«Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 1 ақпандағы Заңының 7-бабы 2-тармағының 15) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының корпоративтік басқару кодексі бекітілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов
Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы 5 қарашадағы
№ 1403 Қаулысымен
бекітілген
«Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының корпоративтік басқару кодексі
Кіріспе
1. Корпоративтік басқару қағидаттары
2. Директорлар кеңесі мен басқарманың тиісті жұмыс тәжірибесі
3. Жалғыз акционермен өзара іс-қимыл жасасу
4. Ақпаратты ашып көрсету және оның ашықтығы
5. Еншілес және тәуелді ұйымдармен өзара іс-қимыл жасасу қағидаттары мен практикасы
6. Іскер әріптестермен өзара іс-қимыл жасасу практикасы
7. Қоршаған ортаны қорғау.
Кіріспе
1. Осы құжатта «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» акционерлік қоғамының (бұдан әрі - Қор) корпоративтік басқару кодексі (бұдан әрі -Кодекс) жазылған.
2. Осы Кодекстің мақсаттары Қордың корпоративтік басқаруды жетілдіру және жүйелендіру, Қорды басқарудың барынша ашықтығын қамтамасыз ету және Қордың тиісті корпоративтік басқару стандарттарын басшылыққа алуға үнемі дайын болуын растау болып табылады. Атап айтқанда:
1) Қорды басқару Қордың құндылығын және жалғыз акционердің басқа да пайдаларын барынша арттыру үшін жауапкершіліктің, есеп берушіліктің және тиімділіктің тиісті деңгейімен жүзеге асырылуға тиіс;
2) ақпаратты ашу, оның ашықтығы, сондай-ақ тәуекелдерді басқару мен ішкі бақылау жүйелерінің тиімді жұмысы тиісті түрде қамтамасыз етілуі тиіс.
3. Кодекс Қордың ішіндегі және нарықтың басқа да қатысушыларымен қатынастарда іскерлік этиканың жоғары деңгейін қамтамасыз ету үшін Қор өзінің қызметі үдерісінде басшылыққа алатын қағидалар мен ұсынымдардың жиынтығы болып табылады.
4. Кодекс қолданыстағы заңнаманың ережелеріне сәйкес, сондай-ақ дамуының ағымдағы кезеңінде капиталдар нарығында компаниялар қызметінің және корпоративтік басқару қағидаттарының халықаралық практикасында танылған Қазақстанда дамып келе жатқан корпоративтік басқару практикасын, этика нормаларын, қажеттіліктері мен шарттарын ескере отырып әзірленді.
5. Қор корпоративтік басқару практика статикалық сипатта емес екендігін растайды. Директорлар кеңесі қолданыстағы заңнама, қазақстандық және халықаралық компанияларға қатысты корпоративтік басқаруға қатысты қолданылатын ұсынымдар мен үздік практика тұрғысынан Кодекстің шарттарын оқтын-оқтын қайта қарап тұратын болады.
6. Қордың лауазымды тұлғалары мен қызметкерлері Қормен жасалған тиісті шарттардың негізінде осы Кодексте көзделген міндеттемелерді өзіне қабылдайды және оның ережелерін Қорда және еншілес және тәуелді Ұйымдармен өзара қарым-қатынастарда сақтауға міндеттенеді.
7. Кодексте мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:
Директор/лар Қордың директорлар кеңесінің
мүшесі/мүшелері
Жалғыз акционер Қазақстан Республикасының Үкіметі
Мүдделі тұлға Заңнамада және жарғыда көзделген
құқықтарын іске асыру Қоғамның қызметімен
байланысты тұлға
Заңнама Белгіленген тәртіппен қабылданған
Қазақстан Республикасының нормативтік
құқықтық актілерінің жиынтығы
Заң «Ұлттық әл-ауқат қоры туралы» Қазақстан
Республикасының Заңы
Кодекс Қордың корпоративтік басқару кодексі
Комитет/тер Директорлар кеңесінің комитет(тер)і
Аудит жөніндегі Директорлар кеңесінің аудит комитеті
комитет
Тағайындау және Директорлар кеңесінің тағайындау және
сыйақы комитеті сыйақы комитеті
Мамандандырылған Директорлар кеңесінің мамандандырылған
комитет комитеті
Корпоративтік хатшы Қордың корпоративтік хатшысы
Корпоративтік дау Мыналардың;
1) жалғыз акционер мен Қор органдарының;
не
2) Қор органдарының немесе олардың
мүшелерінің/ішкі аудит қызметі
қызметкерлерінің; не
3) Қордың органы мен Қордың мүдделі
тұлғаларының арасындағы жалғыз акционердің
мүдделеріне және Қордың қызметіне теріс
әсер ететін Қорды корпоративтік басқару
мәселелері бойынша келіспеушіліктер немесе
дау
Тәуелсіз директорлар Заңнамаға және Қордың жарғысына сәйкес
тәуелсіз ретінде анықталатын директорлар
Басқарма Қордың атқарушы органы
Директорлар кеңесі Қордың басқару органы
Елеулі корпоративтік Қордың оларды жасауы Қор қызметінде іргелі
оқиғалар өзгерістерге әкелуі мүмкін бірқатар
оқиғалар мен мәмілелер
Жарғы Қордың Жарғысы
Қор «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры»
акционерлік қоғамы
8. Қолданылатын, бірақ осы Кодексте анықталмаған терминдер жарғы мен заңнамада пайдаланылатын мағынада қолданылады.
Қор туралы ақпарат
9. Қор қызметінің мақсаты Қордың тобына кіретін ұйымдардың ұзақмерзімді құнын (құндылығын) ұлғайту, Қордың тобына кіретін активтерді тиімді басқару арқылы Қазақстан Республикасының ұлттық әл-ауқатын арттыру болып табылады.
10. Қор ұлттық басқарушы холдинг болып табылады, оның басқаруында ұлттық даму институттарының, ұлттық компаниялар мен басқа да заңды тұлғалар акцияларының (қатысу үлестерінің) өзіне меншік немесе сенімгерлікпен басқару құқығында тиесілі пакеттері болады.
11. Қор өз қызметінің негізіне мынадай құндылықтарды қояды:
1) меритократия: әркімінің үлесі мен жетістіктерін бағалаудағы әділдік пен объективтілік;
2) құрмет: команданың басқа мүшелеріне құрметпен қарау;
3) адалдық: Қордың ішінде және өз әріптестеріне адалдық;
4) ашықтық: байланыстарға және әріптестерге ашықтық;
5) командалық рух: бірлескен қызметтен болатын неғұрлым жоғары жетістіктерге қол жеткізу үшін ынтымақтастық;
6) сенім: өзара көмек және сенім мәдениетіне бейімділік.
1. Корпоративтік басқару қағидаттары
1. Анықтама және қағидаттар
12. Қордың қызметін басқару мен бақылауды қамтамасыз ететін және Қордың жалғыз акционері, директорлар кеңесі, басқармасы, өзге де органдары мен жалғыз акционердің мүддесіндегі мүдделі тұлғалар арасындағы қатынастарды қамтитын үдерістердің жиынтығы, сондай-ақ Қордың еншілес және тәуелді ұйымдармен өзара іс-қимылы корпоративтік басқару ретінде ұғынылады.
13. Қор корпоративтік басқаруды Қор қызметінің тиімділігін арттыру, оның беделін нығайту және өзінің капитал тартуға жұмсайтын шығындарын азайту құралы ретінде қарастырады. Қор корпоративтік басқарудың тиісті жүйесін өзінің қазіргі заманғы экономикадағы және тұтастай алғанда қоғамдағы орнын анықтайтын фактор ретінде қарастырады. Заңның үстемдік құру қағидаты корпоративтік басқару негізінде жатады.
14. Қорды корпоративтік басқару әділеттілік, шындық, жауапкершілік, ашықтық, кәсіпқойлық және құзыреттілік негіздерінде құрылады. Корпоративтік басқарудың тиімді құрылымы Қордың қызметінде барлық мүдделі тұлғалардың құқықтары мен мүдделерін құрметтеуді болжайды және Қордың табысты қызметіне, оның ішінде құндылығының өсуіне, қаржылық тұрақтылығы пен пайдалылығын қолдауға ықпал етеді.
15. Осы тармақта баяндалған корпоративтік басқару қағидаттары Қорды басқаруға байланысты туындайтын қатынастарда сенім тудыруға бағытталған және Кодекстің кейінгі бөлімдеріндегі барлық қағидалар мен ұсынымдардың негізі болып табылады.
Осы Кодекстің негізін құрайтын қағидаттар:
1) жалғыз акционердің құқықтары мен мүдделерін қорғау қағидаты;
2) Қордың директорлар кеңесі мен басқармасын тиімді басқару қағидаты;
3) Қордың дербес қызметі қағидаты;
4) Қордың қызметі туралы ақпараттың ашықтығы мен оны ашудың объективтілігі қағидаты;
5) заңдылық пен этика қағидаттары;
6) тиімді дивидендтік саясат қағидаттары;
7) тиімді кадр саясаты қағидаттары;
8) қоршаған органы қорғау қағидаты;
9) корпоративтік даулар мен мүдделер қақтығысын реттеу саясаты;
10) жауапкершілік қағидаты болып табылады.
16. Қордың корпоративтік басқару құрылымы заңнамаға сәйкес келуге және Қордың органдары арасында міндеттерді бөлуді айқын анықтауға тиіс.
17. Кодексте жазылған корпоративтік басқару қағидаттарын басшылыққа алу Қордың қызметіне объективті талдау жүргізу және талдаушылардан, консультанттардан және қажет болған жағдайда, рейтинг агенттіктерінен тиісті ұсынымдар, бағалар алу үшін тиімді тәсілдеме жасауға жәрдемдесуге тиіс.
Жалғыз акционердің құқықтары мен мүдделерін қорғау қағидаты
18. Қорда корпоративтік басқару жалғыз акционердің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және құрметтеу қағидаттарына негізделген және Қордың тиімді қызметіне, оның ішінде Қор активтерінің өсуіне және Қордың қаржылық тұрақтылығы мен пайдалылығын қолдауға ықпал етеді.
19. Жалғыз акционер заңнамада және жарғыда көзделген құқықтарды иеленеді.
20. Қор мен жалғыз акционер арасында ақпарат алмасу тәртібі заңнамамен, Қордың жарғысымен және оның ішкі құжаттарымен реттеледі.
Қордың директорлар кеңесі мен басқарманы тиімді басқару қағидаты
Директорлар кеңесі қызметінің қағидаттары
21. Директорлар кеңесінің қызметі Қор мен жалғыз акционердің мүдделерін барынша сақтау және іске асыру, өз құзыретінің шеңберінде ақылға қонымдылық, тиімділік, белсенділік, адалдық, шыншылдық, дәлдік, кәсібилік, объективтілік және жауапкершілік қағидаттарына құрылады.
22. Директорлар кеңесінің қызметі жалғыз акционерге толық есептілікте болады.
23. Директорлар толық ақпарат негізінде, адал және жалғыз акционер мен Қордың ең үздік мүдделерінде әрекет етуге тиіс.
24. Директорлар кеңесінің шешімдер қабылдау үдерісінде ешқандай да тұлғаның (немесе тұлғалар тобының) заңнамамен көзделмеген артықшылықтары "болмауға тиіс. Директорлар кеңесінің төрағасы және басқарма төрағасы заңнамаға сәйкес бір тұлға болмауы тиіс.
25. Директорлар кеңесінің қызметін қамтамасыз етуге жауапты директорлар кеңесінің төрағасы мен Қордың ағымдағы қызметіне жауапты басқарма төрағасы арасындағы жауапкершілік айқын бөлінуге және Қордың тиісті ішкі құжаттарында бекітілуге тиіс.
26. Директорлар кеңесі мен басқарма арасында өкілеттіктерді бөлу директорлар кеңесі және басқарма туралы тиісті ережелерде жазылуға тиіс.
27. Директорлар кеңесінің төрағасы директорлар кеңесінің басқарылуына жауап береді, оның тиімді қызметін қамтамасыз етеді. Директорлар кеңесінің төрағасы директорлар кеңесінің қызметіне директорлардың тиімді үлесін, атап айтқанда, директорлар мен басқарманың арасындағы сындарлы қатынастарды қамтамасыз етеді.
28. Директорлар кеңесінің сандық құрамы Қордың жарғысымен айқындалады, бұл ретте тәуелсіз директорлардың саны директорлар кеңесі сандық құрамының бестен екісінен кем болмауға тиіс.
29. Әрбір директордың жұмысын бағалау жүйесі жалғыз акционер мен Қордың мүдделерінде олардың жұмыстарын ынталандыруды қамтамасыз етуге тиіс. Әрбір директордың жұмысын бағалау жүйесінің негізі Қордың директорлар кеңесі және директорлар кеңесінің жұмыс жоспары туралы ережеде бекітілген мақсаттар, міндеттер, міндеттемелер мен функциялар, сондай-ақ корпоративтік басқарудың халықаралық озық практикасы ұсынымдарына сәйкес директорлар кеңесіне өз міндеттерін озық түрде шешуге және Қордың табысты және тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін барынша үлес қосуға мүмкіндік беретін сол міндеттемелер мен функциялардың орындалуын бағалау болып табылады.
Басқарма қызметінің қағидаттары
30. Қордың атқарушы органы алқалы болып табылады. Қордың басқармасына басқарма төрағасы басшылық етеді
31. Басқарманың шешімдер қабылдауы үдерісінде ешбір төрағаның (немесе тұлғалар тобының) заңмен көзделмеген артықшылықтары болмауға тиіс.
32. Басқарма Қордың міндеттерін орындау және дамыту стратегиясын іске асыру мақсатында Қордың ағымдағы қызметіне басшылықты жүзеге асырады.
33. Басқарма қызметінің негізгі қағидаттары заңдылық, адалдық, парасаттылық, ақылға қонымдылық, жүйелілік, кәсібилік, объективтілік болып табылады.
34. Басқарманың қызметі директорлар кеңесіне толық есептілікте болады.
Қордың дербес қызметі қағидаттары
35. Қордың қызметі осы Кодекстің, жарғының және заңнаманың ережелеріне сәйкес Қордың жалғыз акционерінің мүдделерін барынша жақсы сақтау мақсатында жүзеге асырылады.
36. Қор өз қызметін дербес жүзеге асырады.
37. Қор мен жалғыз акционердің арасындағы мәмілелер мен қатынастар қолданыстағы заңнаманың шеңберінде жүзеге асырылады.
Қордың қызметі туралы ақпараттың ашықтығы мен оны ашудың объективтілігі қағидаты
38. Қор жалғыз акционердің негіздемелі шешімдер қабылдау мүмкіндігін қамтамасыз ету, сондай-ақ Қордың қызметі туралы ақпаратты мүдделі тұлғалардың назарына жеткізу мақсатында жалғыз акционер мен мүдделі тұлғалар алдында Қор туралы, оның ішінде оның қаржылық ахуалы, экономикалық көрсеткіштері, қызметінің қорытындылары, меншік және басқару құрылымы туралы нақты ақпаратты уақытылы ашып көрсетуді қамтамасыз етеді.
39. Қандай да бір ақпаратты ашық көрсету және (немесе) жариялау кезінде Қор заңнаманың коммерциялық және заңнамамен қорғалатын өзге де құпия туралы ережелерін ескереді.
Заңдылық және этика қағидаттары
40. Қор заңнамаға, жалпы қабылданған іскерлік этика қағидаттарына, жарғыға, осы Кодекстің ережелеріне және өзінің шарттық міндеттемелеріне қатаң сәйкестікте әрекет етеді.
41. Жалғыз акционердің, директорлар кеңесі мүшелерінің және басқарманың арасындағы қатынастар өзара сенімге, құрметке, есептілікке және бақылауға құрылады.
Тиімді дивидендтік саясат қағидаты
42. Қор заңнама нормаларын және Қордың дивидендтік саясатын анықтайтын Қордың ішкі құжатын басшылыққа алады.
43. Дивидендтік саясаттың негізгі қағидаттарының бірі дивидендтер мөлшерін және оларды төлеу шарттарын анықтаудың қарапайым әрі ашық тетігін қамтамасыз ету болып табылады.
44. Қордың дивидендтік саясаты жалғыз акционер, әлеуетті инвесторлар және Қазақстан Республикасының жұртшылығы зерделеу үшін ашық және қол жетімді болуға тиіс.
Тиімді кадр саясаты қағидаты
45. Қордағы корпоративтік басқару Қор қызметкерлерінің құқықтарын заңнамада көзделген қорғау негізіне құрылады және әлеуметтік мәселелерді шешу мен еңбек шарттарын регламенттеуде Қор мен оның қызметкерлері арасындағы әріптестік қатынастарды дамытуға бағытталуға тиіс.
46. Кадр саясатының негізгі сәттерінің бірі Қордағы еңбек жағдайларын жақсарту және Қордың қызметкерлерін әлеуметтік қорғау нормаларын сақтау болып табылады.
47. Корпоративтік басқару еңбек ұжымында қолайлы және шығармашылық ахуал құру үдерістерін ынталандыруға, Қор қызметкерлерінің біліктілігін арттыруға жәрдемдесуге тиіс.
48. Қор қызметкерлерді іріктеуді Қордың ішкі құжаттарына сәйкес ашық конкурстық рәсімдер негізінде жүзеге асырады.
Қоршаған ортаны қорғау қағидаты
49. Қор өз қызметінде қоршаған ортаны қорғау бойынша заңнама талаптарына және жалпы танылған стандарттарға сәйкес қоршаған ортаға барынша ұқыпты және ұтымды қатынастар қағидаттарын басшылыққа алады.
50. Қор өзінің еншілес және тәуелді ұйымдарында экологиялық аудит жүргізуге ұмтылатын болады.
Корпоративтік қақтығыстар мен мүдделер қақтығысын реттеу саясаты
51. Директорлар кеңесі мен басқарма мүшелері Қордың қызметкерлерімен тең дәрежеде корпоративтік қақтығыстар мен мүдделер қақтығысын болдырмай, Қор мен жалғыз акционердің мүдделерінде өздерінің кәсіптік функцияларын адал әрі ақылға қонымды түрде орындайды.
Корпоративтік қақтығыстар және мүдделер қақтығысы болған (туындаған) жағдайда, Қордың лауазымды тұлғалары қақтығыстың болуы (туындауы) туралы корпоративтік хатшыға уақытылы хабарлауға тиіс.
52. Директорлар кеңесі мен басқарма мүшелері, лауазымды тұлғалар Қордың қызметкерлерімен тең дәрежеде өз қызметінің заңнама талаптарына және осы Кодекстің қағидаттарына ғана емес, сонымен қатар этика стандарттары мен жалпы қабылдаған іскерлік этика нормаларына да толық сәйкес келуін қамтамасыз етеді.
53. Қорда Омбудсмен институты бар, ол іскерлік этика сақталуы мәселелерін қарау кезінде маңызды рөл атқарады. Омбудсменді Қордың директорлар кеңесі тағайындайды.
Корпоративтік қақтығыстарды реттеу саясаты
54. Егер Қорда корпоративтік қақтығыстар туындаған немесе туындауы мүмкін жағдайда, олардың алдын алу және реттеу жөніндегі жұмыстың тиімділігі, ең алдымен, мұндай қақтығыстарды барынша толық және дереу анықтауды және Қордың барлық органдарының іс-қимылдарын нақты үйлестіруді болжайды.
55. Корпоративтік қақтығысты бағалаудың объективтілігін қамтамасыз ету және оның тиімді реттеу үшін жағдайлар жасау мақсатында қақтығыс мүддесін қозғайтын немесе қозғауы мүмкін тұлғалар оны реттеуге қатыспауға тиіс.
56. Директорлар кеңесі корпоративтік қақтығыстарды реттеу саясатын және оның қағидаларын бекітеді және оларды оқтын-оқтын қайта қарайды, олардың кезінде оларды шешу Қор мен жалғыз акционердің мүдделеріне барынша жауап беретін болады.
57. Корпоративтік қақтығыстар туындаған жағдайда, қатысушылар жалғыз акционердің құқықтарын да, Қордың іскерлік беделін де тиімді қорғауды қамтамасыз ету мақсатында келіссөздер арқылы оларды шешу жолдарын іздестіреді.
58. Келіссөздер арқылы корпоративтік қақтығыстарды шешу мүмкін болмаған жағдайда, олар заңнамаға қатаң сәйкестікте шешіледі.
59. Қор атынан басқарма төрағасы Қордың директорлар кеңесінің құзыретіне олар бойынша шешімдер қабылдау жатқызылмаған барлық мәселелер бойынша корпоративтік қақтығыстарды реттеуді жүзеге асыруға, сондай-ақ корпоративтік кақтығыстарды реттеу жөніндегі жұмыстарды жүргізу тәртібін дербес анықтауға тиіс.
60. Директорлар кеңесі не директорлар кеңесінің уәкілетті комитеті өзінің құзіретіне жатқызылған мәселелер бойынша корпоративтік қақтығыстарды реттеуді жүзеге асырады. Бұл жағдайда, корпоративтік хатшыға корпоративтік қақтығыстың мәні және корпоративтік қақтығысты шешудегі делдалдың рөлі туралы директорлар кеңесінің барынша мол хабардар болуын қамтамасыз ету жөніндегі міндет жүктеледі.
61. Директорлар кеңесі, егер қақтығыстың мәні басқарма төрағасының немесе басқарманың, не олар қабылдаған актінің әрекеті (әрекетсіздігі) болып табылған жағдайда, басқарма төрағасының құзіретіне жататын жекелеген корпоративтік қақтығыстарды қарайды.
Мүдделер қақтығысын реттеу саясаты
62. Мүдделер қақтығысы Қор қызметкерінің, лауазымды тұлғаның жеке мүдделілігі лауазымдық міндеттерін әділ атқаруға ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін жағдай ретінде анықталады.
63. Қордың барлық қызметкерлері мен лауазымды тұлғалары өзіне (немесе өзімен байланысты тұлғаға) қатысты да, басқаларға қатысты да мүдделер қақтығысы туындауы мүмкін жағдайға жол бермейтіндей қалыпта өздерін ұстауға тиіс.
64. Мүдде қақтығысын болдырмаудың негізгі қағидаттары директорлар кеңесі бекітетін Қордың Іскерлік этика кодексінде бекітіледі.
Жауапкершілік қағидаты
65. Қор барлық мүдделі тұлғалардың құқықтарын мойындайды және құрметтейді және өзінің дамуы мен қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету мақсатында осындай тұлғалармен ынтымақтастықта болуға ұмтылады.
66. Мүдделі тұлғалардың заңнамада көзделген жағдайларда, өзінің құқықтарын бұзғаны үшін өтемақы алуға мүмкіндігі болуға тиіс.
67. Мүдделі тұлға корпоративтік басқару үдерісіне қатысқан жағдайда, соңғысының уақтылы және тұрақты негізде мәнді, дұрыс әрі сенімді ақпаратқа қол жеткізу мүмкіндігі болуға тиіс.
68. Мүдделі тұлғалардың басқарманың заңсыз және этикаға жатпайтын іс-қимылдары туралы директорлар кеңесіне еркін түрде хабарлау құқығы болуға тиіс және олардың құқықтарына мұндай хабарлау кезінде қысым жасалмауға тиіс.
2. Қордың ішкі құжаттары
69. Корпоративтік басқарудың нақты құрылымдары, рәсімдері және практикасы Қордың жарғысымен және ішкі құжаттарымен, оның ішінде:
1) директорлар кеңесі туралы;
2) басқарма туралы;
3) комитеттер туралы;
4) корпоративтік хатшы туралы;
5) ішкі бақылау жүйесі туралы;
6) тәуекелдерді басқару туралы;
7) ақпаратты ашу туралы ережелермен реттеледі.
70. Жоғарыда санамаланған құжаттар заңнамаға және халықаралық практикада танылған корпоративтік басқару қағидаттарына сәйкес әзірленеді.
3. Корпоративтік басқарудың жалпы құрылымы
71. Қор органдарының арасында жауапкершілікті бөлу анық жазылуға және жалғыз акционер мүдделерінің сақталуына кепілдік беруге тиіс.
72. Қор органдарының өз міндеттерін кәсіптік және заттық тәсілмен сапалы орындауға арналған өкілеттіктері және ресурстары болуға тиіс. Оның үстіне оларды басқару уақтылы және ашық болуға тиіс.
73. Қор органдарының жүйесі мыналарды қамтиды:
1) жалғыз акционер - Қордың жоғары органы;
2) директорлар кеңесі - басқарманың қызметіне жалпы басшылық пен бақылауды жүзеге асыратын басқару органы;
3) басқарма - Қордың ағымдағы жұмысына басшылық жасайтын алқалы атқарушы орган;
4) ішкі аудит қызметі - Қордың қаржылық-шаруашылық қызметіне бақылауды, ішкі бақылау саласында бағалауды, тәуекелдерді басқаруды, Қордың қызметін жетілдіру мақсатында корпоративтік басқару мен консультация беру саласында құжаттардың орындалуын жүзеге асыратын орган.
74. Қордың органдары мен лауазымды тұлғаларының жалғыз акционердің құқықтары мен мүддесін қамтамасыз етуге бағытталған рәсімдерді сақтауын, сондай-ақ корпоративтік басқару саласындағы заңнаманың ережелері мен нормаларын, Қордың жарғысының ережелері мен өзге де ішкі құжаттарын Қордың басшылыққа алуын қамтамасыз ету корпоративтік хатшыға жүктеледі. Корпоративтік хатшы Қордың органдары арасында тиімді ақпарат алмасуға да ықпал етеді және басқарудың барлық мәселелері бойынша Қордың директорлар кеңесі мен басқармасы мүшелері үшін кеңесшінің функциясын орындайды.
75. Қор мен еншілес және тәуелді ұйымдар арасындағы өзара қарым-қатынастар заңнамамен бекітілген корпоративтік рәсімдердің шеңберінде тиісті органдар арқылы жүзеге асырылады.
2. Директорлар кеңесі мен басқарманың тиісті жұмыс тәжірибесі
76. Қор кәсіби және тәуелсіз директорлар кеңесінің болуын тиімді корпоративтік басқарудың маңызды элементі деп санайды. Басқарма Қорды басқару үдерісінде де маңызды рөл атқарады. Осы екі органның арасындағы тиімді іс-қимыл және олардың өкілеттіктерін анық шектеу корпоративтік басқарудың тиісті практикасын қамтамасыз етуде негізгі фактор болып табылады.
1. Директорлар кеңесі
Директорлар кеңесінің функциялары
77. Директорлар кеңесі өз функцияларын заңға, жарғыға, кодекске, директорлар кеңесі туралы ережеге және Қордың өзге де ішкі құжаттарына сәйкес жүзеге асырады.
78. Директорлар кеңесі стратегиялық мақсаттарды, дамудың басым бағыттарын анықтайды және жалғыз акционер бекітетін Қордың даму стратегиясының құрамдас бөлігі болып табылатын ұзақ мерзімді перспективаға Қор қызметінің негізгі бағдарларын белгілейді, алға қойылған мақсаттарды жүзеге асыру үшін қажетті қаржы ресурстарының болуын қамтамасыз етеді. Директорлар кеңесі басқарманың қызметіне бақылауды жүзеге асырады.
79. Директорлар кеңесі нарықтық ахуалды, Қордың қаржылық жағдайын және Қордың қаржылық-шаруашылық қызметіне ықпал ететін басқа да факторларды ескере отырып, бекітілген басым бағыттарды басшылыққа алуды объективті бағалауды жүргізеді.
80. Тәуекелдерді басқару бойынша Қордың ішкі рәсімдерін бекіту, осындай рәсімдердің сақталуын, сондай-ақ тиімділігін талдауды және оны жетілдіруді қамтамасыз ету директорлар кеңесінің құзыретіне жатқызылады. Бұл ретте, осы рәсімдер тәуекелдерді басқару жүйесінде елеулі жетіспеушіліктер туралы директорлар кеңесін уақытылы хабардар етуді көздейді.
81. Директорлар кеңесі қажеттілікке қарай, бірақ жылына кем дегенде бір рет Қордың ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін қайта қарауды жүргізуді қамтамасыз етеді және оны жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлейді.
82. Барлық директорлар Қор мен жалғыз акционердің мүддесінде объективті шешімдер қабылдауға және адал әрі сапалы әрекет жасауға тиіс.
83. Әрбір директор өзі құрамына кіретін директорлар кеңесінің және комитеттің барлық отырыстарына қатысуға міндетті. Директорлар кеңесі туралы ережеде айтылған ерекше жағдайларда ғана осы нормадан шегінуге жол беріледі.
84. Директорлар кеңесі басқа ұйымдарда директорлар (мемлекеттік қызметші болып табылатын директорларды қоспағанда), басқарма мүшелері, ішкі аудит қызметінің басшысы және корпоративтік хатшы болып жұмыс істеу және/немесе лауазым(дар) атқару мүмкіндігіне қатысты келісім беру туралы шешім қабылдайды.
85. Директорлар кеңесі өз қызметінің және жекелеген директорлардың жұмысын бағалау тетігін әзірлейді, директорлар мен басқарманың, комитеттер мен ішкі аудит қызметінің жұмысын бағалаудың әдістері мен өлшемдерін құрады және тұрақты түрде қайта қарайды.
Директорлар кеңесін қалыптастыру
86. Директорлар кеңесі құрамының құрылымы жалғыз акционердің мүдделерін әділ және объективті ұсынуды қамтамасыз етуге тиіс.
87. Директорлар кеңесінің өкілеттілік мерзімін айқындау, оның мүшелерін сайлау және оларды мерзімінен бұрын тоқтату жалғыз акционердің айрықша құзыретіне жатады. Директорлар кеңесінің сандық құрамы Қордың жарғысымен айқындалады, бұл ретте тәуелсіз директорлардың саны директорлар кеңесінің сандық құрамының бестен екісінен кем болмауы тиіс.
88. Қордың директорлар кеңесінің құрамы Қазақстан Республикасы Үкіметі мүшелерінің қатарынан, Қор басқармасының төрағасынан, тәуелсіз директорлардан және басқа да тұлғалардан қалыптастырылады.
89. Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі лауазымы бойынша Қордың директорлар кенесінің төрағасы болып табылады.
90. Директорлар кеңесі жаңадан сайланған директорлар лауазымға толыққанды енуі үшін оларға арнап тиісті оқу, сондай-ақ оның директорлар кеңесінің құрамында жұмысы үшін қажетті білімдері мен дағдыларын тұрақты жетілдіруді ұйымдастырады.
91.Тәуелсіз директорлар мен Қордың арасындағы қатынастар заңнаманың талаптары, осы Кодекс пен Қордың ішкі құжаттарының ережелері ескеріле отырып шарттармен ресімделеді.
Шарттарда тараптардың құқықтары, міндеттері, жауапкершілігі және басқа да мәнді талаптар, сондай-ақ осы Кодекстің ережелерін сақтау бойынша тәуелсіз директордың, оның ішінде оларға жүктелген фунцияларды орындау үшін жеткілікті уақыт бөлу, қызметін тоқтатқаннан кейін директорлар кеңесі белгіленетін мерзімде Қор туралы ішкі ақпаратты жарияламау туралы міндеттемелері және тәуелсіз директорлардың мәртебесі мен функцияларына қойылған талаптарға байланысты қосымша міндеттемелер (тәуелсіздігінен айырылу туралы уақытылы өтініші және т.б. бөлігінде) болуға тиіс.
92.Қордың директорлар кеңесі директормен жасалатын үлгі шартты бекітуі мүмкін. Директордың қызметке кірісуі кезінде істермен және қызмет үдерісімен танысу тәртібі, ерікті түрде өкілеттікті тоқтату тәртібі, директорлар кеңесінің отырыстарын шақыру және өткізу тәртібі және директорлар кеңесінің қызметіне байланысты басқа да мәселелер Қордың директорлар кеңесі туралы ережесінде анықталады.
Директорлар кеңесінің құрылымы және оның комитеттері
93. Қорда мынадай комитеттер құрылады:
аудит жөніндегі комитет;
тағайындау және сыйақы комитеті;
мамандандырылған комитет;
директорлар кеңесінің қалауы бойынша өзге де комитеттер.
94. Комитеттер директорлар кеңесінің функцияларын тиімді орындауға жәрдемдесу мақсатында құрылады.
95. Барлық комитеттердің қызметі директорлар кеңесі бекітетін, комитеттің құрамы, құзыреті, мүшелерін сайлау тәртібі, комитеттердің жұмыс тәртібі туралы, сондай-ақ олардың мүшелерінің құқықтары мен міндеттері туралы ережелері бар ішкі құжаттармен реттеледі.
96. Комитеттерді директорлар кеңесі құрады және директорлар кеңесінің мүшелерінен және нақты комитетте жұмыс істеу үшін қажетті кәсіби білімі бар сарапшылардан құралады. Комитеттер мүшелерінің өкілеттік мерзімдері директорлар ретіндегі олардың өкілеттік мерзіміне сәйкес келеді, алайда жыл сайын директорлар кеңесі қайта қарап отырады.
Басқарма төрағасы Қордың директорлар кеңесі комитетінің төрағасы және аудит жөніндегі комитетінің мүшесі бола алмайды.
97. Комитеттің төрағасы мен оның мүшелерінен басқа ешкімнің де комитеттердің отырыстарына қатысуға құқығы жоқ. Комитеттің хатшысы сыйақы беру және тағайындау мәселелері талқыланатын отырыстардан басқа комитеттердің отырыстарына қатысуға құқылы. Қалған тұлғалар тиісті комитеттің шақыруы бойынша ғана комитеттердің отырыстарына қатыса алады.
98. Директорлар кеңесі мен комитеттер жыл сайын өздерінің жұмыс жоспарын жасайды, олардың отырыстары үнемі өткізіліп отыруы тиіс. Комитет отырысының хаттамасы және/немесе Комитет отырысының хаттамасынан үзінді көшірме директорлар кеңесіне беріледі. Директорлар кеңесінің жылдық есебінің жеке бөлімі комитеттердің жұмысына арналады.
99. Директорлар кеңесінің комитеттерден ағымдағы қызметі туралы есеп беруді жыл бойы кез келген уақытта талап етуге құқығы бар. Мұндай есепті дайындау және беру мерзімін директорлар кеңесі анықтайды.
Аудит жөніндегі комитет
100. Аудит жөніндегі комитет тәуелсіз директорлар болып табылатын кем дегенде екі адамнан құралуы қажет, олардың біреуі аудит жөніндегі комитеттің төрағасы болып сайланады.
Тәуелсіз болып табылмайтын директор, егер директорлар кеңесі аудит жөніндегі комитетінде осы адамның мүше болуы жалғыз акционер мен Қордың мүддесіне қажет деп шешсе, комитеттің құрамында сайлануы мүмкін. Осы тағайындау болған кезде директорлар кеңесі директордың тәуелділік сипатын ашып көрсетуге және мұндай шешімді негіздеуге тиіс.
Аудит жөніндегі комитетінің құрамында мүшелерінің арасында кем дегенде біреуінің бухгалтерлік есеп және/немесе қаржы есептілігін дайындау және/немесе қаржы және/немесе аудит саласында терең білімі болуы қажет.
101. Аудит жөніндегі комитетінің қызметі сыртқы және ішкі аудит, қаржы есептілігі, ішкі бақылау және тәуекелдерді басқару, заңнаманы сақтау мәселелері, сондай-ақ директорлар кеңесінің тапсырмасы бойынша басқа да мәселелер бойынша директорлар кеңесіне жәрдем көрсетуге бағытталған.
Тағайындаулар және сыйақы комитеті
102. Тағайындаулар және сыйақы комитетінің құрамына кем дегенде бір тәуелсіз директор кіруге тиіс. Директорлар кеңесінің төрағасы тағайындаулар және сыйақы комитетінің төрағасы болып табылады.
103. Тағайындаулар және сыйақы комитеті директорлар кеңесіне:
1) директорлар кенесінің, басқарманың құрамына, ішкі аудит қызметінің басшысы мен корпоративтік хатшы лауазымдарына білікті мамандарды тарту бойынша;
2) жалғыз акционер үшін басқарма мүшелерінің, тәуелсіз директорлардың сыйақыларын анықтау туралы ұсыныстар қалыптастыру бойынша ұсынымдар әзірлеу мақсатында құрылады.
104. Тағайындаулар және сыйақы комитеті жоғарыда көрсетілген тұлғалардың санаттарына сыйақы қарау кезінде олардың лауазымдық міндеттерін орындауын және/немесе даму стратегиясы құрамында жалғыз акционер бекіткен Қор қызметінің негізгі көрсеткіштерін, сондай-ақ қызмет түрі мен ауқымы бойынша осыған ұқсас басқа да компанияларда еңбекақы төлеуді назарға алады. Бұл ретте Қордың қызметін тиісті жетілдірусіз сыйақыны көтеру тәуекелін ескеру қажет.
105. Тағайындаулар және сыйақы комитеті тәуелсіз директорларға сыйақы төлеу жөніндегі үлгі ережелерді қарайды және тиісті ұсыныстар мен ескертпелер шығарады.
106. Тәуелсіз директорлар және Қордың өзге де қызметкерлері тағайындау және сыйақы жөніндегі комитеттің консультациялық қызметіне немесе оған жәрдем көрсетуге араласқан жағдайларда ғана, соңғысына мүдделер қақтығысын жою және алдын алу қажет. Ешбір тұлға өз сыйақысын анықтау үдерісіне тартылмауы қажет.
Мамандандырылған комитет
107. Мамандандырылған комитет Қордың тобына кіретін ұйымдар қызметінің Қазақстан Республикасы Ұлттық қорының, республикалық бюджеттің қаражатын, сондай-ақ мемлекеттің кепілгерліктері мен активтерін олардың пайдалануына байланысты мәселелерді қоспағанда, экономиканы немесе экономиканың жеке алынған саласын дамытуға әсерін кешенді және объективті түрде талдауды (бұдан әрі - талдау) жүзеге асырады.
Мамандандырылған комитеттің құрамы, функциялары және оның жұмыс тәртібі директорлар кеңесінің шешімімен бекітіледі.
Директорлар кеңсесінің қызметін ұйымдастыру
108. Директорлар кеңесінің отырысы оңтайлылық, тиімділік және тұрақтылық қағидаттарын ескере отырып, оның өкілеттік мерзімі басталғаннан бастап жыл сайын жасалатын кестеге сәйкес өткізіледі. Директорлар кеңесі жылына кем дегенде алты рет отырыс өткізуі тиіс.
109. Директорлар кеңесі директорлар кеңесінің отырыстарын дайындау және өткізу бойынша ішкі рәсімдерді әзірлейді және оларды басшылыққа алады. Бұл рәсімдер директорлар кеңесінің отырысы қызметінің барлық қажетті өлшемдерін ретке келтіруі тиіс.
110. Заңнамаға сәйкес директорлар кеңесі өз отырыстарының егжейлі-тегжейлі хаттамаларын жүргізеді, онда тиісті түрде барлық мәселелердің талқылануы тіркеледі. Хаттамаға директорлар кеңесінің төрағасы және корпоративтік хатшы қол қояды. Корпоративтік хатшы директорлар кеңесінің барлық маңызды шешімдерді қабылдауын көрсететін стенограмманы сақтайды.
111. Директорлар кеңесінің отырыстарын өткізу дауыс берудің нақты нысанын таңдау негіздемесі бар іштей немесе сырттай дауыс беру нысандарында көзделеді, бұл ретте сырттай дауыс беру нысанымен өткізілетін отырыстың саны азайтылған болуы тиіс.
112. Қор қызметінің стратегиялық мәселелері бойынша шешімдерді қарау және қабылдау дауыс берудің ішкі нысанымен директорлар кеңесінің отырыстарында ғана жүзеге асырылады.
113. Айрықша жағдайларда директорлар кеңесі отырысының екі нысанын үйлестіруге болады. Бұл директорлардың біреуі немесе бірнешеуі директорлар кеңесінің отырысына қатысу мүмкіндігі болмаған жағдайларға қатысты. Директорлар кеңесінің отырысын өткізуге арналған кворум директорлар кеңесі мүшелері санының кемінде жартысын құрайды және техникалық байланыс құралдарын (бейне-мәжіліс, телефондық мәжіліс-байланыс және т.б. сеансы тәртібінде) пайдалана отырып не олардың жазбаша түрде берілген дауыстары болған кезде қаралатын мәселелерді талқылауға және дауыс беруге қатыса алатын директорлар кеңесінің қатыспаған мүшелерін ескере отырып айқындалуы мүмкін.
114. Директорлар кеңесінің қарауына шығарылған мәселе бойынша мүддесі бар директор осы мәселе бойынша талқылауға және дауыс беруге қатыспайды, ол туралы директорлар кеңесі отырысының хаттамасында тиісті жазба жасалады.
115. Қор заңнамаға сәйкес директорлардың сыйақы мөлшері туралы мәліметті ашады. Есепті кезеңге директорлар сыйақысының мөлшері туралы мәлімет жалғыз акционер үшін дайындалатын жылдық есепте міндетті түрде ашылуға тиіс.
116. Директорлар Қордың қаржылық-экономикалық жай-күйіне қатысты хабардар болуы тиіс және шешімдерді қабылдау кезінде туындайтын мәселелерді түсіндіру мақсатында басқарманың мүшелерімен және Қордың қызметкерлерімен өзара іс-қимыл жасасуы керек.
117. Директорлар кеңесі бұрынғы директорлармен директорлар кеңесінің құрамындағы қызметін тоқтатқаннан кейін олар Қор туралы ішкі (қызметтік) ақпаратты жарияламауы бойынша ескіру мерзімін анықтайды.
118. Қордың жылдық есебі құрамына кіретін және жалғыз акционерге белгіленген тәртіппен және мерзімде берілетін директорлар кеңесінің жылдық есебінде мына ақпараттар болуы тиіс, бірақ осымен шектелмейді:
1) директорлар кеңесінің және басқарманың, оның ішінде директорлар кеңесінің төрағасы, тәуелсіз директорлар көрсетілген құрамы;
2) директорлар кеңесі және оның комитеттері отырыстарының саны, сондай-ақ құрамына кіретін директорлар кеңесі мен комитеттің отырыстарына әрбір директордың қатысуы;
3) комитеттердің өз функцияларын орындауы бойынша, оның ішінде директорлар кеңесінің кейбір ұсыныстардан және/немесе ұсынымдардан ауытқуы себебі көрсетілген жұмысы туралы есеп;
4) директорлар кеңесі немесе басқарма шешім қабылдайтын мәселелер, сондай-ақ шешу басқарма төрағасына табысталған мәселелер туралы толық ақпаратты қоса алғанда, директорлар кеңесінің және басқарманың жұмысы туралы есеп;
5) Қордың ұстанымын және оның даму перспективасын бағалау;
6) директорлар кеңесінің, комитеттердің, кейбір директорлардың, ішкі аудит қызметінің, басқарманың қызметіне бағалау жүргізу үдерісі;
7) Қорға қатысты жалғыз акционердің пікірлерін (тікелей араласу, брифингтер көмегімен) директорлар кеңесінің ескеруі бойынша шаралар қабылдауы көрсетіледі.
Директорлар кеңесінің қызметін бағалау
119. Директорлар кеңесі жыл сайын өзінің жұмысына, оның комитеттерінің, ішкі аудит қызметінің, сондай-ақ әрбір директордын жұмысына ресми және жан-жақты баға беруі тиіс. Бұл ретте директорлардың бір де біреуі өз қызметін бағалау үдерісіне тартылмауы қажет. Бағалау нәтижелері директорлар кеңесінің отырысында талқыланады.
120. Директорлар кеңесінің төрағасы, Тағайындау және сыйақы жөніндегі комитет директорлар кеңесінің мықты және әлсіз жақтары танылған және қажет болған кезде директорлар кеңесіне жаңа мүшелерді сайлау және/немесе директорларды қызметтен шеттету жалғыз акционерге ұсынылған директорлар кеңесінің қызметін бағалау қорытындыларымен танысуы және оны ескере отырып, әрекет жасауы тиіс.
Ақпарат және біліктілікті арттыру
121. Директорлар кеңесіне өзінің міндеттерін орындауға мүмкіндік беретін ақпарат тиісті нысанда және тиісті сапада уақтылы берілуі тиіс.
122. Корпоративтік хатшы директорлардың дәл әрі анық ақпаратты уақтылы алуын қамтамасыз еткені үшін жауап береді. Басқарма, ішкі аудит қызметі және корпоративтік хатшы оларға өз міндеттерін орындауға мүмкіндік беретін ақпаратты директорларға беруге міндетті. Директорлар осы қажет болған жағдайларда ақпаратқа түсініктеме немесе түсіндірулер берілуін талап ете алады.
123. Директорлар кеңесінің төрағасы жаңадан сайланған директорлар үшін лауазымға енгізу рәсімін қамтамасыз етуі тиіс.
124. Директорлар өз кәсіби білімдері мен іскерліктерін тұрақты жетілдіруі керек.
125. Директорлар кеңесі және оның комитеттері Қордың тиісті жылға арналған бюджетінде көзделген қаражат шеңберінде сыртқы сарапшылар мен кеңесшілердің қызметтерін белгіленген тәртіппен пайдалануға құқылы.
126. Директорлар кеңесі өз функцияларын толыққанды орындауы үшін қажетті ресурстармен қамтамасыз етілуі тиіс.
Сыйақы
127. Мемлекеттік қызметші болып табылатын директорлар кеңесінің мүшелері «Мемлекеттік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес сыйақы алмайды.
128. Лауазымды жалақы мөлшерлерін және басқарма төрағасы мен мүшелеріне еңбекақы төлеу және сыйақы беру талаптарын айқындау директорлар кеңесінің айрықша құзыретіне жатады.
129. Тәуелсіз директорларға сыйақы берумен байланысты мәселелер директорлар кеңесінің шешіміне шығарылады.
130. Сыйақы мөлшері тәуелсіз директорларды тарту, сақтау және уәждеу және олардың тиімді қызметі үшін жеткілікті болуы тиіс.
131. Қорда тәуелсіз директорлар сыйақысының ашық саясаты болуы тиіс. Тәуелсіз директорларға сыйақы мөлшері жұмысқа бөлінетін уақытпен және директорлардың өз міндеттерін орындау сапасына баламалы болуы қажет.
132. Тәуелсіз директорларға сыйақы беру шарттар олармен жасалатын шарттарда және қажет болған жағдайда, Қордың ішкі құжатында көрсетіледі.
2. Басқарма
133. Басқарма жалғыз акционердің және директорлар кеңесінің шешімдерін орындауға міндетті.
134. Басқарма заңнамамен және жарғымен Қордың басқа да органдарының құзыретіне жатқызылмаған Қордың қызметінің кез келген мәселелері бойынша шешімдер қабылдауға құқылы.
135. Басқарма заңнаманың талаптарына сәйкес ақпаратты ашып көрсетуге және Қордың қызметін ақпараттық жария етуге жауапты болады және ішкі (қызметтік) ақпаратты қорғауды және оның сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.Басқарма жалғыз акционер мен директорлар кеңесі қойған мақсаттарды жүзеге асыру үшін қаржылық және адам ресурстарын бөлуге жауапты болады.
137. Басқарма Қор қызметкерлерінің Қордың тиімді жұмысына мүдделі болуы, әрбір қызметкер Қорда өз қызметін қадірлеуге тырысуы, Қордың мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізуі оның жұмысының нәтижелеріне байланысты екенін түсінуі үшін жағдайлар жасауы қажет.
138. Кодекстен басқа, басқарманың қызмет тәртібі Заңмен, Қордың жарғысымен және ішкі құжаттарымен реттеледі.
Басқарманы қалыптастыру
139. Басқарманың сандық құрамын, өкілеттіктер мерзімін айқындау, басқарма төрағасын қоспағанда, басқарма мүшелерін сайлау директорлар кеңесінің айрықша құзыретіне жатады.
140. Қордың басқармасы басқарма төрағасынан, оның орынбасарлары мен өзге де тұлғаларынан тұрады.
141. Басқарма төрағасын қоспағанда, басқармаға лауазымға сайлау кезінде кандидаттарға осы лауазымға қойылатын біліктілік талаптарын және оларды сайлау рәсімін анықтайтын Қордың ішкі құжаттарын басшылыққа алады.
142. Басқарма құрамына сайлауға кандидаттар бойынша ұсыныстарды директорлар кеңесіне қарауға басқарма төрағасы енгізеді.
143. Басқарма төрағасы басқармадағы бір бос лауазымға екі реттен аспайтын сайлауға ұсынылған кандидат бойынша ұсыныстарды директорлар кеңесінің қарауына енгізуге құқылы.
144. Басқарма төрағасы басқармадағы бір бос лауазымға екінші рет ұсынған кандидатты директорлар кеңесі қабылдамаған жағдайда, осы бос орынға кандидат бойынша ұсыныстар енгізу құқығы директорлар кеңесінің төрағасына беріледі.
145. Директорлар кеңесі кез келген уақытта басқарма төрағасын қоспағанда, басқарма мүшелері өкілеттігін тоқтата алады.
146. Басқармадағы лауазымға кандидаттар өздеріне жүктелген міндеттерді тиісінше орындау үшін қажетті тәжірибесі, білімі және біліктілігі, жағымды беделі болуы және директорлардың көпшілігі мақұлдауы қажет.
147. Басқарма мүшелерін іріктеу және тағайындау директорлар кеңесі анықтайтын барынша ашық әрі айқын рәсімдер негізінде жүргізіледі, басқарма төрағасын қоспағанда, оны іріктеу мен тағайындауды жалғыз акционер жүзеге асырады.
148. Қор мен Басқарма мүшелерінің арасындағы қарым-қатынастар шарттармен ресімделеді.
Шарттарда тараптардың құқықтары, міндеттері, жауапкершілігі және басқа да мәнді талаптар, сондай-ақ осы Кодекстің ережелерін сақтау бойынша басқарма мүшелерінің міндеттемесі болуы қажет.
149. Директорлар кеңесінің төрағасы Қордың басқарма төрағасымен үлгілік шартты бекітуі мүмкін.
Басқарма жұмысының тәртібі
150. Басқарма тұрақты болатын отырыстар өткізеді. Басқарма мүшелері күні бұрын отырыстың күн тәртібі мәселелері бойынша ақпарат алады. Бұл ретте, басқарма іштей дауыс беру нысанында өзінің отырыстарын өткізеді. Басқарма туралы ережеде айтылған ерекше жағдайларда, сырттай дауыс беру нысаны қолданылады.
Басқарма жұмысының тәртібі Қордың басқармасы туралы ережемен реттеледі.
Сыйақы және жұмысты бағалау
151. Басқарма төрағасы мен мүшелерінің лауазымды жалақылары мен еңбекақы төлеу шарттары мен сыйақы мөлшерін жалғыз акционер айқындайды.
152. Жалғыз акционер айқындайтын басқарма мүшелерінің сыйақысы тұрақты және ауыспалы бөліктен тұруы мүмкін.
153. Басқарма мүшелеріне сыйақы беру саясаты ашық болуы қажет. Сыйақы жұмыстың жоғары сапасына қол жеткізу үшін басқарма мүшелерін ынталандыруы тиіс.
1. Директорлар кеңесі мен басқарма арасындағы өзара іс-қимыл Корпоративтік хатшы
154. Тиімді корпоративтік басқару директорлар кеңесі мен басқарма арасындағы ашық диалогты талап етеді. Осы мақсатта Қорда басқарма төрағасы мен басқарманың мерзімді есептерін (ақпаратты) директорлар кеңесіне ұсыну тәртібін реттейтін құжат болу тиіс. Осы үдерісті ұйымдастыруда негізгі рөлді корпоративтік хатшы атқарады.
155. Корпоративтік хатшының корпоративтік басқару саласындағы заңнамада және Қордың ішкі құжаттарында белгіленген талаптарды органдардың орындауын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін біліктілігі болуы тиіс; Қор жарғысының ережелеріне және басқа да ішкі құжаттарына сәйкес Қордың органдары арасында нақты өзара іс-қимылды қамтамасыз етеді, сондай-ақ Қордың директорлары мен лауазымды тұлғаларын корпоративтік басқаруды дамытудағы жаңа беталыстар туралы хабардар етеді.
156. Корпоративтік хатшы белгіленген тәртіппен отырыстың күн тәртібін дайындайды. Директорлар кеңесінің қарауына шығарылатын күн тәртібінің мазмұнын корпоративтік хатшы директорлар кеңесінің төрағасымен бірге келіседі. Корпоративтік хатшы директорлардың шынайы әрі анық ақпаратты уақтылы алуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ жалғыз акционермен тиімді байланысты қамтамасыз етеді.
157. Корпоративтік хатшы жалғыз акционердің өтініштерін Қордың тиісті органдарының тиісінше қарауын және жалғыз акционердің құқықтарын бұзуға байланысты дауларды шешуді қамтамасыз етеді. Мұндай өтініштерді Қордың органдарының уақтылы қарауын бақылау корпоративтік хатшыға жүктеледі.
158. Корпоративтік хатшының міндетіне директорлар кеңесі, оның комитеттері шегінде, басқарма мен директорлар кеңесінің арасында қалыпты ақпарат ағынын қамтамасыз ету, сондай-ақ директорлардың лауазымына кірісу үдерісінде жәрдем көрсету кіреді.
159. Корпоративтік хатшы корпоративтік басқарудың барлық мәселелері бойынша барлық директорлар үшін консультациялар өткізуді ұйымдастыру бойынша жауапты болып табылады.
160. Корпоративтік хатшының мәртебесі, функциясы және міндеті Қордың ішкі құжаттарымен анықталады.
161. Қордың корпоративтік хатшысының міндеттерін атқару Қазақстан Республикасы Премьер-Министрі Кеңсесінің басшысына жүктеледі.
3. Жалғыз акционермен өзара іс-қимыл
1. Жалғыз акционердің құқықтарын қамтамасыз ету
162. Басқарма жарғымен белгіленген тәртіппен жалғыз акционердің негізгі құқықтарын іске асыруды қамтамасыз етеді, оның ішінде:
жалғыз акционердің шешімдерін ресімдеу және іске асыру бойынша заңнамаға сәйкес барлық қажетті іс-қимылдарды қабылдауын;
Қордың қызметіне қатысты ақпаратты және Қордың жарғысында белгіленген мерзімде уәждемелі жауаптарды алу жалғыз акционер мен директорлар кеңесінің талап етуі бойынша беруін;
дивидендтердің аударылуын қамтамасыз етеді.
163. Қор жалғыз акционердің корпоративтік басқарудың негізгі шешімдерін қабылдаудағы тиімді қатысуы құқықтарын іске асыруды қамтамасыз етеді.
164. Қор Қордың жарғысында, ішкі құжаттарында және заңнамада белгіленген тәртіппен жалғыз акционердің мүддесін қозғайтын өзінің қызметі туралы ақпаратты уақтылы және толық көлемде өзінің жалғыз акционерінің назарына жеткізуі қажет.
165. Директорлар кеңесі және басқарма Қор қызметінде жоспарланатын өзгерісті негіздеуге және жалғыз акционердің құқықтарын сақтау және қорғаудың нақты саясатын ұсынуға міндетті.
166. Қор жалғыз акционерді заңнама талаптарына сәйкес оның қаржылық-шаруашылық қызметінің нәтижелері туралы шынайы ақпаратпен қамтамасыз етеді. Әсіресе, бұл акционерлік капитал (акциялар) саласындағы мәмілелерге қатысты, бұл жалғыз акционер үшін барынша негізделген және ашық болуы тиіс.
167. Жалғыз акционерге ұсынылатын ақпараттық материалдар жалғыз акционердің қарауына шығарылатын мәселелерге қатынасы бойынша жүйеленуі тиіс. Осы материалдарды алу немесе танысудың барынша қарапайым тәртібі белгіленуі тиіс.
168. Жалғыз акционерге Қор қызметінің жоспарлары, жетістіктері мен проблемалары туралы қосымша мәліметтер, сондай-ақ талдамалық зерттеулер және Қордың қызметі туралы басқа ұйымдардың материалдары берілуі мүмкін.
169. Қор жалғыз акционердің шешіміне шығарылатын әр жеке мәселе бойынша жекелеген шешімді жалғыз акционерге ұсынуы тиіс.
170. Корпоративтік хатшы жалғыз акционердің сұрауларына жауаптардың берілуін қамтамасыз етеді.
171. Қорда жалғыз акционердің өтініштерін тіркеудің және корпоративтік дауларды тиімді реттеу жүйесі қабылданды.
172. Қор акционерлерінің тізілімін тәуелсіз тіркеуші жүргізеді. Барлық қажетті техникалық құралдары және мінсіз беделі бар тіркеушіні іріктеу және тағайындау Қорға Қордың акциялары мен басқа да бағалы қағаздарына меншік құқығын сенімді әрі тиімді тіркеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
2. Дивиденд саясаты
173. Директорлар кеңесі жалғыз акционердің бекітуіне жататын Қордың дивиденд саясатын іске асырудың қағидаттары мен тетіктерін айқындайтын дивиденд саясаты туралы ережені мақұлдайды. Дивиденд саясаты жалғыз акционермен бекітіледі және ашып көрсетіледі, оның ішінде Қордың корпоративтік WEB-сайтында көрсетіледі.
174. Дивиденд саясаты жалғыз акционердің әл-ауқатын арттыру және Қордың капиталдануының өсуін қамтамасыз ету бойынша Қордың жалпы міндеттері ретінде, нақты, нормативтік құқықтық актілерге негізделген дивиденд саясаты ережесін қалыптастырады.
175. Жалғыз акционерің дивидендтерді алуы Қазақстан Республикасының бюджеттік заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
176. Дивиденд саясаты дивиденд төлеуге жіберілетін Қордың таза пайдасының ең төменгі үлесін анықтау тәртібін белгілеуі тиіс.
177. Дивидендтерді төлеу туралы мәселені қарау кезінде Қордың ағымдағы жай-күйі, оның қысқа, орта және ұзақ мерзімді жоспарлары назарға алынады.
178. Дивидендтер төлеу туралы шешім қабылдау туралы (жариялау туралы) ақпарат дивиденд төлеуге арналған шарттардың және оларды төлеу тәртібінің болуы туралы нақты ұсыныс қалыптастыру үшін жеткілікті болуы қажет. Бұл ретте, дивидендтерді толық немесе уақытылы төлемеу мәселелеріне ерекше назар аударылады.
3. Жасау кезінде мүдделілігі бар мәмілелер
178. Қор жасау кезінде мүдделілігі бар мәмілелер жасамауға тырысады. Қор мұндай мәмілелер жасаған жағдайда Қордың үлестес тұлғалары туралы ақпаратты ашып көрсетеді. Директорлар кеңесі жасау кезінде мүдделілігі бар Қордың еншілес пен тәуелді ұйымдары арасында мәмілелер жасау тәртібін айқындайды.
4. Маңызды корпоративтік оқиғалар
179. Маңызды корпоративтік оқиғаларға, оның ішінде: Қорды қайта ұйымдастыру, Қордың ірі мәмілелер жасауы, жарғыға өзгерістер енгізу және шешілуі Қор үшін қағидатты түрде маңызды басқа да бірқатар мәселелер жатқызылады.
180. Маңызды корпоративтік оқиғалардың туындауына әкелуі мүмкін шешімдер қабылдаған кезде директорлар кеңесі мен басқарма жалғыз акционерге және мүдделі тұлғаларға көрсетілген іс-қимылдарды жасаудың қажеттігі негіздемесін беруге міндетті.
181. Басқарма Қордың маңызды корпоративтік оқиғалары саласында келісілген саясатты әзірлейді және оны директорлар кеңесі бекіткеннен кейін басшылыққа алады, мұнда ерекше назар мына:
1) маңызды корпоративтік оқиғалардың тетіктері мен рәсімдерін айқындау;
2) іске асырылатын маңызды корпоративтік оқиғаларды алдын ала мақұлдау және бағалау;
3) маңызды корпоративтік оқиғаларды терең талдау және талқылау мәселелеріне аударылады.
182. Қор маңызды корпоративтік оқиғаларға қатысты мәселелерді шешуге жалғыз акционердің қатысуын қамтамасыз етеді.
5. Қорды тарату және қайта ұйымдастыру
183. Қорды таратқан/қайта ұйымдастырған жағдайда директорлар кеңесі басқармамен бірлесіп, жалғыз акционерге және мүдделі тұлғаларға Қорды тарату/қайта ұйымдастыруды жүргізу қажеттілігінің негіздемесін ұсынады. Қорды тарату/қайта ұйымдастыру туралы шешімді жалғыз акционер қабылдайды.
4 Ақпаратты ашып көрсету және оның ашықтығы 1. Ақпаратты ашып көрсету саясаты және оның практикасы
184. Ақпаратты ашып көрсету саясаты және оның практикасы Ақпаратты ашып көрсету жалғыз акционер мен мүдделі тұлғалардың Қордың қызметін бағалауы үшін, сондай-ақ Қорға сенімді қолдау үшін аса маңызды.
185. Ақпаратты ашып көрсетудің мақсаты тиісті шешім қабылдау үшін қажетті көлемде барлық мүдделі тұлғалардың назарына осы ақпаратты жеткізу болып табылады. Қор бұқаралық ақпарат құралдарына және Интернеттегі жеке WEB-сайтына ақпараттық материалдар мен жарияланымдарды тұрақты түрде орналастырады.
186. Қордың ақпараттық ашықтығы Қордың ішкі құжаттарының негізінде құрылады.
187. Қор 63 қызметінің барлық маңызды фактілері туралы, атап айтқанда, қаржылық жағдайы, қызметінің жоспарлары мен оның қорытындылары туралы ақпаратты, өзінің корпоративтік басқару іс-тәжірибесі туралы ақпаратты уақтылы ашып көрсетеді, корпоративтік оқиғалар күнтізбесін және басқа да мәнді ақпаратты уақтылы жариялайды.
Қор бағалы қағаздар проспектілері, тоқсан сайынғы есептер, маңызды фактілер туралы хабарламалар сияқты маңызды құжаттарды уақтылы дайындайды.
188. Қор егжей-тегжейлі жылдық есепті жариялайды, ол мыналарды:
1) қаржылық (операциялық) қызмет нәтижелері;
2) Қордың мақсаттары және оларды орындау нәтижелері;
3) Корпоративтік басқару туралы бөлім;
4) біліктілігін, іріктеу үдерісін қоса алғанда, директорлар және басқарма мүшелері туралы, оның ішінде тәуелсіздігін айқындау өлшемдері көрсетілген тәуелсіз директорлар туралы ақпаратты;
5) мүдделі тұлғалармен байланысты маңызды мәселелерді;
6) мемлекеттен алынатын кепілдікті қоса алғанда, кез келген қаржылық қолдауды және Қор өзіне қабылдаған мемлекет пен қоғам алдындағы кез келген міндеттемелерді;
7) кез келген маңызды корпоративтік оқиғаларды қамтиды, бірақ олармен шектемейді.
2. Ішкі ақпаратты қорғау
189. Қор ақпаратты ашқан кезде, коммерциялық, қызметтік және заңнамамен қорғалатын басқа да құпияны құрайтын ақпарат қорғалуы қажеттігін ескереді. Мұндай ақпаратқа қол жетімділік шартын, сондай-ақ оны алу мүмкіндігін Қордың ашықтығы мен оның мүддесіне зиян келтірмеуге тырысу арасындағы теңгерімді сақтау қажеттігін ескере отырып, Қор анықтайды.
190. Қор заңнамаға және Қордың ішкі құжаттарына сәйкес құпия ақпаратты қорғауға шаралар қабылдайды.
191. Қор қызметтік және ішкі ақпараттың пайдаланылуын бақылаудың тиімді жүйесін әзірлеп, қолданады. Қор ішкі ақпаратты айқындау, бақылау және тарату үшін баламалы рәсімдерді, бақылау жүйелері мен құралдарын белгілейді және ашылатын ақпараттың жалған еместігін немесе адасуға алып келмейтінін қамтамасыз ететін барлық қажетті іс-қимылдарды қабылдайды.
192. Қор Қордың ішіндегі және оның шегінен тыс тиісті персоналды Қор туралы ақпаратты ашып көрсетуге Қордың қабілетіне қатысты бақылау құралдарын енгізу туралы хабардар етеді және Қордың директорлары мен тиісті қызметкері ақпаратты ашып көрсету саясатын қолдану бойынша жеткілікті дайындықты алуын қамтамасыз етеді.
193. Қордың қызметкерлері еңбек қызметін жүзеге асыру уақытында құпия ішкі (қызметтік) ақпаратты жарияламауға міндетті. Қор Қорда еңбек қызметін тоқтатқаннан кейін олардың көрсетілген ақпаратты жарияламауы бойынша мерзімді белгілейді.
3. Қаржы есептілігі. Қордың қаржылық-шаруашылық қызметін бақылау жүйесі
194. Қор қаржылық есептіліктің халықаралық стандарттарына сәйкес қаржы есептілігін дайындайды.
195. Қорда қаржылық есептілікті жүргізу және аудит өткізу мынадай:
1) толық әрі дұрыс болу;
2) белгілі бір оймен істемеу және тәуелсіздік;
3) кәсібилік және құзыреттілік қағидаттарына құрылады.
196. Қордың қаржы есептілігін дайындау және бекіту заңнамаға сәйкес жүзеге асырылады.
197. Қордың жылдық қаржылық есептілігі Қор қызметінің қаржылық нәтижелері туралы деректерін оқырманға дұрыс түсіндіруге мүмкіндік беретін егжей-тегжейлі ескертулермен сүйемелденеді. Қаржылық ақпарат Қор басшылығының түсініктемелерімен және талдамалық бағалаулармен, сондай-ақ аудитордың қорытындысымен толықтырылады.
198. Директорлар кеңесі жалғыз акционерге Қордың қаржылық-шаруашылық қызметіне жүргізілген тексеру нәтижелері туралы ақпарат береді. Ой елегінен өткізілген және түсінікті баға беру үшін директорлар кеңесінің жауапкершілігі аралық және басқа да жария есептерге, бақылау-қадағалау органдарына арналған есептерге, сондай-ақ заңнаманың талаптарына сәйкес міндетті түрде ұсынылатын ақпаратқа қатысты қолданылады.
199. Жылдық есепті дайындау жылдық есепті дайындаудың соңғы әлемдік беталыстарына, рейтингілік агенттіктердің әдістемелеріне, сондай-ақ инвесторлардың күтулері мен ұсыныстарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
4. Ішкі бақылау және ішкі аудит
200. Қорда ішкі бақылау жүйесін әзірлеу, бекіту, қолдану және бағалау үдерісіне олардың қатынасына байланысты Қордың қаржылық-шаруашылық қызметіне бақылау жүйесіне кіретін органдардың құзыреті бөлінеді.
201. Қордың қаржылық-шаруашылық қызметіне бақылауды жүзеге асыру, ішкі бақылау саласында бағалау, тәуекелдерді басқару, корпоративтік басқару саласында құжаттарды орындау және Қордың қызметін жетілдіру мақсатында консультация беру үшін Қорда ішкі аудит қызметі құрылады. Ішкі аудит қызметінің қызметкерлері директорлар кеңесі мен басқарма құрамына сайлана алмайды.
202. Ішкі аудит қызметі директорлар кеңесіне тікелей бағынады және өз жұмысы туралы олардың алдында есеп береді. Аудит жөніндегі комитет ішкі аудит қызметіне жетекшілікті жүзеге асырады. Ішкі аудит қызметінің міндеттері мен функциялары, оның құқықтары мен жауапкершілігі директорлар кеңесі бекітетін ішкі аудит қызметі туралы ережемен анықталады.
203. Директорлар кеңесі кем дегенде жылына бір рет Қордың ішкі бақылау жүйесінің тиімділігін бағалауды (аудит комитетімен және ішкі аудит қызметімен бірге) жүзеге асыруға және жалғыз акционердің алдында мұндай бағалауды жүргізгені туралы есеп беруге міндетті. Мұндай бағалау қаржылық және операциялық бақылауды, тәуекелдерді басқару жүйесін сақтауды және оның тиімділігін бақылауды қамтиды.
204. Директорлар кеңесі аудит жөніндегі комитетімен, ішкі аудит қызметімен және Қордың сыртқы аудиторларымен бірге олардың қаржылық есептілік және ішкі бақылау қағидаттарын қолдану жолдарын айқындаудың ресми және ашық тәртібін белгілейді. Қордың сыртқы аудиторларымен тиісті қатынастарды белгілеу тәртібін директорлар кеңесі айқындайды.
205. Аудит жөніндегі комитет ішкі аудит қызметімен бірге іс-шаралар жүйесін зерделеуі қажет, ол арқылы Қордың қызметкерлері қаржылық есептілік мәселелеріне немесе басқа да мәселелерге ықтимал сәйкессіздікке қатысты мәселелерді құпия түрде көтере алады. Аудит жөніндегі комитетінің мақсаты ішкі аудит қызметімен бірге мұндай мәселелерді тиісінше және тәуелсіз зерделеу жөніндегі іс-шаралар жүйесін құру және тиісті кейінгі шараларды қабылдау болып табылады.
206. Аудит комитеті ішкі аудит қызметінің жұмыс тиімділігін бағалайды және директорлар кеңесіне тиісті ұсынымдарды береді.
5. Сыртқы аудит
207. Қаржылық есептілік жасаудың дұрыстығы мен объективтілігі туралы тәуелсіз пікір алу мақсатында Қор заңнама талаптарына сәйкес сыртқы аудиторды (аудиторлық ұйымды) тарта отырып, өткен жылға жылдық қаржылық есептіліктің аудитін жүргізеді.
208.Аудит жөніндегі комитет директорлар кеңесіне аудиторлық ұйымды белгілеу, қайта белгілеу және шеттету туралы ұсынымдар енгізеді. Егер директорлар кеңесі аудит жөніндегі комитетінің ұсынымдарын қабылдамаған жағдайда, аудит жөніндегі комитет жылдық есепке белгілеу немесе қайта белгілеу туралы ұсынымдар, мұндай ұсынымға қатысты түсіндірулер бар басқа да құжаттарға енгізе алады, ал директорлар кеңесі басқа ұстанымды ұстау себебін көрсетуі тиіс.
209.Аудит жөніндегі комитеттің ұсынымдары директорлар кеңесі аудиторлық ұйымды анықтау туралы шешім қабылдау кезінде есепке алу үшін беріледі.
210. Қорда кем дегенде бес жылда бір рет мерзімді түрде аудиторлық ұйымды және/немесе аудитті жүзеге асыратын ұйымда қорытынды дайындайтын әріптесті ауыстыру жүзеге асырылады.
211. Басқарма берілетін қаржылық ақпараттың толықтығы мен дұрыстығына жауапкершілікте болады.
5. Еншілес және тәуелді ұйымдармен өзара іс-қимыл жасасу қағидаттары мен практикасы
212. Қор корпоративтік басқарудың таңдаулы практикасына сәйкес және мынадай қағидаттар негізінде еншілес және тәуелді ұйымдарды басқарады:
1) компаниялар активтерінің нарықтық құнын ұлғайту;
2) корпоративтік басқару жүйесінің тиімділігі;
3) дивиденд саясатының тиімділігі;
4) ақпараттың ашып көрсету және оның айқындығы.
213. Қор корпоративтік басқарудың тиімді тетіктеріне негізделген еншілес және тәуелді ұйымдарды теңгерімді дамытуға ұмтылады.
214. Қордың акционері ретінде өзінің құқықтарын іске асыру мақсатында заңнама талаптарына, Қордың жарғысы мен ішкі құжаттарына, еншілес және тәуелді ұйымдардың жарғыларына сәйкес еншілес және тәуелді акционерлік қоғамдармен өзара қатынастарды жүзеге асырады.
215. Еншілес және тәуелді ұйымдармен Қордың өзара іс-қимылдарының негізгі мақсаттары:
1) Қордың және еншілес пен тәуелді ұйымдардың тұрақты қаржылық дамуын, қызмет ету табыстылығын қамтамасыз ету, инвестициялық тартымдылығын арттыру,
2) жалғыз акционердің және еншілес пен тәуелді ұйымдар акционерлерінің құқықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерін қамтамасыз ету;
3) Қордың және еншілес пен тәуелді ұйымдардың акционерлері, лауазымды тұлғалары және қызметкер мүшелері арасындағы қатынастарды үйлестіру, олардың арасында және көрсетілген топтардың ішінде дау-жанжалдың пайда болуының алдын алу жөніндегі жүйелі шараларды қабылдау;
4) Қор және еншілес пен тәуелді ұйымдардың үйлестірілген әрі тиімді стратегиясы мен инвестициялық саясатын әзірлеу және іске асыру болып табылады.
216. Корпоративтік басқарудың негізгі қағидаттары мен Қор және еншілес пен тәуелді ұйымдардың өзара іс-қимыл жасасу тәртібі еншілес және тәуелді ұйымдар органдары тиісті шешімдер (акционерлердің жалпы жиналысының, директорлар кеңесінің, ішкі аудит қызметінің, атқарушы органдардың өз құзыреті шеңберіндегі шешімдері) қабылдаған кезде жүзеге асырылады.
217. Еншілес және тәуелді ұйымдарды корпоративтік басқару үдерісі мынадай құжаттармен:
Қордың жарғысымен;
Қордың корпоративтік басқару кодексімен;
Қордың еншілес және тәуелді ұйымдарының жарғыларымен;
корпоративтік басқару рәсімдеріне қатысты өзге де құжаттармен реттеледі.
корпоративтік басқару практикасын дамыту шамасына қарай Қор еншілес және тәуелді ұйымдарға қатысты корпоративтік басқарудың қағидаттарын дамытуға ұмтылатын болады.
6. Іскер әріптестермен өзара іс-қимыл жасасу практикасы
218. Қор ұзақ мерзімді ынтымақтастық, өзара пайда, құрмет, сенім, адалдық пен әділдік негізінде іскер әріптестермен (клиенттер, инвесторлар, рейтингілік агенттіктер, консалтингілік компаниялар және т.б.) өзара іс-қимыл жасайды. Қор заңды қызметпен айналысатын сенімді іскер әріптестермен ғана іс жүргізеді.
219. Қор көрсететін қызметтерді жеткізушілерді қолданыстағы заңнамаға сәйкес көбінесе конкурстық негізде таңдайды.
220. Қор іскер әріптестері алдыңдағы өзінің келісімшарттық міндеттемелерін адал орындайды және олардан да осыны талап етеді.
221. Қызмет үдерісінде туындайтын дауларды Қор әрдайым келіссөздер жүргізе және өзара қолайлы тоқтамға келуге ұмтыла отырып, құқықтық жолмен шешеді.
222. Шетелдік компаниялармен іскерлік қатынастарды жүзеге асыра отырып, Қор әрқашан қолданылатын заңнаманың талаптарын ескереді.
7. Қоршаған ортаны қорғау
223. Қоршаған ортаға табиғи ресурстарды ендіру және өңдеу бойынша қызмет кезінде шарасыз әсер етуін назарға қабылдай отырып, Қор және оның еншілес және тәуелді ұйымдары қоршаған ортаны қорғау қағидаларын сақтай, табиғи ресурстарды жауапты және ұтымды пайдаланылуына, қалдықтардың кәдеге жаратылуына, әуе кеңістігінің ластануын азайтуға және жерді қалпына келтіруге назар аудара отырып қызметті жүзеге асыруға ниет білдіреді.
224. Қор оның еншілес және тәуелді ұйымдарында экологиялық аудитті жүргізуге, сондай-ақ оның нәтижелерін енгізуге ұмтылатын болады.
Қорытынды
225. Қор осы Кодекстің ережелеріне бейімделуге және оны қолдануға бағытталған Қордың қосымша ішкі құжаттарын әзірлейді және қабылдайтын болады.