Ескерту. Мәтіндегі сөздер алмастырылды - Қазақстан Республикасының 2006.01.10. N
116
(2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
Осы Заң өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру саласында туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейдi және оны жүргiзудiң құқықтық, қаржылық және ұйымдық негiздерiн белгiлейдi.
1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) агент - өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды қолдау үшiн бөлiнетiн бюджет қаражатын басқаруға арналған, Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын, мемлекет жүз процент қатысатын заңды тұлға;
2) бағалаушы (тәуелсiз сарапшы) - бағалау қызметiн жүзеге асыруға арналған лицензиясы бар жеке немесе заңды тұлға;
3) егiстiң толық жойылуы - өнiм алу мақсатында оны өсiру немесе жинау жөнiнде бұдан әрi қандай да бiр iс-әрекет жасау экономикалық тұрғыдан жөнсiз болып табылатын егiске қолайсыз табиғат құбылысы әсерiнiң салдары;
4) қолайсыз табиғат құбылысы - салдарынан өсiмдiк шаруашылығының өнiмi жойылған немесе бүлiнген (құрғақшылық, үсiк шалу, үсiп кету, жылудың жетiспеуi, шамадан тыс ылғалдану, бұршақ соғу, нөсер жаңбыр, боран, дауыл, су тасқыны, сел) табиғат құбылысы;
5) өсiмдiк шаруашылығы - өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiрумен шұғылданатын ауыл шаруашылығы өнiмiн өндiрушiлердi - жеке және заңды тұлғаларды қамтитын ауыл шаруашылығы саласының өндiрiстер кешенi;
6) өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шарты (бұдан әрi - сақтандыру шарты) - осы Заңда белгiленетiн талаптар бойынша сақтандырушы мен сақтанушының арасында жасалатын шарт;
7) өсiмдiк шаруашылығының өнiмдерi - ауыл шаруашылығы дақылдарын (дәндi, майлы дақылдар, қант қызылшасы, мақта) өңдеу процесiнен алынған өнiм;
8) өсiмдiк шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган - өсiмдiк шаруашылығын дамыту саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын мемлекеттiк орган;
9) сақтандыру жағдайы - басталуына орай мiндеттi сақтандыру шарты сақтандыру төлемiн жүзеге асыруды көздейтiн оқиға;
10) сақтандыру сомасы - мiндеттi сақтандыру объектiсi сақтандырылған және сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандырушы жауапкершiлiгiнiң шектi көлемiн бiлдiретiн ақша сомасы;
11) сақтандыру сыйлықақысы - сақтандырушы мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген мөлшерде сақтанушыға (пайда алушыға) сақтандыру төлемiн жасауға мiндеттемелер қабылдағаны үшiн сақтанушы сақтандырушыға төлеуге мiндеттi ақша сомасы;
12) сақтандыру төлемi - сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандырушы сақтанушыға (пайда алушыға) сақтандыру сомасы шегiнде төлейтiн ақша сомасы;
13) сақтандырушы - Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды жүзеге асыру құқығына лицензия алған, сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтанушыға немесе өзiнiң пайдасына шартта белгiленген сома (сақтандыру сомасы) шегiнде шарт жасалған өзге тұлғаға (пайда алушыға) сақтандыру төлемiн жасауға мiндеттi заңды тұлға;
14) сақтанушы - өсiмдiк шаруашылығы өнiмiн өндiру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыратын және сақтандырушымен мiндеттi сақтандыру шартын жасасқан тұлға;
15) шығындар нормативi - өсiмдiк шаруашылығының өнiм түрi өндiрiсiнiң бiр гектарына шаққанда жекелеген технологиялық процестер, жұмыс түрлерi және шығыстар баптары бойынша теңгемен көрсетiлген шығындар;
16) франшиза - сақтандырушыны белгiлi бiр мөлшерден аспайтын зиянды өтеуден босату.
2-бап. Қазақстан Республикасының өсiмдiк
шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру туралы
заңдары
1. Қазақстан Республикасының өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру туралы заңдары Қазақстан Республикасының
Конституциясына
негiзделедi және Қазақстан Республикасының
Азаматтық кодексiнен
, "Сақтандыру қызметi туралы" Қазақстан Республикасының
Заңынан
, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
3. Ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жерлерде өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өсiру және өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн сақтау жөнiндегi қызметке осы Заңның күшi қолданылмайды.
3-бап. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандырудың
объектiсi
Сақтандыру жағдайы басталуының нәтижесiнде сақтанушының өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiру процесiнде шеккен ақшалай шығындарын iшiнара немесе толық өтеуге байланысты сақтанушының мүлiктiк мүдделерi өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандырудың объектiсi болып табылады.
4-бап. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандырудың
мақсаты
Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушiнiң мүлiктiк мүдделерiн осы Заңда көзделген жағдайларда, мөлшерде және тәртiппен сақтандыру төлемдерiн жүзеге асыру арқылы, өнiмнiң iшiнара немесе толық жойылуына әкеп соққан қолайсыз табиғат құбылыстарының зардаптарынан қорғауды қамтамасыз ету өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандырудың мақсаты болып табылады.
5-бап. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру
саласындағы мемлекеттiк бақылау және қадағалау
1. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушiлердiң осы Заңда белгiленген мiндеттi сақтандыру шартын жасасу жөнiндегi мiндетiнiң орындалуына мемлекеттiк бақылауды өсiмдiк шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган мен оның аумақтық органдары жүзеге асырады.
2. Өсімдік шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган:
1) өсімдік шаруашылығы саласында мемлекеттік саясатты жүзеге асырады;
2) өсімдік шаруашылығы саласында мемлекеттік және өзге де бағдарламаларды әзірлейді және оларды іске асыруға қатысады;
3) Қазақстан Республикасының өсімдік шаруашылығы саласындағы заңнамасының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;
4) өсімдік шаруашылығын дамыту үшін құқықтық және экономикалық жағдайларды жетілдіреді;
5) республикадағы және шетелдердегі өсімдік шаруашылығы саласындағы жай-күй ахуалын зерделейді;
6) агенттің қызметін, Қазақстан Республикасының өсімдік шаруашылығындағы міндетті сақтандыру туралы заңнамасын оның сақтауын бақылауды жүзеге асырады;
7) сақтанушылардың міндетті сақтандыру шарттарын жасасудан жалтаруы туралы істерді қарайды;
8) өздерінің бақылау функцияларын жүзеге асыру үшін қажетті ақпарат пен құжаттарды сақтандыру нарығына қатысушылардан және агенттен сұратады және алады.
3. Ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органы:
1) шаруашылық жүргізуші субъектілерін міндетті сақтандыруды ұйымдастырады;
2) өздерінің бақылау функцияларын жүзеге асыру үшін қажетті ақпарат пен құжаттарды сақтандыру нарығына қатысушылардан және агенттен сұратады және алады.
4. Сақтандыру ұйымдарының қызметiне мемлекеттiк қадағалауды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
V990982
V021906
V032658
V042752
P940447
Ескерту. 5-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2006.01.10. N
116
(2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2006.01.31. N
125
(қолданысқа енгізілу тәртібін
2-баптан
қараңыз) Заңдарымен.
5-1-бап. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру
саласындағы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру
тәртiбi
Өсiмдiк шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның аумақтық органы мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыру мақсатында:
1) агенттен өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шартын жасасқан сақтанушылардың тиiстi аумақтағы сақтандырылған өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң түрлерi көрсетiлген тiзбесiн сұратады;
2) өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шартын жасасқан сақтанушылар тiзбесiне кiрмеген өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушiлерге сақтандыру шартының жасалғанын растау қажеттiгi туралы хабарлама жолдайды;
3) өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiн өндiрушi бiр ай iшiнде өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шартының жасалғанын растамаған жағдайда, осы өндiрушiге тексеру тағайындау туралы нұсқама шығарады;
4) әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы хаттамалар жасайды және Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы заңнамасына сәйкес әкiмшiлiк жаза қолданады.
Ескерту. 5-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2006.01.31. N
125
(қолданысқа енгізілу тәртібін
2-баптан
қараңыз) Заңымен.
6-бап. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру
кезiндегi сақтандыру жағдайларының түрлерi
Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру кезiндегi сақтандыру жағдайларына қолайсыз табиғат құбылыстарының немесе олардың жиынтығының салдарынан сақтанушыда залалдардың туындауына әкеп соққан өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң жойылуы немесе бүлiнуi жатады.
7-бап. Сақтандыру сомасының мөлшерi
1. Сақтандыру сомасының мөлшерi осы Заңда айқындалған мiндеттi сақтандыру ерекшелiктерi ескерiле отырып жасалған шартта, өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң әрбiр түрi бойынша жеке-жеке белгiленедi және сақтанушы өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң осы түрiн өсiру жөнiндегi шығындарды жүзеге асыратын барлық алқапқа көбейтiлген бiр гектарға жасалатын шығындар нормативiнен кем болмауға тиiс.
Қазақстан Республикасының Үкiметi алқап бiрлiгiне жұмсалатын шығындар нормативтерiн жыл сайын бекiтедi.
2. Сақтандыру сомасын есептеп шығару шығындар нормативінің мынадай түрлерінің бірі бойынша:
1) ғылыми негізделген агротехнология;
2) оңайлатылған агротехнология;
3) шығындардың үш түрі бойынша:
жанар-жағар май материалдары;
тұқым;
жалақы арқылы жүзеге асырылады.
8-бап. Сақтандыру сыйлықақысының мөлшерiн белгiлеу
және оны төлеудiң тәртiбi
1. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң әрбiр түрi бойынша сақтандыру сыйлықақысының мөлшерi мiндеттi сақтандыру шартымен белгiленедi, бiрақ ол осы Заңмен белгiленген сақтандыру тарифiнiң мөлшерiнен артық болмауға тиiс.
Сақтандыру төлемдерiн мемлекеттiк субсидиялау ескерiле отырып, мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң түрi бойынша сақтандыру сомасынан процентпен есептелген мынадай ең жоғары мөлшердегi сақтандыру тарифтерi белгiленсiн:
1) Дәндi дақылдар (облыс топтары бойынша):
____________________________________________________________
N | Облыстардың атауы | Сақтандыру |
| | тарифi %-пен |
____________________________________________________________|
1. Ақмола, Алматы, Шығыс 3,48
Қазақстан, Жамбыл, Қостанай,
Солтүстiк Қазақстан
2. Қарағанды, Қызылорда, 5,83
Павлодар, Оңтүстiк Қазақстан
3. Ақтөбе, Батыс Қазақстан 9,15
____________________________________________________________
2) майлы дақылдар (бүкiл республика бойынша) - 3,44%;
3) қант қызылшасы (бүкiл республика бойынша) - 8,39%;
4) мақта (бүкiл республика бойынша) - 1,33%.
2. Сақтандыру сыйлықақыларын төлеудi сақтанушы жүргiзедi және ол өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң сақтандырылған түрiнiң өзiндiк құнына жатқызылады.
3. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру жөнiндегi сақтандыру сыйлықақысын сақтанушы сақтандырушыға бiр мезгiлде немесе мiндеттi сақтандыру шартында белгiленетiн тәртiп пен мерзiмдерде мерзiмiн ұзартып төлейдi.
Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын, оны мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген бiр мезгiлде төлеу шартымен төлемеген жағдайда, мiндеттi сақтандыру шарты жасалмады деп есептеледi.
Мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген сақтандыру сыйлықақысын мерзiмiн ұзартып төлеу жағдайларында сақтандыру сыйлықақысының кезектi сомасын уақтылы төлемеген жағдайда сақтанушы Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында белгiленген тәртiппен және мөлшерде сақтандырушыға тұрақсыздық айыбын төлеуге мiндеттi.
(РҚАО-ның ескертуі:
K990409
қараңыз)
Егер сақтандыру жағдайы кезектi сақтандыру сыйлықақысы төленгенге дейiн не оның төлеу мерзiмi өтiп кеткенде басталса, сақтандырушы сақтандыру төлемiн азайта отырып, төленбеген сақтандыру сыйлықақысының сомасын есепке алуға құқылы.
9-бап. Сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн белгiлеу және
оны жүзеге асырудың тәртiбi
1. Сақтандыру төлемi франшизаны қолданбай-ақ, сақтандыру сомасы шегiнде сақтанушы залалының мөлшерiнде жүзеге асырылады.
Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру кезiнде сақтандырушының франшизаны (шартты немесе шартсыз) белгiлеуiне жол берiлмейдi, ал ол белгiленген жағдайда жарамсыз деп есептеледi.
2. Залал көлемi мiндеттi сақтандыру шартын жасасу кезiнде белгiленген өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң түрiн өндiрудiң бiр гектарына жұмсалған шығындар нормативiнiң мөлшерi мен қолайсыз табиғат құбылыстарының әсерiне ұшыраған алқапта өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң түрiн өндiрудiң бiр гектарынан алынған, қолайсыз табиғат құбылыстары әсер еткен өнiмнiң осы түрiн өндiру алқабына көбейтiлген кiрiс арасындағы оң айырмашылық ретiнде белгiленедi.
Қолайсыз табиғат құбылыстарының әсерiне ұшыраған алқаптардың мөлшерiн сақтанушының өтiнiшi бойынша ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органын құруға мiндеттi комиссия сақтанушының өтiнiшiн алған күннен бастап үш жұмыс күнi iшiнде белгiлейдi.
Комиссияның құрамына ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органының, өсiмдiк шаруашылығы саласындағы және жер ресурстарын басқару жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың, агенттiң, сақтандырушы мен сақтанушының өкiлдерi кiредi.
Зерттеудiң нәтижелерi бойынша комиссия қолайсыз табиғат құбылысының әрбiр фактiсi және өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң түрi бойынша жеке-жеке тиiстi зерттеу актiсiн (бұдан әрi - зерттеу актiсi) ресiмдейдi.
Қолайсыз табиғат құбылыстарының әсерiне ұшыраған алқаптардан жиналған өнiмнiң көлемi өнiмдi жинау кезiнде мiндеттi түрде бағалануға жатады.
3. Кiрiс нақтылы, яғни оны алуға қолайсыз табиғат құбылыстары әсер еткен, өсiмдiк шаруашылығы өнiмi түрiнiң барлық көлемi сатылғаннан кейiн есептелiп шығарылатындай болуы мүмкiн.
4. Кiрiс бағаланатындай, яғни оны алуға қолайсыз табиғат құбылыстары әсер еткен, өнiм жиналғаннан кейiн және өсiмдiк шаруашылығы өнiмi түрiнiң барлық көлемi сатылғанға дейiн есептелiп шығарылатындай болуы мүмкiн.
Бағалау кiрiсiн сақтандырушының немесе оның өкiлiнiң өтiнiшi бойынша сақтанушы айқындайды. Келiсiмге келмеген жағдайда бағалау кiрiсiн бағалаушы (тәуелсiз сарапшы) айқындайды. Тараптар бағалау нәтижелерiмен келiспеген жағдайда, өзгеше дәлелдеуге құқылы.
5. Өсiмдiк шаруашылығының өнiмi iшiнара ысырап болған жағдайда сақтандыру төлемi өнiм жинау аяқталған күннен бастап кемiнде бiр айдан соң, бiрақ бес айдан кешiктiрiлмей жүзеге асырылады.
Бұл ретте кiрiс мынадай тәртiппен есептеледi:
1) егер алынған өнiм сатылса, осы баптың 3-тармағына сәйкес;
2) егер алынған өнiм сатылмаса, осы баптың 4-тармағына сәйкес;
3) егер алынған өнiм iшiнара сатылса, осы баптың 3-тармағына сәйкес, ал өнiмнiң сатылмаған бөлiгiне кiрiс осы баптың 4-тармағына сәйкес есептеледi.
6. Егiстер толық жойылған жағдайда комиссияның қорытындысынан кейiн сақтандырушы он жұмыс күнi iшiнде сақтанушыға толық көлемде сақтандыру төлемдерiн төлеуге мiндеттi.
Егiстердiң толық жойылғандығын мiндеттi түрде тиiстi зерттеу актiсiн жасай отырып, комиссия белгiлейдi.
7. Агенттiң сақтандыру төлемдерiнiң бiр бөлiгiн сақтандырушыға бюджет қаражатынан өтеу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.
10-бап. Сақтандыру төлемiн жүзеге асырудың жалпы
шарттары
1. Сақтандырушыға сақтандыру төлемдерi туралы талапты сақтандырушы жазбаша нысанда сақтандыру төлемiн жүзеге асыру үшiн қажеттi құжаттармен қоса ұсынады.
2. Сақтандыру төлемi туралы өтiнiшке мынадай құжаттар қоса тапсырылады:
мiндеттi сақтандыру шартының көшiрмесi;
өтiнiш жасалған күннен бастап бiр күндiк мерзiмде сақтанушыға тегiн берiлетiн, гидрометеорологиялық қызмет органы мен (немесе) табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның өз құзыретiне сәйкес қолайсыз табиғат құбылысы фактiсiн растайтын анықтамасы;
осы Заңның 9-бабының 2-тармағына сәйкес жасалған зерттеу aктici;
тiзбесi мiндеттi сақтандыру шартында белгiленетiн, нақты кiрiстiң алынғанын растайтын құжаттар, ал олар болмаған жағдайда бағалаушының (тәуелсiз сарапшының) кiрiстi бағалау жөнiндегi есебi.
Сақтандырушының сақтанушыдан басқа да құжаттарды қосымша талап етуiне жол берiлмейдi
Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шартын жасасу нысанында жоспарлы тексеру жүргiзу арқылы мемлекеттiк бақылау жылына бiр рет жүзеге асырылады.
Жоспарлы тексерудi жүргiзу мерзiмi отыз күнтiзбелiк күндi құрайды.
Тексеру тағайындау туралы актi тексерiлетiн кәсiпкерлiк субъектiсiне берiлген сәт тексеру жүргiзудiң басталуы болып саналады.
3. Құжаттарды қабылдаған сақтандырушы сақтанушыға құжаттардың толық тiзбесiн және олардың қабылданған күнiн көрсете отырып, анықтама беруге мiндеттi.
Ескерту. 10-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2006.01.31. N
125
(қолданысқа енгізілу тәртібін
2-баптан
қараңыз) Заңымен.
11-бап. Сақтандырушыны сақтандыру төлемiн жүзеге
асырудан босатудың негiздерi
1. Сақтандырушы, егер сақтандыру жағдайы:
қажеттi қорғаныс және аса қажеттiлiк жағдайында жасалған iс-әрекеттердi қоспағанда, сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуына бағытталған не оның басталуына ықпал ететiн қасақана iс-әрекеттерi;
сақтанушының Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен сақтандыру жағдайымен себептiк байланыстағы қасақана қылмыстар немесе әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар деп танылған iс-әрекеттерi салдарынан болса, сақтанушыға сақтандыру төлемiн толық немесе iшiнара төлеуден бас тартуға құқылы.
2. Сақтандырушының сақтандыру төлемiн жүзеге асырудан бас тартуы үшiн, сондай-ақ мыналар:
сақтанушының сақтандырушыға сақтандыру объектiсi, сақтандыру тәуекелi, сақтандыру жағдайы және оның салдары туралы көрiнеу жалған мәлiметтердi хабарлауы;
сақтанушының сақтандыру жағдайының залалдарын азайту жөнiндегi шараларды қасақана қабылдамауы;
сақтанушының сақтандырушыға сақтандыру жағдайы басталуының мән-жайларын тексеруге және оған келтiрiлген залалдың мөлшерiн белгiлеуге кедергi жасауы;
егер сақтандырушы сақтандыру жағдайының басталғанын уақтылы бiлгенi не сақтандырушыда бұл туралы мәлiметтердiң болмауы оның сақтандыру төлемiн жүзеге асыру мiндетiне әсер етпегенi дәлелденбеген жағдайда, сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталғаны туралы хабарланбауы;
осы Заңның 15-бабы 2-тармағының алтыншы абзацында белгiленген мерзiмдердi бұза отырып, қолайсыз табиғат құбылысының әсерiне ұшыраған алқаптардың мөлшерiн анықтау жөнiндегi комиссияны құру туралы ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органына өтiнiш беруi;
Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген басқа да жағдайлар негiз болуы мүмкiн.
3. Сақтандыру төлемiнен бас тарту туралы шешiмдi сақтандырушы қабылдайды және осы Заңның 10-бабының 2-тармағында көзделген барлық құжаттар тапсырылған күннен бастап күнтiзбелiк жетi күн iшiнде сақтанушыға бас тарту себептерiн жазбаша нысанда дәлелдi негiздеме келтiре отырып, хабарлайды.
4. Сақтандырушының сақтандыру төлемiн жүргiзуден бас тартуына сақтанушы сотқа шағым жасауы мүмкiн.
12-бап. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды
мемлекеттiк қолдау
1. Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды мемлекеттiк қолдау сақтандырушыларға қолайсыз табиғат құбылыстарының нәтижесiнде туындаған сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемдерiнiң елу процентiн өтеу үшiн өсiмдiк шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органға тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңмен белгiленетiн бюджет қаражатын бөлу арқылы жүзеге асырылады.
2. Бюджеттiң атқарылуы жөнiндегi орталық уәкiлеттi орган шарттың негiзiнде өсiмдiк шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган беретiн қаражатты басқаруды жүзеге асыру үшiн агентке арнайы шот ашады.
Мiндеттi сақтандыру жүйесiн дамытуға жағдай жасау үшiн қаражат арнайы шоттан Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiндегi депозитке орналастырылуы мүмкiн.
Арнайы шоттың кiрiс бөлiгi өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды мемлекеттiк қолдауға бөлiнген бюджет қаражаты және уақытша бос сақтандыру сомаларын депозитке орналастырудан түскен кiрiстер есебiнен құралады.
Арнайы шоттың шығыс бөлiгi депозитке орналастырылған сомаларды, сақтандырушыларға сақтандыру төлемдерiнiң және агент көрсеткен қызмет ақысының шығыстарын қамтиды.
Арнайы шоттағы қаражаттың қаржы жылының соңындағы қалдығы бюджетке қайтарылуға жатпайды.
3. Арнайы шоттағы ақшаны пайдаланудың тәртiбi, сондай-ақ уақытша бос қаражатты депозитке орналастырудың рәсiмi Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн тәртiппен айқындалады.
4. Агент көрсеткен қызметтерге бюджет қаражатынан ақы төлеудiң мөлшерi мен тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi айқындайды.
13-бап. Өндiрiлген сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiн өтеу
туралы талап қою тәртiбi
1. Агентке өндiрiлген сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiн өтеу туралы қойылатын талапты сақтандырушы сақтандыру төлемiн жүзеге асыру үшiн қажеттi құжаттарды қоса тiркей отырып, жазбаша өтiнiш нысанында ұсынады.
2. Өндiрiлген сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiн өтеу туралы өтiнiшке мынадай құжаттар қоса тiркелуге тиiс:
өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шартының нотариат куәландырған көшiрмесi;
өндiрiлген сақтандыру төлемiн растайтын құжаттар (төлем тапсырмасы-түпнұсқа, шығыс ордерi - нотариус куәландырған көшiрме);
комиссияның барлық мүшелерi қол қойған тексеру актiсi;
гидрометеорологиялық қызмет органы мен (немесе) табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның өз құзыреттерiне сәйкес қолайсыз табиғат құбылысы фактiсiн растайтын анықтамасының нотариат куәландырған көшiрмесi;
сақтандырушы растаған бағалау кiрiсiн бағалау туралы құжаттың көшiрмесi.
3. Сақтандырушы агентке көрiнеу жалған мәлiметтердi немесе өндiрiлген сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiн өтеуге байланысты құжаттарды хабарлаған және (немесе) берген жағдайда агенттiң сақтандырушыға өндiрiлген сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiн өтеуден бас тартуға құқығы бар.
14-бап. Сақтандырушының құқықтары мен мiндеттерi
1. Сақтандырушы:
қолайсыз табиғат құбылысы басталған жағдайда сақтанушының өтiнiшi бойынша ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органын құрған комиссияның құрамына қолайсыз табиғат құбылыстарының әсерiне ұшыраған алқаптарды анықтау жөнiнде зерттеу жүргiзу үшiн өз өкiлiн жiберуге;
сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтанушымен және бағалаушымен (тәуелсiз сарапшымен) бiрлесе отырып, қолайсыз табиғат құбылысының әсерiне ұшыраған өсiмдiк шаруашылығындағы өнiмнiң нақтылы және (немесе) бағалау кiрiсiн белгiлеу жөнiндегi жұмысты жүргiзуге;
құзыреттi ұйымдардан сақтандыру жағдайының басталу фактiсiн растайтын құжаттарды сұратуға;
сақтандыру жағдайының басталуы нәтижесiнде сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн анықтау үшiн қатыстырылған жағдайда бағалаушының (тәуелсiз сарапшының) есеп-қисаптарын пайдалануға;
агенттен сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiнiң өтемiн бюджет қаражатынан алуға;
өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеуге және оларды агентке енгiзуге;
бағалау кiрiсiн дербес немесе бағалаушыны (тәуелсiз сарапшыны) қатыстыра отырып айқындауға құқылы.
2. Сақтандырушы:
салдары сақтанушыға залал келтiрудi туындатқан сақтандыру жағдайының басталуы кезiнде сақтанушы өндiретiн өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң түрлерi бойынша осы Заңда және мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген мөлшерде, тәртiп пен мерзiмдерде сақтандыру төлемiн жүргiзуге;
қолайсыз табиғат құбылыстарының нәтижесiнде туындаған сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемдерiнiң бiр бөлiгiнiң өтемiн алу үшiн агентпен сақтандыру төлемдерiн iшiнара өтеу тәртiбi, талаптары және мерзiмдерi туралы шарт жасасуға;
өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды өткiзу жөнiндегi статистиканы жүргiзу мен жинақтауға және оны агентке оның талабы бойынша ұсынуға;
өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандырудың өзi әзiрлеген ережелерiн қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкiлеттi органмен келiсуге;
жасалған мiндеттi сақтандыру шарттары туралы ақпаратты мiндеттi сақтандыру шарты жасалған айдан кейiнгi айдың бесiншi күнiнен кешiктiрмей, өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шарты түпнұсқасының бiр данасын қоса тiркей отырып, сақтанушы мен агенттiң арасында жасалған үлгi шартта көзделген тәртiппен агентке ұсынуға;
сақтанушыны өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандырудың ережелерiмен таныстыруға;
сақтандыру құпиясын қамтамасыз етуге;
өзi қатыстырып отырған бағалаушы (тәуелсiз сарапшы) көрсеткен қызметтерге ақы төлеуге мiндеттi.
3. Сақтандырушының Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде және мiндеттi сақтандыру шартында көзделген өзге құқықтары мен мiндеттерi де бар.
15-бап. Сақтанушының құқықтары мен мiндеттерi
1. Сақтанушы:
мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген мерзiмдерде сақтандыру төлемiн алуға;
сақтандырушыдан мiндеттi сақтандыру шарты бойынша мiндеттi сақтандыру талаптарын, өзiнiң құқықтары мен мiндеттерiн түсiндiрудi талап етуге;
шеккен залал туралы жасалған бағалаудың нәтижелерiмен танысуға;
сақтандырушының сақтандыру төлемiн жүзеге асырудан бас тартуы немесе оның мөлшерiн азайтуы туралы шешiмiне Қазақстан Республикасының заңдарында және мiндеттi сақтандыру шартында көзделген тәртiппен дау айтуға;
қолайсыз табиғат құбылысына ұшыраған егiс алқабында өсiрiлген өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң әрбiр түрiнен алынған нақтылы немесе бағалау кiрiсiн бағалаудың нәтижесiмен келiспеген жағдайда, сотқа жүгiнуге;
мiндеттi сақтандыру шартын жасасқан кезде сақтандыру сомасын есептеп шығару үшiн осы Заңның 7-бабында көрсетiлген шығындар нормативi түрлерiнiң бiрiн таңдауға құқылы.
2. Сақтанушы:
осы Заңның 17-бабының 3-тармағында белгiленген мерзiмдерде сақтандырушымен мiндеттi сақтандыру шартын жасасуға;
сақтандыру сыйлықақыларын мiндеттi сақтандыру шартында белгiленген мөлшерде, тәртiп пен мерзiмдерде төлеуге;
сақтандыру жағдайының басталуына әкеп соғуы мүмкiн қолайсыз табиғат құбылысының болу фактiсi туралы өзiне белгiлi болғаннан бастап күнтiзбелiк бес күн iшiнде сақтандырушыға хабарлауға;
агенттiң, сақтандырушының және бағалаушының (тәуелсiз сарапшының) өкiлдерiне қолайсыз табиғат құбылысы болған аумақты қарау үшiн жағдай жасауға, олардың өнiмдi жинау жұмыстары аяқталғанға дейiн егiстiктер мен көшеттердiң жай-күйiне бақылау жасауына кедергi келтiрмеугe;
қолайсыз табиғат құбылысы басталған күннен бастап үш жұмыс күнi iшiнде қолайсыз табиғат құбылысының әсерiне ұшыраған алқаптарды белгiлеу жөнiнде комиссия құру туралы ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органына өтiнiш беруге;
сақтандыру жағдайынан болған залалдарды азайту шараларын қолдануға;
осы Заңның 10-бабының 2-тармағында аталған, сақтандыру төлемiн алу үшiн қажеттi құжаттарды сақтандырушыға ұсынуға мiндеттi.
3. Сақтанушының Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде және мiндеттi сақтандыру шартында көзделген өзге де құқықтары мен мiндеттерi бар.
16-бап. Агенттiң құқықтары мен мiндеттерi
1. Агенттiң:
өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеуге;
өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыруды жүргiзудiң тәжiрибесiн қорытуға;
өзiнің құқықтары мен өзiне жүктелген міндеттерді іске асыру үшiн мiндеттi сақтандыруға қатысушылардан қажеттi ақпаратты, соңын iшiнде сақтандыру құпиясы бар мәлiметтердi сұратуға құқығы бар.
2. Агент:
сақтандырушылар мен сақтанушыларға өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң белгiлi бiр түрiн өндiруге арналған шығындардың бекiтiлген нормативтерi туралы ақпаратты жеткiзуге;
қолайсыз табиғат құбылысы басталған жағдайда сақтанушының өтiнiшi бойынша ауданның (қаланың) жергілікті атқарушы органын құрған комиссияның құрамында қолайсыз табиғат құбылыстарының әсерiне ұшыраған өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерi өндiрiлетiн алқаптардың мөлшерiн анықтау жөнiндегi жұмысты жүргiзуге;
сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтанушының, сақтандырушы мен бағалаушының (тәуелсiз сарапшының) қолайсыз табиғат құбылысының әсерiне ұшыраған өсiмдiк шаруашылығы өнiмiнiң түрiн сатудан түскен нақтылы немесе бағалау кiрiсiн анықтау жөнiндегi бiрлескен жұмысына қатысуға;
осы Заңның 13-бабының 2-тармағына сәйкес құжаттарды алған кезден бастап, бiр ай мерзiмде өндiрiлген сақтандыру төлемiнiң бiр бөлiгiн осы Заңда белгiленген мөлшерде өтеуге;
қолайсыз табиғат құбылысының нәтижесiнде туындаған сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемдерiнiң бiр бөлiгiн өтеу үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн үлгi нысанның негiзiнде сақтандыру төлемдерiн iшiнара өтеу тәртiбi мен талаптары туралы сақтандырушымен шарт жасасуға мiндеттi.
3. Агенттiң Қазақстан Республикасының заңдарымен өзiне жүктелген өзге де құқықтары мен мiндеттерi бар.
4. Агент сақтандырушыларға ақшаны тиiстi шартта келiсiлген мерзiмде, сақтандырушы сақтандыру төлемi бойынша өз мiндеттемелерiн толық орындағаннан кейiн ғана сақтандырушының агентпен шартының талаптарын мiндеттi түрде сақтау шартымен бөледi.
5. Агенттiң қызметiн бақылауды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.
17-бап. Мiндеттi сақтандыру шарты
1. Мiндеттi сақтандыру шартын жасасу өсiмдiк шаруашылығының өнiмiн өндiрушiлер мен сақтандырушылар үшiн мiндеттi болып табылады.
2. Мiндеттi сақтандыру шарты Қазақстан Республикасының Үкiметi жыл сайын бекiтетiн шығындар нормативтерiне сәйкес он екi ай мерзiмге, кемiнде үш дана етiп жазбаша нысанда жасалады.
3. Өсiмдiк шаруашылығы өнiмдерiнiң барлық түрлерi бойынша мiндеттi сақтандыру шартын жасасу мерзiмi егiс аяқталғаннан кейiн он бес күннен кешiктiрiлмейдi.
4. Мiндеттi сақтандыру шарты мынадай жағдайларда:
1) шарт күшiнiң мерзiмi аяқталғанда;
2) шарттың қолданылу мерзiмi iшiнде орын алған барлық сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемi жүзеге асырылғанда, өзiнiң қолданылуын тоқтатады.
5. Мiндеттi сақтандыру шарты Қазақстан Республикасының
Азаматтық кодексiнде
белгiленген жағдайларда мерзiмiнен бұрын бұзылуы мүмкiн.
6. Сақтанушы немесе шарт өзiнiң пайдасына жасалған өзге тұлға өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру шарты бойынша пайда алушы болып табылады.
18-бап. Дауларды қараудың тәртiбi
Өсiмдiк шаруашылығындағы мiндеттi сақтандыру қатынастарынан туындайтын даулар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен қаралады.