Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының басқа мемлекеттерiнде Достастыққа қатысушы мемлекеттің бұқаралық ақпарат құралының өкілі болып табылатын тiлшiнiң мәртебесі туралы конвенцияны бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 16 қыркүйектегі N 968 қаулысы

      Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы"  Заңының 26-бабына сәйкес бұйырамын:
      1. Шошқа тілмесін алдын-алу және жою жөніндегі ветеринариялық іс-шараларды жүзеге асыру туралы ереже бекітілсін.
      2. Ветеринария департаменті Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің облыстардың және Астана, Алматы қалаларының аумақтық басқармаларымен бірге, заңдылықта белгіленген  тәртіпке сәйкес, осы бұйрықтан туындайтын қажетті шараларды қабылдасын.
      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау ветеринария Департаментінің директоры А.Ә.Қожамұратовқа жүктелсін.
      4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінен мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап күшіне енеді.

       Министр

Қазақстан Республикасы    
Ауыл шаруашылығы министрінің
"Шошқа тілмесі ауруының    
алдын алу және жою бойынша  
ветеринариялық іс-шараларды 
жүзеге асыру жөніндегі   
ережесін бекіту туралы"  
15 қыркүйектегі 2004 ж.  
N 498 бұйрығымен бекітілген

  Шошқа тілмесін алдын-алу және жою бойынша
ветеринариялық іс-шаралар туралы
Ереже

      Осы Шошқа тілмесін алдын-алу және жою шаралары туралы ереже (одан әрі - Ереже) жеке және заңды тұлғаларға ветеринариялық шараларды ұйымдастыру мен жүргізудің Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы"  Заңының 26-бабына сәйкес, орындау үшін міндетті тәртібін анықтайды.

  1. Жалпы ереже

      1. Шошқа тілмесі - жұқпалы ауру, әсіресе 3-12 айлық шошқаларды зақымдайды. Жіті және созылмалы, энзоотиялық тұтану түрінде өтеді. Тілменің жеке тұтанулары кеміргіштердің, күрке тауықтардың, үйректердің, қырғауылдардың және қозылардың арасында болуы мүмкін.

      2. Аурудың қоздырғышы сыртқы ортаның факторлары мен шіруге тұрақты келеді. Етті тұздау мен қақтау бактериядан зарарсыздандырмайды.

      3. Ауру шошқаларда, дені сау бактериятасығыш-шошқаларда бактериялар олардың жұтқыншақ бездерімен және ішектерінің фолликуласында орналасады, сонымен бірге кеміргіштер мен құстар аурудың негізгі көздері болып табылады.

      4. Инфекцияның қоздырғыштарын тарату факторларына тілменің қоздырғыштарымен ластанған азық, су, сою өнімдері, өлекселер жатады. Осының ішінде топырақ маңызды орын алады. Осыған байланысты тілмені топырақтық, маусымдық (көктем-жазда) індеттер қатарына жатқызады. Кеміргіштер, шыбындар, құстар қоздырғыштарды таситындар болуы мүмкін. Қоздырғыштардың таралуының негізгі жолы - азықпен, жәндіктер арқылы және жанасу арқылы. Тілменің эпизоотиялық ерекшелігі - оның тұрақты болып, жылдың жылы мезгілінде қайталануында. Эпизоотиялық ошақта жануарлар басының көпшілігі, 20-30% ауруға шалдығады. Өлім көрсеткіші жоғары - 55-80%.

      5. Шаруашылық субъектісіне (елді мекенде) қоздырғыштарды ауру, ауырып жазылған шошқалар, сонымен бірге ауру жануарлардың бөлінділерімен ластанған заттар таратады.

      6. Шошқаның тілмесінің қоздырғышы сырттан келмесе де, бактерия тасығыш - шошқалардың арасынан, сыртқы ортаның жағымсыз факторларынан (көлікпен тасымалдағанда, күн ыстықта айдағанда, шошқалардың денелері ыстықтағанда немесе тоңғанда, азықтандыру түрін кенет өзгерткенде, күн өткенде және ауаның жоғары ылғалдылығында) ауру шығуы ықтимал.

      7. Шошқаның тілмесіне диагнозды эпизоотиялық, клиникалық, патологоанатомиялық деректер мен ауру және өлген жануарлардан бактериологиялық зерттеулерге алынған патматериалдардың нәтижелерін негізге алып қояды. Аурудың шыққан уақытын, таралу сипатын, ауырған жануарлардың жасын назарға ұстайды.

      8. Шошқаның тілмесін обадан, пастереллезден, листериоздан, сібір жарасынан, күн және ыстық өткеннен ажыратады. Созылмалы өткен кезде, обадан, микоплазма полисерозитінен, полиартриттен, стрептококтық және коринебактериалдық індеттерден, рахит пен остеомаляциядан ажырату керек. Шошқалардың тілмесі күн, ыстық өткендерден ажыратылғанда, осы факторларды тудыратын жағдайлардың негізін, клиникалық белгілерін ескереді: кенеттен әлсіздену, тыныс алудың жиілеуі, жүрек жұмысының бұзылуы, температураның көтерілуі 42-43С, бұлшық еттері тартылады, күн немесе ыстық өткенде ауырғандар ауру белгілері білінгеннен бірер сағаттан кейін өледі.

      9. Обадан және басқа вирустық індеттерден айыру мақсатында, ауру шошқалардың температурасын өлшеп, күніне 4 рет тілмеге қарсы сарысудың емдік дозасын пенициллинмен қосып беру ұсынылады. Тілмемен ауырған шошқалардың температуралары төмендеп, жалпы жағдайы жақсарады. Обамен және басқа вирустық аурулармен ауырғанда көрсетілген емдеу көмек бермейді.

  2. Ветеринариялық-санитарлық таза аумақтарда
жүргізілетін алдын-алу шаралары

      10. Шошқаларды жоспарлы алдын-ала егуді, қайта егуді жылдың кез келген уақытында ветеринариялық препараттардың мемлекеттік Реестрінде тіркелген вакцинамен жүргізеді.

      11. Егуден 5 күн бұрын және еккеннен кейін 5 күнге дейін жануарларды тасымалдауға болмайды. Бұл аралықта күн сәулесінің теріс әсерінен иммуногенез болмас үшін жануарларды күнге шығармайды.

      12. Шошқа тілмесінің алдын-алу үшін ветеринариялық-санитарлық шаралар:
      1) жазғы лагерлермен жабдықтау арқылы жануарларды ыстықтан қажудың алдын-алып, шошқаларды күн сәулесінен қорғауды қамтамасыз етеді;
      2) шошқаларға жиналған тамақ қалдықтарын залалсыздандырылмаған күйде беруге болмайды;
      3) шошқаларды ет өңдейтін кәсіпорындарда немесе жануарларды союға арналған пункттерде сояды.

  3. Эпизоотиялық ошақта және таза емес
пункттерде жүргізілетін шаралар

      13. Шаруашылық субъектісінде (елді мекенде) шошқа тілмесі анықталғанда ветеринариялық маман сол аумақтық әкімшілік бірлігінің мемлекеттік ветеринариялық инспекторларына хабарлайды.

      14. Аумақтық әкімшілік бірлігінің бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы шошқаның тілме ауруына күдік туралы хабарды алғаннан кейін, дереу ауру шыққан жерге келіп, эпизоотиялық тексеру жүргізеді және диагноз қою үшін ауырған жануарлардан патологиялық материал алып ветеринарлық лабораторияға жібереді.

      15. Шаруашылық субъектісі (елді мекені) диагноз анықталса, Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" заңының  27-бабының 1-тармағына сәйкес, оларға шектеу қойылады.

      16. Шектеу шаруашылық субъектісінен (елді мекеннен) Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" заңының  27-бабының 3-тармағына сәйкес, соңғы ауырған жануар сауыққан соң және қоралар, серуендеу алаңдары, күту заттары мұқият тазартылып, залалсыздандыру жүргізілгенінен 14 күн өткеннен кейін алынады.

      17. Шектеудің шарты бойынша тиым салынады:
      1) шошқаларды шығаруға және кіргізуге;
      2) амалсыздан сойылған шошқаның етін залалсыздандырмай шығаруға;
      3) ауру шошқалар жанасқан, шошқаға арналған азықтарды сыртқа шығаруға.

      18. Клиникалық ауру белгілері бар ауру шошқаларды тілмеге қарсы гипериммунды сарысуды пенициллинмен қосып, қолдану нұсқаушасына сәйкес емдейді. Аурудан сауыққан жануарлардың терісі мен аяқтарын залалсыздандырғаннан кейін, сауыққандарын және барлық шошқаларды тілмеге қарсы вакцинациядан 10 күннен кейін келген жеріне қайтарады.

      19. Тазармаған шаруашылық субъектілеріндегі дені сау шошқаларды вакцинациялайды да, оларды 10 күн ішінде байқап отырады. Егілген жануарлар ауырған кезде, жоғарыда көрсетілгендей оқшаулап, емдейді.

      20. Шошқалар арасынан тілме ауруы бой көрсеткенде етке өткізетін технологиямен айналысатын шаруашылықтарда, ауруларды оқшаулап емдейді де, дені сау шошқаларды жақын жердегі ет өңдейтін кәсіпорындарға жедел түрде союға жібереді. Жіберілген күні союға мүмкіндік болмаса, сау шошқаларды сол жерде қалдырып, тілмеге қарсы вакцинациялап, 10 күннен кейін шектеусіз союға алып барады.

      21. Әрбір ауру шошқа анықталған сайын, шошқа қораның едені мен қабырғасын тазартып жуады және мемлекеттік Реестрде тіркелген препараттармен залалсыздандырады.

      22. Өлекселердің немесе лажсыз сойылған ауру шошқалардың терілерін залалсыздандырады. Өңделген терілерді өткізбейтін заттармен буып-түйіп, тері зауытына жібереді. Терінің залалсыздандыруын ұйымдастыруға мүмкіншілік болмаса, өлексені терісімен пайдаға асырады.