Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасын бекiту туралы

      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2005 жылғы 22 маусымдағы шешiмiмен мақұлданған Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi  ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

      1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

      2. 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарында (бұдан әрi - Іс-шаралар жоспары) көзделген шығыстардың сомасы 2006 және одан кейiнгi жылдарға арналған республикалық бюджеттi қалыптастыру кезiнде нақтылауға және түзетуге жатады деп белгiленсiн.

      3. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерi Бағдарлама бекiтiлгеннен кейiн бiр ай мерзiмде мүдделi мемлекеттiк органдармен келiсе отырып, өңiрлiк бағдарламалар мен оларға iс-шаралар жоспарларын әзiрлесiн.

      4. Бағдарламаны iске асыруға жауапты мемлекеттiк органдар мен мүдделi ұйымдар (келiсiм бойынша):
      1) Бағдарламаны iске асыру жөнiнде шаралар қабылдасын;
      2) Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгiне жарты жылдықтың қорытындылары бойынша жылына екi рет, 10-қаңтарға және 10-шiлдеге Іс-шаралар жоспарының орындалу барысы туралы ақпарат берсiн.

      5. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi Қазақстан Республикасының Үкiметiне жарты жылдықтың қорытындылары бойынша жылына екi рет, 25-қаңтарға және 25-шiлдеге Іс-шаралар жоспарының орындалу барысы туралы жиынтық ақпарат берсiн.

      6. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң агроөнеркәсiптiк кешен мәселелерiне жетекшiлiк ететiн орынбасарына жүктелсiн.

      7. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

       Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң      
2006 жылғы 6 наурыздағы
N 149 қаулысымен   
бекiтiлген     

  Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты
дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске
асыру жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi
кезектегi шаралар бағдарламасы Мазмұны

1.   Бағдарламаның паспорты                                        
2.   Кiрiспе                                              
3.   Агроөнеркәсiп кешенi экономикасының қазiргi таңдағы жай-күйi
4.   Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты
дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске
асыру жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi
шаралар бағдарламасының мақсаттары мен мiндеттерi
5.   Бiрiншi кезектегi шараларды iске асырудың жолдары мен тетiктерi
Параграф 1 . Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру және қайта өңдеу
Параграф 1.1.  Ғылыми-негізделген агротехнологияның сақталынуы
негiзiнде егiншілiктi өңiрлiк мамандандыру
Параграф 1.2.  Егіншілiктiң ылғалқорсақтау технологиясын енгiзу
Параграф 1.3.  Суармалы егiншілiктi дамыту
Параграф 1.4.  Ауыл шаруашылығы өндiрiсi үшiн жанар-жағар май
материалдары рыногын басқарудың жаңа тетiктерi
Параграф 1.5.  Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру және қайта
өңдеудiң техникалық жарақтануын сапалы арттыру
Параграф 1.6.  Өсiмдiк шаруашылығының кластерлiк басым бағыттары
негiзiнде тiгiнен және көлденеңiнен ықпалдасқан өндiрiстi құру
Параграф 1.7.  Өсiмдiк шаруашылығы және оның қайта өңделген
өнiмдерiнiң азық-түліктік рыногын реттеу тетiктерi
Параграф 1.8.  Өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру жөнiндегі
инновациялық жобалар
Параграф 1.9.  Өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру мен қайта өңдеудi
дамыту жөнiндегi iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету
Параграф 2.  Мал шаруашылығы мен балық шаруашылығы өнiмдерiн өндiру
және қайта өңдеу
Параграф 2.1.  Мал шаруашылығының өнiмдiлiгi мен сапасын арттыру
Параграф 2.2.  Мал шаруашылығы өнiмiн өндiру мен қайта өңдеудi
техникалық жарақтандыруды арттыру
Параграф 2.3.  Мал шаруашылығындағы және балық шаруашылығындағы
кластерлiк басымдықтар негiзiнде тiгiнен және көлденеңiнен
ықпалдасқан өндiрiстi құру
Параграф 2.4.  Мал шаруашылығы өнiмдерiнiң азық-түлiктiк рыногын
реттеу тетiктерi
Параграф 2.5.  Мал шаруашылығы өнiмдерiн өндiрудiң экологиялық
қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету
Параграф 2.6.  Мал шаруашылығы және балық шаруашылығы өнiмдерiн
өндiру мен қайта өңдеудi дамыту жөнiндегi iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету
Параграф 3.  Отандық ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту
Параграф 3.1.  Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамытудың
негiзгi бағыттары
Параграф 3.2.  Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту
шараларын қаржылық қамтамасыз ету
Параграф 4.  Қызмет көрсету құрылымын және өнiмнiң қауiпсiздiгiн
және сапасын бағалау жүйесiн дамыту 
Параграф 4.1.  АӨК өнiмiнiң қауiпсiздiгi қаупiн бағалау және
сапасын бақылау жүйесiн жаңарту және нығайту, техникалық реттеудi
жетiлдiру
Параграф 4.2.  Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн даярлау жүйесi
Параграф 4.3.  АӨК өнiмдерiн көтерме саудада сату
Параграф 4.4.  АӨК қаржы және сақтандыру құрылымдары
Параграф 4.5.  Ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету
Параграф 4.6.  АӨК салаларын ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету
Параграф 4.7.  Қызмет көрсету инфрақұрылымдарын және өнiмдердің
сапасын бақылау және қаупiн бағалау жүйесiн дамыту бойынша
iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету
Параграф 5.  Қазақстанның Дүниежүзiлік сауда ұйымына кiруi
жағдайында агроөнеркәсіп кешенiнiң бәсекеге қабілеттілігi
Параграф 5.1.  Бәсекеге қабілеттігiн көтеру - АӨК тұрақты дамуының
факторы 
Параграф 5.2.  Отандық АӨК бәсекеге қабілеттiгiн арттыру жөнiндегi
iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету
6.   Бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасын iске асырудан күтiлетiн
нәтижелер
7.   Қазақстан Республикасының агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты
дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске
асыру жөніндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi
шаралар бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары 
Ескерту

  1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның    Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенiн
атауы            тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған
                 тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi 2006 - 2008
                 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар
                 бағдарламасы

Бағдарламаны     Агроөнеркәсiп кешенiн тұрақты дамытудың
әзiрлеу үшiн     2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасы
негіздеме

Бағдарламаны     Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi
негiзгi әзiрлеушi

Бағдарламаның    Салаларының өнiмділiгi мен табыстылығын арттыру 
мақсаты          және отандық өнiмдердің ұлттық бәсекелестiк
                 артықшылықтарын дамыту негiзiнде АӨК-iнiң
                 тұрақтылығын қамтамасыз ету

Мiндеттерi       Ауыл шаруашылығы құрылымдарын өңiрлiк мамандандыру
                 және iрілету;

                 ылғалқорсақтау технологиясын егiншiлiкке енгiзу;

                 суармалы егiншілiктi дамыту;

                 АӨК сапалы техникалық жарақтандыру негiзiнде АӨК
                 салаларының техникалық жарақтануы және
                 технологиялық жаңаруын қамтамасыз ету;

                 кластерлiк басымдылық негiзiнде ықпалдасқан
                 өндiрiсті құру;

                 азық-түлiк өнiмдерi нарығын реттеудiң жаңа
                 тетiктерiн енгiзу;

                 АӨК өнiмiнiң қауiпсiздiгi қаупiн бағалау және
                 сапасын бақылау жүйесiн жаңарту және нығайтуды
                 қамтамасыз ету;

                 ауыл шаруашылығы өнiмдерiн әзiрлеу және көтерме
                 сауда жүйесiн дамыту;

                 қаржылық, сақтандыру инфрақұрылымдары және
                 ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету жолымен АӨК
                 субъектілерiнiң кәсiпкерлiк белсендiлігiн арттыру;

                 АӨК-нiң ғылыми-инновациялық инфрақұрылымдарын
                 дамыту және АӨК-нi кадрлық қамтамасыз етудi
                 жетілдiру;

                 ДСҰ кiру жағдайында АӨК субъектiлерiнiң бәсекеге
                 қабілеттiгiн арттыру.

Iске асыру       2006 - 2008 жылдар
мерзiмi
 
Қаржыландыру     Республикалық және жергiліктi бюджеттер қаражаты,
көздерi          бюджеттен тыс көздер қаражаты (агроөнеркәсiптiк
                 кешен субъектілерiнiң меншiктi қаражаты, заем
                 қаражаты, тiкелей инвестициялар және басқа да қаржы
                 институттарының қаражаты)

Қаржыландыру     2006 жылы - 70879,6 млн. теңге.
көлемдерi:       2007 және 2008 жылдарға арналған iс-шаралар
                 бағдарламасын қаржылай қамтамасыз ету
                 Республикалық бюджет комиссиясы бекiткеннен кейiн
                 анықталатын болады

Бағдарламаны     Агроөнеркәсiп кешенiн техникалық және технологиялық
iске асырудан    жарақтандыру елеулi өседi;
күтiлетiн
нәтижелер        АӨК өнiмiнiң қауiпсiздiгi мен саласын бағалау
                 жүйесi ДСҰ талаптарына сәйкес үйлестiрiлетiн
                 болады;

                 астықты қайта өңдейтiн, сүт, жемiс-көкөнiс, мақта
                 және балық кластерлер қалыптасатын болады;

                 ауыл шаруашылығы өнiмi өндiрiсiндегi iрi және
                 орташа шаруашылықтардың үлесi 40 % дейiн артады;

                 егістiк құрамындағы жоғары рентабельдi егiстер 70%
                 дейiн артады;

                 институционалды инфрақұрылым аграрлық рыноктың
                 қажеттiлігiне бейiмделетiн болады;

                 отандық қайта өңдейтiн өнеркәсiптердi дамыту үшiн
                 тұрақты шикiзат негiзi құрылатын болады және қайта
                 өңдейтiн кәсiпорындардың жүктеме дәрежесi
                 көтерілетiн болады;

                 iшкi азық-түлiк рыногын реттеу негiзi қаланатын
                 болады, қазақстандық экологиялық және биологиялық
                 таза өнiмнiң экспортты бағдарланған брэндi
                 құрылған;

                 АӨК өнiмiнiң жалпы көлемi 1 га егiстiк 300 АҚШ
                 долларына дейiн артады;

                 АӨК отандық субъектiлерiнің бәсеке әлеуетi бiршама
                 өседi, бұл ДСҰ-ға ену үшiн өте маңызды.

  2. Кiрiспе

      2005 жылы Қазақстан Республикасының 2003 - 2005 жылдарға арналған Мемлекеттiк аграрлық азық-түлiк бағдарламасын iске асыру аяқталды. Агроөнеркәсiптiк кешенiнiң дамуы тұрақтанды, Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн және оның қайта өңделген өнiмдерiн өндiрудiң өсуi байқалады, азық-түлiктiң импорты төмендеуде, құрал-жабдықтармен және ауыл шаруашылығы техникаларымен жарақтандыру артуда, ауыл халқының қуаттылығы жақсарды.
      Солай бола тұра бұл жерде шешiлмеген мәселе аз емес. Елдiң ауыл шаруашылық өндiрiсi әлi де ұсақ тауарлы және соның нәтижесiнде техникалық артта қалып отыр. Сала өндiрiстiң негiзгi құрал-жабдықтарын жедел жаңартуды, және бiрiншi кезекте техникалық парктi, қажет етедi.
      Өндiрiлген ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң 80%-ға жуығы қайта өңдеусiз, шикiзат түрiнде таралады, ал дайын өнiмнiң қайта өңдеу кәсiпорындарының техникалық артта қалуы, олардың құрал-жабдықтарының моральдық және табиғи тозуы себептi бәсекеқабiлеттiлiгi төмен.
      Ауылдық жерлерде халықтың кәсiпкерлiк белсендiлiгi төмен, соның нәтижесiнде ауылдағы халықтың жан басына шаққандағы iшкi өнiм қалаға қарағанда 5 есе төмен. Бiр жағынан бұл өндiрiстiк инфрақұрылымның дамымауымен және қаржы ресурстарына қол жетiмсiздiгімен де байланысты.
      Мұның барлығы еңбек өнiмдiлігiнiң артуына, ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң рентабелдiлiгi мен сапасына кедергi болуда, бұл бiзге iшкi азық-түлiк рыногының ашықтығы жағдайынан жұмыс iстеуге тура келетiн ДСҰ кiру алдында аса өзектi.
      Бұл мiндеттердi шешу үшiн мемлекет Басшысының Қазақстан халқына Жолдауына сәйкес Агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2010 жылға дейiн арналған тұжырымдамасы әзiрлендi және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2005 жылғы 30 маусымдағы N 654 қаулысымен оны iске асырудың Іс-шаралар жоспары бекiтiлдi.
      Осының негiзiнде алдағы жақын үш жылдық шараларды нақтылау мақсатында Қазақстан Республикасы агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006 - 2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi 2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасы әзiрлендi.

  3. Агроөнеркәсiп кешенi экономикасының қазiргi таңдағы жай-күйi

      2005 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнiмi 764,8 млрд. теңге деңгейiне жеттi, бұл 2004 жылмен салыстырғанда 9,4%-ға жоғары.
      Жалпы өнiм құрылымында мал шаруашылығы саласының үлесi өсуде, егер 2001 жылы ол 39 % төмендесе, қазiргi күнi 46,5 % құрайды.
      Сыртқы саудада ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң және оның қайта өңделген өнiмдерiнiң оң айырымы сақталуда. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң және оның қайта өңделген өнiмдерiнiң экспортының импорттан жоғарылауы 2003 - 2005 жылдары 8 %-ды құрады.
       Өсiмдiк шаруашылығында
      Қазiргi уақытта ауыл шаруашылығы дақылдарының егіс алаңы 18,4 млн. гектар. Егiс алаңдары құрылымында жемдiк астықтың, жарманың және жем дақылдарының үлесi аз болуы есебiнен негiзгi үлес дәндi дақылдарға (80 %-ға дейiн) мен бидайға (68 %) тиiп отыр. Ауыспалы егiс тәртiбi бұзылып қоза үлесi ұлғайтылған, жемiс ағаштары мен жүзiм ағаштарының алаңын азайту тұрақты сипат алып отыр. Сонымен бiрге майлы дақылдар мен қант қызылшасы егiстiктерiн ұлғайтуда оң өзгерiстер де байқалады.
      Егiстiк жердiң өнiмдiлiгiн арттыру мақсатында жыл сайын оның құрылымында сүрi жердiң үлесi ұлғайтылып отырады. 2005 жылы ол 19,1%-ды құрады, бұл 2001 жылмен салыстырғанда 7%-ға дерлiк артық.
      2002 - 2004 жылдарда республика бойынша тұтас алғанда 100 мың тоннадан астам минералдық тыңайтқыш (қолданыстағы түрi) себiлдi, яғни өткен 6 жылда себiлген минералдық тыңайтқыш көлемiнен артық. Қазақстанда минералдық-шикiзат ресурстарының барлық түрi болса да, өндiрiлетiн минералды тыңайтқыштың түр-түрiнiң тек фосфорлымен шектелуде.
      Тракторлар паркi 1995 жылы 138,5 мың бiрлiк болған едi, 2004 жылы 129,4 мың бiрлiкке дейiн, жемшөп жинайтын комбайн - 7,7 мыңнан 3,1 мың бiрлiкке дейiн және т.с.с. азайды. Қазiргі уақытта қолданыстағы тракторлар мен комбайндардың 70-75 %-ының орташа жасы 13 - 14 жыл, ал оларды пайдаланудың нормативтiк мерзiмi - 7-10 жыл.
       Мал шаруашылығында
      Мал шаруашылығы өнiмiн өндiру 1998 - 2000 жылдарда құлдырау шегiне жеттi де, бiрте-бiрте ұлғайтыла бастады, алайда әлi 1995 жылғы деңгейге жеткен жоқ.
      50 %-дан астамын ауыл шаруашылығы құрылымдары өндiретiн жұмыртқа мен құс етiн қоспағанда, еттiң, сүттiң және жүннiң 80%-дан астамы үй шаруашылықтарында өндiрiледi.
      Мал шаруашылығы өнiмiн өндiру қарқынының ұлғаюы ең алдымен мал басының көбеюiне байланысты. 1998 жылдан бастап мал мен құс басы өсуге бағыт алды.
      Еттiң (негiзiнен құс етi) өзiндiк құны мен түр-түрi бойынша бәсекеге қабiлетсiздiгiнiң салдарынан импорттың ұлғаюға беталысы байқалады. 2005 жылы құс етi импорты 2002 жылмен салыстырғанда 2,3 есеге өстi. Құс фабрикаларының қолданыстағы қуаттылығы 100,0 мың тоннадан артық құс етiн өндiруге мүмкiндiгi бола тұра, импорт бойынша келiп түскен құс етiнiң көлемi (110,4 мың тонна) республика бойынша өндiрiс көлемiнен (болжаммен 45,0 мың тонна) шамамен 2,5 есе артық.
       Ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу өнiмдерi
      Тамақ өнеркәсiбi ел экономикасының тұрақты өсуi үшiн аса маңызға ие. Бұл сектор 2005 жылғы алдын ала алынған деректер бойынша қайта өңдеу өнеркәсiбi құрылымында 26,3% құрайды және жалпы iшкi өнiмнiң шамамен 7,5 %-ын кiргiзедi. Кейiнгi төрт жылда сектор жыл сайын 108,2 %-дан 114,4 %-ға дейiн өсу қарқынын көрсеттi. Азық-түлiк өнiмдерiн өндiру 2005 жылы 424,8 млрд. теңгеге жеттi, бұл 2004 жылдың деңгейiнен 14,4 %-ға жоғары.
      Қолданыстағы қуаттылықтар республика халқының сүт өнiмдерiн терең қайта өңдеу жөнiндегi қажеттiгiн 95,3 %-ға, консервiленген жемiс және көкөнiс өндiру бойынша 27%-ға, ет өнiмдерi бойынша 49%-ға қамтамасыз ете алады.
      Ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу және тамақ өнiмдерiн өндiру көлемi жыл сайын ұлғая түсуде. Яғни, 2005 жылы 2002 жылғы деңгейге қарағанда өсiмдiк майы - 3,2 есеге жоғары және 2004 жылдың деңгейiнен - 1,0 %-ға жоғары, тиiсiнше, ұн 23,7 %-ға және 22,6%-ға, жарма 27,1%-ға және 15,1 %-ға, кондитерлiк өнiмдер 1,6%-ға және 16,8 %-ға, қоюлатылған сүт - 2,2 есе және 28,8%-ға, жемiс-көкөнiс консервiлерi - 3,3 есе және 4,6 %-ға, шұжық өнiмдерi - 1,4 есе және 1,0 %-ға, iрiмшiк - 1,6 есе және 10,7%-ға, өңделген сұйық сүт пен кiлегей - 42,6%-ға және 13,1%-ға, сары май - 2 есе және 40,9%-ға артық өндiрiлдi.
      2005 жылы 2004 жылмен салыстырғанда ең маңызды азық-түлiк тауарларының түрлерi бойынша экспорт ұлғайып импорт азайды.
      Азық-түлiк өнеркәсiбi дамуының оң ағымы елiмiздiң экономикасы жалпы жақсаруына байланысты өнiмнiң көптеген түрлерiне халықтың сұранысы күшеюiмен, сондай-ақ қуаттылықтарды жаңартуға және айналым қаражатын толықтыруға екiншi деңгейдегi банктердiң арзандатылған кредиттерiн тартуға бағытталған мемлекеттiк қолдау шараларын iске асырумен негiзделiнедi.

  4. Агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың 2006 - 2010
жылдарға арналған тұжырымдамасын iске асыру жөнiндегi
2006 - 2008 жылдарға арналған бiрiншi кезектегi шаралар
бағдарламасының мақсаттары мен мiндеттерi

       Мақсаты  - салаларының өнiмдiлiгi мен табыстылығын арттыру және отандық өнiмдердiң ұлттық бәсекелестiк артықшылықтарын дамыту негiзiнде АӨК-iнiң тұрақтылығын қамтамасыз ету.
       Мiндеттерi:
      ауыл шаруашылығы құрылымдарын аймақтық мамандандыру және iрiлету;
      ылғалқорсақтау технологиясын егiншiлiкке енгiзу;
      суармалы егiншiлiктi дамыту;
      АӨК сапалы техникалық жарақтандыру негiзiнде АӨК салаларының техникалық жарақтануы және технологиялық жаңаруын қамтамасыз ету;
      кластерлiк басымдылық негiзiнде ықпалдасқан өндiрiстi құру;
      азық-түлiк нарығын реттеудiң жаңа тетiктерiн енгiзу;
      АӨК өнiмiнiң қауiпсiздiгi қаупiн бағалау және сапасын бақылау жүйесiн жаңарту және нығайтуды қамтамасыз ету;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн әзiрлеу және көтерме сауда жүйесiн дамыту;
      қаржылық, сақтандыру инфрақұрылымдары және ақпараттық- маркетингтiк қамтамасыз ету жолымен АӨК субъектiлерiнiң кәсiпкерлiк белсендiлiгiн арттыру;
      АӨК-нiң ғылыми-инновациялық инфрақұрылымдарын дамыту және АӨК-нi кадрлық қамтамасыз етудi жетiлдiру;
      ДСҰ кiру жағдайында АӨК субъектiлерiнiң бәсекеге қабiлеттiгiн арттыру.

  5. Бiрiншi кезектегi шараларды iске асырудың жолдары мен тетiктерi

  Параграф 1. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру және қайта өңдеу

  Параграф 1.1. Ғылыми-негiзделген агротехнологияның сақталынуы
негiзiнде егiншiлiкте өңiрлiк мамандану

      Мәселелер:
      аймақтарда егiс алаңдары құрылымдары оңтайландырылмаған, егiс құрылымында рентабелдi дақылдар алаңдары жеткiлiксiз, жемдiк дақылдар мен қант қызылшасының егiс алаңдары қысқаруы байқалды, арамшөптерге және дәндi дақылдардың ауруларына қарсы күрес жүргiзу үшiн "егiстiк санитары" ретiнде ауыспалы егiстiкте сұлыны пайдаланудың жеткiлiксiздiгi (1-5-кестелер);
      ауыл шаруашылығы дақылдарының түсiмдiлiгiнiң деңгейi төмен;
      ғылыми негiзделген агротехнология сақталмайды, агротехникалық жұмыстардың оңтайлы мерзiмдерi және сорттардың түрлi мерзiмдiк өсiмділік арақатынасы ұсталмайды, егісте төмен сапалы тұқым пайдаланылады;
      топырақтың құнарлылығының төмендеуi;
      отандық селекция мен тұқым шаруашылығының жете дамымағандығы, қазақстандық селекцияның жоғары сапалы сорттары мен будандарының жоқтығы;
      жаңа сорттар мен будандарды жедел енгiзуде кедергi болып отырған ауыл шаруашылығы саласындағы өсiмдiктердi аудандарға бөлу жөнiндегi қолданыстағы заңдардың жетiлдiрiлмеуi;
      сорт сынау, тұқым шаруашылығы, тұқымның сапасын сараптау процестерiнiң техникалық жарақтануының әлсiздiгі;
      кадрлармен жеткiлiксiз қамтамасыз етiлу;
      қайта өңдеу өнеркәсiптерi үшiн сапалы шикiзаттың жеткiлiксiздiгi;
      мақтаның дара дақылы;
      отандық қант заводтарының қант өндiрiсiнде тамыр-жемiстi өсiмдiк орнына қамысты қант-шикiзатын пайдалануы үлесiнiң жоғарылығы;
      сапасын төмендетпей өнiмдi ұзақ сақтауды қамтамасыз ететiн газды ортаны реттейтiн арнаулы көкөнiс сақтайтын қоймалар iс жүзiнде жоқ.
       Мiндеттер:
      аймақтық табиғат-ауа райы ерекшелiктерiн ескере отырып, ауыл шаруашылығы өнiмдерiн шоғырландыру және мамандандыру;
      жоғары рентабельдi, экспорт бағытты егiстi кеңейту есебiнен егiс алаңдарын оңтайландыру жолымен өсiмдiк шаруашылығын диверсификациялау;
      ғылыми негiзделген агротехнологияны сақтауды ынталандыру;
      мемлекеттiк сорт сынау жүйесiн реформалау;
      қайта өңдеу кәсiпорындарының шикiзатқа қажеттiлiгін қанағаттандыру.

           1-кесте. Астық дақылдарын өндіру

       2-кесте. Майлы дақылдарды өндіру және қайта өндіру

       3-кесте. Жарма дақылдарын өндіру       

    4-кесте. техникалық дақылдарын өндіру және қайта өңдеу

 
      * мақта талшығының экспорты және импорты

   5-кесте. Жемістер мен көкөністерді өндіру және қайта өңдеу

       Шаралар:
      республиканың әрбiр облысы үшiн басым дақылдар тiзбесiн (6-кесте) және егiс алаңдарының оңтайлы құрылымын анықтау (7-кесте);
      бидайдың күштi және қатты сорттарын, астық, жемдiк астық, майлы, дәндi-бұршақты және жарма дақылдарын өндiру мен қайта өңдеу көлемiн арттыру;
      мықты жемдiк база құру, оның iшiнде төмен бағалы (эрозияланған, аз өнiмдi) егiстiк жердiң бөлiгiн толыққанды мал азығына арналған жерлерге жоспарлы ауыстыру және көпжылдық дәндi-бұршақтылармен және астық тұқымдастармен толтыру, табиғи мал азығына арналған жерлердi тамырынан жақсарту есебiнен;
      құнарландырылған және құрама жемдер құрамында арпаны негiзгі жемдiк дақыл ретiнде пайдалану;
      агротехникалық ережелер мен нормаларды және егiншiлiктiң қажеттi жоғары мәдениетiн сақтау;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушілердi көктемгi-егiс және жинау жұмыстарын жүргiзуге қажеттi жанар-жағар май материалдарын, минералды тыңайытқыштарды және суару суларын жеткiзу құнын субсидиялау тетiктерi арқылы орта және iрi құрылымдарға бiрiктiрудi ынталандыру;
      көктемгi егiс және егiн жинау жұмыстарын жүргiзген кезде отандық тауар өндiрушiлер негiзгi және айналымдағы қаражаттарды алуға жеңiлдетiлген кредит беру;
      көктемгi егiс және егiн жинау жұмыстарын жүргiзуге жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен кредит берген кезде сыйақы ставкасын өтеу;
      егiншiлiктiң табиғат қорғау және бейiмдi-ландшафты ылғалқорсақтау жүйесiн әзiрлеу және көшу;
      өсiру технологиясын топырақтық-климаттық жағдайларға және дақылдар мен сорттардың биологиялық ерекшелiктерiне бейiмдеу;
      өсiмдiктердiң жергілiктi жағдайға бейiмделген, торығуға шыдамды, жоғары түсiмдi сорттарын құру және енгiзу, селекция мен тұқым шаруашылығын дамыту, өндiрiске өнеркәсiптiк сорттарын енгiзу;
      ғылыми-негiзделген ауыспалы егiстi сақтау және игеру жолымен егiстiк жерлердiң құнарлылығын арттыру, дәндi-бұршақтылар және астықтық дәндi-бұршақтылар егiсiн кеңейту, сүрi жер енгiзу;
      тұқым шаруашылығы және өсiмдiк сорттарын қорғау саласындағы заңнаманы жетiлдiру;
      Қазақстан Республикасының "Мақта саласын дамыту туралы" Заңы жобасын әзiрлеу және қабылдау;
      "Қазагрэкс" АҚ қайта ұйымдастыру жолымен тұқым сапасын сараптау жөнiндегi мемлекеттiк мекеме құру;
      майэкстрациялау зауытын салу;
      рапсты қайта өңдеу зауытын салу;
      көкөнiс дақылдарын өндiрудiң бөлiгiн консервiлеуге арналған сорттарға қайта бағыттау, қайта өңделген өнiмдер өндiру түр-түрi мен көлемiн ұлғайту.

    6-кесте. Өңiрлер бойынша ұсынылған басым дақылдар тiзбесi

       7-кесте. Егіс алаңдарының ұсынылған құрылымы, %

       Күтiлетiн нәтижелер:
      ғылыми негiзделген ауыспалы егiстi енгiзу және игеру;
      түсiмдiлiктi, жалпы өнiмдi және өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң сапасын арттыру;
      елдiң негiзгі тамақ өнiмдерiне iшкi қажеттiлiгiн қамтамасыз ету;
      бәсекелестiктiң, қайта өңдеу көлемiнiң, оның iшiнде терең, өсуi, өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң және оның қайта өңдеу өнiмдерiнiң экспорты көлемiнiң ұлғаюы және импорт көлемiнiң қысқаруы;
      қазақстандық экологиялық және биологиялық таза өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң және оның қайта өңдеу өнiмдерiнiң коммерциялық брэндiн құру, түр-түрiн арттыру;
      отандық қайта өңдеу кәсiпорындарын дамыту үшiн тұрақты шикiзат негiзiн құру және қайта өңдеу кәсiпорындарының жүктелiнiм деңгейiн жоғарылату;
      өнеркәсiптiк мал шаруашылығы және құс шаруашылығын дамыту үшiн жемдiк базаның тұрақты негiзiн құру.

  Параграф 1.2. Егiншiлiктiң ылғалқорсақтау технологиясын енгiзу

       Мәселелер :
      астық салалары рентабельдiгiнiң төмендiгi, себебi астыққа баға сұраным мен ұсыныстың ықпалымен қалыптасады және тұрақсыздылықпен сипатталады, астық өндiрiсiнiң рентабельдiгiн шығынды қысқарту есебiнен ғана көтеру мүмкiн (8-кесте)

      8-кесте. Дәндi дақылдарын әртүрлi технологиялар бойынша
             өндiрудiң өзiндiк құнының құрылымы

      су және жел эрозиясына ұшырағыштығы, өңдеудiң одан әрi қарқындануы жағдайында жердiң толық тозу қаупi;
      дәстүрлi технология жағдайында өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiруге жұмсалатын шығындар, жанар-жағар май (бұдан әрi - ЖЖМ), шығыс материалдары, техника және еңбек ақыны төлеу бағасының деңгейi жоғары (дәндi ауыспалы егiске арналған машиналардың дәстүрлi жиынтығы әр 2,5 мың гектарға машиналардың 21 атаулы 64 бiрлiгiн қамтиды, оның iшiнде 12 трактор. Жалпы металды қажетсiну 206 тоннаны құрайды) (9-кесте);
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң ылғал ресурстарын сақтау технологияларын енгiзуге дайын еместiгi (техникалық, технологиялық, моральдiк);
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң өсiмдiктердi қорғау құралдарын (атап айтқанда құрамында глифосаты бар гербицидтердi), тыңайтқыштарды, жанар-жағар май материалдарын, техникаларды сатып алуға олардың құндарының жоғары болу себебiнен қаражат айналымының жеткiлiксiздiгi;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлерде топыраққа механикалық әсер етудi азайтуды қамтамасыз ететiн арнайы жұмыс органдары бар сепкiштер және жабу қабаттарын жасау үшiн сабандарды бiркелкi шашуды қамтамасыз ететiн ұсақтағышы бар жинауыш техникалар жоқтығы;
      бiлiктi мамандардың iс жүзiнде жоқтығы.

      9-кесте. "Заречное" РМК үлгiсiнде ең төменгi-нөлдiк
       технологияны қолданудың экономикалық тиiмдiлiгi

       Шаралар:
      ылғал ресурстарын сақтау ең аз нөлдiк технологияларды бiрiншi кезеңде Ақмола, Қостанай, Солтүстiк Қазақстан облыстарында тиiстi материалды-техникалық базалары бар шаруашылық жүргiзушi субъектiлер базасында енгiзу;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi жаңа технологияларға үйрету, технология компоненттерiн өндiрiстiк жағдайда көрсету, шетел тәжiрибелерiмен танысу, егiншiлiктiң жаңа жүйесiнiң артықшылығын ғылыми жарияланым және бұқаралық ақпарат құралдары арқылы кеңiнен насихаттау;
      химиялық сүрi жер технологиясын енгiзу (10-кесте).

           10-кесте. Глифосат пайдаланудағы шығын

      Күтiлетiн нәтижелер:
      мемлекеттiк қолдаумен егiншiлiктiң ылғалқорсақтау технологиясын жаппай жедел енгiзу, жер жырту көлемiн азайтуға қол жеткiзу, ылғалды сақтауды қамтамасыз ету, ауыл шаруашылығы дақылдарының түсiмдiлiгiн арттыру, еңбек шығынын қысқарту, жанар-жағар май материалын, жұмыс күшiн, материалдық ресурстарды және ақша қаражатын үнемдеу, құрал-жабдықтарға шығыстарды азайту;
      топырақ қабатының жоғарғы қабатында органикалық заттарды сақтау, су және жел эрозиясы қатерiн азайту, топырақтың құнарлылығын жоғарылату және құрылымын жақсарту.

  Параграф 1.3. Суармалы егiншiлiктi дамыту

       Мәселелер:
      суармалы жердiң тұздану, сортаңдану және суландыру эрозиясына ұшырауы процесiнiң дамуы;
      суару жүйелерiнiң пайдалы қызмет коэффициентiнiң төмендеуi;
      тұтынылатын суды шынайы есепке алудың жүргiзiлмеуi;
      мелиорацияны мемлекеттiк бюджет және басқа да көздердiң есебiнен қаржыландыру көлемiнiң аздығы;
      суармалы жерлердi көп жағдайда монодақылды егуге ғана пайдалану, ғылыми негiзделген ауыспалы егiстiң сақталмауы;
      iшкi суару жүйелерiн пайдалану және ұстап тұру бойынша су пайдаланушылардың ауылдық тұтыну кооперативтерiн (ары қарай - САТК) ұйымдастырудың әлсiздiгi;
      күрiш өңделетiн негiзгi өңiрлерде суару су жеткiлiксiз;
      мақта өңделетiн негізгi өңiрлерде суару судың шығыстарының артуы.
       Шаралар:
      нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру;
      гидромелиорациялық кондоминиумдi және САТК құруға және нығайтуға ықпал ету;
      судың есебiн жүргiзу жүйесiн қалпына келтiру және суару жүйелерiндегi гидропосттарды паспорттауды жүргiзу;
      суармалы жерлерде су пайдалануды басқарудың ұйымдық құрылымын жетiлдiру;
      суармалы жерлердiң мелиоративтiк жай-күйiн жақсарту шараларын жүргiзу;
      шаруашылық аралық арналар және гидромелиорациялық құрылыстардың айрықша қауiптi учаскелерiн күрделi жөндеу және қалпына келтiру;
      суару жүйелерiн қайта жаңарту және қайта жабдықтау;
      суарудың суды үнемдейтiн және топырақты қорғайтын технологияларын пайдалану;
      суармалы жерлердегi егiс алаңдары құрылымдарын жетiлдiру;
      кешендi мақсаттағы гидротехникалық құрылыстар және су қоймаларын қайта жаңарту;
      ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлерге суару суын жеткiзу қызметi бойынша құнды субсидиялау;
      ауыл шаруашылығы дақылдарын өсiрудiң прогрессивтiк технологияларын қолдану;
      суармалы жерлердегi мелиоративтiк жүйелердi кешендi қалпына келтiру үшiн республикалық бюджет және халықаралық қаржы институттарының қаржыларын тарту.
       Күтілетін нәтижелер:
      суармалы жерлердi рациональды пайдалану, ауыспалы егiстi қалпына келтiру есебiнен топырақтың құнарлылығын сақтау және жоғарылату;
      мелиоративтiк жүйенiң пайдалы әрекет коэффициентiн арттыру.

  Параграф 1.4. Ауыл шаруашылығы өндiрiсi үшiн жанар-жағар май
материалдары рыногын басқарудың жаңа тетiктерi

       Мәселелер:
      соңғы жылдардағы мұнай мен мұнай өнiмдерiне әлемдiк бағаның өсуi iшкi бағаның өсуiне әкелдi;
      мұнай өнiмдерi (дизельдiк отын) рыногын реттеуде ауыл шаруашылығы науқанын жүргiзу кезеңiнде оларға бағаны төмендету мақсатымен рыноктық емес әдiстердi пайдалануы;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң ЖЖМ-ға қолжетiмдiгiнiң тиiмдi тетiктерiнiң жоқтығы.
       Мiндеттер:
      отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi қолжетiмдi баға бойынша жанар-жағар майлармен қамтамасыз ету.
       Шаралар:
      жыл сайын облыстар қимасында дизельдiк отынға қажеттiлiктi анықтау;
      дизельдiк отынды өңiрлiк мамандандырылуды ескере отырып бөлу;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң қажеттiлiктерiне және бекiтiлген облыстарға сәйкес мұнай өндiрушi зауыттардың (бұдан әрi - МӨЗ) iшкi рынокқа мұнай өнiмдерiн жеткiзуiн қамтамасыз ету;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң ЖЖМ сатып алу жөнiндегi ұсынылған құжаттары және егiлген алаңдар туралы анықтамалары (1-сурет) негiзiнде көктемгі-егiс және жинау жұмыстарын жүргiзуi үшiн дизельдiк отынның құнын субсидиялау;
      ауыл шаруашылығы мұқтаждығы үшін мұнай өнiмдерiн құюға жылжымалы құрамның үздiксiз және уақытылы берiлуiн қамтамасыз ету.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      астық түсiмдiлiгiн оңтайлы мерзiмде барлық агротехникалық шараларды орындау есебiнен жоғарылату;
      өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiрудi тұрақтандыру және оның табыстылығын арттыру;
      отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн жоғарылату.

    1-сурет. Ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлерге субсидия
                        төлеу сызбасы
                    (Қағаз мәтінінен қараңыз)

  Параграф 1.5. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру және қайта
өңдеудiң техникалық жарақтануын cапалы арттыру

      Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру және қайта
          өңдеудiң техникалық жарақтануын арттыру

      Мәселелер:
      ауыл шаруашылығы техникасының тозу деңгейiнiң жоғарылылығы (80 %) және жаңартудың баяу қарқыны (5,6 % соңғы төрт жылда);
      ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлердiң арнайы техникамен және құрал-жабдықтармен жарақтануының төмендiгi;
      республиканың машина-трактор паркiн жаңартуға мемлекет бөлетiн қаржының жеткiлiксiздiгi;
      ауыл шаруашылығы және өнеркәсiп өнiмдерiне бағаның теңсiздiгi;
      ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу кәсiпорнының өндiрiстi елеулi жаңартуға қаржысының жоқтығы;
      екiншi деңгейдегi банктердiң кредит берудегi проценттiк ставкасының жоғары болуы және кепiлдiк қамтамасыз ету жоқтығы себептi кредит қаржысының қол жетiмсiздiгi;
      құрал-жабдықтарды және технологияны қазiргi заманғы әзiрлеудiң жеткiлiксiздiгi;
      жоғары өнiмдi шетелдiк құрал-жабдықтардың қымбатшылығы;
      шикiзатты өлшеп буу, тиеу және бөлу процесiн автоматтандырудың төмен деңгейi.
       Мiндеттер:
      ауыл шаруашылығы өндiрiсiн энергиямен қамтамасыз етудiң өсуiн қаржылық лизингтi инвестициялау және кредит және лизинг бойынша проценттiк ставканы субсидиялау арқылы ынталандыру;
      технологиялық процестер мен құрал-жабдықтарды жедел жаңарту.
       Шаралар:
      отандық машина-сынақ станцияларының (МСС) сәйкестiк сертификаты бар қазiргi заманғы ауыл шаруашылығы техникаларын импорттау;
      лизингке берiлетiн ауыл шаруашылығы техникалары мен технологиялық құрал-жабдықтарының номенклатурасын кеңейту;
      арнайы ауыл шаруашылығы техникаларымен және құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету;
      лизинг бағдарламасына мемлекеттiк реттеу тетiктерiн (қаржылай лизингi бойынша сыйақы ставкасын өтеу) пайдалану арқылы жеке капиталды тарту;
      ауыл шаруашылығы өнімдерiн қайта өңдеу кәсiпорындары үшiн құрал-жабдық лизингiсiне қаржыны көбейту;
      жоғары өнiмдi технологиялық құрал-жабдықтардың лизинг рыногын кеңейту;
      өндiрiстiң аз шығынды технологияларын енгізу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      жеке капиталды тарта отырып республиканың машина-трактор паркiн техникалық жаңарту;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қайта өңдеу кәсiпорындарында қазiргi заманғы құрал-жабдықтар және өндiрiс технологиясын енгiзу;
      құрал-жабдықтардың өнiмдiлiгi мен сапасын арттыру.

       Машина-технологиялық станциялары арқылы сервистiк қызмет көрсету
      Мәселелер:
      машина-технологиялық станциялары (МТС) жүйесiнiң дамымағандығы;
      техникалық сервистiк қызмет көрсету орталықтарының жоқтығы.
       Мiндеттер:
      ауыл шаруашылығы өндiрiсiне сервистiк қызмет көрсету жүйесiн құру.
       Шаралар:
      МТС жүйесiн дамыту, олардың қызмет көрсету саласын және ұсынатын қызмет түрлерiн кеңейту;
      ауыл шаруашылығы техникаларын жөндеу, сервистiк қызмет көрсету және қосымша бөлшектер сатуды iске асыратын техникалық қызмет көрсету желiсiн құру;
      жөндеу-сервистiк қызмет көрсету қызметiн сертификаттау.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      МТС жүйесiн дамыту негiзiнде техниканы пайдалану тиiмдiлiгiн арттыру;
      ауыл шаруашылығы инфрақұрылымдарын дамыту.

  Параграф 1.6. Өсiмдiк шаруашылығының кластерлiк басым бағыттары негiзiнде тiгiнен және көлденеңiнен ықпалдасқан өндiрiстi құру

      Ақмола, Қостанай және Солтүстiк Қазақстан облыстарындағы астықты қайта өңдеу кластерi
      Мәселелер:
      астық қабылдау кәсiпорындарында сапалы көрсеткiштерi бойынша астық партияларын құруға бақылаудың жоқтығы ұн тарту партиясын құруды қиындатады;
      қазақстандық астықтың бәсекеге қабiлеттiлiгiнiң және экспорттық әлеуетiнiң төмендеуi;
      ауыл шаруашылығы өнiмi экспортының шикiзат сипаты;
      қайта өңдейтiн кәсiпорындарға салынатын салық деңгейi жоғары, оның iшiнде қосылған құн салығына;
      астық жинаудан кейiнгi өңдеу жұмыстары жүйесiнiң және астықты сақтаудың нашарлауы;
      ұнды ұсақ тауарлы өндiру - кәсiпорындардың бар болғаны 13,6%-ы ғана өнеркәсiптiк диiрмен кәсiпорындарын құрайды;
      ұнның өркениеттi көтерме рыногы жүйесiнiң жоқтығы;
      ұнның қазақстандық ортақ брэндiнiң жоқтығы, ол бағаның түсуiне және сыртқы рынокқа сапасыз өнiмнiң жеткiзiлуiне әкелiп соғады;
      астықты терең қайта өңдеудiң жеткiлiксiз дамуы;
      тасымалдауға көлiк шығыстарының жоғарлығы;
      Қазақстанда өндiрiлетiн макарон өнiмдерiнiң сапасы халықаралық стандарттарға сай емес;
      астықты терең қайта өңдеу өнiмдерiнiң экспортын қолдаудың анық мемлекеттiк стратегиясының жоқтығы;
      сала жөнiнде статистикалық шынайы мәлiметтердiң жоқтығы.
       Мiндеттер:
      экспорттық бағыттағы астықты қайта өңдеу кластерiн республиканың негiзгi астықты белдеуiнде - Ақмола, Қостанай және Солтүстiк Қазақстан облыстарында құру;
      астықтың және терең қайта өңдеу өнiмдерiнiң бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру.
       Шаралар:
      республиканың астықты қайта өңдеуiнiң экспорттық әлеуетiн арттырудың мемлекеттiк стратегиясын әзiрлеу;
      астықты терең қайта өңдеу өнiмдерiнiң қазақстандық ортақ брэндiн құру;
      экспорттаушылар - астықты қайта өңдеушiлер қауымдастығын құру;
      астықты экспортқа сату жөнiндегi қызметтi лицензиялау;
      экспортерлерге жеңiлдетiлген кредит, шикiзат және дайын өнiмдi тасуға жеңiлдетiлген тарифтер, экспорттық жеткiзуге мемлекеттiк кепiлдiк беру;
      бидай астығын терең қайта өңдеудi, құрғақ дән маңызы мен биоэтанолды қоса алғанда, дамыту;
      астықты қайта өңдеу зауытын салу;
      астықты және оның қайта өңдеу өнiмдерiнiң экспортын, оның iшiнде ауыл шаруашылығы өнiмi экспортын қолдау жөнiндегi бағдарламаны субсидиялау, әзiрлеу және iске асыру арқылы мемлекеттiк ынталандыру;
      ТМД, ЕурАзЭҚ және ЕЭС мүше-мемлекеттер аумағында экспорттың инфрақұрылымдарын бiрлесе дамыту және ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қамқорлыққа алу саясатын жүргiзу;
      ЕурАзЭҚ мүше-мемлекеттерi аумағында кедендiк-тарифтiк реттеудi әзiрлеу және iске асыру, бiр ыңғайланған темiр жол тарифтерiн енгізу;
      ауыл шаруашылығы және оның қайта өңдеу өнiмдерiн өткiзу рыноктарын кеңейту жөнiнде Қазақстан Республикасының шетелдiк мекемелерiн белсендiлендiру, әсiресе Қытай, Ауғаныстан, Пәкiстан, Египет;
      "Ақ Бидай Терминал" АҚ жарғылық капиталын ұлғайту және Ақтау портындағы астық терминалын тиеу құрылғысын ауыстыру;
      Ақтау қаласында ұн тарту кешенiн салу;
      "Астық Қоймалары" ЖШС N 2 Нан базасынан астықты сақтау кешенiн сатып алу;
      Баку (Әзiрбайжан) және Амирабад (Иран) порттарында астық қабылдау терминалдарын және ұн тарту кешендерiн салу, сондай-ақ Поти (Грузия) портында астық терминалын салу.

       Алматы, Жамбыл және Оңтүстiк Қазақстан облыстарындағы жемiс-көкөнiс кластерi
      Мәселелер:
      iшкi рыноктың сыйымдылығының жеткiлiксiздiгi;
      буып-түю материалдарының құнының жоғарылылығы, бiрiншi кезекте шыны ыдыстары;
      ыдыстардың жеткiлiксiздiгi, әсiресе қажеттi түр-көлемдегi шыны ыдыстар;
      елде өнiмдi және өндiрiстi сертификаттау бойынша аккредиттелген құрылымдардың жоқтығы;
      өнеркәсiптiк қайта өңдеуге жарамды шикiзаттың жеткiлiксiздiгi;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн әзiрлеу, сақтау және алғашқы қайта өңдеу жүйесiнiң дамымағандығы.
       Мiндеттер:
      республиканың негізiнен жемiс-көкөнiс белдеуiнде - Алматы, Жамбыл және Оңтүстiк Қазақстан облыстарында орналасқан жемiс-көкөнiс шикiзаттарын қайта өңдеушi-кәсiпорындардың қатысуымен бәсекеге қабiлеттi жемiс-көкөнiс кластерiн құру.
       Шаралар:
      таза сортты егу материалдары мен тұқым өсiру үшiн жемiс тұқымбақтарын және тұқым шаруашылығын қайта қалпына келтiру және дамыту жөнiндегi шараларды әзiрлеу;
      азық-түлiк құрал-жабдықтары сертификаттарын тану рәсiмiн оңайлату;
      жемiс-көкөнiс дақылдарын өндiру және қайта өңдеу жөнiндегi кәсiпорындар үшiн техника және құрал-жабдықтар лизингiн кредиттеу;
      жемiс-жидек дақылдарының көпжылдық екпе ағаштарын және жүзiм егу жөнiндегi, жемiс-жидек дақылдарының қайта өңдеуге жарамды сорттарын өндiрудi арттыру жөнiндегi жұмыстарды мемлекеттiк қолдау шараларын әзiрлеу.

       Оңтүстiк Қазақстан облысындағы "Тоқыма өнеркәсiбi" кластерi
      Мәселелер:
      мақта өндiрумен айналысатын ауыл шаруашылығы құрылымдарының бөлшектенуi;
      өнеркәсiптiң өсiп келе жатқан сұранымдарына жауап бере алатын бәсекеге қабiлеттi сорт жиынтығының болмауы;
      бiлiктi кадрлардың жеткiлiксiздiгi;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi ары қарай қамтамасыз ету мақсатында бiрiншi-үшiншi өндiруге дейiн тұқым көбейту бойынша тұқым шаруашылықтары желiсiнiң жеткiлiксiз дамуы;
      мақта тазалау зауыттарында сорттық түрiнiң бұзылуы жүретiндiктен сорттық агротехника iс жүзiнде сақталмайды, бұл оның сапасына және мақтаның сатылу бағасына керi әсер етедi;
      өнiм мен өндiрiстi, қажеттi стандарттарды, сапа менеджментi жүйесiн сертификаттау жөнiндегi тiркелген құрылымдардың жоқтығы;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлер мен мақтаны өндiретiн және қайта өңдейтiн кәсiпорындар корпорациялардың (бiрлестiктердiң) қарқыны төмен;
      маркетингтiң төмен деңгейi;
      отандық қайта өңдеу кәсiпорындарының жұмыспен аз жүктелiнуi.
       Мiндеттер:
      Оңтүстiк Қазақстан облысында мақта-мата жiптерi мен маталарын өндiретiн кластер құру.
       Шаралар:
      мақта шаруашылығы саласы үшiн маман даярлауға байланысты мамандықтарға гранттарды көбейту (түрлi саладағы агрономдар, гидромелиораторлар және т.б.);
      мақтаны қайта өңдейтiн ұйымдарға сапа менеджментi жүйесiн енгізу;
      "Мақта саласын дамыту туралы" Заңды әзiрлеу және қабылдау;
      мақтаны қайта өңдеу ұйымдарында 9000 сериялы ИСО халықаралық стандартына сай сапа менеджментi жүйесiн енгiзуге қолдау көрсету;
      "Оңтүстiк-Батыс ауыл шаруашылығының ғылыми-өндiрiстiк орталығы" РМК "Мақта шаруашылығы ҒЗИ" ЕМК техникалық жарақтандыру;
      мата және тiгiн компаниялары арасындағы өзара қарым-қатынастың тиiмдiлiгiн арттыру үшiн мата саласының маркетингтiк зертеу жүргiзуiне қолдау көрсету және мақта-мата секторындағы маркетингтiк зерттеудi "Қазагромаркетинг" АҚ қызметiнің қосу мүмкiндiгiн қарастыру;
      мақта шаруашылығы және тоқыма өнеркәсiбi жөнiндегi халықаралық ұйымдар арқылы халықаралық ынтымақтастықты кеңейту;
      Оңтүстiк Қазақстан облысында шиттi - мақта және мақта-талшығын сараптау зертханалары жүйесiн құру;
      екi мақта қайта өңдейтiн кәсiпорындар салу, бiреуiнiң акциясы кейiннен ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлерге берiледi;
      Оңтүстiк Қазақстан облысында мақтаның егiстiк тұқымын дайындау жөнiнде тұқым тазалау зауытын салу;
      Оңтүстiк Қазақстан облысы аумағында көлiк-логистикалылық терминалын салу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      Қазақстандық өнiмнiң сыртқы рынокта бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру;
      терең қайта өңдеу өнiмдерiн өндiру және экспорттау көлемiн ұлғайту;
      отандық компаниялар арасындағы жосықсыз бәсекелестiктi төмендету және баға түсуiн жою;
      бюджетке салық түсiмiнiң көлемiн және өндiрiсте жұмыспен қамтылғандар санын өсiру;
      өндiрiс көлемiнiң 200 млн. АҚШ долларына (2,4 есеге) өсуi салдарынан 2008 жылы қайта өңделген жемiс-көкөнiс өнiмдерiнiң экспортының көлемi 60 млн. АҚШ долларына (2004 жылмен салыстырғанда 30 есеге) дейiн өседi;
      саланың өнiмдерiнiң экспортының шикiзаттық бағытынан кету.

  Параграф 1.7. Өсiмдiк шаруашылығы және оның қайта өңдеу өнiмдерiнiң азық-түлiктiк рыногын реттеу тетiктерi

      Мәселелер:
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiне бағаның көршi елдердiң сыртқы және iшкi рыноктарының жағдайы мен конъюнктурасына тәуелдiлiгiнiң жоғары деңгейi;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн әзiрлеу, сақтау және алғашқы қайта өңдеу пункттерi желiсiнiң жоқтығы, сапасы төмендiгі және оның тұр-түрi, көлемi және өндiрiстiк қайта өңдеуге жарамдылық деңгейi бойынша жеткiлiксiздiгi.
       Мiндеттер:
      интервенциялық тетiктер арқылы ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң рыногын реттеу тиiмдiлiгiн арттыру.
       Шаралар:
      астықты сатып алудың фьючерлiк жүйесiн ара қарай дамыту және сатып алынатын жемдiк, дәндi бұршақтар, жарма дақылдарының түр-түрiн кеңейту;
      орташа жылдық есеп әдiстерiн ынталандыру және олардың негiзiнде тiркелген сатып алу бағасын белгiлеу;
      мемлекеттiк сатып алу операцияларын және баға интервенцияларын жүргiзу тетiгiн әзiрлеу;
      Үкiметтiң шешiмiмен айқындалған өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң маңызды түрлерi бойынша мемлекеттiк сатып алу операцияларын және баға интервенцияларын жүргiзу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      елдiң азық-түлiк қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету астыққа және азық-түлiктiң басқа әлеуметтi маңызды түрлерiне iшкi бағаны тұрақтандыру.

  Параграф 1.8. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру жөнiндегi
инновациялық жобалар

      Мәселелер:
      экономиканың нақты секторына ғылыми-техникалық әзiрлеменi енгізудiң айқын тетiгi жоқ;
      жаңа ғылымды қажетсiну және инновациялық технологиялардың дамуы нашар;
      инновациялық, ғылымды қажетсiну және жоғары технологиялық өнiмге сұраныс деңгейi төмен;
      коммерциализация технологияларын және инновациялық және жоғары технологиялық жобаларды басқару технологияларын бiлетiн мамандар институты жоқ.
       Мiндеттер:
      "С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университетi" РМК қатысуымен "Астық және оның қайта өңдеу өнiмдерi ҒЗИ" ЕМК базасында "Астана" Ұлттық агротехнологиялық паркiн құру (бұдан әрi - "Астана" ҰАТП);
      инновациялық өндiрiстi, сапаның әлемдiк стандартына сәйкес импортты айырбастайтын, бәсекеге қабiлеттi және экспортты-бағдарлы тауарларды, жұмыстарды және көрсетiлетiн қызметтердi шығаруды ұйымдастыру үшiн өте қолайлы жағдайлар жасау;
      инновациялық кәсiпкерлiктi, сондай-ақ инжинирингалық, маркетингтiк, консалтингтiк және басқару қызметтерiн құруда және дамытуда материалдық-техникалық көмектер көрсету.
       Шаралар:
      "Астана" ҰАТП құру" бюджеттiк-инвестициялық жобаның техника-экономикалық негiздемесiн әзiрлеу;
      кәсiпорынның материалдық-техникалық базасын реконструкциялау және жаңарту және технопарктың инфрақұрылымын ұйымдастыру бойынша жұмыс iстеу үшiн жобалау-смета құжаттамасын әзiрлеу;
      "Астана" ҰАТП аумағында салалық бағыты арнайы экономикалық аймақты ұйымдастыру;
      өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру және қайта өңдейтiн инновациялық технологияларды енгiзу саласында астық индустриясын дамытудың басым бағыттарын анықтау және қолдау;
      инновациялық менеджмент саласындағы оқыту орталықтарының технопаркiнде қалыптастыру;
      технологияларды трансферттеу бойынша шетел тәжiрибесiнiң оңтайлы варианттарын таңдау және олардың Қазақстанның жағдайына бейiмдеу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      инфрақұрылымды қалыптастыру және өңiрлiк технопарктiң және iлеспе құрылымның iс-қимыл жасау процесстерiн iрiктеу;
      өңiрде инновациялық айтылған жобаларды жинау, талдау, iрiктеу және дамыту;
      инновациялық идеялардың әлеуеттi әзiрлеушiлерiмен олардың ойлап табуына ынтымақтастықты жақсарту;
      өңiрдiң экономикасының ерекшелiктерiне сәйкес ғылыми-техникалық, инновациялық және өндiрiстiк әлеуеттi арттыру.

    Параграф 1.9. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру мен қайта
өңдеудi дамыту жөнiндегi iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

      11-кесте. Қаржылық қамтамасыз ету*
                                                     млн. теңге     

*Іс-шараларды республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша ұсынылған қаражаттардың көлемдерi және тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастырған кезде нақтылауға және түзетуге жатады

  Параграф 2. Мал шаруашылығы мен балық шаруашылығы өнiмдерiн
өндiру және қайта өңдеу

  Параграф 2.1. Мал шаруашылығының өнiмдiлiгi мен сапасын арттыру

      Мәселелер:
      ұсақ тауарлы өндiрiс;
      жеке қосалқы шаруашылықтарда өнiмдi өндiрудегi үлес салмағының жоғарлығынан мал шаруашылығы шикiзаты сапасының төмендiлiгi;
      сиырлардың сүт өнiмдiлiгi төмен, бұл шаруашылықтың барлық санаттарында орташа 2108 кг құрайды. Сүттi малдың қолда бар тұқымы сиырлардың сүт өнiмдiлiгiн жылына 2500-3000 кг дейiн арттыруға әлеуеттi;
      малдың қосылған салмағының аздығы. Союға арналған мал төменгi сапамен сатылады, сою шығымы төмен (52 %);
      селекциялық-асыл тұқымды жұмыстарының деңгейi жеткiлiксiз, малдарды қолдан ұрықтандыру пункттерiнiң жетiспеушілігi;
      жемшөп базасының нашарлығынан малды сапасыз азықтандыру және малды жайып семiрту мен жемдеудiң мүмкiншiлiктерiн толық пайдаланбау;
      толық құнарлы құрама жем құнының жоғарлығы;
      асыл тұқымды iрi қара малының үлес салмағы - 3,8 %, қой - 7,1, жылқы - 1,6 және шошқа - 5,9 % ғана құрайды;
      ет, жұмыртқа бағытындағы құстардың отандық бәсекеге қабiлеттi кросстарының болмауы;
      отандық тоқыма өнеркәсiптерi мен жүндi алғашқы қайта өңдеу кәсiпорындарының тарапынан мал шаруашылығы шикiзатының сапасының төмендiгiнен жүнге сұраныстың жоқтығы.
       Мiндеттер:
      өсiрудiң алдыңғы қатарлы технологияларын қолдану және жемдеудiң мөлшерiн оңтайландыру негiзiнде ауыл шаруашылығы малдарының өнiмдiлiгiн арттыру;
      табынды сапалы жақсарту және мал шаруашылығын iрiлету жолымен мал шаруашылығы өнiмiн өндiрудiң тиiмдiлiгiн арттыру;
      iшкi рыноктың мал шаруашылығы өнiмiн тұтынуын қанағаттандыру және сыртқы рыноктарға шығару.

             12-кесте. Сүт өндіру және қайта өңдеу

кестенің жалғасы

       13-кесте. Ет өндіру және қайта өңдеу (барлық түрлері)

кестенің жалғасы

кестенің жалғасы

            14-кесте. Ет түрлері бойынша өндіру 

кестенің жалғасы

                 15-кесте. Жұмыртқа өндіру

кестенің жалғасы

                  16-кесте. Қой жүнін өндіру

кестенің жалғасы

               17-кесте. Тері шикізатын өндіру      

кестенің жалғасы

              18-кесте. Жемшөп бірлігінің шығымы

       Шаралар:
      тұрақты жемшөп базасын жасау және азықтық дақылдарға арналған егiс алаңдарын көбейту және азықтық дақылдарын дайындау бойынша қызмет көрсетуге мамандандырылатын сервис орталықтарды құру жолымен малдарды сапалы және теңгерiмдi азықтандыруды қамтамасыз ету;
      орташа және iрi тауарлы мал шаруашылығын құру, оны өнеркәсiптiк негiзге ауыстыру процестерiн ынталандыру, оның iшiнде құрама жемнiң құнын субсидиялау, механизмiн пайдалана отырып, салаларды техникалық және технологиялық қайта жарақтандыру үшiн лизинг бағдарламасына қатыстыру;
      жергiлiктi малдың асыл тұқымды және өнiмдiлiк сапасын, оның iшiнде шетелдiк гендiкқорды пайдалана отырып жақсарту бойынша мақсатты селекциялық-асыл тұқымды iс, сондай-ақ импорттық селекцияның тұқымын әкелу және бейiмдеу;
      жоғары класты асыл тұқымды малды сатып алуды, ұстауды және өз төлiнен өсiрудi кеңейту үшiн мал басын толықтыратын төлдердi өсiрудi субсидиялау;
      отандық ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлер сататын асыл тұқымды өнiмнiң (материалдың) құнын арзандату;
      арнайы технологиялық, лабораториялық жабдықтардың, сондай-ақ малдың асыл тұқымды iсiн дамыту yшiн сатып алынатын арнайы ауыл шаруашылығы техникасының және оргтехникасының құнын өтеу;
      малдарды қолдан ұрықтандыратын, мал шаруашылығы өнiмi мен шикiзатын дайындайтын мемлекеттiк пункттердi, ауыл шаруашылығы малдарын сою алаңдарын жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен салу, ұстау және қайта жаңарту;
      мал шаруашылығы өнiмi мен шикiзатын сатып алу жөнiндегi дайындау пункттерiнiң желiсiн құруды ынталандыру;
      карантиндi-экспорттық алаңмен сиыр және қой етiн өндiрудiң семiрту алаңдарын құру;
      құрама жем өнеркәсiптерiн дамытуды қолдау жолымен малдарды және құстарды сапалы және теңгерiмдi азықтандыруды қамтамасыз ету;
      сүттi, сиыр, шошқа, құс еттерiн және жұмыртқаны өндiру үшiн құрама жемнiң құнын арзандату есебiнен мал шаруашылығы мен құс шаруашылығы өнiмiнiң өнiмдiлiгi мен сапасын арттыру;
      табиғи жайылымдарды пайдалану есебiнен малды өсiрудiң төменгi шығынды технологиясын пайдалану;
      iрi елдi мекендердiң маңайына сүттi (сүт белдеулерiн) өндiретiн аймақтар құру;
      дүниежүзiлiк селекцияның өнiмдiлiгi жоғары тұқымын пайдалана отырып сүттi малдың бәсекеге қабiлеттi типiн жасау жөнiндегi ғылыми-зерттеу жұмыстарын 2006 жылдан бастап қаржыландыру.

          19-кесте. Құрама жемдi өндiру және тұтыну

   20-кесте. 2008 жылға арналған құнарлы жемшөпті тұтыну есебі

кестенің жалғасы

      21-кесте. 2006 - 2008 жылдарға арналған қолдан
     ұрықтандыру пункттерiн ұйымдастырудың қажеттiлiгi

      * қойларды ұрықтандыратын пункттердi ашу

       Күтiлетiн нәтижелер:
      мал шаруашылығы өнiмiн өндiру көлемдерiн ұлғайту;
      мал шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу көлемдерiн ұлғайту және қайта өңдейтiн кәсiпорындардың қуаттылығының қамтылуын көтеру;
      табынның өз төлiнен өсуiн жақсарту;
      сиырлардың өнiмділігi сүттi 2008 жылы 5,5 млн. тоннаға дейiн өндiрудiң жалпы көлемi кезiнде 2500 килограммға дейiн артады;
      2008 жылы ет пен ет өнiмдерiнiң экспорты 10 мың тоннаға дейiн, сүт - 100 мың тоннаға дейiн өседi, импорттың көлемi 161 мың тоннаға дейiн, құс етi - 79 мың тоннаға дейiн, жұмыртқа - 100 млн. данаға дейiн айтарлықтай қысқарады;
      сатылатын малдың сапасын көтеру;
      жалпы табында асыл тұқымды малдың үлесiн арттыру;
      отандық өндiрiлген мал шаруашылығы өнiмiнiң iшкi рыногын толық қамтамасыз ету.

23-кесте. Мал шаруашылығы өнімін өндірудің ұсынылатын көлемі

кестенің жалғасы

  Параграф 2.2. Мал шаруашылығы өнiмiн өндiру мен қайта өңдеудi
техникалық жарақтандыруды арттыру

       Мәселелер:
      өнiмдi өндiру мен қайта өңдеудiң қарабайыр және ескiрген технологиясы, сондай-ақ техниканың моральдық және табиғи тозуы;
      кәсiпорындарда өндiрiстi елеулi жетiлдiруге қаражаттың болмауы;
      өнiмдi өндiру мен қайта өңдеу процестерiн механикаландыру мен автоматтандыру деңгейiнiң төмендiгi;
      кредит беру кезiнде және өтiмдi кепiлдiктi қамтамасыз етудiң болмауынан пайыздық ставка жоғары болғандықтан екiншi деңгейдегi банктердiң кредиттiк қаражатына қолдың жетпеуi;
      қойларды механикаландырылған қырқу, дайындау және жемшөппен қамтамасыз ететiн сервис орталықтарының болмауы.
       Мiндеттер:
      мал шаруашылығы өнiмiн өндiру процестерiн механикаландыруды өсiру негiзiнде еңбектiң өнiмдiлiгiн арттыру;
      мал шаруашылығы өндiрiсiне сервистiк қызмет көрсету жүйесiн құру;
      технологиялық процестер мен жабдықтарды жетiлдiрудi жеделдету;
      мал шаруашылығының қазiргi заманғы ауыл шаруашылығы машиналары мен механизмдерiне қажеттiлiгiн қанағаттандыру.
       Шаралар:
      арнайы технологиялық жабдықтарды (сауатын және тоңазытатын жабдықтар, азықтандыруға және жемшөп беруге арналған жабдықтар), көлiктiк құралдарды, мал шаруашылығы өнiмi мен шикiзатын алғашқы қайта өңдейтiн ықшам цехтарды сатып алуға осындай кооперативтерге жұмсақ кредиттердi беру жолымен ұсақ тауар өндiрушiлердi кооперативке бiрiктiруге ықпал ету;
      мал шаруашылығы өнiмiн өндiру мен қайта өңдеудiң технологиялық процестерiн жетiлдiру;
      мал тұқымын асылдандыру iсi үшiн криогендi және технологиялық жабдықтардың өндiрiсiн ұйымдастыру;
      лизингке берiлетiн ауыл шаруашылығы техникасы мен технологиялық жабдықтардың номенклатурасын кеңейту;
      мамандандырылған бордақылайтын алаңдарды, сондай-ақ жоғары технологиялық жабдықтармен жарақтандырылған, сауыны жоғары табындары бар сүттi-тауарлы фермаларды iрi қалалардың маңайына құруды ынталандыру;
      арнайы жабдықтардың қаржылық лизингi бойынша сыйақы (мүдде) ставкасын өтеу;
      ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарының лизингiсiне мемлекет бөлетiн қаражатты ұлғайту.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      мал шаруашылығы өнiмiн өндiрудiң технологиялық процестерiн жетiлдiру;
      лизингке тұтасымен қол жеткiзiлуiн арттыру;
      өндiрiс ресурстарын ұтымды пайдалану және еңбек өнiмдiлiгiн өсiру;
      агросервис саласында кәсiпкерлiктi дамыту.

  Параграф 2.3. Мал шаруашылығы мен балық шаруашылығындағы
кластерлiк басымдық негiзiнде сатылас және деңгейлес
ықпалдасқан өндiрiстi құру

       Қостанай облысындағы сүт кластерi, Алматы, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарында кластерлiк әлеуеттердi дамыту
      Мәселелер:
      iшкi рыноктың жеткiлiксiз сыйымдылығы;
      өнеркәсiптiк қайта өңдеуге жарамды шикiзатының жетiспеушiлiгi, оның сапасының төмендiгi;
      жеңiлдетiлген қаржыландырудың болмауы (мысалы, жабдықта қайта инвестицияланатын кәсiпорындар үшiн);
      мемлекеттiк техникалық реттеудiң жетiлдiрiлмегендiгi (декларацияланбаған импорт және басқалары);
      заңнама базасының жетiлдiрiлмегендiгi;
      экспорттаушы компаниялар үшiн жеңiлдiктiң және импорт үшiн тосқауылдың болмауы;
      кластерге әлеуеттi қатысушылардың өзара әрекетiнiң әлсiздiгi және олардың кластерлiк дамытудың артықшылығынан болатын пайда туралы ақпараттану деңгейiнiң төмендiгi;
      өндiрiстiң ұсақ тауарлығы және осындай жағдайда ветеринариялық iс-шараларды жүзеге асырудың қиындығы.
       Мiндеттер:
      Қостанай облысында бәсекеге қабiлеттi экспортты бағдарлы сүт кластерiн құру, басқа өңiрлерде кластерлiк бастамшылықты дамыту.
       Шаралар:
      мал шаруашылығы бойынша орташа және iрi субъектiлердi құру және осы үшiн ауыл шаруашылығы құрылымдарының және бюджеттiк субсидиялардың қаражаттарын кешендi пайдалану;
      Қостанай облысының әр селолық округында жануардың түрлерiн аудандастыру бағыты бойынша базалық шаруашылықты құру;
      облыстық бюджет қаражатынан асыл тұқымды мал бастарын сатып алуды субсидиялау;
      жұқпалы аурулы малдарды залалсыздандыру ережесiн сақтамағаны үшiн иелерден заңнама деңгейiнде құқықтық жауапкершiлiктi талап ету;
      машинамен сауу және оның бастапқы салқындатылған сүттi жинау пунктерiн ұйымдастыру шикiзат пен дайын өнiмнiң сапасын бақылайтын лабораториялық базаларды, олардың техникалық қайта жарақтандыруын дамыту;
      қазiргi технологиямен құрама жем зауытын салуға инвестицияларды тарту;
      жемшөп өндiру жөнiнде өңiрлiк бағдарламаны әзiрлеу;
      жеке ауладағы мал басы үшiн қолдан ұрықтандыратын қосымша пункттердi ашу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      табынның құрылымында жоғары өнiмдi асыл тұқымды мал бастарын және мал шаруашылығында қарқынды және өнеркәсiптiк технологиялар бойынша жұмыс iстеп жүрген шаруашылық үлестерiн арттыру;
      эпизоотиялық қолайлылық, өнiмдi өткiзу рыногына кедергiсiз шығу;
      жеке секторда малдың төлдеуi мен өнiмдiлiгiнiң шығуын ең жоғары арттыру.

       Атырау облысындағы балық кластерi
      Мәселелер:
      балық аулайтын флоттың, балықты қайта өңдейтiн салалардың материалдық-техникалық базасының қанағаттандырылмайтын ахуалы, балық өнiмдерiн қайта өңдейтiн қазiргi заманғы технологияларының болмауы;
      қайта өңдейтiн қуаттылықтың нашар дамуынан шағын балықтарға сатып алу бағасының төмендiгi;
      балық шаруашылығы учаскелерiн балық шаруашылығы кәсiпорындарына бекiтудiң қысқа мерзiмдi сипаты;
      балық ресурстарын қорғау және өсiмiн молайту жөнiндегi жұмыстардың деңгейi төмен;
      майшабақтар, тiкендi балықтар, шабақ балықтар және теңiз итбалықтары (теңiз балық аулау шаруашылығы) үшiн аулаушы және қайта өңдеушi қуаттылықтың болмауы;
      кластерге әлеуеттi қатысушылардың өзара әрекетiнiң әлсiздiгi және олардың кластерлiк дамытудың артықшылығынан болатын пайда туралы ақпараттану деңгейiнiң төмендiгi;
      консервiлеу өндiрiсiнiң нашар дамуы;
      жаңа мұздатылған балық өнiмi экспортының, сондай-ақ терең емес қайта өңделген өнiмнiң елеулi үлесi;
      балық өнiмiн пайдаланудың тұтыну нормасымен салыстырғанда - 14 кг, жан басына шаққандағы тұтыну көрсеткiшi төмен - 3,8 кг;
      бiлiктi мамандармен қамтамасыз етiлудiң жетiспеушiлiгi.
       Мiндеттер:
      Атырау облысында бәсекеге қабiлеттi балық кластерiн құру;
      iшкi рыногтың қажеттiлiгiн қанағаттандыру және жоғары өнiмдi тауарлы балық шаруашылығы дамыту негiзiнде балық өнiмiнiң экспортын арттыру.
       Шаралар:
      балық ресурстарын аулауды ұлғайту, оның iшiнде шабақ балықтарды және балықтардың басқа да шағын түрлерiн;
      консервiленген балық өнiмiн шығару саласында жоғары технологияларды енгiзу;
      терең қайта өңдеу өндiрiсiн ынталандыру;
      жергiлiктi маңызы бар перспективалы су айдындарында балық өнiмiн өндiрудiң балама, бәсекеге қабiлеттi әдiстерiн енгiзу;
      балық өнiмiнiң маркетингiсiн жақсарту және балықшылар мен балықтарды қайта өңдеушiлердiң өткiзу рыногына қол жетуiн жеңiлдету;
      Қостанай, Солтүстiк Қазақстан, Павлодар, Ақмола, Қызылорда, Қарағанды, Батыс Қазақстан облыстарында кейiннен Қазақстанның басқа да өңiрлерiнде шамамен 238 көлге су айнасының аумағы орташа 600 га дейiн болатын көл-тауар, тоғандық және басқа да мамандандырылған шаруашылықтарды аумағы 143 мың га құру;
      республиканың су айдындарында балықтардың бағалы түрлерiнiң кәсiпшiлiк санын қалыптастыру;
      ұзақ мерзiм негiзiнде балық шаруашылығы су айдындарын (учаскелерiн) бекiту жолымен балық саласына инвестицияларды тарту, сондай-ақ балық ресурстарын қорғау және өсiмiн молайту жағдайын жақсарту.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      балықтарды, итбалықтарды аулауды және қайта өңдеудi арттыру, оларды ары қарай қайта өңдеу, балық шаруашылығын дамыту мүмкiншiлiгiн кеңейту;
      терең қайта өңделген өнiмнiң экспортын ұлғайту;
      қалтарыстағы айналымды қысқарту, бюджетке салықтардың түсуiн ұлғайту;
      балықты және балық өнiмiн жан басына шаққандағы тұтыну көрсеткiштерiн арттыру;
      салалардың табыстылығын және халықты жұмыспен қамту деңгейiн арттыру;
      балық ресурстарын қорғау және өсiмiн молайту жай-күйiн жақсарту.

  Параграф 2.4. Мал шаруашылығы өнiмiнiң азық-түлiк рыноктарын
реттеу тетiгi

       Мәселелер:
      мал шаруашылығы өнiмiне бағаны қалыптастырудың маусымдық сипаты;
      сатып алу операциясын созуға әкеп соғатын сатып алу басқыншылықтарын реттеу саласындағы заңнаманың жетiлмеуi;
      мал шаруашылығы өнiмiн сатып алу жолымен бағаның маусымдық секiруiне ықпал ету үшiн "Мал өнiмдерi корпорациясы" АҚ қаржылық қаражатының жетiспеушiлiгi;
      көлiкпен тасымалдауға жоғары тарифтер, арзан көлiк коридорының болмауы;
      ауыл шаруашылығы өнiмi экспортының шикi сипаты;
      бордақылау және малдарды экспортқа ұйымдастырылған түрде жөнелту бойынша инфрақұрылымның болмауы;
      малдардың карантиндi экспортты алаңдар арқылы мiндеттi өтуi жөнiнде және оны экспорттау кезiнде қажеттi ветеринариялық диагностикалық және профилактикалық (карантиндiк) iс-шараларды жүргiзуде импорттаушы-елдердiң талаптарды сақтамауы;
      ауыл шаруашылығы шикiзатын дайындау, сақтау және бастапқы қайта өңдеу жөнiндегi пунктердiң желiлерiнiң болмауы, оның ассортимент, көлем және өнеркәсiптiк қайта өңдеуге жарамдылық дәрежесi бойынша сапасы төмен және жетiспеушiлiгi.
       Мiндеттер:
      мал шаруашылығы өнiмiн өндiру және өткiзу инфрақұрылымын дамыту;
      интервенциялық тетiктер арқылы ауыл шаруашылығы рыногын реттеу тиiмдiлiгiн арттыру.
       Шаралар:
      мал шаруашылығы өнiмiн сатып алу жөнiндегi операцияларды "Мемлекеттiк сатып алу туралы" Заңды реттеуден алып тастау;
      мал шаруашылығы өнiмi тiзбесiн және мемлекеттiк сатып алу операцияларын жүргiзу тетiгiн айқындау;
      мал шаруашылығы өнiмiн экспортқа шығаруды кеңейту үшiн "Мал өнiмдерi корпорациясы" АҚ жарғылық капиталын ұлғайту;
      мал шаруашылығы өнiмiнiң әлеуметтiк мәнi бар түрлерi бойынша сатып алу операциялары және азық-түлiк интервенцияларын мемлекеттiк бюджет қаражаты арқылы жүргiзу;
      мал шаруашылығы өнiмiн дайындау, қайта өңдеу, сақтау және сату жөнiндегi инфрақұрылымды дамыту;
      мал бордақылау және жетiлдiру алаңдарын, сондай-ақ экспортты карантиндi алаңдарды салу (2-сурет);
      ТМД елдерiнiң және алыс шетелдердiң рыноктарына тiрi малды және еттi экспорттаудың қазiргі заманғы жүйесiн ұйымдастыру арқылы шығу;
      кедендiк-тарифтiк реттеу шарасын әзiрлеу және iске асыру, әсiресе құс шаруашылығы саласында;
      ауыл шаруашылығы өнiмi мен оның қайта өңдеу өнiмдерiн өткiзу рыноктарын кеңейту бойынша Қазақстан Республикасының шетел мекемелерiн активтендiру.

      2-сурет. Экспортты карантинді алаңдар
                (қағаз мәтінінен қараңыз)

      Күтiлетiн нәтижелер:
      iшкi бағаны тұрақтандыру және мал шаруашылығы өнiмiне инфляция деңгейiн төмендету;
      халық үшiн мал шаруашылығы өнiмiнiң қол жетiмдiгiн қамтамасыз ету;
      мал мен еттiң экспорттық көлемдерiн ұлғайту және олардың импорт көлемдерiн төмендету;
      қазiргi бордақылау алаңдарын ұйымдастыру жобасын iске асыру жыл сайын жалпы сомасы 7 млн. АҚШ доллары болатын 100 мыңнан астам қой басын, сомасы 1,2 млн. АҚШ доллары болатын 400 тонна қой етiн экспорттауға мүмкiндiк бередi.

  Параграф 2.5. Мал шаруашылығы өнiмiн өндiрудiң экологиялық
қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету

      Мал шаруашылығында агробизнестiң экологиялық қауiпсiздiгiн қамтамсыз ету үшiн мынадай шаралар көзделедi:
      мал шаруашылығы өнiмiн сатып алу пункттерiн ұйымдастыру үшiн экологиялық қолайлы жерлерде орналасқан оңтайлы орындарды анықтау;
      "Жеке қосалқы шаруашылықтар туралы" заңды әзiрлеу және қабылдау, мұнда жайылымның құнарсыздануы бақыланатын елдi мекендердiң маңайында малдарды жайып бағудың шектеулi шаралары көзделуi керек;
      сүттiң және оның қайта өңдеу өнiмдерiнiң, сапасы мен қауiпсiздiк лабораторияларының материалдық-техникалық базасын құру;
      жаңа технологиялар бойынша жүзеге асырылатын мал шаруашылығы өнiмiн өндiру мен қайта өңдеуге мониторинг жүргiзу;
      экологиялық таза өнiмдердi өндiрудi қамтамасыз ететiн мал шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеген кезде пайдаланылатын технологиялық жабдықтардың жобаларын комиссиялық iрiктеу;
      мал шаруашылығы шикiзатын дайындау бойынша пункттердiң аумақтарын көркейту және санитариялық тазалау;
      эпизоотиялық қолайлылықты қамтамасыз ету және малдан алынатын өнiмдер мен шикiзаттың қауiпсiздiгiне ветеринариялық бақылау деңгейiн көтеру.

  Параграф 2.6. Мал шаруашылығы мен балық шаруашылығы өнiмдерiн
   өндiру мен қайта өңдеудi дамыту жөнiндегi iс-шараларды
                   қаржылық қамтамасыз ету

                 23-кесте. Қаржылық қамтамасыз ету*
                                                      млн. теңге

* Іс-шараларды республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша ұсынылған қаражаттардың көлемдерi және тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастырған кезде нақтылауға және түзетуге жатады

  Параграф 3. Отандық ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту

  Параграф 3.1. Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамытудың
негiзгi бағыттары

      Мәселелер:
      ауыл шаруашылығы машиналарын жасау кәсiпорындарының айналым қаржысының шектеулiлiгi және инвестицияның жеткiлiксiздiгi;
      жинақтау материалдар, энерготасушылардың және т.б. импортқа тәуелдiлiгiнiң жоғарылылығы;
      машина жасау кәсiпорындарының құрал-жабдықтарының және өндiрiс технологиясының тозуы (моральдық және табиғи);
      бiлiктi кадрлардың жеткiлiксiздiгi;
      техникалық сипаттамалары республиканың табиғат-климаттық жағдайларына сай келмейтiн ауыл шаруашылығы техникаларының импорты;
      жаңа ғылыми терең және инновациялық технологиялардың әлсiз дамуы;
      қазiргi заманғы ғылыми-техникалық және өндiрiстiк инфрақұрылымның жоқтығы.
       Мiндеттер:
      отандық ауыл шаруашылығы машиналарын жасаудың бәсекеге қабiлеттiлiгiн арттыру.
       Шаралар:
      ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамытудың басым бағыттарын анықтау және қолдау;
      ауыл шаруашылығы машиналарын жасау кәсiпорындарында сапаны басқарудың халықаралық стандарттарын енгiзу;
      отандық ауыл шаруашылығы машиналарын жасау кәсiпорындарының технологиялық қайта жарақтануына мемлекеттік қолдау көрсету;
      ауыл шаруашылығы машиналарын жасау кәсiпорындарына ауыл шаруашылығы техникаларын және құрал-жабдықтарын игеруге екiншi деңгейдегi банктерден берiлетiн кредиттер бойынша проценттiк ставкаларын субсидиялау;
      өндiрiстi ұйымдастыру, оның iшiнде шетелдiк ауыл шаруашылығы машиналарын жасау кәсiпорындарымен бiрлесе;
      бәсекеге қабiлеттi өнiмдер өндiруге бағытталған инновациялық жобаларды іске асыруға инвестиция тарту (кең қамтылған егiн егу және жинау техникалары), даму институттарымен инвестициялау тетiктерiн жетiлдiру;
      инфрақұрылым құру және дамыту: машина-сынау станцияларын, ауыл шаруашылығы машиналарын жасау ғылыми-зерттеу институттарын, құрастыру-технологиялық бюроларды, салааралық технологиялық парктердi;
      жөндеу-технологиялық және диагностикалық құрал-жабдықтар өндiрiсiн ынталандыру;
      ауыл шаруашылығы машиналарын жасау үшiн бiлiктi кадрлар даярлау.
       Күтiлетiн нәтижелер :
      машина жасау кәсiпорындарының өндiрiстiк қорын жаңарту және қазiргi заманғы технологияларды енгiзу;
      ғылыми-зерттеу, тәжiрибелiк-құрастырушылық, бiлiм беру, өндiрiстiк ұйымдар күшiн, сондай-ақ ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамытуда кәсiпкерлiк ортаны бiрiктiру;
      номенклатураны кеңейту және ауыл шаруашылығы машиналарының бәсекеге қабiлеттi шығарылымының көлемiн ұлғайту.

     Параграф 3.2. Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту
              шараларын қаржылық қамтамасыз ету

               24-кесте. Қаржылық қамтамасыз ету*
                                                      млн. теңге

* Іс-шараларды республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша ұсынылған қаражаттардың көлемдерi және тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастырған кезде нақтылауға және түзетуге жатады

  Параграф 4. Қызмет көрсету құрылымын және өнiмнiң қауiпсiздiгiн және сапасын бағалау жүйесiн дамыту

  Параграф 4.1. АӨК өнiмдерiнiң сапасын бақылау және қаупiн
бағалау жүйесiн жаңарту және нығайту, техникалық реттеудi
жетiлдiру

      Мәселелер:
      Республикалық фитосанитариялық диагностика және болжам әдiстемелiк орталығы мемлекеттiк мекеменi материалдық-техникалық және кадрлық қамтамасыз етудiң әлсiздiгi, сондай-ақ оның филиалдары желiсiнiң тарлығы;
      өсiмдiк карантинi бойынша бiлiктi кадрлардың жеткiлiксiздiгi, АШМ аумақтық басқармаларының өсiмдiк карантинi бойынша инспекторларын, сондай-ақ шекаралық фито-санитариялық пункттер мен бекеттерiн материалдық-техникалық, нормативтiк-әдiстемелiк және анықтама-ақпараттық жарақтандырудың әлсiздiгi;
      карантинге жататын өнiмдердi тексеру үшiн өңiрлерде стационарлық, арнайы зертханалардың жоқтығы, олардың өсiмдiктер карантинi бойынша жүйелiкпен жинақталынуының жеткiлiксiздігі;
      тыйым салынған және жарамсыз пестицидтердi, сондай-ақ пайдаланылмаған пестицидтердiң ыдысын көму үшiн арнайы сақтау оймаларының (көмбелер) жоқтығы;
      аса қауiптi ауру бойынша оның iшiнде малдың бруцеллезi, туберкулезi және лейкозы бойынша қолайсыз пункттерiнiң барлығы;
      елдi мекендерде арнайы мал сою пунктерiнiң (алаңдарының) санының жеткiлiксiздiгi;
      ветеринарлық препараттарды стандарттау және сертификаттау бойынша мемлекеттiк ғылыми-бақылау орталығының жоқтығы;
      ветеринарлық зертханалардың техникалық жарақтануының халықаралық стандарттарға сәйкессiздiгi;
      халықаралық талаптарға және нормаларға сәйкес ветеринарлық мақсаттар үшiн отандық биологиялық және фармацевтикалық өндiрiстiң жоқтығы;
      ауыл шаруашылығы малдарын ұстауда зоогигиеналық және ветеринарлық-санитарлық талаптардың сақталмауы;
      ветеринарлық қызметтiң деңгейiнiң төмендiгi, ветеринарлық мамандардың материалдық-техникалық қамтамасыз етiлуiнiң нашарлығы.
       Мiндеттер:
      малдан алынатын өнiмдер мен шикiзаттың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
      АӨК өнiмдерiнiң сапасын бақылау және қауіпсiздiгiн бағалаудың қазiргi заманғы тиiмдi жүйесiн құру;
      фитосанитариялық қолайлы ахуалды қамтамасыз ету;
      республиканың ветеринариялық-санитарлық, эпизоотиялық қолайлы ахуалын қамтамасыз ету;
      отандық ауыл шаруашылығы өнiмдерi үшiн халықаралық саудада техникалық кедергiлердi алып тастау;
      халықтың және АӨК субъектiлерiнiң ветеринариялық қызметтегi қажеттiлiгiн қанағаттандыру.
       Жалпы шаралар:
      АӨК саласындағы заңнаманы техникалық реттеу саласындағы талаптармен сәйкестендiру;
      генетикалық модифицияланған өнiмдердi өндiру және айналымын реттеудiң нормативтiк-құқықтық базасын құру;
      сапа бақылау және қауiптi бағалау саласында мамандарды жаппай оқыту және қайта мамандандыру;
      ауыл шаруашылығының шикiзаттарын қайта өңдеу кәсiпорындарын және азық-түлiк өнеркәсiптерiнiң зертханаларын қазiргі заманғы материалдық-техникалық базамен жарақтандыру.
       Фитосанитариялық қауiпсiздiк саласындағы шаралар:
      аса қауiптi зиянды организмдердi анықтауды зерттеу көлемiн ұлғайту;
      жыл сайын 3 млн. га алаң айналасында аса қауiптi зиянды организмдермен күрес жүргiзу;
      тұқымдар мен гербицидтердi уландыру құнын арзандату;
      "Республикалық фитосанитариялық диагностика және болжам әдiстемелiк орталығы" мемлекеттiк кәсiпорынының штат санын ұлғайту;
      жыл сайын 1200 мың га алаңда карантиндiк объектiлердi табуға зерттеу жүргiзу, 180 мың га аса алаңда олардың таралу ошақтарын бөлшектеу және жою;
      өсiмдiк карантинi бойынша шекаралық (пункттер) бекеттер үшiн арнайы құрал-жабдықтар, ұйымдастыру техникасын және басқа құралдарды сатып алу;
      ҚР АШМ облыстық, қалалық, аудандық аумақтық басқармаларын және өсiмдiк карантинi бойынша шекаралық бекеттерiн 200 бiрлiк санында мемлекеттiк инспекторлармен толықтыру;
      тыйым салынған және жарамсыз пестицидтердi, сондай-ақ пайдаланылмаған пестицидтердiң ыдысын көму үшiн арнайы сақтау қоймаларын (көмбелер) салу.
       Ветеринариялық-санитариялық қауiпсiздiк саласындағы шаралар:
      арнайы сауықтырудың, емдеу препараттарының және жоғары сезiмдiлiктi диагностикалық тесттердiң жаңа құралдарын енгiзу;
      эпизоотиялық ошақтарды зерттеу және оларға эпидемияға қарсы және эпизоотияға қарсы iс-шаралар жүргiзу;
      бәсекеге қабiлеттi ветеринарлық препараттар өндiру және халықаралық талаптарға сәйкес олардың сапасын бақылау мақсатында ветеринарлық препараттарды сертификаттау және стандарттау жөнiнде мемлекеттiк ғылыми-бақылау орталығын құру;
      ветеринарлық зертханаларды халықаралық талаптарға және ДСҰ СФС шараларына сәйкес материалдық-техникалық қайта жарақтау;
      ветеринария саласындағы нормативтiк-құқықтық актiлердi халықаралық стандарттарға, басшылықтар мен ұсынымдарға сәйкес үйлестiру;
      ауылдық округтердi арнайы мал сою пунктерiмен (алаңдарымен) және мал көмбелермен қамтамасыз ету;
      ауыл шаруашылығы малдарын ұстауда зоогигиеналық және ветеринарлық-санитарлық талаптарды сақтау;
      материалдық-техникалық базаны және шекарадағы және көлiктегi ветеринариялық-бақылау бекеттерiн жақсарту;
      АӨК қайта өңдеу салаларында өндiрiстiк бақылау бөлiмшелерiн құру арқылы мал шаруашылығы өнiмдерi мен шикiзаттарының ветеринарлық-санитарлық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;
      ветеринария саласындағы кәсiпкерлiк субъектiлерi көрсететiн ауыл шаруашылығы малдарын диспансерлеу, бiрдейлендiру және басқа ветеринариялық өңдеу бойынша ветеринариялық қызметтi кеңейту;
      ветеринариялық зертханалардың мамандарын оқытуды және бiлiктiлiгiн көтерудi қамтамасыз ету;
      ветеринария саласындағы заңнамаларды халықаралық стандарттарға, нормалар мен ережелерге үндестiру және халықаралық стандарттарға сәйкес жаңа диагностикалық тест-жүйесiн енгiзу;
      Қазақстан Республикасы аумағына басқа мемлекеттерден малдың аса қауiптi және экзотикалық ауруларының кiруiне тойтарыс беру.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      фитосанитариялық ахуал туралы толық және шынайы ақпарат;
      аса қауiптi зиянды организмдер мен карантиндiк объектiлердiң жаппай тарауынан қорғау жүйесiн құру;
      ауыл шаруашылығы дақылдарының астығын сақтау;
      елдiң фитосанитариялық қауiпсiздiгi және қолайлылығы;
      республиканың эпизоотиялық қолайлылығы, ветеринарлық зертханалар және шекарадағы және көлiктегi ветеринарлық-бақылау бекеттерiнде малдың аса қауiптi ауруларының кiруiне және таралуына тойтарыс беретiн қазiргi заманғы материалдық-техникалық базасының болуы;
      ветеринария саласындағы заңнамалардың халықаралық стандарттарға, нормалар мен ережелерге үйлестiрiлуi және халықаралық стандарттарға сәйкес жаңа диагностикалық тест-жүйесiн енгiзiлуi;
      ауыл шаруашылығы малдарының ауруы мен өлуiнiң азаюы;
      ветеринариялық қызмет дамуы;
      отандық ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң техникалық кедергiлерден тәуелсiз сатылуы;
      отандық ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң бәсекеге қабiлеттiлiк деңгейiн өсiру.

  Параграф 4.2. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiн әзiрлеу жүйесi

      Мәселелер:
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушiлер мен шикiзатты өңдеушiлердiң арасындағы өзара iс-әрекеттерiнiң жеткiлiксiз дамуы;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң өндiрiстiң ұсақ тауарлы болуына байланысты сапасы төмендiгi;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн сақтау, әзiрлеу және алғашқы қайта өңдеудiң әлсiз инфрақұрылымы;
      шикiзатты жеткiзуде көлiк шығындарының жоғары болуы, соның нәтижесiнде шалғай елдi мекендердегi ауыл шаруашылығы шикiзаттары қажет етiлмейдi;
      ауыл шаруашылығы құрылымдары мен үй шаруашылықтарының сауда орындарына тiкелей кiре алмауы;
      делдалдар мен алып-сатарлардың басым бөлiгi көлеңкелi түрде жұмыс iстейдi;
      қолданыстағы жемiс-көкөнiс сақтау қоймаларының сыйымдылығын пайдалану коэффициентiнiң төмендiгi;
      шикiзат сатып алу үшiн айналымдағы қаражаттың жеткiлiксiздiгi, банк кредиттерiнiң қымбаттылығы;
      ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеушi кәсiпорындар үшiн салық жүктемесi деңгейi жоғары, атап айтқанда қосылған құн салығына;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiне бағаның жыл iшiндегi теңгерiлмегендiгi.
       Мiндеттер:
      қайта өңдеу кәсiпорындарын сапалы шикiзатпен қамтамасыз ету;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң делдалдарының санын азайту және оны дайындау, сақтау, тасу және сату шығындарын оңтайландыру;
      ауылды жерлердегi жұмыссыздық деңгейiн төмендету және ауыл тұрғындарының табысын ұлғайту.
       Шаралар:
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң шикiзатын дайындау, қайта өңдеу және өткiзу жөнiндегi кооперативтерге жеңiлдiкпен кредит беру жолымен ауыл шаруашылығы құрылымдарын бiрiктiрудi ынталандыру, сондай-ақ арнайы техникамен, тоңазытқыш және арнайы құрал-жабдықтармен жарақталған басқа да қызметтер көрсету;
      өнiмдердiң тауарлық партиясын құру, сорттау және сатуды тиiмдi жағдайлармен қамтамасыз ету, өнiмдi өсiру және өткiзу мәселелерi бойынша кооператив мүшелерiне кеңес беру, маркетингтiк ақпарат беру;
      коммерциялық емес негiзде сату, сақтау және қайта өңдеудегi қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн шикiзатты өндiрушiлер мен қайта өңдеушiлер мүддесiн ортақтастыру;
      мал сою, дайындау, мал шаруашылығы өнiмдерiн алғашқы қайта өңдеу және сақтау үшiн арнайы құрал-жабдықтары бар өндiрiстiк базалар желiсiн дамыту;
      сату-сатып алу ұйымдары мен қайта өңдеу кәсiпорындары үшiн қосымша құн салығы бойынша салық жүктемесiн төмендету;
      жемiс-көкөнiс өнiмдерi аудандарында қолдағы жемiс-көкөнiс сақтау қоймаларын және баздарын барынша iске қосу және оларды салу;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн ары қарай қайта өңдеу үшін тасымал бойынша шығынның бөлiгiн субсидиялауды жүргiзу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн сатып алу рыногында бәсекелес орта құру;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң бөлшектiк бағасын бiр мезгiлде төмендету жағдайында ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң кiрiстерiн көбейтуге мүмкiндiк беретiн делдалдар мен алып-сатарлардың санын азайту;
      өнiмдi дайындау, сақтау, тасу және сату шығындарын барынша азайту;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қайта өңдеу кәсiпорындарының жұмыспен қамтылу қуатын ұлғайту;
      маусым аралық кезеңде ауыл шаруашылығы өнiмдерiне бағаны тұрақтандыру;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң және оның қайта өңдеу өнiмдерiнiң сапасын көтеру.

  Параграф 4.3. АӨК өнiмдерiн көтерме саудада сату

       Негiзгi проблемалар:
      барынша пайда табу мақсатында бағаларға жасанды айла-шарғы жасайтын делдалдар мен алып-сатарлардың санының көптiгi, олар көлеңкелi алаңда жұмыс iстейдi, салықтар төлемейдi, ол сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылығының дамуына қолайлы алғышарт туғызады;
      бағалық жасырын келiсiмдер фактiлерiн жоюдың және болдырмаудың нақты құқықтық тетiктерiнiң жоқтығы;
      азаматтардың жеке ауласындағы ет-сүт және жемiс-көкөнiс өнiмдерiн коммуналдық базарларға тiкелей жеткiзуiнiң әлсiз инфрақұрылымы "өндiрушiден сату орнына дейiн делдалсыз" қағидасын iске асыруға ықпал етпейдi;
      көптеген өңiрлерде коммуналдық базарларда сату орны үшiн төлеу құнының жоғарылылығы, ол сатылатын өнiмнiң бағасын арттырады;
      коммуналдық базарлардың халық жиi орналасқан аудандардан алыстығы;
      тасымал қиындықтарына байланысты ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушілердiң үздiксiз жеткізу жүйесiнiң жоқтығы;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн сатып алу мен сатуды жүзеге асыруға арналған коммуналдық сату-сатып алу кәсiпорындарының жоқтығы;
      республикада коммуналдық базарлар құру бөлiгiнде заң және нормативтiк базаның жетiлдiрiлмегендiгi;
      көтерме сауданы кең көлемде ұйымдастыру тәжiрибесiнiң, жаңа мiндеттер мен талаптарға толық жауап бере алатын көтерме сауданың инфрақұрылымының, тиiстi кадрлар мен қазiргi заманғы биржалық және құралдардың жоқтығы;
      тауар биржаларында кредиттiк келiсiм-шарт және опциондарды айналымға салудың жеткiлiксiздiгi, ол қауiптi басқару және бағаны болжау жүйесiн құруға кедергi келтiредi;
      Қазақстан Республикасының қолданыстағы "Тауарлық биржалар туралы" Заңының өзгерген экономикалық жағдайларға сәйкессiздiгi және оның көптеген баптарының кейiн қабылданған заң актiлерiне қайшы келуi.
       Мiндеттер:
      ауыл шаруашылығы өнiмiн көтерме сауданың өркениеттi тетiктерiн қалыптастыру есебiнен сатуды өсiру;
      ауыл шаруашылығы өндiрушiлерiнiң көтерме сауда алаңдарына қол жетiмдiлiгiн арттыру;
      делдалдар санын қысқарту есебiнен инфляциялық процестерге тұрақты ықпал ету.
       Шаралар:
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiн дайындау және сақтау үшiн қажеттi инфрақұрылымдар құру және қалпына келтiру;
      ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң көтерме (коммуналдық) рыноктарын (бұдан әрi - АШӨКР) жергілiктi бюджеттерден АШӨКР жарғылық капиталын құруға қаражат бөлу жолымен ынталандыру, АШӨКР инфрақұрылымдарын жеңiлдiкпен кредиттеу, олардың қызметiне құнды реттеу;
      тұрақты шикiзат базасын қамтамасыз ету үшiн АШӨКР өңiрлiк тауар өндiрушiлермен байланысын орнықтыруға ықпал ету;
      "солтүстiк-оңтүстiк" принципi бойынша биржа алаңдарының қызметiн атқаратын көтерме-бөлшек сауда базарларын ұйымдастыру;
      көтерме сауда ұйымдарының ауыл шаруашылығы өнiмдерiн сатып алудың алдын ала шарт жасасуы жүйесiн дамыту;
      қолданыстағы нормативтiк құқықтық базаға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу, сондай-ақ олардың қызметiн құру мен реттеуге және мөлдiр баға құруды қамтамасыз ететiн (күн сайынғы аукциондар өткiзу және т.б.) АШӨКР көтерме сауданы ұйымдастырудың нормативтiк құқықтық актiлерiн, үлгiлi ережелерiн әзiрлеу;
      АШӨКР құрудың мақсатқа сайлығы негiздемесiн зерттеу және әзiрлеу, сондай-ақ республиканың оларды құру қажеттi өңiрлерiн анықтау;
      тауарлық биржалар туралы заңнаманы жетiлдiру;
      онлайн режимiнде ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң электрондық саудасын дамыту.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      делдалдар мен алып-сатарлардың санын азайту, бұл ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң бөлшектiк бағасын бiр мезгiлде төмендету жағдайында ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң кiрiстерiн көбейтуге мүмкiндiк бередi;
      өндiрiлген ауыл шаруашылығы өнiмдерiн тиiмдi өткiзу үшiн жағдай туғызу;
      импорттық тауарлардың рынокқа қысым жасауын төмендету және ауыл шаруашылығы өндiрушiлерiнiң әлемдiк экспорттық рынокқа шығуына мүмкiндiк беру;
      республиканың негiзгi өңiрлерiнде және дамыған коммуникациялық желiлерi және көлiк қатынастары бар, Ресей, Қырғызстан және басқа елдермен шекаралық сауда жүргiзе алу мүмкiндiгi бар барлық облыс орталықтарында ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң iрi көтерме рыноктарын ұйымдастыру;
      биржалық тетiк негiзiнде ұйымдасқан тауарлық рынокты құру;
      экономиканың көлеңкелi секторын қысқарту.

  Параграф 4.4. АӨК қаржылық және сақтандыру инфрақұрылымдары

      Ауыл шаруашылығы өндiрiсiне ауылдық кредит серiктестiктерi жүйесi (АКС) арқылы кредит беру және ауыл шаруашылығына жатпайтын бизнестi дамыту
      Мәселелер:
      кредиттiк қаражатқа қажеттiлiктiң тұрақты өсуi аясында ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi жеңiлдiктi кредит қаражаттарымен қамтамасыз ету бойынша аудандарды толық қамтымау;
      егiс және егiн жинау жұмыстарын жүргiзу үшiн айналым қаражатын сатып алудың ыдыраңқылығына байланысты ауыл шаруашылығы өндiрiсiнiң рентабельдiлiгiнiң төмендеуi және шығынның ұлғаюы;
      ауылда ауыл шаруашылығына жатпайтын бизнес инфрақұрылымының жеткiлiксiз дамуы;
      ауылдағы агро- және ауыл шаруашылығына жатпайтын бизнеске кредит берудiң балама нысандарының жеткiлiксiздiгi;
      ауыл халқының ауылда жеке бизнесiн ұйымдастыруға бiлiмiнiң жеткiлiксiздiгi және қаражаттың жоқтығы.
       Мiндеттер:
      ауылдағы кәсiпкерлiк белсендiлiктi арттыру;
      ауылда ауыл шаруашылығына жатпайтын бизнестi дамыту;
      жеңiлдiктi кредит ресурстарымен ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi кең қамту.
       Шаралар:
      ауылдық кредиттiк серiктестiктер желiсiн кеңейту және оларға кредит беру үшiн "Аграрлық несие корпорациясы" АҚ кредиттiк ресурстарын ұлғайту;
      ұсақ ауыл шаруашылығы құрылымдарын орта және iрi кәсiпорындарға құру жолымен өндiрiс жүргізудiң тиiмдiлiгiн арттыру және оларға жеңiлдiктi кредит ресурстарын беру;
      ауылдық кредит серiктестiктерiнiң қаржылық жағдайына жедел және тұрақты бақылауды жүзеге асыру;
      ауыл халқына және АӨК субъектiлерiне мемлекеттiк ипотека және тұтыну кредиттерiн енгізу;
      кредиттiк саясатты жүргiзу және ауылдық кредит серiктестiктерiнiң қызметiн басқаруды жүргiзу бойынша ақпараттық жүйенi әзiрлеу және енгiзу;
      ауыл халқының өмiр сүру деңгейiн арттыру үшiн жағдай жасау және ауыл шаруашылығына жатпайтын бизнестi дамытуға кредиттiк ресурс беру жолымен еңбекпен қамтуды қамтамасыз ету.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      АҚС санын олардың санына деген қажеттiлiктi қанағаттандыруға дейiн өсiру;
      жеңiлдiктi кредит ресурстарымен ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi қамтуды ұлғайту;
      ауылдық инфрақұрылымдарды дамыту (сервис орталықтары, дайындау пункттерi, ауыл шаруашылығы өнiмiн алғашқы қайта өңдеу, ауылдық сауда пункттерiн кеңейту және т.б.);
      қосымша жұмыс орындарын құру арқылы ауыл халқының еңбекпен қамтылуын қамтамасыз ету.

       Астық қолхаттары жүйесi
      Мәселелер:
      астықты сақтау шарттары бойынша азаматтық-құқықтық жауапкершiлiктi сақтандырудың тиiмсiз жүйесi;
      астық қолхаттары бойынша мiндеттемелердi орындауға кепiлдiк берудiң баламалы қорларының жоқтығы;
      астық қолхаттары бойынша мiндеттемелердi орындауға кепiлдiк беру жүйесiнiң капиталының жеткiлiксiздiгi.
       Мiндеттер:
      астық қолхаттары жүйесiн дамыту жолымен ауыл шаруашылығына инвестиция және кредиттiк ресурстарды тарту.
       Шаралар:
      "Астық қолхаттары бойынша мiндеттемелердi орындауға кепiлдiк беру қоры" АҚ жарғылық капиталын, астық қолхаттары бойынша кепiлдiк беру көлемiн ұлғайту және ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң басқа түрлерiне осы схеманы қолдануды кеңейту;
      астық қолхаттарын есепке алудың онлайн режимiндегi электрондық жүйесiн енгiзу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi астық қолхаттары кепiлiмен кредиттеу көлемiн астықты өндiрудi жеке инвестициялар есебiнен қаржыландыру үшiн қажеттi деңгейге дейiн ұлғайту;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердi қазақстандық банктермен "арзан" қаржыландыру және астық қолхаттарына кепiлдiк беру есебiнен шетелдiк қаржы институттары желiсi бойынша қол жетiмдiлiгi.

       Ауылдық шағын кредит беру
      Мәселелер:
      жеке тұлғаларда ауылда жекеменшiк бизнесiн ашуға қаражатының жоқтығы;
      ауыл халқының ауылда жеке бизнесiн ұйымдастыруға және жүргiзуге бiлiмiнiң жеткiлiксiздiгі;
      ауыл халқына шағын кредит беру жүйесiн дамытуға терең мағыналы келудiң жоқтығы;
      ауыл халқын кәсiпкерлiктiң негiзiне үйрету жүйесiнiң жоқтығы.
       Мiндеттер:
      ауыл халқына қол жетiмдi кредит беру жүйесiн қалыптастыру негiзiнде кәсіпкерлiк белсендiлiктi дамыту.
       Шаралар:
      ауыл халқына шағын кредит берудi ұйымдастыруға мемлекеттiк қаржы бөлу көлемiн ұлғайту;
      ауылда шағын кредит беру желiсiн дамыту;
      экономикалық белсендi ауыл халқының қаржы-кредит ресурстарына қол жетiмдiлiгiн жеңiлдету;
      ауыл халқын кәсiпкерліктiң негiзiне үйрету семинарларын өткізу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      шағын кредит берудiң тұрақты және тиiмдi қызмет жүйесiн қалыптастыру;
      ауыл халқының кәсiпкерлiк белсендiлiгін жақсарту есебiнен ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiру және қайта өңдеу көлемiн өсiру және ауылда экономикалық қызмет саласын кеңейту;
      ауыл халқын кәсiпкерлiк қызметке тарту жолымен ауылдағы кедейлiк деңгейiн төмендету және еңбекпен қамтуды қамтамасыз ету.

       Ауыл шаруашылығын сақтандыру
      Мәселелер:
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң жеке сақтандыру компанияларына сенбеуi;
      ауыл шаруашылығы қатерiн сақтандыру мәдениетiнiң төмендiгi;
      мiндеттi сақтандыру туралы заңнама талаптарын сақтандыру рыногына қатысушылардың сақтамауы;
      ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң сақтандыру компанияларынан алыстығы;
      гидрометеостанциялардың (бекеттердiң) жеткiлiксiз желiсi;
      қолданыстағы заңнамадағы мiндеттi сақтандыру тетiктерiнiң жеке ережелерiнiң реттелмегендiгi.
       Мiндеттер:
      сақтандырудың түрлi схемаларын пайдалануға негiзделген ауыл шаруашылығы өндiрiсiн сақтандырудың тиiмдi жүйесiн құру.
       Шаралар :
      "Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру туралы" Заңға өзгерiстер енгiзу;
      метеостанциялардың (бекеттердiң) санын ұлғайту;
      "Өзара сақтандыру қоғамдары туралы" заң жобасын әзiрлеу және ауылды жерде мемлекеттiң қатысуымен өзара сақтандыру қоғамдарын құру.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      инвестициялау кезiнде қауiптi азайтудың кепiлдi факторы болып табылатын ауыл шаруашылығын сақтандырудың тиiмдi жүйесiн құру;
      халықтың сақтандыру рыногына сенiмi;
      мемлекеттiң қатысуымен пилоттық өзара сақтандыру қоғамдарын құру.

  Параграф 4.5. Ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету

      Мәселелер:
      агроөнеркәсiп субъектiлерi мен ақпараттық-консультативтiк қамтамасыз ету жүйесiне қатысушылардың өзара iс-қимыл тетiктерiнiң жетiлдiрiлмегендiгi;
      агроөнеркәсiп кешенi субъектiлерi үшiн ақпараттық қамтамасыз ету, оқытатын және консультация беретiн қызметтер көрсетудiң жеткiлiксiздiгi;
      аграрлық секторға ақпараттық-маркетингтiк және консалтингтiк қызмет көрсететiн компаниялардың қызметтерi тар бағытты, ақпаратпен жеткiлiксiз қамтамасыз етiлген және өңiрлiк желiлерi жоқ;
      бiрыңғай ақпараттық жүйенiң, мәлiметтер базасының жоқтығы, республиканың аса кең аумағы, "Қазагромаркетинг" АҚ өңiрлiк бөлiмшелерiнiң шалғайлығы және ауылды жерлерде ақпараттық технологияның жеткiлiксiз дамуы ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлердiң "Қазагромаркетинг" АҚ дер кезiнде ақпарат алуын қиындатады.
       Мiндеттер:
      ақпараттық-маркетингтiк қызметке қол жетiмдiлiктi кеңейту және агроөнеркәсiп кешенi субъектiлерiнiң ақпараттық деңгейiн көтеру жолымен агробизнестiң қызмет ету тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету.
       Шаралар:
      агроөнеркәсiп кешенiнiң ақпараттық-маркетингтiк жүйесiн дамытуды реттейтiн нормативтiк құқықтық актi қабылдау;
      ауылдық ақпараттық-консультациялық орталықтар базасында агробизнес жүргiзудiң негiздерi бойынша оқыту семинарларын тұрақты өткiзудi қамтамасыз ету;
      агроөнеркәсiп кешенiн ақпараттық-маркетингтiк қамтамасыз ету бойынша мемлекеттiк қолдау аясында өтеусiз берiлетiн "Қазагромаркетинг" АҚ ақпараттық-консультативтiк орталықтарының желiсi арқылы агроөнеркәсiп кешенi субъектiлерiне берiлетiн ақпараттар мен қызмет тiзбесiн кеңейту;
      агроөнеркәсiп кешенiнiң ақпараттық-маркетингтiк жүйесiнде "E-Agriculture" агроөнеркәсiптiк кешеннiң салаларын басқарудың бiр автоматтандырылған жүйесiн құру, ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң онлайн режимiндегi электрондық коммерция жүйесiн құру;
      Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң ақпараттық-маркетингтiк жүйесiн пилоттық жоба аясында ауылдық округтер деңгейiне дейiн дамыту;
      өңiрлiк көрме-жәрмеңкелер iс-шараларын ұйымдастыру және өткiзу.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      аграрлық рынокқа қатысушылардың шынайы ақпарат алмасуын және тығыз өзара iс-әрекеттерiн қамтамасыз ету;
      агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiнiң ақпараттық деңгейiн көтеру;
      ауылдық жерлерде ақпараттық инфрақұрылымды жақсарту, жалпы алғанда ақпараттық және консалтингтiк рыноктың ауылда дамуына қолайлы жағдай туғызатын, оның материалдық-техникалық базасын нығайту;
      кәсiпкерлiк құрылымдар арасындағы өзара тиiмдi қарым-қатынастың дамуына, ТМД және басқа елдердегi әрiптестермен iскерлiк байланыс орнауына ықпал ету жүйесiн ұйымдастыру.

  Параграф 4.6. АӨК саласын ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету

      Мәселелер:
      ғылыми-техникалық салада нормативтiк құқықтық базаның жетілмегендігі;
      ауыл шаруашылығы ғылымдарын (ауыл шаруашылығының жалпы iшкi өнiмiнiң 0,24 %), және кадр дайындауды республикалық және жергiлiктi бюджеттерден қаржыландыру деңгейiнiң жеткiлiксiздiгi;
      шектеулi қаржы қаражаттарының негiзсiз кеңейтiлген ғылыми бағыттарға бөлiнуi;
      агроөнеркәсiп кешенi салаларының дамуын анықтаушы мамандықтар бойынша кадрлар дайындауды жүзеге асыратын ғылыми-зерттеу ұйымдарының және оқу орындарының материалдық-техникалық базаларының жеткiлiксiздiгi;
      аграрлық бағыттағы ғылыми мекемелердiң инновациялық қызметтерiнiң төмен деңгейi және ғылым жетiстiктерiн өндiрiске енгiзудiң оперативтiк және тиiмдi икемдi тетiктерiнiң жоқтығы;
      ғылыми ұйымдардың бәсекелес сектор жұмыс iстейтiн өндiрiстiк салаға негiзсiз қатысуы, бұл ғылыми зерттеуге арналған бюджеттiк қаражатты арнаулы емес өндiрiстiк мақсаттарға аудару үшiн жағдай тудырады;
      аграрлық секторда ғылыми-консультациялық қызметтер көрсетудiң ақпарат-сервис жүйесiнiң жетiлмегендiгi;
      агроөнеркәсiп кешенi салалары бойынша ғылыми-техникалық қазiргi заманғы әдебиеттерге мемлекеттiк органдардың қол жетiмдiлiгiнiң жеткiлiксiздiгi;
      аграрлық сектор үшiн кадрлардың болуына және қажеттiгiне жүйелi мониторинг болмауынан еңбек рыногында сұраныс пен ұсыныс арасында бiлiктiлiк-кәсiптiк теңсiздiктiң болуы, сондай-ақ ауыл шаруашылығы құрылымдары мен бiлiм беру ұйымдарының арасында әлеуметтiк әрiптестiктi салықтық ынталандыру тетiктерiнiң болмауы;
      аграрлық сектор үшiн мамандықтар бойынша кадрлар дайындаушы бiлiм беру ұйымдарын бiтiрушiлердiң өндiрiстiк-технологиялық тәжiрибесiнiң жеткiлiксiз болуы салдарынан олардың тәжiрибелiк дайындығының деңгейi төмен болуы;
      мамандарды жұмысқа орналастыру деңгейiнiң төмендiгi;
      бiлiм, ғылым және өндiрiс арасындағы ықпалдастықтың нашарлығы.
       Мiндеттер:
      АӨК салаларының тұрақты дамуына аграрлық ғылым үлесiн арттыру, ғылыми жетiстiктердi экономикалық айналымға енгiзудi жеделдету, ғылыми зерттеулердiң нәтижелiлiгін арттыру, инновациялық еңбектердi ынталандыру;
      ғылыми еңбектердi коммерциялаудың тиiмдi инфрақұрылымдары негiзiнде аграрлық ғылымның беделiн көтеру.
       Шаралар:
      ғылым, санаткерлiк меншiктi қорғау, ғылыми-зерттеу жетiстiктерiн экономикалық айналымға енгiзу, инновациялық қызметтi, халықаралық ынтымақтастықты дамыту саласында нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру;
      ғылыми зерттеулердi қаржыландырудың тетiктерiн жетiлдiру және көздерiн молайту, ғылыми зерттеулердiң басым бағыттарын анықтау және қаржылық, материалдық және еңбек ресурстарын бөлу жүйесiн жетiлдiру үшiн ұйымдық және экономикалық шаралар қолдану; зерттеулердi аграрлық өнеркәсiп өндiрiсiнiң басым бағыттарында шоғырландыру;
      ғылыми ұйымдардың Жарғысына тиiстi өзгерiстер енгiзу жолымен бәсекелес сектордың өндiрiстiк процесiне олардың қатысуын шектеу;
      аграрлық зерттеулердi дамыған елдердiң деңгейiне жақындатып оларды қаржыландыруды кезең-кезеңмен жақсарту (2015 жылы бюджет қаражатын ауыл шаруашылығы iшкi жалпы өнiмiнiң 2,5 % деңгейiне жеткiзу); жеке меншiк инвестицияларды, даму институттарының қаржысын, халықаралық ұйымдар гранттарын тарту;
      ғылыми-зерттеу мекемелерi мен бiлiм беру ұйымдарының материалдық-техникалық базасын ары қарай жаңғырту;
      ғылыми әзiрлемелердi өндiрiске енгiзу жүйесiн және тетiктерiн жасау;
      агроөнеркәсiп кешенi саласында ғылыми және инновациялық инфрақұрылымның (технопарктердiң, ғылым-бiлiм орталықтарының және т.б.) қазiргi заманғы элементтерiн құру және қызметiн қолдау;
      аграрлық ғылымдар саласындағы ғалымдар мен мамандарды материалды және моральды қолдау;
      Ауыл шаруашылығы министрлiгi жанынан ғылыми-техникалық кiтапхана ашу;
      агроөнеркәсiп кешенi салаларының дамуын қамтамасыз ететiн бiлiктi жұмысшылар мен мамандардың еңбек рыногындағы қажеттiлiгiне тұрақты мониторинг;
      агроөнеркәсiп кешенi салаларының дамуын қамтамасыз ететiн мамандықтар бойынша оқу орындарын мемлекеттiк бюджет есебiнен бiтiргендердiң жұмысқа орналасуына тұрақты мониторинг;
      агроөнеркәсiп кешенiнiң дамуын және еңбек рыногының қажеттiктерiн ескерiп, мамандықтардың мемлекеттiк классификаторларын жетiлдiру;
      республикалық және жергілiктi бюджеттерден мемлекеттiк гранттар мен кредиттердiң есебiнен кадрлар даярлаудың қажеттi көлемiн енгiзу;
      студенттер оқыту бойынша шаруашылық жүргiзушi субъектiлердi ынталандырудың тетiктерiн әзiрлеп енгізу;
      алдыңғы қатарлы ауыл шаруашылығы құрылымдары базасындағы шарттарға сәйкес студенттердiң өндiрiстiк тәжiрибесiн ұйымдастыру;
      кәсiптiк бiлiм берудегi мемлекеттiк жалпы бiлiм беру стандарттарын, агроөнеркәсiп кешенi салаларының мамандықтары бойынша оқу бағдарламасын және жоспарларын, оқулықтар мен оқу-әдiстемелiктерiн және оларды ауыл шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi органмен келiстiру тәртiбiн енгiзу;
      агроөнеркәсiптiк кешен саласы үшiн бiлiктi жұмысшы кадрларын және техникалық мамандарын және қызмет көрсету жұмыстары үшiн кәсiптiк мектептер (лицейлер), колледждер желiсiн кеңейту;
      оқу мекемелерiн бiтiрушiлердi, бiрiншi кезекте бюджет қаражаты есебiнен оқығандарды мамандықтары бойынша жұмысқа орналастыру бойынша қажеттi шаралар қолдану (тұрғын үй сатып алуға, жеке меншiк қосалқы шаруашылық ашуға және т.б. жеңiлдiктер беру);
      аграрлық жоғары оқу орындарының профессор-оқытушылар құрамының және ауылдық кәсiптiк мектептердiң (лицейлер) инженерлiк-педагогтық кадрларының шет елдiк жетекшi ғылыми орталықтарда және оқу орындарында бiлiктiлiгiн жетiлдiру және тағылымдамадан өткiзу;
      жоғары оқу орындары және ғылыми-зерттеу ұйымдары негiзiнде агроөнеркәсiптiк кешен кадрларын қайта даярлау және бiлiктiлiгiн жетiлдiру жүйесiн жетiлдiру.
       Күтiлетiн нәтижелер:
      агроөнеркәсiптiк кешенiн тұрақты дамытудың негiзгi факторларының бiрi ретiнде аграрлық ғылымның қалыптасуы;
      бiлiм, ғылым және өндiрiс арасындағы тығыз ықпалдастық;
      ғылыми зерттеулерге қаражатты тұтас пайдалану, бюджеттiк қаржыландыруды оңтайландыру, жекеменшiк инвестициялар тарту, ғылыми әзiрлемелердi коммерцияландыру арқылы ғылыми ұйымдардың қаржылық тұрақтылығын нығайту;
      ғылыми зерттеулердiң бағдарламаларын агроөнеркәсiп кешенiнiң басымдықтарына және әлемдiк ғылымның даму тенденцияларына сәйкес қалыптастыру және iске асыру;
      материалдық-техникалық базаның жаңарту кезiнде ғылыми және бiлiм беру процестерiнiң нәтижелiлiгі мен тиiмдiлiгін арттыру;
      аграрлық секторда ғылыми-консультациялық қызметтер көрсетудiң тиiмдi ақпарат-сервис жүйесiн құру;
      ғылыми-зерттеу ұйымдары, оқу орындары мен әртүрлi меншiк түрлерiндегi ауыл шаруашылығы құрылымдарының өзара тиiмдi ынтымақтастығының тетiгiн жасау;
      агроөнеркәсiп кешенi салаларын, аграрлық бағыттағы ғылыми ұйымдар мен оқу мекемелерiн бәсекеге қабiлетті, жоғары бiлiктi, кәсiби мiндеттерiн дербес және творчестволық тұрғыдан шешетiн кадрлармен қамтамасыз ету;
      агроөнеркәсiп кешенi кадрларын қайта даярлау және бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiн жетiлдiру.

  Параграф 4.7. Қызмет көрсету инфрақұрылымдарын және өнiмдердiң
      қауiпсiздiгi мен сапасын бағалау жүйелерiн дамыту
       жөнiндегi iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

      25-кесте. Қаржылық қамтамасыз ету*
                                                        млн. теңге

*Іс-шараларды республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша ұсынылған қаражаттардың көлемдерi және тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастырған кезде нақтылауға және түзетуге жатады

  Параграф 5. Қазақстанның Дүниежүзiлiк сауда ұйымына кiруi
жағдайында агроөнеркәсiптiк кешеннiң бәсекеге қабiлеттiлiгi

  Параграф 5.1. Бәсекеге қабiлеттiгiн көтеру - АӨК тұрақты дамуының факторы

      Мәселелер:
      ауыл шаруашылығы өнiмiнiң бағасына ықпал ететiн қолданыстағы мемлекеттiк қолдаудың деңгейi ДСҰ рұқсат берген ең аз ұйғарындыдан 2,3 есе төмен (ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнен 5 %);
      отандық өнiмнiң бәсекеге қабiлеттiгiне ықпал ететiн АӨК мемлекеттiк қолдау құрылымында өлшемнiң үлесi төмен (дотация, субсидия) - 35 %, бұл уақытта ЕО ол 80 % жетедi;
      ауыл шаруашылығы өндiрiсiн мемлекеттiк бюджеттен қолдау деңгейi жеткiлiксiз 1 га егiстiкке - 14,4 АҚШ доллары, бұл Канадаға (83 АҚШ доллары) қарағанда 6 есе аз, АҚШ-на (412 АҚШ доллары) қарағанда 30 есе аз, ЕО (1112 АҚШ доллары) қарағанда 77 есе аз;
      ауыл шаруашылығы өндiрiсiнiң тиiмділігi төмен (дәндi дақылдар мен дәндi iрi бұршақтылардың түсiмдiлiгi Қазақстанда 2,5 есе төмен, сүт сауу бойынша Канадаға қарағанда 3,9 есе төмен, ұқсас табиғи-климаттық жағдай бола тұра);
      ауыл шаруашылығын техника-технологиялық қамтамасыз ету дәрежесi жеткiлiксiз, бұл оның тиiмдiлігiн төмендетедi, жабдықтарды, технологияларды, шикiзатты сатып алу үшiн қол жетiмдi қаражат жеткiлiксiз;
      ауыл шаруашылығы өнiмiнiң ИСО және ХАСПП қауiпсiздiк пен сапасының халықаралық стандартына сәйкес келмеуi;
      ИСО және ХАСПП сапа стандарттарын енгiзу үшiн қажеттi бiлiмнiң болмауы;
      халықаралық СМЖ енгiзудiң нормативтi-құқықтық және әдiстемелiк базасы нашар, сондай-ақ ИСО және ХАСПП стандарттар талаптарына сәйкес оны сертификаттау бойынша көрсетiлетiн қызмет құны жоғары;
      сертификаттау жөнiндегi отандық органдардың, ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу жөнiндегi кәсiпорындардың және тамақ өнеркәсібiнiң материалдық-техникалық жарақтануы төмен, осы салалар халықаралық талаптарға сәйкес емес, халықаралық стандарттар бойынша сертификаттау жұмыстардың жүргiзу мүмкiн емес;
      қолданыстағы мемлекетаралық стандарттардың тамақ өнiмiне, стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiнде ТМД Мемлекетаралық кеңесiнiң талаптарына, тамақ кәсiпорындарының және ауыл шаруашылығы шикiзатын қайта өңдейтiн өнеркәсiптiң қауiпсiздiк нормалары мен сапа параметрларының халықаралық стандарттар бойынша жұмыста сәйкес еместiгі;
      Еуропа Одағының, ТМД елдерiнiң техникалық заңнамасына рұқсаттың болмауы;
      қолданыстағы халықаралық стандарттармен және жаңа стандарттарды үйлестiрудi әзiрлеу бойынша қызметтер құнының жоғарлығы (әр стандартқа 300 мыңнан 1,0 млн. теңгеге дейiн);
      салық салу жүйесi жетiлдiрілмеген;
      сапа менеджментi жүйесiн (СМЖ) енгізу, стандарттарды әзiрлеу жөнiнде, ДСҰ аясында төрелiк процестердi жүргiзу жөнiнде бiлiктi мамандар жеткiлiксiз;
      кедендiк-тарифтiк реттеу жүйесi жетiлдiрiлмеген: тауарлардың аграрлық азық-түлiк тобы бойынша орташа өлшенген импорттық тариф 12,2 % жуықты құрайды, бұл дүниежүзiндегi ең төменi, Болгарияда - 35 %, Қытайда - 15 %, Латвияда - 34 % құрайды;
      референт лабораторияның болмауы, шикiзат пен өнiмнiң қауiпсiздiгi мен сапасын бақылайтын лабораториялардың материалдық-техникалық базасы ескiрген.
       Мiндеттер:
      мемлекеттiк қолдаудың деңгейiн Дүниежүзілік сауда ұйымы ұсынған параметрлерге дейiн барынша жеткiзу;
      АӨК отандық өнiмiнiң бәсекеге қабiлеттiгiн көтеруге мүмкiндiк туғызатын халықаралық талаптарға сәйкес өнiмнiң қауiпсiздiгі мен сапасын қамтамасыз ету жүйесiн құру;
      ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдейтiн кәсiпорындарды жетiлдiру қамтамасыз ету, және экономикалық әдiстердi ынталандыру жолымен олардың өндiрiстiк қуаттылығының жүктемесiн арттыру.
       Шаралар:
      АӨК мемлекеттiк қолдауды ұлғайтудың бар резервтерiн қажеттi тауар-материалдық ресурстарды арзандату бағдарламаларына бағыттау, агробизнестiң ауыл шаруашылығы инфрақұрылымын дамыту;
      материалдық-техникалық жарақтандыруды көтеру мақсатымен агроөнеркәсiптiк кешен субъектiлерiне кредит берген кезде субсидиялаудың пайыздық ставкасын ұлғайту;
      Қазақстанды азық-түлiктiң әлемдiк мамандандырылған рыноктарына отандық өнiмдердi маңызды жеткiзушi ретiнде жайғастыруға тiкелей қолдау шарасын бағыттау;
      ұлттық стандарттар мен әзiрленген техникалық регламенттердi ИСО және ХАСПП талаптарына сәйкес сапаның халықаралық стандарттарымен АӨК өнiмiне үйлестiру, кәсiпорындардың сапа менеджменті мен стандарттардың халықаралық жүйесiне көшуiне жәрдемдесу;
      тамақ өнеркәсібi кәсiпорындарының ИСО және ХАСПП базасында сапа менеджментi жүйесiн әзiрлеуге, енгiзуге және сертификаттауға шығарған шығындарын субсидиялау (26-кесте);
      кәсiпорындарда қазiргi заманғы сапа менеджментi жүйесiн енгiзу бойынша әдiстемелiктi және басшылықты әзiрлеу және iске асыру;
      халықаралық нормаларға сәйкес және ХЛП және ХАССП принциптерiн ескере отырып өнiмдердi және мал шаруашылығы шикiзатын қайта өңдеу қауiпсiздiгiн бақылаудың технологиялық тiзбегiн енгiзу;
      Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi жанынан техникалық реттеу саласында сараптама кеңесiн құру және ауыл шаруашылығы өнiмiне техникалық регламенттердi әзiрлеу;
      ТМД мемлекетаралық стандарттарын және халықаралық аналогтармен сынау әдiстерiн үйлестiру;
      техникалық регламенттердi әзiрлеуге және отандық стандарттарды халықаралық стандарттарға сәйкес келтiруге үйлестiруге мемлекеттiк бюджеттен қаржыландыруды ұлғайту;
      артықшылықты насихаттау және кәсiпорындардың ИСО сапасының халықаралық стандарттарына көшуiн ынталандыру, заңнама актiлерiне сәйкестiкке келтiру;
      ауыл шаруашылығы өнiмi мен тамақ өнеркәсiбiн қайта өңдейтiн кәсiпорындар үшiн ҚҚС бойынша салық жүктемесiн төмендету бөлiгiнде салық заңнамасын жетiлдiру және кедендiк-тарифтiк реттеу жүйелерi - тауарлардың аграрлық азық-түлiк тобы бойынша тарифтiк қорғау деңгейiн көтеру;
      ауыл шаруашылығы шикiзаты мен оның терең қайта өңдеу өнiмдерi кәсiпорындар-экспортшылардың салалық бiрлестiктерiн (қауымдастықтарын) құруға жәрдемдесу;
      "Тамақ өнiмiнiң қауiпсiздiгi туралы" Заңды әзiрлеу және оның негiзiнде азық-түлiктiң жеке түрлерiне техникалық регламенттердi қабылдау.

       26-кесте. Агроөнеркәсiптiк кешен өнiмiн қайта өңдеу
        кәсiпорындарда сапа менеджментi жүйесiн енгiзу

кестенің жалғасы

       Күтiлетiн нәтижелер:
      отандық өнiмдердiң сыртқы рыноктарда бәсекеге қабiлеттiлiгiн және экспортты әлеуетiн көтеру;
      жосықсыз бәсекелестiктi төмендету, демпингтiң алдын алу;
      көлеңкелi экономикадан ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеудiң елеулi үлесiн шығару;
      кәсiпорындардың айналым қаражатын босату және оларды өндiрiстi жетiлдiруге бағыттау;
      ауыл шаруашылығы қайта өңдеу өнiмдерiнiң жаңа түрлерiн әзiрлеу және жылжыту;
      бюджетке салықтардың түсуiн ұлғайту;
      агроөнеркәсiптiк кешеннiң ДСҰ аясында жұмыстың жаңа экономикалық жағдайларына қиналмай өту;
      өнiмдердi өткiзу рыноктарына кедергiсiз шығу, қазақстандық тұрақты тауар брэндтерiн қалыптастыру;
      2008 жылы отандық өнiмдердiң экспортының көлемi 150 млрд. теңгеден асады.

     Параграф 5.2. Отандық АӨК бәсекеге қабiлеттiгiн арттыру
        жөнiндегi iс-шараларды қаржылық қамтамасыз ету

            27-кесте. Қаржылық қамтамасыз ету*      

* Іс-шараларды республикалық бюджеттен қаржыландыру бойынша ұсынылған қаражаттардың көлемдерi және тиiстi жылға республикалық бюджеттi қалыптастырған кезде нақтылауға және түзетуге жатады

  6. Бiрiншi кезектегi шаралар бағдарламасын iске
асырудан күтiлетiн нәтижелер

      2008 жылы агроөнеркәсiптiк кешендi техникалық және технологиялық жарақтандыру бiршама өседi.
      АӨК өнiмiнiң қауiпсiздiгi мен сапасын бағалау жүйесi ДСҰ талаптарына сәйкес үйлестiрiлетiн болады.
      Астықты қайта өңдейтiн, сүт, жемiс-көкөнiс, мақта және балық кластерлер қалыптасатын болады.
      Ауыл шаруашылығы өнiмi - өндiрiсiндегi iрi және орташа шаруашылықтардың үлесi 40 % дейiн артады.
      Егiстiк құрамындағы жоғары рентабельдi егiстер 70 % дейiн артады.
      Институционалды инфрақұрылым аграрлық рыноктың қажеттiлiгiне бейiмделетiн болады.
      Отандық қайта өңдейтiн өнеркәсiптердi дамыту үшiн тұрақты шикiзат негiзi құрылатын болады және қайта өңдейтiн кәсiпорындардың жүктеме дәрежесi көтерiлетiн болады.
      Iшкi азық-түлiк рыногын реттеу негiзi қаланатын болады, қазақстандық экологиялық және биологиялық таза өнiмнiң экспортты бағдарланған брэндi құрылған.
      АӨК өнiмiнiң жалпы көлемi 1 га егiстiк 300 АҚШ долларына дейiн артады.
      Тиiстi мемлекеттiк қолдау кезiнде бiрiншi кезектегi iс-шараларды iске асыру нәтижесiнде 2008 жылы АӨК отандық субъектiлерiнiң бәсеке әлеуетi бiршама өседi, бұл ДСҰ енуге өте маңызды.

                                            Қазақстан Республикасы
                                                  Үкіметінің
                                            2006 жылғы»6 наурыздағы
                                               N 149 қаулысымен
                                                  бекітілген

   7. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіп кешенін тұрақты
     дамытудың 2006-2010 жылдарға арналған тұжырымдамасын
      іске асыру жөніндегі 2006 - 2008 жылдарға арналған
      бірінші кезектегі шаралар бағдарламасын іске асыру
                 жөніндегі іс-шаралар жоспары