Қаулы етемін:
      1. Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстанның 2030 жылға дейінгі даму стратегиясын іске асыру жөніндегі шаралар туралы" 1998 жылғы 28 қаңтардағы N 3834 U983834_ Жарлығына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1998 ж., N 2, 10-құжат) мынадай өзгерістер енгізілсін:
      1) 1-тармақтың 3) тармақшасындағы "1998-2000 жылдарға арналған" деген сөздер "1999 жылдың екінші жартыжылдығы мен 2000 жылға арналған" деген сөздермен ауыстырылсын;
      2) 5-тармақта:
      "және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998-2000 жылдарға арналған

Іс-қимыл бағдарламасының" деген сөздер алынып тасталсын;

     мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

     "Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі Қазақстан Республикасының

Президентіне Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылдың екінші

жартыжылдығы мен 2000 жылға арналған Іс-қимыл бағдарламасының орындалу

барысы туралы тоқсан сайын баяндап отырсын";

     3) қосымшаға сәйкес көрсетілген Жарлықтың 3-қосымшасы жаңа редакцияда

жазылсын.

     2. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

     Қазақстан Республикасының

          Президенті

                                      Қазақстан Республикасы

                                         Президентінің

                                    1999 жылғы 7 қыркүйектегі

                                       N 206 Жарлығына

                                           қосымша

                                        Қазақстан Республикасы

                                             Президентінің

                                     1998 жылғы 28 қаңтардағы

                                        N 3834 Жарлығына

                                          N 3 қосымша

     Қазақстан Республикасының Үкіметі

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің

     1999 жылдың екінші жартыжылдығы мен

        2000 жылға арналған іс-қимыл

                 бағдарламасы

     Кіріспе

 
       Осы Бағдарлама Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi даму стратегиясын iске асыру жөнiндегi шаралар туралы" 1998 жылғы 28 қаңтардағы N 3834 Жарлығымен бекiтiлген 1999 жылғы 9 маусымдағы Қазақстан Республикасы Президентiнде өткен Yкiметтiң 1998-2000 жылдарға арналған iс-қимыл бағдарламасына өзгерiстер енгiзу қажеттiгi туралы кеңестiң N 01-9/7 Хаттамасының 3-тармағының 1-тармақшасына сәйкес әзiрлендi.
      Соңғы бiр жарым жылда елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуына тiкелей әсер еткен дүниежүзiлiк экономиканың даму тенденциясында түбегейлi өзгерiстер орын алғаны ескерiле отырып, Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан-2030" Стратегиясында қойылған мақсаттар мен Республика Президентi 1999 жылғы 9 маусымдағы кеңесте айқындаған реформаларды дамытудың жаңа бағытынан туындайтын мiндеттердi бағдар ретiнде сақтай отырып, Үкiметтiң 1998-2000 жылдарға арналған iс-қимыл бағдарламасының бөлiмдерiн пысықтаудың қажеттiгi пайда болды.
      Үкiмет 1999-2000 жылдарға арналған қызметiнiң негізгi бағыттары ретiнде:
      макроэкономикалық саясатты, оның iшiнде дағдарысты тезiрек еңсеруге және экономикалық өрлеудi қамтамасыз етуге бағытталған салық, бюджет, ақша-несие саясатын түзетудi;
      реформаларды макроэкономика деңгейiне көшiрудi;
      аймақтарды бiр тұрғынға арналған бюджеттiк шығыстардың деңгейi бойынша теңестiрудi және орталық пен аймақтар арасындағы тұрақты фискальдық қатынастарға бiрте-бiрте көшудi;
      мемлекеттiк меншiктi жекешелендiру бағдарламасын iске асыруды және мемлекеттiң қалған активтерiн тиiмдi басқаруды;
      1999 жылы банкроттыққа жататын дәрменсiз агроқұралымдардың банкроттығы жөнiндегi жұмыстарды аяқтауды;
      мерзiмi өткен кредиторлық берешектер проблемасын реттеудi;
      қолайлы макроэкономикалық жағдайлар, оның ішінде экономиканың нақты секторын дамытуды ынталандыратын ақша-несие саласында, туғызуды;
      басым бағдарламалардың негізінде барлық деңгейдегі бюджеттерді қалыптастыруға көшуді;
      жұмыспен қамтылмаған халықты қоғамдық жұмыстар жүргізуге тартуды жандандыруды;
      жұмыспен қамтудың аймақтық проблемаларын шешуде жергілікті атқарушы органдардың рөлін арттыруды;
      зейнетақылық жинақтаулардың сақталуын одан әрі қамтамасыз ету және жинақтаушы зейнетақы қорларының банкроттығын болдырмау мақсатында олардың жұмыс істеуінің нормативтік құқықтық базасын жетілдіруді;
      табиғи монополияшыларды белсенді монополиясыздандыру мен қайта құрылымдауды;
      денсаулық сақтау мен білім беруді қайта құрылымдау реформасын;
      оралымды және байыпты валюталық саясатты;
      жеке және заңды тұлғаларға салық салу; қызмет түрлерін лицензиялау салаларындағы заңдарды жетілдіруді;
      елдің банк жүйесінің орнықтылығын қамтамасыз етуді және қазақстандық банктердің нақты сектордың субъектілерін несиелендіруін кеңейту үшін тартымды жағдайлар жасауды айқындады.
      Бағдарлама агроөнеркәсіп кешенінің салаларын дамытуды қамтамасыз ету үшін экономикаға инвестициялар тарту, импортты алмастыру саясатын жүргізу және отандық өндірушілерді бейадал бәсекелестіктен қорғау, өнімдердің номенклатурасын кеңейту және дүниежүзілік рыноктарға экспортты ұлғайту, сондай-ақ әлеуметтік көмектің бәсірелік дәрежесін арттыру үшін жағдай жасауды мақсат тұтады.
      Үкімет Бағдарламаны әзірлеу кезінде экономикалық және әлеуметтік саясатты қалыптастырудың мынадай принциптерін:
      макроэкономикалық тұрақтылыққа арналған бағытты жалғастыруды және ағымдағы операциялар есебінің тапшылығы мен мемлекеттік бюджеттің тапшылығын дәйекті төмендетуді;
      экономиканың нақты секторын сауықтыруды;
      жеке сектордың экономикадағы рөлі мен мәнін күшейтуді, шағын кәсіпкерлікті қолдау мен қорғауды, бәсекелес ортаны дамытуды;
      жасалған барлық келiсiмдер мен алынған мiндеттемелердi сақтауды;
      экономикалық және әлеуметтiк тиiмдiлiк принциптерiнiң орынды үйлесуiн, әлеуметтiк саясатты, ең алдымен кедейлiкпен және жұмыссыздықпен күрес мәселелерiнде, күшейтудi;
      қоршаған орта және салауатты өмiр салты мәселелерiне назар аударуды күшейтуді мемлекеттiк қызмет реформасын және сыбайлас жемқорлықпен күрестi;
      стратегиялық жоспарлау мен бюджеттiк бағдарламалау әдiстерiнiң негiзiнде экономикалық реформаны басқару жөнiндегi жұмыста жүйелiк қадамдарды қамтамасыз етудi;
      Үкiмет мүшелерiнің дербес жауаптылығы мен жiтi жолға қойылған ведомствоаралық үйлестiрудi басшылыққа алды.
      Қазақстан Республикасы Yкіметiнiң қызметi алдағы кезеңде мынадай бағыттарды:
      ұлттық қауiпсiздiктiң саяси-құқықтық негiздерiн нығайтуды;
      экономикалық өрлеуге қол жеткiзудi;
      әлеуметтiк дамуды, оның iшiнде бiлiм беру мен денсаулық сақтауды қаржыландырудың ашық және тиiмдi жүйелерiн құруды;
      энергия көздерiн дүниежүзiлiк рынокқа жеткiзудiң сызбаларын айқындауды, құрылыс жобалауды бастауды және оның жекелеген учаскелерiнде жұмыстарды аяқтауды;
      көлiк пен коммуникациялардың халықаралық сауданы дамытуды қамтамасыз ететiн шешушi объектiлерiн қайта жаңартуды және құрылысын салуды;
      орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың құрамы мен құрылымын нақтылауды iске асыруға бағытталатын болады.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң осы iс-қимыл бағдарламасында қойылған мақсаттар мен басты мiндеттердi iске асыруға бағытталған негiзгi iс-шаралардың кешенi баяндалады.
 
      1. Ұлттық қауіпсіздік
 
      Ұлттық қауiпсiздiктiң 1999-2000 жылдарға арналған негiзгi мiндеттерi теңдестiрiлген, көп тармақты сыртқы саяси бағытты жүргізу жолымен егемендік пен аумақтық тұтастық нығайту, Орталық Азия аймағында тұрақтылықты ұстап тұру және Қазақстанның төңiрегiнде бейбітшілік белдеуін кеңейту болып табылады.
      Үкіметтің саясаты ұлттық мүдделерді сақтауға және қорғауға бағытталатын болады.
      Ұлттық қауіпсіздікті (геосаяси, экономикалық, әскери және ақпараттық аспектілерді) нығайту жөніндегі шаралар қазіргі заманғы әлемдік ақиқаттарға барынша жақындастырылатын болады.
      Ой-ниет. Оралымды сыртқы саясатты жүргізудің, экономикалық саясатты жүргізу кезінде ұлттық мүдделерді сақтаудың, мемлекеттiк ақпараттық ресурстарды қорғауды және бақылауды қамтамасыз етудің есебінен ұлттық қауiпсiздiктi нығайту.
      Үкiметтiң iс-қимылы. Сыртқы саясат саласында негiзгi тегеурiн тату көршiлiк қарым-қатынастарды ұстап тұруға және нығайтуға, аймақтық ынтымақтастықты тереңдетуге және халықаралық қоғамдастықтың аймақта тұрақтылықты сақтауға мүдделiлiгiн арттыруға жасалатын болады.
      Азиядағы өзара iс-қимыл мен сенiм шаралары жөнiндегi кеңестi шақыру, "Бейбiтшiлiк жолындағы әрiптестiк" бағдарламасының шеңберiнде байланыстарды кеңейту Қазақстанның мемлекеттiк шекарасын, бiрiншi кезекте Өзбекстан Республикасымен және Ресей Федерациясымен, лимитсiздендiру жөнiндегi жұмыс жандандырылады. ТМД елдерiмен, "4+N" Шарты мемлекеттерiмен, Орталық Азия Одағының мүшелерiмен, аса iрi халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жалғастырылады.
      Үкiмет, сондай-ақ Каспий шельфiнiң ресурстарын игеру мақсатында экспорттық мұнай және газ құбырларының құрылысын салуды жандандырмақ, Каспий теңiзiнiң құқықтық мәртебесiн реттеу жөніндегі келіссөздерді жалғастырмақ ниетте.
      Үкімет сыртқы саяси аспектіні нығайтумен қатар мемлекеттік активтерді басқаруды жақсарту, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану жөніндегі бақылауды күшейту және елдің қаржылық қауіпсіздігін нығайту жөнінде шаралар қабылдайтын болады.
      Алдағы кезеңде әскери қауіпсіздікті нығайту әзірленіп жатқан ұлттық қауіпсіздік тұжырымдамасы мен қазіргі заманғы әскери-саяси жағдайды, мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктерін және әскери реформаны жүзеге асырудың басталуын ескеретiн Қазақстанның жаңа әскери доктринасының шеңберiнде жүзеге асырылады.
      Бұдан басқа "әзiрлеу-жобалау-дайындау" тұйық циклды ғылыми-өндiрiстiк бiрлестiктердi құру үшiн және Қарулы Күштердi отандық өнiмдермен қамтамасыз етудiң деңгейiн арттыру мақсатында қорғаныстық-өнеркәсiп кешенiн қайта құрылымдау және дамыту жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
      Сонымен қатар келiсiм-шарттық және балама әскери қызметке кезең-кезеңмен көшудiң заңдық базасын жасау iсi алда тұр.
      Бұрынғысынша әскери бiлiмнiң ұлттық жүйесiн дамытуға баса көңiл бөлiнетiн болады. Бұл мiндеттi шешуде Қарулы Күштер Әскери академиясына жетекшi рөл бөлiнген. Одан басқа, Қарулы Күштер мен әскери ғылымды дамыту үшiн кадрлар даярлаудың бағдарламасы әзiрленедi.
      Елдiң ақпараттық қауiпсiздiгiн нығайту мақсатында ұлттық криптографиялық қызметтiң жұмыс iстеуi қамтамасыз етiлетiн және мемлекеттiк басқарудың ұлттық геоақпараттық жүйесiн құрудың негiзi қаланатын, үкiметтiк байланыс жүйесiн техникалық қайта жарақтандыру жүргiзiлетiн және ақпараттық ағымдарды одан әрi мемлекеттiк реттеу қамтамасыз етiлетiн, сондай-ақ елдiң интеллектуалдық әлеуетiн сақтау және дамыту жөнiндегi шаралар айқындалатын болады.
 
      2. Ішкі саяси тұрақтылық және қоғамды топтастыру
 
      Iшкi саяси тұрақтылықты ұстау кез келген мемлекеттiң Стратегиялық жоспарларын iске асырудың мiндетті шарты болып табылатындығы бiздiң елiмiзде де iшкi саяси тұрақтылықты қамтамасыз етуге бағытталған шаралардың кешенiн жасаудың және iске асырудың қажеттiлiгiне негiз болды.
      Ой-ниет. Әлеуметтiк шиеленiстi төмендетудiң, қоғамды қылмыстылық жайлауына қарсы iс-әрекет жасаудың және халықпен белсендi ақпараттық-түсiндiру жұмыстарын жүргізудiң есебiнен iшкi саяси тұрақтылық пен қоғамды топтастыру.
 
      Yкiметтің iс-қимылы. Негiзгi мiндеттер зейнетақыларды, жәрдемақыларды және мемлекеттiк мекемелерде жалақыны уақтылы және толық төлеудi қамтамасыз ету, сырт әлемге ақпараттық ашықтық жағдайында ақпараттық тәуелсiздiкке қол жеткiзу болып табылады.
      Бұдан басқа, Үкiмет конституциялық құрылым мен қоғамдық-саяси жүйенi өзгертуге бағытталған кез келген әрекеттiң жолын кеспек, сондай-ақ ықтимал этникааралық қақтығыстардың алдын алмақ ниетте.
      Қылмыстың өсуiне қарсы әрекет жасау және құқық тәртiбiн нығайту мақсатында:
      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң 1999-2000 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы iске асырылады және жедел-iздестiру қызметiн жақсарту жөнiндегi iс-шаралардың кешенi жүзеге асырылады;
      "1999-2000 жылдарға арналған есiрткi таратуға қарсы iс-қимылдың кешендi шаралары" мақсатты бағдарламасы iске асырылады;
      құқық қорғау органдары реформаланады, ал олардың күштерi мен құралдарының бiр бөлiгі экономикалық қылмыс пен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi жандандыру үшiн қайта бөлiнедi;
      жергiлiктi атқарушы органдардың iшкi iстер органдарының жергiлiктi бюджеттердiң қаражаты есебiнен қаржыландырылатын бөлiмшелерiн құру және жасақтау мәселелерiндегі өкiлеттiгi кеңейтіледi;
      ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрестiң заңдық базасы әзiрленедi.
      Бұдан басқа, республиканың облыс орталықтары мен iрi қалаларында бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әлеуметтiк бейiмдеу және оңалту мекемелерi құрылатын болады.
      Халықпен ақпараттық-түсiндiру жұмыстарын жүргiзудiң шеңберiнде орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдар басшыларының көпшiлiк алдында және бұқаралық ақпарат құралдарында сөз сөйлеу практикасы жалғастырылады.
 
      3. Экономикалық өрлеу
 
      Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Ұлттық Банкi тұрақты экономикалық өрлеу үшiн қолайлы макроэкономикалық жағдайларға қол жеткiзу мақсатында экономиканы ақша-несиелiк, бюджеттiк және салықтық реттеудiң әдiстерiн күшейтпек ниетте. Бұл жағдайда Үкiметтің негiзгі мiндетi маңызды макроэкономикалық өлшемдер - теңгенiң айырбас бағамының, инфляцияның, мемлекеттiк бюджет тапшылығы мен елдiң төлем балансының тапшылығы деңгейлерiнiң тепе-теңдiгiн сақтау болады. Нақты секторды сауықтыру жөнiнде шаралар қабылданады. 2000 жылдың аяғында экономикадағы негiзгi құрылымдық өзгерiстердi аяқтау ұйғарылып отыр, жеке сектордың IЖӨ-дегi үлесiнiң өсуi жалғастырылады, өндiрiстi одан әрi диверсификациялау үшiн негiз қаланатын болады.
 
      3.1. Ақша-несие саясаты және инфляция қарқынын төмендету
 
      Ой-ниет. Ақша-несие саясаты 2000 жылдың аяғына дейiнгi кезеңде дүниежүзілiк қаржылық дағдарыстың ұлттық экономикаға, зардабын жоюға елдiң төлем балансының жай-күйiн ескере отырып инфляцияның өсуiн ұстап тұруға және өндiрiстiң өсуiн жаңартуға бағытталатын болады. Табысты iске асырудың негiзгi шарттары тұтастай алғанда қаржы жүйесiн сауықтыру: қаржы рыноктарын дамыту, банк жүйесiнiң сенiмдiлiгiн одан әрi арттыру, кредиторлық берешектiң проблемасын реттеу және борыштық мiндеттемелердi мiнсiз атқарудың тетiгiн жасау болуы тиiс. Нақты секторды несиелендiрудi кеңейту жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Ұлттық Банкi экономикалық өрлеудiң орнықты қарқынына қол жеткiзу мақсатында инфляцияның деңгейiн бiрте-бiрте төмендетпек, төлем балансының оң сальдосын қалыптастыруға ұмтылу ниетiнде.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Ұлттық Банкi ақша-кредит саясатын тиiмдi iске асыру үшiн реттеуiштер мен индикаторлар жүйесiн: бастапқы және нақты проценттік ставкаларды, бастапқы және нақты валюталық бағамның серпiнiн, экспорт пен импортқа арналған дүниежүзiлiк бағаны, түрлi қаржы құралдарының оралма кiрiстiлiгiн белсендi қолданатын болады.
      Ақша-несие саясатының құралдарын пайдалануды жетiлдiруге, банктi қадағалауға, ішкі қаржы рыноктарын қалыптастыру және оны одан әрі дамыту үшiн қолайлы жағдай жасауға көбiрек көңiл бөлінетін болады.
      Еркiн өзгермелi айырбас бағамының режимiн сақтау кезiнде теңге бағамы ауытқуының серпiнi ұдайы қадағаланып отыратын болады, валюта ағындарын бақылау күшейтiледi және валюталық тәуекелдердi сақтандыру жүйесiн белсендi енгiзу және пайдалану жөнiнде шаралар қабылданады, төлем балансының жай-күйiн талдау және болжамдау жөнiндегi жұмыс жақсартылатын болады.
      Сонымен қатар, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң валюта рыногындағы қызметi шектелетiн және айырбас бағамының күрт ауытқуын бәсеңдетуге, сондай-ақ ұлттық валютаны жаппай алыпсатарлықтан қорғауға және алтын-валюта активтерiн толықтыруға бағытталатын болады. Ұлттық Банктiң ақша агрегаттарының жай-күйiне, ағымдағы банктiк өтiмдiлiктi реттеуге және қаржылық тұрақтылықты ұстап тұруға әсер ететiн негiзгi құралдары ашық рынок операциясы мен сыйақының (мүдденiң) ресми ставкаларын реттеу болады.
      Жиынтығында, ақша-несие саясатының аталған шаралары және Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Ұлттық Банкiнiң қызметi iшкi жинақтарды көбейтуге және оларды ұтымды орналастыруға, теңге бағамының орнықты серпiнiн қамтамасыз етуге септiгiн тигiзуi және ақша агрегаттары өсуiнiң белгiленген бағдарларына сәйкес келуi тиiс.
      Алдағы кезеңде банктiк және банктiк емес қаржы ұйымдарының қызметiн реттейтiн нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру жөнiндегi жұмыс жалғастырылатын болады.
      Банк жүйесiн одан әрi нығайту және жұмылдыру, бiрте-бiрте банк қызметiнiң халықаралық стандарттарына көшу арқылы банктердi капиталдандыру және олардың қаржылық тұрақтылығы деңгейiн арттыру және банктiк қадағалаудың жаңа құралдарын қолдану жөнiндегi жұмыс жалғастырылатын болады. Банктерден басқа, қаржылық қызметтер көрсету рыногында ломбардтар, несиелiк серiктестiктер, брокерлiк фирмалар, лизингтiк және сақтандыру компаниялары, жинақтаушы зейнетақы қорлары және активтердi басқару жөнiндегi компаниялар сияқты ұйымдар белсендi iс-әрекет жасайтын болады.
      Түрлi нысандардағы банктердiң халықтың депозиттерiн сенiмдi орналастыруына және оларды ұжымдық сақтандырудың банкаралық жүйесiн құруды дамытуға ерекше назар аударылады. Ақша-несие саясатының дәстүрлi құралдарын пайдалану, банк қадағалауын жетiлдiру, жаңа қаржы құралдарын дамыту, iшкi қаржы рыноктарын қалыптастыру және дамыту үшiн қолайлы жағдай жасау iшкi жинақтарды өсiруге және оларды ұтымды орналастыруға ықпал ететiн болады.
 
      3.2. Салық және бюджет саясаты
 
      Ой-ниет. Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi даму стратегиясын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi экономикалық саясаттың елдiң экономикалық өрлеуi стратегияларының негiзгi принциптерiне, мақсаттарына және басымдықтарына жауап беретiн экономикалық саясаттың басқа да бағыттарымен тығыз өзара байланыста дәйектi салықтық және бюджеттiк саясат жүргiзбек ниетте. Салық және кеден саясатының негiзгi мақсаты республиканың халқы мен шаруашылық жүргiзушi субъектiлерiне салық ауыртпалығының ұтымды деңгейiн жасау жағдайында мемлекеттiк бюджетке түсiмнiң түсуiн барынша арттыруды қамтамасыз ету, сондай-ақ салық салу базасын кеңейту үшiн жағдай жасау болып табылады. Бюджет саясаты мемлекеттiк мiндеттемелердiң нақты деңгейiне қол жеткiзуге және экономиканың нақты секторын дамытуды ынталандыруға, экономиканың нақты секторын сауықтыру жағдайында бюджеттiң басқарылатын тапшылығын сақтау мақсатында мемлекеттiк шығыстарды қатаң шектеуге бағытталатын болады.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Үкiмет бюджеттiң тапшылығын жабу мақсатында қаржыландырудың инфляциялық емес көздерiн пайдалануды жалғастыратын болады. Сырттан қарыз алудың оңтайлы стратегиясын жасау және мемлекеттiк борышты басқару жүйесiнiң өзiн жетiлдiру жөнiндегi жұмыс күшейтiледi. Атқарушы өкiметтің орталық және жергiлiктi органдарының рөлiн арттыру және жауаптылығын күшейту жөнiнде шаралар қабылданады. Өкiметтiң орталық және жергiлiктi атқарушы органдарының арасында өкiлеттiктердi бөлу арқылы мемлекеттiк қызметтi реформалау жалғастырылатын болады.
      Мемлекеттiк бюджеттiң қаражатын бөлу мен пайдаланудың тиiмдiлiгiн арттыру мақсатында қаржылық бағдарламалау әдiстерi енгiзiледi, бюджеттiк процесс пен мемлекеттiк қаржы саласындағы заңдар жетiлдiрiледi. Бюджеттердiң араларындағы қатынастарды реформалау жалғастырылады.
      Мемлекеттiк бюджеттiң қаражатын жұмсаудың негiзгi басымдықтары бұрынғысынша мемлекеттiк борышқа қызмет көрсету жөнiндегi мiндеттемелердi орындау, әлеуметтiк сипаттағы шығыстарды ұтымды қамтамасыз ету және Мемлекеттiк инвестициялар бағдарламасы болады. Мемлекеттiк бюджет қаражатының жұмсалуын бақылау жүйесiне ерекше назар аударылады.
      1999 жылы барлық деңгейдегi бюджеттердiң шығыстарын оңтайландыру бағыттарының бiрi мемлекеттiк сатып алу жүйесiнің нормативтiк құқықтық базасын жетiлдiру болады.
      Бұл ретте мемлекеттiк сатып алу жүйесiнде отандық тауар өндiрушiлердi қолдауға маңызды орын берiледi. Барлық мемлекеттiк сатып алулар тендерлiк негiзде, қазiргi уақытта Қазақстанда өндiрiлмейтiн және өндiрiсiн жолға қою таяудағы болашақта бiздiң елiмiзде мүмкiн емес немесе экономикалық жағынан орынсыз тауарлар мен қызмет көрсетулердi қоспағанда, жергiлiктi өндiрушiлерден ғана жүргiзiледi. Мемлекеттiк сатып алуға қатысушылардың Қазақстан Республикасының мемлекеттiк сатып алу туралы заңдарын сақтауын бақылау күшейтiледi.
      Мерзiмi өтiп кеткен кредиторлық берешектер проблемасын реттеуге және борыштық мiндеттемелердiң нақты атқарылуының тетiгiн құруға ерекше назар аударылатын болады.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi ұзақ мерзiмдi басымдықтар мен мақсаттарды да, сондай-ақ ағымдағы сәттiң мiндеттерiн де ескере отырып теңестiрiлген салық-бюджет саясатын жүргiзедi.
      Республиканың салық және кеден органдарының мемлекеттiк бюджет кiрiстерiнiң жоспарын орындау және салық өрiсiн кеңейту үшiн қолайлы орта құру жөнiндегi негiзгi миссиясын iске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң алдағы кезеңдегi салық саясатының басымдықты бағыттары:
      қолданылып жүрген салық заңдарына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу арқылы фискальдық саясатты жетiлдiру;
      республикалық та, сондай-ақ аймақтық та маңызы бар iрi салық төлеушiлердiң мониторингiнiң электрондық жүйесiн енгiзу;
      патенттiк тетiктерге көшу принциптерiн iске асыру арқылы ресми экономиканың өрлеуi үшiн, әсiресе шағын бизнес саласында, жағдай жасау;
      салық және кеден органдары жұмысының автоматтандырылған және телекоммуникациялық жүйелерiн енгiзу;
      акцизделетiн өнiмдер бойынша, оның iшiнде алкогольдi өнiмдердi, бензиндi және дизельдiк отынды өндiрудi және олардың айналымын мемлекеттiк реттеу туралы заңдар қабылдау және iске асыру арқылы, салық түсiмдерiнiң толық түсуiн қамтамасыз ету;
      салық салынатын базаны кеңейту және өндiрiстiк емес төлемдердi жинаудың тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету болып табылады.
      Салық заңдарын жетiлдiру жөнiндегi iс-шараларды iске асыру салық салуды едәуiр оңайлатуға, сондай-ақ отандық тауар өндiрiсiн, оның iшiнде машина жасау, жеңiл өнеркәсiп, химия кәсiпорындары мен мұнай химия өнеркәсiбi, шаруа қожалықтары саласында, дамытуды ынталандыруға бағытталған.
      Салық кодексiнің iс жүргiзу ережелерiне түзетулермен салық салудың негiзгi принциптерiнiң және тексерулер жүргiзудiң тәртiбi заң жүзiнде бекiтiлетiн, фискальдық органдар мен салық төлеушiлердiң арасындағы өзара қатынас нақты реттелетiн болады. Өзгерiстермен салық заңдарында шегерiп қалуға жатқызылған амортизациялық аударымдарды айқындау үшiн негiзгi қаражаттың топтары қайта қаралатын және кеңейтiлетiн болады.
      Қосылған құнға салынатын салық бойынша өзгерiстердiң блогында салық заңдарына тiкелей қолданылатын норма ретiнде қосылған құнға салынатын салық жөнiндегi жетiлдiрiлген нұсқаулықтың барлық негiзгi ережелерiн енгiзу көзделетiн болады. Сондай-ақ Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы елдерiмен қарым-қатынаста қосылған құнға салық салу мәселелерiнде халықаралық стандарттарға көшудiң тетiгi әзiрленедi.
      Жұмыс iстемейтiн заңды тұлғалар бойынша жұмыс пен жалған банкроттықтың алдын алу "Банкроттық туралы" Z970067_ Қазақстан Республикасының Заңына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзумен бекемделетiн болады.
      Алкогольдi өнiмдердi, бензиндi және дизельдiк отынды мемлекеттiк реттеу туралы заңдарды қабылдау акцизделетiн өнiмдердi өндiрудi және олардың айналымын қатаң бақылауды жолға қоюға мүмкiндiк бередi.
      Қазақстан Республикасының резидент еместерiн салық органдарына өтiнiш жасауының және оларды табыс салығын төлеуден босату ставкаларды төмендету және төлем көзiнен ұсталған салықты қайтару туралы өтiнiштерiн қараудың тәртiбiн белгiлейтiн Қосарланған салық салуды болдырмау туралы конвенцияны қолдану жөнiндегi арнаулы нормативтiк құқықтық актi әзiрленедi. Сондай-ақ уағдаласушы мемлекеттермен ақпарат алмасудың тәртiбi мен Конвенцияның ережелерi бойынша өзара келiсудiң рәсiмдерi әзiрленетiн болады.
      Салық және кеден қызметтерiнiң жұмысын автоматтандыру ақпараттарды алу және өңдеу процестерiн барынша жеделдетуге мүмкiндiк бередi, фискальдық органдардың, қазынашылықтың, Зейнетақы төлеу жөнiндегi мемлекеттiк орталықтың, банк құрылымдарының өзара байланысының интеграцияланған жүйесiн құруға жәрдемдесетiн болады. Бұл ретте экономикалық және қаржылық ақпараттардың пайда болатын орталықтандырылған деректер базасы мемлекеттiк реттеу мен бақылауды оңтайландыру процесiн қажетті ақпараттық компоненттермен қамтамасыз етедi.
      Республиканың iрi кәсiпорындарынан бастап аймақтық маңызы бар шаруашылық жүргiзушi субъектiлерге дейiн жүйелi түрде қамти отырып, iрi салық төлеушілердiң мониторингiнің электрондық жүйесiн енгiзу салықтық түсiмдердi бақылауға жаңа автоматтандырылған қадамдар жасау элементтерiнiң бiрi болады.
      Бюджеттiк түсiмдердi талдау мен болжамдаудың, салықтық методологияларды айқындаудың маңызды мiндетi мүмкiн бәсекелестiк қабiлетi бар отандық тауар өндiрушiлерге салықтық ауырлықты төмендетудi қамтамасыз етуге және қазақстандық кәсiпорындардың экономикалық көрсеткiштерiнiң өсуiн ынталандыруға қабiлеттi резервтердi айқындау болып табылады. Бұл мiндеттi шешуге салықтық базаны кеңейту және өндiрiстiк емес төлемдер алымының тиiмдiлiгiн арттыру септiгiн тигiзе алады. Алдағы кезеңде аталған саладағы жүйелi қадамдарды жасауға және iске асыруға айрықша көңiл бөлiнетiн болады. Оған салық төлеушілердiң бiрыңғай ұлттық тiзiлiмiн жасау және енгiзу, сондай-ақ өндiрiстiк емес төлемдер алымының әдiстемесi мен ставкаларын жетiлдiру жөнiндегi қызметтердi нақты ведомствоаралық үйлестiру септiгiн тигiзедi.
      Кедендiк әкiмшiлiктендiрудiң сапасын арттыру кедендiк жүктердің қозғалысы мен жеткiзiлуiне нақты бақылау жасау экспорттық-импорттық ағындар бойынша деректердiң мамандандырылған базасын жасау арқылы кеден органдарының жұмысын ұйымдастырудың бiрыңғай автоматтандырылған жүйесiн қолдануға енгiзумен қамтамасыз етiледi.
      Бұқаралық ақпараттың баспасөз, теледидар және радиохабарын тарату құралдарын барынша тарта отырып салық мәдениетiн қалыптастыру жөнiндегi жұмысты жандандыру салық қызметi мен салық төлеушiнiң арасындағы өзара iс-қимылдың сапалық жағынан жаңа жүйесiн құрудың маңызды элементi болады.
 
      3.3. Инвестициялық ахуалды жақсарту
 
      Ой-ниет. Үкiмет озық құрылымдық iлгерілеулердi қамтамасыз ету және қазақстандық экономиканы жетiлдiру елдiң экономикалық өсуiнiң орнықты қарқынына қол жеткiзу мүддесiнде тiкелей инвестициялардың ағынын өсiрудi және мемлекеттiк инвестицияларды ұтымды пайдалануды көздеп отыр.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Үкiметтiң алдағы кезеңге арналған iс-қимылының негiзгi бағыттары инвестициялық ахуалды жақсарту, шетелдiк инвестицияларды тартуды жандандыру, iшкi инвестицияларды жұмылдыру, тiкелей инвестицияларды мемлекеттiк қолдау жүйесiн жетiлдiру, инвестициялық белсендiлiктiң өсуiнiң нақты түпкi нәтижелерiне қол жеткiзу болады.
      Экономиканың басым секторларында тiкелей инвестицияларды ынталандыруға, жер қойнауын пайдалану саласында тiкелей инвестицияларға жәрдемдесуге инвесторлардың заңды құқықтарын қорғауға, шетелдiк ұйымдармен бiрлесiп реттеушi және саяси тәуекелдердi жабу кепiлдiгiнiң тетiгiн әзiрлеуге бағытталатын тiкелей инвестицияларды мемлекеттік қолдау жүйесiн жетiлдiру жөнiндегi жұмыс жалғастырылатын болады.
      Үкiмет мемлекеттiк инвестициялар саласында iрiктеу рәсiмдерiнiң ашықтығы қамтамасыз етiлуi жағдайында мемлекеттік инвестициялар бағдарламаларының құрамына өтінiш жасалған жобаларды дайындауға, талдауға және iрiктеуге қойылатын талаптарды көтермек және реттемек ниетте.
      Мемлекеттiк инвестициялар бағдарламаларын қаржыландырудың көлемдерi үкiметтiк және Үкiмет кепiлдендiрген P990702_ 10 жылдық кезеңге арналған қарыз алудың бекiтiлген бағдарламасымен және тиiстi жылға арналған республикалық бюджетпен қатаң байланыстырылатын болады.
      Мемлекеттiк инвестициялау саласындағы негiзгi мiндет шектеулi мемлекеттiк және мемлекет тартатын қаражатты экономиканың басым секторларына ұтымды және тиiмдi инвестициялауға қол жеткiзу.
 
      3.4. Сыртқы сауда саясаты
 
      Ой-ниет. Алдағы кезеңге арналған сыртқы сауда саясаты отандық өндiрушiлердi қорғаудың және қазақстандық тауарлар мен қызмет көрсетулердің сыртқы дүниежүзілік рынокқа енуiне жәрдемдесудiң қажеттілiгiне сүйене отырып құрылады.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Отандық өндiрушiлерге зиян келтiретiн және тауарлардың импортын реттеудiң тарифтiк және тарифтiк емес шаралары мен олардың iшкi рыноктағы тапшылығына жол бермеу мақсатында тауарлардың экспорты бойынша уақытша шектеу шараларын енгiзу;
      экономикалық орындылық мақсатына сүйенiп екi жақты негiзде еркiн сауда режимiнен уақытша алуларды; уәкiлеттiк берiлген орган жүргiзген талқылаулардың нәтижелерi бойынша демпингке қарсы, өтемақылық және қорғау шараларын енгiзу. Iшкi рынокта отандық тауарларды өндiрушiлер үшiн тең бәсекелестiк жағдай жасау;
      Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығының, Кеден одағының, Орта Азия экономикалық одағының және экономикалық ынтымақтастық ұйымдарының шеңберiнде рынокқа бiрдей қол жеткiзу және отандық өндiрушiлердiң шығасыларын төмендету мақсатында табиғи монополияшылардың қызмет көрсетулерi мен тауарларына арналған тарифтердi келiсу;
      iшкi және сыртқы сауданың ақпараттық, нормативтiк құқықтық базаларын жетiлдiру. "Сауда туралы" Қазақстан Республикасының Заңын, сауданың нормативтiк ережелерiн, сауда саласындағы халықаралық келiсiмдер мен конвенцияларды бекiту және оларға қосылу;
      отандық өнiмдердiң кең ауқымды жарнамалық науқандарын өрiстету арқылы отандық тауар өндiрушiлердi қолдаудың ұлттық идеяларын жариялау ұйғарылып отыр.
      Алдағы кезеңде экспортқа бағытталған өндiрiстi дамыту оларды жаңа рыноктарға шығарудың есебiнен дәстүрлi тауарларды сатудың көлемдерiн арттыру экспорттың экономикалық тиiмдiлiгiн көтеру және құрылымдарын жақсарту, қазақстандық өнiмдердiң дүниежүзiлiк және ішкі рыноктардағы бәсекелестiк қабiлетiн көтеру сыртқы сауданың қаржылық, көлiктiк және ақпараттық инфрақұрылымдарын дамыту көзделiп отыр.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi жоғары қосылған құны бар өнiмдердiң экспортын несиелендiрудiң және сақтандырудың тетiктерiн қалыптастырудың негiзiн қалайды.
      Бұл бағытта қазақстандық экспорттаушылардың дүниежүзiлiк рынокқа шығуын жеңiлдету мақсатында экспорттық-импорттық сақтандыру құрылымдарын несиелендiрудi дамыту және құру, сондай-ақ жекелеген елдер мен аймақтарға қатысты iрiктемелi сыртқы экономикалық саясат жүргiзу көзделiп отыр.
      Тауарлардың сыртқы рыноктағы демпингi мен келiсiм-шарттық бағалардың төмендеуiне жол бермеу мақсатында тауарлардың экспортының баға мониторингi жүзеге асырылатын болады. Сондай-ақ Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттарын халықаралық стандарттарға жақындастыру көзделуде.
      Отандық ұйымдарды сыртқы сауда саясатының шараларымен қолдау жоғары технологиялық инвестициялық тауарларды шығаруды ынталандыру арқылы жүзеге асырылатын болады.
      Импортты реттеудiң нәтижесi экономиканы өнеркәсiптiк қайта құрылымдауды ынталандыруға және отандық рынокты сапасы нашар өнiмдерден қорғауға мүмкiндiк беретiн оның тауарлық құрылымдарын ұтымды ету болуы тиiс.
      Дүниежүзiлiк саудада тең құқықты әрiптестiк жағдайларын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстанның Дүниежүзiлiк Сауда Ұйымына (ДСҰ) кiруiне дайындық жөнiндегi жұмыс күшейтiледi. Бұл Қазақстанның сыртқы саудадағы мүдделерiне нұқсан келуiн болдырмауға, басқа елдердің рыноктарына еркiн кiруiн қамтамасыз етуге және преференцияның жалпыға бiрдей жүйесiнiң шеңберінде елдерден сауда преференцияларын алуына мүмкiндiк бередi.
      Бұған қол жеткiзу үшiн бiрқатар принциптi маңызды қадамдар жасау қажет. Атап айтқанда, Қазақстанның ДСҰ-ға кiруiне байланысты рәсiмдiк мәселелердi шешудi жеделдету, ұлттық заңдарды халықаралық нормаларға сәйкестiкке келтiру, стандарттардың мемлекеттiк жүйесiн дүниежүзiлiк стандарттарға жақындастыру.
      Yкiмет Кеден одағының, Орта Азия одағы мен ТМД шеңберiнде интеграцияны одан әрi дамытпақ ниетте.
      Кеден одағы елдерiмен сыртқы сауда саясатының стратегиялық бағыты тауарлар мен қызмет көрсетулердiң ортақ рыногын кезең-кезеңмен құруға мүмкiндiк беретiн Кеден одағы мен Бiртұтас экономикалық кеңiстiк құру туралы шарттарды Z990403_ iске асыруға бағытталатын болады.
      Орта Азия аймағы республикаларымен сыртқы экономикалық қатынастардың жандану дәрежесi валюталық кеден заңдарын бiрдейлендiруге, халықаралық консорциумдар мен ұлтаралық корпорациялардың жұмыс iстеуiне жағдай жасауға, инвестициялық бағдарламаларды iске асыруға байланысты болады.
      Құрылымдық реформаларды, елдiң әлеуетiне лайықты беделге ие болу үшiн Қазақстанның толық құқықты мүше ретiнде түрлi халықаралық сауда-экономикалық одақтарға қатысуын қоса қаржыландыру үшiн халықаралық ұйымдармен және шет мемлекеттермен ынтымақтастық жөнiндегi жұмыс жалғастырылады.
 
      3.5. Баға және монополияға қарсы саясат
 
      Ой-ниет. Алдағы кезеңге арналған бәсекелестiктi дамыту мен монополияға қарсы қатаң саясат жүргiзу бағаны тұрақтандырудың және тауарлар мен қызмет көрсетулердiң сапасын арттырудың маңызды факторларының бiрi ретiнде қарастырылады.
      Үкiметтiң iс-қимылы. Табиғи монополиялардың қызметi саласында:
      табиғи монополия субъектiлерiнiң экономикалық қызметiнің ашықтығы, баланстар мен олар бойынша жүргiзiлген аудиторлық тексерулер нәтижелерiнiң жыл сайын жариялануы қамтамасыз етiлетiн;
      отандық тауар өндiрушiлерге олардың өнiмдерi бәсекелестiк қабiлеттi болуы үшiн жағдай жасалатын;
      монополистiк қызмет шектелетiн, тұтынушылардың мүдделерi мен құқықтары қорғалатын;
      табиғи монополия субъектiлерiнiң қызмет көрсетулерiне арналған шығындарды жабуды және пайданың "әдiл ставкаларын" алуды қамтамасыз ететін "әдiл" бағалар (тарифтер) белгiленетiн;
      шығындарды оңтайландыру көрсетiлген қызметтер үшiн төлемдер алуды жақсарту, шығынды қысқарту, капиталды пайдалануды жақсарту, жаңа технологияларды енгiзу, ынталандырылатын табиғи монополия субъектiлерiнiң өндiрiске арналған ағымдағы шығындарды төмендетуге бағытталған инвестициялық бағдарламаларын iске асыру ұсынылатын қызмет көрсетулердiң сапасын арттыру ынталандырылатын болады.
      Үкiмет жұмысты жандандырмақ, сондай-ақ күш-жiгердi мына мiндеттердi:
      тауар рыногындағы бәсекелестiктiң жай-күйiн айқындауды;
      табиғи монополия саласындағы ұйымдарды құрылымдық қайта ұйымдастыруды жүргiзудi;
      тауар және қаржы рыноктарында жаңа монополиялардың құрылуына әкеп соқтыратын топтық мүдделердiң тоғысып кетуiне жол бермеудi;
      қолданылып жүрген заңдарда көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк органдардың шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң шаруашылық қызметiне араласуын болдырмауды;
      қаржылық қызмет көрсету рыногында бәсекелестiктi қорғаудың ұйымдастырушылық және құқықтық негiздерiн бекiтудi шешуге бағыттамақ ниетте.
      Электр энергетикасы. Электр энергиясын аймақаралық және аймақтық деңгейлердiң электр беру желiлерi бойынша тасымалдауға арналған тариф есебiнiң методологиясы өзгерiледi. Ол отандық өндiрушiлерден электр энергиясын сатып алуға және электр энергиясының импортынан бас тартуға жағдай жасайтын болады.
      Тұтынушылардың топтары бойынша электр және жылу энергиясына арналған босату тарифтерiн негiзсiз саралау жойылатын болады. Атап айтқанда бұл - Атырау, Солтүстiк Қазақстан және Оңтүстiк Қазақстан облыстарының, Алматы қаласының өнеркәсiбi мен тұрғындары үшiн жылу бойынша.
      Мұнай және газ. Мұнайды тасымалдауға арналған тарифтер операторларға қымбат тұратын жабдықтарды алмастыруды және жаңартуды жүзеге асыру үшiн капитал iздестiруге мүмкiндiк беру үшiн көтерiледi.
      Отандық мұнай өндiрушiлер мен мұнай өңдеушiлердi қолдау сақталатын болады. Отандық мұнай өңдеу зауыттарына мұнай тасымалдауға арналған бағалар теңгемен белгiленедi.
      Халықаралық практикаға сәйкес газды тасымалдауға арналған тарифта газды жеткiзудiң көлемi ғана емес, тасымалдаудың қашықтығы да ескерiлетiн болады. Газды тасымалдауға арналған орташаландырған тарифтер тұтастай алғанда республика бойынша бекiтiлмейдi. Шығындарды рентабелдi емес көлiк учаскелерiнен түсiмдi учаскелерге аудару практикасы тоқтатылады.
      Темiр жол тасымалдары. Жылжымалы құрамды, темiржол жолдарын, әлеуметтiк сала объектiлерiн жөндеудi жүзеге асыратын құрылымдық бөлiмшелердi "Қазақстан темiр жолы" РМК-ден оқшаулау жүргiзiледi. Ол темiр жол тасымалдарымен аралас салаларда бәсекелестiктi дамытуға ықпал ететiн болады.
      Байланыс. "Қазақтелеком" ААҚ-ын монополиясыздандыру оның құрамынан тiкелей табиғи монополия болып табылмайтын буындарды бөлiп шығару жөнiндегi жұмыстар жүргiзiлетiн болады. Монополиясыздандыру телекоммуникациялық кешеннiң негiзгi қызмет көрсетулерiне арналған тарифтердiң ашықтығын қамтамасыз етуге жәрдемдеседi.
      Халыққа арналған қалалық және селолық телефон байланысы қызметтерiн көрсеткенi үшiн абонементтiк ақының деңгейi кезең-кезеңмен шығасыны жабатын деңгейге дейiн жеткiзiледi. Сонымен бiр уақытта тұтынушылардың басқа топтарына арналған абонементтiк ақы төмендейтiн болады. Қала iшiндегi сөйлесулердi есептеудiң уақыттық жүйесiне көшу және оларға есептегiштердiң көрсетуi бойынша ақы төлеу жөнiндегi жұмыс басталады.
      Коммуналдық сала. Коммуналдық қызметтердi ұсынушылардың, үй-жай меншiк иелерi кооперативтерiнiң, жекелеген пәтер иелерiнiң, сондай-ақ жергiлiктi атқарушы органдардың өзара қарым-қатынасын айқындайтын нормативтiк құқықтық актiлердi жетiлдiру жалғастырылатын болады.
 
      3.6. Өнеркәсiптiк саясат
 
      Ой-ниет. Агроөнеркәсiп кешенiнiң кәсiпорындарын, iшкi рыноктың қажетiн күнделiктi сұраныс тауарларымен қамтамасыз ететiн салаларды, сондай-ақ елдiң мұнай өндiрушi және тау кен-металлургия кәсiпорындарына арналған технологиялық жабдықтарды дамыту үшiн жағдай жасау. Көмiрсутегi мен минералдық шикiзаттарды өндiруге және қайта өңдеуге, өндiрiстiк-техникалық мақсаттағы бәсекелестiк қабiлетi бар өнiмдердi шығаруды игеруге негiзделген экспорттық әлеуеттi дамытуды ынталандыру.
      Үкiметтің iс-қимылы. Үкiметтiң өнеркәсiптiк саясатының негiзгi бағыттары отандық өндiрушiлердi қорғау жөнiндегi шаралардың кешенiн iске асыру. Компанияларды басқарушылардың өндiрiстi қалпына келтiруге және тұрақтандыруға жауаптылығын арттыру, дүниежүзiлiк деңгейдегi стандарттардың жүйесiн құру экспорттаушы кәсiпорындар бағаларының деңгейiн дүниежүзiлiк рыноктың бағаларымен барынша теңестiру жөнiндегi шараларды iске асыру болады.
      Металлургияны дамыту компанияларды басқарушылардың минерал-шикiзат базасын дамыту тау-кен, байыту және металлургиялық бөлудi қайта құру, жоғары тауарлық дайындық өнiмдерiн шығаруды ұйымдастыру жөнiндегi келiсiм-шарттық талаптарды орындауын бақылауды күшейту арқылы жүзеге асырылатын болады.
      Мұнай мен газды өндiру және тасымалдауды, мұнай өңдеу және мұнай-химия өнеркәсiбiн дамытуды жеделдету үшiн жағдай жасалады.
      Химия, жеңiл және тамақ өнеркәсiптерiн, ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды, өсiмдiктердi қорғау құралдарын өндiрудi дамыту агроөнеркәсіп кешенiн дамыту бағдарламасына сәйкес жүргiзiлетiн болады.
      Қару-жарақ, жабдықтар және киiм-кешек шығару қазақстандық армияның қажеттiлiгiн қамтамасыз етуге және экспортқа бағытталады.
      Қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн мынадай шаралар кешенi қабылданады.
      Дүниежүзiлiк деңгейге сәйкес келетiн және қазақстандық өнімдердің дүниежүзiлiк рыноктың талаптарына сай келуiн қамтамасыз ететiн стандарттар жүйесiн, сондай-ақ импортталатын тауарларды сертификаттау және бақылау жүйесiн әзiрлеу қолға алынады.
      Қолда бар шикiзатты ұтымды пайдалану және қалдықтар мен техногендiк кен орындарын қайта өңдеуге қатыстыру үшiн сандық геоақпараттық жүйелердiң негiзінде кадастрлар жүйесi құрылатын болады.
      Тiкелей инвестицияларды импортты алмастырушы өндiрiске, сондай-ақ ауыл шаруашылығына байланысты салаларды дамытуға тарту жөнiндегi заңдардың базасы жетілдiрiледi. Алда нормативтiк базаның тұрақтылығын қамтамасыз ету және инвестициялық жобаларды келiсу мен iске асырудың рәсiмiн оңайлату iсi тұр.
      Үкiмет жекешелендiру келiсiм-шарттары мен кәсiпорындарды шетелдiк және отандық фирмаларға басқаруға беру жөнiндегi келiсiмшарттардың талаптарының орындалуын қадағалауды күшейтпек, сондай-ақ компаниялардың басқарушылармен Қазақстан өнеркәсiбiнің мұнай өндiруші энергетика және тау-кен-металлургия секторларында технологиялық процестi қамтамасыз ететiн кәсiпорындардың жүйесiн дамытудың келiсiлген және өзара тиiмдi саясатын жүргiзу жөнiнде модельдiк келiсiм әзiрлемек ниетте.
      Yкiмет шетелдердегi дипломатиялық өкiлдiктердiң көмегiмен халықаралық қағидалар бойынша сертификатталған қазақстандық өнiмнiң өнеркәсiптiк экспортын жарнамаламақ және оған жәрдемдеспек ниетте.
      Бәсекелестiк басымдыққа қол жеткiзу үшiн халықаралық стандарттарға сәйкес басқарушыларды, инженерлiк-техникалық және ғылыми кадрларды даярлау қолға алынатын болады.
      Мұнай-химия өнеркәсiбi. Жергiлiктi шикiзаттың базасында полимерлiк және басқа да конструкциялық материалдар өндiрудi дамыту талап етiлуде.
      Мұнай-газ өңдеу өндiрiстерiн уақыттан оза дамыту үшiн жағдай жасау жөнiнде шаралар қабылданатын болады. Алда инвестицияларды мұнай-химия кәсiпорындарына тарту мұнай мен iлеспе газды қайта өңдеудiң көлемi мен тереңдiгiн арттыру iсi тұр.
      Химия өнеркәсiбi негiзiнен, ел мен көршi мемлекеттердiң минералдық тыңайтқыштарға қажетiн қамтамасыз ету үшiн дамытылатын болады. Алда бәсекелестiк қабiлетi бар тыңайтқыштар мен өсiмдiктердi қорғау құралдарын, биотехнологияның негiзiнде бұйымдардың озық түрлерiн шығаруды игеру, фармацевтика өнеркәсiбiн дамыту бағдарламасын iске асыруға кiрiсу жұмысы тұр.
      Түстi металлургия. Yкiмет компанияларды басқарушыларға шикiзат базасын уақыттан оза дамытуды қамтамасыз етуге, өндiрiстiң технологиясын жетiлдiруге, шикiзатты қайта өңдеу мен түстi металлургия өнiмдерiнiң номенклатурасын кеңейтудiң кешендiлiгiне, мысты, қорғасынды және мырышты Лондонның металдар биржасында сертификаттауға, озық технологияларды енгiзудiң есебiнен түстi металдардың дүниежүзiлiк рыноктағы бәсекелестiк қабiлеттiлiгiн қамтамасыз етуге қойылатын талапты күшейтпек ниетте.
      Қара металлургия. Инвесторларға шығындарды қысқартудың, өнiм өндiрудiң техникалық деңгейiн арттырудың, қара металлургия кәсiпорындарының жұмысын қамтамасыз ететiн ұйымдастыру жүйесiнiң тиімдiлiгiн арттырудың және жетiлдiрудiң есебiнен тау-кен байыту кәсiпорындары өнiмдерiнiң бәсекелестiк қабiлетiн қамтамасыз ету жөнiндегi талап күшейтiлетiн болады.
 
      Машина жасау және металл өңдеу өнеркәсiбi.
      Қазақстандық машина жасау өнiмдерiнiң орташа мерзiмдi болашақта дүниежүзiлiк рыноктарға жаппай шығуы екiталай.
      Бұл саланы дамыту бұрынғысынша үш бағытқа: а) ауыл шаруашылығының жабдықтар мен техниканы жөндеуге қажетiн қамтамасыз етуге; б) қазақстандық армия үшiн және экспортқа, Ресейге ТМД елдерiне және кейбiр елдерге - бұрынғы КСРО-ның әрiптестерiне қару-жарақ шығаруға; в) мұнай өндiрушi, тау-кен, байыту және металлургиялық жабдықтау, сондай-ақ ел өнеркәсiбiнiң басқа да салалары үшiн станоктар мен жабдықтардың кейбiр түрлерiн шығаруға бағытталатын болады.
      Болашақта электроника мен тұрмыстық электр техникасын шығару ұйымдастырылуы мүмкiн. Осыған байланысты Электрондық және электр техникасы саласын дамыту бағдарламасы қабылданды. Бұл тұжырымдаманың негiзiне қазiргi бар өндiрiстер (қуаттық және телефондық кабель, қазақстандық мыс прокатының эмалды сымдары) ене алады. Шығаруға ұсынылатын электрондық және электр техникалық өнеркәсiптiң өнiмдерiн мүмкiн болатын өткiзу бөлiгiнде егжей-тегжейлi маркетингтiк зерттеу жүргiзiлетiн болады.
      Машина жасауды дамытуға арналған негiзгi қаржы ресурстары - конверсиялаудың, трактор өндiрiсiн дамытудың, сондай-ақ тiкелей инвестицияларды тарту үшiн жағдайларды ынталандырудың мемлекеттiк бюджеттiк бағдарламасы. Ауыл шаруашылығының өндiрушiлерi үшiн ауылшаруашылық жабдықтарының лизингiн дамыту Қазақстанда жасалған ауылшаруашылық техникасына деген сұранысты белгiлi деңгейде ұстап тұруға мүмкiндiк бередi.
      Жеңiл және тамақ өнеркәсiбi. Үкiмет елдiң бiрқатар тоқыма, былғары және тiгiн кәсiпорындарында өнiм шығаруды қайта бастау үшiн жағдай жасамақ ниетте. Осы мақсатта мемлекеттiң қаржы ресурстары мен жұмсақ несиелiк желiлер тартылатын болады. Осы сала кәсiпорындарының берешегi қайта құрылымдалатын, жеңiл өнеркәсiп өнімдерінің жекелеген түрлерiн әкелу шектелетін, жеңiл өнеркәсiптiң кейбiр тауарларына бағаның демпингке қарсы заңдарға сәйкестiгi тұрғысында тексеру жүргiзiлетiн болады.
 
      3.7. Ауыл шаруашылығы
 
      Ой-ниет. Үкiмет аграрлық секторда реформаларды жеделдете тереңдетудi, өндiрiстi тұрақтандыруды және ауыл тұрғындарының әлеуметтiк қорғалуын арттыруды көздеп отыр.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Yкiметтiң алдағы кезеңдегi қызметiнiң негiзгi бағыттары нақты және тиiмдi меншiк иесiн қалыптастыру, олардың кооперациялануы мен ерiктi бiрiгуi үшiн жағдай жасау, саланы басқару жүйесiн жетiлдiру және нарықтық инфрақұрылымдарды, өнiмдердi өткiзу жүйелерiн, ауыл шаруашылығы маркетингiн дамыту, ауылда қаржы-несие саясатын жетiлдiру және саланы мемлекеттiк қолдау, тиiстi заңдық қамтамасыз ету болады.
      Ауыл шаруашылығын дамыту негiзiнен оның экспортқа бағытталған басым салаларын ынталандыру және қолдау болады.
      Үкiмет алға қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн ауылдағы меншiк қатынастарын одан әрi тереңдетудi, саланы қаржылық сауықтыруды, тиiмсiз ауыл шаруашылығы кәсiпорындарының банкроттығы рәсiмдерiн жедел жүргiзудi, оңалту және санациялау рәсiмдерiнен сәттi өткен ауыл шаруашылығы ұйымдарын қолдауды, ауыл шаруашылығының басым бағыттарын дамытудың салалық бағдарламаларын әзiрлеудi және iске асыруды қамтамасыз етпек ниетте. Үкiмет жер үлестерiн заттай дербестендiру жөнiндегi жұмыстарды жалғастыру, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерге жеке меншiктi енгiзу жерге меншiк құқығын заң жүзiнде бекiту және бұл құқықтарды нақты қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылдайды.
      Көтерме азық-түлiк рыноктары одан әрi дамытылады, агроөнеркәсiп кешенiнде бiрыңғай ақпараттық-маркетингтiк жүйе құру және елде өнеркәсiптiң агроөнеркәсiп кешендерiнiң қызметiн қамтамасыз ететiн салаларын - ауыл шаруашылығы машиналарын жасау, жеңiл, тамақ және қайта өңдеу салаларын, минералдық тыңайтқыштар мен өсiмдiктердi қорғау құралдарын өндiрудi дамыту селода дайындау жүйелерiн дамытуды ынталандыру және отандық және шетелдiк капиталдың қатысуымен машина-технологиялық станциялардың желiсiн құру үшiн жағдай қамтамасыз етiледi. Мал дәрiгерлiгi қызмет көрсетулерiнiң рыногын дамыту, жерге орналастыру жұмыстарын бәсекелестi ортаға көшiру жөнiндегi жұмыстар жалғастырылатын болады.
      Отандық ауыл шаруашылығы өнiмдерi мен шикiзаттың iшкi және сыртқы рыноктардағы бәсекелестiк қабiлетiн арттыру үшiн Yкiмет ауыл шаруашылығын мемлекеттiк қолдау жөнiндегi жұмыстарды жандандыратын, озық технологияларды игеру үшiн шетелдiк инвестицияларды тартуға жәрдемдесетiн және отандық тiкелей инвестицияларды экономиканың аграрлық секторына тартуды ынталандыратын болады.
      Үкiмет отандық ауыл шаруашылығы тауар өндiрушiлерiнiң мүдделерiн қорғау, салықтық жеңiлдiктер берудi, ауыл шаруашылығы өнiмдерiн кепiлдiктi бағалармен сатып алуды және астық пен ауыл шаруашылығы жануарларын мiндеттi сақтандыруды қолдауды қоса алғанда, селоны мемлекеттiк қолдаудың түрлi нысандарын дамыту жөнiнде шаралар қабылдайды.
      Несиелiк серiктестiктердi, ипотекалық несиелендiрудi және лизингтiк қатынастарды дамытуға, яғни қызметi ауыл шаруашылығы мақсатындағы жобаларды iске асыруға, тәуекелдердi сақтандыруға бағытталған қызметтiң жаңа қаржылық институттарын құруға жәрдем көрсетiлетiн болады.
      Үкiмет селода әлеуметтiк саясатты жандандырмақ, әлеуметтiк, мәдени, тұрмыстық объектiлердi жергiлiктi атқарушы органдардың балансына берудi аяқтамақ, селолық әкiмдердің өкiлеттiктерi мен жауапкершiлiгiн және олардың селоның әлеуметтiк-экономикалық проблемаларын шешудегi рөлiн арттырмақ ниетте. Үкiмет шағын несиелендiру жүйесiн жетiлдiру және оны дамыту үшiн жаңа көздер iздестiру және осының негiзiнде село тұрғындарының жұмыспен қамтылуының өсуiн ынталандыру ауыл шаруашылығын қаржыландыру үшiн бюджеттiк қаражатты уақтылы және толық бөлу, шалғайдағы селолық аудандарды, сондай-ақ экономикасы тоқыраған аудандарды әлеуметтiк-экономикалық дамыту селолық, аудандық әкiмдердi, сондай-ақ фермерлер мен селодағы басқа да жеке меншiк иелерiн нарықтық жағдайда жұмыс iстеу жөнiнде оқыту, даярлау және консультациялар беру жүйелерiн жетiлдiру жөнiнде шаралар қабылдайды.
 
      3.8. Ғылыми-технологиялық саясат
 
      Ой-ниет. Үкiмет қызметiнiң негiзгi бағыттары ғылыми-технологиялық саланы реформалау мен қайта құрылымдау, тұрмыс сапасын арттыруға бағытталған зерттеулердi дамыту, өнеркәсiптiң басым салаларында қоршаған ортаға техногендiк әсер етудi төмендететін, ғылымды көп қажет ететiн және ресурсты үнемдейтiн технологияларды жобалауды ынталандыру және жоғары бiлiктi мамандар даярлау болады.
      Үкiметтiң iс-қимылы. Алға қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн Үкiмет ғылымды басқару жүйесiн реформаламақ, ғылыми-зерттеу жұмыстарын қаржыландыру және өзiн-өзi қаржыландыру жүйелерiн едәуiр жақсартпақ, сондай-ақ ғылыми-технологиялық саланың жұмыс iстеуiнiң, интеллектуалдық меншiк құқықтарын қорғау мен өнертапқыштық қызметтi жандандырудың құқықтық базасын жетiлдiрмек ниетте.
      Алда адамның тыныс-тiршілігiнiң әлеуметтiк-экономикалық жағдайларын зерттеудi ұйымдастыру, салауатты өмiр салты мен дұрыс тамақтанудың стандарттарын қалыптастыру iсi тұр.
      Қазақстандық ғылымның Дүниежүзiлiк ғылыми кеңiстiктегi интеграциялану процесiн жеделдету үшiн:
      ғылыми зерттеулердің басымдықтары қалыптастырылатын;
      Қазақстан Республикасының Инновациялық саясатының тұжырымдамасы бекiтiлетiн;
      Қазақстанның инновациялық дамуының бағдарламасы әзiрленетiн және бекiтiлетiн;
      iшкi және сыртқы рыноктарда сату үшiн тұрақты өткiзуді қамтамасыз ететiн өнiмдердi шығаруға қабiлеттi шағын және орта кәсiпорындар мен өндiрiстер ұйымдастырылатын;
      ғылым мен техниканың тиiмдi жетiстiктерiн iрiктеудiң және iске асырудың конкурстық жүйесi құрылатын;
      жоғары технологиялы кәсiпорындарды құру және олардың жұмыс iстеуi үшiн қолайлы жағдайлар қалыптастырылатын болады.
      Үкiмет белгiлеген ғылымды көп қажет ететiн өндiрiсi бар ғылыми-бiлiм беру мекемелерiн интеграциялау жөнiндегi шаралар басым салаларда дүниежүзiлiк деңгейдегi ресурсты үнемдейтiн және экологиялық жағынан таза технологияларды өнеркәсiптiк игерудi жеделдетуге мүмкiндiк бередi.
      Үкiмет ғылыми-технологиялық дамудың басым бағыттары бойынша кадрлық әлеуеттi сақтауға және дамытуға, ғылыми кадрларды даярлауға және аттестациялауға ерекше көңiл бөледi.
 
      3.9. Тұрғын үй құрылысы
 
      Ой-ниет. Жалпы мемлекеттiк және мемлекетаралық инфрақұрылымдарды, өнеркәсiптiк құрылыстың неғұрлым маңызды объектiлерiн, денсаулық сақтау демалыс және туризм объектiлерiн жобалау және олардың құрылысын салу жөнiндегi кеңiстiктi мiндеттердi ұтымды шешудi қамтамасыз ету. Мемлекеттiк қала құрылысы кадастрының жүйесiн құру. Құрылысты дамыту және тұрғын үй рыногын қалыптастыру.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Қала құрылысы саясаты елдiң аумағын мемлекет пен халықтың басты тiршiлiк ресурсы деп тануға құрылатын болады. Елдiң бүкiл аумағында мемлекеттiк қала құрылысы кадастрын қалыптастыру және жүргiзу жөнiндегi жұмыстар дәйектi түрде жүргiзiледi.
      Қазақстан Республикасының Сәулет-қала құрылысы кодексi, мемлекеттiк қала құрылысы саясатының ұзақ мерзiмдi тұжырымдамасы әзiрленедi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумақтарын ұйымдастырудың және өндiргiш күштердi орналастырудың Бас сызбасын дайындау қолға алынады.
      ТМД елдерiнiң құрылыс iсiндегi ынтымақтастығы жөнiндегi Мемлекетаралық Кеңеспен, БҰҰ-ның Хабитат елдi мекендер жөнiндегi орталығымен және оның аймақтық бөлiмшелерiмен аймақтық ынтымақтастықты тереңдету және интеграцияны күшейту жөнiндегi шараларды iске асыру белгiлендi.
      Үкiмет халық пен коммерциялық құрылыс салушыларды ипотекалық несиелендiрудiң, оның iшiнде тұрғын үйдi сатып алу құқығымен ұзақ мерзiмдi жалға берудiң жаңа әдiстерiн дамытуды жоспарлап отыр.
      2000 жылы тұрғын үй құрылысының бюджеттен тыс көздерiнiң жүйесiн құрудың тұжырымдамасы қабылданатын болады.
      Тұрғын үйдiң бәсекелестi рыногын дамытуға ерекше көңiл бөлiнедi.
      Коммуналдық жылу энергетикасын жылытудың дербес жүйесiне көшiруге сондай-ақ су мен жылу жеткiзгiштердi есептеу приборларын одан әрi енгiзуге көшу ұйғарылатын тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын реформалауға тиiстi көңiл бөлiнедi.
 
      3.10. Шағын кәсiпкерлiк
 
      Ой-ниет. Шағын кәсiпкерлiктi белсендi дамыту және оның экономиканың түрлi салаларындағы үлес салмағын өсiру үшiн қолайлы жағдай жасау.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Yкiмет мемлекеттiк, қоғамдық және халықаралық ұйымдардың шағын бизнестi дамытудың аймақтық бағдарламаларын iске асырудағы, жеке кәсiпкердiң жолындағы төрешiлдiк кедергiлердi жоюдағы және шағын кәсiпкерлiктi қолдау үшiн қаржы-техникалық көмектерiн тартудағы қызметiн үйлестiретiн болады.
      Yкiмет кәсiпкерлiк пен несиелендiру жүйесiн одан әрi дамытуға ықпал ететiн, қызметiн жаңадан бастаған кәсiпкерлердiң несиелiк ресурстарға кiруiн оңайлататын қолданылып жүрген заңдарды жетілдiру жөнiндегi жұмысты жалғастырады.
      Yкiмет шағын кәсiпкерлiктiң iрi кәсiпорындармен кооперациялануына жәрдемдеспек, сондай-ақ олардың базасында шағын кәсiпорындар құра отырып тиiмдiлiгi аз iрi өндiрiстердi бөлiктеудi дәйектi жүзеге асырмақ ниетте.
      Барлық бұқаралық ақпарат құралдарының шағын кәсiпкерлiк идеясын кең танымал етуiне ерекше көңiл бөлiнетiн болады.
      Кәсiпкерлiк дағды экономикаға барған сайын тиiстi икемдiлiк әкелуде, дамудың шешушi факторына айналуда, алайда шағын бизнестiң дамуын егжей-тегжейлi талдау бұл процестiң бiржақты еместiгiн және ұдайы көңiл бөлу мен мемлекеттiк қолдауды талап ететiндiгiн көрсетiп отыр.
      Осыған байланысты Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1998 жылғы 31 желтоқсандағы N 4189 U984189_ Жарлығымен Қазақстан Республикасында шағын кәсiпкерлiктi дамытудың және қолдаудың 1999-2000 жылдарға арналған Мемлекеттiк бағдарламасы бекiтiлдi.
      Бағдарламада: шағын кәсiпкерлiктi тұрақты дамытуды қамтамасыз ету; экономиканың басым секторларында оның үлесiн арттыру; жаңа жұмыс орындары санының өсуi; нақты бәсекелестiк ортаны құру; қоғамның ортаңғы табының негiзi ретiнде меншiк иелерiнiң жұртшылық жiгін қалыптастыру көзделген.
      Бағдарламаның мақсатын iске асыру үшiн мынадай мiндеттердi:
      нарықтық инфрақұрылымның тиiмдi институттарын қалыптастыруды және дамытуды;
      жеке сектордың несиелiк ресурстарға кiруiнiң тетiктерiн пысықтауды;
      шағын бизнес үшiн кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жүйесiн ұйымдастыруды;
      шағын кәсiпкерлiктi қорғау және дамыту саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердi жетiлдiрудi;
      өндiрiстiк, қаржы, инновациялық және басқа да салаларда шағын бизнестi қолдауды және дамытуды;
      үкiметтiк емес ұйымдардың шағын кәсiпкерлiктi қолдау және қорғау мәселелерiндегi рөлiн күшейтудi шешу көзделедi.
      Бағдарламаның негiзгi iс-шараларын iс жүзiнде iске асырудың нәтижесiнде 2000 жылдың аяғында шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi санының өсуi, жұмыс орындарының, шағын бизнес саласында жұмыспен қамтылғандар санының және шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң елде өндiрiлетiн жалпы iшкi өнiмдегi үлесiнiң өсуi күтiлiп отыр.
 
      3.11. Туризм
 
      Ой-ниет. Экономикалық өрлеуге және халықтың жұмыспен қамтылуын арттыруға жәрдемдесу мақсатында елдiң туристiк кешенiн жандандыру және дамыту.
      Үкiметтiң iс-қимылы. Қазақстандағы туризмнiң әлi күнге дейiн пайдаланылмаған мүмкiндiктерiн ескере отырып, Үкiмет халықаралық туристiк ұйымдармен, шетел мемлекеттерiмен және компанияларымен ынтымақтастықты нығайтуға және кеңейтуге бағытталған жұмысты жандандырады, мүмкiн клиенттер мен Қазақстанның дүниежүзiлiк туристiк рыноктағы орнын айқындау сондай-ақ республиканың туристiк мүмкiндiктерiн айқындау мақсатында зерттеулер жүргiзедi.
      Үкiмет шетелдiк және отандық инвестицияларды салаға тарту жөнiндегi жұмысты күшейтедi, сондай-ақ ел туралы кешендi туристiк ақпараттарды дайындауға және кеңiнен таратуға, Қазақстандық туристiк өнімді дүниежүзiлiк рынокқа шығаруға кiрiседi.
      Үкiмет "Жiбек жолының тарихи орталықтарын жаңғырту" U983859_ мемлекеттiк бағдарламасын орындауды, түркi тiлдi мемлекеттердiң мәдениетiн сақтауды және сабақтастықпен дамытуды, туризмнiң инфрақұрылымын дамытуды қамтамасыз етедi.
      Туристiк қызмет көрсетудің сапасын жақсарту мақсатында туристiк қызмет көрсету стандарттарының жаңа жүйесi әзiрленетiн, саланың заңдық базасын жетілдiру жалғастырылатын болады.
      Туризм және қонақүй шаруашылығы саласында қазақстандық мамандарды даярлауға және қайта даярлауға ерекше көңiл бөлiнедi.
 
      3.12. Аймақтық саясат
 
      Ой-ниет. Әлеуметтiк-экономикалық саясат реформалардың салмағын бiрте-бiрте аймақтардың деңгейiне көшiру орталық және жергiлiктi басқару органдарының тиiмдi өзара iс-қимылы, аумақтық өзiн-өзi басқару принциптерiн дамыту ескерiле отырып жүзеге асырылатын болады.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Алда барлық деңгейдегi бюджеттердiң атқарылуын қалыптастырудың өкiметтiң жергiлiктi органдарының өкiлеттiгiн күшейтудi ұсынатын пәрмендi жүйесiн енгiзу iсi тұр.
      Жергiлiктi атқарушы органдарға кедейшiлiкпен және жұмыссыздықпен күрес, шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту, жұмыс iстемей тұрған өндiрiстердi қайта құрылымдау және бөлiктеу, дәрменсiз кәсiпорындарды, оның iшiнде агроөнеркәсiп кешенiндегi, санациялау банкроттық және тарату рәсiмдерiн жүзеге асыру мәселелерiндегi мiндеттердi шешу мен жауапкершiлiк жүктеледi.
      Олардың халықпен түсiндiру жұмыстарын жүргiзудегi, iшкi саяси тұрақтылықты нығайтудағы, әлеуметтiк саланы дамытудағы және салауатты өмiр салтын енгiзудегi рөлi күшейтiлетiн болады.
      Жергiлiктi бюджеттер көп жағдайда барған сайын аймақтық экономиканың жай-күйiне байланысты болады. Үкiмет жұмыс күшiнiң, капиталдың және инвестициялардың еркiн қозғалысын ынталандыра отырып қаржы, бiлiктi еңбек, инвестициялар және жаңа жұмыс орындары рыногында аймақаралық бәсекелестiктi күшейтпек ниетте.
      Бұл жағдайда аймақтық мамандандырылу күшейтiлетiн және аймақтардың инвестицияларды тартуға, жаңартуға және жеке негiзде жаңа құрылыстар салуға жауапкершілігі артатын болады.
      Инвестициялық жобалар мен ниеттерге сәйкес алдағы кезеңде аймақтардағы өндiргiш күштердiң мынадай дамуы көзделiп отыр.
      Ақмола облысы. Ауыл шаруашылығы шикiзатын сақтау және қайта өңдеу индустриясын дамыту, астық, ет өндiрiсi өнiмдерiн өндiруге байланысты ауыл шаруашылығы салаларын мамандандыру көзделiп отыр. Тазартылған алтынды өндiру жөнiндегi тәжiрибе-өнеркәсiптiк жұмыстар өрiстетiлетiн болады. Нұра топтық су құбырын оңалту көзделуде.
      Ақтөбе облысы. Мұнай өндiру, химия, қара және түстi металлургия, машина жасау, металл өңдеу, құрылыс материалдары өнеркәсiбi, жеңiл және тамақ индустриясы, ауыл шаруашылығы машиналарын жасау, табынды жылқы шаруашылығы, қаракөл шаруашылығы және агроөнеркәсiп кешенiнiң қайта өңдеу салаларын дамыту жүзеге асырылады, газ-турбиналық электр станцияларының құрылысын салу басталады. Көмiрсутегi шикiзаты мен қатты пайдалы қазбаларды iздеу, әзiрлеу, өндiру және қайта өңдеу, селоны газдандыру объектiлерiнiң құрылысын салу жалғастырылады.
      Алматы облысы. Түстi металлургия мен металл өңдеудi, құрылыс материалдары өнеркәсiбiн, сондай-ақ бұқаралық туризм мен демалыс индустриясын дамыту жүзеге асырылатын болады. Жер өңдеуде бiрiншi кезекте гидромелиорациялық жұмыстарға байланысты үдемелi технологияларды игеру, көкөнiстер мен жемiстердi өндiру, қайта өңдеу және сақтау жөнiндегі мамандануды күшейту белгіленiп отыр. Алманың, жүзiм мен шараптың, қант қызылшасы мен темекiнiң отандық сорттарын ынталандыру қажет. Мал шаруашылығында негiзгi тегеурiн биязы жүндi қой шаруашылығы мен қаракөл шаруашылығына жасалуы тиiс. Сорбұлақта қалдық суларды тазарту жөнiндегi құрылысты кеңейту, Талғар өзенiнде селден қорғау бөгетiн көтеру, облыстың өзендерiнде СЭС каскадтарын салу жоспарланып отыр. Алда, сондай-ақ Достық станциясының өткiзу қабiлетiн арттыру және Достық-Ақтоғай жолы учаскесiн қайта жаңарту iсi тұр.
      Атырау облысы. Мұнай-газ өндiру мен мұнай өңдеудiң көлемдерiн арттыру мұнай машиналарын жасауды, химия және мұнайхимия, сондай-ақ тамақ өндiрiстерiн, бiрiншi кезекте - балық өнеркәсiбiн дамыту көзделiп отыр. Мал шаруашылығы, атап айтқанда, жайылымдық еттi-майлы қой шаруашылығы, табынды жылқы шаруашылығы және түйе шаруашылығы одан әрi дамиды, кен орындарын жайластыру және онда қазiргi заманғы өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымдар құру белгіленiп отыр.
      Шығыс Қазақстан облысы. Алда түстi металлургияны, машина және аспап жасау, жеңiл және тамақ өнеркәсiбiн, өзен көлiгi мен құрылыс материалдары индустриясын, көмiр өнеркәсiбiн одан әрi дамытуға жағдай жасау iсi тұр. Аграрлық секторда жарма (тары, қарақұмық, бұршақ, сұлы), майлы (күнбағыс) дақылдары, мал шаруашылығында еттi-сүттi мал өсiру мен еттi-майлы қой өсiру, сондай-ақ марал шаруашылығы дамитын болады. Түстi металлургияның өндiрушi және қайта өңдеуші қуаттарын дамыту, мұнай жабдықтарын шығаруды игеру, май сығу зауытын қайта құру Ертiс өзенiндегi көпiрдiң және Семей қаласына кiретiн жолдардың, Өскемен-Шар темiр жол учаскесiнiң құрылысын аяқтау көзделiп отыр.
      Жамбыл облысы. Тау-кен өндiру мен химия, жеңіл және тамақ өнеркәсiбiн, биазы жүндi қой шаруашылығын дамытуды жүзеге асыру жоспарланып отыр. Алда экологиялық проблемаларды бiрге шеше отырып, химия өнеркәсiбi өнiмдерiнiң өндiрiсiн мамандандыруды тереңдету, жарылғыш заттарды шығаруды ұйымдастыру тұр. Ұлы Жiбек жолының қазақстандық учаскесiнде туризмнiң инфрақұрылымын дамыту жоспарланып отыр. Қант қызылшасын, көкөнiстер мен жемiс өндiру, мал шаруашылығында қаракөл қойын өсiру одан әрi дамытылады.
      Батыс Қазақстан облысы. Мұнай-газ-химия кешенiн, жеңiл және тамақ өнеркәсiбiн дамытуды, қорғаныс кәсiпорындарында машина жасау өнiмдерiн шығаруды жеделдету көзделiп отыр. Қарашығанақ газ-конденсат кен орнын игеру басталады. Газ-турбина электр станциялары мен селоны газдандыру объектiлерiнiң құрылысын салу жалғастырылады. Жайылымдық мал өсiру, атап айтқанда, еттi-майлы қой өсiру, табынды жылқы өсiру және еттi iрi қара өсiру одан әрi дамытылады.
      Қарағанды облысы. Базалық салалар, оның iшiнде жылу энергетикалық кешен мен металлургия, мыс прокатын, эмальдi сымдарды және кабель өнiмдерiн шығаруды ұйымдастыру дамытылатын болады. Сондай-ақ химия өнеркәсiбi мен машина жасауды, тамақ және жеңiл өнеркәсiбiн, күрделi тұрмыстық техникаларды; ауыл шаруашылығында - етті-майлы қой өсiрудi, еттi iрi қара мен табынды жылқы өсiрудi дамыту көзделiп отыр.
      Қызылорда облысы. Жеңiл, тамақ және мұнай өндiру өнеркәсiбiн, құрылыс материалдары индустриясын және өндірiстiк инфрақұрылымдарды дамыту, үдемелi технологияларды енгiзудiң есебiнен күрiш өндiрудi арттыру және еттi-майлы қой өсiру мен қаракөл қойын өсiрудi, Ұлы Жiбек жолының қазақстандық учаскесiнде туризмнiң инфрақұрылымын дамыту көзделiп отыр. Қорғасын-мырыш, тұз кен орындарын игеру және ауыл шаруашылығы машиналары үшiн жабдықтар шығару белгiленуде. Аймақтағы экологиялық жағдайды сауықтыру басым бағыттардың бiрi болады.
      Қостанай облысы. Темiр рудасын өндiруге және қайта өңдеуге сондай-ақ агроөнеркәсiп кешенi салаларында астық, еттi-сүттi iрi қара өсiрудi, табынды жылқы өсiрудi, шошқа өсiрудi және құс өсiрудi кеңейтуге ықпал ететiн шаралар қабылданатын болады.
      Маңғыстау облысы. Отын, химия және мұнай-химия өнеркәсiбiн одан әрi дамыту, МАЭК-iн қайта құрылымдау және жетiлдiру, жер қыртыстарының мұнай беруiн арттырудың соны әдiстерiн енгiзу қазiргi заманғы көлiк инфрақұрылымын құру, теңiз кәсiпшiлiгi өнiмдерiн өндiрудi арттыру, мұнай-газ кен орындары жайластыруды кеңейту жалғастырылады. Ақтау теңiз портын қайта жаңарту, балық тоңазытқышының құрылысы мен минералдық тыңайтқыштар өндiру жөнiндегi қуаттарды дамыту аяқталады. Ауыл шаруашылығында түйе өсiру мен еттi-майлы қой өсiру дамытылады.
      Павлодар облысы. Электр энергетикасын одан әрi дамыту, көмiр, глинозем, ферроқорытпа өндiрудi өрiстету, мұнай өңдеу зауытының, көмiр кенiштерiнiң өндiрiстiк қуаттарына жұмыс жүктелiмiн қамтамасыз ету көзделiп отыр.
      Аграрлық секторда жарма (тары, қарақұмық, бұршақ, сұлы), майлы (күнбағыс) дақылдарын, мал шаруашылығында еттi-сүттi iрi қара өсiру мен еттi-майлы қой өсiру дамытылады.
      Солтүстiк Қазақстан облысы. Машина жасауды, жеңiл және тамақ өнеркәсiбiн, аспап жасауды және ғылымды көп қажет ететiн өндiрiстiң жекелеген түрлерiн одан әрi дамыту жөнiндегi шаралар жүзеге асырылатын болады. Астық дақылдарын, еттi-сүттi iрi қара өсiру мен шошқа өсiру өндiрiсiнiң көлемiн арттыру көзделген.
      Оңтүстiк Қазақстан облысы. Жеңiл және тамақ, химия және мұнай-химия өнеркәсiбiн, түстi металлургияны, машина жасауды, сондай-ақ мақта өсiру мен жүзiм өсiру сияқты ауыл шаруашылығының негiзгi салаларын, Ұлы Жiбек жолының қазақстандық учакесiнде туризмның инфрақұрылымын одан әрi дамыту көзделiп отыр.
      Астана қаласы. Ауыл шаруашылығы машиналарын жасауды дамыту, астық жинайтын және мал азығын жинайтын комбайндарды, астық өңдейтiн техникаларды шығаруды ұйымдастыру көзделуде.
      Астананың тыныс-тiршiлiгiн қамтамасыз ету және жайластыру объектiлерiн жетiлдiру, тұрғын үй құрылысы инфрақұрылымын және мәдени-тұрмыстық объектiлердi қайта жаңарту жөнiндегi шаралардың ауқымды кешенi жүзеге асырылатын болады.
      Алматы қаласы. Құрылған ғылыми-техникалық және өндiрiстiк әлеуеттi одан әрi барынша пайдалану, жеңiл және тамақ өнеркәсiбiн, қызмет көрсету салаларын, туризмдi, қорғаныс кәсiпорындарын конверсиялаудың негiзiнде машина жасау саласының жетекшi салаларын, жолаушылар терминалының құрылысын салу жүзеге асырылатын болады.
 
      4. Әлеуметтік даму стратегиясы
 
      Алдағы кезеңге арналған әлеуметтiк саясаттың негiзгi мақсаты халықтың тұрмыс деңгейiнiң төмендеуiне жол бермеу және әлеуметтік көмектiң атаулық дәрежесiн арттыру болып табылады.
      Үкiмет халыққа атаулы әлеуметтiк көмек көрсетудiң тетiктерiн одан әрi жетiлдiруге, кедейшiлiкпен және жұмыссыздықпен күресуге, еңбекке орналастыру жүйесiн реформалауға және еңбек заңдарын бұзуға қарсы күрестi күшейту мен еңбектi қорғауға, салауатты өмiр салтын қалыптастыруға және алғашқы медициналық-санитарлық көмектi күшейтуге, бiлiм беру жүйесiн нығайтуға, көшi-қон және демографиялық процестердi реттеуге бағытталған әлеуметтiк саясатты жандандырмақ.
 
      4.1. Әлеуметтiк қорғау
 
      Ой-ниет. Үкiмет 1999-2000 жылдары азаматтарды еңбекке орналастырудың нысандарын жетiлдiруге, жұмыс берушiлерге еңбек заңдарын сақтау бөлiгiнде талапты күшейтуге, халықтың аз қамтамасыз етілген жiгiн әлеуметтiк қолдау жолымен халықтың тұрмыс деңгейiн арттыруға, еңбек әлеуетін iске асыру және жалақыны, зейнетақылар мен жәрдемақыларды уақтылы төлеу үшiн жағдай жасауға бағытталған саясатты жалғастырады.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Кедейшiлiктiң деңгейiне қарай әрбiр нақты отбасына сараланған шараларды қамтамасыз ету жолымен аймақтарда атаулы әлеуметтiк көмек көрсетудiң жүйесiн жетiлдiрудi жалғастыру қажет.
      Yкiмет ынтымақтастықты зейнетақы жүйесiне арналған шығындарды салыстырмалы түрде төмендету және зейнетақы реформасына түзету енгiзу жөнiнде шаралар қабылдайды.
      Зейнетақы жүйесiн құқықтық реттеудi одан әрi жетiлдiру жөнiндегi жұмыстар жүргiзiлетiн болады, Қазақстан Республикасының барлық азаматтары үшiн әлеуметтiк жеке кодтар (ӘЖК) беру туралы куәлiктер беру және СТН-нен (жеке адамдар) ӘЖК-ге көшу қамтамасыз етiледi.
      3ейнетақылық жинақтаулардың сақталуын одан әрi қамтамасыз ету мақсатында жинақтаушы зейнетақы қорларының жұмыс iстеуiнiң нормативтiк құқықтық базасын жетiлдiру жөнiндегi жұмыстар жоспарланады.
      Yкiмет кадрлардың даярланатын және қайта даярланатын санын реттеуге мүмкiндiк беретiн экономикалық қызметтiң түрлерi бойынша және республика үшiн облыстар бойынша мамандықтар мен лауазымдардың тұрғысында мамандарға қажеттілiктi есепке алатын болады.
      Зейнетақыларды, жәрдемақыларды және жалақыны толық және уақтылы төлеуді қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыс ұдайы жүргiзiледi.
      Азаматтарды олардың еңбегін қорғау бөлiгiнде әлеуметтiк қорғауды қамтамасыз ету үшiн ұйымдардың өнеркәсiптiк объектілердегi жұмыс орындарына қауiпсiздiктiң нормалары мен ережелерiне сәйкестiгiне орай паспорт беру тетiгi әзiрленедi.
      Мүмкiндiктерi шектеулi балаларды қолдаудың әлеуметтiк жағдайларын жасау жөнiндегi заңдар базасы әзiрленетiн болады.
      Алда Еңбек туралы заңның қабылдануына байланысты еңбекке ақы төлеу жөнiндегi нормативтiк құқықтық базаны қалыптастыру жөнiндегi жұмыс тұр.
 
      4.2. Жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету
 
      Ой-ниет. Жұмыспен қамтудың проблемаларын шешу стратегиясы өндiргiш күштердi дамытуға және ұтымды орналастыруға, еңбек ресурстарының ұтқырлығын арттыруға, уақытша және дербес жұмыспен қамтылуды дамытуға, қолда бар жұмыс орындарын сақтауға және жаңаларын құруға, еңбектiң оралымды режимдерiн қолдануды көтермелеуге және басқа да шараларға бағытталған экономикалық саясатты әзiрлеудi және iске асыруды қамтиды.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Әлеуметтiк саясатты, ең алдымен азаматтардың өнiмдi және еркiн таңдап алған жұмыспен қамтылуына қолы жетуiне жәрдемiн тигiзетiн кедейшiлiк пен жұмыссыздыққа қарсы күрес мәселелерiн күшейтудi қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыс жалғастырылады. Қайта несиелендiрудің және гранттардың базасында неғұрлым аз қамтамасыз етiлген азаматтарды шағын несиелендiру практикасы жалғастырылатын болады.
      Мемлекет дамуының стратегиялық жоспарларының негiзiнде жыл сайын жұмыспен қамтылу деңгейiнiң құлдырау қарқынын бәсеңдетудi, қосымша жұмыс орындарын құратын шағын және орта жеке кәсiпкерлiктi дамытуды ынталандыруды, еңбек рыногындағы жағдайды ескере отырып жұмыссыздарды кәсiптiк даярлаудың және қайта даярлаудың оралымды жүйесiн ұйымдастыруды, қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыруды жетiлдiрудi, жергiлiктi атқарушы органдардың жұмыспен қамтудың аймақтық проблемаларын шешудегi рөлiн арттыруды, инвестициялық бағдарламаларды әзiрлеу кезiнде қосымша жұмыс орындарын құруды көздейтiн Халықты жұмыспен қамтудың республикалық бағдарламасы қабылданады.
      Жұмыспен қамту бағдарламаларын қаржыландыру әдеттегiдей тендерлiк негiзде, мемлекеттiк тапсырыстың шеңберiнде жергiлiктi бюджеттер қаражатының есебiнен жүзеге асырылатын болады.
      Уақытша жұмыспен қамтуды одан әрi дамыту, бос жұмыс күшiн табиғат қорғау iс-шараларына қатысуға жұмылдыру және инфрақұрылымды дамыту мақсатында iс жүзiндегi iс-қимылдың басым бағыты жұмыс берушiлердiң шеңберiн кеңейту жолымен жұмыссыздарды әлеуметтік қорғаудың негiзгi белсендi нысандарының бiрi ретiнде ақы төленетiн қоғамдық жұмыстарды одан әрi дамыту болады.
      Еңбек рыногында өзiнiң қызметiн ұсынатын ұйымдарды ынталандыру, атап айтқанда - еңбекке орналастыруға жәрдемдесу үшiн шығындарға түпкi нәтиже бойынша төлем жасау әдiсiмен жұмыс берушiлердiң мүдделiлiгiн арттыру арқылы аталған iс-шараны қаржыландырудың тәртiбiн жетiлдiру ұйғарылып отыр.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi және кәсiподақтар мен жұмыс берушілердiң республикалық бiрлестiктерiнiң арасындағы Бас келiсiмдi жетілдiру және iске асыру жөнiндегi жұмыс жалғастырылатын болады.
 
      4.3. Бiлiм беру
 
      Ой-ниет. Yкiмет орта бiлім беру саласында азаматтардың мемлекеттiк оқу орындарындағы тегiн орта бiлiмге конституциялық құқықтарын қамтамасыз етуге, мектеп жасындағы балаларды оқытумен толық қамтуға, жоғары бiлім саласында елдi дамытудың стратегиялық бағыттарында кадр әлеуетiн сақтауға және дамытуға, ғылыми мекемелер мен жоғары оқу орындарын интеграциялауға, басым бағыттар бойынша жоғары бiлiктi ғылыми кадрларды даярлауға және аттестациялауға бағытталған жұмысты жалғастырады.
      Үкiметтiң iс-қимылы. Орта және кәсiптiк бiлiм жүйесiнде "Бiлiм туралы" жаңа Заңның, бiлiм берудiң ұлттық моделiнiң, бiлiм беру процесiнiң үздiксiздiгi мен сабақтастығы принциптерiнiң негiзiнде:
      бiлiм берудiң мемлекеттiк жалпыға бiрдей мiндеттi стандарттарын енгiзу жөнiндегi шаралар жүзеге асырылатын;
      оқулықтардың жаңа буынын шығару, орта бiлiм жүйесiн ақпараттандыру және талантты балалармен жұмыс жөнiндегi бағдарламалар iске асырылатын;
      кадрларды даярлау және қайта даярлау жөнiндегi шаралар еңбек рыногының қажетiн, бiлiм беру жүйесiндегi мемлекеттiк емес секторды дамыту ескеріле отырып қабылданатын болады.
      Жоғары бiлiм жүйесiнде "Бiлiм туралы" Қазақстан Республикасының жаңа Заңы мен бiлiм берудiң ұлттық моделiнiң негiзiнде:
      меншiк нысандары мен ведомстволық тиесiлiгiне қарамастан жоғары оқу орындарының студенттiк контингентiн қалыптастырудың жаңа тәртiбi әзiрленетiн және енгiзiлетiн;
      жоғары бiлiмдi кадрларды даярлау үшiн мемлекеттiк гранттар мен несиелер жүйесi енгiзiлетiн;
      кәсiби бiлiм алу үшiн жеке бiлiм беру несиелерiнiң жүйесi енгiзiлетiн;
      мемлекеттiк жоғары оқу орындарының студенттерiне стипендиялар тағайындаудың жаңа тетiгi әзiрленетiн және енгiзілетiн;
      мемлекеттiк жоғары оқу орындарының ғылыми атағы бар оқытушыларының жалақысы көбейтiлетiн;
      меншiк нысандары мен ведомстволық тиесiлiгiне қарамастан жоғары оқу орындарын аттестациялаудың жаңа жүйесi әзiрленетiн және енгiзiлетiн;
      жоғары оқу орындарының олардың бiлiм берудiң халықаралық стандарттарына сәйкестiк деңгейi бойынша рейтингтерiнiң жүйесi енгiзiлетiн;
      жоғары оқу орындарында елдiң экономикасын дамытудың басым бағыттары бойынша арнаулы технологиялық және жобалау-конструкторлық лабораториялар құрылатын;
      ғылым мен жоғары бiлiмдi кезең-кезеңмен интеграциялау жүзеге асырылатын болады.
      Бiрқатар бiлiм объектiлерiн белгiлi бiр шарттарды орындауы жағдайында кейiн жекешелендiру құқығымен осы ұйымдардың ұжымына (басшысына) 3-5 жылға сенiмдi басқаруға беру жөнiнде эксперимент басталады.
 
      4.4. Денсаулық сақтау
 
      Ой-ниет. Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулық жағдайын жақсарту жөнiндегi бiрiншi кезектi шаралар туралы" 1998 жылғы 18 мамырдағы U983956_ Жарлығын, "Халықтың денсаулығы" мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру, медициналық қызметтер көрсету рыногын қалыптастыру, денсаулық сақтаудың халықтың кең ауқымы үшiн қолы жетiмдi болуын сақтау.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Денсаулық сақтау жүйесiнде мынадай жұмысты:
      Қазақстан Республикасында фармацевтика және медицина өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiнде шаралар қабылдауды;
      медициналық қызмет көрсетулерге ақы төлеу жүйесiн жетiлдiрудi, бастапқы медициналық-санитарлық көмектi жан басына қаржыландыруға, мол шығынды стационарлық емдеуден отбасылық дәрiгерлер институтын дамыта отырып тиiмдi амбулаториялық-емханалық емдеу принципiне көшудi жүзеге асыруды;
      мемлекеттiк емдеу-алдын алу мекемелерiн одан әрi қайта құрылымдауды жалғастыруды, төсектердi ұтымды пайдалануды;
      денсаулық сақтаудың мемлекеттiк емес секторын одан әрi дамытуға жәрдемдесудi, емдеу-алдын алу мекемелерiн кезең-кезеңмен жекешелендiрудi;
      стационарлық-эпидемиологиялық бақылау жүйесi мен медициналық-экологиялық мониторингтi жетілдiрудi;
      әлеуметтiк мәнi бар аурулардың алдын алу, туберкулезбен күрес жөнiндегi шараларды iске асыру жөнiндегi жұмыстарды күшейтудi;
      салауатты өмiр салтына арналған науқандарды, дұрыс тамақтануды, жеке бастың гигиенасы мен тазалықты сақтауды кеңiнен ақпараттық-насихаттық қолдауды қамтамасыз етудi жүргiзу жоспарланып отыр.
 
      4.5. Демография және көшi-қон
 
      Ой-ниет. Алдағы кезеңде демография және көшi-қон процестерiндегi жағымсыз тенденцияларды еңсеру және ел халқының санын өсiру үшiн негiздер жасау қажет.
      Yкіметтің iс-қимылы. Yкiмет демографиялық саясатты мақсатты жүргiзбек ниетте, оны жүргiзудiң заңдық базасы құрылатын болады. 1999 жылы Yкiмет нәтижелерi демография және көшi-қон бағдарламаларының негiзiне алынатын ел халқының санағын жүргiздi.
      Үкiмет қоныс аударушылардың (оралмандардың) құқықтары мен мүдделерiн қорғауды жүзеге асырмақ ниетте. Осымен бiр уақытта негiзделген квоталар белгілеу жолымен иммиграцияны реттеу кезiнде мемлекеттік мүдделердің сақталуын есепке алу көзделедi. Yкiмет отандастардың қайтып оралуына, оларды орналастыру мен жергiлiктi жағдайларға бейiмдеуге және тұрғын үймен қамтамасыз етуге жәрдемдесетiн болады.
 
      4.6. Қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану
 
      Ой-ниет. Қоршаған ортаның жай-күйiнiң нашарлау қарқынын төмендету.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Экологиялық оқу-ағарту жүйесi қалыптастырылатын, республикалық және жергiлiктi деңгейлерде қоршаған ортаны қорғауды басқарудың тиiмдi жүйесi құрылатын болады. Үкiмет қоршаған ортаны қорғауды қаржыландырудың тетiктерiн жетілдiрмек, мемлекеттiң халықаралық экологиялық саясатқа қатысуын кеңейтпек, экологиялық қауiпсiз технологияларға көшу үшiн жағдай жасамақ ниетте.
      Қазақстанда орман өнеркәсiбiн дамытудың жобасын әзiрлеу және iске асыруды бастау жөнiнде күш-жiгер жұмсалатын болады.
      Yкiмет қоршаған ортаны қорғау саласында негiзгi заң актерлерiн дайындайды.
      Табиғи ресурстарды зерделеу мен ұдайы өндiрудiң, мемлекеттiк кадастрлар жүйесiн құрудың, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен экологиялық туризм объектiлерiнiң желiсiн дамытудың, өнеркәсiп кәсiпорындарының экологиялық аудитiн жүргiзудiң, ресурс үнемдейтiн технологияларды енгiзудiң бағдарламалары жасалатын болады.
 
      4.7. Мәдениет және спорт
 
      Ой-ниет. Халықаралық ынтымақтастықты кеңейту және тереңдету, әлеуметтiк-мәдени саланың өнiмдерi мен қызмет көрсетулерiнiң отандық рыногын қалыптастыру және дамыту адамдардың күнделiктi тұрмысына салауатты өмiр салтын енгiзу, отандық спортты дамыту және оның халықаралық аренадағы беделiн арттыру.
 
      Yкiметтiң iс-қимылы. Қазақтың ұлттық мәдениетi мен Қазақстан Республикасында тұратын халықтар мен этностардың мәдениетi сақталатын және дамытылатын, мәдени өнiмдер мен қызмет көрсетулердiң отандық рыногы қалыптастырылатын, қаржыландыру жүйесi жетiлдiрiлетiн, мәдениеттiң салалары үшiн кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру жүйесi реформаланатын, халықаралық мәдени байланыстар мен алмасуларды кеңейту және нығайту жөнiнде шаралар қабылданатын болады.
      Спорт пен дене тәрбиесi саласында халықтың дене шынықтыру даярлығының Президенттiк тестiлерiн енгiзу, Қазақтан Республикасында бұқаралық спортты дамыту жөнiндегi мемлекеттiк бағдарламаны iске асыру, жоғары жетiстiктер спортын қолдау, спорттың түрлерi бойынша федерациялардың қызметiн жандандыру және ерiктi спорт қоғамдарын қайта өркендету жөнiндегi жұмыстар жалғастырылатын болады.
 
      5. Инфрақұрылым, көлік және байланыс
 
      Ой-ниет. Экономика мен қоғамның отандық өнiмдердiң өзiндiк құнында құрайтын ақысын төмендету жағдайында көлiктiк және ақпараттық қажеттерiн толық қанағаттандыру.
 
      Yкiметтiң iс-қимылы. Жұмыстың маңызды бағыттарының бiрi елдiң көлiк-коммуникация рыногындағы тасымалдаушылар мен операторлар үшiн заңдар базасын дамыту мен жетiлдiру болады. Салада табиғи монополияшылардың қызмет аясын тарылтуды және жекелеген функцияларын жеке секторға берудi ұйғаратын қайта құрылымдау саясаты жалғастырылатын болады.
      Темiр жол көлiгi саласында басқару жүйесiн одан әрi жетiлдiру көзделiп отыр. Реформалау көлiктiк қызмет көрсету рыногында бәсекелестiк орта құрудың есебiнен сала қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыруға бағытталады. Темiр жолдардың негiзгi учаскелерiн жетiлдiру, жылжымалы құрамды жөндеу үшiн зауыттық базаны қайта құрылымдау жалғастырылатын болады.
      Жаңа магистральдардың құрылысын салу, бiрiншi кезекте елдiң барлық облыстарын ең қысқа жолдармен жалғастыратын темiр жолдың тармақталған ұлттық желілерiн құру басталады. Тасымалдаудың қазiргi заманғы технологияларына көшу мақсатында темiр жолдарды техникалық қайта жарақтандыру жалғастырылады, басқарудың қазiргi заманғы ақпараттық жүйелерi енгiзiлетiн, кейiн оларды халықаралық көлiктiк ақпараттық желiге кiрiктiру арқылы автоматтандырылған ақпараттық желілер ұйымдастырылатын және дамытылатын болады.
      Автомобиль көлiгi мен жолдары саласында халықаралық тасымалдауларды қамтамасыз ететiн бағыттардағы автомобиль жолдары басым тәртiппен дамуға ие болады, жеке иелiктегi жолдардың жүйесiн жасау жөнiндегi жұмыс жалғастырылады. Жол секторы сервистiк қызмет көрсету жүйесiмен қамтамасыз етiлген жүрдек учаскелерi бар жоғары санаттағы жолдардың құрылысын салудың негiзiнде сапалық жағынан жаңаратын болады. Бiр бөлiгiн қатты төсенiшке көшiру жоспарланып отырған селолық автомобиль жолдарына ерекше көңiл бөлiнедi.
      Әуе көлiгi саласында лизинг пен жоғары сыныпты ұшақтардың белгілi бiр көлемiн сатып алудың есебiнен ұшақ паркiн толықтыруды жалғастыру жоспарланып отыр. Олардың дүниежүзiлiк стандартқа сәйкес келуi мақсатында әуежайларды қайта жаңарту және құрылысын салу жүргiзiледi.
      Су көлiгi саласындағы қызметтiң басты басым бағыттары "Ақтау" портын қайта жаңартуды аяқтау, су жолдарының кеме қатынасы жағдайын қамтамасыз ету және шлюздердi ұстау Каспий аймағында теңiз кеме қатынасын ұйымдастыру үшiн "өзен - теңiз" сыныпты кемелердi сатып алу мультимодалдық тасымалдауларды дамыту мақсатында iшкi су жолдарының транзиттiк мүмкiндiктерiн пайдалану болады.
      Байланыс пен телекоммуникациялар саласында байланыстың қазiргi заманғы жүйелерi мен құралдарын енгiзудiң есебiнен дамудың сапалық жағынан жаңа деңгейiне қол жеткiзу ұйғарылып отыр. Yкiмет байланыс пен телекоммуникацияларды қайта құрылымдау, салада бәсекелестiктi орта құру жөнiнде қажеттi шаралар қабылдайды.
 
      6. Энергетикалық ресурстар
 
      Ой-ниет. Iшкi рыноктың қажеттерiн қамтамасыз ету және экспортқа бағдарланған, технологиялық жағынан бiр-бiрімен байланысты отын-энергетика кешенiн қалыптастыру.
 
      Yкiметтiң iс-қимылы. Энергетикалық тәуелсiздiктi қамтамасыз ету және энергия көздерiн дүниежүзiлiк тұтыну рыноктарына жеткiзу бағытында елдiң отын-энергетика кешенiн дамыту жөнiнде белсендi iс-әрекеттер жасалатын болады. Yкiмет экспорттық газ және мұнай құбырларының сызбасын түпкiлiктi айқындамақ және оның жекелеген учаскелерiн жобалауға және құрылысын салуға кiрiспек ниетте.
      Iшкi рыноктың қажетiн қамтамасыз ету және экспортқа бағдарланған, технологиялық жағынан байланысқан отын-энергетика кешенiн қалыптастыру мақсатында Үкiмет елдiң энергетикалық тәуелсiздiгiн қамтамасыз ету және энергия көздерiн дүниежүзiлiк тұтыну рыноктарына жеткiзу бағытында елдiң отын-энергетика кешенiн дамыту жөнiнде белсендi iс-қимыл жасайтын болады. Үкiмет экспорттық газ және мұнай құбырларының сызбасын түпкiлiктi айқындамақ және олардың жекелеген учаскелерiн жобалауға және құрылысын салуға кiрiспек ниетте.
      Мұнай саласында Каспий Құбыр желiсi Консорциумының жобасын iске асыру жалғастырылатын болады, Батыс Қазақстан - Қытай мұнай құбыры құрылысының техникалық-экономикалық негiздемесiн дайындау аяқталады.
      Үкiмет қосымша мұнай құбырларының түпкiлiктi нұсқасын айқындайды, мұнай тасымалдау жөнiнде темiржол және теңiз көлiгiн пайдаланудың бағдарламасын әзiрлейдi және бекiтедi.
      Өзен-Атырау мұнай құбырының бiрiншi желiсiн қалпына келтiрудiң ұйымдастырушылық-шаруашылық және құқықтық мәселелерi шешілетiн болады.
      2000 жылы мұнай түрлi бағыттар бойынша тасымалдануы тиiс. Каспийдiң теңiз шельфiнде iздестiру-барлау бұрғылауы басталады.
      Үкiмет Екiбастұз бассейнiнде энергетикалық көмiрдi өндiрудi тұрақтандырмақ, Қаражыра, Шұбаркөл және Шөптiкөл кен орындарында күлi аз көмiр өндiру жөнiндегi қуаттарды арттырмақ ниетте.
      Жергiлiктi коммуналдық-тұрмыстық мұқтажды қанағаттандыру үшiн аймақтық маңызы бар шағын көмiр кен орындарын дамыту жөнiндегi шаралар кешенi әзiрленетiн болады. Қарағанды көмiр бассейнiнде көмiрдi жерасты тәсiлiмен өндiру 12-15 шахтада шоғырландырылатын болады. Бұл ретте зиян шегiп отырған көмiр өндiрушi кәсiпорындарда тарату жұмыстарын жүргiзу, ал болашағы барларында - отын өндiрудiң техникасы мен технологиясын жетiлдiру iсi алда тұр.
      Электр энергетикасында Үкiмет Қазақстанның энергия көздерiндегi белгiленген қуаттарды пайдалануды арттыру жөнiнде шаралар қабылдайтын болады.
      Республикалық және аймақтық деңгейде электр энергиясы рыногын одан әрi жетiлдiру электр станцияларын өзара резервтеу және қосымша қызмет көрсетулер ұсыну жөнiндегi тетiктердi құру көзделiп отыр.
      Аймақтық электр бөлушi компаниялар мен республикалық немесе коммуналдық меншiктегi электр станцияларын жекешелендiру жолымен электр энергетикасы кешенiнде реформалау жалғастырылады.
      Қазақстанның энергия жүйесiнiң Ресей және Орталық Азия мемлекеттерiнiң энергия жүйесiмен өзара тиiмдi жұмысы жөнiндегi ұйымдастырушылық-технологиялық iс-шараларды жүргiзу жалғастырылады.
 
      7. Кәсіби үкімет
 
      Ой-ниет. Мемлекеттiк басқару жүйесi органдары жұмысының тиiмдiлiгiн жетiлдiру және арттыру, мемлекеттiк басқару жүйесiнiң стратегиялық жоспарлау және бюджеттiк бағдарламалау принциптерiнде одан әрi жұмыс iстеуi.
      Мемлекеттiк қызметшiлердiң кәсiбилiгiне, беделi мен сiңiрген еңбегіне негiзделген жүйе құру мақсатында мемлекеттік қызметтi одан әрi реформалау.
      Yкiметтiң iс-қимылы. Үкiметтiң 2000 жылға арналған басым мiндеттерi: стратегиялық жоспарлау мен бақылаудың бiрыңғай жүйесiнiң, мемлекеттiк органдардың қызметiн орталықтан алудың, кадрларды оқыту, iрiктеу және мемлекеттiк қызметшiлердiң еңбегiне ақы төлеу жүйесiн жетiлдiрудiң, мемлекеттiк басқару және өзiн-өзi басқару саласындағы заңдарды жетiлдiрудiң негiзiнде ведомствоаралық және салааралық үйлестiру жөнiндегi жұмыстарды жалғастыру болады.
      Үкiмет Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан-2030" Жолдауының басымдықтары бойынша 2001-2005 жылдарға арналған стратегиялық даму жоспарларын әзiрлейдi.
      Стратегиялық жоспарларды iске асыру мемлекеттiк басқарудың оңтайлы құрылымын және Үкiметтi өзiне тән емес функциялардан босатуды талап етедi. Осы мақсатта мемлекеттік басқарудың барлық жүйесiнде мемлекеттiк қызметшiлердiң санағы жүргiзiлдi және мемлекеттiк органдардың қызметiне функционалдық талдау жүргiзу жоспарланып отыр.
      Yкiметтiң басым мiндеттерiнiң бiрi мемлекеттiк функцияларға талдау жасауды және олардың бiр бөлiгiн аймақтар мен жеке секторға берудi көздейтiн Орталықтан алу бағдарламасын iске асыру болады.
      Yкiмет қалыптасқан саяси және әлеуметтiк-экономикалық ахуалды ескере отырып мемлекеттiк басқару мен өзiн-өзi басқару саласын реттейтiн заң актiлерiне бiрқатар өзгерiстер мен толықтырулар енгiзедi. Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөнiндегi кейбiр заң актiлерiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлетiн болады.
      Үкiмет орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың өз қызметiнiң стратегиялық бағыттарын iске асыруға және өздерiне жүктелген функцияларды iске асыруға арналған қаржы ресурстарының көлемдерiн жоспарлауы кезiндегi қаржылық дербестiгiне бiртiндеп көшудi жүзеге асырады.
      "Мемлекеттiк қызмет туралы" Z990453_ Заңның жаңа редакциясына сәйкес мемлекеттiк қызметтi атқарудың рәсiмдерiн реттейтiн заңдық актiлер әзiрленетiн, мемлекеттiк қызметшiлердiң лауазымдарына бiлiктiлiк талаптары, конкурстың негiзiнде кадрларды iрiктеудiң, өсiрудiң, кадрларды аттестациялаудың өлшемдерi әзiрленетiн, республикалық тестiлеу және сертификаттау орталығы құрылатын, сондай-ақ мемлекеттiк қызметшілердiң еңбегiне ақы төлеу жүйесiн жетiлдiру жөнiнде ұсыныс енгiзiлетiн болады.
      2000 жылы Мемлекеттiк қызметшiлердi оқытудың тұжырымдамасы әзiрленедi. Оны дәйектi iске асыру мемлекеттiк қызмет кадрларын оқытудың бiрыңғай жүйесiн құруға, мемлекеттiк тапсырыстың тетiгiн енгiзуге және мемлекеттік қызметшiлердi оқытудың бiрыңғай стандарттарын айқындауға бағытталады.
      Мемлекеттiк қызмет кадрлары жай-күйiнiң мониторингінiң жүйесiн

әзiрлеу мақсатында кадрларды басқарудың бiрыңғай ақпараттық жүйесi

құрылатын болады.

     Оны енгiзу мемлекеттiк қызметшiлердiң құрамы мен кадрлық резервi

бойынша деректердiң республикалық базасын қалыптастыруды көздейдi. Ол қолда

бар кадрларды ұтымды пайдалануға, кадрлық резервпен жұмысты ұйымдастыруға

және кадрлардың қозғалысына неғұрлым мақсатты бағытталған сипат беруге

мүмкiндiк жасайды.

     Оқығандар:

          Қасымбеков Б.А.

          Кобдалиева Н.М.