Ескерту: Қаулының атауына өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
Қазақстан Республикасының төлем жүйесiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің Басқармасы қаулы етеді:
1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi мен банктер, сондай-ақ банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар арасында корреспонденттiк қатынастар орнату ережелерi бекiтiлсiн және Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткен күннен бастап күшiне енгiзiлсiн.
Ескерту: 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
2. Заң департаментi (Сизова С.И.) Төлем жүйесi басқармасымен (Мұсаев Р.Н.) бiрлесiп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде тiркеуден өткiзсiн.
Ескерту: 2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
3. Төлем жүйесi басқармасы (Мұсаев Р.Н.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткiзген күннен бастап бiр апта мерзiмде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң филиалдарына жiберсiн, оларға осы қаулыны және бекiтiлген Ережелердi екiншi деңгейдегi банктерге жiберудi мiндеттесiн.
4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi Төрағасының орынбасары Н.Қ.Абдулинаға жүктелсiн.
Ұлттық Банк
Төрағасы
Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі Басқармасының
1999 жылғы 28 наурызындағы
N 37 қаулысымен
Бекітілген
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен банктердің,
сондай-ақ банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге
асыратын ұйымдардың арасында корреспонденттік қатынастар
орнату жөніндегі ережелер
Ескерту: Ереженің атауына өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Ереже "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы, "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы, "Ақша төлемі және аударымы туралы" 1998 жылғы 29 маусымдағы (бұдан әрі – Ақша төлемі мен аударымы туралы заң) Қазақстан Республикасының Заңдарына, Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілеріне және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің (бұдан әрі – Ұлттық Банк) нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әзірленді.
Ескерту: 1-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24 N 85 қаулысымен.
2. Осы Ережелер екiншi деңгейдегi банктердiң және "Қазақстан Даму Банкі" АҚ-ның (бұдан әрі - банктер), сондай-ақ банк
операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың (бұдан әрі - ұйымдар) корреспонденттiк есепшоттарын теңгемен және шетел валютасымен Ұлттық Банкте ашу, жүргiзу және жабу тәртiбiн реттейдi. Корреспонденттiк есепшоттар Ұлттық Банк пен банктің және/немесе ұйымның арасында корреспонденттiк есепшот шарты жасалғаннан кейiн ашылады. Корреспонденттiк есепшот шартының талаптарына сәйкес Ұлттық Банк екінші деңгейдегі банктің немесе ұйымның пайдасы үшін түсетiн ақшаны қабылдауға, екінші деңгейдегі банкке, ұйымға немесе үшiншi адамдарға тиiстi ақша сомасын аудару (беру) туралы екінші деңгейдегі банктің, ұйымның өкiмiн орындауға және корреспонденттiк есепшот шартында көзделген басқа да қызметтердi көрсетуге мiндеттенедi.
Ескерту: 2-тармаққа өзгертулер енгізілді;
екінші сөйлемде және одан әрі мәтін бойынша "екінші деңгейдегі" деген сөздер алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
3. Осы Ережелер Ұлттық Банктiң баланстық есепшоттарына және солар бойынша ашылатын Ұлттық Банктiң бухгалтерлiк есеп позициясын көрсететiн жеке есепшоттарына, сондай-ақ банктердің ең төменгі резервтік талаптарды орындау тәртібін белгілейтін Ұлттық Банктің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес Ұлттық Банктiң банкке қоятын ең аз резервтiк талаптарының сомасын депондау үшін ашылатын есепшоттарға қолданылмайды.
Ескерту: 3-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
4. Ұлттық Банк ақылы негiзде корреспонденттiк есепшоттарды жүргiзудi, банктің, ұйымның қолма-қол ақшасын қабылдау және беру операцияларын орындауды және басқа қызметтердi жүзеге асыруға құқылы. Ол көрсететiн қызметтердiң түрлерi мен оларға төленетiн ақының мөлшерiн Ұлттық Банк өз бетiнше белгілейдi.
Ескерту: 4-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136 қаулысымен.
5. Осы Ережелерде пайдаланылатын терминдердiң мағынасы мынадай:
1) ақша аударудың бастамашысы (бұдан әрi - бастамашы) - ақша аудару туралы нұсқауды алғаш рет орындауға ұсынған адам;
2) банктік сәйкестендіру коды - ақша аудару не төлеу туралы нұсқауды ұсынған кезде банктерді және Қазақстан Республикасы төлем жүйелерінің қатысушылары - ұйымдарды сәйкестендіруге арналған символдардың тізбегі;
3) нұсқау - шарттың және заңның талабына сәйкес ақша аудару не төлеу туралы жіберушінің алушы банкке ұсынатын бұйрығы. Нұсқаулар тапсырма нысанында не талаптар нысанында жасалады;
4) банктік сәйкестендіру кодтарының анықтамалығы - банктер мен ұйымдардың жүйеге келтірілген, олардың банктік сәйкестендіру кодтары және басқа деректемелері бар тізбесі:
5) банктің коды, банк филиалының коды – клиенттің банк шотының нөмірін қалыптастыру, экспорттық-импорттық валюталық бақылау мақсатында және өзге мақсаттарда пайдалану үшін банктерге, ұйымдарға және олардың филиалдарына Ұлттық Банк беретін, үш цифрлық разрядтан тұратын бірегей нөмір.
Ескерту: 5-тармаққа толықтыру, өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2002 жылғы 13 мамырдағы N 172, 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136, 2007.06.25. N 66 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз), 2008.10.24. N 84 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз), 2009.09.25 N 91 (2-т. қараңыз) Қаулыларымен.
2-тарау. Банктің және ұйымның Ұлттық Банкте
корреспонденттік шот ашу тәртібі
Ескерту: 2-тарау жаңа редакцияда жазылды, атауы жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2002 жылғы 13 мамырдағы N 172 қаулысымен, 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136 қаулысымен.
6. Корреспонденттік есепшот шартын жасау үшін банктер Ұлттық Банктің төлем жүйелері бөлімшесіне қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның (бұдан әрі – уәкілетті мемлекеттік орган) банк операцияларын жүргізуге лицензиясының көшірмесін, сондай-ақ Қазақстан Республикасында банктік есепшоттар ашу жөніндегі Ұлттық Банктің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген талаптарға және осы Ережелерге сәйкес құжаттарды береді.
Ескерту: 6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005.11.17 N 147, 2009.08.24 N 85 Қаулыларымен.
6-1. Ұлттық Банкте корреспонденттік шот ашу үшін банк ұсынған құжаттарды қарауды және корреспонденттік шот шартын жасау үшін оған жіберуді төлем жүйелері бөлімшесі толық құжаттар пакеті ұсынылған күннен бастап бір ай ішінде жүзеге асырады.
Ескерту: 6-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
7. Ұлттық Банк Басқармасының шешіміне сәйкес Ұлттық Банкте қызмет көрсетілуі тиіс ұйымдар уәкілетті мемлекеттік органның аударым операцияларын жүргізуге лицензиясы немесе Ұлттық Банктің банкноталарды, монеталарды және құндылықтарды инкассациялау бойынша операцияларды (бұдан әрі – инкассациялау бойынша операциялар) жүргізуге лицензиясы болғанда, банкаралық ақша аударымы жүйесін пайдаланушы мәртебесін алу мақсатында Ұлттық Банкте ұлттық валютамен корреспонденттік шот аша алады.
Инкассациялау бойынша операциялар жүргізуге лицензиясы бар ұйымға ол банкноталарды, монеталарды және құндылықтарды қайта санау, сұрыптау, орау, сақтау, сондай-ақ банктерге және банктердің тапсырмасы бойынша олардың клиенттеріне беру бойынша операцияларды қоса атқарған кезде корреспонденттік шот ашуға жол беріледі.
Ескерту: 7-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24 N 85 қаулысымен.
8. Ұлттық Банкте корреспонденттік есепшот ашу туралы мәселені қарау үшін ұйымдар Ұлттық Банктің банктік есепшоттар ашу тәртібін белгілейтін нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген құжаттардан басқа мынадай құжаттарды Ұлттық Банктің төлем жүйелері бөлімшесіне ұсынуға тиіс:
осы ұйымды ақша аударудың банкаралық жүйесіне қосуға қажетті мынадай ақпарат кіретін негіздеме:
ақша аударудың банкаралық жүйесі арқылы операциялардың болжамды саны мен көлемі (бір айға);
жүзеге асыру үшін ақша аударудың банкаралық жүйесіне қосуға қажетті операциялардың тізбесі;
ұйым клиенттерінің болжамды саны;
ұйымда қолданылатын ақпаратты санкция берілмеген кіруден қорғаудың ұйымдастыру және бағдарламалық-технологиялық шараларының сипаттамасы;
бағдарламалық-техникалық құралдардың және ұйым пайдаланатын телекоммуникация желілерінің сипаттамасы;
уәкілетті мемлекеттік органның аударым операцияларын немесе инкассациялау бойынша операцияларды жүргізуге лицензиясының көшірмесі.
Инкассациялау бойынша операцияларды жүзеге асыратын ұйымдар банкноталарды, монеталарды және құндылықтарды қайта санау, сұрыптау, орау, сақтау, сондай-ақ банктерге және банктердің тапсырмасы бойынша олардың клиенттеріне беру бойынша операцияларды қоса атқарған кезде олардың үй-жайларының Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4817 тіркелген, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Екінші деңгейдегі банктердің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың үй-жайларын күзету мен жайластыруды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы" 2007 жылғы 28 мамырдағы N 56 қаулысының талаптарына сәйкес келуі туралы Ұлттық Банктің оң қорытындысын қосымша ұсынады
Ескерту: 8-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2004.09.25 N 136, 2005.11.17 N 147, 2006.08.12 N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз), 2009.08.24 N 85 қаулыларымен.
8-1. Ұйымға корреспонденттік есепшот ашу туралы мәселені қараған кезде Ұлттық Банк ұйымның төлем жүйесін пайдаланушының жұмыс орнының қауіпсіздігін қамтамасыз ету тәртібін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының төлем жүйесіне кірудің бағдарламалық-техникалық құралдарына қойылатын талаптарды белгілейтін Ұлттық Банктің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген талаптарына сәйкестігін тексеруді жүзеге асыруға құқылы.
8-2. Төлем жүйелері бөлімшесі ұйым Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 1199 тіркелген, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының банктерінде клиенттердің банктік есепшоттарын ашу, жүргізу және жабу ережесін бекіту туралы" 2000 жылғы 2 маусымдағы N 266 қаулысында белгіленген талаптарына сәйкес келетін құжаттарды ұсынған күннен бастап отыз күн ішінде және осы Ереженің 8-1-тармағына сәйкес жүзеге асырылатын тексерулер нәтижесі бойынша ескертулер болмаған жағдайда, корреспонденттік шот ашу туралы мәселені Ұлттық Банк Басқармасының қарауына ұсынады.
Төлем жүйелері бөлімшесі Ұлттық Банк Басқармасының осы ұйымның корреспонденттік шотын ашу туралы қаулысын алған осы күннен бастап он жұмыс күні ішінде корреспонденттік шот шартын жасау үшін ұйымға жібереді.
Ұлттық Банктің еншілес ұйымымен корреспонденттік шот шартын жасау үшін Ұлттық Банк Басқармасының корреспонденттік шотын ашу туралы қаулысы талап етілмейді. Ұлттық Банкте корреспонденттік шот ашу үшін Ұлттық Банктің еншілес ұйымдары ұсынған құжаттарды қарауды және корреспонденттік шот шартын жасау үшін оған шартты жіберуді төлем жүйелері бөлімшесі толық құжаттар пакеті ұсынылған күннен бастап бір ай ішінде жүзеге асырады.
Ескерту: 8-2-тармақ жаңа редакцияда, өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз), 2009.08.24 N 85 қаулыларымен.
8-3. Банкпен, ұйыммен не Ұлттық Банктің еншілес ұйымымен корреспонденттік шот шартын жасағаннан кейін Ұлттық Банк оларға банктік сәйкестендіру кодын және жеке сәйкестендіру кодын береді.
Банктік сәйкестендіру кодын беруді Ұлттық Банктің банктер мен ұйымдардың корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшесі (бұдан әрі - банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше) осы Ереженің 1-қосымшасына сәйкес жүргізеді.
Банкте немесе ұйымда ISO-ның (International Organization for Standartion) 9362: Ваnk Identifier Code халықаралық стандартына сәйкес берілген банктік сәйкестендіру коды болған кезде, банк немесе ұйым осы банктік сәйкестендіру кодын оны банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше банктік сәйкестендіру кодтарының анықтамалығына енгізгеннен кейін Қазақстан Республикасының аумағында пайдаланады. Осындай банктік сәйкестендіру коды латын әліпбиінің сегіз не он бір әріптік-цифрлық символдарынан тұруы мүмкін.
Банк немесе ұйым ISO-ның (International Organization for Standartion) 9362: Ваnk Identifier Code халықаралық стандартына сәйкес берілген банктік сәйкестендіру кодын Қазақстан Республикасының аумағында пайдалану туралы өтініш жасаған жағдайда Ұлттық Банк берген банктік сәйкестендіру коды жойылады.
Банк немесе ұйым өздерінің деректемелері (банктің немесе ұйымның атауы, салық төлеушінің тіркеу нөмірі, бизнес сәйкестендіру нөмірі) өзгерген кезде бұл туралы он жұмыс күні ішінде растау құжаттарын бере отырып, Ұлттық Банкке жазбаша хабарлайды.
Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше алынған ақпарат негізінде банктік сәйкестендіру кодтарының анықтамалығына өзгерістер енгізеді.
Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше апта сайын (әрбір бейсенбіде) банктік сәйкестендіру кодтарының анықтамалығын банктерге, ұйымдарға және Ұлттық Банктің құрылымдық бөлімшелеріне таратуды жүзеге асырады, сондай-ақ оны Ұлттық Банктің сайтына орналастырады. Банктік сәйкестендіру кодтарының анықтамалығын жоспардан тыс таратуға рұқсат етіледі.
Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше корреспонденттік шот ашылғаннан кейін бір жұмыс күнінен кешіктірмей тиісті салық қызметі органдарына хабарларды кепілдікпен жеткізуді қамтамасыз ететін электрондық байланыс арналары арқылы сәйкестендіру нөмірін көрсете отырып корреспонденттік шоттың ашылғаны туралы хабарлайды.
Техникалық проблемалардың туындауына байланысты осындай электрондық байланыс арналары арқылы корреспонденттік шоттың ашылғаны туралы хабарлауға мүмкін болмаған кезде хабарлама қағазға басылып салық төлеуші орналасқан (тұратын) жер бойынша салық органына үш жұмыс күні ішінде жіберіледі.
Ескерту. 8-3-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2008.10.24. N 84 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
8-3-1. <*>
Ескерту. 8-3-1-тармақ алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2008.10.24. N 84 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
8-3-2. Банкке немесе ұйымға банк коды Ұлттық Банкте корреспонденттік шот ашумен бір мезгілде беріледі.
Банк филиалының коды банк филиалына немесе ұйымға беріледі және банк немесе ұйым Ұлттық Банкке мынадай құжаттарды ұсынғаннан кейін банктік сәйкестендіру кодтарының анықтамалығына енгізіледі:
1) банктің немесе ұйымның банк филиалына код беру туралы өтініш хаты;
2) салық қызметі органы берген, клиенттің тіркелу есебіне тұру фактісін растайтын құжаттың көшірмесі;
3) сәйкестендіру нөмірі бар құжаттың көшірмесі;
4) заңды тұлғаны есептік тіркеу/қайта тіркеу туралы куәліктің көшірмесі;
5) статистикалық карточканың көшірмесі.
Ұлттық Банкте осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген құжаттар болған кезде, банк филиалының кодын құжаттарды қайталап ұсынбай, банктің немесе ұйымның код беру туралы өтініш хаты негізінде Ұлттық Банк береді.
Ескерту. 8-3-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.09.25 N 91 (2-т. қараңыз) Қаулысымен.
8-4. <*>
Ескерту: 8-4-тармақ алынып тасталсын - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
8-5. <*>
Ескерту: 8-5-тармақ алынып тасталсын - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
8-6. Ұйым Ұлттық Банкте корреспонденттік есепшот ашылған күннен бастап бір ай ішінде ақша аударудың банкаралық жүйесінің пайдаланушысы мәртебесін алмаған жағдайда, сондай-ақ ұйым Ұлттық Банктің нормативтік құқықтық актілерінде көзделген негіздер бойынша ақша аударудың банкаралық жүйесінің пайдаланушысы мәртебесінен айырылған жағдайда, Ұлттық Банк заңдарда және корреспонденттік есепшот шартында белгіленген тәртіппен ұйыммен жасалған корреспонденттік есепшот шартын бұзуға құқылы.
8-7. Корреспонденттік есепшот шарты, Ұлттық Банктің корреспонденттік шот ашу туралы салық қызметі органдарына хабарламасының көшірмесі, сондай-ақ корреспонденттік есепшот ашу үшін банк не ұйым (бұдан әрі - банк) берген құжаттар тігіледі және Ұлттық Банктің корреспонденттік есепшоттарды жүргізетін бөлімшесінде (бұдан әрі - Ұлттық Банктің бөлімшесі) әрбір клиент бойынша арнайы ашылған іс қағаздарында сақталады.
Банк ақша аударудың банкаралық жүйесінің пайдаланушысы мәртебесін алғаннан кейін іс қағаздарына, сондай-ақ банктің Орталықпен жасаған шартының көшірмесін және осы банкті ақша аударудың банкаралық жүйесіне қосу жөніндегі қорытындысын (сипаттамасын) қосады.
Ескерту: 8-7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005.11.17 N 147, өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006.08.12 N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) Қаулыларымен.
3-тарау. Банктiң корреспонденттiк есепшотын
жүргiзу тәртiбi
9. Ұлттық Банк банктiң Ұлттық Банкте корреспонденттiк есепшотта жатқан ақшасын кедергiсiз иелену құқын қамтамасыз етедi және онда қалған қалдық сомасының шегiнде төлемдердi және/немесе ақша аударуды жүзеге асырады.
Корреспонденттiк есепшотқа ие болу құқына берiлетiн сенiмхатты корреспонденттiк есепшот иесi - банк осы банктiң лауазымды адамына ғана бере алады.
10. Ұлттық Банк Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде тiкелей көзделген жағдайларда болмаса, ақша аударудың негiздерiнiң Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарының талаптарына сәйкес келу-келмеуiн тексермейдi.
11. Банктердiң ақшасын ықтиярсыз алып қою (шығарып тастау), сондай-ақ Ұлттық Банкте оның корреспонденттiк есепшотында жатқан ақшасын банктердiң ие болу құқын шектеу заң актiлерiнде және (немесе) банк пен Ұлттық Банк арасындағы шартта көзделген жағдайда ғана мүмкiн.
Ескерту: 11-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24 N 85 қаулысымен.
12. Ұлттық Банк корреспонденттiк есепшот шарты бойынша Ұлттық Банктiң филиалының кассасы арқылы банкке және/немесе оның филиалына қолма-қол ақшаны бере алады/қабылдай алады.
13. Банк корреспонденттiк есепшот шартына сәйкес және Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәсiлдермен Ұлттық Банкке төлем құжаттарын орындау үшiн ұсынады.
14. Ақша аудару туралы нұсқауларды қабылдау және беру, сондай-ақ корреспонденттiк есепшоттан үзiндiлер Ұлттық Банктiң Операциялық күн кестесiне сәйкес (бұдан әрi - Операциялық күн кестесi) жүзеге асырылады.
15. Төлем тапсырмасын Ұлттық Банкке берген кезде банк төлем тапсырмасында көрсетiлген адамның пайдасы үшiн ақшасын аударуға ұлттық Банкке өкiлеттiк бередi.
16. Банк электрондық төлем тапсырмаларын Ұлттық Банкке Орталықтың төлем жүйелерінде пайдаланылатын форматтарда жібереді.
Ескерту: 16-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136 қаулысымен.
17. Ұлттық Банк пен банк арасында электрондық байланыс арналарын және телекоммуникацияны пайдалану мүмкіндігі болмаған жағдайда банк Ұлттық Банктiң филиалына Орталықтың төлем жүйелерінде пайдаланылатын форматта магниттiк тасымалшы мен төлем тапсырмасының мәтiнiн, төлем тапсырмасының қағаз тасымалшыдағы екiншi данасын, сондай-ақ ұсынылған төлем құжаттарының тiзбесiнiң екi данасын бередi, тiзбелерде әрбiр төлем тапсырмасының нөмiрi мен күнi, оның сапасы, ақшаны жiберушiнiң және алушының банктiк есепшоттары көрсетіледi. Төлем тапсырмасы сенiмхат негiзiнде қабылданады.
Ескерту: 17-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2002 жылғы 13 мамырдағы N 172 қаулысымен, 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136 қаулысымен.
18. Ұлттық Банктің филиалы осы Ережелердiң 17-тармағында көрсетiлген құжаттарды алған кезде әрбiр төлем тапсырмасының барлық мiндеттi деректемелерiн толтырудың дұрыстығын тексередi, қолда бар қол қою үлгiлерiн, банк мөрiнiң бедерiн салыстырып тексередi.
Төлем тапсырмасының магниттiк тасымалшымен берілген мәтiнi қағаз тасымалшыдағы төлем тапсырмасымен салыстырылып тексерiледi, сондай-ақ осы төлем тапсырмаларының төлем құжаттарының берiлген тiзбесiнде бар-жоғы тексерiледi.
19. Төлем құжаттарын қабылдаған кезде Ұлттық Банктiң филиалы осы Ережелердiң 17-тармағына сәйкес банк өткiзген тiзбенi банктер өткiзген төлем құжаттарының Тiзiмдемесiн тiркеу Журналында тiркейдi (бұдан әрi Журнал) (2 қосымша).
Ескерту: 19-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2002 жылғы 13 мамырдағы N 172, 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
20. Төлем тапсырмасының деректемелерiнiң дұрыс толтырылмауы, қолдар мен банк мөрi бедерiнiң қолдағы үлгiлерге, сондай-ақ магниттiк тасымалшыдағы төлем тапсырмасы мәтiнiнiң қағаз тасымалшыдағы төлем тапсырмасының данасына сәйкес келмеуi және басқа кемшiлiктер анықталған жағдайда, Ұлттық Банктiң филиалы анықталған кемшілiктердi жою үшiн төлем тапсырмасын қайтарып бередi. Осы орайда төлем құжаттарының тiзбесiнде қайтарылған төлем тапсырмаларының деректемелерiнiң қарсысына қайтарылғандығы туралы белгi жасалады, Ұлттық Банк филиалының жауапты орындаушысының және банктiң өкiлеттi адамының қолдары қойылады және тiзбенiң жиынтық сомасы қайтарылған төлем тапсырмаларының сомасына түзетiледi. Журналда сома, акцептелмеген құжаттардың саны туралы тиiстi белгi жасалады және қайтару себептерi мен қайтарылған төлем тапсырмаларының деректемелерi көрсетiледi.
21. Ұлттық Банктiң филиалы алынған құжаттарды тексергеннен кейiн сол күнi төлем тапсырмасының мәтiнiн электрондық байланыс арналары бойынша банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеге жiбередi.
Ескерту: 21-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
22. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше жіберуші банктің төлем тапсырмасын оның корреспонденттік шотын дебеттеу жолымен акцептейді және Банктiң филиалына корреспонденттiк есепшотты дебеттеу туралы хабарлама жiбередi.
Ескерту: 22-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 11 тамыздағы N 293 қаулысымен, 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
23. Ұлттық Банктiң филиалы банктiң корреспонденттiк есепшотын дебеттеу туралы хабарламаны алғаннан кейiн, келесi күннен кешiктiрмей ұсынылған төлем құжаттарының тiзбесiнiң "қабылданды" деген белгi қойылған екiншi данасы банкке қайтарылады. Тапсырылған төлем құжаттарының тiзбесiнiң бiрiншi данасы және төлем тапсырмасының екiншi данасы Ұлттық Банк филиалының құжаттарына тiгiледi.
24. Төлем тапсырмасының акцептi қабылданбаған жағдайда банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше банкке акцептiң қабылданбағаны туралы себептерiн көрсете отырып тиiстi хабарлама жiбередi.
Банктiң нұсқауларын қабылдаудан бас тарту негiздерi мыналар:
1) төлем тапсырмасының дұрыс ресiмделмеуi;
2) банктiң корреспонденттiк есепшотында ақшаның жеткiлiктi сомасының болмауы;
3) заң және/немесе корреспонденттiк есепшот шартының талаптарында белгiленген өзге де талаптардың сақталмауы.
Ескерту: 24-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
25. Ақша аударудың банкаралық жүйесiндегi банктiң төлемдерiн жүзеге асыру тәртiбiн Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерi белгiлейдi. Ұлттық Банктiң қосымша есебiнде банктiң осы операцияларының сальдосы көрсетiледi.
26. Банктердің корреспонденттік шоттарына ұсынылатын инкассалық өкімдер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Ұлттық Банкке қолма-қол, почта арқылы жеткізіледі не хабарларды кепілдікпен жеткізуді қамтамасыз ететін электрондық байланыс арналары арқылы жіберіледі.
Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшесі инкассалық өкiмдердi қабылдап алып, оларды инкассалық өкiмдер журналында тiркейдi.
Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше қолданылып жүрген заңдарда және шартта ерекше ескертiлген жағдайда болмаса, инкассалық өкiмдердi корреспонденттiк есепшотты дебеттеу жолымен үш жұмыс күнi iшiнде акцептейдi.
Ескерту: 26-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2000.09.22 N 355 қаулысымен, 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136, 2005.11.17 N 147, 2009.08.24 N 85 қаулыларымен.
27. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше бастамашының осы инкассалық өкiмнiң барлық деректемелерi қамтылған жазбаша өкiмi негiзiнде ғана акцептелген және акцептелмеген инкассалық өкiмдi қайтарып алады, сондай-ақ инкассалық өкiмнiң орындалуын тоқтата тұрады.
Мұндайда нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру немесе акцептелген нұсқауды қайтарып алу оны алушы банк орындағанға дейін мүмкін болады.
Ескерту: 27-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 11 тамыздағы N 293, 2005.11.17 N 147 қаулыларымен.
28. Ұлттық Банк банктiң нұсқауларын және үшiншi адамдардың талаптарын Ұлттық Банктiң акцептелiнетiн күннен кейiнгi операциялық күнiнен кешiктiрмей орындайды.
29. Ұлттық Банк нұсқауларды орындаған кезде алушы банктiң корреспонденттiк есепшотын заңдарда белгiленген талаптарға сәйкес нұсқауда көрсетiлген сомада кредиттейдi.
Осы орайда Ұлттық Банк алушы банкке нұсқау, ал байланыстың электрондық төлем тапсырмасын және Операциялық күннiң кестесiне сәйкес оның корреспонденттiк есепшотын кредиттеу туралы хабарлама жiберуге мiндеттi.
30. Ұлттық Банкке түсетiн төлем құжаттарының есебi Ұлттық Банктiң операцияларын есепке алу жөнiндегi Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнiң талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
31. Ұлттық Банктiң ақша аудару жөнiндегi жiберушi банк алдындағы мiндеттемелерi алушы банктiң корреспонденттiк есепшоттары кредиттелетiн күнi аяқталады.
32. Ақша аудару қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында Ұлттық Банк санкция берiлмеген аударымдық төлемдерден қорғану әрекетiнiң рәсiмдерiн әзiрлейдi және қолданады.
Қорғану әрекетiнiң элементтерi ретiнде уәкiлеттi адамның (адамдардың) қолын, мөрлердi, алгоритмдердi, (сандық, әрiптiк, символдар қолданып және араласқан) кодтарды, сәйкестендiрушi сөздердi немесе сәйкестендiрушi нөмiрлердi, шифрлауды, қайтарып алу әдiстерiн немесе Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн басқа да қорғау тәсiлдерiн пайдалануға болады.
Ұлттық Банк және банк қорғау әрекетiнiң ресiмдерiн сақтауға және осы рәсiмдердi қолдану және өткiзу тәртiбi туралы мәлiметтердiң сақталуына қарауға мiндеттi. Қорғау әрекетiнiң ресiмдерiн бұзған немесе бұзуға әрекеттенгенi байқалған жағдайда банк осы фактiлер туралы дереу Ұлттық Банкке хабарлауға мiндеттi. Ұлттық Банк банкпен бiрге анықталған фактілердi жою жөнiнде оларды анықтағаннан кейiн келесi операциялық күннен кешiктiрмей шара қолдануға тиiс.
33. Төлем жасауды және ақша аударуды аяқтау және корреспонденттiк есепшот бойынша дебеттiк сальдоны болдырмау мақсатында банк Ұлттық Банктiң заемдарын Ұлттық Банктiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген тәртiппен пайдалануға құқылы.
Ескерту: 33-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 желтоқсандағы N 542 қаулысымен.
34. Банктiң ақшасын қабылдау (жазу), алып тастау (шығарып тастау) жөнiндегi операциялық күн аяқталғаннан кейiн Ұлттық Банк корреспонденттiк есепшоттан үзiндi жасайды, ол үзiндi Операциялық күн кестесiнде белгiленген уақытта банкке тапсырылады.
35. Ұлттық Банктен алынатын үзiндiлер бойынша банк өзiнiң iшкi корреспонденттiк есепшоты бойынша өзiнiң Ұлттық Банктегi корреспонденттiк есепшотта көрсетiлген, жасалған төлемдердiң сомасының дұрыс көрсетiлуiн күн сайын бақылап отырады.
36. Корреспонденттiк есепшот бойынша жасалған операцияларды тексеру мақсатында банк ай сайын корреспонденттiк есепшот бойынша (3 қосымша) жасалған операциялардың тексеру Ведомостын екi данада жасайды. Банктiң мөрiмен және уәкiлеттi адамдардың қолымен куәландырылған осы ведомость арнайы почтамен есеп беретiн айдан кейiнгi айдың 5-iне дейiнгi мерзiмде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеге жiберiледi.
Корреспонденттік шоттағы қалдық бойынша сәйкес келмеушіліктер мен алшақтықтар болған жағдайда банк осы сәйкес келмеудің және алшақтықтың туындау себептерін көрсете отырып ілеспе хат ұсынады.
Ескерту: 36-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
37. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше корреспонденттiк есепшот бойынша жасалған операцияларды тексеру Ведомостын Ұлттық Банктiң есептеу мәлiметтерiмен салыстырып тексередi, олар сәйкес келген жағдайда оның бөлімше басшысының қолымен куәландырылған және мөр қойылған екiншi данасын есеп беретiн айдан кейiнгi айдың 10-ына дейiнгi мерзiмде банкке жiбередi.
Ескерту: 37-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
3-1-тарау. Консервация режимінде тұрған банктің корреспонденттік шотын жүргізу тәртібі
Ескерту: 3-1-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
37-1. Уақытша әкімшілік (банкті уақытша басқарушы) уақытша әкімшіліктің (уақытша басқарушының) мүшелері қолдарының үлгілері және банк мөрінің таңбасы бар құжатты Ұлттық Банкке ұсынады.
37-2. Банктің уәкілетті орган немесе уақытша әкімшілік (банкті уақытша басқарушы) шектеулер қойған бұрын қабылданған міндеттемелері бойынша банктің корреспонденттік шотына төлем талаптарын-тапсырмаларын ұсынған кезде, осы құжаттарды орындау мерзімі көрсетілген тұлғалардың банктің қызметіне шектеу қою туралы шешімінің күші жойылғанға дейін тоқтатылады.
Банктің корреспонденттік шотына ақша жіберушінің акцептін талап ететін төлем талаптары-тапсырмалары ұсынылған жағдайда банктің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген мерзімде акцептеу үшін оны банкке береді.
37-3. Ақша жіберуші акцептеген төлемдік талап-тапсырмалар, сондай-ақ орындалу мерзімі уақытша тоқтатылған акцептеуді талап етпейтін төлемдік талап-тапсырмалар банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеде сақталады және баланстан тыс шотта есептеледі.
Осы төлем құжаттары баланстан тыс шотқа кіріске алынған кезде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше келесі жұмыс күнінен кешіктірмей нұсқауды жіберушіге (бастамашыға) және уақытша әкімшілікке (уақытша басқарушыға) тиісті хабарлама жібереді.
Ескерту. 37-3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 25 маусымдағы N 66 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) қаулыларымен.
37-4. Банктің корреспонденттік шотына ұсынылатын инкассалық өкімдер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен орындалады.
37-5. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеге баланстан тыс шотта тұрған төлем талаптарын-тапсырмаларын орындау қажеттігі туралы соттың тиісті шешімі түскен кезде банктің корреспонденттік шотында ақша жеткілікті болған кезде осы талаптарды орындау олардың банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеге түсу тәртібімен (күнтізбелік кезектілік) жүргізіледі.
Банктің корреспонденттік шотында баланстан тыс шоттан шығарылған төлем талаптарын-тапсырмаларын орындау үшін ақша жеткіліксіз болған кезде осы тапсырмалар картотекаға түседі және картотекаға түскен күннен бастап бір жыл бойы сақталады.
Ескерту. 37-5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 25 маусымдағы N 66 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) қаулыларымен.
37-6. Картотекада тұрған төлем құжаттарын орындау Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген кезектілікпен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен орындалады. Бір кезекке жатқызылатын төлем құжаттарын орындау олардың банкке түскен уақыты бойынша кезектілікпен жүргізіледі.
37-7. Банктің қаржылық жағдайының сауығуына байланысты оны консервациялау тоқтатылғаннан және уәкілетті органның немесе уақытша әкімшіліктің (банкті уақытша басқарушының) банкке оның қызметіне шектеу салу туралы шешімі күшін жойғаннан кейін ақша жеткілікті болған кезде бірінші кезектегі тәртіппен салық органдарының салық берешегі сомасын өндіріп алуға шығарылған инкассалық өкімі орындалады.
Банктің корреспонденттік шотына қойылған қалған талаптарды орындау олардың банктің корреспонденттік шотына ұсынылған тәртібімен күнтізбелік кезектілікпен жүзеге асырылады. Төлем талаптары-тапсырмалары жүйеден тыс есептен шығарылады.
37-8. Уәкілетті орган банкті мәжбүрлеп тарату туралы соттың шешімі бойынша тарату комиссиясын тағайындаған кезде жүйеден тыс есепте және картотекада тұрған талаптарды банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше қабылдау-өткізу актісі бойынша тарату комиссиясына береді және баланстан тыс шоттан есептен шығарылады.
Ескерту. 37-8-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 25 маусымдағы N 66 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) қаулыларымен.
3-2-тарау. Банк операцияларын жүргізу лицензиясынан айырылған банктің корреспонденттік шотын жүргізу тәртібі
Ескерту. 3-2-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 25 маусымдағы N 66 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) қаулыларымен.
37-9. Ұлттық Банк уәкілетті мемлекеттік органнан банк операцияларын жүргізу лицензиясынан айыру туралы шешімді алған кезде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде көзделген шығыстарға және банкке түскен ақшаны есептеуге байланысты жағдайларды қоспағанда, банктің корреспонденттік шоты бойынша Орталықтың төлем жүйесі арқылы жүзеге асырылатын шығыс операцияларын тоқтатады. Картотекаға орналастырылған, оның ішінде ішінара орындалған төлем құжаттарының орындалуы тоқтатылады.
Ескерту: 11-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24 N 85 қаулысымен.
37-10. Уақытша әкімшілік (уақытша басқарушы) Ұлттық Банкке уәкілетті органның уақытша басқарма тағайындау туралы шешімінің көшірмесін және оны тағайындаған сәттен бастап он жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде банктің атынан құжаттарға қол қоюға құқығы бар лауазымды тұлғалардың қол қою үлгілері және мөрдің бедері бар құжаттарды тапсырады.
37-11. Банктің корреспонденттік шотына ақша жіберушінің акцептеуін талап ететін төлемдік талап-тапсырмалар ұсынылған кезде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше төлемдік талап-тапсырманы алған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей акцептеу үшін уақытша әкімшілікке (уақытша басқарушыға) береді.
37-12. Акцептелген төлемдік талап-тапсырмалар және банктің бұрын қабылданған міндеттемелері бойынша акцептеуді талап етпейтін төлемдік талап-тапсырмалар банктің ұстауға арналған уақытша әкімшіліктің (уақытша басқарушының) қызметін қамтамасыз етуге байланысты шығыстарына байланысты, төлемдік талап-тапсырмаларды қоспағанда, орындалмайды және баланстан тыс шотта есептеледі.
37-13. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше корреспонденттік шотқа ұсынған инкассалық өкімдер орындалмайды және баланстан тыс шотта есептеледі.
37-14. Төлем құжаттары баланстан тыс шотта есепке алынған кезде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше келесі жұмыс күнінен кешіктірмей нұсқауды жіберушіге (бастамашыға) тиісті хабарлама жібереді. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше ай сайын уақытша әкімшілікке (уақытша басқарушыға) банктің корреспонденттік шотына ұсынылған, есепке алынған төлем құжаттары туралы мәліметтер ұсынады.
37-15. Уәкілетті орган соттың банкті мәжбүрлеп тарату туралы шешімі бойынша тарату комиссиясын тағайындаған кезде картотекадағы және баланстан тыс шоттағы төлем құжаттары қабылдау - өткізу актісі бойынша тарату комиссиясына өткізіледі және бір мезгілде тиісті баланстан тыс шоттардан есептен шығарылады.
3-3-тарау. Банктің корреспонденттік шотын оны қайта құрылымдау кезінде жүргізу тәртібі
Ескерту. 3-3-тараумен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2009.08.24 N 85 қаулысымен.
37-16. Ұлттық Банк соттың банкті қайта құрылымдауды жүргізу туралы шешімінің көшірмесін алған кезде атқару ісін жүргізу органдарының атқару құжаттары, оның ішінде ішінара атқарылған құжаттар бойынша бұрын ұсынылған төлемдік талап-тапсырмаларды және инкассалық өкімдерді орындау соттың банкті қайта құрылымдауды тоқтату туралы шешімінің көшірмесін алғанға дейін тоқтатыла тұрады.
Банкі қайта құрылымдау кезеңінде уәкілетті органдардың банктің ақшасына тыйым салу туралы бұрын ұсынылған шешімдерін (қаулыларын) орындау тоқтатыла тұрады.
37-17. Салық қызметі органдарының және кеден органдарының банктің корреспонденттік шотына ұсынылатын инкассалық өкімдері "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) (бұдан әрі – Салық кодексі) және Ақша төлемі мен аударымы туралы Заңда, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 1155 тіркелген, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының "Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдері мен аударымдарын жүзеге асыру ережесін бекіту туралы" 2000 жылғы 25 сәуірдегі N 179 қаулысында (бұдан әрі – Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдері мен аударымдарын жүзеге асыру ережесі) белгіленген тәртіппен орындалады.
37-18. Банктің корреспонденттік шотына оны қайта құрылымдау кезеңінде ақша жіберушінің акцептеуі талап етілетін төлемдік талап-тапсырмалар ұсынылған жағдайда банктің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше Ақша төлемі мен аударымы туралы заңда және Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдері мен аударымдарын жүзеге асыру ережесінде көзделген мерзімдерде оларды акцептеу үшін банкке береді.
Ақша жіберушінің акцептеген төлемдік талап-тапсырмалары акцептеу күнінен кейінгі операциялық күннен кешіктірмей, осы Ережеде, сондай-ақ Ақша төлемі мен аударымы туралы заңда және Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдері мен аударымдарын жүзеге асыру ережесінде көзделген тәртіппен орындалуы тиіс.
37-19. Акцептеу талап етілмейтін төлемдік талап-тапсырмаларды, сондай-ақ атқару ісін жүргізу органдарының атқару құжаттары бойынша орындау мерзімі тоқтатыла тұрған инкассалық өкімдерін банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше банкті қайта құрылымдау тоқтатылғанға дейін баланстан тыс шотта есепке алады.
Осы төлем құжаттары баланстан тыс шотқа кіріске алынған кезде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше келесі жұмыс күнінен кешіктірмей нұсқау жіберушіге (бастамашыға) және банкке тиісті хабарлама жібереді.
37-20. Осы Ереженің 37-19-тармағында көрсетілген төлем құжаттарын қайтару жіберушінің (бастамашының) нұсқауды қайтару туралы жазбаша өкімі негізінде жүргізіледі.
37-21. Банктің қаржылық жағдайының жақсаруына және соттың қайта құрылымдауды тоқтату туралы шешім қабылдауына байланысты банкті қайта құрылымдау тоқтатылғаннан кейін картотекадағы төлем құжаттарын орындау Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде, Салық кодексінде, Ақша төлемі мен аударымы туралы заңда және Қазақстан Республикасының аумағында төлем құжаттарын пайдалану және ақшаның қолма-қол жасалмайтын төлемдері мен аударымдарын жүзеге асыру ережесінде көзделген тәртіппен және кезектілікпен жүргізіледі.
4-тарау. Қолма-қол ақшаны қабылдау
және беру тәртiбi
38. Қолма-қол ақшаны банкке немесе оның филиалына берудi, сондай-ақ банктен немесе оның филиалынан ақша қабылдауды және санап алуды Ұлттық Банктiң эмиссиялық-кассалық операциялар жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлерiнiң талаптарына сәйкес Ұлттық Банктiң филиалы жүзеге асырады.
Осыған орай жоғарыда көрсетiлген актiлерге сәйкес банк немесе банктiң филиалы қолма-қол ақшаны алатын күннiң қарсаңында Ұлттық Банктің филиалына қолма-қол ақшаны алуға өтiнiм тапсырады.
39. Осымен бiр мезгiлде Операциялық күн кестесiне сәйкес банк банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеге Ұлттық Банктiң филиалдарының есеп айырысу кассалары арқылы қолма-қол ақшаны электрондық байланыс арналары арқылы (4 қосымша) банктiң корреспонденттiк есепшотындағы ақшаны резервке беру үшiн өтiнiш (бұдан әрi - резервтеуге өтiнiш) жiбередi.
Ескерту: 39-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
40. Ұлттық Банк пен банк арасындағы электрондық байланыс арналарын пайдалану мүмкіндігі болмаған кезде ақша резервтеуге өтінім банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшеге факсимильдік байланыс құралдары немесе банктің уәкілетті адамы арқылы жіберіледі.
Ақша резервтеуге алынған өтінім өтінімнің күнін және нөмірін, банктің атауын, банктің корреспонденттік шотында резервтелетін ақша сомасын көрсете отырып, арнайы журналда тіркеледі.
Ескерту: 40-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
41. Резервтеуге өтiнiштiң күшiн жою негiздерi:
1) егер резервтеуге өтiнiште көрсетiлген резервтелетiн сома операциялық күннiң басында банктiң корреспонденттiк есепшотындағы қалдықтан асып тұрса;
2) өтiнiш берген банктiң өтiнiмi бойынша;
3) бұрынғы қабылданған өтiнiштiң орнына банктен жаңа өтiнiш түссе;
4) резервтеуге өтiнiш банктен Операциялық күн кестесiне сәйкес резервтеуге өтiнiштi қабылдау жөнiндегi операциялық күн аяқталғаннан кейiн түссе;
5) ақша жіберуші болып табылатын банктің корреспонденттік есепшотында инкассалық өкімді және/немесе ақша жіберушінің акцептін талап етпейтін төлем талап/тапсырмасын орындау үшін ақша жеткіліксіз болған кезде.
Осылай болғанда резервтеуге өтiнiштiң күшiн жою туралы күшiн жою себептерiн көрсете отырып, банкке хабарлама жiбередi.
Ескерту: 41-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 желтоқсандағы N 542 қаулысымен.
42. Банк резервтеуге өтiнiштiң күшiн Ұлттық Банктiң филиалдарының бiрi оны орындай бастаған жағдайда жоя алмайды.
43. Резервтеуге өтiнiштiң негiзiнде және банктiң корреспонденттiк есепшотында ақша жеткiлiктi болған кезде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше ақшаны банктiң корреспонденттiк есепшотында резервтейдi.
Ескерту: 43-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
44. Банк Операциялық күн кестесiне сәйкес Ұлттық Банктiң филиалының есеп айырысу кассасынан өзiнiң филиалы ала алатын қолма-қол ақша сомасы туралы ақпаратты өз филиалдарына жеткiзедi.
45. Қолма-қол ақша берiлетiн күннiң басында резервтеуге өтiнiштiң негiзiнде банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше банктер және/немесе олардың филиалы ала алатын қолма-қол ақша сомасы көрсетiлген жиынтық электронды ведомостарды (бұдан әрi ведомость) (5 қосымша) жасап, оларды Ұлттық Банктiң тиiстi филиалдарына жiбередi.
Ескерту: 45-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 желтоқсандағы N 542 қаулысымен, 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147, 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
46. Қалыптастырылған электронды ведомостар Ұлттық Банктің бөлінген телекоммуникация арналары бойынша Ұлттық Банктің филиалдарына жіберіледі.
Ескерту: 46-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 желтоқсандағы N 542 қаулысымен.
47. Тармақ алынып тасталынды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 желтоқсандағы N 542 қаулысымен.
48. Банк немесе банктiң филиалы қолма-қол ақшаны алуға берілген чектi Ұлттық Банктiң филиалына көрсетедi. Ұлттық Банктiң филиалы көрсетiлген чектiң барлық деректемелерiнiң дұрыс толтырылғандығын тексередi, сондай-ақ мөр бедерi мен чекке қойылған қолды қолда бар үлгiлермен салыстырып тексередi.
49. Банк немесе банктiң филиалы Ұлттық Банктiң филиалына көрсеткен чек бойынша қолма-қол ақша беруден бас тартуға негiз болмаған жағдайда Ұлттық Банкке немесе банктiң филиалына қолма-қол ақша бередi.
50. Ұлттық Банктiң филиалы қолма-қол ақшаны бергеннен кейiн банктiң Ұлттық Банктiң бөлiмшесiнде ашылған корреспонденттiк есепшотындағы ақшасын шығарып тастауға арналған дебеттiк тапсырманы жасап, оны банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшесіне жолдайды. Дебеттiк тапсырмадағы төлемнiң арнауында чектiң барлық деректемелерi көрсетіледi.
Ескерту: 50-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
51. Банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімше дебеттiк тапсырма негiзiнде банктiң корреспонденттiк есепшотынан ақшаны алып тастап (шығарып тастап), банктiң корреспонденттiк есепшотын берiлген қолма-қол ақша сомасына дебеттеу туралы Ұлттық Банктiң филиалына хабарлама жолдайды.
Ескерту: 51-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
52. <*>
Ескерту: 52-тармаққа өзгерту енгізілді, алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 желтоқсандағы N 542 қаулысымен, 2004 жылғы 25 қыркүйектегі N 136 қаулысымен.
53. Чектiң түпнұсқасы Ұлттық Банк филиалының күнделiктi құжаттарына тігiледi.
Ескерту: 53-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2000 жылғы 22 қыркүйектегі N 355 қаулысымен.
54. Ұлттық Банктiң филиалына банк немесе банктiң филиалы көрсеткен чек бойынша қолма-қол ақша беруден бас тартуға негiз мынадай:
1) чекте көрсетiлген соманың филиалға қолма-қол ақша беруге арналған банк осы филиал үшiн резервтеуге өтiнiште белгiленген лимит сомасынан асып тұруы;
2) резервтеуге өтiнiштiң болмауы;
3) чектiң тиiстi дәрежеде ресiмделмеуi;
4) заңдарда және/немесе корреспонденттiк есепшот шартының талаптарында белгiленген өзге де талаптардың орындалмауы.
Ескерту: 54-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2003 жылғы 11 тамыздағы N 293 қаулысымен.
55. Банктен немесе банктiң филиалынан ақша қабылдағанда Ұлттық Банктiң филиалы қабылдаған қолма-қол ақшаның сомасына арналған кредиттік тапсырманы осы соманы банктің корреспонденттік есепшотына жазу үшін банктердің корреспонденттік шоттарын жүргізетін бөлімшесіне жолдайды.
Ескерту: 55-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
56. Банктен және/немесе банктің филиалынан қабылданған қолма-қол ақшаны санаған кезде анықталған артылып қалған сома банктің корреспонденттік есепшотына жазылады, ал жетпеген сома Ұлттық Банк пен банктің арасында жасалған корреспонденттік есепшот шартына сәйкес банктің корреспонденттік есепшотынан оның келісімінсіз артылып қалу немесе жетіспей қалу факты анықталғаннан кейінгі үш жұмыс күнінің ішінде есептен шығарылады.
5-тарау. Қорытынды ережелер
57. Банктің корреспонденттік есепшотын жапқан кезде Ұлттық Банк корреспонденттік есепшотты ашқан кезде банктен алған құжаттар мен анықтамаларды оған қайтармайды.
Корреспонденттік шотты жүргізетін бөлімше корреспонденттік шот жабылғаннан кейінгі келесі бір жұмыс күнінен кешіктірмей уәкілетті органға хабарларды кепілдікпен жеткізуді қамтамасыз ететін электрондық байланыс арналары арқылы сәйкестендіру нөмірін көрсете отырып корреспонденттік шоттың жабылғаны туралы хабарлайды.
Техникалық проблемалардың туындауына байланысты осындай электрондық байланыс арналары арқылы корреспонденттік шоттың жабылғаны туралы хабарлауға мүмкін болмаған кезде хабарлама қағазға басылып салық төлеуші орналасқан (тұратын) жер бойынша салық органына үш жұмыс күні ішінде жіберіледі. Ұлттық Банктің салық қызметі органына корреспонденттік шотты жабу туралы хабарламасының көшірмесі клиенттің ісіне тігіліп, сақталады.
Ескерту: 57-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз), 2009.09.25 N 91 (2-т. қараңыз) қаулыларымен.
58. Осы Ережеде реттелмеген мәселелер қолданылып жүрген заңдарға сәйкес шешіледі.
Ұлттық Банк
Төрағасы
Ескерту: NN1-5 қосымшаларының оң жақтағы жоғарғы бұрышында:
"N" белгісі және "екінші деңгейдегі" деген сөздер алынып тасталды;
"Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 1999 жылғы 28 наурыздағы N 37 қаулысымен бекітілген" деген сөздер алынып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2006 жылғы 12 тамыздағы N 74 (қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз) қаулысымен.
Қазақстан Республикасы Ұлттық
Банкімен банктердің, сондай-ақ
банк операцияларының жекелеген
түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың
арасында корреспонденттік қатынастар
орнату жөніндегі ережелерге 1-қосымша
Ескерту: 1-қосымша жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2008.10.24. N 84 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-тармақтан қараңыз) Қаулысымен.
Банктік сәйкестендіру кодының құрылымы
1. Банктік сәйкестендіру кодының құрылымы сегіз әріптік-цифрлық разрядтан тұрады, мұндағы:
1) бірінші, екінші, үшінші және төртінші разрядтар - банктің банк атауының төрт әріптік символынан тұратын бірегей коды. Банктің оның құрылтай құжаттарында көрсетілген атауына сәйкес келетін қысқартылған атауы пайдаланылады және латын әріптерімен белгіленеді. Банктің бірегей коды банкпен келісім бойынша беріледі;
2) бесінші және алтыншы разрядтар - елдің коды. Қазақстан Республикасының халықаралық коды - KZ пайдаланылады;
3) жетінші және сегізінші разрядтар - банк орналасқан жердің (қала, аймақ) әріптік-цифрлық символынан тұратын коды. Жетінші разряд Алматы қаласында орналасқан банктер үшін "К" мәнін, Қазақстанның аймақтық банктері үшін "2" мәнін қабылдайды, сегізінші разряд аймақ немесе қала ішіндегі қосымша бөлімшені айқындайды және "0" және "1" цифрлары мен "О" әрпін қоспағанда, кез келген мәнді қабылдай алады.
Ұлттық Банкі мен банктердің,
сондай-ақ банк операцияларының
жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардың арасында корреспонденттік
қатынастар орнату жөніндегі Ережелеріне
2 қосымша
Банктер және банк операцияларының
жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар ұсынған
төлем құжаттары тізімдемесін тіркеу журналы
___________________________________________________________________
|рет|Банктің|Алған |Тізімдеме|Тізімдеме.|Тізімдеме.|Нұсқау қабыл.
|N |атауы |күні және|нөмірі |дегі |нің |данғаннан
| | |уақыты | |құжаттар |жиынтық |кейін тізім.
| | | | |саны |сомасы |деменің екін
| | | | | | |ші данасы
| | | | | | |қайтарылған
| | | | | | |күн
|___|_______|_________|_________|__________|__________|_____________
|___|_______|_________|_________|__________|__________|_____________
таблицаның жалғасы
____________________________________________________________________
|Қабылданбаған |Қабылдан.|Қайтарыл. |Қайтарыл. |Ұлттық Банк
|құжаттар саны |баған |ған құжат.|ған |филиалы.
| |құжаттар |тардың |себебі |ның жауапты
| |сомасы |деректеме.| |орындау.
| | |лері | |шысының
| | | | |аты-жөні
| | | | |
____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
Ұлттық Банкі мен банктердің,
сондай-ақ банк операцияларының
жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардың арасында корреспонденттік
қатынастар орнату жөніндегі Ережелеріне
3 қосымша
Ескерту: 3-қосымшаға өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі
Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
Корреспонденттік есепшот бойынша жасалған
операцияларды тіркеу ведомосты
____________________________________________________________
(банктің атауы)
199__ жылғы ____________айында______________________________
(Ұлттық Банктегі банктің корреспонденттік есепшотының нөмірі)
____________________________________________________________
Ұлттық Банк корреспонденттік есепшот бойынша
__________________
(банктік атауы)
________________ есепшот бойынша ________________________
(банктің балансындағы (жеке есепшот нөмірі)
жеке есепшот нөмірі)
____________________________________________________________________
|жазба|құжат|сомасы|сомасы|айырмашы.|жазба|құжат|сомасы|сомасы|айыр.
|күні |N |дебет |кредит|лықты |күні |N |дебет |кредит|машыл
| | | | |реттеу | | | | |ықты
| | | | |күні | | | | |рет.
| | | | | | | | | |теу
| | | | | | | | | |күні
|_____|_____|______|______|_________|_____|_____|______|______|_____
| 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5
____________________________________________________________________
________________ біріндегі ______________ біріндегі
(айы) (айы)
Ұлттық Банк балансындағы банктің балансындағы
жеке есепшоттан алынған жеке есепошоттан алынған
үзінді бойынша сальдо үзінді бойынша сальдо
Барлық өткізілгені:______ Барлық өткізілгені:________
Балансы:_________________ Балансы:___________________
Айырым сомасы _____________
Монетарлық операцияларды есепке Банктің бастығы
алу басқармасының бастығы
Корреспонденттік шоттар мен Бас бухгалтер
төлемдерге қызмет көрсету
бөлімінің бастығы
Ұлттық Банкі мен банктердің,
сондай-ақ банк операцияларының
жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардың арасында корреспонденттік
қатынастар орнату жөніндегі Ережелеріне
4 қосымша
Ескерту: 4-қосымшаға өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі
Басқармасының 2005.11.17 N 147, 2009.09.25 N 91 (2-т. қараңыз) қаулыларымен.
19 __ жылғы "___" ____________ Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі
Монетарлық операцияларды
есепке алу басқармасы
Банктің корреспонденттік есепшотында ақша
резервтеуге және банктің және/немесе банктің
филиалының қолма-қол ақша алуға арналған
N___ Өтінімi
Банктің атауы _____________________________________________
Банктің банктік сәйкестендіру коды_________________________
Банктің корреспонденттік есепшот нөмірі____________________
Банктің корреспонденттік есепшотындағы
резервтелетін ақша сомасы__________________________________
(санмен)
___________________________________________________________
(жазбаша)
Резервтелген күн 199___ жылғы "____"_______________________
Берілетін қолма-қол ақша сомасы
N |
Банктің және/немесе банктің филиалының сәйкестендіру коды |
Банктің атауы/Банктің коды (банк филиалының коды) |
Ұлттық Банктің филиалы |
Қолма-қол ақшаны беруге арналған лимит сомасы |
|
1. |
санмен |
жазбаша |
|||
2. |
|||||
Жиынтық саны: |
|||||
Қолдары:
Банктің төрағасы:
Бас бухгалтер:
Ұлттық Банкі мен банктердің,
сондай-ақ банк операцияларының
жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардың арасында корреспонденттік
қатынастар орнату жөніндегі Ережелеріне
5 қосымша
Ескерту: 5-қосымшаға өзгертулер енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі
Басқармасының 2005.11.17 N 147, 2009.09.25 N 91 (2-т. қараңыз) қаулыларымен.
Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі
Монетарлық операцияларды
есепке алу басқармасы
Ұлттық Банктің филиалы___________________ арқылы банктің
(атауы)
және/немесе банк филиалының қолма-қол ақшаны алуға
арналған 199__ жылғы "____"______________
N_____ ведомосты
N |
Резервтеуге өтінім берген банктің атауы |
Резервтеуге арналған өтінім нөмірі |
Алушы банктің атауы |
Алушы банктің банктік сәйкестендіру коды/Алушы банкінің коды (/банк филиалының коды) |
Қолма-қол ақшаны беруге арналған лимит сомасы: |
|
санмен |
жазбаша |
|||||
1. |
||||||
2. |
||||||
Жиынтық саны: |
||||||
Қолдары:
Монетарлық операцияларды
есепке алу басқармасының бастығы
Жауапты орындаушы
Ұлттық Банкі мен банктердің,
сондай-ақ банк операцияларының
жекелеген түрлерін жүзеге асыратын
ұйымдардың арасында корреспонденттік
қатынастар орнату жөніндегі Ережелеріне
6-қосымша
Ескерту: 6-қосымшамен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі
Басқармасының 2005 жылғы 17 қарашадағы N 147 қаулысымен.
Жүйеден тыс есепке алу журналы
N |
Төлем |
Төлем |
Ақша |
Нұс- |
Төлем |
Төлем құжатын |