- класында 2000 м, 1500 м қашықтыққа 7-9 орын иелену.

ІІІ разряд
Ересектер мен жастар арасындағы кез келген көлемдегі жарыстарда 1 орынды иелену, егер финалда 4 команда (қайықтар) қатысса.

І Жасөспірімдік разряд
ұлдар мен қыздарға арналған кез келген көлемдегі жарыстарда 1 орынды иелену, егер топтасуда ІІ жасөспірімдер разрядынан 4 команда (қайықтар) қатысса.

ІІ Жасөспірімдік разряд
Жасөспірімдер мен қыздарға арналған кез келген көлемдегі жарыстарда 2 орынды иелену, егер топтасуда ІІ жасөспірімдер разрядынан 4 команда (қайықтар) қатысса немесе Жасөспірімдер мен қыздарға арналған кез келген көлемдегі 4 команда (қайықтар) қатысқан жарыста 1 орынды иелену.

БАЙДАРКА МЕН КАНОЭДЕ ЕСУ

Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері

Жарыстар	Жекелей орын иелену	Екілікте орын иелену	Төрттікте орын иелену	Бағдарламалар нөмірлері
Олимпиада ойындары	1–9	1–9	1-9	Олимпиадалық
Әлем Чемпионаты	1–9 1–8	1–9 1-8	1–9 1-8	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Әлем Кубогі	1–9 1–7	1–9 1–7	1–9 1-7	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Жастар арасында Әлем Чемпонаты 19-23 жас	1–9 1-7	1-9 1-7	1–9 1-7	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Жастар арасында Әлем Чемпонаты 17-18 жас	1–3 1–2	1–3 1–2	1–3 1-2	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Азия ойындары	1–3	1–3	1-3	Олимпиадалық
Азия чемпионаты (ересектер)	1–3 1–2	1–2 1–2	1–2 1	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Бүкіләлемдік студенттік ойындар	1-3 1-2	1-3 1-2	1-3 1-2	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес

Қазақстан Республикасының Спорт шебері

Жарыстар	Жекелей орын иелену	Екілікте орын иелену	Төрттікте орын иелену	Бағдарламалар нөмірлері
Жастар арасында Әлем Чемпионаты	4-7 3-5	4-7 3-5	4-6	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Азия ойындары	4–6	4–6	4-6	Олимпиадалық
Азия чемпионаты (ересектер)	4-6 3-4	3-4 3-4	3-4	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Азия чемпионаты (жастар)	1-3	1-2	1-2	Олимпиадалық
Бүкіләлемдік студенттік ойындар	4-6 3-4	4-6 3-4	4-6 3-4	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Студенттер арасында Әлем чемпионаты	1-9	1-7	1-7	Олимпиадалық,
Халықаралық Регаттар класс-«А» ICF күнтізбесінде	1-3	1-2	1	Олимпиадалық,
Қазақстан Республикасының Кубогі (ересектер)	1–3 1–2	1–2		Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Қазақстан Республикасының жекелей чемпионаты (ересекткер)	1–3 1–2	1–2 1	1	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Қазақстан Республикасының команадалық чемпионаты (ересектер)	1–3 1–2	1–2 1–2	1	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Қазақстан Республикасының Спартакиадасы	1–3 1–2	1–2 1	1	Олимпиадалық, Олимпиадалық емес
Студенттер арасында Қазақстан Республикасының турнирі	1–3	1–2		Олимпиадалық
Қазақстан Республикасының оқушылар Спартакиадасы	1	1		Олимпиадалық
23 жасқа дейінгі жастар арасында Қазақстан Республикасының біріншілігі	1-2	1	1	Олимпиадалық
17-18 жастағылар арысындағы Қазақстан Республикасының біріншілігі	1			Олимпиадалық

ҚР Спорт шеберіне үміткер

Жарыстар	Жекелей орын иелену	Екілікте орын иелену	Төрттікте орын иелену	Қашықтықтар
ҚР Кубогі, ҚР КЧ, ҚР ЖЧ (ересектер)	4-7	3-5	2-3	200,500,1000,5000
Жасөспірімдер арасында ҚРЧ 15-16 жас	1-3	1-2	1	200,500,1000,5000
Жасөспірімдер арасында ҚРЧ 17-18 жас	1-4	1-2	1	200,500,1000,5000
Жастар арасында ҚРЧ 19-23 жас	3-6	2-4	2-3	200,500,1000,5000,10 000.
ҚР Білім және ғылым министрлігінің оқу орындарында оқитын оқушылары арасындағы барлық жарыстар	2-5	2-3	1-2	200,500,1000,5000,
Спорт және дене шынықтыру бірлестіктері арасындағы ҚР біріншілігі	1–2	1	1	200,500,1000,5000
ҚР студенттері арасындағы турнир	3–6	3–4		Олимпиадалық
ҚР оқушылар Спартакиадасы	2-7	2-5	1	Олимпиадалық

I разряд

Жарыстар	Жекелей орын иелену	Екілікте орын иелену	Төрттікте орын иелену	Қашықтықтар
ҚР Кубогі, ҚР КЧ, ҚР ЖЧ (ересектер)	8 -1 2	6 - 9	4-5	200,500,1000,5000
Жасөспірімдер арасында ҚРЧ 15-16 жас	4-8	3-5	2-3	200,500,1000,5000
Жасөспірімдер арасында ҚРЧ 17-18 жас	5-9	3-6	2-3	200,500,1000,5000
Жастар арасында ҚРЧ 19-23 жас	7-9	5-9	4-5	200,500,1000,5000
ҚР Білім және ғылым министрлігінің оқу орындарында оқитын оқушылары арасындағы барлық жарыстар	6-9	4-9	3-4	200,500,1000,5000
Спорт және дене шынықтыру бірлестіктері арасындағы ҚР біріншілігі	3-8	2-8	2-3	200,500,1000,5000

Ескертулер: Олимпиадалық және Олипиадалық емес бағдарламалар нөмірлері

		Ерлер			Әйелдер
қашықтықтар		Олимпиадалық		Олимпиадалық емес	Олимпиадалық	Олимпиадалық емес
200 метр		К-1, К-2 С-1		К-1-4х200м С-2 ,С-1-4х200м	К-1	К-2, К-1-4х200м С-1
500 метр				К-1, К-2 С-1, С-2	К-1, К-2, К-4	С-2
1000 метр		К-1, К-2, К-4 С-1, С-2		С-4		К-1, К-2
2000 метр				К-1 С-1		К-1 С-1
5000 метр				К-1 С-1		К-1
10 000 метр				К-1 С-1		К-1
Марафон 20 000 метр				К-1 С-1		К-1 С-1
Әлем Чемпионатында Олимпиадалық бағдарлама бойынша ойнатылатын медальдар жиынтығының саны
Каноэ	3
Байдарка ерлер	5
Байдарка әйелдер					4
Әлем Чемпионатында Олимпиадалық емес бағдарлама бойынша ойнатылатын медальдар комплектінің саны
Каноэ ерлер			6
Каноэ әйелдер							2
Байдарка ерлер			4
Байдарка әйелдер							5

Дәрежелік нормалар (минуттар, секундтар)

Класс қайықтар	Қашықтық, метрде	атақтар және дәрежелер
Класс қайықтар	Қашықтық, метрде	СШ	СШҮ	I	II	III	I жас.	II жас.	III жас.
Ерлер және жасөспірімдер
Байдарка
К-1	200	0,36	0,41	0,44	0,47	0,50	0,54	0,58	1.02
К-1	500	1.43	1.49	1.55	2.03	2.11	2.16	2.20	2.24
К-1	1000	3.39	3.50	4.04	4.20	4.36	4.50	5.10	5.30
К-1	2000	8.10	8.28	8.56	9.26	9.50	10.30	11.00	11.30
К-1	5000	21.00	21.45	22.45	24.00	25.15	26.45	28.15	29.15
К-1	10 000	44.00	45.30	47.30	50.00	53.00	-	-	-
К-2	200	0,34	0,37	0,40	0,43	0,46	0,50	0,54	0,58
К-2	500	1,34	1,39	1,45	1,52	2.00	2.07	2.14	2.20
К-2	1000	3.20	3.30	3.44	4.00	4.16	4.30	4.50	5.10
К-2	5000	19.10	19.55	20.55	22.00	23.15	24.30	26.00	27.00
К-4	200	0,34	0,36	0,38	0,40	0,43	-	-	-
К-4	500	1.25	1.30	1.36	1.43	1.51	-	-	-
К-4	1000	3.01	3.12	3.24	3.38	3.54	-	-	-
Каноэ ерлер және жасөспірімдер
С-1	200	0,42	0,44	0,47	0,50	0,53	0,58	1.01	1.05
С-1	500	1.53	1.59	2.05	2.12	2.20	2.35	2.40	2.45
С-1	1000	4.03	4.12	4.26	4.42	4.50	5.10	5.30	5.50
С-1	2000	8.56	9.14	9.40	10.10	10.30	11.00	11.30	12.00
С-1	5000	22.50	23.30	24.30	25.45	27.10	28.30	30.00	31.00
С-1	10 000	47.40	49.20	51.30	54.00	57.00	-	-	-
С-2	200	38,00	41.0	44.0	47.0	51.0	54.0	59.0	1.03
С-2	500	1.45	1.50	1.56	2.04	2.12	2.22	2.30	2.40
С-2	1000	3.42	3.50	4.02	4.22	4.38	4.52	5.12	5.32
С-2	5000	20.30	20.15	22.15	23.30	24.45	26.00	27.00	28.30
С-4	200	-	0,40	0,42	0,43	0,46	-	-	-
С-4	500	1.35	1.40	1.46	1.53	2.01	-	-	-
С-4	1000	3.25	3.32	3.44	3.58	4.14	-	-	-
Байдарка әйелдер және қыздар
К-1	200	0,43	0,46	0,49	0,52	0,55	0,59	1.03	1.07
К-1	500	1.56	2.01	2.07	2.15	2.23	2.35	2.44	2.50
К-1	1000	4.05	4.14	4.28	4.44	5.00	5.12	5.32	5.54
К-1	2000	9.00	9.16	9.42	10.10	10.30	11.00	11.30	12.00
К-1	5000	22.45	23.30	24.30	25.45	27.00	28.30	30.00	31.00
К-1	10 000	47.40	49.20	51.30	54.00	57.00	-	-	-
К-2	200	0,40	0,44	0,46	0,49	0,52	0,56	1.00	1.07
К-2	500	1.46	1.51	1.57	2.05	2.13	2.24	2.33	2.44
К-2	1000	3.44	3.54	4.06	4.24	4.40	4.52	5.12	5.32
К-2	5000	20.45	21.30	22.30	23.45	25.00	26.30	27.00	28.30
К-4	200	-	0,41	0,43	0,45	0,47	-	-	-
К-4	500	1.36	1.41	1.47	1.54	2.02	-	-	-
К-4	1000	3.24	3.33	3.45	4.00	4.16	-	-	-
Каноэ әйелдер және қыздар
С-1	200	53,0	56,0	59,0	1,02	1,04	1,06	1,08	1,10
С-2	500	2.13	2.20	2.30	2.35	2.40	2.50	2.55	3.00

Дәрежелік нормаларды және талаптарды орындаудың шарттары

      1. Спорт шебері атағы – финалдық жүруде кемінде 50% спорт шебері атағы бар спортшылар қатысқан жағдайда беріледі, (ХДСШ атағы – финалдық жүруде кемінде 6 қайық қатысқан жағдайда беріледі);
      2. Қазақстан Республикасының Спорт шебері атағы – 16 жастан бастап беріледі. Уақытындағы нормативті орындап немесе қосымша кестеге сәйкес халықаралық және республикалық жарыстарда орындар иеленген жағдайда беріледі;
      3.Дәрежелік нормалардың талаптарын орындау – жарыс ережелеріне сай болып, қондырғылар орнатылған қашықтықтарда және байдарка мен каноэде есуден «Қайық» федерациясы Президиумының мүшелері қатысқан жағдайда беріледі;
      4. Жарыстар келесі жас топтары бойынша қашықтықтарда өткізіледі;

Жасы (лет)	Топ	Қашықтық, м
Жасы (лет)	Топ	200	500	1000	2000	5000	10000	марафон
11-12	балалар	+	+	-	-	+	-	-
13-14	жеткіншектер	+	+	+	+	+	-	-
15-16	жасөспірімдер	+	+	+	+	+	-	-
17-18	юниорлар	+	+	+	+	+	+	+
19-21	жастар	+	+	+	+	+	+	+
22 және жоғары	ересектер	+	+	+	+	+	+	+

      5. III – жасөспірім дәрежесі 11 жастан бастап беріледі;
      6.1,2,3 - ересектер дәрежесі аудандық, қалалық және облыстық жарыстарда беріледі;
      7. Спорттың ескек есу түрлері бойынша «Қайық» федерациясы ХДСШ,СШ, және СШҮ атақтарын барлық техникалық құжаттары - Ережесі, бас төрешілер алқасының есебі, хаттамалар болған жағдайда ғана қарастырады;
      8.Байдарка мен каноэде есуден «Қайық» федерациясы Президиумы ҚР жеке жарыстарында қатысушылардың санынан қарап, жіктеме бойынша жоғары немесе төмен топтарға бөліп, шешім шығарады.

СЛАЛОМ ЖӘНЕ БАЙДАРКА МЕН КАНОЭДЕ ЕСУ

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Олимпиада ойындарында 1-9 орын;
      Әлем Чемпионаттарында 1-5 орын (командалық жарыс) 1-9 орын (жеке сын)
      Әлем Кубогі 1-6 орын, Әлем біріншілігінде 1-2 орын (жеке сын), 1-2 орын (командалық жарыс)
      Азия ойындары, Азия чемпионаттарында 1-3 орын (жеке сын), 1-2 орын (командалық жарыс).

Спорттық атақ, разряд	Соревнования	Тип	Категории	Жеке жарыстар			Командалық жарыстар
Спорттық атақ, разряд	Соревнования	Тип		Иеленетін орын	Минималды қатысушылар саны	Қатысушылар квалификациясы	Иеленетін орын	Минималды қатысушылар саны	Қатысушылар квалификациясы
ҚР спорт шебері	Қазақстан Республикасының чемпионаты ТМД елдерінің чемпионаты	А,В	К1М, С1М	1-3	20	5 СШ 10 СШҮ	1	7	1 СШ 2 СШҮ
		А,В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	8	2СШ 4 СШҮ	1	4	1 СШ 2 СШҮ
	Қазақстан Республикасының Кубогі ҚР спорттық күнтізбе жоспарына енгізілген Республикалық жарыстарда	А,В	К1М, С1М	1-2	20	5 СШ 10 СШҮ	1	7	1 СШ 2 СШҮ
		А,В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	8	2 СШ 4 КМС	1	4	1 СШ 2 СШҮ
	Қазақстан Республикасының чемпионаты (23 жасқа деиін) Қазақстан Республикасының чемпионаты (18 жасқа деиін) ТМД елдерінің біріншілігі	В	К1М, С1М	1	20	5 СШ 10 СШҮ
		В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	8	2 СШ 4 СШҮ
	ҚР спорттық күнтізбелік жоспарына енгізілген халықаралық жарыстарда		Все категории (мужчины, женщины)	3-8			1-3
			Все категории (возраст до 23-х лет).	1-7			1-2
			Все категории (возраст до 18 лет).	1-6			1
	Әлем Біріншіліктері		К1М, С1М	1-4			1-5
	Әлем Біріншіліктері		К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1-4			1-5
	Өткен жылдың кешенді есебі бойынша Облыстың ашық чемпионатында кешенді есеп бойынша 1-2 орын иеленген	В	К1М, С1М	1	20	5 СШ 10 СШҮ
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	8	2 СШ 4 СШҮ
			К1М, С1М	1	20	15 СШҮ
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	8	6 СШҮ
Спорт шеберіне үміткер	Қазақстан Республикасының чемпионаты, ТМД елдерінің чемпионаттары	А,В	К1М, С1М	4-9	20	4 СШҮ 9 1р	2-4	7	1 СШҮ 2 1р
		А,В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	2-5	8	2 СШҮ 4 1р	2-3	4	1 СШҮ 1 1р
	Қазақстан Республикасының Кубогі және спорттық күнтізбелік жоспарға енгізілген жарыстар	А,В	К1М, С1М	3-8	20	4 СШҮ 9 1р	2-3	7	1 СШҮ 1 1р
		А,В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	2-5	8	2 СШҮ 4 1р	2-3	4	1 СШҮ 1 1р
	Қазақстан Республикасының чемпионаты ( 23- ке дейін), ТМД елдерінің біріншіліктері (23-қа дейін)	В	К1М, С1М	2-6	20	4 СШҮ, 9 1р	1-2	4	1 СШҮ 2 1р
		В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	2-4	8	2 СШҮ, 4 1р	1	3	1 СШҮ, 1 1р
	Өткен жылдың кешнді есебі бойынша Облыстың ашық чемпионатында кешенді есеп бойынша 1-2 орын иеленген	В,С	К1М, С1	2-6	20	4 СШҮ, 9 1р	1-2	4	1 СШҮ, 2 1 р
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	2-4	8	2 СШҮ, 4 1р	1	3	1 СШҮ, 1 1р
			К1М, С1М	1	20	13 1р
			К1Ж,С2М С1Ж,С2Ж	1	8	6 1р
	Қазақстан Республикасының чемпионаты (18- жасқа дейін), ТМД елдерінің біріншіліктері (19-жасқа дейін)	В,С	К1М, С1М	2-6	20	4 СШҮ, 9 1р	1-2	6	1 СШҮ, 2 1р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1-2	8	2 СШҮ, 4 1р	1	4	1 СШҮ, 1 1р
	Қазақстан Республикасының чемпионаты (16-жасқа дейін), ТМД елдерінің біріншіліктері (17-жасқа деін)	В,С	К1М, С1М	1-5	20	3 СШҮ, 8 1р	1-2	6	1 СШҮ, 2 1р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1-2	8	2 СШҮ, 4 1р	1	4	1 СШҮ, 1 1р
	Өткен жылдың кешенді есебі бойынша Облыстың ашық чемпионатында кешенді есеп бойынша 1-2 орын иеленген	В,С	К1М, С1М	1	15	4 СШҮ, 9 1р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	7	2 СШҮ, 4 1р
I разряд	Қазақстан Республикасының Кубогі және спорттық күнтізбелік жоспарға енгізілген жарыстар	А,В	К1М, С1М	9-20	20	3 1р, 6 2р	3-7	7	1 1р, 2 2р
		А,В	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	6-8	8	2 1р, 4 2р	3-4	4	1 1р, 1 2р
	Қазақстан Республикасының чемпионаты (23- жасқа дейін), Қазақстан Республикасының чемпионаты (18- жасқа дейін), ТМД елдерінің біріншілігі (23-жасқа дейін) ТМД елдерінің біріншілігі (19-жасқа дейін).	В,С	К1М, С1М	7-18	20	3 1р, 6 2р	3-4	7	1 1р, 2 2р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	5-8	8	2 1р, 4 2р	2-3	4	1 1р 2 2р
	Қазақстан Республикасының чемпионаты (16-жасқа дейін), ТМД елдерінің біріншілігі (17-жасқа дейін).	В,С	К1М, С1М	6-15	20	3 1р, 6 2 р	3-4	6	1 1р, 2 2р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	3-6	8	2 1 р, 4 2р	2-3	4	1 1р, 2 2р
	Өткен жылдың кешенді есебі бойынша Облыстың ашық чемпионатында кешенді есеп бойынша 1-2 орын иеленген	В,С	К1М, С1М	1	15	3 СШҮ, 6 1р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	7	2 СШҮ, 3 1р
	Облыстың чемпионаты республиканские чемпионаты республикалық чемпионаттар ДСО және ведомстволар. Қалалық және облыс орталықтары чемпионаттары	В,С	К1М, С1М	1-5	15	3 1р, 6 2р	1-2	4	1 1р, 2 2р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1-3	6	2 1р, 4 2р	1	3	1 1р, 1 2р
II разряд	Қазақстан Республикасының чемпионаты (23-жасқа дейін), Қазақстан Республикасының чемпионаты (18-жасқа дейін), ТМД елдерінің біріншілігі (23-жасқа дейін). ТМД елдерінің біріншілігі (19-жасқа дейін).	В,С	К1М, С1М	14-22	25	3 2р, 6 3р	5-6	7	1 1р, 2 2р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	5-11	15	2 2р, 4 3р	4	5	1 1р, 2 2р
	Қазақстан Республикасының чемпионаты (16-жасқа дейін), ТМД елдерінің біріншілігі (17-жасқа дейін).	В,С	К1М, С1М	16-22	25	3 2р, 6 3р	5-6	7	1 1р, 2 2р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	7-11	15	2 2р, 4 3р	4	5	1 1р, 2 2р
	Өткен жылдың кешенді есебі бойынша Облыстың ашық чемпионатында кешенді есеп бойынша 1-2 орын иеленген	В,С	К1М, С1М	14-22	25	3 2р, 6 3р	6-8	8	1 2р, 2 2р
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	5-11	15	2 2р, 4 3р	5-7	9	1 2р, 2 3р
			К1М, С1М	1-13	25	10 3р,
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1-4	15	6 3р
	Өткен жылдың кешенді есебі бойынша Облыстың ашық чемпионатында кешенді есеп бойынша 1-2 орын иеленген	В,С	К1М, С1М	9-18	20	3 2р, 6 3р	4-6	8	1 2р, 2 3р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	4-12	15	2 2р, 4 3р	2-4	6	1 2р, 2 3р
	Облыстың чемпионаты республиканские чемпионаты республикалық чемпионаттар ДСО және ведомстволар. Қалалық және облыс орталықтары чемпионаттары	В,С	К1М, С1М	6-11	18	3 2р, 6 3р	3-4	4	1 2р, 2 3р
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	4-9	15	2 2р, 4 3р	2-3	4	1 2р, 1 3р
	Облыс біріншіліктері.	В,С	К1М, С1М	1-3	13	3 2р, 6 3р	1	4	1 2р, 2 3р
	Облыс біріншіліктері.	В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	6	2 2р, 4 3р	1	3	1 2р, 1 3р
III разряд	Облыстың чемпионаты республикалық чемпионаттар ДСО және ведомстволар. Қалалық және облыс орталықтары чемпионаттары	В,С	К1М, С1М	12-20	25	3 3р, 6 6р	6-8	10	1 3р, 2 бр
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	10-13	15	2 3р, 4 бр	5-7	8	1 3р, 1 бр
			К1М, С1М	1-10	25	25 бр
			К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1-8	15	15 бр
	Облыстың чемпионаты республикалық чемпионаттар ДСО және ведомстволар. Қалалық және облыс орталықтары чемпионаттары	В,С	К1М, С1М	4-12	13	3 3р, 6 бр	2-3	4	1 3р, 2 бр
		В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	2-4	6	2 3р, 4 бр	2	3	1 3р, 1 бр
	Қала чемпионаттары	В,С	К1М, С1М	6-15	20	3 3р, 6 бр	3-5	5	1 2р, 2 бр
	Қала чемпионаттары	В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	4-12	15	2 3р, 4 бр	2-4	4	1 2р, 2 бр
	Қала біріншіліктері	В,С	К1М, С1М	1-3	13	3 3р, 6 3р	1	4	1 2р, 2 бр
	Қала біріншіліктері	В,С	К1Ж,С2М, С1Ж,С2Ж	1	6	2 3р, 4 бр	1	3	1 2р, 1 бр
I жасөспірімдер разряды	Кез келеген масштабтағы жарыстар	Жасөспірімдер арасында 1-ші жасөспірімдер разрядты 3 спортшыны жеңу немесе 2-ші жасөспірімдер разрядты 6 спортшыны жеңу.
II жасөспірімдер разряды	Кез келеген масштабтағы жарыстар	Жасөспірімдер арасында 2-ші жасөспірімдер разрядты 3 спортшыны жеңу немесе 3-ші жасөспірімдер разрядты 6 спортшыны жеңу.
III жасөспірімдер разряды	Кез келеген масштабтағы жарыстар	Жасөспірімдер арасында 3-ші жасөспірімдер разрядты 3 спортшыны жеңу немесе айналысуды жаңа бастаған 6 спортшыны жеңу.

      Халықаралық Каноэ федерациясы жасаған әлемдік рейтинг негізінде дәрежелерді беру тәртібі:
      СШ 1 – 100 аралығында
      СШҮ 101 – 120 аралығында
      Дәрежені орындаудың талаптары;
      Қазақстан Республикасының спорттық-бұқаралық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына енгізілген жарыстардың негізінде разрядтар беріледі
      СШ, СШҮ атақтары- бас төрешілер алқасында 2 республикалық деңгейдегі төрешіден кем емес болған жағдайда беріледі
      Қысқартылған және қолданылған ұғымдар:
      К1М категория «Каяк-ерлер»
      К1Ж категория «Каяк-әйелдер»
      С1М категория «Каноэ-бірлік, ерлер»
      С2М категория «Каноэ-екеулік, ерлер»
      С2Ж категория «Каноэ-екеулік,әйелдер»
      Б.р Дәреже жоқ.

ДЗЮДО
(Ерлер)

     Қазақстан Республикасының еңбегі сіңген бапкері:
      Спортшыларды даярлап шығару: Олимпиада ойындарында 1-6 орынға; немесе
      Ересектер арасында Әлем чемпионатында 1-3 орынға; немесе
      Азия ойындарында 1-ші орынға; немесе
      Жастар арасындағы Әлем чемпионатында 1-ші орынға; немесе
      Жасөспірімдер арасында Әлем Чемпионатына екі жеңімпазды; немесе
      Жастар арасында Әлем Чемпионатына екі жеңімпазды:

     Қазақстан Республикасының еңбегі сіңген спорт шебері
      Орын алу:
      Олимпиадалық ойындарда 1-3 орын;
      Ересектер арасында Әлем Чемпионатында 1-2 орын:

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Орын алу:
      Олимпиадалық ойындарда 5-8 орын;
      Әлем Чемпионатында 3-6 орын;
      Дүниежүзілік Универсиадада 1-2 орын;
      Азия ойындарында 1-3 орын;
      Азия чемпионатында 1-2 орын;
      Әлем үздік кубогы ХЖ «Гран Слам», «Гран-При» 1-2 орын;
      Жасөспірімдер Олимпиадалық ойындарында 1 орын;
      Әскери қызметкерлер арасында Әлем чемпионатында 1-2 орын;
      Жастар арасында Әлем Чемпионатында 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасының ересектер арасындағы чемпионатында 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының спартакиадасында 1-3 орын;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Юниорлар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-орын;
      Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында 1-3 орын;
      ҚР ЕБ Б. Сейсембаеваны еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      КСРО Батыры М.Мәметованы еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      Спорт шебері М.Чегеевті еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      Т. Жолдыбаевты еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      Юниорлар арасында Азия Чемпионатында 1-3 орын:
      Ескерту:
      ҚР СШ нормативтерін орындау кезінде жарыста саны 12-ден кем емес спортшылар және 5-тен кем емес команда қатысу керек, спортшы 3 реттен кем емес жеңу керек.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасындағы чемпионатта 5-6 орын;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасындағы чемпионатта 3-6 орын;
      Қазақстан Республикасындағы юниорлық чемпионатта 2-6 орын;
      Қазақстан Республикасындағы жасөспірімдер чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында Алматы және Астана қалаларында және облыстардың аймақтық чемпионаттарында 1-орын;
      Бұқаралық-спорт күнтізбесіне енгізілген Халықаралық және Республикалық жарыстарда (ересектер, жастар, жасөспірімдер) 1-3 орын.
      ҚР СШК нормативтерін орындау кезінде жарыста саны 12-ден кем емес спортшылар және 5-тен кем емес команда қатысу керек, спортшы 3 реттен кем емес жеңу керек.

І разряд
Қалалық ауқымнан төмен емес жарыстарда бір жыл ішінде І разрядтың әр-түрлі спортшыларын 8 рет жеңу және ІІ разрядтың спортшыларын 16 рет жеңу.

ІІ разряд
Аудандық ауқымнан төмен емес жарыстарда бір жыл ішінде ІІ разрядтың әр-түрлі спортшыларын 6 рет жеңу.

І жасөспірімдер разряды
Облыстың, қалалардың жасөспірімдік біріншілігінде берілген салмақ категориясында І жасөспірімдер разрядының 4-тен кем емес спортшылары қатысады деген шартпен 1 орын алу немесе бір жыл ішінде кез келген ауқымдағы жарыстарда ІІ жасөспірімдер разрядының спортшыларын 10 рет жеңу.

ІІ жасөспірімдер разряды
Кез келген ауқымдағы жарыстарда бір жыл ішінде ІІ жасөспірімдер разрядындағы әр-түрлі спортшыларды 4 рет жеңу. Міндетті шарт: жүйелі шұғылдану өтілі - 1,5 жыл.

(Әйелдер)

     Қазақстан Республикасының еңбегі сіңген бапкері:
      Спортшыларды даярлап шығару: Олимпиадалық ойындарында 1-6 орынға; немесе
      Ересектер арасында Әлем чемпионатында 1-3 орынға; немесе
      Азия ойындарында 1-ші орынға; немесе
      Жасөспірімдер арасындағы Олимпиадалық ойындарда 1-орын; немесе
      Жастар арасындағы Әлем чемпионатында 1-ші орынға; немесе
      Жасөспірімдер арасында Әлем Чемпионатына екі жеңімпазды; немесе
      Жастар арасында Әлем Чемпионатына екі жүлдегерді:

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Орын алу:
      Олимпиадалық ойындарда 5-8 орын;
      Әлем Чемпионатында 3-6 орын;
      Дүниежүзілік Универсиадада 1-2 орын;
      Азия ойындарында 1-3 орын;
      Азия чемпионатында 1-2 орын;
      Әлем үздік кубогы ХЖ «Гран Слам», «Гран-При» 1-2 орын;
      Жасөспірімдер Олимпиадалық ойындарында 1-орын;
      Әскери қызметкерлер арасында Әлем чемпионатында 1-2 орын;
      Жастар арасындағы Әлем Чемпионатында 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасының ересектер арасындағы чемпионатында 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының спартакиадасында 1-3 орын;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Юниорлар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-орын;
      Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында 1-орын;
      ҚР ЕБ Б. Сейсембаеваны еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      КСРО Батыры М.Мәметованы еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      Спорт шебері М.Чегеевті еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      Т. Жолдыбаевты еске алу Халықаралық жарысында 1-орын;
      Юниорлар арасында Азия Чемпионатында 1-3 орын:
      Ескерту:
      ҚР СШ нормативтерін орындау кезінде жарыста саны 12-ден кем емес спортшылар және 5-тен кем емес команда қатысу керек, спортшы 3 реттен кем емес жеңу керек.

І разряды
Қалалық ауқымнан төмен емес жарыстарда бір жыл ішінде І разрядтың әр-түрлі спортшыларын 8 рет жеңу және ІІ разрядтың спортшыларын 16 рет жеңу.

ІІ разряды
Аудандық ауқымнан төмен емес жарыстарда бір жыл ішінде ІІ разрядтың әр-түрлі спортшыларын 6 рет жеңу.

І жасөспірімдер разряды
Облыстың, қалалардың жасөспірімдік біріншілігінде берілген салмақ дәрежесінде І жасөспірімдер разрядының 4-тен кем емес спортшылары қатысады деген шартпен 1 орын алу немесе бір жыл ішінде кез келген ауқымдағы жарыстарда ІІ жасөспірімдер разрядының спортшыларын 10 рет жеңу.

АТ СПОРТЫ

Қазақстан Републикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері

Халықаралық спорт шебері спорттық атағы 17 жастан жоғары беріледі

Спорттық жарыстың деңгейі	Спорттық пән атауы		Орын алу
Ересектер арасында Олимпиада ойындары, ересектер арасында Бүкіләлемдік ат спорты ойындары	конкур жүгірістік қашықтыққа, ириту, үш сайыс	жекелей жарыстар	1-8
	конкур жүгірістік қашықтыққа, ириту, үш сайыс	командалық жарыстар	1-6
Әлем кубогы (финал)	конкур, ириту, үш сайыс	жекелей жарыстар	1-6
Ересектер арасында Азия ойындары	конкур жүгірістік қашықтыққа, ириту, үш сайыс	жекелей жарыстар	1-6
Ересектер арасында Азия ойындары	конкур жүгірістік қашықтыққа, ириту, үш сайыс	командалық жарыстар	1-3
Спорттық жарыстарға қатысу үшін спортшы жарыстар өткізілетін күнтізбелік жылы көрсетілген жас санына толуға тиіс.

      ХДСШ атағы 17 жастан бастап беріледі.
      СШ – 16 жастан бастап
      Спорттық СШҮ разряды – 14 жастан бастап

№	Спорттық пән атауы			Өлшем бірлігі	Спорттық атақтар			Спорттық разрядтар
№	Спорттық пән атауы			Өлшем бірлігі	ХДСШ	СШ	СШҮ	І	ІІ	ІІІ
1	2			3	4	5	6	7	8	9
1	Конкур	Кедергілер биіктігі (төмен емес) 200 см	Алымдылыққа арналған жарыс	Айыптық ұпайлар (артық емес)		0	4
		160 см	2 жөнеліс нәтижелерінің қосындысы бойынша	Айыптық ұпайлар (артық емес)	8	12	20
		160 см	1 жөнеліс нәтижелері бойынша (1 және 2 жөнеліс бағдарлары бойынша)	Айыптық ұпайлар (артық емес)	4	8	12
		150 см	2 жөнеліс нәтижелерінің қосындысы бойынша	Айыптық ұпайлар (артық емес)	4	8	16
			1 жөнеліс нәтижелері бойынша (1 және 2 жөнеліс бағдарлары бойынша)	Айыптық ұпайлар (артық емес)	0	4	8
			Біліктілік бағдары	Айыптық ұпайлар (артық емес)		0	8
		140 см төмен емес	2 жөнеліс нәтижелерінің қосындысы бойынша	Айыптық ұпайлар (артық емес)			8
			1 жөнеліс нәтижелері бойынша (1 және 2 жөнеліс бағдарлары бойынша)	Айыптық ұпайлар (артық емес)			4	8
			Біліктілік бағдары	Айыптық ұпайлар (артық емес)			0	8
		130 см төмен емес	Біліктілік бағдары	Айыптық ұпайлар (артық емес)				4
		120 см төмен емес	Біліктілік бағдары	Айыптық ұпайлар (артық емес)					4
		110 см төмен емес	Біліктілік бағдары	Айыптық ұпайлар (артық емес)					0	4
		100 см төмен емес	Біліктілік бағдар	Айыптық ұпайлар (артық емес)						0
	Нормаларды орындау шарттары	1. Спорттық МССШ атағы Халықаралық ресми жарыстарда нормаларды орындағаны үшін беріледі: CSIO 5. CSIO 4 Бас жүлдеде немесе Ұлттар жүлдесінде; CSI 5. CSI 4, CSI 4-W Бас жүлдеде; CSI 3*-W ашық топырақтағы Бас жүлдеде, сондай-ақ FEI бекіткен іріктеу жарыстарында, CSI-W деңгейінен төмен емес әлем чемпионатына, Олимпиада ойындарына, Әлем кубогының финалына арналған Бас жүлдеде. 2. Спорттық СШ атағы халықаралық жарыстарда, ҚР чемпионатында нормаларды орындағаны үшін беріледі. 3. Спорттық СШҮ атағы, I, II, III спорттық разрядтар халықаралық мәртебедегі жарыстарда (біліктілік бағдар), ҚР чемпионатында және ҚР Федерациясы Кубогында (саралымдық бағдар), жас спортшылар (16-21 жас) мен жасөсіпірімдер (14-18 жас) арасындағы ҚР біріншіліктерінде, қазылар алқасы бекітетін және ҚР Ат спорты федерациясының делегаты тағайындайтын жағдайда нормаларды орындағаны үшін беріледі. 4. Спорттық атақтар және разрядтар белгіленген тәртіппен бекітілген спорттың «ат спорты» ережелеріне сәйкес бірінші орын үшін теңдесу кезінде секіруді орындау жиілігі басты шарт болып табылатын жарыстарда нормаларды орындағаны үшін беріледі.

№	Спорттық пән атауы			Өлшем бірлігі	Спорттық атақтар			Спорттық дәрежелер
№	Спорттық пән атауы			Өлшем бірлігі	ХДСШ	СШ	СШҮ	І	ІІ	ІІІ
1	2			3	4	5	6	7	8	9
2	Үйрету	Халықаралық жарыстар CDI3*. CDI-W	«Үлкен жүлде», «Үлкен жүлдені басып өту» КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)	65	64	62
		Халықаралық жарыстар CDI3*. CDI-W	«Орташа жүлде 2», «Орташа жүлде 1», «Шағын жүлде» (КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)			62
		ҚР чемпионаты, ҚР Федерациясының кубогы	«Үлкен жүлде», «Үлкен жүлдені басып өту» КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)		65	63
		ҚР чемпионаты, ҚР Федерациясының кубогы	«Орташа жүлде 2», «Орташа жүлде 1», «Шағын жүлде» (КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)			63
			«Жас спортшылар жүрісі», «Жасөспірімдер жүрісі» (КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)		0	65	60	56
			«Үлкен жүлде», «Үлкен жүлдені басып өту» (КЮР және Па-Де-Де-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)				58	56
			«Орташа жүлде 2», «Орташа жүлде 1», «Шағын жүлде» (КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)				60	56	54
			«Жас спортшылар жүрісі», «Жасөспірімдер жүрісі» (КЮР-ден басқа)	Оң балл %-ы (кем емес)				60	56	54
	Нормаларды орындау шарттары	1. ҚР чемпионатында және ҚР Федерациясы кубогында спорттық СШ атағы спортшы 1-3 орындарды иеленген жағдайларда нормаларды орындағаны үшін беріледі. 2. Спорттық СШ атағы, спорттық СШҮ разрядтары қазылар алқасы бекітетін және ҚР Ат спорты федерациясының делегаты тағайындайтын жағдайда беріледі. 3. II және III спорттық разрядтар «шамалы жүріс», «жас спортшылар жүрісі» немесе «жасөсіпірімдер жүрісі» бағдарламалары бойынша спорттық жарыстарда нормаларды орныдағаны үшін беріледі. 4. Спорттық жарыстарға қатысу үшін спортшы жарыстар өткізілетін күнтізбелік жылы көрсетілген жас санына толуға тиіс.

№	Спорттық пән атауы		Өлшем бірлігі	Спорттық атақтар			Спорттық дәрежелер
№	Спорттық пән атауы		Өлшем бірлігі	ХДСШ	СШ	СШҮ	І	ІІ	ІІІ
1	2		3	4	5	6	7	8	9
3	Шабыстар	Арақашықтық: 140-160 шақырым бір күнде немесе екі күннен артық 90 шақырымға	Орташа жылдамдық сағ/км (кем емес)	17	15	13	12
		Арақашықтық: 120-139 км бір күнде немесе екі күнде 70-89 км-ге	Орташа жылдамдық сағ/км (кем емес)		17	14	12	11
		Арақашықтық: 80-119 км бір күнде	Орташа жылдамдық сағ/км (кем емес)			15	13	12	10
		Арақашықтық: 40-79 км бір күнде	Орташа жылдамдық сағ/км (кем емес)					12	10
		Арақашықтық: 30-39 км бір күнде	Орташа жылдамдық сағ/км (кем емес)						12
	Нормаларды орындау шарттары	1. Спорттық ХССШ атағы CЕI 3. CЕIО 3. CЕI 4. CЕIO 4 халықаралық спорттық жарыстарда, Әлем чемпионатында, Еуропа чемпионатында, Әлем кубогының кезеңдері мен финалында, Азия ойындарында нормаларды орындағаны үшін беріледі. 2. Спорттық СШ атағы CЕI 2. CЕIО 2. CЕI 3. CЕIO 3, CЕI 4. CЕIO 4халықаралық спорттық жарыстарда, Әлем чемпионатында, Еуропа чемпионатында, Әлем кубогының кезеңдері мен финалында, Еуропа кубогының кезеңдерінде және финалында, ҚР чемпионатында нормаларды орындағаны үшін беріледі. 3. Спорттық СШҮ разряды, I, II, III разрядтар CЕI 1. CЕIО 1. CЕI 2. CЕIO 2, CЕI 3*. CЕIO 3, CЕI халықаралық спорттық жарыстарында нормаларды орындағаны үшін беріледі. 4. Спорттық жарыстарға қатысу үшін спортшы жарыстар өткізілетін күнтізбелік жылы көрсетілген жасқа толуы тиіс.

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА
(ерлер және әйелдер)

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері – белгіленген нормативтерді орындауға және келесі орындарға иеленуге тиісті:
      Бағдарламаның командалық және жеке түрлері:
      Олимпиадалық ойындарда 1 – 8 орын,
      Әлем чемпионатында 1-6 орын;
      ҚР СШ нормативін орындау жағдайында және спорт түрінде кемінде 8 спортшының қатысуы, ал эстафеталық жүгіруде кемінде 4 команданың болуы кезде Азия ойындарында 1-3 орын;
      ҚР СШ нормативін орындау жағдайында және спорт түрінде кемінде 8 спортшының қатысуы, ал эстафеталық жүгіруде кемінде 4 команданың болуы кезде Азия ойындарында 1 орын;
      ҚР СШ нормативін орындау жағдайында және спорт түрінде кемінде 8 спортшының қатысуы, ал эстафеталық жүгіруде кемінде 4 команданың болуы кезде Азия чемпионаттарында 1 орын;
      ҚР СШ нормативін орындау жағдайында юниорлар арасындағы Әдем чемпионаттарында 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының Спорт шебері – белгіленген нормативтерді орындауға және келесі орындарға иеленуге тиісті:
      Бағдарламаның командалық және жеке түрлері:
      Юниорлар арасындағы Әлем чемпионатында 4-12 орын;
      Жасөспірімдердің арасындағы Әлем чемпионатында 1-8 орын;
      ҚР СШҮ нормативін орындау жағдайында және спорт түрінде кемінде 8 спортшының қатысуы, ал эстафеталық жүгіруде кемінде 4 команданың болуы кезде юниорлар арасындағы Азия чемпионатында 1- 3 орын.

Разрядтық нормаларды және талаптарды орындау шарттары

      1. «Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері» атағы ИААФ, ААА, ҚР ЖАФ күнтізбелеріне енгізілген халықаралық жарыстарда және Қазақстан Республикасының чемпионаттарында нәтиже көрсеткен спортшыларға беріледі, осы жарыстарың төрешілігіне ЖСҰТ кемінде 3 төрешінің қатысуы кезде.
      «Қазақстан Республикасының Спорт шебері» атағы республикалық жарыстарда және облыстардың чемпионаттарында нәтиже көрсеткен спортшыларға беріледі, осы жарыстардың төрешілігіне ұлттық санаттағы кемінде 3 төрешінің қатысуы кезде.
      2.Афтохронометражды қолданумен анықтап белгіленген нәтижелер разрядтық нормалар кестесінде «авто» сөзімен көрсетіледі. Қол хронометраж арқылы анықтап белгіленген нәтижелер, белгісіз көрсетіледі.
      3.60м.,100м.,400м.,110м.к/мен, 400м.к/мен және 800м. жүгіруде «Қазақстан Республикасының Спорт шебері» атағы автохронометражды қолдану кезде ғана беріледі. Жүгірудің қалған барлық қашықтығында және оралым бойынша 400 м.жолмен стадионда спорттық жүрісте «Қазақстан Республикасының Спорт шебері» атағы «автохронометражды» және қол хронометражды қолданумен анықталған белгіленген нормативтерді көрсеткен спортшыларға беріледі, бұл жағдайда қол хронометражымен анықтап белгіленген нәтижелер осы классификацияда көрсетілген нормативтерден аспау қажет.
      4.Жайларда жүгіру және жүріс бойынша атақтар мен разрядтар, разрядтық нормалардың кестесіне кіретін, жүгіру жолдың ұзындығы 200 метрден аспаған кезде ғана беріледі. Жайлардағы жарыстарға арналған разрядтық нормаларының болмау жағдайында стадиондарға арналған нормалар қолданылады.
      5.Жастарға сәйкес лақтыру, кедергілі жүгіру және көп сайыста кедергілік қашықтықтың және снаряд салмағының келесі параметрлері қолданылады:

Ерлер

Қашықтықтар Снарядтар	13 жасқа дейін қоса	14-15 жас	16-17 жас	18-19 жас	20 жас және одан үлкен
Жүгіру 50к/мен (4 кедергі),60к/мен (5 кед.),110к/мен (10 кед.).:
-кедергінің биіктігі/м/	0.840	0.914	0.914	0.990 -1.000	1.067
-кедергілер арасы/м/	8.50	8.90	9.14	9.14	9.14
Жүгіру 400м.к/мен:
- кедергінің биіктігі/м/	-	-	0.840	0.914	0.914
- кедергілер арасы/м/	-	-	35.0	35.0	35.0
Бөгеттермен жүгіру:
1500м – бөгеттің биіктігі	-	0.762	-	-	-
2000м- бөгеттің биіктігі	-	-	0.914	-	-
3000м- бөгеттің биіктігі				0.914	0.914
Снарядтың салмағы:
- ядро /кг/	4.0	4.0	5.0	6.0	7.260
- балға/кг/	4.0	4.0	5.0	6.0	7.260
-табақша /кг/	1.0	1.0	1.5	1.750	2.0
- найза /гр./	600	600	700	800	800
- граната /гр./	300	500	500	700	700
- доп /гр./	150	150	-	-	-

Әйелдер

Қашықтықтар снарядтар	13 жасқа дейін қоса	14-15 жас	16-17 жас	18-19 жас	20 жас және одан үлкен
Жүгіру 50к/мен (4 кедергі),60к/мен (5 кедергі),100м.к/мен(10 кедергі)
кедергінің биіктігі /м./	0.650	0.762	0.762	0.840	0.840
кедергілер арасы/м/	8.00	8.25	8.50	8.50	8.50
Жүгіру 400м.к/мен:
кедергінің биіктігі /м./	-	-	0.762	0.762	0.762
кедергілер арасы/м/	-	-	35.0	35.0	35.0
Бөгетпен жүгіру:
1500м – бөгеттің биіктігі	-	0.762	-	-	-
2000м – бөгеттің биіктігі	-	-	0.762	-	-
3000м – бөгеттің биіктігі	-	-	-	0.762	0.762
Снарядтың салмағы:
Ядро /кг/	3.0	3.0	3.0	4.0	4.0
Балға /кг/	3.0	3.0	3.0	4.0	4.0
Табақша /кг/	0.75	1.0	1.0	1.0	1.0
Найза /гр./	400	500	500	600	600
Граната /гр/	300	300	300	500	500
Доп /гр./	150	150	-	-	-

      Қашықтық 300м.к/мен. 14-15 жастағы жігіттер мен қыздар үшін өткізіледі.
      Кедергілер саны - 7
      Сөренің сызығынан 1-ші кедергіге дейін -   50.0м.
      Кедергілер арасында - 35.0м.
      Соңғы кедергіден мәреге дейін - 40.0м.
      Қыздар үшін кедергілердің биіктігі - 0.762м.
      жігіттер үшін кедергілердің биіктігі - 0.840м.
      6. Қазақстан Республикасының чемпионаттары жас санаттары бойынша өткізіледі: ересектер (ерлер мен әйелдер) 23 жас және одан үлкен; жастар (ерлер мен әйелдер) 20 – 22 жас; юниорлар ( ерлер мен әйелдер) 18-19 жас: үлкен жастағы жасөспірімдер (жігіттер мен қыздар) 16-17 жас; кіші жастағы жасөспірімдер (ұлдар мен қыздар) 14-15 жас.
      7. 3-ші жасөспірімдердің спорт разряды 14 жасқа дейінгі спортшыларға беріледі, 2-ші жасөспірімдердің спорт разряды 16 жасқа дейінгі спортшыларға беріледі, 1-ші жасөспірімдердің спорт разряды 18 жасқа дейінгі спортшыларға беріледі.
      8. Жеңілдікті снарядтармен және аласа кедергілермен разрядтық нормадарды орындау СШҮ қоса барлық дәрежелерде рұқсат етіледі, әртүрлі жастағы спортшылар үшін кедергінің биіктігін және снаряд салмағын қолдану кестесіне сәйкес. Юниорлық жаста кедергінің биіктігін және снаряд салмағын қолдану кестесіне сәйкес, СШҮ дейін жаппай дәрежелердің орындалуы ғана емес, және ҚР СШ нормативтерінің осы классификациясымен алдын ала қарастырылған ядроны лақтыру, табақшаны және балғаны лақтыруда, 110м.к/мен жүгіруде, сонымен қатар 10 сайыста рұқсат етіледі.
      ХД СШ нормативтері ересек спортшыларға ұсынылған кедергілі жүгірудің және снаряд салмағының параметрлерін қолдану кезінде есепке алынады. 10 км және 10000 м спорт жүрісте СШ нормативері 19 жасқа дейін қоса есептелінеді.
      9. Рекордтарды тіркеу және ҚР СШ, ҚР ХДСШ беру кезінде желдің жылдамдығы есепке алынатын жеңіл атлетиканың түрлерінде, нәтижелер желдің жылдамдығы секундына 2 м болған кезде, ал көп сайыста 4 м/сек болғанда есептелінеді. Сонымен қатар, көп сайыста жарыстардағы желдің орташа жылдамдығы анықталады (100 м жүгіруде, ұзындыққа секіруде, 110 л/мен жүгіруде әрбір қатысушыға белгіленген жел жылдамдығының сомасы үшке бөлінеді), ол +2.0м/сек.аспау қажет.
      10. Жасөспірімдердің спорт дәрежелері (1-ші, 2-ші және 3-ші),сонымен қатар ересектерге арналған бұқаралық дәрежелері (СШҮ, 1-ші, 2-ші, 3-ші) 2 жыл мерзімге беріледі.
      11. «Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері» және «Қазақстан Республикасының Спорт шебері» атақтары өмірлік беріледі.
      8. Көп сайыстың құрамы:
      Ерлер
      Онсайыс - 1 күн: 100м.ұзындық, ядро, биіктік 400м.
                2 күн: 110м.к/мен, табақша, айыр,найза,1500м.
      Жетісайыс - 1 күн: 60м. ұзындық, ядро, биіктік.
/залдар үшін/2 күн: 60м.к/мен, айыр, 1000м.
18-19 жас
      Онсайыс - 1 күн: 100м. ұзындық, ядро /6.0кг./, биіктік, 400м
                 2 күн: 110м.к/мен, /1.000, 9.14 кейін/, табақша /1.750кг./,айыр, найза, 1500м.
      Жетісайыс      -   1 күн: 60м. ұзындық, ядро /6.0кг/, биіктік.
      /залдар үшін/      2 күн: 60м.к/мен /1.000, 9.14/кейін, айыр, 1000м.
      Жігіттер 16-17 жас
      Сегізсайыс - 1 күн: 100м. ұзындық, ядро /5.0кг./, 400м.
                    2 күн: 110м.к/мен/0.914 кейін 9.14/,биіктік, найза /700гр./, 1000м.
      Алтысайыс   - 1 күн: 60м. ұзындық, ядро /5.0кг/,
/залдар үшін/     - 2 күн: 60м.к/мен/0.914, 9.14/ кейін, биіктік, 1000м
      Жігіттер 14-15 жас
      Сегізсайыс - 1 күн: 100м., ұзындық, ядро /4.0кг./, 400м.
                     2 күн: 110м. к/мен / 0.914, 8.90/кейін,биіктік, найза/600гр./, 1000м.
      Алтысайыс   - 1 күн: 60м., ұзындық, ядро/4.0кг./
/залдар үшін/        2 күн: 60м.к/мен/ 0.914, 8.90/кейін, биіктік, 1000м.
      Төртсайыс - 1 күн: 60м., биіктік немесе ұзындық таңдауы бойынша.           2 күн: доп лақтыру, 500м.
      Үшсайыс   - 1 күнде: жүгіру, секіру, лақтырубасқа көпсайыстарға кіретін түрлерден таңдауы бойынша.
      Қыздар, юниорлар 18-19 жас
      Онсайыс -   1 күн: 100м., табақша, айыр, найза, 400м.
                  2 күн: 100к/мен, ұзындық, ядро, биіктік, 1500м.
      Жетісайыс - 1 күн: 100м.к/мен, биіктік, ядро, 200м.
                  2 күн: ұзындық, найза, 800м.
      Бессайыс - бір күнде: 60м.к/мен, биіктік, ядро, ұзындық, 800м.
/залдар үшін/ қыздар 16-17 жас
      Жетісайыс - 1 күн:100м.к/мен /0.762 через 8.50/ биіктік, ядро /3.0кг./, 200м
                  2 күн: ұзындық, найза /500гр/, 800м.
      Бессайыс – бір күнде:60м.к/мен /0.762 кейін 8.50/,биіктік, ядро /3.0кг/ /залдар үшін / ұзындық, 800м.
      қыздар 14-15 жас
      Жетісайыс-1 күн:100м.к/мен/0.762 кейін 8.25/,биіктік, ядро /3.0кг/, 200м
                2 күн: ұзындық, найза / 500гр./ , 800м.
      Бессайыс – бір күнде:60м.к/мен /0.762 через 8.25/, биіктік, ядро/3.0кг/ /залдар үшін/ ұзындық, 800м.
      төртсайыс -    1 күн: 60м., биіктік немесе ұзындық таңдауы бойынша.
                     2 күн: доп лақтыру, 500м.
      үшсайыс - бір күнде: жүгіру, секіру, лақтыру басқа көпсайыстарға кіретін түрлерден таңдауы бойынша.
      9. Көпсайыстағы нәтижелерді бағалау ИААФ кестесі бойынша жүргізіледі. Төртсайыс арнайы кестемен бағаланады.
      10. СШ және ХД СШ атақтарын беру үшін құжаттармен бірге бас төрешінің қолы қойылған анықтама және осы жарыс бойынша хаттаманың толық көшірмесі ұсынылуға тиісті.
      Разрядтық нормалар

Ерлер

Бағдарламаның түрлері: Стадиондағы жүгіру.метр /мин. сек./	ХД СШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн.1	юн.2	юн.3
50	-	-	5.9	6.1	6.3	6.6	7.0	7.4	8.0
50 /авто			6.15	6.35	6.55	6.85	7.25	7.65	8.25
60	-	-	6.8	7.1	7.4	7.8	8.2	8.7	9.3
60 /авто/	6.69	6.85	7.05	7.35	7.65	8.05	8.45	8.95	9.55
100	-	-	10.8	11.2	11.8	12.7	13.4	14.2	15.0
100 /авто/	10.24	10.70	11.05	11.45	12.05	12.95	13.65	14.45	15.25
200	-	-	22.0	22.8	24.2	26.0	27.5	29.5	32.0
200 /авто/	20.65	21.40	22.25	23.05	24.45	26.25	27.75	29.75	32.25
300	-	-	35.0	37.0	40.0	43.0	46.0	50.0	55.0
300 /авто	-	-	35.15	37.15	40.15	43.15	46.15	50.15	55.15
400	-	-	49.5	52.0	56.0	59.0	1:03.0	1:07.0	1:12.0
400 /авто/	45.90	47.80	49.35	52.15	56.15	59.15	1:03.15	1:07.15	1:12.15
600 /авто/	-	-	1:22.00	1:27.00	1:33.00	1:40.00	1:46.00	1:54.00	2:00.00
800 /авто/	1:46.30	1:50.00	1:55.00	2:00.00	2:09.00	2:20.00	2:28.00	2:38.00	2:45.00
1000 /авто/		2:22.00	2:30.00	2:37.00	2:48.00	3:00.00	3:15.00	3:30.00	3:45.00
Стадиондағы жүгіру Метр./мин.,сек./	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн.1	юн.2	юн.3
1500 /авто	3:38.00	3:48.00	3:56.00	4:08.00	4:25.00	4:45.00	5:10.00	5:30.00	6:00.00
3000 /авто/	-	8:08.00	8:30.00	9:00.00	9:35.00	10:20.00	11:00.00	12:00.00	-
5000 /авто/	13:27.00	14:10.00	14:40.00	15:25.00	16:30.00	18:00.00	18:50.00	20:30.00	-
10000 /авто/	28:05.00	29:30.00	30:50.00	32:30.00	34:40.00	37:50.00	-	-	-
4х100	-	-	42.0	44.0	46.5	50.0	52.5	55.0	59.0
4х100 /авто/	39.00	41.15	42.25	44.25	46.75	50.25	52.75	53.25	59.25
4х400	-	-	3:16.5	3:26.0	3:40.0	3:55.0	4:10.0	4:32.0	4:50.0
4х400 /авто/	3:05.00	3:10.15	3:16.65	3:26.15	3:40.15	3:55.15	4:10.15	4:32.15	4:50.15
100+200+300+400	-	-	1:58.00	2:02.00	2:08.00	2:18.00	2:24.00	2:34.00	2:46.00
100+200+300+400 /авто/	-	-	1:58.15	2:02.15	2:08.15	2:18.15	2:24.15	2:34.15	2:46.25

Кедергілі жүгіру Метр./мин.сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	Юн. 1	Юн. 2	Юн. 3
50к/мен	-	-	7.4	7.9	8.5	9.1
50к/мен /авто/			7.65	8.15	8.75	9.35
50к/мен /1.000, 9.14			7.2	7.7	8.3	8.9
50к/мен/авто/ /1.000, 9.14			7.45	7.95	8.55	9.15
50к/мен /0.914, 9.14/			7.1	7.6	8.1	8.7	9.3
50к/мен /авто /0.914, 9.14			7.35	7.85	8.35	8.95	9.55
50к/мен/0.914, 8.90/				7.5	8.3	9.0	9.4	9.9
50к/мен /авто/ /0.914, 8.90/				7.75	8.55	9.25	9.65	10.15
50к/мен /0.840, 8.50/							9.7	10.2	10.7
50к/мен авто /0.840, 8.50/							9.95	10.45	10.95
60 к/мен	-	-	8.3	8.8	9.4	10.0	-	-	-
60 к/мен /авто/	7.74	8.25	8.55	9.05	9.65	10.25	-	-	-
60к/мен /1.000, 9.14/			8.1	8.6	9.2	9.8
60к/мен /авто /1.000, 9.14 арасында/	-	-	8.35	8.85	9.45	10.05	-	-	-
60 к/мен /0.914, 9.14/	-	-	8.0	8.5	9.0	9.6	10.2		-
60 к/мен /авто/ /0.914, 9.14 арасында/	-	-	8.25	8.75	9.25	9.85	10.45		-
60 к/мен /0.914, 8.90/	-	-	-	8.7	9.2	9.9	10.3	10.8
60 к/мен /авто/ /0.914 - 8.90 арасында/	-	-	-	8.95	9.45	10.15	10.55	11.05
60 к/мен /0.840, 8.50/	-	-	-	-	-	-	10.5	11.0	11.9
60 к/мен /авто/ /0.840 - 8.50 арасында/	-	-	-	-	-	-	10.75	11.25	12.15
110 к/мен	-	-	15.0	16.0	17.0	18.0	-	-	-
110 к/мен /авто/	13.60	14.40	15.25	16.25	17.25	18.25	-	-	-
110к/мен / 1.000, 9.14/			14.0	15.2	16.4	17.6
110к/мен / авто/ 1.000, 9.14 арасында	-	13.80	14.25	15.45	16.65	17.85
110 к/мен / 0.914, 9.14/	-	-	14.2	15.4	16.0	16.4	17.5
110 к/мен /авто/ 0.914 - 9.14 арасында/	-	-	14.45	15.65	16.25	16.65	17.75
110 к/мен /0.914, 8.90/	-	-	-	15.6	16.3	17.1	17.9	18.6
110 к/мен /авто/ /0.914 - 8.90/	-	-	-	15.85	16.55	17.35	18.15	18.85
300 к/мен	-	-	39.0	40.5	43.0	46.0	49.0	52.0	55.0
300 к/мен /авто/	-	-	39.15	40.55	43.15	46.15	49.15	52.15	55.15
400к/мен /биіктігі 0.84/			55.6	57.6	1:02.6	1:07.6	1:12.6	-	-
400к/мен / /авто/ /выс.0.84/	-	-	55.75	57.75	1:02.75	1:07.75	1:12.75	-	-
400к/мен			54.85	56.85	1:01.85	1:06.85
400 к/мен /авто/	49.80	53.00	55.00	57.00	1:02.00	1:07.00	-	-	-
Бөгеттермен жүгіру метр/ мин.,сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
1500/авто/	-	-	-	4:45.00	5:05.00	5:25.00	5:45.00	5:55.00
2000 /авто/	-	-	6:10.00	6:30.00	7:00.00	7:30.00	7:50.00
3000 /авто/	8:32.00	8:53.00	9:22.00	9:50.00	10:30.00	11:27.00	-	-	-
Тасжолдағы жүгіру км. / сағ., мин., сек./
15	-	-	47:00	50:00	53:00	58:00	-	-	-
21.0975	1:03:00	1:06:00	1:08:30	1:12:00	1:16:00	1:22.00	-	-	-
42.195	2:18:00	2:22:00	2:30.00	2:38.00	2:47.00	Соңғы қашықтық	-	-	-
100	6:35:00	7:00.00	7:20:00	7:50.00	Соңғы қашықтық	-	-	-	-
Тәуліктік жүгіру км.	250	240	220	190	-	-	-	-	-
кросс /мин., сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
500м.	-	-	-	-	-	-	1:32	1:38	1:44
1 км.	-	-	-	2:38	2:50	3:00	3:15	3:30	3:45
2 км.	-	-	-	5:55	6:15	6:40	7:00	7:30	8:10
3 км	-	-	8:40	9:10	9:45	10:30	11:00	12:00	13:00
4 км	-	-	11:35	12:10	12:50	13:40	14:20	15:00	16:00
6км	-	-	17:45	18:35	19:40	20:40	21:30	22:20	23:30
8 км	-	-	24:40	25:40	27:20	29:20	-	-	-
12км.	-	-	38:20	40:00	43:00	47:00	-	-	-
Жайлардағы жүгіру метр /мин. сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
200	-	-	22.6	23.4	25.0	26.4	27.3	28.6	30.0
200 /авто/			22.85	23.65	25.25	26.65	27.55	28.85	30.25
300	-		36.1	37.8	39.8	41.0	42.5	44.0	46.0
300 /авто/	-		36.25	37.95	39.95	41.15	42.65	44.15	46.15
400	-	-	50.5	52.5	55.0	58.0	1:01.0	1:04.0	1:07.0
400 /авто/	47.00	48.00	50.65	52.65	55.15	58.15	1:01.15	1:04.15	1:07.15
600 /авто/	-	-	1:23.00	1:27.00	1:31.00	1:38.00	1:42.00	1:47.00	1:52.00
800 /авто/	1:48.70	1:51.00	1:57.00	2:02.00	2:11.00	2:22.00	2:30.00	2:40.00	2:50.00
1500 /авто/	3:42.00	3:51.00	4:00.00	4:12.00	4:29.00	4:55.00	5:10.00	5:30.00	5:55.00
3000 /авто/	7:56.00	8:10.00	8:30.00	8:58.00	9:33.00	10:25.00	10:55.00	11:30.00	12:25.00
4х200	-	-	1:29.0	1:32.0	1:37.0	1:44.0	1:48.0	1:53.0	1:59.0
4х200 /авто/	-	-	1:29.25	1:32.25	1:37.25	1:44.25	1:48.25	1:53.25	1:59.25
4х400	-	3:13.00	3:20.0	3:28.0	3:40.0	3:55.0	4:04.0	4:16.0	4:28.0
4х400 /авто/	3:09.00	3:13.15	3:20.15	3:28.15	3:40.15	3:55.15	4:04.15	4:16.15	4:28.15
100+200+300+400	-	-	2:01.5	2:05.5	2:09.5	2:13.5	2:17.5	2:19.5	2:21.5
100+200+300+400 /авто/	-	-	2:01:65	2:05.65	2:09.65	2:13.65	2:17.65	2:19.65	2:21.65

Стадиондағы спорт жүрісі метр /мин. сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн.2	юн.3
3000	-	-	12:30.00	13:30.00	14:40.00	16:00.00	17:00.00	18:00.00	19:00.00
5000	-	-	21:40.00	23:00.00	24:40.00	27:30.00	29:00.00	31:00.00	33:00.00
10000	-	41:30.0	45:30.0	48:30.0	52:30.0	58:30.0	1:04:30.0	1:10:30.0	-
20000	1:23:30.0	1:29:30.0	1:35:30.0	1:41:30.0	1:51:00.0	2:01:00.0	-	-	-
50000	4:05:30.0	4:21:30.0	4:46:00.0	5:10:00.0	Соңғы қашықтық	-	-	-	-
Тасжолдағы спорт жүрісі- км.
10	-	41:00	45:00	48:00	52:00	57:30	1:05	-	-
20	1:24:30	1:29:00	1:35:00	1:41:00	1:50:00	2:00:00	-	-	-
35	2:33:00	2:41:00	2:51:00	3:05:00	2:55:00	Соңғы қашықтық	-	-	-
50	4:09:00	4:20:00	4:45:00	5:15:00	Соңғы қашықтық	-	-	-	-
Секіру /метр/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн.2	юн.3
Биіктікке секіру	2.28	2.12	2.00	1.90	1.75	1.60	1.50	1.40	1.30
Айырмен	5.60	5.00	4.60	4.20	3.60	3.00	2.80	2.60	2.30
Ұзындыққа секіру	8.10	7.60	7.20	6.80	6.20	5.40	5.00	4.80	4.40
Үш мәрте	16.85	16.10	15.20	14.20	13.20	12.20	11.40	10.70	10.20

Ядроны лақтыру, м.	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	Юн. 2	Юн. 3
7.260 кг	20.00	17.00	15.00	14.00	12.00	10.00	-
6.0 кг	-	18.50	16.00	15.00	13.00	11.00	-	-	-
5.0 кг	-	-	17.00	16.00	14.00	12.00	10.50	10.00
4.0 кг	-	-	-	16.50	15.00	13.00	11.50	10.00	9.00
Табақшаны лақтыру, м
2.0 кг	63.00	54.00	48.00	42.00	36.00	29.00	-	-	-
1.750 кг.	-	57.50	51.00	45.00	38.00	32.00	-	-
1.5 кг.	-	-	52.00	46.00	40.00	35.00	30.00	27.00
1.0	-	-	-	48.00	42.00	37.00	33.00	30.00	27.00
Балғаны лақтыру, м
7.260	74.00	65.00	58.00	52.00	46.00	42.00	-
6.0 кг.	-	70.00	63.00	56.00	48.00	43.00	-
5.0 кг	-	-	65.00	58.00	51.00	42.00	38.00	35.00	32.00
4.0 кг	-	-	-	61.00	54.00	45.00	42.00	38.00	35.00
Найзаны лақтыру, м	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
800 гр.	79.50	70.00	63.00	57.00	51.00	42.00	-	-	-
700 гр.	-	-	65.00	59.00	53.00	44.00	41.00	38.00
600 гр.				61.00	55.0	46.00	43.00	39.0	35.0
Гранатаны 700гр.	-	-	-	60.00	52.0	43.00	39.00	36.0	33.0
Гранатаны 500гр.	-	-	-	-	57.00	48.00	44.00	41.00	37.00
Допты лақтыру метрде – 150 гр.	-	-	-	-	70.00	60.00	50.00	45.0	40.0

Көпсайыс:	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
Онсайыс	7950	6900	6300	5600	4700	3700	-	-	-
Онсайыс: юниорлар Ядро-6.0, табақша-1.750 110к/мен/ 1.000, 9.14 кейін/	-	7150	6500	5800	4900	3900	-	-	-
Сегіз сайыс	-	-	5400	4800	4000	3100	2700	2400	-
Жеті сайыс	5800	5200	4600	4000	3400	2700	2400	2100	-
Алты сайыс	-	-	4100	3600	3000	2300	2000	1700	1300
Төртсайыс	-	-	-	-	300	270	230	200	170
Үшсайыс	-	-	-	1800	1500	1200	1000	800	600

Әйелдер

Стадиондағы жүгіру м. /мин.сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
50	-	-	6.7	6.9	7.3	7.7	8.2	8.6	9.3
50 /авто/			6.95	7.15	7.55	7.95	8.45	8.85	9.55
60	-	-	7.6	8.0	8.4	8.9	9.4	9.9	10.4
60 /авто/	7.37	7.55	7.85	8.25	8.65	9.15	9.65	10.15	10.65
100	-	-	12.2	12.8	13.6	14.8	15.8	17.0	18.0
100 /авто/	11.38	11.90	12.45	13.05	13.85	15.05	16.05	17.25	18.25
200	-	-	25.2	26.6	28.5	31.0	32.5	35.0	37.0
200 /авто/	23.30	24.40	25.45	26.85	28.75	31.25	32.75	35.25	37.25
300	-	-	40.0	42.0	45.0	49.0	53.0	57.0	1:00.0
300 /авто/	-	-	40.15	42.15	45.15	49.15	53.15	57.15	1:00.15
400	-	-	56.5	1:00.0	1:04.0	1:10.0	1:16.0	1:21.0	1:27.0
400 /авто/	52.35	54.50	56.65	1:00.15	1:04.15	1:10.15	1:16.15	1:21.15	1:27.15
600 /авто/	-	-	1:36.00	1:42.00	1:49.00	1:57.00	2:04.00	2:11.00	2:20.00
800 /авто/	2:01.30	2:07.00	2:13.00	2:22.00	2:35.00	2:55.00	3:05.00	3:18.00	3:30.24
1000 /авто/	-	2:44.00	2:54.00	3:07.00	3:22.00	3:42.00	4:00.00	4:18.00	4:40.00
Стадиондағы жүгіру метр /мин.сек	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн.1	юн.2	юн.3
1500 /авто/	4:08.90	4:20.00	4:35.00	4:52.00	5:17.00	5:47.00	6:07.00	6:30.00	7:05.00
3000 /авто/	9:00.00	9:25.00	9:50.00	10:30.00	11:30.00	12:40.00	13:40.00	14:30.00	-
5000 /авто	15:30.00	16:20.00	17:10.00	18:15.0	19:40.0	21:20.00	-	-	-
10000 авто/	32:10.00	34:30.00	36:30.00	38:50.00	42:20.00	45:30.00	-	-	-
Эстафеталық жүгіру
4х100	-	-	48.0	50.8	54.0	58.5	1:01.0	1:04.0	1:08.0
4х100 /авто/	43.35	45.75	48.25	51.05	54.25	58.75	1:01.25	1:04.25	1:08.25
4х400	-		3:50.0	4:00.0	4:16.0	4:40.0	4:55.0	5:10.0	5:25.0
4х400 /авто/	3:28.00	3:33.00	3:50.15	4:00.15	4:16.15	4:40.15	4:55.15	5:10.15	5:25.15
100+200+300+400	-	-	2:17.0	2:22.0	2:27.0	2:32.0	2:40.0	2:55.0	3:25.0
100+200+300+400 /авто/	-	-	2:17.15	2:22.15	2:27.15	2:32.15	2:40.15	2:55.15	3:25.15

Кедергілі жүгіру	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
50			7.9	8.4	9.2	10.2
50 /авто/			8.15	8.65	9.45	10.45
50 /0.762, 8.50			7.6	8.1	8.9	9.9	10.5
50 /авто/ /0.762, 8.50			7.85	8.35	9.15	10.15	10.75
50 /0.762, 8.25/			7.8	8.3	9.1	10.1	10.6	11.5
50 /авто/ /0.762, 8.25/			8.05	8.55	9.35	10.35	10.85	11.75
50 /0.650, 8.00/							10.8	11.4	12.1
50 /авто/ /0.650, 8.25/							11.05	11.65	12.35
60	-	-	8.8	9.3	10.1	11.1	-	-	-
60 /авто/	8.18	8.60	9.05	9.55	10.35	11.35	-	-	-
60 к/мен /0.762, 8.50/	-	-	8.5	9.00	9.8	10.8	11.4
60 к/мен /авто/ /0.762 - 8.50	-	-	8.75	9.24	10.05	11.05	11.65
60 к/мен /0.762, 8.25/	-	-	-	9.2	10.0	11.0	11.5	12.4
60 к/мен /авто/ /0.762 - 8.25	-	-	-	9.45	10.25	11.25	11.75	12.65
60 к/мен /0.650, 8.00/	-	-	-	-	-	-	12.0	12.7	13.5
100	-	-	14.7	15.7	17.2	19.3	-	-	-
100 /авто/	13.15	14.20	14.95	15.95	17.45	19.55	-	-	-
100 к/мен /0.762, 8.50/	-	-	14.5	15.6	17.0	19.0	20.0
100 к/мен /авто/ /0.762 - 8.50	-	-	14.75	15.85	17.25	19.25	20.25
100 к/мен /0.762, 8.25/	-	-	-	15.8	17.3	19.2	20.2	21.2
100 к/мен /авто/ /0.762 - 8.25/			-	16.05	17.55	19.45	20.45	21.45
300к/мен			43.5	46.5	50.0	55.0	59.0	1:03.0	1:07.0
300к/мен /авто/			43.75	46.75	50.25	55.25	59.25	1:03.25	1:07.25
400к/мен			1:03.0	1:07.5	1:13.0	1:21.0	-	-	-
400к/мен /авто/	56.65	1:00.00	1:03.15	1:07.65	1:13.15	1:21.15	-	-	-

Бөгеттермен жүгіру м. /мин.сек./	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1 юн	2юн	3юн
1500 /авто/	-	-	-	5:30.00	5:50.00	6:10.00	6:30.00	6:45.00	7:00.00
2000 /авто/	-	-	7:15.00	7:30.00	7:45.00	8:00.00	8:10.00	8:20.00	8:30.00
3000 /авто/	9:48.00	10:30.00	11:00.00	11:40.00	12:30.00	13:20.00
Тасжолда жүгіру, км. / сағ., мин., сек./
15	-	-	56:00	59:00	1:04:00	1:10:00	-	-	-
21.0975	1:13:00	1:17:00	1:21:00	1:26:00	1:33:00	1:41:00	-	-	-
41.195	2:43:00	2:50:00	3:05:00	3:15:00	3:30:00	Соңғы қашықтық	-	-	-
100	8:10:00	8:40:00	9:10:00	9:40:00	Соңғы қашықтық	-	-	-	-
Тәуліктік жүгіру-шақырым.	200	190	170	140	-	-	-	-	-

Кросс,км. Мин,сек.	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн.1	юн.2	юн. 3
500м.	-	-	-	-			1:45	1:50	1:55
1				3:07	3:22	3:42	4:02	4:20	4:30
2			6:30	6:55	7:35	8:10	8:40	9:20	10:10
3	-	-	10:00	10:45	11:35	12:30	13:30	14:20	16:00
4	-	-	13:50	14:50	15:30	17:10	18:20	-	-
6	-	-	21:40	23:00	24:10	26:50	-	-	-
8	-	-	30:10	32:00	34:10	36:30	-	-	-
Жайлардағы жүгіру метр /мин.сек./	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
200	-	-	26.0	27.2	29.2	31.5	33.0	34.5	36.0
200 /авто/	-	-	26.25	27.45	29.45	31.75	33.25	34.75	36.25
300	-	-	41.2	43.5	46.2	49.2	52.0	54.0	56.0
300 /авто/	-		41.35	43.65	46.35	49.35	52.15	54.15	56.15
400	-	-	57.5	1:01.0	1:05.0	1:11.0	1:17.0	1:21.0	1:27.0
400 /авто/	53.25	55.50	57.65	1:01.15	1:05.15	1:11.15	1:17.15	1:21.15	1:27.15
600 /авто	-	-	1:37.00	1:43.00	1:50.00	1:58.00	2:06.00	2:12.00	2:21.00
800 /авто/	2:04.00	2:09.00	2:15.00	2:24.00	2:37.00	2:47.00	3:06.00	3:20.00	3:35.00
1000 /авто /	-	2:45.00	2:55.00	3:05.00	3:20.00	3:40.00	4:00.00	4:20.00	4:40.00
1500 /авто/	4:15.00	4:22.00	4:37.00	4:55.00	5:20.00	5:50.00	6:10.00	6:30.00	7:10.00
3000 /авто/	9:03.00	9:22.00	10:00.00	10:40.00	11:40.00	12:50.00	13:50.00	14:30.00	15:45.00
Эстафеталық жүгіру: метр /мин. сек./
4х200	-	-	1:42.0	1:47.0	1:55.0	2:05.0	2:11.0	2:17.0	2:25.0
4х200 /авто/	-	-	1:42.25	1:47.25	1:55.25	2:05.25	2:11.25	2:17.25	2:25.25
4х400	-	-	3:50.0	4:04.0	4:20.0	4:44.0	5:06.0	5:25.0	5:40.0
4х400 /авто/	3:33.00	3:42.00	3:50.15	4:04.15	4:20.15	4:44.15	5:06.15	5:25.15	5:40.15
100+200+300+4000			2:20.0	2:25.0	2:32.0	2:37.0	2:43.0	3:00.0	3:30.0
100+200+300+400 /авто/			2:20.15	2:25.15	2:32.15	2:37.15	2:4315	3:00.15	3:30.15

Стад.спорт жүрісі м./сағ.мин.сек/	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
3000	-	-	14:30.00	15:30.00	16:40.00	18:00.00	18:50.00	20:00.00	21:30.00
5000	-	-	25:15.00	26:15.00	28:35.00	31:15.00	32:30.00	34:20.00	36:40.00
10000		48.30.00	51:30.00	55:00.00	59:00.00	1:05:00.00	-	-	-
20000	1:39:00.0	1:43:00.0	1:48:00.0	1:56.00.0	2:06:00.0	Соңғы қашықтық	-	-	-
Тасжолдағы спорт жүрісі – км. сағ., мин., сек./	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн. 3
10	-	48:00	51:00	54:30	58:30	1:04:30	-	-	-
20	1:38:00	1:42:00	1:47:00	1:55:00	2:05:00	2:16:00	-	-	-

Екпіннен секіру /м./	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	Юн. 1	Юн. 2	Юн.3
Биіктікке секіру	1.92	1.80	1.70	1.60	1.50	1.40	1.30	1.25	1.20
айырмен	4.40	4.00	3.60	3.30	3.00	2.70	2.50	2.30	2.10
Ұзындыққа секіру	6.65	6.20	5.95	5.50	5.00	4.50	4.30	4.00	3.80
Үш мәрте	14.10	13.30	12.70	12.00	11.20	10.50	10.00	9.70	9.30
лақтыру /м./	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн.1	юн.2	юн.3
ядро 4.0кг.	17.20	16.00	14.00	12.00	10.00	9.00	8.00	7.00	6.00
ядро 3.0кг.			15.00	13.00	11.00	10.00	9.00	8.00	7.00
табақша 1.0кг.	59.50	53.00	47.00	40.00	33.00	28.00	26.00	23.00	20.00
балға 4.0кг.	69.00	60.00	53.00	47.00	41.00	35.00	31.00	29.00	27.00
Балға 3.0кг	-	-	55.00	50.00	44.00	38.00	34.00	32.00	30.00
Найза 600гр.	59.00	53.00	47.00	40.00	33.00	27.00	25.00	23.00	20.00
Найза 500гр.	-	-	49.00	43.00	36.00	31.00	28.00	26.00	24.00
Граната 500гр.	-	-	-	45.00	39.00	33.00	30.00	27.00	24.00
Граната 300гр.	-	-	-	-	45.00	40.00	35.00	30.00	25.00
Доп лақтыру 150гр.	-	-	-	-	55.00	47.00	40.00	35.0	30.00

Көпсайыс:	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	юн. 1	юн. 2	юн.3
Онсайыс	-	6900	6300	5400	4300	3100	-	-	-
Жеті сайыс	5950	5100	4500	4000	3200	2500	2100	1800	1500
Бессайыс /қысқы/	4400	4000	3400	3000	2400	2000	1700	1500	1300
Төртсайыс	-	-	-	-	300	270	230	200	170
Үшсайыс				2000	1450	1300	1100	900	700

ЖЕЛКЕНДІ ҚАЙЫҚ СПОРТЫ
(ерлер,әйелдер)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Орын алу:
      Ересектер арасындағы Олимпиадалық ойындарда 1-12 орынға ие болу
      Ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 1-10 орынға ие болу
      Ересектер арасындағы Еуропа чемпионатында 1-10 орынға ие болу
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1-7 орынға ие болу
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-5 орынға ие болу
      Халықаралық желкенді спорттан халықаралық регатада осы санаттағы 6 мемлекет қатысқан жағдайда (жаппай қашықтық спорттық жарыстар үшін 5 мемлекеттен кем емес) 1-3 аралығында орынға ие болу, кемінде 4000 т.м. (теңіздік миля) қашықтықта жүзу, 0 санатындағы 2 алыс спорттық жүзулерде.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері (бағдар ұстаушы және матрос).
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 аралығында орынға ие болу
      Қазақстан Республикасының жаппай-қашықтық спорт жарысында 1 орынға ие болу
      Қазақстан Республикасының Кубок жарысында 1 орын алу
      Республикалық жоспарға және регламентке енгізілген, Қазақстан Республикасының Желкенді спорт федерациясы бекіткен спорттық жарыстарда спорт шебері атағы бар 4 бағдар ұстаушы мен спорт шеберіне үміткер атағына ие 6 бағдар ұстаушыны жеңіп алу және 1/5 ерекше экипаждар құрамына кіру.
      Алыс спорттық жүзуден бірінші разрядтағы екі есептік жүзуде 1500 есептік теңіздік милядан артық емес жүзу.

     Спорт шеберіне үміткер (бағдар ұстаушы және матрос).
      Облыс көлемінен кем емес спорттық жарыстарда спорт шеберлігіне үміткер атағы бар 4 тұтқашы және 1 разрядтағы 6 бағдар ұстаушыны жеңіп,сонымен қатар, барлық есептік жарыстарда финишке жеткен 1/3 ерекше қатарында болу.
      Қазақстан Чемпионатында барлық есептік жарыстарда финишке жеткен Ң ерекше экипаждар қатарына ену (сонымен қатар жаппай-қашықтық спорт жарыстары үшін).
      Алыс спорттық жүзуден бірінші разрядтағы екі жүзуде кемінде 1000 т.м. жүзу.

     І спорттық разряд (бағдар ұстаушы және матрос).
      Қалалық көлемінен кем спорттық жарыстарда бірінші разрядтағы 4 бағдар   ұстаушыны және екінші санаттағы 6 бағдар ұстаушыны жеңіп алу, оның ішінде барлық есептік жарыстарда финишке жеткен 1/3 қатарында болу;
      Алыс спорттық жүзуден екінші санаттағы екі жүзуден кемінде 800 т.м. қашықтықты жүзу.

     ІІ спорттық разряд (бағдар ұстаушы және матрос).
      Әр түрлі дәрежедегі жарыстарда екінші разрядтағы 3 бағдар ұстаушыны және үшінші санаттағы 5 бағдар ұстаушыны жеңіп алу және барлық есептік жарыстарда финишке жеткен 1/2 экипаждар қатарында болу;
      Алыс спорттық жүзуден үшінші разрядтағы үш жүзуден кемінде 500 т.м. қашықтыққа жүзу.

     ІІІ спорттық разряд (бағдар ұстаушы және матрос).
      Әр түрлі дәрежедегі жарыстарда үшінші разрядтағы 2 бағдар ұстаушыны және 5 разряды жоқ спортшыны жеңу;
      Санатсыз спортшылар арасындағы әр түрлі дәрежедегі жарыстарда 7 экипаждың қатысуымен 1 орынға ие болу.
      Спорттық жүзуден төртінші разрядтан кем емес үш жүзуде кемінде 300 т.м. қашықтыққа жүзу.

     І жасөспірімдер разряд (бағдар ұстаушы және матрос).
      Әр түрлі дәрежедегі жарыстарда кем дегенде 10 желкенді қайықтар қатысуымен бірінші жасөспірім разрядындағы 2 бағдар ұстаушыны және екінші жасөспірім разрядындағы 5 спортшыны жеңу.
      Әр түрлі дәрежедегі жарыстарда кем дегенде екінші жасөспірім разрядындағы 7 бағдар ұстаушының қатысуымен 1 орынға ие болу.

     ІІ жасөспірімдер разряд (бағдар ұстаушы және матрос).
      Жарыстарда кемінде 5 экипаждың қатысуымен екінші жасөспірім разрядындағы 2 бағдар ұстаушыны жеңу.
      Әр түрлі дәрежедегі жарыстарда кемінде 7 экипаждың қатысуымен 1 орынға ие.

Разрядтық талаптарды орындау шарттары

      1. Бағдар ұстаушы мен матростарға разрядтар бір уақытта беріледі.
      Алыс спорттық жүзуденразрядтар тек спорттық жүзулер СШ және ХДСШ үшін облыс, республика спорттық күнтізбелік жоспарына енгізілген жағдайда ғана беріледі.
      2. Әртүрлі дәрежедегі жарыстың қашықтық ұзындығы төмендегідей мөлшерден кем болмау керек:
      - Швертборт ересек экипаждары үшін – 4 т.м. (теңіздік миля)
      - Швертборт жасөспірімдер экипаждары үшін – 2 т.м.
      - Катамарандар мен килдық яхталар үшін – 7 т.м.
      - Желкендік тақтайлар үшін – 2 т.м.
      - Қысқы виндсерфинг үшін – 2 км. кем емес
      - СШ және ХДСШ атақтарын беру үшін кресйсерлік яхталар (гандикаппен жарыс) жарыстардағы арақашықтық қосында ұзындығы 350 т.м. кем емес болу керек, қалған санаттар үшін 300 т.м. кем емес.
      - Буерлер үшін арақашықтық ұзындығы 5 км кем емес
      - Радио арқылы жүретін яхталар үшін арақашықтық ұзындығы 2 км кем емес
      - Матчтық жарыстар қатысушылары үшін – кем дегенде 12 матчта қатысуы.
      3. Ауысымды жарыстарда разрядтар тек 2 разрядқа дейін қоса беріледі.
      4. Егер жарыстар кем дегенде 5 жарыстан тұрса (гандикаппен жарыстар үшін 3 жарыстан кем емес ) СШ және СШҮ мөлшерлері орындалды деп есептеледі, 1 разрядтар үшін кем дегенде 3 жарыс.
      5. Экипаждың жеңісі егер ол 4 тармақта көрсетілген жарыс санын бітірсе саналады.
      6. Ерлерге (жасөспірімдер) әйелдер экипажының (қыздар экипажына) жеңісі саналмайды.
      7. СШ жеңісі екі СШҮ немесе үш спортшының жеңісі ретінде есептеледі.
      8. Ересектер жасына жеткен және 1 жасөспірім разряды бар жасөспірімдер мен қыздар бірінші ересектер тобына ауысады.
      9. Ересектер тобының жасөспірімдер мен қыздарға ересектер разряды тек ересектер арасында өтетін жарыстарда беріледі.
      10. СШ және СШҮ атақтары, 1 разрядтағы бағдар ұстаушының екінші разрядтағы біліктілігі болған жағдайда беріледі.
      11. Разрядтық нормаларды орындау үшін біліктілік бойынша келесі төрешілер разряды қажет: СШ – ұлттық дәрежедегі 3 төреші; СШҮ - ұлттық дәрежедегі 2 төреші, 1 разряд – бірінші дәрежедегі 3 төреші, қалған барлық разрядтар үшін – бірініші дәрежедегі 1 төреші немесе спорттан 3 төреші.
      12. СШ, СШҮ және алыс спорттық жүзу бойынша жеңіс класстық жарыстардағы және крейсерлік жарыстардағы жеңіс ретінде саналмайды.
      Ескерту: Берілген жіктеме шарттары толығымен буерлық жарыстарға жатады. Разрядтың расталуы. Аталған разрядқа сәйкес жарыстар саны мен соңғы екі жыл жарыстарда өз разрядындағы екі спортшыны жеңу. Крейсерлік алыс спорттық жүзу бойынша санаттық талаптарға.
      Крейсерлік алыс спорттық жүзу және жарыстар санаттары көптеген жүзу және жарыстар түрлерінде – жағымсыз ауа райы жағдайларында алыс арақашықтықтағы мұхиттықтан бастап қорғалған суларда қысқа арақашықтықта түскі уақыттағы жарыстар мен жүзулерге дейін.
      Түрлі шарттарға қажетті қауіпсіздік мөлшерлердегі және ішкі жабдықтаудағы айырмашылықты ескерту үшін алты санат белгіленген.
      0 санат.
      Мұхитаралық жүзу мен жарыстар, яхталар ұзақ уақыт автономды болу қажет, сонымен қатар сырттағы көмекке үміттенбейтін маңызды апаттарға дайын болатын және қиын дауылдарға қарсы тұра алатын болу қажет.
      1 санат.
      Жағажайдан алыс арақашықтықтағы жүзулер мен жарыстар, яхталар ұзақ уақыт автономды болу қажет, сонымен қатар сырттағы көмекке үміттенбейтін маңызды апаттарға дайын болатын және қиын дауылдарға қарсы тұра алатын болу қажет.
      2 санат.
      Жағажай бойындағы және жағажайдан алыс емес немесе үлкен ашық шығанақтарда, әлде автономдық жоғары дәрежесі қажет 12 миль қашықтықта өзендерде ұзақ уақыттағы жүзулер мен жарыстар.
      3 санат.
      Ашық суларда жүзулер мен жарыстар, оның басым бөлігі жағажай сызығынан алыс немесе қорғалған, кіші яхталар үшін жарыстарды қоса алғанда.
      4 санат.
      Жағажайға жақын жылы және қорғалған суларда әдетте күндізгі уақытта өткізілетін қысқа арақашықтықтағы жүзулер мен жарыстар. Жағажайдан немесе баспанадан 12 мильден артық кетпеу.
      5 санат.
      Күндізгі уақытта өткізілетін жүзулер мен жарыстар, жағажайдан 3 мильден артық кетпеу.

СУҒА СЕКІРУ

САЙЫСТАР	СШ	СШК	1 разряд	2 разряд	3 разряд
қала, облыс, мекемелер чемпионаты
«open» тобы	-	1-6	7-12	13-17	Қатысу
«А» тобы	-	1-5	6-10	11-15	Қатысу
«В» тобы	-	1-3	4-6	7-11	Қатысу
«С» тобы	-	1	2-5	6-10	Қатысу
«D» тобы	-	-	1-3	4-8	9-15
«Е» тобы	-	-	-	1-6	7-15
Қазақстан Республикасының чемпионаты
«open» тобы	1-3	4-8	9-15	16-20	Қатысу
2) «А» тобы	-	1-6	7-14	15-19	Қатысу
3) «В» тобы	-	1-5	6-10	11-15	Қатысу
4) «С» тобы	-	1-3	4-8	9-13	Қатысу
5) «D» тобы	-	-	1-3	4-8	9-15
«Е» тобы	-	-	-	1-6	7-15

Ескерту: Сайыстар бағдарламасы ФИНА ережелері бойынша орындалады.
Жасөспірімдік разрядтардың суға секіру бойынша біліктілікке толықтырулар

Сайыстар	1 жасөспірімдік разряд	2 жасөспірімдік разряд	3 жасөспірімдік разряд
Қала, облыс біріншілігі	1-6 орын	7-12 орын	13-17 орын
Балалар спорт мектептерінің, мекемелердің біріншілігі	1-3 орын	4-10 орын	11-20 орын
Сайыстар бағдарламасы	4 секіру: КЭТ шектеуінсіз І, ІІ, ІІІ, ІҮ кластары	3 секіру: КЭТ шектеуінсіз І, ІІ, ІІІ, ІҮ кластары	жаттығу: Кез келген қалыпта алға құлау Кез келген қалыпта артқа құлау Кез келген қалыпта алға секіріп түсу Кез келген қалыпта артқа секіріп түсу

ЖҮЗУ

Әйелдер

Қашықтық	Бассейн	ХДСШ	СШ	СШҮ	I сп-қ	II сп-қ	III сп-қ	I жасөс-р	II жасөс-р
50 м. еркін стиль	25 м.	00:25:25	00:26:95	00:28:95	00:30:25	00:33:25	00:37:25	00:42:00	00:49:00
50 м. еркін стиль	50 м.	00:25:75	00:27:70	00:28:70	00:31:00	00:34:00	00:38:00	00:42:00	00:49:00
100 м. еркін стиль	25 м.	00:54:80	00:58:75	01:01:75	01:07:00	01:14:50	01:23:50	01:34:00	-
100 м. еркін стиль	50 м.	00:55:80	01:00:25	01:03:25	01:08:50	01:16:00	01:25:00	01:34:00	-
200 м. еркін стиль	25 м.	01:58:62	02:07:50	02:13:50	02:23:00	02:41:00	03:04:00	03:25:00	-
200 м. еркін стиль	50 м.	02:00:62	02:10:50	02:16:50	02:26:00	02:44:00	03:07:00	03:25:00	-
400 м. еркін стиль	25 м.	04:10:67	04:27:00	04:42:00	05:04:00	05:44:00	06:34:00	-	-
400 м. еркін стиль	50 м.	04:14:67	04:33:00	04:48:00	05:10:00	05:50:00	06:40:00	-	-
800 м. еркін стиль	25 м.	08:39:28	09:03:00	09:34:00	10:18:00	11:41:00	13:33:00	-	-
800 м. еркін стиль	50 м.	08:47:28	09:15:00	09:46:00	10:30:00	11:53:00	13:45:00	-	-
1500 м. еркін стиль	25 м.	17:00:49	17:22:50	18:04:00	19:37:50	22:27:50	27:37:50	-	-
1500 м. еркін стиль	50 м.	17:15:49	17:45:00	18:26:50	20:00:00	22:50:00	28:00:00	-	-
50 м. шалқалай	25 м.	00:29:07	00:29:95	00:31:95	00:34:25	00:39:25	00:45:25	00:53:00	00:59:00
50 м. шалқалай	50 м.	00:29:57	00:30:70	00:32:70	00:35:00	00:40:00	00:46:00	00:53:00	00:59:00
100 м. шалқалай	25 м.	01:01:47	01:05:50	01:09:00	01:14:50	01:24:50	0136:50	01:50:00	-
100 м. шалқалай	50 м.	01:02:47	01:07:00	01:10:50	01:16:00	01:26:00	01:38:00	01:50:00	-
200 м. шалқалай	25 м.	02:11:77	02:19:00	02:28:50	02:39:00	02:59:00	03:27:00	04:00:00	-
200 м. шалқалай	50 м.	02:13:77	02:22:00	02:31:50	02:42:00	03:02:00	03:30:00	04:00:00	-
50 м. брасс	25 м.	00:32:03	00:34:55	00:35:95	00:39:25	00:43:25	00:50:25	00:58:00	01:04:00
50 м. брасс	50 м.	00:32:53	00:35:20	00:36:70	00:40:00	00:44:00	00:51:00	00:58:00	01:04:00
100 м. брасс	25 м.	01:09:01	01:14:25	01:18:25	01:23:50	01:31:50	01:41:50	02:00:00	-
100 м. брасс	50 м.	01:10:01	01:15:75	01:19:75	01:25:00	01:33:00	01:43:00	02:00:00	-
200 м. брасс	25 м.	02:28:85	02:38:00	02:48:50	02:59:00	03:19:00	03:42:00	04:10:00	-
200 м. брасс	50 м.	02:30:85	02:41:00	02:51:50	03:02:00	03:22:00	03:45:00	04:10:00	-
50 м. баттерфляй	25 м.	00:27:04	00:28:45	00:30:95	00:32:75	00:37:75	00:43:25	00:51:00	00:56:00
50 м. баттерфляй	50 м.	00:27:54	00:29:20	00:31:70	00:33:50	00:38:50	00:44:00	00:51:00	00:56:00
100 м. баттерфляй	25 м.	00:59:24	01:03:25	01:06:75	01:12:50	01:22:50	01:33:50	01:47:00	-
100 м. баттерфляй	50 м.	01:00:24	01:04:75	01:08:25	01:14:00	01:24:00	01:35:00	01:47:00	-
200 м. баттерфляй	25 м.	02:11:43	02:18:00	02:27:50	02:37:00	02:57:00	03:22:00	03:55:00	-
200 м. баттерфляй	50 м.	02:13:43	02:21:00	02:30:50	02:40:00	03:00:00	03:25:00	03:55:00	-
100 м. кешенді жүзу	25 м.	01:03:00	01:06:75	01:10:50	01:15:00	01:25:00	01:35:00	01:53:00	02:00:00
200 м. . кешенді жүзу	25 м.	02:14:21	02:24:50	02:32:50	02:42:00	03:02:00	03:25:00	03:51:00	-
200 м. . кешенді жүзу	50 м.	02:16:21	02:27:50	02:35:50	02:45:00	03:05:00	03:28:00	03:51:00	-
400 м. кешенді жүзу	25 м.	04:45:15	05:02:00	05:19:00	05:44:00	06:33:00	07:18:00	-	-
400 м. кешенді жүзу	50 м.	04:49:15	05:08:00	05:25:00	05:50:00	06:39:00	07:24:00	-	-
4 х 50 м. еркін стиль	25 м.	01:41:00	01:47:80	01:55:80	02:01:00	02:13:00	02:29:00	02:48:00	03:16:00
4 х 50 м. еркін стиль	50 м.	01:43:00	01:50:80	01:54:80	02:04:00	02:16:00	02:32:00	02:48:00	03:16:00
4 х 100 м. еркін стиль	25 м.	03:39:20	03:55:00	04:07:00	04:28:00	04:58:00	05:34:00	-	-
4 х 100 м. еркін стиль	50 м.	03:43:20	04:01:00	04:13:00	04:34:00	05:04:00	05:40:00	-	-
4 х 200 м. еркін стиль	25 м.	07:54:48	08:30:00	08:54:00	09:32:00	10:44:00	12:16:00	-	-
4 х 200 м. еркін стиль	50 м.	08:02:48	08:42:00	09:06:00	09:44:00	10:56:00	12:28:00	-	-
4 х 100 м қисынды	25 м.	04:04:52	04:21:75	04:35:75	04:57:50	05:33:00	06:15:00	-	-
4 х 100 м қисынды	50 м.	04:08:52	04:27:75	04:41:75	05:03:50	05:39:00	06:21:00	-	-

Ерлер

Қашықтық	Бассейн	ХДСШ	СШ	СШҮ	I сп-қ	II сп-қ	III сп-қ	I жасөс.	II жасөс.
50 м. еркін стиль	25 м.	00:22:33	00:23:35	00:24:95	00:26:25	00:30:25	00:34:25	00:39:00	00:46:00
50 м. еркін стиль	50 м.	00:22:83	00:24:10	00:25:70	00:27:00	00:31:00	00:35:00	00:39:00	00:46:00
100 м. еркін стиль	25 м.	00:48:91	00:52:00	00:55:25	00:59:50	01:05:50	01:15:50	01:26:00	-
100 м. еркін стиль	50 м.	00:49:91	00:53:50	00:56:75	01:01:00	01:07:00	01:17:00	01:26:00	-
200 м. еркін стиль	25 м.	01:47:74	01:54:00	02:01:50	02:11:00	02:27:00	02:47:00	03:10:00	-
200 м. еркін стиль	50 м.	01:49:74	01:57:00	02:04:50	02:14:00	02:30:00	02:50:00	03:10:00	-
400 м. еркін стиль	25 м.	03:50:32	04:03:00	04:16:00	04:39:00	05:14:00	06:14:00	-	-
400 м. еркін стиль	50 м.	03:54:32	04:09:00	04:22:00	04:45:00	05:20:00	06:20:00	-	-
800 м. еркін стиль	25 м.	08:04:35	08:30:00	09:00:00	09:38:00	10:48:00	12:48:00	-	-
800 м. еркін стиль	50 м.	08:12:35	08:42:00	09:12:00	09:50:00	11:00:00	13:00:00	-	-
1500 м. еркін стиль	25 м.	15:18:52	16:07:50	17:02:50	18:22:50	20:22:50	24:22:50	-	-
1500 м. еркін стиль	50 м.	15:33:52	16:30:00	17:25:00	18:45:00	20:45:00	24:45:00	-	-
50 м. шалқалай	25 м.	00:25:78	00:26:95	00:29:00	00:31:25	00:34:25	00:39:25	00:45:00	00:51:00
50 м. шалқалай	50 м.	00:26:28	00:27:70	00:29:75	00:32:00	00:35:00	00:40:00	00:45:00	00:51:00
100 м. шалқалай	25 м.	00:54:83	00:58:25	01:01:75	01:06:50	01:14:50	01:24:50	01:36:00	-
100 м. шалқалай	50 м.	00:55:83	00:59:75	01:03:25	01:08:00	01:16:00	01:26:00	01:36:00	-
200 м. шалқалай	25 м.	01:59:95	02:07:00	02:15:50	02:23:00	02:43:00	03:05:00	03:33:00	-
200 м. шалқалай	50 м.	02:01:95	02:10:00	02:18:50	02:26:00	02:46:00	03:08:00	03:33:00	-
50 м. брасс	25 м.	00:28:07	00:29:95	00:31:95	00:34:25	00:38:25	00:43:25	00:52:00	00:56:00
50 м. брасс	50 м.	00:28:57	00:30:70	00:32:70	00:35:00	00:39:00	00:44:00	00:52:00	00:56:00
100 м. брасс	25 м.	01:01:23	01:05:75	01:09:75	01:14:50	01:22:50	01:35:50	01:48:00	-
100 м. брасс	50 м.	01:02:23	01:07:25	01:11:25	01:16:00	01:24:00	01:37:00	01:48:00	-
200 м. брасс	25 м.	02:13:39	02:22:00	02:30:50	02:42:00	02:57:00	03:17:00	03:40:00	-
200 м. брасс	50 м.	02:15:39	02:25:00	02:33:50	02:45:00	03:00:00	03:20:00	03:40:00	-
50 м. баттерфляй	25 м.	00:24:05	00:25:35	00:27:45	00:29:25	00:32:75	00:38:25	00:45:00	00:51:00
50 м. баттерфляй	50 м.	00:24:55	00:26:10	00:28:20	00:30:00	00:33:50	00:39:00	00:45:00	00:51:00
100 м. баттерфляй	25 м.	00:52:67	00:56:25	01:00:75	01:05:50	01:12:50	01:23:50	01:35:00	-
100 м. баттерфляй	50 м.	00:53:67	00:57:75	01:02:25	01:07:00	01:14:00	01:25:00	01:35:00	-
200 м. баттерфляй	25 м.	01:58:31	02:05:00	02:13:50	02:23:00	02:43:00	03:06:00	03:39:00	-
200 м. баттерфляй	50 м.	02:00:31	02:08:00	02:16:50	02:26:00	02:46:00	03:09:00	03:39:00	-
100 м. кешенді жүзу	25 м.	00:55:50	00:59:25	01:03:25	01:08:00	01:18:00	01:28:00	01:40:00	01:53:00
200 м. кешенді жүзу	25 м.	02:01:38	02:09:50	02:17:50	02:29:00	02:47:00	03:07:00	03:36:00	-
200 м. кешенді жүзу	50 м.	02:03:38	02:12:50	02:20:50	02:32:00	02:50:00	03:10:00	03:36:00	-
400 м. кешенді жүзу	25 м.	04:20:16	04:37:00	04:53:00	05:14:00	05:54:00	06:44:00	-	-
400 м. кешенді жүзу	50 м.	04:24:16	04:43:00	04:59:00	05:20:00	06:00:00	06:50:00	-	-
4 х 50 м. еркін стиль	25 м.	01:29:32	01:33:40	01:39:80	01:45:00	02:01:00	02:17:00	02:36:00	03:04:00
4 х 50 м. еркін стиль	50 м.	01:31:32	01:36:40	01:42:80	01:48:00	02:04:00	02:20:00	02:36:00	03:04:00
4 х 100 м. еркін стиль	25 м.	03:15:64	03:28:00	03:41:00	03:58:00	04:22:00	05:02:00	-	-
4 х 100 м. еркін стиль	50 м.	03:19:64	03:34:00	03:47:00	04:04:00	04:28:00	05:08:00	-	-
4 х 200 м. еркін стиль	25 м.	07:11:08	07:36:00	08:06:00	08:44:00	09:48:00	11:08:00	-	-
4 х 200 м. еркін стиль	50 м.	07:19:08	07:48:00	08:18:00	08:56:00	10:00:00	11:20:00	-	-
4 х 100 м қисынды	25 м.	03:37:74	03:52:25	04:07:50	04:26:00	04:55:00	05:39:00	-	-
4 х 100 м қисынды	50 м.	03:41:74	03:58:25	04:13:50	04:32:00	05:01:00	05:45:00	-	-

     «Халықаралық дәрежедегі спорт шебері» атағын алу үшін келесі талаптардың бірін орындау қажет:
      Жекелей және командалық бағдарламалар бойынша орнатылған нормативті орындау
      1-16 орын Олимпиада ойындарында, Әлем чемпионаттарында;
      1-6 орын Әлем Кубогі кезеңдерінің бірінде;
      1-3 орын Азия ойындарында, Бүкіләлемдік Студенттік ойындарда, Абсалюттік Азия чемпионаттарында;
      Өткен жылғы FINA кестесіне сәйкес, ең үздік 150 нәтижелер рейтингіне кірген, жекелей түрі бойынша нәтиже көрсету.

ҮЙЛЕСІМДІ ЖҮЗУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Олимпиада ойындарында немесе Әлем Чемпионатында 1-12 (финал) орын;
      Әлем Кубогында 1-12 (финал) орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Әлем Чемпионатында 1-8 орын;
      Азия Чемпионатында, Азия ойындарында 1-3 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Жасөспірімдер арасындағы Азия Чемпионатында 1-4 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында еркін бағдарламада кем дегенде 85 ұпай жинау тиіс.

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
Қазақстан Республикасының чемпионатында еркін бағдарламада кем дегенде 77 ұпай, Қазақстан Республикасының чемпионатында еркін бағдарлама мен міндетті бағдарлама қосындысында 140 ұпай, Қазақстан Республикасының чемпионатында құрамалық бағдарламада кемі 77 ұпай жинау тиіс.

І разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында еркін бағдарламада кем дегенде 70 ұпай, Қазақстан Республикасының чемпионатында еркін бағдарлама мен міндетті бағдарлама қосындысында 126 ұпай, Қазақстан Республикасының чемпионатында құрамалық бағдарламада кемі 70 ұпай жинау тиіс.

ІІ разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында, облыстық жарыстарда, қалалық ашық біріншіліктерде еркін бағдарлама мен міндетті бағдарлама қосындысында 110 ұпай, Қазақстан Республикасының чемпионатында, облыстық жарыстарда, қалалық ашық біріншіліктерде құрамалық бағдарламада кемі 63 ұпай жинау тиіс.

ІІІ разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында, облыстық жарыстарда, қалалық ашық біріншіліктерде еркін бағдарлама мен міндетті бағдарлама қосындысында 96 ұпай, Қазақстан Республикасының чемпионатында, облыстық жарыстарда, қалалық ашық біріншіліктерде құрамалық бағдарламада кемі 56 ұпай жинау тиіс.

І жасөспірімдік разряд
Міндетті бағдарламада кемі 40 ұпай жинау тиіс

     ІІ жасөспірімдік разряд
      Міндетті бағдарламада кемі 30 ұпай жинау тиіс
      Разрядтық талаптардың орындалу шарты:
      1. Разрядтық талаптардың міндетті бағдарлама, еркін бағдарлама бойынша орындалуы Халықаралық FINA федерациясы бекіткен ережелерге сәйкес болса ғана саналады.
      2. Жарыстарда бағдарламаның бірнеше түрінде қатысқан спортшыларға, ең жоғарғы нәтижесі саналады.

ҚАЗІРГІ БЕССАЙЫС
(Ерлер)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Олимпиада ойындарында жекелей есепте 1-15 орын;
      Әлем чемпионатында жекелей есепте 1-10 орын;
      Әлем чемпионатында командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 1-6 орын;
      Әлем кубогының финалында жекелей есепте 1-10 орын;
      Әлем кубогының кезеңінде жекелей есепте 1-6 орын;
      Әлем кубогының кезеңінде командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 1-6 орын;
      Азия ойындарында жекелей есепте 1-3 орын;
      Азия ойындарында командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 1-3 орын;
      Азия чемпионатында жекелей есепте 1-3 орын;
      Азия чемпионатында командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 1-3 орын;
      UIPM күнтізбесіндегі ХТ жекелей есепте 1 орын, 5 ел қатысса;
      UIPM күнтізбесіндегі ХТ командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 1 орын;
      1 орын, 5 ел қатысса;
      Жеткіншектер арасындағы әлем біріншілігінде жекелей есепте 1-6 орын;
      Жеткіншектер арасындағы әлем біріншілігінде командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 1-3 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жекелей есепте 1-3 орын;
      ҚР чемпионатында сомасы 5250 ұпай жинаған спортшылар;
      ҚР Кубогында жекелей есепте 1-3 орын;
      ҚР Кубогында сомасы 5250 ұпай жинаған спортшылар;
      ҚР чемпионатында, ҚР Кубогында командалық есепте командалық эстафетада, MIX эстафетада 1-3 орын;
      Жеткіншектер арасындағы әлем біріншілігінде 7-16 орын;
      Жеткіншектер арасындағы әлем біріншілігінде командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 4-8 орын;
      UIPM күнтізбесіндегі ХТ жекелей есепте 4-12 орын, 5 ел қатысса;
      UIPM күнтізбесіндегі ХТ командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 4-12 орын;
      Азия чемпионаты мен Азия ойындарында жекелей есепте 4-12 орын;
      Азия чемпионаты мен Азия ойындарында командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 4-6 орын;
      Ашық чемпионаттарда, ТМД елдерінің кубоктарында сомасы 5250 ұпай жинаған спортшылар;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Қазақстан Республикасының чемпионатында, ҚР біріншілігінде, ҚР Кубогында көпсайыс сомасына 4850 ұпай;
      қалалық көлемдегі жарыстарда көпсайыс сомасында 4850 ұпай, егер жарысқа кемінде 20 спортшы қатысса және жарысты кемінде СШҮ мен 1 разрядты 10 спортшы аяқтаса;
      ТМД елдерінің ашық біріншілігінде төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 3800 ұпай;
      ҚР чемпионаттары мен біріншіліктерінде, ҚР Кубогында төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 3800 ұпай;
      қалалық көлемдегі жарыстарда көпсайыс сомасында 3800 ұпай, егер жарысқа кемінде 20 спортшы қатысса және жарысты кемінде СШҮ мен 1 разрядты 10 спортшы аяқтаса;

     І спорттық дәреже
      жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 3000 ұпай;

     ІІ спорттық дәреже
      жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 2700 ұпай;

     ІІІ спорттық дәреже
      жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 2500 ұпай;
      Жасөспірімдер разрядтары («Б» жасөспірімдер 16 жас және одан да кішірек)

     Жасөспірімдердің І спорттық дәрежесі
      Жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 100 м жүзу) 2000 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІ спорттық дәрежесі
      Жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 100 м жүзу) 1600 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІІ спорттық дәрежесі
      Жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 100 м жүзу) 1400 ұпай;
      Жасөспірімдер дәрежесі («С» жасөспірімдер 14 жас және одан да кішірек)

     Жасөспірімдердің І спорттық дәрежесі
      Жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 50 м жүзу) 2000 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІ спорттық дәрежесі
      Жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 50 м жүзу) 1600 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІІ спорттық дәрежесі
      Жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 50 м жүзу) 1400 ұпай;

(Әйелдер)

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жекелей есепте 1-3 орын;
      ҚР чемпионатында сомасы 5100 ұпай жинаған спортшылар;
      ҚР Кубогында жекелей есепте 1-3 орын;
      ҚР Кубогында сомасы 5100 ұпай жинаған спортшылар;
      Жеткіншектер арасындағы әлем біріншілігінде 7-16 орын;
      Жеткіншектер арасындағы әлем біріншілігінде командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 4-8 орын;
      UIPM күнтізбесіндегі ХТ жекелей есепте 4-12 орын, 5 ел қатысса;
      UIPM күнтізбесіндегі ХТ командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 4-12 орын;
      Азия чемпионаты мен Азия ойындарында жекелей есепте 4-12 орын;
      Азия чемпионаты мен Азия ойындарында командалық есепте, командалық эстафетада, MIX эстафетада 4-6 орын;
      Ашық чемпионаттарда, ТМД елдерінің кубоктарында сомасы 5100 ұпай жинаған спортшылар;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Жинау:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында, ҚРБ, ҚР Кубогында бессайыс сомасында 3600 ұпай;
      ҚРЧ, ҚРБ, ҚР Кубогында төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 3600 ұпай;
      ТМД елдерінің ашық біріншілігінде төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 3600 ұпай;
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыс сомасында 3600 ұпай, егер жарысқа кемінде 20 спортшы қатысса және жарысты кемінде СШҮ мен 1 разрядты 10 спортшы аяқтаса;

     І спорттық разряд
      алу:
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыста (салт атпен жүрусіз) 2900 ұпай;

     ІІ спорттық разряд
      жинау:
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 2600 ұпай;

     ІІІ спорттық разряд
      жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда төртсайыс сомасында (салт атпен жүрусіз) 2400 ұпай;
      Жасөспірімдер разрядтары («Б» қыздар 16 жас және одан да кішірек)

     Жасөспірімдердің І спорттық разряды
      жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 100 м жүзу) 1900 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІ спорттық разряды
      жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 100 м жүзу) 1500 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІІ спорттық разряды
      жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 100 м жүзу) 1200 ұпай;
      Жасөспірімдер разрядтары («С» қыздар 14 жас және одан да кішірек)

     Жасөспірімдердің І спорттық разряды
      Жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 50 м жүзу) 1900 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІ спорттық разряды
      Жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 50 м жүзу) 1500 ұпай;

     Жасөспірімдердің ІІІ спорттық разряды
      Жинау :
      қалалық көлемдегі жарыстарда қоссайыс сомасында (1000м-ге жүгіру, 50 м жүзу) 1200 ұпай;

САДАҚ АТУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Бырыңғай нормативті орындау жағдайында келесі орындарды алу
      Олимпиада ойындарында жеке немесе команда құрамында 1-6 орындарға ие болу
      Әлем чемпионатында жеке немесе команда құрамаcында 1-4 орындарға ие болу
      Азияда ойындарында жеке 1-8 орындарға және команда құрамында 1-4 орындарға ие болу
      Азия Чемпионатында жеке немесе команда құрамында 1-3 орындарға ие болу
      Әлем және Азия Кубоктарында жеке немесе команда құрамында 1-3 орындарға ие болу
      Дәрежені орындау талаптары мен шартттары

Қазақстан Республикасының ХДСШ – ҚР Спорт және дене шынықтыру істері жөніндегі агенттігімен бекітілген спорттық – бұқаралық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына сәйкес Олимпиада және Азия ойындарында, Әлем чемпионаттарында, Қазақстан Республикасы чемпионаттарында және Кубоктарында, халықаралық турнирлерде (5 командадан кем емес немесе 3 ХДСШ) 40 спортшыдан кем емес қатысқан жағдайда.

Қазақстан Республикасының СШ– ҚР Спорт және дене шынықтыру істері жөніндегі агенттігімен бекітілген спорттық – бұқаралық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына сәйкес Қазақстан Республикасы чемпионаттарында және Кубоктарында, халықаралық турнирлерде ( 3 командадан кем емес немесе 5 СШ) 40 спортшыдан кем емес қатысқан жағдайда.

     Қазақстан Республикасының СШҮ –жарысқа 30 спортшыдан кем емес немесе 5 СШҮ спортшылар қатысқан жағдайда.
      Жарыстарда 20-дан кем емес спортшы қатысқан жағдайда көпшілік санаттары беріледі
      Жүргізілген жарыстар хаттамаларына Бас төрешімен, жарыстың Бас хатшысымен, техникалық комиссия уәкілімен және мөрімен расталған жүргізетін ұйыммен қол қойылады.

Садақ атудан 2013-2017 жылдарға арналған спорттық жіктеме талаптары

Жаттағула	Дистанция (метры)	Оқ саны	Нысана №		ХДСШ		СШ		СШҮ		1		2		3	1жас	2жас	3жас
М-4	18	10 х 3=30	(№ 5)						275		265		245		225	205	185	165
	18	20 х 3=60			585		560		540		520		470		440	400	360	320
М-3	25	10 х 3=30	(№ 4)						275		265		245		225	205	185	165
	25	20 х 3=60			585		560		540		520		470		440	400	360	320
М-1 (жіктемелік айналымы FITA )	90+70+ 50+30 (ерлер)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72	(№ 1) (№ 2,3)		1300		1200		1100		1000		900		800
	70+60+ 50+30 (әйелдер)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72	(№ 1) (№ 2,3)		1300		1200		1100		1000		900		800
Олимпиадалық жіктеме айналымы FITA	70+70 (ерлер,әйелдер)	12 х 6 = 72	(№ 1)		660		630		600		570		550		530
жасөспірімдер: ұлдар,қыздар (20 жас)
М-1 (жіктемелік айналымы FITA )	Дистанция (метры)	Оқ саны	Нысана №		ХДСШ		СШ		СШҮ		1		2		3	1жас	2жас	3жас
	90+70+ 50+30 (ұлдар)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72	(№ 1) (№ 2, 3)		1300		1200		1100		1000		900		800
	70+60+ 50+30 (қыздар)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72	(№ 1) (№ 2, 3)		1300		1200		1100		1000		900		800
Олимпиадалық жіктеме айналымы FITA	70+70 (ұлдар , қыздар)	12 х 6 = 72	(№ 1)		660		630		600		570		550		530
СД	70+50 +30 (ұдар)	36 х 3=108	(№ 1, 2 № 3)				960		930		830		730		660
	60+50 +30(қыздар)		(№ 1, 2 № 3)				970		940		850		750		670
жасөспірімдер: ұлдар,қыздар (18 жас)
М-1 (жіктемелік айналымы FITA )	70+60+ 50+30 (ұлдар)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72		(№ 1) (№ 2, 3)		_		1250		1200		1100		1000	900	800	700	600
	60+50+ 40+30 қыздар	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72		(№ 1) (№ 2, 3)		_		1260		1210		1100		1000	900	800	700	600
ОК Олимпиадалық жіктеме айналымы FITA	60 (ұлдар, қыздар)	12 х 6 = 72		(№ 1)		_		660		630		600		570	550	530	510	500
КД - 1	50+ 30	24 х 3=72		(№ 2, 3)						630		600		580	540
Кадеттер ұлдар, қыздар (15 лет)
М-1 (жіктеме айналымы FITA )	60+50+ 40+30 (ұлдар)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72		(№ 1) (№ 2, 3)		_		_		1200		1100		1000	900	800	700	600
	50+40+ 30+20 (қыздар)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72		(№ 1 (№ 2, 3)		_		_		1210		1100		1000	900	800	700	600
ОК Олимпиадалық айналым FITA	50 (ұлдар,қыздар)	12 х 6 = 72		(№ 1)		_		_		630		600		570	550	530	510	500
КД - 2	30	12 х 3=36		(№ 2)								320		300	280	260	240	220

Блоктық ( компаунд) садақ атудан жіктеме талаптар

Жаттығу	қашықтық (метр)	Оқ саны	Нысана №	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1жас	2жас	3жас
М-4	18	10 х 3=30	(№ 5)				265	245	225	205	185	165
М-4	18	20 х 3=60	(№ 5)	590	575	560	520	470	440	400	360	320
М-3	25	10 х 3=30	(№ 4)				265	245	225	205	185	165
М-3	25	20 х 3=60	(№ 4)	590	575	560	520	470	440	400	360	320
М-1 (жіктемелік айналымы FITA )	90+70+ 50+30 (ерлер)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72	(№ 1) (№ 2,3)	1320	1220	1200	1000	900	800
М-1 (жіктемелік айналымы FITA )	70+60+ 50+30 (әйелдер)	12 х 6 = 72 24 х 3 = 72	(№ 1) (№ 2,3)	1320	1220	1150	1000	900	800
Олимпиадалық жіктеме айналымыFITA	50+50 (ерлер.)	24 х 3 = 72	(№2)	670	650	610	570	550	530
Олимпиадалық жіктеме айналымыFITA	50+50 (әйелдер)	24 х 3 = 72	(№2)	660	640	600	570	550

ОҚПЕН АТУ

Жаттығулар индексі	Жаттығу шарты	Ара қашықтық	Атағы және разрядтары, ұпайы
Жаттығулар индексі	Жаттығу шарты	Ара қашықтық	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I юн
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Пневматикалық винтовка Әйелдер
ВП-1	Үстелге сүйеніп ату, 20 атыс	10					160	140	120
ВП-2	Тұрып ату, 20 атыс	10					140	120	100
ВП-4	Тұрып ату, 40 атыс	10	395	387	373	363	350	340	330
ВП-10	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 20 атыс, баяу жылдамдық	10				175	165	155	135
ВП-11	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 40 атыс (20+20), баяу және тез жылдамдық	10	375	365	355	340	320	310	300
ВП-11а	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 40 атыс (20+20), аралас тізбектіліктегі баяу және тез жылдамдық	10	378	360	345	335	310	300	290
Шағын калибрлі винтовка
МВ-1	Тіреуден жатып ату, 10 атыс	50					87	83	78
МВ-2	Жатып ату 10 атыс	50					85	80	72
МВ-4	Үш қалыпта ату, 30 атыс (3 х 10)	50				267	257	247	237
МВ-5	Үш қалыпта ату, 60 атыс (3 х 20)	50	580	570	560	540	525	515	500
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
МВ-7	Тұрып ату, 40 атыс	50	376	368	358	348	342	330	300
МВ-8	Жатып ату, 30 атыс	50			290	282	260	250	240
МВ-9	Жатып ату, 60 атыс	50	592	587	580	570	564	550	540
Пневматикалық тапанша
ПП-1	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 20 атыс	10				178	170	165	155
ПП-2	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 40 атыс	10	383	377	367	357	343	330	315
Шағын калибрлі тапанша
МП-1	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 10 атыс	25					86	82	75
МП-2	Пайда болатын нысана бойынша ату,30 атыс	25			280	275	270	260	247
МП-3	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 30 атыс	50		272	262	250	240	230	220
МП-4	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 30 атыс	25			282	277	272	262	247
МП-5	Қара шеңбері бар нысана бойынша және пайда болатын нысана бойынша ату, 60 атыс (30 + 30)	25	580	573	562	550	540	520	500
Пневматикалық винтовка Ерлер
ВП-1	Үстелге сүйеніп ату, 20 атыс	10					170	150	130
ВП-2	Тұрып ату,20 атыс	10					150	130	110
ВП-4	Тұрып ату, 40 атыс	10		390	380	370	360
ВП-6	Тұрып ату, 60 атыс	10	595	585	570	555	540
ВП-10	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 20 атыс, баяу жылдамдық	10				180	170	160	140
ВП-11	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 40 атыс(20+20), баяу және тез жылдамдық	10		375	365	350	340	320
ВП-11а	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 40 атыс(20+20), аралас тізбектіліктегі баяу және тез жылдамдық	10	385	375	365	350	340	325
ВП-12	Қозғалмалы нысана бойынша ату, 60 атыс(30+30), баяу және тез жылдамдық	10	578	565	550	540	530	520	500
Шағын калибрлі және ірі калибрлі винтовка
МВ-1	Тіреуден жатып ату, 10 атыс	50					90	85	80
МВ-2	Жатып ату 10 атыс	50					87	82	75
МВ-4	Үш жағдайда ату, 30 атыс (3 х 10)	50				270	260	250	240
МВ-5	Үш жағдайда ату, 60 атыс (3 х 20)	50		575	563	543	528	518	500
МВ-6	Үш жағдайда ату, 120 атыс (3 х 40)	50	1166	1150	1125	1110	1080	1070	1060
МВ-7	Тұрып ату, 40 атыс	50		370	362	352	342	330	300
МВ-8	Жатып ату, 30 атыс	50			292	285	270	260	250
МВ-9	Жатып ату, 60 атыс	50	595	590	585	577	567	557	550
МВ-10	Қозғалмалы нысана бойынша ату 20 атыс, баяу жылдамдық	50				183	170	160	140
МВ-11	Қозғалмалы нысана бойынша ату 40 атыс (20+20), баяу және тез жылдамдық	50		385	375	365	350	340	320
МВ-11а	Қозғалмалы нысана бойынша ату 40 атыс (20+20), аралас тізбектіліктегі баяу және тез жылдамдық	50	390	382	372	362	350	340	320
МВ-12	Қозғалмалы нысана бойынша ату 60 атыс (30+30), баяу және тез жылдамдық	50	585	577	565	555	540	520	500
МВ-13	Тұрып ату, 60 атыс	50		552	534	520	510	500	490
АВ-5	Үш қалыпта ату 60 атыс (3 х 20)	300	572	560	525
ПВ-5	Үш қалыпта ату, 60 атыс (3 х 20 )	300	580	570	560	545
ПВ-6	Үш қалыпта ату, 120 атыс (3 х 40 )	300	1160	1145	1120	1100
ПВ-9	Жатып ату, 60 атыс	300	594	590	585	580
Шағын калибрлі және ірі калибрлі тапанша
МП-1	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 10 атыс	25					90	85	80
МП-2	Пайда болатын нысана бойынша ату 30 атыс	25			283	278	273	263	250
МП-3	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 30 атыс	50		276	266	260	255	245	240
МП-4	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 30 атыс	25			285	280	275	265	250
МП-5	Қара шеңбері бар нысана бойынша және пайда болатын нысана бойынша ату, 60 атыс (30 + 30)	25	584	580	567	555	545	535	520
МП-6	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 60 атыс	50	563	552	540	530	515	500	490
МП-7	Бес пайда болатын нысана бойынша ату, 30 атыс	25			280	275	270	265	260
МП-8	Бес пайда болатын нысана бойынша ату, 60 атыс	25	580	570	560	550	540	530	500
МП-9	Қара шеңбері бар пайда болатын нысана бойынша ату, 30 атыс (10+10+10)	25			280	272	265	260	240
МП-10	Қара шеңбері бар пайда болатын нысана бойынша ату, 60 атыс (20+20+20)	25	574	565	560	545	530	520	510
МП-11	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 40 атыс	50		365	355	345	335	320	310
РП-5	Қара шеңбері бар нысана бойынша және пайда болатын нысана бойынша ату 60 атыс (30+30)	25	585	580	575	565	555	540
Пневматикалық тапанша
ПП-1	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 20 атыс	10				180	172	165	160
ПП-2	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 40 атыс	10		382	373	360	345	340	320
ПП-3	Қара шеңбері бар нысана бойынша ату, 60 атыс	10	582	573	560	545	535	525	510

      Орындау және дәрежелерін нормаларын беру шарты
      1. «Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағын беру үшін разряд нормалары Қазақстан Республикасының Спорт істері агенттігінің спорттық-бұқаралық іс-шаралары, ҚР чемпионаты, ҚР кубогы, Президент кубогы, ҚР СҚИӨФ, ҚР Барлық қазақстандық ойындар мен спартакиадалардың күнтізбелік жоспарына кіргізілген ресми халықаралық жарыстарда есепке алынады.
      2. «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағын беру үшін разряд нормалары халықаралық, республикалық жарыстарда, Қазақстан Республикасының Спорт істері агенттігі бекіткен спорттық-бұқаралық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына кіргізілген «Отан» ҚБ, «Динамо» СҚФ ҚБ, АОСК (ЦСКА), БСҚ республикалық, спорттық ұйымдарының чемпионаттарында есепке алынады.
      3. «Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер» разрядын беру үшін разряд нормалары қалалық ауқымдағы жарыстарда есепке алынады.
      4. Бірінші спорт дәреже беру үшін разряд нормалары аудандық ауқымнан төмен емес жарыстарды, облыстық ведомстволық ұйымдар, спорттық оқу ұйымдарының біріншіліктерінде есепке алынады.
      5. Екінші, үшінші, ересектер және бірінші жасөспірімдер спорттық дәреже оларға кем дегенде 10 спортшы қатысқан жағдайда, кез келген ауқымдағы жарыстарда есепке алынады.
      6. «Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері», «Қазақстан Республикасының спорт шебері» спорттық атақтары 2013-2016 жж. арналған оқпен ату бойынша ҚР сыныптауышында осы атақтар мен разрядтар үшін белгіленген нормативтерді орындаған Қазақстан Республикасының спортшы-азаматтарына беріледі.
      7. «Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері» спорттық атағы ресми халықаралық жарыстарда
Әлем чемпионаты, Әлем кубогы – 1 - 8 орындар
Азия ойындары, Азия чемпионаты – 1 - 3 орындар
Жасөспірімдердің Олимпиада ойындары – 1-8 орын
Юниорлар арасындағы Азия ойындары - 1 – 3 орын иеленген жағдайда, көрсеткен нәтижеге байланысты беріледі.
      8. «Қазақстан Республикасының спорт шебері» спорттық атағы ресми халықаралық жарыстарда
Әлем чемпионаты, Әлем кубогы – 9-20 орындар
Азия ойындары, Азия чемпионаты – 1 - 8 орындар
Юниорлар арасындағы Азия ойындары - 1 – 3 орын иеленген жағдайда беріледі.
      9.ҚР аумағында өткізілген жарыстарда орындалған спорт атақтары, разрядтар төрешілер алқасы құрамында төреші болғанда беріледі:
      «Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері», «Қазақстан Республикасының спорт шебері»   атағын беру үшін - «Қазақстан Республикасының жоғары санатты ұлттық төрешісі» төреші санаты бар кем дегенде 3 төреші.
      «Қазақстан Республикасының спорт шеберіне кандидат» - бас төрешілер алқасы құрамында «Бірінші санаттағы төреші» атағы бар кем дегенде бір төреші болуы тиіс.
      Бірінші, екінші, үшінші, бірінші жасөспірімдер разряды – бас төрешілер алқасы құрамында спорт жөніндегі үш төрешіден кем болмауы тиіс;
      10. Конкурстан тыс өнер көрсеткен спортшыларға ХДСШ, СШ, СШҮ атақтары берілмейді.

ТАЕКВОНДО

     ҚР Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Олимпиада ойындарында 1-8 орын;
      Әлем Чемптонатында 1-6 орын;
      Пумседен Әлем Чемпионатында 1-3 орын;
      Бүкіләлемдік Универсиадада 1-3 орын;
      Азия ойындарында 1-3 орын;
      Азия Чемпионатында 1-2 орын;
      Пумседен Азия Чемпионатында 1-2 орын;
      Әлем Кубогінде 1-3 орын;
      Жастар арасындағы Олимпиада ойындарында 1 орын;
      Жастар арасындағы Әлем Чемпионатында 1-2 место.

     ҚР Спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Кубогінде 1-2 орын;
      Пумседен Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Спартакиадасында 1-2 орын;
      Жастар арасында Қазақстнан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Бүкіләлемдік Универсиадада 3 орын;
      «А» классты Халықаралық турнирде 1-2 орын;
      Жастар арасында Азия Чемпионатында 1-3 орын.
      Ескертулер:
      ҚР Спорт шебері нормативін орындау үшін әр салмақ дәрежесінде кемінде 10 спортшы қатысып, 8 командадан кем емес және спортшы 3 рет жеңіске жету керек.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 5-6 орын;
      Пумседен Қазақстан Республикасының Чемпионатында 5-6 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-6 орын;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында Астана, Алматы қ.қ. және Облыс чемпионаттарында 1 орын;
      Қазақстан Республикасының спорттық-бұқаралық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына енгізілген ашық республикалық турнирледе 1-3 орын.
      Ескертулер:
      ҚР Спорт шеберіне үміткері нормативін орындау үшін әр салмақ дәрежесінде кемінде 8 спортшы қатысып, 8 командадан кем емес және спортшы 3 рет жеңіске жету керек.

I разряд
Қала масштабынан төмен емес жарыстарда, жыл бойында 1-ші разрядты 8 спортшыны немесе 2-ші разрядты 16 спортшыны жеңу керек.

II разряд
Аудан масштабынан төмен емес жарыстарда, жыл бойында 2-ші разрядты 6 спортшыны жеңу керек.

I жасөспірім разряды
Кез келген масштабтағы жарыстарда, жыл бойында 2-ші жасөспірімдер разрядты 10 спортшыны жеңу керек немесе жасөспірімдер арасындағы облыс, қала біріншіліктерінде салмақ дәрежесінде кемінде 1-ші разрядты 4 спортшыны жеңіп, 1орын иелену керек.

II жасөспірімдер разряды
Міндетті түрде 1,5 жыл жүйелі айналысу керек. Кез келген масштабтағы жарыстарда, жыл бойында 2-ші жасөспірімдер разрядындағы 4 спортшыны жеңу керек.

ТЕННИС

Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
«Үлкен шлем» турнирінің 1/8 финалына кіру, Азия чемпионатының жекелей жарыстарында жартылай финалға немесе Олимпиада ойындарында жекелей сында 1/4 финалға немесе 1/2 финалға жұптық сында кіру.

Қазақстан Республикасының Спорт шебері
1-2 орын Қазақстан Республикасынның жекелей жарыстарында (қысқы, жазғы) немесе АТР, WTA 750 ойыншысының санына кіру немесе ITF рейтингінде 100-ге кіру немесе 1-2 категориялы ITF турнирлерінің финалына шығу.

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
Жазғы немесе қысқы Қазақстан Республикасы чемпионатының жекелей жарыстарында 3-8 орын, жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасы біріншілігінің жекелей жарыстарында 1-3 орын немесе ITF рейтингінде 300-ге кіру.

     I разряд
      Жазғы немесе қысқы Қазақстан Республикасы чемпионатының жекелей жарыстарында 9-16 орын,
      1-ші дәрежені 4 теннисшіні жеңіп, жыл бойына жеңісін сақтап тұру. 4 спортшыдан кем қатыспаған, үшінші категориялы турнирлерде 1- орын иелену.

II разряд
II-ші дәреже 4 теннисшіні жеңіп, жыл бойына жеңісін сақтап тұру немесе кемінде екі жаттықтырушының III- дәреже 4 оқушыларын жеңіп, жыл бойына жеңісін ұстап тұру.

III разряд
III -ші дәреже 2 теннисшіні жеңіп, жыл бойына жеңісін ұстап тұру немесе кемінде екі жаттықтырушының дәрежесі жок 4 оқушыларын жеңіп, жыл бойына жеңісін ұстап тұру.

I жасөспірімдер разряды
I-ші жасөспірімдер дәрежесі 2 спортшыны және II- ші жасөспірімдер разрядындағы 4 спортшыны жеңіп, жыл бойына жеңісін ұстап тұру.

II жасөспірімдер разряд
II-ші жасөспірімдер дәрежесі 2 спортшыны және III- ші жасөспірімдер дәрежесі 4 спортшыны жеңіп, жыл бойына жеңісін ұстап тұру.

III жасөспірімдер разряд
III -ші жасөспірімдер дәрежесі 2 спортшыны және жаңа бастаған 4 спортшыны жеңіп, жыл бойына жеңісін ұстап тұру.

ҮСТЕЛ ТЕННИСІ

     Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      ҚР ұлттық құрамына кіру, орын алу:
      1-12 орындар Олимпиада ойындарында
      1-12 орындар Әлем чемпианаттарында
      1-8 орындар Азия ойындарында және Азия чемпианаты
      1-6 орындар жасөспірімдер чемпианатында
      1-3 орындар Бүкілдүниежүзілік универсиядада
      Орын алу
      1-32 орындар жеке және 1-16 орындар кез-келген жұптық категория әлем чемпианатында
      1-16 орындар жеке және 1-8 орындар кез-келген жұптық категория Азия чемпианаты, Азия ойындары,Олимпиада ойындарында
      1-3 орындар жеке және кез-келген жұптық категория Бүкілдүниежүзілік Универсиадада, жасөспірімдер арасындағы Олимпиада ойындары, жасөспірімдер арасындағы Азия чемпионаты
      Халықаралық рейтинг бойынша әлемдік ең мықты 100 теннисшілер тобына кіру

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Команда құрамына кіру, орын алу
      ҚР чемпионатында жеке-командалық 1 орын, ҚР Спартакиядасында, ҚР Кубогі,шартқа сүйене отырып ойыншы жарыстың аяқталған кезінде республикалық рейтинг бойынша -55 бірлік және қатысушылар кем дегенде 50% командалық ойын
      Орын алу:
      1-3 орындар жеке және 1-2 орындар кез-келген жұптық категорияда, ҚР жеке-командалық чемпионатта, ҚР Спартакиядада
      1 орын жеке және кез-келген жұптық категорияда ересектер ҚР чемпианатында, ҚР ересектер ойынында
      Ресми республикалық турнир аяқталу кезінде республикалық рейтинг – 60 бірлік көрсетсе,жылдық спорттық ойындарға енген күнтізбе бойынша

     ҚР спорт шеберіне үміткер
      Командаға кіру, орын алу
      2-5 орындар жеке-командалық ҚР чемпионатында, ҚР Кубогі, ҚР Спартакиядасы
      2 орын ересектер арасындағы ҚР чемпионаты, 1 орын жасөспірімдер арасындағы ҚР чемпионаты (үлкендер),1-2 орындар ҚР оқушылар арасындағы Спартакияда (кез-келген категория)
      4-12 орындар жеке және 3-4 орындар кез-келген жұптық категорияда жеке-командалық ҚР чемпионаты, ҚР Спартакиядасы
      Сол ресми жарыстың аяқталған кезінде ойыншы республикалық рейтинг бойынша -40 бірлік көрсетсе
      Жеңу
      Жыл бойында 12 жеңіс
      Жыл бойында 8 жеңіс СШҮ,8жеңіс 1 дережедегі спортшы (ҚР спорт шеберін жеңсе, ол екі спорт шеберіне үміткерді жеңді деп есептеледі)

     Бірінші спорттық дәреже
      Жыл бойында 12 жеңіс 1дәрежедегі спортшыларды жеңсе
      Жыл бойында 1 дәрежедегі спортшыларды 8 рет жеңсе, 2 дәрежедегі спортшыларды 8 рет жеңсе (СШҮ жеңсе, ол 1 дәрежедегі спортшыны екі рет жеңді деп есептеледі)

     Екінші спорттық дәреже
      Жыл бойында 2 дәрежедегі спортшыларды 12 рет жеңсе
      Жыл бойында 2 дәрежедегі спортшыларды 8 рет жеңсе (СШҮ жеңсе, ол 1 дәрежедегі спортшыны екі рет жеңді деп есептеледі)

     Үшінші спорттық дәреже
      Жыл бойында 3 дәрежедегі спортшыларды 12 рет жеңсе
      Жыл бойында 3 дәрежедегі спортшыларды 8 рет жеңсе және 1 жасөспірім дәрежедегі спортшыларды 8 рет жеңсе

     Бірінші жасөспірімдер дәрежесі
      Жыл бойында 1 жасөспірім дәрежесіндегі спортшыларды 12 рет жеңсе
      Жыл бойында 1жасөспірім дәрежесіндегі спортшыларды 8 рет жеңсе және 2 жасөспірім дәрежесіндегі спортшыларды 8 рет жеңсе

Екінші жасөспірімдер дәрежесі
Жыл бойында оқушылар арасындағы турнирлерде спортшыларды 15 рет жеңсе, сыныптамасы қаралмайды,және де турнирде жаңадан келген 10 спортшылардың арасында 1 орын алса

     ҚР Еңбек сіңірген жаттықтырушы
      Спортшы дайындау,халықаралық дәрежедегі спорт шеберінің нормативін орындаса
      Республикада спорт түрін жандандыруға өз үлесін қосса және де ҚР ұлттық командаларын жаттықтырса

ТРИАТЛОН

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері.
      Орын алу:
      Микс эстафетасында (командада – ерлер 2 + әйелдер 2); Әлем чемпионаттарында және Әлем Кубогында; Олимпиадалық ойындарда командалық есепте 1-6 орын және жеке есепте 1-10 орын.
      Азия Чемпионатында және Азия Ойындарында 1-3 орын, Азия Кубогында – жеке және командалық 1-3 орын.
      U23, юниорлар арасындағы Әлем Чемпионатында 1-5 орын;
      U23, юниорлар арасындағы Азия Чемпионатында (жеке және командалық) 1 орын;
      Азия және Еуропа Кубогы кезеңдерінде 1-2 орын;
      Әлем Кубогының кезеңдерінде 1-2 орын;
      Универсиада және СИЗМ-де 1-3 орын;
      Азия Чемпионатында Микс эстафетасында (команда – ерлер 2 + әйелдер 2; ер юниор2+ қыз юниор 2; U23) 1-3 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Орын алу:
      Жасөспірімдер Олимпиадалық Ойындарында 1-3 орын;
      Әлем Кубогының кезеңдерінде 6-орын;
      Азия және Еуропа Кубогы кезеңдерінде 3-4 орын;
      Қазақстан Республикасының Кубогы және чемпионатында 1-3 орын, егер ерлер 2:0 және әйелдер 2:15, спринтте 59:00 – ерлер және 1:05 – әйелдер нәтижесін көрсеткен жағдайда;
      Халықаралық жарыстарда 5 ел қатысқанда және ерлер 2:0 және әйелдер 2:15, спринтте 0:59 – ерлер және 1:05 нәтижесін көрсеткен жағдайда 1-6 орын;
      Азия чемпионатында және Азия Ойындарында 4-6 орын (ерлер және әйелдер)
      Азия Чемпионатында (ер және қыз юниорлар, U23) 2-3 орын (команда);
      Азия Чемпионатында (ер және қыз юниорлар, U23) 2-3 орын (жеке);
      Юниорлар арасындағы Әлем чемпионатында 1-орын(ер юниорлар 1:0, қыз юниорлар 1:07);
      Қазақстан Республикасының Қысқы чемпионатында ерлер 1:57, әйелдер 2:10, спринтте 0:57 – юниорлар, ерлержәне 1:02 – қыз юниорлар, әйелдер нәтижесін көрсеткен жағдайда 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының Микс эстафетасынан 1-орын (команда – ерлер 2 + әйелдер 2; ер юниор 2+ қыз юниор 2)

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер.
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасының Кубогы және чемпионатында 4-8 орын (ерлер және әйелдер);
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын (ер юниор 2+ қыз юниор 2; U23);
      Басқа елдердің ашық чемпионаттарында, Мәскеу, Санкт-Петербург қалаларында ерлер 2:10, әйелдер 2:25, спринт -– ер юниорлар 1:05 және қыз юниорлар - 1:12 нәтижесін көрсеткен жағдайда 7-10 орын ;
      Басқа елдердің ашық чемпионаттарында, Мәскеу, Санкт-Петербург қалаларында және Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын (ер және қыз жасөспірімдер).

     І разряд
      Кез келген дәрежедегі жарыстарда ерлер-2:20, әйелдер – 2:35, спринт – ерлер – 1:05, әйелдер – 1:10, ер юниорлар – 1:05, қыз юниорлар – 1:10 нәтижесі көрсетілсін.
      Кез келген дәрежедегі жарыстарда 3-4 орын (ер және қыз жасөспірімдер).
      Қазақстан Республикасының Микс эстафетасынан 2-3 орын (команда – ерлер 2 + әйелдер 2; ер юниор 2+ қыз юниор 2, жасөспірімдер – 2 ұл және 2 қыз).

     ІІ разряд
      Кез келген дәрежедегі жарыстарда ерлер-2:40, әйелдер – 2:45, спринт – ерлер – 1:05, әйелдер – 1:10, ер юниорлар – 1:15, қыз юниорлар – 1:22 нәтижесі көрсетілсін.
      Кез келген дәрежедегі жарыстарда 5-8 орын (ер және қыз жасөспірімдер).

     ІІІ разряд
      Кез келген дәрежедегі жарыстарда ерлер-2:50, әйелдер – 3:16, спринт – ерлер – 1:05, әйелдер – 1:10, ер юниорлар – 1:25, қыз юниорлар – 1:35 нәтижесі көрсетілсін.
      Кез келген дәрежедегі жарыстарда 9-12 орын (ер және қыз жасөспірімдер).
      Ескерту: СШ, СШК, I -II-ІII разрядтары жүзу бассейінде өткізілуі кезінде беріледі.
      ХССШ тек ашық суда

АКВАТЛОН ДУАТЛОН ҚЫСҚЫ ТРИАТЛОН

     Халықаралық сыныптағы Қазастан Республикасының спорт шебері.
      Орын алу:
      Олимпиада Ойындарында, Әлем чемпионаттарында және Әлем Кубогының соңғы ойындарында жеке еспте 1-10 орын және команда есебінде 1-6 орын;
      Азия чемпионатында және Азия Ойындарында жекеше 1-3 орын, Азия Кубогында командада 1-3 орын;
      Юниорлар арасындағы Әлем чемпионатында, U23 1-орын (жеке және командада);
      Еуропа және Азия Кубогы кезеңдерінде 1-2 орын;
      Әлем Кубогы кезеңдерінде 1-5 орын;
      СИЗМ және Универсиадада 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері.
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасының ерлер және әйелдер, ер және қыз юниорлар арасындағы чемпионатта 1-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер.
      Орын алу:
      Қазақстан Республикасының ерлер және әйелдер, ер және қыз юниорлар арасындағы чемпионатта 2-3 орын.

I разряд
Қазақстан Республикасының ерлер және әйелдер, ер және қыз юниорлар арасындағы чемпионатта 4-5орын.

II разряд
Қазақстан Республикасының ерлер және әйелдер, ер және қыз юниорлар арасындағы чемпионатта 6-7орын.

III разряд
Қазақстан Республикасының ерлер және әйелдер, ер және қыз юниорлар арасындағы чемпионатта 8-10 орын.

СТЕНД АТУ

Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спор шебері
Олимпиадалық ойындарда, Азия ойындарында, Әлем чемпионатында және кубоктарда, Азия чемпионатында және кубоктарда ТМД Чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионаттарында

     Қазақстан Республикасының спор шебері
      дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкілетті органда тіркелген жарыстарда әр жаттығуда кем дегенде 12 ер және 4 әйел қатысуды тиіс .
      ҚР ХДСШ және ҚР СШ дәрежелі нормативінің орындалуы және есептелуі спортшыларға, жарыстар 2-ату алаңында,
      әр жаттығуыда 12 ерлердің және 4 әйелдердің қатысуы , және қатысушылардың 30% ҚР СШ кем болмауы шарт .

Қазақстан Республикасының спор шеберіне үміткер
жарыстарда әр жаттығуыда кем дегенде 12 ер және 4 әйел қатысуы тиіс .

     І, ІІ, ІІІ разрядтар
      жарыста табыстар айтылмыш жаттығудың толық бағдарламасына тіркелгені шарт.
      Дәрежелі шаманың орындалуының есептелуі оқ дәрінің 24 граммға (тәртіптер: ТРАП, СКИТ және ДУБЛЬ ТРАП) және оқ дәрінің 28 граммға   (СПОРТИНГ тәртібінің тобы) дейін игеруі тиіс.
      Жарыстың хаттамалары бас төреші және жарыстың бас хатшысымен, немесе оның орынбасарларының қолы қойылған және, жарысты өткізу ұйымының мөрімен тіркелуі тиіс.
      «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» атағын алу талаптары мен орындалуының шарттары

ЖАРЫСТЫҢ ДӘРЕЖЕСІ	ЖЕКЕЛЕЙ ЖӘНЕ КОМАНДАЛЫҚ ҚҰРАМЫНДА	ОРЫН АЛУЫ
Олимпиада ойындары	жеке	4-6 места
Әлем чемпионаты	Жеке немесе құрама команда мүшесінде	3-6 места
Әлем кубогінің нақты бәсекесі	жеке	1-3 места
Азия Чемпионаты	Жеке немесе құрама команда мүшесінде	1-3 места
Азия Ойындары	Жеке немесе құрама команда мүшесінде	1-3 места
«Гран-при» ХА турнирлері 5 мемлекеттен кем болмауы шарт	жеке	1 место

     «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спор шебері»
      жеке сынақта және топтар үшін тәртіптерде «СПОРТИНГ» және «СПОРТИНГ-КОМПАКТ»
      жаттығуында атақты алуының талаптар мен орындалуының шарттары.

ЖАРЫСТЫҢ ДӘРЕЖЕСІ	ЖЕКЕЛЕЙ ЖӘНЕ КОМАНДАЛЫҚ ҚҰРАМЫНДА	ОРЫН АЛУЫ
ФИТАСК Кубогі	ЖЕКЕ	1-3 места
ӘЛЕМ ЧЕМПИОНАТЫ	ЖЕКЕ	1-10 места
ӘЛЕМ ЧЕМПИОНАТЫ	КОМАНДАЛЫҚ ҚҰРАМЫНДА	1-6 места
«ГРАН-ПРИ» ХА ТУРНИРЛЕР 5 МЕМЛЕКЕТТЕН КЕМ БОЛМАУЫ ШАРТ	ЖЕКЕ	1 место

«Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағын жеке сынақта алуының талаптары мен орындалуының шарттары

ЖАРЫСТЫҢ ДӘРЕЖЕСІ	ЖЕКЕЛЕЙ ЖӘНЕ КОМАНДАЛЫҚ ҚҰРАМЫНДА	ОРЫН АЛУЫ
КР ЧЕМПИОНАТЫ	ЖЕКЕ	1 место
КР Кубогі	ЖЕКЕ	1 место
КР Жастар ойындары	ЖЕКЕ	1 место
КР Спартакиадасы	ЖЕКЕ	1-2 место

3. СТЕНД АТУДАН СПОРТТЫҚ ЖІКТЕМЕСІ
«ТРАП» ЖАТТЫҒУЫ

№	Тәртіп	ХДСШ		СШ		СШҮ		I САНАТ		II САНАТ		III САНАТ
№	Тәртіп	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә
1	Т-1 (15 НЫСАНА)									9	7	7	5
2	Т-2 (25 НЫСАНА)									16	11	12	8
3	Т-3 (50 НЫСАНА)							40	36
4	Т-4 (75 НЫСАНА)				66	67	61	60	54
5	Т-4ф (75 мишеней+25 НЫСАНА НАҚТЫ БӘСЕКЕ)		90		86		80
6	Т-5 (100 НЫСАНА)			92		87		78
7	Т-6 (125 НЫСАНА)	118		112		108
8	Т-6ф (125 нысана+25 финал)	139		135		128

«СКИТ» ЖАТТЫҒУЫ

№	Тәртіп	ХДСШ		СШ		СШҮ		I САНАТ		II САНАТ		III САНАТ
№	Тәртіп	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә
1	С-1 (15 НЫСАНА)											7	5
2	С-2 (25 НЫСАНА)									15	13	13	11
3	С-3 (50 НЫСАНА)							40	35	30	26	24	20
4	С-4 (75 НЫСАНА)		70		66	66	60	59	52	45	40	37	31
5	С-4 ф (75 НЫСАНА +25 финал)		91		87		81
6	С-5 (100 НЫСАНА)					91		81
7	С-6 (125 НЫСАНА)	120		114		109
8	С-6 ф (125 НЫСАНА +25 финал)	144		137		130

«ДУБЛЬ-ТРАП» ЖАТТЫҒУЫ

№	Тәртіп	ХДСШ		СШ		СШҮ		I САНАТ		II САНАТ		III САНАТ
		Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә
1	ДТ-1 (40 НЫСАНА)								20		16
2	ДТ-2 (50 НЫСАНА)							28
3	ДТ-3 (80 НЫСАНА)		75		56		50
4	ДТ-4 (100 НЫСАНА)			81		74		70
5	ДТ-5 (120 НЫСАНА)		105		83		74
7	ДТ-6 (150 НЫСАНА)	135		120
8	ДТ-6 ф (150 НЫСАНА +50 финал)	180		162

«СПОРТИНГ-КОМПАКТ» ЖАТТЫҒУЫ

№	Тәртіп	ХДСШ		СШ		СШҮ		I САНАТ		II САНАТ		III САНАТ
№	Тәртіп	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә
1	СПК-1 (25 НЫСАНА)											15	13
2	СПК - 2 (50 НЫСАНА)							40	34	34	30	30	25
3	СПК - 3 (75 НЫСАНА)					63	57	60	51	51	43	45	36
4	СПК - 4 (100 НЫСАНА)	95	86	90	81	83	74	79	67	67	57	61	51
5	СПК - 5 (150 НЫСАНА)	139	126	134	121	126	111	119	102	101	85	92	78
6	СПК - 6 (200 НЫСАНА)	184	169	176	160	165	151	157	135	135	115	123	112

«СПОРТИНГ» ЖАТТЫҒУЫ

№	Тәртіп	ХДСШ		СШ		СШҮ		I САНАТ		II САНАТ		III САНАТ
№	Тәртіп	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә	Е	Ә
1	СП - 1 (50 НЫСАНА)									34	30	30	28
2	СП - 2 (100 НЫСАНА)					76	66	71	60	66	58	60	55
3	СП - 3 (150 НЫСАНА)			120	105	115	100	106	91	100	86	90	82
4	СП - 4 (200 НЫСАНА)			160	140	150	130	140	120	130	115	120	110

АУЫР АТЛЕТИКА
(ерлер)

Салмақ дәрежесі	ХДСШ	СШ	СШҮ	I дәреже	II дәреже	III дәреже	I жө. дәреже	II жө. дәреже	III жө. дәреже
30			77	65	55	48	42	37	32
34			88	77	65	55	48	42	37
38			102	88	76	66	55	48	42
42		137	117	102	88	77	66	56	48
46		155	133	116	101	88	77	66	57
50	220	176	152	132	115	100	88	77	67
56	250	202	175	155	135	120	105	92	83
62	275	224	195	172	150	130	116	102	93
69	305	245	218	190	167	145	128	112	100
77	330	265	232	206	184	160	140	123	107
85	348	282	248	222	193	170	145	130	115
94	364	300	262	234	202	175	153	135	120
105	382	307	274	240	212	185	160	140	125
+105	395	318	280	245	218	190	165	145	130

(әйелдер)

Салмақ дәрежесі	ХДСШ	СШ	СШҮ	I дәреже	II дәреже	III дәреже	I жө. дәреже	II жө. дәреже	III жө. дәреже
32	---	---	70	60	52	47	42	37	32
36	---	---	75	65	60	55	50	42	37
40	---	---	80	75	70	65	55	47	42
44	135	110	90	80	75	70	60	52	47
48	160	120	100	90	80	75	65	58	52
53	175	130	110	100	90	80	75	63	57
58	185	140	120	110	100	90	80	68	63
63	200	150	130	115	107	97	87	80	75
69	210	160	140	125	115	105	95	85	80
75	220	170	150	130	120	112	102	95	90
+75	230	180	155	137	127	117	110	100	97

      Ауыр атлетикадан спорттық дәрежелердің нормаларын орындау шарттары мен талаптары
      Дәрежелер нормасы тек қоссайыс натижесі бойынша орындалады. (Есепке алынады).
      «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» атағы «Республикалық спорттық бұқаралық іс шаралар күнтізбесіне» енгізілген, Қазақстан біріншіліктерінде, кубогінде, чемпионатында және халықаралық жарыстардағы орындалған нәтиже бойынша беріледі.
      «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағы «Республикалық спорттық бұқаралық іс шаралар күнтізбесіне» еңгізілген, Қазақстан біріншіліктерінде, кубогінде және чемпионатында орындалган нәтиже бойынша беріледі.
      14 жасқа дейнгі кыз балалар мен 16 жасқа дейнгі ұлдарға «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» және «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағы тек қана допингке тексеруден өткен жағдайда беріледі.
      «Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» және «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағы жарыста кем дегенде үш республикалық немесе одан жоғары дережелі төрешілер қатысқан жағдайда беріледі.
      2012-2016 ж.ж. разрядтық нормативтер мен талаптарды орындау шарттары

СЕМСЕРЛЕСУ
(қылыш, семсер, рапира)
ерлер, әйелдер

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Иелену:
      Олимпиада ойындарында жеке біріншілікте немесе командалықта 4-8 орын;
      Жасөспірімдердің Олимпиада ойындарында жеке біріншілікте немесе командалықта 1-6 орын;
      әлем чемпионаттарында, әлем кубогының кезеңдерінде жеке біріншілікте 1-8 орын, командалықта 1-6 орын;
      Дүниежүзілік Универсиада, әскерилер, полицейлер арасындағы әлем чемпионатында жеке біріншілікте немесе командалықта 1-3 орын;
      Азия ойындарында жеке біріншілікте немесе командалықта 1-3 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Азия чемпионатында жеке біріншілікте немесе командалықта 1-2 орын;
      Дүниежүзілік жасөспірімдер ойындарында жеке немесе командалықта 1 орын;
      Жеткіншектер мен кадеттер арасындағы әлем чемпионатында жеке немесе командалықта 1-3 орын;
      Жеткіншектер мен кадеттер арасындағы Азия чемпионатында жеке немесе командалықта 1 орын;
      ҚР ХДСШ жоғарыда көрсетілген жарыстарда командалық кездесудің бірінде кемінде 1 ұрысты өткізген жағдайда командалық жарыстарға қатысқаны үшін спортшыға беріледі.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Иелену:
      Қазақстан Республикасының Спартакиадасында жеке немесе командалықта 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында   жеке немесе командалықта 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жеке 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының командалық чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Кубогында жеке немесе командалықта 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 23 жасқа дейін жеке немесе командалықта 1-2 орын;
      Жеткіншектер мен кадеттер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында жеке 1-2 орын;
      Жеткіншектер мен кадеттер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында командалық 1 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы әлем кубогының кезеңдерінде жеке немесе командалықта 1-8 орын; халықаралық жарыстарда кемінде 3 ел және 32 қатысушы болса, жеке немесе командалықта 1 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Азия чемпионатында жеке 3-6 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Азия чемпионатында командалық 3 орын;
      Жеткіншектер мен кадеттер арасындағы әлем   чемпионатында жеке немесе командалық 5-8 орын;
      Дүниежүзілік Жасөспірімдер ойындарында, Балтық елдері, таяу шетел және Ресей өңірлері ойындарында жеке 2-8 орын, командалық 2-4 орын; Әлем кубогының кезеңдері командалық 7-12 орын; жеткіншектер мен кадеттер арасындағы Азия чемпионатында жеке немесе командалық 1-3 орын.
      Семсерлесуден Қазақстан Республикасының спорт шебері мына жағдайларда бір жыл ішінде беріледі: ҚР СШ-нен кемінде 18 рет жеңіске жетсе, сондай-ақ қарудың бір түрінен басқа елден жеңіске жетсе, оның кемінде 9 жеңісі жеке жарыста және әрбір жарысқа кемінде 24 спортшы қатысса беріледі.
      ХДСШ, ЕСШ ұтқан жеңістер біреуі екіге есептеледі.
      СШ, ХДСШ, ЕСШ –нің 1-уін жеңсе, бір жылға тек 2 рет қана есептеледі.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Ұту:
      Бір жыл ішінде СШҮ-ді 18 рет жеңу, соның ішінде жеке жарыстарда 9 жеңіс, СШ ұту деп (бір және сол спортшыны 2 рет ұту) біреуі екіге есептеледі.
      Иелену:
      ҚР Кубогында жеке 3-8 орын немесе командалықта 3-6 орын;
      ҚР чемпионатында 23 жасқа дейін жеке 3-8 орын, командалықта 3-5 орын;
      Жеткіншектер мен кадеттер арасындағы ҚР чемпионатында жеке 3-8 орын, командалық 1-3 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР чемпионатында 1-3 орын;
      ҚР оқушылар спартакиадасында жеке 1-8 орын немесе командалық 1-3 орын;
      ҚР халқы Спартакиадасында жеке 5-8 орын, командалық 1-5 орын;
      халықаралық жарыстарда кемінде 3 ел және 32 қатысушы болса, жеке 2-8 орын, немесе командалықта 2-4 орын;
      Спорттық дәрежесі бар спортшылардан жыл бойы 24 жеңіске жету.

     І спорттық дәреже
      Ұту:
      Бір жыл ішінде 1-ші спорттық дәреже бар спортшыларды 15 рет жеңу;
      Иелену:
      ҚР чемпионатында, ҚР Кубогында, 23 жасқа дейінгі ҚР чемпионатында жеке 14-16 орын, немесе командалық 3-8 орын;
      жеткіншектер мен кадеттер арасындағы ҚР чемпионатында, ҚР оқушылар спартакиадасында жеке 9-13 орын немесе
      командалық 5-6 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР чемпионатында жеке 5-10 орын немесе командалық 2-5 орын;

     ІІ спорттық дәреже
      Ұту:
      Бір жыл ішінде 2-ші спорттық разряды бар спортшыларды 15 рет жеңу;

ІІІ спорттық дәреже
Бір жыл ішінде 3-ші спорттық разряды бар спортшыларды 15 рет жеңу немесе 2-ші разрядты спортшыларды 10 рет ұту;

     І жасөспірімдер дәрежесі
      Бір жыл ішінде 1-ші спорттық разряды бар спортшыларды 15 рет жеңу;
      ІІ Жасөспірімдер разряды
      Бір жыл ішінде спорттық разряды жоқ спортшыларды 15 рет жеңу.
      Дәрежелердің талаптарын орындау шарттары
      ҚР ХДСШ, ҚР СШ, ҚР СШҮ, І, ІІ, ІІІдәрежелері, 1-2 жасөспірімдер разрядтары жоғарыдағы сыныптамаға сәйкес жеке, командалық орындарды иелену немесе жеңіске жету нәтижесінде орындалады.
      Қарсыласының техникалық жеңілісіне байланысты берілген жеңістер есепке алынбайды. Разрядтар беру үшін бір жыл ішінде разрядтық талаптарды орындаудың біріншісінен бастап соңғы күніне дейін есепке алынады.
      Жарыс санаттары:
      Жоғары санат – Олимпиадалық ойындар, Әлем чемпионаты, Әлем кубогының кезеңдері, Азия ойындары, Азия чемпионаты, Дүниежүзілік Универсиада, әскерилер мен полицейлер арасындағы әлем чемпионаты, Дүниежүзілік жасөспірімдер ойындары, Жастардың Балтық, таяу шет ел және Ресей өңірлері ойындары.
      1-ші санат – халықаралық жарыстар, ҚР чемпионаттары, кубоктары, біріншіліктері.
      2-ші санат – қалалардың, облыстардың матчтық кездесулері, біріншіліктері, турнирлер.

ФУТБОЛ
(ерлер)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері дәрежесі мына жағдайларда беріледі:
      – ҚР ұлттық құрама командасының сапында қатысу
      Әлем чемпионатының финалдық кезеңінде өнер көрсету;
      Еуропа біріншілігінің финалдық кезеңінде өнер көрсету;
      ҚР ұлттық құрама командасы (21 жасқа дейін):
      Еуропа біріншілігінің финалдық кезеңінде өнер көрсету;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері дәрежесін мына командаларда ойнаған жағдайларда иеленеді:
      Еуропа біріншілігі іріктеу додасының элиталық кезеңіне шыққан ҚР ұлттық құрама командасының (21 жасқа дейін) сапында өнер көрсету;
      Еуропа біріншілігі іріктеу додасының элиталық кезеңіне шыққан ҚР ұлттық құрама командасының (19 жасқа дейін) сапында өнер көрсету;
      ҚР біріншілігінің Премьер-лигасында 1-орын алған командасының сапында;
      ҚР кубогында 1-орын алған командасының сапында;
      ҚР біріншілігінің Премьер-лигасында екі жыл қатарынан 2-3-орындар иемденген команда сапында;
      ҚР біріншілігінің Премьер-лигасында үш жыл қатарынан 2-5-орындар иемденген команда сапында;

     ҚР спорт шеберлігіне үміткер дәрежесі мына жағдайларда беріледі:
      Еуропа біріншілігі іріктеу додасының элиталық кезеңіне шыққан ҚР ұлттық құрама командасының (17 жасқа дейін) сапында өнер көрсету;
      ҚР біріншілігінің Премьер-лигасында 2-3-орындар иемденген команда сапында өнер көрсету;
      ҚР біріншілігінің Бірінші-лигасында 1-орын иемденген команда сапында өнер көрсету;
      ҚР кубогының финалына шыққан команда сапында өнер көрсету

I, II, III санаттар
Мына жағдайларда беріледі:

№	Доданың атауы	Командалар саны	I санат	II санат.	III санат
11	Облыстар, Астана және Алматы қалаларының әуесқойлар чемпионаттары	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
22	Әуесқойлар арасындағы қала біріншілігі	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
33	Республикалық ерікті спорттық қоғамдастықтар мен ведомстволар біріншілігі	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
44	Спорттық мектептердің оқушылары арасындағы Қазақстан спартакиадасы (16-18 жас)	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
55	Спорттық мектептердің оқушылары арасындағы ҚР біріншілігі (14-15 жас)	8 командадан кем емес		1-3	4-6
66	Әуесқойлар арасындағы ҚР кубогы	12 командадан кем емес	1-2	-	-
77	Облыстар, Астана және Алматы қалаларының кубогы	12 командадан кем емес	1-2	3-4	5-12
88	Қалалық кубок	12 командадан кем емес	1	2-4	5-8
99	Ведомстволар арасындағы Қазақстанның біріншілігі мен турнирлері	8 команда. финал	1-3	4-8

Жасөспірімдер санаттары мына турнирлерде ойнап, мынадай орын алған жағдайда беріледі:

№

Доданың атауы

Топ, команда және ойын саны

I санат.

II санат.

III санат.

Облыс және аудан біріншілігі

Жасөпірімдер тобы (16-17 жас)

Бозбалалар тобы (14-15 жас)

Жеткіншектер тобы (12-13 жас)

2-3

1-3

Облыс біріншілігі

Жасөпірімдер тобы (16-17 жас)

Бозбалалар тобы (14-15 жас)

Жеткіншектер тобы (12-13 жас)

2-3

1-3

4-8

1-3

ХДСШ, СШ және СШҮ дәрежелері командасының сапында жоғарыда көрсетілген турнирлердің 50% ойындарына қатысқан жағдайда ғана беріледі.

(әйелдер)

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Мына додалардың финалдық кезеңдерінде ойнауы тиіс:
      Олимпиада ойындары;
      Еуропа және әлем чемпионаты;
      Клубтар арасындағы Еуропа кубогының жартылай финал және ақтық ойынында өнер көрсету;

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-орын алу, бірақ командасының сапында сол ойындардың 50 пайызына қатысуы тиіс. Қазақстан Республикасының кубогын жеңіп алу қажет.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының біріншілігінде 2-4-орын алу. Қазақстан Республикасы кубогының жартылай финалына жету.
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-орын алу. Мектеп және колледж оқушылары арасындағы Қазақстан Спартакиадасын жеңіп алу.

     I разряд
      Қазақстан Республикасының чемпионатында екі жыл өнер көрсету;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-орын иемдену;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-4-орынды иемдену;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-2-орын алу;
      Ерікті спорттық қоғамдастықтар мен ведомстволар арасындағы Қазақстан біріншілігінде 1-орын алу;
      Мектеп және колледж оқушылары арасындағы Қазақстан Спартакиадасын жеңіп алу, бір жылдың ішінде 1-санаттағы командаларды төрт рет жеңген немесе шеберлер командасын екі рет жеңген команданың сапында ойнау. Бірақ сол ойындардың кем дегенде 70 пайызында негізгі құрамда ойнау қажет.

II разряд
Кез-келген деңгейдегі додада болмасын, бір жылдың ішінде 12 ойында жеңіске жеткен команда сапында, екінші санаттағы командаларды 4 рет жеңген команда сапында, үшінші санаттағы командаларды 8 рет жеңген команда сапында немесе бірінші санаттағы командаларды 4 рет жеңген команда сапында өнер көрсету.

     III разряд
      Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында бір жылдың ішінде кем дегенде 10 ойынға қатысу және кез-келген дәрежедегі командаларды 5 рет жеңу;
      Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында кем дегенде 15 ойын өткізу.

I жасөспірімдер разряды
Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-орын алу; Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында бір жылдың ішінде кем дегенде 12 ойынға қатысу және кез-келген дәрежедегі командаларды 5 рет жеңу

II жасөспірімдер разряды
Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-орын алу; Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында бір жылдың ішінде кем дегенде 8 ойынға қатысу және кез-келген дәрежедегі командаларды 3 рет жеңу.

III жасөспірімдер разряды
Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 2-орын алу; Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында бір жылдың ішінде кем дегенде 10 ойынға қатысу.

ШАҒЫН ФУТБОЛ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері дәрежесі мына жағдайларда беріледі:
      – ҚР ұлттық құрама командасының сапында қатысу
      Әлем чемпионатының финалдық кезеңінде өнер көрсету;
      УЕФА Кубогінінің финалдық кезеңінде өнер көрсету;
      Еуропа біріншілігінің финалдық кезеңінде өнер көрсету;
      ҚР ұлттық құрама командасы (21 жасқа дейін):
      Еуропа біріншілігінің финалдық кезеңінде өнер көрсету;

I, II, III разрятар
Мына жағдайларда беріледі:

№	Доданың атауы	Командалар саны	I санат	II санат.	III санат
11	Облыстар, Астана және Алматы қалаларының әуесқойлар чемпионаттары	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
22	Әуесқойлар арасындағы қала біріншілігі	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
33	Республикалық ерікті спорттық қоғамдастықтар мен ведомстволар біріншілігі	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
44	Спорттық мектептердің оқушылары арасындағы Қазақстан спартакиадасы (16-18 жас)	8 командадан кем емес	1-3	4-6	7-8
55	Спорттық мектептердің оқушылары арасындағы ҚР біріншілігі (14-15 жас)	8 командадан кем емес		1-3	4-6
66	Әуесқойлар арасындағы ҚР кубогы	12 командадан кем емес	1-2	-	-
77	Облыстар, Астана және Алматы қалаларының кубогы	12 командадан кем емес	1-2	3-4	5-12
88	Қалалық кубок	12 командадан кем емес	1	2-4	5-8
99	Ведомстволар арасындағы Қазақстанның біріншілігі мен турнирлері	8 команда. финал	1-3	4-8

Жасөспірімдер санаттары мына турнирлерде ойнап, мынадай орын алған жағдайда беріледі:

№

Жарыстың атауы

Топ, команда және ойын саны

I санат.

II санат.

III санат.

Облыс және аудан біріншілігі

Жасөпірімдер тобы (16-17 жас)

Бозбалалар тобы (14-15 жас)

Жеткіншектер тобы (12-13 жас)

2-3

1-3

Облыс біріншілігі

Жасөпірімдер тобы (16-17 жас)

Бозбалалар тобы (14-15 жас)

Жеткіншектер тобы (12-13 жас)

2-3

1-3

4-8

1-3

(әйелдер)

     III разряд
      Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында бір жылдың ішінде кем дегенде 10 ойынға қатысу және кез-келген дәрежедегі омандаларды 5 рет жеңу;
      Кез-келген деңгейдегі турнирде өз командасының сапында кем дегенде 15 ойын өткізу.

ЖАСЫЛ АЛАҢДАҒЫ ХОККЕЙ ЖӘНЕ ИНДОР-ХОККЕЙ

     ҚР халықаралық дәрежедегі спорт шеберi:
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      Олимпиадалық ойындарында 4-8 орындар;
      Әлем чемпионаттарында 3-6 орындар алу;
      Азия ойындарында 1-3 орындар алу;
      Азия кубогiнде 1 орын алу;
      Клубтық командалар арасында Азия жүлдегерлерінің кубогiнде 1 орын алу.

     ҚР спорт шеберi
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      ҚР чемпионатында 1-3 орын алу;
      Ресейдiң ашық чемпионатында 1-3 орын алу;
      Орталық Азия республикаларының және Қазақстан чемпионатында 1-2 орын алу;
      Қазақстан кубогiнде 1 орын алу;
      Азиялық ойындарда 4-6 орын алу.

     ҚР спорт шеберлігіне үміткер
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      ҚР чемпионатында 4-6 орын алу;
      Жеткiншектер арасындағы ҚР чемпионатында 1 орын алу;
      Орта Азия және Қазақстанның жеткiншектер арасындағы чемпионатта 3-4 орын алу;
      ҚР мықты 22ойыншылары есебiнде болу.

     1 дәреже (санат)
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      2 жыл бойы ҚР чемпионатында команданың құрамында болу;
      ҚР чемпионатында 3 орын алған команданың құрамында болу;
      Жеткiншектер арасындағы ҚР чемпионатында 1-2 орын алу;
      ЦС ДСО чемпионатында 1 орын алған команданың құрамында болу;
      Мектеп және колледж оқушылары Спартакиадасының жеңiмпаз командасының құрамында болу. Команда ағымдағы жылда әртүрлi 1-шi дәрежелi командаларды 4 рет немесе шеберлер командасын 2 рет жеңу. Негiзгi құрамаға кем дегенде 70% қатысу.

     2 дәреже (санат)
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      Жыл бойы әртүрлi деңгейдегi 12 кездесуде жеңген команданың құрамында болу;
      әртүрлi 2-шi дәрежелi командаларды 4 рет жеңген команданың құрамында болу;
      әртүрлi 3-шi дәрежелi командаларды 8 рет жеңген команданы құрамында болу;
      әртүрлi 1-шi дәрежелi командаларды 4 рет жеңген команданың құрамында болу.

     3 дәреже (санат)
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      Жыл бойы әртүрлi деңгейдегi 10 кездесуде команданың құрамында болу;
      әртүрлi дәрежелi (соның iшiнде жаңадан құрылған) командаларды 5 рет жеңген команданың құрамында болу.

     1 жасөспірімдер дәрежесi (санаты)
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      ҚР бiрiншiлігiнде 1 орын алу;
      Жыл бойы әртүрлi деңгейдегi 8 кездесуге қатысқан команданың құрамында болып әртүрлi дәрежелi командаларды 5 рет жеңген команданың құрамында болу.

     2 жасөспірімдер дәрежесi (санаты)
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      ҚР бiрiншiлігiнде 2 орын алу;
      Жыл бойы әртүрлi деңгейдегi 8 кездесуге қатысқан команданың құрамында болып әртүрлi дәрежелi командаларды 3 рет жеңген команданың құрамында болу.

     3 жасөспірімдер дәрежесi (санаты)
      Орындалуға мiндеттi шаралар:
      ҚР бiрiншiлігiнде 3 орын алу;
      Жыл бойы әртүрлi деңгейдегi 8 кездесуге қатысқан команданың құрамында болып әртүрлi дәрежелi командаларды 2 рет жеңген команданың құрамында болу.

ІІІ-ТАРАУ. БӨЛІМ.ҚЫСҚЫ ОЛИМПИАДАЛЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ

БИАТЛОН

ҚР ХДСШ спорттық атағы 19 жастан бастап беріледі

№	Спорт жарыстарының мәртебесі	жынысы, жасы	Спорттық пән	Орын иелену
	Олимпиадалық ойындар (ересектер арасында)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	4-20
	Олимпиадалық ойындар (ересектер арасында)	Ерлер, әйелдер	Эстафета	2-12
	Жасөспірімдер Олимпиада ойындары	Жасөспірімдер, қыздар	Бағдарламаның жеке түрлері	1-16
	Жасөспірімдер Олимпиада ойындары	Жасөспірімдер, қыздар	Эстафета	1-10
2	Әлем чемпионаты (ересектер арасында)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	2-16
			Эстафета	1-8
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс, роллерлер)	1-12
3	Әлем кубогы (кезеңдер сомасы)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1-14
			Эстафета	1-8
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс, роллерлер)	1-12
4	IBU кубогы (кезеңдер сомасы)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1-12
5	IBU кубогы		Бағдарламаның жеке түрлері	1-8
			Эстафета	1-5
6	Еуропа чемпионаты (ересектер арасында)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1-10
			Эстафета	1-6
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс, роллерлер)	1-6
			Эстафета (кросс,роллеры)	1-3
7	Универсиада	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1-20
			Эстафета	1-8
8	Азия ойындары (ересектер арасында)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1-5
			Эстафета	1-3
9	Азия чемпионаты (ересектер арасындағы)	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1-3
			Эстафета	1
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс,роллерлер)	1-2
			Эстафета (кросс,роллерлер)	1
10	Азия кубогы	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	1

      Спорттық атақты беру үшін оларды орындауға қойылатын талаптар
     «Қазақстан Республикасының спорт шебері»(СШ)
     «Спорт шеберлігінен үміткер» (СШҮ)

СШ спорттық атағы 15 жастан бастап, ал СШҮ спорттық разряды 13 жастан бастап беріледі

№	Спорт жарыстарының мәртебесі	Жынысы, жасы	Спорттық пән	Орындарды иелену
				МС	КМС
1	Жеткіншектер мен Жасөспірімдердің әлем чемпионаттары	Жасөспірімдер, қыздар	Бағдарламаның жеке түрлері	1-30
			Эстафета	1-10
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс, роллерлер)	1-20
			Эстафета (кросс,роллерлер)	1-8
		Жасөспірімдер, қыздар	Бағдарламаның жеке түрлері	1-15
			Эстафета	1-8
2	Еуропа чемпионаты	Ерлер, әйелдер	Бағдарламаның жеке түрлері	11-20
		Жеткіншектер, қыздар	Бағдарламаның жеке түрлері	1-20
		Жасөспірімдер, қыздар	Эстафета	1-6
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс, роллерлер)	1-16
			Эстафета (кросс,роллерлер)	1-3
3	БСС-ға енгізілген басқа да халықаралық жарыстар	Ерлер, әйелдер, Жеткіншектер, қыздар, Жасөспірімдер, қыздар	Бағдарламаның жеке түрлері	1-14
			Бағдарламаның жеке түрлері (кросс,роллерлер)	1-12
		Жасөспірімдер, қыздар	Бағдарламаның жеке түрлері	1-10

Республикалық жарыстарда беру:

№	Атауы	жынысы	қашықтық	орын	разряд
1	ҚР чемпионаты	Ерлер, әйелдер	Жеке түрлер	1-5	МС
			Эстафета	1-2	МС
			Жеке түрлер (кросс, роллерлер)	1-4	МС
2	ҚР чемпионаты	Ерлер, әйелдер	Жеке түрлер	6-10	КМС
			Эстафета	3	КМС
			Жеке түрлер (кросс, роллерлер)	5-8	КМС
3	ҚР чемпионаты	Жеткіншектер, қыздар	Жеке түрлер	1	МС
			Эстафета	1	МС
			Жеке түрлер (кросс, роллерлер)	1	МС
4	ҚР чемпионаты	Жеткіншектер, қыздар,	Жеке түрлер	2-6	КМС
			Эстафета	2	КМС
			Жеке түрлер (кросс, роллерлер)	2-3	КМС
5	ҚР чемпионаты	Жасөспірімдер, қыздар	Жеке түрлер	1-3	КМС
			Эстафета	2	КМС
			Жеке түрлер (кросс, роллерлер)	1	КМС
6	ҚР Спартакиадасы	Ерлер, әйелдер	Жеке түрлер	1-5	МС
			Эстафета	1-2	МС

ҚР СШ жарысқа кемінде 3 ХДСШ немесе 6 ҚР СШ қатысса беріледі.

1	ҚР Кубогы	Ерлер, әйелдер	1-3	СШ
2	ҚР Кубогы	Ерлер, әйелдер	4-6	СШҮ
3	ҚР Кубогы	Жеткіншектер, қыздар	1-3	СШҮ
4	ҚР Кубогы	Жасөспірімдер, қыздар	1	СШҮ

ҚР СШ жарысқа кемінде 4 ҚР СШ қатысса беріледі

АҚМОЛА, ПАВЛОДАР, ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН облыстарындағы облыстық жарыстарда СШҮ нормативін орындау

№	атауы	жынысы	орын	разряд
1	Облыс чемпионаты мен біріншілігі	Ерлер, әйелдер	1-5	КМС
2	Облыс чемпионаты мен біріншілігі	Жеткіншектер, қыздар	1-3	КМС
3	Облыс чемпионаты мен біріншілігі	Жасөспірімдер, қыздар	1	КМС
4	Облыс кубогы	Ерлер, әйелдер	1-3	КМС
5	Облыс кубогы	Жеткіншектер, қыздар	1	КМС

Бұқаралық спорттық разрядтарды беру үшін оларды орындаудың нормалары мен шарттары

№	Спорттық пәннің атауы	Қашықтық	Өлшем бірлігі	Спорттық разрядтар
				I		II
				ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер
1	Жарысу	20км	сағ,мин.сек	1:06:52		1:09:22
		15км	сағ,мин.сек	58:47	1:04:07	1:01:07	1:07:45
		12,5км	сағ,мин.сек	49:20	56:20	53:16	59:25
		10км	Мин,сек	41:14	47:38	42:28	52:13
2	Спринт	10км	Мин,сек	35:28		38:51
		7,5км	Мин,сек	26:13	30:30	28:18	33:42
		6км	Мин,сек	23:09	25:17	26:37	28:03
3	Кросс	6км	Мин,сек	32:45		34:30
		5км	Мин,сек	27:10	32:40	29:40	33:50
4	Кросс-спринт	4км	Мин,сек	20:00	25:10	21:50	26:50
		3км	Мин,сек	15:05	18:20	16:10	19:28
5	Роллерлер	20км	сағ,мин,сек	1:03:50		1:08:30
		15км	сағ,мин,сек	49:15	59:00	53:50	1:03:10
		12,5км	Мин,сек		48:30		51:40
6	Роллерлер-спринт	10км	Мин,сек	29:45		33:55
		7,5км	Мин,сек		31:25		35:00
Жалпы ерекше шарттар-Нормалар қашықтықты өту уақыты мен атысқа салынған айыптан тұратын техникалық нәтижелерден тұрады

Жасөспірімдер-3км 18:30
Қыздар-2км 14:08

ТАУ ШАҢҒЫСЫ СПОРТЫ

№	Аталуы	ҚР ХДСШ	ҚР СШ	ҚР СШҮ	1разряд	2разряд	3разряд	1жас.	2жас.	3жас.
1	Олимпиада ойындары	1-20	21-30
2	Әлем Чемпионаты	1-15	16-25
3	Азия ойындары	1	2-6
4	FIS Халықаралық жарыстар (DH,SG,GS,SL,SC түрлерінің бірінен ФИС пункттарын маусым бойына жинау)	Спорт түрінен ФИС-тің 36 пункттен көп емес	Спорт түрінен ФИС-тің 60 пункттен көп емес
5	Әлем Чемпионаты (жастар)	1-5	6-20
	Азия Чемпионаты ( жастар )	-	1-2
	Әлем Кубогінің кезеңі	1-15	16-30
6	Бүкіләлемдік студенттік ойындар (Универсиадалар)	1-3	4-10
7	ҚР Спартакиадасы, ҚР Чемпионаты, ҚР Кубогі.	-	1	2-4	5-10	11-15	16-20
8	ҚР оқушылар Спартакиадасы.	-	-	1-2	3-6	7-10	11-15
9	ҚР Чемпионаты, біріншілігі (жасөспірімдер, қыздар)		-	1-3	4-6	7-10	11-15
10	Астана, Алматы қ.қ. және облыстық жарыстар.	-	-	1	2-3	4-10	11-15	1-3	4-8	9-12
11	Қалалық, аудандық жарыстар				1-3	4-10	11-15	1-6	7-13	14-20

      Ескертулер:
      Жарыс өткізілетін трассалардың параметрлері Халықаралық (FIS) ережелеріне сай болуы керек.
      ҚР Спартакиадасында, ҚР Чемпионаттарынада, Кубоктарында 5 ҚР СШ қатысқан жағдайда ғана ҚР СШ атағы беріледі.

КЕРЛИНГ

№	Аталуы	ҚР ХДСШ	ҚР СШ	ҚР СШҮ	1разряд	2разряд	3разряд		1жас.	2жас.	3жас.
1	Олимпиада ойындары	1-6
2	Әлем Чемпионаты	1-6
3	Азия ойындары	1-4
4	Еуропа Чемпионаты	1-6
5	Әлем Чемпионаты (жастар)	1	2-6
6	Бүкіләлемдік студенттік ойындар (Универсиадалар)	1-2	3-4	5-6
7	ҚР Спартакиадасы, ҚР Чемпионаты, ҚР Кубогі.	-	1	2-3	4-6	7-9	10-12
8	ҚР оқушылар Спартакиадасы.	-	-	1	2-4	6-8	9-11
9	ҚР Чемпионаты, біріншілігі (жасөспірімдер)		-	1	2-4	6-8	9-11
10	Астана, Алматы қ.қ. және облыстық жарыстар.	-	-	-	1-3	4-6	7-9		1-3	4-7	8-10
11	Қалалық, аудандық жарыстар				1	2-3	4-6	1-4		5-8	9-12

Ескерту: Аланңның параметрлері жарыстарды өткізудің Халықаралық ережелеріне сәйкес болуы тиіс.

КОНЬКИ СПОРТЫ
(әйелдер)

№ п/п	Спорттық пәннің атауы	Өлшеу бірлігі	Спорттық атақтар		Спорттық разрядтар				Жасөспірімдер спорттық разрядтары
№ п/п	Спорттық пәннің атауы	Өлшеу бірлігі	ҚР ХДСШ	ҚР СШ	ҚР СШҮ	1разряд	2разряд	3разряд	1жас.	2жас.	3жас.
Әйелдер (ашық жазықтықтағы мұз айдыны ( теңіз деңгейінен 800 м дейін))
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	Қашықтық 100м	сек.				11,8	12,3	13,3	14,8	16,3	18,3
2	Қашықтық 200м	сек.					22,5	24,3	26,5	29,7	33,5
3	Қашықтық 300м	сек.				29,5	31,0	32,5	36,5	41,5	47,5
4	Қашықтық 500м	сек.	40,5	43,5	47,0	50,0	52,0	56,0	1.01,0	1.07,0	1.16,0
5	Қашықтық 1000м	мин, сек.	1.20,5	1.27,0	1.33,5	1.38,0	1.46,0	1.54,0	2.08,0	2.23,0	2.41,0
6	Қашықтық 1500м	мин, сек.	2.05,0	2.15,0	2.28,0	2.33,5	2.46,0	3.02,0	3.18,0	3.43,0	4.08,0
7	Қашықтық 3000м	мин, сек.	4.24,5	4.41,0	5.11,0	5.26,0	5.52,0	6.23,0	6.52,0
8	Қашықтық 5000м	мин, сек.	7.30,0	7.55,0	8.55,0	9.30,0	10.22,0	11.20,0
9	Көпсайыс (500м+1000м+500м+1000м)	ұпай	164,0	176,0	190,0	200,0	212,0	228,0	254,0	281,0	315,0
10	Көпсайыс (500м+1000м+1500м+3000м)	ұпай	168,5	181,0	197,0	206,5	221,0	238,0	264,0
11	Көпсайыс (500м+3000м+1500м+5000м)	ұпай	174,0	185,0	203,5	214,5	230,5	252,0
12	Көпсайыс (100м+300м+100м+300м)	ұпай				84,0	88,0	93,0	104,0	118,0	134,0
13	6 айналымға командалық жарыс	мин, сек.	3.19,9	3.26,0	3.36,0	3.51,0	4.01,0	4.16,0
14	Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.27,0	2.37,0	2.49,0	2.59,0	3.19,0	3.36,0	3.59,0
15	Аралас Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.24,0	2.33,0	2.43,0	2.55,0	3.13,0	3.36,0	4.03,0
Әйелдер ашық жазықтықтағы мұз айдыны ( теңіз деңгейінен 800 м дейін), таудағы мұз айдыны (теңіз деңгейініен 800 м жоғары)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	Қашықтық 100м	сек.				12,3	12,8	13,5	14,3	15,6	17,0
2	Қашықтық 200м	сек.					22,2	23,6	25,3	27,7	30,9
3	Қашықтық 300м	сек.				30,0	31,6	33,7	36,2	39,7	43,0
4	Қашықтық 500м	сек.	40,0	42,4	45,1	47,9	50,7	54,2	58,4	1.04,0	1.11,0
5	Қашықтық 1000м	мин, сек.	1.20,0	1.24,9	1.31,4	1.37,8	1.44,0	1.52,0	2.01,6	2.14,4	2.30,4
6	Қашықтық 1500м	мин, сек.	2.03,0	2.12,9	2.23,1	2.33,9	2.44,7	2.58,2	3.14,4	3.36,0	4.03,0
7	Қашықтық 3000м	мин, сек.	4.24,0	4.38,9	4.59,2	5.20,8	5.42,4	6.09,4	6.41,8
8	Қашықтық 5000м	мин, сек.	7.32,0	7.44,9	8.40,0	9.19,6	9.59,6	10.49,6
9	Көпсайыс (500м+1000м+500м+1000м)	ұпай	162,0	171,9	183,6	195,6	207,4	222,4	240,4	264,4	294,4
10	Көпсайыс (500м+1000м+1500м+3000м)	ұпай	167,0	178,7	190,4	203,6	216,9	233,2	252,9
11	Көпсайыс (500м+1500м+3000м+5000м)	ұпай	172,5	182,9	196,6	208,6	224,6	242,1
12	Көпсайыс (100м+300м+100м+300м)	ұпай				84,5	88,5	93,5	102,0	113,0	124,0
13	6 айналымға командалық жарыс	мин, сек.	3.12,9	3.17,9	3.40,0	3.56,5	4.13,0	4.33,5
14	Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.28,0	2.36,8	2.45,6	2.56,8	3.10,4	3.28,4	3.50,8
15	Аралас Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2,22,9	2,30,8	2,40,0	2,51,2	3,04,8	3,22,8	3,45,2

(ерлер)

№ п/п	Спорттық пәннің атауы	Өлшеу бірлігі	Спорттық атақтар		Спорттық разрядтар				Жасөспірімдер спорттық разрядтары
№ п/п	Спорттық пәннің атауы	Өлшеу бірлігі	ҚР ХДСШ	ҚР СШ	ҚР СШҮ	1разряд	2разряд	3разряд	1жас.	2жас.	3жас.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Ерлер – ашық жазықтықтағы мұз айдыны ( теңіз деңгейінен 800 м дейін)
1	Қашықтық 100м	сек.				11,6	12,2	12,8	13,8	15,4	17,4
2	Қашықтық 200м	сек.					21,0	22,5	25,3	28,5	31,5
3	Қашықтық 300м	сек.				28,5	30,3	32,0	35,7	40,3	45,4
4	Қашықтық 500м	сек.	37,5	40,0	42,5	44,2	47,0	50,0	56,0	61,0	1.06,0
5	Қашықтық 1000м	мин, сек.	1.15,5	1.20,0	1.26,0	1.31,5	1.40,0	1.44,0	1.54,0	2.07,0	2.22,0
6	Қашықтық 1500м	мин, сек.	1.57,0	2.05,0	2.15,5	2.23,5	2.33,0	2.45,0	2.55,0	3.04,5	3.13,0
7	Қашықтық 3000м	мин, сек.	4.06,0	4.26,0	4.46,0	5.06,0	5.26,0	5.56,0	6.26,0	7.01,0	7.26,0
8	Қашықтық 5000м	мин, сек.	6.55,0	7.40,0	8.20,0	8.55,0	9.35,0	10.35,0
9	Қашықтық 10000м	мин, сек.	14.35,0	16.00,0	17.20,0	18.50,0	20.20,0	22.20,0
10	Көпсайыс (500м+1000м+500м+1000м)	очки	152,0	162,0	175,5	184,0	198,0	212,5	224,0	236,0	246,0
11	Көпсайыс (500м+1500м+3000м+5000м)	очки	162,0	174,0	191,5	204,0	220,0	239,0	256,0	309,0	322,0
12	Көпсайыс (500м+1500м+5000м+10000м)	очки	164,0	178,0	197,0	210,0	227,0	248,5
13	Көпсайыс (500м+1000м+1500м+3000м)	очки		168,0	179,0	191,0	204,0	225,0	239,0
14	Көпсайыс (100м+300м+100м+300м)	очки				80,5	85,5	90,3	101,2	112,8	126,5
15	8 айналымға командалық жарыс	мин, сек.	4.13,0	4.33,0	4.53,0	5.18,0	5.33,0	6.03,0	6.38,0
16	Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.09,0	2.19,0	2.29,0	2.39,0	2.54,0	3.12,0	3.34,0
17	Аралас Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.24,0	2.33,0	2.43,0	2.54,0	3.13,0	3.36,0	4.03,0
Ерлер – жазықтықтағы жабық мұз айдыны ( теңіз деңгейінен 800 м дейін)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	Қашықтық 100м	сек.				11,5	12,1	12,8	13,8	15,0	16,3
2	Қашықтық 200м	сек.					21,0	22,9	24,1	26,1	28,7
3	Қашықтық 300м	сек.				27,9	29,5	31,6	34,2	37,6	41,8
4	Қашықтық 500м	сек.	36,2	38,4	42,0	44,4	47,2	50,7	54,9	61,5	1.07,5
5	Қашықтық 1000м	мин, сек.	1.11,9	1.18,9	1.24,2	1.29,8	1.36,2	1.44,0	1.53,6	2.06,4	2.22,4
6	Қашықтық 1500м	мин, сек.	1.51,0	2.01,5	2.11,0	2.20,4	2.31,2	2.44,7	3.00,9	3.22,5	3.49,5
7	Қашықтық 3000м	мин, сек.	3.55,0	4.16,0	4.35,0	4.54,0	5.15,8	5.42,8	6.15,2	6.58,4	7.52,4
8	Қашықтық 5000м	мин, сек.	6.48,0	7.19,9	7.55,6	8.30,0	9.10,0	9.59,6
9	Қашықтық 10000м	мин, сек.	13.50,0	15.19,9	16.21,6	17.31,6	18.51,6	20.31,6
10	Көпсайыс (500м+1000м+500м+1000м)	очки	146,0	157,9	170,2	180,6	192,6	207,4	225,4	249,4	279,4
11	Көпсайыс (500м+1500м+3000м+5000м)	очки	155,0	168,5	186,0	193,1	207,1	224,6
12	Көпсайыс (500м+1500м+5000м+10000м)	очки	157,5	171,4	184,3	196,7	210,9	229,1
13	Көпсайыс (500м+1000м+1500м+3000м)	очки		162,9	175,5	187,1	200,3	216,7	236,5
14	Көпсайыс (100м+300м+100м+300м)	очки				79,0	84,0	90,0	100,0	107,0	112,0
15	8 айналымға командалық жарыс	мин, сек.	3.57.0	4.19,2	4.39,0	4.59,6	5.21,0	5.48,7	6.22,0
16	Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.17,8	2.25,6	2.34,4	2.45,6	2.59,2	3.17,2	3.39,6
17	Аралас Эстафета (4 чел. х 400м)	мин, сек.			2.23,9	2.30,8	2.40,0	2.51,2	3.04,8	3.22,8	3.45,2

ШАҢҒЫ ЖАРЫСЫ

Халықаралық дәрежедегі спорт шебері, Қазақстан Республикасының спорт шебері
№	Жарыс	Халықаралық дәрежедегі спорт шебері		Қазақстан Республикасының спорт шебері
		ерлер, әйелдер	ерлер, әйелдер	ерлер, әйелдер	ерлер, әйелдер
		Жеке түрлері	эстафеталар	Жеке түрлері	эстафеталар
1	Олимпиада ойындары	1-10 орын	1-5 орын	11-30 орын	6-12 орын
2	Әлем Чемпионаты	1-10 орын	1-5 орын	11-30 орын	6-12 орын
3	Азия ойындары	1-3 орын	1-2 орын	4-10 орын	3-6 орын
4	Халықаралық жарыс 4 елдің қатысуымен, Азия Чемпионаты	1-2 орын	1 орын	3-20 орын	1-3 орын
5	Дүниежүзілік студенттер ойыны, СИЗМ	1-6 орын	1 орын	7-25 орын	2-4 орын
6	Әлем Чемпионаты U-23	1-3 орын	1-2 орын	4-10 орын	3-6 орын
7	Әлем Чемпионаты U-20	1-3 орын	1-2 орын	4-10 орын	3-6 орын

	Жарыс	Қазақстан Республикасының спорт шебері			Мынандай жағдай болса" ҚР Спорт шебері" атағын алу	ҚР спорт шеберіне үміткер				Мынандай жағдай болса" ҚР спорт шеберіне үміткер "атағын алу
		ерлер, әйелдер	ерлер, әйелдер	юниоры, юниорки		ерлер, әйелдер	жасөспірімдер, қыздар		жасөспірімдер, қыздар
		Жеке түрлері	эстафеталар	Жеке түрлері		Жеке түрлері
1	Қазақстан Республикасының Чемпионат	1-3 орын	1 орын			4-20 орын	1-15 орын			көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
	Қазақстан Республикасының Чемпионат	1-8 орын	1 орын		Мынандай жағдай болса Мәреде абсолюттық көрсеткіш 15 спорт шебері
		1-6 орын	1 орын		Мынандай жағдай болса Мәреде 10 спорт шебері
		1-3 орын	1 орын		Мынандай жағдай болса Мәреде 10 спорт шебері
2	Қазақстан Республикасының ұлттар арасындағы Спартакиадасы	1-3 орын	1 орын		Абсолюттық көрсеткіш	4-20 орын	1-15 орын			көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
3	Қазақстан Республикасының Кубогі	1-3 орын	1 орын		абсолюттық көрсеткіш	4-15 орын	1-15 орын	1-10 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
4	Қазақстан Республикасы Жастар арасындағы Чемпионаты			1-3 орын	абсолюттық көрсеткіш		4-15 орын	1-10 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
5	Қазақстан Республикасында жасөспірімдер мен қыздар арасындағы Біріншілік							1-8 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
6	Біріншілік ЖШСМ, БЖСМ, ОРОБЖСМ арасында					1-10 орын	1-8 орын	1-8 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
7	Қазақстан Республикасында жасөспірімдер мен қыздар арасындағы Кубогі					1-8 орын	1-8 орын	1-8 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
8	Шығыс -Қазақстан облысының Чемпионат					1-10 орын	1-5 орын	1-2 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
9	Ақмола облысының Чемпионаты					1-10 орын	1-5 орын	1-2 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
10	Қостанай облысының Чемпионаты					1-6 орын	1-3 орын	1 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
11	Павлодар облысының Чемпионаты					1-6 орын	1-3 орын	2 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
12	Караганды облысының Чемпионат,СҚО,					1-3 орын	1-2 орын	1 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
13	Астана қ., Алматы қ. Чемпионаттары					1-3 орын	1-2 орын	2 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс
14	Чемпионат Ақтөбе обл, БКО, т.б					1-2 орын	1 орын	1 орын		көрсеткен результат 1 дәрежеден кем болмауы тиіс

Шаңғы жарысынан шарт бойынша бұқаралық спорттық дәреже орындау нормалар таблицасы (ересектер)

Еркін стиль	I үлкендер дәрежесі			II үлкендер дәрежесі		III үлкендер дәрежесі
	қашықтық	ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер
	спринт - 0,8		2,,45		3,,05		3,,25
	спринт - 1	3,,05	3,,25	3,,25	3,,50	3,,50	4,,20
	спринт - 1,2	3,,40	4,,10	4,,10	4,,40	4,,40	5,,15
	спринт - 1,4	4,,20		4,,50		5,,20
	3 км	9,,20	10,,30	10,,25	11,,45	11,,50	13,,15
	5 км	15,,05	17,,50	17,,40	19,,55	20,,05	22,,45
	7,5 км	24,,00	27,,25	27,,00	29,,30	30,,45	33,,45
	10 км	34,,10	39,,30	38,,00	44,,00	43,,00	49,,40
	15 км	52,,42	01:01,0	59,,00	01:08,3	01:07,0	01:18,0
	20 км	1,12,00	1,23,50	1,21,00	1,34,00	1,32,00	1,47,00
	30 км	1,51,40	2,10,30	2,06,00	2,27,00	2,24,30	2,49,00
	50 км	2,13,30	3,48,00	3,40,00	4,19,00	4,14,00	5,00,00
	70 км	4,38,30		5,16,0		6,06,30
Классикалық стиль	спринт - 0,8		2,,50		3,,10		3,,30
	спринт - 1	3,,10	3,,35	3,,30	4,,00	3,,55	4,,25
	спринт - 1,2	3,,50	4,,20	4,,15	4,,50	4,,45	5,,20
	спринт - 1,4	4,,30		4,,50		5,,35
	3 км	9,,30	10,,50	10,,45	12,,15	12,,00	13,,45
	5 км	16,,20	18,,50	18,,15	20,,55	20,,35	23,,30
	7,5 км	25,,10	29,,00	28,,00	32,,15	31,,40	36,,15
	10 км	35,,20	40,,50	39,,00	46,,00	44,,00	52,,00
	15 км	53,,52	1,02,20	1,01,10	1,11,00	1,08,00	1,20,00
	20 км	1,13,20	1,24,50	1,22,00	1,36,30	1,36,00	1,48,00
	30 км	1,53,40	2,13,30	2,10,00	2,28,00	2,26,30	2,52,00
	50 км	3,13,45	3,50,00	3,43,00	4,20,00	4,16,00	5,20,00
	70 км	4,44,30		5,20,0		6,10,30
персьют	5+5	33,,30	38,,00	37,,15	42,,30	42,,25	47,,45
	7,5+7,5	50,,50	58,,00	57,,00	1,05,00	1,05,15	1,13,45
	10+10	1,08,45		1,17,00		1,,29,00
	15+15	1,45,30		1,58,45		2,18,00

Шаңғы жарысынан шарт бойынша бұқаралық спорттық дәреже орындау нормалар таблицасы (жасөспірімдер)

Еркін стиль	қашықтық	I үлкендер дәрежесі		II үлкендер дәрежесі		III үлкендер дәрежесі
	қашықтық	жасөспірім	қыздар	жасөспірім	қыздар	жасөспірім	қыздар
	спринт - 0,8		3,,55		4,,30		5,,10
	спринт - 1	4,,25	4,,55	5,,05	5,,40	5,,50	6,,35
	спринт - 1,2	5,,20	6,,00	6,,10	6,,55	7,,25	8,,00
	спринт - 1,4	6,,15		7,,15		8,,20
	3 км	13,,30	15,,15	15,,40	17,,35	18,,15	20,,30
	5 км	23,,00	26,,00	26,,50	30,,15	30,,20	35,,20
	7,5 км	35,,20	40,,00	41,,25	46,,45	48,,40	55,45
	10 км	49,,30	56,,50	57,,00	1,05,45	1,06,45	1,16,45
	15 км	1,17,50		1,30,00		1,46,00
классикалық стиль	спринт - 0,8		3,,55		4,,25		5,,05
	спринт - 1	4,,25	5,,00	5,,00	5,,40	5,,45	6,,25
	спринт - 1,2	5,,20	6,,05	6,,05	6,,55	7,,00	7,,50
	спринт - 1,4	6,,20		7,,10		8,,10
	3 км	13,,40	15,,30	15,,40	17,,40	18,,00	20,,20
	5 км	23,,25	26,,40	26,,50	30,,35	31,,00	35,,15
	7,5 км	36,,15	41,,00	41,,45	47,,30	48,,15	55,,15
	10 км	49,,30	56,,50	57,,15	1,05,45	1,06,45	1,16,45
	15 км	1,17,50		1,30,00		1,46,00
персьют	5+5	48,,40		57,,00		1,07,00
персьют	7,5+7,5	1,15,30		1,28,00		1,45,30

Шаңғы жарысынан шарт бойынша бұқаралық спорттық дәреже орындау нормалар таблицасы

еркін стиль	қашықтық	Бірлік өлшемі	I үлкендер дәрежесі			II үлкендер дәрежесі		III үлкендер дәрежесі		I жасөспірім дәрежесі		II жасөспірім дәрежесі		III жасөспірім дәрежесі
	қашықтық	Бірлік өлшемі	ерлер	әйелдер		ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер	жасөспірім	қыздар	жасөспірім	қыздар	жасөспірім	қыздар
	спринт - 0,8	мин.сек		2,,45			3,,05		3,,25		3,,55		4,,30		5,,10
	спринт - 1	мин.сек	3,,05	3,,25		3,,25	3,,50	3,,50	4,,20	4,,25	4,,55	5,,05	5,,40	5,,50	6,,35
	спринт - 1,2	мин.сек	3,,40	4,,10		4,,10	4,,40	4,,40	5,,15	5,,20	6,,00	6,,10	6,,55	7,,25	8,,00
	спринт - 1,4	мин.сек	4,,20			4,,50		5,,20		6,,15		7,,15		8,,20
	3 км	мин.сек	9,,20	10,,30		10,,25	11,,45	11,,50	13,,15	13,,30	15,,15	15,,40	17,,35	18,,15	20,,30
	5 км	мин.сек	15,,05	17,,50		17,,40	19,,55	20,,05	22,,45	23,,00	26,,00	26,,50	30,,15	30,,20	35,,20
	7,5 км	мин.сек	24,,00	27,,25		27,,00	29,,30	30,,45	33,,45	35,,20	40,,00	41,,25	46,,45	48,,40	55,45
	10 км	сағ.мин.сек	34,,10	39,,30		38,,00	44,,00	43,,00	49,,40	49,,30	56,,50	57,,00	1,05,45	1,06,45	1,16,45
	15 км	сағ.мин.сек	52,,42	01:01,0		59,,00	01:08,3	01:07,0	01:18,0	1,17,50		1,30,00		1,46,00
	20 км	сағ.мин.сек	1,12,00	1,23,50		1,21,00	1,34,00	1,32,00	1,47,00
	30 км	сағ.мин.сек	1,51,40	2,10,30		2,06,00	2,27,00	2,24,30	2,49,00
	50 км	сағ.мин.сек	2,13,30	3,48,00		3,40,00	4,19,00	4,14,00	5,00,00
	70 км	сағ.мин.сек	4,38,30			5,16,0		6,06,30
Классическ ий стиль	спринт - 0,8	мин.сек		2,,50			3,,10		3,,30		3,,55		4,,25		5,,05
	спринт - 1	мин.сек	3,,10	3,,35		3,,30	4,,00	3,,55	4,,25	4,,25	5,,00	5,,00	5,,40	5,,45	6,,25
	спринт - 1,2	мин.сек	3,,50	4,,20		4,,15	4,,50	4,,45	5,,20	5,,20	6,,05	6,,05	6,,55	7,,00	7,,50
	спринт - 1,4	мин.сек	4,,30			4,,50		5,,35		6,,20		7,,10		8,,10
	3 км	мин.сек	9,,30	10,,50		10,,45	12,,15	12,,00	13,,45	13,,40	15,,30	15,,40	17,,40	18,,00	20,,20
	5 км	мин.сек	16,,20	18,,50		18,,15	20,,55	20,,35	23,,30	23,,25	26,,40	26,,50	30,,35	31,,00	35,,15
	7,5 км	мин.сек	25,,10	29,,00		28,,00	32,,15	31,,40	36,,15	36,,15	41,,00	41,,45	47,,30	48,,15	55,,15
	10 км	сағ.мин.сек	35,,20	40,,50		39,,00	46,,00	44,,00	52,,00	49,,30	56,,50	57,,15	1,05,45	1,06,45	1,16,45
	15 км	сағ.мин.сек	53,,52	1,02,20		1,01,10	1,11,00	1,08,00	1,20,00	1,17,50		1,30,00		1,46,00
	20 км	сағ.мин.сек	1,13,20	1,24,50		1,22,00	1,36,30	1,36,00	1,48,00
	30 км	сағ. мин.сек	1,53,40	2,13,30		2,10,00	2,28,00	2,26,30	2,52,00
	50 км	сағ. мин.сек	3,13,45	3,50,00		3,43,00	4,20,00	4,16,00	5,20,00
	70 км	сағ.мин.сек	4,44,30			5,20,0		6,10,30
персьют	5+5	мин.сек	33,,30	38,,00		37,,15	42,,30	42,,25	47,,45	48,,40		57,,00		1,07,00
	7,5+7,5	сағ. мин.сек	50,,50	58,,00		57,,00	1,05,00	1,05,15	1,13,45	1,15,30		1,28,00		1,45,30
	10+10	мин.сек	1,08,45			1,17,00		1,,29,00
	15+15	сағ.мин.сек	1,45,30			1,58,45		2,18,00
Нормаларды орындау шарты					Дәрежедегі нормаларды орындау шарты 1,2,3 дәрежедегі жарыстар облыс және аудан денгейінде орындалады ,жасөспірімдер дәрежесі спорттық жарыстарда ұйымдастырушы құқығы бар болса бұқаралық дәрежені бере алады(дене шынықтыру коллективі , спорттық және жалпы білім беру мектептерде)

ШАҢҒЫДАН ҚОС САЙЫС

№	Жарыс атаулары	МСМК	МС РК	КМС РК	I спорт дәрежесі	II спорт дәрежесі	III спорт дәрежесі	I юн. дәрежесі	II Жасөспірім дәрежесі	III Жасөспірім дәрежесі
1	Қысқы Олимпиада Ойындары (жеке)	6–20 орын
2	Қысқы Олимпиада Ойындары (командалық)	6-12 орын
3	Қысқы жасөспірімдер арасындағы Олимпиада Ойындары (жеке)	1-20 орын	21-35 орын
4	Қысқы жасөспірімдер арасындағы Олимпиада Ойындары (командалық)	1-10 орын
5	Әлем Чемпионаты (жеке)	6–18 орын
6	Әлем Чемпионаты (командалық)	6-10 орын
7	Дүниежүзілік Универсиада (жеке)	6-15 орын
8	Бүкілдүниежүзілік Универсиада (командалық)	6-8 орын
9	Азия Ойындары (жеке)	1-5 орын
10	Азия ойындары (командалық)	1-2 орын
11	ӘлемЧемпионаты «Шеберлер» арасында (ардагерлер 35жастан бастап жоғары, жеке)	1-3 орын	4-8 орын	9-15 орын
12	Әлем Чемпионаты «Шеберлер» арасында (ардагерлер 35жастан жоғары,командалық)	1-3 орын	4-6 орын	7 -10 орын
13	Азия Чемпионаты (жеке)	1–5 орын	6–10 орын
14	Азия Чемпионаты (командалық)	1-2 орын	3 –5 орын
15	Жасөспірімдер Әлем Чемпионаты (жеке)		1 -18 орын
16	Жасөспірімдер Әлем Чемпионаты (командалық)		1–8 орын
17	Әлем Кубогінін кезеңі («А»тобы жеке)	1–15 орын
18	Әлем Кубогінін кезеңі («А» топ командалық)	1 - 6 орын
19	Құрлық Кубогінін кезеңі («В» тобы)	1–10 орын
20	«FIS» Кубогінін кезеңі		1–7 орын
21	ҚР Спартакиадасы (жеке)		1 – 5 орын	6 – 10 орын	11 – 15 орын	16 -20 орын	21 – 25 орын
22	ҚР Спартакиадасы (командалық)		1 - 2 орын	3 - 5 орын	6 – 10 орын
23	Қазақстан Республикасы Чемпионаты (жеке)		1 - 3 орын	4 – 7 орын	8 – 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
24	Қазақстан Республикасы Чемпионаты (командалық)		1 - 2 орын	3 – 5 орын	6 – 10 орын
25	Қазақстан Республикасының Кубогі (жеке)		1 - 3 орын	4 – 7 орын	8 – 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
26	Қазақстан Республикасының Кубогі (командалық)		1 - 2 орын	3 – 5 орын	6 – 10 орын
27	«Мемориал Степанов Александр Андреевич» атындағы жарыс		1-3 орын	4-8 орын	9-15 орын	16-25 орын	26-35 орын
28	ҚР оқушылар Спартакиадасы (жеке)			1 - 8 орын	9 - 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
29	ҚР оқушылар Спартакиадасы (командалық)			1 - 2 орын	3 – 4 орын	5 – 7 орын	8 – 10 орын
30	Қазақстан Республикасының Біріншілігі (жеке)			1 – 8 орын	9 – 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
31	Қазақстан Республикасының Біріншілігі (командалық)			1 - 2 орын	3 – 4 орын	5 – 7 орын	8 – 10 орын
32	Жастар арасындағы жаңа жылдық 3- трамплин турнесі			1 - 8 орын	9 - 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
33	«ҚР Тәуелсіздік күніне»арналған Жасөспірімдер Кубогі							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 Орын
34	«ҚР Конституция күніне»арналған Жасөспірімдер Кубогі							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 Орын
35	« Шаңғы спортының ардагерлер жүлдесі» жарыс							1 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 30 Орын
36	«Алматы қ. әкімінін жүлдесі»үшін жарыс							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 Орын
37	«Олимпиада Үміткерлері»үшін жарыс							1 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 30 Орын
38	Алматы қ. Ашық Біріншілігі							1 – 10 орын	11 – 20 место	21 – 30 Орын
39	«Шаңғы Фестивалі»жасөспірімдер арасында							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 Орын
40	«Қазақстан Республикасы Қысқы Жастар Ойындары» «Жастар»тобы		1-3 орын	4-8 орын	9-15 орын	16-21 орын	22-30 орын
	«Жасөспірімдер» тобы				1-9 орын	10-19 орын	20-35 орын
	«Ұлдар»тобы						1-9 орын	10-19 орын	20-29 орын	30-40 орын

      Ескертпе: «ХДСШ» – мынандай жағдай болса халықаралық жарыстарда қатысушылар төрт елден кем болмағанда беріледі. «ҚР СШ» – мынандай жағдай болса жарыстарда трамплиннің қуаты кем дегенде К – 70м беріледі.
      «ҚР СШҮ» – мынандай жағдай болса жарыстарда трамплиннің қуаты кем дегенде К – 50м беріледі. Трамплиннің қуаты К – 20м Жасөспірімдер дәрежесі беріледі және шаңғы жарысы 5км, К – 30м және шаңғы жарысы 7,5км   және К – 40м шаңғы жарысы 10км мынандай жағдайда қазылар алқасының қатысуымен жарыс «Жоғарғы Ұлттық Қазылар Алқасы» шаңғы жарысы 7,5 кмкм,ю К 20м, саны 5 адамнан кем болмағанда «Ұлттық Қазылар Алқасы» 15 адамнан кем болмағанда.
      Берілген спорттық классификация Республикалық жаттықтырушылар кеңесімен қаралды және шаңғыдан екісайыс Федерациясының отырысында қабылданды.

ШАҢҒЫМЕН ТҰҒЫРДАН СЕКІРУ

№	Жарыстардың атауы	ХДСШ	ҚРСШ	ҚРСШҮ	I спорттық разряд	II спорттық разряд	III спорттық разряд	I жасөспірім разряды	II жасөспірім разряды	III жасөспірім разряды
1	Қысқы Олимпиада ойындары (жеке)	6–20 орын
2	Қысқы Олимпиада ойындары (командалық)	6-12 орын
3	Жасөспірімдер қысқы Олимпиада ойындары (жеке)	1-20 орын	21-35 орын
4	Жасөспірімдер қысқы Олимпиада ойындары (командалық)	1-10 орын
5	Әлем чемпионаты (жеке)	6–18 орын
6	Әлем чемпионаты (командалық)	6-10 орын
7	Дүниежүзілік Универсиада (жеке)	6-15 орын
8	Дүниежүзілік Универсиада (командалық)	6-8 орын
9	Азия ойындары (жеке)	1-5 орын
10	Азия ойындары (командалық)	1-2 орын
11	«Шеберлер» арасындағы Әлем чемпионаты (35 және одан жоғары жастағы ардагерлер, жеке)	1-3 орын	4-8 орын	9-15 орын
12	«Шеберлер» арасындағы Әлем чемпионаты (35 және одан жоғары жастағы ардагерлер, командалық)	1-3 орын	4-6 орын	7-10 орын
13	Азия чемпионаты (жеке)	1–5 орын	6–10 орын
14	Азия чемпионаты (командалық)	1-2 орын	3 –5 орын
15	Жасөспірімдердің Әлем чемпионаты (жеке)		1 -18 орын
16	Жасөспірімдердің Әлем чемпионаты (командалық)		1–8 орын
17	Әлем Кубогі кезеңі («А» тобы, жеке)	1–15 орын
18	Әлем Кубогі кезеңі («А» тобы, командалық)	1 - 6 орын
19	Континенталді Кубок кезеңі («В» тобы)	1–10 орын
20	«FIS» Кубогі кезеңі		1–7 орын
21	ҚР Спартакиадасы (жеке)		1 – 5 орын	6 – 10 орын	11 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 25 орын
22	ҚР Спартакиадасы (командалық)		1 - 2 орын	3 - 5 орын	6 – 10 орын
23	ҚР Чемпионаты (жеке)		1 - 3 орын	4 – 7 орын	8 – 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
24	ҚР Чемпионаты (командалық)		1 - 2 орын	3 – 5 орын	6 – 10 орын
25	ҚР Кубогі (жеке)		1 - 3 орын	4 – 7 орын	8 – 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
26	ҚР Кубогі (командалық)		1 - 2 орын	3 – 5 орын	6 – 10 орын
27	А.А Степанов мемориалы (ерлер)		1-3 орын	4-8 орын	9-15 орын	16-25 орын	26-35 орын
28	ҚР оқушылар Спартакиадасы (жеке)			1 - 8 орын	9 - 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
29	ҚР оқушылар Спартакиадасы (командалық)			1 - 2 орын	3 – 4 орын	5 – 7 орын	8 – 10 орын
30	Қазақстан Республикасының біріншілігі (жеке)			1 – 8 орын	9 – 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
31	Қазақстан Республикасының біріншілігі (командалық)			1 - 2 орын	3 – 4 орын	5 – 7 орын	8 – 10 орын
32	Жастар арасындағы 3 тұғырдың Жаңа Жылдық Турнесі			1 - 8 орын	9 - 13 орын	14 – 18 орын	19 – 25 орын
33	«ҚР Конституциясы күніне» Жасөспірімдер Кубогі							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 орын
34	«ҚР Тәуелсіздік күніне» Жасөспірімдер Кубогі							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 орын
35	«Шаңғы спорты ардагерлерінің жүлдесі» үшін жарыстар							1 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 30 орын
36	«Алматы қ. әкімінің жүлдесіне» жарыстар							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 орын
37	«Олимпиадалық Үміттер» жарыстары							1 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 30 орын
38	Алматы қ. Ашық біріншілігі							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 орын
39	Жасөспірімдер «Шаңғы Фестивальі»							1 – 10 орын	11 – 20 орын	21 – 30 орын
40	«Қазақстан Республикасының қысқы Жастар Ойындары» «Жастар» тобы		1-3 орын	4-8 орын	9-15 орын	16-21 орын	22-30 орын
	«Жасөспірімдер» тобы				1-9 орын	10-19 орын	20-35 орын
	«Кіші жасөспірімдер» тобы						1-9 орын	10-19 орын	20-29 орын	30-40 орын

Ескерту: ХДСШ – кемінде төрт ел қатысса, халықаралық жарыстарда беріледі. ҚР СШ – кемінде қуаты К-70м трамплиндегі жарыстар өткізген жағдайда беріледі. ҚР СШҮ - қуаты К-50м трамплиндегі жарыстар өткізген жағдайда беріледі. Жасөспірімдер разряды қуаты К-50м, К-30м және К-20м трамплиндегі жарыстар өткізгенде, төрешілер алқасында кемінде 14 адам «Жоғары санатты ұлттық төрешілер» және кемінде 21 адам «Ұлттық санаттағы төрешілер» қатысқан жағдайда беріледі. Аталған спорттық сыныптама Шаңғымен тұғырдан секіру федерациясының отырысында республикалық жаттықтырушылар кеңесінде қаралды және мақұлданды.

СНОУБОРД

№	Жарыстардың атауы	ХДСШ	ҚРСШ	ҚРСШҮ	I спорттық разряд	II спорттық разряд	III спорттық разряд	I жасөспірім разряды	II жасөспірім разряды	III жасөспірім разряды
1	Олимпиада Ойындары	1-16	11-16
2	Әлем чемпионаты	1-8	7-16
3	Азия Ойындары		1-8
4	FIS Халықаралық жарыстары		1-4	5-8	9-32
5	Әлем кубогі	1-8	9-32
6	Еуропа Кубогі	1-4	5-32
7	БүкіләлемдікУниверсиада	1-4	5-24
8	ҚР Спартакиадасы	-	1	2-5	6-12	13-16	17-32
9	ҚР Чемпионаты		1 (2 мәртеден кем емес)	2-5 (2 мәртеден кем емес)	6-12	13-16	17-32
10	ҚР Чемпионаты, ҚР Біріншілігі (Жасөспірімдер, қыздар)	-	-	1-3(2 мәртеден кем емес)	4-8	9-11	12-15
11	Облыс біріншілігі	-	-		1-4	5-8	9-16	17-32

Ескерту: Жолдардың параметірлері FIS жарыстарын өткізу Халықаралық ережелерге сәйкес болуы тиіс

МӘНЕРЛЕП СЫРҒАНАУ
Жеке сырғанау, жұптасып сырғанау, спорттық би
Ерлер, әйелдер, жастар, қыздар, ұлдар

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
     Орындар иелену:
      Олимпиада ойындарында 4-12 орын;
      Жасөспірімдер қысқы Олимпиада ойындарында 1-3 орын;
      Әлем чемпионатында 3-10 орын;
      Жасөспірімдер Әлем чемпионатында 1-10 орын;
      4 құрлық чемпионатында 1-6 орын;
      Азия чемпионатында 1-3 орын;
      Азия ойындарында 1-4 орын;
      Жастар арасындағы Әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Бүкілдүниежүзілік Универсиадада 1-3 орын.
      ИСУ өткізетін халықаралық жарыстарда (Халықаралық конькишілер одағы):
      Жастар   арасындағы Гран-приде – 1 орын кезеңде немесе Гран – придын финалында 1-3 орын – ересектер арасындағы 1-4 орын немесе финалға шыққан жағдайда;
      «А» тобындағы жарыста 4 елден кем емес спортшылар қатысқан жағдайда, Әлем чемпионатының қорытындысы бойынша 10 үздік спортшылар тізіміне кірген – 1 орын.

     Қазақстан Республикасының Спорт шебері
     Орындар иелену:
      Ерлер арасындағы жеке сырғанаудан Қазақстан Республикасы чемпионатында ИСУ – дың біліктілік талаптарын орындаған кезде, Қазақстан Республикасы Спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Кубогында 1-3 орын;
      Әйелдер арасында жеке сырғанаудан, Жұптасып сырғанау және спорттық биде Қазақстан Республикасының чемпионатында ИСУ – дың біліктілік талаптарын   орындаған кезде , Қазақстан Республикасы Спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Кубогында 1-2 орын;
      Олимпиада ойындарында - 12-20 орын;
      Әлем чемпионатында 10-18 орын;
      4 Құрлық чемпинотында 7-12 орын;
      Азия ойындарында 6-8 орын;
      Азия чемпионатында 4-6 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Әлем чемпионатында 4-6 орын;
      Бүкілдүниежүзілік Универсиадада 4-6 орын.
      Халықаралық конькишілер одағы өткізетін Халықаралық жарыстарда (әрі-қарай – ИСУ):
      Жастар арасындағы Гран – приде 2-3 орын кезеңде немесе финалда 4-6 орын – Ересектер арасындағы Гран –приде 5-8 орын;
      «А» тобындағы жарыста 4 елден кем емес спортшылар қатысқан жағдайда, Әлем чемпионатының қорытындысы бойынша 10 үздік спортшылар тізіміне кірген – 2-3 орын.

     Қазақстан Республикасының Спорт шеберіне үміткер
     Орындар иелену:
      «Б» тобындағы халықаралық жарыста 4-10 орын;
      Ерлер арасындағы жеке сырғанаудан Қазақстан Республикасы чемпионатында ИСУ – дың біліктілік талаптарын орындаған кезде, Қазақстан Республикасы Спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Кубогында 4-6 орын;
      Әйелдер арасында жеке сырғанаудан, жұптасып сырғанау және спорттық биде Қазақстан Республикасының чемпионатында ИСУ – дың квалификациалық талаптарын   орындаған кезде , Қазақстан Республикасы Спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Кубогында 1-6 орын;
      Жастар мен жасөспірімдер арасында жеке сырғанаудан, жұптасып сырғанау және спорттық биде Қазақстан Республикасының чемпионатында ИСУ – дың біліктілік талаптарын   орындаған кезде , Қазақстан Республикасы Спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Кубогында 1-5 орын; Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында, Қазақстан Республикасының оқушылар Спартакиадасында, Қазақстан Республикасының Универсиадасында;
      «А» тобындағы халықаралық жарыстарында 4 елден кем емес спортшылар қатысқан жағдайда, Әлем чемпионатының қорытындысы бойынша 10 үздік спортшылар тізіміне кірген – 4-15 орын, Республикалық «Күзгі жарыс» жарысында 1-3 орын, Алматы қаласының чемпионатында 1-2 орын.
      Қарағанды, Батыс Қазақстан облыстарында және Астана қаласының чемпионатында 1 орын.

     І разряд
     Орындар иелену:
      «Б» тобындағы халықаралық жарыста 6-10 орын;
      ИСУ –дың күнтізбелік жоспарына кірген халықаралық жарыстарда 8-15 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 6-15 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жас топтары бойынша 6-12 орын.
      Республикалық жарыстарда 1-8 орын;
      ИСУ –дың біліктілік талаптарын орындаған кезде және қалааралық масштабтан төмен емес жарыстарда 1-5 орын.

     ІІ разряд
     Орындар иелену:
      Жеке сырғанаудан Р ИСУ –дың біліктілік талаптарын орындаған кезде райондық масштабтан және БЖӨСМ төмен емес жарыстарда;

Жасөспірімдер разряды
Мәнерлеп сырғанаудан кез келген масштабтағы жарыстарда біліктілік талаптарын орындаған кезде.

ФРИСТАЙЛ

№	Жарыстардың атауы	ХДСШ	ҚР СШ	ҚР СШҮ	I разряд	II разряд	III разряд	I юн. разряд	II юн. разряд	III юн. разряд
1	Олимпиада ойындары	4 – 10 орын
2	Әлем Чемпионаты	3 – 10 орын
3	Әлем Кубогінің Финалы	2 – 5 орын
3	Әлем кубогінің кезеңі	1 – 3 орын
4	Еуропа кубогінің кезеңі	1 – 2 орын
5	Еуропа Кубогінің Финалдық жарыстары	1 – 3 орын
6	Азиа ойындары	1 – 2 орын
7	Азиа Чемпионаты	1 орын
8	Жасөспірімдер Әлем чемпионаты	1 – 5 орын
9	Бүкіләлемдік Универсиада	1 – 3 орын
10	ҚР Спартакиадасы		1 – 3 орын	4 – 10 орын	11 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 25 орын
11	ҚР Чемпионаты		1 – 3 орын	4 – 10 орын	11 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 25 орын
12	ҚР Кубогі		1 – 2 орын	3 – 10 орын	11 – 15 орын	16 – 20 орын	21 – 25 орын
13	ҚР мектеп және колледж оқушылар Спартакиадасы			1 – 3 орын	4 – 10 орын	11 – 15 орын	16 – 20 орын
14	ҚР біріншілігі			1 – 3 орын	4 – 8 орын	9 – 13 орын	14 – 18 орын
15	Өскемен қаласының біріншілігі							1 - 10	11 - 20	21 - 30
16	Алматы қаласының біріншілігі							1 - 10	11 - 20	21 - 30
17	Шымкент қаласының біріншілігі							1 - 10	11 - 20	21 - 30
18	Спорттық мектептер және интернаттар біріншілігі

ДОПТЫ ХОККЕЙ (РИНГ-БОЛ, РИНГ-БЕНДИ)

№	Атаулар	ХД СШ	ҚР СШ	ҚР СШҮ	I дәреже	II дәреже	I жасөспірім дәрежесі	II жасөспірім дәрежесі
1	Олимпиада Ойындары	-	-	-	-	-	-	-
2	Әлем Чемпионаты	1-5	6-7	-	-	-	-	-
3	Азия ойындары	1	2-6	-	-	-	-	-
4	Еуропа чемпиондар Кубогі	1-6	7-8	-	-	-	-	-
5	Әлем Чемпионаты (жасөспірімдер)	-	1-4	5	-	-	-	-
6	Бүкіләлемдік студенттер ойындары (Универсиада)	1-5	6	7	-	-	-	-
7	ҚР Спартакиадасы , ҚР Чемпионаты, ҚР Кубогі	-	1	2-3	4-6	7-9	-	-
8	ҚР оқушылар Спартакиадасы	-	-	1	2-4	6-8	-	-
9	ҚР Біріншілігі (жасөспірімдер,қыздар)	-	-	1	2-4	6-8	-	-
10	Областық жарыстар, Астана қ., Алматы қ.	-	-	-	1-3	4-6	1-3	4-7
11	Қалалық, аудандық жарыстар				1	2-3	1-4	5-8

ШАЙБАЛЫ ХОККЕЙ
(Ерлер)

     Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері
      1-8 орын Қысқы Олимпиада ойындары;
      1-8 орын Жоғары дивизиондағы ересектер арасында Әлем Чемпионаты;
      1-3 орын Дүниежүзілік Қысқы Универсиада;
      1-3 орын Ресей Чемпионаты ВХЛ және КХЛ;
      1-2 орын Командалық клубтар арасында Құрлық Кубогі;
      1 орын Қысқы Азияда ойындары.

     Қазақстан Республика спорт шебері
      1-3 орын Ересектер арсындағы Әлем Чемпионаты, 20 жасқа дейнгі жастар арасында, бірінші дивизионда 18 жастағы жасөспірімдер;
      2-3орын Бүкілдүниежүзілік Қысқы Универсиада;
      3-4 орын финалда Командалық клубтар арасында Құрлық Кубогі;
      2-3 орын Қысқы Азияда ойындары;
      1 орын үш жыл арасында ҚР Чемпионаты (жоғарғы лига);
      1орын ҚР Кубогі командалар арасында Жоғарғы лигада.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткері
      4-5 орын 20 жасқа дейінгі жастар арасында әлем чемпионаттары және 18 жасқа деінгі Бірінші жасөспірімдер дивизионы;
      4-5 орын Әлем чемпионаты үлкендер арасында Бірінші дивизион;
      2-6 орын ҚР чемпионаты (жоғарғы лига);
      1-3 орын ҚР чемпионаты (бірінші лига);
      1-3 орын ҚР чемпионаты студенттер арасында;
      1 орын ҚР Қысқы Спартакиада;
      1-3 орын ресми халықаралық турнирде клубтық команда;
      1-3 орын ҚР чемпионаты еңбек алқалар арасында;
      1 орын ҚР облыстық біріншілігі.

     I разряд
      2-3 орын ҚР облыстық біріншілігі;
      1-3 орын ресми халықаралық турнирде жастар арасында және жасөспірімдер командасы;
      4-6 орын ҚР чемпионаты студенттер арасында;
      2-5 орын ҚР Қысқы Спартакиада;
      4-6 орын ҚР чемпионаты еңбек алқалар арасында;
      2-3 орын ҚР облыстық біріншілігі;
      1 орын ҚР чемпионаты (бірінші лига).

     II разряд
      Аудан чемпионатына қатысушылар, қалаларда үлкендер арасы;
      1 орын аудан біріншілігі, студенттік қалалар арасында, жасөспірімдер және балалар командасы.

III разряд
Ауыл біріншілігіне қатысушылар, қалалық аудандар.

     I жасөспірімдер разряды
      12 жас:
      Ауыл біріншілігіне қатысушылар, қалалық аудандар және БЖСМ.
      11 жас:
      1-3 орын берілген жас бойынша командалар арасында Ресей аймақтық біріншілік;
      1-3 орын ҚР чемпионаты командалары берілген жас арасында;
      1-3 орын «Жұлдызша» республикалық турнирінде;
      1-3 орын ресми халықаралық балалар турнирінде және жасөспірімдер командасы.

     II жасөспірімдер разряды
      10-9 жас:
      1-3 орын аймақтық біріншілігі России среди команд данного возраста;
      1-3 орын ҚР чемпионаты командалары берілген жас арасында;
      1-3 орын «Жұлдызша» республикалық турнирінде;
      1-3 орын ресми халықаралық балалар турнирінде және жасөспірімдер командасы.

III жасөспірімдер разряды
Қала біріншілігіне қатысушылар, ауыл, БЖСМ, ҚР чемпионаты, «Жұлдызша» турнирі.

ШОРТ-ТРЕК

      Орындау жағдайда дәреже талап ету
      1. Талап етілген жолда атақ және дәрежелер беріледі , ұзындығы 111,12 м.
      2. ҚР ХДСШ және ҚР СШ атақтары нәтиже бойынша уақытша беріледі, ресми жарыстарда көрсетілгендей ISU және АSU.
      3. Ұлттық ең жоғарғы дәрежелі табыс көрсеткіші электрондық хронометрировании түрінде тіркеледі.
      4. Халықаралық жарыста қашықтықта алған орын белгілеу хаттама нәтижесі бойыншада , және де уақытша хаттама бойынша (Time Analysis).
      Халықаралық жарыстарда орын алу:

Атақ

Ашық ойындар

Жабық Азия ойындары

Әлем чемпианаты

Әлем Кубок кезеңі

Азия чемпианаты

Жасөспірімдер арасында Әлем чемпианаты

Бүкілдүниежүзілік студенттік ойындар

Бүкілдүниежүзілік

Жасөспірімдер арасында олимпиада

ойындары

ҚР ХДСШ

1-10 (д)

4-8 (э)

1-6 (д)

1-3 (э)

1-10 (д)

1-12 (м) 1-6 (э)

1-8 (д)

1-6 (э)

1-6 (д)

1-8 (м)

1-3 (э)

1-8 (д)

1-10 (м)

1-4 (э)

1-6 (д)

1-3 (э)

--------

ҚР СШ

11-20 (д)

7-10 (д)

4 (э)

11-20 (д)

13-25 (м)

9-16 (д)

8-10 (э)

7-12 (д)

9-16 (м)

4 (э)

9-16 (д)

11-20 (м)

5-8 (э)

7-10(д)

4-8 (э)

1-6 (д)

1-3 (э)

Республикалық жарыстарда орын алу:

Атақ, дәреже

ҚР Чемпианаты

ҚР Спартакиядасы

ҚР Кубогі

ҚР Чемпианаты

(жастар)

ҚР Чемпианаты

(жасөспірімдер)

ҚР СШ

1(д)

1-3(м)

1 (э)

1(д)

1-2(м)

1 (э)

1(д)

1-2(м)

1 (э)

---------

------------

ҚР СШҮ

2-8(д)

4-12(м)

2-3 (э)

2-6(д)

4-10(м)

2-3 (э)

2-6(д)

4-10(м)

2-3 (э)

1-6(д)

1-8(м)

1-2 (э)

1-3(д), 1-6(м), 1- (э)-үлкендер жас арасы

1(д), 1-3(м), -орташа жас арасы

I дәреже

9-16(д)

13-20(м)

4 (э)

7-10(д)

11-16(м)

4 (э)

7-10(д)

11-16(м)

4 (э)

7-12(д)

9-16(м)

3-4 (э)

4-6(д), 7-12(м), 2-3 (э)- үлкендер жас арасы

1-3(д), 4-8(м),1(э) - орташа жас арасы

II дәреже

17-25(д)

21-30(м)

5-6 (э)

11-16(д)

17-24(м)

5-6 (э)

11-16(д)

17-24(м)

5-6 (э)

13-20(д)

17-25(м)

5-6 (э)

7-10(д), 8-16(м), 4-5 (э)- үлкендер жас арасы

4-6(д), 7-12(м),2-3(э) - орташа жас арасы

III дәреже

----------

21-30(д)

25-35(м)

7-8 (э)

11-16(д), 9-20(м), 6 (э)- үлкендер жас арасы

7-12(д), 8-16(м),4-5(э) - орташа жас арасы 1-3(д), 1-6(м), 1- (э)-кікентай жас арасы

дәреже нормасы (мин, сек)
Ерлер

қашықтық	ХД СШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1 жасөспірім	2 жасөспірім	3 жасөспірім
500м	42,5	44,5	46,5	49,0	51,0	54,0	60,0	65,0	71,0
800м	-	-	-	1.25,0	1.31,0	1.36,0	1.42,0	1.50,0	2.00,0
1000м	1.27,5	1.32,0	1.37,0	1.43,0	1.50,0	1.58,0	2.08,0	2.18,0	2.28,0
1500м	2.17,0	2.23,0	2.31,0	2.40,0	2.50,0	3.00,0	3.12,0	-	-
3000м	4.44,0	5.04,0	5.24,0	5.45,0	6.05,0	6.25,0	-	-	-
2000м эст	-	-	3.20,0	3.30,0	3,45.0	4.00,0	4.20,0	4.45,0	5.00,0
3000м эст	-	-	4.30,0	4.45,0	5.00,0	5.20,0	5.40,0	6.00,0	6.25,0
5000м эст	6.55,0	7.15,0	7.25,0	7.40,0	8.00,0	8.25,0	-	-	-

Әйелдер

қашықтық	ХД СШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1 жасөспірім	2 жасөспірім	3 жасөспірім
500м	45,5	47,5	49,5	52,0	54,0	57,0	63,0	68,0	74,0
800м	-	-	-	1.31,0	1.36,0	1.42,0	1.48,0	1.56,0	2.06,0
1000м	1.33,0	1.37,0	1.42,0	1.58,0	2.05,0	2.15,0	2.25,0	2.35,0	2.45,0
1500м	2.25,0	2.31,0	2.40,0	2.50,0	3.00,0	3.12,0	3.25,0	3.38,0	-
3000м	5.00,0	5.15,0	5.35,0	5.55,0	6.15,0	6.35,0	-	-	-
2000м эст	-	-	3.10,0	3.20,0	3,35.0	3.50,0	4.10,0	4.30,0	4.55,0
3000м эст	4.20,0	4.35,0	4.45,0	5.00,0	5.15,0	5.35,0	5.55,0	6.15,0	6.40,0

IV - ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ
ҚАЗАҚША КҮРЕС

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында 1-3 орын (ересектер арасында);
      Әлем кубогінде 1 орын (ересектер арасында);
      Азия чемпионатында 1 орын (ересектер арасында).

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын, облыстардан кемінде 10 команданың қатысу жағдайында;
      Спартакиада, Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында және «Халық ойындары» ауыл ойындарында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Кубогінде 1 орын, облыстардан кемінде 10 команданың қатысу жағдайында;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын (18-19 жасқа дейін).

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-6 орын (ересектер арасында);
      Қазақстан Республикасының кубогінде 3-5 орын (ересектер арасында);
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын (жастар арасында);
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын (жасөспірімдер арасында);
      Қазақстан Республикасы Қазақ күресі федерациясымен бекітілген республикалық турнирлерде 1-3 орын;
      Облыс чемпионатында және Алматы мен Астана қалаларының чемпионаттарында 1 орын (ересектер арасында);

     I спорттық разряд
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 4-5-6 орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын (кадеттер арасында);
      Облыс чемпионатында және Алматы мен Астана қалаларының чемпионаттарында 2-3 орын (ересектер арасында).

IІ спорттық разряд
Жыл бойы аудандық, қалалық деңгейдегі жарыстарда 2 дәрежедегі спортшылардан 6 рет жеңіске жету.

ІІI спорттық разряд
Жыл бойы аудандық, қалалық деңгейдегі жарыстарда 3 дәрежедегі спортшылардан 8 рет жеңіске жету.

І жасөспірімдік разряды
Алматы және Астана қалаларының, облыстардың біріншілігінде 1-3 орындарға ие болу (жасөспірімдер арасында) немесе жыл бойы 1-ші жасөспірімдік дәрежедегі спортшылардан 6 рет жеңіске жету.

ІІ жасөспірімдік разряды
Қалалар мен аудандардың біріншілігінде 1-3 орындарға ие болу (жасөспірімдер арасында) немесе жыл бойы 2-ші жасөспірімдік дәрежедегі спортшылардан 6 рет жеңіске жету.

ІІІ жасөспірімдік разряды
Жыл бойы аталған спорт түрінде жүйелі шұғылдану және жыл ішінде 3-ші жасөспірімдік дәрежедегі спортшылардан 8 рет жеңіске жету.

ЖЕКПЕ-ЖЕК

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Шет елдерден кемінде 5 команда қатысуымен өткен әлем чемпионатында 1 – 2 орын;
      Шет елдерден кемінде 7 команда қатысумен өткен Азия чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 10 команда қатысуымен өткен ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 – 2 орын;
      Кемінде 10 команда қатысуымен өткен ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогында 1 – орын;
      Республиқалық кешенді спорт жарыстарында (ұлттық спорт түрлері фестивалі, халық спорт ойындары) 1 – 2 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігіне үміткер
      Кемінде 10 команда қатысуымен өткен ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 3 – 4 орын;
      Кемінде 10 команда қатысуымен өткен ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогында 2 – 3 орын;
      Республиқалық кешенді спорт жарыстарында (ұлттық спорт түрлері фестивалі, халық спорт ойындары) 3 – 4 орын;
      Кемінде 8 команда қатысуымен өткен жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 – 2 орын;
      Кемінде 6 команда қатысуымен өткен жастар арасында Қазақстан Республикасының кубогында 1 – орын.

     І спорттық разряд
      Кемінде 10 команда қатысуымен өткен ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 5 – 6 орын;
      Кемінде 10 команда қатысуымен өткен ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогында 5 – 6 орын;
      Кемінде 8 команда қатысуымен өткен жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 3 – 4 орын;
      Кемінде 6 команда қатысуымен өткен жастар арасында Қазақстан Республикасының кубогында 2 – 3 орын.
      Кемінде 8 команда қатысуымен өткен облыс біріншілігінде 1 – орын алған спортшыларға;

     ІІ спорттық разряд
      Кемінде 8 команда қатысуымен өткен облыс біріншілігінде 2 – 3 орын;
      Кемінде 8 команда қатысуымен өткен аудан біріншілігінде 1 – 3 орын.

     ІІІ спорттық разряд
      Кемінде 8 команда қатысуымен өткен аудан біріншілігінде 4 – 5 орын;
      Дене шынықтыру ұжымдардың, жасөспірімдер мен жастар спорттық мектептерінің біріншілігінде 1 – 3 орын.

ТОҒЫЗ ҚҰМАЛАҚ

Спорт атақтары мен дәрежелері - ҚР халықаралық дәрежедегі спорт шебері, ҚР спорт шебері, ҚР спорт шеберіне үміткер және 3 спорттық дәреже – І, ІІ, ІІІ. Республикалық маңызы бар жарыстарға екінші дәрежеден төмен емес халықаралық маңызы бар жарыстарға бірінші дәрежеден төмен емес қатысушылар ғана жіберіледі.

Ерлерге және әйелдерге қойылатын дәрежелік талаптар

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1-3-орын (Бүкіләлемдік Тоғызқұмалақ Федерациясы бекіткен);
      Азия чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын (Бүкіләлемдік Тоғызқұмалақ Федерациясы бекіткен);
      Пардубице қаласында (Чехия) халықаралық жарыста 1 орын, 5 шет мемлекет қатысқан жағдайда (Бүкіләлемдік Тоғызқұмалақ Федерациясы бекіткен).

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының жеке чемпионатында 1-2-орын;
      Облыстардың он командасы өкілдерінің қатысуымен Қазақстан Республикасының командалық чемпионатында 1 орын (партиялардың 50 пайызынан кем емес ойнау қажет);
      Облыстардың он командасы өкілдерінің қатысуымен Қазақстан Республикасы кубогында жеке есепте 1 орын (партиялардың 50 пайызынан кем емес ойнау қажет);
      Қазақстан Республикасының жазғы спартакиадасында, «Ақ бидай» ауылдық және халықтық ойындарында жеке есепте 1 орын;
      Рейтингке қол жеткізгеннен кейін (Қазақстан Республикасының Тоғызқұмалақ зияткерлік федерациясы бекіткен) – ерлерде 2500 және әйелдерде 2400 және 30 ойналған партияны сақтаған кезде.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасының жеке чемпионатында 3-5-орындар;
      Облыстардың он командасы өкілдерінің қатысуымен Қазақстан Республикасының командалық чемпионатында 2-3-орын (партиялардың 50 пайызынан кем емес ойнау қажет);
      Облыстардың он командасы өкілдерінің қатысуымен Қазақстан Республикасының кубогында командалық есепте 2-3-орын (партиялардың 50 пайызынан кем емес ойнау қажет);
      Қазақстан Республикасының жастар мен жасөспірімдер арасындағы чемпионатында 1-3-орын;
      Қазақстан Республикасының мектеп және колледж оқушылары спартакиадасында 1-3-орын;
      Ауыл жастары арасындағы спартакиадада 1-3-орын;
      Қазақстан Республикасының қарулы күштері арасындағы чемпионатында 1 орын;
      Облыстың және Алматы, Астана қалаларының жеке чемпионатында ересектер арасында 1 орынға ие болу қажет;
      Қалалардың және аудандардың жеті командасы өкілдерінің қатысуымен облыстың командалық чемпионатында 1 орын (партиялардың 50 пайызынан кем емес ойнау қажет);
      Қалалардың және аудандардың жеті командасы өкілдерінің қатысуымен облыс кубогында командалық есепте І орын (партиялардың 50 пайызынан кем емес ойнау қажет).

     І спорттық разряд
      Қазақстан Республикасының қарулы күштері арасындағы чемпионатында 2-3-орын;
      Қалалар мен аудандар чемпионатында 1-3-орын;
      Жасөспірімдер мен жастар арасындағы облыс чемпионатында 1-3-орын.

ІІ спорттық разряд
Аудандық деңгейден төмен емес жарыстарда 1-3-орын.

ІІІ спорттық разряд
Балалар-жасөспірімдер спорттық мектептерінің біліктілік жарыстарында 1-3-орын.

АУДАРЫСПАҚ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Кемінде 5 елдің командалары арасында Қазақстан Республикасы Президенті кубогында екі рет 1 орын;
      Кемінде 8 ел қатысқан Азия чемпионатында 1 орын;
      Кемінде 8 елдің командалары қатысқан А. Асқаров атындағы халықаралық жарыста екі рет 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 12 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2-орындар;
      Ұлттық спорт түрлері фестивалінде, Қазақстан Республикасының Халық ойындарында кемінде 12 команда қатысқанда 1 орын;
      Кемінде 14 команда қатысқан Республикалық «Ақ бидай» ауыл ойындарында 1-2-орын;
      Кемінде 8 ел қатысқан А. Асқаров атындағы халықаралық жарыста 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 12 команда қатысқан Қазақстан Республикасының жастар арасындағы чемпионатында 1-2-орын;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында, Ұлттық спорт түрлері фестивалі Республикалық жарыстарында, Халық ойындарында, кемінде 10 команда қатысқан республикалық ауыл ойындарында 3-4-орын;
      Кемінде 8 команда қатысқан облыс чемпионатыда 1 орын;
      «Ақ бидай» республикалық ауыл ойындарында 3-4 орындар.

     І спорттық разряд
      Кемінде 6 команда қатысқан облыс чемпионатында 2-3-орын;
      Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 1 орын.

ІІ спорттық разряд
Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 2-3-орын.

ІІІ спорттық разряд
Аудан біріншілігінде 4-6-орын, дене тәрбиесі ұжымы, БЖСМ біріншілігінде 1-3-орындар.

ТЕҢГЕ ІЛУ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 12 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Кемінде 12 команда қатысқан Қазақстан Республикасының халықтық ойындарында 1 орын;
      Кемінде 12 команда қатысқан «Ақ бидай» республикалық ауылдық ойындарда 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 10 команда қатысуымен жастар арасындағы Қазақстан Республикасысының чемпионатында 1-2 орын;
      Кемінде 10 команданың қатысуымен Қазақстан Республикасысының чемпионатында, ұлттық спорт түрлері фестивалі республикалық жарыстарында, халықтық ойындарында, республикалық ауылдық ойындарда 3-4 орын;
      Кемінде аудандардың 8 командасы қатысқан облыс чемпионатында 1 орын;
      «Ақ бидай» республикалық ауылдық ойындарда 3-5 орын.

     І спорттық разряд
      Кемінде 8 команда қатысқан облыс чемпионатында 2-4-орын;
      Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 1 орын.

ІІ спорттық разряд
Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 2-3-орын.

ІІІ спорттық разряд
Аудан біріншілігінде 4-6 орын, дене тәрбиесі ұжымы, БЖСМ біріншілігінде 1-3-орын.

ҚЫЗ ҚУУ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 12 команданың қатысуымен Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2-орын;
      Кемінде 12 команданың қатысуымен ҚР-ның халық ойындарында 1 орын;
      Кемінде 12 команданың қатысуымен «Ақ бидай» республикалық ауыл ойындарында 1-2-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 12 команданың қатысуымен Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-4-орын;
      Кемінде 10 команданың қатысуымен жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2-орын;
      Кемінде 10 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында, ұлттық спорт түрлері фестивалі республикалық жарыстарында, халықтық ойындарда, республикалық ауылдық ойындарда 4-6-орын;
      Кемінде аудандардың 8 командасының қатысуымен облыс чемпионатында 1 орын;
      «Ақ бидай» республикалық ауыл ойындарында 3-5 орын.

ІІ спорттық разряд
Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 2-3-орын.

ІІІ спорттық разряд
Аудан біріншілігінде 4-6-орын, дене тәрбиесі ұжымы, БЖСМ біріншілігінде 1-3-орын.

БҮРКІТШІ – Саят бөлімі

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 10 облыс командасы қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Кемінде 10 облыс командасы қатысқан жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионаты 1-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 10 облыс командасы қатысқан Қазақстан Республикасының Чемпионатында 3-4 орын, кемінде аудандардан 8 команда қатысқан облыс чемпионатында 1-3 орын;
      1 дәреже : облыстан кемінде 8 команда қатысқан облыс чемпионатында 4-6 орын;
      кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 1-орын;
      2 дәреже: кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 2-3 орын;
      3 дәреже: аудан біріншілігінде 4-6 орын, дене тәрбиесі ұжымы, БЖСМ біріншілігінде 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының кубогында 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасының біріншілігінде жасөспірімдер арасында 1 орын.

І спорттық разряд
Иелену: жыл ішінде I – дәрежедегі әр түрлі кез келген спортшыны 8 рет жеңу немесе кемінде облыстың және Астана мен Алматы қала көлеміндегі жарыстарда II дәрежедегі спортшыларды 16 рет жеңу

ІІ және ІІІ спорттық разрядтар
Жыл ішінде кемінде аудандық, қалалық жарыстарда II дәрежедегі кез келген спортшыларды 6-рет жеңу.

БӘЙГЕ (ҚҰНАН БӘЙГЕ, БӘЙГЕ, ЖОРҒА ЖАРЫС, АЛАМАН БӘЙГЕ)

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 10 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Кемінде 10 команда қатысқан «Ақ бидай» республикалық ауылдық ойындарда 1-2 орын;
      Кемінде 10 команда қатысқан ұлттық ойын түрлері фестивалінде 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 10 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-4 орын;
      Қазақстан Республикасысының Чемпионатында, Қазақстан Республикасының Президенті кубогына республикалық жарыстарда, ұлттық спорт түрлері фестивалінде, Президент сыйлығына Халық ойындарында, кемінде 10 команда қатысқан республикалық ауыл ойындарында 4-6 орын;
      Ұлттық спорт түрлері фестивалінде 3-5 орын;
      Кемінде 6 команда қатысқан облыс чемпионатында 1-3 орын.

     І спорттық разряд
      Кемінде 6 команда қатысқан облыс чемпионатында 4-6-орындар;
      Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 1 орын.

ІІ спорттық разряд
Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 2-3-орындар.

ІІІ спорттық разряд
Аудан біріншілігінде 4-6-орын, дене тәрбиесі ұжымы, БЖСМ біріншілігінде 1-3-орын.

КӨКПАР

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Кемінде 5 елдің командасы қатысқан Қазақстан Республикасының Президенті кубогында 1 орын;
      Кемінде 12 команда қатысқан ұлттық спорт түрлері фестивалінде, Қазақстан Республикасының халық ойыдарында1 орын;
      Кемінде 8 ел қатысқан Азия чемпионатында 1 орын;
      Кемінде 8 ел қатысқан А. Асқаров атындағы ХЖ-та екі дүркін 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Кемінде 12 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2-орындар;
      Кемінде 12 команда қатысқан, Ұлттық спорт түрлері фестивалінде, Қазақстан Республикасының халық ойындарында 1 орын;
      Кемінде 14 команда қатысқан «Ақ бидай» республикалық ауыл ойындарында 1-2 орын;
      Кемінде 8 әр түрлі ел қатысқан А. Асқаров атындағы ХЖ-та 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Кемінде 10 команда қатысқан Қазақстан Республикасының жастар арасындағы чемпионатында 1-2-орындар;
      Қазақстан Республикасысының чемпионатында, ұлттық спорт түрлері фестивалі республикалық жарыстарында, халық ойындарында, кемінде 10 команда қатысқан республикалық ауыл ойындарында 2-3-орын;
      Кемінде 8 команда қатысқан облыс чемпионатында 1 орын;
      «Ақ бидай» республикалық ауыл ойындарында   3-4 орын.

     І спорттық разряд
      6-дан кем емес команда қатысқан облыс чемпионатында 2-3-орын;
      6-дан кем емес команда қатысқан аудан біріншілігінде 1 орын;

ІІ спорттық разряд
Кемінде 6 команда қатысқан аудан біріншілігінде 2-3-орындар.

ІІІ спорттық разряд
Аудан біріншілігінде 4-6-орындар, дене тәрбиесі ұжымы, БЖСМ біріншілігінде 1-3-орын.

V - ТАРАУ. ОЛИМПИАДАЛЫҚ ЕМЕС СПОРТ ТҮРЛЕРІ
СПОРТТЫҚ АКРОБАТИКА

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында көпсайыста немесе финалдық жаттығуда жекелеген жаттығуда 1-3 орын;
      Дүниежүзілік ойындарда немесе әлем Кубогында (12 жастан бастап) 1 орын көпсайыста немесе финалдық жаттығуда жекелеген жаттығуда;
      Жастар арасындағы Әлем біріншілігінде (чемпионатында) немесе World Age Group Competitions (11 жастан бастап жас топтары арасында әлемдік жарыстар) 5 елдің қатысуымен, көпсайыста немесе финалдық жаттығуда жекелеген жаттығуда 1-2 орын;
      Азия чемпионатында (12 жастан бастап) көпсайыста немесе финалдық жаттығуда, 5 елдің қатысуымен 1 орын;
      Азия Ойындарында (12 жастан бастап) көпсайыста немесе финалдық жаттығуда, 5 елдің қатысуымен 1-2 орын;
      Жастар арасындағы Азия чемпионатында (11 жастан бастап) көпсайыста немесе финалдық жаттығуда, 5 елдің қатысуымен 1 орын;
      FIG спорттық күнтізбесіне енгізілген халықаралық турнирде (11 жастан бастап) көпсайыста немесе финалдық жаттығуда, 5 елдің қатысуымен 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының чемпионатында және ҚР Спартакиадасында 78,0 балл жинаса көпсайыста бір рет;
      Қазақстан Республикасының кубогында 78,0 балл жинаса көпсайыста бір рет;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 78,0 балл жинаса көпсайыста бір рет.
      Спорт шебері атағы 12 жасқа толғаннан кейін әйелдер жұбында, ерлер жұбында, аралас жұпта, әйелдер топтарында, ерлер топтарының құрамында жарыстарға қатысқандарға беріледі.

Қазақстан Республикасының спорт шеберлігінен үміткер
Қазақстан Республикасының чемпионатында немесе Қазақстан Республикасының кубогында немесе ҚР Спартакиадасында немесе ҚР жастар чемпионатында немесе ОРБЖСМ мен БЖСМ арасындағы ҚР біріншілігінде немесе Оқушылар мен колледж оқушыларының спартакиадасында немесе ҚР облыстарының және қалаларының чемпионаттарында 73,0 балл жинаса көпсайыста бір рет;

І разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында немесе Қазақстан Республикасының кубогында немесе ҚР Спартакиадасында немесе ҚР жастар чемпионатында немесе ОРБЖСМ мен БЖСМ арасындағы ҚР біріншілігінде немесе Оқушылар мен колледж оқушыларының спартакиадасында немесе ҚР облыстарының және қалаларының чемпионаттарында 65,0 балл жинаса көпсайыста бір рет;

ІІ ересектер разряды мен І жасөспірімдер разряды 30,0 балл;
ІІІ ересектер разряды мен ІІ және ІІІ жасөспірімдер разряды 22,5 балл;

ҚОЛ КҮРЕСІ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында әлем кубогында 1 орын;
      Ересектер арасында Азия чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында қосайыста 1-2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында сол және оң қолмен жеке 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында қоссайыста 1 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының кубогында 1 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Қазақстан Республикасының чемпионаты қоссайыста 3-7 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында сол және оң қолмен жеке 2-5 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында қоссайыста 2-4 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Азия чемпионатында 1-4 орын;
      Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің чемпионатында қоссайыста 1-2 орын.
      Федерация кубогында қоссайыста 2-5 орын;
      Ересектер арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында әр қол бойынша 1-2 орын;
      Жастар мен жасөспірімдер арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында әр қол бойынша 1 орын;
      Жастар арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында әр қол бойынша 1 орын.

     І спорттық разряд
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 8-10 орын;
      Жастар арасындағы қоссайыстан Қазақстан Республикасының чемпионатында 6-7 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы қоссайыстан Қазақстан Республикасының чемпионатында 5-7 орын;
      Федерация кубогында қоссайыста 6-8 орын;
      Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің чемпионатында қоссайыста 3-5 орын;
      Ересектер арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында әр қол бойынша 3-5 орын;
      Жастар мен жасөспірімдер арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында әр қол бойынша 2-3 орын;
      Бір жыл ішінде 1-ші спорттық разряды бар спортшыларды 8 (сегіз) рет жеңу немесе жоғары разрядты спортшыларды 5 (бес) рет жеңу.

     ІІ спорттық разряд
      Ересектер арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында 6-7 орын;
      Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің чемпионатында қоссайыста 6-7 орын;
      Жастар мен жасөспірімдер арасындағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. чемпионатында 4-5 орын;
      2-ші және 3-ші спорттық разряды бар спортшыларды 6 (алты) рет жеңу.

ІІІ спорттық разряд
Аудандықтан кем емес жарыстарда 3-ші разрядты спортшыларды 6 рет жеңу.

І жасөспірімдер разряды
1-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 6 рет жеңу.

ІІ жасөспірімдер разряды
1-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 3 рет жеңу немесе 2-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 6 рет жеңу.

     ІІІ жасөспірімдер разряды
      2-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 3 рет жеңу немесе жаңа спортшыларды 6 рет жеңу;
      Спортшылардың жасы:
      Жеткіншектер – жасы 18-ге дейінгілер;
      Жастар – жасы 21-ге дейінгілер.
      Қазақстан Республикасының спорт шебері атағы облыстардың және Астана мен Алматы қ.қ. кемінде 8 команда жарысқа қатысқан жағдайда және салмақ дәрежелері бойынша 8 спортшы қатысса беріледі.

ҚҰЗҒА ӨРМЕЛЕУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Шет елде 8000 м биіктіктегі шыңға өрлеу.
      Әлем чемпионатында 1-3 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын алу және қиындығы мен көлемі жағынан шыңға өрлеу талаптарын кестеге сәйкес орындау

Қиындығы	ХДСШ		СШ		СШҮ		I дәреже	II дәреже	III дәреже	Казақстан Альпинисті төсбелгісі
Қиындығы	м	ж	м	ж	м	ж
6Б	1
6А	1е	2	2	1	1
5Б	1р 2	2	1е 1қ	2	1 1қ	2
5А		1	1е	1	1е 1қ	1 1қ	1
4Б				1	1е	1е	3
4А					1р		1 1е 1қ
3Б						1р	1	2 1қ
3А							1р	2 1қ
2Б							1р	1	1
2А							1р		2
1Б										2

Ескерту: құрастырылған бағдарды қысқыға ауыстыруға болады (15 қарашадан 15 наурыз уақыт аралығында) немесе мұздыға. Шартты белгілер: Б - басшылық; Е - екілікте; Қ - құрастырылған.

     Дәрежелік талаптарды орындау шарттары
      1. Қандай да бір атақты беру үшін квалификациялық билеттегі жазба негіз болады, ол спорттық шараларды ұйымдастыратын ұйыммен расталған болуы керек.
      2. Атақтарды және дәрежелерді беру үшін тек қана классификацияланған бағдар есепке алынады.
      3. Бұрын өткен бағдар бойынша қайта шыңға шығу дәреже беру үшін есепке алынбайды
      4. басшылық төрт және одан да көп адам болғанда ғана есепке алынады.

     Дәрежені растау
      Атақ пен дәрежені растау үшін келесі екі жыл ішінде мынадай қиындықтағы шыңға өрлеуді орындау керек:
      МСМК – 6А; МС – 5Б; 1 разряд – 5А; 2 разряд – 3Б; 3 разряд – 2Б.

БИЛЬЯРД СПОРТЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы әлем кубогында 1 орын;
      Ересектер арасында Азия, Еуропа чемпионаттарында 1 орын;
      Ересектер арасында командалық әлем чемпионатында команда құрамында 1-3 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасы чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы кубогында 1орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының командалық чемпионатында команда құрамында 1орын;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Қазақстан Республикасы Чемпионатында 3-8 орын;
      Қазақстан Республикасының командалық чемпионатында команда құрамында 2-3 орын;
      18 жасқа дейінгі (қоса санағанда) юниорлар арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының мектеп және колледж оқушылар арасындағы Спартакиадасында 1 орын;
      Қазақстан Республикасының жоғары білім беру ұйымдары студенттері Универсиадасында 1орын;
      Қазақстан Республикасы Кубогында 2-3 орын;
      Облыс чемпионатында 1 орын (Астана қ., Алматы қ.);

     I спорттық разряд
      Қазақстан Республикасы мектеп оқушылар арасындағы спартакиадасы және универсиадада 4-6 орын;
      Облыс Чемпионатында 2-3 орын (Астана қ., Алматы қ.), I немесе одан жоғары разрядты 3 спортшы қатысқан жағдайда;

II спорттық разряд
Облыс Чемпионатында 4-6 орын (Астана қ., Алматы қ.), II разрядты 3 спортшы қатысқан жағдайда;

III спорттық разряд
1 жыл ішінде III разрядты 6 спортшыны жеңіп шығу, немесе разрядсыз 10 спортшыны жеңіп шығу;

I жасөспірімдік разряд
1 жыл ішінде I жасөспірімдік разрядты 6 спортшыны жеңіп шығу, немесе I және II жасөспірімдік разрядты 10 спортшыны жеңіп шығу;

II жасөспірімдік разряд
1 жыл ішінде II жасөспірімдік разрядты 6 спортшыны жеңіп шығу, немесе II және III жасөспірімдік разрядты 10 спортшыны жеңіп шығу;

III жасөспірімдік разряд
1 жыл ішінде III жасөспірімдік разрядты 6 спортшыны жеңіп шығу, немесе разрядсыз 10 спортшыны жеңіп шығу;

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары
      1. Разрядтық талаптарды орындауға берілетін 1 жылдық мерзім, келесі разрядты беруге құқық беретін бірінші жеңіс күнінен бастап саналады;
      2. Жарыстардағы 1 спортшыны бірнеше рет жеңу тек 1 жеңіс ретінде саналады;
      3. Жарыстардағы спортшының жарыстардан тыс жеңістері саналмайды;
      4. Жоғарғы разрядты спортшыны жеңу өз разрядындағы спортшыны екі рет жеңіп шығумен тең.

БОУЛИНГ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында, жеке разрядта 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында, жұп, үшеу немесе командада (5 адам) 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы әлем кубогында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында жеке, жұп, үшеу немесе командалық разрядта 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында ерлер үшін орташа 208 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 200 ұпай жинаса, қатысушылар саны 20 адамнан көп болса 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Кубогында ерлер үшін орташа 208 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 200 ұпай жинаса, қатысушылар саны 20 адамнан көп болса 1 орын;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-5 орын, ерлер үшін орташа 198 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 190 ұпай жинаса;
      Қазақстан Республикасының Кубогында ерлер үшін орташа 198 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 190 ұпай жинаса 2-5 орын;
      Жеткіншектер (21 жасқа дейінгі) арасындағы ҚР біріншілігінде жеткіншектер үшін орташа 188 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 180 ұпай жинаса 1 орын;

     І спорттық разряд
      Ересектер арасындағы облыстық немесе қалалық көлемдегі жарыстарда ерлер үшін орташа 198 ұпай жинаса және әйелдер үшін   орташа 190 ұпай жинаса 1 орын;
      (21 жасқа дейінгі) арасындағы ҚР біріншілігінде жастар үшін орташа 188 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 180 ұпай жинаса 3-4 орын;
      (14-тен 16 жасқа дейін) арасындағы ҚР біріншілігінде жасөспірімдер үшін орташа 178 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 170 ұпай жинаса 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Кубогында ерлер үшін орташа 178 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 170 ұпай жинаса 5-8орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 7-8 орын, ерлер үшін орташа 188 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 180 ұпай жинаса;

     ІІ спорттық разряд
      Ересектер арасындағы облыстық немесе қалалық көлемдегі жарыстарда ерлер үшін орташа 178 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 170 ұпай жинаса 2-8 орын;
      Жастар арасындағы облыстық немесе қалалық көлемдегі жарыстарда ұлдар үшін орташа 168 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 160 ұпай жинаса 1-2;
      Жасөспірімдер (14-16 жас) арасындағы ҚР біріншілігінде жасөспірімдер үшін орташа 168 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 160 ұпай жинаса 3-8 орын;

ІІІ спорттық разряд
облыстық немесе қалалық,клубтық, мектептік жарыстарда ерлер үшін орташа 168 ұпай жинаса және әйелдер үшін орташа 160 ұпай жинаса алған орындарына қарамастан беріледі.

І жасөспірімдер разряды
облыстық немесе қалалық,клубтық, мектептік жарыстарда жасөспірімдер үшін орташа 158 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 150 ұпай жинаса алған орындарына қарамастан беріледі;

ІІ жасөспірімдер разряды

облыстық немесе қалалық,клубтық, мектептік жарыстарда жасөспірімдер үшін орташа 148 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 140 ұпай жинаса алған орындарына қарамастан беріледі;

     ІІІ жасөспірімдер разряды
      облыстық немесе қалалық,клубтық, мектептік жарыстарда жасөспірімдер үшін орташа 138 ұпай жинаса және қыздар үшін орташа 130 ұпай жинаса алған орындарына қарамастан беріледі;
      Ескертпе:
      ҚБФ шешімімен мынадай жас санаттары белгіленді:
      спортшылар үшін: алалардың «D» жас тобы – 14 жасқа дейін;
      кіші «С» жас тобы – 14-16 жас;
      орта «В» жас тобы – 17-21 жас;
      аға «А» жас тобы – 21 жас және одан жоғары.
      Разрядтық нормалар (СШ; СШҮ; 1-ші разряд және 2-ші разряд) тек қана ҚБФ мүше болып табылатын ұйымдар өткізетін және ағымдағы жылғы спорттық іс-шаралардың Күнтізбелік жоспарына енгізілген ресми жарыстарда есептеледі.
      СШ және СШҮ разрядтық нормаларын орындау үшін бір маусымдағы ресми республикалық жарыстардың 70%-на қатысу қажет.

БОДИБИЛДИНГ, ФИТНЕС, БОДИФИТНЕС

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер және жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының кубогінде 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер және жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 3-4 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының кубогінде 2-3 орын;
      Облыс және қала чемпионатында абсолюттық сынақ бойынша 1 орын.

     I спорттық разряд
      Ересектер және жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 5-6 орын;
      Абсолюттық сынақ бойынша облыс және қала чемпионатында 2-3 орын.

II спорттық разряд
Облыс және қала чемпионатында 1-3 орын.

III спорттық разряд
Облыс және қала чемпионатында 1-6 орын.

Қазақстан Республикасының Чемпионаты мен Кубогінде нормативтік финалдық хаттамада көрсетілген жағдайда ғана норматив орындалған болады

БЕЛБЕУ КҮРЕСІ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-2 орын;
      Азия Чемпионатында ересектер арасында 1 орын;
      Ересектер арасында әлем кубогы кезеңінің финалында жеке есепте 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының Кубогында (жеке есепте) 1 орын.

Ескерту:
«Халықаралық дәрежедегі спорт шебері және Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағы аталған жарыста шығу жүйесі бойынша кемінде 12 қатысушы, немесе шеңбер жүйесі бойынша 8-10 қатысушы болғанда, спортшы 3 (үш) жеңіске жеткен жағдайда беріледі.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-5 орын;
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының Кубогында (жеке есепте) 2-3 орын;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын;
      Жастар арасындағы ҚР чемпионатында 1-3 орын;
      жасөспірімдер мен қыздар арасындағы ҚР біріншілігінде 1 орын;

     І спорттық разряд
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 4-7 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР біріншілігінде 2-3 орын;
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. чемпионатында 1 орын.

     ІІ спорттық разряд
      Жасөспірімдер мен қыздар арасындағы ҚР біріншілігінде 3-5 орын;
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. Чемпионатында 2-3 орын.

     ІІI спорттық разряд
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. Чемпионатында 5-7 орын.
      Аудандық және қалалық ашық чемпионатта 1орын

І жасөспірімдер разряды
1-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды бір жылда 6 рет жеңу.

ІІ жасөспірімдер разряды
2-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды бір жылда 5 рет жеңу.

ІІІ жасөспірімдер разряды
1 жыл бойы жүйелі түрде жаттығып, жасөспірімдер мен балалар мектептерінің жарыстарына қатысу.

ГІР СПОРТЫ

ХДСШ атағы 20 жастан бастап беріледі , СШ – 15 жастан бастап , спорттық разряд СШҮ – 14 жастан бастап,
	Бұқаралық спорттық разрядтар - 10 жастан бастап беріледі.
№	Қашықтықтың атауы		Гір салмағы - 32 кг						Гір салмағы 24 кг				Гір салмағы 16 кг
			Спорттық атақ		Спорттық разряд	Спорттық разряд	Спорттық разряд	Спорттық разряд	Спорттық разрядтар				Жасөспірімдер разряды
			ХДСШ	СШ	СШҮ	1р	2р	3р	СШҮ	I	II	III	I	II	III
			м	м	м	м	м	м	м	м	м	м	ю	ю	ю
1	2		4	5	6	7	8	9	9	10	11	12	16	17	18
1	48 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс												50	35	25
2	53 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс								85	65	45	30	65	45	35
3	58 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс				45	30	21	12	105	75	55	40	75	55	45
4	63 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		135	80	55	35	25	15	120	85	65	50	85	65	55
5	68 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		155	92	68	45	31	20	130	95	75	60	100	75	65
6	73 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		175	110	78	52	35	22	145	105	85	70	120	90	80
7	73+ кг салмақ дәрежесінде қоссайыс
8	78 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		185	115	92	60	37	24	155	115	95	80	140	115	100
9	85 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		195	125	105	63	40	28	1	125	110	90
10	+85 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс
11	95 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		205	135	110	68	46	32	179	140	120	105
12	+95 кг салмақ дәрежесінде қоссайыс		210	145	115	76	52	36	192	150	130	115

1	48 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе												20	15	10
14	53 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе								40	28	20	10	26	20	15
15	58 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе				20	15	10	5	50	34	25	15	32	25	20
16	63 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		48	4	3	18	13	8	57	41	32	22	40	33	25
17	68 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		57	41	26	20	16	12	64	48	39	30	48	40	32
18	73 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		64	46	29	22	19	14	70	54	46	3	55	47	40
19	73+ кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе												6	5	4
20	78 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		70	50	31	24	21	17	75	60	52	43
21	85 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		75	54	33	26	23	19	80	64	57	48
22	+85 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе
23	95 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		77	57	35	28	25	21	85	70	62	53
24	+95 кг салмақ дәрежесінде ҰЦ серпе		82	60	37	30	27	23	90	75	66	57
ЖҰЛҚА КӨТЕРУДЕГІ ӘЙЕЛДЕР НОРМАТИВІ
		Гір салмағы 24 кг				Гір салмағы 16
		ХДСШ		СШ	СШҮ	СШҮ	I р	II р	III р
25	58 кг салмақ дәрежесі жұлқа	105		80	60	130	74	60	48
26	63 кг салмақ дәрежесі жұлқа	115		90	70	150	86	72	60
27	68 кг салмақ дәрежесі жұлқа	15		0	80	165	96	82	70
28	+68 кг салмақ дәрежесі жұлқа	35		110	90	180	100	86	74
Негізгі талаптар		Кестеде 10 минут ішінде көтеру саны келтірілген (қоссайыста – әр жаттығуда) 2. Қосайыс «жұлқу» және «серпу» жаттығуларынан тұрады. 3.Қоссайыстың ұпайлары: 1 серпе көтеру – 1 ұпай, 1 жұлқа көтеру -0,5 ұпай. 4. ХДСШ спорттық атағы әлем чемпионатында, әлем кубогында, ересектер арасындағы Еуропа кубогында және ҚР чемпионаты жарыстарында, Ресейдің Ашық кубогында допинг бақылаудан өту кезінде орындаған нормалары үшін беріледі. 5. СШ спорттық атағы ҚР чемпионаты жарыстарында, Ресейдің Ашық кубогында, жеткіншектер арасындағы ҚР чемпионатында беріледі. 6. СШҮ спорттық атағы мәртебесі аудандық, облыстық, қалалық деңгейден төмен емес жарыстарда, «Динамо» СҚ-ның , Қазақстан Республикасы ҰҚК және шекара әскерлерінің, ҚР ІІМ, ҚР Қарулы күштерінің спартакиадасында беріледі. 7. Бірінші және басқа бұқралық спорттық разрядтар кез келген мәртебедегі жарыста беріледі. 8. Жеткіншектер (19-22 жас) арасындағы Қазақстан біріншілігі, кіші жастағы жасөспірімдерге беріледі. 9. Спорт жарыстарына қатысу үшін көрсетілген жасқа спортшы жарысты өткізетін күнтізбелік жыл ішінде толуы тиіс.

ДАЙДО ДЖУКУ КУДО

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында әлем кубогінде 1 орын;
      Ересектер арасында Азия чемпионатында 1 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-5 орын;
      Республикалық турнирлерде 1-3 орын.

І спорттық разряд
Жыл бойы 1 разрядты түрлі спортшыларды 6 рет жеңіп жеңімпаз атану немесе 2 разрядты спортшыларды 10 рет жеңіп жеңімпаз атану.

ІІ спорттық разряд
2 разрядты спортшыларды 6 рет жеңіп жеңімпаз атану немесе 3 разрядты спортшыларды 10 рет жеңіп жеңімпаз атану.

ІІІ спорттық разряд

3 разрядты спортшыларды 6 рет жеңіп жеңімпаз атану немесе жаңа келген -спортшыларды 10 мәрте жеңіп жеңімпаз атану.

І жасөспірімдер разряды

Жыл бойы 1 жасөспірім разрядты түрлі спортшыларды 6 рет жеңіп жеңімпаз атану немесе 2 жасөспірім разрядты спортшыларды 10 рет жеңіп жеңімпаз атану.

ІІ жасөспірімдер разряды

Жыл бойы 2 жасөспірім разрядты спортшыларды 6 мәрте жеңіп жеңімпаз атану немесе жаңа келген -спортшыларды 10 рет жеңіп жеңімпаз атану.

ДЖИУ-ДЖИТСУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегi спорт шеберi
      Кемінде 5 елдің қатысуымен ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орындар;
      Кемінде 5 елдің қатысуымен ересектер арасындағы Жауынгерлік өнерінің әлемдік Ойындарында 1-3 орындар;
      Кемінде 5 елдің қатысуымен ардагерлер арасындағы әлем чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасындағы әлем Кубогында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында (кешенді) 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1-2 орындар;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 3 орындар;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 2-3 орындар;
      Юниорлар мен жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1-3 орындар;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 2-3 орындар;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 2-3 орындар;
      Юниорлар мен жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      Юниорлар мен жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының оқушылар Спартакиадасында 1-3 орындар;
      Ересектер мен жастар арасындағы «Федерация Кубогы» Республикалық турнирінде 1-3 орындар;
      Ересектер мен жастар арасындағы «ОреnKazakhstan» Ашық Республикалық Турнирінде 1-3 орындар;
      Юниорлар мен жасөспірімдер арасындағы «Федерация Кубогы» Республикалық турнирінде (біліктілік шебер турнирі) 1 орын;
      Юниорлар мен жасөспірімдер арасындағы «ОреnKazakhstan» Ашық Республикалық Турнирінде 1 орын;
      Спорттық-бұқаралық іс-шаралар күнтізбесіне енгізілген ересектер, жастар, юниорлар мен жасөспірімдер арасындағы Ашық республикалық турнирлерінде 1 орындар;
      Ересектер, жастар мен юниорлар арасындағы облыс (аймақ), Алматы, Астана қалалары Чемпионаттарында 1 орын.
     Ескерту: 2 дан бойынша 1 нормативін орындау кезінде аттестаттау ФСАДСША қабылданған аттестаттау бағдарламаларына сәйкес өткізілуі қажет.

І спорттық разряд
Кемінде қалалық деңгейдегі жарыстарда бір жыл ішінде 1-дәрежелі әр түрлі спортшыларды 8 рет жеңу немесе 2-дәрежелі спортшыларды 16 рет жеңу;

ІІ спорттық разряд
Кемінде аудандық деңгейдегі жарыстарда бір жыл ішінде 2-дәрежелі әр түрлі спортшыларды 6 рет жеңу;

ІІІ спорттық разряд
Кез келген деңгейдегі жарыстарда бір жыл ішінде 3-дәрежелі спортшыларды 4 рет жеңу немесе жаңадан келген спортшыларды 8 рет жеңу;

І жасөспірімдер разряды

Белгілі бір салмақ дәрежесінде кемінде 1-жасөспірімдер разрядындағы 4 спортшы қатысқан жағдайда, облыстық, қалалық жасөспірімдер біріншілігінде 1 орынды жеңіп алу немесе бір жыл ішінде кез келген деңгейдегі жарыстарда 2-жасөспірімдер разрядындағы спортшыларды 10 рет жеңу.

ІІ жасөспірімдер разряды
Кез келген деңгейдегі жарыстарда бір жыл ішінде 3 жасөспірімдер дәрежелі спортшыларды 4 рет жеңу.

ІІІ жасөспірімдер разряды
Кемінде 5 кездесуге қатысу.

     Спортшылардың жас санаты:
      Балалар-1 – (8 жаста және кіші)
      Балалар-2 – (9-11 жаста)
      Юниорлар (кадеттер) – (12-14 жаста)
      Юниорлар - (15-17 жаста)
      Жастар – (18-20 жаста)
      Ересектер – (21 жаста және үлкен)
      Ардагерлер-1 – (36-45 жаста)
      Ардагерлер-2 – (46-54 жаста)
      Ардагерлер-3 – (55 жаста және үлкен)

ДАРТС

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегi спорт шеберi
      Әлем Чемпионатының жеке, жұптық немесе командалық сындарында 1-3 орын;
      Әлем Кубогіндегі құрама команданың құрамында 1 орын;
      Азия Чемпионатында жұптық немесе командалық сындарында 1орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ҚР чемпионатының жекелей, жұптық немесе аралас сындарында 1-2 орын;
      ҚР Кубогында жекелей, жұптық немесе аралас сындарында 1 орын;
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер-750, әйелдер-650 ұпай

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      ҚР чемпионатының жекелей, жұптық немесе аралас сындарында 3-4 орын;
      ҚР Кубогында жекелей, жұптық немесе аралас сындарында 2-3 орын;
      «Федерация Кубогі» финалы, жұптық немесе аралас сындарында 1-3 орын;
      «Федерация Кубогі» кезеңдерінде, ҚР Жасөспірімдер біріншілігінде, ҚР Жастар ойыны, ҚР оқушылар Спартакиадасы (ересектер тобы), жекелей, аралас немесе топтық сындарында 1-3 орындар;
      Арнайы өңірлік жарыстарда және Алматы, Астана қалаларының жекелей, жұптық немесе аралас сындарында 1-4 орындар.
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер-660, әйелдер-580 ұпай

     І спорттық разряд
      ҚР Чемпионаты, ҚР Кубогы, ҚР халықтар Спартакиадасы, «Федерация Кубогі» финалы және Халықаралық жарыстарда 4-8 орындар
      ҚР Жасөспірімдер біріншілігі, ҚР Жастар ойыны, ҚР оқушылар Спартакиадасы (ересектер тобы), «Федерация Кубогі» кезеңдері жекелей, аралас және жұптық сындарында 5-8 орындар
      Арнайы өңірлік жарыстарда және Алматы, Астана қалаларының жеке сындарында 5-8 орындар
      Жыл бойы 10-нан кем емес 2 разрядты спортшы қатысқан 2 ресми жарыста-1 орын иеленген жағдайда
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер-550, әйелдер-450 ұпай

     ІІ спорттық разряд
      ҚР Чемпионатының жеке, жұптық немесе аралас сындарында, ҚР Кубогі, халықтар Спартакиадасы, ҚР оқушылар Спартакиадасы, Федерация Кубогі кезеңдері 9-12 орындар
      Алматы, Астана қалаларының және облыстардың арнайы жарыстарының жеке, жұптық немесе аралас сындарында 9-12 орындар
      Жыл бойы 10-нан кем емес 3 разрядты спортшы қатысқан 2 ресми жарыста-1 орын иеленген жағдайда
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер-420, әйелдер-360 ұпай

     ІІІ спорттық разряд
      16 спортшы қатысқан бір арнайы жарыстан 1 орын иеленген жағдайда.
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер-390, әйелдер-320 ұпай

     І жасөспірімдер разряды
      Жыл бойы 12-ден кем емес 2 разрядты спортшы қатысқан 2 ресми жарыста-1 орын иеленген жағдайда
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер- 320, әйелдер-250 ұпай

     ІІ жасөспірімдер разряды
      Жыл бойы 10-нан кем емес 3 разрядты спортшы қатысқан 2 ресми жарыста-1 орын иеленген жағдайда
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер-250, әйелдер-180 ұпай

     ІІІ жасөспірімдер разряды
      Жыл бойы 10-нан кем емес спортшы қатысқан 2 ресми жарыста-1 орын иеленген жағдайда
      «Үлкен раунд» бойынша біліктілік нормативі кестесінің көрсеткішіне жету: ерлер- 150, әйелдер-120 ұпай

     Орындалу жағдайы:
      Разрядтық нормативтердің орындалуы ағымдағы жылдың спорттық іс-шараларының күнтізбелік жоспарына енгізілген, спорт комитеттерінде бекітілген жарыстарда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының садақ ату, арбалет және дартс федерациясының өткізілген жарыстарында саналады.
      ҚР 5 өңірінен қатысқан және «Спорт шеберлігіне үміткер» 6 спортшы немесе 3-тен кем емес «ҚР спорт шебері» қатысқан жағдайда, жұптық жарыстарда 8 жұп, ерлер арасында 24 спортшыдан кем емес, әйелдер арасында 16-дан кем емес спортшы жарысқа қатысқан жағдайда «ҚР спорт шебері» атағының орындалуы саналады. Қазақстан Республикасының Спорт шебері спорттық атағы 14 жастан бастап беріледі.
      1 разрядты 6 спортшы немесе 3 «Спорт шеберлігіне үміткері» қатысқан жағдайда, қалалық деңгейден төмен емес жарыстарда «СШҮ» дәрежелік деңгейінің орындалуы саналады.
      2 разрядтан төмен емес, 6-дан кем емес спортшы жарысқа қатысқан жағдайда, аудандық деңгейден төмен емес жарыстарда 1 разряд деңгейінің орындалуы саналады.
      3 разрядтан төмен емес, 8-дан кем емес спортшы жарысқа қатысқан жағдайда, аудандық деңгейден төмен емес жарыстарда 2 разряд деңгейінің орындалуы саналады.
      Жарыстың кез-келген дәрежесіндегі 16-дан кем емес спортшы жарысқа қатысқан жағдайда, кез-келген деңгейдегі жарыстарда 3 разряд және жасөспірімдер дәрежесінің деңгейі орындалуы саналады.
      Спорттық атағын және дәрежесін иеленгенде, егерде бас төрешілік ұжымның құрамында болса, жарыстар жүргізсе, спорттық төрешілер келесі біліктіліктерге кіреді:
      - « ҚР спорт шебері» атағы-2 жоғары ұлттық санаттағы төреші болған жағдайда;
      - «Спорт шеберлігіне үміткер» разряды- 1 ұлттық санаттағы төреші, 2 бірінші санаттағы спорт төрешісі болған жағдайда;
      - 1 разряд-1 ұлттық санаттағы төреші, бірінші санаттағы спорт төрешісі болған жағдайда;
      - 2-3 разряд-3 спорт бойынша төреші болған жағдайда беріледі.

КАРАТЭ-ДО

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Азия ойындарында (WKF) 1-2 орын;
      Әлем чемпионатында (WKF) 1-3 орын;
      Дүниежүзілік Ойындарда (WKF) 1-3 орын;
      Жауынгерлік өнерден Дүниежүзілік Ойындарда (WKF) 1-3 орын;
      Студенттердің әлем чемпионатында (WKF) 1-3 орын;
      Азия чемпионатында (WKF) 1-2 орын;
      Кадеттер мен жеткіншектер арасындағы Азия чемпионатында (WKF) 1 орын;
      Әлемнің Стильдік чемпионатында 1-2 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю);
      Азияның Стильдік чемпионатында 1 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю);
      Кемінде 12 ел қатысатын А тобындағы (WKF) халықаралық турнирде 1 орын;
      Кадеттер мен жеткіншектер арасындағы Азияның Стильдік чемпионатында 1 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю).

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының спартакидасында 1-2 орын (WKF);
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында (WKF) 1-2 орын;
      KAZAKHSTAN OPEN халықаралық турнирінде 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының Стильдік чемпионатында 1 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю).

     Қазақстан Республикасының спорт шеберінен үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының спартакидасында 3 орын (WKF);
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында (WKF) 3 орын;
      Кадеттер мен жеткіншектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында (WKF) 1-3 орын;
      ҚР біріншілігінде 1 орын (WKF);
      ҚР ересектер арасындағы Стильдік чемпионатында 2-3 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю);
      ҚР жасөспірімдер арасындағы Стильдік чемпионатында 1-2 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю).

     І спорттық разряд
      ҚР жасөспірімдер арасындағы Стильдік чемпионатында 3 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю);
      Облыстың, қаланың чемпионатында 1-3 орын иелену, егер аталған салмақ дәрежесінде кемінде 1 разрядты 4 қатысушы болса.

ІІ спорттық разряд
Облыстың, қаланың Стильдік чемпионатында 1-3 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю), егер аталған салмақ дәрежесінде кемінде 1 разрядты 4 қатысушы болса.

ІІІ спорттық разряд
Кез келген жарыста жыл бойы жаңадан келген спортшыларды 4 рет жеңсе.

     І жасөспірімдер разряды
      Облыстың, қаланың біріншілігінде 1 орын, егер аталған салмақ дәрежесінде кемінде 1 жасөспірімдер разряды бар 4 қатысушы болса;
      Жыл бойы кез келген жарыстарда ІІ жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 10 рет жеңсе.

     ІІ жасөспірімдер разряды
      Облыстың, қаланың Стильдік чемпионатында 1 орын (Шотокан, Гюдзю-рю, Вадо-рю, Шито-Рю), егер аталған салмақ дәрежесінде кемінде 2 жасөспірімдер разрядты 4 қатысушы болса;
      Кез келген жарыста жыл бойы ІІІ жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 6 рет жеңсе.

ІІІ жасөспірімдер разряды
1,5 жыл ішінде спортпен жүйелі шұғылданса, кез келген жарыста жыл бойы ІІІ жасөспірімдер разряды бар 4 спортшыны жеңсе.

КАРАТЭ-ДО ШОТОКАН

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында Азия чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасында әлем кубогінде 1 орын;
      Ардагерлер арасында әлем чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы Кубігінде 1 орын;
      В.Савкивті еске алуға арналған Халықаралық Турнирде 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 3-5 орын;
      Қазақстан Республикасы кубігінде 2-3 орын;
      Қазақстан Республикасы Біріншілігінде 1 орын.

     І спорттық разряд
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасы чемпинатында 1-3 орын;
      Облыс, қала чемпионатында 1 - 3 орын алу үшін сол салмақ категориясында 1 дәрежелі 4 спортсмен болу мүмкін.

ІІ спорттық разряд
Облыс, Астана және Алматы қала Чемпионатында 1-3 орын алу.

ІІІ спорттық разряд
Бір жыл ішінде кезкелген денгейдегі жарыстарда жаңа спортшылар арасында 4 жеңіске жету.

     І жасөспірімдер разряды
      Ерекше салмақ дәрежесінде 1 жасөспірімді санатты 4 спортшы қатысқан қалалық, облыстық Біріншілікте 1 орынға иелену.
      1 жыл ішінде кез келген денгейдегі жарыстарда 2 жасөспірімдер санатты спортшылар арасында 10 мәрте жеңіске жету.

     ІІ жасөспірімдер разряды
      Ерекше салмақ дәрежесінде 2 жасөспірімді санатты 4 спортшы қатысқан облыстық Біріншілікте каратэ-до шотоканнан 1 орынға иелену.
      1 жыл ішінде кез келген денгейдегі жарыстарда 3 жасөспірімдер санатты спортшылар арасында 6 мәрте жеңіске жету.

ІІ жасөспірімдер разряды
1,5 жыл бойы жүйелі түрде жаттығып 1 жыл ішінде кезкелген денгейдегі жарыстарда 3 жасөспірімдер санатты спортшылар арасында 4 мәрте жеңіске жету.

ІІІ жасөспірімдер разряды
1 жыл бойы жүйелі түрде жаттығып әдістер қолдана алу және кемінде 5 жекпе жекке қатысу.

ІІІ жасөспірімдер разряды
1 жыл бойы жүйелі түрде жаттығып әдістер қолдана алу және кемінде 3 жекпе жекке қатысу.

КАРАТЭ ШИНКИОКУШИНКАЙ

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Ересектер арасында әлем чемпионатында (WКО) 1-3 орын;
      Ардагерлер арасында әлем чемпионатында (WКО) 1-орын
      Ересектер арасында әлем кубогында (WКО) 1-орын;
      Ересектер арасында Азия чемпионатында (WКО) 1-орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында (WКО) 1-2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогінде (WКО) 1 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында (WКО) 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында (WКО) 3-4 орын;
      Жасөспірімдер, кадеттер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында (WКО) 2-3 орын;
      Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-2 орын (12-15 жас) (WКО);
      Қазақстан Республикасының стильді чемпионатында 1 орын;

I спорттық разряд:
Салмақ дәрежесінде 1 разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған облыстық, Алматы мен Астана қалаларының стильді чемпионатында 1-3 орын.

II спорттық разряд:
Салмақ дәрежесінде 1 разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған қалаларыдың стильді чемпионатында 1-3 орын.

I жасөспірім спорттық разряд
Салмақ дәрежесінде жасөспірім разрядты 4 спортшыдан кем болмаған облыс, қала біріншіліктерінде 1-орын иеленген.

     II жасөспірім спорттық разряд (16-17 жас):
      Салмақ дәрежесінде 2 жасөспірім разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған стильді облыс біріншілігінде және қалалар чемпионатында 1орын.
      Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда 3-ші жасөспірім разрядты 6 спортшыны жеңу керек.

II жасөспірім спорттық разряд (14-15 жас):
1,5 жыл спортпен айналысатын және бір жыл ішінде кез келген масштабтағы жарыстарда 3-ші жасөспірім разрядты спортшыны 4 рет жеңу керек.

III жасөспірім спорттық разряд (14-15 жас)
1 жыл спортпен айналысатын және техникалық өренлерін қолдана білетін, кемінде 5 кездесу өткізу керек.

III жасөспірім спорттық разряд (12-13 жас)
1 жыл спортпен айналысатын және техникалық өнерді қолдана білетін, кемінде 3 кездесу өткізу керек.

КИОКУШИНКАЙ-КАН КАРАТЭ

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионаты 1-3 орын;
      Ересектер арасында Азия чемпионаты 1-орын;
      Ересектер арасында әлем кубогінде (жекелей сында) 1- орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      8 облыстан кем қатыспаған, ерлер және әйелдер арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1-2 орын;
      8 облыстан кем қатыспаған, ерлер және әйелдер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогінде 1 орын;
      8 облыстан кем қатыспаған, жастар арасындағы (16-17 жас) Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасы Чемпионатында 3-4 орын;
      Қазақстан Республикасы Кубогінде 2-3 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасы Чемпионатында 1-2 орын;
      Жасөспірімдер арасында ТМД Кубогі Халықаралық турнирде 1-2 орын;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 1-2 орын.

     І спорттық разряд
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 3 орын;
      Салмақ дәрежесінде 1-ші разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған облыс, қала чемпионаттарында 1-3 орын.

ІІ спорттық разряд
Салмақ дәрежесінде 1-ші разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған стилді облыс, қала чемпионаттарында 1-3 орын.

ІІІ спорттық разряд
Кез келген масштабтағы жарыстарда жыл бойы 4 рет жеңіске жету.

     I жасөспірім разряды
      Салмақ дәрежесінде 1-ші жасөспірім разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған облыс, қала чемпионаттарында 1 орын;
      Кез келген масштабтағы жарыстарда жыл бойы 2-ші жасөспірім разрядты 10 спортшыны жеңу.

     II жасөспірім разряды (16-17 жас)
      Жасөспірімдер арасында салмақ дәрежесінде 2-ші жасөспірім разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған облыс, қала чемпионаттарында 2-3 орын;
      Кез келген масштабтағы жарыстарда жыл бойында 3-ші жасөспірім разрядты 6 спортшыны жеңу.

II жасөспірім разряды (14-15 жас)
1,5 жыл бойы жүйелі шұғылданған және кез келген масштабтағы жарыстарда жыл бойында 3-ші жасөспірім разрядты 4 спортшыны жеңу.

III жасөспірім разряды (14-15 жас)
1 жыл бойы жүйелі шұғылданған, техникалық әдістерді меңгерген және 5 кездесуден кем өткізбеу керек.

III жасөспірім разряды (12-13 жас)
1 жыл бойы жүйелі шұғылданған, техникалық әдістерді меңгерген және 3 кездесуден кем өткізбеу керек.

«БҮКІЛҚАЗАҚСТАНДЫҚ КҢКУШИНКАЙ КАРАТЭ ҰЙЫМЫ» «КАРАТЭ-ДО
КҢКУШИНКАЙ»

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем Чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы әлем Кубогінде 1-орын (жекелей сында);
      Ересектер арасындағы Азия Чемпионатында 1-орын;
      Ардагерлер арасындағы әлем Чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республиканың спорт шебері
      8 облыстан кем қатыспаған, ерлер және әйелдер арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1-2 орын;
      8 облыстан кем қатыспаған, ерлер және әйелдер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогінде 1 орын;
      8 облыстан кем қатыспаған, жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республиканың спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 3-4 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы Кубогінде 2-3 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 2-3 орын;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 1-2 орын.

     І спорттық разряд
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасы Чемпионатында 3 орын;
      Салмақ дәрежесінде 1-ші разрядты 4 спортшыдан кем болмаған облыс, қала чемпионаттарында 1-3 орын.

ІІ спорттық разряд
1 разрядты спортшы болмаған жағдайда, стильді облыс, қала Чемпионаттарында 1-3 орын

ІІІ спорттық разряд
Жыл бойына кез келген масштабтағы жарыстарда 4 рет жеңіске жету

     І жасөспірімдер разряды
      Жасөспірімдер арасында, салмақ дәрежесінде 1-ші жасөспірім разрядты 4 спортшыдан кем қатыспаған, қала, облыс чемпионаттарында 1-орын:
      Жыл бойы кез келген масштабтағы жарыстарда 2-ші жасөспірім разрядты 10 спортшыны жеңу.

«КАРАТЭ-ДО КҢКУШИНКАЙ Федерациясы»

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегi спорт шеберi
      Әлем чемпионатында ересектер арасында 1-3 орындар;
      Ересектер арасында әлемдік жауынгерлік өнерінде 1-3 орын, қатысушылар 5 мемлекеттен кем болмауы тиіс;
      Әлем кубогінде ересектер арасында 1 орын (жеке нәтеже есепке жатқызу);
      Азия, Еуропа чемпионаттарында ересектер арасында 1 орын;
      Әлем чемпионатында спорт ардагерлері арасында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1-2орын, қатысушылар 8 облыстан және Алматы мен Астана қаласы бойынша;
      Қазақстан Республикасының кубогында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, қатысушылар 8 облыстан және Алматы мен Астана қаласы бойынша;
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында жастар арасында 1 орын, қатысушылар 8 облыстан және Алматы мен Астана қаласы бойынша.

     Спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында ересектер арасында 3-4 орын;
      Қазақстан Республикасының кубогында ересектер арасында 2-3 орын;
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында жастар арасында 2-3 орын;
      Алматы және Астана қалаларының Чемпионатында 1 орын;
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында жас өспірімдер арасында 1-2 орын.

     І спорттық разряд
      ҚР Чемпионатында жас өспірімдер арасында 3 орын
      қалалық және облыс чемпионатында1-3 орын, берілген салмақ дәрежесінде, 1 разрядтан 4 спортшы болуы тиіс.

II спорттық разряд
Қалалық және облыс чемпионатында 1-3 орын берілген салмақ дәрежесінде 1 разрядтан споршылар болуы тиіс.

III спорттық разряд
1 жылда 4 рет әр түрлі жарыстарда жеңіске жету тиіс.

     I жасөспірімдер разряды
      қалалық және облыс чемпионатында 1-орын берілген салмақ категориясында, кем дегенде 4 спортшы 1 жас өспірімдер разряды болуы тиіс.
      1 жыл ішінде 2-ші жас өспірім разряды бар споршылар арасында 10 рет жеңіске жету тиіс.

СПОРТТЫҚ КАРАТЭ ФЕДЕРАЦИЯСЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы Әлем чемпионатында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1-3 орын;
      Ардагерлер арасындағы Әлем чемпионатында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1 орын;
      Ересектер арасындағы Әлем кубогында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1-2 орын, егер кемінде 6 облыс қатысса;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1 орын, егер кемінде 6 облыс қатысса;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1 орын, егер кемінде 6 облыс қатысса;

Қазақстан Республикасының спорт шеберінен үміткер

      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 3-4 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 2-3 орын,
      Жеткіншектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионаты мен Кубогында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1-3 орын;
      Кадеттер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионаты мен Кубогында ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1-3 орын;
      Балалар арасындағы (12-13 жас) Қазақстан Республикасының біріншілігінде ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен 1-3 орын;

І разряд
Облыстың, қаланың чемпионатында 1-3 орын, егер ката немесе кумитэ бағдарламасындағы жекелей немесе командалық түрлерінен кемінде 1 разрядты 4 қатысушы болса, қалалық жарыстарда жыл бойы ІІ разрядты спортшыларды кем дегенде 10 рет жеңсе;

ІІ разряд
Кез келген жарыста жыл бойы ІІІ разрядты спортшыларды 8 рет жеңсе;

ІІІ разряд
Кез келген жарыста жыл бойы жаңадан келген спортшыларды 4 рет жеңсе;

     І жасөспірімдер разряды
      Облыстың, қаланың чемпионатында 1 орын, егер бағдарламаның аталған түрінде кемінде 1 жасөспірімдер разряды бар 3 қатысушы болса;
      Жыл бойы қалалық жарыстарда ІІ жасөспірімдер разряды бар спортшыларды кем дегенде 10 рет жеңсе;

     ІІ жасөспірімдер разряды
      Кез келген жарыста жыл бойы ІІІ жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 6 рет жеңсе;
      1,5 жыл ішінде спортпен жүйелі шұғылданса, каратэнің техникалық амалдарын игеру және кемінде 5 ұрысқа қатысу;

КИКБОКСИНГ

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында Әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында 3 кездесуден кем емес өткізген Әлем кубогінде 1 орын;
      Ересектер арасында 3 кездесуден кем емес өткізген Азия чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасында жауынгерлік өнерлерден Азия ойындарында 1-2 орын;
      Ересектер арасында жабық ғимараттардағы Азия ойындарында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының Спартакиадасында 1 орын;
      Жастар арасында 3 кездесуден кем өткізбеген Қазақстан Республикасының чемпионатында1 орын;
      Ересектер арасында 3 кездесуден кем өткізбеген Қазақстан Республикасының кубогінде 1 орын;
      Ескертулер: ХДСШ және СШ спорттық атақтары Спорттық-бұқаралық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына енгізілген жарыстарда беріледі

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасы чемпионатында 3-5 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының Спартакиадасында 2-3 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының Кубогінде 2-4 орын;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында облыстық, Алматы, Астана қалаларының чемпионаттарында 1 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасының біріншілігінде 3 кездесуден кем емес өткізген 1 орын.

I спорттық разряд:
Жыл бойында қала масштабынан төмен емес, 1-ші разрядты 6 спортшыны жеңу немесе 2-ші разрядты 10 спортшыны жеңу.

II спорттық разряд:
Жыл бойында қала масштабынан төмен емес, 2-ші разрядты 6 спортшыны жеңу немесе 3-ші разрядты 10 спортшыны жеңу.

III спорттық разряд:
Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда, спортпен шұғылдануды жаңа бастаған 4 спортшыны жеңу.

I жасөспірім разряды:
Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда, 1-ші жасөспірім разрядты 6 спортшыны жеңу немесе 2-ші разрядты 10 спортшыны жеңу.

II жасөспірім разряды:
Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда, 3-ші жасөспірім разрядты 6 спортшыны жеңу

     III жасөспірім разряды:
      1 жыл бойында жүйелі түрде айналысып, техникалық әдістерді меңгерген, 3 кездесуден кем өткізбеген спортшы.
      Ескертулер: Жасөспірім разрядтағы спортшылар ересектер тобына өткен жағдайда 1 разряд төмен разрядқа теңеседі.

МУАЙТАЙ (ТАЙБОКС)

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионатында1-3 орын;
      Азия чемпионаттары, әлем кубогі, ересектер арасында Король кубогінде (кіші әлем чемпионаты) 1 орын;
      Ересектер арасында Жабық ғимараттардағы Азия ойындарында 1-2 орын;
      (SportAccord Combat Games). ХОК эгидасында ересектер арасындағы шығыс жекпе-жек түрлері бойынша бүкіләлемдік ойындарында 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогінде 1 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-4 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогінде 2-3 орын;
      Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында Облыстық және Алматы, Астана қалаларының чемпионаттарында 1 орын.

I спорттық разряд:
Жыл бойына 1 разрядтан төмен емес 6 спортшыны немесе 2 разрядтан төмен емес 10 спортшыны, қала масштабынан төмен емес жарыстарда жеңу.

II спорттық разряд:
Жыл бойына 2 разрядтан төмен емес 6 спортшыны немесе 3 разрядтан төмен емес 10 спортшыны, қала масштабыннан төмен емес жарыстарда жеңу.

III спорттық разряд:
Жыл бойына, кез келген масштабтағы жарыстарда жаңа айналысуды бастаған 4 спортшыны жеңу.

I жасөспірімдер разряды:
Жыл бойына 1-ші жасөспірім разрядты 6 спортшыны жеңу немесе 2-ші жасөспірім разрядтан төмен емес 10 спортшыны кез келген масштабтағы жарыстарда жеңу.

II жасөспірімдер разряды:
Жыл бойына кез келген масштабтағы жарыстарда 3-ші разрядты 6 спортшыны жеңу.

     III жасөспірімдер разряды:
      Жыл бойында 3 кездесуден кем өткізбеген, техникалық әдістерді меңгерген, жүйелі түрде айналысқан спортшы.
     Ескертулер: Жасөспірім разрядтағы спортшылар ересектер тобына өткен жағдайда 1 разряд төмен разрядқа теңеседі.

ПАУЭРЛИФТИНГ, ЖАТЫП СЫҒЫМДАУ ҮШСАЙЫСТАН БІРЫҢҒАЙ КИІМСІЗ
Ерлер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			150	140	130	120	110	95	80
36			180	160	150	140	130	110	95
40			220	200	180	160	150	130	110
44			260	230	210	190	170	150	130
48			300	260	230	210	190	170	150
53	420	380	340	290	260	230	210	190	170
59	480	440	380	320	290	260	230	210	190
66	540	500	420	350	320	290	260	230	210
74	600	550	450	380	350	320	290	260	230
83	650	590	490	420	380	350	320	290	260
93	700	630	530	460	410	380	350	310	290
105	740	670	560	490	440	410	375	330	310
120	770	700	600	520	470	440	400	350	325
+	800	730	630	550	500	460	420	370	340

Әйелдер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			125	110	100	92,5	85	77,5	70
36			150	125	110	100	92,5	85	77,5
40			175	140	125	110	100	92,5	85
43	250	225	200	155	140	125	110	100	92,5
47	270	250	225	170	155	140	125	110	100
52	300	275	250	185	170	155	140	125	110
57	330	300	270	200	185	170	155	140	125
63	360	325	290	230	200	185	170	155	140
72	390	350	320	260	230	200	185	170	155
84	420	380	350	290	260	230	200	185	170
+	450	400	365	315	290	260	230	200	185

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ)
      Әлем, Азия чемпионаттары мен әлем кубогында нормативтерді орындаған жағдайда (ерлер және әйелдер)
      әлем чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1-3 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      әлем кубогында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Азия чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      арадагерлер арасындағы әлем чемпионатында барлық салмақ дәрежесінде 1 орын, егер кемінде 5 қатысушы қатысса;

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионаты мен Кубогында және жастар арасындағы ҚР чемпионатында нормативтерді орындаған жағдайда беріледі;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер (СШҮ)
      облыс чемпионаты мен кубогында беріледі;
      спорттық разрядтар қала көлеміндегі жарыстарда беріледі;

ШТАНГАНЫ ЖАТЫП КЛАССИКАЛЫҚ СЫҒЫМДАУ КИІМСІЗ
Ерлер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			50	45	40	35	30	25	20
36			57,5	50	45	40	35	30	25
40			65	57,5	50	45	40	35	30
44			72,5	65	57,5	50	45	40	35
48	100	90	80	72,5	65	57,5	50	45	40
53	115	100	90	80	72,5	65	57,5	50	45
59	130	115	100	90	80	72,5	65	57,5	50
66	145	130	115	100	90	80	72,5	65	57,5
74	160	145	130	115	100	90	80	72,5	65
83	175	160	145	130	115	100	87,5	80	72,5
93	190	175	160	140	125	110	95	87,5	80
105	205	190	170	150	135	120	102,5	95	87,5
120	220	200	180	160	145	130	110	102,5	95
+	230	210	190	170	155	140	120	110	102,5

Әйелдер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			40	35	30	27,5	25	22,5	20
36			45	40	35	30	27,5	25	22,5
40			50	45	40	35	30	27,5	25
43	65	60	55	50	45	40	35	30	27,5
47	72,5	65	60	55	50	45	40	35	30
52	80	72,5	65	60	55	50	45	40	35
57	87,5	80	72,5	65	60	55	50	45	40
63	95	87,5	80	72,5	65	60	55	50	45
72	105	95	87,5	80	72,5	65	60	55	50
84	115	105	95	87,5	80	72,5	65	60	55
+	125	115	105	95	87,5	80	72,5	65	60

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ)
      Әлем, Азия чемпионаттары мен әлем кубогында нормативтерді орындаған жағдайда (ерлер және әйелдер) әлем чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1-3 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Әлем кубогында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Азия чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      арадагерлер арасындағы әлем чемпионатында барлық салмақ дәрежесінде 1 орын, егер кемінде 5 қатысушы қатысса;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер (СШҮ)
      облыс чемпионаты мен кубогында беріледі;
      спорттық разрядтар қала көлеміндегі жарыстарда беріледі;

ПАУЭРЛИФТИНГ

Ерлер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			170	150	140	130	120	110	100
36			210	180	160	150	130	120	110
40			250	210	190	170	150	140	130
44			300	250	230	200	180	160	150
48	450	400	350	290	260	230	210	190	170
53	520	470	400	320	290	260	230	210	190
59	590	540	445	360	320	290	260	230	210
66	660	600	495	400	350	320	290	260	230
74	720	660	535	440	390	360	320	290	260
83	780	710	570	480	430	390	350	310	290
93	830	750	600	520	470	420	380	330	310
105	870	790	640	560	500	460	400	350	330
120	900	820	680	600	530	490	430	375	350
+	930	840	720	620	550	510	460	400	375

әйелдер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			140	120	110	100	90	80	70
36			165	135	120	110	100	90	80
40			200	155	135	120	110	100	90
43	310	265	230	175	150	135	120	110	100
47	340	287,5	255	190	165	150	135	120	110
52	370	315	280	210	180	165	150	135	120
57	400	342,5	305	230	200	180	165	150	135
63	440	375	330	255	220	200	180	165	150
72	470	400	360	285	250	230	200	180	165
84	500	435	395	330	285	260	220	200	180
+	530	460	415	360	320	285	250	220	200

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ)
      Әлем, Азия чемпионаттары мен әлем кубогында нормативтерді орындаған жағдайда (ерлер және әйелдер)
      Әлем чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1-3 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Әлем кубогында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Азия чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      арадагерлер арасындағы әлем чемпионатында барлық салмақ дәрежесінде 1 орын, егер кемінде 5 қатысушы қатысса;

ШТАНГАНЫ ЖАТЫП СЫҒЫМДАУ

Ерлер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			55	50	45	40	35	30	25
36			62,5	55	50	45	40	35	30
40			70	62,5	55	50	45	40	35
44			80	70	62,5	55	50	45	40
48	115	100	90	80	70	62,5	55	50	45
53	130	115	100	90	80	70	62,5	55	50
59	152,5	135	115	105	90	80	70	62,5	55
66	175	155	135	120	102,5	90	77,5	70	62,5
74	195	175	155	135	115	100	85	77,5	70
83	215	195	175	150	130	110	92,5	85	77,5
93	235	210	190	160	140	120	100	92,5	85
105	250	225	200	170	150	130	110	100	92,5
120	265	240	215	180	160	140	120	110	100
+	275	250	225	190	170	150	130	120	110

әйелдер

с/к	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iжасөсп	IIжасөсп	IIIжасөсп
32			45	40	35	30	27,5	25	22,5
36			50	45	40	35	30	27,5	25
40			55	50	45	40	35	30	27,5
43	80	72,5	62,5	55	50	45	40	35	30
47	90	80	70	62,5	55	50	45	40	35
52	100	87,5	77,5	70	62,5	55	50	45	40
57	110	95	85	77,5	70	62,5	55	50	45
63	120	102,5	92,5	85	77,5	70	62,5	55	50
72	130	110	100	92,5	85	77,5	70	62,5	55
84	142,5	120	110	100	92,5	85	77,5	70	62,5
+	155	130	120	110	100	92,5	85	77,5	70

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ)
      Әлем, Азия чемпионаттары мен әлем кубогында нормативтерді орындаған жағдайда (ерлер және әйелдер)
      Әлем чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1-3 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Әлем кубогында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      Азия чемпионатында ерлер мен әйелдер арасында 1 орын, егер салмақ дәрежесінде кемінде 5 қатысушы қатысса және «Қазақстан Ресубликасының спорт шебері» атағы болса;
      арадагерлер арасындағы әлем чемпионатында барлық салмақ дәрежесінде 1 орын, егер кемінде 5 қатысушы қатысса;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер (СШҮ)
      облыс чемпионаты мен кубогында беріледі;
      спорттық разрядтар қала көлеміндегі жарыстарда беріледі.

ПРЕЗИДЕНТТІК КӨПСАЙЫС (ПОЛИАТЛОН)
Разрядтық нормативтер (Халықаралық полиатлон қауымдастығының (МАП) кестесі бойынша нәтижелерді бағалау)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      –разрядтық нормативтерді орындау және мыналарды иелену:
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы әлем Кубогында 1 орын;
      Ересектер арасындағы әлем Кубогында 1-3 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері разрядтық нормативтерді орындау:
      - Қазақстан Республикасының чемпионаттары мен кубогында;
      - Қазақстан Республикасы Спартакиадасының финалдық жарыстарында;
      - Қазақстан Республикасының Халық ойындарында;
      - Қазақстан Республикасының Жастар ойындарында;
      - Қазақстан Республикасы Ауыл спорты ойындарының финалдық жарыстарында.
     Разрядтық нормативтерді орындау шарттары
      Президенттік көпсайыстан (полиатлоннан) барлық біліктілік жарыстары ҚР президенттік көпсайыс және ХПО қағидалары бойынша өткізіледі. Жарыс нәтижелері «Президенттік көпсайыстан (полиатлоннан) және 2011 жылғы президенттік сынақтардың түрлерінің нәтижелерін бағалау кестесі бойынша»; «2002 жылғы полиатлон нәтижелерін бағалау кестесі бойынша»; «ХПО (халықаралық полиатлон одағы) Кеңесі 06.10.2012 ж. бекіткен 1000-ұпайлық нәтижелерді бағалау кестесі бойынша бағаланады.

Разрядтар мен атақтарды беру шарттары

      1. ХДСШ және СШ   атақтары спортшыларға БСС мен Президенттік көпсайыстың ҚР күнтізбесіне енгізілген жарыстардың нәтижелері бойынша беріледі, егер разрядтық нормативтерді орындаса;
      2. СШҮ разряды облыстық немесе облыс орталықтары, Астана мен Алматы қ.қ., сондай-ақ тиісті СБФ мен спорт ведомстволарының жарыс нәтижелері бойынша КМС спортшыларға беріледі, егер разрядтық нормативті орындаса.
      3. I разряд аудандықтан кем емес жарыс нәтижелері бойынша беріледі.
      4. ХДСШ және СШ атақтары 16 жастан, СШҮ разряды - 14 жастан, I және II разрядтар - 12 жастан, III разряд пен 1,2және 3жасөспірімдер разрядтары - 10 жастан бастап беріледі.
      ЕРЛЕР МЕН ӘЙЕЛДЕРДІҢ РАЗРЯДТЫҚ НОРМАТИВТЕРІ 100-ұпайлық және 1000-ұпайлық кестелер.

Қысқы Президенттік көпсайыс (полиатлон). 16 жас және одан жоғары жастағылар.

БАҒДАРЛАМАЛАР/

АТАҚТАР ЖӘНЕ РАЗРЯДТАР

ХДСШ

СШ

СШҮ

III

Үшсайыс

100 ұпай

1000 ұп

100 ұп

1000 ұп

100 ұп

1000 ұп

100 ұп

1000 ұпай

100 ұп

1000 ұп

100 ұп

1000 ұп

1. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 10км (ер)/5км(әйелдер).

270

2500

235

2250

195

2000

155

1650

120

1300

1000

2. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 5км (ер)/3км(әйелдер).

195

2000

155

1650

120

1300

1000

3. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 3 км/2км (ер)/2км/1км(әйелдер).

155

1650

120

1300

1000

Қоссайыс

1. Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 10км/5км/3км (ер)/5км 3 км/2км(әйелдер)..

1000

600

2. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 10км/ 5км/3км (ер)/5км/3км/2км(әйелдер).

1000

600

Шаңғыроллерлік президенттік көпсайыс (полиатлон)

БАҒДАРЛАМАЛАР/АТАҚТАР және РАЗРЯДТАР

ХДСШ

СШ

СШҮ

III

Үшсайыс

100ұп

1000ұп

100ұп

1000ұп

100ұп

1000ұп

100ұп

1000ұп

100ұп

1000ұп

100ұп

1000ұп

1. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғыроллерлік жарыс 10км (ер)/5км(әйелдер).

270

2500

235

2250

195

2000

155

1650

120

1300

1000

2. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғы роллерлік жарысы 5км (ер)/3км(әйелдер).

195

2000

155

1650

120

1300

1000

3. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Шаңғы роллерлік жарысы 3 км/2км (ер)/2км/ км(әйелдер).

155

1650

120

1300

1000

Қоссайыс

1. Күш гимнастикасы; Шаңғы роллерлік жарысы 10км /5км/ 3км (ер)/5км/3км/2км (әйелдер).

1000

600

2. III ВП немесе ПП ату; Шаңғы роллерлік жарысы 10км /5км/ 3км (ер)/5км/3км/2км (әйелдер).

1000

600

Жазғы Президенттік көпсайыс. 16 жас және одан жоғары жастағылар.

Бағдарламалар/атақтар мен разрядтар	ХДСШ		СШ		СШҮ		I		II		III
Бессайыс	100ұп	1000ұп	100ұп	1000ұп	100ұп	1000ұп	100ұп	1000ұп	100ұп	1000 ұп	100ұп	1000ұп
1.Жүгіру 100м; Жарақты лақтыру(700/500г); Жүзу 100м/50м; Жүгіру 3000м(ер)/2000м(әйел); III ВП немесе ПП ату .	410	4100	375	3800	320	3300	260	2800	190	2100	120	1400
2. Жүгіру 100м; Күш гимнастикасы; Жүзу 100м; Жүгіру 3000м(ер)/2000м(әйел); III ВП немесе ПП ату .	_	_	375	3800	320	3300	260	2800	190	2100	120	1400
3. Жүгіру 60м; Гранат немесе доп лақтыру; Жүзу 50м; Жүгіру 1000м/2000м; III ВП немесе ПП ату .	_	_	_	_	320	3300	260	2800	190	2100	120	1400
Төртсайыс
1. Жүгіру 60м;Жүзу 100м; Жүгіру 3000м/2000м(ер)/2000м/1000м(әйел); III ВП немесе ПП ату .	340	3400	310	3100	265	2750	210	2300	160	1600	120	1200
2. Жүгіру 100м; Жарақты лақтыру (700/500г); Жүзу 100м; Жүгіру 3000м/2000м(ер)/2000м/1000м(әйел).	_	_	310	3100	265	2750	210	2300	160	1600	120	1200
3. Жүгіру 60м; Жүзу 50м; Жүгіру 2000м/1000м; III ВП немесе ПП ату .	_	_	_	_	265	2750	210	2300	160	1600	120	1200
4. Жүгіру 60м/100м; Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/2000м/3000м; III ВП немесе ПП ату .	_	_	_	_	265	2750	210	2300	160	1600	120	1200
Жабық ғимараттағы төртсайыс
1. Жүгіру 60м; Жүзу 100м; Жүгіру 2000м(ер)/1000м(әйел); III ВП немесе ПП ату .	340	3400	310	3100	265	2700	210	2300	160	1600	120	1200
Үшсайыс
1. Жүгіру 60м; Жүзу 100м; Жүгіру 3000м(ер)/2000м(әйел)	_	_	_	_	200	2100	160	1650	120	1200	80	800
2.Жүзу 100м; III ВП немесе ПП ату . Жүгіру 3000м(ер)/2000м(әйел)	_	_	_	_	200	2100	160	1650	120	1200	80	800
3. Жүгіру 60м/100м; Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/2000м/3000м	_	_	_	_	200	2100	160	1650	120	1200	80	800
4. III ВП немесе ПП ату; Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/2000м	_	_	_	_	200	2100	160	1650	120	1200	80	800
5. Жүгіру 60м; Жүзу 50м; Жүгіру 1000м/2000м	_	_	_	_	_	_	160	1650	120	1200	80	800
6. Күш гимнастикасы; Орнында тұрып ұзындыққа қарғу; Жүгіру 1000м/2000м/3000м	_	_	_	_	_	_	160	1650	120	1200	80	800
Қоссайыс
1.Жарақты немесе допты лақтыру; Жүгіру 1000м/2000м/3000м	_	_	_	_	_	_	_	_	90	900	60	600
2. III ВП немесе ПП ату; Жүгіру 500м/1000м(әйел)/1000м/2000м/3000м(ер)	_	_	_	_	_	_	_	_	90	900	60	600
3. Күш гимнастикасы; Жүгіру 500м/1000м әйел)/1000м/2000м/3000м (ер)	_	_	_	_	_	_	_	_	90	900	60	600
4.Жүзу 50м/100м; Жүгіру 1000м/2000м/3000м	_	_	_	_	_	_	_	_	90	900	60	600
Ең аз ұпай саны (түрде)	_	_	40	400	40	400	30	300	30	300	20	200

15 жас және одан кіші жасөспірімдер мен қыздардың разрядтық нормативтері Жазғы президенттік көпсайыс (полиатлон)

бағдарламалар/ разрядтар	СШҮ		I		II		III		1-жасөс		2-жасөс		3-жасөсп
бессайыс	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп
1. III ВП немесе ПП ату . Жүгіру 30м/60м; Жүзу 25м/50м; жарақты лақтыру 300г(қыз)/500г(ұл); Жүгіру 2000м(қыз)/1000м(ұл)	350	3500	280	2900	210	2200	190	2000	180	1900	160	1700	120	1400
2. III ВП немесе ПП ату . Жүгіру 30м/60м; Жүзу 25м/50м; Доп лақтыру 150г; Жүгіру 2000м(ұл)/1000м(қыз)	_	_	280	2900	210	2200	190	2000	180	1900	160	1700	120	1400
3. Жүгіру 30м/60м; Жүзу 25м/50м; Доп лақтыру 150г; Жүгіру 1000м/1500м/2000м; Күш гимнастикасы; Орнында тұрып ұзындыққа секіру	_	_	_	_	210	2200	190	2000	180	1900	160	1700	120	1400
Төртсайыc
1. III ВП немесе ПП ату ; Жүгіру 60м; Жүзу 50м; Жүгіру 2000м(ұл)/1000м(қыз)	280	2900	210	2200	190	2000	180	1900	160	1700	120	1400	95	1000
2. III ВП немесе ПП ату . Жүгіру 30м/60м; Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	220	2300	170	1800	155	1650	140	1500	130	1300	95	1000
3. Жүгіру 30м/60м; Жүзу 25м/50м; Доп лақтыру; Жүгіру 1000м/1500м/2000м	_	_	220	2300	170	1800	155	1650	140	1500	130	1300	95	1000
4. Жүгіру 30м/60м; Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/1500м/2000м; Орнында тұрып ұзындыққа секіру	_	_	_	_	170	1800	155	1650	140	1500	130	1300	95	1000
Жабық ғимараттардағы төртсайыс
1. Жүгіру 50м/60м; III ВП немесе ПП ату ; Жүзу 50м; Жүгіру 2000м(ұл)/1000м(қыз)	280	2900	210	2200	190	2000	180	1900	160	1700	120	1400	95	1000
Үшсайыс
1. Жүгіру 30м/60м; Жүзу 25м/50м; Жүгіру 1000м/1500м/2000м	_	_	_	_	_	_	115	1200	105	1100	95	1000	75	800
2. III ВП немесе ПП ату . Жүзу 25м/50м; Жүгіру 1000м/1500м/2000м	_	_	_	_	_	_	115	1200	105	1100	95	1000	75	800
3. III ВП немесе ПП ату . Күш гимнастикасы Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	115	1200	105	1100	95	1000	75	800
4. Жүгіру 30м/60м; Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	115	1200	105	1100	95	1000	75	800
5. Күш гимнастикасы; Доп лақтыру; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	115	1200	105	1100	95	1000	75	800
6. . Күш гимнастикасы; Орнында тұрып ұзындыққа секіру; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	115	1200	105	1100	95	1000	75	800
Қоссайыс
1. Доп немесе гранат лақтыру; 300г(қыз)/500г(ұл) ; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	_	_	75	750	65	650	55	550
2. III ВП немесе ПП ату ; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	_	_	75	750	65	650	55	550
3. . Күш гимнастикасы; Жүгіру 1000м/1500м/2000м.	_	_	_	_	_	_	_	_	75	750	65	650	55	550
4. Жүзу 25м/50м; Жүгіру 1000м/1500м/2000м	_	_	_	_	_	_	_	_	75	750	65	650	55	550
Ең аз саны түрде	40	400	30	300	30	300	30	300	20	200	20	200	10	150

Қысқы президенттік көпсайыс (полиатлон)

бағдарламалар/ разрядтар	СШҮ				I		II		III		1-жасөс			2-жасөс		3-жасөс
Үшсайыс	100ұп		1000ұп		100ұп	1000ұп	100ұп	1000ұп	100ұп	1000ұп	100ұп		1000ұп	100ұп	1000ұп	100ұп	1000ұп
1. III ВП немесе ПП ату . Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 5км/3км/2км/1км(ұл)/3км/2км/1км(қыз)	195		2000		155	1600	120	1300	110	1200	100		1100	90	1000	75	800
Қоссайыс
1. Күш гимнастикасы; Шаңғы жарысы 5км/3км/2км/1км(ұл )/3км/2км/1км(қыз)		_		_	_	_	_	_	_	_	75	800		65	650	55	550
2. III ВП немесе ПП ату . Шаңғы жарысы 5км/3км/2км/1км (ұл )/3км/2км/1км(қыз)		_		_	_	_	_	_	_	_	75	800		65	650	55	550
Ең аз саны түрде		40		400	30	300	30	300	30	300	20	200		20	200	10	150

Шаңғыроллерлік президенттік көпсайыс (полиатлон)

бағдарламалар/ разрядтар	СШҮ		I		II		III		1-жасөсп		2-жасөс		3- жасөс
үшсайыс	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп	100 ұп	1000 ұп
1. III ВП немесе ПП ату . Күш гимнастикасы Шаңғыроллерлік жарысы 5км/3км/2км/1км(ұл )/3км/2км/1км(қыз)	195	2000	155	1600	120	1300	110	1200	100	1100	90	1000	75	800
Ең аз саны түрде	40	400	30	300	30	300	30	300	20	200	20	200	10	150

      Көпсайыс бағдарламасына енгізілген спорт түрлері
     1.ҚЫСҚЫ – пневматикалық винтовкадан ату, күш гимнастикасы, шаңғы жарысы.
     2. ЖАЗҒЫ - пневматикалық винтовкадан ату, 60,100 м-ге жүгіру, лақтыру (гранат, доп), күш гимнастикасы, орнында тұрып ұзындыққа секіру, 25,50,100м-ге,1000,2000,3000 м-ге жүзу.
     Ескертпе: өткізетін ұйымның ұйғаруына қарай көпсайыс спорт түрлерінің кез келгенімен үйлесіп өткізіледі.

ЖАҒАЖАЙ ФУТБОЛЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан құрамасының сапында Әлем кубогында 1 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан құрамасының сапында Еуропа кубогының ұтысында 1 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 2 жыл қатарынан 2 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігінен үміткер
      Спорттық және футбол клубтары арасындағы Қазақстан Республикасы кубогында ақтық мәреге шыққан команданың құрамында қатысу;
      Спорттық және футбол клубтары арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-4 орындарды иеленген команданың құрамында қатысу.

Атақтарды беру шарттары:

Қазақстан Республикасының ХДСШ және СШ атақтары мен СШҮ разряды ойындардың 50% қатысса беріледі. I, II, III разрядтар; I, II, III жасөспірімдер разрядтары – келесі орындарды иелеген командалар құрамаында қатысса беріледі:

Жарыстардың атауы	Командалар саны	I разряд	II разряд	III разряд	I ж/ө	II ж/ө	III жасөс.разряды
Қазақстан Республикасы мен Алматы қ. біріншілігі	кемінде 6 команда	1-3	4-6	7-10	1-3	4-6	7-10
Қазақстан Республикасы мен Алматы қ. Кубогы	кемінде 12 команда	1-3			1-3
Әуесқой футболшылар арасындағы Қазақстан Кубогы	Финал 10	2-6	7-10
Өңіраралық бірлестіктердің, футбол федерациясы құрама командалары арасындағы Қазақстан біріншілігі (18 жасқа дейін)	Финал 10	3-6	7-10
Спорт мектептері арасындағы Қазақстан біріншілігі (17 жасқа дейін)	Финал 12	3-6	7-12
Спорт мектептері арасындағы Қазақстан біріншілігі (16 жасқа дейін)	Финал 12	1-2	3-4	5-6	4-5	5-6
Өңіраралық бірлестіктердің, футбол федерациясы құрама командалары арасындағы Қазақстан біріншілігі (15 жасқа дейін)	Финал 10	1	2-3	4-6	7-10
Спорт мектептері арасындағы Қазақстан Кубогы (14 жасқа дейін)	Финал 10		1	2-3	4-6	7-10
Қаланың, ауданның біріншілігі	кемінде 12	1	2-3	4-6	1-3	4-6	7-10
Қаланың, ауданның кубогы	кемінде 12		1	2-3	1	2-3
Бүкілқазақстандық оқушылар спартакиадасы (12-13 жас)	12				1	2-3	4-6

ПАНКРАТИОН, ГРЕППЛИНГ және ММА, БРАЗИЛИЯЛЫҚ ДЖИУ ДЖИТСУ
(аралас жауынгерлік өнер)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ)
      Ересектер арасындағы жауынгерлік өнерден Әлем Ойындарында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Әлем кубогында 1 орын.
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын.
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын.
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер (СШҮ) иелену:
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-4 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орын.
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 2-3 орын;
      Жеткіншектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Жасөспірімдер мен қыздар арасындағы (кадеттер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1-2 орын;
      Жеткіншектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      Жеткіншектер арасында Қазақстан Республикасы Оқушылар спартакиадасында 1-3 орын;
      Жасөспірімдер мен қыздар арасындағы (кадеттер) Қазақстан Республикасы Оқушыларының спартакиадасында 1-2 орын;
      Ересектер мен жастар арасындағы «Федерация кубогы» (шеберлік біліктілік турнирі) республикалық турнирінде 1-3 орын;
      Жеткіншектер арасындағы «Федерация кубогы» (шеберлік біліктілік турнирі) республикалық турнирінде 1 орын;
      Бұқаралық-спорттық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына енгізілген Ересектер, жастар және жеткіншектер арасындағы Ашық республикалық турнирлерде 1 орын;
     Ескертпе: Қазақстан Республикасы СШҮ нормативін орындағанда жарыстар ҰПФ, ФИЛА және ХПФ қабылдаған ережелерге сәйкес өтуі тиіс.

І разряд
Жыл бойы І разрядтағы әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу немесе қалалықтан төмен емес жарыстарда ІІ разрядты спортшылардан 16 рет жеңіске жету.

ІІ разряд
Жыл бойы аудандықтан төмен емес жарыстарда ІІ разрядты спортшылардан 6 рет жеңіске жету.

ІІІ разряд
Жыл бойы ІІІ разрядтағы спортшыларды 4 рет жеңу немесе кез келген жарыстарда жаңадан келген спортшыларды 8 рет жеңу.

І Жасөспірімдер разряды
Облыстық, қалалық жасөспірімдер біріншілігінде 1 орын иелену, егер аталған салмақ дәрежесінде кемінде І жасөспірімдер разряды бар 4 спортшы қатысса немесе кез келген жарыста ІІ спорттық разряды бар спортшыларды 10 рет жеңсе;

ІІ Жасөспірімдер разряды
Жыл бойы ІІІ жасөспірімдер разрядындағы спортшыларды 4 рет кез келген жарыстарда жеңу.

ІІІ Жасөспірімдер разряды
Кемінде 5 кездесуге қатысса.

     Спортшылардың салмақ дәрежелері:
      Балалар – 1 дәреже (8 жас және одан кіші);
      Балалар- 2 дәреже (9-11 жас);
      Жасөспірімдер мен қыздар (кадеттер) (12-14 жас);
      Жеткіншектер (15-17 жас);
      Жастар (18-20 жас);
      Ересектер (21 жас және жоғары);
      Ардагерлер – 1 дәреже (36-45 жас);
      Ардагерлер – 2 дәреже (46-54 жас);
      Ардагерлер – 3 дәреже (55 жас және одан жоғары);

- Назар аударыңыз! Ұлттық федерациядан (ҰПФ) және Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру агенттігінен спорттық атақ алуға үміткер барлық спортшылар өзімен бірге ҰПФ-ның төлқұжатын әкелуі тиіс.

ҚОЯН ҚОЛТЫҚ ҰРЫС

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында әлем кубогы кезеңінің финалында жеке есепте 1 орын;
      Азия және Европа чемпионатында ересектер арасында 1 орын;

Қазақстан Республикасының спорт шебері

      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Қазақстан Республикасының спорт шебері Р.Мұқановты еске алуға арналған ересектер арасындағы республикалық ашық турнирде 1 орын;
      Республикалық Ұлан Қолбасшысының Кубогыңда 1 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-4 орын;
      Жастар арасындағы ҚР чемпионатында 2-3 орын;
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының Кубогында 2-3 орын;
      Қазақстан Республикасының спорт шебері Р.Мұқановты еске алуға арналған ересектер арасындағы республикалық ашық турнирде 2-3 орын;
      16-18 жастағы жасөспірімдер мен қыздар арасындағы ҚР біріншілігінде 1-3 орын;
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. Чемпионатында 1орын.
      ҚР ҰҚК мен шекара қызметі, ҚР ІІМ; ҚР Қорғаныс министірлігі және Орталық Динамо Қоғамының Чемпионаты мен Спартакиадаларында 1-3 орын.

     І спорттық разряд
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 4-7 орын;
      жасөспірімдер мен қыздар арасындағы ҚР біріншілігінде 1-3 орын;
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. Чемпионатында 2 орын.

     ІІ спорттық разряд
      жасөспірімдер мен қыздар арасындағы ҚР біріншілігінде 3-5 орын;
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. Чемпионатында 3-4 орын.

     ІІI спорттық разряд
      Облыстық және Алматы мен Астана қ.қ. Чемпионатында 5-7 орын.
      Аудандық және қалалық чемпионатта 1орын

І жасөспірімдер разряды
1-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды бір жыл бойы 6 рет жеңу;

ІІ жасөспірімдер разряды
2-ші жасөспірімдер разряды бар спортшыларды бір жыл бойы 5 рет жеңу;

БАЛЫҚ АУЛУ СПОРТЫ
(жылтыр қармақпен қыста аулау, қыста жылтырауықпен аулау, жазда қалтқы қармақпен аулау, жағалаудан спиннингпен аулау, боттан, фидерден спиннингпен аулау)

     Қазақстан Республикасы халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Әлем чемпионатында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-3 орын;
      Әлем кубогында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1 орын;
      Еуропа чемпионатында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-3 орын;
      Клубтар арасындағы әлем чемпионатында тиісті балық аулау кезеңдері бойынша жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-3 орын;
      Әлем кубогында, чемпионатында балықтардың жеке түрлерін аулау бойынша жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шебері:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасы кубогында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1 орын;
      Қазақстан Республикасы чемпионатында командалық жарыстарда жеке есепте 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасы кубогында командалық есепте 1 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, кубогында, біріншілігінде жеке командалық жарыстарда 3-6 орын;
      Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясы чемпионатында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-4 орын;
      Алматы қаласының чемпионатында, біріншілігінде, кубогында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-3 орын;
      Өңірлік жарыстардың (немесе кубок жүлдесінде) жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-3 орын (кемінде 3 спорт шеберіне үміткер спортшы немес 3 спорт шебері қатысқан жағдайда);
      Алматы қаласының аймақтық спорттық ұйымдарының немесе өңірлік құрылымдардың жеке командалық жарыстарда жеке есепте 1-2 орын (1 разрядты кемінде 5 спортшы немесе 3 спорт шеберіне үміткер спортшы қатысқан жағдайда);
      Қалалық (кемінде 1 млн. тұрғыны бар) жеке есептік жарыстарда 1 орын (1 разрядты кемінде 5 спортшы немесе 3 спорт шеберіне үміткер спортшы қатысқан жағдайда).

     I разряд:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, біріншілігінде, кубогынде жеке командалық жарыстарда жеке есепте 7-15 орын;
      Алматы қаласының чемпионатында, біріншілігінде, кубогынде жеке командалық жарыстарда жеке есепте 4-10 орын;
      Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясының өңірлік жарыстарында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 4-10 орын;
      Алматы қаласының аймақтық спорттық ұйымдарының немесе өңірлік құрылымдардың жеке командалық жарыстарда жеке есепте 3-7 орын (1 разрядты кемінде 5 спортшы немесе 3 спорт шеберіне үміткер спортшы қатысқан жағдайда)
      Қалалық чемпионатта, біріншілікте (кемінде 500 мың тұрғыны бар) жеке есепте 1-5 орын;
      Қалалық және аймақтық (кемінде 500 мың тұрғыны бар) жеке есептік жарыстарда 1-3 орын.

     II разряд:
      Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясының чемпионаттарында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 13-17 орын;
      Алматы қаласының чемпионатында, біріншілігінде, кубогында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 11-20 орын;
      Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясының өңірлік жарыстарында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 11-15 орын;
      Өңірлік (аймақтық құрылымдары бар) жеке командалық жарыстарда жеке есепте (Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясы субьектілері) 8-12 орын;
      Қалалық чемпионатта (кемінде 500 мың тұрғыны бар) жеке есепте 6-10 орын;
      Қалалық және аймақтық (аймақтық бөлімдері жоқ) жеке есептік жарыстарда 4-6 орын;
      Кемінде 15 адам қатысқан бастапқы ұйымдардағы жеке есептік жарыстарда 1-3 орын.

     III разряд:
      Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясының чемпионаттарында жеке командалық жарыстарда жеке есепте 18-20 орын;
      Өңірлік жеке командалық жеке командалық жарыстарда жеке есепте 16-20 орын;
      Өңірлік (аймақтық құрылымдары бар) жеке командалық жарыстарда жеке есепте (Қазақстан Республикасы Балық аулау федерациясы субьектілері) 13-15 орын;
      Қалалық чемпионатта (кемінде 500 мың тұрғыны бар) жеке есепте 11-15 орын;
      Аймақтық (аймақтық бөлімдері жоқ) жеке есептік жарыстарда 7-10 орын;
      Кемінде 15 адам қатысқан ұйымдар біріншілігіндегі жеке есептік жарыстарда 4-7 орын немесе кемінде 10 адам қатысқан жеке есепте 1-3 орын.

САМБО

Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері

      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Әскери самбодан әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Бүкіләмдік универсиада да 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Бүкіләлемдік ойындарда 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы әлем кубогі кезеңінің финалында жеке есепте 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын;
      Самбо шеберлері арасындағы әлем чемпионатында 1 орын.
     Ескерту: «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағы көрсетілген жарыста қатардан шығу жүйесі бойынша кемінде 12 қатысушы, немесе айналма жүйеде 8-10 қатысушы болғанда, спортшы 3 (үш) жеңіске жеткен жағдайда беріледі.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасында (ерлер, әйелдер) Қазақстан Республикасының Кубогінде 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      23 жасқа дейінгі Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Қабанбай батырды еске алуға арналған ересектер арасындағы халықаралық турнирде 1 орын;
      КСРО-ның батыры Т.Көмекбаевты еске алуға арналған ересектер арасындағы халықаралық турнирде 1 орын;
      Азия балалары халықаралық турнирінде 1 орын;

     Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-6 орын;
      Жастар арасындағы ҚР чемпионатында 2-6 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы ҚР чемпионатында 1-6 орын;
      Қазақстан Республикасының Федерациясы және Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі бекіткен ересектер арасындағы республикалық турнирлерде 1-6 орын.

І спорттық разряд
Бір жыл ішінде І разрядты әртүрлі спортшыларды 8 (сегіз) рет жеңу немесе облыстық және Алматы, Астана қ.қ. және облыстық ауқымнан кем емес жарыстарда ІІ разрядты спортшыларды 16 (он алты) рет жеңу.

ІІ спорттық разряд
Қала және аудан ауқымынан кем емес жарыстарда бір жыл ішінде ІІ спорттық разряды бар әртүрлі спортшыларды 6 (алты) рет жеңу.

СПОРТТЫҚ ШЫҢҒА ӨРЛЕУ

Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері

      Ерсектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы бүкіләлемдік ойындарда 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы әлем кубогында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-2 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында (бүгінгі күндегі рейтингке сәйкес ең мықты деген 10 спортшы арасынан кем дегенде 6 қатысқан) 1-2 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында (бүгінгі күндегі рейтингке сәйкес ең мықты деген 10 спортшы арасынан кем дегенде 6 қатысқан) 1 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында (бүгінгі күндегі рейтингке сәйкес ең мықты деген 10 спортшы арасынан кем дегенде 6 қатысқан) 1 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері үміткеріне (СШҮ), I, II,III спорттық дәрежелері,1, 2,3 жасөспірім дәрежелері –
Төмендегі формуламен есептелген кем дегенде 10 спортшы қатысқан жарыстарда орын алу:

А = 0,8хК1 + 0,4хК2 + 0,2хК3                А – СШК
В = А + 0,4хК2 + 0,3хК3 + 0,2хК4            В – I спорттық дәреже
С = В + 0,2хК3 + 0,3хК4 + 0,2хК5            С – II спорттық дәреже
D = С + 0,2хК4 + 0,3хК5 + 0,2хК6            D – III спорттық дәреже
Е = D + 0,2хК5 + 0,3хК6 + 0,2хК7            Е – 1 жасөспірім дәрежесі
F = Е + 0,2хК6 + 0,3хК7 + 0,2хК8            F – 2 жасөспірім дәрежесі
G = F + 0,2хК7 +0,6хК8                      G – 3 жасөспірім дәрежесі

Түсініктеме:
К1 – Халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері, Спорт шеберлері
К2 - Спорт шебері кандидаты
К3 - I спорттық разряды
К4 - II спорттық разряды
К5 - III спорттық разряды
К6 - 1 жасөспірім разряды
К7 - 2 жасөспірім разряды
К8 - 3 жасөспірім разряд және разрядсыз спортшылар

Разряд кішіден бүтінге қарай жуықталынады

     Дәрежелік талаптарды орындау шарттары:
      Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері және Қазақстан Республикасының спорт шебері разряды төменде көрсетілген жарыстарында қиындық, шапшаңдық (екілік жарыс, эстафета), боулдерингте (әр-түрлі қиын жолдарда) көпсатылық шарттарын орындаған кезде 15 жастан беріледі,:
      1. Жарыстар табиғи сондай-ақ, қолдан жасалған рельефтерде өткізіледі. Жарыстар өтетін жолдар Қазақстан Республикасының спорттық шыңға өрлеу ережелеріне және жарыстың дәрежесіне сай болу керек.
      2. Жарыстардың дәрежесі бүгінгі күндегі рейтингке сәйкес анықталады, келесі формула бойынша осы жарыстарда қатысқан Қазақстанның ең мықты 10 спортшысы:
      Дәреже = Рс / Ро, (Рс – ұпайлар қосындысы осы жарыстарға қатысқан Қазақстан Республикасының ең мықты 10 спортшысы; Ро – ұпайлар қосындысы қазіргі рейтингке сай Қазақстан Республикасының ең мықты 10 спортшысы).
      3. Спортшылар рейтингі – Қазақстан Республикасының альпинистері және шыңға өрлеу федерациясымен спортшының дәрежелер кестесінде нақты орнын анықтау мақсатында анықталады.

СПОРТТЫҚ БАҒДАРЛАУ
жүгіру (Foot -O), шаңғымен (ski-O), вело-бағдарлау (Mountain-O), мүгедектер арбамен бағдарлау(Trail-O)

     1. Дәрежелік атқару шартын талап ету:
      1.1.Атақтар мен дәрежелер дене шынықтыру және спорт саласындағы тиісті атқарушылық ұйымның күнтізбелік жоспарынада бекітілген ресми жарыстардың нәтижесінде әрбір жас ерекшелігіндегі спортшыға жеке егер жарыстарда аталған бағдарлама бойынша дистанцияны кем дегенде 10 спортшы аяқтағанда, эстафетада 2 немесе 3 кезеңді эстафетада 6 команда, 4 кезеңдік эстафетада 5 команда жарыстың барлық талаптарын орындаған жағдайда беріледі: топтық қашықтық, өзін-өзі жақсы көрсету талапқа сәйкес IOF және   спорттық мөр карта, құрамы ГСК, қатысушылардың дайындық дәрежесі, жарыс дәрежесі және т.б.
      1.1.1. Спорттық разрядтар және ардагерлер топтарының атақтары, MW35 бастап және жоғары, берілмейді.
      1.2. Егер бір жастағы топтың жарысқа қатысушылары спорттық біліктіліктері немесе нәтижелері бойынша кіші топтарға бөлінетін болса, разрядтық талаптар жоғары топта ғана орындалады.
      1.2.1. Бастаушы топтарда, жас ерекшелігіне қарамастан (қосымша әріптік белгіленген, мысалы «А» және «В») спорттық атақтар және разрядтар берілмейді.
      1.3. Жарыста таңдау бойынша разрядтар бірінші ересектерден жоғары емес беріледі.
      1.4. Разрядтар беру және атақтарды есептеу әрбір жас ерекшелітері топтарында ерлер мен әйелдерге жеке жүргізіледі.
      1.5. Жасөспірімдер разряды 14 жасқа дейін беріледі. Ұлдар мен қыздарға ересектер разряды егер осы разрядтар облыстыың, Алматы және Астана қалаларының біріншілігінен төмен емес жарыстарда орындалған болса 14 жастан бастап беріледі, сондай-ақ:
      1.) аудан және карта дәрежесі разряд деңгейіне сәйкес болуы керек (ҚР СБ ережесін қара),
      2.) Дистанция топтар үшін қарастырылған минималды ұзақтықтан қысқа болмауы керек (РВП п.п.4.5.).
      3.) Жеңімпаздың жас ерекшеліктері тобындағы уақыт айырмасы РВП (п.п. 4.5.) 5%-дан артық болмауы керек
      Нәтиженің РВП-дан айырмасы көп болған жағдайда жарыстың дәрежесі автоматты түрде бір сатыға төмендейді.
      1.5.1. Бір күнтізбелік жылдың ішінде 5 қашқытықтан өткен кезде (бір түрлі бағдарлау) және бағдарламаны толық көлемде атқарғанда (алған орынын беру) спортшыға жас ерекшелігі тобына сәйкес 3 жасөспірімдер немесе III ересектер разряды беріледі.
      1.6. СШ атағы 18,19,20 және 21(элита) жас ерекшелітері топтарындағы 16 жасқа толғандарға беріледі.
      1.7. Жеке жарыстар дәрежесі ең жолғары разряды бар, аталған жаттығу бойынша бағдарламаны толық көлемде орындаған 10 спортшының ұпай санымен анықталады.
      1.8.Атақтарды есептеу үшін спорттық разрядтарды ұпай санымен бағалау:

Атақ, разряд	СЕСШ, ХД СШ, ҚР СШ	СШҮ	I д.	II д.	III p.	б/р е.	1 ж.	2 ж.	3ж.	б/р ж.
ұпайлар	100	50	25	12	6	0,5	3	2	1	0,3

      1.9. Эстафетадағы жарыстың дәрежесі эстафетаның барлық кезеңдерін аяқтап, 2 немесе 3 кезеңдік эстафетада 1-6 орын иеленген командалардың орта есептік ұпайымен анықталады. Орташа бал әр топтың жеке және қосынды балы әр команда мүшесіне бөлгенде есептеледі.
      1.10. Атақтарды есептеу кезінде аталған жарыстың Регламентімен анықталған қатысушылардың ұпайы ғана есептеледі.
      1.11. Разрядтарды орындаудың уақытша шектеуін есептеу кезінде ұпай сандарын дөңгелектеу спортшының пайдасына шешіледі.
      1.12. Қашықтықтар жіктемесі қашықтықтың және жаттығудың тиісті түрлері бойынша «Қазақстан Республикасының спорттық бағдарлау ережелерімен» анықталады.
      1.13. Халықаралақы және республикалық біліктілік жарыстарының тізімі:

№	Жарыстардың аттары	ХД СШ	ҚР СШ
1.	Азия Ойындары (жеке есептеу) MW 21 E тобы	1-2 орын	1-3 орын
2.	Азия Ойындары (эстафета) MW 21 E тобы	1 орын	1-2 орын
3.	Азия Чемпионаты (жеке есептеу) MW20, 21 E тобы	1-2 орын	1-3 орын
4.	Азия Чемпионаты(эстафета) MW20, 21 E тобы	1 орын	1-2 орын
5.	Азия Чемпионаты және Тынық мұхиттық аймақ (жеке есептеу) MW20, 21 E тобы	1-2 орын	1-3 орын
6.	Азия Чемпионаты және Тынық мұхиттық аймақ (эстафета) MW20, 21 E тобы	1 орын	1-2 орын
7.	Әлем Чемпионаты (жеке есептеу) MW20, 21 E тобы	1-10 орын	1-20 орын
8.	Әлем Чемпионаты (эстафета) MW20, 21 E тобы	1-5 орын	1-15 орын
9.	Әлем Кубогі( жеке есептеу) MW20, 21 E тобы	1-10 орын	1-15 орын
10.	Әлем Кубогы (эстафета) MW20, 21 E тобы	1-5 орын	1-7 орын
11.	Әлем Кубогының Кезеңі (жеке есептеу) MW20, 21 E тобы	1-7 орын	1-10 орын
12.	Әлем Кубогының Кезеңі (эстафета) MW20, 21 E тобы	1-5 орын	1-6 орын
13.	Студенттер арасындағы Әлем чемпионаты ( жеке есептеу)	1-3 орын	1-5 орын
14.	Дүниежүзілік ойындар ( жеке есептеу) таңдаулы топ	1-3 орын	1-5 орын
15.	CISM (ӘЧ әскери қызметкерлер арасында) жеке есептеу	1-3 орын	1-5 орын
16.	ҚР Спартакиадасы ( жеке есептеу) MW 21 E тобы		1 орын
17.	ҚР Спартакиадасы (эстафета) MW 21 E тобы		1 орын
18.	Қазақстан Республикасы Чемпионаты ( жеке есептеу) MW 21 E тобы		1-2 орын
19.	Қазақстан Республикасы Чемпионаты (эстафета) MW21 E		1 орын
20.	Қазақстан Республикасы Кубогы (жеке есептеу) MW21 E тобы		1-2 орын
21.	Кем дегенде 5 елдің қатысуымен болатын Халықаралық жарыстар (турнирлер, матчтық кездесулер) (жеке есептеу) MW21 E тобы		1-3 орын
22.	Қазақстан Республика ЖОО студенттер Универсиадасы (жеке есептеу) MW21 E тобы		1 орын

      1.14.1. СШ атағы беріледі, жарыс дәрежесі 650 балдан төмен болмаса жеке есептеуде, эстафетада – 400 балдан төмен болмаса, дәреже деңгейі , МҚК (ҰБСД 4 төрешіден кем болмаса және 2 төрешіден ҰБ дәрежеде) және қашықтық тап «ХЖ» класына сәйкес болған кезде; SPORTident жүйелі белгі қолданған кезде (және басқа лицензиялық IOF электрондық жүйелі белгі) және қолдағысы, соған сәйкес, Хаттама қортындысы, Winorient бағдарламасы бойынша жасалған) жас ерекшеліктеріне байланысты MW20 және 21 (таңдаулы).
      1.14. 2. СШҮ атағы берілу үшін – «СШҮ» тап қашықтық кем болмауы тиіс ,жарыс дәрежесі 250 балдан кем болмауы тиіс, МҚК бар төрешілер ЖД ҰҚ дәрежесінен кем болмауы тиіс– 2 адам , 2 төреші ҰЖ дәрежеде.
      1.15. I разряд берілу үшін – «Iр.» класынан төмен болмауы тиіс, жарыстың дәрежесі - 120 балдан кем болмауы керек және ГКК болған жағдайда ҰҚ дәрежедегі 3 төреші.
      1.16. Егер де жеке параллель М топ (ерлер, жастар) және W(әйелдер, қыздар) қашықтық қиыстыру (бастау-мәре нүктелерінде толық үйлестік, ұзындық және биіктік жиынтығы,КП нүктелері, көрсетілген бағытта), қашықтықта бір кластағы топ үшін беріледі.
      1.17. Әрбір келесі дәреже/атақ ресми алдағы өткен дәреже/атақ берілген соң беріледі.
      1.18. Жеңімпаздар нәтижелерін есептеу кестесі:

Жарыс дәрежесі	Спорт атағы	Спорттық дәреже			Спорттық жастар дәрежесі
	СШҮ	I	II	III	1	2	3
		е, ә, ж, қ	е, ә, ж, қ	е, ә, ж, қ	ж, қ	ж, қ	ж, қ
1	2	3	4	5	6	7	8
1000	126	136
850	123	133
750	120	130
650	117	127	142
500	114	124	139
425	111	121	136
375	108	118	133	151
325	105	115	130	148
250	102	112	127	145
211	100	109	124	142
185	--	106	121	139
159	--	103	118	136
120	--	100	115	133	160		Орындау үлгісі бір жыл көлеміндегі ағымдағы күндері ,3 жастар спорттық дәрежесі керек ,3 рет қашықтықты бақылау уақыты жарыстарда кез-келген кезде аяқтау
102	--		112	130	156
90	--		109	127	152
78	--		106	124	148
60	--		103	121	144
51	--		100	118	140	165
45	--			115	136	160
39	--			112	132	155
30	--			109	128	150
27	--			106	124	145
25	--			103	120	140
23	--			100	116	135
20	--				112	130
17	--				108	125
15	--				104	120
13	--				100	115
11	--					110
10	--					105
7	--					100

СПОРТТЫҚ БИ

спорттық разряды	Шеберлік классы	ережесі	нормативтері
ХДСШ	S M	10 би (қоссайыс) 5 стандартты би 5 латина биі	Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын; Ересектер арасында әлем кубогында 1орын; Ересектер арасында Азия чемпионатында 1орын; Ересектер арасында Азия ойындарында 1-2орын.
СШ	А	10 би (двоеборье) 5 стандартты би 5 латина биі	Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын; Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогында 1 орын; Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын.
СШҮ	в	10 би (двоеборье) 5 стандартты би 5 латина биі	Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-6 орын; Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогында 2-4 орын; Жастар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-4 орын.
I разряд	с+в	10 би (қоссайыс)	Федерацияның кестесіме ұпай жинау
II разряд	d	8 би (қысқа қоссайыс)	Федерацияның кестесіме ұпай жинау
III разряд	е	6 би	Федерацияның кестесіме ұпай жинау
Жасөспірімдер разряды	е	6 би	Федерацияның кестесіме ұпай жинау

допустимость разрядов к возрастной категории

ЖАСТАРЫ	санаты	РАЗРЯД
9 жас және оданда кіші	ӨРЕНДЕР (ЮВЕНАЛДАР) 1	ЖАСӨСПІРІМДЕР, РАЗРЯД , 3 РАЗРЯД
10-11 жас	ӨРЕНДЕР (ЮВЕНАЛДАР) 2	III РАЗРЯД, II РАЗРЯД, I РАЗРЯД
12-13 жас	ЖЕТКІНШЕКТЕР 1	III РАЗРЯД, II РАЗРЯД, I РАЗРЯД, СШҮ
14-15 жас	ЖЕТКІНШЕКТЕР 2	III РАЗРЯД, II РАЗРЯД, I РАЗРЯД, СШҮ
16-18 жас	ЖАСТАР	III РАЗРЯД, II РАЗРЯД, I РАЗРЯД, СШҮ , СШ
19-34 жас	ЕРЕСЕКТЕР	III РАЗРЯД, II РАЗРЯД, I РАЗРЯД, СШҮ , СШ, ХДСШ
35 жас және одан ұлкен	СЕНЬОРЛАР	III РАЗРЯД, II РАЗРЯД, I РАЗРЯД, СШҮ , СШ , ХДСШ

ШАХМАТ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері (ХДСШ)
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында немесе Дүниежүзілік Ойындарда 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы әлем кубогы кезеңінің финалында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасындағы Азия Ойындарында 1-2 орын;
     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Қазақстан Республикасының Халық ойындарында 1-2 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Қазақстан Республикасының Спартакиадасында 1 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы «Ақ бидай» ауыл ойындарында 1 орын;
      Әйелдер мен ерлер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында қатарынан екі рет жүлдегер атану.
     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер (СШҮ) разряды
      А) жасы 14 жастан бастап жасөспірімдер мен қыздар арасында Қазақстан Республикасының чемпионы атану;
      Б) жасы 18 немесе 20 жастағы жасөспірімдер мен қыздар арасында Қазақстан Республикасының чемпионатының жүлдегері атану;
      В) бір жарыста кемінде алты СШҮ-мен кездескенде біліктілік нормативін екі рет орындаған жағдайда.

     I, II, III, IV разрядтар
      1, 2, 3 разрядтарды орындаған кезде тиісті коэффициенті бар 2,0 (1 разряд), 3,0 (2 разряд), 4,0 (3 разряд) турнирлерде 75% ұпай жинау керек. 4 разрядты орындау үшін 5,0 коэффициенті бар турнирде 60% ұпай жинау керек.
      Турнирдің коэффициенті келесі жүйе бойынша анықталады: разрядсыз – 5,4 разряд – 4,3 разряд 3,2 разряд – 2,1 разряд – 1, СШҮ, НМЖ – 0, НМ, ЖММ – (-1), ММ, ЖХГ – (-2), ХГ – (-3). Турнир коэффициентін бөлгенде норманы орындау пайызы сызықтық экстраполяция әдісімен анықталады, мысалы, К=2,3. Бұл жағдайда 2 разрядтың нормасы мынаны құрайды: 50% + (75% - 50%) х 0,3 = 50% + 7,5% = 57,5%.

Разрядтарға арналған нормативтердің кестесі

Разрядтар	-1	0	1	2	3	4	5
СШҮ	30%	55%	75%
1		30%	50%	75%
2			30%	50%	75%
3				30%	50%	75%
4					50%	50%	60%

Барлық разрядтық нормативтерді орындау үшін турнирлерде шеңбер жүйесі бойынша – кемінде 10 партия, швейцар жүйесі бойынша –кемінде 9 партия, командалық жарыстарда – кемінде 7 партия ойнау керек.
СШҮ және 1 разряд нормалары бойынш турнирлерде уақытты бақылау әр қатысушыға партиясына кемінде 1,5 сағат, 2, 3, 4 разрядтық нормадағы турнирлерде әр қатысушыға партиясына кемінде 1 сағат. Барлық разрядтар үш жылға беріледі және растауды талап етеді. Норманы растау норманы орындау болып табылады. 4 разряд өмір бойына беріледі. Разрядын екі жыл қатарынан растамаған шахматшы өздігінен төменгі разрядқа өтеді және өзінің келесі нормасын орындағанға дейін сол разрядпен турнирлерге қатысады.

ДОЙБЫ («100» – ХАЛЫҚАРАЛЫҚ; «64» БРАЗИЛИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ОРЫС НҰСҚАЛАРЫ)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ерлер, әйелдер және жастар арасында Азия Чемпионатында 1 орын , кемінде 8 ел қатысуымен және қатысушылардың 50 % халықаралық атағымен (халықаралық гроссмейстер,дойбы гросмейстері, МСМК, дойбы шебері).

     Қазақстан Республикасының спорт шебері.
      Еркектер,әйелдер және ардагерлер арасында Қазақстан Республикасының Чемпионатының атағы, (еркектер үшін – 7 және одан аса спорт шеберлері қатысқанда,олармен 4 партиядан кем емес ойнағанда );
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында 2 жыл ішінде қатар жастар арасында 1 орын (жасөспірімдер үшін – 7 және одан аса спорт шеберлері қатысқанда ,олармен 4 партиядан кем емес ойнағанда)
     Орындау:таптастыру мөлшерін, онда ( немесе келесі екі жыл ішінде ) жеке коэфицентті (ЖК) жетіп: еркектер үшін ( жасөспірмдер) – 2450, әйелдер (бойжеткендер) – 2250. Таптастыру мөлшерлері кесте бойынша саналады:

Спорт шеберінің мөлшерлері

Еркекке орта коэффицент	Әйел жарысы	Партиядан мөлшер %
2401-2425	2201-2225	65
2426-2450	2226-2250	61
2451-2475	2251-2275	57
2476-2500	2276-2300	53
2501-2525	2301-2325	49
2526-2550	2326-2350	45
2551-2575	2351-2375	41
2576-2600	2376-2400	37
2601- жоғары	2401-жоғары	33

      ЖК республикалық және халықаралық турнирлердің қатысушылары үшін дойбы Федерациясының біліктілік комиссиясымен (БК) саналады.
      Cанауға айналым жүйесі бойынша-11 турдан кем емес , швейцариялық жүйе бойынша- 9 турдан кем емес, командалық турнирде- 7 турдан кем емес өткізілетін жарыстар енгізіледі.
      ЖК есептесуі дойбы Федерациясының ЖК әдістемесі бойынша өткізіледі.
      Турнирдің рейтингі қатысушылардың орта маңызы ЖК анықталады.
      ЖК жоқ спортшылар кесте бойынша есептелінеді.

Атағы	Еркектер	Әйелдер
Гроссмейстерлер	2550	2350
Шебер	2450	2250
Кандидат	2350	2150
1 разряд	2250	2050

      Еркектер турнирлерінде әйелдер өздерінің ЖК ойнайды.Дойбының басқа түрлері бойынша атақтары немесе разрядтары жоқ спортшылар онда бастапқы ЖК разрядтан төмен таптастырылады.
      Спорт шеберіне кандидат, І ,ІІ,ІІІ разрядтар
     Жинау:
      65 % немесе турнирде 1,2,3,4 сәйкес коэфицентпен 1 орын алу. Жарыстарда айналым жүйесі бойынша 11 партиядан кем емес, 9- швейцариялық жүйе бойынша, 7- командалық жарыстарда ойналу қажет.
      Құрамдары араласқан турнирлер үшін мөлшерлер кесте бойынша белгіленеді:

Разрядтарды орындау мөлшерлері

Турнирдегі қарсыластар	Разряды. Коэфиценті.	cшү	1	2	3	К/р
Гроссмейстер	2	20	5	-	-	-
Шебер	1	35	20	5	-	-
Кандидат	0	50	35	20	5	-
1 разряд	1	65	50	35	20	5
2 разряд	2	80	65	50	35	20
3 разряд	3	95	80	65	50	35
разрядсыз	4	-	95	80	65	-

Разрядтық талаптарды орындау шарттары

      1. СШ және гроссмейстер атағын алу жарыстар республикалық дәрежеден төмен емес төрешінің басшылығымен өткізіледі;
      2. Гроссмейстер атағы 16 жастан, спорт шебері 14 жастан, разрядтар 8 жастан беріледі;
      3. Сырттай ойын және де дойбының басқа түрлері бойынша атақтар және разрядтар ( 80- клеткалы, чеккре т.б.) орыс және халықаралық дойбыдағы орындалатын мөлшерлерге ұқсас орындалады.

УШУ - ТАОЛУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1-2 орын;
      Азия чемпионатында ересектер арасында 1 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Қазақстан Республикасының чемпионатында көпсайыста орташа балл 9,0 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 1 стандартты, 2 стандартты, 3 стандартты орындау кезінде 2 түрінен, өзі құрастырған кешендер), Қазақстан Республикасының кубогында ( көпсайыста 3 түрінен, жарысушылық кешендер)

Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 8,6 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 1 стандартты, 2 стандартты, 3 стандартты орындау кезінде 2 түрінен, өзі құрастырған кешендер), республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, жарысушылық кешендер), облыстық және қалалық жарыстарда.

І спорттық разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 8,2 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 1 стандартты, 2 стандартты, 3 стандартты орындау кезінде 2 түрінен, өзі құрастырған кешендер), республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, жарысушылық кешендер), облыстық және қалалық жарыстарда.

ІІ спорттық разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 7,8 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 1 стандартты, 2 стандартты, 3 стандартты орындау кезінде 2 түрінен, өзі құрастырған кешендер), республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, жарысушылық кешендер), облыстық және қалалық жарыстарда.

ІІІ спорттық разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 7,5 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 1 стандартты, 2 стандартты, 3 стандартты орындау кезінде 2 түрінен, өзі құрастырған кешендер), республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, жарысушылық кешендер), облыстық және қалалық жарыстарда.

Жасөспірімдердің І спорттық разряды
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 8,6 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 16 және 32 нысанды оқу пәндерін орындау кезінде 2 түрінен, республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, 16 және 32 нысанды оқу пәндерін), облыстық және қалалық жарыстарда.

Жасөспірімдердің ІІ спорттық разряды
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 7,8 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 16 және 32 нысанды оқу пәндерін орындау кезінде 2 түрінен, республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, 16 және 32 нысанды оқу пәндерін), облыстық және қалалық жарыстарда.

Жасөспірімдердің ІІІ спорттық разряды
Қазақстан Республикасының чемпионатында, Қазақстан Республикасының чемпионатында (жеткіншектер), Қазақстан Республикасының Кубогында, Қазақстан Республикасы біріншілігінде көпсайыста орташа балл 7,5 (ұзын жұдырық – 3 түрінен, оң жұдырық – 3 түрінен, тайцзи цуань – 16 және 32 нысанды оқу пәндерін орындау кезінде 2 түрінен, республикалық фестивальдарда (көпсайыста 3 түрінен, 16 және 32 нысанды оқу пәндерін), облыстық және қалалық жарыстарда.

УШУ-САНЬДА

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Ересектер арасындағы әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы Азия ойындарында 1 орын;
      ересектер арасында Азия чемпионатында 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      Жастар арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасы спорт шеберлігінен үміткер
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-4 орын;
      Ересектер арасындағы Қазақстан Республикасының Кубогында 2-3 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе);
      облыстық жарыстарда 1 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе);
      Жеткіншектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында, Кубогында 1-2 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе және кішітопта кемінде екі СШҮ қатысса);
      Жеткіншектер арасындағы «А» сыныпты халықаралық турнирлерде 1-3 орын және халықаралық кездесулерде 1-орын.

     14 жасқа толған жеткіншектерге:
      Жеткіншектер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында, Кубогында 3 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе);
      «А» сыныпты халықаралық турнирлерде және халықаралық кездесулерде 3-орын.

І спорттық разряд
облыстық жарыстарда 1 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе).

ІІ спорттық разряд
облыстық жарыстарда 2 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе).

ІІІ спорттық разряд
облыстық жарыстарда 3 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе).

Жасөспірімдердің І спорттық разряды
қалалық жарыстарда 1 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе).

Жасөспірімдердің ІІ спорттық разряды
қалалық жарыстарда 2 орын (кемінде 3 ұрыс өткізсе).

Жасөспірімдердің ІІІ спорттық разряды
қалалық жарыстарда 3 орын (кемінде 2 ұрыс өткізсе).

ӘМБЕБАП ҰРЫС ЖӘНЕ ПЫШАҚ ЛАҚТЫРУ

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Ересектер арасында әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында әлем кубогінде 1 орын, 4 кездесуден аз емес, 5 мемлекеттен кем қатыспауы керек;
      Ересектер арасында Азия чемпионатында 1 орын, 4 кездесуден аз емес, 5 мемлекеттен кем қатыспауы керек;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын, салмағында 5 спорт шебері қатысуы керек және 10 облыстан командалар;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогінде 1 орын, кемінде 4 кездесу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-5 орын;
      Ересектер арасында Қазақстан Республикасының кубогында 2-3 орын, кемінде 4 кездесу;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-3 орын;
      Облыс Астана, Алматы қ.қ. чемпионаттарында 1 орын;
      Динамо ОҚ, ҚР ҰҚК мен шекара әскерлері, ҚР ІІМ, ҚР ҚК 1-3 орын.

     I разряд
      Ересектер арасында облыстық жарыстар деңгейінде 1-3 орын;
      Жасөспірімдер арасында облыстық жарыстар деңгейінде 1 орын.

II разряд
Аудан, қала, мекеме жарыстарында 1-2 орын; 2разрядты спортшыларының үстінен 6 рет жеңіп алу бір жылда

III разряд
Бір жылда квалификациялық жарыстарда 4 жеңіс ұту керек

I жасөспірімдер разряд
Жасөспірімдер республикалық турнирлерде 1-4орын, жасөспірімдер облыстық жарыстарда 1 орын. 1 разрядты спортшыларды жеңу.

II жасөспірімдер разряд
Жасөспірімдер арасында аудан, қалалық жарыстарда 1орын және бір жылда 2 разрядты спортшыларының үстінен 4 рет жеңіске жету керек .

ТАЭКВОН-ДО ITF

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Ересектер арасында (ерлер,әйелдер) әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасында (ерлер,әйелдер) әлем кубогінде 1-орын
      Ардагерлер арасында (ерлер,әйелдер) әлем чемпионатында 1-орын;
      Бүкіләлемдік жауынгерлік өнер ойындарында 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Ересектер арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орын;
      Жастар арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Ересектер арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының кубогінде 1 орын;
      Жастар арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Ересектер арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 3-6 орын;
      Жастар арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-4 орын;
      Ересектер, жастар арасында (ерлер,әйелдер) Қазақстан Республикасының кубогінде 2-3 орын;
      Жасөспірімдер арасында Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орын;
      Облыстық және Алматы мен Астана қалаларының чемпионаттарында, турнирлерінде 1 орын.
      Ескертулер: СШҮ атағы республикалық ITF Таэквондо федерациясынан атестатталған 2 гып (қызыл белбеу) сертификаты алынған жағдайда ғана беріледі.

     I спорттық разряд:
      Салмақ дәрежесінде 8 спортшыдан кем қатыспаған облыстық, Алматы мен Астана қалаларының біріншіліктері мен турнирлерінде 1-2 орын.
      Ескертулер: I спорттық разряд атағы республикалық ITF Таэквондо федерациясынан атестатталған 4 гып (көк белбеу) сертификаты алынған жағдайда ғана беріледі.

     II спорттық разряд:
      Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда 3-разрядты кем дегенде 10 спортшыны жеңуі керек.
      Ескертулер:
      II спорттық разряд атағы республикалық ITF Таэквондо федерациясынан атестатталған 6 гып (жасыл белбеу) сертификаты алынған жағдайда ғана беріледі.

III спорттық разряд:
Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда жаңа келген споршыларды 6 рет жеңу.

Ескертулер:
III спорттық разряд атағы республикалық ITF Таэквондо федерациясынан атестатталған 8 гып (сары белбеу) сертификаты алынған жағдайда ғана беріледі.

I жасөспірім спорттық разряд (11-16 жас):
Салмақ дәрежесінде жасөспірім разрядты 4 спортшыдан кем болмаған облыс, қала біріншіліктерінде 1-орын иеленген.

II жасөспірім спорттық разряд (11-16 жас):
Жыл бойында кез келген масштабтағы жарыстарда 3-ші жасөспірім разрядты 6 спортшыны жеңу керек.

III жасөспірім спорттық разряд (11-16 жас):
Кез келген масштабтағы жарыстарда 3 реттен кем қатыспаған,жүйелі түрде айналысатын және Таэквон-до ITF базалық техникаларын меңгерген спортшыға беріледі

ЧЕРЛИДИНГ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Черлидингтің жекелеген номинацияларында әлем чемпионаттарында 1-3 орын;
      Черлидингтің жекелеген номинацияларында Азия ойындарында 1-2 орын;
      Черлидингтің жекелеген номинацияларында Дүниежүзілік Универсиадада, әлем кубогында 1 орын;
      Черлидингтің жекелеген номинацияларында Азия чемпионаттарында 1 орын;

      «А» дивизионының «В» тобы, «А» тобы
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны Қазақстан Республикасының чемпионатында кемінде 100 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделілік 80 б.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында Қазақстан Республикасының чемпионатында және Қазақстан Республикасының ұлттық чемпионатында 1-2 орын;
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында кемінде 6 облыс қатысса, Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орын;
      «В» дивизионының «А» тобы
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны Қазақстан Республикасының чемпионатында кемінде 100 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделілік 80 б.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында Қазақстан Республикасының чемпионатында және Қазақстан Республикасының ұлттық чемпионатында 3-5 орын;
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында кемінде 6 облыс қатысса, Қазақстан Республикасының Кубогында 2-3 орын;
      Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер атағы 13 жасқа толғанда беріледі.
      «В» дивизионының «А» тобы
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны Қазақстан Республикасының чемпионатында кемінде 90 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделілік 80 б.

     І разряд
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында өңірлік және облыстық біріншіліктерде, черлидинг чемпионаттары мен кубоктарында 1-4 орын;
      Ересектердің І разряды 11 жасқа толғаннан бастап беріледі.
      «В» дивизионының «В» және «А» топтары
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны Қазақстан Республикасының чемпионатында кемінде 90 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделілік 80 б.

     ІІ разряд
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында өңірлік және облыстық біріншіліктерде, черлидинг чемпионаттары мен кубоктарында 1-5 орын;
      Ересектердің ІІ разряды 11 жасқа толғаннан бастап беріледі.
      «В» дивизионының «В» және «А» топтары
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны Қазақстан Республикасының чемпионатында кемінде 90 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделілік 65 б.

     ІІІ разряд
      Черлидингтің жекелеген аталымдарында өңірлік, облыстық және қалалық біріншіліктерде, черлидинг чемпионаттары мен кубоктарында 1-5 орын;
      Ересектердің ІІІ разряды 11 жасқа толғаннан бастап беріледі.
      «В» дивизионының «В» және «А» топтары
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны Қазақстан Республикасының чемпионатында кемінде 90 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделіллік 50 б.

     І, ІІ, ІІІ жасөспірімдер разряды
      Черлидингтің жекелеген номинацияларында өңірлік, облыстық және қалалық біріншіліктерде, черлидинг чемпионаттары мен кубоктарында 4-8 орын;
      Разрядтар 6 жасқа толғаннан бастап беріледі.
      «В» дивизионының «В» тобы
      Тиісті дивизионның және топтардың жалпы командалық балл саны өңірлік және қалалық деңгейдегі чемпионатта кемінде 60 балл;
      Черлидингтің міндетті элементтерінен жеке біліктілік емтиханын тапсыру тиісті күрделілік 50 б.

Жарыстарды топтарға бөлу

     «А» дивизионының «А» тобы Халықаралық ірі жарыстар: Олимпиадалық және Азия ойындары, әлем, Азия, Еуропа чемпионаттары, Әлем кубогы кезеңдері мен Кубогы.
     «А» дивизионының «В» тобы Қазақстан Республикасының чемпионаттары мен біріншіліктері, Ұлттық чемпионаттар мен кубоктар, өңірлік жарыстар мен біріншіліктер
     «В» дивизионының «А» тобы облыстық және қалалық деңгейдегі біріншіліктер мен жарыстар;
     «В» дивизионының «В» тобы қалалық және аудандық деңгейдегі   біріншіліктер мен жарыстар;
      Топтардан және дивизиондардан ауысу тиісті топтарда және дивизиондағы жарыстарда қатысу кезінде 100-160 балл жинаса жүзеге асырылады.

Разрядтық талаптарды орындау шарттары

Жасөспірімдер разряды:

	Жасөспірімдер разряды:	Спортшының жасы :
Қыздар	3 разряд	6 жастан
	2 разряд	с 7 жастан лет
	1 разряд	с 8 жастан лет
Ұлдар	3 разряд	7-8 жастан лет
	2 разряд	8-9 жастан лет
	1 разряд	9-10 жастан лет

Ересектер разряды:

	Ересектер разряды:	Спортшының жасы:
Қыздар	III раз.	8 жастан
	II раз.	9 жастан
	I раз.	10 жастан
	СШҮ	13 жастан
	СШ	14 жастан
Жасөспірімдер	III раз.	8 жастан
	II раз.	10 жастан
	I раз.	11 жастан
	СШҮ	13 жастан
	СШ	14 жастан

      Ерсесектер жарыстарына 15 жастағы жасөспірімдер, 14 жастағы қыздар жіберіледі.
      Ескертпе: Қазақстан Республикасы Черлидинг федерациясының президиумы шешімімен дарынды спортшылар үшін айрықша жағдайда жас саны төмендетілуі мүмкін.
      Жасы толмаған дарынды спортшыларға жаттықтырушылар кеңесі шешімімен және дәрігердің рұқсатымен айрықша жағдайда жасөспірімдер разряды берілуі мүмкін.
      Разрядтарды бекіту: жоғары разрядтағы бағдарламалар бойынша өнер көрсететін черлидерлер және жалпы сомасы ның кемінде 80% жинағандарға төменгі разрядтарын бекіту есептеледі. Спортшылар әр 12 сайын тиісті емтихан тапсыру арқылы өзінің тиісті деңгейдегі біліктілігін растауы (бекітуі) тиіс.

VI – ТАРАУ. ТЕХНИКАЛЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ
АВТОСПОРТ ЖӘНЕ КАРТИНГ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Автокөлік спорт түрлері бойынша әлем чемпионатында 1-3-орын;
      Автокөлік спорт түрлері бойынша әлем кубогында 1-2-орын;
      Автокөлік спорт түрлері бойынша Еуропа чемпионатында 1-2-орын;
      ФИА күнтізбесіне енгізілген төмендегі спорт түрлері бойынша: ралли-рейд ( Дакар сериясы), автокөлік баха, автокөлік раллиі, автокөлік кросы және картингтан кемінде 5 мемлекет қатысқан халықаралық жарыстарда 1-3-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша 1-2 орын (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі аумақта өткен есептік топта кемінде 10 автокөлік қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін);
      Автокөлік кросы, автокөлік раллиі, картинг, қысқы трек автокөлік бәйгесі, ралли рейд, трофи-рейд (ТР -2, ТР-3, ATV кластарында ) бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, 2 әртүрлі аумақта өткен есептік топта кемінде 10 автокөлік қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі аумақта өткен есептік топта кемінде 10 автокөлік қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-3-орын;
      Қазақстан Республикасы Кубогындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі аумақта өткен есептік топта кемінде 10 автокөлік қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-2-орын.

     I спорттық разряд:
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі әртүрлі аумақта өткен есептік топта кемінде 10 автокөлік қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-7-орын.
      Қазақстан Республикасы кубогындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі аумақта өткен есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-5-орын.
      Біріншілікте, облыстық немесе қалалық жарыстардағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 10 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-2-орын.

II спорттық разряд:
Чемпионатта, кубокта, біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста 3 мәре бар жағдайда орындалды деп есептеледі (кемінде 10 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін).

IІI спорттық разряд:
Чемпионатта, кубокта, біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста 2 мәре бар жағдайда орындалды деп есептеледі (кемінде 7 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда).

ЖАСӨСПІРІМДЕР РАЗРЯДТАРЫ 6 – 14 жас

     І жасөспірімдер разряды:
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі аумақта өткен, кемінде 10 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-7-орын.
      Қазақстан Республикасы кубогындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 2 әртүрлі аумақта өткен, кемінде 10 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-5-орын.
      Біріншіліктегі, облыстық немесе қалалық жарыстардағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 10 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-2-орын.

ІІ жасөспірімдер разряды:
Чемпионатта, кубокта, біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста (кемінде 10 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда) 3 мәре бар жағдайда орындалды деп есептеледі (бұрынғы атағы берілгеннен кейін)

ІІІ жасөспірімдер разряды:
Чемпионатта, кубокта, біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста (кемінде 7 автокөлік есептік топта қатысқан жағдайда) 2 мәре бар жағдайда орындалды деп есептеледі (бұрынғы атағы берілгеннен кейін)

МОТОСПОРТ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
     Мотокросс, суперкросс, айналма-тас жол бәйгелер, триал, қарда жүргіштер
      Жеке әлем чемпионатының қорытындысы бойынша 1-3-орын;
      Жеке Еуропа чемпионатының қорытындысы бойынша 1-орын;
     Әлем және Еуропа чемпионаты эндуро бойынша алты және екі күндік жарыстар
      Ересектер арасында ұлттық құрама немесе клуб командасының құрамында 1-орын немесе жеке есепте ФИМ-нің алтыкүндік жарыстарында 1-3-орын;
      Жеке әлем чемпионатының қорытындысы бойынша 1-3-орын;
      Екі күндік жарыстардағы жеке Еуропа чемпионатының қорытындысы бойынша 1-орын;
     Мұз жолындағы бәйгелер
      "Гран При" сериясында (немесе финалдың) жеке әлем чемпионатының қорытындысы бойынша 1-3-орын;
      Челлендждағы "Гран При" 1-2-орын;
      Еуропа чемпионатында 1-орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша, 65см3, 85см3 кластарынан басқа (кемінде 3 кезең өткізілген, 3 әртүрлі аумақта өткен, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-2-орын.
      ҚР Кубогындағы жыл қорытындысы бойынша, 65см3, 85см3 кластарынан басқа (кемінде 3 кезең өткізілген, 3 әртүрлі аумақта өткен, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша, 65см3, 85см3 кластарынан басқа (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-4-орын.
      ҚР чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша, 85см3 класында (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-орын.

     I спорттық разряд:
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, 3 әртүрлі аумақта өткен, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін, 65 см 3 класынан басқа) 1-7-орын
      Қазақстан Республикасы кубогындағы жыл қорытындысы бойынша (кемінде 3 кезең өткізілген, 3 әртүрлі аумақта өткен, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін, 65 см 3 класынан басқа) 1-5-орын
      Біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста (кемінде 3 кезең өткізілген, кемінде 10 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін, 65 см 3 класынан басқа) 1-2-орын

II спорттық разряд:
Чемпионатта, кубокта, біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста 3 мәре бар жағдайда, 65 см 3 класынан басқа барлық класта, кемінде 6 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін орындалды деп есептеледі

IІI спорттық разряд:
Чемпионатта, кубокта немесе біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста 2 мәре бар жағдайда, 65 см 3 класынан басқа барлық класта, кемінде 6 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда орындалды деп есептеледі

     І- жасөспірімдер разряды:
     Мотокросс
      Мотокросс бойынша 65 см3 класында жеке-командалық чемпионаттың, Қазақстан Республикасы кубогының қорытындылары бойынша (кемінде 6 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-4-орын
      Мотокросс бойынша 65 см3 класында Қазақстан Республикасы жеке-командалық біріншілігінің, облыстық, қалалық қорытындылары бойынша (кемінде 6 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін) 1-3-орын -

ІІ жасөспірімдер разряды:
Чемпионатта, кубокта немесе біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста 3 мәре бар жағдайда, 65 см 3 класында, кемінде 6 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, бұрынғы атағы берілгеннен кейін орындалды деп есептеледі

ІІІ жасөспірімдер разряды:
Чемпионатта, кубокта немесе біріншілікте, ресми облыстық немесе қалалық жарыста 2 мәре бар жағдайда, 65 см 3 класында, кемінде 6 спортшы есептік топта қатысқан жағдайда, орындалды деп есептеледі

КАРТИНГ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында 1–3 орын (ересектер);
      Еуропа чемпионатында, Әлем Кубогында 1 орын (ересектер).

Қазақстан Республикасының спорт шебері
ҚР көп кезеңдік Чемпионатында 1-2 орын (Чемпионат кем дегенде 3 кезеңнен құрылуы тиіс), ҚР Чемпионатында кем дегенде, жыл қорытындысы бойынша үш жыл аралығында 2 спорт шебері қатысуға тиіс.

Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
ҚР көп кезеңдік Кубогында немесе Чемпионатында 1-2 орын алғандар. (сонымен бірге, Кубок немесе Чемпионат кем дегенде 3 кезеңнен тұруға тиіс).

I спорттық разряд:
Жылдық қорытынды бойынша ҚР көп кезеңдік Чемпионатында, Біріншілігінде, Кубогында 1-ден 6-ға дейін орын алған спортшы иеленеді (сонымен бірге, Кубок, Біріншілік немесе Чемпионат кем дегенде 3 кезеңнен тұруға тиіс). Сынақ тобында 10-нан кем, бірақ 6-дан кем емес спортшы қатысқан жағдайда, 1-ші спорт разряды жыл қорытындысы бойынша үш жыл бойы 1-ден 6-ға дейін орын алған спортшыларға беріледі.

II спорттық разряд:
Кубокта немесе Бірінішілікте 2 финиш болған жағдайда (алдыңғы атаққа иеленгеннен кейін), яғни жарыс сынағында қорытынды орын алғанда орындалды деп танылады.

IІI спорттық разряд:
Кубокта немесе Бірінішілікте 3 финиш болған жағдайда (сынақ тобында кем дегенде 6 спортшы қатысқан жағдайда), яғни жарыс сынағында қорытынды орын алғанда орындалды деп танылады.

І жасөспірімдер разряды:
9-дан 12-ге дейінгі жас аралығында ҚР көп кезеңдік Чемпионатында, Біріншілігінде, Кубогында (сонымен бірге, Кубок, Біріншілік немесе Чемпионат кем дегенде 3 кезеңнен тұруға тиіс) жыл қорытындысы бойынша 1-ден 6-ға дейінгі орын алған спортшылар иеленеді. Сынақ тобында қатысушылардың саны 10 спортшыдан кем, бірақ 6 спортшыдан кем емес болған жағдайда, 1 жасөспірімдік дәрежеге үш жыл бойы жыл қорытындысы бойынша 1-ден 6-ға дейінгі орын алған спортшылар иеленеді.

II жасөспірімдер разряды
9-дан 12-ге дейінгі жас аралығындағы спортшылардың Кубокта немесе Біріншілікте 2 финиші бар болған жағдайда (алдыңғы атақты дәрежені бергеннен кейін), яғни жарыс сынағында қорытынды орын алғанда иеленеді.

     III жасөспірімдер разряды
      9-дан 12-ге дейінгі жас аралығындағы спортшылар иеленеді, және Кубокта немесе Біріншілікте 3 финиші бар болған жағдайда (сынақ тобында кем дегенде 6 спортшы қатысқан жағдайда), яғни жарыс сынағында қорытынды орын алғанда орындалды деп танылады.
      Ескерту:
      ХКСШ (халықаралық классты спорт шебері) атағы 18 жастан бастап беріледі, СШ (спорт шебері) атағы 17 жастан, СШК (спорт шеберінің кандидаты) дәрежесі – 14 жастан, І – ІІІ дәрежелер – 10 жастан, жасөспірімдік дәрежелер – 9 жастан бастап беріледі.
      Қазақстанда өткізілетін жарыстардағы қазылар алқасының құрамына келесі біліктіліктегі төрешілер кірген жағдайда спорттық атақтар мен дәрежелер беріледі: ҚР СШ – жоғарғы ұлттық 1 төреші немесе ұлттық санаттағы 2 төреші және 1 санаттағы 3 төреші; ҚР СШК – ұлттық санаттағы 2 төреші және 1 санаттағы 2 төреші; І дәреже – 1 санаттағы 3 төреші; ІІ және ІІІ дәреже – 1 санаттағы 1 төреші.
      Жасөспірімдік дәрежедегі спортшылар ересектер тобына ауысқан кезде ересектер дәрежесіне бір дәрежеге төмен болып теңестіріледі.

     Спорттық разрядтар мен атақтарды иелену үшін қойылатын разрядтық талаптарды орындау шарттары.
      1. Спорттық разрядтар (атақтар) сынақ тобында кем дегенде 10 спортшы қатысқан жағдайда, сынақ тобында (класста) алған орындар үшін рет-ретімен беріледі, сонымен бірге сынақ тобы ҚР көп кезеңдік Чемпионатында, Біріншілігінде, Кубогында өткізілген көпшілік кезеңдерінде жиналуға тиіс, бірақ үш жыл бойы жыл қорытындысы бойынша екі рет жеңімпаз болған спортшыларға СШК және СШ 6-дан кем емес спорттық дәрежелері беріледі.
      2. Автоспорттың жаппай түрлеріне: картинг, дрифт, драгрэйсинг бойынша 3 жыл бойы екі спорттық маусымда дәрежелік талаптарды орындаған жағдайда СШК жоғары емес дәрежелер беріледі.
      3. Жасөспірімдік жарыстарға рұқсат беру құқығына ата-анасының (қамқоршысының) заңды түрде куәландырылған жазбаша келісімі қажет. СШК спорттық дәрежесі бар, 12 жасқа толған бозбалалар мен қыздар жабық трассаларда өткізілетін ересектер жарыстарында ата-анасының (қамқоршысының) заңды түрде куәландырылған жазбаша келісімі болған жағдайда қатыса алады. Бұндай спортшының кіру рұқсаты әр жағдайда Спорттық Комиссарлар Алқасымен әр нақты жарыста жеке қаралады.

Топтастырылатын ара қашықтықтар (келесілерден кем емес)

     Картинг – 22 км.
      Жасөспірімдік ара қашықтықтар ересектер үшін арналған жарыс қашықтықтарына қарағанда 50 %-ға дейін қысқартылуы мүмкін.
      Халықаралық жарыстардың ара қашықтығы ФИА-мен регламенттеледі.

Дәрежелік талаптарды орындау бойынша ресімдеу тәртібі

РФК (Ресей Кинологиялық Федерациясы) ресми күнтізбесінің жарыстарына 9 жасқа толған спортшылар қатыса алады. Дәрежелік талаптарды орындау жарыстар хаттамаларынан алынған көшірмелері арқылы, РФК аумақтық бөлімшесімен бекітіледі.

АВИАЦИЯЛЫҚ МОДЕЛЬ СПОРТЫ
Дәрежелік талаптар
Ерлер және әйелдер

Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері– орнын алу:
Әлем Чемпионатында 1- 3-ші орын;
Еуропа және Азия Чемпионатында 1-ші орын;
Екі жыл ішінде үш әлемдік рекорд орнату.

Қазақстан Республикасының спорт шебері– орнын алу:
ҚР Чемпионатында – 1-2 ші орын;
Қазақстан Республикасының Кубогінде 1-ші орын;

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер – орнын алу:
ҚР Чемпионатында 3 – 4-шіорын;
Ел рекордын орнату.

Дәрежелік нормалар және талаптар

Санаттар

		СШ	СШК	I	II		III
Еркін ұшатын модельдер
Мамандыққа қатысты айналымдарда ең жоғарғы нәтижесінен кемінде жинау %
Планер моделі F-1-A, F-1-H		100	95	85	75		60
Резеңкемоторлы моделі F-1-B, F-1-G		100	95	85	75		60
Таймер моделі F-1-C		100	95	85	75		60
Таймер моделі F-1-J		100	95	85	75		60
Кордмоделі
Жақсы жылдамдық шақырым/сағ
Шапшаңмоделі F-2-A		280	265	245	210		190
Екі айналымдағы ұпайлар сомасы
Пилотажмоделі F-2-B		5800	5500	5100	4600		4100
100 шеңбердегі ең жақсы ұшу уақыты мин. және сек.
Жарыс моделі F-2-C		3.25	3.40	3.55	4.30		5.30
Жыл бойынша жеңіс саны
F-2-D «Айқас» әуе моделі, «Радио айқас»	7- СШ		7- СШК	7- I	5 - II		5 - III
Радио арқылы басқарылатын модельдер
3 біліктілік айналымдарға қатысты ұпайлар сомасы
Пилотаж моделі F-3-A	4100		3800	3500		3100	2700
сек.4ең жақсы нәтижелердің сомасы
Жарысмоделі F-3-D	340		390	440		490	530
Мамандыққа қатысты айналымдарда ең жоғарғы нәтижесінен кемінде жинау %
Планер моделі F-3-B, J, радиопланер, электрұшақ, тікұшақ	95		85	75		65	55
Стенд және ұшуға ұпайлар сомасы
Моделдер – F-4 көшірмесі	3000		2800	2400		2000	1600

      Санатын дәлелдеуі
      Санатын дәлелдеу үшін – дәрежелік нормаларды және талаптарды орындауы қажет.
      Санат нормаларын және талаптарды орындауының шарттары
      1. Санат нормалары және талаптары Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттiгiмен бекiтiлген ережелері бойынша өткізілген жарыстардың өткiзуiн шартта болып есептеледi. Жарыс және оқу-жаттығу жиындары ереже бойынша және Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру iстерi агенттiгiмен бекiтiлген жағдайларда жүргiзiледi.
      2. ХДСШ және СШ разрядтық талаптары және нормативтері Қазақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына немесе FAI халықаралық авиация федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілссе, орындалды деп есептелінеді.
      3. СШ разрядтық нормалары аталған класс үлгісінде 16 жастан бастап нормативтерді орындаған СШҮ кем дегенде 5 спортшы қатысқан жағдайда республикалық деңгейден төмен емес жарыстарда орындалды деп есептелінеді.
      4. СШК разрядтық нормалары аталған класс үлгісінде І разрядтағы 5 спортшы қатысқан жағдайда облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда орындалды деп есептелінеді.
      I, II және III разрядтар, және I, II және III жасөспiрiмдер разрядының разрядтық нормалары кез-келген деңгейдегі жарыстарда орындалды деп есептелінеді.
      5. Жасөспiрiмдер разряды 12-18 жастағы спортшыларға беріледі.

РАКЕТОМОДЕЛДI СПОРТЫ БОЙЫНША СПОРТТЫҚ ТОПТАСТЫРУ

№1-шi кесте" Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері " спорттық атақты иемдену үшiн олардың орындауының талап және шарттары
Ең төменгi жас шамасы - 17 жас

Жарыстардың дәрежесі	Жынысы	Орын алуы
1	2	3
Әлем Чемпионаты немесе Бүкіләлемдік Ойындар (Әлем Чемпионаты өткізілмейтін жылы)	Ерлер, әйелдер	1-3
Әлем кубогінің ұтыс ойыны (кезеңдердің сомасы)	Ерлер, әйелдер	1-2

№2-кесте «Қазақстанның спорт шебері» (СШ) спорттық атақты иемдену және оларды орындау үшін, «Спорт шеберіне үміткер» (СШК) спорттық санаттағы талаптар
СШ атағы 15жастан, СШК 13жастан беріледі.

Жарыстардың дәрежесі	Жынысы, жасы	Алған орны
Жарыстардың дәрежесі	Жынысы, жасы	СШ	СШК
1	2	3	4
Әлем Чемпионаты	Ерлер, әйелдер	1-3
Азия Чемпионаты	Ерлер, әйелдер	1	2-4
Әлем Кубогінің кезеңдері(кем дегенде 4 қатысушы елдер)	Ерлер, әйелдер	1	2
Басқа халықаралық жарыстар (кем дегенде 4 қатысушы елдер)	Ерлер, әйелдер	1	2-4

№3 кесте
Бұқаралық разрядтарды иемдену және оларды орындау шарттарының талаптары

Жарыстардың дәрежесі	Жынысы, жасы	Спорттық санаттары			Спорттық жасөспірімдер санаттары
		I	II	III	I жасөсп.	I жасөсп.
		Орын алу	Орын алу	Орын алу	Орын алу	Орын алу
1	2	3	4	5	6	7
Қазақстан Біріншілігі	Ерлер, әйелдер	1-3	3-6	7-8	9-10	11-12
Облыс Біріншілігі	Ерлер, әйелдер		1-2	3-4	5-7	8-10

ПАРАПЛАНЕРЛІК СПОРТ.
(парапланерлік спорт – бағытталған ұшулар,парапланерлік спорт – қону дәлдігіне ұшулар)
(аса жеңіл қозғалтқышсыз ұшу құрылғылары – 3-класс – парапландар)

1 БАҒЫТТАЛҒАН ҰШУЛАР.

     Қазақстан Республикасының халықаралық кластағы спорт шебері.
      - Көпсайыста 1-3 орындар алу немесе Бүкіләлемдік әуе ойындарында немесе әлем чемпионаттарында үш жаттығудан 1-3 орындар алу;
      - Еуропа кубоктарының (этаптардың қорытындысы немесе мәре), әлем кубоктарының (этаптардың саны немесе мәре), Еуропа чемпионаттарының көпсайыстарында 1-2 орындар алу;
      - Ресми халықаралық жарыстарда 1-3 орындар алу, егер ФАИ мүшелері болып саналатын 5 мемлекет қатысса;

     Қазақстан Республикасының спорт шебері.
      - Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында көпсайыста немесе көпсайысты жаттығудан 1 орын алу;
      - Қазақстанның рекордын орнату;

     Спорт шеберлігіне үміткер.
      - Көпсайыста 1-3 орындар алу немесе ҚР кубогында, Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында үш жаттығудан 1-5 орындар алу;
      - Екі дәрежелі норманы орындау;

     I дәреже.
      - ҚР кубогында, Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында немесе Ресми халықаралық жарыстарда 1-20 орындар алу;
      - Көпсайыстарда 1-10 орындар алу немесе I не одан да жоғары дәрежедегі 158 спортшы қатысатын облыстық сайыстарда екі жаттығу түрінен 1-2 орындар алу;
      - Халықаралық сайыстарға қатысушылардың үздік 30% кіру, егер онда ФАИ кіретін 2 мемлекет қатысса;
      - Екі дәрежелі норманы орындау;

     II дәреже.
      - Қалалық (аудандық) дәрежеден кем емес сайыстардың көпсайыстарында 1-5 орындар алу;
      - Көпсайыстарда 1-5 орындар алу немесе клубтық деңгейден төмен емес сайыстарда екі жаттығудан 1 орын алу, егер оған II дәрежедегі 6 спортшыдан жоғары қатысса;
      - Кез-келген дәрежедегі жарыстардың көпсайыстарында 1 орын алу, егер оған II дәрежелі 4 спортшы, III дәрежелі 7 спортшы қатысса;
      - Ұлттық деңгейден төмен емес жарыстарға немесе ресми халықаралық жарыстарға қатысса;
      - Екі дәрежелі норманы орындау;

III дәреже.

- Оқу-ұшуға дайындық курстарына сәйкес жоспарланған ұшуға алғашқы оқыту бағдарламасын аяқтау және есептеу жаттығуларын «жақсы» деген бағаға аяқтау;

Немесе дәрежелі нормаларды орындау:
*Ш *СШ* *СШҮ* *1д* *2д*

Ашық қашықтыққа ұшу
150+ шақырым 120+ шақырым 80+ шақырым 40+ шақырым 25+ шақырым

Бір немесе бірнеше бұрылу пункттері бар қашықтыққа ұшу
130+ шақырым 110+ шақырым 80+ шақырым 40+ шақырым 25+ шақырым

Белгілі мақсатқа дейін қашықтыққа ұшу
150+ шақырым 120+ шақырым 80+ шақырым 40+ шақырым 25+ шақырым

Белгілі мақсатқа дейін қашықтыққа ұшу және қайту
100+ шақырым 90+ шақырым 70+ шақырым 30+ шақырым 20+ шақырым.

Үшбұрышты бағыт бойынша қашықтыққа ұшу
80+ шақырым 60+ шақырым 45+ шақырым 30+ шақырым -*-

Ескерту: Үшбұрышты бағытта үшбұрыштың еш жақтары оның жалпы ұзындығының 28%-нан кем болмауы тиіс.

     Дәрежелі талаптар мен нормаларды орындау талаптары.
      Жарыстар және оқу-жаттығулық жиындар ҚР Спорт және дене шынықтыру істері агенттігінің бекіткен ережелері мен қосымшаларына сәйкес жүргізіледі.
      ХДСШ және СШ нормативтері мен дәрежелік талаптары орындалған болып саналады, егер Қзақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына немесе ФАИ халықаралық авиация федерациясы күнтізбелік жоспарына енгізілсе,
      Егер онда:
      ХДСШ халықаралық жарыстарда 5 командадан кем емес
      СШ және СШҮ республикалық деңгейдегі жарыстарда 5 командадан кем емес
      I дәреже – облыстық(ведомстволық) дәрежедегі жарыстарда 3 командадан кем емес
      Спорттық атақтар мен дәрежелер беріледі, егер басты қазылар алқасы және қазылар бригадасы құрамына келесі біліктегі қазылар кіреді:
      ХДСШ – халықаралық дәрежедегі 3 қазы;
      СШ – жоғары дәрежелі ұлттық 3 қазы және ұлттық дәрежелі 2 қазы;
      СШҮ – жоғары дәрежелі ұлттық 2 қазы және ұлттық дәрежелі 3 қазы;
      I дәреже – жоғары дәрежелі ұлттық 2 қазы және ұлттық дәрежелі 2 қазы;
      Жаттығуларда есептеу қолданылады, егер жаттығу жарыстар туралы ережеде көрсетілген болса.
      Жалпы жарыстарға ересектермен бірге 16 жасқа толғандар жіберіледі.

2 ҚОНУ ДӘЛДІГІНЕ.
Дәрежелік талаптар – әйелдер және ерлер.

     Қазақстан Республикасының халықаралық класстағы спорт шебері.
      - Әлем кубогы, әлем чемпионаты жарыстарында 1-3 орындар алу, Бүкіләлемдік әуе ойындарында, Еуропа немесе Азия Чемпионаттарында 1орын алу, егер онда ФАИ мүшелігіне кіретін 5 мемлекет қатысса.
     Қазақстан Республикасының спорт шебері.
      Қазақстан Республикасы кубогында, Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында 1 орын алу керек, егер онда СШ атағындағы 6 спортшы және СШҮ атағындағы 12 спортшы қатысса
     Спорт шеберлігіне үміткер.
      - Қазақстан Республикасы кубогында, Қазақстан Республикасы Чемпионаттарында 1-6 орындар алу, егер онда СШ атағындағы 3 спортшы немесе СШҮ атағындағы 6 спортшы қатысса

I дәреже.
- Қазақстан Республикасы кубогында, Қазақстан Республикасы, ФАИ категориясындағы ұлттық деңгейдегі жарыстарда 1-5 орындар алу, егер онда 1 дәрежедегі немесе одан да жоғары кем дегенде 10 спортшы қатысса

II дәреже.
- Облыстық дәрежедегі немесе клубтық дәрежедегі жарыстарға қатысушылардың үздік 30% кіру.

III дәреже.
- Оқып-ұшуға дайындық курстарына сәйкес жоспарланған үшуға алғашқы оқыту бағдарламасын аяқтау және есептеу жаттығуларын «жақсы» деген бағаға аяқтау;

Дәрежелі талаптар мен нормаларды орындау талаптары.

      1 Жарыстар және оқу-жаттығулық жиындар ҚР спорт және денешынықтыру агенттігінің бекіткен ережелері мен қосымшаларына сәйкес жүргізіледі.
      2 ХКСШ және СШ нормативтері мен дәрежелік талаптары орындалған болып саналады, егер Қзақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына немесе ФАИ халықаралық авиация федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілсе,
      3 Жалпы жарыстарға ересектермен бірге 16 жасқа толғандар жіберіледі.

     КМС-кандидат в мастера спорта – СШҮ спорт шеберлігіне үміткер
     МС-мастер спорта – СШ- спорт шебері
     МСМК-мастер спорта международного класса – ХДСШ-халықаралық дәрежедегі спорт шебері

ПАРАШЮТ СПОРТЫ
(классикалық парашютизм, қону дәлдігімен парашютпен секірулер, топтық парашюттік акробатика,
күмбездік парашюттік акробатика, парашюттік көп сайыс)
1. КЛАССИКАЛЫҚ ПАРАШЮТИЗМ
Дәреже талабы (ерлер және әйелдер)

     Қазақстан Республикасы халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:
      Қос сайыста 1- 3 орын немесе жаттығулардың біреуінен жеке немесе Әлем чемпионатында команда құрамында, Әлем әскери чемпионатында(CISM) 1-2 орын;
      жаттығулардың біреуінен жеке немесе Азия чемпионатында команда құрамында, Азия әскери чемпионатында 1-ші орын;
      5 елден кем емес қатысқан кезде халықаралық жарыста қос сайыста 1-ші орын;
      қону дәлдігімен бір жаттығудағы жеке секірулерде немесе топтық секірулерде әлемдік рекордты орнату.
     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ТМД елдерінің, сонымен қатар ТМД елдерінің Қарулы Күштері ашық чемпионатындағы (спартакиадаларында) қос сайыста 1-3 орын;
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы қос сайыста 1-ші орын.
     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатындағы қос сайыста 2-3 орын.
      Ескертпе: юниор арасындағы өткізілетін жарысқа осы талап тиісті емес.

Дәрежелік нормативтер

	атақтары, дәрежелері
	ХДСШ		СШ		СШК		I		II
	ер.	әйел.	ер.	әйел.	ер.	әйел.	ер.	әйел.	ер.	әйел.
Қону дәлдігін есепке алуымен секірулер: Жеке дәлдігі бағдарламасы бойынша барлық секірулер	5	5	5	5	5	5	2	2	2	2
Шеңбер орталығынан орташа ауытқуы, м.	0,01	0,015	0,05	0,08	0,11	0,14	1,5	2,5	20,0	25,0
Ауада еркін қалықтап фигуралар комплексін орындаумен секірулер: Жеке акробатика бағдарламасы бойынша барлық секірулер, бірақ кем емес	2	2	2	2	2	2	1	1	1	1
Комплекс орындаудың орташа уақыты, сек.	7,5	8,2	8,9	9,8	10,5	11,8	13,5	15,0	2 иректелу 10,0 ішінде	2 иректелу 12,0 ішінде

Ескертпе:
      3-ші дәрежедегі нормативті орындау үшін парашютпен 3 секірулер орындау қажет;
      Қону дәлдігі бойынша нормативтерді орындау үшін:
      ХДСШ, СШ және СШК- нөлдік белгінің диаметрі 2 сантиметрді құрайды, 0,16 м радиусымен сынақ шеңбері (электрондық датчик);
      I дәреже - 1,5 м радиусымен сынақ шеңбері еркектер мен жас жігіттер үшін және 2,5 м әйелдер мен қыздар үшін;
      II дәреже - 25 м радиусымен сынақ шеңбері.
      Дәрежелік нормативтер қос сайыста орындалады, сонымен қатар бір күнтізбелік жылдың ішінде әртүрлі жарыста әрбір жаттығуда дәрежелік нормативтерді жеке - жеке орындауға рұқсат етіледі.

Дәрежелік талаптар мен нормативтердің орындау шарттары

      Дәрежелік нормативтер қос сайыста орындалады.
      ХДСШ және СШ нормативтерін орындау үшін қону дәлдігінің және акробатикалық секірулердің бағалауы қону дәлдігінің автоматтандырылған өлшеу жүйесі және жеке акробатика нәтижелерін бейнеұстау жүйесі міндетті түрде қолданған кезде орындалады.
      Егер де жарыстар Қазақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына, немесе FAI халықаралық авиациялық федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілсе ХДСШ және СШ дәрежелік талаптары мен нормативтері орындалды деп есептеледі.
      Дәрежелік нормативтер мен талаптар орындалды деп есептеледі:
      ХДСШ – халықаралық жарыста кем дегенде 5 ел қатысқан кезде;
      СШ және СШК- республика көлеміндегі және клубтық кездесулердегі жарыста 3 әртүрлі ұйымдардың (аэроклуб, ведомстволыр, облыстар және қалалар) кем дегенде 5 командасы қатысқан кезде.
      Спорттық атақтар 16 жастан, разрядтар 15 жастан беріледі.

2. ҚОНУ ДӘЛДІГІНЕ ПАРАШЮТПЕН СЕКІРУЛЕР
Дәрежелік талаптар (ерлер және әйелдер)
Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:

      Жекелік қону дәлдігінде жеке немесе Әлем чемпионатында команда құрамында, Әлем әскери чемпионатында (CISM) 1-3 орын;
      Жекелеген қону дәлдігінде жеке немесе Азия чемпионатында команда құрамында, Азия әскери чемпионатында 1-ші орын;
      Жеке секірулерде немесе топтық секірулерде қону дәлдігіне әлемдік рекорд орнату.
     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жеке қону дәлдігінде 1-ші орын алу.
     Қазақстан Республикасы спорт шеберінің кандидаты
      Қазақстан Республикасы чемпионатында жеке қону дәлдігінде 2-3 орын.
      Ескертпе: юниор арасындағы өткізілетін жарысқа осы талап тиісті емес.

Дәрежелік нормативтер

	Атақтар, дәрежелер
	ХДСШ		СШ		СШК		I
	ер.	әйел.	ер.	әйел.	ер.	әйел.	ер.	әйел.
Қону дәлдігін есепке алуымен секірулер: жеке дәлдігінің бағдарламасы бойынша барлық секірулер, бірақ кем емес	5	5	5	5	5	5	2	2
Шеңбер орталығынан орташа ауытқуы, м.	0,008	0,012	0,03	0,05	0,08	0,11	0,8	1,5

Ескертпе:
      Қону дәлдігі бойынша нормативтерді орындау үшін:
      ХДСШ, СШ және СШК - нөлдік белгінің диаметрі 2 сантиметрді құрайды,, сынақ шеңбері 0,16 м радиусымен. (электрондық датчик);
      1 дәреже – ерлер үшін 1,5 м, әйелдер үшін 2,5 м радиусымен сынақ шеңбері.

Дәрежелік талаптар мен нормативтердің орындау шарттары

      ХДСШ және СШ нормативтерін орындау үшін қону дәлдігінің бағалауы қону дәлдігінің автоматтандырылған өлшеу жүйесі міндетті түрде қолданған кезде орындалады.
      Егерде жарыстар Қазақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына, немесе FAI халықаралық авиация федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілсе ХДСШ және СШ дәрежелік талаптары мен нормативтері орындалды деп есептеледі.
      Дәрежелік нормативтер мен талаптар орындалды деп есептеледі:
      ХДСШ – халықаралық жарыста кем дегенде 5 ел қатысқан кезде;
      СШ және СШК- 3 әртүрлі ұйымдардың (аэроклуб, ведомстволар, облыстар және қалалар) 5 командалардан кем емес қатысқан кезде республика көлеміндегі және клубтық кездесулердегі жарыста.
      Спорттық атақтар 16 жастан, дәрежелер 15 жастан беріледі.

3. ТОПТЫҚ ПАРАШЮТТІК АКРОБАТИКА
Дәрежелік талаптар (ерлпер және әйелдер)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:
      Әлем чемпионатында (кубогында) «екі», «төрт», немесе «сегіз» команда құрамында 1-3 орын;
      Азия чемпионатында «екі», «төрт», немесе «сегіз» команда құрамында 1-ші орын;
      Азия рекордын орнату.
     Қазақстан Республикасының спорт шебері – алу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жеке қону дәлдігінде 1-ші орын алу (кубогында) «екі», «төрт», немесе «сегіз» команда құрамында;

атақ, дәреже	Секірулер саны (жарыс бағдарламасы бойынша барлық секірулер, бірақ кем емес)	Секірулер үшін фигуралар орташа саны (белгіленген уақытта) ерлер// әйелдер
атақ, дәреже		«екі»	«төрт»	«сегіз»
ХДСШ	8	17 // 15	15 // 13	12 // 10
СШ	6	14 // 12	12 // 10	10 // 8
СШК	4	11 // 9	9 // 7	7 // 5
I	4	8 // 6	6 // 4	5 // 3

Дәрежелік талаптар мен нормативтердің орындау шарттары

      Дәрежелік нормативтер бір жарыста орындалады.
      Әйелдерге ерлер командаларының құрамына кіруге болады. Бұл жағдайларда оларға ерлер үшін нормативтері бойынша атақтар мен дәрежелер беріледі. Егер әйелдер командасының құрамында бір ер адам болса команда ерлер командасы болып есептеледі (әуе операторын қоспай отырып).
      Атақтар мен дәрежелер беру үшін жарыс бағдарламасы бойынша есептелген, бірақ кестеде көрсетілген саннан кем емес барлық секірулер есептеледі.
      Егерде жарыстар Қазақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына, немесе FAI халықаралық авиациялық федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілсе ХДСШ және СШ дәрежелік талаптары мен нормативтері орындалды деп есептеледі.
      Запастағы қатысушылар болған кезде дәрежелік талаптар мен нормативтерді орындау үшін запастағы қатысушыларға команда құрамында секірулердің 50% кем емес орындау керек.
      Дәрежелік нормативтер орындалды деп есептеледі:
      ХДСШ - «екілік» үшін 8 командалардан кем емес, «төрттік» үшін 5 командалардан және «сегіздік» үшін кем дегенде 4 команда қатысқан кезде;
      СШ және СШК - республика көлемінен төмен емес жарыстарда «екілік» үшін 6 командадан, «төрттік» үшін 4 командадан, «сегіздік» үшін кем дегенде 3 команда қатысқан кезде;
      I дәреже – облыстық (ведомстволық) көлеміндегі жарыстарда 3 командадан кем емес.
      Спорттық атақтар мен дәрежелер егер төрешілік әуе бейне түсірілім түрінде өткізілсе беріледі.
      Спорттық атақтар мен дәрежелер әуе операторына да беріледі, өйткені ол команда мүшесі болып табылады.

4. КҮМБЕЗДІК ПАРАШЮТТІК АКРОБАТИКА
Дәрежелік талаптар

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:
      Әлем чемпионатында (кубогында) «екі», «төрт», немесе «сегіз» команда құрамында 1-3 орын;
      Азия чемпионатында «екі», «төрт», немесе «сегіз» команда құрамында 1-ші орын;
     Қазақстан Республикасының спорт шебері - алу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жеке қону дәлдігінде 1-ші орын алу (кубогында) «екі», «төрт», немесе «сегіз» команда құрамында;

Разрядтық нормативтер

Спорттық атақ, дәреже	Секірулер саны (барлық секірулер бағдарлама бойынша) бірақ кем емес	Төрттер (ауыспалы, секіру үшін орташа	Екілер (дәрізді қайта құруы), секіру үшін орташа	Төрттер (дәрізді қайта құруы), секіру үшін орташа	сегіздер(қайта құрудың жылдамдығы)
ХДСШ	8	15 қайта құру	12 қайта құру	7 қайта құру	50 сек
СШ	6	12 қайта құру	9 қайта құру	5 қайта құру	65 сек
СШК	4	9 қайта құру	7 қайта құру	3 қайта құру	100 сек
I	4	6 қайта құру	5 қайта құру	2 қайта құру	119 сек

Разрядтық талаптар мен нормативтердің орындау шарттары

      Дәрежелік нормативтер бір жарыста орындалады.
      Атақтар мен дәрежелер беру үшін жарыс бағдарламасы бойынша есептелген, бірақ кестеде көрсетілген саннан кем емес барлық секірулер есептеледі.
      Егер де жарыстар Қазақстан Республикасының бірыңғай күнтізбелік жоспарына, немесе FAI халықаралық авиация федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілсе ХДСШ және СШ дәрежелік талаптары мен нормативтері орындалды деп есептеледі.
      Запастағы қатысушылар болған кезде дәрежелік талаптар мен нормативтерді орындау үшін запастағы қатысушыларға команда құрамында секірулердің 50% кем емес орындау керек.
      Дәрежелік нормативтер орындалды деп есептеледі:
      ХДСШ – халықаралық жарыстарға «екілік» үшін кем дегенде 8 команда, «төрттік» үшін кем дегенде 5 команда және «сегіздік» үшін кем дегенде 4 команда қатысқан кезде;
      СШ және СШК - республика көлемінен төмен емес жарыстарда «екілік» үшін 6 командадан, «төрттік» үшін 4 командадан, «сегіздік» үшін 3 командадан кем емес;
      I дәреже – облыс (ведомстволық) көлеміндегі жарыстарда кем дегенде 3 команда.
      Спорттық атақтар мен разрядтар егер төрешілік әуе бейне түсірілім өткізілсе беріледі.
      Спорттық атақтар мен дәрежелер әуе операторына да беріледі, өйткені ол команда мүшесі болып табылады.

5. ПАРАШЮТТІК КӨП САЙЫС
Дәрежелік талаптар (ерлер және әйелдер)

     Қазақстан Республикасының спорт шебері - алу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында көп сайыстағы жеке сынақта 1-ші орын;
     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер - алу:
      Облыс (ведомстволық) көлеміндегі жарыста көп сайыстағы жеке сынақта 1-ші орын;
      Қазақстан Республикасы чемпионатында көп сайыстағы жеке сынақта 2-3 орын.
     1-разряд - алу:
      Облыстық (ведомстволық) көлеміндегі жарыста көп сайыстағы жеке сынақта 2-3 орын.

Көп сайыс бағдарламасы

Жаттығулар	Көп сайыс бағдарламалары
	бағдарлама 1				бағдарлама 2		бағдарлама 3
	СШ, СШК		1,2-ші дәреже		3,1-ші жастық		2-ші және 3-ші жастық
	ер	әйел	ер	әйел	ер	әйел	ер	әйел
Жаттығу №1 - Парашютпен жеке секірулер. жаттығу №5 – жеке сынақ тапсырумен парашютпен топтық секірулер	Қону дәлдігіне				Парашютпен секірулердің элементтері (бөліну, қону, парашют жинау)		Парашютпен секірулердің элементтері (бөліну, қону, парашют жинау
	5 секірулер (мин. 3 секіру)		секірулер (мин. 2 секіру)
Жаттығу №2 -атыс: 1. тар ауызды винтовкадан,немесе 2. пневматикалық винтовкадан, Немесе автоматтан (әскерилендірілген бөлімшелер үшін).	1. қашықтық 50м немесе 25м, 10 атыс; 2. қашықтық 10м, 10 атыс; 3. қашықтық 100м, 10 атыс.				1. қашықтық 50м немесе 25м, 5 атыс.; 2. қашықтық 10м, 5 атыс. 3. -\-		1. -\- 2. қашықтық 10м, 5 атыс. 3. -\-
жаттығу №3 –еркін стильмен қалықтау, м.	100	100	100	100	50	50	50		50
жаттығу №4 –жеңіл атлетикалық кросс (жүгіру), м.	3000	1500	3000	1500	1500	800	1000		500

Ескертпе: № - 2 жаттығудағы атыс, қару түрінің таңдалуы жарыс регламентінде көзделеді.

Дәрежелік нормативтер

Атақ, дәреже	Ерлер			Әйелдер
Атақ, дәреже	Түрдегі шектелуімен көп сайыс қосындысы	әрбір түрдегі шек, кем емес	Түрдегі шексіз көп сайыс қосындысы	Түрдегі шектелуімен көп сайыс қосындысы	әрбір түрдегі шек, кем емес	Түрдегі шексіз көп сайыс қосындысы
СШ	3970	900	4070	3800	850	3900
СШК	3550	780	3650	3300	700	3400
1-ші дәреже	3000	650	3100	2600	550	2700
2-ші дәреже	2400	500	2550	1900	400	2050
3-ші дәреже 1-ші жастық	-	-	2300	-	-	2000
2-ші жастық	-	-	2100	-	-	1850
3-ші жастық	-	-	1800	-	-	1650

Ескертпе: Түрдегі шектеумен ұпай бойынша СШ, СШК спорттық атағын, 1-ші және 2-ші спорттық дәрежесін беру үшін спортшы жаттығулардың әрбір түрінде талап етілген ұпай санын жинап алуы керек.

Дәрежелік талаптар мен нормативтердің орындау шарттары

      Дәрежелік нормативтер бір жарыста орындалады.
      Егер спортшы көп сайыстың әрбір түрінде сынақ ұпайларын жинап алса спорттық атақ пен дәреже беріледі, егер спортшылар көп сайыстың бір түрінен нөлдік бағасын алса атақ пен разряд берілмейді.
      Егер жарыстар Қазақстан Республикасы бірыңғай күнтізбелік жоспарына енгізілсе СШ дәрежелік нормативтері орындалды деп есептеледі.
      Парашютпен секірулерде дәрежелік талаптар мен нормативтерді орындау үшін жарыс бағдарламасы бойынша жеке дәлдік секірулердің барлығы есептеледі, бірақ:
      СШ және СШК үшін – 3 секіру, сонымен орташа нәтиже ерлер үшін 0,20 м артық емес және әйелдер үшін 0,30 м артық емес болуы қажет;
      1-ші және 2-ші дәреже үшін - 2 секіру.
      Дәрежелік талаптар мен нормативтер орындалды деп есептеледі:
      СШ – республика көлеміндегі жарыста 3 әртүрлі ұйымның кем дегенде 5 команда қатысқан кезде;
      СШК – облыстық жарыстарда және кубоктық кездесулерде 2 әртүрлі ұйымның кем дегенде 4 команда қатысқан кезде;
      1-ші разряд –кем дегенде облыс, қала көлемінде жарыста;
      2-ші разряд – қалалық, клубтар арасындағы көлеміндегі жарыста;
      3-ші және жасөспірімдер разряды – кез келген көлемдегі жарыста.
      3-ші разряд 1-ші жасөспірімдер разрядына сәйкес.
      СШ атағы 16 жастан, СШК , 1, 2 разряд 15 жастан, 3-ші разряд және 1-ші жасөспірімдер разряды 14 жастан, 2,3 жасөспірімдер разряды 13 жастан беріледі.
      3-ші жасөспірімдер разряды 18 жастан төмен спортшыларға беріледі.

ПЛАНЕРЛІК СПОРТЫ

     Қазақстан Республикасы халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:
      Әлем чемпионатында қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1- 3 орын
      Еуропа чемпионатында қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1- 3 орын;

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Қазақстан Республикасы чемпионатында қос сайыста жаттығулардың біреуінен жеке есепте 1 орын

     Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатында қос сайыста жаттығулардың біреуінен жеке есепте 2-3 орын
      Республика төмен емес жарыста қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1-3 орын
      Облыс төмен емес жарыста қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1-3 орын
      Ұлттық рекортты орнату.
      Жаттығулардың разрядтық талаптарын орындау.

     I разряд
      Облыстық деңгейден төмен емес көпсайыс жарыстарында 1-3 орын
      Ұлттық рекордты орнату;
      Екі жаттығудың разрядтардтық талаптарын орындау.

II разряд
Екі жаттығудың разрядтық талаптарын орындау

III разряд
Планеристерді дайындау бойынша алғашқы бағдарламаны бітіру және есептік жаттығуларды «жақсы» бағасымен орындау.

Разрядтық нормалар

Жаттығулар түрлері	Атақ, разряд
	СШ		СШҮ		I		II
	ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер	ерлер	әйелдер
Норматив 1 Үшбұрыш маршруты бойынша ұшу, екі айналыспен үшбұрыш маршруты бойынша ұшу, км	300	300	200	200	2х100	2х100	100	100
Маршрут бойынша орта жылдамдық, км/сағ	80	75	70	60	60	60	40	40
Норматив 2 Ұзындық, м	5000	5000	3000	3000	2500	2500	1000	1000
Норматив 3 Маршрут бойынша орта жылдамдық, км/сағ 100 километрлі үшбұрыш маршруты бойынша ұшу	90	85	80	80	60	60	Жылдамдықты есепке алмағанда
Норматив 4 Ашық қашықтыққа немес бірнеше бұрылмалы пункттерінен ұшу, км	500	500	300	300	200	200	100
Екі бұрылмалы үшбұрыш маршруты бойынша ұшу, 2х250 км	500	500

Ескертпе: Айналыс пункттерімен қашықтыққа ұшу кезінде маршрут аралары 75 шақырымнан кем болмау керек.
L-13 «Бланик» планерімен ұшу кезінде жылдамдық жаттығулары кезінде 0,75 коэффициент, аталған коэфициент 1 разряд, СШҮ, СШ орындау кезінде орта жылдамдығын есептеу үшін енгізіледі.

ДЕЛЬТАПЛАНЕРЛЫҚ СПОРТ

     Қазақстан Республикасы халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:
      Әлем чемпионатында, Авиация Олимпиадасында қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1- 3 орын
      Еуропа чемпионатында қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1- 3 орын;

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Қазақстан Республикасы чемпионатында көп сайыста жаттығулардың біреуінен жеке есепте 1 орын

     Қазақстан Республикасы спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатында қос сайыста жаттығулардың біреуінен жеке есепте 2-3 орын
      Көпсайыста 1-4 орын, республикалық көлемдегі басқа да жарыстарда, егер онда кем дегенде 15 спортшы қатысса;
      Көпсайыста Облыс төмен емес жарыста қос сайыста жаттығулардың біреуінен 1-3 орын, немесе екі жаттығудың 1-2 орын.
      Жаттығулардың разрядтық талаптарын орындау.

     I разряд
      Облыстық деңгейден төмен емес көпсайыс жарыстарында 1-3 орын
      Ұлттық рекортты орнату;
      Екі жаттығудың разрядттық талаптарын орындау.

II разряд
Екі жаттығудың разрядтық талаптарын орындау

III разряд
Дельтапланеристерді дайындау бойынша алғашқы бағдарламаны бітіру және есептік жаттығуларды «жақсы» бағасымен орындау.

Жаттығудың түрлері (Task)	Өлшеу қашықтығы	ХДСШ	СШ	СШҮ	I разряд	II разряд
Ашық қашықтыққа ұшу	км	150	80	65	35	15
Ашық қашықтыққа немес бірнеше бұрылыс пункттерінен ұшу, шақырым (ППМ)	км	120	80	60	30	15
Қашықтыққа ұшу мақсатты	км	150	80	60	35	15
Қайтуымен қашықтыққа ұшу мақсаты	км	100	70	55	30	15
Бір немесе бірнеше қашықтыққа бірнеше айналыс пунктлерінен ұшу (ППМ)	км	120	60	55	30	15
Екі айналыспен жабық арақашықтыққа маршрутпен ұшу	км	2 х 60	2 х 35	2 х 30	2 х 15	-
Кез келген бағытқа немесе кезектесіп бірнеше қайталанатын пунктермен ұшу (ППМ)	км	120	80	60	30	-
Үшбұрыш маршрутымен қашықтыққа ұшу	км	80	60	45	30	-

Ескертпе:: Бірбұрышы 28 пайызынан төмен емес жалпы үшбұрыш маршруты үзындығы бойынша болу керек

СУ АСТЫНДАҒЫ СПОРТ
су астындағы бағдарлама
жаттығудағы разрядтық талаптар:
"аймақ", "бағдарлар", "жұлдыз", "параллель"
ерлер және әйелдер

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Жеке жаттығуда немесе Әлем чемпионаттарында көпсайыста 1 -3 орын;
      Әлемнің чемпионатында топтық жаттығуда 1 орын;
      Жеке, топтық жаттығуда немесе Еуропа чемпионатында және Еуропа кубогында көпсайыста 1 орын;
      Жеке, топты жаттығуда немесе көпсайыс немесе Әлем кубогы кезеңдерінің ақтық сынында 1 орын;
      Жеке, топтық жаттығуда немесе Азия чемпионатында көпсайыста 1 орын;
      Кем дегенде 25 спортшы қатысқан ТМД ашық чемпионаттарында, ТМД кубоктарында 1 орын .

Разрядтық талаптарды орындау шарттары.

      1. Су асты бағдарлары бойынша СШ, СШҮ разрядтық нормалары кемінде 5 спорт шебері қатысқан республикалық жарыстарда бағдарламаның жеке немесе көпсайыс түрлері бойынша орындалады.
      I, II, III, - кез келген масштабтағы жарыстарда.
      2. Су асты бағдарлау бойынша ХДСШ, СШ атағы, СШҮ разряды 14 жастан бастап, 1-3 разрядтар 12 жастан бастап беріледі.

«Аймақ», «Бағдарлар», «Жұлдыз», «Параллель» жаттығуларында нормативтер уақыт бойынша анықталады.

Разрядтық нормалар және талаптар

Бағдарламаның түрі	қашықтықтар	Атақ		разряд
	метрлер	СШ	СШҮ	I	II	III
ЕРЛЕР
«аймақтар"-бағдарсыз бағытты өзгерту. 3 нүктеде.	590	05.45,0	6.15,0	06.45,0	07.15,0	08.00,0
бағдарлар-бағытты өзгерту және 5 бағдарды іздеу бойынша су астында жүзу.	650	06.14,0	06.47,0	07.40,0	08.05,0	08.32,0
"жұлдыз"-9 нүктеден бағыт және 4 бағдарды іздеу бойынша су астында жүзу	600	06.00,0	06.24,0	06.51,0	08.10,0	08.59,0
Көпсайыс ұпайлар (аймақтар, бағдарлар, жұлдыз)		6723очк	6424 очк	5964 очк	5522очк	5183 очк
"Параллель" 1 бағытты іздеуде 2 нүктеде бағытты өзгерту бойынша су астында жүзу	200	01.47,0	01.50,0	01.55,0	02.00,0	02.05,00
ӘЙЕЛДЕР
« аймақтар »	590	07.00,0	07.30,0	08.00,0	08.30,0	09.00,0
« бағдарлар»	650	07.35,0	08.30,0	09.35,0	10.00,0	10.40,0
« жұлдыз»	600	07.22,0	07.55,0	08.40,0	09.30,0	10.00,0
Көпсайыс – ұпайлар (аймақтар, бағдарлар, жұлдыз)		5795 очк	5475очк	4898очк	4757очк	4322очк
"Параллель" 1 бағытты іздеуде 2 нүктеде бағытты өзгерту бойынша су астында жүзу	200	01.55,0	02.00,0	02.05,0	02.10,0	02.15,00

ЕСКЕК АЯҚТАРДА ЖҮЗУ
Ерлер және әйелдер

     Қазақстан Республикасының халықаралық спортының сыныптың шебері
      Әлем чемпионатында 1-3 орын;
      Азия чемпионатында 1 орын;
      Азия ойындарда 1-2 орын;
      Әлем кубогында 1 орын.

Разрядтық талаптарды орындау шарттары.

      1. Ескек аяқтарда жүзу бойынша спорттық атақтар мен разрядтар «су асты сүңгуірі» (аквалангпен жүзу) біліктілігі бар спортшыларға беріледі.
      2. Разрядтық нормалар мына жағдайда орындалады:
      ХДСШ – Әлем, Азия чемпионаттарында, Әлем, ТМД кубогында;
      СШ - республикалық масштабтан төмен емес жарыстарда
      СШҮ - облыстық және қалалық   масштабтан төмен емес жарыстарда;
      I, II, III, Iж, IIж. разрядтары - кез келген масштабтағы жарыстарда;
      3. ХДСШ, СШ атағы 14 жастан бастап, СШҮ 12 жастан бастап, І-ІІ жасөспірімдер разряды 8 жастан бастап (аквалангпен жүзу жаттығуында спорттық разрядтар 12 жастан бастап) беріледі.

Ескек аяқтарда жүзу

Аралары	Атақ дәреже
метлер	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	Iю	IIю

Аквалангпен жүзу уақыт, минут. Сек

Әйелдер

100	0.43,0	0.44,5	0.46,5	0.52,0	0.58,5	1.08,0	1.16,0	1.26,0
400	3.25,0	3.33,0	3.45,0	4.20,0	4.45,0	5.12,0	6.36,0	6.50,0
800	7.20,0	7.30,0	7.55,0	8.45,0	9.45,0	10.55,0	12.50,0	14.15,0

Ерлер

100	0.36,5	0.38,0	0.41,5	0.45,5	0.50,5	0.55,0	1.10,0	1.20,0
400	3.05,0	3.15,0	3.30,0	3.50,0	4.10,0	4.40,0	5.00,0	5.42,0
800	6.30,0	6.45,0	7.20,0	8.00,0	8.40,0	9.30,0	10.00,0	11.30

Жарғақ аяқтарда жүзу

Әйелдер

50	0.20,5	0.21,8	0.23,5	0.25,0	0.28,0	0.30,0	0.37,0	0.40,0
100	0.45,0	0.46,8	0.48,5	0.55,5	1.01,0	1.10,0	1.25,0	1.40,0
200	1.39,5	1.42,5	1.47,5	1.55,5	2.10,0	2.30,0	2.55,0	3.25,0
400	3.35,5	3.38,0	3.49,5	4.25,0	4.50,0	5.15,0	6.10,0	7.10,0
800	7.30,0	7.48,0	8.05,0	8.55,0	9.50,0	11.00,0	13.30.0	15.25,0
1500	14.30,0	15.00,0	15.40,0	1 6.40,0	18.30,0	21.00,0	25.00,0	29.00,0

Ерлер

50	0.17,8	0.19,0	0.21,0	0.23,0	0.26,0	0.28,0	0.35,0	0.37,0
100	0.39,5	0.41,0	0.43,0	0.48,0	0.54,0	1.00,0	1.19,0	1.30,0
200	1.30,0	1.33,5	1.38,5	1.50,0	1.58,0	2.15,0	2.45,0	3.18,0
400	3.15,0	3.23,0	3.38,0	4.00,0	4.25,0	4.50,0	5.42,0	6.42,0
800	6.50,0	7.10,0	7.40,0	8,10,0	8.55,0	9.55,0	11.50,0	13.20,0
1500	13.21,0	14.00,0	14.50,0	15.50,0	16.55,0	19.00,0	21.30,0	24.00,0

Сүңгу

әйелдер

0.18,7

0.19,0

0.21,0

0.24,5

0.27,0

0.30,0

0.33,0

0.36,0

Еркектер

0.16,0

0.17,0

0.19,0

0.21,5

0.23,0

0.26,0

0.29,0

0.33,0

Классикалық ескек аяқтарда жүзу

Әйелдер

50	0.23,0	0.24,8	0.26,0	0.28,0	0.31,0	0.33,0	0.40,0	0.42,0
100	0.51,0	0.53,5	0.56,5	1.00,0	1.05,0	1.15,0	1.30,0	1.45,0
200	1.52,5	1.58,0	2.02,0	2.12,5	2.21,0	2.42,0	3.04,0	3.30,0

Еркектер

50	0.21,0	0.22,5	0.23,0	0.25,0	0.28,0	0.30,0	0.37,0	0.39,0
100	0.45,5	0.47,5	0.50,0	0.53,5	0.59,0	1.03,0	1.21,0	1.33,0
200	1.42,0	1.46,0	1.52,0	1.59,0	2.10,0	2.21,0	2.50,0	3.18,0

СУДОМОДЕЛЬ СПОРТЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Әлем чемпионатында 1- 3 орын;
      Еуропа және Азия чемпионатында 1-ші орын;
      Екі жыл ішінде үш әлемдік рекорд орнату.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында – 1-2 ші орын;
      Қазақстан Республикасының кубогінде 1-ші орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      ҚР Чемпионатында 1 –3 ші орын;
      ҚР рекордын орнату.
      Облыстық жарыста 1-ші орын алу.

I разряд
ҚР Чемпионатында 1-6 орындарды алу.

IІ разряд
Облыстық қала жарыстарында 1- 2 ші орын алу.

I, II және III жасөспiрiмдiк дәрежелерiн дәрежелiк талаптар кез келген масштаб жарыс iстелiнген болып есептеледi.
Дәрежелік берледі.ХД СШ с 15 жас; СШ- с 13 жас; СШК- с 11 жас; cанат I и II -с 10 жас; санат – III с 9 жас; I и II жастар санаты- с 8 жас

№ п/п	Жаттығу түрлері Шеңбер			Өлш.бірл	ХДСШ	СШ	СШК	I санат	II санат	III санат	I жас.	II жас.
№ п/п	Жаттығу түрлері Шеңбер			Өлш.бірл	м.,ж.	м.,ж.	м.,ж.	м.,ж.	м.,ж.	м.,ж.	ю.,д.	ю.,д.
1	2			3	4	5	6	7	8	9	10	11
1	Моделдер көшірмесі ЕК - 600,ЕН-600	Стендтті баға		Балл				80	75	70	65	60
1	Моделдер көшірмесі ЕК - 600,ЕН-600	Масштабты жылдамдық және бағыт бойынша тұрақтылық		Балл				95	85	75	65	60
2	Моделдер көшірмесі ЕХ-600	Стендтті баға		Балл				80	75	70	65	60
2	Моделдер көшірмесі ЕХ-600	бағыт бойынша тұрақтылық		Балл				90	80	70	65	60
3	Моделдер көшірмесі ЕЛ - 600	Стендтті баға		Балл				80	75	70	65	60
3	Моделдер көшірмесі ЕЛ - 600	Масштабты жылдамдық және бағыт бойынша тұрақтылық		Балл				90	80	70	65	60
4	Моделдер көшірмесі ЕХ - 1250	бағыт бойынша тұрақтылық		Балл				85	75	65	60	55
5	Моделдер көшірмесі ЕК - 1250 ЕН - 1250	Стендтті баға		Балл				80	75	70	65	60
5	Моделдер көшірмесі ЕК - 1250 ЕН - 1250	Масштабты жылдамдық және бағыт бойынша тұрақтылық		Балл				95	85	75	65	60
6	Моделдер көшірмесі ЕЛ - 1250	Стендтті баға		Балл				75	70	65	60	55
6	Моделдер көшірмесі ЕЛ - 1250	Масштабты жылдамдық және бағыт бойынша тұрақтылық		Балл				90	80	70	60	55
7	Моделдер көшірмесі F2-A; F2-B; F2-C; F4-А; F4-B; F4-C	Стендтті баға		Балл	98	95	92	80	75	70	65	60
7	Моделдер көшірмесі F2-A; F2-B; F2-C; F4-А; F4-B; F4-C	Фигура жасау бағасы және оның өту уақыты		Балл	100	100	100	85	80	70	60	50
8	Моделдер көшірмесі F2 - Ю	Стендтті баға		Балл					75	70	65	60
8	Моделдер көшірмесі F2 - Ю	Фигура жасау бағасы және оның өту уақыты		Балл					80	70	60	50
9	Моделдер көшірмесі F - DS	Стендтті баға		Балл	98	95	92	80	75	70	65	60
9	Моделдер көшірмесі F - DS	Фигура жасау бағасы және оның өту уақыты		Балл	100	100	100	85	80	70	60	50
10	Моделдер көшірмесі F6			Балл	98	95	92	80	75	70
11	Моделдер көшірмесі F7			Балл	98	95	92	80	75	70
12	Класс. жылдамдық сек F1 E - 1 кг			Секунд	16,5	18	20	22	25	30
13	Класс. жылдамдық сек F1 E + 1 кг			Секунд	16	17,5	18	20	27	35
14	Класс. жылдамдық сек F1 - V 3,5			Секунд	15,5	17,5	18	20	27	32
15	Класс. жылдамдық сек F1 - V 7,5			Секунд	15	17	18	19	25	30
16	Класс. жылдамдық сек F1 - V 15			Секунд	14,5	16,5	17,5	18	23	27
17	Класс. жылдамдық сек F3 - E			баллы	145,2	143	142	140	136	131
18	Класс. жылдамдық сек F3 - V			баллы	145,2	143	142	140	136	131
19	Класс – ECOS 2			Шеңбер	55	45	40	35	30	28
20	Класс - ECO "EXPERT" 2 попытки			Шеңбер	60	55	50	45	40	35
21	Класс ЕСО-мини S -2 попытки			Шеңбер	50	47	45	42	40	38
22	Класс ЕСО-мини «EXPERT» 2 попытки			Шеңбер	55	51	47	35	30	28
23	Класс - ECO "TEAM"			сек/ Шеңбер	13	15	18	22	25	20
24	Класс - FSR – E 21			сек/ Шеңбер	16	17	19	21	22	23
25	Класс - моно FSR - М1			сек/ Шеңбер	19	21	24	28	29	30
26	Класс - моно FSR - М2			сек/ Шеңбер	18	20	22,5	26	27	28
27	Класс - моно FSR - М3			сек/ Шеңбер	17	19	21	24	25	26
28	Класс - гидро FSR - Н1			сек/ Шеңбер	18	20	23	27	28	29
29	Класс - гидро FSR - Н2			сек/ Шеңбер	16,7	18,8	21,4	25	26	27
30	Класс - гидро FSR - Н3			сек/ Шеңбер	15,6	17,6	20	23	24	25
31	Жылдамдық классы - кордовый А1			км/сағ	185	165	155	150	140	130
32	Жылдамдық классы - кордовый А2			км/сағ	195	175	165	150	145	140
33	Жылдамдық классы - кордовый А3			км/сағ	205	190	170	160	150	140
34	Жылдамдық классы - кордовый В1			км/сағ	240	215	205	190	180	165
35	Жылдамдық классы FSR - V 3,5		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	69	65	61	58	55	52	49	46
35	Жылдамдық классы FSR - V 3,5		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	48	45	42	40	38	36	34	32
36	Жылдамдық классы - FSR - V 7,5		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	74	70	66	63	60	57	54	51
36	Жылдамдық классы - FSR - V 7,5		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	51	48	45	43	41	39	37	35
37	Жылдамдық классы FSR - V 15		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	79	75	71	68	65	62
37	Жылдамдық классы FSR - V 15		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	54	51	48	46	44	42
38	Жылдамдық классы FSR - V 35		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	74	70	66	63	60	57
38	Жылдамдық классы FSR - V 35		Жарыс 20мин.	Шеңбер саны	51	48	45	43	41	39
39	Жылдамдық классы - FSR - Н 3,5	уақыт 1 жұлдыз	6 айналу	секунд	103	113	125	137	151	166	182	201
40	Жылдамдық классы - FSR - Н 7,5	уақыт 1 жұлдыз	6 айналу	секунд	100	110	121	133	146	161	177	195
41	Жылдамдық классы - FSR - Н 15	уақыт 1 жұлдыз	6 айналу	секунд	92	101	111	122	135	148

Жарыстар Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі бекітілген ережелер мен регламенттері бойынша жүргізіледі.

ЕСПЕЛІ ЖЕЛКЕНДІ КӨП САЙЫС

     Халықаралық дәрежедегі Қазақстан республикасы спорт шебері
      Әлем СИЗМ чемпионатында 1-3 орын;
      Әлем Кубогында 1 орын;
      Еуропа чемпионатында 1 орын,
      Азия чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, Қазақстан Республикасы флот чемпионатында 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасы кубогында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 3-4 орын;
      Қазақстан Республикасы флот чемпионатында 3 орын;
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде, «Отан» РҚБ Кубогында 1 орын

     I разряд:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, республика флот чемпионатында, оқу әскери орында чемпионаттарында 3 орын.
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде 2 орын.
      Қалалық біршілігікте және жасөспірімдер жарыстарында 1 орын.

     II разряд:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, республикалық флот чемпионатында,республикалық оқу әскери ғимараттары чемпионаттарында 4 орын.
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде 3 орын.
      Қалалық біршілікте және жасөспірімдердің кез-келген деңгейдегі жарыстарында 2 орын.

     III разряд занять:
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде 4 орын
      Қалалық біршілікте және жасөспірімдердің кез-келген деңгейдегі жарыстарында 3 орын.

Разрядтардың талаптары мен нормалары

      Жарыстардың қолданыстағы мөлшерлері мен ережелеріне сәйкес разрядтар орындалады
      Командалардың құрамы жоғары дәрежедегі разряды 50 пайызы есушілер болу керек. Бір жоғары разрядтағы спортшы екі төмен разрядтағы спортшыға теңеседі. Қайталау есептеуге жол берілмейді.
      ХДСШ– Әлем, Еуропа, Азия, СИЗМ, әлем Кубогі чемпионаттарында разрядтық талаптар орындалған болып есептеледі.
      ҚР СШ – ҚР Кубогі, флот чемпионаттарында кем дегенде 5 команда қатысқанда
      СШҮ –«Отан» Кубогында, облыстық төмен емес жарыстарда
      I разряд- қалалық және жасөспірімдер біршіліктерінде жарыстарда
      II және III разрядтары – кез келген масштабтағы жарыстар
      ХДСШ және ҚР СШ - 16 жастан беріледі, ҚР СШҮ – 14 жастан беріледі, I және II разрядтары – 12 жастан, III разряд – 10 жастан.

ЯЛАМЕН ЕСУ

     Қазақстан Республикасы спорт шебері
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, Қазақстан Республикасы флот чемпионатында 1-2 орын кемінде кем дегенде 5 команда және 5 спорт шебері қатысқанда;
      Қазақстан Республикасы кубогында 1 орын кем дегенде 5 команда және 5 спорт шебері қатысқанда;

     Қазақстан Республикасы спорт шебері үміткер
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 3-4 орын;
      Қазақстан Республикасы Кубогында 2-3 орын 5 команда төмен емес қатысқанда;
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде, «Отан» РҚБ Кубогында 1 орын

     I разряд:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, республика флот чемпионатында, оқу әскери ғимараттары чемпионаттарында 3 орын.
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде 2 орын.
      Қалалық біршілігінде және жасөспірімдер жарыстарында 1 орын.

     II разряд
      Қазақстан Республикасы чемпионатында, республика флот чемпионатында, оқу әскери ғимараттарында чемпионаттарында 4 орын.
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде 3 орын.
      Қалалық біршілігінде және жасөспірімдер кез-келген деңгейдегі жарыстарда 2 орын.

     III разряд
      Қазақстан Республикасы біршілігінде, облыс біршілігінде 4 орын
      Қалалық біршілікте және жасөспірімдер кез-келген деңгейдегі жарыстарда 3 орын.

     I жасөспірімдер разряды- кемінде 4 команда қатысқанда жасөспірімдер және қыздар арасында кез-келген деңгейдегі жарыстарда 1 орын
     II жасөспірімдер разряды –жасөспірімдер және қыздар арасында кез-келген деңгейдегі жарыстарда 2 орын
     III жасөспірімдер разряды - жасөспірімдер және қыздар арасында кез-келген деңгейдегі жарыстарда 3 орын

Разряд нормалары

Шлюпканың классы	Дистанциясы (м)	Разрядтары
Шлюпканың классы	Дистанциясы (м)	I	II	III	I юн.	II юн.	III юн.
Қыздар әйелдер		Уақыт (мин., сек)
Ял-6	1000	7.50,0	8.00,0	8.30,0	-	-	-
Ял-4	500				5.30,0	5.45,0	6.00,0
Ерлер жасөспірімдер		Уақыт (мин., сек.)
Ял-6	2000	13.20,00	14.00,0	14.50,0
Ял-6	1000	6.40,00	7.10,0	7,40,0	8.00,0	8.20,0	8.40,0
Ял-4	500				5.15,0	5.30,0	5.45,0

Разрядтардың талаптары мен нормалары

      Жарыстардың қолданыстағы деңгейлері мен ережелеріне сәйкес разрядтары орындалады
      Командалардың құрамы жоғары дәрежедегі разряды 50 пайызы есушілер болу керек. Бір жоғары разрядтағы спортшы екі төмен разрядтағы спортшыға теңеседі. Қайталау есептеуге жол берілмейді.
      ХДСШ– Әлем, Еуропа, Азия, СИЗМ, әлем Кубогі чемпионаттарында разрядтық талаптар орындалған болып есептеледі.
      ҚР СШ – ҚР Кубогі, флот чемпионаттарында кем дегенде 5 команда қатысқанда
      СШҮ –«Отан» Кубогында, кем дегенде облыстық жарыстарда
      I разряд- қалалық және жасөспірімдер біршіліктері жарыстарында
      II и III разряды – на соревнованиях любого масшта
      ХДСШ және ҚР СШ - 16 жастан беріледі, ҚР СШҮ – 14 жастан беріледі, I және II разрядтары – 12 жастан, III разряд – 10 жастан

ӨРТ-ҚҰТҚАРУ СПОРТЫ
Разрядтық талаптар (ерлер, жасөспірімдер)

     Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
     Келесі талаптарды орындаған жағдайда беріледі:
      Өрт-құтқару спортының командалық және жеке түрлері:
      Әлем чемпионатында 1-3-орын;
      Еуропа чемпионатындағы 1-орын;
      Азия ойындарында 1-2-орын;
      Азия чемпионатындағы 1-орын.

Қазақстан Респубикасының Спорт шебері

Жарыстар деңгейі	Жынысы	Дисциплина	Алған орны	Хронометраж	Норманы орындау (сек., аспайтын)
Халықаралық жарыстар	Ерлер	Шабуыл баспалдағы-4 қабат-оқу мұнарасы	1-2	қолмен электронды	14,60 14,75
		100 метрлік кедергілер жолағы	1-2	қолмен электронды	16,60 16,84
		Қоссайыс	1-2	қолмен электронды	31,00 31,39
		Үш доңғалақты жылжымалы баспалдақты орнату және ол бойынша көтерілу	1-2	қолмен электронды	13,20 13,20
Қазақстан Республикасының ТЖМ Чемпионаты	Ерлер	Шабуыл баспалдағы-4 қабат-оқу мұнарасы	1-2	қолмен электронды	14,60 14,75
		100 метрлік кедергі жолағы	1-2	қолмен электронды	16,60 16,84
		Қоссайыс	1-2	қолмен электронды	31,00 31,39
		Үш доңғалақты жылжымалы баспалдақты орнату және ол бойынша көтерілу	1-2	қолмен электронды	13,20 13,20
Қазақстан Республикасының ТЖМ бүкілқазақстандық жарыстары	Ерлер	Шабуыл баспалдағы-4 қабат-оқу мұнарасы	1	қолмен электронды	14,60 14,75
		100 метрлік кедергі жолағы	1	қолмен электронды	16,60 16,84
		Қоссайыс	1	қолмен электронды	31,00 31,39
		Үш доңғалақты жылжымалы баспалдақты орнату және ол бойынша көтерілу	1	қолмен электронды	13,20 13,20

Ескертпе: СШ спорттық атағы 19-жастан бастап беріледі

Разрядтық нормалар (секундтарда)

Түрі	Хронометраж	КСШ	1-разряд	II- разряд	III- разряд
Шабуыл баспалдағы-4 қабат-оқу мұнарасы	қолмен электронды	15,00 15,15	16,00 16,15	18,60 18,75	21,60 21,75
100 метрлік кедергі жолағы	қолмен электронды	17,90 18,14	19,80 20,04	20,80 21,04	22,80 23,04
Қоссайыс	қолмен электронды	33,00 33,39	36,40 36,79	39,40 39,79	42,40 42,79
Үш доңғалақты жылжымалы баспалдақты орнату және ол бойынша көтерілу	қолмен электронды	14,30 14,30	16,30 16,30	17,30 17,30	18,80 18,80

Жасөспірімдердің разрядтық нормалары (секундтарда)

Түрі	Разрядтар (жасөспірімдер)
Түрі	Хронометраж	1-разряд	II- разряд	III- разряд
Шабуыл баспалдағы-2 қабат-оқу мұнарасы	қолмен электронды	9,20 9,35	10,20 10,35	11,20 11,35
100 метрлік кедергі жолағы	қолмен электронды	19,40 19,64	20,40 20,64	21,40 21,64

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      Разрядтық нормалар мына жағдайларда орындалған болып саналады:
      Спорт шеберіне үміткер - бағдарлама түрінен кемінде 5 спортшы қатысқан Қазақстан Республикасының ТЖМ өңірлік орталығынан төмен емес рангтағы жарыстарда.
      I -разряд – бағдарлама түрінен кемінде 10 спортшы қатысқан облыстық деңгейден төмен емес рангтағы жарыстарда.
      II-разряд және III-разряд – бағдарлама түрінен кемінде 10 спортшы қатысқан Қазақстан Республикасының кез-келген рангтағы ресми жарыстарында.

ӘСКЕРИ ҚОЛДАНБАЛЫ СПОРТ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ЖАТТЫҒУЛАР
әскери – спорттық көпсайыстар, табельдік қарудан оқ ату, жеңіл атлетика және жылдам қозғалу, шаңғы спорты, граната лақтыру, арқан тарту,қолданбалы жүзу, кедергі жолақтардан өту, қол жекпе-жегі (көпсайыс), арнайы снарядтардағы жаттығулар.

+ӘСКЕРИ – СПОРТТЫҚ КӨПСАЙЫСТАР

Әскери – спорттық көпсайыстардағы қорытынды бағалардың
таблица бойынша ұпайлар классификациалық нормативтері
(қосымша 4)

Көпсайыстың түрлері	Атақтар және разрядтар
Көпсайыстың түрлері	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III
1	2	3	4	5	6	7
Әскери үшсайысы
ӘҮ-1: АК-1ату; алысқа граната лақтыру Ф-1 (600 гр.) 400 м жүгіре кедергі жолақтардан өту.		3000	2700	2350	1800	1500
ӘҮ-2: АК-2ату; дәлдеп белгіленген нүктеге граната лақтыру Ф-1 (600 гр.); 400 м жүгіре кедергі жолақтардан өту.		3000	2700	2350	1800	1500
әскери төртсайысы
Белтемірге тартылу; 100 м жүгіру, 3 (1) км жүгіру немесе 10 (5) км шаңғы жарысы; кедергі жолақтардан өтуден жалпы бақылау жат. (лопингтегі жаттығу – жазғы құрам үшін: 1 - 3-ші жас ерекшеліктердегі топтар 4- ші жас ерекшеліктердегі топтар және одан жоғары			2900	2300 1500	1800 1300	1400 1000
Әскери бессайысы (СИЗМ):
ВП-1: 200 метрга стандарт винтовкасынан 7,62 мм ату; 500 м. кедергі жолақтардан өту; кедергі жолақтардан өте 50 метрге жүзу; Ф-1 (600 гр.) алысқа және нүктеге дәлдеп граната лақтыру; 8 км кросс.	СИЗМ,Әлем чемпионатында 1-3-ші орындар алу СИЗМ Еуропа чемпионатында 1-3-ші орындар алу	5000	4700	4400	4100	3800
ВП-2: 100 метрге 5,45 мм Калашников автоматынан ату; 400 м. жүгіре кедергі жолақтардан өту; 50 метрге жүзу; Ф-1 (600 гр.) алысқа және нүктеге дәлдеп граната лақтыру; 8 км кросс..		5000	4700	4400	4100	3800
Офицерлік көпсайысы Үшсайыс:
МП-3 ату (барлық категориялар үшін); 100 метрге жүзу (3-ші категория), 200 м (2-ші категория), 300 м (1-ші категория); 1000 метрге жүгіру (3-ші категория), 2000 м (2-ші категория), 3000 м (1-ші категория) немесе 5, 10 км шаңғы жарысы (ұқсас төртсайыстан): 1-ші категория 2- ші категория 3- ші категория		2800 2800 2800	2600 2600 2600	2300 2300 2300	2100 2100 2100	1700 1700 1700
Төртсайыс:
ПМ-1 ату (барлық категориялар үшін); гимнастика (секіру, белтемірде, қоссырық жаттығу); 100 метрге жүзу (барлық категориялар үшін); 1 км жүгіру (2-3-ші категориялар), 3 км (1-ші категория) немесе 5 км шаңғы жарысы (2-3-ші категориялар), 10 км (1-ші категория): 1-ші категория 2-я категория 3-я категория		3400 3400 3400	3200 3000 2700	2800 2400 2200	2400 2000 1800	1800 1400 1200
Әскери-спорттық жиынтығының көпсайысы
Ату (АК-1жатт.); алысқа гранат лақтыру Ф-1 (600 гр.); белтемірге тартылу; 100 м. жүгіру; 3000 м. жүгіру.		5000	4700	4400	4100	3800

Разрядтық нормалардың шарттарын орындау және талаптары

      1. Әскери үшсайыстан, әскери төртсайыстан және әскери бессайыстан жарыстарға барлық әскери қызметшілерге қатысуға рұқсат етіледі.
      2. Офицерлік үшсайысы бойынша жарыстарғаа барлық офицерлерге, прапорщиктерге, келісім-шарт бойынша әскери қызметшілерге, әскери оқу орындарының курсанттарына қатысуға рұқсат етіледі.
      Разрядтарды орындау кезінде талаптар мыналар үшін саналады:
      1-ші категориялар (30-қа дейін) - 3000 м жүгіру немесе 10 шақырым шаңғы жарысы, 300 м еркін жүзу стильінде;
      2-ші категориялар (30-дан 40-қа дейін) - 2000 м жүгіру немесе 5 шақырым шаңғы жарысы, 200 м еркін жүзу стильінде;
      3- ші категориялар (40-тан жоғары) - 1000 м жүгіру немесе 5 шақырым шаңғы жарысы, 100 м еркін жүзу стильінде;
      МП – 3 ату барлық категориялар үшін.
      3.Офицерлік төртсайысы бойынша жарыстарға барлық офицерлерге, прапорщиктерге, келісім-шарт бойынша әскери қызметшілерге, әскери оқу орындарының курсанттарына қатысуға рұқсат етіледі.
      Разрядтарды орындау кезінде талаптар мыналар үшін саналады:
      1-санат (30-қа дейін) - 3 шақырым жүгіру немесе 10 шақырым шаңғы жарысы;
      2-3-ші санаттар (30-дан 40-қа дейін) - 1 шақырым жүгіру немесе 5 шақырым шаңғы жарысы;
      МП – 3 ату барлық категориялар үшін.
      4. Офицерлік төртсайысы және үшсайысы бойынша жарыстарда «СШ» атақ нормативін алуға (Қарулы Күштерде берілетін спорттық атақтар және разрядтар туралы нұсқауды қараңыз) мүмкіндік беретін № 4 нысана бойынша МП - 1, М П- 3 жаттығулар (домалақталған кеуде фигурасы).
      5. Әскери төртсайысытағы разряд нормативін орындау үшін қатысушы әр түрде жоқ дегенде 100 ұпай көрсету керек.
      6. Ұпайлар Әскери-спорттық көпсайыстарда қолданыстағы бағалау кестесі бойынша есептеледі.

ТАБЕЛЬДІК ҚАРУДАН ОҚ АТУ
Классификациялық нормативтер

Жаттығулар	Атақ және разрядтар, ұпайлар
Жаттығулар	СШ	СШҮ	I	II	III
1	2	3	4	5	6
МП - 1	-	-	87	82	76
МП - 3	285	275	265	255	245
АК - 1	-	-	90	85	80
АК - 2	-	-	16/18	13/15	11/13
АК - 3	285	280	270	250	240
СВ - 1	265	255	245	235	230
СВ - 2	190	185	180	175	170

Ескерту: АК - 2 жаттығуы үшін калибр автоматынан 7,62 мм ату нормативінде - алымда; 5,45 мм – бөлімде.

Жаттығуларды орындау шарттары

Жаттығулар индексі	Ату арақашықтығы, м	Нысана	Саны		Атуға берілетін уақыт		Сериялардың саны (ату)
Жаттығулар индексі	Ату арақашықтығы, м	Нысана	Сынақ	Есеп	Сынақ	Есеп	Сериялардың саны (ату)
ПМ-1	25	№ 4 - домаланған кеуде фигурасы (жылжымайтын)	3	10	3	8 мин	2 х 5
ПМ-3	25	№ 4 - домаланған кеуде фигурасы (жылжымайтын)	5	30	5	1- серияға 4 мин	6 х 5

Жаттығуларды орындау шарттары

Жаттығулар индексі	Ату арақашықтығы, м	Нысана	Ату саны		Атуға берілетін уақыт		Ату түрлері және қалпы
Жаттығулар индексі	Ату арақашықтығы, м	Нысана	Сынақ	Есеп	Сынақ	Есеп	Ату түрлері және қалпы
АК-1	100	№ 4 – домалақтанған кеуде фигурасымен	3	10	2 мин	8 мин	жатып (қолмен); бір-бірлеп атқылау
АК-2	200	№ 7 – бел фигурасы	-	30 (3х10)	-	Жатып- 15с, тіземен-20с, тұрып- 25с	Үш қалыпта: жатып (қолмен), тіземен, тұрып; автоматтық атқылау (кезекпен)
АК-3	100	№ 4 -домалақтанған кеуде фигурасымен	9 (3х3)	30 (3х10)	Жатып -2мин, тіземен-3мин, тұрып - 4мин	Жатып -8мин,тіземен-10мин, стоя тұрып -12мин	Үш қалыпта: жатып (қолмен), тіземен, тұрып; бір-бірлеп атқылау
СВ-1	300	№ 4 - домалақтанған кеуде фигурасымен	9 (3х3)	30 (3х10)	3 мин в әр қалыпта	15 мин в әр қалыпта	Үш қалыпта:жатып (қолмен), тіземен, тұрып; бір-бірлеп атқылау
СВ-2	300	№ 4 - домалақтанған кеуде фигурасымен	6	20	5 мин	30 мин	жатып ( қолмен); бір-бірлеп атқылау

Разрядттарды орындау шарттарының талаптары

      Жарыстарда Разрядтық нормалар орындалды деп саналады:
     «Қазақстан Республикасының спорт шебері»:
      Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Чемпионатында -республикалық масштабтан төмен емес;
     «спорт шеберіне үміткер»:
      республикалық масштабтан төмен емес, Қарулы Күштерінің түрлерінде, әскер тектерінде, өңірлік қолбасшылықтарында және әскери оқу орындарында жаттығуда кем дегенде 15 спортшы оның ішінде 30% I разрядттан төмен емес шарттарын орындағанда.
     «I разряд»:
      барлық масштабтағы жарыстарда, жаттығуда кем дегенде 12 спортшы оның ішінде 30% II разрядтан төмен емес қатысқанда.
     «II и III разрядтар»:
      кез келген масштабтағы жарыстарда, жаттығуда кем дегенде 12 спортшы қатысқанда.

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА ЖӘНЕ ЖЫЛДАМ ҚОЗҒАЛУ
Классификациялық нормативтер

Жаттығулар	Разрядтар
	СШҮ	I	II	III
	Қонышы ұзын берці бәтіңкесімен	Қонышы ұзын берці бәтіңкесімен	Қонышы ұзын берці бәтіңкесімен	Қонышы ұзын берці бәтіңкесімен
Ерлер
100 м (сек.) жүгіру	-	12,0	12,6	13,2
400 м (сек.) жүгіру	-	56,4	58,8	63,0
1000 м (мин.,сек.) жүгіру	-	2,55	3,05	3,15
3000 м (мин.,сек.) жүгіру	-	10,00	10,40	11,40
5000 м (мин.,сек.) жүгіру	-	18,30	20,30	22,30
1 км-ге Кросс (мин.,сек.)	-	3,05	3,15	3,25
Кросс на 3 км (мин.,сек.)	-	10,20	11,00	12,00
5 км-ге Кросс (мин.,сек.)	-	19,30	21,30	23,30
5 км-ге алысқа-жүгіру (мин.,сек.)	-	20,30	22,30	24,30
10 км-ге алысқа-жүгіру (мин.,сек)	-	47,00	49,00	51,00
Атумен және граната лақтырып 3000 м-ге Әскериленген кросс Ф-1 (600гр.) на дальность (мин.,сек.)	ҚР ҚК Чемпионатында 1-3 орын (кем дегенде 10 команда), осы жарыстарда алған орындары байлаысты емес 11 мин. 40 сек.	12,30	13,30	14,30
Ф-1 (600гр.) алысқа граната лақтыру (м.,см.)	-	60	55	50
Ф-1 белгіленген нүктеге граната лақтыру (600гр.) (ұпайлар)	-	1245	1125	915
Әскери әйел қызметшілер
100 м жүгіру (сек.)	-	14,6	15,4	16,4
400 м жүгіру (сек.)	-	1.06,4	1.09,8	1.15,0
1000 м жүгіру (мин.,сек.)	-	3.20,0	3.33,0	3.49,0
3000 м жүгіру (мин.,сек.)	-	11.35,0	12.25,0	13.25,0
1 км (мин.,сек.)	-	3.25,0	3.40,0	4.00,0
3 км-ге Кросс (мин.,сек.)	-	11.55,0	12.50,0	14.25,0
Ф-1 (600гр.) атумен және граната лақтырып 5000 м-ге Әскериленген кросс (мин.,сек.)	ҚР ҚК Чемпионатында 1-3 орын (кем дегенде 10 команда), осы жарыстарда алған орындары байлаысты емес 6 мин. 30 сек.	6,45	7,15	7,45

ШАҢҒЫ СПОРТЫ
Әскери қызметшілерге арналған классификациялық нормативтер

Шаңғы жарыстарындағы арақашықтық (ерлер)	Разрядтар (сағ., мин., сек.)
	I	II	III
	бәтіңкемен	бәтіңкемен	бәтіңкемен
5 км	17,09	19,17	21,58
10 км	36,42	40,08	45,44
10 км (с выкладкой)	49,00	52,00	56,00
20 км (с выкладкой)	1:45,30	1:48,30	1:54,30
Шаңғы жарыстарындағы арақашықтық (әйел әскери қызметшілер)	Разряды
	I	II	III
	бәтіңкемен	бәтіңкемен	бәтіңкемен
5 км	20,01	22,30	25,38
10 км	41,40	46,50	53,22

АРҚАН ТАРТУ
Разряд шарттары

«Спорт шеберіне үміткер»:
Қарулы Күштерінің түрлерінде және әскер тектеріндегі чемпионаттарда 1-3-ші орындар алу салмақ дәрежесінде кем дегенде I разрядтты 8 командалар қатысу шарттары орындалса.

«I разряд»:
Қарулы Күштерінің түрлерінде, жоғарғы әскери оқу орындары Чемпионаттарында 1-6 орындар алу салмақ дәрежесінде кем дегенде II разрядтты 10 командалар қатысу шарттары орындалса.

«II разряд»:
Жоғарғы әскери оқу орындары құрамасының біріншілігінде 1-6 орындар алу салмақ дәрежесінде кем дегенде III разрядтты 10 командалар қатысу шарттары орындалса.

«III разряд»:
Бір маусымда салмақ дәрежесінде кем дегенде 8 команда қатысқан кез келген масштабтағы жарыстарда он рет жеңіске жетсе.

Разрядтық шарттарды орындау талаптары

1. Жарыс уақытында спортшы 30%-дан көп тартуында бастаса жарыстарға қатысты деп есептелінеді.

ҚОЛДАНБАЛЫ ЖҮЗУ
Классификациялық нормативтер

Жаттығулар	Разрядтар
Жаттығулар	СШҮ	I	II	III
100 м еркін стильінде автоматпен (макетпен), қаруланып жүзу: ҚР ҚК барлық түрлерінде	1,50	2,20	2,45	3,05
Ұзындыққа сүңгу, м: ҚР ҚК барлық түрлерінде	-	50	40	30

Ескерту: жаттығу разрядтық нормалармен белгіленген шарттарға сәйкес орындалады

КЕДЕРГІ ЖОЛАҚТАРДАН ӨТУ
Классификациялық нормативтер

Бөлімшелер	Разрядтар	жалпы бақылау жаттығу 200 м (мин., с.) біріккен жүгірумен кедергі жолақтардан өту	жалпы бақылау жаттығу 400 м (мин., с.) біріккен жүгірумен кедергі жолақтардан өту	Арнайы бақылау жаттығу (АБЖ) жолақтардағы кедергілер (мин., сек.)
ҚР ҚК барлық түрлеріндегі жеке құрамдар	I II III	2,00 2,05 2,10	2,30 2,40 2,55
Аэроұтқыр әскерлері	I II III			3,00 3,05 3,10
Таулы аймақтарға белгіленген бөлімшелердің іс-қимылдары	I II III			2,20 2,30 2,50

Ескерту: кедергі жолақтардан өту 2012 ж. 5 қазандағы №694 «ҚР ҚК дене дайындығы мен жаппай-спорттық жұмысты ұйымдастыру мәнін, нысандары мен әдістері туралы» ҚР ҚМ бұйрығына сәйкес өткізіледі.

ҚОЛ ЖЕКПЕ-ЖЕГІ (КӨПСАЙЫС)
Разрядтық талаптар

(шабуылдаушыға қарсы жекпе-жек сайысы әдісін орындау, жекпе-жек сайысы әдісін орындаумен бірге кешенді кедергі жолақтардан өту жаттығуы, қорғаныс жабдықтарын қолдана отырып жұп төбелесі, көздеген жерге сүық қаруды лақтыру, кешенді қол жекпе-жек сайысын орындау)

     «Спорт шеберіне үміткер»:
      Қазақстан Республикасы Қорғаныс Күштері чемпионатында 1-2 орындарды иелену.
     «I разряд»:
      Қазақстан Республикасы Қорғаныс Күштері чемпионатында 3-ші орынды иелену;
      Қорғаныс Күштері түрлерінде, әскери тектерінде, өңірлік қолбасшылытар чемпионаттарында 1-2 орындарды иелену;
      Қосылу (ЖОО-да) Чемпионаттарында 1-ші орынды иелену.
     «II разряд»:
      Қорғаныс Күштері түрлерінде, әскери тектерінде, өңірлік қолбасшылытар чемпионаттарында 3-ші орынды иелену;
      Қосылу (ЖОО-да) Чемпионаттарында 2-3 орындарды иелену.
      Әскер бөлімі (бригада)Чемпионатында 1-ші орынды иелену.
     «III разряд»:
      Әскер бригада Чемпионатында 2-3 орындарды иелену;
      Батальон (дивизион) бірінгшілігінде 1-ші орынды иелену.
      *ЖОО- Жоғарға оқу орындары

АРНАЙЫ СНАРЯДТАРДАҒЫ ЖАТТЫҒУЛАР
Классификациялық нормативтер

Жаттығулар	Өлшем бірліктері	Разрядтар
Жаттығулар	Өлшем бірліктері	I	II	III
Лопингтегі жаттығу: Кезекпен бағытталған айналым 4х5	с	45	50	55
360о-қа бұрылыспен 5 рет	с	45	50	55
Стационарлық дөңгелектегі жаттығу (2х10)	с	25	28	32
Гимнастическалық дөңгелектегі жаттығу	ұпайлар	31	29	27

Ескерту: разрядтық нормалар барлық жас ерекшелік топтарына бірдей.

ӘСКЕРИ-ҚОЛДАНБАЛЫ СПОРТ ТҮРЛЕРІНЕН

     Қазақстан Республикасының халықаралық деңгейдегі спорт шебері атағы келесі көрсеткіштерді орындағаны үшін беріледі:
      Азия чемпионатында хапкидодан1-2 орын;
      Әлем чемпионатында хапкидодан 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері атағы келесі көрсеткіштерді орындағаны үшін беріледі:
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада 1-2 орын;
      Қазақстан Республикасының әскери кросс, әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек чемпионатында 1-2 орын;
      Халықаралық әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек турнирінде 1-2 орын;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберлігіне үміткер атағы келесі көрсеткіштерді орындағаны үшін беріледі:
      Қазақстан Республикасының әскери кросс, әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек чемпионатында 3-4 орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада(әскери кросс, әскери эстафета) 3-4орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада(кешенді жекпе-жек) 2-3 орын;
      Әскери кросс,әскери эстафета және кешенді жекпе-жектен Әскери-спорт клубтар федерациясының Кубогіне Республикалық турнирде 1 - орын;
      Республикалық кешенді жекпе-жек турнирінде 1 - орын;

     І спорттық разряд
      Қазақстан Республикасының әскери кросс, хапкидо және кешенді жекпе-жек чемпионатында 5-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери эстафета, чемпионатында 5-6 орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада(әскери кросс, кешенді жекпе-жек) 4-орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада(әскери эстафета)
      5 орын;
      Әскери-спорт клубтар федерациясының Кубогіне Республикалық турнирде (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 2-3 орын;
      Облыстық, Астана және Алматы қалалық чемпионатында(әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 1 - орын;

     ІІ спорттық разряд
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери кросс, кешенді жекпе-жек) 5-орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери эстафета)
      6-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери кросс, хапкидо және кешенді жекпе-жек чемпионатында 6-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери кросс чемпионатында 7-10 орын;
      Әскери-спорт клубтар федерациясының Кубогіне Республикалық турнирде (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 4-6 орын;
      Облыстық, Астана және Алматы қалалық чемпионатында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 2-3орын;
      Қалалық ,аудан жырыстарында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 1-2 орын;
      Спорт мектебінің,әскери-спорт клубының ,біріншілігінде (әскери кросс,әскери эстафета, хапкидо және кешенді жекпе-жек) 1-орын;

     ІІІ спорттық разряд
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери кросс, кешенді жекпе-жек) 6-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери кросс,әскери эстафета, хапкидо және кешенді жекпе-жек чемпионатында 7-орын;
      Әскери-спорт клубтар федерациясының Кубогіне Республикалық турнирде (әскери кросс,әскери эстафета және кешенді жекпе-жек) 7-10 орын;
      Қазақстан Республикасының әскери эстафета Чемпионатында 11-15 орын;
      Облыстық, Астана және Алматы қалалық чемпионатында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 4-5орын;
      Қалалық, аудан жырыстарында(әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 3-4 орын;
      Спорт мектебінің,әскери-спорт клубының біріншілігінде (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 2-3орын;

     І жасөспірімдер спорттық разряды беріледі:
      Қазақстан Республикасының әскери кросс, хапкидо және кешенді жекпе-жек чемпионатында 5-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери эстафета чемпионатында 5-6 орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада(әскери кросс, кешенді жекпе-жек) 4-орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери эстафета) 5-орын;
      Әскери-спорт клубтар федерациясының Кубогіне Республикалық турнирде (әскери кросс, әскери эстафета және кешенді жекпе-жек) 2-3 орын;
      Облыстық, Астана және Алматы қалалық чемпионатында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 1-орын;

     ІІ жасөспірімдер спорттық разряды беріледі:
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери кросс, кешенді жекпе-жек) 6-орын;
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери эстафета)
      6-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери эстафета Чемпионатында (әскери кросс,кешенді жекпе-жек ) 6-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери эстафета Чемпионатында 7-10 орын;
      Әскери-спорт клубтар федерациясының Кубогіне Республикалық турнирде (әскери кросс,әскери эстафета және кешенді жекпе-жек) 4-6 орын;
      Облыстық, Астана және Алматы қалалық чемпионатында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 2-3 орын;
      Қалалық, аудан жарыстарында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 1-2 орын;
      Спорт мектебінің, әскери-спорт клубының біріншілігінде (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 1-орын;

     ІІІ жасөспірімдер спорт разряды беріледі:
      Әскери-қолданбалы спорт түрлерінен спартакиадада (әскери кросс, кешенді жекпе-жек) 6-орын;
      Қазақстан Республикасының әскери кросс,әскери эстафета, хапкидо және кешенді жекпе-жек Чемпионатында 7-орын;
      Әскери-спорт клубтар федерациясының кубогына Республикалық турнирде (әскери кросс, әскери эстафета және кешенді жекпе-жек) 7-10 орын;
      Қазақстан Республикасының әскери эстафета чемпионатында 11-15орын;
      Облыстық, Астана және Алматы қалалық чемпионатында (әскери кросс, әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 4-5 орын;
      Қалалық, аудан жарыстарында (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 3-4 орын;
      Спорт мектебінің,әскери-спорт клубының біріншілігінде (әскери кросс,әскери эстафета,хапкидо және кешенді жекпе-жек) 2-3орын;

     Ерекше шарттары Спорттық дәреже және спорт атақтары қатысушыларға дәйектi түрде беріледі.
      Жаттығулар әскери-спорт клубтар федерациясымен бекiтiлген арнаулы киiм-кешектерде орындалады.
      «Спорт шебері», «Спорт шеберіне үміткер» спорт атақтары және спорт дәрежелері, соның ішінде жасөспірімдік, 1-2, 4-5 тармақтарда ескерілген жарыстарға қатысу, кемінде 7 команда болған кезде беріледі.
      Халықаралық турнирдің нәтижелерi бойынша «Спорт шеберi» спорт атағы кемiнде 5 шетел командаларының қатысу жағдайында беріледі.

РАДИОСПОРТ

ЖЫЛДАМДЫҚ РАДИОТЕЛЕГРАФИЯ
Ерлер және әйелдер

     Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
      Әлем Чемпионатында ересектер арасында 1-3 орын,
      Еуропа Чемпионатында ересектер арасында 1 орын алуы қажет.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
      ҚР Чемпионатында ересектер арасында, кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1-2 орын,
      ҚР Кубогінде, ересектер арасында, кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1- орын алуы қажет.

РАЗРЯДТЫҚ НОРМАТИВТЕР

Спорттық атақ, разряд	Радиограмма қабылдау		Радиограмма тарату
	ерлер	әйелдер	ерлер						әйелдер
			электронды кілт			механикалық кілт			электронды кілт			механикалық кілт
			әріп	цифр	аралас	әріп	цифр	аралас	әріп	цифр	аралас	әріп	цифр	аралас
ХДСШ	180/ 130	160/ 110	160	130	120	140	100	90	140	110	100	130	90	80
СШҮ	150	140	140	110	-	130	90	-	130	100	-	120	80	-
I	110	100	120	100	-	110	80	-	110	90	-	100	70	-
II	80	80	70	60	-	70	60	-	70	60	-	70	60	-
III	60	60	60	50	-	60	50	-	60	50	-	60	50	-
I жө	50	50	50	40	-	50	40	-	50	40	-	50	40	-
II жө	40	40	40	30	-	40	30	-	40	30	-	40	30	-

      Ескертпе:
      1. Радиограмманы қабылдау мәтінді қолмен немесе клавиатурамен жазу арқылы жүргізіледі.
      2. Нормативтерді орындау үшін жоғарыда көрсетілген белгілеме деңгейінде қабылдау немесе тарату қажет.
      3. «СШ» , «Радиограмма қабылдау» графасында әріп пен цифр қабылдау жылдамдығы және / белгісінен соң аралас мәтін (әріп-цифр-тыныс белгілері) көрсетілген.
      4. Аралас мәтін қабылдау тек «СШ» атағын орындау үшін.

Разрядтық нормаларды орындау шарттары

      «СШ» - ҚР Чемпионаттары мен Біріншіліктерінде және ҚР Кубоктарында,
      «СШҮ» және 1-разряд – ҚР облыс масштабындағы жарыстарда,
      II, III, I жө, II жө разрядтары – барлық масштабтағы жарыстарда орындауға болады

СПОРТТЫҚ РАДИОПЕЛЕНГАЦИЯ
Разрядтық нормативтер

     Халықаралық дәрежәдегі Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
      Әлем Чемпионатында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, бір диапазонда 1-3 орын,
      Еуропа Чемпионатында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, бір диапазонда 1 орын,
      Әлем Кубогында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, бір диапазонда 1-3 орын алу қажет.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
      Қазақстан Чемпионатында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, бір диапазонда; кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1-2 орын
      Қазақстан Кубогында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, бір диапазонда; кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1- орын,
      Қазақстан Чемпионатында жастар арасында, жеке есеп бойынша, бір диапазонда; кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1- орын алу қажет.

РАЗРЯДТЫҚ НОРМАТИВТЕР

Жарыс деңгейі	Үш жоғарғы көрсеткіштің орташа уақыт пайыздық нәтижесі
	атақ, разряд
баллмен	СШ	СШҮ	I	II	III	1 жө	2 жө
1000	130	140	150	170	-	-	-
800	127	136	146	166	-	-	-
630	124	132	141	162	-	-	-
500	121	128	137	158	190	-	-
400	118	124	133	154	186	-	-
320	-	121	129	151	182	-	-
250	-	117	125	147	178	-	-
200	-	113	121	143	174	-	-
160	-	-	117	139	170	-	-
125	-	-	113	135	166	174	-
100	-	-	109	115	164	168	-
80	-	-	105	131	160	164	-
60	-	-	-	119	156	160	170
50	-	-	-	127	152	156	164
40	-	-	-	123	148	152	160
30	-	-	-	111	144	148	156
25	-	-	-	107	140	144	152
20	-	-	-	-	136	140	148
16	-	-	-	-	132	136	144
13	-	-	-	-	128	132	140
10	-	-	-	-	124	128	136
8	-	-	-	-	120	124	132
6	-	-	-	-	116	120	128
5	-	-	-	-	112	116	124
4	-	-	-	-	108	112	120
3	-	-	-	-	-	108	116
2	-	-	-	-	-	-	112
1	-	-	-	-	-	-	108

Жарыс деңгейін анықтау үшін спорттық разрядтарды баллмен бағалау:

Атақ, разряд

ХДСШ

ЕССШ

ҚРСШ

СШҮ

III

р/ж

1 жө

2 жө

р/ж жө

баллдар

150

100

0,2

      Ескертпе:
      1. Жарыс деңгейі әр диапазонда алғашқы 10 орын алған спортшылардың баллдарының қосындысы бойынша анықталады.
      2. Жарыс деңгейі (баллдардың қосындысы) жарыскерлердің әр санаты үшін жеке анықталады.
      3. Разрядтарды орындау шегін анықтау кезінде секундты дөңгелектеу қатысушының пайдасына шешіледі.

Разрядтық нормаларды орындау шарттары

      1. «СШ» атағы талаптарын орындауға, әр диапазондағы жарыс деңгейі 400 баллдан кем болмаса, Республикалық масштабтан төмен емес жарыстар кіреді.
      2. «СШҮ» разряды талаптарын орындауға, әр диапазондағы жарыс деңгейі 200 баллдан кем болмаса, облыстық масштабтан төмен емес жарыстар кіреді.
      3. Жасөспірімдерге «СШ», «СШҮ», 1 разрядты, орындау талаптары ересектерге арналған бағдарлама бойынша жүргізілген жағдайда тағайындауға болады.
      4. Разрядтық талаптарды орындау жарыс бағдарламасын келесі межелерде толық орындаған жағдайда ғана есептеледі:
      - Ерлер (жасөспірім ұлдар) (Е19 - Е45) - 6 – 9 км, 6 радиотаратқышқа дейін.
      - Әйелдер (жасөспірім қыздар) (Ә19 – Ә45) - 5 – 8 км, 5 радиотаратқышқа дейін.
      - Жасөспірім ұлдар және қыздар:
      Ересек топ (16-17 жас)(ЕӘ17) - 5 – 7 км, 4 радиотаратқышқа дейін.
      Орта топ (14-15 жас)(ЕӘ15) - 4 – 6 км, 4 радиотаратқышқа дейін.
      Кіші топ (11-13 жас)(ЕӘ13) - 3 – 5 км, 3 радиотаратқышқа дейін.

      Ересек топтағы қатысушылардың тізімдері жарыс ережелерімен анықталады.
      Жарыстың деңгейін анықтау мен разрядтарды беру үшін межені белгіленген уақытта аяқтаған:
      Ерлерден – кем дегенде 9 спортшы, Әйелдер, жасөспірім ұлдар мен қыздардан – кем дегенде 6 спортшы болуы керек.

ҚЫСҚА ТОЛҚЫНДАҒЫ РАДИОБАЙЛАНЫС
(Ерлер және әйелдер)

Разрядтық нормативтер

     Халықаралық дәрежедегі Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
      Әлем Чемпионатында “IARU HF Championship”, ересектер арасында, ұжымдық радиостанция құрамында – 1-3 орын,
      Әлем Чемпионатында “World Radiosport Team Championship ” (WRTC)”; ересектер арасында, ұжымдық радиостанция құрамында – 1-3 орын,
      Еуропа Чемпионатында “WAEDC Contest” (SSB CW), “WAEDC RTTY Contest”, ересектер арасында, ұжымдық радиостанция құрамында немесе жеке есепте – 1-3 орын, алуы қажет,
     Ескертпе:
      1. «ХДҚРСШ» атағы, республикалық деңгейдегі жарыстарда “SOAB MIX”, “SOAB CW” или “MOST MIX” топтамаларында, разрядтық талаптарды орындаған, соңғы 3 жылда кем дегенде бір рет үштікке ілінген спортшыларға беріледі.
      2. «ХДҚРСШ» атағы, бір жарыс нәтижесі бойынша ұжымдық радиостанцияның 3 операторына ғана беріледі.
      3. «ХДҚРСШ» атағына, Қазақстан Республикасы ұлттық құрама командасының құрамына кірген спортшы ғана ұсыныла алады.

Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
ҚР Чемпионатында (тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына) 1-2 орын,

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер разрядын алу үшін:
ҚР Чемпионатында (тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына) 3-4 орын алу қажет.

     Ескертпе:
      «ҚРСШ» атағы және «ҚРСШҮ» разряды тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына, командалық есепте, кем дегенде 8 облыстың
      8 командасы, жеке есепте кем дегенде 8 облыстың 10 спортшысы тікелей жарысқа қатысқан жағдайда ғана беріледі.
      Тікелей өткізілетін жарыста, 1-4 орын алған спорттық разряды жоқ спортшыларға 1-спорттық разряд беріледі.

Разрядтық нормаларды орындау шарттары

      1. Нормативтердің орындалуын анықтау үшін жоғарғы бастапқы көрсеткіш (ЖБК) есептелініп шығарылады. Ол топтамаларда кем дегенде 3 спортшы қатысқан жағдайда, жарысқа қатысушылардың әр топтамасындағы жоғарғы көрсеткіштердің орташа арифметикалық санын есептеп шығаруы арқылы анықталады. Егерде топтамалардағы қатысушы спортшылар саны 3-тен кем болған жағдайда,топтама көрсеткіші есепке алынбайды. Бірақ, жарысқа қатысушылардың ішіндегі ең жоғарғы көрсеткішке ие топтама көрсеткіші есепке алынады.
      2. Жоғарғы бастапқы көрсеткіштен (ЖБК) нормаларды пайыздап есептеу 1 ұпай дәлдігіне дейін жүргізіледі. Ұпай бөлшегін дөңгелектеу нәтижені кеміту бағытына қарай жүргізіледі.
      3. Ұжымдық радиостанцияға мүше спортшыларға нормативтер 10% көбейеді.
      4. «СШ» атағы 16 жастан, спорттық разрядтар 12 жастан, жасөспірімдер спорттық разрядтары 10 жастан беріледі.

Жарыс топтары	Атақ, разрядтар	ЖБК %	Жарыс масштабы
1 Есептелу уақыты – 8 сағаттан кем емес	СШ	85	ҚР Чемпионаты. СШ атағы мен спорттық разрядтар жарысқа ҚР 8 облысынан кем дегенде 30 спортшы қатысқан жағдайда беріледі. СШ атағы, СШҮ және 1 спорттық разрядтар, СШҮ, 1 р. 2 разрядтары бар кем дегенде 10 спортшы қатысқан жағдайда беріледі.
	СШҮ	70
	I р.	55
	II р.	45
	III р.	35
2 Есептелу уақыты – 4 сағаттан кем емес	СШҮ	85	ҚР Біріншілігі, аймақаралық жарыстар. Спорттық разрядтар жарысқа ҚР 3 облысынан, кем дегенде 20 спортшы қатысқан жағдайда беріледі. СШҮ және 1 спорттық разрядтар, 1 р. 2 разрядтары бар кем дегенде 7 спортшы қатысқан жағдайда беріледі
	I р.	70
	II р.	55
	III р.	45
	I жө.	35
	II жө.	25
	III жө.	15
3 Есептелу уақыты – 2 сағаттан кем емес	I р.	60	Барлық масштабтағы жарыстар. Жарысқа кем дегенде 15 спортшы қатысқан жағдайда беріледі, оның кем дегенде 5-нің 2 разряды болуы тиіс.
	II р.	50
	III р.	40
	I жө.	30
	II жө.	20
	III жө.	10

УЛЬТРА-ҚЫСҚА ТОЛҚЫНДАҒЫ РАДИОБАЙЛАНЫС
(Ерлер және әйелдер)

Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
ҚР Чемпионатында, ересектер арасында (тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына) кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1-2 орын алуы қажет.

     Ескертпе:
      1. «ҚРСШ» атағы және «ҚРСШҮ» разряды тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына, командалық есепте, кем дегенде 8 облыстың 8 командасы, жеке есепте кем дегенде 8 облыстың 8 спортшысы тікелей жарысқа қатысқан жағдайда ғана беріледі.
      2. «ҚРСШ» атағы кем дегенде 3 диапазонда байланыс жасаған (тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына) спортшыларға беріледі. «ҚРСШҮ» разряды кем дегенде 2 диапазонда байланыс жасаған (тікелей өткізілетін жарыс қатысушыларына) спортшыларға беріледі.
      3. Тікелей өткізілетін жарыста, 1-4 орын алған спорттық разряды жоқ спортшыларға 1-спорттық разряд беріледі.

Разрядтық нормаларды орындау шарттары

      1. «ҚРСШ» атағы және спорттық разрядтар жарыста алынған ұпайлар үшін немесе жоғарғы бастапқы көрсеткіш (ЖБК) нормаларын орындағаны үшін беріледі.
      2. Диапазондық коэфициентті есепке алғанда, ұпайлар саны есептелу шақырым санына сәйкес, қатысушы мен 10 ең алыс корроспондент қашықтығының қосындысына тең болады:
      144 МГц диапазонында жүргізілген радиобайланыстағы корроспондентке дейінгі арақашықтық 1-ге тең диапазондық коэфициентке көбейтіледі. 430 МГц диапазонында диапазондық коэфициент 2 тең. 1296 МГц диапазонында диапазондық коэфициент 4 тең.
      Бір корроспондентпен сол диапазонда қайталама байланыс жарыс ережесінде рұқсат етілген болса да есепке алынбайды.
      3. Жоғарғы бастапқы көрсеткіш (ЖБК) топтамаларда кем дегенде 3 спортшы қатысқан жағдайда, жарысқа қатысушылардың әр топтамасындағы жоғарғы көрсеткіштердің орташа арифметикалық санын есептеп шығаруы арқылы анықталады. Егер де топтамалардағы қатысушы спортшылар саны 3-тен кем болған жағдайда,топтама көрсеткіші есепке алынбайды. Бірақ, жарысқа қатысушылардың ішіндегі ең жоғарғы көрсеткішке ие топтама көрсеткіші есепке алынады. Жоғарғы бастапқы көрсеткіштен (ЖБК) номаларды пайыздап есептеу 1 ұпай дәлдігіне дейін жүргізіледі. Ұпай бөлшегін дөңгелектеу нәтижені кеміту бағытына қарай жүргізіледі. Әйел спортшыларға нормативтер 10% кемиді. Ұжымдық радиостанцияға мүше спортшыларға нормативтер 10% көбейеді.
      4. Ұжымдық радиостанция командасының құрамы 2 немесе 3 адам болуы тиіс.
      5. «СШ» атағы 16 жастан, спорттық разрядтар 12 жастан, жасөспірімдер спорттық разрядтары 10 жастан беріледі.

Жарыс топтары	Атақ, разрядтар	ЖБК %	Жарыс масштабы
1 Есептелу уақыты – 8 сағаттан кем емес	СШ	Звание МС и спортивные разряды присваиваются за набранные очки	ҚР Чемпионаты. СШ атағы мен спорттық разрядтар жарысқа ҚР 8 облысынан кем дегенде 20 спортшы қатысқан жағдайда беріледі. СШ атағы, СШҮ және 1 спорттық разрядтар, СШҮ, 1 р. 2 разрядтары бар кем дегенде 10 спортшы қатысқан жағдайда беріледі.
	СШҮ
	I р.
	II р.
	III р.
2 Есептелу уақыты 4 сағаттан кем емес	СШҮ	85	Аймақаралық ашық жарыстар. Спорттық разрядтар жарысқа ҚР 3 облысынан, кем дегенде 15 спортшы қатысқан жағдайда беріледі. СШҮ және 1 спорттық разрядтар, 1 р. 2 разрядтары бар кем дегенде 7 спортшы қатысқан жағдайда беріледі
	I р.	70
	II р.	55
	III р.	45
	I жө.	35
	II жө.	25
	III жө.	15
3 Есептелу уақыты – 2 сағаттан кем емес	I р.	60	Барлық масштабтағы жарыстар. Жарысқа кем дегенде 15 спортшы қатысқан жағдайда беріледі, оның кем дегенде 5-нің 2 разряды болуы тиіс.
	II р.	50
	III р.	40
	I жө.	30
	II жө.	20
	III жө.	10

Ұпайлар	12000	6000	3000	2000	1000	700	500	300
Атақ, разрядтар	СШ	СШҮ	I р.	II р.	III р.	I жө.	II жө.	III жө.

РАДИОКӨПСАЙЫС
(Ерлер және әйелдер)

     Қазақстан Республикасының спорт шебері атағын алу үшін:
      Қазақстан Чемпионатында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядтық талаптарды орындаған жағдайда 1-2 орын,
      Қазақстан Чемпионатында ересектер арасында, командалық есеп бойынша, кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1-2 орын,
      Қазақстан Кубогында ересектер арасында, жеке есеп бойынша, кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1- орын,
      Қазақстан Чемпионатында ересектер арасында, командалық есеп бойынша, кем дегенде 8 облыстың командалары қатысуымен, разрядттық талаптарды орындаған жағдайда 1- орын алуы қажет.

Разрядтық нормаларды орындау шарттары

«СШҮ» және 1-разряд – ҚР облыс масштабындағы жарыстарда орындауға болады.
II, III, I жө, II жө разрядтары – барлық масштабтағы жарыстарда орындауға болады.

Разрядтық нормативтер

Көпсайыс индексі	Жаттығу	Атақ, разряд
		СШ	СШҮ	I	II	III	I жө.	II жө.
		Кем емес ұпай жинау
РК-1	Қабылдау Тарату Радиожелі Радиобағдарлау	740	690	620	520	420	320	240
		(800 мүмкіндіктен)
РК-2	Тарату Радиожелі Радиобағдарлау	540	490	420	330	240	170	150
		(600 мүмкіндіктен)

VII – ТАРАУ. СПОРТТА МҮМКІНДІКТЕРІ ШЕКТЕУЛІ ТҰЛҒАЛАР
КӨРУ ҚАБІЛЕТІ БҰЗЫЛҒАН МҮГЕДЕКТЕР АРАСЫНДАҒЫ СПОРТ
СПОРТТЫҢ ПАРАЛИМПИЯЛЫҚ ТҮРЛЕРІ
ГОЛБОЛ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда Қазақстан Республикасы құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында Қазақстан Республикасы құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1 орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Кемінде 5 команда қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында, Қазақстан Республикасы Мүгедектер спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
кемінде 5 команда қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында, Қазақстан Республикасы Мүгедектер спартакиадасында 2 – 3 орын;

I спорттық разряд – кемінде 5 команда қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында, Қазақстан Республикасы Мүгедектер спартакиадасында, Қазақстан Республикасы Паралимпиялық ойындарында 4 – 5 орын алған команда құрамында қатысу керек.

ШАҢҒЫ ЖАРЫСТАРЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда Қазақстан Республикасы құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында Қазақстан Республикасы құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында 2 – 3 орындар;
      облыстық деңгейден төмен болмайтын жарыстарда 1-орын.

     I спорттық разряд
      Мынадай орындарға ие болуы керек:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында 4 – 6 орындар;
      облыстық ауқымнан төмен болмайтын жарыстарда 2 – 3 орындар.

     II спорттық разряд
      Мынадай орындарға ие болуы керек:
      облыстық деңгейден төмен болмайтын жарыстарда 2 – 3 орындар.

ДЗЮДО

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Кемінде 12 спортшы қатысуы тиіс кемінде 5 команда қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Мүгедектер спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын, спортшы 3 рет жеңіске жетуі тиіс.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында 3 – 4 орын;
      Қазақстан Республикасының жастар чемпионатында 2-6 орын;
      Қазақстан Республикасының жасөспірімдер чемпионатында 1-3 орын;
      Ересектер арасындағы облыстық және Алматы мен Астана қ. Аумақтық чемпионаттарында 1-орын;
      Спорттық-бұқаралық іс-шаралар күнтізбесіне енгізілген Ашық Республикалық турнирлерде 1-3 орын.

I спорттық разряд
Бір жылдың ішінде І разрядты әртүрлі спортшыларды 8 рет немесе қалалық деңгейден төмен болмайтын жарыстарда ІІ разрядты спортшыларды 8 рет жеңу керек.

II спорттық разряд
Бір жылдың ішінде аудандық деңгейден төмен болмайтын жарыстарда ІІ разрядты спортшыларды 6 рет жеңу керек.

I жасөспірімдер спорттық разряды
Аталған салмақ дәрежесінде І жасөспірімдер разряды бар кемінде 4 спортшы қатысқан жағдайда жасөспірімдердің облыстық, қалалық біріншілігінде 1-орынға ие болу немесе бір жылдың ішінде кез келген деңгейдегі жарыстарда ІІ жасөспірімдер разряды бар 10 спортшыны жеңу.

ІI жасөспірімдер спорттық разряды
Бір жылдың ішінде кез келген деңгейдегі жарыстарда ІІ жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыны 4 рет жеңу. Жүйелі даярлық өтілі міндетті түрде 1,5 жыл болу керек.

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА
разрядтық нормалар жеке қосымшада берілген

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Белгіленген нормативті орындауы немесе мынадай орындарға ие болуы керек:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын. Республикалық деңгейдегі жарыстарда Қазақстан Республикасының рекордын жаңарту.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Белгіленген нормативті орындауы немесе мынадай орындарға ие болуы керек:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында 2 – 3 орын;
      облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда нормативтерді орындау.

I,П,Ш разрядтар
облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативтерді орындау.

     Разрядтық нормалар мен талаптарды орындау шарттары:
      1. ХДСШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 1 ЖСҰТ төреші төрелік етуі тиіс, халықаралық спорттық сыныптың (сертификат, сыныптама) растауы болу керек.
      2. ҚР СШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 3 ҰС төреші төрелік етулері тиіс.
      3. Бессайыста нәтижелерді бағалау Халықаралық жеңіл атлетика федерациясының 1985 жылғы кестесі бойынша жүргізіледі.
      4. Бессайыстың құрамы: ерлер – 100 метрге жүгіру, екпіндеп келіп ұзындыққа секіру, найза лақтыру, диск лақтыру, 1500 метрге жүгіру; әйелдер – 100 метрге жүгіру, екпіндеп келіп ұзындыққа секіру, ядро итеру, диск лақтыру, 800 м-ге жүгіру.
      5. Көпсайыстан жарыстар бір күнде өткізіледі.

Жеңіл атлетикадан нормативтер кестесі (көру қабілеті)
Разрядтық нормалар – ерлер
В1 сыныбы (Т-11,F-11)

Бағдарлама түрлері	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1 ж/ө.	2 ж/ө.	3 ж/ө.
Жүгіру, орынжайда жүгіру, м. (мин.,сек.)
60	7,45	7,6	7,9	8,1	8,4	8,7	9,0	9,4	9,7
60 о/ж.	7,60	7,9	8,1	8,3	8,7	9,0	9,5	9,8	10,0
100	12,00	12,25	13,20	14,00	15,00	15,50	16,50	17,00	17,50
200	24,55	25,20	26,80	28,50	30,50	31,50	33,80	35,00	36,00
200 о/ж.	25,00	26,00	27,20	28,90	30,80	32,50	34,00	35,50	36,50
400	56,30	59.00	1.03,50	1.05,00	1.07,00	1.10,00	1.13,50	1.15,50	1.18,00
400 о/ж.	1.00,00	1.01,50	1.04,00	1.06,50	1.08,50	1.11,00	1.14,00	1.16,00	1.20,00
800	2.20,00	2.30,00	2.42,00	2.50,00	3.04,00	3.18,00	3.30,00	3.35,00	3.40,00
1500	4.32,00	4.45,00	4.55,00	5.10,00	5.25,00	5.45,00	6.10,00	6.24,00	6.40,00
5000	16.50,00	17.30,00	17.55,00	18.10,00	18.25,00	18.50,00
10000	36.00,00	37.00,00	40.00,00
марафон	3:10.00	3:15.00	3:50.00
Секіру (м)
Ұзындыққа	5.50	5.20	5.00	4.70	4.30	4.10	4.00	3.50	3.30
Үш рет қарғып	10.50	9.50	9.20	9.0	8.30	8.00	7.30	7.00	5.70
Лақтыру, көпсайыс (м., ұпайлар)
Ядро (7,26 )	10.00	9.20	8.70	8.20	7.90	7.00
Диск (2 кг.)	29.50	28.00	26.00	25.00	23.00	20.00
Найза (800)	31.00	28.00	25.00	20.00	17.00	15.00
Бессайыс	2500	2400	2100	2000	1900	1800

В2 сыныбы (Т-12,F-12)

Бағдарлама түрлері		ХДСШ		СШ		СШҮ		1		2		3		1 ж/ө.		2 ж/ө.		3 ж/ө.
Жүгіру, орынжайда жүгіру, м. (мин.,сек.)
60	7,20		7,4		7,8		8,0		8,3		8,6		9,0		9,3		9,5
60 о/ж.	7,40		7,7		8,0		8,2		8,5		8,8		9,2		9,5		9,8
100	11,55		11,85		12,80		13,20		14,00		15,00		16,00		16,50		17,00
200	23,60		24,20		26,50		27,00		29,00		30,50		32,50		34,00		35,00
200 о/ж.	23,65		25,20		27,00		28,50		29,70		31,20		33,00		34,50		36,00
400	52.90		54,60		58,50		1.00,00		1.03,50		1.06,50		1.09,00		1.11,00		1.12,00
400 о/ж.	55,00		57,60		1.00,00		1.03,00		1.06,50		1.08,00		1.11,00		1.13,00		1.15,00
800	2.05,00		2.06,50		2.10,00		2.12,00		2.15,00		2.20,00		2.25,00		2.30,00		2.35,00
1500	4.15,00		4.25,00		4.40,00		4.55,00		5.05,00		5.20,00		5.25,00		5.30,00		5,32,00
5000	16.00,00		16.50,00		17.00.00		17.45,00		18.25,00		19.45,00
10000	36.00,00		37.00,00		39.00,00
марафон	2:55.00		3:15.00		3:45.00
Секіру (м.)
Ұзындыққа	5.80		5.50		5.20		5.00		4.40		4.00		3.40		3.10		2.90
Үш рет қарғып	12.90		11.90		11.60		11.20		11.00		10.00		9.00		8.00		7.20
Лақтыру, көпсайыс (м., ұпайлар)
Ядро (7,26)	11.50		10.50		9.00		8.60		7.90		6.40
Диск (2кг.)	28.00		25.00		21.00		20.00		18.00		16.00
Найза (800)	44.60		40.50		38.00		30.00		28.00		26.00
Бессайыс	3000		2800		2600		2400		2200		2000

В3 сыныбы (T-13, F-13)

Бағдарлама түрлері		ХДСШ	СШ		СШҮ	1	2			3	1 ж/ө.			2 ж/ө.		3 ж/ө.
Жүгіру, орынжайда жүгіру, м. (мин.,сек.)
60	7,00		7,2		7,4	7,7	8,0		8,2			8,5	8,7			9,0
60 о/ж.	7,20		7,4		7,6	7,9	8,2		8,4			8,7	8,9			9,2
100	11,90		12,20		12,60	13,00	13,70		14,50			14,80	15,00			15,50
200	24,25		25,20		25,80	26,50	28,00		29,50			30,50	31,50			32,50
200 о/ж.	24.50		25.45		26,00	27,50	28,50		30,00			31,00	32,00			33,00
400	52,80		55,00		55,50	58,00	1.00,00		1.03,50			1.05,00	1.08,00			1.10,00
400 пом.	53,00		55,50		58,00	1.00,00	1.01,50		1.04,50			1.06,00	1.09,00			1.11,50
800	2.00,00		2.04,00		2.08,00	2.10,00	2.12,00		2.16,00			2.18,00	2.20,00			2.25,00
1500	4.15,00		4.20,00		4.25,00	4.35,00	4.40,00		4.55,00			5.05,00	5.15,00			5.25,00
5000	15.45,00		16.00,0		16.10,0	16.45,0	17.40,0		18.15,0
10000	34.00,0		36.50,0		38.00,0	40.00,0	42.00,0		44.00,0
марафон	3:00.00		3:20.00		3:30.0	Қашықтықты аяқтау
Секіру (м.)
Ұзындыққа	5,70		5,50	5,00		4,70		4,60	4,50			3,90	3,50		3,20
Үш рет қарғып	14,00		13,60	12,70		12,00		11,50	10,80			10,00	9,00		8,00
Лақтыру, көпсайыс (м., ұпайлар)
Ядро (7,26)		14,80	13,00	12,60		11,80		10,70	10,00
Диск (2кг)		44,00	42,00	39,00		36,00		33,00	30,00
Найза (800)		45,70	41,50	40,00		39,00		38,00	35,00
Бессайыс		3200	3000	2700		2500		2300	2100

Разрядтық нормалар – Әйелдер КӨРУ ҚАБІЛЕТІ
В1 сыныбы (Т-11,F-11)

Бағдарлама түрлері		ХДСШ		СШ			СШҮ			1			2			3		1 ж/ө.		2 ж/ө.		3 ж/ө.
Жүгіру, орынжайда жүгіру, м. (мин.,сек.)
60		8,50			8,8			9,2			9,5			9,7		10,0		10,3		10,6		11,0
60 о/ж.		8,70			9,0			9,4			9,7			10,0		10,2		10,5		10,8		11,2
100		14,25			14,80			15.00			15,60			16.00		16,50		17,00		17,50		18,00
200		28,85			30.30			30,70			31,00			31,50		32,50		34,00		35,00		36,50
200 о/ж.		29,00			30,50			31,40			32,80			33,80		35,50		36,50		37,50		38,0
400		1.09.00			1.15,00			1.16,50			1.18,00			1.20,00		1.23,00		1.25,00		1.27,00		1.30,50
400 о/ж.		1.09,25			1.15,50			1.17,00			1.18,50			1.21,00		1.23,50		1.26,50		1.28,50		1.32,00
800		3.15,00			3.25,00			3.36,00			3.45,00			3.52,00		4.02,00		4.15,00		4.25,00		4.28,00
1500		5.08,0			5.15,0			5.25,0			5.40,0			5.45,0		5.55,0		6.10,0		6.26,0		6.30,0
Секіру, лақтыру м.
Ұзындыққа	3.80		3.30			3.00			2.90			2.70			2.50		2.20		2.00		1.90
Ядро (4кг.)	7.00		6.00			5.50			5.00			4.00			3.50
Диск	20.00		18.90			17.00			15.50			14.00			12.60		11.00		9.50		7.00
Найза	18.50		15.00			14.00			12.50			10.00			9.00		8.00		7.00		6.00

В2 сыныбы (T-12,F-12)

Бағдарлама түрлері		ХДСШ		СШ		СШҮ	1		2		3	1 ж/ө.			2 ж/ө.	3 ж/ө.
Жүгіру, орынжайда жүгіру, м. (мин.,сек.)
60	7,90			8.0		8,2		8,5		8,7	9,0	9,4		9,6			9,8
60 о/ж.	8,00			8,1		8,3		8,6		8,8	9,1	9,5		9,7			9,9
100	13,70			14.30		14,60		14,90		15,70	16,20	16,70		17,20			17,70
200	27.80			30.00		31,50		32,50		34,00	36,00	38,50		40.00			40,80
200 о/ж.	28,04			30,50		31,90		32,80		35,00	37,00	39,10		41,00			42.00
400	1.04,50			1.10,00		1.12,00		1.15,00		1.18,00	1.20,00	1.22,00		1.26,00			1.29,00
400 о/ж.	1.04,80			1.10,40		1.13,00		1.15.70		1.19,00	1.20,85	1.23,00		1.27,00			1.30,00
800	2.40,00			2.54,00		3.05,50		3.11,00		3.21,00	3.48,00	3.55,00		4.05,00			4.15,00
1500	5.20,0			5.40,0		5.55,0		6.05,0		6.30,0	6.40,0	6.55,0		7.05,0			7.15,0
Секіру, лақтыру, көпсайыс (м., ұпайлар)
Ұзындыққа	4.90		4.50		4,25			4,05		3,90	3,70		3,50	3,10			2,80
Ядро (4кг.)	9.30		8.00		7.50			7.00		6.50	6.00
Диск	30.40		27.00		25.50			23.00		21.00	19.00
Найза (600)	21.40		16.75		14.00			13.00		11.00	10.00
Бессайыс	2300		2200		2100			2000		1800	1700

В3 сыныбы (T-13, F-13)

Бағдарлама түрлері	ХДСШ	СШС	СШҮ	1	2	3	1 ж/ө.	2 ж/ө.	3 ж/ө.
Жүгіру, орынжайда жүгіру, м. (мин.,сек.)
60	7,85	7,8	8,0	8,3	8,6	9,0	9,2	9,4	9,6
60 пом.	7,90	8,0	8,2	8,5	8,7	9,2	9,4	9,6	9,8
100	13,70	14,30	14,70	15,20	15,90	16,60	16,80	17,40	18.00
200	29,60	33,00	34,20	35,00	37,00	38,60	39,70	41,00	42,50
200 пом.	29,85	33,40	34,60	35,30	37,40	39,00	40,00	41,30	42,80
400	1.05.00	1.08,00	1.10,00	1.14,50	1.16,50	1.20,50	1.23,50	1.26,00	1.31,50
400 пом.	1.05,50	1.08,50	1.10,50	1.15,00	1.16,90	1.21,00	1.24,00	1.27,00	1.33,50
800	2.18,0	2.20,0	2.24,0	2.29,0	2.37,0	2.46,0	2.55,0	3.00,0	3.10,0
1500	4.45,0	4.52,0	5.10,0	5.20,0	5.25,0	5.35,0	5.40,0	5.55,0	6.10,0
3000	10.40,0	11.00,0	11.30,0	12.00,0	12.40,0	13.10,0
5000	18.45,0	19.15,0	20.15,0	21.30,0	22.40,0	24.00,0
Секіру, лақтыру. Көпсайыс (м., ұпайлар)
Ұзындыққа	4,80	4.50	4.20	4.00	3.80	3.60	3.30	3.00	2.80
Ядро (4кг)	12.50	11.50	10.30	9.60	8.70	8.20
Диск (1кг)	36.00	34.00	32.00	30.00	27.00	23.00
Найза(600)	23.55	18.45	17.00	15.00	13.00	11.00
Бессайыс	2400	2300	2200	2000	1900	1800

ЖҮЗУ
разрядтық нормалар жеке қосымшада берілген

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.
      Азия рекордын жаңарту;
      республикалық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативті орындау.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Белгіленген нормативті орындауы немесе мынадай орындарға ие болуы керек:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын. Республикалық деңгейдегі жарыстарда Қазақстан Республикасының рекордын жаңарту.

I,П,Ш РАЗРЯДТАР – қалалық, аудандық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативті орындауы керек.

Жүзуден нормативтер кестесі (көру қабілеті)
ЕРЛЕР

СЫНЫП	ХДСШ	СШ	СШҮ		I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
50 м еркін стиль
S 11	00:28.69	00:29.80	00:35.50		00:38.50	00:41.50	00:46.00	00:53.00	01:05.00
S 12	00:28.08	00:29.69	00:34.00		00:36.90	00:40.00	00:44.50	00:50.80	01:02.30
S 13	00:25.95	00:26.64	00:29.50		00:32.55	00:36.00	00:40.50	00:46.50	00:55.00
100 м еркін стиль
S 11	01:05.73	01:09.29	01:17.30		01:22.90	01:33.20	01:41.50	01.56.00	02:10.00
S 12	01:02.32	01:07.86	01:14.10		01:21.00	01:29.80	01:39.70	01:53.10	02:06.50
S 13	00:57.50	00:59.49	01:10.50		01:16.80	01:26.00	01:35.50	01:51.60	02:00.00
400 м вольный стиль
S 11	05:36.02	06:36.50	06:55.00		07:25.50	07:48.00	08:18.20	09:21.50	10.30.00
S 12	05:18.38	05:54.17	06:10.50		06:45.00	07:14.00	07:58.50	08:55.00	10:05.00
S 13	04:36.16	05:01.23	05:49.50		06:20.70	06:58.00	07:42.50	08:43.00	09:50.50
50 м шалқалап жүзу
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		00:42.00	00:45.20	00:49.00	00:53.00	01:00.00	01:10.50
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		00:41.20	00:44.30	00:47.80	00:52.50	00:57.00	01:05.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		00:39.70	00:42.60	00:46.00	00:50.50	00:56.50	01:00.00
100 м шалқалап жүзу
S 11	01:18.98	01:23.73	01:31.00		01:37.50	01:48.00	01:57.50	02:10.00	02:15.00
S 12	01:17.38	01:22.90	01:29.70		01:36.00	01:45.90	01:55.70	02:05.00	02:10.50
S 13	01:07.75	01:18.83	01:27.00		01.35.00	01:43.90	01:53.00	02:00:00	02:05.00
50 м брасс
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		00:46.00	00:49.50	00:53.00	00:58.50	01:05.00	01:15.00
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		00:44.70	00:47.80	00:52.90	00:56.50	01:01.00	01:10.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		00:42.50	00:45.95	00:50.00	00:55.70	01:00.00	01:05.50
100 м брасс
S 11	01:26.43	01:34.05	01:40.50		01:49.50	01:57.00	02:09.00	02:26.50	02:35.00
S 12	01:24.68	01:35.82	01:41.60		01:47.00	01:55.50	02:07.50	02:24.00	02:30.00
S 13	01:19.44	01:26.73	01:32.50		01:41.80	01:51.00	02:03.50	02:23.00	02:25.50
50 м баттерфляй
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:38.30		00:41.20	00:44.60	00:48.90	00:55.00	01:05.00
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:36.80		00:39.50	00:42.80	00:47.70	00:54.50	01:00.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:34.80		00:37.60	00:41.20	00:45.30	00:52.70	00:56.90
100 м баттерфляй
S 11	01:14.09	01:23.00	01.27.50		01:33.70	01:42.00	01:53.50	02:08.00	02:20.00
S 12	01:09.00	01:16.64	01:21.50		01:27.20	01:36.00	01:45.50	02:05.00	02:15.00
S 13	01:06.62	01:15.50	01:19.70		01:24.50	01:32.50	01:40.00	02:01.00	02:10.00
100 м комплекс
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		01:40.00	01:45.00	01:55.00	02:10.00	02:30.00	02:50.00
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		01:35.00	01:40.50	01.50.50	02:04.55	02:25.00	02:45.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-		01:32.50	01:38.00	01:48.00	02:02.00	02:22.00	02:42.00
200 м кешенді
S 11	02:54.68	03:12.58	03:25.00		03:39.50	03:59.00	04:23.00	04:58.50	05:30.00
S 12	02:50.94	03:08.00	03:21.50		03:37.00	03:56.00	04:21.50	04:56.00	05:25.00
S 13	02:29.49	02:40.71	02:53.50		03:14.00	03:30.00	03:53.50	04:31.00	05:01.00

ӘЙЕЛДЕР

СЫНЫП	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
50 м еркін стиль
S 11	00:36.68	00:40.50	00:42.00	00:45.00	00:49.00	00:54.00	01:04.00	01:10.00
S 12	00:32.50	00:35.69	00:38.00	00:42.00	00:46.00	00:51.00	01:00.00	01:05.00
S 13	00:33.25	00:35.04	00:37.00	00:40.00	00:44.50	00:49.00	00:57.80	01.00.00
100 м еркін стиль
S 11	01:24.99	01:28.11	01:36.50	01:44.50	01:54.50	02:07.50	02:29.50	02:35.00
S 12	01:12.89	01:24.28	01:30.50	01:39.00	01:49.00	02:02.00	02:20.00	02:30:50
S 13	01:11.31	01:18.52	01:24.50	01:34.00	01:45.50	01:58.00	02:18.00	02:25.00
400 м еркін стиль
S 11	06:50.55	07:10.84	07:40.00	08:15.50	08:58.00	09:57.50	11:00.00	11:57.00
S 12	06:28.26	06:51.80	07:10.00	07:47.50	08:30.00	09:30.00	10:30.00	11:27.50
S 13	05:50.00	06:21.05	06:53.00	07:30.50	08:13.00	09:12.50	10:10.00	11:07.00
50 шалқалап жүзу
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:47.50	00:50.50	00:55.50	00:59.00	01:05.00	01:10.00
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:46.50	00:49.50	00:52.50	00:57.00	01:02.00	01:06.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:45.00	00.48.00	00:51.00	00:55.50	01.00.00	01.04.00
100 м шалқалап жүзу
S 11	01:40.22	01.46.11	01:50.50	01:58.00	02:07.00	02:19.00	02:37.00	02:45.00
S 12	01:33.90	01:38.59	01:44.50	01:52.00	02:01.00	02:13.00	02:30.00	02:35.00
S 13	01:25.50	01:30.55	01:38.50	01:46.00	01:54.00	02:06.50	02:25.50	02:30.00
50 м брасс
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:50.00	00:53.00	00:56.50	01:01.00	01:08.00	01:15.50
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:48.50	00:51.50	00:55.00	00:59.50	01:05.00	01:10.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:46.50	00:49.50	00:53.00	00:57.50	01:03.00	01:07.00
100 м брасс
S 11	01:48.23	01:52.98	01:56.00	01:59.90	02:10.00	02:21:00	02:35.00	02:45.00
S 12	01:33.11	01:51.10	01:55.00	01:58.50	02:08.00	02:17.50	02:30.00	02:40.00
S 13	01:33.00	01:48.00	01.51.00	01:56.00	02.05.00	02:15.00	02:27.00	02:35.00
50 м баттерфляй
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:47.00	00:50.50	00:54.00	00:58.50	01:05.50	01:10.50
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:46.00	00:49.00	00:52.50	00:57.00	01:04.00	01:08.00
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	00:44.00	00:46.50	00:50.50	00:55.00	01:02.00	01:05.00
100 м баттерфляй
S 11	01:34.00	01:40.00	01:47.50	01:55.00	02:04.00	02:17.50	02:30.00	02:40.00
S 12	01:20.02	01:24.02	01:31.00	01:39.50	01:49.00	02.02.50	02:15.50	02:25.50
S 13	01:19.00	01:23.00	01:30.00	01:38.00	01:47.50	02:01.00	02:14.00	02:23.00
100 м кешенді
S 11	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	01:49.55	01:57.00	02:07.00	02:22.00	02:32.00	02:42.00
S 12	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	01:44.50	01:52.50	02:02.50	02:12.50	02:22.50	02:32.50
S 13	-//-//-//-//-	-//-//-//-//-	01:42.00	01:50.00	02:00.00	02:10.00	02:20.00	02:30.00
200 м кешенді
S 11	03:45.08	03:48.33	03:57.00	04:15.00	04.32.00	04:55.00	05.18.00	05.45.00
S 12	03:08.20	03:23.79	03:33.80	03:51.50	04:09.00	04:32.00	04:55.50	05:22.00
S 13	02:53.02	02:55.08	03:05.00	03:23.50	03:43.50	04:06.50	04:30.00	04:57.00

ПАРАЛИМПИЯЛЫҚ ЕМЕС СПОРТ ТҮРЛЕРІ ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚ

Қазақстан Республикасының Халықаралық дәрежедегі спорт шебері
кемінде 9 тур ойнап, дені сау спортшылар арасындағы халықаралық жарыстарда 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының Спорт шебері
      Көру органдары зақымданған мүгедек ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-2 орын.
      Мүгедек спортшылар арасындағы ҚР Спартакиадасында командалық және жекелей есепте 1-орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық және жекелей есепте 1-орын. Оған кемінде 8 спортшы немесе 8 команда қатысуы керек.
      Көру органдары зақымданған мүгедек әйелдер арасындағы ҚР чемпионатында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының Спорт шеберіне үміткер
      Көру органдары зақымданған ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатының жоғары лигасына қатысу.
      Көру органдары зақымданған спортшы-мүгедек ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатының бірінші лигасында 1-3 орын.
      Көру органдары зақымданған мүгедек әйелдер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 2-6 орын.
      Мүгедек спортшылар арасындағы ҚР Спартакиадасында командалық және жекелей есепте 2-3 орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық және жекелей есепте 2-3 орын. Оған кемінде 8 спортшы немесе 8 команда қатысуы керек.
      Көру органдары зақымданған жас спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық есепте 1-орын. Оған кемінде 8 команда қатысуы керек.
      Көру органдары зақымданған жас спортшылар арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын. Оған кемінде 8 команда қатысуы керек.

     I спорттық разряд
      Мынадай орындарға ие болуы керек:
      Турнирде кемінде 9 тур ойнап, облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде және чемпионатында 1-3 орын.
      ҚР Чемпионатына қатысу.
      Республикалық командалық жарыстарға қатысу.

     II спорттық разряд
      Мынадай орындарға ие болуы керек:
      Облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде және чемпионатында 4-6 орын.
     ІІІ спорттық разряд кез келген біліктіліктегі жарыстарда 70 %-дан аса ұпай жинау.

ШАХМАТ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      (IBCA) өткізетін Дүниежүзілік Шахмат Олимпиадасында ҚР құрамасының құрамында 1-6 орын, матчтардың кемінде 50 % ойнауы керек;
      (IBCA) өткізетін Дүниежүзілік Шахмат Олимпиадасында өз тақтасында 1-3 орын;
      Командалық Әлем чемпионатында (IBCA) ҚР құрамасының құрамында 1-3 орын. Жекелей Әлем чемпионатында (IBCA) 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Дүниежүзілік Шахмат Олимпиадасында (IBCA) өз тақтасында 4-6 орын;
      Командалық Әлем чемпионатында (IBCA) ҚР құрамасының сапында 4-6 орын.
      Жекелей Әлем чемпионатында (IBCA) 4-6 орын;
      Жасөспірімдер арасындағы Әлем чемпионатында (IBCA) 1-3 орын;
      кемінде 8 қатысушы қатысқан жағдайда көру органдары зақымданған мүгедек ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-2 орын;
      кемінде 8 қатысушы қатысқан жағдайда көру органдары зақымданған мүгедек әйелдер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын;
      кемінде 8 қатысушы қатысқан жағдайда ҚР Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында командалық есепте 1-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Көру органдары зақымданған ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатының жоғары лигасына қатысу.
      Көру органдары зақымданған спортшы-мүгедек ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатының бірінші лигасында 1-3 орын.
      Көру органдары зақымданған мүгедек әйелдер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 2-6 орын.
      Мүгедек спортшылар арасындағы ҚР Спартакиадасында командалық және жекелей есепте 2-3 орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық және жекелей есепте 2-3 орын. Оған кемінде 8 спортшы немесе 8 команда қатысуы керек.
      Көру органдары зақымданған жас спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық есепте 1-орын. Оған кемінде 8 команда қатысуы керек.
      Көру органдары зақымданған жас спортшылар арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын. Оған кемінде 8 команда қатысуы керек.

     I спорттық разряд
      Турнирде кемінде 9 тур ойнап, облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде және чемпионатында 1-3 орын.
      ҚР Чемпионатына қатысу.
      Республикалық командалық жарыстарға қатысу.

II спорттық разряд
Облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде және чемпионатында 4-6 орын.

ІІІ спорттық разряд кез келген біліктіліктегі жарыстарда 70 %-дан аса ұпай жинау.

«64» ДОЙБЫСЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы Әлем чемпионатында 1-6 орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы халықаралық командалық жарыстарда 1-6 орын.
      Азия Чемпионатында 1-2 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Көру органдары зақымданған спортшы-мүгедек ерлер арасындағы ҚР жекелей чемпионатының бірінші лигасында 1-2 орын.
      Көру органдары зақымданған мүгедек әйелдер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын.
      Мүгедек спортшылар арасындағы ҚР Спартакиадасында командалық және жекелей есепте 1-орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық немесе жекелей есепте 1-орын. Оған кемінде 8 спортшы немесе 8 команда қатысуы керек.

II спорттық разряд
Облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде және чемпионатында 4-6 орын.

ІІІ спорттық разряд кез келген біліктіліктегі жарыстарда 70 %-дан аса ұпай жинау.

«100» ДОЙБЫСЫ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Көру органдары зақымданған мүгедек спортшылар арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын.
      Мүгедек спортшылар арасындағы ҚР Спартакиадасында командалық және жекелей есепте 1-орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық немесе жекелей есепте 1-орын. Оған кемінде 8 спортшы немесе 8 команда қатысуы керек.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Көру органдары зақымданған мүгедек спортшылар арасындағы ҚР чемпионатында 2-6 орын.
      Көру органдары зақымданған мүгедектер арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 2-6 орын.
      Мүгедек спортшылар арасындағы ҚР Спартакиадасында командалық және жекелей есепте 2-3 орын.
      Көру органдары зақымданған спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық және жекелей есепте 2-3 орын. Оған кемінде 8 спортшы немесе 8 команда қатысуы керек.
      Көру органдары зақымданған жас спортшылар арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын. Оған кемінде 8 команда қатысуы керек.

     II спорттық разряд
      Облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде және чемпионатында 4-6 орын.
     ІІІ спорттық разряд кез келген біліктіліктегі жарыстарда 70 %-дан аса ұпай жинау.

ЕСТУ ҚАБІЛЕТІ ТӨМЕН СПОРТШЫЛАР АРАСЫНДАҒЫ БСЖ
(бірыңғай спорттық жіктеме)
АРМСПОРТ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Әлем чемпионатында 1-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      Нормативті орындау үшін әрбір салмақ дәрежесінде кемінде 8 қатысушы, оның ішінде 3 спорт шеберіне үміткер болу керек.
      Ең жеңіл және ең ауыр салмақ дәрежелері үшін – кемінде 6 адам.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орынға ие болу.
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;

     I спорттық разряд
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-4 орынға ие болу;
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатта 1 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде:
      I разрядтағы әртүрлі спортшыларды 5 рет жеңу;
      II разрядтағы әртүрлі спортшыларды 10 рет жеңу.

     II спорттық разряд
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      қалалық немесе аудандық чемпионатта 1-3 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде:
      III разрядтағы әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу;
      жаңа келген спортшыларды 8 рет жеңу.

III спорттық разряд
бір жылдың ішінде әртүрлі жаңа келген спортшыларды 10 рет жеңу.

БАДМИНТОН

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Сурдолимпиялық ойындарында кез келген бағдарлама түрінде 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында кез келген бағдарлама түрінде 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында кез келген бағдарлама түрінде 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында кез келген бағдарлама түрінде 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында кез келген бағдарлама түрінде 1 орынға ие болу.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының чемпионатында кез келген бағдарлама түрінде 1 орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында кез келген бағдарлама түрінде 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында кез келген бағдарлама түрінде 1-3 орынға ие болу;
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатта кез келген бағдарлама түрінде 1-3 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде Қазақстан Республикасының спорт шеберіне әртүрлі үміткерлерін 4 рет жеңу.

I спорттық разряд
бір жылдың ішінде I разрядтағы әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу.

I спорттық разряд
бір жылдың ішінде II разрядтағы әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу.

     III спорттық разряд
      бір жылдың ішінде:
      III разрядтағы әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу;
      жаңа келген әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу.

I жасөспірімдер разряды:
бір жылдың ішінде I жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу.

II жасөспірімдер разряды:
бір жылдың ішінде жаңа келген әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу.

Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
Разрядтық талаптарды орындау үшін белгіленген бір жыл мерзім кезекті разрядты беруге құқық беретін бірінші жеңістен кейін есептеледі.

БАСКЕТБОЛ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында ойнау:
      Сурдолимпиялық ойындарында 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орынға ие болу;

     I спорттық разряд
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 5-6 орынға ие болу;
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында кемінде 6 команда қатысқан жағдайда, 1 орынға ие болу.

     II спорттық разряд
      бір жылдың ішінде мынадай орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі II разрядтағы әртүрлі команданы 5 рет жеңу;
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі III разрядтағы әртүрлі команданы 10 рет жеңу.

III спорттық разряд
бір жылдың ішінде құрамында ойыншыларының жартысынан көбінің кез келген біліктілігі әртүрлі командалармен кемінде 10 рет кездесіп, оларды 5 рет жеңген команданың құрамында ойнау.

     I жасөспірімдер разряды:
      мыналарды жеңген орта және жоғары жасөспірімдер жасындағы команданың құрамында ойнау:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі I жасөспірімдер разрядындағы әртүрлі командаларды 5 рет жеңу;
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі II жасөспірімдер разрядындағы әртүрлі командаларды 10 рет жеңу.

     II жасөспірімдер разряды:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі жаңа келген спортшылар болатын әртүрлі командаларды 10 рет жеңген орта және жоғары жасөспірімдер жасында команданың құрамында ойнау.
     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      ХДСШ және СШ атақтары жарыстарда кемінде 8 команда қатысқан жағдайда беріледі.

ЕРКІН ЖӘНЕ ГРЕК-РИМ КҮРЕСІ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында1-3 орынға ие болу;

     I спорттық разряд
      2 жылдың ішінде:
      I разрядтағы әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу;
      қалалық немесе өңірлік деңгейдегі жарыстарда II разрядтағы әртүрлі спортшыларды 12 рет жеңу.

     II спорттық разряд
      2 жылдың ішінде:
      II разрядтағы әртүрлі спортшыларды 6 рет жеңу;
      кез келген деңгейдегі жарыстарда III разрядтағы әртүрлі спортшыларды 10 рет жеңу.

     III спорттық разряд
      2 жылдың ішінде:
      III разрядтағы әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу;
      кез келген деңгейдегі жарыстарда әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу.

     I жасөспірімдер разряды:
      2 жылдың ішінде кез келген деңгейдегі жарыстарда:
      I жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 6 рет жеңу;
      II жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 10 рет жеңу.

     II жасөспірімдер разряды:
      2 жылдың ішінде кез келген деңгейдегі жарыстарда:
      II жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу;
      разряды жоқ жасөспірімдерді 8 рет жеңу.

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. «Қазақстан Республикасының спорт шебері» атағын беру үшін жарыстарда 60, 66, 74, 84, 96 кг дейінгі салмақ дәрежелерінде кемінде 8 спортшы қатысуы керек, ал 54-ке және 120 кг дейінгі салмақ дәрежелерінде кемінде 5 Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер қатысуы керек.
      2. «Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер» атағын беру үшін жарыстарда 60, 66, 74, 84, 96 кг дейінгі салмақ дәрежелерінде кемінде 8 спортшы қатысуы керек, ал 54-ке және 120 кг дейін салмақ дәрежелерінде кемінде I разрядтағы 5 спортшы қатысуы керек.
      3. Осы күрес түрінен разряды бар спортшыларды жеңсе ғана жеңіс есепке алынады.
      4. Разрядтық нормативті орындау үшін мерзім бірінші жеңістен бастап есептеледі.

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ – ТАС ЖОЛ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында критериум, топтық және жеке жарыста 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында критериум, топтық және жеке жарыстарда 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында критериум, топтық және жеке жарыстарда 1 орынға ие болу.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының чемпионатында критериум, топтық немесе жеке жарыстарда 1 орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында критериум, топтық немесе жеке жарыстарда 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-3 орынға ие болу;

ВОЛЕЙБОЛ ЖӘНЕ ЖАҒАЖАЙ ВОЛЕЙБОЛЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында ойнау:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      2 жылдың ішінде екі рет Қазақстан Республикасының чемпионатында жүлделі орынға ие болу;
      5 жылдың ішінде үш рет Қазақстан Республикасының чемпионатында жүлделі орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының біріншілігінде 1-3 орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының Кубогында 2 орынға ие болу.

     I спорттық разряд
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 4-6 орынға ие болу, осы чемпионатта кемінде 6 команда қатысқан жағдайда;
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында 1 орынға ие болу, осы чемпионатқа кемінде 6 команда қатысқан жағдайда.

     II спорттық разряд
      бір жылдың ішінде мыналарды жеңген команданың құрамында ойнау:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі II разрядтағы әртүрлі командаларды 5 рет жеңу;
      құрамында ойыншылардың жартысынан көбі III разрядтағы әртүрлі командаларды 10 рет жеңу.

     III спорттық разряд
      бір жылдың ішінде мыналарды жеңген команданың құрамында ойнау:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі III разрядтағы әртүрлі командаларды 5 рет жеңу;
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі жаңа келген спортшылар болатын әртүрлі командаларды 10 рет жеңу.

     I жасөспірімдер разряды:
      бір жылдың ішінде мыналарды жеңген орта немесе жоғары жасөспірімдер жасында команданың құрамында ойнау:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі I жасөспірімдер разрядындағы әртүрлі командаларды 5 рет жеңу;
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі II жасөспірімдер разрядындағы әртүрлі командаларды 10 рет жеңу.

     II жасөспірімдер разряды:
      бір жылдың ішінде әртүрлі командаларды 10 рет жеңген орта және жоғары жасөспірімдер жасында команданың құрамында ойнау құрамында ойыншыларының жартысынан көбі II жасөспірімдер разрядында немесе жаңа келген спортшылар болып табылатын.
     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      ХДСШ және СШ атақтары жарыстарда кемінде 8 команда қатысқан жағдайда беріледі.

ҚОЛ ДОБЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында ойнау:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      2 жылдың ішінде екі рет Қазақстан Республикасының чемпионатында жүлделі орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында1-3 орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының Кубогында 2 орынға ие болу.

I спорттық разряд
Қазақстан Республикасының чемпионатына қатысатын команданың құрамында ойнау;

     ІI спорттық разряд
      бір жылдың ішінде мыналарды жеңген команданың құрамында ойнау:
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі II разрядтағы әртүрлі командаларды 4 рет жеңу;
      құрамында ойыншыларының жартысынан көбі III разрядтағы әртүрлі командаларды 8 рет жеңу.

ІІІ спорттық разряд
бір жылдың ішінде команданың құрамында 12 кездесуде ойнау;

І жасөспірімдер разряды:
кез келген деңгейдегі жарыстарда өнер көрсететін орта жастағы жасөспірімдер командаларының құрамында ойнау және ойыншыларының жартысынан көбінде І жасөспірімдер разряды бар әртүрлі командаларды 3 рет жеңу.

ІІ жасөспірімдер разряды:
бір жылдың ішінде команданың құрамында 8 кездесуде ойнау;

Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
ХДСШ, СШ, СШҮ және І разряд нормаларын орындау үшін кемінде 8 команда қатысқан жағдайда жарыстардағы барлық ойындардың кемінде 50 % ойнап шығу қажет. Жасөспірімдер разряды 13 жастан бастап беріледі.

ДЗЮДО, ТАЭКВОНДО, КАРАТЭ

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының чемпионатында 1орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орынды иелену;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орынға ие болу;

     І спорттық разряд
      қалалық деңгейден төмен емес жарыстарда 2 жылдың ішінде:
      І разрядты әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу;
      ІІ разрядты әртүрлі спортшыларды 12 рет жеңу.

     ІІ спорттық разряд
      кез келген деңгейдегі жарыстарда 2 жылдың ішінде:
      ІІ разрядты әртүрлі спортшыларды 6 рет жеңу;
      ІІІ разрядты әртүрлі спортшыларды 10 рет жеңу.

     ІІІ спорттық разряд
      кез келген деңгейдегі жарыстарда 2 жылдың ішінде:
      ІІІ разрядты әртүрлі спортшыларды 4 рет жеңу;
      разряды жоқ әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу.

     І жасөспірімдер разряды:
      кез келген деңгейдегі жарыстарда 1 жыл бойы:
      І жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 5 рет жеңу;
      ІІ жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу.

     ІІ жасөспірімдер разряды:
      кез келген деңгейдегі жарыстарда 1 жыл бойы:
      ІІ жасөспірімдер разряды бар әртүрлі спортшыларды 5 рет жеңу;
      разряды жоқ әртүрлі спортшыларды 8 рет жеңу.

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. СШ атағын беру үшін алған орнында кемінде 3 рет жеңіске жету керек.
      2. СШҮ атағын беру үшін І разрядтан төмен емес біліктілігі бар кемінде әрбір салмақ дәрежесінде 8 спортшы қатысуы тиіс. Алған орнында кемінде 3 рет жеңіске жетуі керек.

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Жеке жарыстарда және эстафеталық командалар құрамында мына орындарға ие болу:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.
      Орынжайларда өткізілген жарыстарда мына орындарға ие болу:
      Әлем чемпионатында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Жеке жарыстарда және эстафеталық командалар құрамында мына орындарға ие болу:
      Жеңіл атлетикалық кросстан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      Жеңіл атлетикадан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының Кубогында 1 орынға ие болу.
      Орынжайларда өткізілген және эстафеталық командалар құрамында мына орындарға ие болу:
      Жеңіл атлетикадан Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасы чемпионатының кез келген бағдарлама түрінде 2-3 орынды иелену немесе республикалық деңгейдегі жарыстардың кез келген бағдарлама түрінде белгіленген нормативті орындау;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында1-3 орынға ие болу.

РАЗРЯДТЫҚ НОРМАЛАР

Разрядтық нормалар мен талаптарды орындау шарттары:

      1. ХДСШ атағы Қазақстанның Сурдолимпиялық федерациясының, ЦИСС, Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігінің, Қазақстан Республикасы Жеңіл атлетика федерациясының күнтізбелік жоспарына енген Сурдолимпиялық ойындарда, халықаралық немесе республикалық жарыстарда нәтиже көрсеткен спортшыларға беріледі, бұл ретте мұндай жарыстарға жоғары санатты кемінде 3 төреші төрелік етуі тиіс.
      СШ атағы облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда, сондай-ақ ашық чемпионаттар мен турнирлерде нәтиже көрсеткен спортшыларға беріледі, бұл ретте мұндай жарыстарға жоғары және республикалық санаттағы кемінде 3 төреші төрелік етуі тиіс.
      2. Автохронометражды пайдалану арқылы жазылатын нәтижелер разрядтық нормалардың кестесінде «а» әрпімен көрсетілген. Қолмен жазылатын хронометражда нәтижелер белгісіз көрсетілген. Автохронометраждың нормалары қарастырылмаған қашықтықтағы автохронометражда разрядтық нормалар қолмен жазылатын хронометражға 0,24 сек. қосумен анықталады.
      3. СШ 100 м-ге, тосқауылдар арқылы 100 м-ге жүгіргенде және тосқауылдар арқылы 110 м-ге жүгіргенде қолмен жазылатын хронометражды пайдалану кезінде бір жылдың ішінде екі рет тиісті нормаларды орындаған жағдайда беріледі.
      4. Разрядтық нормалардың кестесіне енетін орынжайда жүгіруден атақтар мен разрядтар беру кемінде 200 м шеңбер бойынша тек жүгіру жолының бойымен пайдаланылады, орынжайлардағы жарыстарға арналған разрядтық нормалар болмаған жағдайда стадионға арналған нормалар пайдаланылады.
      5. Тосқауылдармен жүгіргенде, лақтыруларда және көпсайыста жас ерекшеліктеріне қарай кедергілі қашықтықтар мен снаряд салмақтарының келесі параметрлері қолданылады (кестеге қараңыз).

      6. Жеңілдетілген снарядтармен және төмен кедергілермен разрядтық нормаларды орындау І-ге дейін, қоса алғанда барлық разрядтарда қамтылған. СШҮ, СШ және ХДСШ нормалары ересек спортшыларға арналған (18 жас пен одан ересектер) тосқауылдармен жүгіру мен снарядтар салмақтарының параметрлерін пайдалану кезінде ғана есепке алынады.
      7. Желдің жылдамдығы ескерілетін рекордтарды тіркеу болатын жеңіл атлетиканың түрлерінде ХДСШ мен СШ нәтижелері желдің жылдамдығы кемінде 2 м/с болғанда, көпсайыста 4 м/с болғанда есепке алынады.
      8. Көпсайыстың құрамы:
      Ерлер:
      Онсайыс: 100м, ұзындық, ядро, биіктік, 110 м т/мен, диск, сырық, найза, 1500 м.
      Жетісайыс: 60 м, ұзындық, ядро, биіктік, 60 м т/мен, сырық, 1000 м.
      Бессайыс: ұзындық, найза, 200 м, диск, 1500 м.
      Төртсайыс: жүгіру, секіру, басқа көпсайысқа енетін түрлерді таңдауы бойынша лақтыру.
      Әйелдер:
      Жетісайыс: 100 м т/мен, биіктік, ядро, 200 м, ұзындық, найза, 800 м.
      Бессайыс: 60 м т/мен, биіктік (немесе ұзындық), доп, 500 м.
      Үшсайыс: жүгіру, секіру, басқа көпсайысқа енетін түрлерді таңдауы бойынша лақтыру.
      9. Көпсайыстарда бағалау нәтижелері 1985 жылғы ИААФ кестесі бойынша жүргізіледі, төртсайыс арнайы кесте бойынша бағаланады.
      10. Жүгіруден (кросс) өтетін жарыстарда жас ерекшеліктеріне қарай әрбір топта бір жылдың ішінде кемінде 2 қашықтық топтастырылады.
      11. ХДСШ мен СШ атақтарын алу үшін бас төрешінің қолы қойылған анықтама мен аталған спорт түрі бойынша хаттаманың толық көшірмесі болуы керек.

ШАҢҒЫ СПОРТЫ – ШАҢҒЫ ЖАРЫСЫ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Жеке жарыстарда және эстафеталық командалар құрамында мына орындарға ие болу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасы чемпионатының кез келген бағдарлама түрінде 2-3 орынға ие болу немесе республикалық деңгейдегі жарыстың кез келген бағдарлама түрінде белгіленген нормативті орындау;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орынға ие болу;

КЛАССИКАЛЫҚ СТИЛЬ

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. Тасжолдарда өтетін жарыстарда СШ атағы Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі мен Қазақстанның Сурдолимпиялық федерациясы бекіткен разрядтық нормалар мен талаптар орындалған кезде беріледі.
      2. СШ мен СШҮ атақтары уақыт бойынша І разрядтың нәтижесінен кем болмаған жағдайда беріледі.

ЖҮЗУ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      жекелеген бағдарлама түрінде белгіленген нормативті орындау немесе эстафеталық жүзудің бірінші кезеңінде еркін стильмен 4 х 100 м және 4 х 200 м, аралас эстафетада 4 х 100 м белгіленген нормативті орындау.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасы чемпионатының кез келген бағдарлама түрінде 2-3 орынға ие болу немесе республикалық деңгейдегі жарыстың кез келген бағдарлама түрінде белгіленген нормативті орындау;
      жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орынға ие болу;

ӘЙЕЛДЕР

ОҚ АТУ

Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
Спорттық атақтар мен разрядтар күнтізбелік жоспарда көзделген ресми жарыстарда көрсеткен нәтижелердің негізінде беріледі.

Разрядтық нормалар

Ерлер

Әйелдер
Әйелдерге арналған разрядтық нормалар әрбір жаттығу түрінде ерлермен салыстырғанда бес ұпайға төмен болады.

СПОРТТЫҚ БАҒДАРЛАУ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      СШҮ, I, II, III и I, II жасөспірімдер разрядтарында жарыс дәрежесі мен қашықтық сыныбына сәйкес разрядтық нормаларды орындаулары тиіс.

ІІІ жасөспірімдер разряды – бір жылдың ішінде бақылау уақытына сыйғызып, кез келген деңгейдегі жарыста қашықтықты 3 рет аяқтауы керек (таңбалау – ең үлкен айыппұлдан 50 %-дан аспайды).

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. Атақтар мен разрядтар жарыстарда қашықтықты кемінде 10 спортшы аяқтаса, эстафетада жас ерекшеліктеріне қарай аталған топта кемінде 5 команда аяқтаса беріледі.
      2. Таңдауы бойынша болған жарыстарда І разрядтан аспайтын разрядтар беріледі.
      3. Жасөспірімдер разряды 15 жасқа дейін беріледі.
      4. Жарыстарда жас ерекшеліктеріне қарай бір топтың қатысушылары спорттық біліктіліктері немесе нәтижелері бойынша кіші топтарға бөлінетін болса, СШ разрядтық талаптары тек жоғары тұрған кіші топта орындалады.
     Ескерту.
      1. Жеке жарыстардың дәрежесі алғашқы ондыққа ілінген спортшылардың ұпай сомасымен анықталады.
      2. Эстафетада дәрежені анықтау үшін 2 немесе 3 кезеңдік эстафетада алғашқы 6 орынға және 4 кезеңдік эстафетада алғашқы 3. орынға ие болған командалардың орташа ұпай сомасымен есептеледі. Әрбір команданың орташа ұпайы команда қатысушыларының ұпай сомасын олардың санына бөлу арқылы анықталады.
      4. Қашықтық сыныптары жарыс ережелеріне сәйкес анықталады.

ТЕННИС ЖӘНЕ ҮСТЕЛ ТЕННИСІ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында жекелей немесе жұптық разрядта, командалық жарыстарда 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында жекелей немесе жұптық разрядта, командалық жарыстарда 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында жекелей немесе жұптық разрядта, командалық жарыстарда 1 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында жекелей немесе жұптық разрядта, командалық жарыстарда 1-2 орынға ие болу.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:
Қазақстан Республикасының чемпионатында жекелей немесе жұптық разрядта, командалық жарыстарда 1 орында болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында жекелей немесе жұптық разрядта 2-3 орын иелену;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында жекелей немесе жұптық разрядта 1-3 орын иелену;
      бір жылдың ішінде:
      СШҮ спортшыларды 8 рет жеңу;
      СШҮ спортшыларды 6 рет жеңу + І разрядты спортшыларды 6 рет жеңу;

     І спорттық разряд
      жарысты аяқтаған ІІ разрядтан төмен емес кемінде 8 спортшы қатысқан жағдайда облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында жекелей немесе жұптық разрядта 1-2 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде жарысты аяқтаған І разрядты 6 спортшыны және ІІ разрядты 6 спортшыны 12 рет жеңу.

     ІІ спорттық разряд
      жарысты аяқтаған ІІІ разрядты 10 спортшының қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыстарда 1 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде ІІ разрядты спортшыларды 8 рет жеңу;
      бір жылдың ішінде ІІ разрядты 6 спортшыны және ІІІ разрядты 6 спортшыны 12 рет жеңу.

     ІІІ спорттық разряд
      жарысты аяқтаған І жасөспірімдер разряды бар 10 спортшының қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыста 1 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде ІІІ разрядты спортшыларды 8 рет жеңу;
      бір жылдың ішінде ІІІ разрядты 6 спортшыны және І жасөспірімдер разряды бар 6 спортшыны 12 рет жеңу.

     І жасөспірімдер разряды:
      жарысты аяқтаған ІІ жасөспірімдер разряды бар 10 спортшының қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыстарда 1 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде ІІ жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 6 рет жеңу;
      бір жылдың ішінде І жасөспірімдер разряды бар 4 спортшыны және ІІ жасөспірімдер разряды бар 4 спортшыны 8 рет жеңу.

     ІІ жасөспірімдер разряды:
      жарысты аяқтаған 10 жаңадан келген спортшының қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыстарда 1 орынға ие болу;
      бір жылдың ішінде ІІ жасөспірімдер разряды бар спортшыларды 6 рет жеңу;
      бір жылдың ішінде жаңадан келген спортшыларды 8 рет жеңу.

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. Разрядтарды беру кезінде бір спортшыны бірнеше рет жеңсе, бір жеңіс болып есептеледі.
      2. Разрядтық талаптарды орындау үшін белгіленген бір жыл мерзім кезекті разрядты беруге құқық беретін бірінші жеңістен кейін есептеледі.
      3. Барлық атақтар мен разрядтар жасына қарамай беріледі.
      4. Жасөспірімдер разряды 18 жасқа дейін беріледі.

ФУТБОЛ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында ойнап:
      Сурдолимпиялық ойындарында 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнап:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 3 жылдың ішінде екі рет жүлделі орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      кемінде 8 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында2-3 орынға ие болу.

     I спорттық разряд
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      кемінде 8 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 4-6 орынға ие болу;
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында 1 орынға ие болу.

II спорттық разряд
облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында 2-3-орынға ие болған команданың құрамында ойнау.

III спорттық разряд
бір жылдың ішінде аудандық (қалалық) деңгейдегі жарыстарда кемінде 10 рет кездесіп, оларды 5 рет жеңген, ойыншыларының жартысынан көбінде кез келген біліктілігі бар команданың құрамында ойнау.

I жасөспірімдер разряды:
ойыншылардың жартысынан көбінде ІІ жасөспірімдер разряды бар 5 команданың қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыстарда 1 орынға ие болған команданың құрамында ойнау.

II жасөспірімдер разряды:
ойыншылардың жартысынан көбінде ІІІ жасөспірімдер разряды бар 5 команданың қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыстарда 1 орынға ие болған команданың құрамында ойнау.

IIІ жасөспірімдер разряды:
ойыншылардың жартысынан көбі жаңадан келген (разряды жоқ спортшылар) 5 команданың қатысуымен шеңбер жүйесі бойынша өткізілген жарыстарда 1 орынға ие болған команданың құрамында ойнау.

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. Разрядтар Қазақстанның Сурдолимпиялық федерациясының, Қазақстанның футбол федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілген жарыстарға қатысқаны үшін ғана беріледі.
      2. Жасөспірімдер разряды 12 жастан бастап беріледі. Спорттық атақтар мен разрядтар ойындардың 50 %-ына қатысқан жағдайда беріледі.

ШАҒЫН ФУТБОЛ, ФУТЗАЛ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 3 жылдың ішінде екі рет жүлделі орынға ие болу.

І, ІІ, ІІІ разрядтар:
келесі орындарға ие болған командалардың құрамында қатысу:

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. ХДСШ мен СШ атақтары ойындардың 50 %-ына қатысқан жағдайда беріледі.
      2. Разрядтар Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру агенттігінің, Қазақстанның Сурдолимпиялық федерациясының, Қазақстанның Футбол федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілген жарыстарға қатысқаны үшін ғана беріледі.
      3. Жасөспірімдер разряды 10 жастан бастап беріледі.

ШАЙБАЛЫ ХОККЕЙ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      Мына орындарға ие болған Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында ойнау:
      Сурдолимпиялық ойындарда 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      Мына орындарға ие болған команданың құрамында ойнау:
      Қазақстан Республикасы чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында1-3 орынға ие болу;
     І спорттық разряд
      кемінде 8 команда қатысқан Қазақстан Республикасының чемпионатында 4-6 орынға ие болған команданың құрамында ойнау;

ІІ спорттық разряд
кемінде 5 команда қатысқан турнирде 1 орынға ие болған команданың құрамында ойнау;

ІІІ спорттық разряд
бір жылдың ішінде қала (аудан) чемпионатында кемінде 6 кездесуде өнер көрсеткен команданың құрамында ойнау.

     Разрядтық талаптарды орындау шарттары:
      1. Қазақстан чемпионатында СШ нормативін орындау оған кемінде 8 команда қатысып, ойындардың 50 %-ына қатысқан жағдайда анықталады.
      2. І разряд СШ мен СШҮ арналған разрядтық талаптарды орындамаған, бірақ команда үшін маусым бойы күнтізбелік ойындардың кемінде 50 %-ына қатысып, Қазақстан Республикасының чемпионатында өнер көрсеткен негізгі құрам командаларының ойыншыларына беріледі.
      3. Спорттық атақтар мен разрядтар Қазақстанның Сурдолимпиялық федерациясының күнтізбелік жоспарына енгізілген жарыстарға қатысқаны үшін ғана беріледі.

ШАХМАТ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      жеке немесе командалық есепте мынадай орындарға ие болу:
      Есту қабілеті төмен спортшыларға арналған Дүниежүзілік Шахмат Олимпиадасында 4-6 орынға ие болу;
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азиялық – Тынық мұхит ойындарында 1-2 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      жеке немесе командалық есепте мынадай орындарға ие болу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      Турнирге кемінде 6 СШ мен 6 СШҮ қатысқан жағдайда ұпайдың 75 пайызына ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      жеке немесе командалық есепте мынадай орындарға ие болу:
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-2 орынға ие болу;
      Жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орынға ие болу;
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында кемінде І разрядты 10 спортшы қатысқан жағдайда 1 орынға ие болу;
      Турнирге қатысушылардың жартысынан көбі СШҮ болған жағдайда ұпайлардың 55 пайызына ие болу.

     І спорттық разряд
      облыстық (Астана мен Алматы қалалары) біріншілікте 2-3 орынға ие болу;
      Турнирге кемінде І және ІІ разрядты 5 спортшы қатысқан жағдайда ұпайдың 60 пайызына ие болу.

ІІ спорттық разряд
Турнирге кемінде ІІІ разрядты 12 спортшы қатысқан жағдайда 55 ұпай жинау.

     ІІІ спорттық разряд
      Турнирге разряды жоқ кемінде 12 спортшы қатысқан жағдайда 50 ұпай жинау.
      І, ІІ, ІІІ разрядтар үшін турнирге екі айналымда 5-8 қатысушы болған жағдайда ұпайдың 75 пайызына ие болу керек.

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖӘНЕ ОРЫС ДОЙБЫСЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері:
      жеке немесе командалық есепте мынадай орындарға ие болу:
      Әлем чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      Азия чемпионатында 1 орынға ие болу.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері:
      5 СШ мен 6 СШҮ қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;
      5 СШ болмай, кемінде 11 СШҮ қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының чемпионатында 1 орынға ие болу;

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
      кемінде 5 СШҮ мен І разрядты 6 спортшы қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орынға ие болу;
      жасөспірімдер арасындағы Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-3 орынға ие болу;
      кемінде І разрядты 11 спортшы қатысқан жағдайға облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында 1 орынға ие болу;
      кемінде І разрядты 11 спортшы қатысқан турнирде ұпайлардың 60 пайызын жинау немесе 1 орынға ие болу;

     І спорттық разряд
      кемінде ІІ разрядты 11 спортшы қатысқан жағдайға облыстық (Астана мен Алматы қалалары) чемпионатында 2-3 орынға ие болу;
      кемінде ІІ разрядты спортшылар қатысқан турнирде ұпайлардың 60 пайызын жинау немесе 1 орынға ие болу;

ІІ спорттық разряд
ІІІ разрядты спортшылар қатысқан турнирде ұпайлардың 55 пайызын жинау немесе 1 орынға ие болу;

ІІІ спорттық разряд
Разряды жоқ спортшылар қатысқан турнирде ұпайлардың 50 пайызын жинау немесе 1 орынға ие болу.

ТҚАЗ (ТІРЕК-ҚОЗҒАЛЫС АППАРАТТАРЫ ЗАҚЫМДАНҒАН) МҮГЕДЕКТЕР АРАСЫНДАҒЫ СПОРТ
СПОРТТЫҢ ПАРАЛИМПИЯЛЫҚ ТҮРЛЕРІ
ОТЫРЫП ВОЛЕЙБОЛ ОЙНАУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Кемінде матчтардың 50%-ына қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында (жоғары лига), ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер:
кемінде матчтардың 50%-ына қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында (жоғары лига), ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында 2 – 3 орын.

I спорттық разряд кемінде матчтардың 50%-ына қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында (жоғары лига), ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында 4 – 6 орын иеленген команда құрамында қатысу.

II спорттық разряд – кемінде матчтардың 50%-ына қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының чемпионатында, біріншілігінде, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында қатысу.

III спорттық разряд – бір жылдың ішінде кез келген деңгейдегі кем дегенде 3 турнирге команда құрамында қатысу.

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері – белгіленген нормативті орындауы немесе мынадай орындарға ие болуы керек:
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.
      Әлем, Паралимпиялық Ойындар, Азия, Азия Паралимпиялық ойындарының рекордын жаңарту.

I, П, Ш спорттық разряд
облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативтерді орындау.

     Разрядтық нормалар мен талаптарды орындау шарттары:
      1. ХДСШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 1 ЖСҰТ төреші төрелік етуі тиіс, халықаралық спорттық сыныптың (сертификат, сыныптама) растауы болу керек.
      2. ҚР СШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 3 ҰС төреші төрелік етулері тиіс.
      3. ХДСШ 14 жастан бастап, СШ 14 жастан бастап, СШҮ 12 жастан бастап беріледі.
      4. Рекордтарды тіркеу кезінде желдің жылдамдығы 2,0 м/с-тан (бессайыста – 4,0 м/с) аспауы тиіс.
      5. Бессайыста нәтижелерді бағалау Халықаралық жеңіл атлетика федерациясының 1985 жылғы кестесі бойынша жүргізіледі.
      6. Бессайыстың құрамы: ерлер – 100 метрге жүгіру, екпіндеп келіп ұзындыққа секіру, найза лақтыру, диск лақтыру, 1500 метрге жүгіру; әйелдер – 100 метрге жүгіру, екпіндеп келіп ұзындыққа секіру, ядро итеру, диск лақтыру, 800 м-ге жүгіру.
      7. Көпсайыстан жарыстар бір күнде өткізіледі.

Жеңіл атлетикадан нормативтер кестесі (ТҚАЗ)

Түр-і	ЕРЛЕР							ӘЙЕЛДЕР
Түр-і	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3		ХДСШ		СШ	СШҮ	1	2	3
	F-32 сыныбы
Ядро	6.80	6.20	5.80	5.40	4.60	4.00		5.05		4.20	3.50	3.00	2.80	2.30
Диск	15.20	13.80	13.00	11.20	10.40	9.00		8.15		7.50	6.80	6.00	5.30	4.90
	F-33 сыныбы
Ядро	7.70	7.00	6.50	5.90	5.00	4.40		5.35		4.45	4.00	3.50	3.20	2.85
Диск	22.10	20.10	18.10	16.50	14.10	10.55		10.75		8.90	8.40	8.00	7.30	6.90
Найза	17.00	14.50	13.00	11.50	10.50	9.00		8.50		8.00	7.00	6.50	5.40	4.70
	F-34 сыныбы
100	19,00	21,00	24,00	26,00	28,50	30,00		24,00		27,00	30,00	33,00	35,00	37,00
200	33,00	38,00	41,00	43,00	46,50	49,00		43,00		51,00	55,00	59,00	1.05,00	1.10,00
Ядро	10.00	9.00	8.30	6.90	6.30	5.50		6.70		5.60	4.80	4.20	3.80	3.00
Диск	30.20	27.10	26.00	24.40	21.90	20.00		13.50		12.00	11.30	9.40	7.60	5.40
Найза	23.50	21.70	19.00	17.50	15.00	14.50		13.50		12.00	9.55	7.15	5.70	4.80
	T/F-35 сыныбы
60	9,50	9,9	10,4	10,9	11,3	11,8			10,30	10,5	10,9	11,5	12,0	12,5
100	14,85	15,60	16,00	17,50	18,70	20,00			19,30	22,00	23,00	24,50	26,50	29,60
200	30,00	31,50	32,80	34,00	35,60	38,00			42,20	45,00	47,50	49,00	50,00	51.50
Ядро	9,00	8,00	7.00	6.20	5.60	4.50			7.55	6.45	5.50	4.50	4.00	3.50
Диск	34.00	30.00	28.50	25.00	23.90	20.00			18.60	15.65	15.00	13.00	12.30	11.80
Найза	32.80	30.00	28.80	24.80	20.00	17.00
	T/F- 36 сыныбы
60	8,70	9,1	9,7	10,3	11,0	11,5	9,60			9,8	10,3	11,3	11,7	12,3
100	13,50	14,70	15,00	15,40	15,80	16,60	16,40			18.00	18,50	19,50	20,50	21,50
200	28,00	29,00	31,50	33,00	34,00	35,40	34,00			38,60	38,90	40,0	43,0	46,0
400	1.05,00	1.10,00	1.12,00	1.15,00	1.18,00	1.23,00	1.24,0			1.38,0	1.45,0	1.52,0	1.59,0	2.07,0
Ұзын-дық	4,50	4.00	3.80	3.20	2.90	2.60
Ядро	9.20	8.50	8.00	7.60	7.10	6.20	7.20			6.25	5.50	4.00	3.70	2.90
Диск	28.00	25.00	24.20	23.00	22.00	21.20	18.95			15.95	14.00	13.00	11.50	9.00

Түр-і	ЕРЛЕР						ӘЙЕЛДЕР
Түр-і	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3
T/F-37 сыныбы
60	8,24	8,6	9,0	9,2	9,7	10,3	9,45	9,5	9,9	10,3	10,9	11,4
100	12,60	13,10	13,50	14,00	14,70	15,60	15,40	16,00	17,8	18,6	19,2	20,0
200	26,00	26,85	28,40	31,20	33,20	35,20	32,80	34,60	35,70	36,90	38,10	39,30
400	1.03,00	1.06,00	1.11,00	1.16,00	1.22,00	1.25,50	1.13,00	1.20,00	1.25,00	1.30,00	1.35,00	1.38,00
800	2.18,00	2.24,90	2.30,00	2.39,00	2.50,00	3.07,00
Ұзынд.	5.10	4.55	4.35	4.00	3.70	3.45	3.85	3.50	3.00	2.50	2.00	1.70
Ядро	11.85	11.00	10.10	9.60	9.20	8.00	8.20	7.20	6.25	5.50	4.90	4.30
Диск	40.50	38.00	33.00	26.00	21.00	17.00	22.00	19.00	16.70	15.50	15.00	14.30
Найза	31.00	28.00	26.00	25.00	20.00	16.00	20.00	15.50	14.00	13.70	12.60	11.80
T/F- 38 сыныбы
60	7,94	8,3	8,9	9,4	10,0	10,5	9,04	9,1	9,5	9,9	10,4	10,9
100	12,40	12,90	13,20	14,00	15,30	16,00	15.30	15.80	16,90	17,40	17,90	18,60
200	25,20	26,50	27,50	29,30	31,50	32,80	32,00	33,60	35,00	36.50	37,60	38,50
400	58,00	1.00,90	1.04,00	1.08,00	1.10,40	1.12,60	1.12,24	1.16,5	1.21,0	1.25,0	1.30,0	1.35,0
800	2.12,50	2.17,0	2.23,5	2.30,0	2.33,5	2.45,0	2.42,0	2.55,0	3.03,0	3.11,0	3.18,0	3.25,0
1500	4.50,0	5.00,0	5.05,0	5.15,0	5.25,0	5.30,0
Ұз-д.	5.20	4.65	4.10	3.80	3.50	3.00	3.80	3.30	3.00	2.60	2.10	1.85
Ядро	11.00	10.10	9.20	8.40	7.40	5.80	8.25	7.50	6.90	6.30	5.70	5.10
Диск	36.60	34.40	30.00	27.00	26.20	25.50	20.75	18.80	17.90	17.00	15.25	13.00
Най-за	37.00	33.00	31.00	29.00	25.00	20.00	20.35	18.00	16.00	15.10	14.00	12.80
F-40 сыныбы
Ядро	10.00	9.00	7.80	6.20	5.60	5.00	7.00	6.30	4.00	3.60	2.90	2.00
Диск	27.00	23.80	19.00	14.00	12.00	10.00	19.00	17.00	14.00	9.50	8.00	5.00
Най-за	28.50	27.00	24.00	20.00	16.00	15.00	17.00	15.00	13.00	11.50	10.00	8.50

Түр-і	ЕРЛЕР							ӘЙЕЛДЕР
	ХДСШ		СШ	СШҮ	1	2	3	ХДСШ	СШ	СШҮ	1		2			3
T/F- 42 сыныбы
100	15,00		15.80	16,00	16,20	17,20	19,00	18.50	19.50	23,00		24,20		25,00		26,50
200	30.00		34,00	36,00	38,20	39,50	41,00	45,20	48,2	51,6		55,5		59,0		1.03,0
Ұз-қ	4,40		4,20	3,80	3,10	2,80	2,30	3.40	3.10	2,00		1,80		1,60		1,20
Ядро	11.20		11.00	10.00	9.00	8.00	7.00	7.50	6.30	5.40		4.80		4.20		3.80
Диск	38.00		33.25	30.80	29.90	29.00	27.80	22.55	20.00	18.00		16.70		15.90		15.00
Найза	38.00		34.20	32.00	30.00	27.00	22.00	20.00	19.00	18.00		17.20		15.80		13.00
T/F- 44 сыныбы
100	12,20		12,50	13,00	14,20	15,40	16,00	15,80	16,60	16,80		17,10		17,80		18,50
200	25,00		26,00	28,00	30,20	32,50	35,00	31.50	33,00	35,20		37,10		38,20		39,40
400	58,00		1.00,90	1.04,00	1.08,20	1.12,00	1.14,50	1.20,00	1.30,00	135.00		1.45,00		1.50,00		1.57,50
Ұз-қ	5.70		5.15	4.60	3.80	3.20	2.80	3.75	3.95	3.55		3.00		2.50		2.00
Ядро	12.40		10.60	10.00	9.00	8.40	7.80	9.00	8.00	7.50		6.90		6.30		5.70
Диск	38.50		38.00	36.80	34.90	33.50	32.90	28.35	25.00	23.00		21.90		21.00		20.50
Найза	45.00		42.00	38.50	36.00	34.80	33.50	26.00	25.00	23.00		21.80			20.70	20.90
T/F-46 сыныбы
60		7,60	7,8	8,2	8,4	8,7	9,0	8.15	8.3	8,6		9,0		9,5		9,8
100		11,45	11.60	12,30	12,80	13,40	14,00	14,00	15,60	16,80		17,50		19,10		20,60
200		23,45	23,75	25,60	27,80	29,00	30,50	28,35	30,00	32,20		33,50		34,70		35,90
400		51,70	53,10	1.00,00	1.05,20	1.07,40	1.09,50	1.08,00	1.15,0	1.18,00		1.20,00		1.22,20		1.25,40
800		2.01,00	2.04,00	2.08,00	2.14,00	2.20,00	2.26,00	2.25,0	2.30,0	2.38,0		2.49,0		3.00,0		3.10,0
1500		4.10,00	4.20,40	4.30,00	4.40,00	4.48,00	5.10,00
Ұз-қ.		6.10	5.90	5.10	4.50	4.00	3.80	4.40	4.15	3.80		3.20		3.00		2.60
Үш рет қар-ғып		12.50	11.50	10.00	9.20	8.40	7.60
Ядро		12.50	11.25	10.40	9.20	8.60	8.00	8.95	7.80	7.20		6.60		6.00		5.40
Диск		33.00	29.00	26.60	25.50	24.50	22.20	31.65	27.00	24.50		22.90		22.00		21.00
Найза		33.00	30.00	27.50	26.00	25.10	24.00	30.00	24.90	24.00		23.00		21.70		20.90

Түр-і	ЕРЛЕР							ӘЙЕЛДЕР
Түр-і	ХДСШ	СШ	СШҮ		1	2	3	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3
T/F-52 сыныбы
100	19,40	20,37	23,00	24,50		26,00	27,00	25.00	30.00	32.00	33.50	35.00	38.00
200	34,50	37,25	40,00	42,20		45,40	48,60	45.00	47.00	49.00	51.50	53.00	55.00
400	1.07,0	1.10,00	1.15,00	1.20,50		1.24,50	1.30,60
800	2.20,00	2.30,00	2.45,00	3.00,00		3.07,50	3.10,00	3.00,00	3.30,00	3.42,00	3.55,00	4.00,00	4.10,00
1500	4.55,00	5.25,00	6.20,00	7.20,00		8.30,00	9.10,00
5000	14.30,0	16.00,0	18.30,0	21.00,0		23.00,0	25.00,0
марафон	2:30.00,0	2:45.00,0	3:10.00,0	Қашықтықты аяқтау керек
ядро	6.50	6.00	5.60	4.50		4.00	3.40	2.85	2.50	2.20	1.90	1.60	1.30
диск	17.20	16.40	15.10	13.00		11.00	9.00	10.40	9.35	8.60	8.00	7.20	6.00
найза	14.00	12.00	10.90	9.50		8.70	6.50	6.50	5.00	4.90	4.50	3.90	3.00
T/F-53 сыныбы
100	16,10	16,80	18,00	21,50		22,40	23,00	19.00	21.00	25,00	26,50	27,40	28,30
200	28,00	29.40	31,50	33,00		35,00	37,50	35,00	37.50	43,50	46,00	47,40	49,00
400	54,00	56,00	1.00,2	1.03,0		1.06,0	1.09,0	1.04,50	1.10,00	1.25,50	1.35,00	1.42,00	1.48,00
800	1.48,00	1.51,0	1.57,00	2.07,0		2.15,0	2.23,0	2.10,00	2.20,00	2.38,00	2.45,00	2.53,00	3.00,00
1500	3.03,00	3.08,00	3.15,00	3.40.00		3.55,00	4.01,00	3.45.00	4.00.00	4.10.00	4.18.00	4.28.00	4.42.00
ядро	7.00	6.50	5.40	5.00		4.60	4.00	3.00	2.75	2.60	2.10	1.60	1.10
диск	22.50	21.00	18.50	15.00		12.20	10.00	12.40	10.10	8.20	7.40	6.80	5.90
найза	15.00	12.40	10.00	8.50		6.80	4.50	8.00	6.00	5.50	4.70	3.90	3.00
T/F-54 сыныбы
100	14,85	15,00	16,00	17,30		19,00	20,30	18.30	18.90	22,60	23,60	24,60	25,80
200	26,70	27,15	29,70	31,20		33,00	35,00	33.60	36.00	38,40	40,70	44,00	48,00
400	49,00	50,00	53,40	1.02,20		1.06,60	1.10,00	1.01,00	1.03,00	1.12,00	1.17,00	1.22,50	1.25,00
800	1.38,20	1.39,30	1.46,00	1.55,00		2.05,00	2.15,0	2.00,00	2.05,00	2.11,00	2.27,50	2.34,00	2.41,00
1500	3.03,00	3.08,00	3.16,00	3.25,00		3.40,00	3.55,00	3.45.00	4.00,00	4.30,00	4.50,00	5.10,00	5.30,00
5000	10.40,00	10,50,00	12.20,0	14.30,0		15.40,0	17.00,0	14.40,0	15.20,0	16.30,0	18.10,0	20.30,0	25.00,0
марафон	1:35.00,0	1:50.00,0	2:15.00,0	Қашықтықты аяқтау керек
ядро	8.20	7.75	7.25	6.70		6.00	5.00	5.50	4.90	3.80	3.30	2.80	2.40
диск	24.40	21.30	19.90	17.50		15.50	13.50	13.00	11.00	10.50	9.50	9.00	7.80
найза	20.60	18.30	16.00	14.50		12.50	10.70	12.00	9.80	8.70	8.00	7.30	5.90
F-55сыныбы
ядро	10.20	9.40	8.80	8.00		6.50		7.00	6.20	5.50	5.00	4.30	3.80
диск	31.50	28.00	27.00	25.00		23.00	21.00	17.00	15.00	14.40	13.90	13.00	12.30
найза	24.70	22.10	20.00	18.00		17.00	15.00	15.85	12.95	12.00	10.90	10.00	8.90
F-56 сыныбы
ядро	8.50	8.00	7.50	6.20		5.80	4.70	7.55	6.70	5.80	5.20	4.60	4.00
диск	32.30	29.25	26.00	24.00		22.90	22.00	18.00	16.00	14.70	12.90	11.00	9.30
найза	29.50	26.30	23.00	21.50		19.70	18.40	16.75	13.65	12.90	11.60	10.70	9.50
F-57 сыныбы
ядро	11.20	10.30	9.40	8.80		8.20	7.60	8.05	7.00	6.20	5.60	5.00	4.40
диск	38.00	34.70	33.00	32.00		28.00	26.40	21.90	19.20	17.00	15.50	14.00	12.50
найза	33.00	30.00	28.50	26.40		25.00	23.70	17.60	14.70	13.10	12.00	11.00	10.00
F-58 сыныбы
ядро	11.50	10.80	10.00	9.60		9.00	8.40	9.00	7.50	6.90	6.30	5.70	5.10
диск	47.50	41.00	39.00	37.00		34.00	32.70	30.00	26.00	21.00	19.90	18.70	16.90
найза	41.00	38.00	35.40	34.00		32.00	30.70	21.7 5	18.15	17.00	16.00	14.50	11.90

Лақтыруға арналған снарядтардың салмағы

ЕРЛЕР				ӘЙЕЛДЕР
Сыныбы	ядро	диск	найза	ядро	диск	найза
F-32	2.00kg	1.00kg		2.00kg	1.00kg
F-33	3.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-34	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-35	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-36	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-37	5.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-38	5.00kg	1,5kg	800gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-40	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	0.75kg	400gr
F-42	6.00kg	1,5kg	800gr	4.00kg	1.00kg	600gr
F-44	6.00kg	1,5kg	800gr	4.00kg	1.00kg	600gr
F-46	6.00kg	1,5kg	800gr	4.00kg	1.00kg	600gr
F-51		1.00kg			1.00kg
F-52	2.00kg	1.00kg	600gr	2.00kg	1.00kg	600gr
F-53	5.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-54	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-55	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-56	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-57	4.00kg	1.00kg	600gr	3.00kg	1.00kg	600gr
F-58	5.00kg	1,5kg	600gr	4.00kg	1.00kg	600gr

ПАУЭРЛИФТИНГ
(ЖАТЫП СЫҒЫМДАУ)

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

     I,П,Ш разрядтар
      Облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативті орындау
     Разрядтық нормалар мен талаптарды орындау шарттары
      1. ХДСШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 1 ЖСҰТ төреші төрелік етуі тиіс, халықаралық спорттық сыныптың (сертификат, сыныптама) растауы болу керек.
      2. ҚР СШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 3 ҰС төреші төрелік етулері тиіс.

Пауэрлифтингтен нормативтер кестесі (ТҚАЗ)

Ерлер
Салмақ дәрежелері	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1 ж/ө.	2 ж/ө.
48 кг	112,5	92,5	85	77,5	65	52,5	40	30
52 кг	122,5	102,5	95	85	75	60	45	35
56 кг	130	107,5	100	90	77,5	62,5	47,5	37,5
60 кг	140	115	107,5	97,5	85	70	52,5	42,5
67,5 кг	150	120	112,5	100	87,5	72,5	55	45
75 кг	160	132,5	125	112,5	97,5	80	60	50
82,5 кг	172,5	142,5	132,5	120	105	85	65	55
90 кг	177,5	147,5	137,5	125	107,5	87,5	67,5	57,5
100 кг	185	155	145	130	122,5	90	70	60
100+ кг	195	165	155	140	120	100	77,5	67,5
Әйелдер
Салмақ дәрежелері	ХДСШ	СШ	СШҮ	1	2	3	1 ж/ө.	2 ж/ө.
40 кг	55	45	42,5	37,5	32,5	25	20	15
44 кг	60	50	47,5	42,5	35	27,5	22,5	17,5
48 кг	65	55	50	45	40	32,5	25	20
52 кг	70	60	55	50	42,5	35	27,5	22,5
56 кг	75	65	60	55	47,5	37,5	30	25
60 кг	80	70	65	60	52,5	42,5	32,5	27,5
67,5 кг	85	75	70	62,5	55	45	35	30
75 кг	90	77,5	72,5	65	57,5	47,5	37,5	32,5
82,5 кг	95	82,5	77,5	70	60	50	40	35

ЖҮЗУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.
      Азия рекордын жаңарту;
      республикалық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативті орындау.

I, II, III спорттық разряд – қалалық, аудандық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативті орындау.

Жүзуден нормативтер кестесі (ТҚАЗ)

ЕРЛЕР
50 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	1:21.68	1:31.41	1.55.00	2.05.00	2.15.00	2.25.00	2.35.00.	2.45.00
S 3	1:02.20	1:15.15	1.30.00	1.42.00	1.50.00	2.00.00	2.10.00	2.20.00
S 4	46.31	55.07	1.03.00	1.07.00	1.12.00	1.20.00	1.30.00	1.40.00
S 5	40.46	44.27	52.00	1.00.00	1.06.00	1.14.00	1.24.00	1.34.00
S 6	33.92	35.45	46.00	55.00	1.00.00	1.08.00	1.18.00	1.28.00
S 7	31.18	32.72	41.00	50.00	55.00	1.03.00	1.13.00	1.23.00
S 8	28.95	29.48	37.00	44.50	50.00	58.00	1.08.00	1.18.00
S 9	27.11	27.53	35.50	42.00	47.00	55.00	1.05.00	1.15.00
S 10	25.79	26.80	32.00	38.50	45.00	53.00	1.02.00	1.12.00
100 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	2.59.92	3.26.31	3.50.00	4.05.00	4.20.00	4.35.00	4.50.00	5.05.00
S 3	2.20.60	2.48.55	3.10.00	3.25.00	3.40.00	3.55.00	4.10.00	4.25.00
S 4	1.46.40	2.07.90	2.30.00	2.42.00	2.56.00	3.10.00	3.30.00	3.50.00
S 5	1.32.57	1.40.93	2.01.00	2.10.00	2.21.00	2.36.00	2.56.00	3.16.00
S 6	1.16.34	1.20.44	1.40.00	1.55.00	2.07.00	2.23.00	2.43.00	3.00.00
S 7	1.08.97	1.11.75	1.30.00	1.46.00	1.57.00	2.12.00	2.32.00	2.52.00
S 8	1.03.85	1.06.06	1.18.00	1.38.00	1.48.00	2.05.00	2.25.00	2.42.00
S 9	59.84	1.00.47	1.12.00	1.30.00	1.40.00	1.55.00	2.15.00	2.35.00
S 10	56.54	58.97	1.08.00	1.25.00	1.36.00	1.52.00	2.12.00	2.32.00
200 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	5.37.51	5.39.29	6.05.00	6.25.00	6.48.00	7.10.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 3	4.50.25	5.19.20	5.30.00	5.48.00	6.10.00	6.35.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 4	4.00.23	4.38.11	5.04.00	5.22.00	5.44.00	6.10.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 5	3.16.52	3.36.63	4.12.00	4.30.00	4.55.00	5.27.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	3.48.00	4.06.00	4.28.00	5.00.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	3.28.00	3.48.00	4.00.00	4.32.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	3.10.00	3.28.00	3.50.00	3.22.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	2.52.00	3.10.00	3.32.00	4.04.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	2.44.00	3.02.00	3.24.00	3.56.00	-//-//-//-	-//-//-//-
400 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 6	6.01.16	6.33.01	7.57.00	8.27.00	9.07.00	10.07.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 7	5.34.62	5.54.69	6.45.00	7.45.00	8.25.00	9.25.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 8	5.00.61	5.10.71	6.25.00	7.05.00	7.45.00	8.45.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	4.36.93	4.48.34	5.50.00	6.40.00	7.20.00	8.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	4.28.76	4.38.35	5.30.00	6.20.00	7.00.00	8.00.00	-//-//-//-	-//-//-//-
50 м шалқалап жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	1.22.85	1.38.17	1.55.00	2.05.00	2.15.00	2.25.00	2.40.00	2.55.00
S 3	1.12.62	1.30.20	1.42.00	1.48.00	1.53.00	2.00.00	2.10.00	2.20.00
S 4	56.20	1.06.57	1.18.00	1.23.00	1.28.00	1.36.00	1.46.00	1.56.00
S 5	48.03	50.24	1.01.00	1.06.00	1.11.50	1.19.00	1.29.00	1.39.00
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	55.50	1.00.00	1.05.50	1.13.00	1.23.00	1.33.00
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	50.50	55.00	1.00.00	1.08.00	1.18.00	1.28.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	45.50	50.00	55.00	1.03.00	1.13.00	1.23.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	41.50	46.00	51.50	59.00	1.09.00	1.19.00
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	37.50	42.00	47.50	55.00	1.05.00	1.15.00
100 м шалқалап жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 5	-//-//-//-	-//-//-//-	2.12.00	2.21.50	2.32.00	2.47.00	3.09.00	3.29.00
S 6	1.33.84	1.41.37	1.56.00	2.10.50	2.21.00	2.36.00	2.58.00	3.18.00
S 7	1.20.99	1.26.01	1.46.00	2.00.00	2.10.00	2.25.00	2.47.00	3.07.00
S 8	1.14.46	1.16.89	1.32.00	1.50.00	2.01.00	2.16.00	2.38.00	2.58.00
S 9	1.07.83	1.09.68	1.19.00	1.40.00	1.50.00	2.08.00	2.30.00	2.50.00
S 10	1.06.52	1.10.60	1.17.00	1.36.00	1.46.00	2.00.00	2.22.00	2.42.00
50 м брасс
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	1.32.35	1.36.97	1.54.00	2.04.00	2.10.00	2.18.00	2.28.00	2.38.00
S 3	59.49	1.05.72	1.20.00	1.31.00	1.37.00	1.45.00	1.55.00	2.05.00
S 4	-//-//-//-	-//-//-//-	1.20.50	1.25.00	1.31.00	1.39.00	1.49.00	1.59.00
S 5	-//-//-//-	-//-//-//-	1.10.50	1.15.00	1.21.00	1.29.00	1.39.00	1.49.00
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	1.02.50	1.07.00	1.13.00	1.21.00	1.31.00	1.41.00
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	57.50	1.01.00	1.07.00	1.15.00	1.25.00	1.35.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	51.00	55.00	1.01.00	1.09.00	1.19.00	1.29.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	47.50	52.00	58.00	1.06.00	1.16.00	1.26.00
100 м брасс
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 4	1.59.69	2.03.53	2.35.00	2.58.00	3.10.00	3.26.00	3.46.00	4.06.00
S 5	1.54.11	2.15.56	2.31.00	2.40.00	2.52.00	3.08.00	3.28.00	2.48.00
S 6	1.37.14	1.44.59	2.05.00	2.23.00	2.35.00	2.52.00	3.12.00	3.32.00
S 7	1.35.15	1.42.28	1.56.00	2.11.00	2.24.00	2.40.00	3.00.00	3.20.00
S 8	1.21.22	1.23.85	1.46.00	1.59.00	2.11.00	2.27.00	2.47.00	3.07.00
S 9	1.14.81	1.19.29	1.32.00	1.51.00	2.03.00	2.19.00	2.39.00	2.59.00
50 м баттерфляй
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 3	1.14.40	1.28.60	1.48.00	1.56.00	2.05.00	2.15.00	2.25.00	2.35.00
S 4	58.50	1.07.20	1.23.00	1.29.00	1.36.00	1.46.00	1.56.00	2.06.00
S 5	48.24	57.75	1.09.00	1.14.00	1.21.00	1.28.00	1.38.00	1.48.00
S 6	36.96	39.87	50.00	58.50	1.04.50	1.12.00	1.22.00	1.32.00
S 7	35.58	37.79	47.50	52.50	59.00	1.07.00	1.17.00	1.27.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	43.50	48.00	54.00	1.02.00	1.12.00	1.22.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	40.00	44.00	50.00	58.00	1.08.00	1.18.00
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	36.50	41.00	47.00	55.00	1.05.00	1.15.00
100 м баттерфляй
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 8	1.09.46	1.14.21	1.30.50	1.45.00	2.00.00	2.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	1.04.17	1.06.60	1.25.50	1.35.50	1.50.00	2.10.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	1.03.23	1.06.30	1.20.50	1.30.00	1.42.00	2.02.00	-//-//-//-	-//-//-//-
100 м кешенді жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	-//-//-//-	-//-//-//-	3.30.00	3.40.00	3.55.00	4.10.00	4.30.00	4.50.00
S 3	-//-//-//-	-//-//-//-	3.00.00	3.10.00	3.20.00	3.45.00	4.05.00	5.25.00
S 4	-//-//-//-	-//-//-//-	2.15.00	2.23.00	2.33.00	2.48.00	3.08.00	3.28.00
S 5	-//-//-//-	-//-//-//-	2.08.00	2.15.00	2.25.00	2.40.00	3.00.00	3.20.00
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	2.00.00	2.07.00	2.17.00	2.32.00	2.52.00	3.12.00
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	1.52.00	2.00.00	2.10.00	2.25.00	2.45.00	3.05.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	1.45.00	1.52.00	2.02.00	2.17.00	2.37.00	2.57.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	1.38.00	1.45.00	1.55.00	2.10.00	2.30.00	2.50.00
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	1.30.00	1.36.00	1.46.00	2.00.00	2.20.00	2.40.00
150 м кешенді жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	4.50.80	5.48.20	6.10.00	6.25.00	6.45.00	7.05.00	7.25.00	7.45.00
S 3	3.53.32	4.55.28	5.20.00	5.35.00	5.50.00	6.10.00	6.30.00	6.50.00
S 4	3.09.78	3.37.46	4.00.00	4.15.00	4.35.00	4.50.00	5.10.00	5.30.00
200 м кешенді жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 5	3.42.60	3.58.40	4.30.00	4.42.00	5.02.00	5.40.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 6	3.18.68	3.31.47	4.10.00	4.30.00	4.50.00	5.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 7	2.56.89	3.08.44	3.35.00	4.15.00	4.40.00	5.10.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 8	2.37.61	2.50.89	3.25.00	3.57.00	4.17.00	4.47.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	2.27.24	2.32.75	3.05.00	3.40.00	4.00.00	4.30.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	2.25.28	2.31.01	3.30.00	3.25.00	3.50.00	4.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
ӘЙЕЛДЕР
50 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	1.31.25	1.44.65	2.02.00	2.10.00	2.18.00	2.28.00	2.38.00	2.48.00
S 3	1.21.32	1.28.19	1.40.00	1.48.00	1.56.00	2.04.00	2.14.00	2.24.00
S 4	1.06.22	1.18.42	1.21.00	1.28.00	1.36.00	1.44.00	1.55.00	2.05.00
S 5	46.87	51.69	1.03.00	1.12.00	1.18.00	1.26.00	1.36.00	1.46.00
S 6	40.28	41.71	55.00	1.06.50	1.12.00	1.20.00	1.30.00	1.40.00
S 7	37.96	40.31	50.00	1.00.50	1.06.00	1.14.00	1.24.00	1.34.00
S 8	34.32	37.02	47.00	55.50	1.01.00	1.11.00	1.21.00	1.31.00
S 9	31.17	31.90	42.00	52.50	58.00	1.06.00	1.16.00	1.26.00
S 10	30.85	31.61	40.00	49.00	55.00	1.03.00	1.13.00	1.23.00
100 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	3.32.50	3.56.40	4.20.00	4.40.00	4.56.00	5.10.00	5.30.00	5.50.00
S 3	2.58.45	3.11.92	3.40.00	3.55.00	4.10.00	4.25.00	4.45.00	5.05.00
S 4	2.24.11	2.46.80	2.50.50	3.05.00	3.20.00	3.35.00	3.50.00	4.10.00
S 5	1.42.06	1.50.46	2.12.00	2.31.00	2.42.00	2.58.00	3.18.00	3.38.00
S 6	1.29.08	1.32.44	2.00.50	2.20.00	2.30.00	2.45.00	3.05.00	3.25.00
S 7	1.20.90	1.26.75	1.50.00	2.12.00	2.22.00	2.36.00	2.56.00	3.16.00
S 8	1.17.44	1.21.70	1.45.00	2.00.00	2.10.00	2.25.00	2.45.00	3.05.00
S 9	1.06.87	1.09.27	1.32.00	1.52.00	2.02.00	2.14.00	2.34.00	2.54.00
S 10	1.07.01	1.08.22	1.22.00	1.42.00	1.54.00	2.09.00	2.29.00	2.49.00
200 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	8.10.00	8.23.00	8.35.00	8.53.00	9.15.00	9.45.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 3	6.45.00	6.58.00	7.10.00	7.30.00	7.50.00	8.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 4	5.25.00	5.35.00	5.47.00	6.03.00	6.25.00	6.57.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 5	3.42.31	4.39.12	5.14.00	5.32.00	5.54.00	6.26.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	4.00.00	4.15.00	4.30.00	5.00.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	3.35.00	3.50.00	4.10.00	4.40.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	3.25.00	3.43.00	4.05.00	4.25.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	3.15.00	3.38.00	4.00.00	4.30.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	3.10.00	3.30.00	3.50.00	4.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
400 м еркін стиль
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 6	6.38.22	7.14.14	8.14.00	9.15.00	10.15.00	11.15.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 7	6.02.25	6.22.62	7.30.00	8.20.00	9.20.00	10.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 8	5.53.82	6.29.98	7.20.00	8.10.00	8.55.00	9.55.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	5.06.01	5.20.36	6.30.00	7.05.00	7.55.00	8.45.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	5.04.00	5.15.06	6.10.00	6.40.00	7.20.00	8.20.00	-//-//-//-	-//-//-//-
50 м шалқалап жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	1.58.63	2.02.53	2.14.00	2.20.00	2.26.00	2.34.00	2.44.00	2.54.00
S 3	1.38.20	1.43.70	1.50.00	1.56.00	2.02.00	2.10.00	2.20.00	2.30.00
S 4	1.14.70	1.15.55	1.24.00	1.30.00	1.36.00	1.44.00	1.54.00	2.04.00
S 5	1.02.42	1.06.54	1.15.50	1.20.00	1.25.00	1.33.00	1.43.00	1.53.00
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	1.08.00	1.13.00	1.18.00	1.26.00	1.36.00	1.46.00
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	1.01.00	1.06.00	1.11.00	1.19.00	1.29.00	1.39.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	54.00	1.00.00	1.05.00	1.12.00	1.22.00	1.32.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	51.50	56.00	1.01.00	1.09.00	1.19.00	1.29.00
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	46.50	51.00	56.00	1.04.00	1.14.00	1.24.00

100 м шалқалап жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 5	-//-//-//-	-//-//-//-	2.23.00	2.38.00	2.52.00	3.12.00	3.32.00	3.52.00
S 6	1.44.66	1.50.19	2.08.00	2.23.00	2.38.00	2.53.00	3.13.00	3.33.00
S 7	1.41.03	1.44.04	2.00.00	2.15.00	2.25.00	2.40.00	3.00.00	3.20.00
S 8	1.30.67	1.41.03	1.55.00	2.08.00	2.18.00	2.33.00	2.53.00	3.13.00
S 9	1.17.62	1.20.68	1.40.00	1.54.00	2.06.00	2.20.00	2.38.00	2.58.00
S 10	1.17.40	1.20.90	1.38.00	1.50.00	2.00.00	2.16.00	2.32.00	2.52.00
50 м брасс
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	1.34.00	1.39.00	1.49.00	1.54.00	2.00.00	2.08.00	2.18.00	2.28.00
S 3	1.22.00	1.28.00	1.36.00	1.42.00	1.48.00	1.56.00	2.06.00	2.16.00
S 4	-//-//-//-	-//-//-//-	1.28.00	1.36.00	1.44.00	1.52.00	2.02.00	2.12.00
S 5	-//-//-//-	-//-//-//-	1.22.00	1.29.00	1.35.00	1.43.00	1.53.00	2.03.00
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	1.16.00	1.22.00	1.28.00	1.38.00	1.48.00	1.58.00
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	1.12.50	1.17.00	1.23.00	1.29.00	1.39.00	1.49.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	1.06.00	1.12.00	1.18.00	1.24.00	1.34.00	1.44.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	1.01.00	1.06.00	1.12.00	1.20.00	1.30.00	1.40.00
100 м брасс
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 4	2.18.77	2.33.39	2.52.00	3.12.00	3.24.00	3.44.00	4.04.00	4.24.00
S 5	2.21.83	2.24.77	2.48.00	3.04.00	3.16.00	3.34.00	3.54.00	4.14.00
S 6	1.57.09	2.06.47	2.26.00	2.48.00	3.04.00	3.16.00	3.32.00	3.52.00
S 7	2.01.81	2.10.25	2.24.00	2.42.00	2.56.00	3.08.00	3.24.00	3.44.00
S 8	1.31.69	1.36.25	1.56.00	2.22.00	2.42.00	3.02.00	3.22.00	3.42.00
S 9	1.28.33	1.31.64	1.50.00	2.16.00	2.28.00	2.42.00	3.02.00	3.22.00
50 м баттерфляй
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 3	1.50.20	1.55.65	2.10.00	2.18.00	2.30.00	2.40.00	2.50.00	3.00.00
S 4	1.20.45	1.25.50	1.36.00	1.42.00	1.48.00	1.56.00	2.06.00	2.16.00
S 5	59.34	1.05.28	1.16.00	1.22.00	1.28.00	1.36.00	1.46.00	1.56.00
S 6	44.91	49.63	1.01.00	1.10.00	1.16.00	1.26.00	1.36.00	1.46.00
S 7	43.41	51.15	59.50	1.08.00	1.13.00	1.21.00	1.31.00	1.41.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	56.00	1.01.00	1.06.00	1.14.00	1.24.00	1.34.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	51.00	55.00	1.01.00	1.09.00	1.19.00	1.29.00
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	47.50	52.00	58.00	1.06.00	1.16.00	1.26.00
100 м баттерфляй
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 8	1.24.39	1.38.71	1.58.00	2.15.00	2.25.00	2.41.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	1.14.34	1.17.41	1.45.00	2.00.00	2.12.00	2.30.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	1.16.69	1.25.97	1.43.50	1.54.00	2.06.00	1.16.00	-//-//-//-	-//-//-//-
100 м кешенді жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	-//-//-//-	-//-//-//-	3.12.00	3.20.00	3.30.00	3.45.00	4.05.00	4.25.00
S 3	-//-//-//-	-//-//-//-	3.00.00	3.08.00	3.18.00	3.33.00	3.53.00	4.13.00
S 4	-//-//-//-	-//-//-//-	2.48.00	2.56.00	3.06.00	3.21.00	3.41.00	4.01.00
S 5	-//-//-//-	-//-//-//-	2.36.00	2.44.00	2.54.00	3.09.00	3.29.00	3.49.00
S 6	-//-//-//-	-//-//-//-	2.28.00	2.36.00	2.46.00	3.01.00	3.21.00	3.41.00
S 7	-//-//-//-	-//-//-//-	2.20.00	2.28.00	2.38.00	2.53.00	3.13.00	3.33.00
S 8	-//-//-//-	-//-//-//-	2.10.00	2.18.00	2.28.00	2.43.00	3.03.00	3.23.00
S 9	-//-//-//-	-//-//-//-	2.00.00	2.08.00	2.18.00	2.33.00	2.53.00	3.13.00
S 10	-//-//-//-	-//-//-//-	1.52.00	2.00.00	2.10.00	2.25.00	2.45.00	3.05.00
150 м кешенді жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 2	4.10.00	4.25.00	4.50.00	5.05.00	5.20.00	5.40.00	6.10.00	6.40.00
S 3	4.00.00	4.15.00	4.35.00	4.50.00	5.12.00	5.32.00	6.02.00	6.32.00
S 4	3.50.00	4.00.00	4.10.00	4.26.00	4.40.00	5.00.00	5.30.00	6.00.00
200 м кешенді жүзу
СЫНЫБЫ	ХДСШ	СШ	СШҮ	I	II	III	I ж/ө	II ж/ө
S 5	5.12.67	5.28.30	5.51.00	6.10.00	6.30.00	6.50.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 6	3.39.72	3.56.65	4.46.00	5.06.00	5.26.00	5.50.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 7	3.34.90	4.07.62	4.40.00	5.00.00	5.20.00	5.40.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 8	3.12.78	3.32.03	4.00.00	4.25.00	4.50.00	5.15.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 9	2.46.28	2.53.83	3.28.00	4.12.00	4.37.00	5.12.00	-//-//-//-	-//-//-//-
S 10	2.46.05	2.55.50	3.20.00	4.10.00	4.30.00	5.00.00	-//-//-//-	-//-//-//-

САДАҚ АТУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері:

Белгіленген нормативті орындауы немесе мынадай орындарға ие болуы керек:
Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын. Республикалық деңгейдегі жарыстарда Қазақстан Республикасының рекордын жаңарту.

     I спорттық разряд
      кемінде 8 қатысушы болған жағдайда ҚР жекелей чемпионатында 4-6 орын;
      облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде 1-орын.

II спорттық разряд – ҚР чемпионатына, ҚР спартакиадасына қатысу;
облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде 2-3 орын.

ІІІ спорттық разряд – кез келген біліктіліктегі жарыстарда 60 % аса ұпай жинау керек.

ОҚ АТУ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

     I спорттық разряд
      кемінде 8 қатысушы болған жағдайда ҚР жекелей чемпионатында 4-6 орын;
      облыс және Алматы, Астана қ.қ. біріншілігінде 1 орын.

ІІІ спорттық разряд – кез келген біліктіліктегі жарыстарда 60 % аса ұпай жинау керек.

ҮСТЕЛ ТЕННИСІ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын. Республикалық деңгейдегі жарыстарда Қазақстан Республикасының рекордын жаңарту.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер - мынадай орындарға ие болуы керек:
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында 2 – 3 орын;
      облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда нормативтерді орындау.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Жасөспірімдер арасындағы Азия Паралимпиялық Ойындарында 4-8 орын;
      кемінде 8 команда қатысқан жағдайда, Қазақстан Республикасы Чемпионатында (Кубогінде), ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында командалық есепте 2 – 3 орын;
      Қазақстан Республикасы Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында жеке есепте жекелей, жұптық немесе абсолюттік біріншілікте 2 – 3 орын.

     I спорттық разряд
      кемінде 8 команда қатысқан жағдайда, Қазақстан Республикасы Чемпионатында (Кубогінде), ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында командалық есепте 4 – 6 орын;
      Қазақстан Республикасы Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында жеке есепте жекелей, жұптық немесе абсолюттік біріншілікте 4 – 6 орын.
      облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда 1-орын.

II спорттық разряд
облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда 2 – 3 орын.

ШАҢҒЫ ЖАРЫСТАРЫ, БИАТЛОН

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Қазақстан Республикасының чемпионатында 1-орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 2 – 3 орын.
      облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда 1- орын.

     I спорттық разряд
      Қазақстан Республикасының чемпионатында 4 – 6 орын.
      облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда 2 – 3 орын.

II спорттық разряд
облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда 2 – 3 орын.

Разрядтық нормалар мен талаптарды орындау шарттары:

1. ХДСШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 1 ЖСҰТ төреші төрелік етуі тиіс, халықаралық спорттық сыныптың (сертификат, сыныптама) растауы болу керек.
2. ҚР СШ атағы республикалық деңгейдегі жарыстарда нормативті орындаған спортшыларға беріледі, мұндай жағдайда кемінде 3 ҰС төреші төрелік етулері тиіс.

ПАРАЛИМПИЯЛЫҚ ЕМЕС СПОРТ ТҮРЛЕРІ
ҚОЛ КҮРЕС СПОРТЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында немесе мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында 1-3 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
спорт түрінің жекелеген бағдарламаларында әр салмақ дәрежесінде кемінде 6 спортшы қатысқан жағдайда, Қазақстан Республикасы Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында 1-орын

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      спорт түрінің жекелеген бағдарламаларында әр салмақ дәрежесінде кемінде 6 спортшы қатысқан жағдайда, Қазақстан Республикасы Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында 2 - 3 орын
     I спорттық разряд – спорт түрінің жекелеген бағдарламаларында әр салмақ дәрежесінде кемінде 8 спортшы қатысқан жағдайда, бір жылдың ішінде қалалық немесе аудандық деңгейдегі жарыстарда І разрядты әртүрлі спортшыны 8 рет немесе ІІ разрядты әртүрлі спортшыны 16 рет жеңуі керек.

IІ спорттық разряд – бір жылдың ішінде қалалық немесе аудандық деңгейдегі жарыстарда ІІ разрядты әртүрлі спортшыны 6 рет немесе ІІІ разрядты әртүрлі спортшыны 12 рет жеңуі керек.

IІІ спорттық разряд – бір жылдың ішінде кез келген деңгейдегі жарыстарда ІІІ разрядты әртүрлі спортшыны 5 рет немесе жаңадан келген әртүрлі спортшыны 12 рет жеңуі керек.
Спортшының разрядқа ие болуы үшін жеңіске жету жылы тиісті разряд алуға құқық беретін алғашқы жеңіске жеткен күнінен бастап есептеледі.

ДАРТС

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында жеке разрядта, жұптық немесе командалық разрядта 2-3 орын;
      Азия чемпионатында, Кубогінде жеке разрядта, жұптық немесе командалық разрядта 1-3 орын;
      Әлем кубогінде жеке, жұптық немесе командалық разрядта 1-3 орын;
      Әлем біріншілігінде 1-орын (жас ерекшеліктеріне қарай 17-18 жастағылар);
      жыл қорытындысы бойынша ДДФ-ның (Дүниежүзілік дартс федерациясы) 16 мықты спортшысының құрамына кіру.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасы Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында жеке, жұптық немесе командалық разрядтарда 1-орын;
      ашық турнирлерде жеке, жұптық разрядтарда «501» жаттығуында 1-орын;
      жарыстарға кемінде 2 СШ немесе 4 СШҮ қатысқан жағдайда,
      ҚР ҰДФ (Қазақстан Республикасы Ұлттық дартс федерациясы) өткізетін Қазақстан Республикасының турнирлерінде 1-4 орындар.

Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
жарысқа кемінде 3 СШҮ немесе І разрядты 8 спортшы қатысқан жағдайда ресми өңірлік жарыстарда 1-орын, сондай-ақ «501» (1 сет х 3 лега) ойынын аяқтағанда, ерлердің 75 рет, әйелдердің 86 рет лақтыруыларына рұқсат етіледі.

I спорттық разряд
кемінде ІІ разрядты 12 спортшы қатысқан жағдайда, бір жылдың ішінде екі жарыста 1-орын;

II спорттық разряд
кемінде ІІІ разрядты 12 спортшы қатысқан жағдайда, бір жылдың ішінде екі жарыста 1-орын;

     III спорттық разряд
      кемінде 16 спортшы қатысқан жағдайда, бір жылдың ішінде 1 жарыста 1-орын.
      Мынадай ұпай сандарын жинау:
      – «Үлкен раунд» немесе «Ұпай жинау» жаттығуларында, ерлер үшін 360 ұпай, әйелдер үшін 300 ұпай;
      – «Сектор 20» жаттығуында ерлер үшін 370 ұпай, әйелдер үшін 300 ұпай.
      – екі еселеудің барлық секторларын кезекпен тигізуге ерлердің 245 реттен асырмай лақтыруларына, әйелдердің 305 реттен асырмай лақтыруларына рұқсат етіледі.
      – «Раунд» жаттығуын орындауға ерлердің 45 реттен асырмай лақтыруларына, әйелдердің 52 реттен асырмай лақтыруларына рұқсат етіледі.
      – «Американдық крикет» жаттығуын аяқтауға ерлердің 65 реттен асырмай лақтыруларына, әйелдердің 75 реттен асырмай лақтыруларына рұқсат етіледі.

Разрядтық талаптарды орындау шарттары

      1. Разрядтық нормаларды орындау Қазақстан Республикасы Ұлттық Дартс федерациясы, Қазақстан Республикасының Спорт және дене шынықтыру істері агенттігімен өткізетін жарыстарда, сондай-ақ тиісті спорт комитеттері бекіткен және ағымдағы жылғы спорттық іс-шаралардың күнтізбелік жоспарына енгізілген жарыстарда есепке алынады.
      2. Ұпайларды жинаумен және жиынтық нәтижелерді шығарумен байланысты жаттығуларда «Қазақстан Республикасының Спорт шебері» атағын орындау оларды кеміне жылына 2 рет орындаған жағдайда, жаттығуларда кемінде 8 спортшы, соның ішінде 3 СШ немесе 6 СШҮ қатысқан жағдайда есепке алынады.
      3. СШҮ разрядтық нормаларын орындау қалалық деңгейден төмен емес жарыстарда жаттығуларға кемінде 8 спортшы, соның ішінде 3 СШҮ немесе І разрядты 6 спортшы қатысқан жағдайда есепке алынады.
      4. І разрядты разрядтық нормаларды орында аудандық деңгейден төмен емес жарыстарда жаттығуларға кемінде 8 спортшы, соның ішінде ІІ разрядтан төмен емес 6 спортшы қатысқан жағдайда есепке алынады.
      5. ІІ, ІІІ разрядтық нормалар мен жасөспірімдер разрядын орындау кез келген жарыстарда жаттығуларға кез келген разрядты 10 спортшы қатысқан жағдайда есепке алынады.
      6. Егер жарыстарды өткізетін бас төрешілер алқасының құрамына келесі біліктіліктері бар спорт төрешілері енетін болса, спорттық атақтар мен разрядтар беріледі:
      - «Қазақстан Республикасының Спорт шебері» атағы – кемінде республикалық санатты 2 төреші (Қазақстан Республикасы);
      - «Спорт шеберіне үміткер» разряды – кемінде бірінші санатты 2 төреші;
      - І разряд – бірінші санаттан төмен емес 1 төреіш;
      - II и III разрядтар – спорт бойынша кемінде 3 төреші.

ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ТҚАЗ мүгедек спортшылар арасындағы ҚР жекелей чемпионатында 1-орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР Чемпионатында командалық есепте 1-орын.
      Кемінде 8 қатысушы немесе 8 команда болуы шарт.
      кемінде ҚР 10 облысы мен Алматы, Астана қ. қатысқан жағдайда, дені сау спортшылар арасындағы Республикалық жарыстарда командалық есепте 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР жекелей чемпионатында 2-5 орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР Спартакиадасында командалық немесе жеке есепте 2-3 орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР командалық чемпионатында командалық немесе жеке есепте 2-3 орын. Кемінде 8 қатысушы немесе 8 команда болуы шарт.
      ТҚАЗ мүгедек жас спортшылар арасындағы ҚР командалық чемпионатында командалық есепте 1-орын. Кемінде 8 команда болуы шарт.

     I спорттық разряд
      Турнирде кемінде 9 тур ойнап, облыс және Алматы, Астана қ. біріншілігінде 1-3 орын.
      ҚР Чемпионатына қатысу.
      Республикалық командалық жарыстарға қатысу.

II спорттық разряд
Облыс және Алматы, Астана қ. Біріншілігі мен Чемпионатында 4-6 орын.

ІІІ спорттық разряд кез келген деңгейдегі жарыстарда 70%-дан астам ұпай жинау.

ШАХМАТ

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      ТҚАЗ мүгедек спортшылар арасындағы жекелей Әлем чемпионатында 1-6 орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР Чемпионатында командалық есепте 1-3 орын.
      ТҚАЗ мүгедек спортшылар арасындағы жекелей Азия чемпионатында 1-3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР жекелей чемпионатында 1-3 орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР Спартакиадасында командалық немесе жеке есепте 1-2 орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР командалық чемпионатында командалық немесе жеке есепте 1-2 орын. Кемінде 8 қатысушы немесе 8 команда болуы шарт.
      ТҚАЗ жас спортшылар арасында ҚР жекелей чемпионатында 1-орын. Кемінде 8 қатысушы болуы шарт.

     I спорттық разряд
      Турнирде кемінде 9 тур ойнап, облыс және Алматы, Астана қ. біріншілігінде 1-3 орын.
      ТҚАЗ спортшылар арасында ҚР жекелей чемпионатына қатысу.
      ТҚАЗ спортшылар арасында Республикалық командалық жарыстарға қатысу.

II спорттық разряд
Облыс және Алматы, Астана қ. Біріншілігі мен Чемпионатында 4-6 орын.

ІІІ спорттық разряд кез келген деңгейдегі жарыстарда 70 %-дан астам ұпай жинау.

СПОРТТЫҚ БИ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Паралимпиялық ойындарда Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 4 – 6 орын;
      Мүгедектерге арналған Дүниежүзілік ойындарда ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Әлем чемпионатында ҚР құрамасының құрамында 2 – 3 орын;
      Азия чемпионатында Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1-орын;
      Азия ойындарында 1 - 2 орын.

Қазақстан Республикасының спорт шебері
Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер «С-В» сыныбы
      стандартты 5 би
      5 латын биі
      10 би (қоссайыс)
      кемінде 8 жұп қатысқан ҚР Чемпионатында 2-4 орынға ие болу;
      кемінде 8 жұп қатысқан Қазақстанның ашық біріншіліктері мен Кубоктерінде 1-3 орын.
     I - спорттық разряд
     II - спорттық разряд
     III - спорттық разряд
     Жасөспірімдер разряды
      10 би
      8 би
      6 би
      4 би
      «С» сыныбы
      «D» сыныбы
      «Е» сыныбы
      «О» сыныбы Еуропалық билер: баяу вальс, танго, фокстрот, квикстеп, вена вальсі.
      Латын-америка билері: самба, ча-ча-ча, румба, пасадобль, джайв.
      Ескерту:
      1. Жасөспірімдер разрядын бастаушы спортшыларға жаттықтырушының ұсынысы бойынша өңірлік ұйымдар береді.
      2. СШҮ – разряд беру жеке еуропа және латын-америка бағдарламалары бойынша да, 10 түрлі би (қоссайыс) бойынша да облыстық спорт және дене шынықтыру басқармаларында ұсыныс негізінде жүргізіледі. Төрелікті бағалау WDSF Халықаралық спорт биі федерациясы бекіткен жалпыға танылған «Skating System 4.7» жүйесі бойынша жүзеге асырылады.

ТҰРЫП ОЙНАЙТЫН ВОЛЕЙБОЛ, ЖАҒАЖАЙ ВОЛЕЙБОЛЫ

     Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері
      Әлем чемпионатында немесе Кубогінде ҚР құрамасының құрамында 1 – 3 орын;
      Азия чемпионатында, Азия Кубогінде Қазақстан Республикасы құрама командасының құрамында 1 – 3 орын.

     Қазақстан Республикасының спорт шебері
      Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында, ҚР Паралимпиялық ойындарында команда құрамында 1 орын кемінде 6 команда қатысқан жағдайда.
     Қазақстан Республикасының спорт шеберіне үміткер – мынадай орындарға ие болуы кере: кемінде 6 команда қатысқан жағдайда Қазақстан Республикасының Чемпионатында, ҚР Спартакиадасында команда құрамында 2 – 3 орын.
      I, II, III, разрядтар – облыстық деңгейден төмен емес жарыстарда белгіленген нормативті орындау.

Көрсеткіш	Мәні
Мәртебесі	Күшін жойған
Актіні өзгерту күні	28.10.2014
Актіні қабылдау күні	23.08.2013
Актіні ресми түрде жариялау туралы ақпарат	"Егемен Қазақстан" 26.09.2013 ж. № 220 (28159); 27.09.2013 ж. № 221 (28160); 28.09.2013 ж. № 222 (28161); 02.10.2013 ж. № 224 (28163); 05.10.2013 ж. № 227 (28166); "Казахстанская правда" от 26.09.2013 г. № 282 (27556); от 28.09.2013 г. № 284(27558); от 01.10.2013 г. № 285(27559); от 02.10.2013 г. № 286(27560); от 03.10.2013 г. № 287(27561); от 05.10.2013 г. № 289(27563)
Акт нысаны
Құқықтық қатынас саласы	Дене тәрбиесі және спорт
Актіні қабылдаған орган	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі (ҚР Президентінің 06.08.2014 ж. N 875 Жарлығымен таратылды; бұрынғы атауы: ҚР Туризм және спорт жөніндегі агенттігі; ҚР Білім және мәдениет министрлігінің Туризм және спорт департаменті; ҚР Білім, мәдениет және денсаулық сақтау министрлігінің Туризм және спорт комитеті; ҚР Көлік, коммуникациялар және туризм министрлігінің Туризм комитеті; ҚР жастар ісі, туризм және спорт министрлігі)
Заңды күші	Министрлік пен ведомствоның актісі
Әрекет аймағы	Қазақстан Республикасы
Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері мемлекеттік тізіміндегі актінің тіркеу нөмірі	74506
НҚА ережешығармашылық органмен берілген тіркеу нөмірі	303
Күшіне ену күні	18.09.2013
Актіні қабылдау орны	Астана қаласы

№	Тақырып	НҚА нысаны және оны қабылдаған орган	Қосымша ақпарат	Өзгерту күні	НҚА мәртебесі
1	Спортшылар үшін төрт жылдық (олимпиадалық) кезеңге біліктілік талаптарын бекіту туралы	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі Төрағасының 2013 жылғы 23 тамыздағы № 303 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 18 қыркүйекте № 8717 тіркелді	"Егемен Қазақстан" 26.09.2013 ж. № 220 (28159); 27.09.2013 ж. № 221 (28160); 28.09.2013 ж. № 222 (28161); 02.10.2013 ж. № 224 (28163); 05.10.2013 ж. № 227 (28166); "Казахстанская правда" от 26.09.2013 г. № 282 (27556); от 28.09.2013 г. № 284(27558); от 01.10.2013 г. № 285(27559); от 02.10.2013 г. № 286(27560); от 03.10.2013 г. № 287(27561); от 05.10.2013 г. № 289(27563)	23.08.2013	Қолданыстағы
2	Спортшылар үшін төрт жылдық (олимпиадалық) кезеңге біліктілік талаптарын бекіту туралы	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі Төрағасының 2013 жылғы 23 тамыздағы № 303 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 18 қыркүйекте № 8717 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің м.а. 2014 жылғы 28 қазандағы № 56 бұйрығымен	"Егемен Қазақстан" 26.09.2013 ж. № 220 (28159); 27.09.2013 ж. № 221 (28160); 28.09.2013 ж. № 222 (28161); 02.10.2013 ж. № 224 (28163); 05.10.2013 ж. № 227 (28166); "Казахстанская правда" от 26.09.2013 г. № 282 (27556); от 28.09.2013 г. № 284(27558); от 01.10.2013 г. № 285(27559); от 02.10.2013 г. № 286(27560); от 03.10.2013 г. № 287(27561); от 05.10.2013 г. № 289(27563)	28.10.2014	Күшін жойған

Спортшылар үшін төрт жылдық (олимпиадалық) кезеңге біліктілік талаптарын бекіту туралы

I-ТАРАУ. ҚҰРМЕТТІ АТАҚ

«Қазақстан Республикасының спортқа еңбегі сіңген шебері» құрмет атағы

«Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері» құрмет атағы

ІІ-ТАРАУ. БӨЛІМ.ЖАЗҒЫ ОЛИМПИАДАЛЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ БАДМИНТОН

БАСКЕТБОЛ

БОКС

ГРЕК-РИМ, ЕРКІН ЖӘНЕ ӘЙЕЛДЕР КҮРЕСІ

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (ТАС ЖОЛДАҒЫ ЖАРЫС)

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (ТРЕКТЕГІ) (ерлер, әйелдер)

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (МАУНТИНБАЙК) (кросс-кантри, жылдамдықпен түсу, слалом, тауға қарай жарысу) Ерлер, әйелдер

Дәрежелік талаптарды орындау

СУ ДОБЫ

ВОЛЕЙБОЛ

ЖАҒАЖАЙ ВОЛЕЙБОЛЫ

ҚОЛ ДОБЫ

ГОЛЬФ

РЕГБИ

СПОРТТЫҚ ГИМНАСТИКА

КӨРКЕМ ГИМНАСТИКА

БАТУТТА ЖӘНЕ АКРОБАТИКАЛЫҚ ЖОЛДА СЕКІРУ

АКАДЕМИЯЛЫҚ ЕСУ

БАЙДАРКА МЕН КАНОЭДЕ ЕСУ

Дәрежелік нормаларды және талаптарды орындаудың шарттары

СЛАЛОМ ЖӘНЕ БАЙДАРКА МЕН КАНОЭДЕ ЕСУ

ДЗЮДО (Ерлер)

АТ СПОРТЫ

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА (ерлер және әйелдер)

Разрядтық нормаларды және талаптарды орындау шарттары

ЖЕЛКЕНДІ ҚАЙЫҚ СПОРТЫ (ерлер,әйелдер)

СУҒА СЕКІРУ

ЖҮЗУ

ҮЙЛЕСІМДІ ЖҮЗУ

ҚАЗІРГІ БЕССАЙЫС (Ерлер)

САДАҚ АТУ

Садақ атудан 2013-2017 жылдарға арналған спорттық жіктеме талаптары

ОҚПЕН АТУ

ТАЕКВОНДО

ТЕННИС

ҮСТЕЛ ТЕННИСІ

ТРИАТЛОН

АКВАТЛОН ДУАТЛОН ҚЫСҚЫ ТРИАТЛОН

СТЕНД АТУ

АУЫР АТЛЕТИКА (ерлер)

СЕМСЕРЛЕСУ (қылыш, семсер, рапира) ерлер, әйелдер

ФУТБОЛ (ерлер)

ШАҒЫН ФУТБОЛ

ЖАСЫЛ АЛАҢДАҒЫ ХОККЕЙ ЖӘНЕ ИНДОР-ХОККЕЙ

ІІІ-ТАРАУ. БӨЛІМ.ҚЫСҚЫ ОЛИМПИАДАЛЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ

БИАТЛОН

ТАУ ШАҢҒЫСЫ СПОРТЫ

КЕРЛИНГ

КОНЬКИ СПОРТЫ (әйелдер)

ШАҢҒЫ ЖАРЫСЫ

ШАҢҒЫДАН ҚОС САЙЫС

ШАҢҒЫМЕН ТҰҒЫРДАН СЕКІРУ

СНОУБОРД

МӘНЕРЛЕП СЫРҒАНАУ Жеке сырғанау, жұптасып сырғанау, спорттық би Ерлер, әйелдер, жастар, қыздар, ұлдар

ФРИСТАЙЛ

ДОПТЫ ХОККЕЙ (РИНГ-БОЛ, РИНГ-БЕНДИ)

ШАЙБАЛЫ ХОККЕЙ (Ерлер)

ШОРТ-ТРЕК

Әйелдер

IV - ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ ҚАЗАҚША КҮРЕС

ЖЕКПЕ-ЖЕК

ТОҒЫЗ ҚҰМАЛАҚ

Ерлерге және әйелдерге қойылатын дәрежелік талаптар

АУДАРЫСПАҚ

ТЕҢГЕ ІЛУ

ҚЫЗ ҚУУ

БҮРКІТШІ – Саят бөлімі

БӘЙГЕ (ҚҰНАН БӘЙГЕ, БӘЙГЕ, ЖОРҒА ЖАРЫС, АЛАМАН БӘЙГЕ)

КӨКПАР

V - ТАРАУ. ОЛИМПИАДАЛЫҚ ЕМЕС СПОРТ ТҮРЛЕРІ СПОРТТЫҚ АКРОБАТИКА

ҚОЛ КҮРЕСІ

ҚҰЗҒА ӨРМЕЛЕУ

БИЛЬЯРД СПОРТЫ

БОУЛИНГ

БОДИБИЛДИНГ, ФИТНЕС, БОДИФИТНЕС

БЕЛБЕУ КҮРЕСІ

«Қазақстан Республикасының спортқа еңбегі сіңген шебері» құрмет
атағы

«Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері»
құрмет атағы

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (ТРЕКТЕГІ)
(ерлер, әйелдер)

ВЕЛОСИПЕД СПОРТЫ (МАУНТИНБАЙК)
(кросс-кантри, жылдамдықпен түсу, слалом, тауға қарай жарысу)
Ерлер, әйелдер

ДЗЮДО
(Ерлер)

ЖЕҢІЛ АТЛЕТИКА
(ерлер және әйелдер)

ЖЕЛКЕНДІ ҚАЙЫҚ СПОРТЫ
(ерлер,әйелдер)

ҚАЗІРГІ БЕССАЙЫС
(Ерлер)

АУЫР АТЛЕТИКА
(ерлер)

СЕМСЕРЛЕСУ
(қылыш, семсер, рапира)
ерлер, әйелдер

ФУТБОЛ
(ерлер)

КОНЬКИ СПОРТЫ
(әйелдер)

МӘНЕРЛЕП СЫРҒАНАУ
Жеке сырғанау, жұптасып сырғанау, спорттық би
Ерлер, әйелдер, жастар, қыздар, ұлдар

ШАЙБАЛЫ ХОККЕЙ
(Ерлер)

IV - ТАРАУ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ
ҚАЗАҚША КҮРЕС

V - ТАРАУ. ОЛИМПИАДАЛЫҚ ЕМЕС СПОРТ ТҮРЛЕРІ
СПОРТТЫҚ АКРОБАТИКА

«БҮКІЛҚАЗАҚСТАНДЫҚ КҢКУШИНКАЙ КАРАТЭ ҰЙЫМЫ» «КАРАТЭ-ДО
КҢКУШИНКАЙ»

ПАУЭРЛИФТИНГ, ЖАТЫП СЫҒЫМДАУ ҮШСАЙЫСТАН БІРЫҢҒАЙ КИІМСІЗ
Ерлер

ШТАНГАНЫ ЖАТЫП КЛАССИКАЛЫҚ СЫҒЫМДАУ КИІМСІЗ
Ерлер

ПРЕЗИДЕНТТІК КӨПСАЙЫС (ПОЛИАТЛОН)
Разрядтық нормативтер (Халықаралық полиатлон қауымдастығының (МАП) кестесі бойынша нәтижелерді бағалау)

ПАНКРАТИОН, ГРЕППЛИНГ және ММА, БРАЗИЛИЯЛЫҚ ДЖИУ ДЖИТСУ
(аралас жауынгерлік өнер)

СПОРТТЫҚ БАҒДАРЛАУ
жүгіру (Foot -O), шаңғымен (ski-O), вело-бағдарлау (Mountain-O), мүгедектер арбамен бағдарлау(Trail-O)

VI – ТАРАУ. ТЕХНИКАЛЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІ
АВТОСПОРТ ЖӘНЕ КАРТИНГ

2 ҚОНУ ДӘЛДІГІНЕ.
Дәрежелік талаптар – әйелдер және ерлер.

2. ҚОНУ ДӘЛДІГІНЕ ПАРАШЮТПЕН СЕКІРУЛЕР
Дәрежелік талаптар (ерлер және әйелдер)
Қазақстан Республикасының халықаралық дәрежедегі спорт шебері - алу:

3. ТОПТЫҚ ПАРАШЮТТІК АКРОБАТИКА
Дәрежелік талаптар (ерлпер және әйелдер)

4. КҮМБЕЗДІК ПАРАШЮТТІК АКРОБАТИКА
Дәрежелік талаптар

5. ПАРАШЮТТІК КӨП САЙЫС
Дәрежелік талаптар (ерлер және әйелдер)

СУ АСТЫНДАҒЫ СПОРТ
су астындағы бағдарлама
жаттығудағы разрядтық талаптар:
"аймақ", "бағдарлар", "жұлдыз", "параллель"
ерлер және әйелдер

ЕСКЕК АЯҚТАРДА ЖҮЗУ
Ерлер және әйелдер