Минскіде 2006 жылғы 28 қарашада қол қойылған Қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушыларды қорғау туралы келісім ратификациялансын.
Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев
Қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушыларды
қорғау туралы
КЕЛІСІМ
Бұдан әрі Тараптар деп аталатын, осы Келісімге қол қойған, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер
Тараптардың аумақтарында қылмысқа қарсы тиімді күресті қамтамасыз ету және қылмыстық сот ісін жүргізу міндеттерін сәтті жүзеге асыру мақсатында,
осы мақсаттарға қол жеткізуге көмек көрсететін адамдардың заңды құқықтары мен мүдделерін тиісінше қорғауды қамтамасыз етуге ұмтыла отырып,
қылмысқа қарсы күресте Тараптардың келісілген әрекеттері табанды қажеттілік болып табылатынына сенімді бола отырып,
төмендегілер туралы келісті:
Осы Келісімнің мақсаттарында мына терминдер пайдаланылады:
а)
қылмыстық сот ісін жүргізу
- қылмыстық іс бойынша Тараптардың ұлттық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын сотқа дейінгі және сот өндірісі;
б) қорғалатын адамдар - қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушылар (жәбірленуші, куә, жеке айыптаушы, күдікті, айыпталушы, сотталушы, олардың қорғаушылары және заңды өкілдері, сотталған, ақталған, сондай-ақ оған қатысты қылмыстық іс не қылмыстық ізге түсу қысқартылған адам, сарапшы, маман, аудармашы, куәгер, сондай-ақ қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушы педагог пен психолог, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер, заңды өкілдер, жәбірленушінің, азаматтық талапкердің, азаматтық жауапкердің және жеке айыптаушының өкілдері), сондай-ақ сұрау салған Тараптың ұлттық заңнамасына сәйкес қорғауға жататын басқа адамдар;
в) қорғау шаралары - қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін осы Келісімде көзделген және оған сәйкес қорғалатын адамдарға қатысты қолданылатын шаралар;
г) құзыретті органдар - Тараптардың ұлттық заңнамасына сәйкес осы Келісімнің шегінде қорғау шараларын жүзеге асыру туралы шешім қабылдайтын немесе оларды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;
д) сұрау салған Тарап - оның сұрау салуы бойынша қорғау шаралары жүзеге асырылатын мемлекет;
е) сұрау салынған Тарап - оның аумағында қорғау шаралары жүзеге асырылатын мемлекет;
ж) кәмелетке толмағандар - 18 жасқа толмаған адамдар.
1. Сұрау салынған Тарап осы Келісімнің ережелеріне және өз заңнамасына сәйкес сұрау салу негізінде сұрау салған Тарапқа қорғалатын адамдарға қатысты қорғау шараларын жүзеге асыруға көмек көрсетеді.
2. Осы Келісім қорғалатын адамдарға қатысты өзінің ұлттық заңнамасына сәйкес сұрау салған Тарап қабылдаған қорғау шаралары олардың тиісті қауіпсіздігін қамтамасыз ете алмаған жағдайларда қолданылады.
1. Қорғау шараларын ұйымдастыру мен жүзеге асырудың бүкіл үдерісі құпиялы болып табылады.
2. Құпиялылықтың дәрежесі әрбір нақты жағдайда мүдделі Тараптардың құзыретті органдары арасында консультация арқылы анықталады.
1. Қорғалатын адамдарға қатысты бір уақытта келесі қорғау шараларының бірнешеуі немесе біреуі:
а) қорғалатын адамды сұрау салынған Тараптың аумағында қауіпсіз орынға уақытша орналастыру;
б) қорғалатын адамды сұрау салынған Тараптың аумағында басқа тұрғылықты жерге көшіру;
в) қорғалатын адамның құжаттарын ауыстыру;
г) қорғалатын адамның сырт пішінін өзгерту;
д) қорғалатын адамға арнаулы жеке қорғану, байланыс және хабарландыру құралдарын беру;
е) жеке басын күзету, тұрғын үйін және өзге де мүлкін күзету;
ж) қорғалатын адам туралы мәліметтердің құпиялылығын қамтамасыз ету;
з) жұмыс (қызмет) немесе оқу орнын ауыстыру;
и) қамаудағы немесе жазаны өтеу орнындағы қорғалатын адамға қатысты қосымша қорғау шараларын қолдану, соның ішінде қамауда ұсталатын немесе жазаны өтеу орындарынан басқа орындарға ауыстыру қолданылуы мүмкін.
2. Тараптар өзара келісім бойынша осы Келісімде көзделмеген өзге де қорғау шараларын жүзеге асыра алады.
1. Қорғалатын адамды қауіпсіз орынға уақытша орналастыру оның сұрау салынған Тараптың аумағында мүдделі Тараптардың ұлттық заңнамасына сәйкес олардың құзыретті органдарымен белгіленген орында қажетті уақыт кезеңі ішінде болуын көздейді.
2. Сұрау салынған Тараптың аумағында қамауға алынған немесе бас бостандығынан айырылуға сотталған қорғалатын адам сұрау салынған Тараптың заңнамасы талаптарын сақтай отырып, оның тиісті мекемесіне уақытша орналастырылуы мүмкін.
Қорғалатын адамды сұрау салынған Тараптың аумағында басқа жерге көшіру кезінде қорғау шарасы жүзеге асырылғанға дейін оған тұрғылықты орын беріледі. Сұрау салған Тараптың өтініші бойынша қорғалатын адамға оның қозғалатын мүліктерін жаңа тұрғылықты жерге көшіруге мүмкіндік берілуі мүмкін.
Сұрау салынған Тараптың құзыретті органдары сұрау салған Тараптың құзыретті органдарының өтініші бойынша қорғалатын адамға оның тегін, атын, әкесінің атын және ол туралы тізбесі мүдделі Тараптардың құзыретті органдарымен келісілген, басқа деректерді өзгертіп, құжаттарды ауыстыруды жүзеге асырады.
Қорғалатын адамның сыртқы пішінін өзгерту сұрау салынған Тараптың аумағында мамандандырылған клиникаларда және өзге медициналық мекемелерде, сондай-ақ олардан тыс жерлерде мамандарды тартып, қажетті санитарлық және өзге жағдайлар жасай отырып, қажетті медициналық, косметикалық процедуралар жүргізуді көздейді.
Сұрау салынған Тараптың құзыретті органдары сұрау салған Тараптың құзыретті органдарының өтініші бойынша қорғалатын адамға арнаулы жеке қорғану, байланыс және хабарландыру құралдарын береді. Көрсетілген құралдарды беру және оларды қорғалатын адамның қолдану тәртібі сұрау салынған Тараптың ұлттық заңнамасында айқындалады.
Қорғалатын адамның жеке басының күзетін, тұрғын үйі мен мүлкінің күзетін сұрау салынған Тараптың құзыретті органдары қамтамасыз етеді.
Сұрау салынған Тараптың құзыретті органдары қорғау шараларын жүзеге асыру мақсатында өз заңнамасында көзделген тәртіпте жедел-іздестіру іс-шараларын жүргізеді.
Қорғалатын адам туралы мәліметтердің құпиялылығын сұрау салынған Тараптың қамтамасыз етуі мемлекеттік және өзге анықтамалық-ақпараттық қорлардан оның жеке басы, тұрғылықты жері мен басқа деректер туралы ақпарат беруді шектеуден көрінеді. Шектеу тетігін сұрау салынған Тарап анықтайды.
Сұрау салынған Тараптың аумағында қамауда отырған немесе жазаны өтеу орындарында жүрген қорғалатын адамның қауіпсіздігі ұстау шарттарымен, ал қажет болғанда сұрау салынған Тараптың ұлттық заңнамаларында көзделген тәртіпте бір ұстау орнынан басқасына ауыстыру, бөлек немесе жеке ұстау тәртібімен қамтамасыз етіледі.
1. Сұрау салған Тараптың сұратуы бойынша қорғалатын адамның жұмысқа және/немесе оқуға орналастырылуына көмек көрсетіледі.
2. Кәмелеттік жасқа толмаған қорғалатын адам балалардың мектепке дейінгі мекемесіне, ал кәмелеттік жасқа толған еңбекке жарамсыз адам халықты әлеуметтік қорғау мекемесіне уақытша орналастырылуы мүмкін.
1. Осы Келісімнің 4-бабында көзделген қорғау шаралары қорғалатын адамның немесе оның заңды өкілдерінің жазбаша келісімі болған кезде қолданылады.
2. Осы Келісімнің 14-бабының 2-тармағында аталған кәмелеттік жасқа толмаған немесе кәмелеттік жасқа толған еңбекке жарамсыз қорғалатын адамға қатысты қорғау шаралары олардың ата-аналарының не өзге заңды өкілдерінің жазбаша келісімі бойынша ғана жүзеге асырылады.
1. Қорғау шараларын жүзеге асыру туралы сұратуда:
а) сұрау салынған және сұрау салған Тараптардың құзыретті органдарының атауы;
б) оған байланысты қорғалатын адамға қатысты қорғау шараларын жүзеге асыру қажет қылмыстық іс туралы мәліметтер:
- қылмыстық іс қозғауға негіз болған әрекеттің нақты жағдайларын сипаттау;
- оның негізі бойынша осы әрекетті қылмыс деп таныған сұрау салынған Тарап заңының мәтіні;
- қылмыс жасаған адам туралы немесе нақты қауіп-қатер тудырушы басқа адам туралы мәліметтер: тегі, аты, әкесінің аты (өзгерістерімен), азаматтығы, тұрғылықты жері немесе келу орны, соттылығының бар-жоғы, анықталған және ықтимал криминалдық байланыстары, келбетін сипаттау, фотосуреттер, дактилокарталар және оның жеке басы туралы басқа мәліметтер (мүмкіндігі бойынша);
- қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушылардың, оларға байланысты қорғау шараларын жүзеге асыру туралы шешім қабылданған жауаптарының мазмұны;
в) қорғалатын адам туралы мәліметтер:
- тегі, аты, әкесінің аты (өзгерістерімен), азаматтығы, тұрғылықты жері немесе келу орны, тиісті істегі қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушының процессуалдық мәртебесі (осы тармақтың "б)"-тармақшасы) немесе өзіне қатысты қорғау шараларын жүзеге асыру сұратылатын, басқа адамның мәртебесі, соттылығының бар-жоғы, келбетін сипаттау, фотосуреттері;
г) қорғау шараларын жүзеге асыру қажеттігін негіздеу, қауіп-қатер сипаттамасы;
д) жүргізу сұратылатын қорғау шараларының тізбесі;
е) қорғау шараларын жүзеге асыруға байланысты материалдық шығындардың орнын толтыру көлемі мен тәртібі туралы ақпарат;
ж) қорғау шараларын қолдану мәселелері бойынша байланысты жүзеге асыруға уәкілетті лауазымды адам туралы деректер, онымен байланыс жасау тәртібі мен құралдары қамтылуға тиіс.
2. Сұрау салған Тараптың құзыретті органы сұратуда, оның пікірі бойынша сұратуды орындау үшін маңызы бар өзге мәліметтерді көрсете алады.
3. Қорғау шараларын жүзеге асыру туралы сұратуға:
а) қорғалатын адамның немесе оның заңды өкілдерінің қорғау шараларын қолдануға жазбаша келісімі;
б) егер қорғалатын адам айыпталушы немесе сотталған болса, қамауға алу түріндегі шектеу шараларын қолдану туралы қаулының (шешімнің), үкімнің (оның заңды күшіне енгені туралы, жаза мерзімін есептеу және оны өтеу тәртібі туралы белгісі бар) көшірмесі;
в) сұрау салған Тараптың заңнамасына сәйкес шығарылған, қорғалатын адамға қатысты қорғау шараларын жүзеге асыру туралы дәлелді қаулының (шешімнің) көшірмесі қоса тіркелуге тиіс.
4. Қорғау шараларын жүзеге асыру туралы сұратуға құзыретті орган басшысының немесе оның орынбасарының қолы қойылуға және оны осы органның елтаңбалы мөрімен бекітілуге тиіс.
Егер қорғау шараларын жүзеге асыру туралы сұратуда осы Келісімнің 16-бабында көзделген барлық қажетті деректер қамтылмаса, сұрау салынған Тараптың құзыретті органы, ондай мәліметтерді сұратуы мүмкін, олар келіп түскенге дейін сұрау салу қараусыз қалдырылуы мүмкін.
Осы Келісімде көзделген қорғау шараларын қолданудан, егер:
а) қорғау шараларын жүзеге асыру сұрау салынған Тараптың мүдделеріне нұқсан келтіруі мүмкін болса не ұлттық заңнамасына немесе халықаралық міндеттемелеріне қайшы келетін болса;
б) қорғалатын адам сұрау салынған Тараптың аумағында қылмыс жасаған болса;
в) сұрау салынған Тараптың құзыретті органының осы Тараптың аумағына қорғалатын адамның келуіне тыйым салу туралы шешімі болса, бас тартылады.
1. Сұрау салған Тараптың құзыретті органына қорғау шараларын жүзеге асыру туралы сұратуды қарау нәтижелері туралы сұрау салынған Тараптың құзыретті органы сұратуды алған күннен бастап 30 күннен кешіктірмей жазбаша хабардар етеді.
2. Қорғау шараларын жүзеге асыру туралы сұрату қанағаттандырылған жағдайда, сұрау салған Тараптың құзыретті органына сұрау салынған Тараптың қорғау шараларын тікелей жүзеге асыратын құзыретті органы немесе осы органның лауазымды тұлғасы туралы деректер, сондай-ақ онымен байланысу тәртібі хабарланады.
3. Қорғалатын адамның сұрау салынған Тараптың аумағына келетін уақытын, жері мен шарттарын Тараптардың құзыретті органдары айқындайды.
1. Сұрау салынған Тараптың құзыретті органы:
а) сұрау салған Тараптың құзыретті органына қорғалатын адамға қатысты қауіп-қатердің, дайындалып жатқан немесе жасалған құқыққа қарсы әрекеттердің әрбір жағдайы туралы, сондай-ақ осы Келісімнің 4-бабында көзделген қосымша немесе өзге қорғау шараларының қолданылуы туралы хабарлайды;
б) сұрау салған Тараптың құзыретті органына үшінші тұлғалардың тарапынан қорғалатын адам туралы деректерді алудың әрбір әрекеті туралы жедел ақпарат береді;
в) сұрау салған Тараптың құзыретті органының сұратуы бойынша қорғалатын адаммен кездесу жүргізу мүмкіндігін береді;
г) сұрау салған Тараптың құзыретті органына қорғалатын адамның осы Келісімнің 22-бабының 2-тармағында көзделген міндеттерді орындамайтыны туралы дереу хабарлайды.
Сұрау салған Тараптың құзыретті органы
а) сұрау салынған Тараптың құзыретті органына қорғалатын адамға қатысты қауіп-қатердің, дайындалып жатқан немесе жасалған құқыққа қарсы әрекеттердің әрбір жағдайы туралы дереу хабарлайды;
б) сұрау салынған Тараптың құзыретті органына осы Келісімнің 4-бабында көзделген қосымша немесе өзге қорғау шараларын қолдану туралы сұратуды жолдайды;
в) қажетті жағдайда қорғау шараларын жүзеге асыру үшін осы Келісімнің 9-бабында көзделген құралдарды береді;
г) сұрау салынған Тараптың құзыретті органын, оған байланысты қорғау жүзеге асырылатын қылмыстық іс бойынша процессуалдық шешімді қабылдау туралы уақытылы хабардар етеді;
д) сұрау салынған Тараптың құзыретті органына қорғау шараларын қолдануды қысқарту қажеттігі туралы дереу хабарлайды.
1. Қорғалатын адам:
а) өзіне қатысты қолданылатын қорғау шараларының сипаты туралы ақпарат алуға;
б) Тараптардың құзыретті органдарына осы Келісімнің 4-бабында көзделген қорғаудың қосымша немесе өзге де шараларын өзгерту не қолдану туралы арызбен жүгінуге;
в) Тараптардың құзыретті, оның ішінде сот органдарына қорғау шараларының тиісті жүзеге асырылмауы жөнінде шағыммен жүгінуге және оның жүзеге асыру үшін шұғыл шаралар қолдануды сұрауға;
г) Тараптардың құзыретті органдарына қорғау шараларын қолданудан бас тарту туралы арызбен жүгінуге құқылы.
а) сұрау салынған Тараптың құзыретті органының заңды талаптарын орындауға;
б) өзіне қатысты қорқыту және өміріне, денсаулығына немесе мүлкіне қол сұғу, сондай-ақ құқыққа қарсы іс-әрекеттердің әрбір оқиғасы туралы сұрау салынған Тараптың құзыретті органына дереу хабарлауға;
в) осы Келісім негізінде берілетін мүлікті, құжаттарды, жеке қорғануға арналған арнайы құралдарды, байланыстар мен хабарламаларды ұқыпты ұстауға;
г) өзіне қатысты қолданылып жатқан қорғау шаралары туралы мәліметтерді жария етпеуге құқылы.
1. Сұрау салынған Тараптың құзыретті органы:
а) сұрау салған Тараптың құзыретті органынан ол жөнінде жазбаша өтініш алынған;
б) сұрау салған Тараптың құзыретті органы жазбаша келісім берген жағдайда қорғалатын тұлға қорғау шараларын қолданудан жазбаша бас тартқан жағдайларда қорғау шараларын жүзеге асыруды қысқартады.
Осы тармақта көрсетілген өтінішке немесе келісімге сұрау салған Тараптың заңнамасына сәйкес қорғалатын тұлғаға қатысты қабылданған қорғау шараларын жүзеге асыруды тоқтату туралы дәлелді қаулының (шешімнің) көшірмесі тіркеледі.
2. Сұрау салынған Тараптың құзыретті органы сұрау салған Тараптың құзыретті органы немесе қорғалатын тұлға өз міндеттерін орындамаған жағдайда қорғау шараларын жүзеге асыруды тоқтата алады.
Сұрау салынған Тараптың құзыретті органы мұндай шешім қабылданғаны туралы қорғалатын тұлғаға және сұрау салған Тараптың құзыретті органына дереу хабарлайды.
3. Сұрау салынған Тараптың құзыретті органы:
а) осы баптың 1-тармағында көрсетілген сұрау салу немесе келісім алынған;
б) осы баптың 2-тармағында көрсетілген шешімді қабылданған күннен бастап 10 күн ішінде қорғау шараларын жүзеге асыруды тоқтатады.
Сұрау салынған Тараптың құзыретті органы сұрау салған Тараптың құзыретті органының дәлелді жазбаша сұрау салуы бойынша қорғау шараларын жүзеге асыруды тоқтатуды кейінге қалдыра алады.
Осы Келісім Қылмыстық істер бойынша құқықтық көмек көрсету мәселелерін қозғамайды.
Егер қорғалатын адам сұрау салынған Тараптың аумағында қылмыс жасаған жағдайда қорғау шараларын жүзеге асыру қылмыстық қудалауды қолданбауға негіз бола алмайды.
Тараптар және олардың құзыретті органдары осы Келісімнің ережелерін қолдану немесе түсіндіру бойынша олардың арасында туындауы мүмкін кез келген даулы мәселелерді консультациялар мен келіссөздер жүргізу арқылы шешеді.
1. Осы Келісім шегінде ынтымақтасу Тараптардың құзыретті органдары арасында тікелей жүзеге асырылады.
2. Құзыретті органдардың тізбесін әрбір Тарап айқындайды және ол осы Келісімге қол қою немесе мемлекетішілік рәсімдерді орындағаны туралы хабарламаны сақтау үшін депозитарийге беру кезінде тапсырылады, ол оны басқа Тараптарға хабарлайды. P080889
3. Құзыретті органдар тізбесінің өзгертілгені туралы әрбір Тарап депозитарийге жазбаша хабарлайды.
1. Қорғау шараларын іске асыруға байланысты шығыстарды сұрау салған Тарап көтереді.
2. Қорғау шараларын жүзеге асыру шығындарын өтеумен байланысты салық салу мәселелері аумағында қорғау шаралары жүзеге асырылатын Тараптың заңнамасына сәйкес шешіледі.
3. Осы Келісімді жүзеге асыру мақсатында сұрау салынған Тарап сұрау салған Тарапқа тегін көмек көрсетеді.
Осы Келісімнің ережелері өздері қатысушылары болып табылатын Тараптардың басқа халықаралық шарттар бойынша құқықтары мен міндеттемелерін қозғамайды.
Тараптар осы Келісім шегінде ынтымақтасуды жүзеге асыру барысында қызмет тілі ретінде орыс тілін пайдаланады.
Осы Келісім оған қол қойған Тараптар оны күшіне енгізу үшін қажетті мемлекетішілік рәсімдерді орындау туралы үшінші хабарламаны депозитарийге сақтауға тапсырған күнінен бастап күшіне енеді. Қажетті рәсімдерді кешіктіріп орындаған Тараптар үшін ол депозитарийге тиісті құжаттарды сақтауға тапсырған күнінен бастап күшіне енеді.
Егер Тараптар өзге туралы уағдаласпаса, Тараптар осы Келісімге өзара келісуі бойынша жеке хаттамамен ресімделетін, осы Келісімнің 31-бабында көзделген тәртіппен күшіне енетін өзгерістер мен толықтырулар енгізе алады.
Тараптардың әрқайсысы депозитарийге одан шығатын ықтимал уақытқа дейін кемінде алты ай бұрын осы туралы жазбаша хабарлама жіберіп, осы Келісімнен шыға алады.
Тиісті Тарап шығу сәтінде оның осы Келісімге қатысқан уақытында туындаған барлық қаржылық міндеттемелерді орындауы тиіс.
Осы Келісім күшіне енгеннен кейін оған қол қоймаған мемлекеттердің - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің, сондай-ақ Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы болып табылмайтын мемлекеттердің қосылуы үшін мұндай қосылу туралы құжаттарды депозитарийге беру жолымен ашық болады.
Қосылатын мемлекет - Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекет үшін осы Келісім қосылу туралы құжатты депозитарий алған күннен бастап үш ай өткен соң күшіне енеді.
Егер депозитарий Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы болып табылмайтын мемлекеттен осы Келісімге қосылу туралы хабарлама алса, депозитарий ол жөнінде дереу Тараптарға хабарлайды. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы болып табылмайтын қосылушы мемлекет үшін егер осы кезең ішінде Тараптардың бірде біреуі мұндай қосылуға қарсылық білдірмесе осы Келісім қосылу туралы құжатты депозитарий алған күнінен бастап үш ай өткен соң күшіне енеді.
Минск қаласында 2006 жылғы 28 қарашада бір түпнұсқалық данада орыс тілінде жасалды. Түпнұсқа дана осы Келісімге қол қойған әрбір мемлекетке оның куәландырылған көшірмесін жіберетін Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының Атқарушы Комитетінде сақталады.
Әзірбайжан Республикасы үшін Молдова Республикасы үшін
Армения Республикасы үшін Ресей Федерациясы үшін
Беларусь Республикасы үшін Тәжікстан Республикасы үшін
Грузия Республикасы үшін Түрікменстан Республикасы үшін
Қазақстан Республикасы үшін Өзбекстан Республикасы үшін
Қырғыз Республикасы үшін Украина Республикасы үшін
Минск қаласында 2006 жылдың 28 қарашасында жасалған Қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысушыларды қорғау туралы Келісімнің аудармасының дұрыстығын куәландырамын.
Қазақстан Республикасы
Бас прокуратурасында
Мемлекеттік тілді енгізу
және дамыту тобының басшысы К. Мухлис
