Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаевтың 2005 жылғы 23-24 маусымда Шығыс Қазақстан облысына сапары барысында берген тапсырмаларын орындау үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi  ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

      1. Қоса берiлiп отырған Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласын дамытудың 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

      2. Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдары мен Шығыс Қазақстан облысының жергiлiктi атқарушы органдары Бағдарламада көзделген iс-шаралардың уақтылы орындалуын қамтамасыз етсiн және жарты жылдың қорытындылары бойынша 20 қаңтардан және 20 шiлдеден кешiктiрмей Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлігіне оларды iске асырудың барысы туралы ақпарат берсiн.

      3. Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгi жарты жылдың қорытындылары бойынша 1 ақпаннан және 1 тамыздан кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарламаны iске асырудың барысы туралы жиынтық ақпарат берсiн.

      4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң орынбасары А.С.Есiмовке жүктелсiн.

      5. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

       Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 
2005 жылғы 25 тамыздағы     
N 874 Қаулысымен бекітілген   

  Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласын дамытудың
2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы

Мазмұны

  1. Бағдарламаның паспорты

Атауы               Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласын
                    дамытудың 2006-2008 жылдарға арналған
                    бағдарламасы

Әзiрлеу үшiн        Қазақстан Республикасы Президентi Әкiмшілiгiнiң
негiздеме           Басшысы 2005 жылғы 5 шілдедегi N 41-8.55
                    бекiткен Қазақстан Республикасының Президентi
                    Н.Ә.Назарбаевтың 2005 жылғы 23-24 маусым
                    аралығындағы Шығыс Қазақстан облысына сапары
                    барысында берген тапсырмаларын iске асыру
                    жөнiндегi iс-шаралардың 1-тармағы;
                    Қазақстан Республикасының Премьер-Министрi
                    2005 жылғы 17 тамызда өткiзген кеңестiң
                    N 11-5/007-304 хаттамасының 4-тармағы.

Әзiрлеушілер        Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк
                    жоспарлау министрлiгi, Шығыс Қазақстан
                    облысының әкiмдiгi

Бағдарламаның       Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласын
мақсаты             одан әрi орнықты әлеуметтiк-экономикалық
                    дамуын қамтамасыз ету

Бағдарламаның       Өнеркәсіп пен аграрлық секторда озық
мiндеттерi          технология мен инновациялық шешiмдердi
                    өндiрiске енгiзу есебiнен бәсекеге қабілеттi
                    өнiм шығару жөнiндегi жаңа өндiрiстер құру;
                    қазiргi заманғы құрылыс материалдарын шығару
                    жөніндегi бар өндiрiстердi кеңейту;
                    өндiрiстiк, инженерлiк және әлеуметтiк
                    инфрақұрылымды, шағын және орта кәсіпкерлiктi,
                    туризмдi дамыту

Icкe асыру мерзiмi  2006-2008 жылдар

Қажеттi ресурстар   Бағдарламаны iске асыру үшiн кәсiпорындардың,
және қаржыландыру   отандық инвесторлардың, екіншi деңгейдегi
көздерi             банктердiң, даму институттарының меншiк
                    қаражаты және қаржыландырудың бюджеттiк көздерi
                    пайдаланылатын болады. Бағдарламаны iске
                    асыруға мемлекеттiк бюджеттік жалпы шығындар
                    26346,9 млн. теңге құрайды, оның iшiнде
                    республикалық бюджеттен - 23569,2 млн. теңге,
                    оның ішінде 2006 жылы - 6841,1 млн. теңге,
                    2007 жылы - 9576,3 млн. теңге, 2008 жылы -
                    7151,8 млн. теңге; жергiліктi бюджеттен -
                    2777,7 млн. теңге, оның ішінде 2006 жылы -
                    690,6 млн. теңге, 2007 жылы - 889 млн. теңге,
                    2008 жылы - 1198,1 млн. теңге құрайды.

Бағдарламаны іске   Бағдарламаны іске асыру:
асырудан күтілетiн  өндiрiстiк әлеуетті одан әрі нығайту үшін
нәтижелер           негізін құру арқылы қаланың орнықты
                    әлеуметтiк-экономикалық дамуын; атап айтқанда
                    2008 жылға тауар өнiм өндiру көлемі  3,5 - 4,0
                    млрд. теңгеге, ет 1,4 есе, сүт - 5,0%, жұмыртқа
                    - 4,2%, жүн 1,2%-ға өседi, қосымша 1,0 мыңнан
                    кем емес жаңа жұмыс орындары ашылатын болады;
                    тұрғын үй құрылысын дамыту есебінен халықтың
                    қалың бұқарасының тұрғын үйге қол жетiмдiлiгiн
                    тұрғындарды инженерлік және әлеуметтік
                    инфрақұрылым объектiлерiмен қамтамасыз ету
                    жақсарады;
                    тұрғын үй-коммуналдық, көлiк және әлеуметтік
                    салаларда көрсетілетiн қызметтер сапасын
                    жақсартуын қамтамасыз етуге мүмкiндiк береді

  2. Кіріспе

      Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласын дамыту бағдарламасы Қазақстан Республикасы Президентi Әкімшілігiнiң Басшысы 2005 жылғы 5 шiлде бекiткен Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә.Назарбаевтың тапсырмаларын iске асыру жөнiндегi iс-шараларының 1-тармағына сәйкес әзiрлендi.
      Семей - Шығыс Қазақстан облысының облыстық маңызы бар қаласы, республиканың iрi экономикалық көлiктiк және мәдени орталығы.
      Қаланың әкімшілік-аумақтық құрамына 2 кент және 37 елдi мекен шоғырланған 16 ауылдық округ кiредi.
      Қаланың халықтың саны 302,7 мың адам құрайды, оның iшiнде қалалық - 279,1 мың адам және ауылдық - 23,6 мың адам.
      Семей қаласының 1997 жылы Шығыс Қазақстан облысының құрамына кiрген сәттен бастап негiзгi салаларда салыстырмалы орнықты макроэкономикалық тұрақтылыққа қол жеткiзілдi. Өнеркәсiп өндiрiсiнің өсiмi 1,5 есенi құрады, ауыл шаруашылығында мүйiздi iрi қара мал басы 33%-ға, қой мен ешкi 34%-ға өстi, жұмыртқа өндiрiсi 1,7 есе, сүт өндiрiсi 1,4 есе, тұрғын үйдi iске қосу 2,5 есе ұлғайды.
      Сонымен қатар қала экономикасы бюджеттiң кiрiс бөлiгiнiң айтарлықтай өсуiн қамтамасыз етпейдi. Өндiрілетiн өнiмнiң бәсекелестiк қабілетi төмен. Қаланың әлеуметтiк және инженерлiк инфрақұрылымы одан әрі дамытуды қажет етедi.
      Семей өңiрiнiң жекелеген салалары мен ауылдық округтарында өндiрiс көлемi, өндiрілетiн өнiмнiң бәсекелестiк қабілетi, инженерлiк инфрақұрылым мен әлеуметтiк саланы дамытуда ахуалды жақсарту тұрғысында экономикалық әлеуеттiң айтарлықтай өсуi әлi қамтамасыз етілмеген.
      Жұмыс iстеп тұрған көптеген кәсіпорындардың техникасы мен технологиялар деңгейi қазiргi заманғы талаптарға сай келмейдi, оларда негiзгi қорлардың тозуы 50%-дан артықты құрайды. Өндiрiс энергия тұтынудың жоғары деңгейiмен, ескiрген технологиялар бойынша жүргізіледi.
      Бағдарламаны iске асыру қала экономикасы құрылымында сапалы өзгерiстерге қол жеткiзудi қамтамасыз етедi, олар оның адам, өндiрiс және табиғат ресурстарын тиімдi пайдалануға негiзделген орнықты өсуiне алып келедi. Халықтың әлеуметтiк инфрақұрылым объектілерiне қол жетiмділiгi жақсарады.

  3. Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласының
әлеуметтiк-экономикалық дамуының қазiргi жай-күйiн талдау

       3.1. Өнеркәсiп

      2004 жылы қала өнеркәсiбi кәсiпорындары 27,6 млрд. теңге соманың тауар өнiмiн өндiрдi, бұл облыс бойынша тауар өнiм көлемiнiң 12,4%-ын құрайды, өнеркәсiп өнiмiнiң жеке көлем индексi 108,8% (облыс бойынша - 104,9%), оның iшiнде тау-кен өндiру өнеркәсiбiнде - 110,0% (96,6%), өңдеу өнеркәсiбiнде 108,6% (107,8%), энергиясын, газ бен су өндіру және таратуда - 108,7%-ды (102,8%) құрайды.
      Ағымдағы жылдың бiрiншi жарты жылында өнеркәсіп өнімін өндiру көлемi 13,7 млрд. теңгенi құрады, бұл өткен жылдың ұқсас кезеңiмен салыстырғанда 101,4% құрайды.
      Қала өнеркәсiбiнiң тауар өнімі көлемiнiң құрылымында бүгінгі таңда 69,6%-ын өңдеу өнеркәсiбi кәсiпорындарының өнiмдерi, оның ішінде 23,7%-ын металл емес минералдық өнімдер өндірісі, 10,5%-ын ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қайта өңдеу құрайды.
      Өңір тұрғындарының тамақ өнiмдерiне қажеттiлігінің қанағаттандыру үшiн сүттi қайта өңдеу өндiрісі ("Қайсар ЛТД" ЖШС) ұйымдастырылды, консерві және шұжық өнiмдерiн, тартылған ет және тұшпара шығару өндiрістер ("Семей ет комбинаты" ЖШС) қайта іске қосылып, тұсқағаз өндірісі қайта жалғастырылды ("Каполиграф" АҚ).
      Құрғақ құрылыс қоспаларын өндіру зауыты ("Семмикс" ЖШС) іске қосылды.
      "Семей қоспажем зауыты" ЖШС қондырғылары жаңғыртылып, "Шығыс Қазақстан ұн тарту-қоспажем комбинаты" ААҚ-да қара бидайды тарту диірмені пайдалануға берiлдi.
      Он екі кәсiпорынның өнімдері түрлi атауларда "Шығыс Қазақстанның таңдаулы тауарлары 2004" конкурсында, ал екi кәсіпорынның өнiмдерi республикалық конкурста жеңімпаз атанды.
      Осымен бірге, өнеркәсіп өндiрісі көлемінің өсу қарқыны орнықсыз сипат сақтап келедi, шикізатпен қамтамасыз етуде және өндірілген өнімді сатуда шешілмеген проблемалар.
      Негiзгi қорлардың моралдық және табиғи тозу проблемасы сақталуда, бұл еңбек өнiмділiгінің және өндiрiлетiн өнімнің бәсекелестік қабілетінің төмендеуіне алып келуде. Бүгінгi таңда экономикалық қызмет салаларында негізгі қорлардың тозу дәрежесi 34%-дан 57%-ға дейін құрайды.

       3.2. Агроөнеркәсіп кешені

      Экономиканың аграрлық секторында 2004 жылы 545 шаруа қожалығы, 3 өндіріс кооперативi, 4 жауапкершілігі шектеулі серіктестігі, 2 акционерлiк қоғам, мал және құстары бар тұрғындардың 5156 қосалқы шаруашылықтары тіркелді.
      Жалпы өнiм көлемі 2004 жылы 3,9 млрд. теңге оның iшiнде мал шаруашылығы 2,1 млрд. теңге немесе 53,8%-ды, өсiмдiк шаруашылығы 1,8 млрд. теңге немесе 46,2%-ды, өсуі 2003 жылға 15,9% құрады. Мал шаруашылығында 2003 жылмен салыстырғанда ет өндірісі 4%, сүт 15,3%, жұмыртқа 13%-ға артты, мүйізді ірі қара саны 10,3%, қой мен ешкi 11%, жылқы 6,7%-ға ұлғайды.
      Жоғары өнімді асыл тұқымды малдың гендік қорын сақтау және көбейту жөнінде жұмыстар жүргізiлуде. Бүгiнгі таңда "Жабы" тектес Қазақ асыл тұқымды жылқысын өсiретін "Қайнар" ЖШС және 1,5 мың бастап артық Қазақтың ақ бас тұқымды iрi қара малына ие "Приречное агрофирмасы" ЖШС-нiң асыл тұқымды мал шаруашылығы мәртебесi бар.
      Құс шаруашылығы өңiрде мал шаруашылығының барынша дамыған салаларының бiрi болып табылады. "Прииртыш бройлер құс фабрикасы" ЖШС-де жылына 2,0 мың тонна бройлер етiн өндiру қуатына ие Венгрия құс өсiру технологиясын енгiзу жөнiндегi қайта жаңғырту аяқталды. 2005 жылдан бастап бұл кәсiпорын өндiрiстiк жұмысын жалғастырды.
      Шығыс Қазақстан облысының 2003-2005 жылдарға арналған агроазық-түлiк бағдарламасына сәйкес Семей өңiрiнде 2004 жылы өсiмдiк шаруашылығында 4 мың тоннаға жуық немесе бағдарламада белгіленген көлемнiң 68,4% дәндi дақылдары, 19 мың тонна көкөнiс (107,3%), 49 мың тонна картоп (101,0%, 0,3 мың тонна күнбағыс (1,5 ece), 1,6 мың тонна бақшалық дақылдар (102,0%) өндiрілдi.
      Аграрлық секторды кредиттеу кезiнде жыл сайын қаражаттардың жалпы көлемінің 40-тан 55%-ға дейiнi бөлiнедi. 1998-2004 жылдар аралығында барлығы 1,2 млрд. теңге бөлiндi. 2004 жылы қаланың аграрлық секторын дамыту үшiн республикалық бюджет қаражаттарынан 47,9 млн.теңге немесе облыс үшін бөлiнген көлемнiң 2,9%, облыстық бюджет қаражаттарынан 30,2 млн. теңге немесе облыс бойынша жалпы көлемнiң 7% бөлiндi.
      Ауыл экономикасының инфрақұрылымы кешiгiп дамуда. Көптеген шаруа қожалықтарының материалдық-техникалық базасының нашар екендiгi байқалады. Ұсақ тауарлы өндiрiстер басым, бұл көлемдi ұлғайтуды, өндiрiс шығындарын азайтуды, қолданып отырған аграрлық технологиялардың деңгейiн көтерудi баяулатуда.
      Қаланың тамақ және қайта өңдеу өнеркәсiбi кәсiпорындары аграрлық сектор өнiмінiң тұрақты жетiспеушілiгiн сезiнуде.

       3.3. Шағын кәсiпкерлiк

      2005 жылдың басына тiркелген кәсiпорындардың саны 2,6 мыңды, олардан жұмыс істейтіндерi - 1,7 мыңды немесе 64,5% құрады. 2003 жылмен салыстырғанда жұмыс істейтiн шағын бизнес кәсіпорындарының саны 4,5%-ға өсті.
      2004 жылы шағын кәсіпкерлік кәсiпорындары өткен жылғы тиiстi кезеңмен салыстырғанда 39,5%-ға ұлғаюмен, 1400,4 млн. теңге соманың тауарлы өнімдерін өндiрдi.
      Шағын кәсiпкерлiк субъектілерi өндiретiн өнiмдi сатудан түсетін кiрiс 2004 жылы 2003 жылғы деңгеймен салыстырғанда 17,2%-ға өстi.
      Шағын кәсіпкерлiк субъектілерiнен түсетiн салықтардың үлес салмағы қала бюджетiне төлемдердiң жалпы сомасында 2005 жылғы бiріншi жарты жылда 21,7%-ды құрады.
      Осымен бiрге мынаны атап өткен жөн, шағын кәсiпкерлiктi одан әрi дамыту жөнiндегi жұмыстар қосымша шараларды, оның iшінде салық заңнамасында көзделген шағын бизнес субъектілерi, шаруа (фермерлiк) қожалықтары және ауыл шаруашылығы өнiмдерiн өндiретiн заңды тұлғалар үшін арнайы салық режимiн толық пайдалануды, сондай-ақ, экономиканың басым салаларында қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғаларға берілетін инвестициялық жеңiлдiктердi жандандыруды және іске асыруды талап етеді.

       3.4. Инженерлік инфрақұрылым

       3.4.1. Көлік кешені және жол шаруашылығы

      Семей қаласының көлік кешені көлік қатынасының барлық түрлері: автомобиль, темір жол, су және әуе қатынасымен ұсынылған.
      Семей қаласында "Қазақстан Темір Жолы" ұлттық компаниясы" АҚ-нен тасымалдау бөлiмшесі, өзен көлiгi кәсіпорны - "Жоғарғы Ертiс пароход шаруашылығы" АҚ, "Семейавиа" АҚ авиакомпаниясы 26 мамандандырылған автокөлік кәсіпорны жұмыс iстейді.
      2004 жылы 1813,98 мың тонна жүк және 53184,2 мың жолаушы тасымалданды, 2003 жылмен салыстырғанда тасымалданған жүктердiң көлемі 19,2%, жолаушылар көлемi 52,3%-ға артты.
      Ағымдағы жылғы 5 айдың қорытындысы бойынша көліктің барлық түрлерімен 619,5 мың тонна жүк және 22,6 млн. жолаушы тасымалданды. Өткен жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда жүк тасымалдау бойынша өсiм 43,7%, жолаушыларды тасымалдау бойынша азаю 0,7% құрады.
      Әуе көлігімен 2004 жылы 9,3 тонна жүк және 11,3 мың жолаушы тасымалданған болатын, 2003 жылмен салыстырғанда тасымалданған жүктердiң көлемі 18,9%, жолаушылар көлемi 6,5%-ға азайды.
      Ағымдағы жылғы 5 айдың қорытындысы бойынша өткен жылғы тиісті кезеңмен салыстырғанда жүк тасымалдау 2,4% және жолаушыларды тасымалдау 14%-ға ұлғайды.
      Осымен бірге, қалалық әуежай тиісті көлiк құралдары паркімен және жерде қызмет көрсететін арнайы техникамен жарақтандыруды қажет етеді.
      Шүлбi шлюзі құрылысының басталуы және өзен көлігімен тасымалдаудың шығындылығынан өзен пароход шаруашылығының жұмысы 1988 жылдан бастап тоқтатылған болатын.
      2004 жылы Ертiс өзенімен бойлай кеме қатынасын қамтамасыз ететiн Шүлбi шлюзiнiң құрылысы аяқталды, ол үшін кеме қатынасы жағдайын жақсарту - жыл сайын өзен арнасын тазалау, өзi жүретiн және өзі жүрмейтін өзен кемелерін сатып алу, өзен кеметұрақтары мен вокзалдарын салу мен қайта жаңғырту қажет.
      Жергілiктi және қалалық маңызы бар автомобиль жолдарының қашықтығы 1031,1 км, олардан:
      - Асфальт жамылғымен - 249,5 км;
      - Қара шағылтас жамылғымен - 142 км;
      - Малтатас-шағылғытас жамылғымен - 143,1 км;
      - Жамылғысы жоғы - 496,5 км.
      2003 жылы жергіліктi маңызы бар жолдарды қайта жаңғырту, күрделi, ағымдағы жөндеу және ұстауға жергілікті бюджеттен 237,2 млн. теңге, 2004 жылы - 227,8 млн.теңге, ағымдағы жылы - 128,5 млн. теңге бөлiнді.
      Сонымен қатар, жергiлiктi маңызы бар жолдар мен қала көшелерінің жағдайы бұрыңғыдай мейлінше қанағаттанғысыз жағдайда қалып келеді, себебi жергілiктi бюджеттен жыл сайын бөлiнетiн қаражат жылдар бойы жинақталған жөндеу-қалпына келтiру жұмыстары көлемiн шешуге дәрменсiз.

       3.4.2. Сумен қамтамасыз ету және кәріздендiру

      Қала тұрғын үй қорын су құбыры және кәрiзбен қамтамасыз етудi  338 су құбыры жүйелеpi бар "Семей су каналы" МКК жүзеге асырады. Бүгiнгi таңда бұл кәсіпорынның қызметi Ертiс өзенiнiң түбi арқылы өткiзiлген астыңғы кәрiздiк дюкерде (3,0 км-дей) апатты жағдайдың болуына байланысты себебiнен тым қиындап отыр. Бар тазалау құрылғылары оларды жөндеуге күрделi шығынды қажет етедi. Өткен ғасырдың 60-жылдары салынған авариялық-ағызу коллекторы авариялық жағдайда.
      Қаланы сумен қамтамасыз ету жүйесi желілердiң жоғары тозу дәрежесiнен және өткiзу қабілетiнiң төмендiгiнен қайта жаңғыртуды талап етеді.
      Қала үшiн қатты тұрмыстық қалдықтарды кәдеге жарату мәселесi маңызы aз емес проблема болып табылады, себебi қазiргi полигон өз қуатын сарқыды және санитарлық-экологиялық талаптарға сай келмейдi.

       3.4.3. Энергиямен жабдықтау

      Семей қаласының жылу энергетика кешенi қатал ауа райы жағдайында орналасқан қала инженерлiк инфрақұрылымының негiзгi, өте күрделi және әлеуметтік маңызды объектілерiнiң бiрi болып табылады.
      Жылу көздерi мен жүйелерiн бiрқатар жылдар бойы жөндеу жұмыстарын жүргiзуге инвестиция салмай меншiк түрi әртүрлi көптеген ұйымдардың пайдалануы қаланың жылу энергетика жағдайында 30 және одан да артық жылдардан берi пайдаланылып келе жатқан технологиялық жабдықтар мен жүйелердiң iс жүзiнде толық тозуына алып келдi. 1-жылу қуаты орталығы және қазандықтар табиғи тозған және қайта жаңғыртуды қажет етедi, қазандық жабдықтарының 60%-дан астамы есептiк ресурсын толық өтедi, 1-жылу энергия орталығы жылу жүйелерiнiң және қазандықтардың 90% қызмет мерзiмiн өтедi. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардағы жылу тұтыну жүйелерінің, үйреншiктi әдеттегiдей автоматты реттеу жеке жылу пункттерi мен құрылғылары жоқ. Жылу мен жылу тасығышты тарату негiзiнде ашық немесе жабық ыстық сумен қамтамасыз ету жүйесi және төрт құбырлы тарату жылу жүйелерiмен орталық жылу кәсіпорнынан жүзеге асырылады, ғимараттардың жылыту жүйелерi жылу тұтынуды есептеу мен реттеудi тиiмдi ұйымдастыруға бейiмделмеген, былайша айтқанда жылу тұтынуды есептеу мен реттеудi ұйымдастыру жетілдіруді қажет етеді.
      Қаланы жылумен қамту технологиялық жабдықтары мен бас жылу жүйелерінің тозуы ауыр жағдайға жетiп, бұл қазiргi кезде жылу энергиясы тапшылығына алып келдi.

       3.5. Әлеуметтiк инфрақұрылым

       3.5.1. Бiлім беру

      Қалада 84 жалпы білім беру мектептері, оның iшiнде "Жас ұлан" облыстық ерлер лицейi, 13 мектепке дейінгі балалар ұйымдары, 5 түзету мекемелерi, 2 туберкулезбен ауыратын балалар үшін шипажай мектептерi, 2 кешкі мектептер жұмыс істейді. Мектептердiң жалпы санының 28-i (33,3%) ауылдық жерлерде орналасқан, шағын мектептердiң саны 30. Балалар саны аз ipгелec ауылдардан оқушыларды мектептерге жеткізу ұйымдастырылған.
      Қалада 5-6 жастағы балаларды мектепке дейiнгi дайындықпен қамту орташа облыстық 68,8% жағдайында 64,43%-ды құрайды. Балалардың мектепке дейінгі ұйымдарына 2000 орыннан артық қосымша қажеттiлiк бар.
      Қалада мектептердiң толықтырылуы жоғары - орташа облыстық көрсеткіш 69,6% жағдайында 93,1%. Мектептердің жоғары толықтырылуы және демографиялық көрсеткіштердің оңды үрдісі қалада және ауылдық жерде мектеп салу қажеттілігін негiздейдi.
      Оқушылар орны тапшылығы мәселесiн шешу үшін қосымша Холодный ключ кентінде мектеп және қазір N 5 мектеп 2,2 есе жүктелген қаланың сол жағалау бөлігiнде қазақ тiлінде бiлім беретiн типтік мектеп салу қажет.
      Өткен ғасырдың 60-шы жылдары салынған бірқатар мектептерде спорт зал және шеберхана жоқ.
      Бiлiм беру ұйымдарында күрделі жөндеу жүргiзiледi, барлық мектептер толық компьютерлендірілген, мектептер 100% Интернет жүйесіне қосылған, бүгiнгi таңда компьютер техникасымен қосымша жарақтандыру, жаңарту жөніндегі жұмыстар жалғастырылуда.
      Білім беру ұйымдарын күрделi жөндеу және материалдық-техникалық базасын нығайту жөніндегі өңірлік бағдарламада 2005-2007 жылдары күрделi жөндеуге 98,2 млн.теңге, материалдық-техникалық базаны нығайтуға 51,0 млн.теңге, ақпараттандыруға 9,7 млн.теңге, оқулықтар сатып алу және оларды жеткiзуге 191,3 млн.теңге бағыттау көзделді.
      Кәсiптiк бiлiм беру жүйесі 8 кәсіптік мектеп немесе облыс кәсiптiк мектептері жалпы санының 20%, 26 колледж немесе облыс бойынша жалпы санның 61,9%, 5 жоғары оқу орындарымен (облыста 11 ЖОО бар) ұсынылған, олардың 3 мемлекеттiк, бұл - медицина академиясы, Шәкәрiм атындағы мемлекеттік университет, педагогика институты.

       3.5.2. Денсаулық сақтау

      Соңғы жылдары тұрғындардың медициналық көмекке шынайы мұқтаждығы және нақты қаржыландыру есепке алынып, бар жүйені сақтау және дамыту жөнiндегі жұмыстар жүргізiлдi.
      Қала жүйесi 54 дербес амбулатория-емхана ұйымдарымен (облыстық жүйедегi үлесі 18%), 1,83 мың төсектік 17 ауруханамен (17%), 32 отбасылық-дәрiгерлiк амбулаториямен, 16 фельдшерлiк пунктпен ұсынылған. 1,3 мың дәрігер мен 2,1 мың орта медициналық қызметкер медициналық көмек көрсетеді.
      Облыс денсаулық сақтауын дамыту тұжырымдамасына сәйкес Семей қаласында облыстық клиникалық-диагностикалық орталық жұмыс iстейдi, ол қазiргi заманғы диагностикалық жабдықтармен жарақтандырылып, Өскемен қаласының облыстық диагностикалық орталығымен бiрдей тұрғындардың білікті медициналық көмекке болған қажеттілiгiн қамтамасыз етуде.
      Соңғы бiрнеше жылдар iшiнде Семей қаласының денсаулық сақтау ұйымдарына Жапония үкіметінің грантымен ядролық сынақтардан зардап шеккен тұрғындарды медициналық қамтуды жақсарту мақсатында 5 медицина ұйымына жалпы 4,43 млн. АҚШ доллары сомада қазіргі заманғы медициналық жабдықтар қойылды.
      Денсаулық сақтауда жүргiзілген реформалар медициналық қызмет көрсетудi қайта бағдарлауға алып келді: төсек қоры жұмысының тиiмділiгін арттыруға және емдеудiң профилактикалық әдістеріне, жаңа технологияларды енгiзiп және бүгінгi заманғы жабдықтарды сатып алып, мамандандырылған көмектi барынша тиiмдi емдеу ұйымдарына шоғырландыруға, медицина кадрларын даярлау және қайта даярлауға бағыт алынды.
      Дәрiгерлермен қамтамасыз етілу 2004 жылы қала бойынша 10 мың тұрғынға 42,4-ті құрады, орташа облыстық көрсеткiш - 37,3, орташа  республикалық көрсеткiш - 36,3. Орташа медициналық қызметкерлермен қамтамасыз етілу орташа облыстық көрсеткiш 78,4 және орташа республикалық көрсеткiш 77,6 жағдайында 10 мың тұрғынға 66,3 құрайды.
      Төсекпен қамтамасыз етілу қала бойынша 10 мың тұрғынға 61,2 құрайды, ал, орташа облыстық көрсеткiш - 76, орташа-республикалық көрсеткiш - 77,4.
      "Денсаулық сақтау ұйымдарын күрделі жөндеу және материалдық-техникалық жарақтандыру жөнiндегi 2005-2007 жылдарға арналған өңірлік бағдарлама" 26 денсаулық сақтау ұйымына 374,3 млн.теңге сомада күрделi жөндеу жүргізуді, 135,9 млн. теңге сомада жабдықтарды жаңалауды көздейдi.

       3.5.3. Мәдениет және спорт

      Мәдениет ұйымдары жүйесі 31 объектiмен ұсынылған, қала аумағында 13 кiтапхана, 8 мәдениет мекемесi, 4 мұражай, 1 қорық, 1 театр, 3 концерттік ұйым жұмыс iстейді.
      Семей қаласы облыстың мәдениет орталығы болып табылады және ол ұлы Абай, Шәкәрiм, Әуезов аттарымен байланысты. Облыстың мәдени өмiрiне орыс кескіндемешілерінің шынайы суреттерiнiң баға жеткiсiз топтасымен Невзоров отбасы атындағы бейнелеу өнерi мұражайы, Ф.М.Достоевский атындағы облыстық әдебиет мұражайы қомақты үлес қосып келедi. Абай атындағы мемлекеттiк тарихи-мәдени және әдеби-мемориалдық мұражай-қорық үлкен ағартушылық жұмыстарын жүргізуде. "Жаңалық" театры құрметтi танымалдылыққа ие.
      Спорт құрылғыларының саны 327 немесе облыстық көрсеткiштiң 12%-ын құрайды. Дене шынықтырумен шұғылданатындар мен спортшылардың қызметіне 4 стадион, 17 жүзу бассейнi және 105 спорт зал бар. 3 балалар-жасөспірімдер спорт мектебi жұмыс iстейдi. Бiрақ қала стадионы күрделi жөндеудi қажет етедi, қалалық балалар спорт мектебiнiң спорт залы жоқ.
      Семей қаласында негiзiнде шет елде демалыс ұйымдастырумен шұғылданатын 11 туристiк фирма жұмыс iстейдi.

       3.5.4. Тұрғын үй құрылысы

      2005 жылға дейiн Семей қаласында тұрғын үй құрылысын негiзiнде жеке тұлғалар жүзеге асыратын, облыс бойынша iске қосылған жалпы көлемде Семей қаласының үлесi 20-26% құрады.
      Семей қаласында тұрғын үй жағдайын жақсартуға кезекте 2,7 мың адам, олардың 1,1 мың адамы - тұрғындардың әлеуметтiк қорғалмаған бөлігі, 754 адамы - бюджеттік ұйымдардың қызметкерлерi. Тiркелгендердің жалпы санында муниципалдық тұрғын үйге кезекке тұрғындар 2,4 мың адамды, кредит алуға мүмкiндiгi барлар 754 адамды құрайды. Жоспарланып отырған кезеңде тұрғын үй құрылысын үдете дамыту көзделуде, бұл қол жетiмдi және қолайлы тұрғын үйдi қамтамасыз етедi.

       4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

      Бағдарламаның мақсаты Семей қаласының одан әрi орнықты әлеуметтiк-экономикалық дамуына қол жеткiзу болып табылады.
      Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу үшiн Бағдарламада мынадай мiндеттердi шешу көзделген:
      өнеркәсiп пен аграрлық секторда озық технология мен инновациялық шешiмдердi өндiрiске енгiзу есебiнен бәсекеге қабiлеттi өнiм шығаратын жаңа өндiрiстер құру;
      қазiргi заманғы құрылыс материалдарын шығару жөнiндегi өндiрiстердi кеңейту;
      шағын және орта кәсiпкерлiктi, туризмдi дамыту;
      өндiрiстiк, инженерлiк және әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту.

        5. Бағдарламаны іске асырудың негiзгі бағыттары мен тетігі

      Қойылған мақсаттарға қол жеткiзу және міндеттердi шешу алты негiзгi бағыт бойынша жүзеге асырылатын болады. Бұл - өнеркәсiптi, агроөнеркәсiп кешенiн, шағын кәсіпкерлiктi, инженерлiк және әлеуметтік инфрақұрылымды, тұрғын үй құрылысын дамыту, экологиялық жағдайды сауықтыру.

       5.1. Өнеркәсіп

      Өнеркәсiп өндiрiсiн одан әрi әртараптандыру және өнiмнiң бәсекелестiк қабiлетiн көтеру мақсатында:
      ауыл шаруашылығы техникалары және "КАМАЗ" автомобильдерi үшін бөлшектер мен тораптар өндiрiсiн ашу;
      қабырға блоктарын өндiрудi өндiрiске енгiзу;
      сәулет табақ өрнектiк шынылар өндiрiсiн ұйымдастыру;
      Семей тері-үлбір комбинаты өндiрiсiн дамыту;
      цементтi құрғақ тәсiлмен өндiру жаңа технологиялық жүйе құрылыс басталуы;
      өндiрілетiн қаптау өнiмi түрiн кеңейту;
      тiгiншілік өндiрiсiн техникалық қайта жарақтандыру;
      кабельдiк-өткiзгiш өнiм өндiрiсiн кеңейту;
      техникалық және авиациялық киiз өндiрiсiн ашу;
      лак-бояу өндiрiсiн дамыту;
      газобетоннан және жанартау таутезегiнен блоктар өндiру;
      полимер жабынды керамикалық кiрпiш өндiрiсiн ұйымдастыру;
      көбiкбетон блоктары өндiрiсiн ұйымдастыру көзделуде.

       5.2. Aгpoөнepкәciп кешенi

      Ауылдық елдi мекендердің табыстылығына қол жеткiзу үшiн және ауыл тұрғындарының тиiстi тiршілiктi қамтамасыз ету деңгейiн қамтамасыз ету, ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу жөнiндегi өндiрiстердi дамыту үшін:
      қала ауылдарында сүт, жүн және қышқыл сүт өнiмдерiн қабылдау дайындау пункттерiн ұйымдастыру;
      шаруашылық жүргiзетiн субъектілерiнiң лизингтiк негiзде ауыл шаруашылық техникасын жаңартуға көмектесу;
      консервi және шұжық өндiрiстерi қуаттарын игеру және дамыту;
      көкөнiстi жабық жерде өндiрудi қалпына келтiру және оларды қайта өңдеу;
      ұн тарту және құрама жем комбинатында ұн тарту өндiрiсiн қайта жаңғыртуды аяқтау;
      құс етiн өндiру қуаттарын қайта жаңғыртуды аяқтау және жүктендiру;
      кондитер фабрикасының құрылысы, пайдалануға беру және қуаттарын игеру;
      көкөнiс және картоп өнiмдерiн өндiру желiсiн iске қосу, ауыл шаруашылығы өнiмiн қайта өңдеу кластерлерiн құру көзделуде.

       5.3. Шағын кәсiпкерлiк

      Шағын кәсiпкерлiктi дамыту үшiн екiншi дәрежелi банктердiң, Шағын кәсіпкерлiктi қолдау қорының кредиттiк ресурстарын пайдалану есебiнен қаржылық-кредиттік және инвестициялық қолдауды жүзеге асыру жалғастырылатын болады, сондай-ақ,
      жоғары сапалы мұнай-химия өнiмдерiн өндiру үшiн май зауытын қайта жаңғырту;
      шұлық, тоқыма киiм бөлшектерiн, қолқап және биалай өндiру көзделуде.
      Халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес туризмдi одан әрi дамыту, қосарлас сервис: қонақ үйлер, мотелдер, тез тамақтандыру кәсіпорындар, тұрмыстық қызмет және басқа да объектілер жүйесiн құру жөнiндегi шаралар көзделуде.

       5.4. Инженерлік инфрақұрылым

       5.4.1. Көлiк және жол шаруашылығы

      Қаланың көлiк проблемаларын шешу үшiн:
      республикалық бюджет қаражаттары есебiнен:
      Май кентi - Семей қаласы - Шүлбi кентi су жолы учаскесiнде Ертiс өзенiнiң түбiн тереңдету жұмыстарын жүргізу;
      өзен көлігі паркiн жаңарту және толықтыру (жайлы теплоход сатып алу);
      су жолының үстiн тазалау өндiрiсi үшiн аршу кранын сатып алу;
      жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен:
      өзен кеметұрақтары және вокзалдары құрылысы және оларды қайта жаңғырту;
      қала көшелерiн, шағын гүлбақтарды және алаңдарды күрделi жөндеу, қайта жаңғырту және жайластыру;
      қала аумағында Ертiс өзенi жағалауын көркейту;
      Семей - Қайнар автомобиль жолын қайта жаңғырту;
      лизинг бойынша:
      әуежайға арнайы жерде жүру техникасын және жабдықтарды сатып алу көзделуде.

       5.4.2. Сумен қамтамасыз ету және кәріздендіру

      Cумен қамтамасыз ету және кәрiздендiру жағдайын жақсарту үшiн:
      республикалық бюджет қаражаты есебiнен:
      Семей қаласында сарқынды суларды биологиялық тазалау құрылғылары құрылысын аяқтау;
      Семей қаласында Ертiс өзенi арқылы өтетiн кәрiздiк дюкердi қайта жаңғырту;
      жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен:
      Коммунальник кентiнде, Бөкеншi, Озерки, Жаңа Баженовка, Знаменка, Қайнар, Бұлақ, Талдықорған, Мұздыбай, Клементьевка және Жарқын ауылдарында су құбыры жүйелерiн қайта жаңғырту;
      Су қорларын бекiтiп бас тоғандарды гидрогеологиялық iздестіру жүргiзу көзделуде.

       5.4.3. Энергиямен жабдықтау

      Семей қаласын жылумен қамтуды оңтайландыру мақсатында Республикалық бюджет қаражаты есебiнен орталық жылумен қамтамасыз ету сұлбасында сақталып келе жатқан қазандықтар мен жылу қуаты орталығының бар қуаттарын жаңғырту жылу жүйелерiн қайта жаңғырту және ауыстыру көзделуде.
      Қазақстан Республикасы Үкiметінiң 2005 жылғы 20 тамыздағы N 860  қаулысымен  Семей қаласын жылумен жабдықтау жобасын әзiрлеуге және техникалық-экономикалық негiздемесiн сараптауға 120 млн. теңге бөліндi. Техникалық-экономикалық негiздемесi бекiтiлгеннен кейiн Қазақстан Республикасының Үкiметi 2007 және 2008 жылдары жыл сайын 5 млрд. теңгеден республикалық бюджеттен ЖЭС-3 құрылысының басталуын қаржыландыруды қамтамасыз етедi.

       5.5. Әлеуметтiк инфрақұрылым

       5.5.1. Бiлiм беру

      Білім беру мекемелерi жүйесiн дамыту және сапалы білімге қол жетiмділіктi қамтамасыз ету үшiн:
      республикалық бюджет қаражаты есебiнен:
      Восточный кентiнде қазақ тiлiнде оқытатын 960 орындық мектеп құрылысы;
      Семей қаласының Суық бастау кентiнде 400 орындық мектеп құрылысы;
      Семей қаласының сол жағалау бөлiгiнде 1176 орындық орта мектеп құрылысы;
      жергiлiктi бюджет қаражаты есебiнен:
      екi мектептiң спорт зал жапсаржай құрылыстары;
      N 5 және N 34 мектептерiне жапсаржай құрылыстары;
      Пригородный кентiнде және Приречное, Жаңа Баженов, Прииртышское, Чекоман, Ақбұлақ ауылдарындағы мектептердің қазандықтар құрылысы көзделуде.

       5.5.2. Денсаулық сақтау

      Тұрғындарға көрсетiлетiн медициналық қызметтердiң сапасын және оларға қол жетiмділiгiн жақсарту үшiн республикалық қаражаты есебiнен:
      онкологиялық диспансердің радиологиялық орталығының құрылысын аяқтау;
      балалардың туберкулезге қарсы 80 төсектiк ауруханасы құрылысы;
      жедел медициналық жәрдем станциясының құрылысы көзделуде.
      Бұдан басқа, Семей қаласының денсаулық сақтау өңiрлiк даму бағдарламасын iске асыру шеңберiнде 2006-2008 жылдары денсаулық сақтау мекемелерiн материалдық-техникалық жарақтандыруға, күрделi жөндеу мен дәрілiк заттармен қамтамасыз етуге және басқа iс-шараларға республикалық бюджеттен 1364,8 млрд.теңге, жергiлiктi бюджеттен 788,2 млрд.теңге бөлiнедi.

       5.5.3. Мәдениет және cпopт

      Мәдениет пен спорт ұйымдарын дамыту мақсатында бар жүйелер әлеуетi пайдаланылатын, бұрын уақытша жабылған объектiлер қалпына келтiрiлетiн болады, сондай-ақ жергілiктi бюджет қаражаты есебiнен:
      қаланың сол жағалау бөлiгiнде Мәдениет үйiн қайта жаңғырту;
      Невзоровтар отбасының мұражай үйiн қайта жаңғырту көзделуде.
      Болашақта қазақ драма театры және мұз сарайы құрылысы мәселелерi қаралатын болады.

       5.5.4. Тұрғын үй құрылысы

      Құрылыс материалдары өндiрiсiн кеңейту қала бойынша тұрғын үй құрылысын жеделдету үшін жағдай жасау, тұрғындардың көпшiлiк бөлігіне тұрғын үйдің қол жетiмдiлiгiн қамтамасыз ететiн болады.
      Республикалық бюджет қаражаты есебінен Қазақстан Республикасында Тұрғын үй құрылысын дамытудың 2005-2007 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы шеңберiнде Семей қаласында:
      мемлекеттiк тұрғын үй қорынан 6771 шаршы метр, оның iшiнде 2006 жылы - 4151 шаршы метр, 2007 жылы 2620 шаршы метр тұрғын үйдi;
      бюджеттік кредит беру есебiнен салынатын 29918 шаршы метр, оның ішінде 2006 жылы - 20618 шаршы метр, 2007 жылы 9300 шаршы метр ипотекалық тұрғын үйдi пайдалануға беру көзделуде.
      Жергiлiктi бюджет қаражаты есебінен жаңа тұрғын үй құрылысы объектiлерiне қажеттi инженерлiк коммуникациялар құрылысы жүзеге асырылатын болады.

       6. Қажетті ресурстар және қаржыландыру көздерi

      Бағдарламаны іске асыру үшiн кәсіпорындардың, отандық инвесторлардың, екiншi деңгейдегi банктердiң, даму институттарының меншік қаражаты және қаржыландырудың бюджеттік көздері пайдаланылатын болады.
      Бағдарламаны iске асыруға мемлекеттік бюджеттен жалпы шығындар 26346,9 млн. теңге құрайды, оның iшiнде республикалық бюджет қаражаты есебінен - 23569,2 млн. теңге, оның ішінде 2006 жылы - 6841,1 млн. теңге, 2007 жылы - 9576,3 млн. теңге, 2008 жылы - 7151,8 млн. теңге; жергілікті бюджеттен - 2777,7 млн. теңге, оның iшiнде 2006 жылы - 690,6 млн. теңге, 2007 жылы - 889 млн. теңге, 2008 жылы - 1198,1 млн. теңге көзделуде.
      Бюджет көздерінен қаржыландыру көлемі тиiстi қаржы жылына бюджеттi бекiту кезінде нақтыландырылатын болады.

       7. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

      Бағдарламаны iске асыру өнеркәсіп салаларын әртараптандыру, жаңғырту және өнiмнiң бәсекеге қабiлетсiз түрлерiн өндіру үшін жағдай жасау негiзiнде қала экономикасының орнықты өсуін қамтамасыз етуге көмектеседi. Тауар өнiм шығару 2008 жылға 3,5 - 4 млрд. теңгеге өседі, қосымша 1 мыңнан кем емес жаңа жұмыс орындары ашылатын болады.
      Прогрессивті технологияны өндiрiске енгізу есебінен отандық құрылыс материалдарымен қамтамасыз ету жақсарады, бұл құрылыс өнімінің өзіндік құнын төмендетуге ықпал етеді, тұрғын үй құнын азайтады және оның тұрғындардың көпшiлiк тобына қол жетімдiлiгiн қамтамасыз етеді.
      Аграрлық секторда мал шаруашылығы өнімi көлемінің: еттің 1,4 есе, сүттiң - 5,0%, жұмыртқаның - 4,2%, жүннің 1,2%-ға өсуіне қол жеткізілетін болады.
      Салық салу базасы ұлғайып, бұл мемлекеттiк бюджетке салықтар түсiмiнiң артуына алып келедi.
      Тұрғындарды әлеуметтiк инфрақұрылым объектілерімен қамтамасыз ету, қала және ауылдық елдi мекендер келбетi жақсарады.
      Қазандықтар мен жылу қуаты орталығының бар қуаттарын жаңғырту, жылыту жүйелерiн қайта жаңғырту және ауыстыру есебiнен қаланы жылумен қамтамасыз ету, сарқынды суларды биологиялық тазалау құрылғыларын пайдалануға енгiзу, кәрiздiк дюкердi, сондай-ақ ауылдық елдi мекендердiң су құбыры жүйелерiн қайта жаңғырту есебiнен сумен қамтамасыз ету және кәрiз жүйелерiнiң жұмыстары жақсаратын болады.
      Ертiс өзенiнде кеме қатынасын қамтамасыз ету, автожол желiсiн қайта құру қаланың негiзгi көлiк проблемаларын шешедi.
      Әлеуметтiк саланың жаңа объектiлерiнiң құрылысы қала және ауылдық елдi мекендер тұрғындарын бiлiм беру мен денсаулық сақтаудың барынша сапалы қызметтерiмен қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.

       8. Шығыс Қазақстан облысының Семей қаласын дамытудың
     2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру
                жөнiндегi iс-шаралар жоспары

      ДСМ - Денсаулық сақтау министрлiгі
      БҒМ - Білім және ғылым министрлігі
      ЭМРМ - Энергетика және минералдық ресурстар министрлiгi
      ККМ - Көлік және коммуникация министрлігі
      ҚОҚМ - Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi
      ИСМ - Индустрия және сауда министрлігі
      АШМ - Ауыл шаруашылығы министрлігі