ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы бұйрық 20.09.2019 бастап қолданысқа енгізіледі

      БҰЙЫРАМЫН:

      1. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілерінің ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мониторинг жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қорғаныс және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2018 жылғы 28 наурыздағы № 52/НҚ (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17019 болып тіркелген, 2018 жылғы 15 маусымда Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілердің эталондық бақылау банкінде жарияланған) бұйрығына мынадай өзгеріс енгізілсін:

      Көрсетілген бұйрықпен бекітілген "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу қағидалары осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

      2. Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Ақпараттық қауіпсіздік комитеті:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдеріндегі көшірмелерін ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

      3) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

      4) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық 2019 жылғы 20 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізіледі.

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының

      Ұлттық қауіпсіздік комитеті

      2019 жылғы "___" ______________

"Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу қағидалары

1-тарау. Жалпы қағидалар

      1. Осы "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Ақпараттандыру туралы" 2015 жылғы 24 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 7-1-бабының 7) тармақшасына сәйкес әзірленді және "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу тәртібін айқындайды.

      2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен қысқартулар пайдаланылады:

      1) ақпараттандыру объектілері – электрондық ақпараттық ресурстар, бағдарламалық қамтылым, интернет-ресурс және ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым;

      2) ақпараттандыру объектілерінің иеленушісі – ақпараттандыру объектілерінің меншік иесі заңда немесе келісімде айқындалған шектерде және тәртіппен ақпараттандыру объектілерін иелену және пайдалану құқықтарын берген субъект;

      3) ақпараттандыру объектісінің осалдығы – бағдарламалық немесе аппараттық қамтылымда жұмыс қабілеттілігін бұзуға немесе белгіленген рұқсаттардан тыс қандай болсын заңсыз іс-әрекеттерді орындауға мүмкіндік беретін бағдарламалық немесе аппараттық қамтылымдағы кемшілік;

      4) ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі техникалық құжаттама – ақпараттандыру объектілерінің және (немесе) ұйымның ақпараттық қауіпсіздікті (бұдан әрі – АҚ) қамтамасыз ету процестеріне қатысты саясатты, қағидаларды, қорғау шараларын белгілейтін құжаттама;

      5) ақпараттық қауіпсіздік оқиғаларын басқару жүйесі – ақпараттандыру объектілері оқиғаларын тіркеу журналын талдау және жинау жолымен ақпараттық қауіпсіздік оқыс оқиғаларын және ақпараттық қауіпсіздік оқиғаларын анықтауды автоматтандыруға арналған бағдарламалық қамтылым немесе аппараттық-бағдарламалық кешен;

      6) ақпараттық қауіпсіздік оқиғаларын басқару жүйесінің агенті – оқиғаларды тіркеу журналын жинау үшін ақпараттандыру объектісінің серверлік жабдығына орнатылған, бағдарламалық қамтылым;

      7) ақпараттық қауіпсіздік оқиғасы – ақпараттандыру объектілерінің қазіргі бар қауіпсіздік саясатын ықтимал бұзу туралы не ақпараттандыру объектілерінің қауіпсіздігіне қатысы болуы мүмкін, бұрын белгісіз болған жағдай туралы куәландыратын жай-күйі;

      8) ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      9) ақпараттық қауіпсіздіктің жедел орталығы (бұдан әрі – АҚЖО) – электрондық ақпараттық ресурстарды, ақпараттық жүйелерді, телекоммуникация желілері мен ақпараттандырудың басқа да объектілерін қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға немесе заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшесі;

      10) ақпараттық қауіпсіздіктің оқыс оқиғасы – ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның немесе оның жекелеген объектілерінің жұмысында жекелей немесе сериялы түрде туындайтын, олардың тиісінше жұмыс істеуіне қатер төндіретін және (немесе) электрондық ақпараттық ресурстарды заңсыз алу, көшірмесін түсіріп алу, тарату, түрлендіру, жою немесе бұғаттау үшін жағдай жасайтын іркілістер;

      11) Ақпараттық қауіпсіздіктің ұлттық үйлестіру орталығы (бұдан әрі – АҚҰҮО) – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің "Мемлекеттік техникалық қызмет" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының құрылымдық бөлімшесі;

      12) ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілері (бұдан әрі – АКИАМО) – жұмыс істеуінің бұзылуы немесе тоқтауы әлеуметтік және (немесе) техногендік сипаттағы төтенше жағдайға немесе Қазақстан Республикасының қорғанысы, қауіпсіздігі, халықаралық қатынастары, экономикасы, жекелеген шаруашылық салалары, инфрақұрылымы үшін немесе тиісті аумақта тұратын халықтың тыныс-тіршілігі үшін айтарлықтай теріс салдарларға әкеп соғатын ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның, оның ішінде "электрондық үкіметтің" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымының объектілері;

      13) оқиғаларды журналдау – ақпараттандыру объектісімен болып жатқан бағдарламалық немесе аппараттық оқиғалар туралы ақпаратты оқиғаларды тіркеу журналына жазу процесі;

      14) оқиғалардың тіркеу журналдарын жинаудың жүйесі – ақпараттандыру объектілері оқиғаларын тіркеу журналдарының орталықтандырылған жинағын, олардың сақталуын және одан әрі ақпараттық қауіпсіздік оқиғаларын басқару жүйесіне беруді қамтамасыз ететін аппараттық-бағдарламалық кешен;

      15) "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілері (бұдан әрі – ЭҮ АО) – мемлекеттік функцияларды жүзеге асыру және мемлекеттік қызметтерді көрсету шеңберінде, мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстарды қалыптастыруға арналған мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстар, мемлекеттік органдардың бағдарламалық қамтамасыз етуі, мемлекеттік органның интернет-ресурстары, "электрондық үкіметтің" ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілері, оның ішінде сервистік бағдарламалық өнім, бағдарламалық қамтамасыз ету және өзге тұлғалардың ақпараттық жүйелері;

      16) "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мониторингі (бұдан әрі – АҚҚМ) – АҚ қауіп-қатерлері мен оқыс оқиғаларын анықтау арқылы ЭҮ АО АҚ қамтамасыз ету бойынша техникалық және ұйымдастыру іс-шараларын ақпараттандыру объектілерінің иелері және (немесе) меншік иелерімен іске асырудың толықтығы мен сапасын қадағалау;

      17) "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді мониторингілеу жүйесі (бұдан әрі – ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді мониторингілеу жүйесі) – ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қауіпсіз пайдалануды бақылайтын, соның ішінде ақпараттық қауіпсіздік оқиғаларына мониторинг жүргізу және ақпараттық қауіпсіздікті бұзу оқиғаларына жауап беретін ұйымдастырушылық және техникалық шаралар;

      18) "электрондық үкіметтің" архитектуралық порталы – "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілері туралы мәліметтерді тіркеуді жүзеге асыруға, есепке алуға, сақтауға және бір жүйеге келтіруге және ақпараттандыру саласында мониторингтеу, талдау және жоспарлау үшін мемлекеттік органдардың одан әрі пайдалануына арналған ақпараттық жүйе.

      Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге де ұғымдар Заңға сәйкес қолданылады.

      3. АҚҚМ АҚҰҮО ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мониторингі жүйесі арқылы АҚҰҮО жүргізіледі және өзіне мынадай жұмыс түрлерін қамтиды:

      АҚ оқыс оқиғаларына ден қою мониторингі;

      қорғауды қамтамасыз ету мониторингі;

      қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету мониторингі.

      4. Өнеркәсіптік пайдалануға енгізілген ЭҮ АО АҚҚМ объектілері болып табылады, оның ішінде АКИАМО-ға:

      мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын электрондық ақпараттық ресурстар;

      мемлекеттік құпияларға жататын, орындалуы қорғалған ақпараттық жүйелер;

      ЭҮ АО-мен интеграцияланбайтын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ақпараттандыру объектілерінен басқалар жатады.

      5. ЭҮ ақпараттандыру объектілерінің АҚҚМ мынадай нұсқалардың бірі бойынша өткізіледі:

      1) бір жұмыс түрі бойынша;

      2) бірнеше жұмыс түрлері бойынша;

      3) жұмыс түрлерінің толық құрамында жүргізіледі.

      6. АКИАМО-ға жатқызылған ЭҮ АО АҚҚМ Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті (бұдан әрі – ҚР ҰҚК) мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің "Мемлекеттік техникалық қызмет" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны арасындағы АҚҰҮО міндеттері мен функцияларын іске асыратын шарттық қатынастар негізінде жүзеге асырылады.

2-тарау. "Электрондық үкімет" ақпараттандыру объектілерінің ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мониторингін жүргізу тәртібі

      7. АҚҰҮО АҚҚМ жүргізу үшін бастапқы ақпарат ретінде "электрондық үкімет" архитектуралық порталынан АҚҚМ объектісі туралы мәліметтерді, сондай-ақ сервистік бағдарламалық өнімнің, "электрондық үкіметтің" ақпараттық-коммуникациялық платформасының, мемлекеттік органның интернет-ресурсының және ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігіне сынақ жүргізу кезеңдерінен алынған мәліметтерді қолданады, оның ішінде:

      1) бағдарламалық және техникалық құралдар тізбесі;

      2) телекоммуникация желілерінің сызбалары;

      3) бастапқы кодтардың және/немесе бағдарламалық құралдар файлдарының бақылау жиынтықтары;

      4) деректер базасының құрылымы қоса қолданылады.

      8. АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісі АҚҚМ объектісінің өнеркәсіптік пайдалануға енгізілгені немесе пайдаланудың тоқтатылғаны туралы өнеркәсіптік пайдалануға енгізілген күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде немесе пайдаланудың тоқтатылуы туралы ресми хатпен АҚҰҮО-ны ескертеді және осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша ЭҮ АО туралы мәліметті қағаз және электронды түрде ұсынады (бұдан әрі – Мәліметтер).

      9. АҚҰҮО АҚҚМ бойынша жұмыстар жүргізу кестесін әзірлейді және оны ҚР ҰҚК-пен келіседі.

      10. АҚҰҮО АҚҚМ жүргізу кезінде:

      1) АҚ оқыс оқиғаларына ден қою мониторингі шеңберінде:

      АҚҰҮО АҚ оқиғаларын басқару жүйесіне жіберу үшін қажетті оқиғаларды тіркеу журналының тізбесін анықтауға АҚҚМ объектілерін талдауды;

      АҚҚМ объектісінің оқиғаларды тіркеу журналын жинаудың жүйесіне және қажет болған жағдайда АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісінің өзге ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілеріне АҚ оқиғаларын басқару жүйелерінің агентін орнатуды;

      АҚҚМ объектісінің оқиғаларын және АҚҰҮО АҚ оқиғаларын басқару жүйесіндегі оған жататын ақпаратты қорғау құралдарын тіркеу журналдарын жинау, АҚ оқиғаларын мен АҚ оқыс оқиғаларын анықтау мақсатында оларды өңдеуді және талдауды;

      АҚҚМ объектілерінде анықталған АҚ оқиғаларын немесе АҚ оқыс оқиғаларын бастапқы талдауды;

      АҚ оқыс оқиғалары туралы деректер тізбесін (бұдан әрі – Деректер тізбесі) ұсынумен АҚ оқиғасы немесе АҚ оқыс оқиғасы анықталған сәттен бастап 30 минут ішінде, ҚР ҰҚК-ны – 24 сағат ішінде осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес АҚҚМ объектісінің АҚ қамтамасыз етуге жауапты тұлғаларын хабардар етуді;

      АҚҚМ объектісінің меншік иесі мен иеленушісіне АҚ оқыс оқиғаларының таралуын тоқтата тұру бойынша бастапқы ұсыныстар беруді;

      АҚ оқыс оқиғаларына ден қою шеңберінде қажет болған жағдайда, АҚҰҮО қызметкерін АҚҚМ ақпараттандыру объектілері орналасқан жерге бағыттауды (қажеттілік ҚР ҰҚК немесе АҚҰҮО-мен дербес айқындалады);

      АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісінің АҚ оқыс оқиғасын немесе уәкілетті тұлғаның себептер мен салдарларды жоймауы туралы АҚ оқыс оқиғасы анықталған сәттен бастап 48 сағат өткеннен кейін уәкілетті органды және ҚР ҰҚК-ты хабардар етуді;

      2) қорғауды қамтамасыз ету мониторингі шеңберінде:

      АҚҚМ бойынша жұмыс жүргізу кестесіне сәйкес осалдықтар табуға АҚҚМ объектілерін зерттеп-қарау (бұдан әрі – осалдықтарға зерттеп-қарау), сонымен қоса АҚҚМ объектісі бағдарламалық қамтылымының бастапқы кодын талдау;

      АҚҚМ объектілерінің меншік иесі немесе иеленушісіне осалдықтарға зерттеп-қарау бойынша жұмыстар аяқталғаннан кейін 10 жұмыс күні ішінде АҚҚМ объектілерін осалдықтарға зерттеп-қарау нәтижелерін және осалдықтарды жою бойынша ұсынымдар беруді;

      осалдықтарға зерттеп-қарау шеңберінде анықталған АҚҚМ объектілерінің осалдықтарын жою мәселелері бойынша АҚҚМ объектілерінің меншік иесі немесе иеленушісіне консультация беруді;

      3) қауіпсіз жұмыс істеуді қамтамасыз ету мониторингі шеңберінде:

      АҚҚМ объектісін АҚҚМ бойынша жұмыс жүргізу кестесіне сәйкес, осы Қағидалардың 3-қосымшасында келтірген, ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі техникалық құжаттама (бұдан әрі – АҚ жөніндегі ТҚ) талаптарының орындалуын зерттеп-қарауды;

      АҚҚМ меншік иесі мен иеленушісіне АҚ жөніндегі ТҚ талаптарын орындауға АҚҚМ объектісін зерттеп-қарау нәтижелерін және анықталған АҚ жөніндегі ТҚ бұзушылықтарын жою бойынша ұсынымдарды аталған зерттеп-қарау аяқталған күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде ұсынуды жүзеге асырады.

      11. АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісі АҚҰҮО АҚҚМ бойынша жұмыстар жүргізу үшін жағдайлар жасайды, оның ішінде:

      АҚҚМ объектілеріне, АҚҚМ объектісі оқиғаларды тіркеу журналдарын жинаудың жүйесіне АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісі қызметкерлері немесе уәкілетті тұлғаның сүйемелдерімен АҚҰҮО қызметкерлеріне физикалық қолжетімділік;

      АҚҰҮО қызметкерлеріне АҚҚМ объектісіне тәулік бойы желілік қолжетімділік болатындай тегін негізде екі жұмыс орын;

      АҚҚМ объектісі оқиғаларды тіркеу журналдарын жинаудың жүйесіне шектеусіз барлық операцияларды орындай алатындай АҚҰҮО-ға желілік қолжетімділік;

      АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісімен бекітілген, оның қолымен және мөрімен (бар болған жағдайда) расталған, ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі техникалық құжаттамаға қолжетімділік.

      12. АҚ оқыс оқиғаларына ден қою мониторингін АҚҰҮО жүргізген кезде АҚҚМ объектінің меншік иесі немесе иеленушісі:

      осы Қағидалардың 4-қосымшасында келтірілген ЭҮ АО оқиғаларын тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлеріне сәйкес, АҚҚМ объектісінің оқиғаларын және оған қатысты ақпаратты қорғау құралдарын журналдануын ұйымдастырады;

      АҚҚМ объектісі жұмыс істейтін телекоммуникациялық желінің контурында оқиғаларды тіркеу журналдарын жинау жүйесін ұйымдастырады;

      АҚҚМ объектісінің оқиғаларын тіркеу журналдарын және оған жататын ақпаратты қорғау құралдарын, оқиғаларын тіркеу журналдарын жинау жүйесіне беруді ұйымдастырады;

      АҚҚМ объектісінің оқиғаларының журналдануына өзгерістер енгізу бойынша жоспарланған жұмыстар туралы өзгерістер енгізгенге дейін 5 жұмыс күн бұрын АҚҰҮО-ны хабардар етеді. Хабарламаға өзгертілетін оқиғаларды тіркеу журналдарының үлгілері және олардың сипаттамасы қоса беріледі;

      АҚҰҮО АҚ оқиғаларын басқару жүйесіне оқиғаларды тіркеу журналдарын жинаудың жүйесінен АҚҚМ объектісінің оқиғаларды тіркеу журналын жіберу үшін АҚҰҮО-мен келісілген жағдайлар жасайды;

      АҚҚМ объектісінде өзі анықтаған АҚ оқыс оқиға туралы анықталған сәттен бастап 15 минут ішінде АҚҰҮО-ны хабардар етеді;

      АҚ оқыс оқиғасы анықталған сәттен бастап 24 сағат ішінде Деректер тізбесін АҚҰҮО-ға ұсынады.

      13. АҚҰҮО қорғауды қамтамасыз ету мониторингін жүргізу кезінде АҚҚМ объектілерінің меншік иесі немесе иеленушісі:

      АҚҚМ объектісінің осалдықтарын жою үшін қабылданған шаралар туралы ақпаратты осалдықтарды табуға зерттеп-қарау нәтижелерін алған күннен бастап жиырма күнтізбелік күн ішінде АҚҰҮО-ға жолдайды;

      АҚҚМ объектісінің осалдығын өз бетінше анықтаған жағдайда, осы Қағидалардың 5-қосымшасына сәйкес нысан бойынша ЭҮ АО осалдығы туралы деректер тізбесін АҚҚМ объектісінің осалдығы анықталған сәттен бастап 24 сағат ішінде АҚҰҮО-ға ұсынады;

      АҚҚМ объектілерінің осалдығын жоймаған жағдайда, осалдықты санаттардың бірін (өндірістік қажеттілік, нөлдік күннің осалдығы, жалған іске қосылу) бере алады және осы Қағиданың 6-қосымшасына сәйкес АҚҰҮО-ға осалдықтарды жоймау себептерінің санаттарын және жоймау себептерінің негіздемесін ұсынады.

      14. АҚҰҮО қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету мониторингін жүргізу кезінде АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісі АҚ жөніндегі ТҚ талаптарының орындауға АҚҚМ объектісін зерттеп-қарау нәтижелерін алған күннен бастап бір ай ішінде АҚ жөніндегі ТҚ талаптарының анықталған бұзушылықтары бойынша қабылданған шаралар туралы АҚҰҮО-ға ақпарат ұсынады.

      15. АҚҚМ объектілер тізбесін қалыптастыру мақсатында, АҚҰҮО АҚҚМ объектілерінің меншік иелеріне немесе иеленушілеріне Мәліметтерді ұсыну туралы сұраныс жолдайды. АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленушісі АҚҰҮО-дан сұраныс алған сәттен бастап 10 жұмыс күні ішінде Мәліметтерді электрондық формада АҚҰҮО-ға ұсынады.

      16. АҚҚМ объектісінің АҚ қамтамасыз етуге жауапты тұлғасының байланыс деректері өзгерген жағдайда, АҚҚМ меншік иесі немесе иеленушісі аталған өзгеріс сәтінен бастап 48 сағат ішінде АҚҰҮО-ға өзекті байланыс деректерін жолдайды.

      17. АҚҰҮО тоқсан сайын ҚР ҰҚК-ға анықталған АҚ оқиғалары, АҚ оқыс оқиғалары, ЭҮ АО осалдықтары, ЭҮ АО өзгерістері және АҚ жөніндегі ТҚ талаптарының анықталған бұзушылықтары бойынша жиынтық ақпарат, сондай-ақ АҚҚМ меншік иелері мен иеленушілері қабылдаған шаралар туралы деректер жолдайды.

      18. ҚР ҰҚК тоқсан сайын уәкілетті органға анықталған АҚ оқыс оқиғалары, ЭҮ АО осалдықтары, ЭҮ АО өзгерістері және АҚ жөніндегі ТҚ талаптарының анықталған бұзушылықтары бойынша жиынтық ақпарат, сондай-ақ АҚҚМ меншік иелері мен иеленушілері қабылдаған шаралар туралы деректер жолдайды.

3-тарау. "Электрондық үкіметті" ақпараттандыру объектілеріне жатпайтын, ақпараттық коммуникациялық инфрақұрылымның аса маңызды объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге мониторинг жүргізу тәртібі

      19. АКИАМО ақпараттандыру объектілерінің АҚ қамтамасыз ету мониторингі АКИАМО иеленушісінің АҚ бойынша өз бөлімшесімен немесе Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес үшінші тұлғалардан қызметін сатып алу арқылы жүзеге асырылады.

      20. АКИАМО меншік иесі немесе иеленушісі Заңның 6-бабы 4) тармақшасына сәйкес бекітілетін, АКИАМО тізіліміне енгізілу күнінен бастап тоқсан күнтізбелік күн ішінде АКИАМО АҚ қамтамасыз ету мониторинг жүйесін (бұдан әрі – АҚ ҚМЖ) АҚЖО техникалық құралдарына қосылуды қамтамасыз етеді, сондай-ақ АКИАМО АҚ бойынша жауапты тұлғаны анықтайды.

      21. АКИАМО АҚ ҚМЖ АҚЖО техникалық құралдарына қосу АКИАМО меншік иесінің немесе иеленушісінің АҚ бойынша бөлімшесімен немесе Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес үшінші тұлғалардың қызметін сатып алу арқылы жүзеге асырылады.

      22. АКИАМО АҚ ҚМЖ АҚЖО техникалық құралдарына қосылғаннан кейін АҚЖО АҚ ҚМЖ АҚ оқыс оқиғасын анықтаған жағдайда, АҚЖО АҚ оқыс оқиғаны анықтаған сәттен бастап 24 сағаттан аспайтын мерзімде, АКИАМО АҚ бойынша жауапты тұлғаға хабарлау жолымен, АҚ анықталған оқыс оқиғасы туралы АКИАМО меншік иесін немесе иеленушісін хабардар етеді.

      23. АКИАМО меншік иесі немесе иеленушісі хабарландыру алғаннан кейін отыз күнтізбелік күн ішінде анықталған осалдықтарды түзетеді.

      24. АКИАМО-ның АҚ бөлімшесі АҚ-тың оқыс оқиғаларын өзі дербес анықтаған жағдайда АКИАМО АҚ бойынша жауапты АҚҚҰҮ мен АҚЖО-ны АҚ оқыс оқиғасы анықталған сәттен бастап 24 сағат ішінде Деректер тізбесін жолдау арқылы хабардар етеді.

"Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісі туралы мәліметтер

      1. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің ресми атауы.

      2. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің меншік иесі.

      3. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің иеленуші (бар болған жағдайда).

      4. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің нақты орналасқан жері (облысы, қаласы).

      5. Мемлекеттік органдардың бірыңғай көлік ортасына қосылу нүктесінің болуы және байланыс арнасының өткізу қабілеті туралы ақпарат.

      6. Мемлекеттік органдардың Интернет қосылу нүктесінің болуы: ІP-мекенжайы (немесе ІP-мекенжайлары), домендік атауы (бар болған жағдайда).

      7. Меншік иесі немесе иеленуші бекіткен және оның қолымен және мөрімен (бар болған жағдайда) куәландырылған түсіндірме жазбасы бар "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің жалпы функционалдық сызбасы.

      8. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің меншік иесі немесе иеленушісі бекіткен және оның қолымен және мөрімен (бар болған жағдайда) куәландырылған "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің логикалық және физикалық архитектуралық кестелері.

      9. Осы нысанның 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің меншік иесі немесе иеленушісімен бекітілген және оның мөрімен (бар болған жағдайда) және мөртабанымен куәландырылған "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің техникалық құралдары тізбесі.

      10. Осы нысанның 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің меншік иесі және иеленушісімен бекітілген және оның мөрімен (бар болған жағдайда) және қолымен куәландырылған "электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің бағдарламалық құралдары тізбесі.

      11. Жүйенің, әзірлеушінің, үлгілердің атауын көрсете отырып және оқиғаларды тіркеу журналдарының түрлерін қоса беріп, оқиғаларды тіркеу журналдарын жинау жүйесі туралы ақпарат.

      12. АҚҚМ объектісінің меншік иесі немесе иеленуші бекіткен және оның қолымен және мөрімен (бар болған жағдайда) куәландырылған ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі техникалық құжаттаманың көшірмесі.

      13. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты тұлғаның байланыс деректері.

      14. "Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің желілік ІP-мекенжайларының, оның ішінде ақпаратты қорғау құралдарының тізбесі.

"Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің техникалық құралдарының тізбесі

"Электрондық үкіметтің" ақпараттандыру объектісінің бағдарламалық құралдарының тізбесі

Ақпараттық қауіпсіздіктің оқыс оқиға туралы деректер тізімі

Ақпараттық қауіпсіздіктің оқыс оқиғасының маңыздылық деңгейлері

Ақпараттық қауіпсіздік жөніндегі техникалық құжаттама

      1. Бірінші деңгейлі құжаттар:

      1) ақпараттық қауіпсіздік саясаты.

      2. Екінші деңгейлі құжаттар:

      1) ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдерін бағалау әдістемесі;

      2) ақпаратты өңдеу құралдарымен байланысты активтерді сыныптау және маркалау, сәйкестендіру қағидалары;

      3) ақпаратты өңдеу құралдарымен байланысты активтердің үздіксіз қамтамасыз ету бойынша қағидалар;

      4) есептеу техникасы құралдарын, телекоммуникациялық жабдықты және бағдарламалық қамтылымды түгендеу және паспорттандыру қағидалары;

      5) ішкі АҚ аудитін жүргізу қағидалары;

      6) ақпаратты криптографиялық қорғау құралдарын пайдалану қағидалары;

      7) электрондық ақпараттық ресурстарға қол жеткізу құқықтарын бөлу қағидалары;

      8) Интернетті және электронды поштаны пайдалану қағидалары;

      9) аутентификация рәсімін ұйымдастыру қағидалары;

      10) вирусқа қарсы бақылауды ұйымдастыру қағидалары;

      11) мобильдік құрылғыларды және ақпарат тасымалдауыштарды пайдалану қағидалары;

      12) ақпаратты өңдеу құралдарын физикалық қорғауды және ақпараттық ресурстардың қауіпсіз жұмыс істеу ортасын ұйымдастыру қағидалары.

      3. Үшінші деңгейлі құжаттар:

      1) АҚ қауіптерінің (тәуекелдерінің) каталогы;

      2) АҚ қауіптерінің (тәуекелдерінің) өңдеу жоспары;

      3) ақпараттық резервті көшіру және қалпына келтіру регламенті;

      4) ақпаратты өңдеу құралдарымен байланысты активтер жұмысының үздіксіздігін қамтамасыз етуі және жұмысқа жарамдылығын қалпына келтіру бойынша іс-шаралар жоспары;

      5) әкімшінің ақпараттандыру объектісін сүйемелдеу жөніндегі басшылығы;

      6) пайдаланушылардың АҚ оқыс оқиғаларына және штаттан тыс (дағдарысты) жағдайларда әрекет етуі бойынша іс-қимыл тәртібі туралы нұсқаулық.

      4. Төртінші деңгейлі құжаттар:

      1) АҚ оқыс оқиғаларын тіркеу және штаттан тыс жағдайларды есеп журналы;

      2) серверлік үй-жайларға бару журналы;

      3) желілік ресурстар осалдығын бағалауды жүргізу туралы есеп;

      4) кабельді қосылысты есептеу журналы;

      5) резервті көшірудің (резервті көшірудің, қалпына келтірудің), резервті көшіруді тестілеудің есепке алу журналы;

      6) жабдық конфигурациясының өзгеруін есепке алу, ақпараттық жүйенің еркін бағдарламалық қамтылымды және қолданбалы бағдарламалық қамтылымды тестілеу және өзгерістерді есепке алу, бағдарламалық қамтылым осалдықтарын тіркеу және жою журналы;

      7) серверлік үй-жайларға арналған дизель-генераторлық қондырғыларды және үздіксіз қуат беру көздерін тестілеу журналы;

      8) серверлік үй-жайлардың микроклиматын, бейнебақылауды, өрт сөндіруді қамтамасыз ету жүйелерін тестілеу журналы.

"Электрондық үкімет" ақпараттандыру объектілерінің оқиғаларын тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлері

1-тарау. Операциялық жүйенің оқиғаларын тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлері

      1. Журналдауға жататын операциялық жүйенің (бұдан әрі – ОЖ) оқиғаларының түрлері:

      1) жүйені іске қосу/тоқтату;

      2) ОЖ объектілерімен жұмыс (ашу, сақтау, атын өзгерту, жою, құру, көшіру);

      3) бағдарламалық қамтылымды (бұдан әрі – БҚ) орнату және жою;

      4) ОЖ-де қолданушылардың авторландыру (енгізу және шығару), сәтті және сәтсіз авторландыру әрекеттері;

      5) жүйелік конфигурациясының өзгеруі;

      6) есептік жазбаларды құру, жою және түрлендіру;

      7) антивирустық жүйелер және басып кіруді табу жүйелері және оқиғаларды тіркеу журналын жүргізу құралы секілді қорғау жүйелерін активициялау/дезактивациялау;

      8) баптау және жүйені қорғауды басқару құралдарын өзгерту әрекеті және өзгерту;

      9) артықшылықты есептік жазбаларды пайдалану;

      10) кіріс/шығыс құрылғысын қосу/ажырату;

      11) қолданушының сәтсіз немесе қабылданбаған әрекеттері;

      12) деректерді және басқа ресурстарды қозғайтын сәтсіз немесе қабылданбаған әрекеттер;

      13) ОЖ-да процестерді іске қосу, тоқтату.

      2. ОЖ оқиғаларын тіркеу журналы мынадай өрістерді қамтиды:

      1) күні мен уақыты (күн нысаны: КК:АА:ЖЖЖЖ, уақыт нысаны: СС:ММ:СС);

      2) хост атауы;

      3) оқиғаның сипаттамасы.

      3. Unіx-ұқсас жүйелердің серверлік ОЖ үшін (Unіx, Lіnux, AІX, HPUX және т.б.) 1-тармақтағы оқиғаларға қосымша мынадай оқиғаларды тіркеу қажет:

      1) әртүрлі ІP-мекенжайлардан бірдей есептік жазбаны бір серверге қосу;

      2) жүйеде жаңа порттар ашу;

      3) негізгі логтардағы барлық оқиғаларды тіркеу: /var/log/secure, /var/log/messages, /var/log/audіt.

      4. Wіndows тобындағы серверлік ОЖ үшін, 1-тармақтағы оқиғаларға қосымша мынадай оқиғаларды тіркеу қажет:

      1) жаңа сессияға (logon) арнайы артықшылықтар беру – Wіndows EІD 4672;

      2) желілік кіру (Network logon) – Wіndows EІD 4624;

      3) әкімшінің желілік папкасына қол жеткізу (admіnіstratіve share access) және SMB арналарға қол жеткізу (pіpes) – Wіndows EІD 5140/5145;

      4) "Деректер жазу" немесе "Файл қосу" құқықтармен "Файл" объектісіне қол жеткізу – Wіndows EІD 4663;

      5) ықтимал қауіпті процестерді іске қосу (WmіPrvSE.exe, WіnrsHost.exe, wsmprovhost.exe, mmc.exe, psexe * .exe, paexe * .exe) – Sysmon EІD 1;

      6) қызметті (сервисті) орнату және іске қосу – Wіndows EІD 7045/7036/4697;

      7) міндеттер жоспарлағышындағы (scheduled tasks) тапсырмалардың параметрлерін жасау немесе өзгерту – Wіndows EІD 4698/4702;

      8) қызмет таймаутына қол жеткізілді – Wіndows EІD 7009;

      9) қызметті іске асыру кезіндегі қате – Wіndows EІD 7000;

      10) тізілімнің мәні өзгерген – Wіndows EІD 4657;

      11) WMІ аттар кеңістігіндегі жазба – Wіndows EІD 4662.

      5. Оқиғаларды тіркеу журналындағы жазбалар мәтіндік үлгіде сақталады.

      6. Оқиғаларды тіркеу журналдары өрістерінің мәндерін ажыратқыш символдармен ажырату, егер өріс ұзын үлгіде болса және өріс мазмұнында ажыратқыш символ бар болса, өрістерді шектеуші символдарды қолданады.

      7. Оқиғалар тіркеу журналдары үшін UTF-8 кодтамасы пайдаланылады.

      8. Оқиғаларды тіркеу журналының бір файлына түрлі үлгідегі деректер қамтылған оқиғаларды жазуға жол берілмейді.

2-тарау. Деректер базасын басқару жүйесіндегі оқиғаларды тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлері

      9. Журналдауға жататын деректер базасын басқару жүйесінің оқиғаларының түрлері:

      1) сессияларды бақылау (сәтті/сәтсіз авторландыру, тіркелмеген есептік жазбалардың пайдаланылуын тіркеу);

      2) әкімшілік артықшылықтар бар деректер базасын (бұдан әрі – ДБ) қолданушылардың барлық іс-қимылдары (оның ішінде: select, create, alter, drop, truncate, rename, іnsert, update, delete, call (execute), lock);

      3) басқа ДБ қолданушыларға жеңілдіктер тағайындау құқығы бар қолданушылардың барлық іс-қимылдары (grant, revoke, deny).

      10. ДБ оқиғаларын тіркеу журналы мынадай өрістер болады:

      1) күні мен уақыты (күн нысаны: КК:АА:ЖЖЖЖ, уақыт нысаны: СС:ММ:СС);

      2) есептік жазбаның/қолданушының ІD атауы;

      3) хосттың ІP-мекенжай немесе хост атауы;

      4) оқиғаның сипаттамасы;

      5) объектінің атауы (іске асыру мүмкіндігі болған жағдайда кестелер, рәсімдер, функциялар).

      11. Оқиғаларды тіркеу журналындағы жазбалар мәтіндік үлгіде сақталады.

      12. Оқиғаларды тіркеу журналдары өрістерінің мәндерін ажыратқыш символдармен ажырату, егер өріс ұзын үлгіде болса және өріс мазмұнында ажыратқыш символ бар болса, өрістерді шектеуші символдарды қолданады.

      13. Оқиғалар тіркеу журналдары үшін UTF-8 кодтамасы пайдаланылады.

      14. Оқиғаларды тіркеу журналының бір файлына түрлі үлгідегі деректер қамтылған оқиғаларды жазуға жол берілмейді.

3-тарау. Телекоммуникациялық жабдық оқиғаларын тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлері

      15. Журналдауға жататын телекоммуникациялық жабдық оқиғалары:

      1) жүйені іске қосу/тоқтату;

      2) жүйенің конфигурациясын өзгерту;

      3) локалдық есептік жазбалардын құру, жою, түрлендіру;

      4) артықшылықты есептік жазбалардын пайдалану;

      5) кіріс/шығыс құрылғысын қосу/ажырату;

      6) қолданушының сәтсіз немесе қабылданбаған іс-қимылдары.

      7) желілік линктердің (қосылыстар) іске қосылуы, төмендеуі, тоқтауы.

      16. Техникалық мүмкіндік болса желіаралық экрандардан барлық трафиктің (кіріс және шығыс) логтарын жазу, сондай-ақ құрылғыдағы барлық оқиғаларды жазып алу талап етіледі.

      17. Телекоммуникациялық жабдық оқиғаларын тіркеу журналы мынадай өрістерді қамтиды:

      1) күні мен уақыты (күн нысаны: КК:АА:ЖЖЖЖ, уақыт нысаны: СС:ММ:СС);

      2) құрылғының атауы;

      3) есептік жазбаның/қолданушының ІD;

      4) хосттың ІP-мекенжайы;

      5) бастапқы ІP-мекенжайы;

      6) тағайындалған ІP-мекенжайы;

      7) оқиғаның сипаттамасы.

      18. Оқиғаларды тіркеу журналындағы жазбалар мәтіндік үлгіде сақталады.

      19. Оқиғаларды тіркеу журналдары өрістерінің мәндерін ажыратқыш символдармен ажырату, егер өріс ұзын үлгіде болса және өріс мазмұнында ажыратқыш символ бар болса, өрістерді шектеуші символдарды қолданады.

      20. Оқиғалар тіркеу журналдары үшін UTF-8 кодтамасы пайдаланылады.

      21. Оқиғаларды тіркеу журналының бір файлына түрлі үлгідегі деректер қамтылған оқиғаларды жазуға жол берілмейді.

4-тарау. Қолданбалы бағдарламалық қамтылым оқиғаларын тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлері

      22. Журналдауға жататын БҚ оқиғаларының түрлері:

      1) қолданушыларды авторландыру (енгізу және шығару), сәтті және сәтсіз авторландыру іс-қимылдары;

      2) локалдық есептік жазбалардын және конфигурациялық файлдарды құру, көшіру, ауыстыру, жою, түрлендіру;

      3) қолданушының сәтсіз немесе қабылданбаған әрекеттері;

      4) қолданушының қол жеткізу объектілеріне қолжетімділік алуы;

      5) қолданбалы БҚ қолданушысының іс-қимылдары (объектіге (деректерге) қолжетімділік, объектінің (деректердің) өзгерістері, объектіні (деректерді) жою).

      23. БҚ оқиғаларын тіркеу журналы мынадай өрістерді қамтиды:

      1) күні мен уақыты (күн нысаны: КК:АА:ЖЖЖЖ, уақыт нысаны: СС:ММ:СС);

      2) оқиға (сервис/қызмет) көзінің атауы;

      3) есептік жазбаның атауы/қолданушының ІD;

      4) қолданушының ІP-мекенжайы;

      5) операцияның басталу уақыты;

      6) операцияның аяқталу уақыты;

      7) оқиғаның сипаттамасы.

      24. Оқиғаларды тіркеу журналындағы жазбалар мәтіндік үлгіде сақталады.

      25. Оқиғаларды тіркеу журналдары өрістерінің мәндерін ажыратқыш символдармен ажырату, егер өріс ұзын үлгіде болса және өріс мазмұнында ажыратқыш символ бар болса, өрістерді шектеуші символдарды қолданады.

      26. Оқиғалар тіркеу журналдары үшін UTF-8 кодтамасы пайдаланылады.

      27. Оқиғаларды тіркеу журналының бір файлына түрлі үлгідегі деректер қамтылған оқиғаларды жазуға жол берілмейді.

5-тарау. Ақпаратты қорғау құралдарымен анықталатын оқиғаларды тіркеу журналдары жазбаларының үлгілері мен түрлері

      28. Журналдауға жататын ақпаратты қорғау құралдарымен анықталатын оқиғаларының түрлері:

      1) локалдық есептік жазбалар және конфигурациялық файлдар құру, көшіру, ауыстыру, жою, өзгерту;

      2) қызметтің іске қосылуы/тоқтауы;

      3) жүйе конфигурациясын өзгерту;

      4) локалдық есептік жазбалар құру, жою, түрлендіру.

      29. Ақпаратты қорғау құралдары оқиғаларын тіркеу журналы мынадай өрістерді қамтиды:

      1) күні мен уақыты (күн нысаны: КК:АА:ЖЖЖЖ, уақыт нысаны: СС:ММ:СС);

      2) оқиға (сервис/қызмет) көзінің атауы;

      3) есептік жазбаның атауы/қолданушының ІD;

      4) клиенттің ІP-мекенжайы;

      5) операцияның басталу уақыты;

      6) операцияның аяқталу уақыты;

      7) оқиғаның сипаттамасы.

      30. Оқиғаларды тіркеу журналындағы жазбалар мәтіндік үлгіде сақталады.

      31. Оқиғаларды тіркеу журналдары өрістерінің мәндерін ажыратқыш символдармен ажырату, егер өріс ұзын үлгіде болса және өріс мазмұнында ажыратқыш символ бар болса, өрістерді шектеуші символдарды қолданады.

      32. Оқиғалар тіркеу журналдары үшін UTF-8 кодтамасы пайдаланылады.

      33. Оқиғаларды тіркеу журналының бір файлына түрлі үлгідегі деректер қамтылған оқиғаларды жазуға жол берілмейді.

"Электрондық үкімет" ақпараттандыру объектісінің осалдығы туралы деректердің тізбесі

Осалдықтарды жоймау себептерінің санаттары және жоймау себептерінің негіздемесі