"Жүк тасымалдау ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрінің 2004 жылы 23 қарашада N 429-І бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

      Қолданушылардың назарына!!!
      Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 3-тармақтан қараңыз

      "Темiр жол көлiгi туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 2-тармағының 4) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
      1. "Жүк тасымалдау ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрінің 2004 жылғы 23 қарашадағы N 429-І бұйрығына (Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 3294 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық актілерінің 2005 жылғы N 14 (86-құжат), N 15 (89-құжат), N 16 (118-құжат) N 17 (133-құжат) бюллетендерінде жарияланған, "Жүк тасымалдау ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2004 жылғы 23 қарашадағы N 429-1 бұйрығына толықтыру енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрінің 2005 жылғы 22 желтоқсандағы N 409-І бұйрығымен толықтыру енгізілген, Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4000 болып тіркелген және "Заң газетінің" 2006 жылғы 17 наурыздағы N 47-48 (854) сандарында, "Ресми газетінің" 2006 жылғы 25 наурыздағы N 13 (274) санында жарияланған; "Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2007 жылғы 23 мамырдағы N 117 бұйрығымен өзгерістер енгізілген, Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4729 болып тіркелген, "Заң газетінің" 2007 жылғы 22 маусымдағы N 94 (1123) санында, "Ресми газетінің" 2007 жылғы 7 шілдедегі N 27 (340) санында жарияланған) келесі өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
      көрсетілген бұйрықпен бекітілген Жүк тасымалдау ережесінде:

      2-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "2. Ереже жүкті Қазақстан Республикасының темір жол көлігімен тасымалдауды жүзеге асырудың шарттары мен ұйымдастыру тәртібін белгілейді.";

      келесі мазмұндағы 3-1-тармағымен толықтыру:
      "3-1. Осы Ережеде қарастырылмайтын жүктерді тиеу және бекіту техникалық нормалары, сұйық жүктерді құйма түрде, қауіпті жүктерді тасымалдау тәртібі мен шарттары Қазақстан Республикасы мүшесі болатын Темір жолдар ынтымақтастығы ұйымы және Тәуелсіз мемлекеттер достығы (ТМД) мүше- елдерінің және Латвия Республикасы, Литва Республикасы, Эстония Республикасы темір жол көлігі бойынша Кеңесі тараптарынан қабылданған халықаралық келісімдерге (шарттарға) сәйкес бекітіледі және басқа да халықаралық келісімдерге (шарттарға) сәйкес жүзеге асырылады.";

      4-тармақта:
      4) және 5) тармақшаларды келесі редакцияда көрсету:
      "4) инвентарлы вагон (контейнер) - ТМД елдері, Латвия, Литва және Эстония темір жол әкімшілігінде темір жол әкімшілігінің ақпараттық- есептеу орталығы мәліметтерінің автоматтандырылған базасында тіркелген жүк вагоны (контейнеры);
      5) ақпараттық жүйе - тасымалдау процесін ақпараттық қамтамасыз етуге арналған бағдарламалық-техникалық құралдар, ақпараттық технологиялар мен желілер жиынтығы;";
      10 тармақшада "тасымалдау процесін басқару" сөздерін "жүк және коммерциялық жұмысты ұйымдастыру" сөздеріне ауыстыру;
      11) және 12) тармақшаларды алып тастау;
      13), 17) және 23) тармақшаларды келесі редакцияда көрсету:
      "13) тасымалдаулардың негізгі жоспары - алдағы айға тасымалдаушымен қабылданған және мақұлданған жүктерді тасымалдауға өтінім (жоспар);";
      "17) мамандандырылған контейнерлер -құрылымы жекелеген және сусыма, сұйық, тез бүлінетін, қауіпті және басқа жүк түрлеріне арналған контейнерлер;";
      "23) әмбебап орташа тонналық контейнер - брутто массасы 3 және 5 тонна, осыған сәйкес сыйымдылығы 5 және 11 текше метр, тиісінше 3-ке және 5-ке басталатын тоғыз мәнді нөмірі бар әмбебап контейнер;";
      26) тармақшада "." белгісін ";" белгісіне ауыстыру;
      келесі мазмұндағы 27)-31) тармақшаларымен толықтыру:
      "27) баршаға арналған орындар - жүк әрекеттерін жүргізуге және жүктерді сақтауға ашық станциялардағы қоймалар, алаңдар және темір жол кірме жолдары;
      28) қабылдау- тапсыру (көрме) жолдары - қабылдау-тапсыру әрекеттерін жүргізу үшін арналған станция шегіндегі немесе кіреберіс жолдағы темір жолда вагондарды беру- алу келісімдерімен негізделген жолдар;
      29) өз өсіндегі жүк - тасымалдау төлемақысы төленген толық тасымалдау құжаты бойынша бос түрде жөнелтілген жылжымалы құрам;
      30) меншік вагон (контейнер) - көлік құралы (жабдығы) ретінде берілетін және сәйкесті нөмірге (префикске) ие меншік құқығы немесе басқа заңды негізде жеке немесе заңды тұлғаға жататын жүк вагоны (контейнеры);
      31) тікелей аралас қатынаста тасымалдау - тасымалдауға қатысатын тасымалдаушылар санына қарамастан бүкіл тасымалдауға бірыңғай тасымалдау құжатын толтыру арқылы ұйымдастырылған екі және одан көп көлік түрлерімен жүргізілетін жүкті тасымалдау.";
      келесі мазмұндағы 5-1-тармақпен толықтыру:
      "5-1. Жүкті тасымалдау үшін тасымалдаушы және жүкті жіберуші арасында тасымалдау шарты толтырылады, ол бойынша тасымалдаушы жүк беруші тапсырған жүкті уақтылы және сақтаулы түрде жіберу станциясынан жеткізу станциясына дейін жеткізіп, жүк алушыға тапсыруға міндеттенеді, ал жүк жіберуші (жүк қабылдаушы) жүк тасымалдауын төлеп және оны қабылдауды міндеттенеді.
      Жүк тасымалдау шарты осы Ережеге 14, 15, 16, 17, 19-қосымшалар бойынша нысанда темір жол жүкқағазын толтыру арқылы расталады.
      Жүк тасымалдау шарты жүк жіберушіге жүкқағазында жіберу станцияның күнтізбелік бұрыштамасы қойылып және жүкті тасымалдауға қабылдану туралы қабылдау-тапсырыс құжаттарына (вагондарды беру-алу ведомосі, жаднама, натурлық парақ) қол таңбалары қойылып, жүк қабылданған туралы төлемқағазы берілген уақытынан бастап бекітілді деп есептеледі.
      Тасымалдау шарты жүк қабылдаушы немесе оның уәкілетті тұлғасы жүкқағазды алып және жол ведомосіне және де жүкті қабылдау туралы қабылдау-тапсырыс құжаттарына (вагондарды беру-алу ведомосі, жаднама, натурлық парақ) қол таңбасын қойғаннан кейін орындалды деп есептеледі";

      келесі мазмұндағы 6-1-тармағымен толықтыру:
      "6-1. Тасымалдаушы жүк тасымалдау бойынша өз міндеттерін орындау үшін магистралды темір жол операторы көрсететін магистралды темір жол қызметін қолданады.";

      7-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "7. Магистралды темір жол операторы темір жол көлігінде техникалық құралдарды тиімді қолдану және жол жүру қауіпсіздігін қамтамасыз ету талаптарына сәйкес магистралды темір жол желісі бойынша жылжымалы құрам өткізілуін қамтиды, тасымалдау процесін үйлестіру, орталықтық басқару және ұйымдастыруын жүзеге асырады.";

      келесі мазмұндағы 7-1-тармағымен толықтыру:
      "7-1. Жүк жіберуші, жүк қабылдаушы жүкті тасымалдаумен байланысты жұмыстарды орындау үшін тармақша иесі, тасымалдаушы, экспедитор, жылжымалы құрам иесі және басқа да тұлғалар қызметтерін шарт негізінде жүріс, техникалық құралдар және жылжымалы құрам қауіпсіздігі қамтылу шарты орындалу жағдайында қолдану мүмкін.";

      8-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "8. Тасымалдау процессінің қатысушылары темір жол көлігінде жүрістің қауіпсіздігі талаптарын орындау мақсатында, өз жұмысшыларының қажетті кәсіби дайындығын қамтамасыз етеді, жүріс қауіпсіздігі мен еңбекті күзетудің ерекше шарттарымен байланысты жұмыстарды орындауға тұлғаларды жіберуді бақылауын жүзеге асырады.";

      келесі мазмұндағы 8-1-тармағымен толықтыру:
      "8-1. Кіреберіс жолдар, олардың құрылыстары мен құрылғылары жүктерді ырғақты тиеу, түсіру (жүктен босату), жүк айналымына сәйкес маневр жұмысын және де жылжымалы құрамды тиімді қолдануын қамтамасыз ету керек.";

      9-тармақ келесі мазмұндағы сөйлеммен толықтырылсын:
      "Жүктерді тасымалдаумен байланысты көрсетілетін қызметтердің тізбесі 44-қосымшада келтірілген.";

      14-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "14. Тасымалдаушы жүктерді тасымалдауды жылжымалы құраммен жүргізеді және тасымалдау құжаттарында көрсетіледі.";

      келесі мазмұндағы 14-1 және 16-1-тармақтарымен толықтыру:
      "14-1. Жүк жіберуші мен вагон (контейнер) иесі арасындағы өзара қатынастар олардың арасындағы шарт негізінде жүзеге асырылады.";
      "16-1. Тасымалдаушы және жүк жіберуші жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шартқа отыруы мүмкін, ол бойынша тасымалдаушы бекітілген мерзімдерде қабылдауға, ал жүк жіберуші шартталған көлемде тасымалдауға жүк беруге міндетті.
      Жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шарт бойынша тасымалдау көлемдері, мерзімдері, сапалары, көлік құралдарын беру және тасымалдауға жүкті тапсыру жағдайлары және тағы басқа да жағдайлары негізделеді.";

      17-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "17. Темір жол көлігімен жүктерді тасымалдау жүк жөнелтушілердің жүктердің номенклатуралық топтарының бекітілген тізімдемесі бойынша (қосымша 1) ГУ-12, ГУ-12К (2 және 3 қосымшаларына сәйкес) нысандағы бланктерінде жылжымалы құрамның меншігіне қарай бөлініп үш данада толтырылған айлық өтінімдерінің негізінде жүзеге асырылады. Қате толтырылған жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерді жүк тасымалдаушы қарастыруға қабылдамайды.";

      19-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "19. Жүк жөнелтушілер жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді береді, жүктерді тиеуге өтініммен көзделген мөлшерде дер кезінде және ырғақты беріп отырады және тиеуді белгіленген мерзімде жүзеге асырады. Жүк жөнелтуші жүктерді тасымалдау жоспары бойынша айлық өтінімдерінде жүк алушының жүктерді тиеу, түсіру (жүктен босату) бойынша мүмкіндігінен аспайтын көлемді көрсетеді.
      Тасымалдаушы вагондардың жүктерді тасымалдау жоспары бойынша қабылданған өтінімдерге сәйкес жүк тиеудің барлық пункттері бойынша дер кезінде және ырғақты берілуін қамтамасыз етеді.";

      21-тармақта:
      бірінші қайырманы "үшінші елдерге" деген сөздермен толықтыру;
      екінші қайырманы келесі редакцияда көрсету:
      "Жүк жөнелтушілер тасымалдаушыға жүктердің номенклатуралық топтарының бекітілген тізімдемесі бойынша (қосымша 1) ГУ-12, ГУ-12К (2 және 3 қосымшаларына сәйкес) нысандағы бланктерінде үш данада толтырылған жүктерді тасымалдау жоспары бойынша өтінімді береді.";

      25-тармақта "бланк" деген сөзді алып тастау;

      26-тармақты келесі мазмұндағы үшінші қайырмамен толықтыру:
      "Жүк жөнелтушіге жатпайтын кіреберіс жолдан жүкті жөнелткенде тасымалдаушыға жүкті тасымалдау өтінімі тармақ иеленушісімен келістіріліп өтінімде тиісті белгі қойылғаннан кейін тапсырылады.";

      28-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "28. Жүк жөнелтушілер жүк тасымалдары жоспары бойынша айлық өтінімді жеке тапсырады:
      әр жөнелту станциясы бойынша;
      жүктердің әр номенклатурасына;
      жөнелту белгісі бойынша: вагондарда, контейнерлерде;
      вагондар және контейнерлердің меншік белгісі бойынша;
      қатынас түрлері бойынша.
      Өз өстерінде жүктерді тасымалдауға өтінімдер өз өстеріндегі жүк бірліктер мөлшері және оның салмағы көрсетілуімен тапсырылады.";

      29-тармақта:
      бірінші қайырмадағы "Бланктер" сөзін "Өтінімдер" сөзіне ауыстыру;
      төртінші қайырмадағы "жүк қабылдаушы" сөзін "жүк жіберуші" сөзіне ауыстыру;
      бесінші қайырмадан кейін келесі мазмұндағы қайырмалармен толықтыру:
      "Кіреберіс жолы" жолында кіреберіс жол аталуы, шарттың нөмірі, тармақ иеленушісінің пошталық мекен- жайы белгіленеді;
      "Тармақ иеленушісінің келісуі туралы белгі" жолында Тармақ иеленушісі өкілінің тегі, аты, әкесінің аты, қолы, мөрі көрсетіледі;";
      жетінші қайырманы сөздермен толықтыру ", ТМД мемлекеттері - қатысушылары, Латвия, Литва, Эстония темір жол көлігі бойынша Кеңестің бекітуімен (әрі қарай -N 4 Тарифтік басшылық)";
      жетінші қайырмадан кейін келесі мазмұндағы қайырмамен толықтыру:
      "Тасымалдаған өтінім (жоспар) (жоспарлық, жоспарлықтан тыс (керексізді сызып тастау)" жолында жақшада керексізді сызып тастау;";
      сегізінші қайырмадан кейін келесі мазмұндағы қайырмамен толықтыру:
      "Вагонның меншіктігі" жолында вагонның меншіктігі көрсетіледі (инвентарлы - 1, меншік, жалға алынған - 2);";
      он сегізінші және он тоғызыншы қайырманы алып тастау;
      жиырмасыншы қайырмадағы "2" санын "1" санына ауыстыру;
      жиырма бірінші қайырманы келесі редакцияда көрсету:
      "2 бағанада "Жүктің коды" Жүктердің Бірыңғай тарифтік- статистикалық номенклатурасына сәйкес жүктің алтыбелгілі коды көрсетіледі;";
      жиырма екінші қайырмадағы "4" санын "3" санына ауыстыру;
      жиырма үшінші қайырмадағы "5" санын "4" санына ауыстыру;
      жиырма төртінші қайырманы келесі мазмұндағы редакцияда көрсету:
      "халықаралық қатынаста - темір жолдың атауы (қысқартылған) және тағайындалу станциясының толық атауы, N 4 Тарифтік басшылыққа сәйкес көрсетіледі;";
      жиырма алтыншы қайырмадағы "6" санын "5" санына ауыстыру;
      отыз бірінші қайырмадағы "7" санын "6" санына ауыстыру;
      отыз екінші қайырмадағы "8" санын "7" санына ауыстыру;
      отыз үшінші қайырмадағы "9" санын "8" санына ауыстыру;
      отыз төртінші қайырмадағы "10-14" сандарын "9-13" сандарына ауыстыру;
      отыз бесінші қайырмадағы "15" санын "14" санына ауыстыру;

      30-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "30. Тиесілі контейнерлермен жүк жоспарлау жүк жөнелтушілер тапсыратын жүктерді тасымалдау жоспары бойынша ГУ-12К нысанды өтінімдер негізінде жүзеге асырылады.";

      33-тармақтың екінші қайырмасындағы "жүк жөнелтушіге немесе жүк алушыға" сөздерін алып тастау;

      39-тармақтағы "темір жолдары бойынша" сөздерін "жолдар бойынша" сөздеріне ауыстыру;

      40-тармақтағы "тиеу жоспарын" сөзінен кейінгі "темір жолдары бойынша" сөздерін "жолдар бойынша" сөздеріне ауыстыру;

      42-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "42. Дирекциямен келісілген жылжымалы құрамды пайдаланудың техникалық нормаларының және жүк тиеудің орташа тәуліктік мөлшерінің негізінде тасымалдаушы өзінің барлық бөлімшелеріне бекітілген жүк тиелген вагон ағындары корреспонденциясын, тасымалдаудың жиынтық айлық жоспарын, тағайындалу жол жолдары бойынша бөлімшелері бойынша және жылжымалы құрамның түрлері бойынша тиеу жоспарын, үсті ашық вагондарға түрлері бойынша тиеу жоспарын, жүктердің түрлері бойынша және бөлімшелер бойынша статистикалық жүктеме жоспарын жариялайды.";

      43-тармақтағы "станция" сөзін "тасымалдаушының құрылымдық бөлімшесі" сөздеріне ауыстыру;

      44-тармақта:
      "2" санын "осы Ережеге 45 (ГУ-114 нысаны)" сандары және сөздеріне ауыстыру;
      келесі мазмұндағы қайырмамен толықтыру:
      "Жүктерді маршруттармен тасымалдауға өтінім негізгі айлық өтінімге біріктіріледі.";

      45-тармақтың бірінші қайырмасын "жылжымалы құрамның меншігіне қарай бөлінуі бойынша" сөздерімен толықтыру;

      47-тармақты "(Қосымша 11)" сөзімен және санымен толықтыру;

      48-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "48. Тасымалдаушы жүктерді тасымалдау жоспары бойынша негізгі айлық өтінімдерді шығу және тағайындалу станциялары бойынша өзгертуді жүк жөнелтушілердің қолдаухаты бойынша ағымдағы ай аяқталғанға дейін 10 күннен кешіктірмей жүргізеді.";

      50-тармақтың екінші қайырмасын келесі редакцияда көрсету:
      Мұндай тасымалдарға өтінімдер ГУ-12, ГУ-12К (қосымшалар 2 және 3) нысанындағы бланктерде бір данада "жоспардан тыс" белгісімен ресімделеді.";

      51-тармақта:
      2) тармақшаны келесі редакцияда көрсету:
      "2) алдыңғы айларда жүк жөнелтуші кінәсінан жоспарлық өтінімдерді жүйелі түрде орындамаған жағдайда;";
      3) тармақшада "жолдар" сөзін алып тастау;
      4) тармақшада "." белгісін ";" белгісіне ауыстыру;
      5)-8) тармақшаларымен және келесі мазмұндағы қайырмамен толықтыру:
      "5) Заңға сәйкес темір жол қатынасы жойылған жағдайда";
      6) магистралды темір жол операторы учаскелер мен станциялардың шектелген өткізу мүмкіндігіне байланысты жүктерді тасымалдау көлемдерін мақұлдаудан бас тарту жағдайында;
      7) жарияланған жүктерді тасымалдау көлемдеріне тасымалдаушы беретін вагондар мен контейнерлердің қажетті көлемі жоқ болған жағдайда;
      8) Қазақстан Республикасы заңнамасымен қарастырылған басқа жағдайларда.
      Бұл жағдайларда тасымалдаушы жүк жіберушіге жүк тасымалдауға өтінімді себептерді көрсетіп қайтарады.";

      52-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "52. Тасымалдаушы жүк тасымалдары бойынша айлық жоспарлық өтінімді орындауға зиян келтірмеген халықаралық қатынаста басқа жүктер бойынша бас тартылған және жете тиелмегендер және сол тағайындалу жолдарына жөнелтушілер есебінен, облысаралық қатынаста және жылжымалы құрамның тиісті түрі бос күйде жүріп келе жатқан бағытта бас тартылған өтінімдер есебінен, сондай-ақ жылжымалы құрамды пайдалану тиімділігін арттыру есебінен де.";

      53-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "53. Тасымалдаушыға:
      1) жүк жөнелтушілердің қолдаухаты бойынша келесіні жүзеге асыруға болады:
      1) жүк тасымалдары жоспары бойынша өтініммен көзделген жүк жөнелту станциясын өзгертуге;
      2) жүктердің бір номенклатуралық тобымен көзделген шегінде жүктің бір түрін басқасымен ауыстыруға рұқсат етіледі;
      3) инвентарлы вагон, контейнерді өзінің меншігіндегі вагонға, контейнерге ауыстыру.";

      55-тармақтың 5) тармақшасын келесі редакцияда көрсету:
      "5) жекелеген жағдайларда жүк жөнелтушілердің өтінімдері бойынша тиеу күнінің алдында - тағайындалу жолдары шегінде тағайындалу маршрутының станциясын өзгертуге рұқсат етеді.";

      56-тармақтың 2) тармақшасында "үш күн" сөздерінен кейін "бір ай өткеннен кейін" сөздерімен толықтыру;

      келесі мазмұндағы 56-1-тармағымен толықтыру:
      "56-1. Темір жол көлігімен әскери жүктерді тасымалдауға өтінімдерді тапсыру және қабылдау ерекшеліктері әскери тасымалдау Жарғысымен реттеледі.";

      57-тармақта бірінші қайырманың алдын келесі қайырмамен толықтыру:
      "57. Үшінші елдерге тасымалдау деп түсінетін ТМД мүшелері- мемлекеттері және де Латвия, Литва, Эстониядан басқа елдерге бағытталған жүктерді тасымалдаулар.";

      58-тармақта "және" деген одақты алып тастау;

      70-тармақта "жөнелту" сөзін алып тастау;

      76-тармақтың екінші қайырмасындағы бірінші сөйлемдегі "әр жүк жөнелтуші бойынша және жүктің әрбір атауы бойынша" сөздерін "әр қабылданған өтінім бойынша";

      79-тармақта:
      сегізінші қайырмада "." белгісін ";" белгісіне ауыстыру;
      сегізінші қайырмадан кейін келесі мазмұндағы қайырмалармен толықтыру:
      "кем тиелу орнын толықтыру есебіне жоспарлық ай барысында жүк жөнелтуші өтініші бойынша берілген вагондар.
      Жүк жөнелтушінің өтінімсіз берілген тиелмеген вагондар, контейнерлер берілген деп есептелмейді.";

      80-тармақтың бірінші қайырмасындағы "тасымалдау жоспары" сөздерін "жүктерді тасымалдауға өтінімдер (жоспар)" сөздеріне ауыстыру;

      81-тармақтың төртінші қайырмасындағы "7" санынан кейін ", 8" санымен толықтыру;

      82-тармақтың екінші қайырмасын келесі редакцияда көрсету:
      "Жүк жөнелтушінің кінәсі бойынша тасымалдаушының вагондарды бермеуі (жүктің болмауы, тиеу шебінің вагондардан бос болмауы, төлемдерді жасамау, меншік вагондардың жоқ болуы) жүк жөнелтушінің кінәсіне жатқызылады, мұндай жағдайлардың болуы 8-бағанда көрсетіледі."

      4-тарауда:
      келесі мазмұндағы 89-1-тармағымен толықтыру:
      "89-1. Жүктер тасымалдауға жүктік жылдамдық және де үлкен жылдамдықпен қабылданады (қосымша 25).
      Тасымалдау үшін төлем ақы қысқаша шақырым бойынша жөнелту үшін алынады.
      Жүк жөнелтуші тасымалдау жылдамдығы түрін негіздейді және жүкқағазда көрсетеді. Егер бұл жүкті тасымалдау тек бір анықталған жылдамдықта жүргізілетін болса, жүк жөнелтуші жүкқағазында осы жылдамдықты көрсетуге тиісті.";

      90-тармақта "жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарда және клиенттің кірме жолдарында" сөздерін "қабылдау-тапсыру жолдарында" сөздеріне ауыстыру;

      92-тармақта "өтінімнің" сөзінен кейін "жоспар" сөзін қосу;

      93-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "93. Тасымалдаушы жүк жөнелтушіге вагондардың, контейнерлердің тиеуге берілуі туралы беруден бұрын екі сағаттан кешіктірмей, мұндай хабарламаны вагондарды тиеуге беру уақыты туралы хабарламалар кітабында тіркегеннен кейін хабарлайды.
      Вагондарды кірме жолдарға беру-алу тәртібі вагондарды беру-алу шартына сәйкес белгіленеді. Жүк жөнелтушінің ұсынысы бойынша хабарлаудың өзге тәртібі белгіленуі мүмкін. Хабарлау үшін деректермен электрондық алмасу желісін қоса алғанда, қолдағы байланыс құралдары қолданылады. Жүк жөнелтушінің хабарламаларды қабылдауын қамтамасыз ету үшін хабарламаларды қабылдау бойынша жауапты адамдар белгіленеді, олардың тегі және телефон (факс, телекс) нөмірлері жазбаша түрде тасымалдаушыға хабарланады.
      Жүк жөнелтуші вагондардың берілгені туралы хабарламаны алмаған жағдайда немесе тасымалдаушы вагондарды хабарламасыз бергенде вагондар жүк жөнелтушінің атына есептеледі және олардың кірме жолда болу уақыты вагондар шын мәнінде берілгеннен кейін екі сағат өткен соң есептеледі.
      Вагондарды хабарламада көрсетілген мерзімнен кешіктіріп бергенде, вагондардың кірме жолда болған уақыты шын мәнінде берілген сәттен бастап есептеледі. Егер кешіктіру екі сағаттан асып кетсе, тасымалдаушы жүк жөнелтушіге вагондарды беру туралы тағы хабарлайды.";

      95-1-тармағымен толықтыру:
      "95-1. Жүк жөнелтушінің оның өтінім бойынша тиеу станциясына келген бос ерекшеленген вагондардан бас тарту және бұл станцияда басқа жүк жөнелтушімен тәулік барысында қолдануға болмайтын жағдайында тасымалдаушы одан жөнелтілген станциядан тиеу станциясына дейін, бірақ 300 километрден аспайтын шақырым үшін төлем ақы алынады.";

      96-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "96. Облысаралық қатынаста да, халықаралық қатынаста да тасымалдауға жіберіледі:
      инвентарлы вагондар, контейнерлер;
      Вагондар паркінің автоматтандырылған деректер паркінде тіркелген меншік вагондар;
      Меншік контейнерлер.";

      97-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "97. Тиеуге берілген вагондардың, контейнерлердің техникалық жарамдылығын тасымалдаушы негіздейді.
      Тасымалдаушы тиеуге жарамды, сырты және іші бұдан бұрын тасымалданған жүктерден тазартылған, қажетті жағдайларда жуылған және зарарсыздандырылған, нақты жүктерді тасымалдауға жарамды вагондар, бекітпеге арналған шешілмейтін құралдарынан басқа бекітпеге арналған құралдары шешілген контейнерлерді беруге тиісті.
      Тиеуге, оның ішінде құюға, тасымалдаушы меншігіндегі вагондар мен контейнерлерді дайындауды тасымалдаушы немесе жүк жөнелтуші өзара бекітілген шарттарға сәйкес жүргізіледі, ал тасымалдаушы меншігіне жатпайтын вагондар мен контейнерлерді, оның ішінде ерекшеленген вагондарды, контейнерлерді дайындау жүк жөнелтушімен немесе мүмкіндік бар жағдайда жүк жөнелтуші есебінен тасымалдаушымен олардың өзара бекіткен шарттарына сәйкес.
      Вагондарды, контейнерлерді тиеуге дайындау вагондарда, контейнерлерде жарияланған жүкті тиеуге дейін поезд жүрісі қауіпсіздігін, тасымалданатын жүктің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында жүргізілетін жұмыстарды қарастырады.
      Цистерналарға құю алдында қазандардың, арматураның және цистерналардың әмбебап құю аспаптарының техникалық жарамдылығын тексереді.
      Вагондардың, контейнерлердің (аталған жүктерді тасымалдауға жарамды жүк бөлімдерінің, вагондардың, контейнерлердің жай-күйі, сондай-ақ вагондардың, контейнерлердің ішінде бөтен иістің, жүктерді тиегенде, түсіргенде және тасымалдағанда жай-күйіне әсер ететін ашық вагондардағы ауа- райы жауындары салдарын есептемегенде өзге де қолайсыз факторлардың болмауы, вагондар, контейнерлер шанақтарының ішкі конструкцияларының ерекшелігі) нақты жүктерді тасымалдауға коммерциялық тұрғыдан жарамдылығы мынадай қатынаста анықталады:
      вагондардың - жүк жөнелтушілермен, егер тиеуді олар жүзеге асырса, немесе тасымалдаушымен, егер тиеуді ол жүзеге асырса;
      контейнерлердің - жүк жөнелтушілермен.";

      100-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "100. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге кірме жолдарда жалпы пайдаланымдағы орындарда тиеуді жүк жөнелтуші немесе шарт негізінде тасымалдаушы жүзеге асырады.
      Жалпы пайдаланымдағы орындарда тиеу жүргізіледі, мыналардан басқа:
      қауіпті және тез бүлінетін жүктер;
      малдан алынған шикі азық-түліктер;
      бір орындық массасы 0,5 тоннадан асатын және жабық вагонда тасымалданатын;
      габариттен тыс жүктер;
      құйылып, үйіліп және ақтарылып тасымалданатын жүктер;
      мамандандырылған жылжымалы құрамда;
      жүк алушылар және жүк жөнелтушілер өкілдерінің қоса жүруімен.";

      101-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "101. Жүк жөнелтушілер жүктерді тасымалдауға қозғалыс қауіпсіздігі, жүктердің, вагондардың, контейнерлердің сақталуы қамтамасыз етілетіндей етіп дайындайды. Жүктер, соның ішінде экспортқа тікелей немесе халықаралық қатынаста Қазақстан Республикасының (КЗХ) теңіз кемежайлары мен шекаралық тапсыру станциялары арқылы тасымалданғанда, оларды зақымданудан, бүлінуден, жоғалудан және жетіспеуден сақтау, сондай-ақ жылжымалы құрамның, темір жол төсемінің және қоршаған табиғи ортаның ластануын және қоқыстануын болдырмау мақсатында тасымалдауға стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкес келетін көліктік ыдыс қолданылып буып-түйілген түрде беріледі. Жүктің ыдысына және орамасына, тасымалдаушы тасымалдайтын өнімнің сапасына талаптар тасымалдаушымен келісу бойынша тиісті ұйымдармен бекітілген стандарттармен, техникалық шарттармен белгіленеді. Жүк жөнелтушілер тасымалдаушының талап етуі бойынша тиелетін өнімге, егер жүк буып-түйілген болса, орамасына стандарттар немесе техникалық шарттар қояды.";

      102-тармақты келесі мазмұндағы қайырмамен толықтыру:
      "Тасымалдаушы жүктің ыдысы мен орамасы сәйкестігіне тексеру жүргізуге құқылы.";

      келесі мазмұндағы 102-1-тармақпен толықтыру:
      "102-1. Оңай жанатын жүктер қатарына жатпайтын, бірақ оңай жанатын материалдарды қолданумен (мата, жөке) буып-түйілген немесе бұзудан оңай жанатын материалдармен (қағаз, жөке, жоңқа, сабан, басқалар) қорғалған болса, және де жұмсақ жиһаз тасымалданғанда, вагондарды, контейнерлерді қарау және оларды тиеуге дайындау жаңғыш жүктердікі секілді жүргізілу керек.";

      105-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "105. Жүк орындарындағы негізгі жазбалар тұрады:
      жүк жөнелтушінің белгіленген тәртіппен тіркелген атауынан; тағайындалу станциясының толық атауынан және тағайындалу темір жолының қысқартылған атауынан;
      жөнелтілімдегі жүк орындарының санынан және жөнелтілім ішіндегі орынның реттік нөмірінен (бөлшекпен көрсетіледі: алымында - жөнелтілімдегі орынның реттік нөмірі, бөлімінде - жөнелтілімдегі орындардың саны).
      Жүк орындарының саны және орынның реттік нөмірі бір үлгідегі ыдыста әр түрлі текті немесе әр түрлі сұрыпты жүктер (мысалы, бумадағы мақтаның түрлі сұрыптары) немесе бір текті жүктер түрлі үлгідегі ыдыста немесе бір текті жүктер жөнелтілімінде мұрыптардың араласуы мүмкін емес болғанда, немесе жабдық жиынтықтарын тасымалдағанда, сондай-ақ жол жүру барысында шамадан артық тиеп тасымалдағанда немесе жүктерді бір вагонда шағын жөнелтіліммен тасымалдағанда көрсетіледі.";

      106-тармақта:
      бірінші қайырманы "тасымалдаушының (бағатізбесі)" сөздерімен толықтыру;
      екінші қайырмада "жүктерді" сөзінен кейін "кірме жолдардан" сөздерін "орындардан" сөзіне ауыстыру;

      107-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "107. Жүктерді вагондарға, контейнерлерге орналастыру және бекіту жүктерді орналастыру және бекіту Техникалық шарттарына, Темір жол көлігінде мамандандырылған контейнерлерде жүк тасымалдау Ережелеріне, Темір жол көлігінде әмбебап контейнерлерде жүк тасымалдау Ережелеріне, және де осы Ережелеріне сәйкес жүргізіледі.
      Жүктерді вагондарға, контейнерлерге тиеу, орналастыру және бекіту поездар қозғалысының қауіпсіздігін, тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыруды және қауіпсіздігі мүмкіндігін, жүктердің, вагондардың, контейнерлердің стандарттар талаптарына сәйкес сақталуын қамтамасыз етеді.
      Орамаларында манипуляциялық белгілер және ескерту жазбалары бар жүктер вагондарға осы белгілердің, жазбалардың талаптары сақталып тиеледі.
      Жүктерді тиеу, бекіту және тасымалдау үшін қажетті жабдықты, материалдарды, пакеттеу құралдарын және өзге де қарапайым құралдарды жүк жөнелтуші береді. Мұндай қарайым құралдарды тиеу кезінде орнатуды кімнің тиеуді жүзеге асыруына қарай жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы жүргізеді. Бір вагонға өзінің қасиеті бойынша басқа жүктерге зақым келтіретін немесе бүлдіретін жүктерді тиеу жүргізілмейді. Ыдыстағы және дара жүктерді вагонның есікаралық кеңістігінде орналастыру есік пен жүк арасындағы саңылау 25 см-ден кем болмайтындай етіп жүргізіледі. Жүктер вагондарға, контейнерлерге Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес белгіленген оларға жүк тиеудің техникалық нормасы ескеріліп, бірақ вагондағы, контейнердегі трафаретке сәйкес жүк көтергіштігінен артық болмайтындай жүргізіледі.
      Жүк тиеудің техникалық нормалары белгіленбеген жүктер вагондардың, контейнерлердің толық сыйымдылығына дейін, бірақ вагондағы, контейнердегі трафаретке сәйкес жүк көтергіштігінен артық болмайтындай тиеледі. Жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарда жүк алушы түсіретін жүктерден басқа, жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарға бара жатқан жабық вагондарға ұзындығы екі метрден асатын жүктерді тиеуге жол берілмейді.";

      108-тармақты келесі редакцияда көрсету:
      "108. Орман жүктерін, ағаштар мен кеспе ағаштарды тасымалдау тиеу-түсіру жұмыстарын мейлінше механикаландыруға мүмкіндік беретін пакеттермен, штабельдермен және торламалармен жүзеге асырылады.  Торламалардағы, пакеттердегі, штабельдердегі орман жүктерін, ағаштар мен кеспе ағаштарды тасымалдауға қабылдау жүкқағазда торламалардың, пакеттердің, штабельдердің саны көрсетіліп жүргізіледі.
      Орман жүктерін платформаларға немесе үсті ашық вагондарға екі штабельден артық мөлшерде тиегенде - егер бұл мөлшер бір штабельде 100 бірліктен және екі штабельде 200 бірліктен аспаса, бөренелердің саны көрсетіледі.
      Орман жүктерін, кеспе ағаштарды тасымалдауға қабылдағанда, тиеу габаритінің үстіңгі тар бөлігін пайдаланып ("үйме"), үсті ашық вагондарда орналастырғанда, жүк жөнелтуші жүк қағазында жүктің атауы тұсында "үймедегі" штабельдердің санын көрсетеді.;

      109-тармағын келесі редакцияда мазмұндау:
      "109. Жүктерді тасымалдауға бергенде жүк жөнелтуші жүк қағазында олардың массасын, ал ыдыстағы және дара жүктерді бергенде дәл осындай жүк орындардың санын.
      Жүк массасын анықтау, егер оларды вагондардың, контейнерлердің толық сыйымдылығына дейін тиеу рұқсат етілген жүк көтергіштіктен тыс тиелуіне әкеліп соғуы анықтау, өлшеу арқылы жүзеге асырылады. Бұл ретте, атқарылып, үйінді тасымалданатын жүк массасын анықтау вагондық таразыда өлшеу жолымен асырылады.
      Жүктердің массасын анықтауды жүк жөнелтуші жүргізеді. Тасымалдауға бір жүк қағазымен вагонда, контейнерде берілетін жүктің жалпы массасы өлшеу не болмаса трафаретке сәйкес әрбір жүк орнында көрсетілген массаны қосу арқылы, стандарттық масса бойынша, сондай-ақ есептеу жолымен және өлшеу арқылы анықталады.
      Жүк жөнелтушіде вагондық таразы болмағанда жүктің массасы тасымалдаушының таразысында анықталуы мүмкін. Жүктерді өлшегені үшін тасымалдаушы тарифтік басшылықта тасымалдаушының (бағатізбеде) көрсетілген алымдарды алады. Контейнерлермен тасымалданатын жүктердің массасы барлық жағдайларда жүк жөнелтушімен анықталады.";

      111-тармағын келесі редакцияда мазмұндау:
      "111. Тасымалданатын жүктерді өлшеу үшін өлшеу аспаптарының қажетті санымен жабдықтауды жалпы пайдаланылатын орындарда және кірме жолдарда көрсетілген орындардың және жолдардың иесімен жүргізіледі.";

      118-тармағының үшінші қайырмасын келесі мазмұнымен толықтыру:
      "Тасымалдау құжаттарын реттеуді және тиеуді аяқтауда, жүк жөнелтуші қабылдама-тапсырмалы жолдарда, белгілі вагондарды беру-жинау шартымен вагонды немесе контейнерді тасымалдаушыға, қабылдама-тапсырмалы операцияларын вагондарды беру-тазарту (МК-46 пішінінің) ақпарттізімінде, қабылдау тапсырушының (МК-45 пішінінің) жаднамасында қол қоюлар арқылы береді.";

      келесі мазмұндағы 118-1-тармақпен толықтырылсын:
      "118-1. Жүк жөнелтушінің және тасымалдаушының уәкілдеріне жүк тиелген вагондарды тапсырып/қабылдағанда осы ереженің техникалық және коммерциялық қатынастардағы қарауға сәйкес, жүктерді бекіту және тиеудің техникалық жағдайымен, үлгіқалыптарымен және нұсқаумен жүргізіледі.";

      120-тармағын келесі редакцияда мазмұндау:
      "120. Жүк жөнелтуші жөнелту станциясына жүкті оны жалпы пайдаланымдағы орындарға тиеуге көзделген уақыттан бұрын әкелгенде, тасымалдаушы жүкті осы Ережеге сәйкес сақтауға қабылдай алады. Бұл жағдайда жүк қағазында "Тиеу мына айдың мына күніне тағайындалған" жолында және тасымалдауға қабылдау уақыты туралы күнтізбелік мөрқалыпта осы жүктің жалпы пайдаланымдағы орындарда нақты тиелген датасы көрсетіледі.";

      5-тарауды келесі редакцияда мазмұндау:

"5-тарау. Жүктерді беру

&1. Тағайындалған станцияға жүктің келуін ескерту

      122. Тасушымен анықталған тәртіппен, жүк қабылдаушы тасушының автоматтандырылған мағлұмат базасында тіркеледі.
      123. Жүк тасушы шартқа сәйкес жүк қабылдаушыға жүктердің оның мекенжайына келуі туралы хабарлама ұсыну мүмкін. Ескертпенің тәсілі шартпен белгіленеді.
      124. Жүк тасушы жүк қабылдаушыға жүктердің оның мекенжайына келуі туралы хабарламаны күндізгі уақыт тәулігінде 12 сағаттан, келесі келу күнінен кешіктірілмей ескертеді.
      Тағайындалған станцияға жүктердің келуі туралы тәртібі және хабарландыру тәсілдері тасушымен құрылады. Тасушы келісім-шарт бойынша жүк алушымен хабарландырудың басқа тәртібін құру рұқсат етіледі. Хабарландыруға байланысы бар болатын құралдары қолданылады.
      Хабарлаған үшін шығындарды төлеу тасымалдаушының және жүк алушының келісім-шартымен анықталады.
      Жүк алушымен хабарландыруларды қабылдауды қамтамасыз етуі үшін арнайы жауапты хабарландырушы тұлғалар белгіленеді, олардың жөні және телефондарының нөмірлері, факстері, телекстері туралы жазбаша түрде тасымалдаушыға хабарланады.
      Хабарландыруды тапсыру станцияларда жүктердің келуі туралы анықталған түрімен бір уақытта тіркеледі.
      Жүктің келіп жетуі туралы хабарландыруда хабарландырудың датасы және тапсыру уақыты белгіленеді.
      Егер тасушы жүктердің келіп жетуі туралы ескертпесе, онда жүк алушы вагондарды, контейнерлерді пайдалану төлем ақыдан және босатылады және жүктердің келіп жетуі туралы хабарландырудың алуына дейін олардың алымдарынан босатылады.
      125. Кеден бақылауы астында тұрған жүктердің тағайындалған станциясына келіп жетуі туралы тасымалдаушы кеден органдарына тасымал құжаттарын тапсыру жолымен хабарлайды".
      126. Жүк алушы оның мекен жайына келген жүкті қабылдап және тасымалдаушыға тиесілі ақысын төлеуді қамтамасыз етеді.
      Жүк алушы оның мекен жайына келіп түскен қауіпті жүктен бас тартуға рұқсат етілмейді.
      127. Тасымалдаушының хабарлама жүйесінен тағайындалған арнайы электрондық тасымалдау құжатын (бұдан әрі - электрондық жөнелтпе құжат) қолданумен тағайындалған станцияға келіп жеткен рәсімделген жүк.
      127-1. Тағайындалған станцияға келіп жету бойынша жүк, электрондық тасымал құжат қолданумен рәсімделген (бұдан әрі-электрондық жөнелтпе құжатта), автоматтандырылған станцияның тауарлық кассир жұмысы орнына тасымалдаушының ақпараттық жүйесінің тағайындауынан тасымалдау құжаттары туралы хабарлама электрондық хабарлама (хабарлама) беріледі.
      Жүк тасушының өзінде меншікті автоматтандырылған жүйе немесе тасымалдаушының хабарлама жүйесіне қол жетірлі болған жағдайда жүктің оның мекен жайына келгені туралы хабарлама жүк жіберуші, жүк алушы және тасушының арасында қабылданған электрондық мағлұмат айырбастау технологиясымен және ақпараттық әрекеттестік үлгіқалпына сәйкес жүзеге асырылады.

&2. Қабылдама-тапсыру жолдарына вагондарды беру

      128. Тағайындау станциясына келген вагондар қабылдама-тапсыру жолдарына, тасушы және жүк алушы арасында анықталған жүктелген вагондарды немесе жүкті жүкалушыға беру немесе уәкілді тұлғаға беріледі.
      129. Вагондарды қабылдама-тапсыру жолдарына беруі туралы, тасушы беруге дейін 2 сағаттан кешіктірмей, Ережеде және олардың арасындағы келісім-шартқа сәйкес бекітілген тәсілмен және тәртібімен жүк алушыны ескертеді.
      Тасымалдаушының жүкалушыға берілгендігі туралы хабарламаған жағдайда, берілген вагондар жүк алушының есебіне қосылады, және жүкалушының міндетіндегі олардың уақытында жатуы вагондарды іс-жүзінде беруі екі сағаттан соң кешіктірілмей есептеледі.
      Хабарландыруда көрсетілген, жүк алушының міндетінде болған мезгілінен кешігуімен берілген вагондар, физикалық мезгілінде берімен есептеледі. Егер кешігуі екі сағаттан асса, онда тасушы алдағы беру туралы жүк алушыны жаңадан ескертеді.
      130. Қабылдама-тапсыру операциялар вагондарды беру-жинау шартының шарттарымен қабылдама-тапсыру жолдарында жүргізіледі.
      131. Вагондармен қабылдама-тапсыру операцияларында, соның ішінде тиелген контейнерлермен, қатысушы жақтар, техникалық және коммерциялық байқау жолымен вагондардың, контейнерлердің түзулігінде куәланады, сонымен қатар вагондық бетте белгіленген және темір жол жөнелтпе құжаттарында мәлімдеулердің сәйкестігі көрсетіледі.
      Ашық жылжымалы құрамда жүктерді тасымалдауда бұзылудың (бүлінудің) көрінетін іздерінің және жүк жоғалтулары жоқ екендігіне көз жеткізу қажет.
      Вагонда, контейнерде техникалық ақауларын анықтаған жағдайда тасымалдаушының өкілімен вагонның, контейнердің МК-106 пішінінің (43 қосымша) техникалық жағдайы туралы Актісін толтырады.
      Вагонда, контейнерде коммерциялық ақауын тапқан жағдайда тасымалдаушының өкілімен МК -23 жалпы пішінінің актісі толтырылады.
      132. Кеден бақылауы астында тұрған тағайындалған станцияға келіп жеткен жүктер, кеден органдардың және тасымалдаушының технологиялық әрекеттестігіне сәйкес қабылдау-тапсыру жолдарына беріледі.
      Кеден органдарының жазбаша рұқсаты бойынша, қайсы қызмет аймағында орналастырылып тағайындалған станция, көрсетілген жүктермен вагондарды кіріс жолдықтарына әперуге рұқсат етіледі.
      Кеден бақылауы астында тұрған жүк алушысына жүктерді беруді дайындау, келесі тәртіпте жүргізіледі:
      1) Тағайындалған станцияға кеден бақылауы астында тұрған жүктердің келіп жетуі туралы, жүк алушының уәкілдері қайсы қызмет аймағында орналастырылып көрсетілген станцияда белгілі тәртіппен жүк алушыны және кеден органдарын мәлімдейді.;
      2) Кеден органдардың құрылымды бөлімшелері бар станцияларда, лауазымды тұлғаларға, жүк алушының уәкілдерімен, жолдама құжаттармен бірге уақытың және датасын көрсетіп арнайы кітапта беруі фактісімен тасымалдау құжаттарының жинағын береді. Көрсетілген станциялар бойынша жүк алушыға тасымалдау құжаттарын беру кеден органының лауазымды тұлғасына ұсынуға дейін рұқсат етілмейді.
      Кеден органдарының лауазымды тұлғалары ұсынылған құжаттарды тексереді, орныққан тәртіп бойынша кеден рәсімдерін дайындайды және тасымал құжаттарын жүк тасымалдаушының уәкілдеріне уақытың және датасын көрсетіп арнайы кітапта беруі фактісімен қайтарады.
      Кеден органдардың құрылымды бөлімшелері жоқ аймағындағы станцияларда, жүк тасымалдаушының уәкілдері, бар байланыс құралдарын қолданып қызмет аумағындағы тағайындалып орналасқан станцияға келесі ақпарат ұсынумен кеден органдарына хабарлайды:
      жіберуші және жөнелтім елі;
      алушы және оның мекенжайы;
      жүк атауы;
      орындардың саны, брутто/нетто салмағы;
      көлік құралының нөмірі;
      тасымал құжат нөмірі (теміржолдық жөнелтпе құжат);
      жүк келіп жетуі және транспорттық құралдардың датасы.
      Осыдан кейін кедендік рәсімдеуді жүргізу үшін жүк тасымалдаушының уәкілімен құжаттардың тізімі көрсетілген, құжаттың қабылдау уақыты және датасы, олардың нөмірі белгіленген құжаттары, сондай-ақ тауарлық кеңсеге тасымал құжаттарын тапсыру уақыты туралы тасымалдау құжаттары жүк алушыға қолхат арқылы беріледі.
      Осыған орай тасымалдаушының уәкілдері бар байланысы болатын құралдарын қолданып, кеден органдарына келіп жеткен жүктерге жүкқабылдаушыға құжаттарды беру туралы хабарлайды.
      Кедендік рәсімдеуден кейін жүкқабылдаушы тасымалдау құжатын қайтарғаннан кейін тауарлық кеңсенің жұмыскері халықаралық темір жол жүк қатынастарының жөнелтпе құжатындағы барлық беттеріндегі бағанына жеке нөмірленген куәландыру мөрімен сәйкес қойылған, кеден органдары жұмыскерінің қол қоюмен "Шығару рұқсат етілген" кеден органдарының мөртаңбасын тексереді.
      Жүктердің уақытша сақтау қоймаларынан беруі немесе жүк алушымен кірем жолдарға вагондарды беруінен кейін олармен бұйрық етуі, кедендік рәсімдеу аяқтауына дейін рұқсат етілмейді.

&3. Жүкті беру

      133. Жүк тағайындалған станцияда жүкқабылдаушыға немесе олармен жүк тасымалдағаны үшін және басқада тасымалдаушыға тиесілі төлемдерді енгізу оның уәкілетті тұлғасына беріледі.
      Жүк берілгендігінің растау жүк алушының немесе олмен, берілген темір жол жөнелтпесінің данасымен және жүкті алуға сенімхаттың датасы және нөмірі белгіленген жол ақпартізіміндегі тұлғаның қол қоюі болып табылады.
      Тасымалдаушының уәкілінің қатысуынсыз жүкқабылдаушының қаражатымен жалпы қолданымдағы орындарда және кірме жолдарда жүктерді түсіруді жүзеге асырудың растауы жүктердің физикалық берілуі жүкқабылдаушының қабылдап тапсырушының жаднамасындағы немесе "Вагонды қабылдадым" деген бағандағы беру және жинау ақпартізімінде қол қоюі болып табылады.
      Халықаралық қатынаста жүк тасуды жүзеге асыруда жүктерді бері туралы белгі Халықаралық жүк қатынас келісімге (бұдан әрі- ХЖҚК) немесе жүк тасымалдау жүзеге асырылатын халықаралық келісімге сәйкес жатады.
      134. Тасымалдаушымен тағайындалған станцияда соңғы есептесуді аяқтағаннан кейінгі электрондық жүк парағын қолданып жүкті тасымалдауда осы ережеге сәйкес жүкті беруді ресімдеудің уақыты тағайындалған станцияның күнтізбе мөртаңбасымен және тауар кассирінің қолымен мөрленген тасымалдағаны үшін жүкқабылдаушыға электронды жүкпарақтың көшірмесі беріледі. Жүкпарақ жүкқабылдаушыға электрондық жол ақпартізімнің қағаз көшірмесінде қол қойдырылып беріледі.
      Өзіне меншікті автоматтандырылған жүкқабылдаушының жүйесі немесе тасушының ақпараттық жүйесіне рұқсатты бар болса, оның мекен жайына келген жүкке жүк парағын беру жүк жіберуші мен жүкқабылдаушының арасында және хабарланған стандарттық өзара әрекеттестік және тасымалдаушысының технологиясына сәйкес тап осы электрондық мағлұмат айырбас арқылы, оның мекенжайына жүк жүзеге асады.
      135. Электрондық жолдама құжаттар электрондық немесе қағаз түрінде бұйыммен жіберіледі. Егерде адресатқа қағаз түріндегі құжаттарды электрондық жолдама құжатымен жіберсе олар жүк тасымалдаушының уәкілімен тағайындалған станцияда электрондық құжаттың қағаз түрінде басылып және станцияның күнтізбелік мөрімен мөрленеді.
      136. Жүкті алу кезінде жүк алушы немесе онымен өкілеттіленген тұлға тасымалдаушыға жүкті алуға құқылы туралы сенім хатты осы ұйымның басқарушының қоюыменен немесе осыған басқа да құрылтай құжаттарында уәкілетті тұлғаға ұйымның мөрінің бедерлемесімен беріледі.
      Сенім хат нақты жүк парағымен жүкті бір рет алуға беріледі.
      Бұл жағдайда тасымалдау несиелендеттіреуден кейін ол жол жүк парағына салынады. Ұзақ мерзіміне берілген сенім хат тағайындалған станцияда тасымалдаушының уәкілінде сақталады.
      Сенім хатта тұлғаның паспортының немесе жеке куәлігінің жайы белгіленіп, сенім хат берілгенде, ол уәкіл етілген іске асыру (құжаттардың несиелендеттіреуі, тасымалдағаны үшін есеп-қисапты жүзеге асыру, қабылдап-тапсырушының жаднамасында қол қою, вагондардың берілу-жинау ақпартізімдері, коммерциялық акт немесе тағы басқалар), сонымен қатар вагонның (контейнердің) нөмірі және жол парағының нөмірі, егерде сенім хат нақты жол парағымен жүк алуға берілсе.
      137. Жеке тұлғаларға мекендеген жүктер жүк қабылдаушыға тек қана жеке басын куәлендіретін құжаттың жайын (сериясы, нөмірі, кіммен беріледі, берілу датасы) және жүктің алған уақытын көрсетіп қол қойып беріледі.
      138. Түзелген тиек-тесігі бекітілген жүк жіберушінің құралдарының артында вагондарда, контейнерлерде, келген жүктерді беру, сондай-ақ тиек-тесігі бекітілмеген құралдарының, қашан бұл тасымалдау зақым (бұзылу) және жетпеу белгісі, жоғалту іздерінсіз, Ережемен ұрықсат етіліп, тасымалдаушымен қабылдау-тапсыру жолдарындағы орындардың санын және массасының қалпын тексермей жүргізіледі.
      139. Тағайындалған станцияға кеден органдарымен немесе жүк жіберушімен тиек-тесігі бекітілген түзілген вагондарда, контейнерлерде импорттық тауарларын беру Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілген орындардың санын қоспағанда және тасымалдаушының уәкілінсіз оның массасын, қалпын тексеруде жүргізіледі.
      140. Шекара қызметінің станциясымен шекара, санитарлық, уақытша тыйыммен және басқада қадағалау түрімен жүргізіліп пломбалап қойылған сәйкес, вагонды (контейнерлерді) ашудағы зақым келтірілген актілерімен саны және қалпы тексеруінсіз жүргізіледі.
      141. Жүк қабылдаушының өтінішімен тасымалдаушы олардың арасында бекітілген шарт бойынша сол оқиғаларда Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілмеген болса, оның массасын, жүктің қалпын, орындардың санын тексеруге қатысады.
      Келіп жеткен жүктің қалпын оның массасын, қалпын, орындардың санын тексеру және беру нәтижелері осы Ережемен көрсетілген тәртіппен рәсімделеді.
      142. Тасымалдаушының қатысуынсыз жүк беруі туралы станция, жүк қабылдаушының талабы бойынша "Жүк берілуі туралы белгі" жөнелтпе құжатының бағанында келесі мазмұнды таңбаны жасайды:
      Вагондарда, контейнерлерде жүк жіберушімен, кеден органдарымен немесе басқада бұған өкілетті органдармен пломбалап қойылып келген жүктеріне: "Осы жөнелтпе құжатымен жүк түзу вагонмен, контейнермен келіп жетті (керек еместі - сызып тастау) N_____ жіберушінің ЗПУ түзулермен, кеден органы немесе басқа да, өкілетті етілген органның және "____"__________ г. тексерусіз берілген".
      Тиек-тесігі бекітілусіз, сондай-ақ ашық жылжымалы құрамда тасымалданатын жүктерге:
      "Жүк осы жүкқұжат бойынша түзу вагонда жетті N___ жоғалту белгілерсіз және "___"________ г. тексерусіз берілген".
      143. Беруді және жүк тексеруін тасушы осы Ережемен көзделген жағдайда жүргізеді.
      Жүк беруді және тексеруде тасымалдаушы берудің қорытындысында байланысты коммерциялық актіні жүргізеді. Көрсетілген жағдайлардың барысы туралы қабылдап тапсырушының жаднамасында немесе вагондарды беруді - жинау ақпартізімдегі "Ескерту" бағанында тасымалдаушының қатысуымен беру және жалпы пішінді актінің нөмірін көрсетумен қаулыдан жалпы түр акті нөмір нием және берудің тасушы қатысуымен белгі істеледі.
      144. Жүктің жетпеуі, құртылуы немесе бұзылуында, оның берілуі алдында коммерциялық акті жасалған болса (оның ішінде жолшыбай еруде), тағайындалған станцияға тасымалдаушының уәкілі жүк қабылдаушыға жүк қабылдаушының табыс еткен құжаттарының (есеп шот фактурасы және тағы басқа) жүктің бұзылуы немесе құртылуын физикалық жетіспеушілігінің көлемін анықтағаннан кейін беріледі.
      Көрсетілген құжаттары тапсырылған жағдайда жүк жүк алушыға экспертизалық актіні сәйкес жағдайларда құру немесе жүктің бар болып шығуының нақты тізімдемесімен беріледі.
      145. Тасымалдаушымен жалпы қолдану орындарда және кірме жолдарда жүктерді беру кезінде, жүктің бергені туралы растау жүк парақтың екінші жағындағы "Жүк беру туралы белгілеу" бағанында станцияның мөртабанымен расталған және тағайындалған станцияның мөртабанымен расталған және тағайындалған станцияның тасымалдаушы уәкілімен енгізу болып табылады.
      146. Жалпы қолданымдағы орындарға тасымалдаушымен вагондық таразыда жүктің массасын тексеру туралы талапта түсіру, жүкқабылдаушы түсірудің алдында хабарлайды.
      Кірме жолдарда вагондарды түсіру кезінде жүк алушының вагондық таразының үстіндегі жүктің массасын өлшеу талабы онымен вагондарды қабылдау уақытында шартта белгіленген тәртіппен ұсынылады.
      Жүктің массасын тағайындалған пунктерде жіберу пунктерде өлшенген дәл осындай таразымен тексеріледі. Егер де жүк алушымен және тасымалдаушыда вагондық таразы болмаған жағдайда, басқы және үйменен тасымалданатын жүктер, вагондардың түзулігінде, олардың салмақтарын тексермей беріледі.
      147. Вагонның, контейнердің мәжбүрлі келуде босқа тұруы жүктерді беруге қатысуға тасымалдаушы уәкілінің келуі, Қазақстан Республикасының заңнамасында ескерілген жүкқабылдаушының қолдануында вагонның немесе контейнердің жалпы уақытында болуы енгізілмейді.
      Тап осы жағдай жалпы түр актісімен ондағы вагондардың, контейнерлердің босқа тұру уақыты тасымалдаушыны оның келуі кезеңіне дейін тасымалдаушы уәкілінің болуының қажеттігімен расталады. Жалпы түр актісі жүк алушылар және тасымалдаушылардың уәкіл етілген өкілдерімен қол қойылады.
      148. Тасымалдаушы жүктің мөлшерін және жай-күйін осы Ережеге сәйкес тексеруді мынадай тәртіппен жүргізеді:
      1) массасы өлшеумен белгіленген ақтарылып, үйіліп тасымалданатын жүктердің массасы, әдетте, жөнелтуге жіберерде анықталған таразы түрлерінде тексеріліп беріледі. Бұл ретте вагон ыдысының массасы вагондағы трафаретке сәйкес қабылданады. Жүк алушыда вагон таразы болғанда вагонның ыдысын өлшеуді жүргізуге рұқсат етіледі. Масса жөнелтуде өлшеу бойынша, есептеу жолымен анықталған жүктер жүктің массасы жөнелткендегі тәсіл бойынша тексеріліп және анықталып беріледі;
      2) жөнелткенде массасы стандарт бойынша трафарет бойынша анықталған ыдыстағы, дара жүктер жөнелтілімдегі орындарының саны мен массасы немесе жүк бірліктерінің саны зақымданған жерлерде ғана тексеріліп беріледі;
      3) ақтарылып, соның ішінде торкөздерде тасымалданатын картоп, капуста және басқа да көкөністер, бақша дақылдары жүк жөнелтушіге олардың массасы тексеріліп беріледі. Массасы жөнелткенде трафарет бойынша немесе стандарт бойынша анықталған, орамада, соның ішінде ашық жәшіктерде тасымалданатын тез бүлінетін жүктерді беру жүк орнының саны мен массасы немесе зақымданған жерлерде ғана жүк бірліктерінің саны тексеріліп жүзеге асырылады;
      4) кеспе ағаштар мен ағаш материалдарының саны тасымалдау құжаттарына сәйкес 100-ден аспаса, вагондағы орынның саны тексеріліп және қалған жағдайларда өлшеу арқылы беріледі.
      Ағаш материалдарын, кеспе материалдарды, ағаштарды тасымалдағанда жүктің мөлшерін тексеру бекітпесі бұзылған штабельдерде ғана өлшеу арқылы жүргізіледі.
      Егер осы параграфта көрсетілген жүктердің массасы жөнелткенде өлшеу арқылы анықталған болса, жүк тасымалдаушы тағайындалу станциясында жүктің массасын тексеруді сол тәсілмен жүргізеді.
      Вагонда орман жүктері мен ағаштар биіктігінің отыруының және тығыздалудың салдарынан төмендеуі, егер ол штабель биіктігінің әр метріне 3 см-ден аспаса қалыпты болып саналады.
      Жүктерді пакеттерде, соның ішінде кеспе және орман материалдарын тасымалдағанда тасымал ақаулы болғанда, оларды беру ақаулы пакеттердегі ғана пакеттердің саны және жай-күйі тексеріліп жүргізіледі.
      Орамасыз изотермиялық жылжымалы құрамда тасымалданатын ет және ет өнімдері жүк массасы (тауар таразысында өлшеу жолымен), және жүк қағазында олардың саны көрсетілген жағдайларда орындардың саны тексеріліп беріледі.
      Құйылып тасымалданатын жүктердің массасын тасымалдаушы жүк алушымен бірге осындай жүктің массасы жөнелтілгенде анықталған тәсілмен анықтайды. Келіп жеткен қауіпті жүктің жай-күйін, массасын және орындардың санын тексеруді жүк алушы тасымалдаушының станциядағы өкілінің қатысуымен, қауіпті жүктерді тасымалдау шағын жөнелтпелермен жүзеге асырылған жағдайларды қоспағанда, тікелей жүк алушының қоймасында жүргізіледі.
      Қауіпті жүктерді беру кірме жолдарда жүзеге асырылады.
      149. Жүктің массасы, егер жөнелту станциясында жүктің белгіленген массасы арасындағы айырмашылық тағайындалу станциясында тексеруде белгіленген массамен салыстырғанда:
      массасы кем шыққанда - осындай жүктің нетто массасын (массаны өлшеу қателіктері) анықтау алшақтықтары мәндерінен, сондай-ақ оның массасының табиғи азаю нормасынан;
      массасы артық шыққанда - осындай жүктің нетто массасын (массаны өлшеу қателіктері) анықтау алшақтықтары мәндерінен аспаса дұрыс болып саналады.
      Жүк массасының табиғи азаю нормалары:
      ыдыста және орамада тасымалданатын жүктер бойынша брутто массасынан;
      ыдыссыз және орамасыз тасымалданатын жүктер бойынша нетто массасынан есептеледі.
      Вагон таразысында жүкті өлшеу дәлдігінің нормасы және жүк массасының табиғи азаю нормалары 21 қосымшада көрсетілген.
      150. Жүктерді аралас қатынаста тасымалдаған кезде массаның табиғи кему нормалары тасымалдауға қатысатын әрбір көлік түріне тікелей құжат бойынша көліктің осы түріндегі тасымалдаудың түгел қашықтығына бір еселік мөлшерде қолданылады.
      151. Тасымалдаушы жүкті осы Ережеге сәйкес беретін жағдайларда, ол жүк қағазының "Жүктің берілуі туралы белгілер" бағанында мына мазмұндағы белгі соғады:
      Коммерциялық акт жасау үшін жағдайлар болмағанда тасымалдаушы "Жүк тасымалдау құжаттарына сәйкес берілді. Дұрыс, талап жоқ." деген белгі соғады.
      Жүкті жол-жөнекей коммерциялық актінің деректеріне сәйкес берген жағдайда тасымалдаушы "Жүк__________ ст. _____ N ____ коммерциялық актіге сәйкес дұрыс берілді" деген белгі соғады;
      Аталған жүк массасының табиғи азаю нормасынан, нетто массасы өлшемінің қателігі мәнінен аспайтын жүк массасының кем шығуы анықталғанда, сондай-ақ нетто массасы өлшемінің қателігі мәнінен аспайтын жүк массасының артық шығуы анықталғанда: "__" ________ж. жүктің массасын тексергенде________ кг болды (цифрмен және жазбаша)";
      Жүктің массасын және орындардың санын тексерудің нәтижелерін ресімдегенде коммерциялық актімен жүк қағазының "Тасымалдаушының белгілері" бағанында мынадай белгі соғылады:"_____________туралы (не туралы) "__" __________ж. N __________коммерциялық акт жасалды".
      Жүкті беру туралы белгі тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы жол мөрқалыбымен расталған тасымалдаушының қолымен куәландырылады.
      Жүк алушы тағайындалу станциясында тасымалдаушыға осы тармақта көрсетілген белгілерді енгізу үшін жүк қағазын түсіру күні немесе түсіру күнінен кейінгі тәуліктен кешіктірмей береді.
      Жүк массасының артық болуы анықталғанда және жүк құжаттарға сәйкес берілгенде осы тармақта көзделген "Дұрыс. Талапсыз" деген белгілерді тасымалдаушы жүк алушының талабына тәуелсіз қояды.
      152. Тасымалдаушы жүкті тексеріп берген жағдайларда, вагонды, контейнерді ашу жүк алушының қатысуымен жүргізіледі. Жүк алушы вагондарды, контейнерлерді тасымалдаушының станциядағы өкілінің қатысуынсыз ашқанда, жүктің сақталмағаны үшін жауапкершілік жүк алушыға жүктеледі.
      153. Ыдыстағы және дара жүктерді бір жүк жөнелтуші/жүк алушы пайдаланатын кірме жолдарда түсіргенде, жүкті беру тасымалдаушының қатысуымен жүргізілетін жағдайларда, жүк алушы түсірілген жүкті, қажетінде қайталап тексеру мүмкіндігі сақталуы қамтамасыз етілуі үшін жүкті бұрын түсірілгеннен бөлек жинайды.
      154. Тасымалдаушы алынбалы жабдықпен, соның ішінде көкөніс, астық қалқандарымен, сондай-ақ қымтағыш және төсем материалдарымен тасымалданатын жүктерді бергенде, аталған жабдықтың масса мен материалдарының массасы вагон ыдысының массасына енгізілмейді.
      Қымтағыш материалдардың, көкөніс қалқандарының және басқа да алынбалы жабдықтың массасы жүк қағазында көрсетілген деректерге сәйкес қабылданады.
      155. Жүкті тағайындалу станциясының жалпы пайдаланымдағы орындарында түсіру барысында тасымалдаушы тиеген және пломбылаған вагонда немесе тасымалдаушы тиеген ашық жылжымалы құрамда жүктің артық шығуы анықталғанда тасымалдаушының станциядағы өкілі ол жайында тиеу станциясына хабарлайды. Бұл ретте ыдыстағы дара жүктердің артық орны тағайындалу станциясында олардың тиесілігі анықталғанға дейін қалады. Ақтарылып, үйіліп тасымалданған жүк, сондай-ақ бүліну қатері төніп тұрған тез бүлінетін жүк массасының артығы жүк алушыға сақтау қолхатымен жүктің жүк қағазында көрсетілген негізгі мөлшерімен бірге беріледі.
      Жүк алушыға жүкті жалпы пайдаланымдағы орындарында және клиенттің кірме жолдарында түсіргенде артық жүк те осы тәріздес сақтау қолхатына беріледі. Жүк алушының сақтау қолхатында алынған артық жүкті пайдаланбау және оларды тасымалдаушының бірінші талабы бойынша қайтару міндеттемесі белгіленеді.
      Тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілінен жүктің артық шығуы туралы жеделхатты алғаннан кейін ол жайында жүк жөнелтушіге хабарлайды, ол төрт тәулік ішінде, тез бүлінетін жүктер бойынша екі тәулік ішінде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкіліне артық түсірілген немесе берілген жүкті қалай жұмсау керектігін хабарлайды. Аталған мерзімде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілінен ақпарат алынбағанда жалпы пайдаланымдағы орындарында түсірілген жүктер белгіленген тәртіппен сатылуға жатады. Сақтау қолхатына берілген жүктер тасымалдаушы жүк алушыға сақтау қолхатын қайтарғаннан кейін жүк алушының иелігінде қалады.
      155-1. Жүкті станциядан алып шығу үшін жүк алушы барлық тиісті төлемдерді енгізгені туралы белгісі бар жүк қағазын, ал жүкті рұқсатнама бойынша алып шығу тәртібі белгіленген станцияларда сондай-ақ тасымалдаушының өкілі қол қойған рұқсатнаманы көрсетеді. Жүкті станцияның аумағынан алып шыққанда рұқсатнама бақылау-өткізу пунктінде жүк алушыдан алынып қояды. Егер жүк бөліп шығарылатын болса, рұқсатнама жүктің соңғы бөлігі шығарылғаннан кейін алынады.
      Егер жүкті шығару ақысыз сақтау мерзімі өткеннен кейін жүргізілсе, жүк алушы қабылдаушы-тапсырушыға жүкті сақтағаны үшін алымды төлегені туралы квитанцияны көрсетеді.
      156. Жүк станцияға жеткізудің белгіленген мерзімінде келмеген жағдайда жүк алушы тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкіліне жүкті қабылдау туралы квитанцияның түпқұжатын немесе жөнелту станциясының анықтамасын көрсетеді. Тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілі жүктің тағайындалу станциясына келмегендігіне көз жеткізеді және жүктің тасымалдауға қабылданғаны туралы көрсетілген квитанцияның түпнұсқасы екендігін тексеру үшін тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілін сұратады. Тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі мұндай сұрау салуды алғаннан кейін, бір тәулік мерзімде жүк қағазының барлық бағандарындағы мәліметтерді жүкті жөнелтуге қабылдау кітабына сәйкес көрсетіп, жүктің тасымалдауға қабылдануын растап жауап береді. Көрсетілген құжаттардың түпнұсқалығы расталған жауап алғаннан кейін тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкілі ұсынылған квитанцияда немесе жөнелту станциясының анықтамасында "Жүк келген жоқ" деген белгі соғады және аталған жазбаны тағайындалу станциясындағы тасымалдаушының күнтізбелік мөрқалпымен және өзінің қолымен растайды.
      Жүкті қабылдау туралы квитанцияда көрсетілген мерзімде келмеген жүкті іздестіру жүк алушының арызы бойынша тасымалдаушы жүргізеді.
      Жүкті іздестіру туралы талаптың негізділігін растау үшін жүк алушы жүкті тасымалдауға қабылдау туралы квитанцияны, ал ол болмаған жағдайда - мына құжаттардың біреуін: егер аталған құжаттарда жүктің түрі, тиеу датасы, жөнелту станциясы, тағайындалу станциясы, жүк тасымалдауға тапсырылған жүк қағазының нөмірі және вагонның (вагондап жөнелтілімде) нөмірі немесе жүкті контейнермен жөнелткенде - контейнердің нөмірі туралы деректері болса, жеткізушінің шот-фактурасын (түпнұсқада немесе көшірмесін), жеткізушінің (жүк жөнелтушінің) шот-фактураны алмастыратын құжатын тапсырады.
      Электрондық жүк қағазы қолданылған қағазсыз технология бойынша тасымалданатын жүк жүкті қабылдау туралы квитанцияда көрсетілген жеткізу мерзімінде келмеген жағдайда, жүк алушы тасымалдаушыға жүкті іздестіру туралы талап қояды. Ол үшін жүк алушы тасымалдаушының тағайындалу станциясындағы өкіліне жазбаша арыз береді, онда электрондық жөнелтілімнің нөмірін және жөнелту станциясын көрсетеді. Жүкті іздестіру тасымалдаушының ақпараттық жүйесі арқылы жүргізіледі.
      Шетелден немесе Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы елдердің, Латвия Республикасының, Литва Республикасының, Эстония Республикасының темір жол станцияларынан келе жатқан жүкті іздестіруді тағайындалу станциясының тасымалдаушысы қолданыстағы халықаралық келісімдердің шарттарына сәйкес жүргізеді.
      156-1. Қосымша жеткізу тасымалдау құжаттары бойынша тасымалданатын жүктерді беру былай жүргізіледі:
      негізгі тасымалдау құжаттарымен жүктің келген бөлігі - жүк алушыға жүктің кем шығуына жүк қағазы мен коммерциялық актіні беріп, жол тізімдемесінде қол қойғызып;
      қосымша жеткізу тасымалдау құжаттары бойынша жүктің жетпейтін бөлігі келгенде - жүк алушы негізгі жүк қағазы мен коммерциялық актіні көрсеткенде, қосымша жеткізу жол тізімдемесінде қол қойғызып. Бұл ретте коммерциялық акт вагонның тиесілігіне тәуелсіз тасымалдаушыда қалады.
      Тасымал үшін ақтық есеп айырысу негізгі жүк қағазы бойынша жүргізіледі. Тасымалдаушының станциядағы өкілі қосымша жеткізу құжаттары бойынша келген жүктің берілгендігі туралы белгіні негізгі жүк қағазында соғады.
      Қосымша жеткізу құжаттары бойынша жүк негізгі тасымалдау құжаттары бойынша жүктен бұрын келген жағдайда жүктің келген бөлігін беру жүк алушының қосымша жеткізу жол тізімдемесінде қолын қойғызып жүргізіледі. Сонымен бірге жүк алушы тасымалдаушыға жүктің алынған бөлігін ол негізгі жөнелтілімнің есебіне жатқызатындығы туралы анықтама береді.
      Қосымша жеткізу құжаттары бойынша жүкті қабылдау туралы квитанцияға сәйкес барлық жүк келген жағдайда станция аталған квитанцияның негізінде жоғалтылғандардың орнына жүк қағазы мен жол тізімдемесінің көшірмелерін жасайды және жүкті беруді ресімдеу осы Ережемен белгіленген тәртіпте жүргізіледі.
      156-2. Электрондық жүк қағазын қолданып қағазсыз технологиямен ресімделген, негізгі жөнелтілімнен ағытылған вагондар қосымша жеткізілген жағдайда жүктерді беру:
      осы Ережемен белгіленген тәртіппен негізгі жөнелтілімге электрондық жүк қағазы бойынша келген жүктің бөлігі коммерциялық акт беріліп және жүктің келмеген бөлігі туралы электрондық жүк қағазына және электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесіне белгі соғылып;
      негізгі жөнелтілім келгеннен кейін қосымша жіберу құжаттары бойынша келген жүктің бөлігі - жүк алушы коммерциялық актіні және негізгі жөнелтілімге жүк қағазын, егер ол жүк алушыға берілген болса, көрсеткенде қосымша жеткізу жол тізімдемесінің түпнұсқасында (қосымша жеткізу тізімдемесі вагонмен бірге жүргенде) немесе қосымша жеткізу тізімдемесінің қағаз көшірмесінде (тасымалдаудың қағазсыз технологиясында) қол қойғызылып;
      негізгі жөнелтілім келгенге дейін қосымша жіберу құжаттары бойынша келген жүктің бөлігі - жүк алушы тасымалдаушыға алынған жүктің бөлігін ол негізгі жөнелтілімнің есебіне жатқызатындығы туралы анықтама беріп, қосымша жеткізу жол тізімдемесінің түпнұсқасында (қосымша жеткізу тізімдемесі вагонмен бірге жүргенде) немесе қосымша жеткізу тізімдемесінің қағаз көшірмесінде (тасымалдаудың қағазсыз технологиясында) қол қойғызылып жүргізіледі.";

      6-тарауды келесі редакцияда баяндалсын:

"6-тарау. Вагодар мен контейнерлерді пломбалау үшін бекіту-пломбалау құрылғыларын қолдану

      157. Тасымалданатын жүктердің сақталуын және бөтен адамдардың кіруінің алдын алуды қамтамасыз ету мақсатында тиелген вагондармен контейнерлер:
      1) тасымалдаушының, жүк онымен тиелгенде немесе жол үстінде қайта тиелген жағдайда;
      2) жүк жіберушінің, жүк жүк жіберушімен тиелген жағдайда;
      3) порттың, кемежайдың, жүк кемежаймен жол үстінде, портпен қайта тиелген жағдайда, және олар жүк жіберуші болған жағдайда;
      4) кедендік органдардың жол үстінде Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес тексеру үшін ашқан жағдайда бекіту-пломбалау құрылғыларын қолданылады.
      Сонымен бірге, кедендік органдардың бекіту-пломбалау құрылғылары жіберушінікіне теңестіріледі.
      158. Бекіту-пломбалау құрылғылары (бақылау элементтері бұғаттау құрылғыларымен бір конструкцияда біріктірілген) вагонның, контейнердің тұтастығын бұзбай олардан алу мүмкіндігіне жол бермеуі тиіс.
      159. Бекіту-пломбалау құрылғылары қолдану вагондардың, контейнерлердің ақаусыз бекіту құрылғыларына бекіту-пломбалау құрылғыларында жазылған ақпаратты көзбен шолуды қатерсіз оқу мүмкіндігін қамтамасыз ету арқылы жүргізіледі.
      160. Бекіту-пломбалау құрылғылары мыналарға орнатылады:
      жабық әмбебап вагонда - вагонның әр жағындағы есіктердің жапсырмаларында - бір-бірден БПҚ;
      цистернада - жоғарғы жүк тиеу люгінің қақпағында - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары, осы Ережемен пломбылаудың ерекше тәртібі көзделген жағдайларды қоспағанда;
      жабық хоппер-вагонда - әр жүк түсіру штурвалында және тиеу люктерін бекітетін қарнақтарда - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары;
      жеңіл автомобильдерді тасымалдауға арналған жабық вагонда - әр бүйірлік алаңша есіктерінің бекітпе құрылғыларында және өту алаңында - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары;
      контейнерлерде - сол жақта орналасқан тұтқада, соңғы болып жабылатын есіктің оң жақ жақтауында, арнайы изометриялық вагонда -есікте, баспа тақтайшаларымен бекіту рычагымен жабдықталғанына вагонның әр жағында - бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары немесе - вагонның әр жағында бекітуге арналған төмендегі құлақшаларымен жабдықталған есікте- бір-бірден бекіту-пломбалау құрылғылары.
      Вагондардың басқа түрлерінде бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату бекітуге арналған арнайы қарастырылған орындарында немесе түмешектерінде жүргізіледі.
      161. Бекіту-пломбалау құрылғылары мынадай белгілерден тұрады:
      1) Темір жол әкімшілігінің әріппен қысқартылған атауы;
      2) кемінде алты белгіден тұратын жеке бақылау белгісі;
      3) жасаушы кәсіпорынның тауарлық белгісі;
      4) бекіту-пломбалау құрылғыларының шығарылған жылының соңғы цифры;
      5) бекіту-пломбалау құрылғыларының атауы.
      Жеке бақылау белгілері бірдей, сондай-ақ анық емес және толық емес бекіту-пломбалау құрылғыларын қолдануға жол берілмейді.
      Вагондармен контейнерлері үшін бекіту-пломбалау құрылғыларына техникалық талаптары осы Ережеге 45 қосымшаға сәйкес белгіленеді.
      162. Бекіту-пломбалау құрылғысы оған, жеке қадағалау таңбасымен қондырылған әзірлеушімен, жүк жіберушімен, тасымалдаушымен қатал есепке алынады (бекіту-пломбалау құрылғыларын қолданған қолданған жағдайда).
      Пайдаланылған бекіту-пломбалау құрылғылары тасымалдаудан кейін жүк алушымен жоюға жатады.
      163. Жіберушінің бекіту-пломбалау құрылғыларына кедендік органдардың түзу бекіту-пломбалау құрылғылары теңестіріледі, егер шекаралық және кедендік бақылау, сондай-ақ санитарлық фитопотологиялық және басқа да түрлерінің тексеру мақсатында вагондарды, контейнерлердің ашылуы орын алғанда, салдары ретінде алғашқы салынған пломбалардың немесе бекіту-пломбалау құрылғыларын ауыстырылуы.
      Вагондардың, контейнерлердің, ашулары тасымалдаушымен осы Ережемен белгіленген (қосымша 43) тәртіппен актімен, немесе "Тасымалдаушы белгісі" жүк қағазындағы бағанында ашу туралы тиісті белгі қою арқылы куәланады. Ашу актісі лайықты беттердің қол қоюларымен куәландырылады, жүзеге асырғандардың бақылау, тасымалдаушы өкілі қол қоюымен және календарлық мөрі салуымен станция, пломбалардың немесе бекітуі ауыстырылуы болған құрылғылардың, ал белгі қапталған тасымалдаушы өкілінің лайықты ашу туралы қол қоюмен куәландырылады, станцияларға пломбалардың немесе бекіту құрылғылардың ауыстырылуы болған жағдайда осы станцияның календарлық мөрі салуымен, сонымен қатар егер соңғы қол қоюлары Қазақстан Республикасының заңымен қарастырылған болса тиісті беттердің, бақылауды жүзеге асырғандардың қолымен куәландырылады.
      164. Вагондармен, контейнерді жол үстінде бекіту-пломбалау құрылғыларынсыз немесе бұзылған бекіту-пломбалау құрылғыларын немесе жүк қағазында көрсетілген мәлімдемеге сәйкес келмейтін бекіту-пломбалау құрылғыларын табылған жағдайда, вагонға, контейнерге алдын ала бұзылған бекіту-пломбалау құрылғыларын немесе жүк қағазында көрсетілген мәлімдемеге сәйкес келмейтін бекіту-пломбалау құрылғыларын алып тастау арқылы жаңа бекіту-пломбалау құрылғылары орнатылады.
      Бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату туралы "Тасымалдаушы белгісі" жүк қағазындағы бағанында бекіту-пломбалау құрылғыларының бақылау белгісін көрсетілумен сәйкес белгі қойылады.
      Вагонда, контейнерде кедендік немесе басқа мемлекеттік бақылау (қадағалау) органдардың бекіту-пломбалау құрылғыларының болуы жүкті беру кезінде тасымалдаушымен оның жағдайын, массасын және орын санын тексеруге негіз бола алмайды.
      Осы Ереженің 27 тарауының талаптарына сәйкес тасымалдаушымен коммерциялық акт рәсімдеген жағдайда оған бекіту-пломбалау құрылғы бірге беріледі.
      165. Жол жүру барысында жүктің жағдайын тексерген жағдайларда, сондай-ақ кедендік тексеру әлде мемлекеттік бақылаудың (қадағалау) басқа түрі үшін бекіту-пломбалау құрылғыларын толық ауыстырмай, жүкке қол жеткізу үшін алынған бекіту-пломбалау құрылғыларын ауыстырумен ғана шектелуге жол беріледі, ол жайында жалпы нысанда акт жасалады және тасымалдау құжатында белгі соғылады.
      Жөнелту станциясында вагонда, контейнерде өткен тасымалдардан қалған БПҚ анықталған жағдайларда оларды жүкті кімнің тиеуіне қарай жүк жөнелтуші немесе тасымалдаушы алып тастауы тиіс.
      166. Қазақстан Республикасының аумағында 13-қосымшада аталған жүктерді БПҚ-сыз, бірақ есіктерді, люктерді жабуға бұраулар (тростық, кідірістік) міндетті түрде салып тасымалдауға жол беріледі.
      Егер цистерналардың конструкциясы төменгі ағызу аспаптарын жоғарғы тиеу люгін ашпай-ақ ашылуына жол бермейтін болса, олар пломбыланбайды.
      167. Осы Ережемен көзделген жағдайларда, сондай-ақ жүктері түсірілген бос вагондар да, контейнерлер де пломбыланады немесе тиелген вагондарға бекіту-пломбалау құрылғыларымен жабылғанға ұйқас бұраулармен жабылады.
      Вагондарының сериясы 918 меншікті және жалданған бос вагондарды тасымалдау, 800 нөмірленген рефрежераторлық вагондардан, изметриялық вагодардан қайтадан жабдықталған вагондарды, 927 нөмірленген жеңіл автомобильдері үшін арнайы платформаларды бекіту-пломбалау құрылғыларын орнату жүк алушының есебінен жүргізіледі.
      Дезопромстанцияларына (дезопромпункты) бірінші және екінші категориясы бойынша санитарлық өңдеуді қажет ететін жабық, изометриялық бос вагондарын жүкті түсіргеннен кейін жіберген кезде есіктерге және люктерге бұраулармен пломбалар салынады.
      167-1. Вагондарды, контейнерлерді пломбылау үшін осы Ереженің талаптарын ескеруінсіз жасалған бекіту-пломбалау құрылғылары қолдануға жол берілмейді.";

      168-тармақ келесі редакцияда баяндалсын:
      "168. Жүктерді вагондап және шағын жөнелтіліммен тасымалдау ГУ-27 нысанды (14-қосымша) жүк қағазымен не болмаса ГУ-29-0 нысанды (15-қосымша):
      жүк қағазының түпнұсқасының (жүкпен бірге жүреді және тасымалдаушымен жүк алушыға беріледі);
      жол тізімдемесінен (жүкпен бірге жүреді және тасымалдаушыда тағайындалу станциясына қалады);
      жолдық тізімдеме түбіртегінен (жіберу станциясында тасымалдаушыда қалады);
      жүкті қабылдау туралы квитанциядан (жүк жіберушіде қалады) тұратын тасымалдау құжаттарының жинағымен ресімделеді.
      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесін қолданып ресімделген жағдайда электрондық тасымалдау құжатының көшірмесі ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) әмбебап жүк қағазынан, жол тізімдемесінен, жол тізімдемесінің түбіртегінен және ГУ-29-У-ВЦ нысанды (17-қосымша) жүкті қабылдау туралы квитанциядан тұратын жинақ болып табылады. ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) жүк қағазы тасымалдардың барлық түрлерін ресімдеуден тұрады және тасымалдаушы ресімдейтін жеткізу темір жол жүк қағаздарының барлық түрлерін ауыстырады. Әмбебап жүк қағазы басуға телетайптық форматтағы(тар) орама қағазбен де, 11 форматтағы жеке парақтармен де беріледі.";

      170-тармақ келесі редакцияда баяндалсын:
      "170. Жүк жөнелтушінің осы Ережеге сәйкес ресімдеген жүк қағазы мен оның негізінде жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау туралы берілген квитанция жүкті тасымалдауға жасасылған шартты растайды.
      Жүк қағазы жол тізімдемесімен қоса жүкпен тағайындалу станциясына дейін жүреді, ол жерде жүк алушыға жол тізімдемесіне қолын қойғызып беріледі. Жүкті қабылдау туралы квитанция жүк жөнелтушіге жол тізімдемесінің түбіртегіндегі тиісті бағанда қол қойғызып беріледі. Жол тізімдемесінің түбіртегі тасымалдаушыда қалады.
      Тасымалдауды тасымалдардың электрондық досьесін қолданып ресімдегенде жүк темір жол көлігінде қабылданған тасымалдарды ұйымдастыру технологиясына сәйкес қағаз тасымалдау құжаттарымен (электрондық құжаттардың көшірмелері) бірге немесе оларсыз (қағазсыз технологияда) жол жүреді.
      Егер тасымалдар үшін ақы төлеуші экспедитор болып табылатын болса, онда оның өтініші бойынша тасымалдаушы жол тізімдемесінің қосымша данасын олардың арасында жасалған жүк тасымалдауды ұйымдастыру туралы шартқа сәйкес жеке төлем бойынша береді.";

      171-тармағында:
      Келесі редакциядағы 1-10) тармақшамен толықтырылсын:
      "1-1) рефрежераторлық секцияда келе жатқан тез бүлінетін жүктерді;";
      5) тармақшада "жүктерді түсіру клиенттің кірме жолына бағытталған жағдайларды қоспағанда" деген сөздер алынып тасталынсын;

      172-тармақта "дұрыстығын және" сөздерден кейін "жолдама" сөзімен толықтырылсын";

      176-тармақ келесі редакцияда баяндалсын:
      "176. "Жылдамдық" бағаны - жүк тасымалдарының қандай жылдамдықпен (жүктік немесе үлкен) жүзеге асырылуы керектілігі көрсетіледі. Егер жүкті тасымалдау тасымалдаушының тарифтік басшылығына сәйкес үлкен жылдамдықпен жүзеге асырылуы тиіс болса, жүк жөнелтуші бұл бағанда осы жылдамдықты көрсетеді.";

      178-тармақты келесі редакцияда баяндалсын:
      "178. "Габаритсіздіктің индексі" бағанында келесі реттілігімен бес сандық индексімен габаритсіздік индексі көрсетіледі: 1-ші белгі - әріп "Н", 2-ші белгі - габаритсіздіктің төменгі дәрежесі, 3-ші белгі - габаритсіздіктің бүйір дәрежесі, 4-ші белгі - габаритсіздіктің жоғарғы дәрежесі, 5-ші белгі - аса габаритсіздік. Жүк габаритсіздігі болмағанда "Габаритсіздіктің индексі" бағаны толтырылмайды.";

      180, 181-тармақтарын келесі редакцияда баяндалсын:
      "180. "Жөнелту станциясы және тасымалдаушы" бағаны - тасымалдаушының және жүкті жөнелту станциясының толық атауы тасымалдаушының тарифтік басшылығына (прейкурантпен) сәйкес көрсетіледі. Аталған баған станцияның мөрқалыбын қоюмен толтырылады.
      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде жөнелту станциясының атауы тасымалдаушының Тарифтік басшылығы (прейкуранты) негізінде жасалған магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің станциялар жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.
      181. "Тағайындалу станциясы және тасымалдаушы" бағаны - тасымалдаушының және жүктің тағайындалу станциясының толық атауы тасымалдаушының тарифтік басшылығына сәйкес көрсетіледі. Жүк жүкті түсіру клиенттің кірме жолдарында ғана жүзеге асырылатын станцияға бара жатқан жағдайларда "Тағайындалу станциясы және тасымалдаушы" бағанында станцияның атауы тұсында "кірме жолға беріліп..." деген белгі соғылады және кірме жолы қызмет көрсетуге тағайындалған жүк алушының атауы көрсетіледі.
      Жүк тасымалдары тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде тағайындалу станциясының атауы N4 Тарифтік басшылықтың негізінде жасалған магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің станциялар жіктегішіне сәйкес көрсетіледі.";

      184-тармақ келесі мазмұнында екінші азат жолмен толықтырылсын:
      ""Жүк жіберуші" және "Жүк алушының почталық мекен жайы" бағаналарын толтыру кезінде тек қана бір заңды немесе жеке тұлғаның аты көрсетіледі.";

      185. "Төлем төлеуші" бағаны - жүкті жөнелткенде және бергенде тасымал үшін есеп айырысуды жүзеге асырған тасымалдау процесіне қатысушы заңды тұлғаның атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (толығымен) және төлем жасаушының коды көрсетіледі.

      187-тармақ келесі редакцияда баяндалады
      "187. "Орындардың саны" бағаны - жүктің әрбір атауы (құрама жөнелтілім) бойынша, ораманың әрбір түрі бойынша жүктердің орны жеке және орындардың жалпы саны көрсетіледі.
      Жүктерді пакеттермен табандықтарда тасымалдағанда бұл баған бөлшекпен:
      алымында - табандықтарда қалыптастырылған пакеттердің саны;
      бөлімінде - пакеттердегі орындардың жалпы саны көрсетіледі.
      үйіндімен жөнелтілетін жүктер үшін,- "Үйінді" сөзі;
      ақтара тиеумен жөнелтілетін жүктер үшін,- "Ақтара тиеу" сөзі;
      құюымен жөнелтілетін жүктер үшін,- "Құйылу" сөзі;";

      189-тармақтың бірінші абзацты келесі редакцияда баяндалады:
      "189. "Жүктің атауы" бағаны - жүктің толық атауы Жүктердің Бірыңғай тарифтік-статистикалық номенклатурасына сәйкес көрсетіледі.
      "Жүктің атауы" бағанын көрсеткенде әртүрлі жүк атауына байланысты әрбір жүктің толық атауы Жүктердің Бірыңғай тарифтік - статистикалық номенклатурасына және Гармонизирлендірілген жүк номенклатурасына сәйкес көрсетіледі.
      Бір номенклатуралы жүк позициясына сәйкес келетін, әртүрлі жүк атауын тармақта көрсеткен кезде, код ретінде тарифтік басшылығына сәйкес код позициясы көрсетіледі. Әртүрлі номенклатуралы жүк позициясына сәйкес келетін, әртүрлі жүк атауын тармақта көрсеткен кезде, код ретінде сол позицияға сәйкес жүк коды, сондай-ақ тарифті басшылыққа сәйкес құрама жөнелтілім коды қосымша беріледі.
      Жүк қағазында бір жөнелтіліммен тасымалданатын барлық жүктерді атап көрсету үшін орын жетпегенде, жүк жөнелтуші өзінің ұйымының бланктерінде (тасымалдау құжатының форматынан артық болмайтын) тасымалданатын барлық жүктердің белгілерін, маркаларын, орындарының санын, орамасын, атауын және массасын көрсетіп тізімдеме жасайды. Тізімдеме қаржылық операцияларда қолданылатын мөрмен және жүк жөнелтуші-ұйымның басшысы уәкілеттендірген тұлғаның қолымен расталып, төрт данада жасалады.
      Орындардың жалпы саны және жүктердің массасы жүк қағазының тиісті бағандарында көрсетіледі, ал "Жүктің атауы" бағанында "Құрама жөнелтілім, жүктің тізбесі қоса берілген" деп көрсетіледі. Тізімдеменің даналары жүк қағазына және жол тізімдемесінің түбіртегіне мықтап қыстырылады. Тізімдеменің бір данасы жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау туралы квитанциямен беріледі.";

      190-тармақ келесі мазмұндағы абзацжолмен толықтырылсын:
      "Егер өз баған өсінде жүк тасымалы кезінде "Нетто масса қорытындысы" және "Вагон тарасы" толтырылмайды, ал бағанында "Анықталған жүк массасы кг-мен" және "Масса брутто" өзінің өсінде жөнелтілетін жүктің массасы көрсетіледі.
      Вагон салмағындағы "Масса нетто қорытындысы" сәйкес бағанда көрсетіледі:
      Вагонның брутто массасы таразыға өлшеу жолымен анықталады;
      Вагонның тара массасын анықтаған кезде,қысқартылған "брутто-н" алынып тасталған өлшену жолымен алынған мәліметтер таразыда көрсетіледі, егер тара массасы вагон мәліметіне сәйкес анықталған болса, онда "пров" қысқартуы алынып тасталады. Вагонның тара массасы белгіленген станцияда жүкпен бірге жүк алушыға берілмейтін, мұнда бірақ вагон тара массасы қосылмаған, алынбалы және алынбалы емес құрал-жабдықтары бар вагон есебімен анықталады.
      "Жүктің атауы" бағанында әртүрлі жүк атауы немесе бір түрдегі жүк әртүрлі хаттамада "Анықталған жүк массасы кг-мен" бағанында әртүрлі жүк массасының хаттамасына сәйкес жеке салмағы және жөнелтуге жіберілетін жүктің жалпы массасы көрсетіледі.";

      192-тармақтағы ", егер ол жүк жіберушімен немесе оның қатысуымен анықталған болса" сөзі алынып тасталынды;

      194-тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "194. "БПҚ туралы мәліметтер" бағанында плобылау кіммен өндірілгенін: жүк жөнелтушімен немесе тасымалдаушы.
      "БПҚ типі" бағанында вагонға орнатылған бекіту-пломбылау құрылғысының типі (бұдан әрі-БҚП) көрсетіледі.
      "К/ белгілері" бағанында БПҚ бақылау белгісі көрсетіледі.
      "БПҚ типі" және "К/белгілері" бағандары Нақты Ережелердің 6 бөлімінің талаптарына сәйкес вагондарда орнатылған барлық БПҚ үшін толтырылады.";

      197-тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "197. "Жүк қағазына енгізілген мәліметтердің дұрыстығына жауап беремін" бағаны - жүк жөнелтуші қолын анық қояды және өзінің аты-жөнін көрсетеді, жүк жөнелтуші уәкілеттендірген тұлға тасымалдау құжаттарын ресімдеуге берілген сенімхаттың негізінде қосымша лауазымын көрсетеді.";

      199-тармақтың бірінші абзацы келесі редакцияда баяндалады:
      199. Жүк жөнелтуші 4-ші бағанда қарастырылған, сондай-ақ Негізгі Ережеде көрсетілмеген белгілерді де жасауға құқылы (мысалға: жүктің түрлілігі мен өнімнің маркасы жайлы қажетті мағлұматтар туралы);

      200-тармақ келесі мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:
      "жекелеген жүк түрлерінің тасымалына тасымалдау құжаттарын әзірлеудің қосымша талаптары, осы жүктерді тасымалдау ережесіне сәйкес белгіленеді.";

      201-тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "201. "Ерекше белгілер мен мөрқалыптарға арналған орын" бағанында мынадай белгілер қойылады:
      Пойыз құрамына вагонды бекіту жайлы мынандай жағдайларда, қауіпті жүктерді тасымалдау ережесіне, темір жол транспортын эксплуатациялаудың техникалық ережелеріне және осы Ережемен көзделген және магистральдық желі операторы белгіленген тәртіппен бекіткен 1520 мм жолтабан темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықпен көзделген жағдайларда;
      тасымалдардың аталған бағытында жылжымалы құрамның массасы, түрі немесе тиеу габариті бойынша шектеулер туралы (ол жайында белгі жүк қағазына виза қойғанда жасалады);
      "дөңестен түсірілмесін" - осы Ережемен көзделген және магистральдық желі операторы белгіленген тәртіппен бекіткен 1520 мм жолтабан темір жолдарда габаритсіз және ауыр салмақты жүктерді тасымалдау жөніндегі нұсқаулықпен көзделген жағдайларда;
      "N ___ тікелей жөнелтілушілік маршрут" немесе "_________ ст. таратылатын N ___ жөнелтілушілік маршрут" - жүктерді жөнелтілушілік маршрутпен тасымалдағанда;
      "N ___ тікелей айналмалы маршрут" немесе "_________ст. таратылатын N ___ айналмалы маршрут" - жүктерді айналма маршруттармен тасымалдағанда.
      Сонымен қатар, егер жүк барлық жол бойында әскериленген күзетпен бірге алып жүру жағдайы туындаса, аталған жүкқағаз бөлімінде "Күзет" деген штамп қойылады.";

      202-тармақтың бірінші абзацы келесі редакцияда баяндалады:
      "202. "N№___ жүк қағазы" бағанында аталған жүк тағайындалу станциясына дейін баратын жол тізімдемесінің типографиялық нөмірі (жөнелтілімнің нөмірі).";

      204-ші тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "204. "Жүкті "___" _______________ енгізуге рұқсат етілген" - жүктерді тасымалдауға жалпы пайдаланымдағы кірме жолдарға берудің барлық жағдайларда толтырылады.";

      205-ші тармақтағы "жүктерді тиеу кезінде" сөзіндегі "кірме жолдар" сөзі "орындар" сөзімен ауыстырылды;

      209-шы тармақтағы "кірме жолдар" сөзі "орындар" сөзімен ауыстырылды.

      210-тармақтың бірінші және екінші абзацы келесі редакцияда баяндалады:
      "210. "Тарифтік белгілер", "___ км үшін төлемдермен есеп айырысу", "Жөнелткенде" бағандары тарифтік басшылық (прейскурантпен) тасымалдаушысына сәйкес толтырылады,"алынып тасталған тариф N" бағанында ерекше тарифтің коды көрсетіледі.
      "Жөнелткенде" бағанында тасымалдаушының жүк тасымалдары үшін есептеулерді немесе төлемдерді өндіріп алуды жүргізетін өкілі тасымал ақысының, жолсеріктің (жолсеріктердің) жол жүргені үшін, жүктің мәлімделген құндылығы үшін алымдардың мөлшерлерін төлемдер туралы басқа да белгілерді көрсетеді.";

      212-тармақтағы үшінші абзац алынып тасталды;

      213-ші тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "213. Жөнелту станциясының, тағайындалу станциясының атауларынан кейін станцияларға тарифтік басшылыққа (прейскурантқа) сәйкес берілген коды қойылады. Жөнелту станциясы жүк жөнелтуші жүк қағазын бергенде ондағы мәліметтер мен белгілерді жол тізімдемесіне, жол тізімдемесінің түбіртегіне және жүкті қабылдау туралы квитанцияға көшіреді.
      Жүк тасымалы тасымалдардың электрондық досьесі қолданылып ресімделгенде кодтар тауар кассирінің АЖО-сында және магистральдық темір жол желісі операторының автоматтандырылған ақпараттық жүйесінде қолданылатын жіктегішке сәйкес қойылады.
      Жүк тасымалы тасымалдардың электронды жүкқағаз қолданылып рәсімделгенде, рәсімделген жүкті қабылдау мерзімі электронды жүкқағазға енгізіледі.";

      215-ші тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "215. Жүкті жаңа тасымалдау құжаттарын ресімдеумен барар жері өзгертілгенде мына мазмұндағы белгілер қойылады:
      жаңа тасымалдау құжаттарында - "Жүктің барар жері _____________(рұқсат берген тұлғаның тегі, лауазымы) "___" ________"N ___ өкімі бойынша өзгертілген, бастапқы жүк қағазының N _____, жөнелту станциясы _______________, тағайындалу станциясы ______________".
      Белгілер тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен және мекен-жайды ауыстыруды ресімдеген станцияның мөрқалыбымен куәландырылады.
      Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы тармақта аталған деректер мен оларды тасымалдау құжаттарына енгізген тасымалдаушының станциядағы өкілінің тегі тиісінше жаңа және бастапқы электрондық тасымалдау құжаттарында толтырылады. Барар жерін ауыстыруды ресімдеуде басылған ГУ-27-У-ВЦ нысаны бойынша (16-қосымша) жаңа және бастапқы электрондық жүк қағазының қағаз көшірмелері тасымалдаушының тауар кассирінің қолымен және станцияның мөрқалыбымен "Тасымалдаушының белгілері" бағанында куәландырылады.";

      220-ші тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "220. "Төлемдер тағайындалу станциясында өндіріп алынған" бағанында - әртүрлі алымдар квитанцияларының нөмірі немесе төлем картасының нөмірі көрсетіледі. Төлемдерді өндіріп алу тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолымен куәландырылады, жүк қағазының және жол тізімдемесінің сырт жағында жүкті беру уақыты туралы станцияның күнтізбелік мөрқалыбы қойылады.
      3 Баған "Жүк шақыру" жүкті тасымалдаушымен жалпы пайдалану жерінде жүкті түсіру мен қабылдауға тағайындалған станциядан әкету кезінде жүкқағаздың келесі беті тасымалдаушы өкілімен толтырылады.";

      222-ші тармақтағы "жүктерді тиеу кезінде" сөзіндегі "кірме жолдар" сөзі "орындар" сөзімен ауыстырылды.

      7-бөлімдегі 5-параграф келесі редакцияда баяндалады:
      5. Жүк қағазын тағайындалу станциясында толтыру
      "226. Жүкті және тасымалдар үшін есеп айырысуларды алғанын растап жүк алушы мен тасымалдаушы жол тізімдемесінің келесі бағандарын толтырады.
      Баған "Жүкті ______________ "___" ___________ алдым." бағанын - жүк алушы толтырады.
      Баған "___" ___________№ ____ сенімхат бойынша" бағанын - тағайындалу станциясы уәкілетті тұлға жүкті алуға берген сенімхаттың нөмірі мен оны беру датасын көрсетіп толтырады.
      "____ сериялы N ____ жеке басының куәлігі (төлқұжаты), __________қаласында __________көшесі N ____ үй N ___ пәтерінде тіркелген" бағанын - тасымалдаушының станциядағы өкілі толтырады, жүкті алуға уәкілеттендірілгеннің төлқұжатының сериясы мен нөмірі көрсетіледі және төлқұжаттың иесі тіркелген мекен-жайы көрсетіледі.
      227. Жол тізімдемесіне енгізілген мәліметтер жүк алушының және тасымалдаушының станциядағы өкілінің қолдарымен куәландырылады.";

      7-ші бөлім келесі мазмұндағы 5-1 параграфпен толықтырылды:
      "228. Жүктік жөнелту ведомості қалдық жүкті арнаулы станциясына жөнелту кезіндегі, сондай-ақ негізгі жөнелтілімнен жүктің жарты бөлігін бөліп алу жағдайында тасымалдаушымен ГУ-29-О формасында толтырылады.
      229. Жүкті тасымалдардың электрондық досьесін қолданып тасымалдағанда осы Ережемен көзделген деректер тасымалдардың электрондық досьесіне электрондық жүк қағазының қағаз көшірмесі беріліп енгізіледі.
      230. Жүкті тасымалдар ведомості келесідей ретпен толтырылады:
      жүктік ведомость пен жүкқағаз түбіртегінде "досылочная";
      "жеткізу мерзімі өткен" баған толтырылмайды;
      "вагон түрі" бағанында вагон түрі көрсетіледі;
      "вагон нөмірі", "вагонның жүккөтергіштігі", "осьтерінің саны", "габаритсіздік индексі", "Цистернаның түрі/көлемі", "Тасымалдаушы", "Беру станциясы" бағандары нақты белгіленген Ережелерге сәйкес тәртіппен толтырылады;
      "Жүктік ведомость N" және "Жүктік ведомость түбіртегінің N" бағанында тасымалдаушымен берілген жіберілу нөмірі көрсетіледі;
      "Жылдамдық" бағанында "Жүктік" көрсетіледі;
      "Жіберуші станциясы" бағанында Жүктік жөнелту ведомостін тіркейтін станция коды және N 4 тарифтік басшылыққа сәйкес нақты атауы көрсетіледі;
      "Жіберуші" бағанында қалдық жүктік ведомості тіркеген тасымалдаушы өкілінің атауы көрсетіліп жазылады;
      "Пошталық мекен-жай", "төлеуші", "Құралдармен тиеу", "Жарияланған бағалылық" және "Тарифтік белгілеулер" бағандары толтырылмайды;
      "Белгіленген станциясы" бағанында Жүктік жөнелту ведомостін тіркейтін станция коды және N 4 тарифтік басшылыққа сәйкес нақты атауы көрсетіледі;
      "Қабылдаушы" бағанында белгіленген станцияда тасымалдаушы өкілінің атауы көрсетіліп жазылады;
      бағандарды толтыру жүк және оның салмағы туралы мәліметтері бар жүкқағаздың түпнұсқасы бойынша жүргізіледі. Сондай-ақ жүктің атауымен белгі жасалынады "Жөнелтуге қосылады.";
      "248. Тасымалдауға вагондық топтамамен (топтама немесе маршруттық жөнелтілім) берілетін жүктер мына шарттар сақталғанда:
      1) жүктер біртекті болғанда;
      2) тиеу және түсіру клиенттің кірме жолдарында жүргізілгенде;
      3) жүктерді жөнелтуді бір жүк жөнелтуші бір жөнелту станциясында тапсырғанда;
      4) жүкті жөнелту бір жүк алушының атына бір тағайындалу станциясына жіберілгенде;
      5) жүк жөнелтуші, жүк алушы немесе тасымалдаушы жүктің массасы мен вагондардың санын жол жүру барысында өзгертпегенде ГУ-27-У-ВЦ нысанды (16-қосымша) бір жүк қағазымен ресімделеді.";
      "260. Құндылығын жариялау мына жүктерді:
      1) алтын, күміс және платина сондай-ақ осылардан жасалған басқа да бұйымдар;
      2) бағалы тастар;
      3) бағалы терілер, мысалы,;
      4) түсірілген фильмдер;
      5) суреттер;
      6) мүсіндер;
      7) көркемдік бұйымдар;
      8) антикварлық заттар;
      9) видео және аудио аппаратуралар;
      10) электронды-есептеуіш техника;
      11) көбейткіш техника;
      12) ерусіз тасымалданатын тәжірибелі машина үлгілері, үйдің керек-жарақтары;
      13) ерусіз тасымалданатын жеке және үйге қажетті жүктер.
      Тасымалдауға апарардың алдында үй қажеттіліктерінің атын,санын және бағасын жазып, әрбір жүктік орынға орналастырып, олардың тізімін жөнелтуші жасап жүкқағазда көрсетілген бағалығын береді.
      Сонымен қатар, тізімде жүкқағазда көрсетілген бағалылыққа сәйкес, үй қажеттіліктерінің жалпы құны мен орындардың жалпы саны көрсетілуі керек. Тізімнің бірінші данасы жөнелтілген станцияда қалады, екіншісі-жөнелтушіде, ал үшінші данасы үй қажеттіліктерінің арасына салынып, аталған станцияға дейін бірге жеткізілуі керек.
      Ақтарма, үйілме, құймалы түрде, ашық жылжымалы құрамда, жолсеріктермен, жүк жөнелтушінің бекіту-пломбылау құрылғыларымен тасымалданатын, сондай-ақ тез бүлінетін және қауіпті жүктердің құндылығын жариялауға жол берілмейді. Сондай-ақ бір жүкқағазымен тасымалданатын жүктің бір бөлігінің құндылығын жариялауға жол берілмейді.
      Жүктердің құндылығын жариялау жүк жөнелтушінің тілегі бойынша ғана жүргізілуі мүмкін.";

      263-265-тармақтар келесі редакцияда баяндалады:
      "263. Егер жүк жөнелтушінің жүктің құндылығын асырып жіберді деуге негіз болса, тасымалдаушы құндылығын қарап тексеру үшін тасымалдауға берілген жүкті ашуды талап етеді.
      264. Жүк жөнелтуші берген тасымалдау құжаттарын ресімдеген кезде тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілі:
      жүк жөнелтушінің тізімдемені дұрыс толтыруын тексереді, онда жүкқағазының нөмірін көрсетеді,
      "Тізімдеме қабылданды" деген жолға қол қояды
      жөнелту станциясының күнтізбелік мөрқалыбын қояды.
      Егер тізімдеме бірнеше парақта жасалса, күнтізбелік мөрқалып және жүк жөнелтуші мен тасымалдаушының жөнелту станциясындағы өкілінің қолдары әрбір парақта қойылады.
      265. Жүктердің жарияланған құндылығы үшін жүк жөнелтуші тасымалдаушыға тарифтік басшылыққа сәйкес алым төлейді. Алынатын алымның мөлшері тасымалдау құжаттарында көрсетіледі.";

      266 және 267-тармақтар алынып тасталды;

      10-бөлімнің тақырыбы келесі редакцияда баяндалады:
      "10-бөлім. Тасымалдау және тасымалдау төлемі бойынша есеп";

      268-тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "268. Жүк тасымалы, жүкті алып жүретін жолсеріктердің жол жүруі, тиеу, түсіру, тасымалдаушының құралдарымен таразылау, сақтау үшін төлемдер мен басқа алымдарды төлеуші жөнелту станциясында қолма-қол ақшамен темір жол ұйымдардың негізгі қызметі бойынша әртүрлі алымдар, айыпақы және қосымша төлемдер қабылдауға арналған жүк есепті квитанциясы бойынша, орталықтандырып тасымалдау құжаттарын өңдеу жөніндегі технологиялық орталықтары (ТехПД) немесе электрондық төлемдер жүйесі арқылы төлейді.";

      келесі мазмұндағы 268-1,268-2,268-3, және 268-4-тармақтарымен толықтырылды:
      "268-1. Вагондар мен контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлемдер тасымалдаушының тарифтік басшылыққа (прейскурантпен) сүйене отырып, тасымалдаушыға жүкжөнелтуші, жүк қабылдаушылардан төленеді.
      Вагондар мен контейнерлердің осы уақытқа дейін тұрған уақытына тиеу уақыты мен жөндеу жұмыстарының уақыты қосылады;
      Жүк жөнелтушілер, жүк қабылдаушылардың кінәсынан магистральды, станциялы жолдарда вагондар мен контейнерлердің тоқтап қалу уақыты.
      268-2. Магистральды, станциялы жолдарда вагондар мен контейнерлердің тоқтап қалуы уақытының төлемін оператордың Тарифтік басшылығына сүйене отырып, жүкжөнелтуші, жүк қабылдаушылар тасымалдаушының барлық шығындарын өтейді.
      268-3. Егер тасымалдаушы жүк жөнелту кезінде, жүк жөнелтушілер, жүк қабылдаушылар жүгі өз уақытында тиелмеудің салдарынан тасымалдаушы кейбір қиыншылықтарға кезіксе, ол 24 сағаттан асқан жағдайда вагондар мен контейнерлерді пайдалану үшін төлемін көбейтуге құқылы, бірақ ол он реттік мөлшерден аспауы қажет.
      Вагондардың тоқтап қалу жағдайындағы вагондар мен контейнерлерді пайдаланғаны үшін төлем көлемі, станцияда төлемнің көбейтілгені туралы хабарландыру ілінген уақыттан бастап бір күннен ерте төленбейді.
      268-4. Жүк жөнелтушілер, жүк қабылдаушылардың және тасымалдау процесінің басқа да қатысушылары кінәсынан магистральды, станциялы жолдарда вагондар мен контейнерлердің тоқтап қалу уақыты, жолдың вагондармен орын алуы және оны босатуы уақыты есептеледі.";

      269-тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "269. Жүк тасымалдары үшін төленуге тиіс барлық төлемдер мен тасымалдарға байланысты қосымша алымдар нақты Ережелерге және Тарифтік басшылыққа (прейскурантпен) сүйене отырып, тасымалдаушы құжаттардың тексерілуі технологиялық орталықтар арқылы есептеледі, орталықтандырып төлеушілердің жеке шоттарынан (алдын ала жасалған төлемнің қолда бар сомасынан), ақшаны есептен алу жолымен жүргізіледі, егер өзгесі шартпен көзделмесе.
      Тасымалдаушы құжаттарды толтыру кезінде жөнелту станциясынан тасымалдаушының өкілі арқылы жүк жөнелтушіге жүкті қабылдау кезінде жеткізу төлемінің соммасы көрсетілген квитанция беріледі.";

      270-тармақ келесі редакцияда баяндалады:
      "270. Жүктік есеп квитанциясының формасы Қазақстан Республикасы Қаржы Министрлігі Салық комитеті арқылы белгіленеді.";

      272-тармақ келесі редакцияда баяндалады;
      "272. Жүктерді тасымалдау үшін түпкілікті есеп айырысуды жүк алушы жүктің тағайындалған станцияға келуі бойынша жүргізеді. Бұл ретте жүктерді жүк алушыға беруді ресімдегенге дейін тасымалдаушының станциядағы өкілі өндіріп алынған тасу ақысының дұрыстығын тексереді, жөнелту станциясында жол беріліп алынбай қалған сомаларды, сондай-ақ жолда және тағайындалған станциясында пайда болған барлық төлемдер мен алымдарды есептейді.
      Бұл жағдайларда артық алынған сомаларды төлеу кінә қою тәртібімен жүргізіледі.";

      273-тармақтың бірінші сөйлемі алынып тасталды;

      274 тармақта:
      "ТехПД арқылы" сөзі алынып тасталды;
      Келесі мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылды:
      "Қалдық жүктік ведомостағы тасымалдау төлемі алынбайды.";

      Келесі мазмұндағы 30, 31, 32, 33-бөлімдермен толықтырылды:

"30-тарау. Вагонды цистерналар мен шанаптық жартылай
вагондарда сұйық жүкті тасымалдау";

      774. Вагонды цистерналар (ары қарай-цистерналар) мен шанаптық жартылай вагондарда сұйық жүкті тасымалдау және мұнай бұйымдарын тасымалдау нақты Ережелердің 47 қосымшасында көрсетілген.
      Наливпен тасымалданатын жүктер жалпы талаптарды сақтап тасымалданатын қауіпсіз, және жалпы талаптардан өзге нақты Ережелермен белгіленген арнайы талаптармен тасымалданатын қауіпті жүктерге бөлінеді.
      Нақты Ережелердің 49 қосымшасында белгіленген қауіпті жүктер "**", нақты Ережелердің 19,28 бөлімдерінде белгіленген тәртіппен жүк жөнелтуші немесе жүк қабылдаушының жолсерігінің бақылауымен тасымалданады.
      775. 49 қосымшада көрсетілмеген жүк тасымалы жүк жөнелтушінің қолдаухатының негізінде тасымалдаушының шешімімен мүмкін емес. Көрсетілген қолдаухат белгіленген жүктер тасымалы мерзімінен бұрын алты айдан кем емес уақытта жіберіледі. Қолдаухатқа екі дана жүктің мінездемесі қосылып беріледі.
      Келісілген жүктерді көрсетуге техникалық немесе стандарттық қажеттіліктер, авариялық карточка қосымша ретінде қауіпті жүктердің тасымалы кезінде беріледі және дайындаушы заводтың негізінде қауіпті жүкті тасымалдау вагон-цистерналардың моделі мен типтері туралы мәліметтер беріп, олардың мұндай тасымалға және эксплуатациясына келісімді Қазақстан Республикасының өкілетті органы береді.
      Тасымалдауға жіберілетін жүктер сәйкес стандарттар мен техникалық жағдайларға сәйкес болуы қажет.
      776. жүктердің тасуына арналған арналған тек қана құйылумен қолданылады үшін бұларды техникалық түзу мамандандырылған цистерна мақсаттарының, бункерлілер -, инвентарьлар сияқты, дәл осылай және өзіне меншіктілер (жалданғандар) вагондар.
      Цистернаның, арналғандар жетілген жүктердің тасуларына арналған, нормативті құжаттардың талаптарына тиісті талапқа сай болу (стандарттар, техникалық шарттар, техникалық қанау ережелері) және талаптардың көлемінде байқауларға ұшыратылған болу, көрсетілушілердің еті тірі құрамға. Техникалықтарды өңдеуге шарттарда цистерна нақтылы үлгілері жүк аты немесе олардың тізімі көрсетіледі (жүктердің), тасуға арналған қайсылардың тап осы цистерна арналған.
      Трафареттерден бір мұнай тасуына арналған цистерналар және мұнай өнімдерін тиісті болу: " бензин - мұнай" (" СТ"), " бензин" ("")," мұнай" (" Т")," мазут" (" Т"), ал арнайы және мамандандырылған цистернаның - мұнай өнімі дәл атысы.
      777. Нефтебитумамен жабысқақ тасуға арналған және мұнай кокс тек қана қолданылуға бункерлілер - жасай алады. Қатты маркалардың нефтебитума оларға тасу рұқсат етілмейді.
      778. қолдану арналғандардың цистерналардың жарық мұнай өнімдерінің тасуына арналған мұнай құйылуының астына, мазутты, моторлы отынның және басқа қараңғы мұнай өнімдерінің, сонымен қатар майлардың рұқсат етілмейді.
      Восьмиосные цистерналар жүк көтерімділік 120 және 125 тонналардың сыйымдылықпен - 140 және 161 м ³ (үлгі калибрлеулер 61 және 71), трафарет бар болушы "бензин" және "жарықтар мұнай өнім", сонымен қатар четырехосные цистерналар жүк көтерімділік 68 тонналардың сыйымдылықпен - 85,6 м ³ (үлгі калибрлеулер 66) және жүк көтерімділік 60 тонналардың сыйымдылықпен - 72,7 м ³ (үлгі калибрлеулер 53), трафарет бар болушы "бензин", қолданылады тек қана үшін тасулар бензинді, керосинды, отынның дизельді және басқалардың жарықтардың мұнай өнім.
      779. Цистерналарда жүк тасуы рұқсат етілмейді, бункерлердің - оқиғаларда:
      егер олардың жоспарлы жөндеуіне дейін және|немесе техникалықты куәландырулар - және арматуралар кемірек бір айдың қалды;
      вагонның нақты нөмірінің, таңбалаушы тақтайшасының, әзірлеген зауыттың тақтайшасының болмауынан;
      сыртқы (егер ол вагон конструкциясында көзделген болса) баспалдақтардың, өтетін көпірлердің, жұмыс алаңшаларының және олардың қоршауының жоқтығы немесе жарамсыздығы;
      жартылай вагон бункерінің, цистерна қазанының ағуы, бітеу-алдын-алу және төгу-құю арматураларының істен шығуы, цистернаның бу жейдесінің, жартылай вагон бункерінің жарығы болуы;
      жүктеу және төгу қақпаларының қақпақтарында жарықшақ болуы;
      цистерна қалпағының жүктеу қақпасын бекітетін, алынатын болттардың қатар тұрған екеуі және одан да көбінің болмауы немесе іске жарамсыздығы, қақпаның қақпағын пломбалап тастау үшін құлақтарының болмауы;
      цистернаның жарамды алдын-алу-кіргізу клапанының болмауы;
      цистернаның жүктеу қақпасының қақпағында тығыздаушы қабаттың болмауы;
      қауіп белгілерінің, жазулардың, трафареттер мен ажыратушы түспен бояудың жоқтығы;
      цистерна қалпағының жүктеу қақпасын бекітетін, алынатын болттардың қатар тұрған екеуі және одан да көбінің болмауы немесе іске жарамсыздығы, қақпаның қақпағын темір жол көлігінде вагондар және контейнерлерді пломбалау ережесінде белгіленген БПҚ үлгісінде пломбалап тастау үшін құлақтарының болмауы.
      Қауіпті жүктерді жүктеуге берілетін босаға цистерналары жүк тиеуден бір тәулік ішінде ВУ-14 нысанының жеке кітабында тиісті белгі қойғызып, техникалық қызмет көрсетуге тапсырылады.
      Жүк жіберуші бір уақытта жүк тасымалдаушының өкіліне қауіпті жүкті тасымалдаушы цистернаның техникалық жай-күйі оған қоса қазанның, арматураның техникалық жарамдылығы туралы куәлік және нақты қауіпті жүктің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жан-жақты төгу құралын (осы Ережеге 50-қосымша) ұсынады. Куәлік нөмірі ВУ-14 нысанының жеке кітабында белгіленеді.
      Цистернаны коммерциялық қарау кезінде сондай-ақ, қазанның түс бояуының және оған иесі (жалға алушы) жазған арнаулы жазу және трафареттердің дұрыстығы тексеріледі.
      780. Қауіпті жүктерді тасымалдау кезінде жүк жіберуші цистерналарға қауіптілік белгілерін және осы Ережеге 49-қосымшаға сәйкес Біріккен Ұлттар Ұйымының (бұдан әрі - БҰҰ) нөмірін жазып қояды.
      Цистерналарға қауіптілік белгілері тараптарының өлшемі 250 мм-ден кем болмаған квадрат нысанында болуы тиіс. Белгі айналасында қабыршығынан 15 мм-де қара түстегі шек орналасуы тиіс. Белгінің жоғарғы бөлігінде (бұрышта) қауіптілік рәмізі, төменгі (қарама-қарсы бұрышта) - қауіп сыныбы, кіші сыныбының нөмірі жазылады. Қауіптілік рәмізі мен қауіп сыныбы, кіші сыныбының нөмірі арасында белгіде апат карточкасының нөмірі қойылатын ақ түсті тікбұрыш болуы тиіс. Қауіптілік белгісіндегі рәміздер мен сандар қара түсте болуы тиіс. Апат карточкасы нөмірінің биіктігі 65 см-ден, сыныбы, кіші сыныбының нөмірі - 50 мм-ден кем болмауы тиіс.
      Вагонда қауіптілік белгісінің астында биіктігі 25 мм-ден кем болмаған сандармен БҰҰ нөмірі көрсетілген, айналасы жалпақтығы 10 мм қара шекпен жиектелген өлшемдері 120-300 мм-ден кем болмаған қызғыш сары түсті тікбұрышты тақтайшадағы белгі орналасуы тиіс.
      Цистерналарда қауіптілік белгісі және БҰҰ нөмірі екі тараптан қазанның оң жақ төменгі бөлігінде түбі мен қамытының ортасында жайғасады.
      Қауіптілік белгісі және БҰҰ нөмірі цистерналардан қауіпті жүк төгіліп, реттелуге кететін цистерна тазаланып және қазаны жуылғаннан кейін алынады.
      Мұнай және мұнай өнімдері төгілгеннен кейін ГУ-27дс және ГУ-27дт нысандарындағы көшпелі жүкқұжаттармен реттелетін тапсырма бойынша жіберілетін жуылмаған босаға цистерналарды қайтару да осылай олардың ішінде тасымалданған қауіпті жүк тасымалы талабымен жүзеге асырылады. Қауіптілік белгісі және БҰҰ нөмірі жүктен босағаннан кейін мұндай цистерналардан алынбайды. Егер босағаннан кейін цистерналар жуылмайтын болса, онда жүк алушы оларды жол тасымалына ұсынғанда мұндай цистерналарда қауіптілік белгісі болуын қамтамасыз етуі тиіс, ал тасымал құжаттарында цистерна қауіпті жүктен (жүктің атауы көрсетілсін) босатылған, жуылмағандығын көрсетуге және Осы ережеде ондағы бұрын тасымалданған жүкке көзделген мөртабандар қоюға міндетті.
      Цистерналардың иелігінен тәуелсіз темір жол магистралды жүйесімен, оның ішінде басқа мемлекеттердің темір жол әкімшіліктерінен қауіптілік белгілерінсіз, жазуларсыз, трафареттерсіз және ажыратушы бояусыз қабылдап, жол алуына рұқсат етілмейді.
      781. Цистерналарға қауіптілік белгілерімен, жазулармен және әзірлеуші зауыттың тақтайшасымен қатар қызғыш сары тақтайшалар, егер бар болса апат карточкасының нөмірімен ақ тақтайшалар жабыстырылады.
      Цистернаның қазандары тиісті ажыратушы түспен боялған болуы тиіс.
      Егер осы ережеде өзгедей көрсетілмесе меншікті цистерналардың түбі және шеттері жасыл түспен боялып, қазанның бойына жалпақтығы 300 мм ақ жолақ сызылады.
      Меншікті және жалдамалы цистерналардың түптеріне: "(жазылған станция көрсетіледі) жедел қайтарылсын" деген трафарет, оның астына цистернаны жалға берушінің немесе иесінің атауы көрсетілген: "Жал..." немесе "Меншік..." деген трафареттер қыстырылады.
      Цистерналардың қазандарына Осы ережеде көзделген қажетті жазулар мен трафареттердің қыстырылуын, сондай-ақ боялуын, соның ішінде ажыратушы бояуды:
      меншікті және жалдамалы цистерналарды - цистерна иелері немесе жалға берушілер;
      түгендеу цистерналарын - тасымалдаушы жүзеге асырады.
      Цистернадағы қауіптілік белгілерін, қызғыш-сары және ақ тақтайшаларды жүк жіберуші қазанның оң жақ төменгі бөлігіне, цистернаның екі жағынан қазанның түбі мен қамытының арасына қыстырады. Цистернадағы өзі желімделетін пленканы пайдаланып орындалған қауіптілік белгілері, қызғыш-сары және ақ тақтайшалар вагон цистерна қазанының материалы және бояуымен, тасымалданатын жүкпен химиялық сәйкес, өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін материалдан жасалған болуы тиіс; -50-ден +50-градусқа дейінгі температура диапазонында атмосферадағы жауын-шашын және климаттық жағдайлар әсеріне төзімділік; көрсетілген маркілеуді алғаннан кейін желім құрамының қалдықтарымен қазанның бүлінбеуі. Қауіптілік белгілері мен тақтайшаларды қағаздан жасауға жол қойылмайды.
      Осы ережеде көзделген қазандардың ажыратушы бояуы, сондай-ақ барлық қажетті жазулар мен трафареттер цистерналарға майлы бояумен жазылады.
      782. Жүк жіберуші қауіпті жүгі бар цистерналарды жібергені туралы жүкті алушыны жазбаша түрде хабардар етеді. Хабарламада жүктің атауы, цистерналардың және жүкқұжаттардың нөмірлері, жүктелген күні көрсетіледі.
      783. Цистерналар мен бункерлік жартылай вагондарда тасымалданатын жүктің құйылуы арнаулы жабдықталған және қауіпсіздік талаптарына жауап беретін орындарда жүргізіледі.
      Жүк құйылатын және төгілетін орындардың қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін жүк жіберуші қамтамасыз етеді.
      Атмосфералық жауын-шашын (мысалы, жаңбыр және қар жаууы) кезінде мұнай битумдарын бункерлік жартылай вагондарға құю мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін майдан бункерге атмосфералық жауын-шашын түсуінің алдын алатын құрал-саймандармен жабықталған болуы тиіс.
      784. Цистерналар, бункерлік жартылай вагондардың құйылуын, төгілуін қамтамасыз ететін қызметші цистерналар, бункерлік жартылай вагондардың конструкциясын және жабдықтарын, сондай-ақ олардың жеке бөлшектерінің неге арналғанын білуге, құю және төгу жұмыстары жүргізіліп жатқан кезде теміржолдың қозғалыс құрамының сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.
      785. Мамандандырылған цистерналарды құюға жүк жіберуші, ал мүмкіндігі болса, жүк тасымалдаушы, олардың арасындағы келісімге сәйкес, жүк жіберушінің есебінен дайындайды.
      786. Мұнай өнімдерін жаппай құятын пункттерде жүктеуге беруден алдын жүк құюға берілген цистерналар мен бункерлік жартылай вагондарды коммерциялық қатынаста қарау және қабылдап алуды жүк жіберушінің өкілі мен жүк тасымалдаушы қабылдау-тапсыру пункттерінде немесе жуу-булау кәсіпорындарының бағыттарында бірігіп жүзеге асырады.
      Жүк жіберушінің цистерналар мен бункерлік жартылай вагондардың, оларды жүктеуге қабылдап алғаннан кейін тапқан коммерциялық қатынастағы жарамсыздығы жүк жіберушінің күшімен және оның есебінен жойылады.
      787. Ашық түстегі мұнай өнімдерін құю не цистернаның түбіне дейін жететін шлангаларды (трубаларды) қолданумен, немесе құюдың көбік және электрлік статистика пайда болуының алдын алатын, басқа тәсілдерін пайдаланып жүргізіледі.
      788. Жүк жіберілетін станцияның темір жол бағыттарында цистернадан жүктің тамуы пайда болған жағдайда жүк жіберуші жүктің, қоршаған табиғи ортаны сақтап қалуды қамтамасыз етуге, оның ішінде жүкті басқа цистерна немесе сыйымдылыққа ауыстырып құйып алу арқылы дереу шара қабылдайды.
      Жүк жіберілетін станцияның (бұдан әрі - станция) темір жол бағыттарында цистернадан жүктің тамуын жою тәртібі станцияның техникалық-өкімдік актісіне қосымшада көрсетілген болуы тиіс.
      789. Жан-жақты құю құралымен жабдықталған цистерналарға құйылатын жүктің температурасы 100 градустан аспауы тиіс.
      Бункерлік жартылай вагондарға құйылатын битумның температурасы 150 градустан аспауы тиіс.
      790. Цистернаның жүгінің құйылуы цистерна қазанында көрсетілген жүк көтеру шамасынан аспауы тиіс.
      Цистернаны толтыру деңгейін есептеу Осы ережеге 51-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.
      Бункерлік жартылай вагондарға құю кезінде бункерлерге, олардың жоғарғы қабаттарына дейін 250 мм жетпейтіндей етіп толтырылады.
      791. Жүк жіберуші құйылып болғаннан кейін:
      тығыздаушы қабаттың, қақпақтың диаметріне сәйкес құрылманың дұрыстығын;
      жүктеу қақпасының қақпағының, бункердің, төгу-құю арматурасының, бітеулердің герметик жабылуын;
      цистерна қалпағының бітеу-пломбалау құралдарымен вагон және контейнерлерді пломбалау тәртібіне сәйкес пломбалануын;
      жүк құю кезінде вагонның жүк құбырларының сыртқы бетінде, цистерна және бункерлік жартылай вагондардың рамаларында, жүру бөлшектерінде, тежеу жабдықтарында пайда болған ластануларды жоюды қамтамасыз етеді.
      Осы пунктте айтылған талаптар бұзылған жағдайда, тасымалдаушы жүк жіберушіден анықталған бұзушылықтарды жойғанша цистернаны, бункерлік жартылай вагондарды қабылдамауға құқығы бар.
      792. Алушылар жүкті құйып алуды ұйымдастыру бойынша шараларды уақытынан алдын қабылдауға, ал қажет болған жағдайда - оны жылытуға міндетті. Цистерна қазанында жол қойылмайтын вакуум пайда болуы мүмкін болғандықтан жоғарғы қақпаның қақпағы жабық кезде жүктің төгілуін төменгі төгу құралы арқылы жүргізуге тыйым салынады.
      793. Бункерлік жартылай вагондардан битумды түсіріп алу үшін алушыларда тиісті қабылдап алушы және астын бумен жылытушы құралдар болуы міндетті.
      794. Бункерлік жартылай вагондардан битумды түсіріп алу әр вагоннан біртіндеп ретпен жүргізіледі. Жартылай вагон аударылып кетпесі үшін екі және одан да көп жартылай вагон бункерлерінен бір уақытта жүк түсіруге тыйым салынады.
      795. Жүктерді цистерна және бункерлік жартылай вагондардан құйып алу қазан және бункердің ішкі бетінен жабысқақ өнімдерді толығымен алынуымен жүргізілуі тиіс. Мұнай өнімдері жоғарғы құйылымды цистерналардан 1 см-ден аспайтын қалдық қалғанда ғана (қалпақтың астының өлшемі бойынша) толық құйып алынған болып саналады. Жіберуші мен алушының арасындағы келісім бойынша меншікті (жалдамалы) цистерналардың ішкі бетін тазалау жүргізілмеуі мүмкін.
      Тасымалдаушы цистерналар және бункерлік жартылай вагондардың толық құйылып алынғанын тексеруі мүмкін. Құйып алғаннан кейін толық тасымал құжаттары бойынша жүк алушының пломбасын алуға жіберілген цистерналардың толықтығын тексеру жүргізілмейді.
      Құю станцияларында жүктің қалдығы бар, сондай-ақ қазандарының (бункерлердің) сыртқы беті тазаланбаған цистерналар және бункерлік жартылай вагондар табылса жалпы нысандағы акт жасалады және вагондар алушыға тазалау үшін қайтарылады.
      796. Тасымалданатын құйылмалар қатарынан кейбір жүктер қоймалжыңданып суып қалады немесе оларды құйып алудан алдын жылыту қажеттігін туғызатын көтеріңкі жабысқақтыққа ие болады.
      Цистернадағы жүкті жылытумен бір уақытта, әсіресе қыс мезгілінде, ашу кезінде бұзып алмау үшін сыртқы құю құралын қыздыру керек. Бу жейделі цистерналардан құйып алуды тездету үшін құю құралын қысқа уақыт жылытқаннан кейін ашып қояды (15-20 мин.), осы ретте жүк цистернадан қоймалжың түрде құйылуды бастайды.
      Цистерналар және бункерлік жартылай вагондардағы жүкті алаулармен, қыздырғыштармен, форсункалармен және басқа ашық от көздерімен, сондай-ақ битумды жылытпастан істікпен, киркамен шұқып түсіруге тыйым салынады.
      Бу жейделі цистерналарда келген жабысқақ немесе қоймалжың жүкті бумен жылытады. Бұл үшін құюдан алдын құю құралының корпусындағы шығу (жоғарғы) патрубкасына бу сымынан шланга қосады. Бір уақытта цистернаның қаптал түптерінің жанында орналасқан патрубкаларға конденсат шығару үшін шланг кигізеді. Басымдығы 0,3-0,4 МПа болған бу құю құралының бу жейдесіне, бірінші соңындағы патрубкалардан конденсат үшін аз көлемдегі бу, ал кейін тек конденсат шығатындай етіп ақырындап беріледі.
      Бу жіберу және жүкті құйып алу үдерісінде құю құралының конденсат шығаруға арналған төменгі патрубкасы жабық болуы тиіс. Бу берілгеннен кейін құю құралы және цистернаның асты жылытылған соң 15-20 минуттан кейін құю клапандары ашылады. Клапанды ашумен қиындықтар туындаған жағдайда, оған себеп ерітіп алуға тиісті мұз тығыны (суланған мұнай немесе мұнай өнімдерін тасымалдау кезінде алынатын) болғандықтан, жылыту уақытын біраз ұлғайту қажет.
      797. Цистерна және бункерлік жартылай вагондардағы жүкті құйып алғаннан (түсіріп алғаннан) кейін жүк алушы:
      бункерлік жартылай вагонды жүк қалдығынан, ластықтан, мұздан, шаламнан тазартуды;
      цистерна және бункерлік жартылай вагонның қазанының, рамаларының, жүру бөлшектерінің, тежеу жабдықтарының сыртқы бетін тазартуды және қазандағы белгілер, жазулар және трафареттерді айқын көрініп, қалпына келтіруді;
      барлық ілгіш-ілдіргіштерді қалыпты жағдайда қондыру және қажет болса қысқа істікшені қолданып құлып бұрандарын толығымен бұрап қоюды;
      рама жазықтығына қатысты қандай болса, жартылай вагонның бункерлері бір-біріне сондай етіп, қисайтпастан дұрыс қоюды және бекітуді;
      егер цистерна қауіпті жүк тасымалынан кейін тазаланған және жуылған және реттеуге жол алған болса қауіптілік белгілерін алып тастауды;
      төгу-құю бөлшектерін, бітеу-алдын-ала сақтану арматурасын, цистернаның басқа жабдықтарын да көліктік жағдайда қондыру, клапанның және құю құралының бітеушісінің толық жабылуын;
      орнына қондырылған тығыздау қабатының болуын, цистерна қақпасының қақпағының қатып жабылуын;
      босаған цистернасының, егер ол осы ережеге сәйкес толық тасымал құжаттары бойынша қайтарылуы тиіс болса, бітеу-пломбалау құрылғысымен пломбалануын.
      Осы пунктте айтылған талаптар бұзылған жағдайда, тасымалдаушы жүк алушыдан анықталған бұзушылықтарды жойғанша цистернаны, бункерлік жартылай вагондарды қабылдамауға құқығы бар.
      798. Жүктің сәйкес емес цистернада, құю құралы жарамсыз цистернада немесе астынан қыздыратын құрылғылары жарамсыз бункерлік жартылай вагонда келгені туралы құйып алу станциясы алушының қатысуымен жалпы нысандағы акт жасайды.
      799. Жүкті тасымалға ұсыну кезінде жүк жіберуші әрбір цистернаға, бункерлік жартылай вагонға немесе осындай вагондар тобына Осы ережеде белгіленген тасымалдау құжаттарын ресімдеу тәртібіне сәйкес толтырылған жүкқұжат ұсынады.
      800. Жүк жіберуші жүкқұжаттың "жүктің атауы" бағанында Алфавиттік көрсетпеге (49-қосымша) сәйкес жүктің толық атауын көрсетеді.
      Егер алфавиттік көрсеткіште жүктің атауы болмаса, онда оның аты және рұқсат беруші нұсқаманың нөмірі көрсетіледі.
      Егер алфавиттік көрсеткіште жүктің тиісті апат карточкасының нөмірі болмаса, онда жүк жіберушінің жіберілген жүкке жасаған апат карточкасын жүк жіберуші жүкқұжатқа қоса береді. Бұл жағдайда жүк жіберуші жүкқұжаттың "жүктің атауы" бағанында "А.К. қоса берілген" деген белгі жасайды.
      801. Жүктер тасымалға жіберуге болатындай ингибирленіп, флегматизацияланып немесе алфавиттік көрсетпеде тиісті жазуы бар, негізгі заттың белгілі бір концентрациясымен ұсынылған жағдайда жүк жіберуші жүкқұжатта жүктің атауынан кейін оның жай-күйін көрсетеді, мысалы: "Су араласпасы 20-дан 60%-ға дейін пероксид сутегі", "Ингибирленген бутадион".
      802. Жүкқұжаттың жоғарғы жағында жүк жіберуші осы жүк үшін "Тасымал құжаттарындағы мөртабандар" бағанында (49-қосымша) көзделген қызыл түсті мөртабан басады. Жүк жіберушінің жүкқұжатта көрсеткен мөртабандары негізінде жіберу станциясында тасымалдаушының өкілі вагон парағына да осыған ұқсас мөртабандарды басады.
      803. Қауіпті жүкті меншікті немесе жалдамалы цистерналарда тасымалдауға тасымал құжаттарын ресімдеу кезінде жүк жіберуші жүкқұжаттың сыртқы бетіндегі бағанда "Вагон (қазан) және арматура жарамды және белгіленген талаптарға сай" деген белгі жасайды.
      Цистерналарға және бункерлік жартылай вагондарға құйылма жүктердің жүктелуіне жауапты жүк жіберушілер жүкқұжаттың сыртқы бетіндегі бағанда "Жүк тасымалдау ережесінің 30-Тарауына сәйкес жүктелді" деген, қолдарын қойып куәландырған белгі жасайды.
      804. Мұнай өнімдерін вагондар топтарымен және бағыттарымен бір жүкқұжат бойынша тасымалдау кезінде сапа төлқұжаты (сәйкестік сертификаты) цистерналардың ажыратылуы (мысалы: жарамсыздығына байланысты себелеу кезінде) жағдайларында пайдаланылатын етіп, ең кемінде 5 дана қылып қосылады.
      805. Толық тасымал құжаттары бойынша босаған меншікті немесе жалдамалы цистерналар және бункерлік жартылай вагондар тасымалданады.
      Бұл ретте жүкқұжаттың "Жүк атауы" бағанында босаған цистернаның (оны тазартқаннан кейін) жүк жіберушісі: "Тасымалдан босаған (жүк атауы толық көрсетіледі), _____ станциядан N___ жүкқұжат бойынша келген (жүкқұжат нөмірі, станция атауы көрсетіледі), толық төгілген, тазаланған, жуылған және нейтралданған" деп көрсетеді.
      Бұл ретте жүк жіберуші жүкқұжатта ондағы жүкке тиісті, қауіптілік туралы мөртабан басады және апат карточкасының нөмірін қояды.
      806. Ауыспалы жүкқұжаттар бойынша мұнай және мұнай өнімдерін құятын бағыттарға реттеуші тапсырма бойынша жол алған босаған цистерналар, бункерлік жартылай вагондар тасымалданады.
      Ашық түстегі мұнай өнімдері құйылып алынып, босаған цистерналар ГУ-27 дс нысандағы ауыспалы жүкқұжат бойынша, ал күңгірт түстегі мұнай өнімдері құйылып алынып, босаған цистерналар мен бункерлік жартылай вагондар тасымалы - ГУ-27 дт нысандағы ауыспалы жүкқұжаттар бойынша жүзеге асырылады.
      807. Жүк алушы ауыспалы жүкқұжатпен бір уақытта ауыспалы жүкқұжаттың жіберу станциясында қалатын бөлігін де толтырады.
      Жүк алушыдан ауыспалы жүкқұжатты алып, станция оның толтырылуының дұрыстығын, толық құйылып алынғандығын және цистернаның тазартылғанын растайтын бағанда алушының қолы мен мөрі (мөртабан) барлығын тексереді.
      Босаған цистерна және бункерлік жартылай вагондарды қарау нәтижелері бар ауыспалы жүкқұжаттың сыртқы беті жаңа жүк жүктеу станциясында толтырылады.
      Жуу-булау пункттерінде жүктің төгілмеген қалдықтары жол қойылатын нормалардан асатын цистерналар және бункерлік жартылай вагондар анықталған жағдайда, құю немесе жуу-булау пунктінде табылған цистернаның (бункерлік жартылай вагонның) толық төгілмегені туралы ГУ-7а нысаны бойынша Акт жасалады. Жасалғаны туралы тиісті белгісі ауыспалы жүкқұжатта бар бұл акт, онымен бірге тасымалдаушыға тергеу және кінәлілерді жауапкершілікке тарту үшін жолданады, сондай-ақ жүк алушыдан тазарту және цистерналардың (бункерлік жартылай вагондардың) тазарту астында тұруымен байланысты шығындар үшін төлем өндіріп алуға негіз болып табылады.
      808. Қысымдалған, сұйытылған 2 сынып газдарының тасымалы арнаулы, қысым астындағы жүктерге есептелген меншікті цистерналарда жүзеге асырылады.
      Терең суыту әдісімен сұйылдырылатын газдар (мысалы азот, кислород) нормалы атмосфералық қысыммен тасымалданады.
      Цистернадан шығатын газды (газ шығару) алып кетуге арналған цистерна құрылғысы әр уақыт ашық болуы және тасымал уақытында шығатын газдың кедергісіз жойылып кетуін қамтамасыз етуі тиіс.
      Мұндай жүк тасымалы үшін ұсынылатын цистернаның сыртқы беті ашық-күлгін түске боялуы тиіс. Аммиак үшін сары, хлор үшін қорғаныс, сернисті ангидрид үшін қара, бутан, бутилен, пропан және басқа жанғыш газдар үшін қызыл түсті, жалпақтығы 300 мм ажыратушы жолақ цистернаның қазанына ұзын-бойына екі жағынан да орта бел сызығымен жүргізіледі.
      Цистернаның қазанына жүк жіберуші Осы ережеге 49-қосымшаға сәйкес қауіптілік белгілерін жабыстырады.
      Газ шығаратыны бар цистерналарда: "Газ шығарушы жабылмасын" деген жазу болуы тиіс.
      Мұндай жүк тасымалына арналмаған цистерналарға құюға жол қойылмайды.
      Цистерналардың сұйытылған газбен толтырылуы Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы құзырлы органдарымен белгіленген нормаларға сәйкес жүзеге асырылады. Қазанның белгіленген нормадан жоғары толтырылуына тыйым салынады.
      Тасымалдау жағдайында вентилдердің жай-күйін бақылауды цистерна пайдаланушы қамтамасыз етеді.
      Жіберілуден алдын цистерналардың қазандарынан трубкалы манометр мен үш жүрісті кран алынған болуы тиіс. Бұл құралдар орналасқан, құлыптанатын арматуралы кебежелермен жабдықталған цистерналардан манометр және басқа бақылау-өлшеу құралдары алынбайды.
      Арматуралы кебеженің есігі кілтпен жабылған және жүк жіберушінің пломбасымен пломбаланған болуы тиіс.
      Арматуралы тамбурдың сыртқы есіктерін жүк жіберуші бекіту-пломбалау құрылғысымен пломбалайды.
      Жүк жіберуші 2-сынып жүктерін жолсеріктерге арналған тамбурмен жабдықталған цистерналарға құю және мұндай цистерналарды бірге алып баратын кісісіз жіберу кезінде тамбурдың терезе әйнектерін фанерамен немесе басқа материалмен қорғайды, тамбурды кілтке жабады, тамбур есіктерін өз пломбасымен пломбалайды.
      Жүк алушы цистернадан толығымен құйып алады. Құйып алынғаннан кейін цистернадағы қысым 0,04-тен 0,07 МПа-ға дейін болуы тиіс.
      Босаған цистернаны жіберетін жүк жіберуші жүкқұжаттың "Жүк атауы" бағанында: "Цистерна (жүктің толық атауы көрсетіледі) босаған, құйып алынған. Қазандағы қысым ______МПа" деп көрсетеді.
      Жүк жіберуші жүкқұжаттың жоғарғы бөлігінде және тасымалдаушы вагон парағында Осы ережеде жүгі бар цистерналар үшін көзделген мөртабандар басылуын қамтамасыз етеді.
      809. 3-сыныптағы тез жанатын сұйықтық тасымалына арналған цистерналардың қазандары диметилдихлорсилан, метилтрихлорсилан үшін ашық-күлгін, акролейн және ингибирленген акролейн, метанол үшін сары, көміртек серасы үшін күлгін түске боялуы тиіс.
      Қазанның екі жағынан да цилиндрлік бөлігінің бойындағы осьтік сызықпен 500 мм жалпақтықта жолақтар сызылады.
      Қазанның оң бөлігінде оның екі жағынан да қамыттан 50 мм қашықтықта қара сызықта ақ түспен боялған тікбұрыштар құратын "үзінділер" қалдырылады. Осы тікбұрыштар көлемінде жүктің атауы орналастырылады (әріптер биіктігі 150 мм).
      Осыған ұқсас жазулары бар осындай тікбұрыштар кесесіндегі осьтің астынан екі түптің де орта бөлігінде жабыстырылады.
      Жүк жіберуші босаған цистернаны тасымалға ұсыну кезінде жүкқұжаттың "Жүктің атауы" бағанында "Цистерна толығымен құйылып алынған, жуылған, азотпен толтырылған және герметик жабылған. Қазандағы қысым ______МПа" деп көрсетеді.
      Осы ережеге 49-қосымшада көрсетілген, "*" белгісімен белгіленген 3,1-сыныпына жататын, 35 градус және одан да төмен қайнау температурасымен тез жанатын сұйықтықтар қысымды жүкке арналып есептелген және көлеңкелі қорғанышы бар мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады. Құю-төгу құрылғысы және алдын-ала сақтандыру клапандары қақпаның қақпағында монтаждалып жасалған және бекіту-пломбалау құрылғысын пломбалауға арналған алдын-ала сақтандыру қалпағымен жабылған болулары тиіс.
      Көміртек серасы жоғарғы құю құралы бар меншікті цистерналарда тасымалданады.
      Көміртек серасының тасымалы инерттік газдың (азоттың) артық қысымы 0,1-ден 0,3 кгс/см ² астында жүзеге асырылады.
      Артық қысымның көптігін жүк жіберуші жүкқұжатта жүк атауының астында көрсетеді.
      Метанол төменгі құю құралынсыз, қақпаның қақпағының үстінде алдын-ала сақтандыру кожухтарымен жабдықталған мамандандырылған меншікті немесе жалдамалы цистерналарда тасымалданады.
      Метанолдың басқа цистерналарда тасымалдануы, сондай-ақ метанолға арналған цистерналардың мақсатсыз пайдаланылуына жол қойылмайды.
      Метанолдың тасымалы да солай инерттік газдың (азоттың) артық қысымы 0,1-ден 0,3 кгс/см ² астында жүзеге асырылады. Бұл жағдайда цистерналар манометр мен бекіту арматурасымен жабдықталады.
      Қалай метанолмен толтырылған, солай босаған жағдайдағы цистерналар тасымалы жүк жіберушінің (жүк алушының) жолсеріктерінің бірге алып жүруімен қамтамасыз етіледі.
      Метанолды құю аяқталғаннан кейін жүк жіберуші Осы ереженің 808 тармағында белгіленген талаптарды орындайды және қосымша аттандыру таңбасы бар белгі іледі.
      Метанол жүктелген цистерналарды қабылдау кезінде тасымалдаушы өкілі жүк жіберушінің Осы ереженің 791-тармағында айтылған талаптардың сақталуын тексереді. Алып жүруге жауапты тұлға цистерна қалпағының алдын-ала сақтандыру кожухтарында бекіту-пломбалау құрылғысының барлығын және жарамдылығын тексереді.
      Құрамында метанолмен цистерналар болатын пойызды құру кезінде тасымалдаушының өкілі натурлық парақта сол цистерналардың нөмірлеріне қарсы "Метанол" белгісінің болуын тексереді.
      Метанолмен цистерна тағайындау станциясына түскенде жүк алушы:
      тасымалдаушыдан цистернаны қабылдаған кезден бастап оның күзетін;
      цистернадан жүкті құйып алуын, метанолдың иісі толық кеткенше цистернаны сумен тазартуын, судан толық кептіруін және цистернаны азотпен үрлеуін қамтамасыз етеді.
      Осы жұмыстар өткізілгеннен кейін цистерна тағайындау станциясында тасымалдаушының өкілімен тексеріледі. Станцияда электр-аккумуляторлық немесе өрт қауіпсіз шамдар жоқ болғанда цистерналардан ағызып алудың толықтығын тексеру тек тәуліктің жарық мезгілінде өткізіледі.
      Тексеруден кейін бос цистернаның жүк жіберушісі қақпақты тығыз жабады, сақтандыратын қаптаманы жабады және оны бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбылайды.
      Бекіту-пломбылау құрылғысымен бірге цистернаның жүк жіберушісімен таңба ілінеді, таңбаға "Бос - метанол" жазбасы жазылады, сонымен қатар жүк алушының атауы, жөнелту станциясы және бос цистернаның тағайындау станциясы көрсетіледі.
      Қабат астында тасымалданған метанол азотын цистернадан босатқаннан кейін, цистерна осы цистерналарды пайдаланудың нормативтік құжатнамасымен қарастырылған азотпен толтырылады, ол туралы жүк жіберуші арнайы жүк қағазға белгі қояды.
      "Метанол" трафаретімен құжаттарсыз цистерна (тиелгені де, босы да) табылған жағдайда тасымалдаушы коммерциялық акт жасайды, бекіту-пломбылау құрылғысымен бірге болатын белгідегі жазбаларға сәйкес тасымалдау құжаттарын рәсімдейді және цистернаны жол серіктің алып жүруімен тіркелу трафаретіне сәйкес станцияға жолдайды.
      Құжатсыз цистерналардың кешігу уақыты тасымалдаушының өкілімен жалпы үлгідегі актімен рәсімделеді, оның көшірмесі тасымал құжаттарға қыстырылады.
      810. 4-сыныпқа жататын тез тұтанатын қатты заттар, өздігінен жанатын заттар және суымен әрекет еткенде тұтанатын газдар бөліп шығаратын заттар үш ішкі сыныпқа бөлінеді: 4.1 - тез тұтанатын қатты заттар, 4.2 - өздігінен жанатын заттар, 4.3 - суымен әрекет еткенде тұтанатын газдар бөліп шығаратын заттар, мұндай жүктер қасиеттеріне байланысты жоғарғы ағызу немесе төменгі ағызу аспабымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады. Цистерналар жанбайтын материалдардан жылу оқшаулағышпен және қыздыруға арналған құрылғысымен жабдықталуы тиіс.
      4.1-ішкі сыныпқа жататын тез тұтанатын қатты заттар (мәселен, капролактам, нафталин, сұйық күкірт) балқытылған күйінде тасымалданады. Цистернаның қазаны жарық-сұр түске боялуы және осы ереженің 808-тармағында көрсетілген қызыл түсті жолағы болуы тиіс.
      Цистернаның түбі және рамасы осы ереженің 781-тармағына сәйкес боялады.
      4.2-ішкі сыныпқа жататын өздігінен жанатын заттар (мәселен, сары фосфор) су (кальций хлорид ерітіндісінің) қабаты астында төменгі ағызу аспабы жоқ, қыздыруға арналған құрылғысымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады.
      Цистернаның қазаны сары түске боялуы тиіс, қазанда: "Сары фосфор" деген жазу жазылады.
      Қазанды бойлай оның екі жағы ені 500 мм. қызыл жолақпен боялады. Цистернаның түбі және рама осы ереженің 781-тармағына сәйкес боялады.
      Цистернаға сары фосфор құйылғаннан кейін жүк жіберуші оған су құяды, ал жол жүру маршруты бойындағы аудандарда сыртқы ауаның температурасы 0 ⁰ төмен болғанда қабат биіктігі 30 см. болатын кальций хлоридінің қатпайтын ерітіндісін құяды. Сары фосфор ауа температурасы 40 ⁰ жоғары аудандарға жөнелтілгенде су қабатының биіктігі 60 см. құрау тиіс. Сары фосфордың құйылу биіктігі осы ереженің 790-тармағына сәйкес анықталады.
      Толтыру аяқталысымен цистернаны жүк жіберушінің өкілі қарап тексереді, одан кейін құю штуцері фланецпен басып тасталынады, қалпаққа сақтандыратын қаптама киіледі, ол бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбыланады.
      Сары фосфор цистернадан жүк алушымен толық құйылып алынады.
      Құйылып алынғаннан және тасымалға ұсынылғаннан кейін бос цистерналар:
      азотпен толтырылады, немесе
      олардың сыйымдылығының 96 %-нан кем емес және 98%-нан көп емес сумен толтырылады; 1 қазан мен 31 наурыз аралығы кезеңінде тасымалданғанда суда оның қатуын алдын алу үшін антифриздің жеткілікті мөлшері болуы тиіс; антифриз коррозиялық белсенділігінен және фосформен реакцияға түсу қабілетінен айрылған болуы тиіс.
      сары фосфордан босатылған цистернаның жүк жіберушісі жүкқұжаттың "Жүктің атауы" бағанында:
      "Сары фосфордан босатылған цистерна, толық құйылып алынған, сары фосфордың қалдықтарынан және кірден (шламнан) тазартылған және биіктігі __ см. сумен (кальций хлоридінің ерітіндісімен) құйылған. Цистернаны тасымалдау сары фосфорды тасымалдау шарттарында жүзеге асырылады.
      811. 5-сыныпқа жататын тотығатын заттар және органикалық пероксидтер екі ішкі сыныптарға бөлінеді: 5.1-сыныпқа жататын тотығатын заттар және 5.2-сыныпқа жататын органикалық пероксидтер, және жүк жіберушілердің, жүк алушылардың мамандандырылған цистерналарында тасымалданады. Цистерналарда, олардың ішінде артық қысымның пайда болуын, сұйықтықтың ағып кетуін алдын алатын, сонымен қатар цистернаның ішіне бөтен заттардың түсу мүмкіндігін болдырмайтын цистернаның үстісінде орналасқан сырмалар болуы тиіс.
      5.1-ішкі сыныпқа жататын сутегінің пероксиді, концентрациясы 60 %-дан жоғары су ерітіндісі, тұрақтандырылған, артық қысымға есептелген мамандандырылған меншікті алюминий цистерналарда жүк жіберуші (жүк алушының) жол серігінің алып жүруімен тасымалданады.
      Жүкті тасымалдау:
      сутегінің пероксиді құйылған әр үш цистернаға кемінде су құйылған бір цистерна есебімен жылу оқшаулағышпен жабдықталған цистернадан;
      ілесіп жүру бригадасы, сонымен қатар техникалық жабдықтар мен мүлік орналасып бір жабық вагоннан;
      сутегінің пероксиді тиелген цистернадан және қысым астында жүктерді тасымалдауға есептелген ұқсас бос цистернадан тұратын арнайы технологиялық секция (вагондардың топтары) құрамында жүзеге асырылады.
      Бұл ретте сумен толтырылғандар цистерналар және бос цистерна сутегінің пероксиді тиелген цистернаны ілесіп жүру вагонынан тасалау үшін қолданылады.
      Көрсетілген технологиялық секциялар жүк жіберушімен қалыптастырылады.
      Секция құрамына оған жатқызылмаған вагондарды қосуға жол берілмейді.
      Тасымалдау құжаттарында "Секция. Ағытуға болмайды" мөрқалыбы қойылуы тиіс.
      812. 6-сыныпқа жататын улы және жұқпалы заттар екі ішкі сыныпқа бөлінеді: 6.1 - улы заттар, 6.2 - жұқпалы заттар.
      6-сыныпқа жататын улы және жұқпалы заттарды тасымалдағанда цистерна қазанының түбі және рама осы ереженің 781-тармағына сәйкес боялады.
      6.1 ішкі сыныбына жататын улы заттар олардың қасиеттеріне байланысты жоғарғы ағызу аспабымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда тасымалданады.
      Құюдан кейін жүк жіберуші осы Ережеде көрсетілген талаптарды орындауы тиіс.
      Түсіру барысында жүк алушы цистернадан жүкті толық қалдықсыз ағызып алады, оны жуып, содан соң одан жуу сұйықтығын тазартады, және осы цистернаны пайдаланудың нормативтік құжатнамасымен қарастырылған қысым астында азотпен цистернаны толтырылады, және цистерна қалпағын бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбылайды.
      Ағызып алудың толықтығы, тазартудың мұқияттылығы, цистернаны азотпен толтырылуы және барлық вентильдердің саңылаусыз жабылуы жүк алушымен бос цистернаны қайтару жүк қағазында "Жүктің атауы" бағанында келесі мазмұндағы жазумен расталады: "Цистерна толық ағызып алынған, жуылған, қазанда қысым ____ МПа және саңылаусыз жабылған".
      Параантрацен тек жүк жіберуші (жүк алушы) өкілінің ілесіп жүруімен тасымалданады. Цистернаның қазаны сары түске боялған болуы тиіс.
      Қазанды бойлай оның екі жағы ені 500 мм. көк жолақпен боялады. Цистернаның түбі және рамасы осы тараудың талаптарына сәйкес боялады.
      813. 8-сыныпқа жататын улы және коррозиялық заттарды тасымалдау, олардың қасиеттеріне байланысты ішкі қорғау қабаты бар мамандандырылған меншікті цистерналарда жүзеге асырылады.
      Қышқылдарды тасымалдауға арналған цистерналарда келесі айырмалық бояулар және трафареттерді болуы тиіс:
      қазанды бойлай оның ені 500 мм. сары жолақпен боялады, ал қазанның шеткі түптерінде - сондай түсте 1х1м. мөлшеріндегі төртбұрыш;
      екі жағындығы сары жолақтардың ортаңғы бөліктерінің ажырамасында төртбұрыштар ішінде және қазанның түптерінде қара бояумен қышқыл атаулары көрсетілген трафареттер (әріптердің биіктігі 150 мм) салынады (мысалы, "Қауіпті/Күкірт қышқылы", "Қауіпті/Меланж", "Қауіпті/Олеум", "Қауіпті/Тұз қышқылы").
      Сонымен қатар, қышқыл цистерналарының шеткі түптерінде цистернаның тіркелуі туралы трафареті салынады: "___________ ст. жедел қайтару (тіркелу станциясы және жолы көрсетіледі)".
      Қышқылдардың концентрациясы мен құрамы техникалық құжатнамалардың талаптарына сай болуы тиіс.
      Күкірт қышқылы және оған жатқызылған аккумуляторлық, мұнаралық немесе гловерлық, моногидрат және купорос майы, тек қана арнайы күкіртқышқылдық цистерналарда тасымалданады.
      Олеумды (күкіртті түтіндеуші қышқыл) тек жүк жіберушіге тиесілі арнайы олеумдық жылытылатын цистерналар-термостарда тасымалдауға жол беріледі.
      Меланж (азоттық қышқылының күкірт қышқылымен қоспасы) тек арнайы меланжтық цистерналарда тасымалданады, және тасымалдаушының рұқсатымен - күкірт қышқылдық цистерналарында.
      Тұз қышқылын тек арнайы лайықталған, ішінен гуммированных жүк жіберушіге тиесілі цистерналарда тасымалдауға жол беріледі.
      Ингибированная тұзды және хлорсульфоновая қышқылдар арнайы бөлінген жүк жіберушіге тиесілі күкірт қышқылдық цистерналарында тасымалданады.
      Зауыт-жіберуші Ингибированная тұзды қышқылын тасымалдау үшін бөлінген цистерналарды ішінен химиялық тұрақты үш қабат эмальмен, содан соң химиялық тұрақты екі қабат лакпен бояу тиіс.
      Азот, сірке және фосфор қышқылдары тек жүк жіберушінің немесе жүк алушының арнайы цистерналарында тасымалданады.
      Мүккәмал паркінің цистерналарын қышқылдарды тасымалдау үшін пайдалануға жол берілмейді.
      Жүк жіберуші қышқылды өз бетімен осы жүкті тасымалдауға бөлінбеген қалыпты цистерналарға құйған жағдайда, сонымен қатар қышқылды тиісті емес қышқылды цистерналарға құйған жағдайда (мысалы, тұз қышқылын күкірт қышқылдық цистернаға құйғанда) жөнелту станциясы цистерналарды ағызып алу, тазарту және бейтараптандыру үшін жүк жіберушіге дереу қайтаруы тиіс.
      Қышқыл құйылуының алдында цистерна жүк жіберушімен коммерциялық тұрғыдан мұқият қаралып тексерілуі тиіс. Бұл ретте қазанның ішкі бетінің тазалығына және қақпақ жапқышының тығыз жабылуының қамтамасыз етілуіне ерекше назар аударылуы тиіс.
      Қарау барысында цистернаның қақпақ жапқышы тек қарау уақытында ғана ашылады, ал қарау аяқталғаннан кейін оның астына қышқыл әсеріне тұрақты аралық төсемі орналастырылып жабылады және толық герметикалық бекітіледі. Мұндай жан-күйде цистерна, егер тазарту талап етілмесе, құйылу уақытына дейін қалады. Цистерналарды селдір жабылған қақпақ жапқышпен қалдыруға жол берілмейді.
      Егер цистерна қоқыстан (шламнан) тазалау немесе құюдың алдында жуу талап етілсе, бұл операциялар жүк жіберушінің күшімен және өз есепбінен орындалуы тиіс.
      Меланжты даярлау, сонымен қатар тұзды қышқылын тежерту жүк жіберушімен құйғанға дейін кәсіпорын иелігіндегі арнайы лайықталған сыйымдылықтарда жүргізіледі. Бұл операцияларды құю процесінде тікелей цистерналарда жүргізуге жол берілмейді. Цистернаға құю кезінде меланжтың температурасы +30 ⁰ C жоғары емес, ал жазғы уақытқа +40 ⁰ C жоғары емес болуы тиіс.
      Қышқылды құйғаннан (ағызғаннан) кейін жүк жіберушімен (жүк алушымен) қышқыл әсеріне тұрақты аралық төсемімен цистернаның қақпақ жапқышы жабылады, оның барашкалары мұқият оралып және бекіту-пломбылау құрылғысымен пломбыланады, цистерна қазанының сыртқы беттене аққан қышқыл бейтараптандырылады.
      Қышқыл қалдықтары жойыла отырып толық қотарып төгілуі тиіс. Сонымен қатар жүк алушы қазанның сыртына аққан жерлерді сүртуі тиіс. Қышқылды төккеннен кейін жүк алушы қышқыл әсеріне тұрақты аралық төсемімен қақпақ жапқышы тығыз жабады, барашкаларды орайды және цистернаны пломбылайды.
      814. Тиелген цистернада ақау табылып, оның салдарынан цистернаның тағайындау бойынша одан әрі жүруі мүмкін болмаған жағжайда, мұндай цистерна станцияның арнайы бөлінген жолында қалдырылады.
      Жолсерігі болған жағдайда цистерна оның күзеті астында болуы тиісті. Егер цистерналардың тобы бір жолсерігінің ілесуімен ғана тасымалданса, онда пойыздан барлық топ ағытылады.
      815. Ақаулы цистернаның кешігуі туралы тасымалдаушының өкілі, ал жолсерігі болған жағдайда, соңғысы телеграфпен (факске) жүк жіберушіні хабардар етеді және қажеттігіне қарай мамандарды іссапарға жіберуі және/немесе жүкті қайта қоюға алуға арналған құрылғылары бар цистернаны жіберуді талап етеді.
      Меншігіндегі немесе жалданған цистернаны ағыту туралы хабарландыру алғанда жүк жіберуші (жүк алушы) цистернаны ағытқан жерге мобильді бөлімшені немесе өз өкілін жолдайды.
      816. Жол жүріп келе жатқанда қауіпті жүгі бар цистернада ақау табылған жағдайда қауіпті жүкті қайта айдау, цистернаны тазарту және тазартуға пайдаланған суды жою тасымалдаушы өкілінің қатысуы жүргізіледі.
      Қауіпті жүкті қайта айдау уақытында жүк қалдықтарын жою аяқталғанға дейін цистерна күзет астында болуы тиіс.
      817. Жүктің ағысы пайда болған немесе басқа апаттық жағдай орын алған жағдайда осы жүкке апаттық карточкадағы нұсқауларға сәйкес қажетті шаралар қабылданады.
      Цистернаның ақауы туралы жолсерігінің қатысуымен цистернаның техникалық жан-күйі көрсетіле отырып жалпы нысанды акт толтырылады, онда: ақау түрі, оның пайда болу себептері, ақауларды жою жөнінде қабылданған шаралар, сонымен қатар цистернаның одан әрі жүру мүмкіншілігі туралы, ал ол мүмкін болғанда - тасымалдаушы өкілімен. Жалпы нысанды актінің көшірмесі тасымал құжаттарына қосылады.
      818. Тиелген, сонымен қатар бос газдан тазартылмаған цистерналарды жөндеу ерекше сақтықпен жүргізіледі, бұл ретте:
      цистерна қазанын жөндеуге;
      қазан бойынша соққылар жасауға;
      жарылыс қаупі бар аспаптарды пайдалануға және ашық отпен цистерналар жақын маңында болуға;
      дәнекерлеу құрылғысы қолданылатын кез келген жұмыстарын жүргізуге жол берілмейді.
      Отты, дәнекерлеуді және соққыларды пайдалана отырып арбашықтарды жөндеу қажеттігі туындаған жағдайда, олар цистерна астынан домалануы және қазаннан 20 м. кем емес ара қашықтыққа апарылуы тиіс.
      819. Меншікті бос немесе жалданған цистернаны жөндеуге жолдау қажеттілігі болған жағдайда оның иесі тазартуды, бейтараптандыруды, ал қажет жағдайда цистерна қазанының ішкі және сыртқы беттерін, сонымен қатар раманы, өтетін бөлімдерін, тежегіштерін газдан тазартуын қамтамасыз етеді, және тасымалдаушының өкіліне көрсетілген шараларды өткізу туралы анықтама береді.
      Цистерналармен мұндай жұмыстар жалға алынған цистерналарды жалдау мерзімі біткен соң оларды меншік иелеріне қайтару кезінде жүргізіледі.
      820. Азық-түлікті (өсімдік майын, сірнені, саломасты, салолинді, гидролды, глицеринді және басқалар) тасымалдау құйылу станцияларына тіркелген төменгі ағызу аспабымен жабдықталған мамандандырылған меншікті цистерналарда немесе тасымалдау үшін қолданылмаған жаңа цистерналарда жүзеге асырылады.
      1937 жылға дейін тіркелген бүркемеленген қазандарымен цистерналар мұндай жүктерді тасымалдау үшін қолданылмайды.
      Азық-түлік тасымалдауға мамандандырылған темір жолдардың цистерналарда қазанды бойлай оның екі жағында ені 100 мм. екі қызыл жолақтары (жолақтардың арақашықтығы 500 мм.), ал түбінің периметрі бойынша ені 100 мм болатын қызыл айналма жолақтары болуы тиіс. Жолақтар арасында қазан ортасының оң жағында әріптердің биіктігі 126 мм. болатын қара бояумен жүктің атауы жазылады: "Патока". "Өсімдік майы", "Гидрол" және тағы басқа. Бұл атаулар сонымен бірге әріптердің биіктігі 70 мм. болатын түптің жоғарғы бөлігінде жазылады. Сонымен қатар, қазандар түбінің төменгі бөлігінде цистерналардың тіркелуі туралы трафарет салынады:
      "_______________ станциясына жедел қайтару (тіркелу станциясы және жолы көрсетіледі)".
      Азық-түлік өнімдерін қоюға арнайы бөлінген цистерналарды дайындау жүк жіберушімен жүргізіледі.
      Жаңа цистерналарға азық-түлік өнімдерін қою алдында жүк жіберуші қажет болған цистернаның ішкі бетін қоюға арналған өнімдер сіңдірілген шүберектермен немесе соңылармен сүртеді. Әсіресе мұқият қазанның жапсарлары тазартылуы қажет.
      Ағызғаннан кейін жүк алушымен мамандандырылған цистернаға бекіту-пломбылау құрылғысы қойылады және толық тасымал құжаттарымен жазылу станциясына бағытталады.
      Азық-түлік өнімдерін тасымалдауға мамандандырылған цистерналарды тікелей мақсатына сәйкес емес пайдалануға жол берілмейді.
      821. Этил (шараптық) спирті арнайы спирттік цистерналарда тасымалданады.
      Спиртті құю алдында жүк жіберуші цистернаны мұқият қарап шығады. Қарау кезінде цистерна қазаны мен қақпағының жарамды жағдайда болуына және тазалығына, қақпақ люгі мен кузовтың жабылу тығыздылығына, төсемдер мен бекіту-пломбылау құрылғыларын орнатуға арналған тетіктердің болуына ерекше назар аударылады.
      Спирттік цистерналар қалпағының ішкі бетінде спиртті құю биіктігін көрсететін сызық салынады.
      Спиртті белгіленген биіктіктен жоғарырақ немесе төменірек құю 5 см. көбірек емес мөлшерде жол беріледі.
      Цистернаға спиртті белгіленген деңгейге дейін құйғаннан кейін спирттің температурасы анықталады және үлгі алынады, ол бойынша жүк жіберуші спирттің күштілігін белгілейді.
      Үлгі алынғаннан кейін жүк жіберуші тасымалдаушының өкілімен бірге қақпақтың жоғарғы жағынан құйылған спирттің деңгейіне дейін цистерна қақпағында спиртті жеткізбей құю биігін арнайы өлшеуіш сызғышпен анықтайды.
      Екі қақпақтары бар цистерналарда жеткізбей құюдың биігін өлшеу тек цистернаның ортасына жақынырақ орналасқан қақпақтан жүргізіледі (бұл қақпаққа саты қосылады). Өлшеу кезінде спирт екі қақпақта бір деңгейде болу үшін екінші қақпақтың люгін аздап ашу қажет.
      Спиртті жеткізбей құюдың деңгейі мемлекеттік сенім таңбасы және жоғарыдан төменге қарай интервалы 1 мм. болатын бөлімдері бар арнайы стандартты темір сызғышпен өлшенеді.
      Өлшеген кезде сызғыш цистернаға оның көлденең аспағы цистернаның бойлай осіне перпендикулярлы қақпақтың шеттерінде жататындай етіп цистернаға батырылады. Батыру сызығы бойынша жоғары жылдам көтеріп, спиртті жеткізбей құю деңгейін 1 мм. дейінгі дәлдікпен анықтайды.
      Өлшеп болғаннан кейін жүк жөнелтуші люк қақпағының қиысқан жіктеріне резеңке төсем қойып, люк қақпағын тығыз жабады сымнан бұрамалар салады, одан кейін цистернаны пломбылайды.
      Жүкқағазда "Жүктің атауы" бағанасында жүк жөнелтушімен:
      спирттің сорты (шит, ректификат);
      спирттің күштілігі 0,1 %-ға дейінгі дәлдікпен;
      жеткізбей құюдың деңгейін өлшеу кезіндегі цистернадағы спирттің температурасы 0,1 ⁰ C-ға дейінгі дәлдікпен;
      жеткізбей құюдың деңгейі 1 мм, дейінгі дәлдікпен көрсетіледі.
      Жүк жөнелтушімен жүкқағазда көрсетілетін спирттің салмағы тек тасымалдау ақысын анықтау үшін ғана қолданылады.
      Жүк жөнелтуші жүкқағазға спиртті тиеу жөніндегі актіні қоса береді, ол тікелей жүк жөнелтуші мен жүк алушының арасындағы қарым-қатынасты реттейтін құжат болып табылады.
      Тағайындалу станциясына жарамды цистернада, жарамды жүк жөнелтушінің бекіту-пломбылау құрылғысымен келген спирт жүк алушымен тасымалдаушы өкілінің қатысуынсыз ағызып алынады. Мұндай жағдайларда анықталған спирттің кем болу немесе күштілігінің төмендеуіне тасымалдаушы жауапты болмайды.
      Тағайындалу станциясына жарамсыз цистернада немесе жүк жөнелтушінің люк қақпағындағы бекіту-пломбылау құрылғысының бүлінуімен келген спиртті жүк алушыға тапсыру комиссиямен тапсырылады.
      Спиртті тапсыру туралы комиссия коммерциялық акті жасайды, онда жеткізбей құюдың деңгейі, қақпақ биіктігі, цистернадағы спирттің күштілігі мен температурасы көрсетіледі. Цистернадағы спирттің мөлшері актіде көрсетілмейді.
      Коммерциялық актіге жүк алушымен жасалған тасымалдау барысындағы спирттің сақталуы немесе кем болуының алдын-ала есептері қоса беріледі.
      Ағызып болғаннан кейін жүк жөнелтуші люк қақпағының астына қайтадан резеңке төсеп қояды, сымнан бұрама салады және цистернаны пломбылайды. Бос цистерналар толық тасымал құжаттармен жолданады.
      822. Техникалық талаптарды қанағаттандыратын 5 атмосфералық артық қысымдық жұмысқа есептелетін этильдік сұйықтық тек қана жүк жіберушімен арнайы цистерналарда тасымалданады. Запастағы авариялық газсыздандыру құралдарын (керосин, хлорлы әк, сүртетін материалдар) сақтауға бейімдеу үшін және цистерна қорғағыш қабымен, цистернаны жабатын қақпақпен, сыртқы оқшаулаумен жабдықталған.
      Қара майлы бояу ең төменгі бөлігі - 250 мм биіктікке цистернаның қазандық сыртқы беті этильдік сұйықтық алюминилік маймен боялған. Қазанды бойлай оның екі жақ ені 500 мм. жасыл жолақпен боялады. Цистернаның түбі және рамасы жасыл түспен боялған, түп жағы алюминилік бояумен көлденең жасыл жолақпен 300 мм. боялады.
      Қазанның екі жағындағы ортаңғы бөліктерінде екі қатар жазу көрсетілген: "Этильдік сұйықтық/от қауіптілігі - улылығы".
      Қазанның оң жағында: "дөңестен түсірілмесін", сол жағынан шеткі түптерінде: "___________ ст. жедел қайтару (тіркелу станциясы және жолы көрсетіледі)".
      Этильдік сұйықтықты басқа цистерналарға және де тікелей тағайындаусыз қолданған жағдайда қатаң тиым салынады.
      Этильдік сұйықты құю және айдау жүк жеткізуші мен жүк қабылдаушы жол жүрген кезде жүзеге асырылады.
      Құйылудың алдында жүк жіберуші жүк тасушыға цистернаның қозғалғышын және жеке бөлімдерін қарауын ұсынады.
      Цистернаға этилді сұйықтық құйылу тек қана жүк жіберуші дайындаған жағдайда рұқсат етіледі.
      Қазанның сыйымдылығы 95%-дан көп емес, бірақ цистернаны толтыру оның жүк көтерімділігі шегінен шығарылады.
      Цистернада этилді сұйықтық салмағы жүк жіберушімен анықталады.
      Цистернаны дұрыс толтыру және сапар жолдарында қауіпсіздікті қамтамасыз ету (теміржол көлігіне қатысты) арматуралардың, люктардың, салулардың түзулігіне жауаптылықтың бәрі жүк жіберушіге жүктеледі.
      Құюдан кейін жүк жіберуші: этил сұйықтығымен кездейсоқ ластанғандар қазанның, рамасы мен жүріс бөлігінің барлық орындарын мұқият газсыздандырады; барлық вентильдерін герметикалық жабады, цистернаны пломбылайды және оған жөнелтуші таңбалаумен бирка іліп қояды.
      Этилді сұйықтығын тасымалдау жүкқағазында "Қауіпті - У - Тез тұтанады", "Дөңестен түсірілмесін", "Қорған 3/1-1-1-1" штемпельдері қойылады. Жүкқағазда жүктің қауіптілігі туралы штемпельді жүк жіберуші қояды.
      Цистернаны тасымалдауға тапсырған кезде жүк жіберуші жүк алушыны оған этил сұйықтығымен цистерна бара жатқаны жөнінде хабардар етеді. Цистерна белгіленген мерзімде келмеген кезде жүк алушы ол туралы жүк жіберуші мен жіберу станцияласын телеграфпен хабарлайды.
      Этил сұйықтығын цистерналарда жолсерігінің ілесіп жүруінсіз тасымалдауға болады.
      Жүріп келе жатқан кезде жолда ақау табылған жағдайда, және де ол себептен этил сұйықтығымен цистерна тағайындалуы бойынша ере алмаса, мұндай цистерна пойыздан ағытылады, қауіпсіз орынға алыс жолға апарылады. Жүк аққан жағдайда ағу орнында сұйықтықты жинауы және оның жерге ағуын болдырмау үшін лайықты ыдыс қойылуы тиіс. Этил сұйықтығы төгілген орындар хлорлы әкпен газсыздандырылады.
      Цистернаның кешігуі жөнінде тасымалдаушы ақаудың сипаттамасын бере отырып жүк жіберушіні (жөнелту станциясы арқылы) телеграфпен хабарлайды.
      Цистернаның ағытылуы туралы хабарламаны алғаннан кейін жүк жіберуші тез арада ақауды жою үшін ағыту станциясына жауапты өкілін және жұмысшыларды жолдайды, ал қажет болған жағдайда жүкті қайта айдау үшін ақаусыз бос цистернаны жөнелтеді.
      Цистернада ақау табылған кезде цистернаның техникалық жай-күйі туралы акті жасалады, онда: ақаудың түрі, оның пайда болу себебі, ақауды жою бойынша қабылданған шаралар, сондай-ақ цистернаның одан әрі жүру мүмкіншілігі туралы мәліметтер көрсетіледі. Актінің көшірмесі тасымал құжаттарына қоса ілінеді.
      Жүкті алушы цистернадан этил сұйықтығын толық қалдықсыз ағызады, ағызғаннан кейін таза бензинмен екі рет тазартады, оны қазаннан ағызады және цистернаны азотпен 1 ат қысым астында толтырады, барлық вентильдерді саңылаусыз жабады және цистерна қалпағын пломбылайды.
      Ағызған кезде этил сұйықтығымен кездейсоқ ластанған арматураны және цистернаның сыртқы бөлігін, сондай-ақ рамасы мен жүріс бөлігін жүкті алушы газсыздандырады.
      Ағызып алудың толықтығы, тазартудың мұқияттылығы, цистернаны азотпен толтырылуы және барлық вентильдердің саңылаусыз жабылуы жүк алушының техникалық бақылау бөлімінің өкілімен тексеріледі, және ол жүк алушымен бос цистернаны қайтаруға толтырылған жүкқағазда "Жүктің атауы" бағанында келесі жазбаны енгізеді: "Цистерна толық ағызып алынған, тазартылған, азотпен толтырылған және саңылаусыз жабылған" және оны өз қолымен және мөрімен растайды.
      Этил сұйықтығына арналған бос цистерна толық тасымал құжаттарымен қайтарылады.
      Цистерна қазанын жөндеу цистерналардың жазылу кәсіпорындарында соңғылардың күштермен және құралдармен жүргізіледі, ал жүріс бөліктерін жөндеу темір жолдардың жөндеу кәсіпорындарымен жүргізіледі.
      Жүріс бөліктерін жөндеу алдында жүк жөнелтуші кәсіпорындар цистерналарды жөндейтін жұмысшылардың қауіпсіз жағдайын қамтамасыз ету мақсатында цистерна қазанының ішкі және сыртқы беттерін, сондай-ақ рамасы мен жүріс бөліктерін газсыздандырады және өткізілген газсыздандыру туралы төлқұжат береді.
      823. Этилденген жанармай жарық - қызғылт сары, сары немесе көк түске боялған. Улы, адамға уландырғыш әсер етеді, түтінді дем арқылы ішке тарту және дәл осылай организмге тері арқылы өтіп әсер етеді. Этилденген жанармай әсіресе қауіпті, организмді баяулатып уландырып және бастапқысында зардап шегушіге білінбейді.
      Ереже бойынша этилденген жанармай темір жолдармен тасымалдау шығарылады, ереже сияқты, төрт білікті жанармайлы цистерналарда жасалады (төгілмейтін құралда). Этилденген жанармайы бар цистернаның сыртында бояуы кетпейтін трафаретпен "Этилденген жанармай/Улы" деген сөздер жазылу керек.
      Этилденген жанармайды сондай-ақ әмбебап құйылатын құралы бар цистерналарды тасымалдаушының рұқсатымен жіберіледі. Бұл жағдайда сол цистерналардың қазандарына сол трафарет жазылады.
      "Улы/Этилденген жанармай" трафареті бар цистерналарды пайдалануға тиым салынады, ерекше сортты жанармайды тасымалдау үшін, мотор майы сияқты пайдаланбау (экстрактық жанармай, "Калоша" сорты, уайт-спирті және тағы басқа өндірісте еріткіш ретінде және тұрмыстық мақсатта пайдаланады) сонымен қатар жарық беретін керосин.
      Этилденген жанармай құйылғаннан кейін цистернаға этилденбеген мұнай өнімдерін құйуға рұқсат етіледі, мотор немесе қазан жанармайы ретінде пайдаланатын (ерекше сортты жанармай көрсетілген).
      Этилденген жанармай құйылып төгілгеннен кейін қазанның жоғарғы жағын жүк жіберуші мен жүк алушы керосин немесе кәдімгі бензин сіңген таза шүберекпен тазалап сүрту қажет.
      Этилденген бензин тасымалдау құжатында "Жүк аты" графасында "Этилденген бензин" көрсетілуі қажет және бензин сорты, Мысалы, "Этилденген бензин авиациалық Б-100".
      Жүкқағаздың жоғарғы бөлігінде бензин мөрқалыбы "Қауіпті", "Тез тұтанғыш", бұдан басқа "Улы" деп жазылу қажет.
      "Цистернадан құйылған жүк аты" графасында Бос цистернаға қайта жіберілген жүкқағазда жүк алушы міндетті түрде "Этилденген бензин" көрсетуі қажет.
      Жол үстінде цистернадан тамшы немесе ағыс байқалса, тасымалдаушы тез арада шара қолданып ағысқа тоқтату және жөнделген цистернаға ауыстырылуы "Бензин этилденген" бар трафарет.
      Ауыстыру кезінде негізгі қауіпсіздік шараларын ұстану керек және сұйықтың қолға және басқа дене мүшелеріне тигізбеу керек. Егер мұнай қоймасы бар станцияда ағым байқалса, сол цистернаны жедел түрде белгіленген складқа ағызуға беріледі. Мұндай склад болған жағдайда этилденген бензин басқа мекемеге беріледі. Этилденген бензинді құю және ағызу кезіндегі уланбаудан сақтау мақсатында:
      Құю және ағызу жұмыстары механикалық түрде болып максималды герматизациямен қамтамасыз етілу қажет.
      Этилденген бензинді құятын және ағызатын жұмыстар жұмысында оның сипаттарымен танысу қажет. Этилденген бензин жұмысының техника сұрағына дайындалып және сәйкес жұмыс киімімен жабдықталған. Өндірісте жұмысшылар желге қарсы тұрмау керек.
      Цистернаның қазанында жүргізілетін барлық жұмыстар шлангілі протиговазбен жүргізіледі.

31-тарау. Ерекше жағдаймен тасымалданатын жүктердің тәртібі

      824. Басқа да жүктердің тасымалдануы негізгі тәртіпке сәйкес келмеген жағдайда, келісім-шарт бойынша ерекше жағдаймен тасымалданады.
      825. Жүктердің ерекше жағдаймен тасымалдануы, жөнелту және тағайындалған станцияларда Қазақстан Республикасы аймағында орналасқан жағдайда қолданылады.
      826. Жүктердің ерекше жағдайымен тасымалдануы келесі жағдайларда қолданылады:
      1) Жүктердің тасымалдануы негізгі тәртіппен қаралған кезде;
      2) Жүк тасымалдау ыдысының салмағы және жүктің жағдайы стандарттық талаптармен техникалық жағдайларға сәйкес келмегенде немесе жаңа ыдыстың қапталуы қолданған кезде;
      3) Тез бұзылатын жүктері тасымалдау мерзімінен жоғары шектеулі негізгі тәртіппен белгіленген мерзіммен тасымалдау;
      4) Тасымалдау жағдайында жылжымалы құрам контейнерлерін пайдалану, негізгі тәртіппен басқа жүк түрлерін қарамайды;
      5) басқа жағдайда негізгі тәртіптермен қаралмағанда.
      827. Ерекше жағдаймен негізгі тасымалданатын жүктердің келісім-шарты міндетті түрде қаралады:
      жүктің тасымалдануға қабылдау жағдайы;
      жүктің салмағын анықтау тәртібі және тасымалдау құжаттарын толтыру;
      жүктің жүкқабылдаушыға беру тәртібі;
      тасымалданатын жүктердің сақталуын қамтамасыз ету тараптардың жауапкершілігінде;
      тасымалдаушы өзінің келісім-шарт бойынша міндетін орындау жағдайында жауапкершілігінен басталады;
      тасымалдаушының ерекше жағдайымен тасымалданатын жүктердің шығынын өтеу;
      басқа жағдайда қажеттілікте ерекшеліктері және тасымалдаумен жүру амалдары немесе жол бойында қамтамасыз етуі жүктің тасымалдылығының мерзімі көрсетілуі керек.
      828. Егер жүктерді ерекше жағдаймен тасымалдау қажет болса, жүк жіберуші тасымалдаушыға негізгі тәртіпке бекітілген өтінім берілу мерзімінен 5 күн бұрын хат түрінде өтінеді.
      829. Басқа бір жағдайда ерекше жағдаймен тасымалданатын жүктерді кепілдік хаты бойынша жүзеге асырылады.
      Өтінішке кепілдік хаты тіркеледі онда жүк жіберуші (жүк алушы) тасымалданатын жүктің сапасымен санына еш шығынын білдіруге кепілденеді.
      830. Тасымалдаушы 10 күн өткеннен кейін үндеу алған жағдайда ерекше тасымалдауға шешім шығарады.
      831. Ерекше жағдаймен жүк тасымалдауға тасымалдаушы ойдағыдай шешім қабылдаған жағдайда:
      Қатысты құрылымдық бөлімшелеріне телеграмма түрінде хабарлайды, онда осы тасымалдаудың негізгі жағдайы туралы (жөнелту станциясы және белгіленген жері, жүк түрі, жылжымалы құрамның жабдығы, тараптар жауапкершілігі, ерекше жағдай жүргізілу уақыты);
      Ерекше жағдайда тасымалданған жүкті өңдеп жүк тасымалдаушыға қол қойылған келісім-шарттың екі данасын жібереді.
      Қол қойылған келісім-шарттың екі данасын алып, оған қол қойып бір данасын қайтып береді.
      Ерекше жағдайда жүк тасымалдауын жүзеге асыралмаса тасымалдаушымен жүк жіберушіге дәлелденген қарсылығын білдіреді.
      832. Жүкқағаз графасында "Жүк атауы" графасында жүк жіберуші жүк атауы бойынша тиісті белгі қойуы тиіс "тасу ерекшелері жағдайында, нөмір және телеграмма датасын, осы жүктің тасулары тәртібінің хабары жүк тасымалдауының ерекше жағдайы келісім-шартының нөмірі.

32-тарау. Жүк түсіруден кейінгі вагондармен контейнерлерді шаю

      833. Жүк қабылдаушы жүкті қабылдау кезінде оның сол мекенге келіп түсуіне, жылжымалы құрамды босатуға оны тазартуға қажеттілік болған жағдайда негізгі бөлімге сәйкес шаюды қамтамасыз етеді.
      834. Вагондардан, контейнерлерден жүк түсірілгеннен кейін жүк алушымен іші және сырты тазартылуға тиісті бекітілетін құрылғыны қоспағанда, сондай-ақ техникалық жағдайы тураланып алынбайтын инвентарлық құрылғыға бейімделіп бекітілуге алынбайтын жабдықтар (соның ішінде турникет).
      835. (Цистерна вагон, бунерлік жартылай вагон) бұлардан басқасының бәрі тазартылған деп вагондар және контейнерлер саналады, жүкті түсіргеннен кейін сыртында және ішінде, вагон қаңқасында, және контейнерлерде сондай-ақ вагонның жүргізу жағында (балкіде, арбада, қақпақта, тесікте) және вагонаралық қосулар, сонан басқа алынатын және алынбайтын вагон жабдықтары жүктен жиналған барлық қалдықтарды жою жүкпен берілмейді.
      836. Төгілетін және оралған жүктерді тасымалдауда айналмалы маршрут жүк қалдықтары жіберіледі вагондардан түсірілу тек хат түрінде жүк жіберуші және жүк алушы тасымалдаушы талап етуден шыға отырып қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
      837. Атмосфералық жауын-шашын ашық жылжымалы құрамда қалдық болып ертеректе тасымалданған жүк және оның бүліну себептері саналмайды. Вагон тазалығы жүк жіберушімен жасалады.
      838. Вагон, контейнердің сыртқы және ішкі жоғарғы жақтары міндетті түрде вагонды бүлдіретін қорғағыш пленка қалдықтары, эмульсия, сондай-ақ жабыстырылғыш сурет, жапсырма хат, таңба салынатын тақта, бор таңбасы.
      839. Вагон, контейнерлердің тазалаудың барлық амалы, олардың міндетті түрде сақталғанын қамтамасыз етілу қажет, сондай-ақ қоршаған ортаны ластауға жол бермеу керек.
      840. Вагон, контейнерде жүк тасылғаннан кейін қалған қалдық табылса, жүк қабылдаушы міндетті түрде қалған қалдықты тазартуға тиіс.
      841. Жүкалушы жүкжіберушінің мекен-жайына тазартылмаған вагон, контейнерге, жүк жинағанына дау айтуға құқылы, Жүкалушының арызы бойынша тасымалдаушы вагон санын растауға қатыса алады, ертеректе тасылған жүктің контейнердегі қалдықтары жасалған акттың ортақ формасы.
      842. Қоқыс, жүк қалдығы, қатайтқыш, оралған және басқада материалдар вагон, контейнерді тазартқанда түсіргенде, жүкалушының қаражатымен түсірілген ортақ жерді пайдалану, жүкалушы жүкті бірдей бір уақытта шығарады.
      843. Жабық вагондарды шаю жүк түсірілгеннен кейін жасалады, негізгі тәртіптің 52 қосымшасына аударылған.
      844. Вагондарды шаю жүк түсірілгеннен кейін жасалады 52 қосымшасында көрсетілген жасалмайды.
      845. Жүкалушылармен шаю сондай-ақ дәнді-дақылдар таситын вагондар жатады дәнді-дақылсыз жүк түсірілгеннен соң.
      846. Жүкалушының вагонды шаю жағдайы болмағандықтан, тасымалдаушы жүкалушының есебінен жүргізеді.
      Жүкалушылармен жүктерді залалсыздандыру және өндіріледі немесе мемлекеттік бақылауға сай мекемелері, жүкалушының есебінен жүргізіледі.
      847. Малдарды, құстарды, малдан шыққан шикі азықтарды түсіргеннен кейін шаю, вагондарды, контейнерлерді ветеринарлық-санитарлық өңдеу жүкалушымен немесе тасымалдаушы жүкалушының есебінен қамтамасыз етіледі.
      848. Ветеринариялық бақылауға жататын арнайы изотермиялық вагондарды (рефрижераторлық вагондарды, вагон-термостарды), жабық вагондарды олардан жүктерді түсіргеннен кейін ветеринарлық-санитарлық домдау жүк алушының есебінен тасымалдаушымен "Жануарларды және басқа да мемлекеттік ветеринариялық бақылауға жататын жүктерді тасымалдағанға дейін және одан кейін көлік құралдарын (автомобиль, теміржол, әуе, су) ветеринариялық домдау туралы ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2006 жылғы 3 шілдедегі N 432 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4339 болып тіркелген) сәйкес жүргізіледі.
      849. Оларды түсіргеннен кейін вагондарды және контейнерлерді тазалауды, жууды, булауды және дизинфекциялауды талап ететін қауіпті оның ішінде құймалы жүктердің тізбесі осы Ереженің 28 тарауында келтірілген.
      850. Вагонды, контейнерді тасымалдаушымен жуып-шаю фактісі жуылған вагондар мен контейнерлердің нөмірлері көрсетіле отырып, онымен толтырылатын жалпы нысандағы актімен расталады.
      851. Вагоннан немесе контейнерден, жеке меншіктегі және жалға алынғанды қоспағанда, буып-түйілген қауіпті жүктерді түсіргенде ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы анықталған болса вагонды, контейнерді тазарту, ал қажет болған жағдайда жүк алушының есебінен және құралдарымен вагонды, контейнерді жуып-шаю және залалсыздандыру қажет.
      852. Вагоннан немесе контейнерден, жеке меншіктегі және жалға алынғанды қоспағанда, N 6.1, 6.2, 8 үлгі бойынша қауіптілік белгісі бар қауіпті жүктерді, сондай-ақ БҰҰ N 3245 "Генетикалық өзгертілген микроағзалар" жүгімен қаптамаларды түсіргенде жүк алушы тасымалдаушыға жазбаша растау береді, онда вагоннан, контейнерден  түсіргенде ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы болмағандығы, ал ағу, төгілу, ерекше иіс немесе жүктің шашылуы болған жағдайда вагон, контейнер жүк қалдықтарынан тазартылғаны және өңделгені (жүктің қасиеттеріне байланысты экологиялық қауіпсіз әдістермен жуып-шайылғаны немесе залалсыздандырылғаны), сондай-ақ вагонның, контейнердің одан әрі пайдалану жарамдылығы жөніндегі мәліметтер көрсетіледі.
      Егер бұл ішкі ережелермен қарастырылған болса жазбаша растауды санитарлық қадағалау органдарының немесе Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген өзге құзырлы органдардың өкілі растайды.
      Жүк алушы жазбаша растауда көрсетілген мәліметтердің растығы үшін жауапты болады.
      853. Вагоннан және контейнерден N 7 үлгі бойынша қауіптілік белгісі бар қауіпті жүкті түсіргеннен кейін алушы қажет болса вагонның немесе контейнердің дезактивациясын қамтамасыз етеді, және де тасымалдаушығы вагонда немесе контейнерде "алынатын лас-қоқыстың" жоқтығы жөнінде анықтама береді.
      854. Егер түсірген орында осы Ереженің 851 тармағының талаптарына сәйкес вагонды не контейнерді тазалау және өңдеу жүргізілмесе, онда бұл вагон немесе контейнер алдында тасымалданған қауіпті жүктің шарттарына сәйкес тасымалданады.
      855. Ақтарма және үйілмелі қауіпті жүктер тасымалданған және осындай жүкті тасымалдауға қайта пайдаланбайтын вагондар немесе контейнерлер жүкті түсіргеннен кейін толық тазалануы тиіс.
      856. Негізгі тәртіпте баяндалған талаптар бұзылғанда, тасымалдаушы тазартылмаған вагондар, контейнерлерден бас тартуға құқылы, Вагондар, контейнерлердің тазартылуда болған кезде жүкалушы тасымалдаушыға вагондармен пайдаланғаны үшін қаражат төлейді.
      857. Ветеринарлық-санитарлық өңдеуге жіберілген бос вагондар толық тасымалдау құжаттарымен өткізу төлем ақысымен жасалады.

33-тарау. Талап тәртібі және дауларды қарау

      858. Жүкжіберуші, жүкалушы тасымалдаушыға тасымалдаудың келісіміне байланысты дау айтуға құқылы.
      Тасымалдаушыға талап ету ұсынысының алдында, тасымалдау келісімінен шығатын, оған міндетті дауды ұсыну.
      Шағым тасымалдаушыға жүкжіберуші мен жүкалушы арқылы ұсынылады немесе тасымалдаушының толық немесе жартылай жасаған қарсылығына шағымын қанағаттандыру немесе тасымалдаушыдан берілген шағымның ұсынысына жауапты айлық уақытта алалмағандықтан.
      859. Шағымды ұсыну құқығын тиісті құжаттарды өткізу тек жүкжіберуші мен жүкалушы ғана 5 айлық есеп көрсеткіштен төмен әр жүк қағазы тасымалдаушымен қаралмайды.
      860. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүк жіберуші (жүк алушы) шағымды ұсыну рұқсатын басқа заңды немесе жеке тұлғаға көрсету сенімхатты толтыру көмегі құқылы.
      861. Тасымалдаушыға мынадай шағымдар келтіріледі:
      1) Жіберілген жүктің құны мен санын растайтын, тасымалдаушы өкілінің белгілеуімен белгіленген станцияға келмеген жүк пен құжаттың және жүк қосымшасы түбіртегімен (жүкті қабылдау түбіртегімен) жүк тасымалдаушы немесе жүк қабылдаушы жүкті толығымен жойған жағдайда;
      2) Жіберілген жүктің санын және құнын растайтын құжаттың немесе тасымалдаушының бас тарту арыз құжаты бойынша коммерциялық актісінің құрылуы бойынша белгіленген станцияға берілген жүк жіберушінің, жүк қабылдаушының теміржолдық жүк құжатының түпнұсқаларымен жеткізілген - жүктердің бұзылғаны немесе құртылғаны, жетіспеушілік жағдайда;
      3) Жүк қабылдаушының жол тізімдемесінің түпнұсқасының жүкқұжат жеткізу талабы бойынша - жүк жеткізілу мерзімі артқан жағдайда;
      4) Жүк тасымалдауға қабылдау туралы түбіртек немесе жүк жіберушіге/жүк қабылдаушыға жүкқұжатын және құжаттардың түпнұсқасын жеткізу талабы бойынша, экспедиторлар және жүк жіберушілер/жүк қабылдаушылар (төлемді жүргізген тарап) - тарифтерді ауыстырған жағдайда;
      5) жүкті тасымалдаумен байланысты алымдар, айыппұлдар және өзге де төлемдер экспедитормен және жүк жөнелтушімен/жүк алушымен (төлем жасаған тұлғамен) артық төленген жағдайда, егер төлем жасалғанын растайтын құжаттардың, жалпы нысандағы актілердің (жүк жөнелтушінің/жүк алушының кінәсінен вагондар станция жолдарында тұрып қалған жағдайда), вагондарды беру және алу тізімдемесінің, қабылдаушы-тапсырушы жаднамасының, жинақтау карточкасының, есеп карточкасының, сондай-ақ тараптардың біреуі вагондарды беру және алу тізімдемесіне, қабылдаушы-тапсырушы жаднамасына, жинақтау карточкасына қол қоюдан бас тартқан жағдайда толтырылған жалпы нысандағы актілердің түпнұсқасы ұсынылса;
      6) жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, өзге заңды және жеке тұлғаларға тиесілі немесе жүк жөнелтушімен не жүк алушымен жалға алынған вагондарды, контейнерлерді тасымалдаушы жоғалтқан болса, бұл жағдайда вагондардың, контейнерлердің келмеуі туралы тағайындалу станциясында тасымалдаушының белгісі қойылған жүкті тасымалдауға қабылдау жөніндегі түбіртектің, техникалық паспорттардың және вагондарға, контейнерлерге меншік құқығын немесе жалға алуын, олардың қалдық құнын, бүліну фактісін және оның көлемін растайтын құжаттардың түпнұсқасы ұсынылады.
      862. Бір шағымда осы Тарауда көрсетілген түрлі жағдайлар бойынша талаптар біріктірілмеуі тиіс.
      Жүктің жоғалуы, кем болуы, бүлінуі немесе бұзылуы үшін өтем төлеу жөніндегі шағым әрбір жөнелтілім бойынша жеке беріледі.
      Бір жүк жөнелтушімен бір станциядан бір жүк алушының атына бір тағайындалу станциясына жүктелген бір атаудағы жүктер бойынша тасымал рәсімделген жағдайда, олар бойынша тасымалдаушымен бір коммерциялық актісі толтырылған жөнелтілімдер топтамасына бір шағым беруге жол беріледі.
      Маршруттық немесе топтаулы жөнелтіліммен тасымалданған жүктерге коммерциялық актіде көрсетілген вагондар саны бойынша бір шағым беруге жол беріледі.
      Жүкті жеткізу мерзімінен асырған жағдайда, егер де жүктер бір күнтізбелік күнде келген болса, бірнеше жөнелтілімдерді бір шағымда біріктіруге жол беріледі. Тікелей аралас қатынаста тасымалданатын жүктер үшін, егер мұндай жүктер әр түрлі ауыстырымдау пунктілерімен жүрген болса, жөнелтілім топтамасына бір шағым беруге жол берілмейді.
      863. Шағымда келесі мәліметтер көрсетілуі тиіс:
      1) шағым жасалған күні және нөмірі;
      2) шағым берудің негізі;
      3) әрбір жеке талап бойынша және әрбір жеке құжат бойынша шағымның сомасы (0,5 айлық есептік көрсеткіштен кем емес);
      4) шағым бойынша жауап жолдануы тиіс толық мекен-жайы (индексі, облысы, қаласы, елді мекені, көшесі, үйдің, корпустың, пәтердің нөмірі);
      5) шағымға қоса берілетін құжаттардың тізімі;
      6) шағым қанағаттандырылған жағдайда сома аударылуы тиіс банкілік деректемелер.
      864. Заңды тұлғалардың шағымы міндетті түрде фирмалық бланкіге толтырылады, мөрбасылған және мекеменің басшысымен, өкілінің қолы немесе документтер жиынтығы, шағымға қол қоятын оның өкілі екенін растайтын.
      Жеке тұлғаның шағымы міндетті түрде шағымданушының қолынан жазылу керек, қосымша құжаттардың көшірмесі жеке куәлігі, және салықшы куәлігінің көшірмесі.
      865. ЭДП арқылы толтырылған шағымда жүкжіберушіге жүк қабылданғаны туралы түбіртек берілгенде және жүкқабылдаушыға ЭОД арқылы түпқағаз берілген жағдайда, шағымданушы тасымалдаушының ақпарттық жүйелерінде жөнелтудің нөмірін, жүктің тасымалдануына қабылданған күнін және ЭДП мен тіркелген мәліметтері.
      866. Жетпеген жүктер шағымына міндетті түрде тасымалдау кезіндегі жүктің массасының табиғи азаю нормасы және таразыда өлшенгенде нетто массасының ауытқу нормасы, осы жүкке келтірілген жағдайда, есебімен құралған есеп сомма шағымы тіркеледі.
      867. Жүкжіберушімен жүкқабылдаушының арасындағы есептер жетпеген жүктер шағымына нормалық пен негізгі ылғалдық жүргізіледі, жүктің жүретіндігі ылғалдығы және беруге мынадай құжаттар қосылады (сапалы куәлік, сертификат және т.б.).
      868. Тезбұзылғыш жүктің бұзылған шағымына, тапсырылу кезінде арзандатылу жасалған немесе сорттың төмендеуі жүкалушы сараптама актісін береді және жүк қандай бағамен арзандатылып жүзеге асырылды немесе қайта бағалау жасалғаны, сорттың төмендетілуі егерде жүк әлі жүзеге аспаған. Анықтама мекеме басшысымен және бас бухгалтермен қол қойылып мөрмен сенімделген.
      869. Шағым жіберілген күндеп пошта арқылы поштаға шағымның түсіп жіберілген күн (пошталық штемпелі басылған конверт немесе тасымалдаушыға қолма-қол тапсыру).
      870. Егерде шағымның соңғы тапсыру күні жұмыссыз күніне сәйкес келсе, шағымның аяқталу уақыты күні жақынарадағы жұмыс күні болып есептеледі.
      871. Тасымалдаушымен алған уақыттан бастап шағым бір ай уақыт ішінде қаралады.
      Шағым тасымалдаушымен толық немесе бөлініп қанағаттандырылуы және де қайтарылып тасталуы мүмкін.
      Шағымның қаралу қорытындысын тасымалдаушы арызданушыға хат түрінде хабарлайды.
      Арызданушының шағымы тасымалданушымен бөлшектеніп қанағаттандырылып немесе қайтарылғанда тасымалданушының хабарында негізгі қабылданған келесідей нормативті құқықты актілерге сүйене отырып, хабар арызданушыға шағым құжатына қосылып жіберіледі.
      Шағым қанағаттандырылғанда толық құжаттар соммасы арызданушы берген шағымға тасымалданушымен қайтарылмайды.
      872. Арызданушының шағымы негізгі тәртіптегі талаптың бұзылумен толтырылса, мұндай шағым арызданушыға тасымалдаушыға түскен уақыттан бастап 15 күн ішінде қайтарылған себептерімен қайтарылып беріледі. Мұндай қайтарылған шағым ұсынысы қайтарылған деп есептелмейді негізгі шағым сотқа.
      873. Жүктің жоғалуы және жақымдануы туралы шағымның қанағаттандырылған жағдайда, орнын толтыруға жататын сомасы, жүктің шығатын бағасымен анықталады, жүкжіберушінің есеп шотында немесе басқа құжаттарда, Қазақстан Республикасы заңнамаларында қаралады.
      Сонымен қатар тасымалдаушы келтірілген нұқсанды өтеу кезінде тасымалдау үшін жүк төлемінің пропорционалдық санына жұмсалған, жетіспеген немесе бүлінген (бұзылған) жүкті, егер төлем жүктің бағасына кіретін болса, тасымалдаушы жүкті қайтарады.
      Егер жүк хабарландыру бағасымен тасымалдауға берілген болса, хабарлама бағасы мөлшерінде шамамен жұмсалған жүктің бір бөлігін тасымалдаушы өтейді.
      Егер тасымалдаушы хабарланған бағасы бойынша шын мәніндегі құнының көтерілгенін дәлелдеген жағдайда, тасымалдаушы жүктің шын мәніндегі құны мөлшерінде өтейді.
      874. Егер жүк жіберушінің кінәсінен келмеген жүкке келтірілген зиянды өтеу туралы шағым қарастырылған жағдайда Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес тасымалдаушымен өткізілгендігі анықталса, тасымалдаушыға тиесілі сомадан шегеріле отырып, шағым жүкті өткізуден түскен сома көлемінде қанағаттандырылады.
      875. Егер шағымды қарастырғанда жүк басқа жүк жіберушінің немесе бастапқы жүк қабылдаушыға арыз бойынша жүк қабылдаушыға бағытталған немесе берілген болса, жүк қабылдаушының нұсқауымен арыз бойынша басқа мекен жайға жіберілген немесе жүкті беру сол тұлғаға немесе берілген жүк арызданушыға қайтарылады.";

      2, 3, 13-қосымшалар осы бұйрықтың 1, 2, 3-қосымшаларына сәйкес редакцияда жазылсын;

      осы бұйрықтың 4-10-қосымшаларына сәйкес 44-50-қосымшамен толықтырылсын.

      2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Қатынас жолдары комитеті (М.Ж. Оразбеков) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Министрдің
      міндетін атқарушы

       Қазақстан Республикасы
   Көлік және коммуникация  
министрі міндетін атқарушының
2007 жылғы 27 қарашадағы 
N 252 бұйрығына      
1-қосымша         

Жүк тасымалдау ережесіне 
2-қосымша ГУ-12-нысаны  

Өтінімді тіркеу күні ________________________ _______ ж.
Тасымалдаушы       _____________________________________________
Жүк жөнелтуші      _____________________________________________
Мекен-жайы         _____________________________________________
Банк               _____________________________________________
Кірме жол          _____________________ (шарттың N, атауы, тармақ
                                       иеленушінің почталық адресі)
                                                              ____
                      200 ___ жылға                тармақ    |____|
                           ТАСЫМАЛДАУҒА ӨТІНІМ   иеленушінің      
                                 (ЖОСПАР)        келісу туралы
                                                   белгісі     
              Жоспарлы, жоспардан тыс (керек болмайтынын сызып
                                тастау қажет)
                                                              ____
                                          Вагонның тиесілігі |____|

кестенің жалғасы

                    Өтінімге жазылған мәліметтердің дұрыстығы үшін
                    жауаптымын
_______
|  МО   |  Жөнелтуші ______________  __________   _________________
|_______|             (лауазымы)       (қолы)     (Т.Ә.А.)

                     Күні _____________________  ________ ж.

Қазақстан Республикасы 
Көлік және коммуникация
министрі міндетін атқарушының
2007 жылғы 27 қарашадағы 
N 252 бұйрығына    
2-қосымша       

Жүк тасымалдау ережесіне
3-қосымша     
ГУ-12К-нысаны   

Өтінімді тіркеу күні ________________________ _______ ж.
Тасымалдаушы       _____________________________________________
Жүк жөнелтуші      _____________________________________________
Мекен-жайы         _____________________________________________
Банк               _____________________________________________
Кірме жол          _____________________ (шарттың N, атауы, тармақ                                              иеленушінің почталық
                                               адресі)
                                                               ____
                      200 ___ жылға              тармақ       |____|
                           ТАСЫМАЛДАУҒА ӨТІНІМ   иеленушінің       
                                (ЖОСПАР)         келісу туралы
                                                 белгісі    
                Жоспарлы, жоспардан тыс (керек болмайтынын сызып
                                тастау қажет)
                                                              ____
                                      Контейнердің тиесілігі |____|

                                            ______________________
             (жүктің номенклатуралық     |                      |
                    тобының атауы)

  кестенің жалғасы

                        Өтінімге жазылған мәліметтердің дұрыстығы үшін
                      жауапты боламын
_______
|  МП   | Жүк жөнелтуші ______________  __________   ________
|_______|                 (лауазымы)       (қолы)     (Т.Ә.А.)

                       Күні _____________________  ________ ж.

Қазақстан Республикасы 
Көлік және коммуникация
министрі міндетін атқарушының
2007 жылғы 27 қарашадағы 
N 252 бұйрығына    
3-қосымша       

Жүк тасымалдау ережесіне
13-қосымша      

Контейнерлерде, цистерналарда, жабық және мамандандырылған
вагондарда бекіту-пломбылау құрылғыларынсыз, бірақ бұрауды
міндетті түрде пайдаланып тасымалдауға рұқсат етілетін
жүктердің тізбесі

      Антрацит (бумадағы)
      Асбест (бумадағы)
      Асбозурит (бумадағы)
      Кесек аспид (бумадағы)
      Асфальт (бумадағы)
      Базальт (бумадағы)
      Қара металдардан жасалған бактар
      Консервілерден босаған қаңылтыр банкалар (қораптар) (қолданыста болған)
      Кабельді және сым арқандарды орауға арналған ағаш барабандар бөлшектенбеген және бөлшектелген
      Бентонит (бентонитті саз балшық) (бумадағы)
      Береста (ақ қайың қабығы) (бумадағы)
      Битум
      Битумен (битуминозды тас) (бумадағы)
      Гипс, саз балшық, қыш, графит, кірпіш, шыны, фарфор, фаянс, шамот сынықтары (бумадағы)
      Бокситтер
      Жол төсемдеріне арналған, таскөмір, кен, торф брикеттері
      Бөлшектелген және бөлшектенбеген түрдегі вагонеткалар
      Вар (құрғақ ағаш шайыр) (бумадағы)
      Тері илейтін сықпалар (күнжаралар) (бумадағы)
      Гажа (гипсті мергель) (бумадағы)
      Әр түрлі саз балшық (бумадағы)
      Күкіртқышқылды кесек алюминий тотығы (бумадағы)
      Кесек графит (бумадағы)
      Ванналарға арналған минералды балшық
      Гудрон
      Қоза (қауашақтағы мақта)
      Диатомит (инфузорлы топырақ) (бумадағы)
      Күйдірілген және шикі металлургиялық доломит
      Диірменнің тастары
      Бояғыштан басқа топырақ (бумадағы)
      Әр түрлі күл (бумадағы)
      Әр түрлі ізбес (бумадағы)
      Әр түрлі қабыршақ
      Асбест, асбоцемент, асфальт (тольден басқа), бетон, цемент-бетон, темірбетон, табиғи және жасанды  тастан жасалған, цемент бұйымдар
      Әр түрлі тас (бумадағы)
      Қамыс
      Болат кессондар
      Ұсақталған және ұнтақталған кірпіш (бумадағы)
      Цемент клинкер (бумадағы)
      Жел тартқыштар
      Кен концентраттары (вольфрамнан, қалайыдан, сирек металдардан, қорғасыннан, цинктен, шеелиттен басқасы)
      Әр түрлі қабық (бумадағы)
      Кесек табиғи корунд
      Қолданбайтын жай шикі сүйек (бумадағы)
      Жүзім сабағы, шілік (тал шыбықтар)
      Әр түрлі қауыз (бумадағы)
      Әр түрлі бор (бумадағы)
      Мұнайбитум
      Резеңке, мүйіз қиындылары (бумадағы)
      Әр түрлі шырақ тұқылдары
      Ағаш ұнтақтары (бумадағы)
      Асбест, асбошифер, шифер, орман және химия өнеркәсібінің қалдықтары
      Пегматит
      Әр түрлі пек (бумадағы)
      Асфальт плиталар және плиткалар
      Камышит, гипс, ағаш қалдықтарынан престелген, торфоқшаулағыш плиталар
      Жартылай гудрон
      Асбошифер, асфальт, ізбес, шамот ұнтағы (бумадағы)
      Магнезитті металлургиялық ұнтақ (бумадағы)
      Бастырылған жүгері собықтары (бумадағы)
      Мойындық шаң (кен) (бумадағы)
      Ұлутас, теңіз және өзен ұлу қабыршағы (құрылыс) (бумадағы)
      Әр түрлі кен (мышьяктан басқа)
      Ақ күйе
      Қант қызылшасы
      Кесек слюда
      Ағаш шайыры, таскөмірлі, мұнай, тақта тастық
      Сабан
      Ағаш жоңқа (бумадағы)
      Шым тезек және шым тезек өнімі (бумадағы)
      Сынған графитті тигельдер
      Құрақ
      Шүберек (ескі-құсқы)
      Тюбингтер
      Тас, сүйек, ағаш көмір (бумадағы)
      Мата тоқымаларынан басқа ескі-құсқы
      Флюстер
      Шквар (шыны өндірісінің қалдықтары)
      Әр түрлы шлам (бумадағы)
      Қағаздан жасалған ескі шпулькалар (бумадағы)
      Штыб
      Ағаш қалқандар (нан және көкөніс қалқандары мен малды тасымалдауға арналған торлар), қамыстан жасалған
      Этернит (асбоцементті плиталар мен плиткалар)
      Ашық жылжымалы құрамда тасымалдауға рұқсат етілетін орман жүктері мен ағаштардан басқа жүктер

      Ескерту : Вагондардың және контейнерлердің екі ағаш жапсырмасы ұзындығы 250-260 мм, вагондарға, ірі тоннажды контейнерлер үшін диаметрі 6 мм және орташа тоннажды контейнерлер үшін 4 мм күйдірілген сымнан жасалған бұраулармен бекітіледі.
      Бұрамаға арналған сым есік жапсырмасы мен вагон тірегінің құлақшасы қапсырылатындай болып өткізілуі тиіс, содан кейін сымның екі ұшы сымның бойымен есік жапсырмасына қарай тиістіре жылжитын металл тәпіге кіргізіледі, содан кейін бұрау жүргізіледі.
      Трос бұруларын салу тәртібі БПҚ салу тәртібіне ұқсас болады.

Қазақстан Республикасы 
Көлік және коммуникация
министрі міндетін атқарушының
2007 жылғы 27 қарашадағы 
N 252 бұйрығына    
4-қосымша       

Жүк тасымалдау ережесіне
44-қосымша      

Жүктерді тасымалдаумен байланысты көрсетілетін
қызметтердің тізбесі

      1. Жүкті жолтабанның бір енді вагондарынан басқа енді вагондарға қайта тиеу.
      2. Жүктердің мұзын еріту.
      3. Вагондарды жолтабанның басқа енді арбашаларына ауыстырып қою.
      4. Жүктің құндылығын хабарлау.
      5. Тасымалданатын жүктерді кедендік тексерумен байланысты көрсетілетін қызметтер.
      6. Жүктерді бекіту.
      7. Транзитті темір жолдарда жылжымалы құрам түрлері бойынша вагондарды бөгеу кезінде көрсетілетін қызметтер.
      8. Мұздатқыш вагондарды мұзбен жабдықтау.
      9. Вагондарды жылыту үшін отын беру.
      10. Жануарларды суару.
      11. Қытай темір жолдары вагондарының жолтабаны 1520 мм вагондарға жүктерді қайта тиеуде бос тұрып қалуымен байланысты көрсетілетін қызметтер.
      12. Тасымалдаушының бір көлік құқығының тасымалдау құжаттарын басқаға қайта ресімдеуі.
      13. Тасымалдаушының өкілімен станцияда, порттарда және айлақтарда сенімхаттар мен жүк жіберушілердің және жүк алушылардың тапсырмалары бойынша жүктерді тасымалдау үшін есептік операциялар.
      14. Тасымалдау құжатын толтыру.
      15. Тағайындалу станцияларына олардың аттарына келіп түскен жүктер туралы жүк алушылардың хабарламалары.
      16. Жүктердің, вагондардың және контейнерлердің келуі туралы хабарлама.
      17. Тасымалдау құжаттары туралы анықтамаларды беру.
      18. Жүкті әкелуге және тиеуге рұқсаттар (визалар) беру.
      19. Жүк жөнелтушінің талабы бойынша жүктерді тасымалдау жоспарын орындау жөніндегі есептік карточкалардың екінші даналарын толтыру.
      20. Бирка ілу (трафаретпен).
      21. Бирканы толтыру немесе жүк орындарына жөнелту таңбаларын салу.
      22. Жүкті іздеу:
      23. Вагондарды әкелу-әкету.
      24. Жүктерді сақтау.
      25. Жүктердің салмағын өлшеу және тексеру.
      26. Қамба зиянды жәндіктері зиян келтірген вагондарды және контейнерлерді тазарту, жуу, дезинфекциялау, сондай-ақ дезинсекциялау.
      27. Жүк жөнелтушулерді олардың өтінімдері бойынша вагондармен, контейнерлермен қамтамасыз ету.
      28. Жүктердің адрестерін өзгерту.
      29. Жүк жөнелтушінің (жүк алушының) кінәсінен жүкке ілесіп жүретін күзет қызметінің өкілін жүктерді тиеуге және түсіруге белгіленген мерзімдерден артық бөгеу.
      30. Ертеректе тиеуге арналған жүкті қабылдау.

Қазақстан Республикасы   
Көлік және коммуникация  
министрі міндетін атқарушының
2007 жылғы 27 қарашадағы  
N 252 бұйрығына      
5-қосымша         

Жүк тасымалдау ережесіне
45-қосымша      
КЭУ-16 нысан     

Контейнерді станциядан шығаруға және оны станцияға
қайтаруға N_________ жүк құжат

"__" _________________ 20__ ж.

      Тиелген, бос контейнер* N ________ брутто массасы __________т.

Жүк жөнелтушіге, жүк алушыға * ______________________________берілген
                                (тегі, аты, әкесінің аты)
___________________________________________________________________
                    (кәсіпорынның немесе ұйымның атауы)
N____________ сенімхат немесе N _______________ шарт
______________________________________________жүргізуші-экспедиторға
         (тегі, аты, әкесінің аты)
N _____________ автомобиль

Контейнер "___"_________20__ж., __________сағат _______мин. берілген

Қабылдап-тапсырушы ____________________ контейнерді алған тұлға
______________          (қолы)
    (қолы)

Контейнер** "___"_________20__ж., ______сағат _____мин. қайтарылған.

Контейнерді әкелуге немесе шығаруға құжаттарды
көліктік-экспедициялық ұйымға беру кезінде хабарлама беру күні "___" _________ 20__ж., ________сағат. ________мин.

Контейнерді пайдалану уақыты ____________________ сағат

Контейнерді пайдаланғаны үшін төлем сомасы ____________ теңге.

Станциядағы тасымалдаушының өкілі _________________________________
                                      (тегі, аты, әкесінің аты)
____________________________________________________________________

      * Керек болмайтынын сызып тастаңыз;
      ** Жүк иесі немесе көліктік-экспедициялық ұйым контейнерді техникалық ақаулы жағдайда қайтарған жағдайда вагонды қарап тексеруші және станциядағы тасымалдаушының өкілі қол қоятын ГУ-106 нысанды контейнердің техникалық жағдайы туралы акт жасалады.

Қазақстан Республикасы   
Көлік және коммуникация  
министрі міндетін атқарушының
2007 жылғы 27 қарашадағы  
N 252 бұйрығына      
6-қосымша        

Жүк тасымалдау ережесіне 
46-қосымша       

Вагондар мен контейнерлерге арналған бекіту-пломбылау
құрылғыларына арналған техникалық талаптар

      1. Бекіту-пломбылау құрылғылары (бұдан әрі - БПҚ) Жүктерді тасымалдау ережелеріне сәйкес пломбылауға арналған контейнерлерді және темір жол жүк вагондарын: жабдықтарын, цистерналарды, хопперлерді, рефрижераторларды және басқаларды бекітуге және пломбылауға арналған, тасымалданатын жүкке БПҚ-ның зақымдалуынсыз қол жеткізуге жол бермеуі және бекітілетін құрылғылар (есіктер, тиеу және түсіру люктері) арқылы тасымалданатын жүкке санкцияланбаған кіруден қорғауды қамтамасыз етуі тиіс.
      2. БПҚ жүк вагондарының және контейнерлердің бекіту элементтерінің құрылымдарына сәйкес болуы тиіс.
      3. БПҚ құрылымы қамтамасыз етуі тиіс:
      1) БПҚ-ны және оның құрамдас элементтерін бір рет пайдалану;
      2) көрінетін элементтердің ең болмаса біреуін бұзбай БПҚ аша мүмкіндігінің болмауы;
      3) ашу күші мыналардан кем болмайтын:
      вагондар үшін (мамандандырылған темір жол цистерналары мен сұйытылған газдарды, қышқылдарды және басқа химиялық жүктерді тасымалдауға арналған цистерналар контейнерлерінен басқа) - 18 кН (1,8 тс);
      мамандандырылған темір жол цистерналары мен сұйытылған газдарды, қышқылдарды және басқа химиялық жүктерді тасымалдауға арналған цистерналар контейнерлерінен - 3,5 кН (0,35 тс);
      контейнерлер үшін - 12 кН (1,2 тс);
      4) қатты блоктау элементі бар БПҚ-ны (бұрандама үлгісіндегі) ашу күші 30 кН артық болмайтын;
      құлыптау күші 70 Н (7 кгс) артық болмайтын;
      6) мамандандырылған темір жол цистерналары мен сұйытылған газдарды, қышқылдарды және басқа химиялық жүктерді тасымалдауға арналған цистерналар контейнерлерінен мамандандырылған темір жол цистерналары мен сұйытылған газдарды, қышқылдарды және басқа химиялық жүктерді тасымалдауға арналған цистерналар контейнерлерінен жұмыс істейтін бөлшектері тавотпен, солидолмен немесе басқа майлағышпен майланған ұшқын шығармайтын құрал-сайманның көмегімен БПҚ-ны алу мүмкіндігі;
      7) санкцияланбаған ашу жағдайларында барынша мол деңгейде әдеттегі құрал-сайманмен бұзуға жататын өзектік құрылымдардың БПҚ-ның металл элементтері бетінің қаттылығы, 40 HRC-тен кем емес;
      8) темір жол вагондары жұмысының пайдалану жағдайларында және контейнерлермен тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу кезінде пайда болатын механикалық жүктемелердің (дүмпулер, соққылар, діріл) ықпалы жағдайында жұмысқа қабілеттілік;
      9) ашқан жағдайда көзге көрінбейтін іздерсіз БПҚ-ны қайта пайдалану мүмкіндігінің болмауы;
      10) көпшілік пайдалану құрал-саймандарымен: слесарлық қоларамен, тістеуіктермен, атауыздармен, бұрауышпен, сомын кілтімен, балғамен, шеге жұлғышпен, монтировкамен, сүйменмен, зілбалғамен зақымдаудың көзге көрінбейтін іздерінсіз БПҚ-ны ашу мүмкіндігінің болмауы;
      11) вагонда немесе контейнерде тікелей құлыпталған күйдегі БПҚ-ның құрамдас бөліктерінің бірін жалған жасау мүмкіндігінің болмауы;
      12) құлыпталған күйдегі БПҚ-ның күйін көзбен көріп немесе қолмен бақылау мүмкіндігі;
      13) арнайы құрылғылармен: алынғыштармен, қысқаш-тістеуіктермен, канатты кесуге арналған қайшылармен және т.с. алу мүмкіндігі;
      14) қолмен немесе қарапайым құрал-саймандармен орнату мүмкіндігі;
      15) осы Техникалық талаптардың 8-бөліміне сәйкес Жүктерді тасымалдау ережелерімен көзделген ақпаратты жазу;
      16) жазылатын ақпараттың айқындылығы және оның пайдалану кезеңінде сақталуы;
      17) вагондар мен контейнерлердің бекіту құрылғыларының қосарланған тесіктерінде орналастыру және сенімді ұстап қалу;
      18) санкцияланбаған ажырату және БПҚ-ны қайталап орнату мақсатында жылжымалы құрамға орнату алдында елеусіз, жойылатын немесе бүркемелеуге көнетін өзгерістерді әдейі енгізуден қорғау.
      4. Құлыпталған күйде тұрған иілгіш бұғаттаушы элементі (арқан іспеттес) бар БПҚ-ға рұқсат етілетін жүктемелерді (кергіш және айналатын) қоса беру кезінде, пайдалану процесінде де, сынаулар кезінде де, иілгіш элементтің түрін өзгертуі (ұзаруы) салдарынан БПҚ ілмегінің сомалық ұлғаюы және БПҚ бекітуші (бекітетін) элементінің орын мүмкін болатын орын ауыстыруы 20 мм-ден артық болмауы тиіс.
      5. БПҚ-ның жаңа түрлерін мамандандырылған зертхананың өткізген сынауларының нәтижелері бойынша берілген қорытындысы болған жағдайда пайдалануға рұқсат етіледі.
      6. Климаттық факторлардың ықпалы бөлігінде пайдалану шарттары бойынша БПҚ УХЛ 1 МемСТ 15150-69 орындалуында жасалуы тиіс. (Қоршаған ортаның температурасы минус 60 С-тан плюс 55 С-ге дейін, 25 С кезіндегі салыстырмалы ылғалдығы 100%).
      7. Пайдалану шарттары бойынша БПҚ механикалық факторларының ықпалы бөлігінде жүк вагондарының рессорланған бөліктерінде және автокөлікпен тасымалданатын бұйымдарға бекітілген құрылғыларға ықпал ететін механикалық жүктемелерді көтеруі тиіс.
      8. Пайдалану кезіндегі діріл ықпалдарының рұқсат етілетін параметрлері:

      9. Пайдалану кезіндегі дүркінді соғу ықпалдарының рұқсат етілетін параметрлері:

      10. Пайдалану кезіндегі бір рет болатын соғу ықпалдарының рұқсат етілетін параметрлері:

      11. БПҚ-ның барынша аз мүмкін болатын габаритті размерлері мен массасы болуы тиіс.
      12. БПҚ-ның олармен жұмыс істеуі кезінде қолдарын жарақаттамайтын жайлы және қауіпсіз сыртқы нысандары болуы тиіс.
      13. БПҚ-ның құрылымы бекітудің жайлылығын және рампадан, тұғырықтан, жиылмалы басқыштан, жерден және басқалардан қарап тексеруді, соның ішінде жүру жолындағы және коммерциялық қарап тексеру пункттерінде құлыпталған күйді тексеруді қамтамасыз етуі тиіс.
      14. БПҚ-ны құрал-сайманның көмегімен құлыптаған жағдайда, олардың сабындағы күш 150 Н (15 кгс) артық болуы тиіс.
      15. БПҚ-ны алу үшін арнайы құрылғылардың тұтқасында дамытылуы қажетті күш 200 Н (20 кгс)-тен артық болмауы тиіс.
      16. БПҚ-ға жазылатын ақпарат әдеттегі жарықтандыру жағдайларында және жасанды жарықтандыру жағдайларында 50 лк-дан кем дегенде 1 м қашықтықтан оңай оқылатындай болмауы тиіс.
      17. БПҚ жұмысқа қабілеттілігін сақтауы және қойылған күннен 12 ай ішінде және жасаған күннен 24 ай ішінде Техникалық талаптарды қанағаттандыруы тиіс.
      18. БПҚ-ның құрылымы адамдардың қауіпсіз жұмысын және жарылу-өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс. БПҚ-ны алу кезінде тасымалданатын жүктің жануын немесе жарылуын болғызбау үшін ұшқындардың пайда болуына жол берілмеуі тиіс.
      19. БПҚ-ның әр түрін жүргізу құқығы ұлттық немесе Еуразиялық патенттік ведомствосының құжатымен расталуы тиіс (мәлімделген құрылымға басқа патент ұстаушылардың жоқ болуы).
      20. БПҚ-ға осы Ережемен белгіленген ақпарат жазылуы тиіс.
      21. Нөмір және мәтіндік ақпарат МемСТ-пен көзделген шрифтен ерекшеленетін нысан бойынша БПҚ-ға шрифтпен жазылуы тиіс. Көрсетілген шрифтінің барлық параметрлері БПҚ-ға конструкторлық құжаттамада көрсетілуі тиіс.
      22. БПҚ-ның бұзылмайтын элементіне осы Ережелермен көзделген ақпарат жазылуы тиіс. БПҚ-ның құрамдас элементтеріне ұқсас ақпарат жазылады.

                                        Қазақстан Республикасы
                                       Көлік және коммуникация
                                     министрі міндетін атқарушының
                                        2007 жылғы 27 қарашадағы
                                            N 252 бұйрығына   
                                               7-қосымша

                                       Жүк тасымалдау ережесіне
                                              47-қосымша

   Вагон-цистерналарда және бункерлік үлгідегі вагондарда
    құйып тасымалданатын жүктердің алфавиттік көрсеткіші